2.

ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí

24 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ÅéóáãùãÞ
Áñ÷éêÜ åîçãåßôáé ï üñïò áëãüñéèìïò êáé ðáñáèÝôïíôáé ôá óðïõäáéüôå-
ñá êñéôÞñéá ðïõ ðñÝðåé íá ðëçñåß êÜèå áëãüñéèìïò. Óôç óõíÝ÷åéá, ç óðïõ-
äáéüôçôá ôùí áëãïñßèìùí óõíäõÜæåôáé ìå ôçí åîÝëéîç ôçò åðéóôÞìçò ôçò
ÐëçñïöïñéêÞò. Ç ðåñéãñáöÞ êáé áíáðáñÜóôáóç ôùí áëãïñßèìùí äßíåôáé
áíáëõôéêÜ ìå ÷ñÞóç ôùí ìåèüäùí áíáðáñÜóôáóçò åëåýèåñïõ êåéìÝíïõ,
äéáãñáììÜôùí ñïÞò, öõóéêÞò ãëþóóáò êáé êùäéêïðïßçóçò ìå ðñüãñáììá.
Ôá ðñïãñÜììáôá ðáñïõóéÜæïíôáé ìå ôç ìïñöÞ øåõäïãëþóóáò, ðïõ ïñßæå-
ôáé êáé ôõðïðïéåßôáé óå Ýíá óýíïëï åíôïëþí êáé ðñïãñáììáôéóôéêþí áêï-
ëïõèéáêþí åíïôÞôùí. Óôç óõíÝ÷åéá, äßíïíôáé ðáñáäåßãìáôá üðïõ åîåôÜæï-
íôáé ïé äéÜöïñåò óõíéóôþóåò åíüò áëãüñéèìïõ, äçëáäÞ ïé áðáñáßôçôåò å-
íôïëÝò ðïõ óôçñßæïõí ôï ‘êôßóéìï’ åíüò áëãüñéèìïõ. ÓõãêåêñéìÝíá, ðáñïõ-
óéÜæïíôáé ç äïìÞ áêïëïõèßáò, ç äïìÞ ôçò åðéëïãÞò, ïé åðáíáëçðôéêÝò äéáäé-
êáóßåò, ïé äéáäéêáóßåò ðïëëáðëþí åðéëïãþí êáé ïé åìöùëéáóìÝíåò äéáäéêá-
óßåò. Ãéá êÜèå ôýðï óõíéóôþóáò äßíïíôáé áíáëõôéêÜ ðáñáäåßãìáôá óå öõ-
óéêÞ ãëþóóá, óå áêïëïõèßá äéáäï÷éêþí âçìÜôùí êáé óå ìïñöÞ äéáãñáììÜ-
ôùí ñïÞò. Óôï ôÝëïò ôïõ êåöáëáßïõ ðáñïõóéÜæåôáé ç áíÜðôõîç êáé ç áëãï-
ñéèìéêÞ ðñïóÝããéóç ãéá ôçí åðßëõóç åíüò óõíèåôüôåñïõ ðñïâëÞìáôïò , ôïõ
ðñïâëÞìáôïò ôïõ ‘ðïëëáðëáóéáóìïý áëÜ ñùóéêÜ’, üðïõ ãßíåôáé ÷ñÞóç êáé
óõíäõáóìüò áëãïñéèìéêþí óõíéóôùóþí.

Äéäáêôéêïß óôü÷ïé
Óôü÷ïé ôïõ êåöáëáßïõ áõôïý åßíáé ïé ìáèçôÝò:
ë íá äéáôõðþíïõí ôçí Ýííïéá ôïõ áëãïñßèìïõ,
ë íá áéôéïëïãïýí ôç óðïõäáéüôçôá ôùí áëãïñßèìùí,
ë íá ôåêìçñéþíïõí ôçí áíáãêáéüôçôá ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò êá-
ôÜ ôç äéáäéêáóßá åðßëõóçò ðñïâëçìÜôùí,
ë íá åöáñìüæïõí ôõðïðïéçìÝíç åðßëõóç ìå áëãïñéèìéêÝò äéáäéêáóßåò,
ë íá ìðïñïýí íá ó÷åäéÜæïõí áëãüñéèìïõò ìå ÷ñÞóç óõãêåêñéìÝíùí ôå÷íé-
êþí.

ÐñïåñùôÞóåéò
3 Ãíùñßæåéò ôé åßíáé áëãïñéèìéêÞ ðñïóÝããéóç;
3 ÎÝñåéò üôé Þäç Ý÷åéò ÷ñçóéìïðïéÞóåé ðïëëïýò áëãïñßèìïõò;
3 Ãíùñßæåéò, áí ï ðïëëáðëáóéáóìüò äýï áñéèìþí ìðïñåß íá ãßíåé ìå Üëëï
ôñüðï;
3 Ôé èá êÜíåéò ãéá íá âñåéò ôï Üèñïéóìá 3+6+9+…+999;
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
25

2.1 Ôé åßíáé áëãüñéèìïò

Ç èåùñßá ôùí áëãïñßèìùí Ý÷åé ìåãÜëç ðáñÜäïóç êáé ç çëéêßá ìåñéêþí
áëãïñßèìùí áñéèìåß ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ï áëãüñéèìïò
ôïõ Åõêëåßäç ãéá ôçí åýñåóç ôïõ ìÝãéóôïõ êïéíïý äéáéñÝôç äýï áñéèìþí Þ ôï
ëåãüìåíï êüóêéíï ôïõ ÅñáôïóèÝíç ãéá ôçí åýñåóç ôùí ðñþôùí áñéèìþí
áðü 1 ùò n. ÓÞìåñá ôï ðåäßï ôçò Èåùñßáò Áëãïñßèìùí åßíáé Ýíá éäéáßôåñá
åõñý êáé ðëïýóéï ðåäßï. Ðëçèþñá óõããñáììÜôùí Ý÷åé åìöáíéóèåß óôç âé-
âëéïãñáößá, åíþ óõíå÷ßæåôáé ç ðåñáéôÝñù åìâÜèõíóç óå íÝá óýã÷ñïíá
ðñïâëÞìáôá. Ïé ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò áëãïñßèìïõò ðïõ óõíÞèùò åîåôÜ-
æïíôáé óôá ó÷åôéêÜ âéâëßá Ý÷ïõí ðñïôáèåß ôá ôåëåõôáßá 25 ÷ñüíéá, üóç ðå-
ñßðïõ åßíáé êáé ç çëéêßá ôçò ÐëçñïöïñéêÞò ùò ìßáò íÝáò áõèýðáñêôçò åðé-
óôÞìçò.

