UDK 693.1/2 351.

785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

NDEKLER
0 - KONU, TARF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1 0.2 - TARFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 Krgir Duvar ........................................................................................................................ 1 0.2.2 - Har ..................................................................................................................................... 1 0.2.3 - Yma Krgir Yap ............................................................................................................... 1 0.2.4 - Yarm Krgir Yap ................................................................................................................ 1 0.2.5 - Duvar Talan ....................................................................................................................... 1 0.2.6 - Tayc Duvar...................................................................................................................... 1 0.2.7 - Tayc Olmayan Duvar ...................................................................................................... 1 0.2.8 - Destek Duvar ...................................................................................................................... 1 0.2.9 - Desteklenen Duvar .............................................................................................................. 1 0.2.10 - Narinlik............................................................................................................................... 2 0.2.11 - Desteklenme Aral .......................................................................................................... 2 0.2.12 - Desteklenme Ykseklii .................................................................................................... 2 0.2.13 - Duvar Talarnn Basn Dayanm ................................................................................... 2 0.2.14 - Karma Duvar...................................................................................................................... 2 0.2.15 - Tabakalanma Yzeyi ......................................................................................................... 2 0.2.16 - Boyana Ta........................................................................................................................ 2 0.2.17 - Balant Ta...................................................................................................................... 2 0.2.18 - Ta Uzunluu..................................................................................................................... 2 0.2.19 - Emniyet Gerilmesi Anma Deerleri ................................................................................... 2 0.2.20 - Emniyet Gerilmesi Hesap Deeri ...................................................................................... 2

0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 2

1 - MALZEME............................................................................................................. 2
1.1 - DUVAR TALARI ...................................................................................................... 2
1.1.1 - Doal Talar ........................................................................................................................ 2 1.1.2 - Yapay Talar........................................................................................................................ 3

1.2 - HAR ........................................................................................................................ 3 1.3 - BALAYICI MEDDE.................................................................................................. 3 1.4 - AGREGA................................................................................................................... 3 1.5 - SU ............................................................................................................................. 4

2 - PROJE VE HESAP ESASLARI ............................................................................ 4

2.1 - GENEL ...................................................................................................................... 4 2.2 - AFET BLGELERNDE YAPILACAK YAPILAR ........................................................ 5 2.3 - YIMA KRGR YAPILARDAK DUVARLAR........................................................... 5
2.3.1 - Tayc Duvarlar.................................................................................................................. 5 2.3.2 - Tayc Olmayan Duvarlar ................................................................................................ 12

2.4 - YARIM KRGR YAPILARDAK DUYARLAR ...........................................................13 2.5 - KARMA DUVARLAR ................................................................................................13 2.6 - DUVAR EMNYET EKLMELER............................................................................14
2.6.1 - Doal Tatan Yaplan Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri..................................................... 14 2.6.2 - Yapay Talardan Yaplan Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri............................................... 16 2.6.3 - Karana Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri ............................................................................ 18

3 - YAPIM VE UYGULAMA KURALLARI................................................................ 18

3.1 - GENEL .....................................................................................................................18 3.2 - MALZEMENN HAZIRLANMASI..............................................................................18 3.3 - DUVARLARIN RLMES.......................................................................................19
3.3.1 - Doal Talar ile Yaplm Duvarlarda rg....................................................................... 20 3.3.2 - Yapay Talarla Yaplan Duvarda rg.............................................................................. 23

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

KARGR DUVARLAR HESAP VE YAPIM KURALLARI 0 - KONU, TARF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, yma krgir ve yarm krgir yaplardaki krgir duvarlar ile betonarme karkas yaplardaki tayc olmayan krgir duvarlarn tasarm ve hesaplanmas ile yaplmasnda gznnde bulundurulmas gerekli kurallara dairdir.

0.2 - TARFLER
0.2.1 Krgir Duvar
Krgir Duvar, doal talarn veya tula, beton, briket, kire kumta gazbeton blok vb. yapay talarn, kire, imento vb. bir mineral balayc ile yaplm har kullanlarak rlmesi yolu ile oluturulan yap elemandr. Duvar olarak yararlanmak amac ile bir kalp iine dklen betonun oluturduu yap eleman ve harsz olarak Madde 2.6.1.1 ve 3.3.1.1 de akland gibi yaplan kuru duvarlar da krgir duvar saylr.

0.2.2 - Har
Har, mineral balayclar, kum ve yeterli miktardaki suyun ve gerektiinde harcn zeliklerini gelitirmek amac ile kullanlan katk maddelerinin kartrlmas ile elde edilen bir yap malzemesidir.

0.2.3 - Yma Krgir Yap

Yma krgir yap, tayc duvarlar Madde 0.2.1 de aklanan krgir duvar tarifine uyan ve demeleri betonarme veya betonarmenin verdii kadar yatay btnlk (rijitlik) salayan baka bir tip deme olan yapdr.

0.2.4 - Yarm Krgir Yap

Yarm krgir yap, tayc duvarlar Madde 0.2.1 de aklanan krgir duvar tarifine uyan ve demeleri Madde 0.2.3 de aklanan yma krgir yap tanm dnda kalan yapdr.

0.2.5 - Duvar Talan

Duvar talan, duvarlarn yapmnda har ile birlikte kullanlan, doal talar ile tula, beton briket, kire kumta vb. yapay talardr.

0.2.6 - Tayc Duvar

Tayc duvar, kat demelerinde oluan faydal ve l yklerle duvarlarn kendi arlklar gibi dey yklerin ve rzgr yk gibi yatay yklerin alnarak temel zeminine kadar iletilmesini, genel olarak basn gerilmeleri altnda kalarak salayan duvarlardr.

0.2.7 - Tayc Olmayan Duvar

Tayc olmayan duvar, yapda kendi arlndan baka herhangi bir yk tamayan duvarlardr.

0.2.8 - Destek Duvar

Destek duvar, yapda herhangi bir tayc duvarn kar karya kalaca dey ve yatay ykler altnda burkulmadan ayakta kalabilmesini (stablitesini) salamak amac ile kullanlan, dier tayc veya zel olarak bu amala yaplm duvarlardr.

0.2.9 - Desteklenen Duvar

Desteklenen duvar, karlaaca ykler altnda burkulmadan ayakta kalabilmesi iin destek duvarlar ile desteklenmi tayc duvardr.

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

0.2.10 - Narinlik
Narinlik, bir duvarn ardk iki deme pla veya kiri ya da hatllar arasnda kalan ksmnn gerek yksekliinin, duvar anma kalnlna orandr.

0.2.11 - Desteklenme Aral

Desteklenme aral, tayc duvarn kendisini destekleyen ayni taraftaki ardk iki destek duvarnn eksenleri arasnda yatay olarak llen uzaklktr.

0.2.12 - Desteklenme Ykseklii

Desteklenme ykseklii, tayc duvar destekleyen ardk iki demenin eksenleri arasnda yey olarak llen uzaklktr.

0.2.13 - Duvar Talarnn Basn Dayanm

Duvar talarnn basn dayanm, bu talarn standardlannda anlan ve o standardlarda tarif edildii ekilde bulunan basn dayanmlardr.

0.2.14 - Karma Duvar

Karma duvar, eitli nedenlerle yapmnda farkl iki cins duvar ta kullanlan ve ta cinslerinden biri duvarn bir yzn dieri ise br yzn oluturacak ekilde rlen duvarlardr.

0.2.15 - Tabakalanma Yzeyi

Tabakalarma yzeyi, doada tortul talarn olumas srasnda yer alan tabaka dzlemleri ve bu dzlemlere paralel yzeylerdir.

0.2.16 - Boyana Ta
Boyuna ta, duvarda kullanlan doal veya yapay talardan, en byk boyutu duvar yzne paralel gelecek ekilde yerletirilen tatr.

0.2.17 - Balant Ta
Balant ta, duvarda kullanlan doal veya yapay talardan, en byk boyutu duvar yzne dik gelecek ekilde yerletirilen tatr.

0.2.18 - Ta Uzunluu
Ta uzunluu, duvar tann en byk boyutudur.

0.2.19 - Emniyet Gerilmesi Anma Deerleri

Emniyet gerilmesi anma deeri, kullanlan duvar tana ve har cinsine gre belirlenen ve duvarn yk tama asndan etkinliini gsteren bir deerdir.

0.2.20 - Emniyet Gerilmesi Hesap Deeri

Emniyet gerilmesi hesap deeri, duvarn narinlii ile emniyet gerilmesi anma deeri gznnde tutularak bulunan ve proje ve hesap uygulanmasnda gznnde bulundurulan gerek emniyet gerilmesi deeridir.

0.3 - KAPSAM
Bu Standard, yma krgir ve yarm krgir yaplardaki krgir duvarlar ile betonarme karkas yaplardaki tayc olmayan krgir duvarlarn hesap ve yapm kurallarn kapsar. Krgir olmayan duvarlar, fabrika bacalarn vb. zel yaplan ve hafif blme duvarlarn kapsamaz.

1 - MALZEME
Bu standardn uygulanaca krgir duvarlarn yapmnda kullanlacak malzemenin aadaki maddelerde aklanan zeliklerde bulunjnas gerekir.

1.1 - DUVAR TALARI

1.1.1 - Doal Talar
Krgir duvarlarn yapmnda kullanlacak doal talar ocak ta olmal ve bnyelerinde atlak ksmlar ve hava etkisi ile ayrm veya ayrmaya balam ksmlar bulunmamaldr. Talarn, elde edildikleri

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ocan ak yzeyine yakn yerlerinden karlm olanlarnn, hava tesirleri ile ayrm, bozulmu veya rengi deimi ksmlar, ta ocanda iken temizlenmeli ve yap yerine getirilmi olan talarn hi bir yerinde, bu ekilde bozulmu, ayrm veya renk deitirmi ksmlarn bolunmamas salanmaldr. Duvar yapmnda kullanlacak doal talarn TS 699 a gre bulunacak en kk basn dayanmlar cinslerine gre izelge-1 de verilen deerlerden kk olmamaldr. NOT - izelge - 1 de anlanlarn dnda kalan doal yap talarnn kullanlmas halinde, yukardaki dier zelliklerin gereklemi bulunmas koulu ile, basn dayanm sonularna gre yk tama bakmndan girebilecei dayanm grubu ve tama gc saptanr. ZELGE - 1 Doal Duvar Talarnn Dayanm Gruplarna Gre En Kk Basn Dayanmlar En Kk Dayanm Basn Grubu Ta Cinsleri Dayamam 2 kgf/cm
I
1)

Kireta, (kalker) traverten, kire balaycl kumta Youn kireta, dolomit, bazalt

350

II

500

III

Silis balaycl kumta grovak vb. Granit, siyenit, diorit, melafir, diabaz vb.

