Harita Projeksiyonlar Nelerdir

Harita Projeksiyonu,Harita Projeksiyon tipleri,Harita Projeksiyonlar,Harita Projeksiyonu nedir,harita projeksiyon eitleri

Harita Projeksiyonlar KUTUPSAL PROJEKSYONLAR Gnomonik projeksiyon btn yarkreyi kapsayacak biimde yaplamaz. Stereografik ve kresel projeksiyonlar, yarkreden daha geni bir alan kapsayacak biimde yaylabilir.

SANSON'UN PROJEKSYONU Sinzoidal projeksiyon da denir. Paraleller ekvatordan itibaren doru uzaklklaryla izilmilerdir. Paralellerin her bir boyunca meridyenler arasnda kalan doru uzaklklar llr. Projeksiyon e alanldr.

ORTOGRAFK PROJEKSYON Gz veya projeksiyon merkezi sonsuzdadr. Projeksiyon dzlemi Dnya merkezindedir. Projeksiyon izgileri birbirine paralel olarak bu dzleme diktir.

MERKATUR'UN PROJEKSYON Urojeksiyon dzlemi olarak, Dnya kresini varsaym olarak saran ve ekvator izgisinde deen silindir. Merkatorun projeksiyonu, bir noktadan dierine olan yn en doru biimde gsterir. Bu nedenle navigasyon aralarnda kullanlr. Ekvatorda lek, kre ile ayndr. Kuzeye ve gneye gittike, her paralel daire ekvatora eit olduundan lein bymesine neden olur, ancak enlem; boylamla ayn oranda artar.

KRESEL PROJEKSYON E uzunluk veya globular projeksiyon da denir. Ortografik veya stereografik projeksiyonlarn gelitirilmi olandr. Projeksiyon noktas, kre yzeyi dndadr ve projeksiyon dzlemine dik olan bir doru zerindedir.

http://www.forumdas.net/cografya/harita-projeksiyonlari-nelerdir-89868/

Harita projeksiyonu
Vikipedi, zgr ansiklopedi

Harita projeksiyonu, 3 boyutlu yeryznn (kre ya da elipsoid) matematiksel transformasyon ile iki boyutlu dzlemde (harita dzlemi) temsil edilmesi ilemine denir. Harita projeksiyonunun yeryznn eklini nasl deitirdiini anlamann kolay bir yolu merkezinde bir k kayna bulunduu varsaylan yeryznn projeksiyon yzeyi denen bir yzeye iz drlmesidir.

zerine eit aralkl meridyen ve paralellerin izilmi olduu yeryznn saydam olduunu farzederek temiz bir kad ekvatordan teet olacak bir silindir ekilde saralm ve dnyann ortasnda da bir n yandn dnelim. Bu k yeryzndeki ekillerin glgesini kadn zerine drecektir. Bu aamadan sonra kadmz tekrar aarak dzlem haline getirelim. Kt zerinde meridyen ve paralellerin eklinin farkl olduu ve nemli lde bozulma olduu grlecektir. Bu bozulmalar alan, uzunluk ve ekil bozulmalar olarak snflandrlabilir. Dier bir deyile yeryz zerindeki objelerin dzleme aktarlmalar sonucunda, alanlar, uzunluklar ve ekilleri deiir. Harita projeksiyonlarnda yeryz ya dorudan dzleme, ya da dzleme alabilen yzeylere (siindir ve koni) izdrlr. Bu balamda dzlem, silindir ve koni, projeksiyon yzeyleri olarak adlandlrlar. Harita projeksiyonlar projeksiyon yzeyine gre e ayrlr:

Azimutal projeksiyonlar (projeksiyon yzeyi dzlem) Silindirik Projeksiyonlar (projeksiyon yzeyi silindir) Konik projeksiyonlar (projeksiyon yzeyi koni)

Projeksiyon yzeyinin yeryznn dnme eksenine gre konumu asndan ise durum sz konusudur:

Normal konum: Dzlem kuzey ya da gney kutbunda teet, silindir ya da koninin simetri ekseni yerin dnme ekseni ile akk

Transversal konum: Dzlem yerkreye ekvator zerinde herhangi bir noktada teet, silindir ya da koninin simetri ekseni yerin dnme eksenine dik

Eik konum: Dzlem yerkreye herhangi bir noktada teet, silindir ya da koninin simetri ekseni yerin dnme ekseni ile herhangi bir a altnda kesiiyor.