Éóôïñéêü óçìåßùìá
Ç ëÝîç áëãüñéèìïò (algorithm) ðñïÝñ÷åôáé áðü ìéá ìåëÝôç ôïõ ÐÝñóç
ìáèçìáôéêïý Abu Ja’far Mohammed ibn Musa al Khowarizmi, ðïõ Ýæçóå
ðåñß ôï 825 ì.×. ÐÝíôå áéþíåò áñãüôåñá ç ìåëÝôç áõôÞ ìåôáöñÜóôçêå
óôá ëáôéíéêÜ êáé Üñ÷éæå ìå ôç öñÜóç “Algoritmi dixit ...” (ï áëãüñéèìïò ëÝ-
åé ....). Ç ìåëÝôç ôïõ al Khowarizmi õðÞñîå ç ðñþôç ðëÞñçò ðñáãìáôåßá
Üëãåâñáò (üñïò ðïõ êáé áõôüò ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï áñáâéêü al-jabr=áðï-
êáôÜóôáóç), ãéáôß Ýíáò áðü ôïõò óêïðïýò ôçò Üëãåâñáò åßíáé êáé ç áðï-
êáôÜóôáóç ôçò éóüôçôáò ìÝóá óå ìéá åîßóùóç. Ï üñïò áëãüñéèìïò åðÝ-
æçóå åðß ÷ßëéá ÷ñüíéá ùò óðÜíéïò üñïò, ðïõ óÞìáéíå êÜôé óáí “óõóôçìá-
ôéêÞ äéáäéêáóßá áñéèìçôéêþí ÷åéñéóìþí”. Ôç óçìåñéíÞ ôïõ áîßá áðüêôçóå
áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ 20ïý áéþíá ìå ôçí áíÜðôõîç ôçò ïìþíõìçò èåùñßáò
êáé öõóéêÜ ìå ôçí åðéêáéñüôçôá ôùí çëåêôñïíéêþí õðïëïãéóôþí.

Ï üñïò áëãüñéèìïò, ëïéðüí, ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá íá äçëþóåé ìåèüäïõò

ðïõ åöáñìüæïíôáé ãéá ôçí åðßëõóç ðñïâëçìÜôùí. Ùóôüóï, Ýíáò ðéï áõ-
óôçñüò ïñéóìüò ôçò Ýííïéáò áõôÞò åßíáé ï åîÞò.

Ïñéóìüò: Áëãüñéèìïò åßíáé ìéá ðåðåñáóìÝíç óåéñÜ åíåñãåéþí, áõóôçñÜ

êáèïñéóìÝíùí êáé åêôåëÝóéìùí óå ðåðåñáóìÝíï ÷ñüíï, ðïõ óôï÷åýïõí
óôçí åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò.

ÊÜèå áëãüñéèìïò áðáñáßôçôá éêáíïðïéåß ôá åðüìåíá êñéôÞñéá.

ë Åßóïäïò (input). Êáìßá, ìßá Þ ðåñéóóüôåñåò ôéìÝò äåäïìÝíùí ðñÝðåé íá
äßíïíôáé ùò åßóïäïé óôïí áëãüñéèìï. Ç ðåñßðôùóç ðïõ äåí äßíïíôáé ôé-
ìÝò äåäïìÝíùí åìöáíßæåôáé, üôáí ï áëãüñéèìïò äçìéïõñãåß êáé åðåîåñ-
26 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ãÜæåôáé êÜðïéåò ðñùôïãåíåßò ôéìÝò ìå ôç âïÞèåéá óõíáñôÞóåùí ðáñá-

ãùãÞò ôõ÷áßùí áñéèìþí Þ ìå ôç âïÞèåéá Üëëùí áðëþí åíôïëþí.
ë ¸îïäïò (output). Ï áëãüñéèìïò ðñÝðåé íá äçìéïõñãåß ôïõëÜ÷éóôïí ìßá
ôéìÞ äåäïìÝíùí ùò áðïôÝëåóìá ðñïò ôï ÷ñÞóôç Þ ðñïò Ýíáí áëëï áë-
ãüñéèìï.
ë Êáèïñéóôéêüôçôá (definiteness). ÊÜèå åíôïëÞ ðñÝðåé íá êáèïñßæåôáé
÷ùñßò êáìßá áìöéâïëßá ãéá ôïí ôñüðï åêôÝëåóÞò ôçò. Ëüãïõ ÷Üñéí, ìßá
åíôïëÞ äéáßñåóçò ðñÝðåé íá èåùñåß êáé ôçí ðåñßðôùóç, üðïõ ï äéáéñÝ-
ôçò ëáìâÜíåé ìçäåíéêÞ ôéìÞ.
ë Ðåñáôüôçôá (finiteness). Ï áëãüñéèìïò íá ôåëåéþíåé ìåôÜ áðü ðåðåñá-
óìÝíá âÞìáôá åêôÝëåóçò ôùí åíôïëþí ôïõ. Ìßá äéáäéêáóßá ðïõ äåí ôå-
ëåéþíåé ìåôÜ áðü Ýíá óõãêåêñéìÝíï áñéèìü âçìÜôùí äåí áðïôåëåß áë-
ãüñéèìï, áëëÜ ëÝãåôáé áðëÜ õðïëïãéóôéêÞ äéáäéêáóßá (computational
procedure).
ë Áðïôåëåóìáôéêüôçôá (effectiveness). ÊÜèå ìåìïíùìÝíç åíôïëÞ ôïõ áë-
ãïñßèìïõ íá åßíáé áðëÞ. Áõôü óçìáßíåé üôé ìßá åíôïëÞ äåí áñêåß íá Ý÷åé
ïñéóèåß, áëëÜ ðñÝðåé íá åßíáé êáé åêôåëÝóéìç.
Ç Ýííïéá ôïõ áëãüñéèìïõ äåí óõíäÝåôáé áðïêëåéóôéêÜ êáé ìüíï ìå ðñï-
âëÞìáôá ôçò ÐëçñïöïñéêÞò. Áò èåùñÞóïõìå, ãéá ðáñÜäåéãìá, üôé èÝëïõìå
íá ãåõìáôßóïõìå êáé åðïìÝíùò ðñÝðåé íá åêôåëÝóïõìå ôéò åðüìåíåò åíÝñ-
ãåéåò:
3 íá óõãêåíôñþóïõìå ôá õëéêÜ,
3 íá ðñïåôïéìÜóïõìå ôá óêåýç ìáãåéñéêÞò,
3 íá ðáñáóêåõÜóïõìå ôï öáãçôü,
3 íá åôïéìÜóïõìå ôç óáëÜôá,
3 íá óôñþóïõìå ôï ôñáðÝæé,
3 íá ãåõìáôßóïõìå,
3 íá êáèáñßóïõìå ôï ôñáðÝæé, êáé
3 íá ðëýíïõìå ôá ðéÜôá êáé ôá êïõæéíéêÜ.
Åßíáé åõíüçôï üôé ç ðñïçãïýìåíç áëëçëïõ÷ßá ôùí åíåñãåéþí ïäçãåß óôï
åðéèõìçôü áðïôÝëåóìá. ÂÝâáéá, áõôÞ ç áëëçëïõ÷ßá äåí åßíáé ç ìïíáäéêÞ ãéá
ôçí åðßôåõîç ôïõ óêïðïý, áöïý, ãéá ðáñÜäåéãìá, ìðïñïýìå ðñþôá íá å-
ôïéìÜóïõìå ôç óáëÜôá êáé ìåôÜ íá ðáñáóêåõÜóïõìå ôï öáãçôü, åíþ áêü-
ìç ìðïñïýìå ðñþôá íá ðëýíïõìå ôá ðéÜôá êáé ìåôÜ íá êáèáñßóïõìå ôï
ôñáðÝæé. Ùóôüóï, ôï ðáñÜäåéãìá èÝëåé íá äåßîåé, üôé ç èåþñçóç ìßáò óýíèå-
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
27