800

IV

1200

1.1.2 - Yapay Talar

Krgir duvarlarn yapmnda kullanlacak yapay taslardan harman tulalar TS 704'e fabrika tulalar TS 705'e, kire kumtalar TS 808'e gazbeton bloklar TS 453'e ve betondan duvar briketleri ise TS 406'ya uygun zelikte olmaldr. Mevcut bir eski duvarn ykmndan kan yapay talar, ilgili standardn ngrd btn zelikleri tadklar gerekli deneylerin yaplmas sureti ile saptan-madka duvar yapmnda kullanlmamaldr.

1.2 - HAR
Duvar yapmnda kullanlacak olan harcn oluturulmasnda yararlanlacak agrega ve balayc maddeler uygun miktarlarda kartrlarak duvar harc elde edilir. Duvar harc karmlarnda, har grubuna gre gerekli agrega ve balayc miktarlar, hacim olarak izelge - 2 de verilen deerlere uygun olmaldr. Harca, kullanlaca yere ve koullara uygun kvamda olabilmesini salayacak miktarda su katlmal, zel hal ve gerekler dnda, yerletirildii derzden akp giderek derzi ksmen bo brakacak kadar akc olmayan ve kolay ilenebilen plastik bir kvam gerekletirilmelidir. Harcn zelikleri TS 2848 de belirtilenlere uygun olmaldr

1.3 - BALAYICI MEDDE

Krgir duvarlarn yapmnda kullanlacak harca kartrlacak balayc maddelerden kire TS 30, imento TS 19 a ve har imentosu ise TS 22 ye uygun zelikte olmaldr

1.4 - AGREGA
Har yapmnda yararlanlacak olan agrega TS 2717'ye uygun zelikte olmaldr

1) Atf yaplan Trk Standardlannn numaralan ve yayn tarihleri bu metnin sonunda belirtilmitir.

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

lZELGE - 2 Duvar Harc Karmlar (Hacim Olarak) Har Grubu A B 1 2 3 4 C 1 2 3 D 1 2 3 E Kum 3 4 4 4 4 7-9 5 5 6-8 6-8 2-3 3 imento 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Har imentosu 1/2 2 Kire Hamuru 1 2 1 Toz Kire 1/2 1 3

1.5 - SU
Har yapmnda kullanlacak suda organik maddeler, madensel ve organik yalar, endstri artklar ile kullanlacak balaycya zararl olabilecek miktarlardaki mangan bileikleri ve lam sular ile amonyum tuzlar ve SO3 bulunmamaldr. Bu konuda kullanlacak suyun en iyisi iilebilecek zelikteki sular olmakla birlikte, evvelce denenmi ve olumlu sonu alnm bulunan btn sular bu amala kullanlabilir.

2 - PROJE VE HESAP ESASLARI

2.1 - GENEL
Duvar talarnn, harl veya harsz olarak yanyana ve st ste belirli bir yntemle dizilmesi yolu ile rlerek yaplan duvarlarn kararll (stabilite) ve zellikle yatay ykler karsnda devrilmeme (yklmama) gvenlii, kendilerine dik baka duvarlar veya demeler ile desteklenerek salanm olmaldr. Bu suretle rzgar vb. yatay yk ve etkilerin temel zeminine kadar gvenlikle iletilebilmesi salanmal ve bu husus gerektiinde hesapla da gsterilmelidir. Desteklenmemi duvar ykseklii, duvarn anma kalnlnn 20 katndan byk olmamaldr, na edilecek destek duvarlarnn kalnlk ve aralklarnn saptanmasnda Madde 2.3.1.4 de aklanan hususlara uyulmas halinde rzgar kuvvetleri vb. yatay kuvvetlerin temele iletmesindeki gvenliin hesapla gsterilmesi gerekli deildir. Hal binalar vb. kat ykseklii, fazla olan binalarla, desteklenmemi duvar yksekliinin duvar anma kalnlna orannn (narinlik) 20 den byk olduu binalarda, rzgar kuvvetleri ve dier yatay kuvvetlerin gerek desteklenen duvarlarda ve gerekse destek duvarlarnda oluturaca yatay ve dey ykler ve gerilmeler bu duvarlarn boyutlandnlmasnda gznnde tutulmal ve bunlarn kararll (devrilmeme gvenlii) hesapla gsterilmelidir. Yma krgir yaplar bodrum hari 5 tam kata kadar, yarm krgir yaplar ise bodrum hari 2 tam kata kadar yaplabilir. Yapnn saak kotu zerinde metal veya ahap teras korkuluklar, blmeleri krgir olmayan ve hafif malzemeden yaplm at katlan, yukardaki paragrafta anlan bina katlarna ilveten yaplabilir.

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Ancak, alan binann zemine oturduu alann 1/3 n geen at katlan ile yapda birden fazla sayda bodrum katnn bulunmas halinde her byklkteki ikinci ve daha sonraki bodrum inaat, tam kat saylr. Madde 2.3.1.2, 2.3.1.3 ve 2.3.1.4 de belirtilen hususlara uyulmakla birlikte, seilen duvar kalnlnn yeterlilii aka grlmyor, yada bu konuda pheye dlyorsa, lzumlu duvar kalnl yaplacak statik hesaplarda, kullanlacak duvar talan ve har gruplar konusunda izelge - 1, izelge - 12, izelge - 13, izelge - 14 ve izelge - 15 de verilen deerlere uyulmaldr. Duvar kalnlklarnn saptanmasnda s geirme, ses geirme, rutubet ve yangn iletme konularnda duvarlarn rol gznnde tutulmal, s etkilerinden korunma bakmndan TS 825 de ngrlen hususlara uyulmaldr.

2.2 - AFET BLGELERNDE YAPILACAK YAPILAR

Afet blgelerinde yaplacak yaplar iin, yrrlkteki afet ynetmeliinin ilgili hkmleri bu standardda ngrlenlere ilveten aynca gznnde bulundurulmaldr.

2.3 - YIMA KRGR YAPILARDAK DUVARLAR

Yma krgir yaplardaki duvarlar, yapdaki fonksiyonlar bakmndan Tayc duvarlar, Tayc olmayan duvarlar, olmak zere iki eittir.

2.3.1 - Tayc Duvarlar

Tayc duvarlar, yapdaki hareketli ve l dey ykler ile, rzgar vb. yatay yklerin tanmasnda, daha ok basn gerilmeleri karsnda kalan dzlemsel yap elemanlar olup yapdaki yeri bakmndan Tayc d duvarlar, Tayc i duvarlar olmak zere iki eittir. Tayc duvarlardan ardak katlarda birbirlerinin stnde yer alanlarn birbirlerine iletecekleri yklerin ekzantrik olmamalar iin, tayc duvarlarn eksenlerinin temelden atya kadar ayn dey dzlem iinde bulunmas salanmaldr. Duvar kalnlnn deitii yerlerde duvarlarn eksenlerinin ayn dey dzlemi iine alnmas mmkn olmad takdirde, tayc d d duvarlarda duvann d yzeylerinin, tayc i duvarlarda ise duvarlarn ayni tarafta kalan herhangi birer yzeylerinin ayn dey dzlem iine alnmas salanmaldr. Tayc duvarlarn yapmnda kullanlacak doal talarn basn dayanm 350 kgf/cm den kk olmamaldr. Yapay talardan fabrika tulalannda.TS 705 de belirtilen dolu tulalar ile dey delikli tulalarn seyrek delikli ve az delikli tipleri ve klinker tulalar tayc duvar yapmnda kullanlabilir. ok delikli tulalar ile yatay delikli tulalar tayc duvarlarn yapmnda kullanlmamaldr. Gazbeton 2 duvar bloklarnda yalnz basn dayanm en az 50 kgf/cm olanlar, tayc duvarlarn yapmnda kullanlabilir. Kire kum-talanndan TS 808 de belirtilen dolu kirekumtalan ile deliklerinin alanlar toplam alt yzey alannn % 35 inden byk olmayan delikli kire kumta, tayc duvarlarn yapmnda kullanlabilir. Delik alanlar toplam, alt yz alannn % 35 inden byk olan delikli kirekumtalan ile boluklu kirekumtalan, tayc duvarlarn yapmnda kullanlmamaldr. Beton biriketlerden sadece dolu beton briketler tayc duvarlann yapmnda kullanlabilir. Boluklu beton briketler tayc duvarlann yapmnda kullanlmamaldr. Duvar yapmnda baka amalar ile imal edilmi tulalar ve beton bloklar duvar yapmnda kullanlmamaldr. Bodrum duvarlarnda E ve D3 grubu har kullanlmamaldr. Tayc duvarlarda A, B, C ve D grubu harlarn kullanlmas tercih edilmelidir. E grubu har, bodrum hari en ok iki katl yaplarn, kalnl 29 cm den kk olmayan tayc duvarlar ile, tayc olmayan duvarlann yapmnda kullanlabilir. duvarlarda, baz ksmlarnn daha ince rlmesi suretiyle dey niler yaplabilir. Duvarda oluturulacak bu gibi duvar nilerinin arkasnda kalan duvar kalnl ve duvar niinin boyuttan bakmndan izelge - 3 de belirtilenlere uyulmas halinde, bu niler iin bir hesap tahkiki yaplmas gerekmez. Tayc duvarlarda, dey olmayan niler yaplmamaldr.
2

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 3 Davarda Hesap Tahkiki Gerektirmeden Braklabilecek Dey Ni Boyutlar Ni Boyuttan Duvar Kalnl cm Genilik Kaln Duvar Kalnl cm cm 19 29 40 40 60 39 50 60 75 9 9 19 9 19 29

