BNALARDA ISI YALITIMI YNETMEL BRNC BLM Ama ve Kapsam, Dayanak Ama ve Kapsam MADDE 1 Bu ynetmelik, binalardaki s kayplarnn

n azaltlmas, enerji tasarrufu salamas ve uygulama esaslarnn belirlenmesi amacyla hazrlanmtr. Bu ynetmelik, 3030 sayl Byk ehir Belediyelerinin Ynetimi Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun kapsamndaki belediyeler dahil, btn yerleim birimlerindeki binalarda uygulanr. Mnferit olarak ina edilen ve stlmasna gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye, ahr, al ve benzeri binalarda bu ynetmelik hkmleri uygulanmaz.

180 sayl Bayndrlk ve skan Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakkndaki Kanun Hkmnde Kararnamenin 209 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile deiik 32. Maddesi kapsamna giren kamu kurum ve kurulular, katma bteli idareler, il zel idareleri ve belediyeler bu ynetmelie uymak ve uygulamakla ykmldrler.

 Dayanak MADDE 2 Bu ynetmelik 180 sayl Bayndrlk ve skan Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakkndaki Kanun Hkmnde Kararnamenin 209 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile deiik 2/n maddesine dayanlarak dzenlenmitir. KNC BLM Projelendirme Genel Esaslar Is Blgeleri MADDE 3 Yurdumuz, binalarda s yaltm uygulamalar bakmndan drt s blgesine ayrlm ve bu blgelere giren il ve ileler (EK 1-A)daki listede ve (EK 1-B)de harita zerinde drt grupta gsterilmitir. Listede yer almayan belediyeler, bal olduklar ile deerlerini esas alacaklardr. Birinci blgede yaplacak olan binalarda, merkezi klima sistemi uygulanacak ise bu binalarda yaplacak olan s yaltm projesinde ikinci blge iin verilmi olan snr deerler geerli olacaktr.

 Yllk Istma Enerjisi htiyac MADDE 4 - Binalar, s kayplar bakmndan evre art ve gereklerine uygun dzeyde yaltlacaktr. Binalarn hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyac, (Tablo 1)de blgelere gre verilen yllk stma enerjisi snr deerlerini amamaldr. Isl letkenlik Deeri ve Isl letkenlik Direnci MADDE 5 - Hesaplamalarda kullanlacak eitli yap malzeme ve bileenlerinin sl iletkenlik hesap deerleri ile i ve d yzeysel sl iletkenlik diren deerleri TS 825den, hava tabakalarnn sl geirgenlik direnleri ve pencere ve d kaplarn sl geirgenlik katsaylar TS 2164den alnacaktr. Zemine Oturan Demenin Is Geirgenlik Katsays MADDE 6 s yaltm hesab yaplan yeni binalarda, stlan hacimlerdeki topraa oturan demeler iin alnacak Ut deeri, standartda tavsiye edilen Ut deerinden en fazla % 25 dk seilebilir.

Proje Zorunluluu MADDE 7 Bu ynetmelik hkmleri uyarnca TS 825 standardnda belirtilen hesap metoduna gre yetkili makina mhendisi tarafndan hazrlanan "s yaltm projesi" imara ilikin mevzuat gereince yap ruhsat verilmesi aamasnda tesisat projesi ile birlikte ilgili idarelerce istenir.

zel Durum MADDE 8 Belediye hudutlar ve mcavir alan snrlar dnda, ky nfusuna kaytl ve kyde srekli oturanlarn ky yerleik alanlar civarnda ve mezralarda 2 kata kadar olan ve toplam deme alan 100 m2den kk (d havaya ak balkon, teras, merdiven, geit, aydnlk vb. hari) yeni binalar ile bu alanlardaki mevcut binalarda; a) Yap bileenlerinin sl geirgenlik katsaylarnn (Tablo 2)de belirtilen yap bileenlerine ait (U) deerlerine eit veya daha kk olmas, b) Toplam pencere alannn, s kaybeden d duvar alannn %12sine eit veya daha kk olmas, c) Bu artlar salayan konstrksiyonlar ve detaylarn mimari projede gsterilmesi ve Makine Tesisat Raporunda belirtilmesi,