ôçò åñãáóßáò ìå äéáêñéôÜ âÞìáôá ðïõ åêôåëïýíôáé äéáäï÷éêÜ, åßíáé Ýíáò

ðïëý ÷ñÞóéìïò êáé ðñáêôéêüò ôñüðïò óêÝøçò ãéá ôçí åðßëõóç ðïëëþí (áí
ü÷é üëùí) ðñïâëçìÜôùí.

2.2 Óðïõäáéüôçôá áëãïñßèìùí

Ç Ýííïéá ôïõ áëãüñéèìïõ åßíáé èåìåëéþäçò ãéá ôçí åðéóôÞìç ôçò Ðëçñï-
öïñéêÞò. Ç ìåëÝôç ôùí áëãïñßèìùí åßíáé ðïëý åíäéáöÝñïõóá, ãéáôß åßíáé ç
ðñþôç ýëç ãéá ôç ìåëÝôç êáé åìâÜèõíóç, áí ü÷é óå üëåò, ôïõëÜ÷éóôïí óå
ðÜñá ðïëëÝò ãíùóôéêÝò ðåñéï÷Ýò ôçò åðéóôÞìçò áõôÞò.
H ÐëçñïöïñéêÞ, ëïéðüí, ìðïñåß íá ïñéóèåß ùò ç åðéóôÞìç ðïõ ìåëåôÜ
ôïõò áëãïñßèìïõò áðü ôéò áêüëïõèåò óêïðéÝò:
ë Õëéêïý (hardware). Ç ôá÷ýôçôá åêôÝëåóçò åíüò áëãïñßèìïõ åðçñåÜæå-
ôáé áðü ôéò äéÜöïñåò ôå÷íïëïãßåò õëéêïý, äçëáäÞ áðü ôïí ôñüðï ðïõ
åßíáé äïìçìÝíá óå ìßá åíéáßá áñ÷éôåêôïíéêÞ ôá äéÜöïñá óõóôáôéêÜ ôïõ
õðïëïãéóôÞ (äçëáäÞ áíÜëïãá ìå ôï áí ï õðïëïãéóôÞò Ý÷åé êñõöÞ ìíÞìç
êáé ðüóç, áíÜëïãá ìå ôçí ôá÷ýôçôá ôçò êýñéáò êáé äåõôåñåýïõóáò ìíÞ-
ìçò êïê.).
ë Ãëùóóþí Ðñïãñáììáôéóìïý (programming languages). Ôï åßäïò ôçò
ãëþóóáò ðñïãñáììáôéóìïý ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé (äçëáäÞ, ÷áìçëüôå-
ñïõ Þ õøçëüôåñïõ åðéðÝäïõ) áëëÜæåé ôç äïìÞ êáé ôïí áñéèìü ôùí åíôï-
ëþí åíüò áëãïñßèìïõ. ÃåíéêÜ ìßá ãëþóóá ðïõ åßíáé ÷áìçëïôÝñïõ åðéðÝ-
äïõ (üðùò ç assembly Þ ç ãëþóóá C) åßíáé ôá÷ýôåñç áðü ìßá Üëëç
ãëþóóá ðïõ åßíáé õøçëïôÝñïõ åðéðÝäïõ (üðùò ç Basic Þ Pascal). Áêü-
ìç, óçìåéþíåôáé üôé äéáöïñÝò óõíáíôþíôáé ìåôáîý ôùí ãëùóóþí óå
ó÷Ýóç ìå ôï ðüôå åìöáíßóèçêáí. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ðáëáéüôåñá ìåñéêÝò
ãëþóóåò ðñïãñáììáôéóìïý äåí õðïóôÞñéæáí ôçí áíáäñïìÞ (Ýííïéá
ðïõ èá åîåôÜóïõìå óå âÜèïò áñãüôåñá).
ë ÈåùñçôéêÞ (theoretical). Ôï åñþôçìá ðïõ óõ÷íÜ ôßèåôáé åßíáé, áí ðñÜã-
ìáôé õðÜñ÷åé Þ ü÷é êÜðïéïò áðïäïôéêüò áëãüñéèìïò ãéá ôçí åðßëõóç å-
íüò ðñïâëÞìáôïò. Ç åîÝôáóç áõôïý ôïõ åñùôÞìáôïò åßíáé äýóêïëï íá
ó÷ïëéáóèåß óôá ðëáßóéá ôïõ âéâëßïõ áõôïý, åðåéäÞ áðáéôåß ìåãÜëç èåù-
ñçôéêÞ êáôÜñôéóç. Ùóôüóï ç ðñïóÝããéóç áõôÞ åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôé-
êÞ, ãéáôß ðñïóäéïñßæåé ôá üñéá ôçò ëýóçò ðïõ èá âñåèåß óå ó÷Ýóç ìå Ýíá
óõãêåêñéìÝíï ðñüâëçìá.
ë ÁíáëõôéêÞ (analytical). Ìåëåôþíôáé ïé õðïëïãéóôéêïß ðüñïé (computer
resources) ðïõ áðáéôïýíôáé áðü Ýíáí áëãüñéèìï, üðùò ãéá ðáñÜäåéã-
28 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ìá ôï ìÝãåèïò ôçò êýñéáò êáé ôçò äåõôåñåýïõóáò ìíÞìçò, ï ÷ñüíïò ãéá