Projeksiyon yzeyleri (dzlem, silindir ve koni) yerkreye herhangi bir konumda teet olduklar gibi yerkreyi kesiyor da olabilirler. Bu balamda teet projeksiyonlar ve kesen projeksiyonlardan sz edilir. Baz projeksiyon trlerinde gerek anlamda tanml bir projeksiyon yzeyi olmayp, yalnzca corafi koordinatlar ile dzlem koordnatlar arasndaki ilikiler tanmldr. Bu tr projeksiyonlara gerek anlamda olmayan (pseudo) projeksiyonlar denir ve bu adan harita projeksiyonlar,

gerek anlamda olan projeksiyonlar ve gerek anlamda olmayan projeksiyonlar

olarak ikiye ayrlr. Harita projeksiyonu corafi koordinatlar dzlem koordinatlarla (iki boyutlu Kartezyen koordinatlar) ilikilendirmek iin matematiksel ve geometrik ilikilerden yararlanr. Bu balamda bir harita projeksiyonu dzlem koordinatlar ile corafi koordinatlar arasnda iki fonksiyon ile tanmlanr.

Harita projeksiyonlar, alanlar, belli ynde uzunluklar, diferansiyel anlamda alar koruyacak ekilde tasarlanabilirler. Bu balamda alan koruyan, uzunluk koruyan ve konform projeksiyonlardan sz edilir. Diferansiyel anlamda a koruma zelliine sahip projeksiyonlarda ekillerin deiimi minimum olup, bazen a koruyan projeksiyonlar olarak da adlandrlrlar. Ancak buradaki a koruma kavramnn diferansiyel anlamda olduu, sonlu byklkteki alarn korunamayaca unutulmamaldr. Teorik olarak sonsuz sayda harita projeksiyonu tanmlamak mmkndr. Literatrde 400 civarnda yaynlanm projeksiyon vardr. Bunlarn iinde en az bir harita yapmak iin kullanlm olanlar olduka azdr. Pek az ise standart harita retiminde kullanlrlar. Projeksiyon seimi

haritann kullanm amacna ve leine, haritas yaplacak blgenin yeryzndeki konumuna, haritas yaplacak blgenin byklne ve ekline,

bal olarak yaplr.

Aada genel olarak yeryznn tamamnn gsterimine ynelik kullanlan baz projeksiyon trleri hakknda ksaca bilgi verilmitir.

Merkator Silindirik Projeksiyonu

Mercator silindirik projeksiyonu Mercator'un 1568'de yapt ve kendi adyla anlan silindirik projeksyondur. Genellikle dnya haritalarnda ve denizcilik amal haritalarda kullanlr. Bu yntemle yaplan haritalarda meridyen ve paraleller birbirini dik keser. Konform bir projeksyon olup ekil bozulmalar minimumdur. Ancak ekvatordan uzaklatka hzla artan alan bozulmalar sz konusudur. Miller Silindirik Projeksiyonu Mercator Projeksiyonuna benzer. Bu projeksiyonda da paraleller aras uzaklk ekvatordan uzaklatka artar. Ancak bu art Mercator Projeksiyonundaki arttan daha azdr. Bu yzden orta enlemlerdeki deformasyon da daha az olmaktadr. Eckert IV Projeksiyonu Gerek anlamda olmayan silindirik bir projeksiyon olup, alan koruma zellii vardr. Kuzey ve gney kutbu doru paralar olarak gsterilir. Orta meridyenEkvatorun yars uzunluundadr. Genel olarak atlaslarda yer alan dnya haritalarnda kullanlr. Alman Max Eckert tarafndan 1936 ylnda sunulmutur. Mollweide Projeksiyonu Gerek anlamda olmayan silindirik bir projeksiyon olup, alan koruma zellii vardr. Orta meridyene gre 90 dou ve bat meridyenleri bir daire oluturur. Dier meridyenler yar elipsler eklinde olup, kutuplar nokta ile gsterilir. 1805 ylnda Alman Carl B. Mollweide tarafndan sunulmutur. Winkel Projeksiyonu Yeryzn minimum deformasyon ile gsterebilen projeksiyonlardan birisidir. Alan, uzunluk ve a deformasyonlar kabul edilebilir bir seviyede tutulmaya allmtr. Dnya haritalarnda kullanlr. 1914 de Alman Oswald Winkel tarafndan gelitirilmitir. Van der Grinten Projeksiyonu Alan, a ya da uzunluk koruma zellii yoktur. Yeryz bir daire eklinde izdrlr. Kutuplara doru hzla artan deformasyonlar sz konusudur. Amerikal Alphons J. van der Grinten tarafndan 1904 ylnda sunulmutur.

