ADVANCED FIRE FIGHTING

YANGINLA MCADELEDE LER ETM

HAZIRLAYAN

ARDA TAYLANER
SENIOR LECTURER RETM GREVLS

ADVANCED FIRE FIGHTING

YANGINLA MCADELEDE LER ETM

NDEKLER: 1.GR, EMNYET VE YNTEMLER. YANGIN EMNYET VE YNTEMLER. 2.YANGIN TEORS. YANGININ OLUMASI N ARTLAR. YANMA. OKSDASYON ETLER. TEHLKEL MADDELER. YANGIN DRTGEN. 3.YANGINLA MCADELE YNTEMLER. YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK GEMLERDE DZ. SUYU, CO2, HALON, KPK (FOAM), K. K.TOZ KULLANILMASI. YAKITIN KESLMESNN NEM. NERT GAZ. YANGINLA MCADELEDE YEN GELMELER. GAZ FREE. TANK TEMZL. KAPALI YERLERDE ALIMA. 4.TUTUABLR MALZEMENN ZELLKLER. TANIMLAR. STATK ELEKTRK. TEPKME. TUTUMA KAYNAKLARI. 5.YANGIN TEHLKES VE YANGININ YAYILMASI. TANIMLAR. 6.YANGIN SINIFLANDIRILMASI VE UYGUN SNDRME ELEMANLARI 7.GEMDE YANGIN KONTROLU. YANGIN TEHLKES OLAN BLGELER. MAKNE DARES YANGINLARI. YAAM MAHALL YANGINLARI. MUTFAK YANGINLARI. TELSZ, AK DARES YANGINLARI. AMBARLAR, KONTEYNERDEK YANGINLAR. GEM DEPO YANGINLARI. ONAYLI ELLELEME METOTLAR. 8.YANGIN TEDBRLER. YAPISAL YANGIN KORUMA ARTLARI. YOLCU GEMLERNDE YANGIN TEDBRLER. GEREKL OPERASYONLAR. YANGIN EKP VE TEKLATLARIN GREVLER. GEM ONARIMI N BR TERSANEDE BULUNULDUUNDA UYULMASI. GEREKEN TEDBRLER.

9. GEM NA ALIMALARI. 10.GEM YANGINLA MCADELE ORGANZASYONU. ROLE. EKPLER. ACL DURUM ORGANZASYON LKLER. YANGIN KONTROL PLANLARI. 11.GEM ADAMLARININ YANGINLA MCADELE ETM. 12.YANGINLA MCADELE YNTEMLER. GEM DENZDE KEN. GEM LMANDA KEN. GEM TEHLKEL YK TAIYORKEN. YAKIT TAIYAN GEMLER. 13.YANGIN ARA VE TEHZATIN BAKIMI. YANGIN ALARMLARI. YANGIN BULMA TEHZATI. SABT YANGIN SNDRME TEHZATI. YANGIN DEVRES, VALFLAR, HORTUMLAR VE NOZULLAR. TAINABLR VE SEYYAR YANGIN SNDRME TEHZATI. KSEL DONANIM. 14.YANGIN SNDRME SIRASINDA GEM DENGES. 15. KAI YOLLARI VE ULAILABLRLK. 16. HAVALANDIRMA. 17.YANGINLA MCADELENN TEHLKELER. KURU DAMITMA. KMYASAL REAKSYONLAR. KAZAN APTEYK YANGINI. SU BORULU KAZAN YANGILARI. 18.SKAVEN YANGINLARI. 19.SNTNE YANGINLARI. 20.KARTER YANGINLARI. 21.BACA YANGINLARI. 22.YANGIN ARATIRMA VE RAPOR ETME.

YANGINLA MCADELEDE LER ETM

MODEL KURS 2.03

YANGINLA MCADELE:

1. GR, EMNYET VE YNTEMLER: YANGINLA MCADELE LER ETM; KAPTANLARA, GVERTE ZABTLERNE, MAKNE ZABTLERNE VE ORGANZASYONDAK KLT PERSONELE, METOTLAR DHLNDE YANGINLA MCADELE N PERSONEL EN Y EKLDE KULLANMAYI HEDEFLEMTR. YANGIN SNDRME TEHZATININ BAKIM, TUTUM VE KONTROLLARI, TEHLKEL YK YANGINLARINDA TEHLKE UYGULAMALARI VE BU TP YANGINLARLA MCADELE N EMNYET METOTLARININ RENLMES GEREKMEKTEDR. BUNA GRE: YANGIN EMNYET VE YNTEMLER: YANGIN TEORS VE YANGIN NLEME BLGS. DZENL ETM VE UYGULAMA. HERHANG BR EMERCENS YANGIN HAZIRLII. KAI YOLLARI BLGS. DUMAN VE ZEHRL GAZLARIN TEHLKELERNE LKN BLGLER. DZENL KONTROL VE BAKIM TUTUM. A. YANGIN BULMA TEHZATI. B. SABT YANGIN SNDRME TEHZATI. C. TAINABLR YANGIN SNDRCLER. D. SEYYAR/TAINABLR TP YANGIN SNDRCLER. E. BASINLI HAVA LE ALIAN TENEFFS CHAZLARI. F. KSEL YANGIN DONANIMI.

2. YANGIN TEORS: YANGININ OLUMASI N GEREKEN ARTLAR: A. YANICI MADDELERN MEVCUDYET. B. OKSJENN MEVCUDYET. C. ISI KAYNAKLARI. YANGIN GEN: YANMANIN GEREKLEEBLMES N 3 FAKTRN MUTLAKA BR ARADA BULUNMASI GEREKMEKTEDR. BU DURUM YANGIN GEN OLARAK TANIMLANMAKTADIR. 3 FAKTRDEN BRNN ORTADAN KALDIRILMASI DURUMUNDA GEN KER VE YANMA SONA ERER. DRDNC FAKTR SE YANMA SIRASINDA ORTAYA IKMAKTADIR. BU FAKTR YAKIT, OKSJEN VEYA ISI ARASINDA ZNCRLEME REAKSYON OLUTURMAKTA VE YANGIN GENNN GENLEYEREK YANGIN DRTGENNE DNMESNE NEDEN OLMAKTADIR. BUNDAN DOLAYI, OKSJEN, ISI, YAKIT VEYA ZNCRLEME REAKSYONLA OLUAN 4 FAKTRDEN BR VEYA BRDEN FAZLASININ ORTAMDAN KALDIRILMASI, SREKL YANMANIN DURMASINA NEDEN OLACAKTIR.

YANMANIN OLUMASI N YANMA

GENNN TEEKKL ETMES GEREKR.

YANMA: ISI, OKSJEN VE YANICI MADDENN UYGUN KOULLAR ALTINDA BR ARAYA GELMES LE OLUAN KMYASAL BR REAKSYONDUR. DER BR TARFLE: YANMA : ( COMBUSTON ) YANICI MADDENN TUTUMA SICAKLIINA ISITILDIINDA OKSJENLE VERD EKZOTERMK ZNCRLEME REAKSYONDUR. YANMA ISI VE IIK RETEN HIZLI OKSDASYONDUR.

DEAL YANMANIN GENEL FORML: CXHY + (X+Y/4)O2 + ISI < > XCO2 + Y/2H2O + ISI EKLNDEDR. YANICI MADDEY YETERL OKSJENL ORTAMDA KARAKTERSTK TUTUMA SICAKLIINA KADAR ISITAN BR ISI KAYNAI, YANMA REAKSYONUNU BALATMAKTADIR. BU REAKSYONDAN AYRICA ISI ENERJS AIA IKMAKTADIR.
HDROKARBONLARIN ANA TPLER:

BTN YAKITLARDA K ANA YANICI ELEMAN KARBON VE HDROJENDR. PARAFNLER CNH2N+2 OLEFNLER VE NAFTENLER CNH2N DOLEFNLER CNH2N2 AROMATKLER CNH2N6 ASFALTKLER CNH2N4 OKSDASYON ETLER: A. YAVA OKSDASYON (OKSDASYON, OKSTLENME): RNEN, DEMRN VE BAKIRIN OKSTLENMES, CANLILARIN HCRE SOLUNUM OLAYLARI BRER YAVA OKSDASYON DUR. YANMA TARFNN NE GRMEZ. AMA YAVA OKSDASYON ZAMANLA HIZLI OKSDASYONA DNEBLR. RNEK: BEZR YAINA BULATIRILMI BR BEZ PARASI, NORMAL ARTLAR ALTINDA KOLAYLIKLA OKSTLENECEK VE BU OKSTLENME SIRASINDA AIA IKAN ISI LE SICAKLII TUTUMA DERECESNE KADAR ZAMANLA YKSELEREK KENDLNDEN ALEVLENME MEYDANA GELECEKTR. B. HIZLI OKSDASYON (COMBUSTON, YANMA): YANMA TARFNDE YER ALAN OLAY BUDUR. YANMANIN BELRTLER ALEV, ISI VE IIKTIR. KATI, BUHAR VE GAZ HALNDEK MADDELERN YANMASI SONUCU OLUAN YANMA EKLDR. BAZI MADDELER KATI HALDEN NCE SIVI HALE DAHA SONRADA BUHAR VEYA GAZ HALNE GEEREK YANARLAR. RNEK: PARAFN, MUM VE KATI YALAR GB. BAZILARI SE DORUDAN YANABLEN BUHAR IKARIRLAR. RNEK: NAFTALN. YNE BAZI MADDELER DORUDAN DORUYA YANABLEN GAZLAR IKARIRLAR. RNEK: ODUN, KMR. C. OK HIZLI OKSDASYON (EXPLOSON, PATLAMA): GAZLARIN YANMA EKLDR. ORTALAMA 10 BAR BASIN OLUUR. BTN YANICI GAZLAR ALT PATLAMA SINIRI (LOWER EXPLOSON LMT = LEL) ORANINDA BRKTKLERNDE EN UFAK BR KIVILCIMLA PATLARLAR. AYRICA 100,000 BAR CVARINDA BASIN OLUTURABLEN OK HIZLI OKSDASYON VARDIR K BUNA DA (DETONATON) NFLAK DENR. PATLAYICI MADDELERDE MEYDANA GELR. RNEK: DNAMT NFLAKIN DA BASIN ARTII 200.000 BAR DIR.

TEHLKEL MADDELER TEHLKEL MADDELER; PATLAYICI, PARLAYICI, YAKICI, ZEHRL, KOLAY YANICI, MKROP BULATIRICI, RADYOAKTF, AINDIRICI, KEND KENDNE TUTUAN, ISLANDIINDA YANAN VE DER TEHLKELER OLUTURAN MADDELERDR. PATLAYICILAR PATLAYICILAR; DARBE, ISI, SRTNME LE YKSEK ISI VE BASIN OLUTURAN MADDELERDR. KTLE HALNDE BRDEN PATLAYANLAR: DNAMT(% 75 TRNTRO GLSERN+% 25 DOLGU MADDES), BARUT (POTASYUM NTRAT+KARBON+KKRT). FIRLATILABLEN, FAKAT KTLE HALNDE PATLAMAYANLAR: FEK, KAPSL. PATLAMA DDET AZ YANGIN BALATMA TEHLKES OLANLAR: HAVA FEK. TEHLKES AZ PATLAYICILAR: FNYE, MAYTAP. DDETL VE KTLE HALNDE PATLAYANLAR: AMONYUM NTRAT+FUEL OL KARIIMI. (1. SINIF TEHLKEL MADDELERN OLUTURDUU YANGINLARDA BOL SU KULLANILMALIDIR.) BASINLI GAZLAR BTN GAZLAR BASIN ALTINDA DEPOLANIR VE TAINIR. BU YZDEN POTANSYEL PATLAMA TEHLKES OLUTURURLAR. YANICI GAZLAR: LPG, HDROJEN, ASETLEN. YANICI VE ZEHRL OLMAYAN BASINLI GAZLAR: AZOT, ARGON. YAKICILIK (OKSTLEME)TEHLKES OLAN GAZLAR: OKSJEN. BOUCU GAZLAR:CO2 TAHR EDC GAZLAR: KLOR, FORMKAST. TOKST GAZLAR: FOSGEN, HDROJEN, FLORR. (2. SINIF TEHLKEL MADDELERN OLUTURDUKLARI YANGINLARDA GAZ KESLMELDR. KKT,CO2VE SNDRC OLARAK KULLANILIR. AYRICA GAZ TEHDD OLAN YERLERE SOLUNUM CHAZSIZ GRLMEZ.) YANICI SIVILAR ALEV ALABLEN SIVILAR: TUTUMA NOKTASI 60,5 CDEN AAI OLAN MADDELER OLUP; BENZN, BENZOL, TOLUOL, ETL ASETAT, BUTANON, GAZYAI, MOTORN. BUTANOL. YANICI SIVILAR: TUTUMA NOKTASI 60,5-93CARASINDA OLAN MADDELER. KATRAN, FUEL OL, MOTOR YALARI. (3. SINIF TEHLKEL MADDELER N SNDRCLER; KPK, KKT,CO2 DR.) YANICI KATILAR ALEV ALAN, KOLAY TUTUAN KATI MADDELER: KIRMIZI FOSFOR, MAGNEZYUM, PROKSLN PLASTKLER, NAFTALN, AA TOZU, UN, SELLOT.

KEND KENDNE TUTUABLEN MADDELER: BU MADDELER HAVA LE TEMAS EDNCE KEND KENDLERNE TUTUURLAR VE KUVVETL EKLDE YANARLAR. BU SEBEPTEN UYGUN AMBALAJLARDA HAVASIZ ORTAMDA SAKLANIR; BEYAZ FOSFOR, SOYDUM, POTASYUM, KALSYUM FOSFOR BLEKLER, ALMNYUM TOZLARI. SU LE REAKSYONA GREREK YANICI GAZ IKARAN MADDELER: SU LE HATTA HAVANIN NEM LE REAKSYONA GREREK YANICI VE PATLAYICI OLAN HDROJEN VE ASETLEN GAZLARINI AIA IKARIRLAR; SODYUM, POTASYUM, KALSYUM METALLER, BU METALLERN PEROKSTLER, KALSYUM KARPT. (4. SINIF TEHLKEL MADDELERDE ALT SINIFI MADDELERN TAMAMI LE ALMNYUM, MAGNEZYUM GB HAFF METALLERN YANGINLARINDA KESNLKLE SU TUTULMAZ. ZEL TP KKT KULLANILIR.) OKSTLEYC(YAKICI MADDELER) OKSTLEYC MADDELER: BU MADDELER KENDLER YANICI OLMADIKLARI HALDE BNYELERNDE YANMA N GEREKL OLAN OKSJEN BULUNDURDUKLARINDAN YANABLEN MADDELERLE TEMAS EDNCE REAKSYON BALATIRLAR; HDROJEN PEROKST, PERKLORK AST, SODYUMPOTASYUM NTRATLAR, BU METALLERN PEROKSTLER, PERMANGANATLARI, KALSYUM KARBONAT, KROMK AST, AMONYUM NTRAT. ORGANK PEROKSTLER: KENDLNDEN PARLAYARAK PARALANMA, OK HIZLI YANMA, OK VEYA SRTNME ETKSNE DUYARLILIK GSTERRLER. BAKA MADDELERLE HIZLI BR EKLDE BRLEME VE ZARAR VERME ZELLKLER GSTERRLER; BENZOL PEROKST, PER ASETK AST, ASETL PER OKST ZELTS.
(5. SINIF TEHLKEL MADDELER YANGIN YERNDEN HEMEN UZAKLATIRILMALIDIR.)

ZEHRL MADDELER ZEHRLEYC SIVI VE KATI MADDELER: ANLN, ARSENK, METL BROMT, KARBON TETRAKLORT, NKO FOSFT, HROSYANK AST, TALYUM TOZLARI, KURUN BLEKLER, MAGNEZYUM VE KALSYUM KLORATLAR, CVA BLEENLER, D METL SLFAT, BARYUM SLFR, METL ALKOL. MKROP BULATIRICI MADDELER: ANTRAKS, TIBB ATIKLAR. (6. SINIF TEHLKEL MADDELER DER VE GZDE TAHRBAT, MDE-BAIRSAK VE SOLUNUM YOLU LE ZEHRLENMELERE SEBEP OLURLAR. BU MADDELER N KORUYUCU PLASTK ELBSE, ELDVEN VE ZME GYLMEL, SOLUNUM CHAZI KULLANILMALIDIR.) RADYOAKTF MADDELER RADYOAKTF MADDELER; YONZE IINLAR YAYARAK ATOM VE MOLEKLLERDEK ELEKTRONLARI YERNDEN KOPARMAK SURETYLE IIN HASTALIKLARI OLUTURURLAR. KOBALT, RDYUM, TEKNESYUM, SEZYUM, AMERSYUM. (7. SINIF TEHLKEL MADDELER N YETKL KURUM EKMECE NKLEER ARATIRMA VE ETM MERKEZDR )

10

AINDIRICI SIVILAR KUVVETL AST VE BAZLARDIR. DEMR, ALMNYUM GB BAZI METALLER AINDIRDIKLARI GB CANLILAR ZERNDE KALICI TAHRBAT YAPARLAR; ASTLER: HDROKLORK AST(TUZ RUHU),SLFRK AST, NTRK AST(KEZZAP). BAZLAR: SODYUM HDROKST(KOSTK),POTASYUM HDROKST, SODYUM HPOKLORT. (8. SINIF TEHLKEL MADDELERN TEHDD ALTINDAK YERLERDE GZLK TAKILMALI, KORUYUCU PLASTK ELBSE, ELDVEN VE ZME GYLMELDR. SEYRELTME YAPILMALIDIR. ASTLER SU VE BAZLARLA SEYRELTLRLER. BAZLAR SE SU VE ASTLERLE SEYRELTLRLER.) DER TEHLKEL MADDELER YUKARIDAK SINIFLANDIRILMANIN DIINDA KALAN TEHLKEL MADDELER: AMYANT, ASBEST, MALATHON(PESTST). ZNCRLEME REAKSYONUN LAVES LE YANGIN DRTGENNN OLUMASI SREKL BR YANMAYI FADE EDER. EKSOTERMK: MADDENN ISI IKARMASI. ENDOTERMK: MADDENN DIARIDAN GELEN ISI LE YANMASI.

11

( EKSOTERMK REAKSYONLAR ISI RETRLER )

BOMA,RTME OKSJEN AYIRMA UZAKLATIRMA YANICI MADDE SOUTMA ISI

ZNCRLEME REAKSYON ENGELLEME

YANGININ SREKL OLMASI N YANGININ ZNCRLEME DEVAM ETMES GEREKR.

12

3. YANGINLA MCADELE YNTEMLER: YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK GEMLERDE DENZ SUYUNUN KULLANILMASI: DENZ SUYU GEREK YANGIN SNDRME METOTLARINDAN SOUTMA ZERNDEK ETKS, GEREKSE YANGIN ETLERNN SNDRLMESNDEK ETKNL AISINDAN SON DERECE NEMLDR. KULLANMA AISINDAK AVANTAJLARININ YANINDA, BLNSZ KULLANILMASI LE MEYDANA GELEN DEZAVANTAJLARI DA MEVCUTTUR. AVANTAJLARI: A.SOUTMA ZELL ( SICAKLIIN TUTUMA SICAKLIININ ALTINA DRMES ) B.DEPOLANMAYA HTYA GSTERMEMES. C.BOL MKTARDA BULUNMASI VE KULLANMA KOLAYLIININ OLMASI. D.KATI YANICI MADDELERN NE NFUS EDEREK SNDRME ZELL. E.SNDRME SIRASINDA OLUAN BUHARIN BOMA ETKS LE OKSJENN YANMASININ NLENMES. DEZAVANTAJLARI: A.SU HASARLARINA NEDEN OLMASI. B.GEMNN STABLTESN TEHLKEYE ATMASI. C.ELEKTRK SSTEM VE DEVRELERNE KALICI HASAR MEYDANA GETRMES VE ELEKTRK YANGINI TEHLKES OLUTURMASI. D.BAZI GEM YKLERNDE TEHLKE MEYDANA GETRMES. ( ISLANDIKLARI ZAMAN PARLAYICI GAZLAR IKARAN YKLER) POTASYUM, KALSYUM, MAGNEZYUM, SODYUMLA SUYUN TEMASINDAK KMYASAL TEPKMELER YKSEK SICAKLIKLARDA HDROJEN OLUMASINA, DOLAYISIYLA PATLAMALARA NEDEN OLUR.

13

YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK CO2 N KULLANILMASI: A. KOROZYON YAPMAZ. B. ELEKTRE KARI LETKEN DELDR. C. HAVADAN AIRDIR ( 1,5 KAT ) D. HACMNN 450 KATI KADAR GENLER. E. ZEHRL DEL, BOUCU ETKS VAR. ( HAVADAK ORANI %5 AARSA SOLUNUM GL MEYDANA GELR.%20 Y AARSA LDRC OLUR. ) F. SIKITIRILINCA KOLAY SIVILAIR. (BASIN KALKINCA KATILAIR, BEYAZ BR KAR TABAKASI OLUTURUR.) G. 1KG. CO2 0.56M3 GAZ OLUTURUR. ( CO2 N SERBEST HACM 0.56 M3/KG DAN HESAPLANIR.) H. OKSJENN YERN ALARAK YANICI MADDEDEK YANMAYI BOMA ETKS LE SNDRR. J. KAPALI ALANLARDA KULLANILDIINDA ETKNLN GSTERR. K. GEMDE DEPOLANDIINDA SINIRLI MKTARDA BULUNUR. L. SICAKLII DRME ZELL YOK DENECEK KADAR AZDIR. M.SABT SSTEMLERDE DEPOLANAN GAZIN % 85 ( 2 ) DAKKA NDE BOALMALIDIR. N. GENEL OLARAK SABT SSTEMLERDE YK MAHAL N BRT HACMNN %30 U. RO-ROLARDA YK BLMELERNDEN TECRT EDLEN TP EN BYK BLMENN HACMNN %45NE ET HACMDE SERBEST GAZ SALANACAK KAPASTEDE OLACAK. BU MKTARDAK GAZI SZ KONUSU BLMEYE 10 DAKKA NDE BASILMASINA OLANAK VERECEK SSTEM OLACAK. MAKNE MAHALLER N BRT HACMNN %40/35 NI KAPSAYACAK EKLDE GAZ VERLMES GEREKLDR.

14

RNEK PROBLEM: 2400 M HACMNDEK BR MAKNE MAHALLNDEK SABT SSTEM YANGIN SNDRC N KA KG. CO2 DEPOLANMASI GEREKR? 2400M X %40 = 960M 1KG.CO2 0.56 M GAZ OLUTURURSA

X 960 M ________________________ X= 9600.56 = 1714 KG.

KARBONDOKST
KARBONDOKST GAZI YERALTINDAN DOAL OLARAK VEYA ATIK BACA GAZLARINDAN ELDE EDLR. KARBONDOKST GAZI - 56,6C 'DE VE 4,16 BAR BASINTA AYNI ANDA KATI, SIVI VE GAZ HALNDE BULUNUR. GAZ K AYRI EKLDE DOLDURULABLR, BUNLAR GAZ VE SIVI FAZLARDA DKSZ ELK TPLERE DOLDURULABLR. BU GAZ BASIN ALTINDA SIVILATII, SICAKLIK ALTINDA GAZLATII N TSE ' NN BELRLED ( 0,75 KG / LT; TS11169 'DA) DOLUM ORANINA GRE DOLUMU YAPILMAKTADIR. KARBONDOKST SIVI HALDE YATAY YDA DKEY DII YALITIM MALZEMELER LE YALITILMI, TEK CDARLI TEN SOUTMA SSTEML TANKLARDA DEPOLANABLR. TSE STANDARTLARINA GRE SIVI / GAZ KARBONDOKSTN 1.SINIFININ SAFYET MNMUM % 99,9 2.SINIFININ SAFYET MNMUM % 99,7 OLMALIDIR. KARBONDOKST GAZI BOUCU BUHARA SAHPTR, EMNYET SINIRI (TLV) 5000 VPM DR. KARBONDOKST ATMOSFER BASINCINDA SIVI HALDE BULUNMAZ, 56 BARDA KAPALI BR KAPTA SIVI HALDE BULUNABLR. GAZIN KATI FAZI OLAN KURU BUZ DER ZERNDE SOUK YANIKLARI OLUTURABLR. ATMOSFERDE YAKLAIK % 0,032 ORANINDA KARBONDOKST BULUNMAKTADIR, BU ORAN SOLUNUMU DZENL TUTAR FAKAT SOLUNUMDA KARBONDOKST ORANIN ARTII SOLUK ALIP VERME SAYISINI ARTTIRIR VE SOLUNUM HIZI, NORMAL SEVYENN % 50 ZERNE IKIP, KARBONDOKST KONSANTRASYONU 20,000 VPM OLANA KADAR SOLUNUM HIZINDAK DEKLKLER FARK EDLEMEZ. BRKA SAAT BU SEVYEDE KARBONDOKSTE MARUZ KALININCA, BA ARISI VE HALSZLK HSS ORTAYA IKABLR, DAHA YKSEK KONSANTRASYONLARDA KARBONDOKST BOULMAYA YOL AABLR VE SOLUNUM MERKEZN FEL EDEBLR. % 10 VEYA DAHA FAZLA ORANDAK ORTAMLARDA SOLUNUM, AN UUR KAYIPLARINA VE AN LMLERE YOL AABLR. BOULMA BELRTLER HIZLI VE ZOR SOLUK ALMA, HIZLI YORGUNLUK, MDE BULANTISI, KUSMA VE BLN KAYBININ SONRASINDA MUHTEMELEN LMDR. ALIAN RSK EN AZA NDRLEREK HASTA DERHAL AIK HAVAYA GTRLMEL, SOLUNUM YETERSZSE SUN SOLUNUM YAPILMALI VE AMBULANS AIRILMALIDIR. HASTA SICAK TUTULMALIDIR. SOUK YANMALARINDA SE ETKLENEN KISMA 5 DK BOYUNCA ILIK SU VERLMEL VE DAHA SONRASINDA TERMAL YANIK OLARAK TEDAV EDLMELDR. KARBONDOKST NEM ORTAMINDA BRAZ KOROZFTR. EVRE SICAKLIINDA KURU GAZ N NORMAL MALZEMELER UYGUNDUR.- 30 C 'NN ALTINDA YALNIZCA DK SICAKLIK KARBON EL, STENTK PASLANMAZ ELK, ALMNYUM, BAKIR VE BU KSNN ALAIMLARININ KULLANILMASI UYGUN OLUR. EYER KARBONDOKST YKSEK BASINLARDA OKSJEN ORTAMINDA SU LE ZNRSE, KARBON ASTE DAYANIKLI MALZEME KULLANILMASI UYGUN OLUR.

15

HAT VE TEHZAT ZERNDEK KAAK TESPT N SABUNLU SU KULLANILABLR. EER TPN BOALTILMASI GEREKRSE, KAPALI ALANDA SE ALAN BOALTILMALI VEYA UYGUN YER ARANMALI VE TEKRAR GRMEDEN NCE ATMOSFER KONTROL EDLMELDR. KARBONDOKST GAZININ SICAKLIK ALTINDA GAZLAMASINDAN DOLAYI TP VENTLLER, EER HERHANG BR ISI KAYNAI TP ERSNDEK KARBONDOKST BASINCINI MAKSMUM MSAADE EDLEBLR SERVS BASINCININ ZERNE IKARIRSA, YIRTILACAK VE GAZI TAMAMEN DIARIYA IKARACAK EKLDE BR PATLAMA / YIRTILMA DSK LE DONATILMITIR. KARBONDOKST GAZININ YAAMIMIZDAK YER; METAL KAYNAINDA NERT BR RT OLARAK; AMONYUM BKARBONAT, POTASYUM KARBONAT, KALSYUM KARBONAT GB TUZLARIN PRESPTASYONU, ASPRN, PARACETAMOL, PENSLN RETM, PH AYARLAYICI AST; EKER RAFNASYONU; DEMR PELETLEME, POTA YZEYLERNN SERTLETRLMES; KURUN KARBONAT PGMENT RETMNDE; DER TABAKALAMA, KRK KORUMADA; BORULARDA KRE NLEYC, SU ARITMA; MENTO YLETRMEDE, GBRE OLARAK, DUMAN EFEKT OLARAK; HAVA YASTII, CANKURTARAN BOTLARININ RLMESNDE, TORPDO TC; MADENLERDE PATLAYICI YERNE, PATLAYICI MADDELERN SOUTULMASINDA, AEROSOL VE YANGIN TPLERNDE, YANGIN SNDRME SSTEMLERNDE; TEHLKEL SIVILARIN TRANSFER, PETROL IKARMADA; FII BRA, COLA GB ECEKLERDE BASMADA; DONDURULMU GIDA, MEYVE, SEBZE VE EK STOKLAMASI / MUHAFAZASI; ABUK BOZULABLEN MADDELERDE PAKETLEME VE TAZEL KORUMA; BRA, MERUBAT, DONDURMA, ST, TEREYA, ARAP, MADENSUYU, LASTK RETMNDE VS.KARBONDOKST, ENDSTRYEL UYGULAMALAR N BACA GAZLARINDAN ARITILARAK YA DA HDROJEN VEYA AMONYAK RETMNN BR YAN RN OLARAK ELDE EDLR. KATI HALDE KEN DORUDAN SBLMLEEREK GAZ FAZINA GEER. DER BROK NERT GAZ GB KARBONDOKSTTE YANMAYI VE OKSDASYONU ENGELLEMEK N KULLANILIR. BUNUN YANI SIRA SOUTUCU OLARAK DA KULLANILIR. - 80 C DEK KATI KARBONDOKST, SIVI AZOT GB GIDA ENDSTRSNDE SOUTMAK VE DONDURMAK N KULLANILIR. KARBONDOKST SU NDE KOLAYCA ZNEREK HAFF ASDK SOLSYONA DNR. BU YZDEN GENELLKLE MNERAL ASTLERE KATILAN SUYUN ASDTESN AYARLAMAK N KULLANILIR. ZNEBLRL SAYESNDE AYNI ZAMANDA BTN ECEKLERN NDE KPK OLUMASI N SELEN BR RNDR. (TSE- TS 2603) TPN DI RENG RAL 7000 DR VE TPN PERYODK BAKIMI TEST BASINCI 345 VE 450 BARLIK TPLER N 10 YIL, 225 BARLIK TPLER N 5 YILDIR. ( TS 11169) FZKSEL ZELLKLER HAVADAN AIRDIR, RENKSZ VE KOKUSUZDUR, ATMOSFERK BASINTA KATI HALE DNTRLEBLR, BASIN ALTINDA SE SIVI OLARAK BULUNUR. KMYASAL OLARAK ASDKTR.SUDA ZNEBLR,YANMAYI DESTEKLEMEZ. RENKSZ, KOKUSUZ, ZEHRSZ HAVAYA ORANLA DAHA AIR BR GAZDIR.