ëåéôïõñãßåò CPU êáé ãéá ëåéôïõñãßåò åéóüäïõ/åîüäïõ ê.ëð. Ôï áíôéêåßìå-
íï áõôü èá åîçãçèåß ðëçñÝóôåñá óôï ÊåöÜëáéï 5.

2.3 ÐåñéãñáöÞ êáé áíáðáñÜóôáóç áëãïñßèìùí

Óôç âéâëéïãñáößá óõíáíôþíôáé äéÜöïñïé ôñüðïé áíáðáñÜóôáóçò åíüò
áëãïñßèìïõ:
ë ìå åëåýèåñï êåßìåíï (free text), ðïõ áðïôåëåß ôïí ðéï áíåðåîÝñãáóôï
êáé áäüìçôï ôñüðï ðáñïõóßáóçò áëãïñßèìïõ. ¸ôóé åãêõìïíåß ôïí êßí-
äõíï üôé ìðïñåß åýêïëá íá ïäçãÞóåé óå ìç åêôåëÝóéìç ðáñïõóßáóç ðá-
ñáâéÜæïíôáò ôï ôåëåõôáßï ÷áñáêôçñéóôéêü ôùí áëãïñßèìùí, äçëáäÞ
ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá.
ë ìå äéáãñáììáôéêÝò ôå÷íéêÝò (diagramming techniques), ðïõ óõíéóôïýí
Ýíá ãñáöéêü ôñüðï ðáñïõóßáóçò ôïõ áëãïñßèìïõ. Áðü ôéò äéÜöïñåò
äéáãñáììáôéêÝò ôå÷íéêÝò ðïõ Ý÷ïõí åðéíïçèåß, ç ðéï ðáëéÜ êáé ç ðéï
ãíùóôÞ ßóùò, åßíáé ôï äéÜãñáììá ñïÞò (flow chart). Ùóôüóï ç ÷ñÞóç
äéáãñáììÜôùí ñïÞò ãéá ôçí ðáñïõóßáóç áëãïñßèìùí äåí áðïôåëåß ôçí
êáëýôåñç ëýóç, ãé’áõôü êáé åìöáíßæïíôáé üëï êáé óðáíéüôåñá óôç âé-
âëéïãñáößá êáé óôçí ðñÜîç.
ë ìå öõóéêÞ ãëþóóá (natural language) êáôÜ âÞìáôá. Óôçí ðåñßðôùóç
áõôÞ ÷ñåéÜæåôáé ðñïóï÷Þ, ãéáôß ìðïñåß íá ðáñáâéáóèåß ôï ôñßôï âáóé-
êü ÷áñáêôçñéóôéêü åíüò áëãïñßèìïõ, üðùò ðñïóäéïñßóèçêå ðñïçãïõ-
ìÝíùò, äçëáäÞ ôï êñéôÞñéï ôïõ êáèïñéóìïý.
ë ìå êùäéêïðïßçóç (coding), äçëáäÞ ìå Ýíá ðñüãñáììá ðïõ üôáí åêôå-
ëåóèåß èá äþóåé ôá ßäéá áðïôåëÝóìáôá ìå ôïí áëãüñéèìï.
‘Ïëïé ïé áëãüñéèìïé ôïõ âéâëßïõ áõôïý åßíáé êùäéêïðïéçìÝíïé óå ìßá õ-
ðïèåôéêÞ äïìçìÝíç øåõäïãëþóóá, ùóôüóï ïé ðåñéóóüôåñïé áðü áõôïýò
ìðïñïýí åýêïëá ó÷åôéêÜ íá ðñïãñáììáôéóèïýí óå ïðïéáäÞðïôå ãëþóóá
ðñïãñáììáôéóìïý.

2.4 ÂáóéêÝò óõíéóôþóåò/åíôïëÝò åíüò

áëãïñßèìïõ
Óôç óõíÝ÷åéá äßíïíôáé ðáñáäåßãìáôá áëãïñßèìùí üðïõ åîåôÜæïíôáé ïé
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
29

Óýìâïëá äéáãñÜììáôïò ñïÞò

¸íá äéÜãñáììá ñïÞò áðïôåëåßôáé áðü Ýíá óýíïëï ãåùìåôñéêþí ó÷ç-
ìÜôùí, üðïõ ôï êáèÝíá äçëþíåé ìßá óõãêåêñéìÝíç åíÝñãåéá Þ ëåéôïõñãßá.
Ôá ãåùìåôñéêÜ ó÷Þìáôá åíþíïíôáé ìåôáîý ôïõò ìå âÝëç, ðïõ äçëþíïõí
ôç óåéñÜ åêôÝëåóçò ôùí åíåñãåéþí áõôþí. Ôá êõñéüôåñá ÷ñçóéìïðïéïý-
ìåíá ãåùìåôñéêÜ ó÷Þìáôá åßíáé ôá åîÞò:
ë Ýëëåéøç, ðïõ äçëþíåé ôçí áñ÷Þ êáé ôï ôÝëïò ôïõ êÜèå áëãïñßèìïõ,
ë ñüìâïò, ðïõ äçëþíåé ìßá åñþôçóç ìå äýï Þ ðåñéóóüôåñåò åîüäïõò
ãéá áðÜíôçóç,
ë ïñèïãþíéï, ðïõ äçëþíåé ôçí åêôÝëåóç ìßáò Þ ðåñéóóüôåñùí ðñÜîå-
ùí, êáé
ë ðëÜãéï ðáñáëëçëüãñáììï, ðïõ äçëþíåé åßóïäï Þ Ýîïäï óôïé÷åßùí.
ÐïëëÝò öïñÝò ôï ó÷Þìá áõôü ìðïñåß íá äéáöïñïðïéåßôáé ðñïêåéìÝ-
íïõ íá ðñïóäéïñßæåôáé êáé ôï åßäïò ôçò óõóêåõÞò áð’ üðïõ ãßíåôáé ç
åßóïäïò Þ ç Ýîïäïò.
Ôï åðüìåíï ó÷Þìá áðïôõðþíåé üëá áõôÜ ôá óýìâïëá..