Robinson Projeksiyonu

Robinson Projeksiyonu Amerikal uzman Arthur Robinson tarafndan 1963'te sunulmutur. Optimum deformasyonlu bir projeksiyon olup, dnya haritalarnda deformasyonlar asndan olduka uygun bir gsterim salar. Bu nedenle "doru grnl"(orthophanic) olarak da nitelendirilir. Goode (Homolosine) Projeksiyonu Kesikli bir alan koruyan projeksiyonudur. Sinsoidal projeksiyon ve Mollweide projeksiyonlarnn birletirilmesi ile oluturulmutur. Sinsoidal projeksiyonekvatorun 40 derece kuzey ve gney enlemlerine kadar, Mollweide projeksiyonu ise bu enlemlerden kutuplara kadar olan blgede kullanlmaktadr.

UTM PROJEKSYONU

UTM Silindirik Projeksiyonu UTM Projeksiyonu (ng Universal Transverse Mercator) Mercator projeksiyonunun transversal konumda uygulanm halidir. Yeryz iin referans yzey elipsoid alnmas durumunda projeksiyon formlleri Alman Gauss ve Krger tarafndan gelitirildii iin Gauss-Krger Projeksiyonu olarak da bilinir. Projeksiyon yzeyi (silindir) yerkreye bir meridyen boyunca teet olup, bu meridyen orta meridyen olarak adlandrlr. Orta meridyenden uzaklatka deformasyonlarn hzla artmas nedeniyle orta meridyen civarnda bir erit boyunca kullanm uygundur. ngilizce kaynaklarda genel olarak Transverse Mercator olarak adlandrlr. Deformasyonlar kontrol altnda tutmak amacyla yeryz 6lik boylam farklar ile 60 dilime ayrlarak uygulan ise Universal Transverse Mercator olarak bilinir. 1960larda United States Army Corps of Engineers tarafndan gelitirilmitir. Her dilimde x ekseni orta meridyenin, y ekseni ise ekvatorun izdmlerine akk olmak zere bir dzlem kartezyen koordinat

sistemi tanmlanmtr. Deformasyonlar kontrol altnda tutmak amacyla dzlem koordinatlar (x,y) kltme ya da lek faktr olarak adlandrlan bir katsay ile (0.9996) arplrlar. Koordinatlarn kltme faktr ile arplmasnn geometrik anlam, projeksiyon yzeyinin (silindir) yerkreyi kesiyor olmasdr. Koordinatlarda negatif deerlerden kanmak iin y deerleri 500 000m ile toplanr. Gney yarmkrede ise x deerleri 10 000 000m ile toplanr. ngilizcedeki "Easting" ve "Northing" kavramlarn karlamak zere y koordinat "Saa", x koordinat ise "Yukar" olarak da isimlendirilir. lkemizdeki kullanmdan farkl olarak ngilizce kaynaklarda x koordinat "Saa" (Easting), y koordinat ise "Yukar" (Northng) olarak kullanlr. Baka bir deyile x ekseni Ekvatorun izdm ile, y ekseni ise orta meridyenin izdm ile akk alnr. ou CBS yazlmnda da koordinat sistemi bu ekildedir. Trkiye 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000 ve 1: 250 000 lekli standart toporafik harita takmlar bu projeksiyon sistemi temel alnarak retilmektedir

http://tr.wikipedia.org/wiki/Harita_projeksiyonu

Haritaclkta Projeksiyon
Dnya'nin kresellii nedeniyle, haritalarda ortaya kan hatalar en aza indirmek iin eitli yntemler kullanlr. Bunun iin yerkrenin paralel ve meridyen ann belirli kurallara gre dz bir kada geirilmesi gerekir. Bu sisteme projeksiyon denir.

Projeksiyon Sistemleri
Alan Koruyan Projeksiyon Alan koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, sekil, a ve uzunluk oranlar bozulur. Ancak, paralel daireleri ile meridyenler arasndaki alanlar bozulmadan, orantl olarak dzleme geirilir. Bylece gerekalan korunmu olur. A Koruyan Projeksiyon A koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, meridyenler ile paraleller arasndaki 90lik ak iler kara ve denizlerin ekilleri korunur. Ancak, bunlarn alanlar bozulur. Bu tip haritalarda kutup blgelerine doru gidildike, kara ve denizlerin alan byr. Uzunluk Koruyan Projeksiyon Uzunluk koruyan projeksiyon ile izilen haritalarda, merkezden evreye doru tm ynlerdeki uzunluklarn

oran korunur. A ve alan korunmaz

http://www.turkcebilgi.com/soru/15350/projeksiyon-nedir

Harita nedir?
Yeryznn tamamnn veya bir ksmnn bir lee gre kltlerek bir plan stnde gsterildii izim.Yunanca HARTEN, Franszca CARTE kelimelerinden gelmektedir. svireli Prof. Eimhof haritay yle tarif etmektedir: Yeryznn veya muayyen bir parasnn kltlm, genelletirilmi ve btnlenmi olarak dz zemin zerine iki boyutta gsterilme teknii

Kaynak: http://harita.nedir.com/#ixzz2FR6SkEpU