You are on page 1of 50

1

QUN TR RI RO TI CHNH HOT NG XUT NHP KHU CA CC CNG TY VIT NAM


LI NI U o L do chn ti: Kinh doanh xut nhp khu khng ch ng vai tr l cu ni cho giao lu kinh t gia Vit Nam v th gii m cn l ng lc pht trin cho cc lnh vc kinh t trong nc v nng cao sc cnh tranh ca ton b nn kinh t. Hot ng xut nhp khu ca Vit Nam trong nhng nm gn y ang din ra ngy cng si ng v phc tp, c bit trong nm 2010 vi kim ngch xut nhp khu tng 4 ln so vi nm 2009. Trong 10 nm ti thng mi th gii c th s m ra nhng c hi v thch thc mi cho cc doanh nghip Vit Nam. Bn cnh nhng li ch nhn c t thng mi ha ton cu cng vi xu hng hi nhp ca phn ln cc quc gia trn th gii, cc c nhn v doanh nghip xut nhp khu Vit Nam cng ang phi ng u vi rt nhiu kh khn nh gi c leo thang, chi ph ln, th trng khng n nh, h thng thng tin thiu minh bch. Nhng iu buc doanh nghip mun tn ti v pht trin phi c kh nng nhy bn trong vic nm bt nhng thng tin v c hi kinh doanh, a ra th trng nhng sn phm tt vi gi c cnh tranh nht. Tuy nhin, kinh doanh xut nhp khu bn cnh nhng mt tch cc cn em theo nhiu ri ro, tn tht kh d on, lng trc gy nh hng ti s tn ti v pht trin ca doanh nghip v ton b nn kinh t. Tuy nghin, ri ro v hn ch ri ro trong vic thc hin cc hp ng xut nhp khu cn l phm tr kh mi m v cha nhn c s quan tm thch ng ca cc nh nghin cu cng nhu t pha cc doanh nghip. Do

Trng i hc kinh t TP HCM

nghin cu v ri ro v cc bin php phng nga hn ch ri ro l vic lm va c ngha l lun va c ngha thc tin cao. o Mc tiu nghin cu: Hn ch ri ro ti chnh cho cc cng ty xut nhp khu Vit Nam o Phng php nghin cu Tng hp v phn tch cc d liu nh tnh kt hp vi cc thng k phn tch cc d liu nh lng nhm lm r cc vn cn nghin cu o Ni dung nghin cu: gm 3 chng Chng 1: TNG QUAN Kinh doanh trong nn kinh t th trng lun mang trong mnh n nhng mm mng ri ro, tn tht. Xu th hi nhp kinh t th gii v ln sng t do ha thng mi lun n cha nhiu sng gi ln buc doanh nghip phi i mt vi s mo him. D khng mong mun ri ro vn tn ti khch quan v lun e da cc nh kinh doanh. Tuy nhin thc tin cho thy lnh vc kinh doanh no c ri ro cng cao th cng c nhiu c hi em li t sut li nhun ln v ngc li. Do , hin nay ph bin quan im chp nhn ri ro, mo him. Nu nh kinh doanh ni chung lun mang tnh mo him th mc ri ro, mo him li tng ln bi phn trong mi trng kinh doanh xut nhp khu. Nhn din l thuyt, lm r hn cc khi nim ri ro, tn tht, th no l mt chng trnh qun tr ri ro trong thc tin, mt s nghin cu l thuyt v qun tr ri ro chin thut l hnh ng theo quan im, kinh doanh chnh lch gi, gim chi ph giao dch, s dng hp ng quyn chn Chng 2: THC TRNG RI RO CA CC CNG TY XUT KHU VIT NAM a ra mt s ri ro tn tht in hnh cho cc doanh nghip xut nhp khu l ri ro tn tht s lng, cht lng ca hng ha, do bin ng li sut, do t gi hi oi. Bn cnh l tc ng ca ri ro, tn tht i vi doanh nghip xut nhp
Trng i hc kinh t TP HCM

khu: Cho n nay, cha c B hoc c quan chuyn ngnh lin quan no a ra c con s c th, chnh xc v y v nhng thit hi do ri ro pht sinh cho cc doanh nghip xut nhp khu v cho ton b nn kinh t quc dn trong giai on 2007-2011, nhng mt iu chc chn l con s ny rt ln. Nhn vo thc trng kinh doanh xut nhp khu nhng nm qua, c th thy ri ro, tn tht ti chnh lun thng trc, e do ti hot ng kinh doanh ca doanh nghip v ton b nn kinh t. Mc d c nhiu bin php c hnh thnh i ph vi ri ro, tn tht nhng ri ro, tn tht ti chnh vn xy ra do tnh cht bt ng v khng th nh lng chnh xc c ca n. iu ny cng buc cc doanh nghip lun phi tm ti cc bin php hn ch mt cch hu hiu nhng ri ro, tn tht ang xy ra ngy mt phc tp trong thc hin hp ng xut nhp khu. Chng 3: XUT CC BIN PHP QUN TR RI RO Thc ti cc bin php c p dng ph bin l hp ng phi sinh v hng ha phi sinh. Thc trng v cc bin php hn ch ri ro ti chnh p dng ti cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam : Theo nghin cu cng ty bo him Thy S (Swiss Re), Vit Nam l nhm s ri ro cao th nh cc nc chu Thi Bnh Dng. Cng ty ti bo him Thy S (Swiss Re) tin hnh mt cuc iu tra quy m ln trn tng s 13.800 khch hng t 20 - 40 tui ti cc thnh ph ln ca 11 nc chu Thi Bnh Dng (Austraulia, Hongkong (Trung Quc), Nht Bn, Singapore, Indonesia, Malaysia v Vit Nam) vo thng 4 v thng 5/2011. Ti Vit Nam, c 1.000 khch hng TP.HCM v H Ni c trc tip phng vn. Cui cng l mt s kin ngh tng hiu qu qun tr ri ro : Cc gii php t nh nc: Nu s dng sai mc ch v khng c gim st cht ch, cc cng c phi sinh, t ch l cng c phng chng ri ro s mang n nhng mm ho khn lng cho nn kinh t. Do vy, trnh iu , cn xy dng nhng tr ct c bn m bo vic trin khai cc cng c ti chnh phi sinh c bn vng. Cc gii php t ngn hng thng mi: Ngn hng gi vai tr ti tr tn dng v cung cp cc sn phm phi sinh cho cc doanh nghip, bn cnh gia
Trng i hc kinh t TP HCM

S Giao dch hng ha v h thng ngn hng thng mi c mi quan h tng h rt r: S Giao dch hng ha n nh minh bch s gip cho h thng ngn hng thng mi a dng ha sn phm v kinh doanh hiu qu, an ton; ng thi, khi h thng ngn hng thng mi pht trin, s cng c cho S Giao dch hng ha m bo an ton h thng, tng trng mnh v quy m. Cc gii php t doanh nghip: Xut pht t nhu cu phng nga ri ro ca doanh nghip m cc sn phm ti chnh phi sinh ra i nhm gii quyt vn ny. Khi s dng cc sn phm ti chnh phi sinh, doanh nghip c th trnh c nhng ri ro trn. Qua , m bo cho hot ng sn xut, kinh doanh c n nh trn c s nhng iu khon trong hp ng phi sinh. Tuy nhin bc u, vic a cc sn phm ny n vi doanh nghip cn gp nhiu kh khn. Kt lun Kinh doanh xut nhp khu bao gi cng l qu trnh gian nan, vt v, nhiu th thch. N gian nan, vt v s phc tp ring c ca hot ng kinh doanh xut nhp khu, nhiu th thch nhng nguy c ri ro, tn tht lun tim n trong tng khu ca qu trnh thc hin hp ng. Qua nghin cu l lun v thc tin ri ro, tn tht ti chnh trong kinh doanh xut nhp khu, c th khng nh s tn ti khch quan ht sc a dng, phc tp ca ri ro, tn tht xy ra khi thc hin hp ng. Nhng bin ng v gi c, li sut t gi to thnh mt mi trng kinh doanh xut nhp khu ngy cng tr nn bt nh. Tuy vy, kinh doanh xut nhp khu vn l lnh vc kinh doanh y hp dn nu doanh nghip bit cch phng nga, hn ch ri ro, tn tht. Thc t phc tp, a dng ca ri ro, tn tht trong qu trnh thc hin hp ng xut nhp khu i hi phi c s phi hp tch cc gia doanh nghip v nh nc. Nh nc cn quan tm ti cc gii php v m cn doanh nghip nn tp trung nhiu hn ti cc gii php vi m mang tnh cht nghip v, t chc, qun l. Ri ro, tn tht , ang v s mi tim n song hnh vi qu trnh thc hin hp ng xut nhp khu. Do , khng th k ht nhng ri ro, tn tht xy ra v cng khng th d on c chnh xc nhng ri ro, tn tht s xy ra. Hy vng rng bi vit ny a ra c bc tranh khi qut kh y v ton din v ri
Trng i hc kinh t TP HCM

ro, tn tht ti chnh ca cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam v mt s bin php hn ch phng nga hu hiu ri ro, tn tht ti chnh c th xy ra. Qua , gp mt phn d l nh b trong vic nhn nhn mt vn cn ang b ng, cha c s quan tm ca nhiu ngi. o ng gp ca ti: Gip cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam tm ra hng i qun tr ri ro ti chnh cho cng ty mnh, thc trng v gii php hin nay cho cc doanh nghip ny. o Hng pht trin ca ti: Qua bi nghin cu ny, c th thy rng cc doanh nghip xuu nhp khu Vit Nam vn cn nhiu hn ch trong hoch nh qun tr ri ro ti chnh cho doanh nghip mnh, nn cc tc gi c th nghin cu bi vit ny tip tc xy dng mt chng trnh qun tr ri ro ti chnh cho cc doanh nghip khng ch trong lnh vc xut nhp khu m cn tt c cc lnh vc khc.

Trng i hc kinh t TP HCM

Chng 1: TNG QUAN


Kinh doanh trong nn kinh t th trng lun mang trong mnh n nhng mm mng ri ro, tn tht. Xu th hi nhp kinh t th gii v ln sng t do ha thng mi lun n cha nhiu sng gi ln buc doanh nghip phi i mt vi s mo him. D khng mong mun ri ro vn tn ti khch quan v lun e da cc nh kinh doanh. Tuy nhin thc tin cho thy lnh vc kinh doanh no c ri ro cng cao th cng c nhiu c hi em li t sut li nhun ln v ngc li. Do , hin nay ph bin quan im chp nhn ri ro, mo him. Nu nh kinh doanh ni chung lun mang tnh mo him th mc ri ro, mo him li tng ln bi phn trong mi trng kinh doanh xut nhp khu. 1.1 Tng quan v ri ro 1.1.1 Ri ro Trong i sng v sn xut hng ngy, d mun hay khng, ngi ta vn phi gnh chu nhng tn tht do s tc ng ca nhng ri ro c th pht sinh. V cc doanh nghip cng vy, c th thc hin mc tiu ti a ha gi tr doanh nghip, cc gim c ti chnh phi cn nhc gia t sut sinh li ca cc bn hp ng vi ri ro ca n. lm c iu cc gim c ti chnh cn hiu v cc ri ro m doanh nghip mnh c th gp phi. Ngoi nhng ri ro h thng th ty theo c im ca doanh nghip cng nh ngnh ngh hot ng m cc doanh nghip s phi i mt vi nhng ri ro khc nhau: Ri ro h thng: Ri ro lin quan n ton b th trng hoc ton b nn kinh t. Ri ro k ton: Ri ro lin quan n nhng nghip v k ton khng ph hp i vi mt giao dch, c th xy ra khi quy trnh v quy nh k ton thay i hay cha c xy dng. Ri ro kinh doanh: Ri ro lin quan n mt hot ng c trng ca doanh nghip.