 halinde 7nci maddede belirtilen Is Yaltm Projesi yaplmas art aranmaz. Bu durumda yukardaki artlarn saladn gsteren bir Is Yaltm Raporu dzenlenmesi yeterli olacaktr. Ancak, herhangi bir U deerinin (Tablo 2)de verilen deerlerden daha byk olmas durumunda, bu binalar iin s yaltm projesi hazrlanmaldr. Belediye snrlar ve mcavir alanlar iindeki mevcut binalarda s yaltm yaplmas durumunda da TS 825 de belirtilen hesap metodu kullanlarak binann yaltm projesi hazrlanmaldr.
Projede Bulunmas stenen Belgeler MADDE 9 - Is yaltm projesinde aada belirtilen bilgiler bulunmaldr. a) Is kayplar, s kazanlar, kazan/kayp oran, kazan kullanm faktr ve aylk ve yllk stma enerjisi ihtiyacnn byklkleri, TS 825de verilen Binann zgl Is Kayb ve Yllk Istma Enerjisi htiyac izelgelerindeki rneklerde olduu gibi izelgeler halinde verilmeli ve hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyacnn (Q), (Tablo 1)de verilen yllk stma enerjisi (Q) formlnden elde edilecek olan snr deerden byk olmad gsterilmelidir.

b) Konutlar dnda farkl amalarla kullanlan binalarda yaplacak hesaplamalarda, binadaki farkl blmler arasndaki scaklk fark 4 Kden daha fazla ise ve bu binada birden fazla blm iin yllk stma enerjisi ihtiyac hesab yaplacaksa, bu blmlerin snrlar ematik olarak izilmeli, snrlarn lleri ve blmlerin scaklk deerleri zerinde gsterilmelidir. c) Binann s kaybeden yzeylerindeki d duvar, tavan ve taban/demelerde kullanlan malzemeler, bu malzemelerin eleman iindeki sralan ve kalnlklar, duvar, tavan ve taban/deme elemanlarnn alanlar ve U deerleri belirtilmelidir. d) Pencere sistemlerinde kullanlan cam ve erevenin tipi, btn ynler iin ayr ayr pencere alanlar ve U deerleri ile ereve sistemi iin gerekli olan hava deiim says (nh) belirtilmelidir. e) Havalandrma tipi belirtilmelidir. f) Is yaltm projesinde, binann s kaybeden yzeylerinde oluabilecek youma TS 825-EK 6da belirtildii ekilde tahkik edilmelidir.

g) D yzeylerde yer alan btn betonarme elemanlar (kolon, kiri, hatl ve perde duvar vb.) mutlaka yaltlmaldr. Dolgu duvarlar ise hesap sonularna gre gerekiyorsa yaltlacaktr.

h) Binann tmnde veya bamsz blmlerinde esasl tamir, tadil ve eklemelerde de bu ynetmelik hkmleri uygulanr. I) Bitiik nizam olarak projelendirilmi alanlarda (sra evler, ikiz evler) yaplacak binalarn, stma enerjisi ihtiyac (Q) hesab yaplrken, bitiik duvar olan blmleri de d duvar gibi deerlendirilir ve hesaba katlr.

i) Bu ynetmelikte belirtilmeyen dier hususlarda TS 825e uyulacaktr.

 Is Yaltm Prensip Detaylar MADDE 10 Is yaltm prensip detaylar EK: 2/1-24 de verilmitir. Detaylar Is Yaltm Projesinin hazrlanmasnda yol gsterici olmas amacyla verilmitir. Yaplacak hesaplar sonucunda bulunacak malzeme kalnlklarna gre detaylar kesinletirilecektir. Detaylarda temel prensip, s kprlerinin olumasn nlemektir. Bunun iin gereken tedbirler alnmaldr. Teknolojik gelimelere gre standartlarda yer alacak yeni malzemeler de detaylarda kullanlabilir.