ÌåñéêÜ áðü ôá ÷ñçóéìïðïéïýìåíá ãåùìåôñéêÜ óýìâïëá óôá äéáãñÜììáôá

ñïÞò.
 30 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

äéÜöïñåò óõíéóôþóåò åíüò áëãïñßèìïõ, äçëáäÞ ïé áðáñáßôçôåò åíôïëÝò îå-

êéíþíôáò áðü ôéò áðëïýóôåñåò êáé ðñï÷ùñþíôáò ðñïò ôéò óõíèåôüôåñåò.
Ðéï óõãêåêñéìÝíá èá åîåôáóèïýí ðåñéðôþóåéò óåéñéáêþí åíôïëþí, áíáèÝ-
óåùí ôéìþí, åðéëïãÞò ìå âÜóç êñéôÞñéá, äéáäéêáóéþí åðáíÜëçøçò, åíåñ-
ãåéþí ðïëëáðëþí åðéëïãþí êáèþò êáé óõíäõáóìü åìöùëåõìÝíùí ðåñé-
ðôþóåùí. Ãéá êÜèå ðåñßðôùóç ðáñïõóéÜæïíôáé ó÷åôéêÜ ðáñáäåßãìáôá ìå
ôçí åêöþíçóç (óå öõóéêÞ ãëþóóá), ôçí ðáñïõóßáóç ôùí âçìÜôùí ðïõ
ðñÝðåé íá áêïëïõèçèïýí êáèþò êáé ôï áíôßóôïé÷ï äéÜãñáììá ñïÞò.

2.4.1 ÄïìÞ áêïëïõèßáò

Ç áêïëïõèéáêÞ äïìÞ åíôïëþí (óåéñéáêþí âçìÜôùí) ÷ñçóéìïðïéåßôáé
ðñáêôéêÜ ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç áðëþí ðñïâëçìÜôùí, üðïõ åßíáé äåäïìÝ-
íç ç óåéñÜ åêôÝëåóçò åíüò óõíüëïõ åíåñãåéþí. ¸íá áðëü ðáñÜäåéãìá áðü
ôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ åßíáé ç áêïëïõèßá ïäçãéþí ìßáò óõíôáãÞò ìáãåéñéêÞò ìå
óôü÷ï ôçí êáôáóêåõÞ åíüò öáãçôïý. Ôá âÞìáôá êáé ïé ðïóüôçôåò ðïõ ðñÝ-
ðåé íá áêïëïõèçèïýí åßíáé óõãêåêñéìÝíá êáé ïé ïäçãßåò áðüëõôá êáèïñé-
óìÝíåò êáé óáöåßò. Ôï ðáñÜäåéãìá ðïõ áêïëïõèåß ðáñïõóéÜæåé Ýíá áðëü
ðñüâëçìá ðïõ åðéëýåôáé ìå óåéñéáêÞ åêôÝëåóç åíôïëþí.

ÐáñÜäåéãìá 1. AíÜãíùóç êáé åêôýðùóç áñéèìþí

Íá äéáâáóèïýí äýï áñéèìïß, íá õðïëïãéóèåß êáé íá åêôõðùèåß ôï Ü-

èñïéóìÜ ôïõò.

Áðü ôçí åêöþíçóç ðñïêýðôåé áìÝóùò ï åðüìåíïò áëãüñéèìïò

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_1
ÄéÜâáóå a
ÄéÜâáóå b
ÄéÜâáóå=åêôåëåóôÝá åíôï- c ← a + b
ëÞ Åêôýðùóå c
TÝëïò ÐáñÜäåéãìá_1
Áëãüñéèìïò=äçëùôéêÞ åíôï-
ëÞ
¸íáò áëãüñéèìïò äéáôõðùìÝíïò óå øåõäïãëþóóá áñ÷ßæåé ðÜíôá ìå ôç
ëÝîç Áëãüñéèìïò óõíïäåõüìåíç ìå ôï üíïìá ôïõ áëãïñßèìïõ êáé ôåëåéþíåé
ìå ôç ëÝîç ÔÝëïò óõíïäåõüìåíç åðßóçò ìå ôï üíïìá ôïõ áëãïñßèìïõ. Ç
ðñþôç åíÝñãåéá ðïõ ãßíåôáé, åßíáé ç åéóáãùãÞ ôùí äåäïìÝíùí. Áõôü åðé-
ôõã÷Üíåôáé ìå ôç ÷ñÞóç ôïõ ñÞìáôïò ÄéáâÜæù óå ðñïóôáêôéêÞ. Ç ëÝîç ÄéÜ-
âáóå óõíïäåýåôáé ìå ôï üíïìá ìßáò Þ ðåñéóóïôÝñùí ìåôáâëçôþí, üðùò ç a
êáé åííïåßôáé üôé ìåôÜ ôçí ïëïêëÞñùóç ôçò åíÝñãåéáò áõôÞ, ç ìåôáâëçôÞ a
èá Ý÷åé ëÜâåé êÜðïéá áñéèìçôéêÞ ôéìÞ ùò ðåñéå÷üìåíï. ÊÜèå ìßá ëÝîç ôçò
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
31