Trng i hc kinh t TP HCM

Ri ro m hnh: Ri ro lin quan n vic s dng m hnh khng ng hoc khng ph hp, hoc trong m hnh tn ti cc sai s hoc gi tr u vo khng chnh xc. Ri ro php l: Ri ro m cc quy nh v nh hng quy nh hin nay s thay i, em li tc ng bt li i vi doanh nghip. Ri ro php l c th dn ti vic xem mt s giao dch hin ti hoc ang d tnh l bt hp php v cn tr s pht trin ca cc sn phm v gii php mi. Ri ro quy m: Ri ro ca mt chin lc phng nga ri ro trong nh phng nga ri ro khng bit mnh s s hu hoc bn bao nhiu n v ti sn giao ngay. Ri ro thanh khon: Ri ro lin quan n mt giao dch do tnh trng th trng ch chiu, c th hin qua vic c t cc dealer v chnh lch gi mua gi bn kh ln. Ri ro thanh ton: Ri ro thng gp trong cc giao dch thanh ton quc t, trong mt cng ty c giao dch hai chiu vi mt i tc khc v gp ri ro l khon thanh ton ca mnh c chuyn i trong khi cha nhn c khon thanh ton ca bn kia, iu ny c th l do nguyn nhn ph sn, mt kh nng thanh ton hay la o. Ri ro tn dng: Ri ro mt bn tham gia mt hp ng phi sinh OTC s khng chi tr khi c yu cu. Ri ro ti chnh: Bao gm ri ro kit gi ti chnh v nhng ri ro doanh nghip phi i mt khi s dng cc n by ti chnh trong kinh doanh Ri ro kit gi ti chnh: Ri ro lin quan n nhng thay i ca cc nhn t nh li sut, t gi, gi c hng ha hay chng khon tc ng n thu nhp ca doanh nghip y, chng ta s ch tp trung vo nhng ri ro ti chnh m doanh nghip c th gp phi 1.1.2 Tn tht Ri ro l s kin may ri v mt hu qu khng c li, l s tin trin dn ti kt qu gy ra thit hi cho con ngi. Tuy nhin, n khng t thn phn nh y mc nghim trng ca ri ro. Do , o lng v phn nh mc nghim
Trng i hc kinh t TP HCM

trng ca ri ro, cn xy dng phm tr tn tht - hu qu ca ri ro. Tn tht l nhng thit hi vt cht, tinh thn c th xc nh c bng cch nh lng trc tip hoc gin tip mc thit hi. Tn tht l hu qu ca ri ro, n phn nh trng thi b thit hi, h hng, mt mt ca i tng sau tc ng ca ri ro. Tn tht c th tn ti di dng vt cht nh gi tr, gi tr s dng b mt mt, cc chi ph pht sinh thm trong hot ng kinh doanh. Tn tht cng c th tn ti di dng phi vt cht nh mt uy tn kinh doanh, mt bn hng..... Nhn t gc ti chnh, khi nghin cu tn tht, cn xt xem tn tht c kh nng lng ha c thnh tin hay khng. C nhng tn tht c th tnh ton trc tip c thnh tin nh thit hi v ti sn, thua l trong mt thng v. Song c nhng dng tn tht, vic lng ha thnh tin ph thuc vo mc pht trin ca i sng kinh t x hi thng qua quan nim ch quan ca con ngi. Do vy, tn tht l nhng thit hi, mt mt v ti sn vt cht, tinh thn, c hi mt hng ca con ngi do cc nguyn nhn t ri ro gy ra. Tm li, t khi nim v ri ro v tn tht c th d dng nhn thy ri ro tn tht l hai phm tr khc nhau. Tuy nhin, chng c quan h mt thit vi nhau do tn ti quan h nhn qu gia ri ro v tn tht. Ri ro l nguyn nhn, tn tht l hu qu. Mi quan h ny cn th hin ch c ri ro v tn tht u c lin quan cht ch vi mt s kin bt li, khng may mn. S kin ny c phn nh qua hai mt: Ri ro phn nh mt cht ca s kin, thng qua ri ro xc nh c nguyn nhn v tnh cht nguy him ca s kin. Tn tht phn nh v mt lng ca s kin, ngha l tn tht phn nh mc thit hi, mt mt v vt cht v tinh thn khi s kin xy ra. Do , cn nghin cu ng thi ri ro v tn tht trong mi quan h bin chng gia chng. Nghin cu ri ro ng thi phi nghin cu tn tht bi qua nghin cu tn tht s thy c s nguy him, tc hi v mc nghim trng ca ri ro i vi hot ng kinh doanh. Ngc li, nghin cu v tn tht phi ng thi nghin cu ri ro bit c nguyn nhn no gy ra tn tht. V vy, nghin cu mi quan h mt thit gia ri ro v tn tht l iu kin ht sc cn
Trng i hc kinh t TP HCM

thit ra cc bin php phng nga ri ro, hn ch tn tht trong kinh doanh. 1.2 Qun tr ri ro 1.2.1 Khi nim Qun tr ri ro l xc nh mc ri ro m mt cng ty mong mun, nhn din mc ri ro hin nay ca cng ty ang gnh chu v s dng cc cng c phi sinh hoc cng c ti chnh khc iu chnh mc ri ro tht s mong mun Mc tiu ca vic qun tr ri ro l lm gia tng gi tr cng ty thng qua vic trnh u t lch lc, gim cc chi ph i vay, gim thu v chi ph ph sn, hay bng cch u c v arbitrage 1.2.2 Quy trnh xy dng mt chng trnh qun tr ri ro trong thc tin: Quy trnh qun tr ri ro ti chnh Do nhng i thay khng ngng trn th trng m vic qun tr ri ro cng tr thnh mt qu trnh bin ho lin tc cc phng php phng chng ri ro, da trn d bo v mc bin ng ca gi c, mi trng kinh doanh, iu kin chnh tr, kinh t x hi trong nc v quc t. Mc d vy, quy trnh qun tr ri ro khng th b qua nhng bc cn bn sau y: 1. Nhn din v phn loi ri ro Mi ri ro trn th trng u xut pht t nhng thay i v gi c th trng nh li sut, t gi cng nh gi ca cc loi hng ho khc. Ngoi ra cn c mt s ri ro khc nh hng n ti chnh doanh nghip nh ri ro v tn dng, ri ro trong hot ng sn xut, ri ro trong thanh khon v ri ro mang tnh h thng tc ng chung ln ton th trng. Nhng ri ro trn u c tnh lin kt v tc ng qua li ln nhau nn khi th trng i xung, s cng hng ca chng s gy nn tn tht khn lng i vi doanh nghip. 2. Tnh ton v cn nhc cc mc ri ro v mc chu ng tn tht khi ri ro xy ra
Trng i hc kinh t TP HCM

10

o lng ri ro l mt qu trnh gm 2 bc. Bc u tin l tnh ton mc thu li c th t c hoc quan trng hn c trong qun tr ri ro l tnh ton mc tn tht c th chp nhn c trong trng hp xy ra bin ng xu v gi c trn th trng. Ni cch khc, o lng ri ro chnh l vic tr li cho cu hi "Doanh nghip c th chp nhn tn tht n mc no?". c c cu tr li th vic tnh ton kh nng v mc tn tht phi c nh lng bng nhng con s bit ni. Tu theo nhy cm ca tng loi cng c o lng, kt qu c c c th tnh bng thi gian mt i hoc s tin thit hi trn vn hoc li nhun. Chng hn, vic s dng cc cng c pht sinh nh Hp ng k hn (forwards), Hp ng tng lai (options) v Hp ng hon i (swaps) s gip doanh nghip tnh ton c mc tn tht ny bng cc con s chnh xc khi th trng bin ng theo hng ngc chiu vi d on. Chi ph b ra khi s dng cc cng c ny chnh l ci gi m doanh nghip phi tr nu ri ro xy ra. Bc th hai ca qu trnh ny l xc nh cc kh nng xy ra tng ng vi tng mc bin ng trn th trng. Da trn nhng kh nng bin ng v gi cng nh bin dao ng gi, mc tn tht cng nh mc thu li c th c tnh ton chi tit v c th trong tng trng hp. 3. p dng cc chnh sch, cng c phng chng thch hp i vi tng loi ri ro Tu thuc vo mc v kh nng chp nhn ri ro, doanh nghip s p dng nhng bin php phng chng khc nhau nhm gim thiu mc thit hi khi ri ro xy ra. Trn thc t, doanh nghip c th c mt s chn la. Mt trong nhng chn la n gin nht l khng lm g c bng cch ch ng hoc th ng chp nhn mi ri ro c th xy ra. iu ny hon ton ng vi nhng khon vay nh v chi ph phng chng c khi cn cao hn vic chp nhn mc thit hi nu th trng c bin ng. Tuy nhin, phng php ny li t ra rt nguy him i vi nhng khon thanh ton bng ngoi t hoc khon vay ln v ch mt bin ng nh v li sut hoc t gi th thit hi s l mt con s khng th th . Khi , cc cng c phng chng ri ro c bit t ra hu hiu nhm ngn chn mt phn tn tht c kh nng xy ra hoc ngn chn kh nng xy ra ri ro c th lng trc.

Trng i hc kinh t TP HCM

11

4. Theo di, nh gi v iu chnh phng php phng chng nu cn thit S vn ng ca th trng s khin cho mi phng php phng chng d l ti u nht cng tr nn mt tc dng nu khng c iu chnh cho ph hp. Do vy, kt qu ca vic s dng cc phng php phng chng ri ro cn c ghi nhn v x l kp thi vic ng dng phng php trn c thay i cho ph hp vi nhu cu ca doanh nghip trong cc tnh hung mi Tuy nhin, iu quan trng hn c l doanh nghip cn nhn thc v ch ng ng dng quy trnh ny trong thc t, c bit l khi th trng Vit Nam vn ng trong mt nn kinh t hi nhp vi th gii ang dn tch khi s bo h ca Ngn hng Nh nc v t gi v cc chnh sch m ca khc cho th trng ti chnh trong nc. Nguy c v nhng bin ng ln trn th trng tin t v khng hong ti chnh trong giai on sp ti s buc doanh nghip phi thc hn trong vic xy dng quy trnh qun tr ri ro thch hp nhm bo v ti sn ca mnh. 1.2.3 Cc cng c qun tr ri ro T nhu cu phng nga ri ro n mc ch u c trn bin ng gi th ngoi bo him hnh thnh nn cc sn phm phi sinh ko theo l th trng phi sinh Cc sn phm phi sinh ph bin nht bao gm: - Hp ng k hn: l nhng tha thun mua hoc bn mt loi ti sn mt thi im xc nh trong tng lai vi mc gi nht nh.y l nhng tha thun c nhn (qua th trng phi tp trung) gia hai t chc ti chnh hoc gia mt t chc ti chnh v khch hng l cng ty. V vy, hp ng k hn khng theo tiu chun ca th trng ring bit. Ngy giao hng trong hp ng c th l bt k ngy no thun tin cho hai bn. Gi trong hp ng k hn l gi thanh ton thi im k kt hp ng, gi thanh ton c xc nh gi tr hp ng ca hai bn bng khng. iu ny c ngha l khng c chi ph khi mua, bn hp ng. Hp ng tng lai: l mt tha thun mua hoc bn mt ti sn vo mt thi im chc chn trong tng lai vi mt mc gi xc nh. Khc vi hp ng k hn c thng lng trc tip gia hai ch th, khng cn chun ha sn phm v khng yu cu th tc phc tp, hp ng tng lai c giao dch trn S
Trng i hc kinh t TP HCM

12

giao dch tng lai nn vic chun ha hp ng l im quan trng. Hai bn tham gia hp ng phi bit c hng ha chuyn giao, ni giao hng. H cng cn bit chi tit v gi trao i, gi c nim yt th no, mc dch chuyn ti a hng ngy ra sao. Hp ng mi phi c s chp nhn ca y ban giao dch tng lai v hng ha trc khi giao dch bt u. Hp ng tng lai l nhng hp ng c giao dch mt cch t chc ti s giao dch. Gi ca hp ng tng lai c iu chnh hng ngy theo iu kin ca th trng phn nh nhng thay i ca cc lc lng cung cu trn th trng. Do vy, hng ngy gia ngi mua v ngi bn phi quyt ton nhng thay i gi tr ca hp ng vi nhau. Nu gi tr hp ng gim, ngi mua phi thanh ton cho ngi bn hp ng phn chnh lch gim v ngc li. thc hin vic iu chnh gi hng ngy, cc nh u t phi duy tr khon k qu vi ngi mi gii. Mc ti thiu ca tin k qu ban u v duy tr do th trng xc nh. Nh mi gii c th yu cu khch hng k qu nhiu hn mc th trng yu cu nhng khng th yu cu mc thp hn th trng quy nh. Cc mc k qu c xc nh bi nhng bin ng v gi ca ti sn c s, bin ng cng ln mc k qu cng cao. Mc k qu duy tr thng vo khon 75% mc k qu yu cu. Chnh v vy, khc vi cc hp ng k hn l nhng hp ng song phng trong cc i tc tham gia hp ng c th phi gnh chu ri ro tn dng, i vi hp ng tng lai, ri ro tn dng c gim mt cch ng k bi s m bo ca S giao dch tng lai. Hp ng quyn chn: Quyn chn l mt cng c cho php ngi nm gi n c mua (nu l quyn chn mua) hoc bn (nu l quyn chn bn) mt khi lng nht nh hng ha vi mt mc gi xc nh trong mt thi gian nht nh. Khc vi vic s hu hp ng k hn v hp ng tng lai, buc phi mua hoc bn cc ti sn c s trong tng lai, ngi s dng hp ng quyn chn c th la chn xem c nn mua (call) hay bn (put) mt ti sn c s trong tng lai ti mc gi thc hin c xc nh vo ngy hm nay. Kh nng la chn c th to ra cc khon thanh ton khng cn xng, ngha l ngi s hu hp ng quyn chn c th t chi mua hay bn mt ti sn. Trn thc t, ngi s hu hp ng quyn chn s t chi thc hin hp ng nu gi hp ng ny bt li so vi gi
Trng i hc kinh t TP HCM