 Mimari Uygulama Projesi MADDE 11 - Mimari uygulama projesi ve sistem detaylar, s yaltm projesindeki malzemeler ve nokta detaylarna uygun olmal ve s yaltmnda sreklilii salayacak ekilde, at-duvar, duvarpencere ve taban/deme-duvar bileim detaylarn ihtiva etmelidir. Is htiyac Kimlik Belgesi MADDE 12 - (Tablo 3)de rnei verilen s ihtiyac kimlik belgesi, yetkili s yaltm projecisi ve uygulamay yapan makina mhendisleri tarafndan doldurulup imzalandktan ve belediye veya valilike onaylandktan sonra yap kullanma izin belgesi, bina yneticisinin dosyasnda bulunmal ve bir kopyas bina giriine aslmaldr.

 NC BLM Kaloriferli Binalarda Uygulama Esaslar Kazan Daireleri, Bacalar MADDE 13 Kazan dairesi ve bacalarn yapmnda aadaki hususlara uyulur. A- Kazan Daireleri a) Kazan daireleri yakt cinsine gre boyutlandrlmaldr. b) Kazan daireleri ie ve da alan ik adet kaps olacak ekilde dzenlenmelidir. c) Kazan dairesi kaplar yanmaz malzemeden yaplmaldr. Kazan dairesi kaps direk merdiven boluuna almamaldr.Koku sznt ve yangn halinde dumann bina iine girmesini engellemek iin arada kk bir giri odas yaplmal ve bu odann kaplar szdrmaz olmal ve alta eik konulmaldr.
d) Kazanlarn n ve arkas ile sa ve sol yannda her trl bakm onarm ve mdahalenin yaplmasna imkan salayacak aklk bulunmaldr.

e) Kazan dairesinde yakt trne gre gerekli olan temiz havann salanmas ve egzost havasnn atlabilmesi iin gerekli havalandrma salanmaldr. Bu ilemin salkl yaplabilmesi iin kuranglez yaplmaldr. Bu uygulama ile gaz yaktl cihazlar iin kanal yapma olana da salanm olacaktr. f) Kazan dairesinin d duvar olmas veya s merkezinin ayr bir binada bulunmas halinde, kazan dairesi taban alannn 1/12 si kadar d duvarlara pencere konulmaldr. g) Temiz hava giri bacas aznn zemin dzeyinde, pis hava tama bacas aznn ise tavan dzeyinde olmas salanmaldr. h) Kat ve sv yakt kullanlan tesiste taze hava emi menfez kesiti, duman bacas kesitinin % 50 sinden az olmamak zere 50 kW(43000 kcal/h) a kadar 300 cm2, sonraki her kW iin 2,5 cm2 ilave edilerek bulunan deerde, egzost baca kesiti, duman bacas kesitinin % 25'i kadar olmaldr. I) Gaz yaktl kazanlarda ise taze hava emi menfezi, duman bacas ve egzost bacas kesitleri gaz firmalar ve ilgili gaz datm kurulularnn istedii usul ve hesap deerlerine gre belirlenmelidir. Kazan dairelerinde doal havalandrmann yaplamad durumlarda cebri havalandrma uygulanmaldr. Bu durumda;

 1- Sv yaktta bu havalandrma kapasitesi kazann her kW' iin 0,5 m3/h olmaldr. 2- Cebri havalandrmal sv yaktl kazan dairelerinde; Vantilatr kapasitesi = ( Brlr fan kapasitesi + aspiratr kapasitesi ) x 1,1 olmal ve fann brlrle ayn anda birlikte almas salanmaldr. 3- Kat yaktlarda mutlaka doal havalandrma yaplmaldr. 4- Gaz yaktl kazan dairelerinde bu seimler, gaz firmalar ile gaz datm kurulularnn kriterlerine gre yaplacaktr. Sadece emi veya egzost yaplan yar cebri havalandrmal kazan dairelerinde negatif basn oluacandan bu tr sistem uygulanmaz. i) Kazan dairesinde farkl yaktl kazan varsa, en yksek deerdeki baca ve havalandrma kriterleri esas alnmaldr.