ÓôáèåñÝò (constands). Ìå ôïí üñï áõôü áíáöåñüìáóôå óå ðñïêáèïñé-

óìÝíåò ôéìÝò ðïõ ðáñáìÝíïõí áìåôÜâëçôåò óå üëç ôç äéÜñêåéá ôçò åêôÝ-
ëåóçò åíüò áëãïñßèìïõ. Ïé óôáèåñÝò äéáêñßíïíôáé óå
ë áñéèìçôéêÝò, ð.÷. 123, +5, -1,25
ë áëöáñéèìçôéêÝò ð.÷. “ÔéìÞ”, “ÊáôÜóôáóç áðïôåëåóìÜôùí”
ë ëïãéêÝò ðïõ åßíáé áêñéâþò äýï, ÁëçèÞò êáé ØåõäÞò
ÌåôáâëçôÝò (variables). Ìéá ìåôáâëçôÞ åßíáé Ýíá ãëùóóéêü áíôéêåßìåíï,
ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá íá ðáñáóôÞóåé Ýíá óôïé÷åßï äåäïìÝíïõ. Óôç ìå-
ôáâëçôÞ åê÷ùñåßôáé ìéá ôéìÞ, ç ïðïßá ìðïñåß íá áëëÜæåé êáôÜ ôç äéÜñ-
êåéá åêôÝëåóçò ôïõ áëãïñßèìïõ. ÁíÜëïãá ìå ôï åßäïò ôçò ôéìÞò ðïõ ìðï-
ñïýí íá ëÜâïõí, ïé ìåôáâëçôÝò äéáêñßíïíôáé óå áñéèìçôéêÝò, áëöáñéèìç-
ôéêÝò êáé ëïãéêÝò.
ÔåëåóôÝò (operators). Ðñüêåéôáé ãéá ôá ãíùóôÜ óýìâïëá ðïõ ÷ñçóéìï-
ðïéïýíôáé óôéò äéÜöïñåò ðñÜîåéò. Ïé ôåëåóôÝò äéáêñßíïíôáé óå áñéèìçôé-
êïýò, ëïãéêïýò êáé óõãêñéôéêïýò.
ÅêöñÜóåéò (expressions). Ïé åêöñÜóåéò äéáìïñöþíïíôáé áðü ôïõò ôåëå-
óôÝïõò (operands), ðïõ åßíáé óôáèåñÝò êáé ìåôáâëçôÝò êáé áðü ôïõò ôå-
ëåóôÝò. Ç äéåñãáóßá áðïôßìçóçò ìéáò Ýêöñáóçò óõíßóôáôáé óôçí áðüäï-
óç ôéìþí óôéò ìåôáâëçôÝò êáé óôçí åêôÝëåóç ôùí ðñÜîåùí. Ç ôåëéêÞ ôéìÞ
ìéáò Ýêöñáóçò åîáñôÜôáé áðü ôçí éåñáñ÷ßá ôùí ðñÜîåùí êáé ôç ÷ñÞóç
ôùí ðáñåíèÝóåùí. Ìéá Ýêöñáóç ìðïñåß íá áðïôåëåßôáé áðü ìéá ìüíï
ìåôáâëçôÞ Þ óôáèåñÜ ìÝ÷ñé ìéá ðïëýðëïêç ìáèçìáôéêÞ ðáñÜóôáóç.

÷ñçóéìïðïéïýìåíçò øåõäïãëþóóáò, ðïõ ðñïóäéïñßæåé ìéá óáöÞ åíÝñãåéá,

èá áðïêáëåßôáé óôï åîÞò åíôïëÞ. ¼ëåò ïé åíôïëÝò óå Ýíáí áëãüñéèìï áðï-
ôõðþíïíôáé ìå äéáöïñåôéêü ÷ñþìá áðü ôï üíïìá ôïõ áëãïñßèìïõ êáé ôéò
äéÜöïñåò óôáèåñÝò êáé ìåôáâëçôÝò.
ÌåôÜ ôçí áíÜãíùóç ôùí ôéìþí ôùí ìåôáâëçôþí a êáé b ãßíåôáé ï õðï-
ëïãéóìüò ôïõ áèñïßóìáôïò ìå ôçí åíôïëÞ: c ← a + b. Ç åíôïëÞ áõôÞ áðïêá-
ëåßôáé åíôïëÞ åê÷þñçóçò ôéìÞò. Ç ãåíéêÞ ìïñöÞ ôçò åßíáé:

ÌåôáâëçôÞ ← ‘Åêöñáóç
êáé ç ëåéôïõñãßá ôçò åßíáé “ãßíïíôáé ïé ðñÜîåéò óôçí Ýêöñáóç êáé ôï áðïôÝ-
ëåóìá áðïäßäåôáé, ìåôáâéâÜæåôáé, åê÷ùñåßôáé óôç ìåôáâëçôÞ”. Óôçí åíôï-
ëÞ áõôÞ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ôï áñéóôåñü âÝëïò, ðñïêåéìÝíïõ íá äåß÷íåé ôç öï- Ó÷. 2.1. Ï áëãüñéèìïò
ñÜ ôçò åê÷þñçóçò. Áò óçìåéùèåß üôé äåí ðñüêåéôáé ãéá åîßóùóç, ðáñ’üëï ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 1 ìå
ðïõ óå Üëëá âéâëßá ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ôï óýìâïëï ßóïí “=” ãéá ôïí äéÜãñáììá ñïÞò
32 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ßäéï óêïðü. Áò óçìåéùèåß åðßóçò üôé ïé äéÜöïñåò ãëþóóåò ðñïãñáììáôé-

óìïý ÷ñçóéìïðïéïýí äéÜöïñá óýìâïëá ãéá ôï óêïðü áõôü.
ÔÝëïò ï áëãüñéèìïò ïëïêëçñþíåôáé ìå ôçí åíôïëÞ Åêôýðùóå, ðïõ áðï-
ôõðþíåé ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá óôïí åêôõðùôÞ. Ç óýíôáîç ôçò åíôïëÞò áõ-
ôÞò åßíáé áíÜëïãç ìå áõôÞ ôçò ÄéÜâáóå. ÅíáëëáêôéêÜ ìðïñåß íá ÷ñçóéìï-
ðïéçèåß êáé ç åíôïëÞ ÅìöÜíéóå, ðïõ áðïôõðþíåé Ýíá áðïôÝëåóìá óôçí ï-
èüíç.
Óôïí ðñïçãïýìåíï áëãüñéèìï ïé ìåôáâëçôÝò a êáé b åßíáé ôá äåäïìÝíá
ðïõ áðïôåëïýí ôçí åßóïäï, åíþ ç ìåôáâëçôÞ c áíôéðñïóùðåýåé ôï áðïôÝ-
ëåóìá, äçëáäÞ ôçí Ýîïäï ôïõ áëãïñßèìïõ. ÅðéðëÝïí, ï áëãüñéèìïò Ý÷åé á-
ðïëýôùò êáèïñéóìÝíç ôçí êÜèå åíôïëÞ (êáèïñéóôéêüôçôá), ôåëåéþíåé ìåôÜ
áðü óõãêåêñéìÝíï áñéèìü âçìÜôùí (ðåñáôüôçôá), åíþ êÜèå åíôïëÞ ôïõ åß-
íáé éäéáßôåñá óáöÞò êáé áðëÞ (áðïôåëåóìáôéêüôçôá). ÅðïìÝíùò ï áëãüñéè-
ìïò áõôüò ðëçñïß ôá êñéôÞñéá ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí ôïí ïñéóìü ôçò Ýííïéáò
ôïõ áëãïñßèìïõ, üðùò áõôÜ ðåñéãñÜöçêáí óôçí ðáñÜãñáöï 2.1.