2.3.1.1 - Temeller Tayc duvarlara gelen ve bunlar tarafndan aaya doru iletilen dey ve yatay yklerin temel duvarlar ile ve gvenli bir ekilde temel zemninine aktarlmas salanmaldr. Temel derinlii saptanrken yap yerindeki don derinlii gznnde tutulmal ve temel duvarlar bu kotun altna inecek biimde dzenlenmelidir. Yaplarn temel duvarlar, oturmalarn ve zellikle farkl oturmalarn olumasna ve bundan dolay yapnn st ksmlarnda atlaklarn ve dier hasarlarn meydana gelmesine neden olmayacak ekilde dzenlenmeli ve bu konuda temel zemininin zelikleri gznnde tutulmaldr. Bu nedenle temel duvarlarnn altnda en az 25 cm kalnlkta betonarme smel hatllar yaplmal ve bu hatllarn genilii temel duvarnn iki yanndan en az 5 cm tamak zere temel duvarnn geniliinden en az 10 cm daha byk olmaldr. Bu smel hatllarnda en az 10 mm apnda 6 tane boyuna donat ubuu ile 25 cm aralk ile 6 mm apl dey etriye konulmu bulunmaldr. Yap yerinin meyilli olmas halinde temeller basamakl olarak ta dzenlenebilir. Bu takdirde basamak ykseklii 40 cm den fazla ve basamak uzunluu 1,50 m den az olmamaldr. Temel zemininin salam kaya olmas halinde smel hatl yaplmasndan vazgeilebilir. 2.3.1.2 - Tayc D Davarlar Tayc d duvarlarn svasz kalnlklar s ve ses yaltm gibi nedenler ile daha byk duvar kalnlklar gerekmedii hallerde ve Madde 2.3.1.4 de akland gibi desteklenmi bulunmalar koulu ile izelge - 4, izelge - 5 ve izelge - 6 da verilen deerlerden daha az olmamaldr. Bu konuda, deprem blgelerindeki yaplar iin Madde 2.2 de belirtilenlere uyulmaldr. Ortalama basn dayanm 30 kgf/cm olan harman tulalar .bodrumlu veya bodrumsuz sadece zemin kat bulunan yaplar ile zemin kat zerinde bir kat bulunan yaplarda kullanlabilir. Daha ok katl yaplardaki tayc duvarlarn yapmnda izelge - 4 de grld gibi sadece, ortalama basn 2 dayanm 50 kgf/cm den kk olmayan harman tulalar kullanlabilir.
2

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 4 Bodrum Katndan Baka Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc D Duvar Kalnlklar (cm) Yukardan Duvar Cinsleri tibaren Doal Ta Beton Harman Fabrika Dolu Beton Briket, Katlar Duvar 1) Duvar Tulas Tulas Kire Kumlas vb. (Moloz) Duvar 3) Duvar 2) Yapay Ta Duvar 2) 1 2 3 (zemin) Bodrum 50 50 25 29 29 29 29 29 29 29 29 29 39

1) Moloz ta duvarlar iin 2) Madde 2.3.1 de aklanan koullar ile 2 3) Harman tulasnn ortalama basn dayanm en az 50 kgf/cm olmak koulu ile izelge - 4, 5 ve 6 doal ta duvarlar iin verilen kalnlk ekile kabaca dzeltilmi ta duvarlarda 45 cm ve yn ta ve kesme ta duvarlarda ise 40 cm olarak alnabilir. ZELGE - 5 Bodrumundan Baka Drt Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc D Duvar Kalnlklar (cm) Duvar Cinsleri Yukardan tibaren Katlar 1 2 3 4 (zemin) Bodrum Doal Ta Duvar 1) (Moloz) Beton Duvar Harman Tulas Duvar Fabrika Tulas Duvar 2) Dolu Beton Briket, Kire Kumta vb. Yapay Ta Duvar 2) 29 29 29 29 39

50 50

25

29 29 29 29

1) ve 2) izelge - 4 deki gibidir.

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 6 Bodrumdan Baka Be Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc D Duvar Kalnlktan (cm) Duvar Cinsleri Yukardan Doal Ta tibaren Duvar 1) Katlar (Moloz) Beton Duvar Harman Tulas Duvar Fabrika Tulas Duvar 2) Dolu Beton Briket, Kire Kumta vb. Yapay Ta Duvar 2) 29 29 29 29 39 39

1 2 3 4 5 (zemin) Bodrum

50 50

25

29 29 29 29 39

1) ve 2) izelge - 4 deki gibidir.

Pencere ve kap gibi boluklarn arasnda kalacak kolon veya ayak gibi dolu duvar ksmlarnn uzunluu ki tarafndaki boluklarn byk aklkl olann aklnn 1/5 inden kk olmamak koulu ile en az 49 cm olacaktr. Pencere veya kap boluu kenar ile bina kesi arasnda kalacak dolu duvar parasnn uzunluu 69 cm den kk olmamaldr. Bunun mmkn olmad hallerde, gerekli hesap tahkiki yaplmak ve st ve alt kat hatllarna balanmak koulu ile hatl balantlar tertiplenmelidir. Lzum grldnde yaplacak statik hesaplarn sonucunda, izelge - 4, 5 ve 6 da belirtilen deerlerden daha byk duvar kalnlklarnn gerektiinin anlalmas halinde, bu statik hesaplarda bulunan duvar kalnlklar proje ve uygulamalar iin esas alnmal veya Madde 2.6.2 de belirtildii gibi, daha yksek dayanml talar ve uygun har grubu kullanlarak yaplacak hesap sonularna uyulmaldr. Bodrumdaki tayc d duvarlarn yapmnda tula kullanlmamaldr. Bodrum duvarlarnn yapmnda beton kulanlmak istenirse, bu beton en az, TS 500 de belirtilen W b28 160 snf niteliinde veya daha iyi nitelikte bir beton olmaldr. Bodrum katn duvarlarnn su basman kotuna kadar olan ksmlarnn yapmnda kulanlacak yapay 2 talarn basn dayanmlar 50 kgf/cm den kk olmamal ve bu duvarlarn rlmesinde E grubu ve D - 3 grubu harlar kullanlmamaldr. Bodrumdaki tayc d duvarlarda narinlik deeri 10 dan byk olmamaldr. Bu duvarlarn projelendirilmesinde, bodrum kat serbest yksekliinin 2,70 m den byk olmamas, Madde 2.3.1.4 de belirtilen esaslara uygun olarak desteklenmi bulunmas, d tarafndaki tabu zeminin ykselerek gider bir eyi bulunmamas veya bu evin 1/5 den byk olmamas ve bu zemine etkiyen ve hesaplarda gznnde tutulmas gereken herhangi bir srarj yknn bulunmamas koullan ile, bu duvarlara etkiyen toprak itkisinin hesaplanmasndan vazgeilebilir. Bu koularn bulunmamas halinde duvarlarn boyutlandrlmasnda toprak itkisi de gznnde tutulmaldr. izelge - 4, 5 ve 6 da yukardan itibaren (1) ve (2) ci kat olarak belirtilen katlarda, deme stnden deme stne llen kat ykseklikleri 2,70 m den bu duvarlara oturan demenin alma akl 4,50 m den byk deilse ve bu katn stnde atdan baka bir yap ksm bulunmuyorsa, tayc d duvar kalnl 19 cm olabilir. Ancak bu takdirde bu tayc duvarlara hi bir yatay ykn iletilmemesi salanm olmal ve bu duvarlar sadece dey ykler karsnda bulunmaldr. Bu duvarlarn yapmnda A, B veya C grubu harlar kullanlmal ve kullanlacak yapay talarn ortalama basn 2 dayanm en az 80 kgf/cm olmaldr. Bodrumlu veya bodrumsuz bir katl binalarla, bodrumlu veya

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

kodrumsuz zemin katnn stnde bir kat bulunan binalarda bu paragrafta aklanan koularn bulunmas kayd ile d tayc duvarlarn kalnl 19 cm yaplabilir. Bodrumlu veya bodrumsuz sadece zemin kat olan veya zemin kat zerinde bir kat bulunan ve yukardaki paragrafta belirtilen koulara uymayan binalarda tayc d duvarlarn kalnlklar konusunda izelge - 4 de verilen deerlere uyulmaldr. Bir tayc d duvar boyunca plandaki boluk uzunluklarnn toplam btn duvar uzunluunun bodrum katlarnda % 40 n ve dier katlarda % 60 n gememelidir. Tayc d duvarlarda, duvar boyunca plandaki boluk uzunluklar toplamnn bodrum katlarda % 35 ten ve dier katlarda % 50 den byk olduu hallerde, bu duvarlardaki kap ve pencere lentolar kat demesi hatllarna kadar uzatlarak bu hatllara balanmal veya, aralarnda birletirilerek srekli bir ara hatl oluturulmaldr. Gerektiinde, statik hesaplar yaplarak tayc duvarlarn en gayri msait yerinde oluan gerilmelerin hi bir zaman izelge - 12, 14 ve 16'da verilen deerleri gemedii gsterilmelidir. Tayc d duvarlarda ni yaplmamaldr. 2.3.1.3 - Tayc Duvarlar Tayc i duvarlarn kalnlklar, bu duvarlarn Madde 2.3.1.4 de belirtildii gibi desteklenmi olmalar koulu ile izelge - 7, 8 ve 9 da verilen deerlerden kk olmamaldr. Kolon veya ayak eklindeki ok ksa duvarlarn uzunluun 39 cm den kk olmamal ve bu ksmlar mmkn olduu kadar byk talar kullanlarak oluturulmaldr. Bu gibi ayaklarn tama kapasiteleri hesapla tahkik edilmelidir. ZELGE - 7 Bodrumdan Baka Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc Duvar Kalnlklar (cm) Duvar Cinsi Yukardan Doal Ta itibaren Duvar 1) Katlar (Moloz) Beton Duvar Fabrika Tulas Harman Tulas Dolu Beton Briket, Duvar 2)3) Kire Kumlas vb. Yapay Ta Duvar 2) 19 29 29 39 19 19 29 39

1 2 3 (zemin) Bodrum

50 50

25

1) Moloz ta duvarlar iin 2) Madde 2.3.1.3 de belirtilenlere uyulmas koulu ile 3) Sadece, ortalama basn dayanm 50 kgf/cm2 den kk olmayan harman tulalar iin

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 8 Bodrumdan Baka Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc Duvar Kalnlklar (cm) Duvar Cinsi Yukardan Doal Ta Beton Harman Fabrika Tulas, itibaren Duvar 1) Duvar Tulas Dolu Beton Briket, Katlar (Moloz) Duvar Kire Kumta vb. Yapay Ta Duvar 2) 1 2 19 19 29 29 39

3 4 (zemin) 50 Bodrum 50 25 1) ve 2) izelge - 7 deki gibidir.