13

thc hin hp ng v ngc li h s thc hin hp ng nu gi hp ng thun li. Quyn chn mua trao cho ngi nm gi quyn mua ti sn vo mt ngy nht nh vi mt gi xc nh. Quyn chn bn trao cho ngi nm gi quyn bn ti sn vo mt ngy nht nh vi mt gi xc nh. Ngy trn hp ng l ngy o hn hay ngy thc hin v gi trn hp ng l gi thc hin. C bn chin lc c bn trong giao dch quyn chn l: mua quyn chn mua, bn quyn chn mua, mua quyn chn bn v bn quyn chn bn. Hp ng hon i: Giao dch hon i l mt tha thun gia hai hay nhiu bn v vic trao i ln nhau cc khon thanh ton sau mt khong thi gian nht nh trong tng lai. Hp ng hon i bao gm cc quyn hn v ngha v ngang nhau ca cc thnh vin tha thun v vic trao i ln nhau sau mt khon thi gian (c kh nng lp li) theo nhng iu kin c quy nh trong hp ng, cc khon thu nhp bng tin di dng khi lng ngoi t, khi lng ti sn v cc gi tr khc thc hin thc hin chuyn i u t. Khc vi quyn chn v hp ng tng lai, trong , gi c s t ln u do cc bn n nh theo hp ng, trong mt hp ng hon i, mt phn thanh ton c th thc hin theo gi tng lai, cha xc nh khi k hp ng (hoc cha xc nh vo thi im ). Hp ng hon i mang li c hi cho cc thnh vin giao dch nhn c thu nhp ng thi trn th trng giao ngay v th trng k hn. c trng ca mt hp ng hon i c th hin ngha v thc hin i ln nhau theo cc iu kin tha thun. Vic thc hin hp ng hon i c tin hnh bng cc nghip v kinh t trao i thanh ton thch hp. Mi thnh vin c quyn bn quyn ngha v ca mnh trong hp ng hon i, xut pht t tng hp ng c th. Mi cng c phi sinh u c u nhc im ring gip nh qun tr c th x l c cc ri ro c th gp phi mt cch linh hot Nh i vi hp ng k hn cc iu khon c thit k theo nhu cu c th ca 2 bn. Chnh im ring bit ny mang n s linh hot cho cc bn tham gia, tit kim tin v cho php th trng thch ng mt cch nhanh chng i vi thay i trong nhu cu v hon cnh th trng. Tuy nhin bn cnh hp ng k
Trng i hc kinh t TP HCM

14

hn li c tnh thanh khon thp do ngha v mi bn khng th chuyn giao cho bn th ba v khng c g m bo rng s khng c mt bn v n v hy b cc ngha v hp ng c th s dng cc cng c phi sinh trn trong vic qun tr ri ro, cc nh qun tr cn xem xt mt s phng php sau: 1.3 Qun tr ri ro chin thut Cc phng php qun tr ri ro chin thut gip cng ty gim chi ph ti tr: Hnh ng theo quan im Kinh doanh chnh lch gi Gim chi ph giao dch Bn hp ng quyn chn 1.3.1 Hnh ng theo quan im Sn phm qun tr ri ro c th c s dng v nhng d bo mc li sut. Nu nh qun tr cng ty k vng mc li sut s gim th h s s dng hp ng hon i chi tr th ni (pay-floating swap). Nu li sut gim chi ph vay ca cng ty s gim. Tuy nhin thay v d on mc li sut cng ty c th d on cu trc k hn ca ng cong li sut. Nu cng ty k vng trong tng lai dc ca ng cong li sut c xu hng dc hn so vi hin ti Th trng hon i: cng ty thc hin 2 hp ng (H) hon i: H1: nhn chi tr vi li sut th ni di hn (v d LSTP chnh ph 10 nm) v chi tr vi li sut c nh H2: nhn chi tr vi li sut th ni ngn hn (v d LSTP chnh ph 6 thng) v nhn chi tr vi li sut c nh V cng ty d bo ng cong li sut c xu hng dc hn nn khong chnh lch (s khc bit gia li sut th ni di hn v li sut th ni ngn hn) c th dng do cng ty c th nhn chi tr thm ng bng khong chnh lch nhn vi vn khi ton. 1.3.2 Kinh doanh chnh lch gi
Trng i hc kinh t TP HCM

15

Kinh doanh chnh lch gi tip cn theo hng s dng hp ng hon i, li dng nhng bt hon ho trn th trng, chng hn nh l nhng khc bit v u i ca chnh ph. i khi kinh doanh chnh lch gi l kt qu xy ra do nhng ro cn khi mt cng ty mun dn xp mt khon vay n no trn th trng ti chnh. Nu ro cn tn ti, th ngun cung ng cc chng khon c thu nhp c nh trn th trng s b gii hn. V vy gi chng khon s cao hn gi c th trng xc nh. iu ny lm cho li sut coupon thp hn th trng.. 1.3.3 Gim chi ph giao dch y l mt trong nhng cch thc quan trng nht m giao dch hon i c th lm gim chi ph ti tr chnh l lm gim chi ph giao dch. Chng ta hy th hnh dung, khi mt cng ty tin hnh quyt nh ti tr th ngoi vic xem xt n mc li sut cho vay ca ng ni t th ngi ta cn quan tm n li sut cho vay ca cc ng ngoi t khc. Chng ta c th thy cc cng ty a quc gia thng hay s dng kh nng vay mn d tha ca mnh trn cc th trng m h c kh nng huy ng vn vi chi ph thp sau phn b ngun vn ny n cc th trng c chi ph vay cao hn. Song song vi hot ng ny lun l cc bin php qun tr ri ro s dng hng lot cc hp ng k hn, tuy nhin r rng vi vic s dng cc hot ng hon i tin t lm gim mt cch rt ng k chi ph giao dch ca cc hot ng ny. Chng ta c th kt lun rng vic s dng cc hp ng hon i thc s l mt cch thc rt quan trng m mt cng ty c th lm gim cc chi ph ti tr ca mnh. 1.3.4 Bn hp ng quyn chn Mt cng ty c th la chn cc phng php gim chi ph ti tr 1.3.4.1 S dng cc hp ng quyn chn: Hp ng quyn chn li sut c ba dng: Quyn chn chn trn (Cap): L hp ng quyn chn li sut cho php bn vay xc nh mt mc li sut trn, trn mc li sut ny h khng mun vay. Vo ngy thc hin hp ng bn vay s nhn c chnh lch gia li sut th trng vi mc li sut trn c xc nh.
Trng i hc kinh t TP HCM

16

Quyn chn chn di (Floor): l hp ng quyn chn cho php bn cho vay xc nh mt mc li sut sn, di mc li sut ny h khng mun cho vay. Vo ngy thc hin hp ng h s nhn c chnh lch gia mc li sut xc nh vi li sut th trng. Quyn chn chn hai u (Collar): L hnh thc kt hp gia vic mua mt hp ng chn trn vi vic bn mt hp ng chn di, to ra mt khong dao ng xc nh trc ca li sut (trn - sn). Vo ngy thc hin hp ng, nu li sut th trng thp hn li sut sn bn vay s phi thanh ton chnh lch gia li sut th trng v li sut sn, nu li sut th trng cao hn li sut trn, bn vay s c nhn chnh lch gia li sut th trng v li sut trn Khi cng ty i vay vi li sut th ni th cng ty s i mua quyn chn trn li sut gim thiu ri ro. Khi , cng ty phi tn thm mt khon chi ph cho hp ng quyn chn nhng b li c th gim c ri ro do s tng gi li sut. Ngoi ra khi cng ty c ti tr bng khon n c li sut th ni cng c th gim chi ph ti tr bng cch bn quyn chn sn li sut qua cng ty s nhn c mt khon ph m ngi mua quyn chn em li. 1.3.4.2 Cng ty cng c th pht hnh n lai tp tng mc hp dn cho tri phiu, gim chi ph ti tr : Dng gn nht l mt tri phiu c km theo c quyn c phn: Loi tri phiu ny c c im l li sut c nh v tng i thp so vi cc loi tri phiu khc, song tri phiu chuyn i ha hn em li cho nh u t li nhun ln hn khi chuyn i thnh loi c phiu thng Tri phiu hay c pht hnh km vi mt s quyn khc. Khi kt hp vi mt hp ng quyn chn n tr thnh loi tri phiu c kh nng yu cu thanh ton trc hn. Yu cu thanh ton trc hn c th thuc v ngi pht hnh tri phiu nu l mt tri phiu c th mua li (callable bond), hoc thuc v ngi s hu tri phiu nu lm tri phiu c kh nng bn li (putable bond). Tri phiu c th mua li cho php ngi pht hnh mua li chng khon trc khi o hn khi thy cn thit (phng nga ri ro khi li sut gim). Tuy nhin

Trng i hc kinh t TP HCM

17

loi tri phiu ny c th c li sut cao hn so vi nhng tri phiu khc c cng thi hn. Tri phiu c th bn li: cho php ngi nm gi tri phiu c quyn bn li tri phiu cho bn pht hnh trc khi tri phiu o hn. Quyn ch ng trong trng hp ny thuc v nh u t, do li sut ca tri phiu ny thng thp hn so vi nhng tri phiu khc c cng thi hn. 1.4 Mi quan h tng tc gia ri ro, tn tht v hiu qu thc hin hp ng xut nhp khu t c hiu qu cao nht trong thc hin hp ng xut nhp khu lun l mc tiu ca bt k doanh nghip kinh doanh xut nhp khu no. Tuy nhin, trong qu trnh thc hin hp ng nguy c ri ro, tn tht lun tn ti v ri ro, tn tht c th xy ra lm tng chi ph, gim li nhun thm ch gy thua l cho thng v v do , hn ch hiu qu hp ng xut nhp khu. V vy, c th ni ri ro, tn tht lun c tc ng t l nghch vi hiu qu thc hin hp ng xut nhp khu. Ri ro xy ra em theo thit hi to ln v li ch vt cht v phi vt cht. Do vy, khi ri ro, tn tht xy ra, doanh nghip s tn km thm cc chi ph x l, khoanh vng ri ro, gim thiu tn tht, chi ph phc hi sn xut kinh doanh. Chi ph tng trong khi doanh thu v khng i lm cc ch tiu hiu qu bin i theo chiu hng xu. Khi , t l li/mt n v ngoi t gim, tng li hp ng gim, t sut ngoi t hp ng xut khu tng, hp ng nhp khu gim... Hiu qu thc hin hp ng ch c th t c khi doanh nghip c bin php phng nga, hn ch, gim thiu ri ro. phng nga, hn ch ri ro, doanh nghip phi phn tch mi trng kinh doanh, phn tch hot ng kinh doanh ca doanh nghip nhm loi tr hon cnh pht sinh ri ro, tit kim b p mt mt ri ro bng lp qu d tr, mua bo him cho hng ha. Mc d tin hnh cc hot ng ny doanh nghip phi b ra khon chi ph nht nh song nu em so snh n vi chi ph khc phc ri ro, tn tht th chi ph phng nga c th chp nhn c. n lt n, cc bin php phng nga, gip doanh nghip kim sot c ri ro, lm cho cng vic kinh doanh n nh v to tm l yn tm cho nh kinh doanh.
Trng i hc kinh t TP HCM

18

Tm li, ri ro l nhng s kin bt li ngu nhin bt ng xy ra em theo tn tht v tn tht l h qu trc tip ca ri ro. Ri ro, tn tht lun tn ti tim n song hnh vi qu trnh thc hin hp ng xut nhp khu, e do hiu qu ca thng v. Trong mi trng kinh doanh xut nhp khu, ri ro, tn tht xy ra thng xuyn hn v em theo hu qu nng n hn so vi kinh doanh trong nc do mi trng php l phc tp hn, th hin s phc tp trong la chn ngun lut p dng, cc quy nh php l khc nhau, ch th thng c quc tch khc nhau, nng lc ti chnh khc nhau, vn ho khc nhau, khong cch a l thng xa xi nn hng ho d h hng, d gp thin tai, tai nn bt ng, vic thanh ton v thi im giao hng thng khc nhau nn ri ro thng xy ra trong khu thanh ton. Nh vy, ri ro, tn tht xy ra lun em theo thit hi cho doanh nghip. Do , iu cn thit tng hiu qu l ngi kinh doanh xut nhp khu phi nhn thc c ri ro v ch ng p dng cc bin php phng trnh ri ro, ngn nga tn tht.

Trng i hc kinh t TP HCM

19

Chng 2: THC TRNG RI RO CA CC CNG TY XUT KHU

VIT NAM
2.1 Mt s ri ro, tn tht in hnh Xut nhp khu l qu trnh phc tp v c xt nhiu nht vi cc yu t bt nh. Trn thc t, ri ro, tn tht c th xy ra bt k khu no trong qu trnh xut nhp khu khi c nhn t lm pht sinh mm mng ri ro dn n hu qu l ri ro xut hin, km theo n l tn tht gy thit hi nng n. Thc tin cho thy ri ro, tn tht tn ti di nhiu hnh thi mun hnh mun v vi mc , quy m v tn s khc nhau. T qu trnh nghin cu ri ro, tn tht trong cc hp ng xut nhp khu ca cc doanh nghip Vit Nam, c th rt ra mt s ri ro, tn tht in hnh sau y: 2.1.1 Ri ro, tn tht do s bin ng tht thng ca gi c hng ha trn th trng th gii Gi c xut nhp khu ca Vit Nam ph thuc vo cung, cu gi c hng ha trn th trng th gii. Thc tin cho thy ch cn c bin i nh v cung cu l c th gy ra nhng bin i to ln v gi c. thy c nhng tc ng khng lng trc c ca gi c hng ha trn th trng th gii gy thit hi cho cc doanh nghip xut nhp khu, chng ta c th nghin cu gi c mt s mt hng xut nhp khu ch lc sau: a) Go T mt nc nng nghip lc hu, Vit Nam ngy nay vn ln trong sn xut la go v lin tc trong nhiu nm qua l mt trong nhng nc xut khu go hng u th gii. Bn cnh nhng n lc vt bc ny, ngnh sn xut v xut khu la go Vit nam cn tn ti nhiu bt cp. Nghch l ch "lm ch" th trng go, nhng hin gi go ca ta vn thp nht th gii. Hn na, gi go u vo cng bin ng theo gi go th gii. iu ny khin vic thu mua go gp nhiu kh khn v nhiu hp ng b l v khi k kt gi c xung thp n khi thc hin gi li tng cao. Ngi Vit Nam chng ta t lu quen vi danh hiu nc xut khu go thuc hng ng u th gii. Nn c l, chng ai ng rng, ch cn bn c bng gi go ca cc nc khc th chng ta khng mt chng 3.600 t
Trng i hc kinh t TP HCM