16

ADI SEMBOL KRSTAL YAPISI MOLEKLER AIRLIK KRTK SICAKLIK KRTK BASIN SBLMLEME SICAKLII (KATI->GAZA GE) KAYITLI CAS NO KAYNAMA NOKTASI (1 ATM) YOUNLUK (AKIKAN,-56,6 C'DE) YOUNLUK (GAZ,0 C,1 ATM) SPESFK ISI (25 C ,1 ATM)

KARBONDOKST CO2 HEXAGONAL (KAPALI YAPI) 44.01GR / MOL-GR 31,1 C 73.82 BAR -78,50 C 624-646 78 C 1,1778 KG / DM 1,97 KG / M 850 J/KG K

YOUNLUK (GAZ,15 C / 0 C,1 1.874 KG / M3 / 1,97 KG / M ATM) HACMSEL GENLEME (SIVI>GAZA, 1 ATM) ZGL AIRLIK, GAZ (HAVA=1) 629 1.555

YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK HALON UN KULLANILMASI: HALONLARIN KULLANIMI HALONUN EVRE ZERNDEK ZARARLI ETKLER BLNMEYE BALADIKTAN SONRA, ENDSTRYEL TKETCLER VE YANGINLA MCADELE SEKTRNDEK UZMANLAR HALON KULLANIMINI VE ATMOSFERE YAYILIMINI AZALTMAK N BRL YAPTILAR. GEREKTE, SNDRC TESTLER VE OTOMATK SNDRME SSTEMLERNN KULLANIMI HALONLARIN ATMOSFERE YAYILMASINDA BALICA NEDEN OLMUTUR. HDROKLOROFLOROKARBONLAR HAR OZON DELC MADDELERN KULLANIMI YASAKLANMITIR (HDROKLOROFLOROKARBONLARDA 2020 YILINDAN SONRA YASAKLANACAKTIR). KULLANILAN HALON 2402, HALON 1211 VE HALON 1301 LE PERFLUROKARBON KULLANILAN YANGIN SNDRME SSTEMLERNN KULLANILMASINA MSAADE EDLMEYECEKTR.

17

YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK KPK ( FOAM ) KULLANILMASI: A.YANGINLA MCADELEDE KPK (FOAM ) YANGINI ( RTEREK ) BOMA ETKS LE SNDRRLER. ZELLKLE SIVI YANICI MADDELERDE MEYDANA GELEN YANMALARDA ETKLDR. SIVI YZEYN KAPLAMAK SURETYLE HAVA LE TEMASINI KESER. B.KPK OLUUMU DENZ SUYU VE KPK KONSANTRESNN UYGUN LLERDE KARITIRILARAK BR ARAYA GELMES LE OLUTURULUR. ET KPK VARDIR: 1.KMYASAL KPK: HAFF KPKTR. NDE KPK YAPICI MADDELERE LAVETEN ALMNYUM SLFAT, SODYUM BKARBONAT DAN OLUUR. UZUN HORTUM GEREKTREN YANGINLARDA ETKL DELDR. 2.HAVA ( MEKANK ) KPKLER: PROTEN KP: SU LE KARIIMI % 3 KPK , % 97 SU OLMAK ZERE 1/8 GENLEME ZELLNE SAHPTR. FLOR PROTEN KP: PROTEN KPNN AYNI ZELLKTE NDEK FLOR MADDES NEDEN LE SIVI YANICI MADDEYE BULAMADIINDAN KPN YANMASI DA SZ KONUSU OLMAZ. SENTETK KPK: SU LE KARIIMI %5 KPK KONSANTRES , % 95 SUDUR. 1.AZ GENLEMEL KPK: 1/12 GENLEME ORANINA SAHPTR. UZUN MESAFELERE UYGULANABLEN BR KPKTR. MESAFE ARTTIKA ALAN BYYECEKTR. 2. ORTA GENLEMEL KPK: GENLEME ORANI 1/150 DR. AZAM KULLANMA MESAFES 15M. DR. TANK GB KAPALI ALANLARDA KULLANILMASI DAHA YARARLIDIR. 3.YKSEK GENLEMEL KPK: GENLEME ORANI 1/1000 DR. AIKTA KULLANILMAZ. BR DEVRE YOLU LE SERBEST BR EKLDE AKARAK KULLANILIR. SULU FLM KP ( AFFF )AQUEAS FLM FORMNG FOAM: FLOR KMYASAL ISLATMA KATKISI OLUP YANABLEN SIVININ STNDE SUDAN DAHA AZ YOUNLUU OLAN BR TABAKA OLUTURUR.%6 KPK KONSANTRES %94 SUDUR. GENLEME ORANI 1/10 DUR. OK ETKL BR YANGIN SNDRCDR. PAHALI BR RNDR. GENLEME ORANI: RETLEN KPK HACMNN KULLANILAN SU VE KPK YAPICI KONSANTRE KARIIMININ HACMNE ORANIDIR. 3. ALKOL KP: NORMAL KPK, SU EMEN ALKOL ETLER ( METL, ETL, ZOPROPL),ESTERLER ( ETL ASETAT ) , KETONLAR (ZOPRL, ETER, DETLETER ) GB SIVILARIN YANGINLARINDA (SU EMLEN KPK DUVARININ YIKILDIINDAN ) ETKL OLMAMAKTADIR.

18

OK MAKSATLI KPKTE DENLEN ALKOL KP ZELLKLE BU TR YANGINLARLA MCADELE N GELTRLMTR. SU LE KARITIKTAN HEMEN SONRA KULLANILMASI GEREKR. KULLANMA SICAKLII + ( 2 - 50 C) DR. GEMLERDE KPN KULLANILMA ZELL: A. KPK KONSANTRESNN DENZ SUYU LE KARIABLME ZELLNE SAHP OLMASI GEREKR. B. ELEKTRK DEVRE VE SSTEMLERNN ZERNDE KULLANILMAMALIDIR. C.KULLANILDII ALANDA SERBEST IKITA NCE BAKA YNE SIKILMALIDIR. D.SERT BR ZEMNE ARPTIRILMAK SURETYLE YZEYE YAYILMASI SALANIR. E. AYRI CNSTEN KPKLER BRBRLERYLE KARITIRILARAK DEPOLANMAZLAR. F. KPK KONSANTRESNN BOZULMASINI NLEMEK N SICAKTAN VE HAVA LE TEMASINDAN KORUNMASI GEREKMEKTEDR. ( - 39 C , + 51 C ) DERECEDE, NORMAL SICAKLIKTA ORJNAL AMBALAJINDA 10 YIL MUHAFAZA EDLR. ( AILINCA 5-6 YIL ), 6 AYDA BR GEMDE TEST, HER YIL LABRATUVAR TEST. G. MONTR, APLKATR VE NOZULLAR ARACILII LE KULLANILIR. H. MAKNE DARELERNDE SABT SSTEMLERDE: NORMAL GENLEMEL: 5 DAKKA NDE 15 CM. YKSEK GENLEMEL: 1 DAKKA NDE 1 M. KALINLIINDA KPKLE KAPLANMALIDIR. J. SU HASARLARINA NEDEN OLURLAR. K. YZEYSEL SOUTMA ETKS VARDIR. L. 2000 VE DAHA YUKARI DW. TONLUK TANKERLERN TANK GVERTELER VE YK TANKLARI SABT GVERTE KPK SSTEM LE DONATILIR; AAIDAK KOULLARA UYGUN EKLDE KORUNACAKTIR. A. SSTEM KOLAY VE ABUK ALIABLR OLMALIDIR. SSTEMN ANA KONTROL STASYONU YK ALANI DIINA UYGUN BR EKLDE YERLETRLMEL, YAAM MAHALLNE BTK OLMALI VE KORUNAN MAHALLERNDEK BR YANGIN OLAYINDA KOLAYCA ULAILABLR VE ALITIRILABLR OLMALIDIR. . B. KPK SIKMA DZEN, GVERTES HASAR GRM HER HANG BR YK TANKI NDE OLDUU KADAR TM YK TANKLARI GVERTE ALANINA KPK VEREBLECEK KAPASTEDE OLACAKTIR. C. KPK ERNN DEBS SOLAS KURAL ( 61 ) DE BELRTLEN DEERLERDEN DAHA AZ OLAMAZ. D. NERT GAZ SSTEM OLAN GEMLERDE EN AZ 20 DAKKA OLMAYAN GEMLERDE SE 30 DAKKA KPK RETM SALAYACAK YETERL KPK KONSANTRES GEMDE BULUNDURULACAKTIR. KPK GENLEME ORANI 1/12 Y GEMEMELDR. E.KULLANILACAK HER HANG BR APLKATRN KAPASTES 400 LT/DK, DURGUN HAVADAK PSKRTME MENZL 15 M. DEN AZ OLMAYACAKTIR. KPK APLKATRLERNN SAYISI 4 TEN AZ OLAMAZ.

19

TAINABLR KPK APLKATRLER N PERFORMANS STANDARTI GETRLMES. EN DK YANGIN DEVRES BASINCINDA BLE KPN AKI MKTARI EN AZ 200 L/DAK. OLMALIDIR. PERFORMANS KRTERLER TANIMLANMITIR. BU KRTERLER LE MNMUM KPK KALINLII VE GENLEME ORANI LE LGL GEREKLLKLER KALKMITIR.

YANGINLA MCADELE ARACI OLARAK KURU KMYASAL TOZ KULLANILMASI: KURU KMYEV TOZ: YANGIN SNDRMEDE KULLANILAN ETKN MADDELERDEN BRS DE KURU KMYASAL TOZDUR. KMYASAL TOZLARIN, CNSLERNE GRE A.B.C. SINIFI YANGINLAR ETKN BR EKLDE SNDRLEBLMEKTEDR. AIRI SICAKLIKTAN (TAHTA, KUMA, ARABA LAST GB MADDELERDE) OLUAN YANGINLAR, SIVILARIN (BENZN VE TREVLER) TUTUMASINDAN IKAN YANGINLARI VE YANICI GAZLARIN (HAVAGAZI-DOALGAZ VB.) BASIN ALTINDA IKMASINDAN OLUAN YANGINLARIN SNDRLMESNDE KULLANILMAKTADIR. KURU KMYEV TOZLAR LE LGL GENEL ZELLKLER: KURU KMYEV TOZLAR KMYASAL YAPILARI NEDENYLE NEM EKC ZELLKTEDR. HLBUK BU TOZLARIN DEPOLANMA SIRASINDA VE SNDRME CHAZLARI NDE EN AZ 5 YIL BOZULMADAN KALMASI GEREKR. BU AMALA; KULLANILAN HAMMADDELER KMYASAL VE FZKSEL LEMLERE TAB TUTULARAK GEREKL KATKI MADDELER LAVE EDLR VE ZEL FORMLASYONLAR LE KURU TOZ MAL EDLR. KURU KMYEV TOZLAR, TEMEL OLARAK PARLAYICI SIVI YANGINLARINDA KULLANILIR. ELEKTRKSEL OLARAK YALITKAN OLDUKLARINDAN, ENERJL ELEKTRK DONANIMI LGLENDREN PARLAYICI SIVI YANGINLARINDA DA ETKLDRLER. FAKAT KRLETC ZELL NEDENYLE ELEKTRONK CHAZ, HASSAS MAKNE VE MOTOR YANGINLARINDA TERCH EDLMEZLER. DAHA OK AIK SAHA YANGINLARINDA, HASSAS MAKNE VE ELEKTRKL CHAZ BULUNMAYAN BLMLERNDE KULLANILIR. KURU KMYEV TOZLAR, YANGINI OK KISA SREDE SNDRD N YANICI MADDELERDEK YZEYSEL YANGINLARDA DA (A SINIFI) KULLANILIR. KURU KMYEV TOZUN DER BR ZELL DE TANE BYKLDR. TANE BYKLNN YETERL YZEY KAPLAYICI VE UYGUN PSKRTME MESAFESN SALAYICI RLKTE OLMASI GEREKR. OK NCE TOZ UZAK MESAFELERE PSKRTLEMEZ. FAKAT OK R TOZUNDA RTCL AZDIR. KURU BR ORTAMDA METALLER VE ALAIMLAR ZERNDE AINDIRICI ETKYE SAHP DELDR. FAKAT TUZ YAPISI YZNDEN, SNDRME LEMNDEN SONRA METALLERN TEMZLENMES TAVSYE EDLR.

20

KURU KMYEV TOZLAR, KUM GB AINDIRICI ETKYE SAHP DELDR. YALI YZEYLERDE UZUN SRE BEKLETLDNDE YALI YZEYLERN BOZULMASINA YOL AAR. BU YZDEN KULLANIMDAN SONRA BU YZEYLERN TEMZLENMESNDE FAYDA VARDIR. KURU KMYEV YANGIN SNDRME TOZLARI, NORMAL TAIMA VE KULLANIM KOULLARINDA HBR ZEHRLEYC ETK GSTERMEZ. BUNUNLA BERABER DOLUM ORTAMININ HAVADAR OLMASI TAVSYE EDLR. GZLERDE VE SOLUNDUUNDA BURUN MUKOZASINDA RTASYONA NEDEN OLUR. BU KALICI VE CDD BR DURUM DELDR. KURU KMYEV YANGIN SNDRME TOZLARI; YANICI SIVILARIN YZEYNDE KARARLI BR ATMOSFER OLUTURMAZ. SONU OLARAK, SICAK METAL YZEYLER YDA DEVAM EDEN ELEKTRK ARKLARI VARSA YANGIN YENDEN BALAR. NORMAL KMYEV YANGIN SNDRME TOZLARI, YZEYN ALTINA NFUZ ETM YANGINLAR DA ETKL DELDR. AYRICA KEND OKSJENN KENDS SALAYAN MADDELERDE IKAN YANGINLARI DA SNDRMEZ. KURU KMYEV YANGIN SNDRME TOZUNUN KAPTAN BOALMASI VE PSKRTLMES KARBONDOKST VEYA AZOT GB NERT GAZ BASINCI LE SALANIR. KURU KMYEV YANGIN SNDRME TOZLARINDAN ABC TOZU LE BC TOZU HBR ZAMAN BRBRYLE KARITIRILMAMALIDIR. KARITIRMAK TEHLKELDR. BU KONUYA OK DKKAT EDLMELDR. GENEL ZELLKLER: A. ZNCRLEME REAKSYONU KIRARAK YANGINI SNDRR. B. PAHALI BR MADDE VE SSTEMDR. C. RUTUBETL ORTAMLARDAN KORUNMALIDIR. D. ELEKTR SINIRLI OLARAK LETMEZ. E. SOUTMA ETKS YOKTUR. F. KOROZYONA NEDEN OLMAZ. G. KULLANILDIKTAN SONRA ARTIK BIRAKIR. BU NEDENLE ELEKTRK DEVRE VE SSTEMLERNE HASAR VEREBLR. H. ZEHRL DELDR. J. TANK GVERTESNN HER METRE KARES N 1,5 KG. TOZ BULUNDURULUR. K.NOZULLARINDAN SANYEDE YAKLAIK 3,5 KG. TOZ PSKRTR. L. KULLANILMASI; ETLERNE BALI OLARAK ( A-B-C ) SINIFI YANGINLARDA KULLANILIR. M.ZEL TP KURU KMYASAL TOZ ( D ) TP YANGINLARDA ETKL OLARAK KULLANILIR. YANGINI OKSJENLE RTBATINI KESEREK, YAN BOARAK SNDRR. N.YANGIN SNDRMEDE TOZ DREK OLARAK ALEVE KARI TUTULMALIDIR. O.KURU KMYEV TOZLAR ZELLKLE YANGIN BALANGICINDA; DOLUM TERMNALNDE, TANKER GVERTESNDE K SIZINTILARDAN DOAN YANGINLARA KARI UYGULANDIINDA BAARILI OLUR. KAPALI ALANLARDA BAARILI OLUNURSA DA KIZGIN METALLER YANGINI TEKRAR BALATABLR. P.ZELLKLE ( C ) SINIFI YANGINLARLA MCADELEDE OK Y SONULAR ALINMAKTADIR. DKME OLARAK KMYASAL YK TAIYAN TANKERLERDE YANGINA KARI SU VE KPKTEN DAHA FAZLA KULLANILMAKTADIR.

21

RNEK PROBLEM: 21M LK TANK GVERTES N KA KG. KURU KMYASAL TOZA HTYA VARDIR, BU MKTAR TOZ NOZULDAN KA SANYEDE BOALIR? HER MN 1,5 KG. TOZA HTYA VARDIR. 21X1.5 = 31,5 KG. NOZULDAN SANYEDE 3,5 KG. KURU KMYASAL TOZ BOALIR. BUNA GRE: 31,5 3,5 = 9 SANYEDE BOALIR. KURU KMYEV YANGIN SNDRME TOZLARI GNMZDE VAR OLAN KURU KMYASAL YANGIN SNDRME MADDELERNN, RETMNDE KULLANILAN KMYASAL MADDELER, ETKL OLDUKLARI YANGIN SINIFLARINA GRE FARKLI FARKLI KMYASAL BLEMLERDE OLUP, "BC", "ABC", "D" TP OLARAK GRUPLANDIRILIR. BU MADDELERE AKI VE SUYA DAYANIKLILIK ZELLKLERN ARTTIRICI VE MUHAFAZAYI KOLAYLATIRICI ETL LAVELER KARITIRILIR. KURU KMYEV TOZLAR, DK VE NORMAL SICAKLIKLARDA KARARLI BR MADDEDR. ANCAK YKSEK SICAKLARDA BAZI LAVELER ERYP YAPIKANLIA NEDEN OLDUUNDAN, MUHAFAZA SICAKLIININ 50C DERECEY AMAMASI TAVSYE EDLR. YANGIN SICAKLIKLARINDA KURU KMYASAL TOZ NDEK AKTF MADDELER, SNDRME GREVLERN YAPARKEN BOZULMAYA URARLAR. KURU KMYEV TOZ PARACIKLARI 10-75 MM. BOYUTLARINDA OLABLRLER. PARACIK BOYUTU, ORTALAMA 40 MM'DE EN Y SONU ELDE EDLR. KURU KMYEV TOZLARIN SNDRME ZELLKLER A-BOMA ETKS : KMYASAL YAPILARI AMONYUM FOSFAT ESASLIDIR. ERME NOKTASI DK OLAN (+ 150C-180 C ) DERECE BU TOZLARIN ALEV LE TEMASINDA MEYDANA GELEN META FOSFORK AST (HPO3) KATI YZEYLER ZERNDE CAMSI BR TABAKA MEYDANA GETRMEKTE VE KORLU YANAN, (A) SINIFI YANGINLARDA, OKSJEN LE TEMASI KESMEKTEDR. B-SOUTMA ETKS KURU KMYEV TOZUN SOUTUCU ETKS, YANGINLARI ABUK SNDRMESNN NEML ETKENLERNDEN BR DELDR. ANCAK KURU KMYEV TOZLARI DEKOMPOZE ETMEK N GEREKL ISI ENERJS, MADDELERN SNDRME YETENEKLER LE OLDUKA LGLDR. SONU OLARAK, MADDENN KMYASAL AKTF HALE GELEBLMES N, BTN KURU KMYEV MADDELER ISIYA DUYARLI OLMALI, YAN ISIYI YUTMALIDIR. C-RADYASYON YALITIMI KURU KMYEV TOZUN PSKRTLMES, ALEV LE YAKIT ARASINDA BR TOZ BULUTU MEYDANA GETRR. BU BULUT, YAKITI ALEV TARAFINDAN YAYILAN SICAKLIA KARI BR LDE YALITIR. D-ZNCR KIRMA REAKSYONU KURU KMYEV TOZLARIN YANGIN SNDRC ZELLKLER, BYK ORANDA ZNCR KIRMA REAKSYONUNA BALIDIR. ZNCRLEME YANMA REAKSYONUNA GRE YANAN BLGE NDE SERBEST RADKALLER VARDIR.

22

YANMANIN DEVAM ETMES N, BUNLARIN BRBRLER LE REAKSYONA GRMELER GEREKLDR. ATE ZERNE KURU KMYEV TOZLARIN DKLMES, REAKTF PARACIKLARIN BRLEMESNE VE ZNCRLEME YANMA REAKSYONU SNDRMELERNE ENGEL OLUR. ZNCRLEME TEPKMELERN SONUCUNDA YANGIN ORTAMINDA OLUAN (OH) VE ( H )GB AKTF PARACIKLAR SU BUHARINA DNMEKTEDR. YAKIT KESLMESNN NEM: A. PATLAYAN YAKIT VE YA BORULARININ OLUTUU MAKNE DARES YANGINLARINDA. B.GAZ YANGINLARINDA. LEM: A.VALF KAPATILMASI. B.POMPALARIN DURDURULMASI. C.YK TANKLARINI BOALTMAK. D.HAVA GRNN AZALTILMASI/ DURDURULMASI. FANLARI KAPATARAK. DAMPER KLAPELERN KAPATARAK. KAPI, KAPORTA, LUMBUZ KAPATILARAK. E. ELEKTRK SSTEM VE DEVRELERNN DEVRE DII BIRAKILMASI. NERT GAZ: NERT GAZ TANKERLERN EN BYK KORUYUCUSUDUR. BLND GB YANGIN SZ KONUSU OLDUUNDA YANGINI SNDRMEKTEN OK YANGININ IKMASINI NLEMEK HER ZAMAN DAHA KOLAY NEMLDR. IMO KARARLARINA GRE 20.000 VE DAHA YUKARI DW. TONDAN DAHA BYK TANKERLERDE YANGIN OLUUMUNU NLEMEK N YK TANKLARINA NERT BR GAZ OLAN AZOT, BACA GAZLARINDAN ELDE EDLEREK YAKIT TANKLARINA POZTF BASINTA BASILARAK OKSJEN MKTARINI % 8 N ALTINA DRLR. NERT GAZ AYNI ZAMANDA KURU YK GEMLERN AMBARLARINDA DA YANGIN SNDRME AMALI OLARAK KULLANILIR. BU DURUMDA GAZ %14 CO2, %1 OKSJEN (YAKLAIK ) VE % 85 AZOT TAN OLUUR. BU GAZLA YANGINA KARI MCADELE EDLECEKSE, SOUTMA ZELL OLMADIINDAN AYRICA SOUTMA LEMLERNN DE YAPILMASI GEREKR. A. 20.000 VE DAHA YUKARI DW. TONLUK TANKERLERN TANK GVERTELER SABT NERT GAZ SSTEM LE KORUNACAKTIR. B. GAZ-FREE YAPILMASI GEREKMED DURUMLARDA YK TANKININ HERHANG BR YERNDE K OKSJEN MKTARI HACMSEL OLARAK % 8 AMAYACAK EKLDE TUTMAK VE TANK ATMOSFERN POZTF BASINTA MUHAFAZA ETMEK. C. SSTEMN YK TANKLARINA NERT GAZ BASINCININ KAPASTES HACMSEL OLARAK YK BOALTMA KAPASTESNN EN AZ %125 KADAR OLMALIDIR. D. NERT GAZ BESLEME DEVRESNDEK NERT GAZ NDEK OKSJEN MKTARI, HER AKI DEBS N HACMSEL OLARAK % 5 GEMEYECEKTR.

23

E. NERT GAZ ANA VE YARDIMCI KAZANLARIN BACA GAZLARI ISLAH EDLEREK KULLANILABLR. F. GAZI SOUTACAK VE YANMA SONUCU BACA GAZINDA OLUAN SLFR LE KATI ZERRECKLER TUTABLECEK BR SIYIRICININ BULUNMASI GEREKR. GAZ GEN KESEBLECEK AYIRMA VALFLARI KONULMALIDIR. G. BELRTLEN HACMDEK NERT GAZI BASABLECEK EN AZ K BLOWER BULUNACAKTIR. H. NERT GAZ ANA DEVRESNE DI BR KAYNAKTAN NERT GAZ ALABLMEK N GEREKL TERTBAT YAPILACAKTIR. KMYASAL MADDE TAIYAN TANKERDE YKN NERT GAZ LE KRLENMEMES N YK LE UYUMLU OLAN BAKA GAZLARDA KULLANILABLR. HAVA LE TEPKMEY ENGELLEMEK N KULLANILAN AZOT RTS (NTROJEN BLANKET )RNEK OLARAK VERLEBLR.

24

YANGINLA MCADELEDE YEN GELMELER FM200 GR: MONTREAL PROTOKOL EREVESNDE HALON GAZININ OZON TABAKASINA VERD ZARARIN NNE GELEBLMES N YASAKLANMA SRECNDEN SONRA HALON GAZININ FM200 LE DEM KONUSUNDA ZM RETMTR. HALON 1301 YERNE KULLANIMI NERLEBLECEK ETL RNLER ZERNDE YILLARCA SREN ARATIRMALAR VE TETKKLER SONRASINDA, HARC (HALON ALTERNATVES RESEARCH CORPORATON) YES OLARAK ULUSLARARASI TM KONGRELERDE FM200 GEERL YEN TEMZ SNDRC ETKENLERDEN BR OLDUU DEERLENDRLMTR. FM200 , (HFC 227EA) ADI LE BLNEN HEPTAFLUORAPROPANE ERKL OLARAK RETLMTR. FM 200 GAZI RENKSZ BR GAZDIR VE BASIN ALTINDA SIVILATIRILARAK DEPOLANMAKTADIR. TIPKI HALON GAZI GB DK ZEHRL SINIFTA OLAN FM200 GAZI NTROJEN LE YAKLAIK 24 BAR BASIN ALTINDA BASINLANDIRILMAKTADIR. FZKSEL VE KMYASAL ZELLNN YANINDA OLDUKA ETKL VE HIZLI BR SNDRCDR. ATEN SNDRLMESINDE HIZLILIK FM200 KULLANAN YANGIN SNDRCLERN ALITIRILMASI KOMUTUNDAN SONRA 10 SANYE NDE BOALTIMINI TAMAMLARLAR. BU, ATEN BYME VE YAYILMA VE BYLECE ZARAR VERME SRESNN NEML LDE AZALMASI ANLAMINA GELR. TAM TEMZLK GAZ HALNDE DIARI VERLEN FM200, KORUNMU EVREDE HERHANG BR NOKTAYA ULAIR, HASSAS CHAZLARA ZARAR VERMEZ VE TORTU BIRAKMAZ. DER MALYETLERLE BRLKTE, TEMZLK LEMLER VE LERLN YENDEN BALATILMASI LE LGL MALYETLERDEN KAINMANIZA OLANAK VERR, ETKNLKLERE HEMEN YENDEN BALANMASINI SALAR. INSAN GVENL FM200 NSANLAR N EN GVENL GAZLI SNDRCDR NK YALNIZCA OKSJEN MKTARINI AZALTMADAN ATE SNDRMEKLE KALMAZ, AYNI ZAMANDA BELRL KULLANIM KONSANTRASYONLARINDA TOKSK DELDR. BU NEDENLE, FM 200 NORMALDE NSANLARLA DOLU ORTAMLARIN KORUNMASINDA SON DERECE ELVERLDR. FM200 GAZI HALONDAN SONRA BULUNAN EN Y ZEHRSZ GAZDIR. GVENL OLMASI NEDEN LE TAM OTOMATK SNDRME YAPACAK EKLDE KULLANILABLMEKTEDR. GENELDE FM200 DZAYN KONSANTRASYONU %7 OLARAK HESAPLANIR. %9 UN ALTINDAK KONSANTRASYONLARDA NSAN HAYATI N TEHLKE ARZ ETMEZ. HALON1301 GAZININ DZAYN KONSANTRASYONU %5 OLARAK HESAPLANDII GZ NNE ALINDIINDA HALON1301E ALTERNATF BR GAZ OLMAKTADIR. KABUL EDLEBLR EVRE ETKS FM-200'N OZONU AZALTMA POTANSYEL (ODP, OZONA DEPLETON POTENTAL ) YOKTUR, SERA ETKS POTANSYEL (GWP, GLOBAL WARMNG POTENTAL ) SON DERECE DKTR.

