İlim ve Hayat

Ali AKPINAR*

NİMETİN VE NİMET SAHİBİNİN

FARKINDA OLMAK:

ŞÜKÜR
6 Şubat 2009
 “Her nimet bir sınav sorusudur. Nimete
eren kimse, bu bilinçle o nimetin hakkını
vermelidir. Çünkü nimet çoğu kimseyi
şımartıp nankör yapmıştır. Nimetin
asıl veriliş sebebi ise, onun asıl sahibini
hatırlatıp O’na şükretmemizi sağlaması
ve bizi O’na yaklaştırmasıdır.”

S özlükte şükür, gü-

zelliği göstermek-
tir. Kendisine su-
nulanın karşılığını en güzel
şekilde vermektir. Şükür, ni-
metlerinden dolayı nimet sa-
hibini saygı ile anarak nimeti
itiraf etmektir. Şükür, nimet sa-
hibinin hakkını ödeyerek nime-
tin hakkını göstermektir. Hamd
ise, nimet olsun olmasın, her
hal ü kârda Yüce Yaratıcıyı say-
gı ile anmaktır. Şükür, nime-
te karşılık yapılır; hamd ise her
zaman yapılır.1
Şükür, nimeti düşünerek
kalp ile olur; nimet sahibini
saygı ile anarak ve yücelterek
dil ile olur, nimeti yerli yerin-
ce kullanarak diğer organlarla
olur.2 Sözgelimi kulun gözünü,
kulağını, yaratılış gayelerine
uygun olarak kullanması on-
ların şükrüdür.3 Dil ile şükür,
bir taraftan “Rabbinin nimetini
an/anlat.”4 emrince nimeti an-
mak/anlatmak, diğer taraftan
nimet sahibine “Elhamdülillah,
şükürler olsun, çok şükür.” gibi
ifadelerle şükretmekle olur.
Bunların hepsi bir araya gelirse
gerçek ve kâmil şükür olur. Ne
var ki şükrü bu haliyle mükem-
mel bir şekilde yerine getirenle-
rin sayısı pek azdır. Bu yüzden
Yüce Allah, “Kullarımdan şük-
redenler ne kadar da azdır.”5
buyurmuştur.
Şükür, nimetin farkında ol-
mak, nimetin asıl sahibini ta-
nımak, nimeti örtmeyip gös-
termek, nimeti emanet olarak
görmek ve onu nimet sahibi-
nin ölçüleri doğrultusunda kul-
lanmaktır. Çünkü şükrün zıd-
dı olan küfür, nimeti örtmek,
nimetin sahibini tanımamak,
O’nu görmezden gelmek ve
O’na nankörlük etmektir. Şü-
kür, şükürden aciz olduğunu
bilmektir. Şükür, nimeti değil,
nimeti vereni görmektir.
Konumu ve durumu ne olur-
sa olsun, her insan Yüce Yara-
tıcının sayısız nimetleri içeri-
sindedir. Bir kere var olmak en
büyük nimet, insan olmak ni-
metlerin en güzeli, Müslüman
olmak nimetlerin en. şerefli-
si; diğer maddî manevî nimet-
ler ise hayatımızı kolaylaştırır
ve anlamlı hale getirir. “Ve ken-
disinden istediğiniz her şey-
den size bir parça verdi. Eğer
Allah’ın nimetini saymak is-
teseniz sayamazsınız! Doğru-
su insan çok haksızlık edendir,
çok nankördür!”6
Pek çok insan vardır, içeri-
sinde yüzdüğü nimetlerin far-
kında olmaz. Nimetin gerçek
sahibini tanımaz, O’nu hatırla-
maz, O’na teşekkür etmez. Di-
liyle “Elhamdülillah, çok şükür
Allah’ım!” demez; nimeti Yüce
Allah’ın ölçüleri doğrultusunda
kullanarak hâliyle şükretmez.
Pek çok insan vardır nimetin
asıl sahibini unutur da geçici/
arızî sahipleriyle uğraşır, nime-
tin asıl sahibi yerine başkala-
rına teşekkür eder. Oysa sahip
olduğumuz bütün her şey, biz-

7
de emanettir ve geçicidir.
Kur’ân’da sahip olduğumuz
pek çok nimetin elimizden alı-
nıvereceğini bildiren âyetler
vardır. İşte onlardan bir kaçı:
“De ki: Baksanıza, eğer
Allah, üzerinize geceyi kıya-
met gününe kadar sürekli kıl-
sa Allah’tan başka size ışık ge-
tirecek tanrı kimdir? İşitmiyor
musunuz?”
“De ki: Baksanıza, eğer Al-
lah, üzerinize gündüzü, kıya-
met gününe kadar sürekli kılsa,
Allah’tan başka, size dinlenece-
ğiniz geceyi getirecek tanrı kim-
dir? Görmüyor musunuz?”7
“De ki: Söyler misiniz, eğer
suyunuz çekilse, size kim bir
akarsu getirebilir?”8
8 Şubat 2009
“Dilesek gözlerini silerdik
de yola dökülürlerdi, ama nasıl
görecekler? Dilesek kılıklarını
değiştirip onları oldukları yer-
de dondururduk, ne ileri gidebi-
lir, ne geri dönebilirlerdi.”9
“De ki: Söyleyin bana, eğer
Allah işitme duyunuzu ve göz-
lerinizi alsa, kalplerinizin üs-
tüne de mühür vursa, Allah’tan
başka bunları size getirip ve-
recek tanrı kimdir? Bak, na-
sıl âyetleri döndürüp türlü tür-
lü açıklıyoruz, sonra yine onlar
yüz çeviriyorlar?”10
Peki, hiç düşündük mü, ni-
metler niçin elimizden alınır?
Onların kıymetini bilmezsek, o
nimetlerin sahibini tanıyıp O’na
şükretmezsek, onları yerli ye-
rince kullanmazsak, ya da onları
yanlış yerlerde kullanırsak, işte
o zaman nimeti kaybedebiliriz.
Bir de bazı nimetleri kaybetme,
sınav soruları olarak karşımı-
za çıkabilir. Bu durumda sızlan-
madan, ümitsizliğe düşmeden,
inkâra sapmadan sabredebilir-
sek bu zorlu sınavı başarabili-
riz.
Kur’ân’da Şükrün Yol
Haritası
Kur’ân, bize nimet konusun-
daki sınavı kazanabilmek için,
şükür yol haritamızı şöyle çiz-
mektedir:
Şükür, Şekûr Olan
Allah’ın Ahlâkı İle
Ahlâklanmaktır
Yüce Allah şekûrdur ve
şâkirdir. Bu kavramlar, “Yüce
Yaratıcının kullarına bol bol ni-
met vermesi” ve “onlara ibadet-
lerinin karşılığını vermesi” an-