20

ng/nm Tr gi thit hi do chnh lch v bin ng gi go xut khu ca Vit Nam v th gii 2001 2010
Ch tiu nm Sn lng Tc Gi go xut tng, khu VN (1000 tn) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 3700 3200 3800 4100 5300 4765 4672 7186 5959 10343 53025 xut Tc tng, gim gi so (%) 100.00 -13.51 18.75 7.89 29.27 -10.09 -1.96 53.81 -17.07 73.57 (USD/tn) 221 224 189 244 269 294 331 439 495 493 k trc (%) 1000USD 100.00 1.36 -15.63 29.10 10.25 9.29 12.59 32.63 12.76 -0.40 817,700 716,800 718,200 1,000,400 1,425,700 1,401,039 1,546,432 3,154,654 2,949,705 5,099,099 100.00 -12.34 0.20 39.29 42.51 -1.73 10.38 104.00 -6.50 72.87 275 287 270 300 279 301 349 532 526 510 Gi tr xut Tc tng, Gi TB Chnh lch Tng thit hi khu ca VN gim gi tr th gii gi th gii do chnh lch xut (%) khu v gi xut gi xut khu khu VN (USD/tn) 57 63 81 56 10 7 18 93 31 17 (1000$) $210,900 $201,600 $307,800 $229,600 $53,000 $33,358 $84,096 $668,298 $184,729 $175,831 $2,149,212 khuTB

gim SL ca VN

Ngun http://agro.gov.vn Qua kho st, nghin cu nguyn nhn lm gi go xut khu Vit Nam lun ng mc thp v bin ng tht thng gy ri ro cho doanh nghip xut khu trong nhng nm va qua bao gm: - Cht lng go cha n nh th hin ht bc bng nhiu, t l ht gy v ln, m cao. - Ph thuc nhiu vo tnh hnh thi tit - Ph thuc hon ton vo bin ng cung cu th gii. - C ch iu hnh qun l xut khu go cn nhiu bt cp, Nh nc cha a ra c d on chnh xc v nhng bin ng cung cu, cha xy dng c chin lc v chnh sch thc y xut khu thnh cng.
Trng i hc kinh t TP HCM

21

- Chn hng khng n nh c v s lng cht lng. b) C ph C ph l ngnh ch o ca hn 50 nc chu Phi, chu v chu M la tinh trong c Vit Nam. Hin nay xu th ton cu ho v hi nhp ang din ra mnh m nh v bo trn phm vi toan th gii, li cun rt nhiu nc trn th gii tham gia.Vit Nam cng khng th nm ngoi vng xoy ny v ang n lc ht sc c th ho mnh vo tin trnh ny mt cch nhanh nht. Hot ng xut nhp khu s l cu ni ht sc quan trng y nhanh tin trnh ny. Chnh v vy m hot ng xut khu ngy cng tr nn quan trng trong chnh sch v chin lc pht trin kinh t ca Vit Nam.
C ph l mt trong nhng mt hng xut khu ch lc nc ta. Pht trin sn xut c ph xut khu s ng gp vai tr ln i vi nn kinh t nc ta: va to ngun vn ch yu cho nhp khu, gii quyt cng n vic lm v ci thin i sng nhn dn, va l c s m rng v thc y cc kinh t i ngoi ca nc ta ng thi cn gp phn v chuyn dch c cu kinh t thc y sn xut pht trin.

Trng i hc kinh t TP HCM

22

Theo tnh ton ca B Thng mi Vit Nam v Ngn hng th gii, gi c ph th gii v Vit Nam lun chnh lch nhau . Nu tnh theo gi xut khu trung bnh, tng thit hi do chnh lch v gi cho cc doanh nghip xut khu c ph Vit Nam trong thi k 2008_2011 ln ti gn 600 triu USD. C th thy iu ny qua bng sau: Nm 2008 Q1 Q2 Q3 Q4 2009 Q1 Q2 Q3 Q4 2010 Q1 Q2 Q3 Q4 2011 Q1 Q2 Q3 Q4 Sn lng (tn) 249,277 342,492 172,846 294,891 429,648 302,208 155,919 295,748 345,230 313,487 253,929 305,222 520,042 344,757 131,837 259,760 VN (USD) 2,382 2,107 2,013 1,504 1,419 1,325 1,390 1,308 1,347 1,418 1,618 1,769 2,336 2,408 2,149 1,944 TG (USD) 2,255 2,440 2,130 1,839 1,530 1,435 1,398 1,329 1,364 1,720 1,723 1,946 2,489 2,562 2,124 1,918 Chnh lch gi -127 333 117 335 111 110 8 21 17 302 105 177 153 154 -25 -26 Tng thit hi (USD) -$31,658,179 $114,049,836 $20,222,982 $98,788,485 $47,690,928 $33,242,880 $1,247,352 $6,210,708 $5,868,910 $94,673,074 $26,662,545 $54,024,294 $79,566,426 $53,092,578 -$3,295,925 -$6,753,760 $593,633,134 Mt v d c th na, ngnh may mc, dt may l ngnh kinh t mi nhn ca Vit Nam vi doanh s xut khu hng nm ln ti hng t USD. Tuy nhin, bng, nguyn liu u vo cho ngnh dt may, chim t l ln trong gi thnh sn phm, th cc doanh nghip ch yu ph thuc vo ngun nhp khu t cc th trng nc ngoi nh M, n Nm 2010 - 2011, gi bng nguyn liu tng
Trng i hc kinh t TP HCM

23

hn gp i, t 1.500 USD/tn ln hn 3.500 USD/tn, gy rt nhiu kh khn cho cc doanh nghip dt may nh thua l do cht gi bn t trc. Qua hai mt hng xut khu go v c ph, ta c th thy mi nm chng ta tht thot hng trm triu USD do s chnh lch v bin ng gi, y tht s l mt bi ton ng quan tm cho cc doanh nghip cng nh cho t nc ta. 2.1.2. Ri ro, tn tht do bin ng v li sut Nm 2011 i qua vi nhng bin c y kch tch ca nn kinh t th gii khi cuc khng hong n cng bng pht c chu u v nay l M. Nhiu chuyn gia lo ngi bng ma khng hong ti chnh ton cu mt ln na lp li trong na cui nm 2011 v ko di sang tn nm nay khi S&P h mc xp hng tn dng ca kinh t M lm c th gii chao o v hong s. Cho d cn qu sm ni v mt cuc khng hong ti chnh ton cu mi, nhng r rng l kinh t th gii s tip tc chao o nng n trong thi gian di tip theo. c bit, lm pht ton cu s tip tc gia tng nu M khng c cch no khc tip tc ban hnh cc gi kch cu tiu dng mi, v thm ch in thm la tr n. Trc bi cnh nh vy, kinh t trong nc vn kh khn li cng c nhiu ri ro. Nguy c lm pht tip tc cao ng ngha vi li sut v t gi tip tc bt n nh v kh c th gim nhanh trong thi gian ti. Cc doanh nghip tip tc phi gng mnh trc sc p v lm pht, v ri ro li sut v t gi khi chnh sch tin t tip tc c tht cht, cng vi , s thay i chng mt ca gi vng bt u rc rch ko theo s chuyn dch ca t gi. C th thy rng nhng ri ro v li sut v t gi c th cn s ko di v nh hng ng k n hot ng ca doanh nghip v tr vng v tn dng tt nht nhng c hi ang c nhm to cho nm 2012 vn c d on l rt kh khn trong bi cnh chung, vic nhn din cc ri ro v t gi, v li sut cng nh a ra c cc chin lc thot ra nhng vng xoy ri ro trong bi cnh kinh t hin ti l rt cn thit i vi cng ng doanh nghip Vit Nam. Nhn vo c cu vn ca cc doanh nghip Vit Nam hin nay d dng nhn thy cc doanh nghip ang da vo 2 ngun ti chnh ch yu l tn dng ngn
Trng i hc kinh t TP HCM

24

hng v vn pht hnh c phiu. Tuy nhin hai nm tr li y, vic huy ng qua c phiu trong iu kin th trng chng khon hin nay tr nn ht sc kh khn do gi chng khon gim lin tc, thc t ny buc cc doanh nghip phi huy ng thng qua vay n ngn hng hoc cc cng c n khc (bao gm trong nc v nc ngoi), trong vay n ngn hng chim t l kh ln. R rng, cc doanh nghip Vit Nam thi gian qua kh th ng v cha phn ng kp thi vi s bin ng ca li sut; Do doanh nghip phi lnh s ri ro bin ng li sut. Trong iu kin cu trc ti chnh doanh nghip da vo ngn hng nh trn v thi hn vay ch yu l ngn hn (chim hn 80% vn vay ngn hng), cng nh doanh nghip vay bng ngoi t nhiu th ri ro li sut v ri ro t gi i vi doanh nghip Vit Nam thi gian qua v thi gian ti l rt cao.Kho st ca Phng Thng mi v cng nghip Vit Nam nm 2010 cho thy ch c khong 20% doanh nghip c kho st chu ng c mc li sut vay t 16-20%/nm; Nhiu doanh nghip cho rng h s thu nh quy m sn sut nu li vay ngn hng tip tc gia tng cng vi iu kin mi trng kinh doanh tr nn kh khn hn. Xem xt li nhun doanh nghip Xut nhp khu Aquatexbentre v CADOVIMEX t nm 2007-2011 ta c th thy c s bin ng ca li sut tc ng n doanh nghip nh th no, c bit l trong 2 nm 2010- 2011, nhng ri ro, tn tht m doanh nghip phi i mt l ht sc to ln

Nm 2007 Q1 Q2 Q3 Q4 2008 Q1 Q2 Q3 Q4 2009 Q1 Q2

LSDV AQUATEXBENTRE TTS 12.38% 8,169,865,937 0.43 12.38% 13,051,239,084 0.26 12.38% 12,386,391,909 0.09 12.38% 11,885,026,053 0.31 13.13% 12,252,821,336 0.21 18.00% 12,589,767,364 0.12 21.00% 12,960,856,145 0.06 18.00% 7,437,320,182 0.11 12.75% 10,007,697,609 0.12 10.50% 17,318,309,303 0.13

CADOVIMEX 537,792,679 6,480,697,450 8,466,978,503 4,998,514,921 475,000,000 1,216,415,845 1,409,950,716 1,504,787,231 1,969,409,827 2,780,467,757

N TTS

0.72 0.74 0.75 0.75 0.75 0.75 0.78 0.78 0.78 0.80

Trng i hc kinh t TP HCM

25

Q3 Q4 2010 Q1 Q2 Q3 Q4 2011 Q1 Q2 Q3 Q4

10.50% 13.50% 16.00% 14.00% 18.00% 20.00% 17.50% 22.00% 19.00% 19.00%

33,169,897,988 41,750,611,011 25,062,859,426 49,947,987,492 17,260,305,541 13,542,238,606 33,148,076,436 26,554,742,890 19,868,722,877 24,323,530,520

0.16 4,469,288,749 0.18 2,336,079,623 0.14 1,853,909,059 0.09 41,742,030 0.11 12,008,094,663 0.26 -20,736,094,681 0.13 -5,889,988,093 0.24 -4,376,631,277 0.24 -9,859,412,159 0.18 -272,024,450,857

0.83 0.81 0.82 0.82 0.82 0.82 0.84 0.86 0.83 1.48

Nu tnh t nm 2007 th nhng nh hng t bin ng li sut l khng ng k th


LSDV AQUATEXBENTRE -0.03

H s tng quan gia li sut i vay vi li nhun ca doanh nghip gn bng 0. Th nhng ch trong hai nm 2010- 2011, s bin ng li sut li gy nh hng to ln n doanh nghip
LSDV AQUATEXBENTRE -0.66

Mt s thay i tng ln trong li sut cng s gy ra s st gim ln cho li nhun ca doanh nghip. . phc v kinh doanh, u t, hu nh tt c cc doanh nghip u phi s dng vn vay. Do , li sut tin vay - chi ph s dng vn - tr thnh b phn cu thnh quan trng trong chi ph sn xut kinh doanh v u t ca doanh nghip. Thc t, vic s dng n trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh s gip doanh nghip c thm ngun vn mnh hn trong qu trnh u t. Ngoi ra, y l mt vn m CFO hoch nh mt cu trc vn mc tiu vi nhng li ch t tm chn thu. Li t chng khon n m mt cng ty chi tr l mt chi ph c khu tr thu. Khon khu tr thu ca li t chng khon n lm tng tng li nhun ca doanh nghip
Trng i hc kinh t TP HCM