25

ATMOSFER YAAM SRES (ALT, ATMOSPHERC LFETME) OK KISITLIDIR (31 YIL). U.S. EPA BU ETKY KABUL EDLEBLR OLARAK DEERLENDRMTR VE SONU OLARAK HERHANG BR KULLANIM KISITLAMASI GETRMEMTR. BYLECE FM200, KULLANICILARIN EVRE KORUMA NORMLARI LE TAMAMEN UYUMLU OLARAK ALIMALARINA OLANAK VERR. FM200 HALON 1301 YERNE KULLANILABLECEK HFC MADDELER ARASINDA EN ETKNDR.(U.S. EPA, SNAP). NORMALDE NSANLARLA DOLU ORTAMLARIN KORUNMASI N KULLANILABLR (U.S. EPA, NFPA 2001). TEKNIK UYGULAMALAR UYGULAMA ALANLARI; FM200; HALON 1301 GAZININ KULLANILDII TM ALANLARDA KULLANILABLMEKTEDR. FM200 GAZI TELEKOMNKASYON, BLG LEM MERKEZLER, TRAFOLAR VE ELEKTRONK EKPMANLARIN BULUNDUU YERLERDEK YANGIN SNDRME YETENE KADAR YANICI VE PARLAYICI SIVILARIN VE GAZLARIN SNDRLMESNDE OLDUKA YETENEKLDR. LETKENLK FM 200 GAZININ KMYASAL YAPISI H BR LETKENLK ZELL GSTERMEZ. BU NEDENLE YKSEK GERLM NTELER VEYA BUNLARIN KULLANILDII SSTEMLERN KORUNMALARINDA DA ETKN BR SNDRC ELEMAN OLARAK KULLANILABLR. TEMZLK SU, KPK VE KMYASAL TOZ GB YANGIN SNDRME ELEMANLARININ UYGULAMALARINDAN ELDE EDLEN DENEYMLER, BU TP SNDRCLERN KORUNAN HACMLERDE VE EKPMAN ZERNDE HASAR VE TEMZLK PROBLEMLER YARATTII GSTERMTR. BUNA KARILIK FM200 GAZI TEMZ BR SNDRME ELEMANI OLUP ZELLKLE ELEKTRKL VE ELEKTRONK EKPMANLARIN BULUNDUU HACMLERDE KULLANILDIINDA YANGIN SONRASI HBR TEMZLK HTYACI DOURMAZ. HALON GAZININ FM200 LE DETRLMES ULUSAL VE ULUSLAR ARASI STANDARTLARDA KURULMU OLAN MEVCUT HALON VE CO2 KONTROL SSTEMLERNN YERNE KULLANILABLMEKTEDR. GEREKSE GAZLARIN KONSANTRASYONU GEREKSE FZKSEL KARAKTERSTNDEK FARKLILIK NEDEN LE TPLERN, BORULARIN VALFLARINA VE NOZULLARIN DEMES GEREKEBLR. MONTREAL PROTOKOL'NDE MZASI OLAN LKELER TARAFINDAN ALINAN KARARLARI TAKBEN, DNYA APINDA BLNEN EN NEML KURULULAR ARASINDA YER ALAN BAZI KURUM VE BAIMSIZ ARATIRMA KURULULARI, SON YILLARDA HALON YERNE KULLANIMI NERLEN SNDRC RNLERN DEERLENDRLMES N OK SAYIDA PROGRAM GELTRMLERDR. BU ETKNLKLERN SONULARI, NERLEN ALTERNATFLERN SEMNDE REFERANS NOKTASI OLAN ULUSLARARASI KONFERANSLARDA VE YAYINLARDA TARTIMA KONUSU OLMUTUR U.S. EPA (UNTED STAT ES ENVRONMENTAL PROTECTON AGENCY) AMERKA DEVLET EVRE KORUMA AJANSI EPA; HANG HALON 1301 ALTERNATFLERNN KABUL EDLEBLR OLDUUNU BELRLEMEK ZERE SNAP PROGRAMINI GELTRMTR.

26

SNAP (SGNFCANT NEW ALTERNATVES POLCY) MONTREAL PROTOKOL TARAFINDAN NGRLEN MADDELERN YERNE KULLANILMAK ZERE ETL RKETLERN NERD SNDRCLER DEERLENDRMEK N EPA TARAFINDAN GELTRLEN SORGU PROGRAMI. SNAP PROGRAMI TOKSNLK, SNDRCNN ETKNL, KMYASAL-FZKSEL ZELLKLER, ATMOSFER YASAM SRES VE SERA ETKSN ARTIRMA POTANSYEL LE LGL KONULARI TEMEL ALIR. NFPA (NATONAL FRE PROTECTON ASSOCATON) YANGINA KARSI KORUMA ALANINDA DNYADAK EN BYK KURULUTUR. TEMEL ETKNL, TM DNYADA BLNEN VE KULLANILAN NORMLARIN VE REFERANS KODLARININ REDAKSYONUDUR. NFPA 2001 NORMU, ZELLKLE, YEN TEMZ SNDRCLER KULLANAN TESSATLARIN TASARIMI, KULLANIMI VE BAKIMI LE LGL KRTERLER TANIMLAMAKTADIR.

HFC 227 EA GAZLI SSTEM

RENKSZDR, KOKUSUZDUR VE LETKEN DELDR. OZONA ZARAR VERMEZ FZKSEL OLARAK SNDRME YAPAR BOALIM SONRASI ARTIK BIRAKMAZ TEMZLK GEREKTRMEZ MEKNLARDA GVENLE KULLANILABLR EN YAYGIN KULLANILAN HALON 1301 ALTERNATFDR. EKONOMKTR AZ YER KAPLAR BOALMA SRES 10 SANYEDR. KULLANILDII YERLER; BLG LEM ODALARI, ELEKTRK DAITIM ODALARI/MERKEZLER, ENDSTRYEL MEKNLAR, DEERL MALZEME DEPOLARI, ARVLER, MZELER, TELEKOMNKASYON MERKEZLER, PETROL VE GAZ ENDSTRS, TRBN KABNLER VB.

27

NAF S125GAZLI SSTEM

RENKSZDR, KOKUSUZDUR VE LETKEN DELDR. OZANA ZARAR VERMEZ FZKSEL OLARAK SNDRME YAPAR BOALIM SONRASI ARTIK BIRAKMAZ TEMZLK GEREKTRMEZ NSAN BULUNAN MEKNLARDA GVENLE KULLANILABLR EN MKEMMEL HALON 1301 ALTERNATFDR. - 40 LE +54 C YE KADAR ORTAMLARDA STOKLANABLR (SOUK KLMLERDE AVANTAJLIDIR) BOALMA SRES 10 SANYEDR. KULLANILDII YERLER; BLG LEM ODALARI, ELEKTRK DAITIM ODALARI/MERKEZLER, ENDSTRYEL MEKNLAR, DEERL MALZEME DEPOLARI, ARVLER, MZELER, SOLVENT DEPOLARI, BOYA KABNLER VB. ARGONITE SSTEMLER NYTRARGON GAZLI SNDRME SSTEMLER NYTRARGON, %50 ARGON VE %50 NTROJEN'DEN MEYDANA GELEN, NFPA 2001 TANIMLARINA GRE IG-55 SINIFINA GREN SNDRC BR GAZDIR. NYTRARGON'UN SNDRC ETKS, KORUNAN ORTAMA BOALTILDIINDA ORTAMDAK OKSJEN KONSANTRASYONUNU YANMANIN GEREKLEEBLMES N GEREKEN ORANIN ALTINA DRMESYLE ELDE EDLR K BU DA %12-13 OKSJEN DEMEKTR.

NYTRARGON SSTEMNN AVANTAJLARI SSTEMN ORTAMA BOALMASI SONRASINDA ORTAMDA HBR ATIK KALMAZ. NSAN SALII ZERNDE OLUMSUZ HBR ETKS YOKTUR. SSTEMN BAKIM MALYET DKTR. ELEKTRK LETKENL YOKTUR. OZON TABAKASINA ZARAR VERMEZ, KRESEL ISINMAYA SEBEP OLMAZ. SSTEM SLNDRLER, KORUNAN ALANDAN OLDUKA UZAK BLGELERE YERLETRLEBLR. MEVCUT HALON VE CO2 SSTEMLERNE ADAPTASYONU MMKNDR.

28

29

GAZ FREE:
YK TANKI TEMZL VE / VEYA GAZSIZLATIRMA: TEMZLK VE GAZ-FREE SSTEMLER: PARLAYICI BUHARLARIN ATMOSFERE YAYILMASI VE YK TANKINDAK PARLAYICI KARIIMLARA KARIMASI SONUCUNDA DOABLECEK TEHLKELER EN AZ DZEYE NDRLECEK EKLDE OLMALIDIR. 1.GEMDE NERT GAZ MEVCUT OLDUUNDA, YK TANKLARI NCE LERNDEK HDROKARBON GAZLARININ ORANI HACMSEL OLARAK % 2 NN ALTINA DNCEYE KADAR NERT GAZLA DOLDURULUR. 2.EER GEMDE NERT GAZ SSTEM YOK SE TUTUABLR BUHARLAR: A.HAVA FRARI AIKLIKLARINDAN BOALTILIR. B.YUKARI DEY DORULTUDA TANK GVERTES SEVYESNDEN EN AZ 2 M. YKSEKLKTE VE 30 M/SN HIZLA ALEV GEN NLEYEBLR UYGUN CHAZLARLA BOALTILIR. C.GVERTE SEVYESNN EN AZ 2M. STNDEK IKILARINDAN GAZ-FREE LEMLER ESNASINDA EN AZ 20 M/SN LK HIZ KAZANDIRACAK DEY ALANLAR SALANMALIDIR. D.IKI AIKLIINDAK PARLAYICI BUHAR KONSANTRASYONU ALT PARLAMA SINIRININ %30 UNA DTNDE BUHAR KARIIMININ BOALTILMASI YK TANKI SEVYESNDE OLABLR. YK TANKLARININ TAHLYE SONRASI YEN YKLER ALINMASI N YAPILAN LEMLERN TMNE TANK TEMZL ( TANK CLEANNG )DENR. BU LEMLERN NASIL YAPILDII TANK TEMZLK REHBERNDE( TANK CLEANNG GUDE ) AIKLANMITIR. TANK TEMZLK LERNE LK OLARAK HAVALANDIRILMA LE BALANIR. ATMOSFERDEK GAZ MKTARI PERSONEL EMNYET AISINDAN LLR. YK TANKLARININ YIKANMA AAMASINDA EN OK DENZ SUYU KULLANILIR. AYRICA TATLI SU, DSTLE SU VE SOLVENT KULLANILIR. GNMZDE TANKLARIN TEMZL TANK YIKAMA MAKNELER YARDIMI LE YAPILIR TANK YIKAMA N YIKAMA, SICAK YIKAMA, LALI YIKAMA, SOUK YIKAMA GB AAMALARDAN OLUUR. OKSJEN MKTARI ELEKTRONK OKSJEN LER (OXY METER ) CHAZLARLA KONTROL EDLR. (EXPLOSMETRE) CHAZI LE PARLAYICI GAZ BUHARLARI LLR. YK TANKLARI ( 20.000 DW) TONDAN BYK OLAN GEMLERDE TANK GVERTELER VE YK TANKLARI SABT GVERTE KPK VE NERT GAZ SSTEMLER LE KORUNACAKTIR. TANK TEMZL: YANICI VE PARLAYICI MADDELER LE GAZLARIN ORTAMDAN UZAKLATIRILMASI, AYRI BR BALIK ALTINDA NCELENMEKTEDR. NK TANK TEMZL VE GASFREE LEMLER TANKER LETMECLNN EN TEHLKEL BLM OLARAK BLNR VE BU NEDENLE ZEL KURALLAR UYGULANIR: 1.TANK TEMZL VE GASFREE LEMLER SORUMLU BR ZABT GZETMNDE YAPILMALIDIR. 2.SORUMLU ZABT BU KONUDA GEREKEN NLEMLER ALMI VE GEMDEK BTN PERSONEL LEMN BALAYACAI KONUSUNDA BLGLENDRLM OLMALIDIR. SORUMLU ZABTN ZN VE GEREKEN BTN NLEMLER ALINMI OLMADIKA, H KMSE HERHANG BR KARGO TANKINA GREMEZ.

30

3.LEMN UYGULANACAI TANKERN BTNDE BAKA GEMLER VARSA, BUNLARIN PERSONEL DE DURUMDAN HABERDAR EDLMEL VE GEREKYORSA- ALINACAK EK NLEMLER BRLKTE SAPTANARAK KONTROL EDLMELDR. 4.LM N KULLANILAN TM CHAZLAR, LEM NCESNDE KONTROL EDLM, AYARLANMI, BU KONTROL VE AYARLAR KAYIT ALTINA ALINMI OLMALIDIR. TESTLER VE LMLER, CHAZIN KULLANILMASI VE SONULARIN YORUMLANMASI KONUSUNDA ETLM KLERCE YAPILMALIDIR. 5.BR BELGE STENSN YA DA STENMESN, BULUNSUN YA DA BULUNMASIN, BR TANKIN GAZDAN ARINMI OLDUUNA LKN BR KARARA VARILDIINDA; BU KARAR YALNIZCA TANKIN LMN YAPILDII ZAMANK DURUMUNU GSTERR VE TANKIN BU DURUMUNU KORUYACAI DEMELERE GRE SIK SIK LMLER YAPILMALIDIR. TANKLAR TAMAMEN YIKANMADIKA, BTN TORTU, AMUR KIIR V.B. AYRILINCAYA KADAR GAZ IKMASI SZ KONUSU OLABLR. BR TANKER YA DA TANK TEMZLENDKTEN VE GAZDAN ARINMI OLDUU SAPTANDIKTAN SONRA BLE BR POMPA, BORU HATTI, VANA YA DA ISITMA KANGALI AILDII ZAMAN; NCEDEN SAPTANAMAYAN KK SIVI BRKNTLERNN VE BUNA BALI OLARAK GAZIN IKABLECE BLNMELDR. 6.GAZFREE LEM VE BALI OLARAK YAPILAN LMLER, AMACA GRE FARKLI KRTERLERE BALI OLARAK GEREKLETRLR. RNEN, YK ALMA AMACIYLA YAPILAN GAZFREE LEM LE TANKIN HERHANG BR NEDENLE MUAYENES SZ KONUSU OLDUUNDA YAPILACAK GAZFREE NN SONUCUNDA ELDE EDLMES STENEN LM DEERLER AYNI DELDR. TANKTA YAPILACAK ALIMA CNSNE (SOUK ALIMA - SICAK ALIMA) BALI OLARAK DA TALEP EDLEN KURALLAR DER. BU LEMLER LE LGL OLARAK SAPTANAN KURALLAR VE BAZI HALLERDE STENEN SERTFKALAR SZ KONUSUDUR. BU AMALA YAYGIN OLARAK KULLANILAN BAZI SERTFKALARIN RNEKLER EKTE VERLMEKTEDR. KAPALI YERLERDE ALIMA TANKERLERDE KAPALI BLMLERDE ALIMA LE LGL OLARAK TANK TEMZL VE GAZFREE LEMLER LE LGL OLARAK BELRTLENLERN YANI SIRA CAN VE MAL GVENL LE GEM VE LMAN EMNYET AISINDAN BAKA KURALLAR DA UYGULANIR: GR N ZN GEREKTNDE "ALIMA ZN BELGES" DE DHL ARTTIR. ATMOSFERNDEN VE EMNYETSZ OLABLECENDEN PHELENLEN BR BLME GRLMES GEREKTNDE VE GEMNN EMNYET SZ KONUSU OLDUUNDA; BYLE BR GRE YALNIZCA GEM KAPTANI TARAFINDAN ZN VERLEBLR VE LEM SREKL OLARAK SORUMLU ZABTN GZETMNDE SRDRLR. BU TR DURUMLARDA AYRICA, YETERNCE HAVALANDIRMA SALANMALIDIR. PERSONEL SAYISI MMKN OLAN EN AZ SAYIDA TUTULARAK, BR CAN HALATI LE BALANMI VE POZTF BASINLI NEFES ALMA CHAZLARI KULLANIYOR OLMALARI SALANIR. AYRICA HABERLEME CHAZ VE ARALARI BULUNDURULARAK, KARARLATIRILMI BR ARETLEME SSTEMNN BLME GREN TM PERSONELCE YCE ANLAILMI OLUP OLMADII KONTROL EDLR. ACL DURUMLAR N HAZIR BR EKP BULUNDURULUR VE KAI N ALTERNATF BR IKI YOLU HAZIRLANIR.

31

BLME GREN PERSONELDEN SORUMLU BR K, BLMN DIINDA VE GRE YAKIN BR EKLDE, SORUMLU ZABT LE DEVAMLI TEMAS HALNDE TUTULUR. BU KNN HERHANG BR ACL DURUMDA, HAYAT KURTARMA AMACIYLA DA OLSA BLME GRMES; OPERASYONUN EMNYET AISINDAN YASAKTIR. YAPILACAK ALIMANIN CNSNE BALI OLARAK, EVREDE HBR GEVEK TORTU (SCALE) VE AMUR (SLUDGE) LE YANICI MADDE OLMAMASI SALANIR. BU TR MADDELERN TEMZL VE KAPALI BR BLMDEN DIARI IKARILMALARI GEREKYORSA, PERYODK OLARAK GAZ LM YAPILIR VE ARALIKSIZ OLARAK HAVALANDIRMAYA DEVAM EDLR. KAPALI ORTAMLARDA SALII VE GVENL KAPALI ORTAMLARDA ALIANLARIN DKKATNE! TAMAMEN VEYA KISMEN KAPATILMI SINIRLI BR HACM OLAN, ERSNDE SINIRLI MKTARDA HAVA BULUNAN VE ALIMA YER OLARAK TASARLANAN ALANLAR KAPALI ORTAM OLARAK ADLANDIRILIR. KAPALI ORTAMLAR POTANSYEL OLARAK TEHLKEL VEYA ZARARLI SEVYEDE GAZ, TOZ, BUHAR VEYA DUMAN HTVA EDER. BU ORTAMLARDA PATLAMAYI MEYDANA GETRECEK ORANLAR DHLNDE OKSJEN KONSANTRASYONU MEVCUTTUR. KRL HAVA; PS HAVA, ZEHRL HAVA, PATLAYICI HAVA VE TOZLU HAVA OLARAK DRT GRUPTA NCELENR. PS HAVA, % 20DEN DAHA AZ OKSJEN HTVA EDER VE BU TP HAVA KARIIMI BULUNAN YERLERDEK ALIMALARDA KISA ZAMAN NDE YORGUNLUK BELRTLER GRLR. ZEHRL HAVA, NSAN HAYATINI TEHLKEYE DREN ZARARLI GAZLARDAN OLUAN HAVADIR. BU EKLDEK HAVA, NSAN ORGANZMASINA KMYASAL ETKSNDEN DOLAYI ZARARLI OLMAKTA VE HATTA LM MEYDANA GETRMEKTEDR. BU GAZLARA RNEK OLARAK KARBON MONOKST, AZOT OKSTLER, HDROJEN SLFR, KKRT DOKST VE RADON GAZLARI GSTERLEBLR. PATLAYICI HAVA, BTN YANICI GAZLARI BLEMNDE BULUNDURAN HAVADIR. BU GAZLAR, ZELLKLE METAN, ETAN, PROPAN, BTAN GB HDROKARBONLAR VE HDROJEN, KARBON MONOKST VE HDROJEN SLFR GB GAZLARDIR. TOZLU HAVA SE, ERSNDE BELL KONSANTRASYONDA TOZ HTVA EDEN HAVAYI BELRTR. KAPALI ORTAMLARDA RASTLANABLECEK BOUCU GAZLAR GENEL OLARAK K SINIFTA NCELENEBLR. BUNLAR: BAST BOUCU GAZLAR: KARBONDOKST (CO2), METAN (CH4), ETAN (C2H6), PROPAN (C3H8), BTAN (C4H10), HDROJEN (H2), AZOT (N2) KMYASAL BOUCU GAZLAR: KARBON MONOKST (CO), HDROJEN SLFR (H2S), HDROJEN SYANR (HCN), VB. DIR. BAST BOUCU GAZLAR HAVADAK OKSJENN YERN ALARAK OKSJEN AZLIINDAN KAYNAKLANAN BOULMAYA SEBEP OLURLAR. 1) KARBONDOKST (SYAH GAZ VEYA BOUCU GAZ) RENKSZ KOKUSUZ GAZDIR. ZGL AIRLII, 1.977 KG/M3DR. BUNDAN DOLAYI, BULUNDUU KAPALI ORTAMIN TABANINDA TOPLANIR. ATMOSFER HAVASINDA, HACM BAKIMINDAN % 0,30,4 ORANINDA BULUNUR. BU MKTAR, NEFES ALMA FONKSYONUNU UYARICI ETK YAPAR. MAX DEER 500 PPM DIR.

32

ETKS: KARBONDOKST MKTARININ ARTMASI OKSJEN AZALTACAINDAN SOLUNUM SAYISI VE SIKLII ARTAR. % 1- 3 YOUNLUUNDA ORTA SREDE TEHLKESZDR. % 3- 6 YOUNLUUNDA BA ARILARI BALAR. % 6-10 YOUNLUKTA, BA DNMES, GRME BOZUKLUKLARI, UURSUZLUK BALAR. % 10 DAN FAZLA YOUNLUKTA NARKOTK ETK GRLR. BOUCU ETK CO2 FAZLALIINDAN OK, OKSJEN AZLIINDAN OLUR. KORUNMA: YER HAVASINDAK MKTAR KONTROL EDLR. SOLUNUM AYGITLARI KULLANILIR. ETKLENME OLDUU TAKDRDE, HASTA AIK HAVAYA IKARILIR, OKSJEN VERLR, SUN SOLUNUM YAPILIR. 2)METAN (GRZU-FREDAMP) METAN GAZI, SULU ORTAMDA BRKEN BTKSEL MADDELER VE BATAKLIKLARDA BRKEN BTKSEL VE HAYVANSAL ORGANK MADDELERN KMYASAL BOZUNMAYA MARUZ KALMASI SONUCUNDA OLUAN VE BATAKLIK GAZI DA DENLEN BR GAZDIR. HAVADAN HAFF, RENKSZ, KOKUSUZ VE PARLAYICI BR GAZDIR. HAVAYA ORANLA DAHA HAFF OLDUUNDAN DOLAYI, BULUNDUU KAPALI ORTAMIN TAVAN KISIMLARINDA TOPLANIR. HAVADA, % 415 ORANLARINDA BULUNDUUNDA PATLAYICIDIR. METAN, ESAS TBARYLE ZEHRL BR GAZ DELDR. DOKULAR ZERNDE BR ETKS YOKTUR. ANCAK, FAZLA MKTARDA METAN BULUNAN HAVADA OKSJEN ORANI DK OLACAINDAN, KONSANTRASYONUN %10U GEMES DURUMUNDA OKSJEN YZDES %16NIN ALTINA DECENDEN, HAVASIZ (OKSJENSZ) KALMA SONUCU LM MEYDANA GELEBLR. METANIN ESAS TEHLKES, YANICI VE PATLAYICI BR GAZ OLMASIDIR. TAM YANMA, % 9 METAN VE % 91 ORANINDAK HAVA KARIIMINDA OLUR. ANCAK, PATLAMAYI DOURAN ISI KAYNAININ DDET VE SRES, BASIN VE KAPALI ORTAMIN EKL DE PATLAMAYI ETKLEDNDEN, METANIN % 415 ARASINDA TEHLKEL OLDUU KABUL EDLR VE BU ORANDA METAN BULUNAN HAVAYA MADENCLKTE GRZU ADI VERLR. % 4 METAN KONSANTRASYONUNUN ALTINDA PATLAMA OLMAZ VE GRZU BULUNDUU YERDE YANAR. FAKAT ORTAMDA YKSEK SICAKLIK MEVCUTSA, PATLAMA MEYDANA GELEBLR. % 15 ORANIN ZERNDE SE GRZU PATLAMA ZELLN KAYBEDER. METAN, ETAN, ASETLEN, HDROJEN, AZOT, ARGON, NEON, KARBONDOKST GB GAZLAR HAVADAK OKSJEN ORANINI DREREK ASFKS(OKSJENSZ KALMA) OLUTURURLAR. BU GB ASFKS VAKALARI OCAK, KUYU, SLO, GEM AMBARLARI GB KAPALI MEKNLARDA UZUN SRE KALMA SONUCU OLABLR. ANCAK BU GB MEKNLARDA NERT OLMAYAN MADDELER DE OLABLECENDEN (RNEN SLOLARDA AZOT DOKST, LAIM VE MADEN OCAKLARINDA KKRTL HDROJEN GB) DAHA KARMAIK BR AKCER ZEDELENMES DE ORTAYA IKABLR. LKEMZDE KULLANIMA SUNULDUU EKLYLE (TP GAZ VE OTO GAZ OLARAK) LPG (SIVILATIRILMI PETROL GAZI) HACMCE % 30 PROPAN (C3H8) VE % 70 BTAN (C4H10) ERR. LPG HAVADAN DAHA YOUNDUR VE BASIN ALTINDA SIVI HALDE DEPOLANIR. LPG YKSEK DERECEDE YANICI BR MADDEDR VE ATMOSFERK KOULLARA MARUZ KALDIINDA HIZLA PATLAYICI HAVA - HDROKARBON KARIIMI OLUTURUR. LPG BUHARI HAVADAN AIRDIR.

33

YOUNLUK FARKI VE HAVA HAREKET LE AIK ALANLARDA DK KODLU BLGELERDE, EVLERDE SE ALT KATLARDA BRKEBLR. LPG SIVISI DER VEYA GZ LE TEMAS ETTNDE SOUK YANIKLARI OLUUR. YKSEK KONSANTRASYONDA LPG BUHARINI SOLUMAK BAYGINLIA VE/VEYA LME SEBEP OLABLR. LPG BUHARININ SOLUNMASI BURUN VE BOAZDA TAHRE, BA ARISI VE MDE BULANTISINA, BA DNMESNE VE BLNCN BULANMASINA SEBEP OLABLR. SOLUNUM YOLU LE MARUZYET HALNDE LPG LE TEMAS EDEN K ACLEN TEMZ HAVAYA IKARTILMALI VE EN YAKIN SALIK KURULUUNA ULATIRILMALIDIR. KMYASAL BOUCU GAZLAR 1) KARBONMONOKST (BEYAZ GAZ) RENKSZ, KOKUSUZ, TAHR ETKS OLMAYAN OK ZEHRL GAZ OLARAK TANIMLANIR. ZGL AIRLII 1.255 KG/M3 OLUP, HAVANINKNE OK YAKINDIR. HAVA LE % 13 75 ORANLARINDAK KARIIMI PATLAYICI ZELLE SAHP OLUP, EN TEHLKEL PATLAMA KONSANTRASYONU % 30 CVARINDADIR. HEMOGLOBNE OKSJENDEN 200300 KAT DAHA FAZLA LGLDR. HEMOGLOBNLE KARBOKS HEMOGLOBN (HBCO) YAPAR. BYLECE KANIN DOKULARA OKSJEN TAIMA KAPASTESN BLOKE EDER. DOLAYISIYLA, OKSJEN YETERSZL BA GSTERR VE KANIN KARBON MONOKST LE DOYGUNLUU ARTINCA DA LM MEYDANA GELR. ETKS: HAVADAK MKTARINA, MARUZYET SRESNE VE KNN DUYARLILIK DERECESNE GRE DER. GENELLKLE; % 0,01 (100 PPM) KONSANTRASYONDA UZUN SREDE BA ARISI YAPAR. % 0,05 (500 PPM) DE DDETL BA ARILARI, BA DNMES, BAYGINLIK OLUR. % 0,2 (2000PPM)DE DERN BR UURSUZLUK, NABIZ VE SOLUNUM ZAYIFLAMASI SONUCUNDA LM GELR. KRONK ZEHRLENME: DK KONSANTRASYONLARDA UZUN SREL AYLAR VEYA YILLARCA ETKLENME SONUCUNDA YORGUNLUK, BA ARILARI, MZA DEKL, UYKU BOZUKLUKLARI, KALP VE MDE BOZUKLUKLARI HAFIZA BOZUKLUU GRLR. KORUNMA: YER HAVSINDAK MKTARI KONTROL EDLR. SGARA YASAKLANIR. KISA SREL ALIMALAR UYGULANIR, GEREKRSE MASKE KULLANILIR. TEDAV: ETKLENEN BR DERHAL TEMZ HAVAYA IKARILIR OKSJEN VERLR. BEYN DEMNE KARI GEREKL TEDAV HPERTONK ZELTLER UYGULANIR. 2) HDROJEN SLFR HDROJEN SLFR RENKSZ, HAVADAN AIR, KENDNE ZG RK YUMURTA KOKUSU OLAN, PETROL ALANLARI, KANALZASYON VE KMYASAL ENDSTR ALANLARINDA SIKA RASTLANAN BR GAZDIR. GENELLKLE LAIM KANALLARINDA VE ERTME TESSLERNDE BULUNUR. YANICI BR GAZ OLUP HAVA ERSNDE % 6 ORANINDA PATLAYICI ZELLE SAHPTR; ZEHRLEYC BR GAZDIR. HAVADAN AIR OLUP OCAKTA TABAN KISIMLARINDA BULUNUR. BU GAZ BAZI HALLERDE KKRT HTVA EDEN DNAMT VE BARUTLARIN YANMASI NETCESNDE MEYDANA GELMEKTE VE GENELLKLE KKRT MADENLERNDE PATLAYICI MADDELERN KULLANMA SONRASI OLUMAKTADIR. MAK DEER 10PPM VEYA 15MG/M3 TR.