Tayc i duvarlar ve bunlar destekleyen destek du varlar ile ilgili dier boyutlar izelge - 9 da verilenlere uygun olmaldr. Tayc i duvarlarda, duvar boyunca plandaki kap ve pencere boluklarnn uzunluklarnn toplam, btn duvar uzunluunun % 40 ndan byk olmamaldr. Tayc i duvarlarda narinlik deeri 18 den byk olmamaldr. Bodrum duvarlarnda E ve D-3 grubu harlar kullanlmamaldr. Duvar yapmndan baka maksatlar ile imal edilmi beton bloklar veya tulalar tayc i duvarlarn yapmnda kullanlmamaldr. Tayc i duvarlarda kullanlacak doal talar ile, tula, beton blok ve kire kumta gibi yapay talarda arnacak zelikler Madde 2.3.1.2 de belirtildii gibidir. Ortalama basn dayanm 30 kgf/cm olan harman tulalar bu maddede belirtilenlerin gereklemesi koulu ile bodrumlu veya bodrumsuz sadece zemin kat olan veya zemin katnn zerinde bir kat bulunan binalarn tayc i duvarlarnn yapmnda kullanlabilir. Bu halde duvar kalnlklar izelge - 7 de verilen deerlere uygun olmaldr. Bodrumlu veya bodrumsuz sadece zemin kat bulunan veya zemin katnn zerinde bir kat olan binalarda tayc i duvar kalnlklar iin, bodrumlarda izelge - 7 deki deerlere aynen uyulmal, bodrumun stndeki katlar iin ise izelge - 7 de yukardan aaya doru sralanan katlara karlk verilen duvar kalnlklar gznnde tutulmaldr. Harman ve fabrika tulas, dolu beton briket, kire kumta vb. yapay duvar talan ile yaplan tayc i duvarlarn izelge - 7, 8 ve 9'da grld gibi 19 cm kalnlkta yaplabilmesi iin, kat ykseklii 3,25 m den byk olmamal, bu tayc duvarlara oturan demenin, duvarn iki tarafnda kalan ve duvar dorultusuna dik aklktan 4,50 m den 2) ve bu 2 demedeki hareketli ykn (varsa hafif blme duvarlarnn yk dahil) 275 kgf/m den fazla bulunmamal, byk akln duvara dik olmas halinde ise, iki istikamette alan demelerde byk aldk ve tek istikamette alan demelerde alma aklna dik aklk 5,50 m den byk olmamaldr. Duvarlarda, baz ksmlarn daha ince rlmesi suretiyle niler yaplabilir. Tayc i duvarlarda oluturulacak bu gibi nilerin arkasnda kalan duvar kalnl ve duvar niinin boyutlar bakmndan Madde 2.3.1 de belirtilen hususlara uyulmaldr.
2

2) ki istikamette alan demeler iin kk aklk, tek istikamette alan demelerde alma akl

10

UDK 693.1/2 351.785 ZELGE - 9 Bodrumdan Baka Kalnlklar (mm) Yukardan Duvar Cinsi tibaren Katlar Doal Ta Beton Duvar 1) Duvar (Moloz)

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Be Tam Kat Bulunan Binalarda Minimum Tayc Duvar

Harman Tulas Duvar

Fabrika Tulas, Dolu Beton Briket, Kire Kumta vb. Yapay Ta Duvar 2) 19 19 29 29 29 39

1 2 3 4 5 (zemin) Bodrum

50 50

25

1) ve 2) izelge - 7 deki gibidir. 2.3.1.4 - Duvarlarn Desteklenmesi Duvarlar, zellikle tayc duvarlar, gvenlikle ayakta kalabilmeleri ve etkisi altnda bulunduklar dey ve yatay ykler altnda devrilmelerinin nlenmesi iin destek duvarlar ile desteklenmelidirler. Bu amala kullanlacak destek duvarlarnn destekledikleri duvara dik olarak tertiplenmeleri esastr. Bununla birlikte desteklenen duvar, kendisine dik ve izelge - 10 da belirtilen boyut ve aralklardaki duvarlar ile desteklenmi bulunuyor ise, yapnn plandaki eklinin dikdrtgenden farkl bulunmas nedeni ile duvarn iki bandaki duvarlar ile yapt a dik olmayabilir. Destekleme, yalnz bu ama iin yaplm duvarlar tarafndan yerine getirilebilecei gibi, tayc duvarlardan da bu maksatla yararlanlabilir. Destek duvarlarnn bu ama iin yeterli saylabilmesi iin aksi hesapla gsterilmedike ykseldiklerinin en az 1/3 kadar bir uzunlukta olmalar gerekir. Gerek desteklenen duvarlar ve gerekse destek duvarlan ile ilgili boyutlar, izelge - 10'da belirtilen deerlere uygun olmaldr. ZELGE - 10 Desteklenen Duvarlarn Boyutlarna Gdre Gerekli Destek Duvar Boyuttar Desteklenen Kat Ykseklii Destek Destek Duvar Duvarn Kalnl (Destekleme Duvarnn Aralklar (cm) Ykseldii) (m) Kalnl (Destekleme (cm) Aral) (m) 19 2,70 3,00 3,25 29 3,00 4,00 5,00 19 19 5,50 5,50 4,50 9,00 8,00 7,00

11

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Bir destek duvar, destekledii duvarn sadece bir tarafnda kalabilecei gibi, iki tarafl da olabilir (ekil - 1). Ancak desteklenen duvarn her iki tarafndaki destek duvarlarnn aralklar yani desteklenmemi duvar uzunluktan izelge - 10 da belirtilen deerlere uygun olmaldr. (ekil - 2). Destek duvarlarnda kap boluklarnn bulunmas halinde, tektarafl destek duvarlarnda destekleme noktasna en yakn boluun bu noktaya uzakl, kap boluu yksekliinin 1/5 indenve 50 cm den kk olmamaldr. ki tarafl destek duvarlarnda ise destekleme noktasnn iki tarafndaki ilk kap boluklar arasndaki dolu duvar uzunluu kap boluu yksekliinin 1/5 inden ve 60 cm den kk olmamaldr (ekil . 3). Yukarda destek duvarlar iin ngrlen koullar tamayan duvarlar destekleme duvan olarak kabul edilemez. Herhangi bir nedenle bir betonarme deme tayc duvarlara kayc (hareketli) mesnetler ile oturtulmu ise, bu gibi demelerin destekleme fonksiyonlarn yeterince yerine getiremiyecekleri gznne alnarak bunlarn oturduu duvarlar, hatl kirileri veya statik bakmdan bunlara edeer tedbirler ile gvence altna alnmaldr. Bu gibi hallerde hatl kirileri veya bunlarn yerini alan tedbirler o noktada duvara gelen dey ykn 1/100 ne eit bir yatay yk ve varsa rzgar yk de gznnde tutularak boyutlandrmaldr. Yaplacak hesaplamalarda , bu gibi hallerde kayc mesnetlerde azda olsa bir miktar srtnme kuvvetinin yer alaca dnlerek bu srtnme kuvvetlerinin oluturaca ykler de gznnde tutulmaldr. Yapda kalkan duvarlarnn bulunmas halinde, bu duvarlar, destek duvarlar ve kolonlar tarafndan yeterince desteklenmemi iseler, at konstrksiyonuna ekme kuvvetlerine de dayankl bir biimde balanarak ankre edilmelidirler. Kat demeleri, zerine oturarak yklerini ilettikleri tayc duvarlara en az 20 cm yksekliinde ve duvar kalnlna eit genilikteki hatllar ile mesnetlendirilmeli ve her iki yndeki donat demirlerinin ular bu hatllarn iinde, duvar eksen dzleminin ayrd dier yanda hatln dier yzne kadar uzanmaldr. Bu hatllarda en az 4 12 veya 6 10 luk boyuna donat ile, yeterli aralklarla konulmu 6 en az lk etriyeler bulunmaldr. Kat demelerinden ve at konstrksiyonundan gelebilecek mnferit ykler, eksantrik olmamak ve duvara iletilmek art ile bu duvarlara tatlabilir. Bu takdirde ykn 60 lik bir a ile yaylaca gznnde tutularak duvardaki gerilmeler hesaplanmal ve bunlarn izelge - 12, 14 ve 16 da verilen deerleri gemedii gsterilmelidir (ekil - 4). Ancak bu hesabn sonucu ne olursa olsun 19 cm kalnlndaki tayc duvarlara verilebilecek en byk mnferit yk 4 ton dan daha byk olmamaldr. Sadece destekleme amac ile yaplm herhangi bir destek duvar; yapnn herhangi bir katndan o kattaki kendi arlndan daha fazla bir yk alyor ise, bu destek duvar tayc duvarlar iin geerli olan esaslara gre boyutlandrlr.

2.3.2 - Tayc Olmayan Duvarlar

Tayc olmayan duvarlar esas itibarile kendi arlklarndan baka bir yk tamayan yap elemanlar olmalarna ramen, meydana gelebilecek rzgar yk, deprem etkisi vb. yatay ykleri, yannda bulunan ve temas halinde bulunduu tayc duvar, deme pla, kolon vb. yk tayabilen yap elemanlarna gvenle iletebilecek ekilde yaplm bulunmaldr. 2.3.2.1 - Tayc Olmayan D Davarlar Genellikle karkas yaplarda bulunan bu eit duvarlarn iinde yer ald ve yapnn ardk iki kolonu ile iki kiriinin evreledii karkas gznn (yap boluu) aklk ve ykseklii ile, bu gzn subas-man kotundan ykseklii, bunlarn dzenlenmesi ve projelendirilmesinde nem tar. Byle bir karkas gznde yer alan tayc olmayan duvarn aklk (uzunluk) ve yksekliinden byk olann kne oran (e) ile gsterilirse, tayc olmayan d duvarlar iin, herhangi bir hesap 2 tahkikinin yaplmas gerekmeden yaplabilecek en byk duvar alanlar m olarak, (e) oranna ve duvarn yerden ykseklii ile duvarn kalnlna bal olarak izelge - 11 de gsterilmitir. izelge 11 de (e) orannn 1 ve 2 deerlerinin karlklar verilmitir, (e) orannn 1 ve 2 arasndaki deerlerine karlk maksimum duvar alan byklkleri enterpolasyon yaplarak bulunur.