k) Souk blgelerde ve srekli kullanlmayan kazan dairelerinde donma tedbiri olarak havalandrma pancurlarn otomatik kapayan donanm yaplmaldr. l) Kazan dairesi ykseklii TS 2192 ye gre hesaplanmaldr. m) Kazan kullanclarnn kullanlan yakt cinsine gre eitimleri yaptrlarak sertifikalandrlmalar salanmaldr. n) Sv ve gaz yakt kullanlmas durumlarnda kazan daireleri, gerekli tedbirleri almak kouluyla atda tesis edilebilirler. Bu durumda; 1- Statik hesaplarda kazan dairesi etkisi dikkate alnmaldr.(Yaklak 1000-2000 kg/m2) 2- atnn altnda ve yanndaki mahallere rahatszlk verebilecek etkileri aktarmamak iin yeterli akustik yaltm uygulanmaldr. Kazanlarn altna titreim izoleli kaide yaplmaldr. 3- Kazan dairesinden k iin uygun merdiven yaplmaldr. Kap ve pencereler ka ynnde, kilitsiz ve kolay alabilecek ekilde dzenlenmelidir.

4- Yakt boru hatt, doal havalandrmal, kolay mdahele edilebilen bir dikey tesisat kanal veya merdiven boluunda duvara yakn olacak ekilde dzenlenmelidir. 5- Havalandrma ve dier kriterler bodrum kazan daireleri ile ayn olmaldr.

B- Bacalar a) Her kazan iin standardna uygun ayr bir baca yaplacaktr. Ancak gaz yaktl kazan bacalarnda, gaz firmalar veya gaz datm kurulularnca nerilen kriterlere gre ortak baca uygulanabilir. b) Kazan bacalarna, ofben, kombi, kat kaloriferi ve jeneratr gibi baka cihaz bacalarnn balants yaplamaz. c) Bacalar, mmknse bina iinde olmaldr. Zorunlu hallerde, bacann bina dnda yaplmas halinde, soumamas iin gerekli s yaltm ve d korumas yaplmaldr.

d) Kat ve sv yaktl bacalar dolu tula (ii sval) veya ate tulas ile, gaz yaktl kazanlarda ise baca sya, youma etkilerine dayankl malzemelerden ve uygun retim teknikleri ile yaplmaldr. Metal bacalarda yanma sesinin yukarlara iletilmemesi iin gerekli tedbirler alnmal ve baca topraklamas yaplmaldr.

e) Bacalarn en altnda bir temizleme kapa bulunmaldr. f) Gaz yaktl kazanlarda, temizleme kapana ek olarak drenaj dzeni yaplmaldr. g) Bacalar, yanlarndaki bina ve engellerden etkilenmeyecek ekilde tesis edilmeli, bu engellerin en st noktasndan veya mnferit binalarda mahya kotundan en az 1 m ykseklikte olmal ve zerine apka yaplmaldr. h) Bacalar mmkn olduunca dik yaplmal, zorunlu hallerde ise yatayla en az 60 ada tek sapmaya izin verilmelidir.


) Duman kanallar, elik malzemeden yaplarak ve izole edilmelidir. Gaz yaktl kazanlarda paslanmaz elik tercih edilmelidir. Kanallar, kolayca temizlenecek ekilde dzenlenmeli, gaz analizi iin zerinde lm delikleri braklacaktr. Duman kanallarnn yatay uzunluu dikey bacann 1/4 nden daha fazla olmamal, kanal ana bacaya direk ve % 5 lik ykselen eimle balanmal, 2 adet 45 lik dirsekten fazla sapma olmamal ve 90lik dirsek kesinlikle kullanlmamaldr. i) Baca ve duman kanallarnda TS 901'e uygun yaltm malzemeleri kullanlmaldr. k) Yksek binalarn bacalarnda, genleme ve bacann kendini tamas iin gerekli tedbirler alnm olmaldr.

l) Baca kesiti zorunlu olmadka dairesel olmaldr. Radyatrler MADDE 14 - D duvarlara monte edilen radyatrlerin arkasna zeri yanstc levha veya film kaplanm yaltm panelleri konulmaldr. Otomatik Kontrol

MADDE 15 Yakt tasarrufu iin sv ve gaz yaktl kazanlarda otomatik kontrol sistemi tercih edilmelidir. Gaz firmalar ve ilgili gaz datm kurulularnca belirlenen esaslara gre ayrca gaz kaak kontrol sistemi oluturulmaldr.