34

ETKS: HAVADA %0,0001 KONSANTRASYONDA TPK KOKUSU LE TANINIR. DAHA YKSEK KONSANTRASYONLARDA BR SRE SONRA KOKU ALMA SNRLER FELCE URAR VE KOKU ALINMAZ OLUR. SOLUNUM YOLU LE ALINAN H2S TOKSK TESR GSTERR, MUKOZOLARI TAHR EDER. HCRE NDEK FERMENTLER NHBE EDER. ZEHRLENME BELRTLER 200CC/M3 TE BALAR, 600CC/M3 TE KISA SRE NDE LM GELR. H2S LE KRONK ZEHRLENME KABUL EDLMEMEKTEDR. KORUNMA: HAVADAK MKTARI KONTROL EDLMEL, EVRE TEDBRLER LE BRLKTE, KSEL KORUYUCULAR KULLANILMALI. TEHLKENN FAZLA OLDUU YERLERDE PERYODK MUAYENELERLE SNRSEL BOZUKLUKLAR ARANMALI. ZEHRLENME HALNDE; SUN SOLUNUM YAPTIRMALI, %5 CO2 EREN OKSJEN (KARBOJEN) VERLMEL, GZLER YCE YIKANMALIDIR. 4. TUTUABLR MALZEMENN ZELLKLER: TANIMLAR: A. TUTUABLRLK: TUTUABLME ZELLNE SAHP OLMAK. B. ATELEME NOKTASI: YANICI GAZ VE BUHARLARIN IIK YAYARAK VE ISI ENERJS IKARARAK HIZLI VE SREKL BR YANMANIN GEREKLEMES, AYNI ANDA AIA IKMASI. C.YANMA SICAKLII: BR MADDENN YANMASINI DEVAM ETTRD SICAKLIK OLUP GENELLKLE PARLAMA NOKTASININ BRKA DERECE STNDEDR. D.YANMA HIZI: YANGININ BULUNDUU YERE VE YANAN MADDENN CNSNE BALIDIR. YANAN MADDEDEN IKAN GAZLAR YANGININ IKTII YERDE KOLAYCA YAYILABLYORSA; YANICI MADDE HIZLA YANMA SICAKLIINA YKSELR. DAHA FAZLA GAZ IKARIR, YANMA KOLAY VE HIZLI OLUR. YANAN MADDENN FAZLA YZEY OLMASI, FAZLA ISIALANI GSTERMESNE VE GAZ HALNE KOLAY GEMESNE NEDEN OLUR. BYLECE YANGININ HIZI VE DDET ARTAR. E. ISI DEER: BR MADDENN YANDII ZAMAN EVRESNE VERM OLDUU SICAKLIK MKTARIDIR. KALOR CNSNDEN FADE EDLR. F. ALT TUTUMA LMT( LFL: LOWER FLAMMABLE LMT) :TUTUABLMEK N, HAVADA BULUNMASI GEREKL OLAN HDRO KARBON GAZLARININ ALT SINIRIDIR. G. ST TUTUMA LMT( UFL: UPPER FLAMMABLE LMT ) : TUTUABLMEK N, HAVADA BULUNMASI GEREKL OLAN HDRO KARBON GAZLARININ ST SINIRIDIR K BUNDAN SONRA YANMANIN OLABLMES N YETERL OKSJEN MEVCUT DELDR. H. TUTUMA ARALII: ST VE ALT TUTUMA SINIRLARI ARASINDA KALAN BLGE. I. PARLAMA NOKTASI: SIVI BR YAKITIN YZEYE YAKIN HAVA LE ATE ALABLR BR KARIIM OLUTURMAYA YETECEK BUHARLAR IKARDII MNMUM ISI DEERDR. BU ISIDA ATE ALMI BUHARLAR PARLAYACAK, ANCAK YANMAYA DEVAM ETMEYECEKTR. J. KEND KENDNE TUTUMA: DORUDAN DORUYA BR ALEV YDA KIVILCIM OLMAKSIZIN YANMANIN MEYDANA GELMES.

35

STATK ELEKTRK: DEK ZELLKTE OLAN MADDELERN BRBRLER LE SRTNMESNDEN YA DA BRBRLERNDEN AYRILMASINDAN MEYDANA GELEN ELEKTRE STATK ELEKTRK DENR. STATK ELEKTRK LETKEN VE LETKEN OLMAYAN MADDELERN YZEYNDE OLUA BLR. LETKEN BR MADDENN YZEYNDE OLUTUUNDA, HIZLA YZEYDE YAYILARAK TOPRAA GEER. LETKEN OLMAYAN BR MADDENN YZEYNDE OLUTUUNDA ZOR YAYILIR, HIZLA BYYEN STATK ELEKTRK MADDE ZERNDE BRKMEYE BALAR. STATK ELEKTRKLE YKLENM BR MADDE, BAKA BR MADDE LE TEMAS EDNCE ZERNDE BRKEN YK ONA AKTARIRKEN KIVILCIM MEYDANA GETRR. BU KIVILCIM TUTUABLECEK BR GAZ ORTAMINDA NFLAKLARA VE YANGINLARA NEDEN OLURLAR. ZELLKLE SIVI YANICI MADDE TAIYAN GEMLERDE BYK TEHLKE OLUTURURLAR. STATK ELEKTRE NEDEN OLAN MADDELER: KATI MADDELER: HER TRL LASTKLER, NAYLON, PLASTK, NSAN SAI VE TOZ. SIVI MADDELER: ZELLKLE KARIIK OLMADIKLARI ZAMAN GENEL OLARAK HDROKARBONLARIN TM. GAZ MADDELER: RNEK OLARAK CO2 BR YANGIN SNDRCDE SIVI OLARAK KULLANILDII ZAMAN OLUAN KURU BUZ STNDE STATK ELEKTRK OLUUR. NLEM OLARAK: A.OLUUMUNU ENGELLEMEK. B.TOPRAKLAMA YAPMAK. C. HAVANIN NEMLENDRLMES. D. HAVA YONZE EDLEREK LETKEN HALE GETRLMES. PETROL RNLERNDE ANTSTATK KATKI MADDES KULLANILMASI.( ANTSTATK KATKI MADDES STATK ELEKTRK BRKMESN NLEMEK N PETROL RNNN STATK ELEKTRN 100 PCOSEMENS /METRE ( PS/M ) YE IKARAN VE PETROL RNNE KATILAN KATKIDIR. ) STATK ELEKTRN SAPTANMASINDA KULLANILAN EN YAYGIN ALET NEON TP DR. AYRICA ( ELEKTROSKOP, ELEKTROSTATK VOLTMETRE, ELEKTRON TP DETEKTRLER ) TEPKME: K VEYA DAHA FAZLA SAYIDA MADDE BR ARAYA GELDNDE; MOLEKLLERDEK ATOMLARIN ARALARINDA YENDEN DZENLENMESNE ( KMYASAL ) TEPKME DENR. BU SIRADA ELEKTRONLARIN PAYLAILMASI DA DER. LGL ATOMLARIN EKRDEKLERNDE BULUNAN PARACIK SAYISI TEPKME SIRASINDA DEMEZ. BR KMYASAL TEPKMEDE ALINAN YA DA VERLEN TOPLAM ISI MKTARINA ENTALP (TEPKME ISISI) DENR. TUTUMA KAYNAKLARI: A. LETM. I. ELEKTRK KIVILCIMI. B. TAIMA. J. STATK ELEKTRK. C. RADYASYON. K.YILDIRIM. D. YAYILMA. L. TEN KIZIMA E. SRTNME. M.AIK ATE. F. KOMPRESYON. N. TOZLAR. H. KIZIMI PARALAR. O. SAVA VE SABOTAJ.

36

5. YANGIN TEHLKES VE YANGIN YAYILMASI: TANIMLAR: LETM ( CONDUCTON ): ISININ, BR CSMN BR TARAFINDAN SICAKLII DAHA AZ OLAN TARAFINA GE YAPMASIDIR. KATI, SIVI VEYA GAZLARDA OLUABLR. NAKLEDLECEK ISI MKTARI VE HAREKET HIZI, ISININ ERSNDEN GET MALZEMENN LETKENLNE BALIDIR. ALMNYUM, BAKIR VE DEMR Y LETKEN MADDELERDR. KEE, KUMA VE KIT GB LFTL MADDELER ZAYIF LETKENLERDR. IINIMLA ISI AKTARIMI, RADYASYON ( RADATON ): HAVANIN ZAYIF BR LETKEN OLMASINA RAMEN, ISININ MADDENN OLMADII HER YERDE HAREKET EDEBLD BLNEN BR GEREKTR. GNEN SICAKLII, DORUDAN TEMAS HALNDE OLMADII( CONDUCTON) YDA GELEN GAZLARI ISITMADII( CONVECTON) HALDE BZE ULAIR. ISI TRANSFERNN BU EKLNE ISI DALGALARININ RADYASYONU DENR. YAYILAN ISI SICAKLIK GERMEYEN BR NESNEYE ULAINCAYA KADAR BOLUKTA GEZER. NESNE ISI RADYASYONUNA MARUZ KALDII N, KARILIINDA KEND YZEYNDEN ISIYAYAR. ISININ YAYILMASI YANGININ AIK BLGELERE SIRAMASININ EN NEML NEDENLERNDEN BRDR. ISI AKIMI :(YAYILMA): ISI AKIMI LE LGL OK SAYIDA DOAL FZK KANUNU VARDIR. BUNLARDAN BRS ISI AKIMI KANUNUDUR. BU KANUNA GRE, ISI SICAK BR MADDEDEN SOUK BR MADDEYE AKMA ELMNDEDR. BRBRLERYLE TEMAS HALNDEK K CSMDEN SOUK OLANI K CSM AYNI ISIYA ULAANA KADAR ISIYI EMECEKTR. TAIMA ( CONVECTON ): TAIMA, SIVI VE GAZ HAREKETNN NEDEN OLDUU BR ISI NAKL TRDR. SIVILAR VE GAZLAR ISITILDIKLARINDA, KEND LERNDE HAREKET ETMEYE BALARLAR. BU HAREKET ISI LETMNDE GZLENEN MOLEKL HAREKETNDEN FARKLIDIR VE CONVECTONLA ISI TRANSFERN GEREKLETRR. 37

YANGININ YAYILMASI; YANGIN VE EVRE ARASINDAK SICAKLIKTAK ETLENMENN BR SONUCU OLARAK OLUMAKTADIR. LETM ( CONDUCTON ) ISI AKIMI ( YAYILMA ) YANGIN TEHLKELER: A.MAKNE DARESNDEK YANGIN TEHLKELER: YANABLR SIVILAR, YAKIT VE YALAMA YALARI. YA KAAKLARI VE YA EMM ZOLASYON. SICAK YZEYLER, EGZOST BORULARI, SICAK MAKNE PARALARI. YALITIM MADDE HATALARI. SICAK ( KAYNAK YAPMAK, OKSJEN, ASETLENLE KESME ) KEND KENDNE TUTUMA, SICAK YZEYLERE YA DAMLAMASI GB. ELEKTRK DEVRE VE SSTEMLER. B.MUTFAKTAK YANGIN TEHLKELER: YANABLR SIVILAR, PRMEK N KULLANILAN YA ( KATI SIVI ) SICAK YZEYLER ( FIRINLAR, KIZARTMA TAVALARI, SICAK YA ) ARIZALI/AIRI YKLENM ELEKTRK DEVRE VE SSTEMLER. C.YAAM MAHALNDE YANGIN TEHLKELER: YANABLR MALZEMELER. AIK ATE ( KBRT, SGARA ) ARIZALI / AIRI YKLENM ELEKTRK DEVRE VE SSTEMLER. SGARA ENLERDEN GELEN TEHLKELER: ( YANAN BR SGARANIN SICAKLII 500 C. DERECEDR) D.YK MAHALNDE YANGIN TEHLKELER: A. KEND-KENDNE ISINAN YKLER VE AN YANMALAR. B. OKSTLENM YKLER VE ORGANK PEROKSTLER. C. SIKIMI TUTUABLR GAZLAR. D. KOLAY YANICI YKLER. ETUTUABLR SIVILAR VE KATILAR. F KEND KENDNE, SU LE DER YKLERLE VE GEM MALZEMELER LE TEPKMEYE GREBLEN MALZEMELER. E.PATLAYICILAR: YANGININ GELMESN DRT SAFHASI: 1.TUTUMA. 2.GELME. ( YZEY ATE ) 3.TAM YANMA. ( KATI MADDELERN NDE OLUAN YANMA ) 4.ATEN DIA VURMASI. TAIMA ( CONVECTON ) RADYASYON

38

6. YANGIN SINIFLANDIRILMASI VE UYGUN SNDRME ELEMANLARI: 1. AA, KIT, TEKSTL VE BENZER MALZEMELER. ( STANDART MALZEMELER ) 2. STANDART MALZEMELER, TUTUABLR SIVILAR. 3. TUTUABLR SIVILAR, ELEKTRK TEHZATI VE YANICI GAZLAR. 4. STANDART MALZEMELER, TUTUABLR SIVILAR, ELEKTRK TEHZATI VE YANICI GAZLAR. 5. YANABLR METALLER. SNDRC MADDE RETEN MALATISI TARAFINDAN HANG SSTEMN KULLANILDIININ BLNMES VE KULLANILMASININ UYGUN OLMADII YANGIN ED KAZLARINA UYULMASI GEREKR. ( C ) SINIFI OLARAK BELRLENEN YANGINLAR N UYGUN OLARAK MARKALANMI BTN SNDRCLERN ( NFPA SINIFLANDIRMA ) ELEKTRK YANGINLARINDA KULLANILMASI UYGUNDUR. HLBUK ( C ) SINIFI YANGINLAR N UYGUN OLARAK MARKALANMI BAZI YANGIN SNDRCLERN KULLANILMASI. YAKININDAK PERSONEL YA DA OPERATRN LM LE SONULANDII N, ZERNDE ENERJ BULUNAN ELEKTRK TEHZATINDAK BR YANGINA MDAHALE ETMEK N UYGUN BR SNDRC SELMELDR.

YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI ISO 3041/EN2 A B C _ D SABT MALZEMELER SIVILAR GAZLAR ENERJ VEREN ELEKTRK TEHZATI METALLER NFPA 10 A B B C D

39

UYGUN YANGIN SNDRME ARALARI:

7.GEMDE YANGIN KONTROLU: MAKNE DARESNDEK YANGINLAR: SEBEPLER: A. BOZUK YA DA HASARLI BALANTILARDAN SIZAN YANICI SIVILAR. B. YA EMM YALITIM. C. SICAK YZEYLER, EGZOST BORULARI, YA DEVRELERNE YAKIN SICAK MAKNE PARALARI. D. YALITKAN MADDE HATALARI. E. SICAK ALIMA, YEN KAYNAK, OKSJEN ASETLENLE KESME. F. KEND KENDNE TUTUMA, SICAK YZEYLERE YA DAMLAMASI. KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI: A.SU GERMEZ KAPILAR. B.YANGIN KAPILARI. C.DAMPERLER. D.SU SPREYLER VE BUNLARIN UZAKTAN KUMANDALARI. E.Y YALITIM.( 220C'NN ) ZERNDE YZEY SICAKLIINA SAHP OLAN TM PARALAR, RNEN; BUHAR, ISI LETC SIVI VE EGZOST GAZI BORU DEVRELER, EGZOST GAZI LE ALIAN KAZANLAR, SUSTURUCULAR, TURBOARJERLER VE BENZERLER, ETKN BR EKLDE YANMAZ MALZEMELERLE ZOLE EDLMELDR. ZOLASYON MALZEMES, YA VE AKARYAKIT EMMEYECEK TRDE OLMALIDIR. SA LE VEYA KABUL EDLEBLR SERT BR MALZEME LE KAPLAMAK SURETYLE, EMLMEYE KARI ETKN KORUMA ELDE EDLMELDR.

40

TESPT ETME METOTLARI: A. DUMAN DETEKTR. B. ISI DETEKTR. C. ALEV DETEKTR. D. GAZ DETEKTR. E. BASIN DETEKTR YANGIN ARALARI: A. SABT SSTEMLER; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. B. TAINABLR/SEYYAR; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. C. YARDIMCI YANGIN SNDRME ELEMANLARI. YAAM MAHALLNDEK YANGINLAR: SEBEPLER: A. YANICI MALZEMELER. B. KBRT, SGARA GB AIK ATE. C. RADYATR, LAMBA GB SICAK MADDELERE YAKIN TEKSTLLER. D. KUSURLU VE AIRI YKLENM ELEKTRK SSTEMLER. E. AMAIRHANEDE, MAKNE VE KURUTUCUNUN YANLI TESS, TEMZ TUTULMAMASI. KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI: A. YANGIN KAPILARI VE DAMPERLER. B. SPRNKLER SSTEM. C. YANGINA DAYANIKLI NA MALZEMES. D. YANGINA DAYANIKLI GVERTE KAPLAMASI. E. YANGINA DAYANIKLI MOBLYA VE AKSESUAR. TESPT ETME METOTLARI: A. DUMAN DETEKTR. B. ISI DETEKTR. C. ALEV DETEKTR. D. GAZ DETEKTR. E. BASIN DETEKTR. YANGIN ARALARI: A. SABT SSTEMLER; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. B. TAINABLR/SEYYAR; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. C. YARDIMCI YANGIN SNDRME ELEMANLARI. MUTFAKTAK YANGINLAR: SEBEPLER: A. YANICI SIVI VE YALARIN AIRI ISINMASI. B. TAVALARIN AIRI ISINMASI. C. SICAK YZEYLER. D. HATALI ELEKTRK BALANTILARI. E. YALI BACALAR.

41

B.KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI: A.YANGIN KAPILARI, HAVALANDIRMA VE BACA DAMPERLER. B.YANGIN BLANKETLER. TESPT ETME METOTLARI: A.DUMAN DETEKTR. B.ISI DETEKTR. YANGIN ARALARI: A. SABT SSTEMLER; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. B. TAINABLR/SEYYAR; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. C. YARDIMCI YANGIN SNDRME ELEMANLARI. TELSZ, AK DARESNDEK YANGINLAR: SEBEPLER: A. AIRI YKLER VE KISA DEVRE. B. HATALI YALITIM. C. KIRILMI VE GEVEM BALANTILAR. D. AK DARESNDE OLUAN HDROJEN VE ONUN TUTUMASI.( KT HAVALANDIRMA ) KONTROL ALMA METOTLARI: ALTINA A. YANGIN KAPILARI. TESPT ETME METOTLARI: A. GZLEMLEME. YANGIN ARALARI: A. TAINABLR CO2, HALON, KURU KMYASAL TOZ. AMBARLARDA VE KONTEYNERLERDEK YANGINLAR: SEBEPLER: A. KEND KENDNE ISINABLEN VE KENDLNDEN YANAN YKLER. ( KMR ) B. YANICI GAZ IKARAN DKME YKLER .( KMR, DEMR ) C. PATLAYICI, YANICI VEYA TEPKME GSTEREN MADDELERN AMBALAJLARININ BOZULMASI. D. YETERSZ TEMZLENME VE TANK SIZINTILARININ SONUCU OLARAK YALI MADDELERN TOPLANMASI. KONTROL ALTINA ALMA METOTLARI: A. AMBAR KAPAKLARI, GLADORA VE TEKNE YAPISI. B. DAMPER KULLANMA. C. SNDRC MADDE LE UZAKTAN KONTROL. TESPT ETME METOTLARI: A. DUMAN DETEKTR. B. SICAKLIK DETEKTR.

42

YANGIN ARALARI: A. SABT SSTEMLER; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. B. TAINABLR/SEYYAR; SU, KPK, CO2, KURU KMYASAL TOZ, HALON. C. YARDIMCI YANGIN SNDRME ELEMANLARI. GEM DEPO YANGINLARI: SEBEPLER: A. DARE TARAFINDAN ONAYLANMI BOYALAR VE VERNKLER. B. YALAMA YALARI. C. TEMZLK SIVILARI, TNER, PARAFN. D. FLKALARIN MOTORLARININ VE EMERCENS MAKNELERN YAKITLARI. E. OKSJEN VE ASETLEN TPLER. MALZEMELER N ONAYLI DEPOLAMA YERLER: A. BOYA AMBARI. ( BOYA, YA, TEMZLK SIVILARI VB. ) B. GVERTE MAAZALARI. YASAKLANMI DEPOLAMA YERLER: A. YAAM MAHALL. B. MAKNE DARELER. AAIDAK OLUUMLARA MEYDAN VERMEMEK N SAHL VE GEM ARASINDAK ONAYLI ELLELEME METOTLARI: A. DKNT. B. HERHANG BR NEDENLE OLUAN KIVILCIM. C. MALZEMELERN SAHLDEN DEPOYA NAKLEDLMESNN GECKMES. 8. YANGIN TEDBRLER: YAPISAL YANGIN KORUMA ARTLARI: A. ISI VE YAPISAL SINIRLARLA GEMNN ANA DKEY BLGELERE AYRILMASI. B. TANKERLERDE NERT GAZ KORUMASI. C. YANICI MALZEMELER N MAAZA. D. ALEVE DAYANIKLI MALZEME KULLANMA. E. ALEV GEN NLEMEK N ALEV TUTUCULAR. F. ELK KULLANMA. G. YANGIN DEVRES LE LGL ARTLAR ( UYGUN AP, BASIN ) YOLCU GEMLERNDE YANGIN TEDBRLER: A. YANGIN SNDRC GAZLAR ( CO2 VE HALON ) B. YANGIN MUSLUK VE HORTUMLARI. C. TAINABLR YANGIN SNDRCLER. D. SPRNKLER. E. KSEL DONANIM. F. EMERCENS BESLEME DZENLEMELER. G. OTOMATK YANGIN TESPT BLGELER. H. EMERCENS KONTROL ARTI.

43

GEREKL OPERASYONLAR: A. GEM NETASI. B. SGARA ME KURALLARINA UYULMASI. C. KAPILARI KAPALI TUTMA. D. YANGIN ARALARININ BAKIM, TUTUMU. E. ONAYLI YANGIN MCADELE METOTLARINI UYGULAMA. F. DZENL ETM. YANGIN EKP VE TEKLATLARIN GREVLER: A. MEVCUT PERSONEL EN Y EKLDE KULLANMA. 1. SEMDE ESNEK OLMAK. 2. PERSONELN FARKLI TEHZATI KULLANABLMES N ETM. 3. GEMDE BULUNMASI GEREKEN PERSONELN BELRLENMES. 4. YANGIN MAHALLNDE BULUNACAK PERSONELN TESPT VE ONAYLI ETM YAPILMASI. B. YANGIN EKPLER N TOPLANMA NOKTALARININ SEM. 1. TOPLANMA YERLER VE YANGIN MAHALL ARASINDAK FARKLAR. 2. TOPLANMA NOKTASININ BELRLENMES VE SEMNDE GZ NNDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR. 3. TOPLANMA NOKTASININ KPR ST LE HABERLEMES. C. ALARMIN TLMES DURUMUNDA YANGIN EKPLERNN LK VE BUNU TAKP EDEN FAALYETLER. 1. YANGIN MAHALLNE GR TEHLKELERNN DKKATE ALINMASI. 2. BELRL YANGIN SNDRME MADDESNN KULLANIMINDAK SINIRLAMALARI DKKATE ALMA. 3. ROLE ORGANZASYONU BLGSNE SAHP OLMA. GEM ONARIMI N BR TERSANEDE BULUNULDUUNDA UYULMASI GEREKEN TEDBRLER: A. PERSONEL EMNYET VE TEDBRLER. B. YANGINLA MCADELE SORUMLULUU. C. TEST VE KONTROLLER.

44

9. GEM NA ALIMALARI: TEMEL PRENSPLER: 1. GEMNN ISISAL VE YAPISAL SINIRLARI LE ANA DEY BLGELERE AYRILMASI. 2. YAAM YERLERNN ISISAL VE YAPISAL SINIRLARLA GEMNN DER BLMLERNDEN AYRILMASI. 3. YANICI MALZEMENN KULLANILMASININ SINIRLANDIRILMASI. 4. YANGININ IKTII YERDE TESPT EDLMES. 5. YANGINI IKTII YERDE KONTROL ALTINA ALINIP SNDRLMES. 6. YANGINLA MCADELE N KAI VE ULAMA YOLLARININ KORUNMASI. 7. YANGIN SNDRME CHAZLARININ KULLANIMA HAZIR TUTULMASI. 8. PARLAYICI YK BUHARLARININ TUTUMA HTMALNN EN AZA NDRGENMES. TANIMLAR: YANMAZ MALZEME, YAKLAIK 750C DERECEYE ISITILDII ZAMAN YANMAYAN VE KEND KENDNE TUTUACAK MKTARDA BUHAR IKARMAYAN MALZEMEDR. A SINIFI BLMELER: PERDE VE GVERTELERN OLUTURDUU BLMELERDR. A.ELK VEYA EDEER MALZEMEDEN YAPILACAKTIR. B.UYGUN BR EKLDE TAKVYE EDLECEKTR. C.BR SAATLK STANDART YANGIN TESTNN SONUNA KADAR DUMAN VE ALEVN GEN NLEYEBLECEK EKLDE YAPILACAKTIR. D.KABUL EDLEN YANMAZ BR MALZEME LE ATEE MARUZ KALMAYAN YZEYDEK SICAKLIK ORJNAL SICAKLIKTA 140C.DERECEDEN VE EK YER DHL HERHANG BR NOKTADA SE 180C.DERECEY AMAMAK ZERE YALITILACAKTIR. B SINIFI BLMELER: PERDE, GVERTE, TAVAN VE ASTARLARININ OLUTURDUU BLMELERDR. A.YARIM SAATLK STANDART YANGIN TESTNN SONUNA KADAR DUMAN VE ALEVN GEN NLEYEBLECEK EKLDE YAPILACAKTIR. B.ORTALAMA SICAKLIK ATEE MARUZ KALMAYAN YZEYLERDE ORJNAL SICAKLIINDAN 140C.DERECE, EK YER DHL HERHANG BR NOKTADA SE 225C.DERECEY AMAMAK ZERE YALITILACAKTIR. C SINIFI BLMELER: ONAYLANMI YANMAYAN MALZEMELERDEN YAPILAN BLMELERDR. NE DUMAN VE ALEV GERMEYLE LGL GEREKLER NE DE SICAKLIK YKSELMES LE LGL SINIRLAMALARI KARILAMAK ZORUNDA DELDRLER.

45

10. GEM YANGINLA MCADELE ORGANZASYONU: ROLE: GEMLERDE EMERCENS DURUMLARA KARI HAZIRLANMI BR GREV ORGANZASYONUDUR. BU ORGANZASYON; GEM BYKL, GREV, PERSONEL SAYISI GB FAKTRLER GZ NNE ALINARAK HAZIRLANIR. OLASI EMERCENS DURUMLARA KARI SEYR VE LMAN ROLE GREVLER BELRLENR. ACL DURUM SSTEMLER BAST VE KOLAY ALIIR OLMALIDIR, KOLAY GNCELLENEBLR OLMALIDIR, STANDARTLARA UYGUN OLMALIDIR, BRLEM GREVLER BELRTLMELDR, PERSONELN GREV ALANLARI ALIMA KOULLARINA UYGUN OLMALIDIR, Y RTBAT SALANMALIDIR, STANDART EKPMANLAR KULLANILMALIDIR, GEREK, UYGUN YANGIN VE KURTARMA TATBKATLARI GEREKTRMEKTEDR. GEM DONANIMI ERSNDE KULLANILAN ACL DURUM SSTEMLER KOLAY VE Y ETML EKPLERN KULLANIMI N DZAYN EDLMELDR. ACL DURUM SSTEM YANGIN DHL OLMAK ZERE OLUABLECEK BTN ACL DURUMDA E YARAMALIDIR. ACL DURUM SORUMLULUK PLANLARI VE PLAN UYGULAMALARI N PERSONEL BLGLENDRLMESNE YNELK ERP (EMERGENCY RESPONSABLTY PLAN) EL KTAPLARI HAZIRLANIR. ACL DURUMDA KSEL MDAHALE BLGS PERSONELE ETMLERLE VERLR. LK KSEL MDAHALE U EKLDE OLMALIDIR: ACL DURUMLARLA KARILAILINCA ALARM VERLR. KONTROL MERKEZNE OLABLDNCE FAZLA BLG VERLR. UYGUN SNDRC ARALARLA YANGINLA MCADELE EKB GELENE KADAR MDAHALE EDLR. EER DURUM BA EDLEMEYECEK BOYUTTA SE ACL DURUM EKBNN TOPLANMA BLGESNE GDLR VE KONTROL MERKEZNE RAPOR EDLR. ALARMI DUYAN PERSONEL ROLE ORGANZASYONUNDAK GREV YERLERNE GTMELDR. EKP LDERLER KPR STNE HAZIRLIK RAPORUNU VERR. HAZIR OLMA TERM: EKBN TESPT EDLMES. KAYIP KLERN SMLER .( VARSA ) KULLANILABLECEK NSAN GC. EKBN SORUMLU OLDUU TECHZAT VE MAKNALARIN HAZIR VE KONTROL EDLM OLABLME DURUMUDUR.