12

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI
2

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 11 Tayc Olmayan D Duvarlarn En Byk Yapm Alanlar (m ) Duvarn su Basma Kotundan Ykseklii Duvar Kalnl cm <8m 8 ~ 20 m > 20 m e = 1,00 9 19 29 9 22 38 e 2,00 7 15 30 e = 1,00 7 15 30 e 2,00 4 10 20 e = 1,00 6 10 20 e 2,00 3 6 15

Duvarn su basma kotundan ykseklii bulunurken, duvarn oturduu deme kotu gznnde tutulur. izelge - 11 de verilen snr deerleri amayan ve evredeki kiri kolon ve deme gibi tayc yap tasmlarna bitiik bulunan ve yapmnda A, B veya C grubu har kullanlm bulunan, tayc olmayan d duvarlar iin herhangi bir statik tahkik yaplmas gerekmez. Bu gibi duvarlarn, binann kiri, kolon ve deme gibi tayc ksmlarna temas halinde bulunan blmlerinin rlmesi srasnda tayc ksmlar ile iyi bir balant salanmal ve deme yerlerinde oluan derzler, duvarn rlmesinde kullanlan har ile skca doldurulmaldr. 2.3.2.2 - Tayc Olmayan Duvarlar Tayc olmayan i duvarlar kat demelerinin yapmndan sonra rlecei ve genellikle bu demelere yk olarak etki yapaca gznnde tutulmal ve olabildii kadar hafif malzeme kullanlmaldr. Bu duvarlarn arlklar, varsa sva ve kaplama dahil 700 kgf/m den byk olmamaldr. Tayc olmayan i duvarlarn demeler yerine tayc betonarme kirilere oturtulmas halinde arlklar 700 kgf/m den daha byk olabilir. Tayc olmayan i duvarlarn demelere oturtulmas halinde bunlarn uzunluklar 4,00 m yi amamah ve rme srasnda A veya B grubu harlar kullanlmaldr.

2.4 - YARIM KRGR YAPILARDAK DUYARLAR

Yarm krgir yaplar bodrum kat hari olmak ve kat ykseklii 3,00 myi gememek zere en ok iki tam katl olarak yaplabilir. Yapnn saak kotunun zerinde metal veya ahap teras korkuluktan, blmeleri krgir olmayan ve hafif malzemeden yaplm ve en ok 2,70 m kat yksekliinde at katlan ayrca yaplabilir. Ancak alan binann zemine oturduu alann 1/3 n geen at katlan tam kat saylr. Yarm krgir yaplarda demeyi oluturan elemanlar ile d tayc duvarlar en ok 2,00 m aralklar ile ve ekme kuvveti de alabilecek biimde salamca ank-rajlanm olmaldr. Bu ankraj balantlar duvarn dolu ksmlarna veya pencerelerin arasndaki duvar kolonlarna rastlatlmaldr. Ankrajn yapld pencere aras kolonun uzunluu 0,80 m den daha kk olmamaldr. Demenin alma dorultusuna (en byk gerilme dorultusu) paralel olan duvarlarda yaplan ankraj-lar en az 1,00 m genilikteki bir deme eridini veya en az iki deme kiriini veya nervr kavrayacak ekilde bu deme veya kirilerin iine sokulmu bulunmaldr. Tayc d duvarlar ile ankraj lanm ayn dorultudaki kirilerden, herhangi bir i duvar zerinde akanlar birbirlerine ekme kuvvetlerini de iletebilecek bir ekilde balanm olmaldr. Yarm krgir yaplardaki duvarlarn yapmnda, tayc d duvarlarn kalnl en az 29 cm olarak ve destek duvan aral 5,50 m yi gememek zere Madde 2.3 de belirtilen dier hkmler geerlidir.

2.5 - KARMA DUVARLAR

Bir duvarn yapmnda eitli amalarla iki cins yap ta, rnein doal yn ta ve tula, beton briket ve tula, doal yn ta ve beton briket kire kum-ta ve beton briket gibi farkl iki eit yap tann birlikte kullanld karma duvarlarn yapmnda aadaki hususlara uyulmaldr.

13

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Karma duvarlarda kullanlan farkl ta cinslerinden biri duvarn bir yzn ve dieri ise br yzn oluturacak ve iki tabaka birbiri ile rg teknii esaslarna gre balanacak ekilde dzenlenir. Karma duvarn kalnl, tabakalar oluturan duvar talarnn herbiri ile yaplabilecek duvarlarn minimum kalnlklarnn toplamndan kk olmayacak ve iki duvar tabakas arasnda Madde 3.3.1 ve Madde 3.3.2 de aklanan biimde iyi bir balantnn salanabilmesi iin gerekli rg kurallarnn uygulanabilmesine yeterli olabilecek ekilde saptanmaldr. Karma duvarlarda, birbiri ile rg kurallarna gre balanan iki duvar tabakas arasnda btn duvar uzunluunca devam eden ve (A) ve (B) grubu harlardan biri ile olabildiince boluksuz olarak doldurulmu ortalama 2 cm kalnlkta derzler bulunmal ve duvarn her tabakasnn rlmesinin bitirilmesinden sonra sradaki btn dey derzlerin doldurulmas bir sonraki srann rlmesine balanlmadan nce tamamlanm bulunmaldr (ekil - 5). Karma duvarlarn narinliinin hesaplanmasnda gerek kalnlk ve ykseklik deerleri gznne alnmal ve bu duvarlar narinlik deeri 10 dan byk olmayacak ekilde tertiplenmelidirler.

2.6 - DUVAR EMNYET EKLMELER

Duvarlarn emniyet gerilmelerinin bulunmasnda, duvarn narinlii de gzhnde tutulur. Narinliin hesaplanmasnda, duvarn kat demeleri arasnda kalan ve oturduu deme kotu ile bu duvara oturan ardk deme pla hatlnn alt arasndaki mesafeye eit (h) ykseklii ve duvarn (d) anma kalnlndan yararlanlarak narinlik =

h d

forml ile ve byk tam sayya yuvarlatlarak bulunur. izelge - 12 de doal ta duvarlar iin. izelge - 15'de ise yapay ta duvarlar iin, kullanlan har gruplar da gznnde tutularak belirtilen emniyet gerilmeleri, narinlii 10 olan duvarlar iin geerlidir. Duvarlarn hesaplanan gerek narinlik deerleri de gznnde tutularak saptanacak ve yaplacak hesaplarda da esas alnacak gerilme snr deerleri ise izelge -14 ve izelge -16 da verilmitir. Ancak doal talardan yaplan duvarlarda, sadece kesme ta olanlarda narinliin > 10 olmasna izin verilebilir. Doal talardan yaplm kesme tatan baka duvarlarda narinlik deeri 10 dan byk olmamaldr. Kesme ta duvarlarda da narinliin 14 olmas salanmaldr.

2.6.1 - Doal Tatan Yaplan Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri

Doal ta kullanlarak oluturulacak duvarlar yapm yntemlerine gre: Kuru duvar, Moloz ta duvar, ekile kabaca dzeltilmi ta duvar Yn ta duvarlar Kesme ta duvarlar olmak zere balca be grupta toplanr. 2.6.1.1 - Kuru Ta Duvar Kuru ta duvarlar yalnzca arlk istinat duvarlar ile bahe vb. evre duvar yapmnda kullanlabilir. Kuru duvarlarn hesap hacim arlk deeri olarak, duvarn yapmnda kullanlan tan birim hacim arlnn yans alnabilir. Kuru duvarlarda, etki yapan toprak etkileri ile duvar arlklarnn bilekesinin duvar kesitinin ortadaki 1/3 ksmnn iinde kalmas salanarak duvarda ekme gerilmelerinin olumas nlenmelidir. 2.6.1.2 - Harl Doal Ta Duvarlar Doal talarn harl olarak ilenmesi ile elde edilen doal ta duvarlar, basn emniyet gerilmesi asndan Moloz ta duvarlar, ekile kabaca dzeltilmi ta duvar, Yn ta duvar,

14

UDK 693.1/2 351.785 kesme ta duvarlar, olmak zere drt gruba ayrlr.

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Yapm zelikleri ve uygulama asndan gerekli koular ileride Madde 3.3.1 de aklanm bulunan bu duvarlar iin emniyet gerilmeleri, yapmlarnda kullanlan doal ta cinsi ve har gruplarna gre izelge 12de verilmitir. Bu izelgede verilen gerilme deerlerinin geerli olabilmesi iin duvarlarn Madde 2.3.1.4 de ngrld gibi yeterli kalnlk ve aralklardaki destek duvarlar ile desteklenmi bulunmal ve duvar narinlii 10 dan byk olmamaldr. ZELGE - 12 Doal Ta Duvarlarda Narinliin 10 Deerleri in Emniyet Gerilmeleri 2 (kgf/cm ) Yapm Yntemine Gre Har Doal Ta Grubu Gruba Duvar Gruplar l II III IV Moloz ta duvar E D, C B A ekile kabaca dzeltilmi ta duvar E D, C B A Yn ta duvar D, C B A 3 3 4 4 4 6 8 10 8 10 12 4 4 6 6 6 8 10 12 10 12 15 5 6 8 10 8 10 12 15 12 15 20 6 8 10 12 10 12 15 20 15 20 25