2.4.2 ÄïìÞ ÅðéëïãÞò

Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ðïëý ëßãá ðñïâëÞìáôá ìðïñïýí íá åðéëõèïýí
ìå ôïí ðñïçãïýìåíï ôñüðï ôçò óåéñéáêÞò/áêïëïõèéáêÞò äïìÞò åíåñãåéþí.
ÓõíÞèùò ôá ðñïâëÞìáôá Ý÷ïõí êÜðïéåò éäéáéôåñüôçôåò êáé äåí éó÷ýïõí ôá
ßäéá âÞìáôá ãéá êÜèå ðåñßðôùóç. Ç ðëÝïí óõíçèéóìÝíç ðåñßðôùóç åßíáé
íá ëáìâÜíïíôáé êÜðïéåò áðïöÜóåéò ìå âÜóç êÜðïéá äåäïìÝíá êñéôÞñéá,
ðïõ ìðïñåß íá åßíáé äéáöïñåôéêÜ ãéá êÜèå äéáöïñåôéêü óôéãìéüôõðï åíüò
ðñïâëÞìáôïò. Ïé êáèçìåñéíÝò áðëÝò ìáò åíÝñãåéåò ðåñéÝ÷ïõí áõôÞ ôç äéá-
äéêáóßá åðéëïãÞò ìå âÜóç êÜðïéá êáôÜóôáóç. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ôï ðñüâëç-
ìá ôçò ðñïåôïéìáóßáò ìáò ãéá Ýîïäï ó÷åôßæåôáé ìå ôéò êáéñéêÝò óõíèÞêåò. ‘Å-
ôóé ëÝìå üôé, “áí âñÝ÷åé, èá ðÜñù ïìðñÝëá, áëëéþò èá ðÜñù êáðÝëï”. Ç
óõíèÞêç åäþ åßíáé ôï “áí âñÝ÷åé”, åíþ ç áðüöáóç åßíáé åßôå íá ðÜñù ôçí
“ïìðñÝëá” åßôå ôï “êáðÝëï” ìå âÜóç ôçí “ôéìÞ” ôçò óõíèÞêçò.
ÃåíéêÜ ç äéáäéêáóßá ôçò åðéëïãÞò ðåñéëáìâÜíåé ôïí Ýëåã÷ï êÜðïéáò óõí-
èÞêçò ðïõ ìðïñåß íá Ý÷åé äýï ôéìÝò (ÁëçèÞò Þ ØåõäÞò) êáé áêïëïõèåß ç áðü-
öáóç åêôÝëåóçò êÜðïéáò åíÝñãåéáò ìå âÜóç ôçí ôéìÞ ôçò ëïãéêÞò áõôÞò
óõíèÞêçò. Óôç óõíÝ÷åéá äßíïíôáé äýï ðáñáäåßãìáôá åíåñãåéþí ìå âÜóç êÜ-
ðïéá óõíèÞêçò åðéëïãÞò. Ôï ðñþôï ðáñÜäåéãìá áöïñÜ óôçí åêôÝëåóç êÜ-
ðïéáò åíÝñãåéáò üôáí ç óõíèÞêç åßíáé ÁëçèÞò, åíþ ôï äåýôåñï ðáñÜäåéãìá
áöïñÜ óôçí åêôÝëåóç ìßáò åíÝñãåéáò üôáí ç óõíèÞêç åßíáé ÁëçèÞò êáé êÜ-
ðïéáò Üëëçò åíÝñãåéáò üôáí ç óõíèÞêç åßíáé ØåõäÞò.
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
33

ÐáñÜäåéãìá 2. Óýãêñéóç áñéèìþí ìå áðëÞ åðéëïãÞ

Íá äéáâáóôåß Ýíáò áñéèìüò êáé íá åêôõðùèåß ç áðüëõôç ôéìÞ ôïõ.

¼ðùò åßíáé ãíùóôü, ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý åßíáé ï ßäéïò ï áñéè-
ìüò, áí áõôüò åßíáé èåôéêüò Þ ìçäÝí êáé ï áíôßèåôüò ôïõ, áí åßíáé áñíçôéêüò.
¸ôóé ðñïêåéìÝíïõ íá âñåèåß ç áðüëõôç ôéìÞ, áñêåß íá åëåã÷èåß, áí ôõ÷üí ï
äåäïìÝíïò áñéèìüò åßíáé áñíçôéêüò, ïðüôå óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ðñÝðåé + 5 = 5 êáé − 5 = 5
íá âñåèåß ï áíôßèåôüò ôïõ. Ï óõëëïãéóìüò áõôüò ïäçãåß óôïí åðüìåíï áë-
ãüñéèìï.
Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_2
ÄéÜâáóå a
Áí a < 0 ôüôå a ← a*(-1)
Åêôýðùóå a
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_2

Óôçí ðáñÜóôáóç áëãïñßèìùí ìå øåõäïãëþóóá ç åðéëïãÞ õëïðïéåßôáé

ìå ôçí åíôïëÞ Áí...ôüôå. Ç óýíôáîç ôçò åíôïëÞò åßíáé:

Áí óõíèÞêç ôüôå åíôïëÞ

êáé ç ëåéôïõñãßá ôçò åßíáé: Áí éó÷ýåé ç óõíèÞêç (äçëáäÞ áí åßíáé áëçèÞò), ôü-
ôå ìüíï åêôåëåßôáé ç åíôïëÞ. Óå êÜèå ðåñßðôùóç åêôåëåßôáé óôç óõíÝ÷åéá ç
åíôïëÞ, ðïõ áêïëïõèåß.
Óôçí åíôïëÞ Áí...ôüôå åßíáé ðéèáíü, üôáí éó÷ýåé ç óõíèÞêç, íá áðáéôåß-
ôáé ç åêôÝëåóç ðåñéóóüôåñùí áðü ìßá åíôïëÝò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ïé Ç óõíèÞêç åßíáé ìéá ëïãéêÞ
äéáäï÷éêÝò åíôïëÝò ãñÜöïíôáé áðü êÜôù êáé óå åóï÷Þ, åíþ ôï ó÷Þìá åðéëï- Ýêöñáóç.
ãÞò êëåßíåé ìå ôç ëÝîç ÔÝëïò_áí. Ð.÷
Áí óõíèÞêç ôüôå
åíôïëÞ_1
åíôïëÞ_2
...............
åíôïëÞ_í
ÔÝëïò_áí