26

Tuy nhin vic s dng qu nhiu n s dn n chi ph kit qu ti chnh ln hn phn b tr tm chn thu, khi s a doanh nghip n nhng ri ro v ti chnh. Khi lp k hoch kinh doanh v d n u t, li sut tin vay c d tnh. Song, c rt nhiu nhn t nm ngoi tm kim sot ca doanh nghip tc ng n li sut tin vay. Thng thng khi lm pht xy ra, li sut tin vay tng t bin. Do , nhng tnh ton, d kin trong k hoch kinh doanh, u t b o ln. Mt ri ro ln xy ra v nh hng ln ti hot ng kinh doanh. Lng tin vay cng ln, tc ng tiu cc ca ri ro ny cng nghim trng v c th dn n tnh trng ph sn doanh nghip nu n tn ti trong mt thi k di. CADOVIMEX duy tr mt t l N/ Tng ti sn kh cao trong nhng nm qua, iu ny lm cho doanh nghip phi gnh chu c sc ln trong nm 2010- 2011 khi m li sut bin ng lin tc v tng cao mt cch k lc dn n vic thua l hng trm t ng v ang ng trc nguy c ph sn. y cng l tnh trng chung cho nhiu doanh nghip Vit Nam trong nm qua. Theo mt ngun tin khng c cng khai, n thi im ny, s doanh nghip ph sn khng cn l dm chc ngn nh chn thng u nm ngoi m vt qua s 200.000. Con s ny cng ph hp vi nhn nh ca mt s chuyn gia nc ngoi: khong hn 30% cc doanh nghip Vit Nam lm vo ph sn. Nn kinh t suy trm, sc mua gim, cc doanh nghip thu hp quy m, hng ngn vn phng, chi nhnh ca cc doanh nghip cc th ln b ng ca, cng nhn mt vic lm, th trng bt ng sn ng bng, ko theo l nhng ngnh cng nghip lin quan nh xi mng, st thp, vt liu ni tht u gim. Bn cnh , cn tn ti nhiu nghch l xung quanh li sut i vay: Thc t cho thy, khi doanh nghip mun vay vn, ngn hng s da trn nhiu ch tiu nh gi mc tn nhim ca ngn hng i vi doanh nghip. Nhng doanh nghip no c vn ln, ti sn ln s rt d dng vay vi li sut thp. Thm ch, sau khi h li sut, nhiu ngn hng cn hng n nhng cng ty xut nhp khu v c ngun thu ngoi t. Trong khi , i vi nhiu doanh nghip va v nh, d li sut cao hay thp h cng khng th tip cn c v a s cc iu kin v s sch, ti sn, th trng ca cc doanh nghip ny kh p ng c mc tn nhim ca ngn hng v vy h c th b nh rt ngay t vng thm nh
Trng i hc kinh t TP HCM

27

d n. Vi li sut cao, cc doanh nghip cng phi cht vt mi mi vay c. Gi li sut gim xung thp th cn kh c th tip cn hn. Trong khi cc doanh nghip khu vc t nhn ang phi gng mnh gnh chu mc li sut vay vn qu cao th cc doanh nghip v cc d n cng li ang c hng nhng u i vi nhng ngun vn chi ph r mt cch tuyt i ln tng i. i vi nhng d n c ngun vn ngn sch th xem nh chi ph vn ti chnh bng 0, trong khi chi ph vn kinh t li khng nh. iu ng ni, trong iu kin lm pht nh hin nay th ngi dn phi np hai th thu (mt l, thu theo ngha en ca n v hai l, thu lm pht). Trong khi , i vi nhng doanh nghip hay d n c b tr t ngun vn tri phiu chnh ph cng c li khng km. Nhng khon vn c c t pht hnh tri phiu chnh ph trc y c chi ph kh thp (khong t 10 11%/nm, do c nhn danh Chnh ph), to ra nhng c li khng nh cho cc doanh nghip v cc d n cng. iu ny khng nhng to mi trng cnh tranh thiu bnh ng gia cc thnh phn kinh t m cn to ra tm l li nguy him, lm gim tnh hiu qu trong phn b v s dng vn u t cng, cha ni n kh nng li dng nhng nghch l u i nh th tm kim li ch c nhn. Mt nghch l khc na l, mc d than vn li sut qu cao nhng cc doanh nghip vn i vay vn. H l ai? C t nht ba nhm: mt l, nhng doanh nghip vn cn nhng ci nhn lc quan rng tnh cnh xm xt ny s chng qua i nn chp nhn thua l (tt nhin cha t n im ng ca).Hai l, nhng doanh nghip c li ch gn vi khu vc cng, ni c nhng u i v t ai, vn v cc c ch khc, v tnh chung, chi ph hot ng trung bnh ca nhm ny vn thp, thm ch cn c li ch gin tip khc ln hn; v ba l, nhng doanh nghip hot ng trong lnh vc cc k ri ro vi k vng c li nhun ln mi c th b p ni chi ph vay vn qu cao nh vy. Vi mc li sut n nh, nhng d n c sut sinh li k vng thp hn s khng hiu qu nn khng i vay, trong khi nhng d n c sut sinh li k vng cao hn mi c kh nng vay. Sut sinh li k vng cao hn hm n mc ri ro ln hn trong khi khng m bo mt sut sinh li thc t cao. Nhng ngi vay
Trng i hc kinh t TP HCM

28

vn th c ng c tm kim nhng d n ri ro cao trong khi ngn hng cng khng th gim st v ngn nga ht mi kh nng s dng vn ca bn i vay c. Hin tng ny c gi l la chn ngc hay la chn bt li vn d tn ti trong hu ht cc giao dch c s bt cn xng thng tin gia cc bn. Nghch l ny khng ch phn nh qua tnh trng mo m li sut mc cao gia cc ngn hng hin nay m hn th n tim n nguy c n xu v e do tnh bn vng ca h thng ngn hng. V iu nghch l na l trong bi cnh nh vy ca nn kinh t th lnh vc tn dng vn l mnh t mu m, cc ngn hng thng mi vn ung dung bi c ch li sut huy ng v cho vay qu hp dn. Hin ti, vi mc huy ng vn bnh qun vi li sut khong 14%/nm, trong khi li sut cho vay hin nay, tuy gim nhng vn mc bnh qun l 16,23%/nm. c bit vi lnh vc phi sn xut l 18-22%/nm; li sut huy ng USD bnh qun l 4,65%/nm, cho vay l 6,83%. S chn lch li sut ny khin cho mt s doanh nghip tm n ngun vay ngoi t. Tuy nhin, phng din no , doanh nghip ang t tch ly ri ro, c th y l ri ro v t gi. 2.1.3. Ri ro, tn tht do t gi V l thuyt, bin ng t gi c th tc ng n doanh nghip theo nhiu cch v c o lng bng nhy cm i vi ri ro t gi. Nguy c nhy cm t gi c th xy ra cho bt k doanh nghip no thm ch xy ra vi c nhng doanh nghip m tt c cc hot ng kinh doanh ca h khng lin quan g n bt c mt loi ngoi t no. Vy ngun gc ca ri ro t gi xut pht t u? Nguy c nhy cm t gi bt ngun t cc giao dch thng mi. y l loi nguy c nhy cm t gi ph bin nht m cc doanh nghip gp phi do hoc phi tr tin cho ngi cung cp hoc bn hng v thu v mt ng tin khc vi ng tin nc mnh, thng qua cc giao dch nh: - Mua nguyn vt liu cho sn xut kinh doanh tr tin bng ngoi t, hoc - Bn sn phm thu tin bng ngoi t.

Trng i hc kinh t TP HCM

29

Nguy c ri ro kiu ny l rt quan trng bi v nhng bin ng ngoi hi c th nh hng ln n li nhun ca doanh nghip. Nguy c ri ro ny c th nh lng c v do vy doanh nghip thng hiu rt r v n. Nguy c nhy cm t gi t cc chi nhnh ti nc ngoi. Nu mt cng ty c mt cng ty con (chi nhnh) ti nc ngoi, th cng ty phi i mt vi mt nguy c ri ro i vi ng tin ti nc m chi nhnh ca n ang hot ng. Nguy c loi ny c th hin thng qua hai dng c trng sau: Chuyn li nhun gi tr tin t ca cng ty m v mt dng lu chuyn li nhun khng i t cng ty con s thay i cng vi bt k s thay i no v t gi gia hai nc. Do vy n s tc ng n bo co kt qu kinh doanh hp nht ca cng ty . Nguy c t bng cn i k ton gi tr bng cn i k ton ca cng ty con tnh theo ng tin ca cng ty m s bin ng theo t gi. Bin ng khng nh hng ti bo co kt qu kinh doanh ca cng ty nhng n c th lm thay i cc t s ti chnh quan trng nh cc t s n by ti chnh (s dng n). Tng t, nguy c ri ro c th cm nhn c rt r rng nu cng ty m quyt nh bn cng ty con i bi v gi tr ca khon tin thu c i vi cng ty m s thay i theo t gi hi oi. Nguy c nhy cm t gi t cc khon vay bng ngoi t:Thng thng cc doanh nghip c nhiu kh nng tip cn vi cc ngun vn bng cc loi ngoi t khc vi ng ni t ca nc mnh vi cc mc li sut rt cnh tranh. S d nh th l do ngy cng c nhiu nhng li cho mi cho vay cnh tranh hn bng cc ng tin khc, hay n gin bi v cc mc li sut tuyt i ca cc ng tin khc l thp hn. Cc khon vay nh vy y cng ty ti nguy c ri ro v nhy cm t gi khi phi thanh ton li vay, nhng quan trng hn l khi hon tr khon vn vay cui cng. Nhiu doanh nghip thm tha nh th no khi chng kin thm cnh chi ph cho vic dng ng ni t hon tr cc khon vay m h vay bng ng USD n ngy tr n li tng ln ng k.

Biu T gi danh ngha USD/VND 2007-2012


Trng i hc kinh t TP HCM

30

22.000 21.000 20.000 19.000 18.000 17.000 16.000 15.000


16.101 16.132 16.112 16.517 16.975 17.796 17.941 19.490 18.920 20.540

21.015

tt

Jan-07

Jun-07

Jan-08

Jun-08

Jan-09

Jun-09

Jan-10

Jun-10

Jan-11

Jun-11

Jan-12

Ngun: Ngn hng Nh nc Vit nam Tr li vi doanh nghip xut nhp khu AQUATEXBENTRE, Cng ty c phn thy sn Cu Long An Giang v cng ty c phn xut nhp khu thy sn An Giang. Nm 2007 Q1 Q2 Q3 Q4 2008 Q1 Q2 Q3 Q4 2009 Q1 Q2 Q3 Q4 2010 Q1 Q2 Q3 Q4 2011 Q1 Q2 Q3 Q4 T gi AQUATEXBENTRE 16.012 8,169,865,937 16.132 13,051,239,084 16.219 12,386,391,909 16.112 11,885,026,053 15.860 12,252,821,336 16.517 12,589,767,364 16.530 12,960,856,145 16.975 7,437,320,182 17.486 10,007,697,609 17.796 17,318,309,303 17.836 33,169,897,988 17.941 41,750,611,011 19.070 25,062,859,426 18.920 49,947,987,492 19.470 17,260,305,541 19.490 13,542,238,606 20.860 33,148,076,436 20.540 26,554,742,890 20.810 19,868,722,877 21.015 24,323,530,520 THUY SAN CU LONG AN GIANG 13,776,184,463 18,663,650,859 15,293,869,778 15,580,848,395 15,912,139,014 27,807,317,612 21,287,584,193 8,566,892,807 2,534,983,978 9,857,705,933 12,903,392,545 26,491,786,581 26,703,066,378 19,266,873,157 4,797,183,248 10,702,156,346 23,694,981,744 56,243,119,936 35,685,382,396 28,024,379,116 THY SN AN GIANG 16,958,353,039 16,958,353,039 9,168,155,935 2,353,244,838 3,351,259,770 5,177,536,925 6,176,718,023 2,430,648,939 1,988,866,692 3,362,049,986 5,214,244,532 7,450,028,056 13,059,147,790 17,961,147,633 18,347,375,908 7,692,600,874 16,351,648,428 24,688,211,080 81,352,681,272 85,424,047,170

Trng i hc kinh t TP HCM

31

Ta c th thy c mt s tng ln ca t gi s ko theo s tng ln trong li nhun ca doanh nghip thng qua h s tng quan thun
T gi AQUATEXBENTRE THY SN CU LONG AN GIANG THY SN AN GIANG

0.50 0.52 0.64

Tuy nhin, khi cc doanh nghip xut khu thu c li t vic t gi tng th cc doanh nghip nhp khu li phi i mt vi tnh trng l hng trm triu ng, nht l cc doanh nghip khng c ngun cn i t xut khu, hoc khng c phng n phng tr ri ro. Khi t gi tng, doanh nghip nhp khu nguyn vt liu v sn xut hng bn th trng trong nc s b thit, nu ch c mt s loi nguyn liu tng gi th nh hng khng ng k, nhng nu nhiu loi nguyn liu cng ng lot tng gi th s nh hng nht nh ti doanh nghip xut khu. Nguyn, vt liu chim mt t trng ln trong c cu gi thnh, nn khi t gi tng ln tt yu gi nguyn, vt liu nhp khu s tng ln. Trong khi , gi u ra sn phm nhiu khi b khng ch, kh tng, bi doanh nghip k hp ng t trc. Nu vn phi gi gi, th doanh nghip s gim li nhun, cn nu tng gi hay thay i hp ng th s nh hng ti uy tn cng nh vic mt i tc, khch hng. Ly v d cng ty thp Thi Nguyn trung bnh mt thng, thp Thi Nguyn s phi nhp khong 25.000 tn phi, mt khong 16,5 triu USD, 20.000 tn thp ph vi gi tr nhp khong 10,8 triu USD. Ring than cc, cng ty nhp v 1 chuyn tu 30.000 tn vi tng gi tr khong 12 triu USD v s phi nhp thm 2 chuyn na mi nhu cu c nm. Nh vy, ch tm tnh s s, lng ngoi t phi chi tr cho 3 loi nguyn vt liu trn l 39,5 triu USD. Mt m tng t gi, pht chc, cng ty thp Thi Nguyn s phi mt thm ti 54,905 t ng pht sinh. Doanh thu mi nm ca doanh nghip ny l khong 8.000 t ng. V ch v t gi thay i, khon chi ph pht sinh trn bng 0,06% ti so vi tng doanh thu.
Trng i hc kinh t TP HCM