Duvar narinliinin 10 dan byk deerler olmasna, yalnzca kesmeta duvarlarda izin verilebilir. Bunun iin de duvani merkezsel olarak yklenmi bulunmas ve derzlerin 0,5 cm den geni olmamas ve ta yzeylerinin bu kalnlktaki derzin yaplabilecei kadar dzgn ilenmi bulunmas gerekir. Kesmeta duvarlarda, kullanlan ta ve har gruplarna gre izelge - 13 de verilmi bulunan basn emniyet gerilmesi anma deerleri ve duvarn narinlik katsaysndan yararlanlarak, basn emniyet gerilmesi hesap deeri izelge - 14 den alnr. Hesaplarda izelge - 14 de belirtilen deerlere uyulmaldr. ZELGE - 13 Kesmeta Davarlarda Basn Emniyet Gerilmesi Anma Deeri Doal Ta Grubu Har Grubu I D, C B A 10 15 20 II 15 20 25 III 20 25 30 IV 25 30 40

15

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 14 Kesmetas Duvarlarda Basn Emniyet Gerilmesi Anma Deeri ve Narinlik 2 Katsaysna Gre Emniyet Gerilmesi Hesap Deerleri kgf/cm Narinlik Deeri () 10 10 12 14 10 7 5 Basn Emniyet Gerilmesi Anma Deeri 15 15 11 7 20 20 14 9 25 25 18 11 30 30 22 14 40 40 30 22

Ancak bu koullarn salanmas halinde dahi narinlik 14 den daha byk deerler almamaldr. Narinliin izelge - 14 de verilmeyen ara deerlerde olmas halinde duvar emniyet gerilmeleri enterpolasyon yaplarak bulunur. Harl doal ta duvarlarda rzgr vb. yatay yklerin oluturaca kayma gerilmeleri : =

T S

forml ile hesaplanr. Burada etki yapan yatay kuvvet T (kgf) ve bu yatay kuvveti tayacak duvarn 2 statik almaya katlan ksmnn alan S (cm ) dir. Yatay yklerin duvarda oluturaca kayma tesirleri 2 iin emniyet gerilmesi 2 kgf/cm deerini gememek zere em = 0,1 b (kgf/cm ) forml ile bulunur. Burada b duvara etki yapan dey yklerin oluturduu gerek ortalama basn gerilmesidir. Ta duvarlarda yklerin ekzantrik olarak etki etmemesi olabildii kadar salanmal ve istinat duvarlar dahil ta duvarlar, hibir yerlerinde ekme gerilmelerinin oluaca ngrlerek dzenlenmemelidir.
2

2.6.2 - Yapay Talardan Yaplan Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri

Tula ve dier yapay duvar talan ile oluturulan duvarlarda basn emniyet gerilmesi anma deerleri kullanlan har grubuna ve talarn basn dayanmlarna gre izelge - 15 de verilmitir. Bu anma deerleri ile duvarn narinlik katsaysna gre basn emniyet gerilmesi hesap deeri iin izelge - 16 da verilen deerler hesaplarda esas alnmal ve gerektiinde gerek basn gerilmelerinin bu deerleri gemedii gsterilmelidir. izelge - 16 da verilen deerler duvarlarn Madde 2.3.1.4 de belirtildii gibi desteklenmi bulunmas halleri iin geerlidir. izelge - 16 da, 14 den byk narinlik deerlerine karlk verilmi bulunan emniyet gerilmesi hesap deerleri, ancak duvardaki yklemenin eksantrik olmamas koulu ile kullanlabilir. Duvarlar ekzantrik ykler etki etmeyecek biimde projelendirilmeli ve duvarn hibir yerinde ekme gerilmelerinin oluaca ngrlmemelidir. Yapay talar ile rlen duvarlarda narinlik en ok 20 olmal, daha byk narinlikte duvar yaplmamaldr. Narinliin izelgede verilmeyen ara deerlerine karlk duvar emniyet gerilmeleri enterpolasyon yaplarak bulunur. Yapay talar ile yaplan krgir duvarlarda rzgar vb. yatay yklerin oluturaca kayma gerilmeleri : =

T 2 (kgf/cm ) S

forml ile hesaplanr. Burada etki yapan yatay kuvvet T (kgf) ve bu kuvveti tayan duvar kesit alam S 2 (cm ) dir.

16

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ZELGE - 15 Yapay Duvar Talan le Yaplan Duvarlarda Basn Emniyet Gerilmesi Anma Deerleri Duvarda Kullanlan Har Grubu Yapay Talarn Ortalama 2 Basn Dayanm kgf/cm A 200 - 300 130 - 190 90 - 125 60 - 80 50 30 18 14 10 8 6 4 B 14 12 9 7 5 3,5 C 12 10 8 D 10 8 7 6 4 3 E 8 7 6 5

Hesaplanan bu kayma gerilmesinin em emniyet gerilmesinden byk olmamas salanmaldr. Burada 2 kayma emniyet gerilmesi 3 kgf/cm den byk olmamak zere, A ve B harlarnn kullanld duvarlarda : em = 0,12 b forml ile ve C, D ve E harlarnn kullanld duvarlarda ise : em = 0,10 b forml ile bulunur. Burada b hesapta gznnde tutulan duvarda, dey yklerin oluturduu gerek ortalama basn gerilmesidir. ZELGE - 16 Yapay Duvar Talar le Yaplan Duvarlarda Emniyet Gerilmesi Anma Deeri ve 2 Narinlik Katsaysna Karlk Duvar Basn Emniyet Gerilmeleri Hesap Deerleri kgf/cm Basn Emniyet Gerilmesi Anma Deeri Narinlik Deeri (X) 3 3,5 4 5 6 7 8 9 10 12 14 18 10 12 14 16 18 20 3 3,5 4 5 3 6 4 3 7 5 3 8 6 4 3 9 6 4 3 10 75 3 12 8 6 4 3 14 10 7 5 3 18 13 9 6 4 2

17

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

2.6.3 - Karana Duvarlarda Emniyet Gerilmeleri

Karma duvarlarda basn emniyet gerilmeleri, duvarn yapmnda kullanlan yap talarndan hesaplanan en kk emniyet gerilmesine eit olarak alnr. Duvara etki yapan rzgar vb. yatay kuvvetlerin oluturaca ve nceki blmlerde akland gibi =

T 2 (kgf/cm ) S

forml ile bulunan kayma gerilmeleri 1,5 kgf/cm deerini gememek zere em = 0,1 b forml ile hesaplanacak em kayma emniyet gerilmesini gememelidir. Bu formlde b deeri karma duvarda etki yapan dey yklerin oluturduu gerek ortalama basn gerilmesidir. Karma duvarlarda yklerin ekzantrik olarak etki etmemesi salanmal ve duvarn hibir yerinde ekme gerilmelerinin olumasna izin verilmemelidir. Proje yapm ve hesaplar, duvarda ekme gerilmelerinin yer alaca ngrlerek dzenlenmemelidir.

3 - YAPIM VE UYGULAMA KURALLARI

3.1 - GENEL
Kargir duvarlarn yapmnda duvarlar, ya sularnn oluturaca rutubetten ve zemin sularnn szntlarndan korunmu bulunmaldr. Ya sularnn rutubetin nlenmesi duvar d yznn TS 1481' de aklanan d svlardan biri ile svanmas yolu ile ve gerektiinde (zellikle sar duvarlar) TS 306 da belirtilen asfalt kaplama uygulanarak salanmaldr. Bodrum duvarlarnn toprak ile temas eden d yzleri , imento - kum veya imento - kire - kum kannl salam bir sva tabakas ile svanmal ve bu svann zerine yine TS 306 da belirtilen asfalt kaplama tabakas uygulanmaldr (ekil - 6). D duvarlarn subasman kotunun stnde kalan blmnn rlmesine balanlmadan nce ekil - 6 da da grld gibi duvarn altnda asfalt veya bitml bir yaltm tabakas dzenlenerek, duvarn subasman kotu stnde kalan ksmlar ve zellikle tula ile rtlm olanlar rutubet etkilerinden korunmu bulunmaldr. D duvarlarn gerek toprak altnda kalan ve gerekse zemin stnde bulunan ksmlarnda yaplacak d svalarda, bu konuda TS 1481' de belirtilen kurallara uyulmaldr. Kat demelerinin betonunun dklmesinden nce o deme kotu altnda bulunan ve demenin oturduu btn tayc duvarlar ile destek duvarlarnn rlmesi tamamlanm bulunmal ve bylece dklecek hatl ve deme betonunun duvarlara iyice yapmas ve tayacaktan dey ve yatay kuvvetlerin duvarlara gvenli bir ekilde iletilmesi salanmaldr. Tayc olmayan duvarlarn yapmnda, kendi arlklarndan baka bir kuvvetin etkisinde kalmamalarn ve binann deme kiri vb. tayc elemanlarnn proje ve hesaplarn yaplmas srasnda ngrlenlerden farkl koullar altnda bulunmamalarn salamak iin, rme ilemine stlerindeki demenin dkm tamamlanp kalplarnn sklmesi bitmeden balanlmamaldr. Binann eitli katlarnda birbirinin stne rastlayan demelere oturan tayc olmayan duvarlar var ise bu duvarlarn rlmesine en st kattan itibaren balanlmal ve duvar rme ileri yukardan aaya doru devam edilecek ekilde programlanmaldr.

3.2 - MALZEMENN HAZIRLANMASI

Duvarlarn yapmnda kullanlacak malzeme i yerinde kullanlmadan nce dikkatle gzden geirilmeli ve lzum grldnde gerekli deneyler yaplarak, malzemenin ilgili standardlannda ngrlen koullara uyup uymad aratrlmaldr. Bu aratrma ve deneyler sonunda standardlannda ngrlen koullara uymad saptanan malzeme i yerinden uzaklatnlmaldr.