 DRDNC BLM eitli Hkmler Yap ve Yaltm Malzemelerinin Standarda Uygunluu MADDE 16 Yap ve yaltm malzemelerinin sl iletkenlik hesap deerleri (l h) TS 825de verilmitir. Bina yapmnda kullanlacak olan yap ve yaltm malzemelerinde TSE markas ve Trk Standardna Uygunluk Belgesi aranmal, kullandrlacak malzemelere ait l h sl iletkenlik hesap deerlerinin s yaltm projesinde alnan l h deerine uygunluu gerektiinde TSE veya TSE tarafndan akredite edilmi laboratuarlardan alnacak bir rapor ile belgelendirilmelidir. Ancak, bahsedilen kurumlardan alnacak olan sl iletkenlik hesap deerleri TS 825 EK5deki deerlerden daha kk olmas durumunda hesaplamalarda TS 825 EK-5deki l h deerleri kullanlacaktr.

 Is Yaltm Denetimi MADDE 17 naatn her safhasnda s yaltm ile ilgili denetimler, belediye snrlar iinde ve mcavir alanlarda belediyeler, bu snrlar dndaki yerleim birimlerinde valilikler tarafndan yaplr. Binann s yaltmnn kontrol ile ilgili teknik sorumlu, inaatn taban/deme, duvar ve tavan aamalarnda uygulanan yaltmn, projede verilen detaylara uygunluunun kontroln yaparak belediye veya valilie rapor verir. Yrrlkten Kaldrma MADDE 18 - Bu ynetmeliin yrrle girmesi ile; 16/1/1985 tarih ve 18637 sayl Resmi Gazetede yaymlanan, Baz Belediyelerin mar Ynetmeliklerinde Deiiklik Yaplmas ve Bu Ynetmeliklere Yeni Maddeler Eklenmesi Hakknda Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr. Geici Madde 1 14/6/2000 tarihine kadar yapm ii ihalesi ilan edilmi kamu binalarnda ve inaat ruhsat alnm zel binalarda bu Ynetmelik hkmleri aranmaz.

Tablo 1: Blgelere gre Atop/Vbrt oranlarna bal olarak yllk stma enerjisi ( Q) ihtiyac snr deerleri

1. Blge 2. Blge 3. Blge 4. Blge

AN ile ilikili Q = Vbrt ile ilikili Q= AN ile ilikili Q =

46,62 14,92 68,59

A/V + A/V + A/V +

17,38 5,56 32,30

[kWh/m] [kWh/m3] [kWh/m]

Vbrt ile ilikili Q =

AN ile ilikili Q = Vbrt ile ilikili Q = AN ile ilikili Q = Vbrt ile ilikili Q =

21,95
67,29 21,74 82,81 26,5

A/V +
A/V + A/V + A/V + A/V +

10,34
50,16 16,05 87,70 28,06

[kWh/m3]
[kWh/m] [kWh/m3] kWh/m] [kWh/m3]

Tablo 2 : Blgelere gre tavsiye edilen sl geirgenlik kat saylar (U) deerleri

UD

UT

Ut *

UP

(W/mK)

(W/mK)

(W/mK)

(W/mK)

(*) : Up olarak verilen sl geirgenlik katsaylar Tablo 2de zel birletirilmi ift cam tr iin verilmitir. Dier kap ve pencere trleri iin sl geirgenlik katsaylar TS 2164den alnacaktr.

1. Blge 2. Blge

0,80 0,60

0,50 0,40

0,80 0,60

2,80 2,60

3. Blge

0,50

0,30

0,45

2,60

4. Blge

0,40

0,25

0,40

2,40