32

2.2 nh gi v tc ng ca ri ro, tn tht i vi doanh nghip kinh doanh xut nhp khu Vit Nam Cho n nay, cha c B hoc c quan chuyn ngnh lin quan no a ra c con s c th, chnh xc v y v nhng thit hi do ri ro pht sinh cho cc doanh nghip xut nhp khu v cho ton b nn kinh t quc dn trong giai on 2007-2011, nhng mt iu chc chn l con s ny rt ln. Vi nhng din bin phc tp ca t gi, hot ng ca cc doanh nghip, c bit l cc doanh nghip xut nhp khu thc s ri vo kh khn. Cc doanh nghip Vit Nam lin tc gp nhng tc ng t nhy cm giao dch (VND ln gi nn cc doanh nghip xut khu thua l khi chuyn i USD sang VND cn khi VND mt gi nhiu so vi cc loi ngoi t th cc doanh nghip li phi tn chi ph qu ln khi phi nhp khu t nh hng n hot ng sn xut kinh doanh) mt khc li gnh chu nhy cm kinh t cao do gi c hng Vit Nam khi VND ln gi tr nn km tnh cnh tranh hn. Gi y t gi tr thnh mt ngun ri ro m cc doanh nghip cn phi tn nhiu cng sc xem xt phng nga. y l chng ta cn cha tnh n kh nng nhiu ng tin nh EUR v CNY s cn chim t trng ln hn trong h thng ng tin thanh ton chnh ca cc doanh nghip VN, khi y, nhy cm ca cc doanh nghip vi bin ng t gi gia cc ng tin chnh vi nhau cng s tr thnh mt vn phi quan tm (m bin ng gia cc ng tin mnh nh EUR so vi USD th ln hn rt nhiu so vi cp USD/VND. Bn cnh t gi th tnh trng li sut cao nh hin nay cng nh hng tiu cc n nn kinh t v m v n cc doanh nghip trong nc: 1) Lm mt nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip sn xut trong nc: doanh nghip nc ngoi ch vay USD vi li sut khong 1%/ nm v vay Euro khong 3%/ nm. Trong khi doanh nghip Vit Nam vay vi li sut trn 20%/ nm, th lm sao cnh tranh ni? 2) Lm cho cc doanh nghip nh nc bing nhc sn xut kinh doanh. Nhiu lnh o cc doanh nghip Nh Nc c suy ngh: Trong thi bui khng

Trng i hc kinh t TP HCM

33

hong kinh t ton cu, lm l s b qu, thi th c gi ngn hng ly li cho chc c, ch li t vn sn xut kinh doanh cm chng. 3) Mt s doanh nghip c nh nc u i v vn thu mua nng sn, u nm gi ngn hng ly li u k 4%/ nm + qu thng ( khong t 3% n 5%/ nm ). Cc doanh nghip ny mua ngay xe hi sang v chy. n cui nm, thu mua nng sn khng t ch tiu nhng vn c li (nhng caf b thng li TQ thu mua gn ht v) 4) Mt s ngn hng tung ra sn phm: gi tin 1 nm, khng c rt trc hn, ly li u k 4%/ nm + qu thng( khong t 3% n 5%/ nm ) thu ht vn ngn hn ca cc doanh nghip nu mc 2 v 3 a vo cho vay trung, di hn ( bt ng sn, chng khon ), lm mt n nh kinh t v m. Thm vo , qu thng thng l tin nhn ngoi s sch ( khong t 3% n 5%/ nm ) c th lm xut hin nhiu tiu cc trong cn b Nh nc. Ngoi ra, s bin ng gi c ca cc mt hng nguyn liu c bn c nhn nh c nh hng ln ti hiu qu kinh doanh ca doanh nghip v s n nh v m ca nn kinh t. Tt c nhng yu trn , ang v s t cc doanh nghip vo tnh trng ht sc kh khn, em theo nhng tc ng tiu cc cho doanh nghip xut nhp khu. Tc ng d thy nht v cng thng xuyn nht l doanh nghip b thua l trong thng v . Ri ro xut hin bao gi cng gy ra tn tht thit hi, tn tht n lt n li ko theo cc chi ph khng d kin pht sinh trong khi doanh thu thu v khng i. Khi thua l l tt yu. Mt tc ng ch yu na ca ri ro, tn tht i vi doanh nghip l nhng thit hi v uy tn doanh nghip. Tc ng ny nhiu hay t cn ph thuc vo cch x l ri ro, tn tht ca doanh nghip.. Thit hi v uy tn dn n mt quan h bn hng, mt th trng. Tc ng th ba cc doanh nghip Vit Nam thng gp l gin on, nh tr hot ng sn xut kinh doanh. c trng ca cc doanh nghip Vit Nam l yu km v nng lc ti chnh v cng tc tm kim th trng. Do , ch cn trc trc trong thc hin mt hp ng xut nhp khu, hot ng kinh doanh c th b gin on. iu cng ng ngha vi vic b l thi c v c hi m rng th trng
Trng i hc kinh t TP HCM

34

sang khu vc khc. Tm li, nhn vo thc trng kinh doanh xut nhp khu nhng nm qua, c th thy ri ro, tn tht ti chnh lun thng trc, e do ti hot ng kinh doanh ca doanh nghip v ton b nn kinh t. Mc d c nhiu bin php c hnh thnh i ph vi ri ro, tn tht nhng ri ro, tn tht ti chnh vn xy ra do tnh cht bt ng v khng th nh lng chnh xc c ca n. iu ny cng buc cc doanh nghip lun phi tm ti cc bin php hn ch mt cch hu hiu nhng ri ro, tn tht ang xy ra ngy mt phc tp trong thc hin hp ng xut nhp khu.

Trng i hc kinh t TP HCM

35

Chng 3: XUT CC BIN PHP QUN TR RI RO


3.1 Cc bin php c p dng 3.1.1 Hp ng phi sinh Bin ng v t gi, li sut hay gi c hng ha trn th trng l nhng ri ro thng trc i vi hot ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. phng nga, doanh nghip c th s dng cc sn phm ti chnh phi sinh c cc ngn hng cung cp. Cc doanh nghip khi thc hin hot ng sn xut, kinh doanh c th gp phi nhng ri ro v ti chnh. Chng hn nh doanh nghip vay vn bng ni t vi li sut th ni, khi li sut c bin ng s xut hin ri ro; hoc doanh nghip vay ngoi t nhp khu hng ha m t gi bin ng s gy ra ri ro t gi; hoc doanh nghip phi nhp khu nhng mt hng c s bin ng gi mnh dn n ri ro v gi c hng ha. l nhng ri ro ti chnh c bn m doanh nghip thng gp phi. Xut pht t nhu cu phng nga ri ro ca doanh nghip m cc sn phm ti chnh phi sinh ra i nhm gii quyt vn ny. Khi s dng cc sn phm ti chnh phi sinh, doanh nghip c th trnh c nhng ri ro trn. Qua , m bo cho hot ng sn xut, kinh doanh c n nh trn c s nhng iu khon trong hp ng phi sinh. 3.1.2 Hng ha phi sinh Mc d t trng gi tr cc mt hng nng, lm sn xut khu Vit Nam hin chim t trng kh cao trong tng kim ngch xut khu, nhng chui sn xut - kinh doanh hng nng, lm sn vn ch yu theo kiu truyn thng, nn ngi nng dn cha th thot khi tnh trng c ma mt gi hay gi cao th trng, gi thp th cht. S d c tnh trng trn l do Vit Nam hin cha c cng c giao dch hng ha phi sinh, nn gi c bt n, gy bt li cho hot ng sn xut v kinh doanh.Bi th, ng l, quy trnh sn xut hin i l: trc khi sn xut phi c hp ng tiu th, sau mi n khu lu tr v giao hng nhm ch ng u ra
Trng i hc kinh t TP HCM

36

cho sn phm, th Vit Nam ang lm ngc: sn xut trc, phn loi sau ri mi n giao nhn. Vi cch thc ny, gp lc gi nng, lm sn th gii din bin phc tp, sn xut, xut khu s b l c hi hoc ri ro do bin ng gi. Nhng nhn t ny tc ng rt ln n hot ng sn xut, xut khu v t ra yu cu bc thit phi c t chc gip nh sn xut bo him c nhng ri ro bin ng gi v S Giao dch hng ha l ni thc hin chc nng ny. Ngoi ra, cn l knh gip cc nh u t tm kim li nhun trn sn. Ti Vit Nam, VNX chnh thc hot ng t ngy 11-1-2011. Tuy nhin, do thi gian hot ng ngn, cc nh tham gia sn ang trong giai on thm d nn tnh cht vn s khai, hu ht giao dch vn l mua bn giao ngay, rt t giao dch tng lai. Trn th gii hin c khong 70 s giao dch hng ha, ring chu c 30 s giao dch, ch yu giao dch phi sinh vi cc mt hng nng sn. Nh vy, hng ha lun n nh gi v mc cnh tranh cao hn; nh sn xut c h tr nhiu hn nh vic kt ni thnh cng gia mua v bn; ng thi, hng ha c chun ha v cht lng v chng loi. Knh u t vo hng ha c bn tuy cn kh mi m Vit Nam nhng trn th gii n ra i t lu v ngy cng th hin vai tr ca mt knh u t hiu qu v hp dn, nht l trong thi bui kinh t bt n. Khng ch l knh u t c kh nng bo ton ti sn sn v trnh c lm pht m trong nhng nm gn y, gi c hng ha c bn ton cu bin ng mnh to c hi tm kim li nhun vi t sut sinh li ln cho nh u t. So vi cc knh u t trong nc hin nay nh chng khon, BS, vng hay ngoi t th knh u t hng ha cho php nh u t tham gia vi t l n by ti chnh cao. Ngoi ra, vi vic giao dch phi sinh cho php giao dch k qu (mua bn khng), nh u t c th khuch i li nhun ca mnh ln gp nhiu ln k c khi gi tng hay gim. Vi li ch nh vy, vic s dng cc sn phm phi sinh ti Vit Nam hin nay li rt ngho nn v t c quan tm

Trng i hc kinh t TP HCM

37

3.2 Thc trng v cc bin php qun tr ri ro ti chnh p dng ti cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam Theo nghin cu cng ty bo him Thy S (Swiss Re), Vit Nam l nhm s ri ro cao th nh cc nc chu Thi Bnh Dng. Cng ty ti bo him Thy S (Swiss Re) tin hnh mt cuc iu tra quy m ln trn tng s 13.800 khch hng t 20 - 40 tui ti cc thnh ph ln ca 11 nc chu Thi Bnh Dng (Austraulia, Hongkong (Trung Quc), Nht Bn, Singapore, Indonesia, Malaysia v Vit Nam) vo thng 4 v thng 5/2011. Ti Vit Nam, c 1.000 khch hng TP.HCM v H Ni c trc tip phng vn. Cuc iu tra ny nhm tm hiu v so snh v thi chp nhn ri ro ca khch hng trong ton khu vc, bng cch s dng ch s nh gi mc a chung mo him ca Swiss Re (CAFRI). Cuc iu tra ny cng xem xt n nhu cu bo him v cch thc mua bo him ca i tng. Xt v tng th, nhm ngi t 20-40 tui ti Vit Nam rt s ri ro. So vi cc nc trong khu vc chu Thi Bnh Dng, h l nhm t dm mo him nht vi nhng ri ro lin quan n sc khe v li sng. H cng s ng u nht vi ri ro ti chnh

Xp hng cao nht l 1, th hin khch hng ti th trng nc sn sng nht chp nhn ri ro tng hp, v ri ro trong tng kha cnh c th.

Mc d lo s vi ri ro ti chnh nhng thc trng qun tr ri ro ti chnh


Trng i hc kinh t TP HCM

38

Vit Nam li gn nh khng c quan tm v rt s si. Cc dch v phi sinh trong ngn hng nh swaps, forward, future, option... chnh l nhng cng c chng ri ro ti chnh c php s dng ti Vit Nam, nhng s doanh nghip dm lm ch tnh trn u ngn tay. Tuy nhin, cc sn phm cng c phi sinh hin nay ti cc ngn hng cn t, cha thu ht c cc doanh nghip s dng. V th, thu nhp t cc cng c phi sinh cn chim t trng rt nh trong tng thu nhp ca ngn hng. n c s liu v thu nhp v li nhun t cng c phi sinh ca 3 ngn hng thng mi hng u hin nay c th thy c thc t ny.