46

ACL DURUM ORGANZASYONU 3 FARKLI ALAN N YAPILABLR. A.OLAYDAN NCE B.OLAY SIRASINDA C.OLAYDAN SONRA A.OLAYDAN NCE N PLANLANMA VE ETMLERN KULLANILDII ZAMANDIR. PERSONEL BU ZAMANI GEM PLANINI VE GEM STNDE KULLANILAN ACL DURUM EKPMANLARINI TANIMAKLA GERMEK ZORUNDADIR. OLAAN ETM ETKNLKLER HEM DENZDE HEM LMANDA, DEK SENARYOLARI ERECEK EKLDE YAPILMALIDIR. PERSONEL GEMNN YANGIN PLANINI TANIMALI VE AAIDAK BLGLERE HKM OLMALIDIRLAR; PERSONEL: KONTROL SSTEMLERNN YERLERN, YANGINA DAYANIKLI GEM BLMELERNN YERLERN, YANGIN ALARM NOKTALARINI, YANGIN DETEKTR VE SSTEMLERN, YANGIN ARALARI VE YANGIN SNDRME EKPMANLARINI, SALIK MALZEMELER VE DEPOLARA IKI NOKTALARINI, HAVALANDIRMA SSTEMLERNN KONTROL NOKTALARINI, IKI MEVKLERNN YERN, ULUSLARARASI SAHL BALANTISI (NTERNATONAL SHORE CONNECTON ) YERLERN BLMELDR. YANGIN PLANI MUTLAKA GNCEL TUTULMALIDIR. BR KOPYASI GEM NDE KPRSTNN DIINDA MARKALANMI YERDE BULUNMALIDIR. BAZI GEMLERNN BYKL NEDENYLE KARMAIK YANGIN PLANLARI BULUNMAKTADIR. BU GEMLERDE BLM PLANLARININ KOPYALARININ BULUNMASI VE KLTLM EYLEM PLANLARININ GEMNN Y SELM YERLERNE KOYULMASI NERLMEKTEDR. TOPLANMA LSTELER TOPLANMA LSTELER AAIDAKLERLE LGL OLMALIDIR; GENEL ALARM DER BTN ACL DURUM ALARMLARI ACL DURUMDA PERSONELN GREV TANIMI YOLCU TAINILMASI DURUMUNDA BU GREVLERE; UYARMA, YOLCULARI BR ARAYA GETRMEK HAREKETLERN KONTROL ETMEK UYGUN GYML OLMALARINI SALAMAK DA EKLENECEKTR. TOPLANMA LSTES AAIDAK DETAYLARI ERMELDR, 1. GENEL ALARMI ( GEMY TERK ETMEKTE DHL) 2. HER BR PERSONELN ACL DURUMDA YAPMASI GEREKEN GREVLER

47

YOLCU TAINMASI DURUMUNDA BU GREVLERE; 1.YOLCULARI UYARARAK, BR ARAYA GETRMEK, 2.YOLCULARIN HAREKETLERN KONTROL ALTINDA TUTMAK, 3.YOLCULARIN UYGUN GYNMELERN SALAMAK, CAN YELEKLERN DORU GYMELERNE YARDIM ETMEKTE EKLENMEKTEDR. BUNLARA, KRTK PERSONELN YEDEKLERNN BELRLENMES, CAN KURTAMA EKPMALARININ VE YANGIN SNDRME UYGULAMALARININ BAKIMLARINDAN SORUMLU ZABTN GREV TANIMLARI VE BLGLERNN DE EKLENMES GEREKR. B.OLAY SIRASINDA; YAPILACAK N PLANLAMA VE ETM SRESNE KADAR PERSONEL BTN ACL DURUM OLAYLARINA NCEDEN HAZIRLANMALIDIR. PERSONEL, ALARM ALDII ANDA SORUMLU OLDUU GREV GEREKLETRMEK ZERE GREV YERNDE, SORUMLU EKP LE BRLKTE HAZIR HALDE BULUNMALIDIR. EKP DZEN: GEM PERSONEL SAYISININ YETERLLNE UYGUN OLARAK EKPLERE AYRILIR. 1. KPR ST EKB(KONTROL EKB) 2. ACL EKP A.1.EKP B.2.EKP 3. TEKNK EKP 4. DESTEK EKP NOT: EKP SAYILARININ 8 KY AMAYACAK EKLDE OLMASI TAVSYE EDLR. KPR ST EKB :(KONTROL EKB) EKP; SVAR. VARDYA ZABT. SERDMEN. GZC. PASAPAROLA VEYA MESAJ TAIMA GREV OLAN KLERDEN OLUABLR. OLAYIN TPNDEN BAIMSIZ OLARAK, MEVCUT KAYNAKLARIN EN ETKN EKLDE KULLANILMAYA ELVERL OLDUUNUN KONTROL ZORUNLUDUR. BU KONTROL, OPERASYON ALANI DIINDAK OLASI ALANLARDA DA ETKL OLACAK EKLDE, YUKARIDA LSTELENEN PERSONEL DHL EDLEREK YAPILMALIDIR.

48

KONTROL EKBNN TOPLANMA DURUMU DENZDE, KONTROL EKB KPR STNDE TOPLANMALIDIR. SVAR KONTROL UYGULAMASININ DAHA ETKN OLABLECE GEREKESYLE TOPLANMA EKBNN YERN DETRMEK STERSE, GEM SEYRNN GVENL N GEREKLLKLER SALAYABLDNDE BU DEKL YAPABLR. LMANDA SORUMLULUK SVARYE BIRAKILMITIR. SVAR ALTERNATF BR TOPLANMA KONUMUNA KARAR VEREBLR. RNEN; YEREL YANGIN EKPLER LE RTBAT KURMAK GB. ANCAK BTN ALTERNATF POZSYONLAR KAYIT EDLEREK, HER BR ALTERNATF KONTOL POZSYONUN LETM ARALARINA UYGUN VE DORU ARETLEMELER LE AIKA ZAH EDLM OLDUUNDAN EMN OLUNMALIDIR. KONTROL EKBNN SORUMLULUU KONTROL EKB GENEL ACL DURUM SSTEMNN SADECE BR PARASIDIR VE KEND ROLLER BULUNMAKTADIR. ANA SORUMLUKLARI: KPR ST EKB; ACL DURUM KONTROL, YNETM VE PERSONELN TOPLANMA YERLERNE VERML BR EKLDE SEVK EDLMESNDEN SORUMLUDUR. AYRICA ACL DI LETM, ACL DURUM, MAKNE DARES VE DESTEK EKPLER ARASI LETM KURMALI, GVENL SEYR MKNI SALAMALI, DETAYLI ZAMAN TUTMALI VE JURNALE KAYDETMELDR. TOPLANMA BTN PERSONELN GVENDE OLDUUNDAN EMN OLMAK. PERSONELN GVENDE OLMAMASI DURUMUNDA, DURUMU RAPOR ETMEK, GEREKL AYARLAMALARI YAPARAK, DREK ARAMA OPERASYONUNU YRTMEK. BLG BTN EKPLERDEN GELEN BLGLER KARILATIRARAK, BRLETRMEK VE PERSONELE GENEL DURUM HAKKINDA BLG VERMEK. KAYIT OLAY HAKKINDA TAM RAPOR TUTULMASINI SALAMAK N KAYIT TUTMAK. KPR STNDE BULUNAN MERKEZ KONTROL STASYONUNU BELRLER. SVARNN SORUMLU OLACAINI BELRTR. EKPLERN KPR STNE KARI SORUMLU OLACAINI BELRTLR. KPR ST U BLGLER STER: YANGIN ALARM ZAMANI. YANGIN DURUMU VE ED. YANGIN EKPLERNN TOPLANMA NOKTALARINDA OLDUKLARI. YANGIN DONANIMININ HAZIR OLDUU, YANGIN DEVRESNE SU BASILDII. KSEL MDAHALE YAPILIP YAPILMADII. ( TAINABLR SNDRCLER KULLANILMASI ) SERVSLER ZERNDE YANGIN ETKS. ( AYDINLATMA, HAVALANDIRMA ) YANGINDA EKPLERDE OLMAYAN PERSONELN SM LSTES.

49

KPR STNDE BULUNMASI GEREKEN DOKMANLAR/BLGLER: GEM PLANI. GEM YANGIN PLANI. STABLTE PLANI. CANLI KALABLME TEHZATI BLGLER VE BULUNDUU YERLER. YK STF PLANI. TEHLKEL YKLER HAKKINDA BLG. PERSONEL LSTES MEVCUT HABERLEME METOTLARINI UYGULATIR. DHL HABERLEME A. B. C. D. E. TELEFON MEGAFON TELSZ TELEFON, EL TELSZ MESAJCI ( PASAPAROLLA ) DREK KONUMA ( KPR ST MAKNA DARES )

ANA HABERLEME SES VE EL TELSZ LE OLACAKTIR. EL TELSZLER HER AN ALIABLR, ARJLI VE YEDEK PLL OLACAKTIR. HARC HABERLEME HASAR KONTROL VE YANGIN KONTROL ALTINA ALMA METOTLARINI UYGULATIR: SU GERMEZ KAPILARIN KAPANMASI VE YANGIN KAPILARININ KAPALI DURUMA GETRLMES. HAVALANDIRMALARIN DURDURULMASI, DAMPERLERN KAPATILMASI. YAAM MAHALL, AI HANE VE DER MAHALLERDEK MEVCUT LUMBUZ VE AIK ALANLARIN KAPATILMASI. YANGINLA MCADELE N HAVA SRKLSYONU LE LGL UYGUN POZSYON ALINMASI. YANGIN SNDRLDKTEN SONRA, EMNYET KONTROLLERNE DEVAM EDLMES. YANGIN SONU RAPORLARININ HAZIRLANMASI. GEM STABLTESNN GZLENP KONTROL EDLMESN SALAR: SNDRME SUYUNUN AIRLII VE SERBEST SU YZEYNE ETKSNN SEBEP OLDUU GM DEK DEMELERN HESAPLANMASI. SUYUN KULLANILDII MAHALDEN DREYN EDLMES VE POMPALAMA DZENLENMES. YK YANGINLARI N YANGINA URAYAN YKN HAREKETNN HESAPLANMASI. DENZ SUYU LE DOLACAK MAHALLERN NEDEN OLACAI HASAR ETKSNN HESAPLANMASI. SI SULARDA GEMNN GTRLMES VEYA KARAYA OTURTULMASININ DKKATE ALINMASI.

50

ACL EKP EKP LDER( I.ZABT ) MHENDS VE 46 KLK EKPTEN OLUUR. ( 8 KY GEMEZ ) EKBN BTN ELEMANLARI, EKP SORUMLUUNDA BULUNAN GREVN BTN YNLERN EREN DETAYLI BR ETMDEN GEMEK ZORUNDADIR. BU DURUM, EKP ELEMANLARININ HASTALIK VEYA YARALANMALARI DURUMUNDA BRBRLERNN YERNE GEEREK, DEVAMLILIIN OLABLMESN VE EKBN GREV DEVAMINI SALAMAKTADIR. ALARM SES DUYULDUUNDA, TM PERSONEL DETAYLARI TOPLANMA PLANLARINDA BELRTLD EKLDE, ACL DURUMDA YAPMALARI GEREKENLER UYGULAMALIDIRLAR. TOPLANMA YER, GEMNN HTYALARINA GRE BELRLENMELDR. TOPLANMA YER DEAL OLARAK, KONTROL BRL LE TELEFON VEYA VHF RADYO ARACILIYLA DREK LETME GELEBLECEK YERDE OLMALIDIR. EER TOPLANMA YER BR KOMPARTIMANIN ERSNDE SE, DREK ERM HALNDE OLMAK ZORUNDADIR. TOPLANMA YER, EKP YELER VEYA BR YAZI LE TANIMLANMALIDIR. ACL EKBN GREVLER BELRTLD EKLDE GREV STLENMEK DURUMU DEERLENDRMEK PLANA KARAR VERMEK VE UYGULAMAK KONTROL EKBN BLGLENDRMEK FAALYET DEERLENDRMEK ACL DURUM EKP ORGANZASYONU GREVLERN OLDUKA G OLABLECE VE UZUN ZAMAN SREBLECE UNUTULMAMALIDIR. BU NEDENLE, EKP PERSONELNN; PERSONELN KABLYET, FZKSEL ZELLKLER, YALARI, GZLK KULLANIP KULLANMADIKLARI, TEKNK BLGLER VE UZMANLIK ALANLARI, GZ NNDE BULUNDURULUR. EKP TOPLANMA YERLERNE GDP KPR STNE RAPOR VERR. TEHZATLARINI HAZIRLAYIP HAZIRLIK SEVYELERN VE HAZIR OLDUKLARINI RAPOR EDERLER. ACL EKP LDER 1. ZABT; TOPLANMADAN NCE YK SSTEMNN GVENLN SALAR. TOPLANMA STASYONLARINDA TEHZAT KONTROL LSTES, ACL DURUM KONTROL DOLAPLARINA ASILIR. TEHZATLAR ZERNDE RUTN KONTROLLER VE TESTLERN YAPILDII ZAMANI GSTEREN BR KAYIT DEFTER HER DOLAPTA OLMALIDIR. YANGININ IKTII YER, CNSN, DUMAN VE GAZ DURUMUNU, SICAKLIINI, BAKA ALANLARA SRAYET EDP ETMEDN TESPT EDER. SNDRMEK N KULLANILACAK SNDRCLERN NE OLDUKLARI VE BUNLARIN SEMN YAPARAK KPR STNE RAPOR EDERLER. KURULAN TMLER, KEF, HORTUM, YARDIM VE ARAMA TMLER OLARAK ADLANDIRILABLR.

51

TEKNK EKP: BAMHENDS 4 ADET EKP YES (BRNN ELEKTRK OLMASI TERCH EDLR) ALARM DUYULURKEN, BU EKP MAKNE DARESNDEK FAALYETLERLE LGLENMEK VE KONTROL ETMEK ZERE MAKNE DARESNDE TOPLANMALIDIR. GREVLER; G, HASAR KONTROL YAPMAK VE ACL DURUM ONARIMLARINI GEREKLETRMEK, ACL DURUM ONARIMLARI N EKPMANLARI SALAMAK, KONTROL EKBNE BLG GNDERMEK TOPLANMA YERNE GELNCE KPR STNE RAPOR VERLR. BU RAPOR MAKNE DURUMUNU VE AYRICA RAPOR KULLANILMASI GEREKL ARA VE ACL DURUM SSTEMLERN DE KAPSAR. BAMHENDS EMERCENS POMPANIN ALITIRILMASI, HAVALANDIRMA SSTEMLERNN KONTROL VE DURDURULMASI, SU GERMEZ KAPILARIN KAPANMASINI SALAR. EMR VERLDNDE SABT SSTEMLER YANGINA MDAHALE N DEVREYE SOKAR. MAKNE DARELER VE SORUMLU OLDUKLARI BLGELERN YANGIN EMNYETN SALAR. YANGIN BU MAHALDE IKARSA ACL EKP GB YANGINA MDAHALE EDER. KURULAN TEKNK TM, ASANSR KONTROL ETME, DAMPER KAPAMA, HAVALANDIRMA, FANLARIN DURDURULMASI, YAKIT VALFLARININ KAPATILMASI, EMERCENS JENERATR VE YANGIN POMPASININ ALIMAYA HAZIR HALE GETRLMESN SALAR. KULLANILAN SNDRCLERN DOLDURULMASI VE ARJ LEMLERN YAPAR. DESTEK EKB: 1 GREVL. HERHANG BR GREVE ATANMAMI BTN PERSONEL. GREVLER; HAZIR OLDUKLARINI KPR STNE BLDRR. EMRLE ACL DURUM EKBNE DESTEK GREVN SALAR. A. LK YARDIM GREVN YRTR. B. CAN FLKA VE SALLARININ HAZIRLIINI YAPAR. C. TENEFFS CHAZINI ACL EKBE DESTEK OLMAK N HAZIRLAR ( BOALINCA YENDEN DOLDURULUR) D. LOJSTK DESTEK SALAR. E. YANGINLA YARDIMCI MCADELE ARALARINI HAZIRLAR. F. YANGIN IKMAYAN MAHALLERN KONTROLN YAPAR. G. GVERTE DEVRYES GREVN SRDRR. ACL DURUM ORGANZASYON LKLER BAMHENDS EMERCENS YANGIN POMPASININ ALITIRILMASINI, HAVALANDIRMANIN DURDURULMASINI, SU GERMEZ KAPILARIN KAPATILMASINI TOPLANMADAN NCE SALAR. BRNC ZABT STASYONLARDA TOPLANMADAN NCE YK SSTEMLERNN KONTROLN YAPAR, GVENLN SALAR. AIBAI MUTFAK GVENLN ALIR. MESAJCI ( TELSZ GREVLS ) BTN EKP LDERLERNE TAINABLR TELSZ DAITIR.

52

TOPLANMA STASYONLARI: HER GEMNN DURUMUNA BALI OLARAK DZENLENR. ACL EKP N BU YERLER KPR ST LE DREKT OLARAK HABERLEECEK EKLDE, BR GEMNN SANCAK VE DER SKELE TARAFINDA OLMALIDIR. HER K STASYONDA BENZER ARA VE GERELER BULUNMALIDIR. HER TRL DURUM TABELA VE ARETLERLE GZE ARPACAK EKLDE BELRLENMELDR. TEKNK EKP N NORMALDE MAKNE KONTROL ODASI VEYA PLATFORM OLMALI; DESTEK EKP N SE AIK HAVADA BA GVERTEDE VEYA KPR ST LE HABERLEMEL OLARAK KAPALI ALANDA REVRE YAKIN BR YERDE OLMALIDIR. C.ACL DURUM SONRASI ACL DURUMDA HALLEDLMES GEREKEN LER TAMAMLANDIINDA SUVAR, ACL DURUM BLGESNDE BAZI NLEYC TEDBRLERE ALABLR. BU NLEYC TEDBDLER, YANGIN NBETLER VEYA YANGIN DEVRYELER OLMAK ZERE PERSONELN KULLANIMINI DA EREBLR. YANGIN NBETLER YANGIN NBETLER, OLAYIN MEYDANA GELD ALANI EVRELEYEREK STRATEJK KONUMLANACAKTIR. PERSONELE TALMAT VERLR, TUTUMANIN TEKRARLANMASI DURUMUNDA ALARMI ALMAK VE YENDEN TUTUMANIN OLUTUU YERDE LK YANGIN SNDRME LEMNDE BULUNABLMEK N EKPMANLARLA DONATILIRLAR. YANGIN DEVRYELER YANGIN DEVRYELER, GEMNN ETL BLGELERNDE, ZELLKLE OLASI BOZULMALARIN YAANABLECE DETEKTR VEYA SABT TESSAT SSTEMLERNN BULUNDUU YERLERDE DEVRYE GEZERLER. DEVRYE, SVARNN BELRLED PERYOTLARDA, GN VE/VEYA GECENN BELL SAATLERNDE GEREKLETRLR. PERSONELE TALMAT VERLR, YANGIN IKMASI DURUMUNDA ALARMI ALMAK VE OLASI DURUMDA LK YARDIM ETMN BALATABLMEK N GEREKL EKPMANLARLA DONATILIRLAR. YANGIN KONTROL PLANLARI BTN GEMLERDE, SAHL YANGINLA MCADELE PERSONELNN YARDIMI N, YANGIN KONTROL PLANLARI BULUNDURULMASI GEREKR. BU PLANLAR DI GVERTEDE, YAMURDAN MUHAFAZALI, KOLAY GRNR EKLDE MARKALANMI KAPALI BR YERDE SREKL OLARAK TUTULMALIDIR. GEMLERDE IKAN BEKLENMEDK BR YANGINA KARI ULAMA YOLLARININ KESLMEMES N YANGIN KONTROL PLANLARI SAHL YANGINLA MCADELE PERSONELNN KOLAYCA ULAABLECE YERDE OLMALIDIR. TM GEMLERDE GENEL YERLETRME PLANLARINDA; GENEL YANGIN SSTEMLER APARATLARI, ALARM SSTEMLER, FAN KONTROL NOKTALARI, DAMPER KONUMLARI BULUNACAKTIR. AYRICA YUKARIDA SIRALANAN PLANLAR VE KONULAR HAKKINDAK BLGLER BR KTAPIKTA TOPLANACAKTIR. ERP ACL DURUM SORUMLULUK PLANLARINA AT EL KTAPLARI PERSONELN FAYDALANMASI N KULLANIMA AIK YERLERDE BULUNDURULACAKTIR. AYRICA HER KAMARADA ROLE KARTLARINDA BELRTLEN ACL DURUM TOPLANMA STASYONLARININ VE CAN FLKASI/SALI TOPLANMA STASYONLARININ YERLER ( GEMY TERK ) BELRTLR.

53

BU PLAN / KTAPIKLARIN YAZILIMI, BAYRAK DEVLETNN DLNDE YAPILACAK, TANIMLAR ULUSLARARASI DLDE OLACAKTIR. TM GEMLERDE BULUNAN YANGIN KONTROL PLANLARI ( K KOPYA ) VEYA BU PLANLARI EREN TANITIM KTABI, DIARIDAN YARDIMA GELECEK EKPLER N NCEDEN ARETL, ISI VE HAVA KOULLARINDAN ETKLENMEYECEK EKLDE MUHAFAZA EDLMELDR. BU PLANLARIN YERN GSTEREN UYARILAR; KIRMIZI EREVEL VE BUNUN NDEKLER BEYAZ ZEMN ZERNE KIRMIZI BR GEM SLUET LE GSTERLMELDR. 11. GEM ADAMLARININ YANGINLA MCADELE ETM: GEMYE KATILAN PERSONELE ACL DURUM YNTEMLER HAKKINDA BLG VERLR. YANGIN ARA VE TEHZATININ KULLANILMASI KONUSUNDA ETM YAPTIRILIR: TAINABLR SNDRCLERN YER VE KULLANILMASI ( SU, KPK, KURU KMYASAL TOZLAR, CO2 VE ALTERNATF GAZLAR) RETLR. SABT YANGIN ARALARININ YER VE KULLANILMASI ( YANGIN VANALARI, HORTUMLAR, SU SPRNKLER, KPK, CO2, HALON, KURU KMYASAL TOZ SSTEMLER ) RETLR. YANGIN DONANIMININ YER VE KULLANILMASI VE ZELLKLER RETLR. (KORUYUCU ELBSENN HIZLI BR EKLDE NASIL HAZIRLANDII, KSEL TEHZATIN NEREDE BULUNDUUNU VE NELERDEN OLUTUU, TENEFFS CHAZINI KONTROL ETME VE KULLANMA, YANMAZ CAN HALATINI KONTROL ETME VE KULLANMA, ARETLEME BLGSNE SAHP OLMA) PERSONELN ETM N, YANGIN EMNYET UYGULAMALARININ GEMNN DEK ALANLARINDA YAPTIRILMALIDIR: GENEL FONKSYONLAR EMERCENS JENERATRN ALITIRMASI. EMERCENS YANGIN VE SNTNE POMPALARININ ALITIRMASI. YANGINLA MCADELE AMBAR VE KAPALI ALANLARDA SU BASMA VE TAHLYE ALIMALARI. EMERCENS KONTROLLER. KSEL EMNYETN GELTRLMES KISITLI GR ALANLARINDA HAREKET ETME VE YN BULMA. DAR MENFEZLERDEN GEME. KAZAZEDELERN BULUNMASI VE TAIMA. TENEFFS CHAZI VE YANMAZ CAN HALATI KULLANMA. DEK MAHALLERDE YAPILAN UYGULAMALAR.

54

YANGIN EKP YELERNE VERLEN ETMLER: YANGIN EKP YELERNE VERLEN ETMLER PERSONELN GREVLENDRLEBLECE HER YANGIN EKBNN GREVLERN RETME. YANGIN EKBNDEK HER YENN GREVLERN VE BU GREVLERN NASIL YAPILDIINI RETME. HER EKBN ACL DURUMLAR KARISINDA BECER KAZANMA ETMLER. SABT YANGIN BULMA VE ALARM SSTEMLER. HABERLEME NOKTALARI VE HABERLEME YNTEMLER. TAINABLR YANGIN SNDRCLERN DOLUM, BAKIM VE TUTUMLARI, MEVCUT KAPASTELER. YANGIN VALFLARI, HORTUMLAR, NOZULLAR, APLKATRLER. 12. YANGINLA MCADELE YNTEMLER: GEM DENZDE: YANGIN ALARMI VERLD ZAMAN; YANGIN VE EMERCENS DURUM YNETM UYGULAMAYA KONULUR. PERSONEL ROLE DE BELRTLEN GREV YERLERNDE TOPLANIR. KPR STNN EMR LE EKPLER YANGINI KONTROL ALTINA ALMA AMACI LE GREVLERN GEREKLETRRLER. GEMNN ROTA VE SRAT YANGIN DURUMUNA GRE AYARLANIR. DENZ SUYU POMPALARI ( YANGIN, SNTNE, EMERCENS ) SU BASMAK ZERE HAZIRLANIR. SVAR UYGUN YANGINLA MCADELE METODUNA KARAR VERR, UYGULATIR. YANGININ GEM EMNYETN TEHLKEYE DRD DURUMLARDA GEMY TERK HAZIRLIKLARI ( FLKA VE CAN SALLARININ KONTROLLER ) YAPILIR. YANGINLA MCADELE KPR STNDE SVARNN DREKTF VE KONTROL LE DEVAM EDER. SNDRLD ZAMAN YANGIN NBET SRDRLR, EMERCENS DURUM GEREKLER GZDEN GERLR, YANGINLA LGL RAPOR VE TETKKLERE BALANIR. GEM LMANDA: YUKARIDA MADDELERDE BELRTLEN EMERCENS DURUM SIRALAMASINA VE YANGIN DURUM YNTEM UYGULAMASINA DEVAM EDLR. LMAN TFAYESNE HABER VERLR. UYGUN OTORTELERE BLG VERLR. GEM SVARSNN SORUMLULUUNUN DEVAM ETT LMAN BAKANLIINCA TEYT EDLR. YANGINLA MCADELE ALIMALARININ LMAN TFAYES SORUMLULUUNDA DEVAM ETTN VE PERSONELN GEREKL DURUMLARDA YARDIMCI OLACAINI LMAN BAKANLIINA TEYT EDLR. LMAN BAKANINA GEMDE MEYDANA GELEN YANGIN NEDEN LE OLASI LMAN TESSLERNE YAPILACAK ZARARI BLDR.