18

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Doal talar gzden geirilerek bunlarn ak hava vb. etkiler ile bozulmu yerleri, veya doadaki olular srasnda bnyelerinde yer alm bozuk ve zayf ksmlar varsa, bu bozuk ksmlar talardan ayklanp temizlenmelidir. Yapay veya doal talar su ile slatlarak, yzeylerinde bulunabilecek ve harca yapmay nleyecek toz vb. maddelerden temizlenmeli ve su emebilecek olan talarn harcn suyunu emerek, dayanm olumsuz ynde etkilemeleri nlenmelidir. Duvarn rlmesi srasnda yere dklen harlar dtkleri yer harcn zeliklerine zararl etkiler yapabilecek toprak vb. bir zemin olmamak koulu ile toplanarak sonradan tekrar kullanlabilir. Ancak bu ekildeki har dkntleri beklenilmeden hemen kullanlmaldr. Hemen kullanlmas mmkn olmadnda topaklan ezilmeli ve iinde hi balayc madde yokmu gibi yeniden ve yeteri kadar balayc madde ilave edilerek iyice kartrlm olmaldr. Kire harlarnn zelikle kire hamuru ile yaplan harlarn kullanlmasnda, ie balamadan nce har iyice kartnlmal ve kirecin harcn her tarafna dalmas ve homogen bir har elde edilmesi salanmaldr. Hazrlanan har iindeki balaycnn priz yapmaya balamasna kadar bekletilmeden kullanlmaldr. Bu nedenle fazla miktarda har hazrlamaktan kanmal, iin byklne gre sertlemeye balamadan yerine yerletirilebilecek kadar har hazrlanmaldr. imentom harlarda, imentonun su ile karlat andan itibaren en ok 90 dakika iinde harcn duvardaki yerine yerletirilmi olmas salanmaldr. imento ve kirecin birlikte bulunduklar har karmlarnn kullanlmas halinde fazla miktarda har hazrlanmak istendiinde, agrega sadece kire ve su katlarak istenilen miktarda bir n har hazrlanmal, sonra uygulamada kullanlma sras geldiinde, bu n hartan azar azar alnarak imentosu katlmal ve iyce kantnlarak homogen hale getirildikten sonra duvardaki yerine yerletirilmelidir. Dier har trlerine oranla daha fazla imento bulunan harlarn zelikle A ve B grubu harlarn kullanlmasnda, har dayanmnn gelimesi iin gereken rutubet, bu harlarla rlm duvarlar zaman zaman slatlarak salanmaldr. Bu amala harcn yapmnda, suyu tutucu, buharlamay azaltc katklar da kullanlabilir. Donmu malzeme don zlmeden duvarda kullanlmamaldr.

3.3 - DUVARLARIN RLMES

Yapdaki duvarlarda bir btnlk ve davran beraberliini salayabilmek ve destekleme fonksiyonunu gerektii gibi yerine getirebilmek iin desteklenen duvarlar ile destek duvarlar birlikte ve ayn zamanda rlmeli ve birbirlerine rg teknii gereklerine gre balanm bulunmaldr. Destek duvarnn desteklenen duvar ile birlikte rlmesinin mmkn olmad hallerde, desteklenen duvar nceden rlerek, bu srada destek duvar ile kesime noktasndaki talar, destek duvarnda basamaklar oluturacak ekilde rg ii yrtlmelidir. Sonra bu basamakl ksmlarn zerine duvar talarnn harla yerletirilmesi suretiyle destek duvarnn da rlmesi tamamlanr. u kadar ki kat demesinin betonunun dklmesine balanlmadan nce altta kalan gerek destek ve gerekse desteklenen duvarlarn rlmesi tamamlanm bulunmaldr. Ayak veya kolon gibi ok ksa duvar paralarnn uzunluu 39 cm den kk olmamal ve bu ksmlar mmkn olduu kadar byk talar kullanlarak yaplmaldr. Derzlerin, zellikle yatay derzlerin kalnl arttka duvarn dayanmnn azalaca gznnde tutularak derz kalnlklar olabildiince kk yaplmaldr. Ancak derz kalnlklar azaltlrken, duvardaki talar dorudan doruya birbirlerine dememeli, iki tan arasnda mutlaka bir derz harc tabakasnn bulunmas salanmaldr. Duvarlarda tesisat borularnn yerletirilmesi iin kanallarn bulunmas gerektiinde, bu kanallar duvarn rlmesi srasnda braklmam ise, sonradan nur ve eki kullanlarak almamaldr. Bu gibi kanallarn almasnda kanal makinesi vb. duvarlan zedelemeyen uygun bir ara kullanlmaldr. u kadar ki uygun ara kullanlm olsa bile alacak kanallarn genilii stnde bulunduu duvarn anma kalnln gememeli ve kanal derinlii 19 cm lik duvarlarda 3 cm den 29 cm ve daha kaln duvarlarda ise 5 cm den fazla olmamaldr.

19

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Duvarlarda alacak bu gibi kanallar hi bir zaman yatay olmaman, olabildii kadar dey veya deye yakn olan eimli bir dorultuda bulunmaldr. Bu kanallarn hi bir noktas duvar desteklenme noktalarna kap ve pencere boluu gibi ak duvar kenarlarna 40 cm den daha yatan bulunmamal ve ayn duvarda alacak iki kanal arasndaki mesafe 2,00 m den daha az olmamaldr. Baca cidar duvarlarnda ve rme ayak, kolon gibi, 80 cm den daha ksa duvarlarla bosluklu beton bloklardan yaplm duvarlarda kanal almamahdr. Delikli ve bosluklu tulalardan yaplm duvarlar ile delikli ve bosluklu kire kumtalan ile rlm duvarlarda 2 cm den daha derin kanal almamahdr. Dk hava scaklklarnda ve don esnasnda zel tedbirler alnmadan rme ii surdrlmemelidir. Dondan zarar grm rg sralan sklerek uzaklatrlmaldr. Yeni rlm duvarlar muhtemel don etkilerine kar yeterli bir sre korunmaldr.

3.3.1 - Doal Talar ile Yaplm Duvarlarda rg

Doal talar ile yaplan duvarlarda, kulanlan talarn tabakal bir yap gstermeleri halinde bu talar duvara, ykler tabakalarma yzeyine dik olacak ekilde yerletirilmelidir. Duvarn rlmesinde st ste gelen sralardaki dey derzler birbirinden sartlmal, ta byklklerinin uygun olmamas nedeni ile mecbur kalnan hallerde en ok iki sradaki derzlerin st ste gelmesine izin verilmelidir. Bir tan n veya arka yznde (3) den fazla derzi yanyana getirebilecek bir rg kullanlmamaldr (ekil - 7). Duvarn iki yzndeki talarn, ayn ta srasndaki dey derzleri de birbirine gre artmah ve duvardaki hi bir ta srasnda, duvar kalnlk dorultusunda birbirini takip eden iki derzin ayni hizaya geunemesi salanmaldr. Daha byk, rnein iki ta tabakas yksekliindeki talar tercihan kelere ve duvar balarna getirilmelidir. Talar duvara en tasa boyuttan dey veya deye yatan bir dorultuda bulunacak bir ekilde yerletirilerek, en geni yzlerinin zerine oturtulmalar salanmaldr. Duvarda stste gelen iki boyuna ta srasndan sonra bir balant ta sras bulunmal ve sradaki balant talarnn uzunluu yani duvar yzne dik boyutu, ta sras yksekliinin yaklak 1,5 katndan ve 30 cm den kk olmamaldr. Boyuna ta sralarndaki talarn duvar yzne dik boyutlar yani genilikleri yaklak olarak ta sras yksekliine eit olmaldr. Derzlerde bindirme paylan 10 cm den kk olmamaldr. Duvar iinde, talarn arasnda kalan boluklar, her taraflarndan har e sarl kk kama talar ile doldurulmal ve duvarn hi bir yerinde byk har hacimlerinin kalmamas salanmaldr. Ta duvar larn desteklenmemi yksekliinin 3.00 m den fazla olmas halinde bu duvarlar betonarme hatllar ile donatlmal ve bu hatllarn arasndaki uzaklk 2.00 m den fazla olmamaldr. 3.3.1.1 - Kuru Ta Duvarda rg Kuru ta duvarlar, ta sralarnn arasnda, olabildiince kk boluklar kalacak ekilde rlmeli, daha byk talarn arasnda yer alan boluklar, kk kama talan ile kamalanarak doldurulmaldr. Gerek duvarda kullanlan esas talarn ve gerekse kama talarnn salam olmasna ve kolayca krlacak damar ve benzeri ksmlarn bulunmamasna dikkat edilmelidir. Kuru duvarlarda kullanlan ve kama talan dnda kalan esas talarn ykseklii 10 cm den ve genilii 20 cm den kk olmamaldr. Duvar yznn her metrekaresinde 40 cm uzunluunda 3) en az iki balant ta bulunmas salanmaldr. Kuru ta duvarlarn kalnl 50 cm den az olmamal ve Madde 3.3.1 deki genel hususlara uyulmakla birlikte rg srasnda btn duvar boyunca devam eden yatay derzler yaplarak duvar tesviye edilmelidir. Bu yatay derzlerin aralarndaki dey mesafe 1,50 m den fazla olmamaldr. 3)Duvarn kalnl ynndeki boyutu