Nm

Ch tiu

BIDV TriuVN

Vietinbank TriuVN %

Vietcombank TriuVN %

Tng thu nhp Thu t cc cng 2007 c phi sinh Tng li nhun Dch v phi sinh Tng thu nhp Thu t cc cng 2008 c phi sinh Tng li nhun Dch v phi sinh Tng thu nhp Thu t cc cng 2009 c phi sinh Tng li nhun Dch v phi sinh Tng thu nhp Thu t cc cng 2010 c phi sinh Tng li nhun Dch v phi sinh

7.794.275 19.11 2.028.246 8.829 7.570.430 363.288 2.368.018 9.687.959 91.272 3.605.469 -171.695 11356125 152482 4625568 -43381 0 1.34% 0,94% 0 4,79% 0,04% 0,24%

6.648.680 4.256 0,06% 1.529.085 -6.464 8.694.253 74.764 0,86% 2.436.388 -120.042 5.428.316 200.587 3,70% 1.678.289 -289.517 14819402 25788 0.17% 4598038 -309469 0 0 0 0

5.763.393 0 3.192.119 0 10.991.219 52.492 0,04% 3.525.877 52.492 9.286.804 6.42 0,06% 5.004.374 -288.777 16013983 218977 1.37% 5479183 -182996 0 0 1,4 0

237.93 10,04%

(Ngun: Bo co thng nin ca cc ngn hng thng mi) Vic ng dng cc cng c chng ri ro ti chnh ti Vit Nam ang gp rt nhiu kh khn v vng phi s ngp ngng e ngi ca doanh nghip Nguyn
Trng i hc kinh t TP HCM

39

nhn ch yu l do: Trch nhim

T khi chuyn sang nn kinh t th trng, ti Vit Nam rt nhiu cng ty c thnh lp c quy m ln nh khc nhau. Tuy nhin, tr mt s doanh nghip lin doanh, doanh nghip c 100% vn nc ngoi cn li i a s cc doanh nghip u cha chia hnh thnh b phn qun tr ti chnh v chc danh gim c ti chnh.
Trong nhiu doanh nghip, nhng nhim v, chc nng ca gim c ti chnh v b phn qun tr ti chnh mc nhin giao cho mt ph gim c v k ton trng lm thay. Th nhng, tr tru thay, theo iu l k ton trng cc doanh nghip quc doanh cn ang c hiu lc, k ton trng li khng c nhng chc nng nhim v ca gim c ti chnh. Thm ch, trong lut k ton cng vy. Do , c kh nhiu vic k ton trng lm cng khng c m khng lm cng khng c. S lm thay t nguyn ny chnh l mt trong nhng nguyn nhn to ra mt khong trng v qun tr ti chnh trong cc doanh nghip Vit Nam hin nay. Nguyn nhn c bn ca tnh trng trn l s nhm ln chc nng gia b phn k ton v b phn ti chnh doanh nghip, khng ch c trong nhn thc ca cc ch doanh nghip m c trong t duy ca khng t nh lm lut. Chng hn, cho n nay, trong h thng vn bn php quy v k ton cha c mt vn bn no quy nh v gim c ti chnh. Trong mt s cng ty lin doanh, khi tn ti song song hai chc danh gim c ti chnh v k ton trng, nu gim c ti chnh l ngi nc ngoi v k ton trng l ngi Vit Nam th thng thng k ton trng ch tn ti trn hnh thc. Nhng doanh nghip thng xuyn c cc d n tnh bng vi trm triu USD v ch vi nhng bin ng nh ca th trng tin t, h s phi chu nhng tn tht khng nh v vn. Tuy nhin, hu ht cc doanh nghip trn u bit l s gp ri ro, nhng do cng ty h cha c chnh sch nn h khng dm lm. T duy s chu trch nhim cng khin lnh o doanh nghip s ra quyt nh. Khi
Trng i hc kinh t TP HCM

40

quyt nh hon i li sut, nu li sut cao hn th khng c ban thng g, nhng nu li sut xung, th khng nhng uy tn m sinh mng chnh tr ca lnh o cng lung lay theo. iu ny t su xa l do vic phn nh trch nhim trong doanh nghip. a s cc doanh nghip Vit Nam hin khng cho ngi lnh o quyn v chnh sch tho ng, r rng. Mt s cng ty a quc gia h c chnh sch qun l ri ro rt c th. H lun khoanh vng cho mt v tr lnh o c chu ri ro ti chnh n mc bao nhiu v nu ti bao nhiu th lnh o phi lm cc giao dch phng chng. Cn Vit Nam th cha c. Vi cc doanh nghip a quc gia, c phn chia qun l theo vng, h thng hiu r ri ro no nn chp nhn v bao gi h cng bit bo v vn ca mnh bng cc cng c chng ri ro. Chnh sch, c s php l: ng v pha chnh sch, vn cn nhng lc cn vi nghip v phi sinh. l chuyn di k v cc quy nh thu cha r rng. V d nh chuyn nh thu nh thu vi nghip v hon i gia hai ng tin hin cha r. Cch tnh loi thu ny ang l mt kh khn bi ngn hng v doanh nghip s khng bit c thu mnh phi tr l bao nhiu (v li sut th ni chy lin tc theo tng ngy). Hin, Vit Nam cha c quy nh c th bng vn bn no v thu nh thu cho sn phm hon i li sut. Cha k n chuyn xy ra vic ngn hng v doanh nghip u n y nhau ngha v tr loi thu ny. Trong khi , cc nc khc khng nh thu vi sn phm phi sinh v mi l cng c phng chng ri ro cho doanh nghip, ch khng phi mt knh kinh doanh ca ngn hng. Trong vi nm tr li y, Ngn hng Nh nc cho php cc ngn hng thng mi c thc hin nhiu nghip v mi nh quyn chn ngoi hi, quyn chn vng, hon i li sut. Tuy nhin c s php l cho nghip v phi sinh cn cha y , ngoi tr ch c giao dch hon i li sut c quy ch ca ngn hng nh nc l Quyt nh s 1133/2003/Q-ngn hng nh nc, ngy 30/09/2003. Mc d hin nay tt c cc ngn hng thng mi u c thc hin
Trng i hc kinh t TP HCM

41

nghip v quyn chn ngoi t, tuy nhin ch c thc hin quyn chn gia ngoi t v ngoi t, cn quyn chn gia ngoi t v VND th phi c s cho php t pha ngn hng nh nc. Trn thc t, cc doanh nghip xut nhp khu thng chuyn i ngoi t ra VND phc v hot ng u t sn xut trong nc m hu nh khng chuyn i t ngoi t ra ngoi t. y cng l tr ngi ln i vi cc ngn hng thng mi lm cho doanh s giao dch quyn chn rt thp. Ba l, thiu kin thc, hiu bit v cng c phi sinh. Sn phm phi sinh trong phng chng ri ro l mt sn phm kh mi v phc tp i vi th trng Vit Nam. i hi cc doanh nghip cng nh cc ngn hng thng mi phi c h thng thng tin d bo t gi quc t nhanh, chnh xc, cp nht lin tc; phi c cng c o lng v cnh bo ri ro t gi, li sut; i ng cc nh qun l, cc giao dch vin chuyn nghip, Thc t c nhiu ngn hng thng mi c thc hin nghip v quyn chn ngoi hi t lu nhng n nay vn cha trin khai c. i vi cc doanh nghip th vic hiu bit cc cng c phi sinh phng chng ri ro cn nhiu hn ch. V ch khi th trng bin ng, mi ngi mi ht hong i tm cch phng chng thit hi vi ng tin ca mnh. Mun pht trin, nhng bn thn ngn hng cng khng th bt buc doanh nghip phi p dng nghip v ny. Bi c nhng khi gia phng chng vi khng phng chng, cha chc ci no tt hn. V d vi khon vay nh, nu th trng bin ng s khng nh hng nhiu ti li nhun ca doanh nghip. Nhng nu doanh nghip vay vi trm triu USD, th li sut d tng hay gim cht t cng s khin s tin s khc hon ton. V vy, li khuyn vi cc doanh nghip l nu c nhng khon vay, hoc khon tin phi thanh ton vi khi lng ln, phi tm n cc cng c chng ri ro. Nguyn nhn cui cng , thiu nhu cu thc s t pha khch hng.

y l vn ct li, v trc y t gi USD/VND thng xuyn n nh ti mc trn so vi gi ngn hng nh nc cng b, khch hng khng quan tm ti vn bo him ri ro t gi. Tuy nhin, sang nm 2007 v u nm 2008, th trng chng kin s bin ng v o chiu mnh m ca VND so vi ng la
Trng i hc kinh t TP HCM

42

M, t gi USD/VND gim xung giao dch ti mc sn. Nguyn nhn l do lng ln ngoi t t cc hot ng u t trc tip, gin tip nc ngoi, kiu hi vo cc ngn hng thng mi lm xut hin d tha ngoi t do mt cn i cung cu. Nhiu doanh nghip xut khu hin nay ang phi i mt vi vn ri ro t gi, c bit l cc doanh nghip xut khu trong ngnh thu sn, dt may, c ph... v cc ngnh sn xut, xut khu khc. Mc d vy, cc doanh nghip Vit Nam vn cha c thi quen hay ni chnh xc hn l cha quan tm ti phng chng ri ro i vi cc hot ng ngoi t ca mnh. Hng nm cc doanh nghip Vit Nam u phi vay ngoi t hng trm triu USD hoc EUR u t vo cc d n ln, cc doanh nghip ny sau khi vay ngoi t thng bn s ngoi t ny chuyn sang VND tin hnh hot ng u t d n, n k tr n h phi mua li s ngoi t bng VND. Trong thi gian tin hnh hot ng sn xut kinh doanh, r rng s c s bin ng v c li sut cho vay v c t gi hi oi. Nu s dng cng c phi sinh nh hon i li sut hoc cng c k hn hay quyn chn v ngoi t th cc doanh nghip s bo him c ri ro li sut trong trng hp nu li sut vay l th ni v khi li sut th trng tng ln nh hin nay hoc bo him c ri ro t gi khi ngoi t c xu hng gim xung vo thi im doanh nghip bn ngoi t. Trong sut 3 thp k va qua, cc cng c ti chnh mi lm thay i c bn cc din nn kinh t v ti chnh th gii. Ngy nay, th h nhng cng c ti chnh u tin c ph bin rng khp v tr thnh cng c hu ch cho nhng nh qun l ti chnh, nhng Gim c ngn hng, hay cc cng ty bo him. Chng ta rt quen thuc vi quyn chn, c phiu u i, cc loi tri phiu chuyn nhng, cc tiu ch th trng nh gi hot ng, cc th trng hng ho v ti chnh mi, t nhn ho Hu ht cc khi nim, cng c v sn phm u c n gin ho, thay i v iu chnh ph hp vi nhu cu ca cc doanh nghip va v nh cng nh nng lc ca cc mng li ngn hng. iu g gip cho cc cng c ti chnh mi ny tr nn ph bin nhanh chng trn phm vi ton th gii ch trong vng vi nm? l s tng trng mnh m ca cc nn kinh t ang pht trin i hi mt lng u t khng l v
Trng i hc kinh t TP HCM

43

nhng kin thc, kinh nghim ci tin h thng ti chnh lc hu. Ngoi ra, nhng ci tin trong cng ngh thng tin, h thng truyn thng cng ng gp mt phn khng nh trong qu trnh pht trin cc cng c ti chnh ny. Hn bao gi ht, s xut hin ca hng lot cc cng c ti chnh mi (CDOs, Credit and climate derivatives, defeasance structures, netting networks,... ) ang t ra nhiu thch thc v c hi trong vic nng cao nng lc qun l ti chnh cc ngn hng, bo him, doanh nghip. 3.3 Mt s kin ngh tng hiu qu qun tr ri ro 3.3.1 Cc gii php t nh nc Nu s dng sai mc ch v khng c gim st cht ch, cc cng c phi sinh, t ch l cng c phng chng ri ro s mang n nhng mm ho khn lng cho nn kinh t. Do vy, trnh iu , cn xy dng nhng tr ct c bn m bo vic trin khai cc cng c ti chnh phi sinh c bn vng. Quy nh v gii hn v gi mua Quy nh ny nhm khng ch cc nh u t a ra nhng mc gi qu cao hay qu thp lm cho th trng b xo trn hay b bp mo. Ni cch khc, y l nhng quy nh nhm kim sot (khng ngn cm) cc nh u c tc ng ln gi c. Vic kt hp cc chin lc phng nga ri ro trong cc quyn chn tin t l rt phong ph, n cho php cc doanh nghip Vit Nam kt hp va phng nga (t gi) va tin cng khi c c hi (c bit i vi cc nh ch mun tm kim li nhun). D nhin l mt tri ca quyn chn l u c rt cao. Cc nh u c c th u c gi ln hoc u c gi xung bng cc quyn chn mua v bn. Vic u c gi trn hp ng quyn chn tin t c th lm cho t gi bin ng vt ra khi bin d kin v do lm mt nim tin ca cc doanh nghip v cc nh u t vo h thng t gi m chng ta hoch nh. Mc d vy, vn cha c nhng chng c no cho thy vic u c vo cc hp ng quyn chn tin t dn ti s sp hoc khng hong t gi cc nc trn th gii. Ch t gi ph thuc ch yu v s n nh v m ca nn kinh t quc gia. Trong nhng nm qua, Vit Nam c nh gi rt cao v ch s n nh kinh t v m. Do , ni lo v tnh bt n ca t gi khi m rng bin s gim i rt nhiu. Chnh v
Trng i hc kinh t TP HCM