55

PERSONEL KONTROL YAPILIR. GEREKL OLMAYANLAR TAHLYE EDLR. GEREKYORSA YA KEND MKNLARI LE YA DA RMORKR YARDIMI LE LMANDAN AYRILMA HAZIRLII YAPILIR. YANGIN SNDRLNCE, EMERCENS DURUM PTAL, NBET DEVAMI, KONTROL VE YANGIN TETKKLER YAPILIR. GEM TEHLKEL YK TAIYORSA: TEHLKEL YK DURUMU VE SINIFINI GSTEREN YK PLANLAMASI YAPILIR. HANG YANGIN SNDRME MADDES VE ARACININ KULLANILACAINI GSTEREN YANGINLA MCADELE PLANLARININ HAZIRLII YAPILIR. YKLEME / BOALTMA SIRASINDA OLUACAK TEHLKE VE RSKLERN SAPTANMASI YAPILIR. YANGIN ALARMI LE BRLK MEVCUT PROGRAM VE EMERCENS YANGIN DURUM YNTEMLER UYGULANIR. YKN DURUMUNU BLMEDEN ACELE HAREKETE GEMENN TEHLKELER BELRTLR. YANGIN SNDRLNCE YANGIN NBET SRDRLP, EMERCENS DURUM GEREKLER PTAL EDLR, YANGIN TETKK VE RAPORLAMA LENMELERNE BALANIR. GENEL DURUM PROGRAMI UYGULANIR. YAKIT TAIYAN GEMLERDE: YANGIN ALARMI VERLDNDE GENEL UYGULAMA PLANINA GELR. POMPA DARESNDEK SABT YANGIN SNDRME SSTEM DEVREYE ALINIR. GVERTEDEK UZAKTAN KUMANDA EDLEN KPK MONTRLER DEVREYE ALINIR. GAZ TEHLKES OLAN VE OLMAYAN YERLER AYRILIR. YK TANKLARI N NERT GAZ UYGULAMASINA DEVAM EDLR. YK MAHALLER VE SSTEMLER, MAKNE DARES, YAAM MAHALLER VE SSTEMLER BRBRLERNDEN AYRILIR. GAZ TEHLKES OLAN VE OLMAYAN BLGELER BELRLENR. YANGIN DEVRESNN HASARA URAMASI DURUMUNDA KPK MONTRLERE SALANAN SU KONTROL EDLR. EMERCENS YANGIN POMPASI KULLANILIYORSA SALANAN SU KONTROL EDLR. YANGIN SNDRLNCE GENEL DURUM PROGRAMI UYGULANIR.

56

13. YANGIN ARA VE TEHZATININ BAKIMI: YANGIN ALARMLARI: 1. YANGIN ALARMLARININ DURUMUNU GSTEREN BR PLAN MEVCUT OLMALIDIR. 2. SRVEY KONTROLLARI, BAKIM TUTUM VE TESTLERNN YAPILMASINI GEREKTREN TARHLER GSTEREN BR PLAN HAZIRLANMALIDIR. 3. TESPT EDLEN ARIZALAR VE YAPILAN BAKIMLAR KAYDEDLMELDR. 4. YUKARIDAK MADDELERDE BELRTLEN PLAN VE TAKVMN HAZIRLANMASINDA MALATI FRMA TEKNK EL KTAPLARI, TEMEL OLARAK KULLANILMALIDIR. BU PLAN EN AZINDA: A. ELEKTRK TESSAT VE CHAZLARI ARIZA VEYA EKSKLKLER N KONTROL ETME. B. ELEKTRK KONTAK VE LERN TEMZLENMES. C. SSTEMLERN TEST VE BTN CHAZLARIN DORU BMDE ALIMASINI SALANMASI KONULARINI KAPSAMALIDIR. YANGIN BULMA TEHZATI: 1. SSTEM HER ZAMAN ALIIR DURUMDA OLACAK. 2. BR ARIZA DURUMUNDA YANGIN SNYALNDEN FARKLI OLARAK GRSEL/DUYULABLEN BR SNYAL BALATACAKTIR. 3. BR BR ACL DURUM KAYNAI OLMAK ZERE EN AZ K G KAYNAINDAN BESLENMEL.

57

4. HER HANG BR DETEKTRN VEYA ELLE ALITIRILAN YANGIN ARI NTELERNN HAREKETE GEMES, KONTROL PANELNDEK GRSEL VE TSEL BR YANGIN SNYAL LE BALAYACAK. 5. KONTROL PANEL KPR ST VE YANGIN STASYONUNA YERLETRLECEK. 6. DETEKTRLER ISI, DUMAN, ALEV GB YANGININ YAN RNLER VEYA BU RNLERN BLEM LE ALIIR.

YANGIN ALGILAMA SSTEMLER: I.YANGIN ALGILAMA ELEMANLARI:

A. ISI DEDEKTRLER: SICAKLIK DAKKADA 1C.DERECEDEN DAHA AZ YKSELTLECEK,+78 C.DERECEY AMADAN ALITIKLARI+ 54C.DEREYE GELMEDEN ALIMADIKLARI BELGELENECEK. DAHA SICAK ORTAMLARDA +30 C.DERECEY GEMEYECEK EKLDE BU DEER YKSELTLE BLNR. HER DETEKTR N MAX DEME ALANI 37M2.DIR. B. DUMAN DEDEKTRLER: YAAM MAHALLNDEK BTN MERDVEN VE KORDORLARA, KAI YOLLARINA YERLETRLECEKTR. DUMAN YOUNLUU M2. DE %12,5 OLMADAN ALIMALI, %2 Y GEMEDEN ALIMAMALIDIR. HER DETEKTR N MAX DEME ALANI 74M2.DIR. YONZASYON VE OPTK DUMAN DETEKTRLER VARDIR. C. ALEV DEDEKTRLER: YANGIN SIRASINDA MEYDANA GELEN ALEVDEK KIZIL TES VEYA MOR TES IINIMLARI, ALGILAYARAK ALARM IKTISI VEREN DETEKTRLERDR. AN PATLAMA VE PARLAMALARIN OLABLECE, PATLAYICI SIVI VEYA GAZLARIN OLDUU, HIZLI ALGILAMANIN GEREKT ORTAMLARDA KULLANILIR. D. GAZ DEDEKTRLER: GAZ YANGINLARINI SNDRME PRENSB, YANICI MADDEY ORTADAN KALDIRMAKTIR. BU AMALA DOAL GAZ, METAN, PROPAN, HDROJEN, ASETON V.B YANICI VE PATLAYICI GAZLARIN, BULUNDUKLARI ORTAM N TESPT EDLEN LMT DEERLERNN AILMASI DURUMUNDA ALARM VEREREK MUHTEMEL PATLAMA VE YANGINLARI ENGELLEYEN DETEKTRLER KULLANILIR. HER GAZIN LMT PATLAMA DEER FARKLIDIR. BU NEDENLE, GAZ DETEKTRLER, HER GAZ N AYRI ZELLKLERDE RETLRLER. BNYELERNDE YARI LETKEN BR GAZ ALGILAYICISI BRM BULUNUR.

F. BASI DEDEKTRLER:

58

G. YANGIN HBAR BTONLARI: NSAN, OK GELM BR YANGIN ALGILAYICISIDIR. NSAN TARAFINDAN ALGILANAN BR YANGINI HBAR ETMEK AMACI LE KULLANILAN VE OK ETL TRLER BULUNAN EKPMANLARDIR. SPRNKLER SSTEMNDEK, BALBININ AILMA SICAKLII 68-79 C. DERECE OLARAK BELRLENMTR. BU SICAKLIK ORTAM DURUMUNA GRE + 30 C. DERECE YKSELTLEBLR. HER BRMN BO VE PROBUNUN DORU ALITIININ SALANMASI GEREKMEKTEDR.

36 DAN FAZLA YOLCU TAIYAN YOLCU GEMLERNN, TM YAAM VE SERVS MAHALLERNDE BR ALGILAMA VE ALARM SSTEM BULUNMASI NGRLR. YANGIN KONTROL N ETKN BR DEVRYE GREVNN NGRLD ZEL KATEGOR MAHALLER, MAHALLN HBR YERNDEN 10 M. DEN DAHA UZAK OLMAYAN, ELLE HAREKETE GERLEBLEN YANGIN ALARM BUTONLARI LE DONATILACAKTIR. HER BR IKITA BR ADET YANGIN ALARM BUTONU BULUNMALIDIR. YANGIN KONTROL N ETKN BR DEVRYE GREVNN NGRLMED ZEL MAHALLERE BR YANGIN ALGILAMA VE ALARM SSTEM YERLETRLR.

II. KONTOL PANELLER:(YANGIN ALARM PANELLER)

ALGILAYICIDAN GELEN BLGLER DEERLENDREN VE HBARI YNLENDREN SSTEMLERDR.

A. KONVANSYONEL YANGIN ALGILAMA SSTEMLER

KONVANSYONEL YANGIN ALARM PANELLER, YANGIN ALGILAMA SSTEMLERNN EN BAST OLANIDIR. SSTEM, HER ZONDA BR BR ARDINA PARALEL OLARAK BALANMI, ALGILAMA ELEMANLARINDAN OLUMAKTADIR.

59

DUMAN DETEKTRLER

SICAKLIK DETEKTRLER SICAKLIK ARTI HIZI DAKKADA 30 C'YE ULAINCA ALARM VERR. YONZE DUMAN SABT SICAKLIK DETEKTR DETEKTR DUMANIN TERMSTRL ALGILAMA YONZASYON AKIMINI HCRES ORTALAMA DETRMES SICAKLIK 60 C'YE PRENSBNDEN ULAINCA ALARM VERR. YARARLANILIR.

GAZ DETEKTRLER

HBAR BUTONU ALGILAMA SSTEMNDEN MANUEL HBAR VERMEK N KULLANILIR.

KAPALI ALAN ALEV DETEKTRLER BNA NDE DAHA OK PARLAYICI VE ALEVL YANABLECEK MALZEME YANGINLARININ ALGILANMASINDA KULLANILIR.

KAPALI ALAN DII ALEV DETEKTRLER BNA DIINDA PARLAYICI VE ALEVL YANABLECEK MALZEME YANGINLARI N KULLANILIR.

YANGIN ALARM PANEL

ELEKTRONK SREN SESL KAZ N KULLANILIR.

FLRL SREN SESL VE IIKLI KAZ N KULLANILIR.

IIN DETEKTR YKSEK DEPOLARDA KULLANILIR.

60

ANALOG YANGIN ALGILAMA SSTEMLER

YNLENDRLM DETEKTRLER YNLENDRLM DUMAN DETEKTR YNLENDRLM ISI DETEKTR YNLENDRLM MULT DUYAR

KRL ORTAM DETEKTR DUMANIN ALGILANMASI N TEK ALTERNATF. (DEDEKTR NE YERLETRLM FT YNL, FANLI, FLTREL)

KANAL TP DETEKTR

DETEKTR YNLENDRLME CHAZI ADRESL ULTRAVOLE ALEV DETEKTR YNLENDRLM IIN TP DUMAN DETEKTR

YNLENDRLM GAZ YNLENDRLM YANGIN DETEKTR KONTROL PANEL

B. ADRESL SSTEMLER.
ADRESL SSTEMLER, MKROLEMC ATILI BR YAPIYA SAHPTR. GNMZDE, YANGIN HBAR SSTEMLERNDE KULLANILAN EN GELM YAPIDIR. HER ALGILAMA ELEMANININ BR ADRES VARDIR. PANEL LE TM ELEMANLAR ARASINDA, SREKL BR HABERLEME MEVCUTTUR. BU SAYEDE, HER ALGILAMA ELEMANININ DURUMU PANELE SREKL OLARAK BLDRLR. 1.SAYISAL ADRESL SSTEMLER. 2.ANALOG ADRESL SSTEMLER. 3.KABLOSUZ MERKEZ SSTEMLER. 61

C. HAVA RNEKLEMEL SSTEMLER.

HAVA RNEKLEMEL SSTEMLER, ALGILAMANIN ZOR OLDUU ATRUMLARDA, GEN VE YKSEK AMBAR VE DEPOLARDA, OK HASSAS ALGILAMANIN STEND BLG LEM MERKEZLERNDE GB UYGULAMALARDA KULLANILMAKTADIR.

III. HBAR ELEMALARI:

YANGININ VARLII, YANGIN ALARM SSTEMLER TARAFINDAN TESPT EDLDNDE OLAYDAN HABERSZ OLANLARI UYARMAK AMACI LE KULLANILAN CHAZLARDIR. SESL VE IIKLI OLMAK ZERE KYE AYRILIRLAR.

62

SABT YANGIN SNDRME SSTEMLER

63

SABT YANGIN SNDRME TEHZATI: SABT YANGIN SNDRME SSTEMLERNN, SSTEM VE DEVRELERNE AT PLANLAR, ALIMA TALMATLARI, BAKIM, KONTROL VE SRVEY TALMATLARININ BULUNMASI GEREKR. SPRNKLER SSTEMN BAKIM, TUTUM PROGRAMI: OTOMATK SPRNKLER SSTEMLER: ISLAK BORULU SPRNKLER SSTEMLERNDE, OTOMATK SPRNKLERLER BR SU KAYNAINA BALI BULUNAN VE NDE SU BULUNAN BORU SSTEMLERNE TESPT EDLMTR. BU SSTEMLERDE YANGIN SEBEBYLE OLUAN ISININ ETKSYLE SPRNKLERLER AILIR VE HEMEN SUYUN YANAN MADDELERN ZERNE BOALMAYA BALAMASINI SALARLAR. SSTEME BALI HERHANG BR SPRNKLER YANGINDAN OLUAN ISININ ETKS HAREKETE GEREREK SUYUN AKIINI SALAR. SERBEST KALAN SU JET SPRNKLERDEK YANSITICIYA ARPARAK DAILIR VE YANGIN MAHALLNE DZGN BR YAMURLAMA EKLNDE BOALMASI SALANIR. KULLANIM ALANINDAK ARTLARA BALI OLARAK, SPRNKLERLER 68 C LE 79 C ARASINDA BELRLENEN BR SICAKLIK DEERNDE AKTF HALE GEMEK N DZAYN EDLRLER. SPRNKLERLERN OU YAKLAIK OLARAK DAKKADA 70 LE 100 LTRE ARASINDA SUYUN YANGIN MAHALLNE BOALMASINI SALARLAR. BUNUNLA BRLKTE BAZI ZEL UYGULAMALAR N KULLANILAN SPRNKLERDE BOALAN SU MKTARI DAKKADA 400 LTRE'YE IKABLMEKTEDR. ISLAK BORULU SPRNKLER SSTEMLERNDE BORU EBEKES SU LE DOLU BULUNDUU N ORTAM SICAKLII 4 C DEN FAZLA OLAN MAHALLERDE KULLANILMALIDIR. EER MAHALLN OK KK BR KISMI DK SICAKLIKLARA MARUZ SE BU KISIMLARDA ESAS BORU EBEKESNE EK BR KAPALI DEVRE OLUTURARAK BU KISIMDAK BORULARIN N ANTFRZL SOLSYON LE DOLDURULMASI MMKNDR. KURU BORULU SPRNKLER SSTEMLER: KURU BORULU SSTEMLERDE BORU EBEKES SU YERNE SU KAYNAI VE BORU EBEKES ARASINDAK VALFI KAPALI TUTACAK DZEYDE BASINLI HAVA YADA NTROJEN GAZI LE DOLDURULUR. HAVA BASINCI EBEKE GRNE YERLETRLEN BR ARA LE OTOMATK OLARAK KONTROL EDLR. YANGINDAN AIA IKAN ISI HERHANG BR SPRNKLER AKTF DURUMA GETRDNDE, BORU EBEKESNDEK BASIN HIZLA DECEKTR. BU BASIN AZALMASI KURU BORU EBEKES GRNDEK VALFIN AILMASINA NEDEN OLACAK BYLECE BORULAR SU LE DOLACAK VE AIK BULUNAN SPRKLERDEN SU YANGIN MAHALLNE BOALACAKTIR.

64

KURU BORULU SPRNKLER SSTEMLER, ISLAK BORULU SSTEMLERN KULLANILAMADII DK SICAKLIKTAK MAHALLERDE KULLANILABLR. ANCAK KURU BORU SSTEMNN GRNDEK VALF KISMI ISITILAN MAHALLERE KONULMALIDIR.

OTOMATK SPRNGLER DEVRES

65

SSTEMDE YAPILMASI GEREKL LER: A. BASIN TANKINDA K SU SEVYES VE HAVA BASINCININ DORU OLDUUNUN KONTROL EDLMES, GEREKL AYARLARININ YAPILMASI. B. AYARLANAN BASIN SEVYES DT ZAMAN SPRNKLER DENZ SUYU POMPASININ DEVREYE GRP GRMEDNN KONTROL EDLMES. C. BTN KONTROL VALFLARININ LETLEBLR VE DORU POZSYONDA OLDUUNU KONTROL EDLMES. D. SPRNKLER BALPLARIN UYGUN SICAKLIK LMTLERNDE ATIININ KONTROL. E. BU SSTEMLER UNLARI SALIYA BLMELDR: 1. KEND KENDNE ALIABLMEL VE DEVAMLI SU SALAYABLMELDR. 2. GRSEL/TSEL ARET VEREN ALARM PANELN ERMELDR.( ALARM PANEL YANGININ HANG MAHALDE IKTIINI HABER VERECEK ZELLE SAHP OLMALIDIR ) 3, EN AZ K G KAYNAI LE ALIAN BAIMSIZ BR DENZ SUYU POMPASI BULUNACAKTIR. 4. HER BR BLM EN FAZLA 200 YAMURLAMA APARATI OLACAK EKLDE GRUPLANACAK VE HER BR BLM KDEN FAZLA GVERTEYE HZMET VERMEYECEKTR. 5. HER BR BLM BR STOP VALF LE AYRILABLR. 6. SSTEMN BASINCINI GSTEREN BASIN GEYC BULUNACAKTIR. 7. NOZULLAR 68-79C DERECELER ARASI ALIMALIDIR. BU DEER ORTAM SICAKLIINA GRE +30 C DERECEDEN FAZLA OLMAMAK ARTI LE YKSELTLEBLNR. 8. KORUMA MAHALLERN GSTEREN BR LSTE VEYA PLAN, BULUNACAK. 9. KORUNAN MAHALLERE EN AZ DAKKADA 5 LT / M2 ETKL ORTALAMA SU DAILIMINI SALAYABLECEK.

66

CO2 SSTEMNN BAKIM, TUTUM PROGRAMI: A. SLNDRDEK SIVI GAZ SEVYESN/MKTARINI TEST ETMEK N: 1.TARTMA METODU. 2. ZOTOP METODU. UYGULANIR. B. BOALACAK GAZIN KAZINI VEREN ALARM SSTEMNN DORU OLARAK ALITIININ KONTROL EDLMES GEREKR. C. KORUNAN MAHALLERDEK GAZ IKILARININ TIKALI OLMADII, GAZIN HOMOJEN OLARAK DAILDIININ KONTROL YAPILIR. D. BAIMSIZ ALIAN K KONTROL MEKANZMASI BULUNACAKTIR. KARBONDOKST GAZLI SNDRME SSTEMLER:
ALAK BASINLI SSTEMLER

ALAK BASINLI KARBON DOKST SSTEMLER, YKSEK MKTARDA SNDRCYE HTYA DUYULAN MEKNLARDA TOPLAM HACM KORUMA UYGULAMALARINDA KULLANILIR.

YKSEK BASINLI SSTEMLER

YKSEK BASINLI KARBON DOKST SSTEMLER, HEM TOPLAM HACM KORUMA HEM DE MAHALL KORUMA UYGULAMALARINDA KULLANILMAKTADIR.

67

CO2 SSTEM N AAIDAK UYARI LEVHALARI KONULMALIDIR: CO2 TP MAHALLERNDE VE BODURULACAK MAHALLERN GRNDE: "DKKAT!" "ALARM VERLNCE VEYA CO2'N SERBEST BIRAKILMASINDA, DERHAL MAHALL TERKET (BOULMA TEHLKES). MAHALLE ANCAK, YETERL BR HAVALANDIRMADAN VE ERDEK HAVANIN KONTROLNDEN SONRA TEKRAR GRLEBLR" SABT BASINLI SU PSKRTME SSTEMLERNN BAKIM, TUTUM PROGRAMI A. NOZULLARIN TIKALI OLMADIININ KONTROL EDLMES. B. VALFLARIN DORU EKLDE KUMANDA ETTKLERNN TESPT EDLMES. KPK SSTEMNN BAKIM, TUTUM PROGRAMI: A. KMYASAL KPK YAPIMI MMKN OLDUU N; SU LAVE EDLD ZAMAN GENLEME ORANININ YETERL OLDUUNU KONTROL EDLMELDR. B. GVERTE MONTRLERNN DORU ALITIININ KONTROL EDLMES. ( EN BYK MONTR TARAFINDAN KORUNAN YK TANKLARININ GVERTE ALANIN HER M2 S N 6LT / DK. KPK RETLMELDR. )

68

C. MAKNE DARESNDEK KPK RETEN ARALAR N KPK IKILARININ AIK VE DEVRELERNN KOROZYONDAN ETKLENMEDNN KONTROL YAPILIR. FOAM UYGULAMALARI

FOAM MXER

YANGIN DEVRELER, VALFLAR, HORTUMLAR, NOZULLARIN BAKIM, TUTUM PROGRAMI: A. YANGIN DEVRES VE BALANTILARININ KONTROL VE BAKIM/TUTUMU: 1. SSTEMDE SIZINTI KONTROL YAPILMALIDIR. 2. DEVRE VE BALANTILARDA KOROZYON KONTROL YAPILMALIDIR. 3. STOP VALFLARIN BAKIM VE KONTROL YAPILMALIDIR. 4. SSTEMN BR BLMNN KULLANILAMAMASI NEDEN LE KAPANDIINDA, BUNUN YERNE ALTERNATF BR DEVRE IKIINA SAHP OLMALIDIR. 5. DEVRE ZERNDE BASIN VE EMNYET VALFLARININ KONTROL YAPILMALIDIR. 6. ARIZAYA MDAHALE EDEBLECEK YETERL DEVRE, VALF VE YEDEK PARA BULUNDURULMALIDIR.

69

7. YANGIN DEVRELERNN BUZLANMASINI NLEYECEK TEDBRLER ALINMALIDIR: A. POMPA VE VALFLAR KAPATILIR. B. BORULARDAK BTN SU DREYN EDLR. C. YANGIN DEVRESNN BOALTILDIINI GSTEREN KAZ YAZISI KPR STNE ASILIR. D. SOUK HAVALARDA BR YA DA DAHA FAZLA YANGIN VALFLARININ AILMASI SSTEM DONMAYA KARI KORUMAKTADIR. B. YANGIN POMPALARI: 1.YOLCU GEMLERNDEK POMPALAR, SNTNE POMPASI OLARAK KULLANILDIKLARINDA BASMASI GEREKEN MKTARIN EN AZ 2/3 SN ; 2. YK GEMLERNDEK POMPALAR, EMERCENS POMPALAR HAR, TOPLAM GEREKL YANGIN POMPA KAPASTES 180 M3/SAAT GEMEK ARTI ARANMAKSIZIN AYNI BOYUTLARDAK BR YOLCU GEMSNDEK MSTAKL SNTNE POMPALARININ HER BRNN BASTII SU MKTARININ EN AZ 3/4 N BASABLMES YETERL OLMALIDIR. 3. GEREKEN YANGIN POMPALARININ HER BR (YK GEMLER N GEREKL EMERCENS POMPALAR HAR ) 25 M3/SAAT TEN AZ OLMAMAK ZERE STENLEN TOPLAM KAPASTENN %80 GEREKL EN AZ POMPA SAYISINA BLNEREK ELDE EDLEN KAPASTE OLACAKTIR. 4.HER BR POMPA, SUYU GEREKTRD GB EN AZ K KOLDAN JET LE SU PSKRTEBLECEKTR. 5. GROSS TONU 4.000 VE DAHA YUKARI OLAN YOLCU GEMLERNDE EN AZ 3; 6. GROSS TONU 4.000 DEN AZ OLAN YOLCU GEMLER VE GROSS TONU 1000 VE DAHA YUKARI OLAN YK GEMLERNDE EN AZ 2 YANGIN POMPASI, 7. GROSS TONU 1000 DEN AZ OLAN YK GEMLER N POMPA SAYISI, BR TANES BAIMSIZ ALIMAK KOULU LE EN AZ 2. 8. 1000 GROSS TON VE DAHA YUKARI YOLCU GEMLERNDE, 2000 GROSS TON VE DAHA YUKARI YK GEMLERNDE YANGIN SIRASINDA BTN POMPALAR ALIAMAZ DURUMA GELRSE, BAIMSIZ OLARAK ALITIRILAN SABT BR EMERCENS POMPA BULUNACAK VE POMPA SUYU 2 KOLDAN JET LE SU PSKRTECEKTR. YANGIN POMPALARI:

70

YANGIN HORTUMLARI :

C. YANGIN HORTUMLARI: YANGIN HORTUMLARI VE DI OLARAK K KISIMDAN MEYDANA GELR. KISMI KAUUK, LASTKTR. SU GERGENLN NLER. DI KISMI SE TAB VEYA SUN ELYAF KUMATAN KAPLI OLUP HORTUMUN BASIN ALTINDA P DEFORME OLMASINA MAN OLUR, LASTK KISMINI KORUR. TCARET GEMLERNDE 1,5-2,5 PUSLUK HORTUMLAR KULLANILIR. 1000 GROSS TON VE YUKARI TONAJDAK YOLCU GEMLERNDE HORTUM SAYISI GEMNN HER 30 M. UZUNLUU N 1 ADET, 1 ADETTE YEDEK HORTUM BULUNDURULACAKTIR. YANGIN HORTUMLARI EN AZ 10 M. BOYUNDA OLACAK, ANCAK AAIDA BELRTLENLERDEN UZUN OLMAYACAKTIR: 1. MAKNE MAHALLERNDE 15 M. 2. DER MAHALLERDE VE AIK GVERTELERDE 20 M. 3. MAKSMUM GENL 30 M. Y GEEN GEMLERDEK AIK GVERTELERDE 25 M. HER HORTUM ONAYLI TPTE KAPLNLERLE, BR NOZUL VE BR KAPLN ANAHTARI LE DONATILMALIDIR. YANGIN HORTUMLARI, NOZULLARI TAKILI OLARAK, HORTUM BALANTI YERNE YAKIN VE HER ZAMAN YANINA KOLAYLIKLA YAKLAILABLEN YERLERDE BULUNMALIDIR. A.KULLANILDIKTAN SONRA: TEMZLENMEL, KURUTULMALI VE NDEK SU BOALTILMALIDIR. YANGIN OLAYI DIINDA GNLK LER N KULLANILMAMALIDIR. HORTUMLAR RUTUBETL, ASTL VE PETROL TREV RNLERN BULUNDUU ORTAMLARDA MUHAFAZA EDLMEMELDR. YALANMI, BOYANMI SE TEMZLENMELDR. B. HAFTALIK BAKIMLARINDA: HORTUMLARIN DORU KATLANIP KATLANMADII, PLANLI YERLERNDE OLUP OLMADIKLARININ KONTROL YAPILIR. YEDEK HORTUMLARIN BULUNDUU YERLER HAVALANDIRILIR.

71

C. AYLIK BAKIMLARINDA: HORTUMLARIN KONTROL LE DELK VE YIRTIK OLUP OLMADII TESPT YAPILIR. KAT YERLER DETRLR, BR AY SREDE KULLANILMAYAN HORTUMLARIN NDEN TATLI SU GERLR. D. ALTI AYLIK BAKIMLARINDA: DEVREYE BALANIR VE 5 DAKKA SREL BASINCA TAB TUTULARAK KAIRIP KAIRMADII KONTROL YAPILIR.

YANGIN STASYONU D. YANGIN HORTUM KAPLNLER: KAPLNLER HORTUMLARI BRBRNE VEYA VALFLARA BALAMAK ZERNE KULLANILAN APARATLARDIR.

KAPLN

E. NOZULLAR: BTN NOZULLAR ONAYLANMI FT FONKSYONLU ( YAMURLAMA/PULVARZE, JET/ SOLT VE KAPATILABLEN ) TPTE OLACAKTIR. ( 1/2, 5/8, 3/4 PUS ) APLARINDA VEYA BUNLARA YAKIN OLACAKTIR. NOZULLAR (YAMURLAMA/PULVARZE, JET/ SOLT ) SU HARCNDE YKSEK BASINLA YAMURLAMA YAPARLAR, ALAK BASINTA SU PERDES OLUTURURLAR. NOZULDAN IKAN FARKLI SUYUN KARILATIRILMASI: 100 LB/PUS2 BASINTAK SU 1,5 PUS2 IKILI SOLD SU LE 30M.MESAFEYE ULAIR. 360LT. SU HARCAR. 100 LB/PUS2 BASINTAK SU 1,5 PUS2 IKILI YKSEK BASIN PULVARZE SU LE 5M. MESAFEYE ULAIR.235LT. SU HARCAR. ( 3M. APINDA SU PERDES ) OLUUR. 100 LB/PUS2 BASINTAK SU 1,5 PUS2 IKILI ALAK BASIN PULVARZE LE 2.5M. MESAFEYE ULAIR.165 LT. SU HARCAR. ( 5M. APINDA SU PERDES ) OLUUR.

72

NOZUL

F. YANGIN VALFLARI: TCARET GEMLERNDE GENEL OLARAK 1,5 2,5 PUSLUK YANGIN VALFLARI KULLANILIR. VALF BASINLARI: YOLCU GEMLER N: 4.000 GROS TON VE DAHA YUKARI 0,40 N/MM2 4.000 GROS TONDAN AAI 0,30 N/MM2 YK GEMLER N: 6.000 GROS TON VE DAHA YUKARI 0,27 N/MM2 6.000 GROS TONDAN AAI 0,25 N/MM2

73

G. VALF SZGELER: PSLKLERN NOZULLARI TIKAMASINI NLER. H. GEYTLER: VALF VE HORTUMLARA BALANARAK K VEYA IKI ALINMASINI SALAR. J. ULUSLAR ARASI SAHL BALANTISI: ( NTERNATONAL SHORE CONNECTON ) GEM YANGIN DEVRESNE GEM DIINDAN SU ALABLMEK N KULLANILAN BALANTIDIR. A. 500 VE DAHA FAZLA GROSS TONAJLI GEMLER N EN AZ BR U.S.B OLMALIDIR. B.GEMNN HER K YANINDA DA KULLANILABLECEK ZELLKTEK BR BALANTIYI SALAMAYA UYGUN DONANIM BULUNACAK. C. BALANTI 10,5 KG/CM2 VEYA 150 LB/PUS2 BASINCA DAYANIKLI OLACAKTIR. D.U.S.B FLENLERN STANDART BOYUTLARI BU KONUDA VERLEN TABLO DEERLERNE UYGUN OLACAKTIR.