20

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

3.3.1.2 - Moloz Ta Duvarda rg Moloz ta duvarlarda, kullanlan talardan daha bykleri duvarn alt ksmlannda kullanlmak zere aynlmahdr. Moloz tandan yaplan temel duvarlarnda da olabildii kadar byk talann kullanlmas salanmaldr. Talar en geni yzleri zerine oturtularak yerletirilmeli, aralarnda grlen derz kalnl 4 cm den fazla olmamaldr. Moloz ta duvarlarda kullanlacak talann ykseklikleri 10 cm den ve uzunluklan ile genilikleri ise 20 cm den kk olmamaldr. Kullanlan talarn, yksekliklerinin yaklak olarak 1,5 - 2 kat kadar uzunlukta bulunduu ve ekil - 8 de (2) ile gsterilen dz (adi) moloz ta duvarlardan baka ekil - 8 de (1) ile iaretli olan ykseklik ve uzunluktan yaklak olarak birbirine eit boyutta dzenlenen kaba mozaik duvar rgs de kullanlabilir. Kaba mozaik ta duvarlarda kullanlan talarn, duvar kalnl ynndeki boyutu (genilik) dier iki boyutunun 1,5 katdan ve 3 cm den kk olmamal ve duvarn grlen tarafna raslayan yzlerinin genel grn drtten daha fazla kenarl okgen (begen, altgen) eklinde bulunmal ve ke alan yaklak olarak 60 den daha kk olmamaldr. Talann duvar iinde birbirlerine bakan yzeylerinde (konkav) ibkey ksmlar olabildiince bulunmamal, byle ksmlar kenarlar ekile vurulup krlarak giderilmelidir. Talar, en geni yzleri alt tarafa gelmek zere bol har zerine, uygun ve salam bir biimde oturacak ekilde elle yerletirildikten sonra, konulan har yanlardan tancaya kadar ekile vurulur. Yerleme tamamlandktan sonra fazla gelip taan har mala ile syrlarak alnmaldr. eki vurularnda knlan talar karlarak tekrar har kullanlmak koulu ile duvann uygun yerlerinde kullanlmaldr. Duvarda yanyana veya st ste bulunan iki ta hibir zaman birbirlerine dememeli aralarnda mutlaka bir har tabakasnn bulunmas salanmaldr. Talarn arasnda sadece har ile dolu byk boluklar ve geni derzler braklmamal ve boluklar irili ufakl salam ta paralan ile kamalanarak doldurulmaldr. Her ta srasnn yerletirilmesine balanmadan evvel alttaki srann st (varsa) yabanc maddelerden temizlenmeli oynak ve krk talar kaldrlmaldr. Duvann her metrekaresinde, minimum 40 cm uzunluunda en az iki tane balant ta bulunmal ve bu ekilde duvarn iki yznn birbirine salamca balanmas salanmaldr. Moloz ta duvarlarn kalnl 50 cm den daha az olmamal ve rg srasnda btn genilik ve uzunluunca devam eden yatay derzler ile duvar tesviye edilmelidir. Bu yatay derzler arasndaki dey mesafe 1,50 m den fazla olmamaldr. Duvar yzndeki derzler, rg ii bittikten sonra varsa grnen derz boluklan temizlenip, rlme srasnda kullanlan har veya daha byk dayamml bir har kullanlarak doldurulmaldr. Gerektiinde Madde 2.3.1 de belirtildii gibi hatllar dzenlenmelidir. 3.3.1.3 - ekile Kabakaca Dzeltilmi Ta Duvarlarda rg ekile kabaca dzeltilmi talarla yaplan duvarlarda kullanlacak ta sralan arasnda kalan derzler yatay olmal, tan duvar cephesine gelen grnen yz kabaca dzeltilerek dikdrtgen ekline getirilmi bulunmaldr. Talarn, birbirlerini mesnetlendirdigi alt, st ve yan yzleri aln yznden itibaren 10 cm derinlie kadar ve aln yzne dik olarak kabaca dzeltilmi bulunmal, duvar yznde grnen derzler 2 cm den, duvar yznden itibaren 12 cm ieride kalan derzler ise 3 cm den geni olmamaldr. Talarn ykseklii 10 cm den uzunluu ve genilii 20 cm den kk olmamaldr. Ayn srada farkl ykseklikte talar kullanlabilir. En ok birbirini takip eden iki ta srasndaki dey derzler stiiste getirilebilir. Derzlerin birbirlerine gre artumasnda binme paylan 10 cm den kk olmamaldr. Duvar rlmesi srasnda en ok 1,50 m lik aralklar ile tesviye edilmelidir Tan ykseklii, genilik ve uzunluundan daha byk olmamaldr. Gerektiinde Madde 3.3.1 de akland gibi hatllar tertiplenmelidir. 3.3.1.4 - Kaba Yn Ta Duvarlarda rg

21

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Kaba yn ta duvarlarda kullanlan doal talar, grnen yzleri dikdrtgen biiminde olacak ve btn duvar yzndeki talarn grlen kenarlar ayn dey dzlem iinde bulunabilecek ekilde kabaca istenmelidir. Bu ekilde ilenen talarn grnen yzlerinde, kenarlarn oluturduu dzlemden 2 - 3 cm kadar kntlar braklabilir. Kaba yn ta duvarlarda talarn ykseklii 12 cm den uzunluu 25 cm den kk olmamaldr. Talarn, duvarn kalnl dorultusundaki boyutlar ise 25 - 30 cm kadar olmaldr. Talarn birbirlerine bakan alt st ve yan taraflarndaki mesnet yzeyleri, aln yznden itibaren 12 cm derinlie kadar ve bu yze dik olarak istenmelidir. Ta sralar arasndaki derzler yatay olmal ve gerek bunlarn ve gerekse dier derzlerin grnen duvar yzndeki genilikleri 1,5 cm den ve alan yznden 15 cm ieride ise 2,5 cm den daha fazla olmamaldr. Ayn ta srasnda kullanlan talarn ykseklikleri birbirlerinden, farkl olabilirse de duvar, btn kalnlk ve uzunluklarnca devam eden yatay derzler oluturularak tesviye edilmeli ve bu tesviye edilmi yatay derzlerin arasndaki dey mesafe 1,50 m den fazla olmamaldr. Ayn sradaki talarn farkl ykseklikte olmas halinde, sradaki en yksek tan iki tarafndaki dey derzler gerek stteki gerekse alttaki derzlerden a-rtlmah ve bu artmada talarn binme paylan 10 cm den az olmamaldr. Kaba yn ta duvarlarda rg srasnda duvarn her metrekaresinde minimum 40 cm uzunlukta en az iki balant ta kullanlm bulunmal, duvar kalnl ise 40 cm den daha az olmamaldr. 3.3.1.5 - nce Yn Ta Duvarlarda rg ince yn ta duvarlarda kullanlan talar, ta kalemi ile ince bir ekilde ilenerek dzeltilmeli, grnen yzleri dzgn dikdrtgenler seklinde olmaldr. Talarn ykseklii 15 cm den uzunluu 30 cm den az olmamal ve duvar kalnl ynndeki boyuttan ise 30 - 40 cm kadar olmaldr. Herhangi bir ta b-rasndaki talarn ykseklikleri deimemeli, dey derzler birbirinden artlmal ve bu artmada talarn binme paylan 10 cm den az olmamaldr. Talarn arasnda kalan ve birbirlerine bakan yzleri aln yznden itibaren 15 cm derinlie kadar ve bu yze dik olarak ilenmeli ve talarn arasnda kalan derzlerin genilikleri grnen yzeyde 1 cm yi ve bu yzden 20 cm derinlikte ise 2cm yi amamaldr. nce yn ta duvarlarn kalnl 40 cmden kk olmamal duvarn metrekaresinde minimum 40 cm uzunlukta en az iki balant ta bulunmaldr. Talarn grnen dey ve yatay kenarlar ayn dey dzleminde bulunmaldr. 3.3.1.6 - Kesme Ta Duvarlarda rg Kesme ta duvarlarda kullanlan talarda hi bir kusur bulunmamal, ince ta kalemi vb. aletler ile ok dzgn olarak ilenmi olmaldr. Talar proje ve detay resimlerinde belirtilen boyutlarda hazrlanarak ve en az binme pay 15 cm olacak ekilde rlmelidir. Talann birbirlerine bakan alt, st ve yan yzleri ,aln yznden itibaren en az 20 cm derinlie kadar ve aln yzne dik olarak ilenmi olmal, aksi istenmiyor ise aln yz de dzgn olarak ilenmi bulunmaldr. Talarn duvara yerletirilmesinde keskin ke ve kenarlarn krlmamas iin gerekli tedbirler alnmaldr. Duvarn grnen yznde dey ve yatay derzlerin genilii 0,8 cm kadar olmaldr. Talar, en kk boyutlar .duvarda dey olarak duracak ekilde dzenlenmeli, aksi istenmiyor ise grnen yznn kenarlarnda 2 - 3 cm genilikte ve fatura ad verilen zel bir grnte ilenmi ksmlar bulunmaldr.

22

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

3.3.2 - Yapay Talarla Yaplan Duvarda rg

Yapay talar ile rlen duvarlarda derzler olabildii kadar ince yaplmal ve dey derzler 1 cm den ve yatay derzler ise 1,5 cm den daha kaln olmamaldr. Gerek birbirinin stne gelen sralardaki ve gerekse ayn sradaki dey derzler birbirinden artlmal ve bu artmada binme paylan 4,5 cm den az olmamak koulu ile ta yksekliinin % 40 ndan kk olmamaldr (ekil - 9). Bir duvarn herhangi bir srasnda, farkl ykseklikteki talar kullanlmamal, olabildii kadar basamak gibi ksmlar oluturulmakszn duvarn tamamlanmaldr. Duvarlara konulan talar, en kk boyutlar dey dorultuda olacak ekilde yerletirilmelidir. Duvarn rlmesi srasnda gerek dey ve gerekse yatay derzlerin har ile iyice doldurulmasna dikkat gsterilmelidir. Ancak tayc olmayan i duvarlarda kullanlacak talarn en kk boyuttan dey olmayabilir. Yapay talarn duvara konulmasnda, nce ince bir kat har serildikten sonra, yapay ta bu harcn zerine konularak, malann sap ile ve konulan har bulunduu derz aralarndan taacak ekilde hafife vurulmaldr. Bu srada krlp atlayan yapay talar duvardan alnarak yerlerine salam olanlar konulmaldr. 4 - TRK STANDARDLARININ UYGULAN-MASI HAKKINDA TZK HKMLERNE GRE YAPILACAK LEM Bu standardn hkmlerinin yerine getirilmesi proje, hesap ve uygulama safhalarnda sorumlu kurulularca denetlenir.

EKL 1 Tek ve ki Tarafl Destekleme

23

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

EKL 2 Desteklenmemi Uzunluklar

24

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

EKL 5 Karma Duvar

EKL 6 Bodrum ve Zemin kat Duvarlarnda Yaltm

EKL 7 Doal Ta Duvarda Derzlerin artlmas ve Bir Tan Altndaki Derz Says

25

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

ller mmdir.

EKL 8 Moloz Ta Duvar

EKL 9 Ta Duvarlarn rlmesinde Derzlerin artlmas

26

UDK 693.1/2 351.785

TRK STANDARDI

TS 2510/Nisan 1977

Bu Standard Metninde Atf Yaplan Dier Trk Standardlar Numaralar Tarihi TS TS TS 19 22 30 1974/11. Bask Nisan 1975 Kasm 1977 1965/11. Bask 1976/III. Bask Nisan 1975 Temmuz 1975 1974/11. Bask 1973/III. Bask 1973/III. Bask 1974/11. Bask Nisan 1974 Nisan 1977 Ekim 1977

TS 306 TS 406 TS 453 TS 500 TS 699 TS 704 TS 705 TS 808 TS 1481 TS 2717 TS 2848

27