44

th, chng ta c th trin khai cc quyn chn c iu kin ph hp vi iu kin cc nc nh Vit Nam tng p dng v thnh cng. Quyn chn c iu kin l mt dng quyn chn lai tp gia cc quyn chn phc tp cc nc pht trin nhng n lm gim nh i tnh u c trnh thua l ti a cho cc nh u t v thm ch cc nh u c c ham mun s dng quyn chn tin t nh mt cng c kim li. Cc quyn chn tin t c iu kin a ra nhng quy nh v cc mc t gi trn (ti a) v sn (ti thiu). Nu t gi vt qu cc mc gi ny th quyn chn s khng cn c gi tr. Nhng ro cn ny s lm nn lng cc nh u c v do gim i ng k tnh bt n do NHNN m rng bin dao ng t gi. Cc khng ch nu trn c th p dng cho ton b cc hng ho v ti sn trn th trng Vit Nam. Yu cu v vn v th chp trong giao dch cng c ti chnh phi sinh i vi cc nh mi gii trn cc hp ng phi sinh yu cu u tin l phi c vn, mc d h ch l nhng ngn hng hoc cc cng ty khng trc tip tham gia vo cc giao dch phi sinh. Yu cu v vn rt quan trng, v chng gip cho h thng cc ngn hng Vit Nam gim bt nhng nguy c v ng c sn sng chp nhn ri ro trnh tnh trng mt kh nng thanh ton ca nh mi gii. Yu cu bt buc v ti phng nga ri ro trn cc th trng quc t Yu cu ny nhm khng ch v bt buc h thng ngn hng thng mi trong nc khng c gnh chu nhng ri ro t ngi mua cc hp ng quyn chn hoc k hn. Cc ngn hng ch l trung gian, ng ra thu ph gia ngi mua trong nc v sau em bn li trn th trng th gii. Quy nh ny c p dng trong hu ht cc nc pht trin, nhng trong iu kin Vit Nam chng ta bt buc cc ngn hng v cc giao dch ny cn hn ch nhiu, l cha k n nhng yu km v vn trong h thng ngn hng thng mi. Ngoi ra, Vit Nam cn xem xt v khn trng tham gia vo cc tho thun giao dch hon i theo quy nh quc t th mi c iu kin c th tham gia k cc hp ng ti bo him t cc giao dch phi sinh trong nc. Yu cu m ca th trng t do cho tt c cc nh ch trin khai cc hp ng phi sinh

Trng i hc kinh t TP HCM

45

Cn xem xt to ra mt th trng t do, cc nh ch ti chnh c cc iu kin c th cung cp cc sn phm phi sinh. V d nhin i lin vi l thit lp khung qun l chung cho cc nh ch ny. Yu cu v ng k v lp cc Bo co ti chnh y l mt chun mc bt buc nhm lm tng tnh minh bch cho tt c thnh vin tham gia th trng. Tt c cc thnh vin tham gia th trng phi sinh phi hiu ht v nhau trc khi tin hnh cc giao dch vi nhau Chng hn nh mt ngn hng Vit nam ng thc hin mt hp ng tng lai 1000 lng vng vi ngi mua tng lai. Trong trng hp ny ngi mua tng lai cn phi c nhng thng tin rng hin nay ngn hng Vit Nam hin ang k qu l bao nhiu ti mt ngn hng nc ngoi mua vng th gii bn li cho ngi t trong nc. Ni cch khc, trong cuc chi ny trong cuc chi ny ai cng phi c thng tin ln nhau, cuc chi tng thm phn minh bch v c li cho th trng giao dch. Hon thin nhng quy nh ti chnh k ton lin quan, nng cao tnh thanh khon ca sn phm phi sinh Hin nay, cc cng c phi sinh cha c th trng giao dch chnh. Cc hp ng k hn v tng lai phi giao dch trn c sn nc ngoi nh London hay NewYork. Cn li l giao dch qua quy, nhiu bt li i vi tnh thanh khon cng nh cc loi ri ro tn dng. Cc hp ng quyn chn v hon i c giao dch trn th trng ngoi hi v th trng tin t. Ni chung, hin ti chng vn cn thiu nhiu c ch to ra cc hnh lang m bo cc hot ng c tri chy. Tuy nhin, i i vi vic pht trin th trng l vic nng cao cht lng hng ho cho th trng. Hng ho y chnh l cc cng c ti chnh phi sinh, t cc cng c thun nht ti cc cng c lai tp. V vn khng ch nm ch a dng ho cc sn phm, p ng cc nhu cu ca th trng. Cn ch ti cht lng hng ho. y, chnh l tnh hp php, tnh thanh khon, kh nng thch ng vi cc loi ri ro ca cc cng c ti chnh phi sinh. Do vy cn hon thin cc c trng k thut ca cc cng c ti chnh phi sinh, p ng nhu cu v mc pht trin ca th trng. Pht trin su th trng th trng ti chnh tin t.

Trng i hc kinh t TP HCM

46

Nh nc cn tng quy m ca th trng chng khon, khuyn khch cc doanh nghip nim yt v pht hnh chng khon huy ng vn, ng thi pht hnh nhiu loi tri phiu chnh ph vi nhiu k hn a dng. Vic th trng ti chnh tin t pht trin s to iu kin pht trin nhng th trng mi c t chc nh th trng giao dch tng laiT , cc ngn hng c th pht trin cc nghip v phi sinh, a dng ha sn phm, hon thin hn nhng bip php phng nga ri ro ni chung v ri ro li sut ni ring. 3.3.2 Cc gii php t cc ngn hng thng mi Ngn hng gi vai tr ti tr tn dng v cung cp cc sn phm phi sinh cho cc doanh nghip, bn cnh gia S Giao dch hng ha v h thng ngn hng thng mi c mi quan h tng h rt r: S Giao dch hng ha n nh minh bch s gip cho h thng ngn hng thng mi a dng ha sn phm v kinh doanh hiu qu, an ton; ng thi, khi h thng ngn hng thng mi pht trin, s cng c cho S Giao dch hng ha m bo an ton h thng, tng trng mnh v quy m. Ngn hng thng mi c th m bo cho s tun hon ca h thng thanh ton S Giao dch hng ha bng cc nghip v: qun l ti khon nh u t, ti khon k qu, qun l ti sn k qu ca thnh vin, nh u t; thc hin thanh ton b tr cho cc kt qu giao dch; theo di nh gi trng thi ca nh u t, ngn nga ri ro thanh ton; gim st, nh gi kh nng thc hin hp ng, ngn nga ri ro do vi phm hp ng... V vy, gp phn vo vic gip cac1`doanh nghip qun tr ri ro c tt hn cng nh c th pht trin c nghip v phi sinh p ng tt nhu cu ca th trng hin ti v tng lai, cc ngn hng cn phi thc hin mt s gii php sau: Th nht, ti cc ngn hng thng mi, cc nghip v phi sinh hin nay rt t, ch yu l mua bn k hn, quyn chn ngoi t, hon i li sut vi quy m v mc thc hin thp. Do , cc ngn hng thng mi cn phi pht trin cc nghip v phi sinh a dng v phong ph hn nhm thu ht doanh nghip t chnh nhng tin ch mang li t cc dch v ny.
Trng i hc kinh t TP HCM

47

Th hai, cc ngn hng thng mi cn hin i ha ng b cng ngh ngn hng. Cc nghip v phi sinh l nhng nghip v ngn hng hin i, nn i hi cc ngn hng phi trang b h thng cng ngh thng tin hin i, ng b mi c th thu thp, x l, phn tch thng tin nhanh chng, chnh xc, hiu qu, t mi c th hn ch ri ro cho chnh cc ngn hng v t vn c cho cc khch hng ca mnh. Th ba, cc doanh nghip hiu c li ch ca cc cng c phi sinh v s dng rng ri cc nghip v ny nh mt cng c hn ch ri ro trong hot ng kinh doanh do bin ng ca th trng, cc ngn hng cn y mnh qung co, gii thiu, t vn cc nghip v phi sinh cho cc doanh nghip. Th t, cc ngn hng phi nhanh chng o to c i ng nhn vin chuyn nghip trong lnh vc ny. Cha kha ca mi s thnh cng l yu t con ngi, cc ngn hng cn phi c i ng nhn vin am hiu nhng kin thc v ti chnh, php l, c bit l k thut nh gi v giao dch cc cng c ti chnh phi sinh. Cng tc o to v ti o to phi c tin hnh thng xuyn, lin tc; c trong nc v nc ngoi; c v l thuyt ln thc hnh. C nh vy, mi gip c i ng nhn vin hiu v trin khai c cc nghip v mt cch linh hot, trnh gy ra ri ro cho chnh cc ngn hng. 3.3.3 Cc gii php t doanh nghip Xut pht t nhu cu phng nga ri ro ca doanh nghip m cc sn phm ti chnh phi sinh ra i nhm gii quyt vn ny. Khi s dng cc sn phm ti chnh phi sinh, doanh nghip c th trnh c nhng ri ro trn. Qua , m bo cho hot ng sn xut, kinh doanh c n nh trn c s nhng iu khon trong hp ng phi sinh. Tuy nhin bc u, vic a cc sn phm ny n vi doanh nghip cn gp nhiu kh khn. Mun s dng c hiu qu sn phm phi sinh, doanh nghip cn phi: Trc ht, doanh nghip cn c s ng thun trong ni b, v a s cc giao dch phi sinh u cc giao dch ln, thi gian thc hin di (nh cc hp ng hon i li sut c thi hn t 5-10 nm).

Trng i hc kinh t TP HCM

48

Bn cnh , doanh nghip phi c s tm hiu c th nm c tnh cht cc sn phm phi sinh trc khi s dng. Ngoi ra, cn c s chp thun ca ban lnh o cao cp nht ca doanh nghip, thng l hi ng qun tr khi quyt nh s dng sn phm phi sinh. ng thi, doanh nghip cn lm vic vi ngn hng hiu thm cc tnh hnh v xu hng bin ng ca cc yu t trn th trng (li sut, t gi, gi c hng ha...), xc nh thi im s dng mang li hiu qu cao nht, tit kim chi ph ti chnh cho doanh nghip. Bn cnh , c cu ti chnh thc ti ca cc doanh nghip Vit Nam kh bt hp l v bt cn i, ri ro li sut v ri ro t gi vn l vn ng quan ngi trong thi gian ti. Bi vy, cc doanh nghip c khuyn ngh rng, trong bt k iu kin kh khn no, cng cn c cu li mt cch tng th tt c cc khu, xc nh r hn nh hng pht trin doanh nghip trong lnh vc sn xut, sn phm ch cht, t ra cc nguy c ri ro. Doanh nghip cng cn c cu li ti chnh. Kinh nghim cho thy, hnh thc c cu li ti chnh ct gim chi ph c th ct gim c (chi ph lng nhn cng, chi ph trung gian) v c gng tm ngun ti chnh gi r v n nh, chp nhn chuyn nhng s hu doanh nghip. Thc t cho thy, vn ct gim chi ph nhn s ca cc doanh nghip t nhn, cng ty c phn din ra thun li hn so vi doanh nghip nh nc. Tuy nhin, vic doanh nghip dng vay ngn hng, ng ngha vi thu hp hay dng sn xut kinh doanh, ct bt hp ng kinh t v do nhiu doanh nghip vn phi tip tc cm chng sn xut i vi vn mua bn sp nhp, Vit Nam dng nh din ra kh kh khn c kh nhiu quan im nhn nhn tiu cc v sp nhp (theo ngha, s mt mt, s thn tnh). Nhng nu nhn gc ngc li, vic chp nhn bn cng ty, ch ng tm kim i tc chin lc cn c nhn nhn v coi l chin lc thot ra trong qu trnh c cu li ti chnh doanh nghip. i tc chin lc mi cng s l lung gi mi thay i doanh nghip, nhng iu mi ny s khng nhng lm cho doanh nghip thot ra khi tnh trng ri ro li sut, ri ro t gi hin

Trng i hc kinh t TP HCM

49

thi m c trong tng lai l nng cao gi tr doanh nghip, m bo s pht trin tt hn ca doanh nghip. KT LUN Kinh doanh xut nhp khu bao gi cng l qu trnh gian nan, vt v, nhiu th thch. N gian nan, vt v s phc tp ring c ca hot ng kinh doanh xut nhp khu, nhiu th thch nhng nguy c ri ro, tn tht lun tim n trong tng khu ca qu trnh thc hin hp ng. Qua nghin cu l lun v thc tin ri ro, tn tht ti chnh trong kinh doanh xut nhp khu, c th khng nh s tn ti khch quan ht sc a dng, phc tp ca ri ro, tn tht xy ra khi thc hin hp ng. Nhng bin ng v gi c, li sut t gi to thnh mt mi trng kinh doanh xut nhp khu ngy cng tr nn bt nh. Tuy vy, kinh doanh xut nhp khu vn l lnh vc kinh doanh y hp dn nu doanh nghip bit cch phng nga, hn ch ri ro, tn tht. Thc t phc tp, a dng ca ri ro, tn tht trong qu trnh thc hin hp ng xut nhp khu i hi phi c s phi hp tch cc gia doanh nghip v nh nc. Nh nc cn quan tm ti cc gii php v m cn doanh nghip nn tp trung nhiu hn ti cc gii php vi m mang tnh cht nghip v, t chc, qun l. Ri ro, tn tht , ang v s mi tim n song hnh vi qu trnh thc hin hp ng xut nhp khu. Do , khng th k ht nhng ri ro, tn tht xy ra v cng khng th d on c chnh xc nhng ri ro, tn tht s xy ra. Hy vng rng bi vit ny a ra c bc tranh khi qut kh y v ton din v ri ro, tn tht ti chnh ca cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam v mt s bin php hn ch phng nga hu hiu ri ro, tn tht ti chnh c th xy ra. Qua , gp mt phn d l nh b trong vic nhn nhn mt vn cn ang b ng, cha c s quan tm ca nhiu ngi.

Trng i hc kinh t TP HCM

50

Ti liu tham kho


T gi- Ngun gc ri ro ti chnh cho cc doanh nghip_ THS. INH TH THU

HNG Ngun s liu Cc ngn hng thng mi


http://cafef.vn/

http://www.asianbondonline.adb.com http://www.sbv.gov.vn/wps/portal/vn http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=217 http://agro.gov.vn/news/nguonwmy.aspx http://www.acb.com.vn/tygia/chart/index.jsp

http://www.mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn http://www.aquatexbentre.com/en/About-Us/ http://www.clfish.com/index.php http://www.bsc.com.vn/Overview.aspx?Symbol=ABT

Trng i hc kinh t TP HCM

You might also like