MNMAX RENK KODLARI MNMAXIN CNS SULU MNMAXLAR CO2 KPK ( FOAM ) KURU. K.T ALTERNATF GAZLAR ZEL TP K.K.T MNMAXIN RENG KIRMIZI SYAH KREM/SARI MAV YEL MAV-BEYAZ BANT

STANDARTLARA GRE YANGIN SNDRCLERN GVDELERNN %5 RENKLERNE GRE AYRI AYRI ARETLENM OLMALIDIR.

74

TAINABLR/SEYYAR YANGIN SNDRME TEHZATI: TANITIM: YANGIN SNDRCLER LK SIRADA BULUNAN SAVUNMA YNTEMDR. OU YANGINLARIN UFAK BALANGILARI BULUNUR. YANGIN SNDRCLERN ANA AMACI YEN BALAYAN YANGINA BYMEDEN VEYA ANA YANGIN DONANIMLARINI KULLANIMINA GEREK KALMADAN KONTROL ALTINA ALMAKTIR. YEN BALAYAN YANGINLARA TAINABLR VEYA TAINAMAZ YANGIN SNDRCLERLE MDAHALE EDLEBLR. TAINABLR: TAINABLEN YANGIN SNDRCLER TAM OLARAK DOLDURULDUUNDA 23 KG DAN AIR OLMAMALIDIR. NK BR NSAN ANCAK MAKSMUM BU AIRLIKTAK BR YANGIN SNDRCY ETKN OLARAK KULLANILABLMEKTEDR. SEYYAR: BU TP YANGIN SNDRCLER TAINABLENLERDEN DAHA AIRDIRLAR VE GENEL OLARAK TEKERLEKL BR TAIYICININ ZERNE MONTE EDLRLER. YANGINA MDAHALE ANINDA SNDRCY SREKL HAREKET ETTRMEK DURUMUNDA KALMAMAK N, BU SNDRCYE YAKLAIK 46 METRELK HORTUM YERLETRLMEKTEDR. ZELLKLER: 1. BASIN ETKS LE DIARIYA IKARILABLEN VE YANGINA DORU YNELTLEN, SNDRME MADDES EREN BR CHAZDIR. BU BASIN, DEPOLANABLR VEYA BR KMYASAL REAKSYONLA YA DA KARTUTAN GAZIN BOALTILMASI LE ELDE EDLR. 2. GEM YANGIN PLANINDA BULUNMASI GEREKEN TAINABLR VE SEYYAR YANGIN SNDRCLERN YERLER BELRLENMEL VE DEPOLARDA UYGUN MKTARDA YEDEKLENMELDR. 3. 23KG. DAN DAHA FAZLA AIRLIA SAHP OLMAYAN CHAZLARDIR. KAPASTELER 13,5 LT. DEN FAZLA, 9 LT. DEN AZ OLMAYACAKTIR. 4.TARFLERDE YER ALAN ( SNDRME ARACI ) YANGIN SNDRME ETKSNE SAHP SNDRC EREN MADDEDR. 5. SNDRC DOLUMU SNDRCDE BULUNAN SNDRME MADDESNN KTLES YDA HACMDR. SU YDA KPK NORMAL OLARAK HACMLE ( LTRE ) , DER SNDRCLER KTLE ( KG. ) LE FADE EDLRLER 6. SNDRCLER KURAL GERE BAZI BLGLER AIK OLARAK ERECEK EKLDE MARKALANMALIDIR. A. MALATI ADI. B. UYGUN OLDUU YANGIN ED. C. ED VE MKTARI. D. ONAYLI DETAYLAR. E. KULLANMA VE YENDEN DOLUM N TEKNK TALMATLAR ( ALITIRMA TALMATLARININ RESML OLMASI TAVSYE EDLR ) F. MAL YILI. G. SICAKLIK SINIRLARI. H. TEST BASINCI.

75

7. SNDRCLER MALATI FRMANIN TALMATLARINA GRE PERYODK OLARAK KONTROL EDLMEL VE BAKIM / TUTUMLARI YAPILMALIDIR. 8. KONTROLLER KAYITLARDA MUHAFAZA EDLMELDR. YENDEN DOLUM LE LGL TALMATLAR (SERTFKALAR) MALATI FRMA TARAFINDAN SALANMALIDIR. A. CO2 L SNDRCLER: AMA: B & C SINIFI YANGINLARDA VE ELEKTRK BULUNAN YERLERDE KULLANILIR. YAPIM: 56 BAR BASINLI AIR SYAH VEYA SYAH BANTLI KIRMIZI RENKL ELK TPLERE DOLDURULUR. YKSEK BASIN HORTUMU VE NOZUL LE GAZIN IKMASI SALANIR. KULLANMA YNTEM: ATEN ZERNE TUTULUR, ATEE APRAZ VE HIZLI BR EKLDE SPRME LEM YAPILIR. BU EKLDE ATEN HAVA LE BESLENMES ENGELLENR VE HAVANIN CO2 LE YER DETRMES SALANIR. SRE: 30 SANYE. FIRLATMA: 2 METRE. AVANTAJLARI: ELEKTRK YANGINLARINDA GVENLE KULLANILABLR, EKPMANLARA ZARAR VERMEZ. DEZAVANTAJLARI: RETT YOUN BUHAR GR ENGELLER, UYGULAMA SIRASINDA OK SES IKMAKTADIR, BOUCU ETKS VARDIR. GVDES 3000 LB/PUS2 BASINCA DAYANIKLI ELK DEPOLAR NDEK CO2 GAZI 850 LB/PUS2 BASIN RETR.( DOLUM SICAKLII 20 C. DERECEDR. ) SICAKLIK KARISINDA BASIN ARTMASI LE TPN NFLAK ETMESN NLEMEK N: A. SLNDR HACMNN % 68 KADAR DOLDURULUR. B. EMNYET VALFI VARDIR. C. SICAK ALANLARDA ( 60 C.DERECE STNDE ) BULUNAN TPLERN NDEK CO2 GAZI % 10 U KADAR BOALTILMALIDIR.

76

B. KURU KMYEV TOZLU SNDRCLER: AMA: A, B, C & D SINIFI, ELEKTRONK EKPMANLARIN BULUNDUU, YKSEK RSKL YANGINLARDA KULLANILIR. YAPIM: MAV VEYA MAV ERTL KIRMIZI RENKTE; TOZ IKIINI SALAYABLMEK N ZEL BR HORTUMU BULUNMAKTADIR. TOZ ER KULLANIMA GRE DEKENLK GSTERMEKTEDR. NORMAL KULLANIM: SODYUM /POTASYUM BKARBONAT ZEL KULLANIM: MONNEX, T.E.C, TRBOKSMETAKSN KULLANMA YNTEM: HORTUM YAKLATIRILIR VE YZEYN ZER SPRLR. SRE: 12 SANYE. FIRLATMA: 5 METRE. AVANTAJLARI: ALEV HIZLI KERTEBLR, ZNCRLEME REAKSYONU OLUMASINI ENGELLER. DEZAVANTAJLARI: SOUTUCU ETKS BULUNMAMAKTADIR, YENDEN ALEVLENMEYE SEBEP OLABLR, KISA MRLDR, BRKT YERLERDE TOKSTTR, KRLLK YARATIR. KURU KMYEV TOZLU SNDRCLER TP NDE BULUNAN SODYUM BKARBONAT, AMONYUM FOSFAT VE AMONYUM SLFAT TOZLARININ TC GAZ YARDIMI LE DIARI SRLMES PRENSBYLE ALII

77

 TP VARDIR: 1. TP: SNDRC NDE, TPTE BULUNAN TC GAZIN SNDRC NE YAYILIP KURU KMYEV TOZU SRMES SALANIR. 2. TP: TC GAZ SNDRCNN DIINA DEPOLANDIRILMITIR. BU DEPODAK VALF AILARAK GAZIN SNDRC NE YAYILMASI VE KURU KMYEV TOZU DIARI ATMASI SALANIR. 3. TP: GAZ, KURU KMYEV TOZLA BRLKTE SNDRC NDE DEPOLANMITIR. BU DEPODAK VALF AILARAK GAZ VE KURU KMYEV TOZUN DIARI ATILMASI SALANIR.

D. KPKL ( FOAM ) SNDRCLER: AMA: B SINIFI YANGINLARDA KULLANILIR (MAKNE DARELER, BOYA AMBARLARI, YANICI SIVILARDA) YAPIM: PASTEL KREM RENKTE VEYA KIRMIZI RENKL, PASTEL KREM ERTL; MUHTEVYATI SU LE KPK KONSANTRESNN KARIIMIDIR. KPK, YANICI MADDENN STN KAPATARAK, 3 YOLLA YANGINI SNDRR. YANAN BUHAR VE SIVI YZEY ARASINDAK YANICI OLMAYAN TABAKA MEYDANA GETREREK. SSPANSYON NDE SU LE SIVI YZEYN SOUTARAK. HAVANIN GRN ENGELLYEREK. SRE: 1 DAKKA FIRLATMA: 4 METRE AVANTAJLARI: KPK YZEY KAPLIYARAK YENDEN ALEVLENMEY ENGELLER. DEZAVANTAJLARI: YETERSZ VEYA LMTL MKTARDA BULUNMASI, MALA ZARAR VERMES, ELEKTRK LETKENL. KPKL SNDRCLER TP NDEDR. SU / FOAM KONSANTRES KARIIMINI CO2 GAZI YARDIMI LE DIARIYA PSKRTMES EKLNDE ALIIR. TP VARDIR: 1.TP: TC GAZ SNDRCNN NDEDR. AILDIINDA DEPOLANMI KONSANTREY SU LE KARITIRIP KPK OLUTURARAK DIARI ATAR. 2. TP: TC GAZ SNDRCNN DIINDADIR.

78

3. TP: AL2 ( SO4 )2 VE NAHCO3 AYRI KAPLARDA BULUNUR. BU K MADDE KARITIRILARAK KMYASAL REAKSYON SONUCU CO2 VE KPK OLUUR.

SNDRC NDE 1/20 ORANINDA KPK KONSANTRES, 19/20 ORANINDA SU BULUNUR. E. SULU SNDRCLER: TP NDEK SUYUN TC GAZ YARDIMI LE DIARI SRLMES LE ALIIR. AMA: A SINIFI YANGINLARDA KULLANILIR.( YAAM VE YK BLMELER ) YAPIM: KIRMIZI RENKTE; MUHTEVYAT GAZ KARTUUNDAN VEYA BASINLANDIRILMI TPTE STOKLANABLR. KULLANMA YNTEM: NEY IKARTIN VE MMKNSE TEST EDN, YANGINA TAIYIN, GVERTE GB BR YERE YERLETRN, HORTUMU ALIN VE YANGINI HEDEFLEYN, SNDRCY KULLANIN VE SICAK BLGEY SOUTUN. SRE: 1 DAKKA. FIRLATMA: 6 METRE. AVANTAJLARI: BOL BULUNMASI, Y SOUTMA EKTS. DEZAVANTAJLARI: ELEKTRK LETKENL, YKE ZARAR VEREBLR. TAINABLR/ SEYYAR YANGIN SNDRCLER, BOALTILDII ZAMAN SONRAK KULLANIMI N DOLDURMA KT VE APARATLARI YARDIMI LE BR SONRAK KULLANIM N HAZIRLANIR. HAZIRLIIN YAPILII: 1. SLNDRDEK BASINCI GDERMEK N TUTAMA GEVETLR. 2. ST KEP KARTULA BERABER ALINIR. 3. SLNDR TEMZLENR, KOROZYON KONTROL YAPILIR. 4. SLNDR BASIN TESTNN SERTFKASINDA BELRTLD ZAMAN NDE YAPILDII KONTROL EDLR. 5. IKI BORUSU VE NOZULUNUN TEMZ OLDUU KONTROL EDLR. 6. TETK VALFIN SERBEST OLARAK ALITII VE SIZMAZLIK KONTROL EDLR. 7. SNDRC MADDE KONULDUKTAN SONRA, BALIK DONATILIR VE EMNYET PM TAKILIR. 8. SLNDRE YEN DOLUM TARH YAZILIR. 9. SNDRC YERNE KONUR VEYA DEPOYA KALDIRILIR.

79

DENETM VE TESTLER: DENETM GAZ KARTULARI ( BTN TPLER SU, KPK VE KURU TOZ) SENEDE EN AZ BR KERE UYGUN YETERLLKTEK KLER TARAFINDAN YAPILMALIDIR. YANGIN SNDRCNN GVDESN KONTROL EDLMELDR. BOYASI VE KULLANIM TALMATLARI OKUNAKLI OLMALIDIR. ST YAVAA IKARTILMALIDIR. KARTUUN ERSNDEK BOALTILMALI VE NCELENMELDR. KARTUUN KULLANMA SRESNN GEERL OLUP OLMADII KONTROL EDLMEL, KARTU BOALTILARAK TARTILMALI, TARTILAN DEER LE KARTU ZERNDEK DEERLERN AYNI OLUP OLMADII NCELENMELDR. DENETM SONULARI SERVS ZELGELERNE KAYIT EDLMELDR. DEPOLANMI BASIN ( BTN TPLER) SENEDE EN AZ BR KERE UYGUN YETERLLKTEK KLER TARAFINDAN YAPILMALIDIR. AIRLII SERVS TABELALARINDAK DEERLERLE KARILATIRILARAK KONTROL EDLMELDR. %10DAN DAHA FAZLA KAYIP VARSA SNDRC YENDEN DOLDURULMALIDIR. YANGIN SNDRCNN GVDESN KONTROL EDLMELDR. BOYASI VE KULLANIM TALMATLARI OKUNAKLI OLMALIDIR. BASIN GSTERGES NCELENMEL, LETM ARALII ERNDE OLUP OLMADII KONTROL EDLMELDR. GVENLK PM KONTROL EDLMEL, HORTUMLARIN DURUMUNUN Y OLUP OLMADIINA BAKILMALIDIR DENETM SONULARI SERVS ZELGELERNE KAYIT EDLMELDR.

80

BOALTMA TEST BOALTMA ARALII 5 YILDA BR SU ( BTN TPLER) KPK TOZ ( GAZ KARTU) TOZ ( DEPOLANMI BASINLI VANA ) NOT: 20 YILDAN UZUN SREDR BOALTMA LEM YAPILIYORSA, BOALTMA LEM 5 YILDAN NCE YAPILMALIDIR. F.YANGIN BATTANYES: YA TAVASI YANGINLARINDA OLDUU GB SIVI YANICILARIN BULUNDUU KAPLARDAK YANGINLARDA YANGIN BATTANYESNN KULLANILMASI UYGUN YNTEM OLARAK KABUL EDLMEKTEDR. BATTANYENN ST KENARI ELLE KORUMAK AMACI LE ELLERN ZERNDEN GERYE DORU KATLANIR. KOLLAR YANA DORU AIK OLARAK BATTANYE YZ, SICAK IIMASI VE ALEVDEN KORUYACAK BMDE NDE TUTULUR. SONRA NE ADIM ATILIR VE BATTANYE ALEVN ZERNDEN LERYE VE YANGININ GERSNE DORU BATTANYENN YANAN SIVIYA DALMASINI NLEMEK AMACI LE UZATILIR VE YANGIN RTLEREK AAI DORU FIRLATILIR.YANGIN BATTANYES LE RTLMESNDEN SONRA

, YANAN YERN ALTINDA ATE VE ISI KAYNAI VARSA BU KAYNAK KAPATILARAK YANGININ IKTII YER SOUTULMAYA BIRAKILIR. BATTANYE ZAMANINDAN NCE YERNDEN KALDIRILIRSA, TUTUMAYA YETERL OLACAK SICAKLIK NEDEN LE YANGIN YENDEN BALAYABLR.

81

82

KSEL DONANIM:

1. SU GERMEZ, ISI VE BUHARDAN DERY KORUYAN MADDEDEN YAPILMI KIYAFET. 2. ELEKTRK VE SU GERMEYEN, ISIYA DAYANIKLI ELDVEN VE ZME. 3. AYDINLATMA ARACI ( EN AZ 3 SAAT ENERJ VEREN ) 4. BR BALTA. 5. YANMAZ CAN HALATI. YANGIN KIYAFETLERNDE HER NEFES APARATI N YANMAZ CANKURTARAN HALATI OLMALI VE BU HALAT YAKLAIK 30 M UZUNLUUNDA VE 5 DAKKA 3,5 KNLUK STATK YKLE TEST EDLM OLMALIDIR. 6. HAVA TP VE MASKES ( YEDEK TP LE ) 7. KORUYUCU BALIK. GYSLER 5- 7,5 KG. AIRLIINDA ALMNYUM KAPLANMI METAL ALAIMDIR. KULLANILAN TPN KAPASTES 1200 LT. ALIMA BASINCI 120 BAR. ALIMA SRES 30 DAKKA DIR. HAVA TP NDE FLTRE EDLM KURU HAVA BULUNUR.

83

GEMLERDE GENELLKLE 1240 LTLK VE 31 DKLIK TPLER KULLANILIR. HAVA TP, BR HORTUM YARDIMIYLA GER DNDRMEZ BASIN DRC VALFA BALIDIR. BU VALF TP BASINCINI 6-11 BAR ARASI BR BASINCA DREREK, YNE BR LASTK HORTUM YARDIMI LE MASKENN STNDE BULUNAN VALFA GNDERR. BU VALF YKSEK VE ALAK BASIN HAVA DRCLERE SAHPTR. MASKENN NNDE BULUNAN VALFLAR DAKKADA 250LT. HAVAYI BOALTIR. MASKE ISIYA DAYANIKLI VE SU GERMEZ MADDEDEN YAPILMITIR. MAKSMUM GR SALAYAN BR CAMI VARDIR. MASKE K BLMDR. BRNC BLM KONUMA BLM, KNC BLM SE BR KORUYUCU OLUP KARBONDOKSTN MASKE NE YAYILMASINI NLER. SSTEMDE AYRICA TP BASINCINI GSTEREN GEY LE GAZIN AZALDIINI BLDREN SESL UYARI VARDIR. BU SESL UYARI BALADIKTAN SONRA TP 10 DK. DAHA KULLANILABLR. TPN EMNYETLE KULLANILMASI HESABI: BASIN ALTINDAK HAVANIN HACM ( LT ) EMNYETLE KULLANMA SRES = 40 EMNYET SRES

1200 LT. LK TP N: E.K.S =1200/ 40 10 = 20 DAKKADIR.

84

SOLUNUM AYGITLARI LE LGL BLGLER; AAIDA BELRTLEN BMDE, HBR SLNME OLMADAN BLG KARTLARINA YAZILIR.

DER BLGLER

ERDE KALINACAK SRE SOLUNUM AYGITLARI TAKARAK YANGIN LE MCADELEYE GNDERLENLERN KARTLARININ ZERNE AAIDA BELRTLEN BLGLER YAZILIR. BU BLGLER YAZMA SORUMLULUU YANGIN ALANINA GR YER KONTROL ZABTNE ATTR. SOLUNUM AYGITLARININ ALARMLARININ ALMA ZAMANLARI KONTROL ZELGESNDEN SAPTANIR.

85

TENEFFS CHAZI ANA PARADAN OLUMUTUR: 1.MASKE MASKE NSAN YZN DI ETKLERDEN KORUR. MASKENN NDE KNC BR KK MASKE BULUNUR, BUNA MASKE DENR. MASKE ALICI VE VERC VENTLLER VASITASIYLA TPTEN TEMZ HAVA ALMAMIZI VE ALDIIMIZ HAVANIN FAZLASINI DIARI VERMEMZ VE BUULANMAMASINI SALAR.

MASKE SIRTLIK ELK E (TP) MASKENN PARALARI (BALARI) TAIMA BAI. TEPE BAI. AKAK BALARI. ENE BALARI. MASKE TAKILMADAN NCE BALARI GEVETLR VE YZE GERLR. NCE TEPE BAI EKLEREK SIKITIRILIR, SONRA SADA VE SOLDA BULUNAN AKAK BALARI, DAHA SONRADA ENE BALARI AYNI ANDA EKLEREK SIKITIRILIR. BU LEM YAPILDIKTAN SONRA ELMZN AVU LE NEFES ALDIIMIZ KISMI KAPATARAK MASKENN YZMZE TAM OTURUP, OTURMADIINI KONTROL EDERZ. AYET HAVA ALMIYORSAK MASKEY Y TAKMIIZ DEMEKTR. BU LEM BTTKTEN SONRA TPN VALF AILIR, AKCER OTOMAT MASKEYE BALANIR. TENEFFS TPTEN YAPILIR.

86

2. SIRTLIK ERGONOMK BR YAPIYA SAHP OLDUUNDAN CHAZIN SIRTIMIZA YCE YERLEMEMZ SALAR. TP ERSNDEK HAVA KULLANILDIKA BASIN DECEKTR, BASINCIN DMES LE TP SOUYACAKTIR. SIRTLIK SOUUN DREK VCUDUMUZLA TEMASINI KESEREK SOUUN VERECE ZARARI DA NLEYECEKTR. 3.ELK E (TP) YANGINLARDA VE GEREKL OLAN YERLERDE KULLANILMAK ZERE ERSNE MUHTELF BASINLAR ALTINDA HAVA DEPO EDLR. EEBD (EMERGENCY ESCAPE BREATHING APPARATUS) BTN GEMLER EN AZ K ADET EEBD YAAM MAHALNDE BULUNDURMALIDIR. BTN GEMLERN MAKNE DARESNDE KOLAYCA KULLANILABLECEK EKLDE VE YANGIN ANINDA KOLAYCA BULUNABLECEK AIKA GRLEBLEN BR YERDE BULUNACAKTIR. YERLER YANGIN PLANINDA GSTERLECEKTR. SADECE YANGIN ANINDA KAITA KULLANILACAKTIR. BASKA BR AMA N KULLANILMAYACAKTIR. KULLANMA SRES 10 DAKKA LE SINIRLANMITIR. EEBD BR ADET TM BAI KAPLAYAN MASKEYE SAHP OLACAKTIR. BU MASKE GR ENGELEMEYECEK BR MADDEDEN YAPILACAKTIR VE SICAKLIKTAN VE ALEVDEN ETKLENMYECEKTR. YZ; GZLER, BURUN VE AZI KAPAYACAKTIR. HAND FREE BR SEKLDE TAINABLECEKTR. TEHLKEL ATMOSFERDE GYLEBLECEK EKLDE KULLANIMI BULUNDUU YERLERDE BELRTLECEK, PERSONEL BUNUN ETMN ALACAKTIR. ZELLKLE PERSONELN KAI YOLU ZERNDE BULUNDURULACAKTIR.

14. YANGIN SNDRME SIRASINDA GEM DENGES: GEM DENGES ACL DURUMLARDA HASSAS OLARAK HESAPLANMA ANSINA SAHP OLAMAMAKTADIR. BU GB DURUMLARDAK TEK AMA YETERL POZTF DENGEY KORUMAYA ALIMAK OLACAKTIR. BRKA SAAT SREBLECEK KAZALARDA RAKAMSAL BR TESPT YARARLI OLACAKTIR. RAKAMSAL TESPTN DORULUU ELDEK BLG VE YAKLAIK DEERLERDEK TUTARLILIA BALIDIR. BU TESPT OK YNLDR VE AAIDAK VARSAYIMLARI KAPSAMAKTADIR: EKLENEN SUYUN AIRLII. ( GEMDEN, KIYIDAN, BOTLARDAN VS. ) BOALTILAN SUYUN AIRLII.( DRENAJ, POMPALAMA ) 87

BR KOMPARTIMANDAN DERNE AKTARILAN SUYUN AIRLII. BUHARA DNEN SUYUN AIRLII. MALZEME, YK GB BYK BR KISMI TAMAMEN YANMI VEYA TAHLYE EDLM KISMIN AIRLII. ALANDA YK VARSA EKLENEN SUYUN KGS. SERBEST SU YZEY ETKLER. ARTLAR HAKKINDA YAPILACAK Y BR TAHMN HERHANG BR TESPTTEN DAHA FAYDALIDIR. YAKLAIK GZ ERS VE BUNA STNADEN DAHA SONRASI N YAPILACAK TAHMN OK NEMLDR. DENGE GTTKE U NOKTALARA DORU KAYIYORSA VE DOUBLE BATTOM TANKLARA VE DER ALANLARA BALANS ALMAK MMKN SE BU ALIMA LK SAFHALARDA YAPILMALIDIR. MMKNSE GEREKSZ BO ALANLAR ORTADAN KALDIRILMALIDIR. YANGINA YAKIN YAKIT TANKLARI VARSA VE YANGIN ALANI N TEHLKEL SE BOALTMAK YERNE TANKINI DOLDURMAK BUHARI VE SERBEST ALANI ORTADAN KALDIRACAKTIR. GVERTE DELKLERNN VE DRENAJLARIN TEMZ OLMASINA ZEN GSTERLMELDR. PEK AZ GEMDE SU TAHLYESNDE KULLANILAN PORTATF TEHZATLAR BULUNMAKTADIR. BU TR TEHZAT ARASINDA VENTUR PRENSB LE ALIAN EJEKTRLER VEYA PORTATF POMPALAR VARDIR. SALLANMA VE YANA YATMA ARASINDA YAPILACAK AYIRIM NEMLDR. YAPILACAK ALIMALAR SALLANAN BR GEMNN DAHA KT DURUMLARA DMESNE VE AIR ARTLARIN ORTAYA IKMASINA NEDEN OLABLR. BELL BR AI LE YATAN GEMDE, GEMY HAREKET ETTRLMEDEN DENGE KAYBI NEDENYLEM SALLANDIINI VEYA HATALI YKLENMES NEDENYLEM YANA YATTIINI TESPT ETMEK GTR. LMAN KOULLARINDA YANGINA KARI MCADELE EDLRKEN MG Y BLNMEDEN EMNN BR SALLANTI VEYA YANA YATMA MI OLDUUNA YDA YANGINA KARI KULLANILAN SUDAN MI KAYNAKLANDIINA KARAR VERMEK OLDUKA GTR. DENZDE GEMNN HAREKETNE GRE NDE BULUNULAN DURUMU SAPTAMAK DAHA KOLAY OLACAKTIR. ACL DURUM VERLER VE GEM TALMLER: YANGIN KORUMA YNETMELKLERNE GRE YANGIN KULLANIMI N GVERTEDE HAZIRLANAN PLANLARIN, BAKIM VE TAKIM ALITIRMA TALMATLARININ K NSHA OLMASI GEREKMEKTEDR. YANGIN SNDRME ETMLER DENZDE YAPILMAKTA OK NADR OLARAK DENGE ALANLARINDA GRLECEK VE DENGE ARATIRMASI GEREKTREN BR YANGIN OLASILII ALTINDA SINIRLI VERLERN SZ KONUSU OLDUU GRLECEKTR. DETAYLI BR YANGIN TALMATI KAPSAMINDA YAPILACAK ALIMALAR AAIDAK REHBER BLGLER ERECEKTR: 1.KG VE ALAN EBATLARI. 2.DRENAJ DZENLEMELER VE SON TOPLAMA ALANLARI 3.SU GERMEZLK VE GERGENLK SINIRLARININ TESPT ( SU GERGEN KISIMLAR SERBEST SATHIN YAYILMASINA NEDEN OLURLAR ) 4.DER UYGUN TALMLER.

88

15. KAI YOLLARI VE ULAILABLRLK: VE DI MERDVENLER, MAKNE DARELER DIINDA MRETTEBATIN NORMALDE BULUNDUU MAHALLERDEN VE TM YAAM MAHALLERNDEN AIK GVERTELERE, CAN FLKA VE CAN SALLARINA DORUDAN KAI YOLLARI OLUTURACAK EKLDE DZENLENECEKTR. HER SEVYEDEK YAAM YERLERNDE HER BR SINIRLANDIRILMI MAHAL VEYA GRUPLARINDAN KAII SALAMAK ZERE BRBRNDEN OLABLDNCE UZAKTA DZENLENM EN AZ K KAI YOLU SALANACAKTIR. TEKNENN YERLEM, ANA GVERTE ALTINDAK MAHALLERE GRLEBLECEK VE UYGUN KAI YOLLARI SALANACAK TARZDA OLACAKTIR. YAKIT TANKI VEYA MAKNE EREN MAHALLERE GR, AIK BLGELERDEN YAPILACAKTIR. YAKITIN PARLAMA NOKTASI 55 C SE, GR KORDORDAN OLABLR. MAKNE DARES VEYA TANKLARDAN KAI VE GR KAPORTALARINDA ENGELLEYC BR DURUM BULUNMAYACAKTIR. TEKNENN MAHAL VE BLMELERNE GRLEBLME, OLASI BR YANGIN BALANGICI NOKTASININ BELRLENMESNE OLANAK VERECEK TARZDA OLACAKTIR. YAAMA MAHALL OLARAK KULLANILAN TM MAHALLERDE, GENEL OLARAK K IKI BULUNACAKTIR. MAKNE DARES VEYA KUZNEDE, BR IKIIN YANGIN NETCES KAPANMASI NEDENYLE, KNC BR IKI GEREKLDR. KNC IKI, BOYUTLARI 450X450 MM. DEN AZ OLMAMAK ZERE, KK BR KAPORTA VEYA AIKLIK EKLNDEK ACL IKI OLABLR.

89

ACL IKI, ANAHTAR VEYA ALET KULLANILMAKSIZIN, K TARAFTAN DA KOLAYLIKLA AILABLR OLMALIDIR. MAKNE DARESNDE PERSONEL BULUNDUU DURUMLARDA, MAKNE DARESNDE, BRBRNE MMKN OLDUU KADAR UZAKTA BULUNAN K KAI OLACAKTIR. BUNLARDAN BR, HER K TARAFTAN DA AILABLEN KAPORTALI BR MENHOL VEYA KAPI LE ANA GVERTEYE AILACAKTIR. 16.HAVALANDIRMA: TM GEMDE YETERL BR HAVALANDIRMA SALANACAKTIR. YAAMA MAHALLER, MAKNE DARES VE/VEYA TANKLARDAN GELECEK DUMAN VEYA GAZLARA KARI KORUNACAKTIR. MAKNE DARELERNN, YAKIT TANKI EREN MAHALLERN VE KUZNELERN HAVALANDIRILMASINA ZEL NEM VERLECEKTR. KUZNE HAVALANDIRMA KANALLARI LE GENEL OLARAK YKSEK DERECEDE YANGIN TEHLKES BULUNAN MAHALLERN HAVALANDIRMA KANALLARI, ELKTEN YAPILMAYAN VEYA ZOLE EDLMEYEN YAAM VE SERVS MAHALLERNDEN GEMEYECEKTR. HAVALANDIRMA AIKLIKLARI, GEMNN MEYL VE TRM LE DALGALARIN ETKS DE GZ NNE ALINARAK, FAZLA MKTARDA DENZ SUYUNUN GRNE YOL AMAYACAK EKLDE DZENLENECEKTR. MAKNE, JENERATR GRUPLARI VE YAKIT TANK MAHALLERNN HAVALANDIRILMASI: MAKNE, JENERATR GRUBU VEYA YAKIT TANKLARININ BULUNDUU KAPALI MAHALLER, TUTUABLR BUHARLARIN BRKMESNN NLENMES, BUNLARIN AIK HAVAYA ATILMASI VE MAKNEYE GEREKL HAVANIN SALANMASI N, EN AZINDAN TAB OLARAK HAVALANDIRILACAKTIR. TUTUMA NOKTASI 55 C OLAN (RNEN; BENZN) YAKIT KULLANILDIINDA BR MEKANK EMME SSTEM BULUNACAKTIR. BU SSTEM SADECE BU MAHALLERE HZMET EDECEKTR. EMCLER, ANA SEVK MOTORUNUN ALIMA DEVRESNE ENERJ VERLMESNDEN EN AZ 3 DAKKA NCE ALITIRILACAKTIR. BU AMALA, EMCLERN ALIMASINDAN 3 DAKKA SONRA MOTORUN ALIMASININ MMKN OLMASINI SALAYAN BR DZEN KONULACAKTIR. SEVK MOTORUNU ACL DURUMDA ALITIRMA GERE OLAN HALLERDE, BU DZEN ELLE DEVRE DIINA ALMA OLANAI BULUNACAKTIR. 90

17.YANGINLA MCADELENN TEHLKELER: 1. KURU DAMITMA. 2. KMYASAL REAKSYONLAR. 3. KAZAN APTEYK YANGINLARI. 4. SU BORULU KAZAN YANGINLARI. KURU DAMITMA: YANICI MALZEMENN YETERSZ OKSJENLE YANMASI OLAYINA KURU DAMITMA ADINI VERYORUZ. KURU DAMITMA TEHLKELER: A. YANGIN KAPALI MAHALDEDR. B. ISI YAVA YAVA YKSELR, FAKAT TAM OLMAYAN YANMA VARDIR. C. AIK KISIMLARDAN TEMZ HAVA LE BRLKTE OKSJEN GR OLUR VE PARLAMA MEYDANA GELR. D. BU DURUMDA PERSONEL KORUMASIZSA YARALANABLR VEYA YANABLR. KORUNMA VE TEHLKENN AZALTILMASI: A. DITAN SU LE SOUTMAK. B. KAPALI ALANA SU PERDESNN ARKASINDA MELEREK GRMEK. C. YANAN YERN ST KISMINA DORU SUYU TUTMAK. D. BYLE MAHALLERDE DUMAN IKTII GRLRSE MDAHALENN ABUK YAPILMASI NEMLDR. KMYASAL REAKSYONLAR: A. KMYASAL REAKSYONLARA AAIDAK MADDELERN BR VEYA DAHA FAZLASININ EKLENMES LE ETKLERN ARTMASI GZ NNE ALINIR. ( SU, ISI, BUHAR, YA, KPK, CO2, KUM ) B. MEYDANA GELEN ETKLER. A. YANICI GAZLARIN GELMES. B. KEND KENDNE TUTUMA. C. YANICI GAZLARIN GELEREK PARLAMASI. D. DUMAN OLUMASI. C.YK VE YAAM MAHALLERNDE YANGINLA MCADELE SRESNCE KMYASAL REAKSYONLAR OLUMA HTMAL DAHA YKSEKTR. D. YANGINA SEBEP OLAN BAZI KMYASAL REAKSYONLAR: A. KALSYUM KARPT SU LE TEMAS EDERSE ASETLEN RETR. B. KMR YANGINLARINDA BUHARIN AYRIMASI. C. D TP YANGINLAR. F. BTKSEL YKLERN NEML KEN KEND KENDNE ISINMASI. ( BYOLOJK REAKSYON ) G. KMR YKNN YETERL HAVALANDIRMANIN YAPILMADII ORTAMLARDA TEHLKEL SEVYEDE METAN RETMES. E.TEHLKEL YK YANGINLARININ DORU METOTLARLA SNDRLMES VE YANGININ OLUMAMASI N ( TEHLKEL YK TAIYAN GEMLER ) EMERCENS YNTEMLER UYGULANIR.

91

F. KMYASAL TEHLKELERE SAHP DKME YK TAIYAN GEMLERDE MEYDANA GELEBLECEK YANGINLARA DORU MDAHALE N ( KATI DKME YKLER N EMNYETL UYGULAMA KODLARININ EMERCENS PROGRAMI ) VERLR. KAZAN APTEYK YANGINLARI: A. KAZAN APTEYK YANGINLARININ OLUTUU YERLER: A. STML GEMLERDE; APTEYKLER, EKONOMAYZERLER VE HAVA HTERLER. B. TEN YANMALI MAKNELERDE: EGZOST BORULARI, EKONOMAYZERLER, ATIK ISI KAZANLARI. B. YANGIN SEBEB: AIRI ISINAN VE TUTUAN, YALI VEYA YASIZ KARBON KALINTILARININ BRKMES GENELLKLE BU TR YANGINLARA NEDEN OLUR. C. BU TR YANGINLARDAK MCADELE ZORLUKLARI VE TEHLKELER: A.MAKNE DARESNN ST KISMINDAN BACANIN BTN BLMLERNE KOLAYLIKLA ULAILAMAMASI. B.EKONOMAYZER AILDIINDA PATLAMA HTMAL. C.EKONOMAYZER BORU SICAKLIININ 700 C.DERECEYE ULAMASI DURUMUNDA: 1. BUHAR NDEK DEMR BUHARDA YANACAKTIR. 2. REAKSYON KEND KENDNE ULAACAK VE ISI RETECEKTR. 3. YANMA RNLER DEMR OKSDE EDECEK VE H2 SERBEST KALACAKTIR. 4. BUHAR NDE DEMRN YANMASI BESLENEN O2 NE BALI KALMAYACAKTIR. 5. RETLEN HDROJEN HAVA LE TEMASA GEERSE YANACAK VE PATLAMALAR MEYDANA GELECEKTR. D. YANGININ KONTROL ALTINA ALINMASI N UYGULANMASI GEREKL YNTEMLER: A. KAZAN VE/ VEYA ANA MAKNEY KAPATILIR. B. SICAKLII DRMEK N YANAN KISMIN DI YZEYNE SU TATBK EDLR. C. YANGINDA O2 NN YETERSZ HALE GETRLMES, DEMRN SU LE TEMAS ETMES LE H2 RETLMES. D. BAZI GBRELERDE ( OKSDE YK ) SNDRC GAZ UYGULANSA DA YANGININ DEVAM ETMES. E. FOSFOR GB AMBALAJI HASARA URAYAN YKLERN HAVA LE KENDLNDEN TUTUMASI. SNDRMEK N GEREKL DAMPERLER VE KAZAN DETRME VALFI KAPATILIR. F. SU HASARINA KARI NLEM ALINIR. GEREKL ELEKTRK SSTEM VE DEVRELER LE DER TEHZAT KORUNUR. G. YANAN KISMI NCELEMEK VE TEMZLEMEK N EMNYETL OLUNCAYA KADAR EKONOMAYZER N SOUTULMASINA DEVAM EDLR SU BORULU KAZAN YANGINLARI: A. SU BORULU KAZANLAR BUHARDA DEMRN YANMASINI U EKLDE OLUTURURLAR: A. KAZAN SUYUNUN AZALMASI SONUCU SU SEVYES ZERNDEK BORULARIN AIRI ISINMASI VE KAZANIN GE KAPATILMASI.

92

B. LMAN DURUMUNDA KAZAN KAPATILDIKTAN SONRA BACADAK KURUMUN KONTROL DII YANMASI VE BUNUN SONUCU KAZAN SUYUNUN AZALMASI NEDEN LE SU SEVYES ZERNDEK BORULARIN AIRI ISINMASININ EKLENMES. B. YANGIN BORU SICAKLII 700 C.DERECEYE ERMEDEN NCE TESPT EDLRSE, TERCH EDLEN YANGINLA MCADELE METODU: A. KAZAN BORULARININ YANDII VE HASARA URADII KABUL EDLEREK YANGININ MERKEZNE KEND BESLEME POMPASI VE MMKN OLAN EN FAZLA SU ETKS LE KAZAN BOYLERNE SOUTMA LEMN YAPILMALIDIR. B. HAVA KEYSLERN VE APTEYKLER SU KULLANARAK SOUTULMALIDIR. C. PSKRTME NOZULLARININ ZERNE KPK VEYA GAZLI YANGIN SNDRCLERN DREKT OLARAK UYGULAMASINDAN KAINILIR. C.BUHAR NDE DEMR YANGINI GELRSE KAZAN APTEYK YANGINLARINDAK YANGIN MCADELE YNTEMLER UYGULANIR. TANIMLAR APTEYK: BACA BOLUU. HAVA HTERLER: HAVA ISITICILAR. CEHENNEMLK: STTE STM DRAMI, YANLARDA STM RETEN BORULAR, ALT VE N ARKA KISIMLARDA DUVARLARLA SINIRLI CEHENNEMLK ELK SALARDAN OLUUR. EKONOMAYZER: BACA BOLUUNA YERLETRLM VE ZER ALMNYUM KANATLI BORU DEMETLERDR. ISI EKONOMS SALAR.

18. SKAVEN YANGINI: MEKANK AKSAMDAK AINMA, YAKIT ENJEKTRLERNDEK ARIZA, VERML OLMAYAN EGZOZ SSTEM, HATALI SLNDR YALAMA VE KARBON BRKM SKAVEN YANGININA SEBEBYET VEREBLR. SKAVENCE YA KAAKLARININ NLENMES VE SKAVENCN YZEYLERNN TEMZ TUTULMASI YANGIN TEHLKESNN AZALTILMASI BAKIMINDAN NEMLDR. SKAVEN MAHALLNDE BRKEN KARBON VE YALARIN YANICI GAZ BUHARLARININ ISI ETKS LE IKARMI OLDUU YANGINLAR, SPRME HAVASININ DA TESR LE MAKNE SSTEM VE DEVRELERNDE DN OLMAYAN HASARLARA NEDEN OLURLAR. BYLE YERLERN TEMZ TUTULMASINA, YA KAAKLARININ GDERLMESNE ZEN GSTERLMELDR. OLUAN YANGINLARDA MAKNENN ASKIDA ALIMASI, YAKITIN KONTROL, KPK ( FOAM )UN SABT VE SEYYAR YANGIN DONANIMLARININ SIVI YANICI MADDE YANGINLARI N HAZIR OLMASI GEREKR.

93

BU TR YANGINLARIN KISA SRE NDE BYK YANGIN BOYUTLARINA ULAACAI GZ NNE ALINARAK MAKNE DARES TERK EDLEREK ( ELEKTRKLERN KESLMES, HAVALANDIRILMALARIN DURDURULMASI, SIZMAZLIIN TAM OLMASININ SALANMASI) VE SABT CO2 BOMA SSTEMLERNN HAZIRLANMASI GEREKR. SKAVEN YANGINLARINDA STMLE BOMA SSTEMLERDE YANGIN SNDRMEDE ETKLDR.

19. SNTNE YANGINI: GEMLERN MAKNE DARES, YK MAHALL SNTNELER YANGIN IKMASI BAKIMINDAN OK HASSAS BLGELERDR. BU YERLERN SNTNELERNE SIZAN MAKNE YALARI, AKARYAKIT, YK AKINTILARI GB SIVI YANICILAR SICAKLIINDA UYGUN OLDUU ORTAMDA YANICI GAZ BUHARLARI HALNE DNEREK YANGINA NEDEN OLURLAR. SIZINTI KONTROL YAPILMASI, BRKNTLERE MEYDAN VERLMEMES N NLEM ALINMASI, SNTNE BRKNTLERNN SNTNE SEPARATRNDEN GELEREK ATILMASI VE HAVALANDIRILMASINA DKKAT EDLMELDR. SNTNE SEPARATRLER, SNTNELERDE BRKEN SU, YAKIT VE YA KARIIMLARINI AYRITIRAN CHAZLARDIR. PARLAYICI VEYA ZEHRL SIVILARIN KAPALI YK MAHALLERNDE TAINMASI SZ KONUSU SE SNTNE POMPALAMA SSTEM, BU SIVILARIN MAKNE DARES NDEK BORU DONANIMLARI VEYA POMPALAR NDEN GEECEK EKLDE BASILMASINI NLEYECEK TARZDA DZAYN EDLMELDR. 20.KARTER YANGINI: MAKNENN KARTER MUHAFAZASI NDE KALAN HAREKETL PARALARININ, YASIZ KALMASI GB BR NEDENLE KIZIARAK YANICI GAZ BUHARLARINA ISI VERMES LE MEYDANA GETRDKLER KARTER YANGINLARI, YKSEK SICAKLIK NEDEN LE BASINCIN ARTMASI SONUCUNDA YANMA OK HIZLI OKSDASYONA DNEREK KARTER PATLAMALARINA NEDEN OLMAKTADIR. KPK ( FOAM ) , SOUTMA AMALI DENZ SUYU, YANGININ LERLEME SAFHASINDA DA CO2 SABT SSTEM DEVREYE GREBLR.

94

21.BACA YANGINI: ANA VE YARDIMCI MAKNE, KAZAN GB GEMLERDE ALIAN CHAZLARIN VE BU CHAZLARIN ALIMALARI SONUCU EGZOSTLARINDAN ATILAN YANMI GAZ VE BUHARLARININ; GEM DIINA IKMASINI SALIYAN GEM BACA SSTEMLERNN VE BACA BAFILLARINDA BRKEN YANMI GAZ ARTIKLARININ GEREKL TEMZLK, BAKIM VE KONTROLLARI YAPILMAZSA, SSTEMDE ALIAN CHAZLAR KONTROLSZ YANMA SONUCUNDA FAZLA EGZOST GAZI BRKMNE NEDEN OLURLAR. SSTEM TERK EDEN SICAK EGZOT GAZLARI, BACA NDE BRKM YANMI GAZ ARTIKLARINI ISI YAYILMASI NEDEN LE TUTUTURARAK YANGINA NEDEN OLURLAR.

BACA YANGILARINA KARI NLEMLER: 1.GEM BACASINDAN EGZOST IKARAN CHAZLARIN BAKIM/ TUTUMLARININ ZAMANINDA YAPILMASI, KT YANMAYA SON VERLMES. 2.BACA KRLLN ORTADAN KALDIRILMASI. 3.BACA EGZOST SOUTMA SSTEMNN ALIIR OLMASI. BACA YANGINLARI LE MCADELE: 1.KPR ST, GEM EMNYETNE DKKAT EDEREK SRAT SIFIRLAR. 2.BACA YANGININA SEBEP OLAN MAKNE KESNLKLE STOP EDLMEZ, ZERNDEK YK KALDIRILIR. 3.YANGININ MAKNE DARESNE DE SIRAYACAI GZ NNE ALINARAK YANGIN EMNYET TEDBRLER UYGULANIR.(SABT VE SEYYAR KPK SSTEMLER LE DENZ SUYU SOUTMA SSTEMLER DEVREYE SOKULUR) 4.YANGIN SNDRMEDE NEML BR FAALYET OLARAK GEM BACASI DENZ SUYU LE DIARIDAN SOUTULUR. 5.YANGIN SNDRLP EMNYET TEDBRLER ALINANA KADAR SOUTMA LEMNE DEVAM EDLR. 6. EGZOST ARTIKLARININ BACA NDE YANMASI SONUCU Y BR TOMARLAMA YAPILMI OLUR. 95

7.YANGINA NEDEN OLAN MAKNE; YANGIN SNDKTEN, BACA YETERL SOUTULDUKTAN SONRA ALIMA SICAKLII KONTROL EDLEREK DEVR BR KA DEFA YKSELTLR VE STOP EDLR. 8. YANGIN NEDENLER ARATIRILIR. 9. GEM EMNYET KONTROL EDLR VE DEERLENDRLR. 22.YANGIN ARATIRMA VE RAPOR ETME: A. YANGIN ARATIRMASI AAIDAK KAYITLARI KAPSAR: 1. YANGININ TESPT EDL EKL. 2. YANGIN ALARMININ VERLD ZAMAN. 3. ALARM VERL EKL. 4. SVAR VE DER ZABTLERE HABER VERLD ZAMAN. 5. YANGININ DURUMU ED. 6. OLAY YERNE LK GELENLER VEYA BULUNANLAR. 7. YANGIN SNDRME N YAPILAN LK MDAHALE. 8. BASINLI HAVA LE ALIAN TENEFFS CHAZI ( CABA ) KA K BU DONANIMI KULLANDI. 9. SABT VE TAINABLR/SEYYAR YANGIN SNDRCLERDEN HANGLER KULLANILDI. 10. NE KADAR NSAN GC KULLANILDI. 11. YANGIN SNDRL ZAMANI. 12. KAZAZEDELERN DURUMU ( L, YARALI ). 13. GEM YAPI VE DONANIMLARDA MEYDANA GELEN KAYIP VE HASAR. 14. YANGIN SNDRME ARALARININ NEDEN OLDUU HASARLARIN TAHMN ORANI ( SU-KPK HASARLARI GB ) 15. YANGIN SNDRLDKTEN SONRA YANGIN NBETNE NE KADAR ZAMAN DEVAM EDLD, 16. GEMNN SEYR VE DURU GCNE TESR EDEN YANGIN HASARLARIN TESPT, NE KADAR KULLANILMAZ DURUMA GELD. 17. YANGIN ANALZ ( ELDEK VERLERE GRE ) YANAN MALZEMELER, BLNEN VEYA MUHTEMEL TUTUMA KAYNAKLARI VE NEDENLER. 18. YANGININ OLUUM SEBEPLER HAKKINDA KANAATLER VE TEKRARLANMASI N ALINMASI GEREKEN NLEMLER LE LGL TAVSYELER. B. ARATIRMA RAPORLARI AAIDA BELRTLEN YANGINLA MCADELE YNTEM VE DETAYLARINI KAPSAR: 1.OLAY VE ZAMAN ZELGES. 2.YAPILAN MDAHALE VE HER MDAHALENN ZAMANI. 3.MEVK, MALZEME VE TUTUMAYI EREN YANGINLA LGL GEREKLER. 4.YANGINLA MCADELE N GEREKL YANGIN SNDRME ARALARI VE KULLANILAN HER EDN SAYISI. 5.YANGINLA MCADELEYE KATILAN PERSONEL VE SAHL YANGINLA MCADELE EKPLERN SAYISI. 6.KULLANILAN DONANIM VE ( CABA ) NIN SAYISI. 7.YANGININ YOL ATII HASAR. 8.YANGININ NEDEN OLDUU GEM VE SERVSLERDE MEYDANA GELEN KULLANILAMAZ DURUM / ORANLARI.

96

C.RAPORLAR TESPT EDLEN GEREKLERDEN ELDE EDLEN KANAATLER KAPSAMALIDIR: 1.GEREK DURUMUN ANALZ VE TARTIILMASI. 2. BU ANALZ VE TARTIMALARDAN ELDE EDLEN KANAATLER. 3.OLAYIN TEKRARLANMAMASI N ALINMASI GEREKEN GRMLER HAKKINDA TAVSYELER. D. SONULAR: NEDEN YANGIN SORUTURMASI? GZ NNDE TUTULMASI GEREKEN ALANLAR: YANGIN TEHLKEL BR OPERASYON VEYA PROSES NEDENYLE M OLUTU? YANGIN YETERSZ STOKLAMA NEDENYLE M OLUTU? YANGIN KAST M BALATILDI? YANGIN SORUTURMASI, GEREKL SE AAIDAK DURUMLARDA OLUAN ZARARIN TANZM VE TELAFS N YAPILMASI GEREKENLER BELRLEMELDR. YANGIN TEHLKEL BR OPERASYON VEYA PROSES SEBEBYLE MEYDANA GELM OLABLR, BU OLAYIN TEKRARLANMASINI ENGELLEMEK N ALINMASI GEREKEN GVENLK NLEMLER VE TEDBRLER NELERDR? YANGIN YETERSZ STOKLAMA SEBEBYLE MEYDANA GELM OLABLR. BU DURUMUNA DKKAT EKLMEL VE KORUNMAK N GEREKENLER YAPILMALIDIR. YANGIN KAST IKARTILMISA SU TESPT EDLMEL, YETKL MERCLERE BLDRMDE BULUNULMALIDIR. YANGIN SORUTURMA VERLER DONANMA NDE DAM STANDARTI SALAYABLMEK N PROSEDRLER UYGUN BR EKLDE RAPORLANMALIDIR. BU RAPORLAR BR ARAYA GETRLEN BLGLERN, GEREKL DURUMLARDA (YAAM KAYBI VEYA KAST DURUMLAR DA) OLAYA DHL OLAN DI OTORTELER LE PAYLAIMINI SALAMAKTADIR. NE ZAMAN SORUTURMA? OLAYIN GEREKLET YERE ULAAN LK K GELR GELMEZ SORUTURMAYA BALAMALIDIR. LK GZLEM NEMLDR. TAM BR SORUTURMA YAPILDIINDAN EMN OL. YANGININ BALAMASINA NEDEN OLAN SEBEP OLAY YERNE GELEN LK K TARAFINDAN ARATIRMAYA BALANMALIDIR. TAM BR SORUTURMA YAPILDIINDA LK GZLEMLER PAHA BLMEZDR. LK GZLENMES GEREKENLER: LK ETKLENEN BLME VEYA KOMPARTIMAN YANGININ KAPSAMI YANGININ YN HERHANG BR ANORMAL, HIZLI YANGIN YAYILMASI OLUP OLMADII DUMANIN VE ALEVN RENG YANGIN SINIFI

97

HERHANG BR KAPI, AMBAR KAPAI VEYA MENFEZLERN NORMAL DII BR EKLDE AIK OLUP OLMADII OLAY YERNE ERMLERN BLOKE OLUP OLMADII OLAY YERNE YAKIN NSAN OLUP OLMADII YANGIN NEDENNN KEFEDLEBLMESN SALAYABLECEK BTN DURUMLAR GZLENMELDR. SORUTURMA AHTLERLE GRME. OLAY YERNN NCELENMES. H PHESZ YANGIN SNDRME VE KURTARMA LEMLER SIRASINDA BAZI KANITLAR YOK OLACAKTIR. ANCAK PERSONEL KANITLARIN NEM KONUSUNDA ETLRLERSE KANITLARIN YOK OLMASI AZALTILABLR. SORUTURMA N HTYA OLANLAR BLGLERE, YANGIN SNDRMENN AZAM ORANDA TUTULMASI, YANGINI KONTROL ALTINA ALINMASI LE OLAYIN LK ANLARINDA ULAILABLR. AHTLERLE GRME SORUTURMA GRMES SIRASINDA SORUTURMA GREVLS AIK GRL OLMALI VE TEORLERLE DESTEKLENMEYEN SORULAR SORMAMALIDIR. SORGULAMA OLAYDAN HEMEN SONRA, OLAY YERNDEN MMKN OLDUUNCA UZAK BR YERDE GEREKLETRLMELDR. UNUTULMAMALIDIR K, TANIK EER BERAAT VE YASAL YANSIMALARDAN KORKARSA BTN OLAY AIA IKARTILAMAYABLR. SORULABLECEK SORULAR: YANGINI LK NE ZAMAN VE NEREDE GRDNZ? PATLAMA OLDU MU? OLAY YERN TERK EDEN BRLERN GRDNZ M? TANIKLAR ALEV VE/VEYA DUMAN GRDNZ M? SAHA SORUTURMASI TUTUMA NOKTASINI SAPTA. TANIKLARDAN, YANGIN VE KURTARMA MRETTEBATINDAN, YANIK RNEKLER VE ZLERNDEN, YANGIN DAILMA ALANINDAN, DUMAN LEKESNDEN, HAVALANDIRMALARDAN (ACCELERANTS) GELEN KOKULARIN BLGLERN KULLAN. SORUTURMA SIRASINDA HER ZAMAN PERSONELN EMNYET DNLMELDR, SORUTURMA ALANI TEHLKEL BR DURUMUMDA OLABLR, GR NCES SAHANIN EMNYETL HALE GETRLMES GEREKEBLR. SORUTURMA ALANINI PLANLA, KAYDET VE ALANI FOTORAFLA. OLAY ALANI HAKKINDA BLGS OLAN, YARDIMCI OLABLECEK KLER BELRLE. TUTUMA NOKTASINI BELRLEMEYE ALIMADA, YANIKLARIN EN DK OLDUU NOKTAYI SAPTAMAK, VARSA KONDKSYON VE RADYASYONU HESABA KATMAK GEREKMEKTEDR.

98

DUMAN LEKELERNE BAKILARAK, KAPILAR NCELENMEL, YANGIN SIRASINDA AIK OLUP OLMADII BELRLENMELDR. YANGININ BALANGI ANINDA ELEKTRK PRZ VE KONTROL PANELLER VB DURUMLARI DA BELRLENMELDR( BUNLARIN DURUMLARI DAMA NOT EDLMEL MMKNSE FOTORAFLARI EKLMELDR). KAST KUNDAKLAMA SU KANITLARININ TAHRB. PERSONEL ARASINDA TUTARSIZLIK. KYETLER. KUNDAKILAR.(PROMANKLER) KISKANLIK. SAHTEKRLIK. KAST KUNDAKLAMA SPHES BRKA AYRI YANGININ BELRGN NEDENLER OLMAKSIZIN EZAMANI ZAMANLI IKMASI. MMKN GRLMEYECEK BR YERDE YANGIN IKMASI. MADDELERN OLMASI GEREKTNDEN FAKLI BR EKLDE YANMA DAVRANII. HAVALANDIRMA( ACCELERANTS) KOKULARININ ALIA GELMEDK OLMASI. OTOMATK DETEKTR, YAMURLAMA VEYA ISLATMA SSTEM. YANGIN KAPILARI, DEPO KAPAKLARI VS, GVENL AMA. AYRI OLAYLARI AYNI KNN RAPORLAMASI VEYA GRMES. ZEL MLKLERN YANGIN NCES YERNN DETRLMES. LML YANGINLAR KAZA NTHAR CNAYET EER YANGIN LMLE SONULANMISA, YETERL KANIT OLMADII SRECE HBR ZAMAN KAZA OLDUUNU FARZ ETMEYNZ. ADL TIP SORUMLUSU LM NEDENN BELRLEMEK VE ONAYLAMAKLA YKMLDR, ANCAK SORUTURMA GREVLS LM NEDENNN BLGSN SALAMAK DURUMUNDADIR. TAM BR YANGIN ARATIRMASI LE LM NEDENNN YUKARIDAKLERDEN HANGS OLDUU ANLAILABLR.

99

100

101