¼ðùò êáé óôïí áëãüñéèìï ôïõ ðñïçãïýìåíïõ ðáñáäåßãìáôïò, åýêïëá

ðñïêýðôåé üôé ç ôéìÞ a åßíáé êáé åßóïäïò áëëÜ êáé Ýîïäïò ôïõ áëãïñßèìïõ. Å-
ðéðëÝïí, ï áëãüñéèìïò Ý÷åé êáèïñéóìÝíç êÜèå ôïõ åíôïëÞ (êáèïñéóôéêüôç-
ôá), ôåëåéþíåé ìåôÜ áðü ðåðåñáóìÝíï áñéèìü âçìÜôùí (ðåñáôüôçôá), åíþ
êÜèå åíôïëÞ ôïõ åßíáé éäéáßôåñá áðëÞ êáôÜ ôçí åêôÝëåóÞ ôçò (áðïôåëåóìá-
ôéêüôçôá). ¸ôóé ðñïêýðôåé üôé ï áëãüñéèìïò áõôüò ðñÜãìáôé ðëçñïß ôá êñé-
ôÞñéá ðïõ ðåñéãñÜöçêáí óôçí ðáñÜãñáöï 2.1.
34 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

Ó÷. 2.2. Ï áëãüñéèìïò ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 2 ìå äéÜãñáììá ñïÞò

ÐáñÜäåéãìá 3. Óýãêñéóç áñéèìþí ìå óýíèåôç åðéëïãÞ

Íá äéáâáóèïýí äýï áñéèìïß êáé óå ðåñßðôùóç ðïõ ï ðñþôïò áñéèìüò

åßíáé ìéêñüôåñïò ôïõ äåýôåñïõ, íá õðïëïãéóèåß êáé íá åêôõðùèåß ôï Ü-
èñïéóìÜ ôïõò, äéáöïñåôéêÜ íá õðïëïãéóèåß êáé íá åêôõðùèåß ôï ãéíü-
ìåíü ôïõò.

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_3
ÄéÜâáóå a, b
Áí a < b ôüôå
c ← a + b
áëëéþò
c ← a * b
ÔÝëïò_áí
Åêôýðùóå c
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_3
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
35

Óôï ðáñÜäåéãìá áõôü ÷ñçóéìïðïéåßôáé ç ãåíéêÞ ìïñöÞ ôçò åíôïëÞò åðé-

ëïãÞò, ðïõ åßíáé:
Áí óõíèÞêç ôüôå
åíôïëÞ Þ åíôïëÝò
áëëéþò
åíôïëÞ Þ åíôïëÝò
ÔÝëïò_áí

Ó÷. 2.3. Ï áëãüñéèìïò ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 3 ìå äéÜãñáììá ñïÞò

2.4.3 Äéáäéêáóßåò ðïëëáðëþí åðéëïãþí

Ïé äéáäéêáóßåò ôùí ðïëëáðëþí åðéëïãþí åöáñìüæïíôáé óôá ðñïâëÞ-
ìáôá üðïõ ìðïñåß íá ëçöèïýí äéáöïñåôéêÝò áðïöÜóåéò áíÜëïãá ìå ôçí ôé-
ìÞ ðïõ ðáßñíåé ìßá Ýêöñáóç. Ãéá ðáñÜäåéãìá, êÜèå ãñÜììá ôçò áëöáâÞôïõ
ìðïñåß íá áíôéóôïé÷éèåß óå êÜðïéïí áêÝñáéï áñéèìü áðü ôï 1 ìÝ÷ñé êáé 24,
ãéá ôéò áíÜãêåò êÜðïéáò êùäéêïðïßçóçò. Óôï ðáñÜäåéãìá ðïõ áêïëïõèåß
ðáñïõóéÜæåôáé ìßá ðåñßðôùóç ðïëëáðëþí åðéëïãþí ìå äéáöïñåôéêÞ áêï-
ëïõèßá åíôïëþí óå êÜèå ðåñßðôùóç.
36 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ÐáñÜäåéãìá 4. ÁíÜèåóç ãñáììÜôùí óå áñéèìïýò

Íá äéáâáóèåß Ýíáò áêÝñáéïò êáé íá åêôõðùèåß ôï áíôßóôïé÷ï ãñÜììá

ôçò áëöáâÞôïõ, áí ï áêÝñáéïò Ý÷åé ôéìÞ 1 Þ 2 Þ 3 äéáöïñåôéêÜ íá åêôõ-
ðùèåß ç ëÝîç “Üãíùóôïò”.

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_4
ÄéÜâáóå a
Áí a = 1 ôüôå åêôýðùóå ‘Á’
áëëéþò_áí a = 2 ôüôå åêôýðùóå ‘Â’
áëëéþò_áí a = 3 ôüôå åêôýðùóå ‘Ã’
áëëéþò åêôýðùóå ‘Üãíùóôïò’
ÔÝëïò_áí
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_4

Ó÷. 2.4. Ï áëãüñéèìïò ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 4 ìå äéÜãñáììá ñïÞò

Áí ïé äéáöïñåôéêÝò åðéëïãÝò åßíáé ðïëëÝò, ôüôå åßíáé ðñïôéìüôåñï íá

÷ñçóéìïðïéçèåß ôï ó÷Þìá ðïëëáðëÞò åðéëïãÞò Åðßëåîå...ÔÝëïò åðéëïãþí
(select case), üðùò óôï ðáñÜäåéãìá ðïõ áêïëïõèåß.
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
37

ÐáñÜäåéãìá 5. ÅðéëïãÞ ïñßùí

Íá åéóá÷èåß Ýíáò áêÝñáéïò ðïõ áíôéóôïé÷åß óå ìéá çëéêßá êáé íá âñåèåß

óå ðïéá üñéá åíôÜóóåôáé ç äåäïìÝíç çëéêßá åìöáíßæïíôáò ó÷åôéêü ìÞ-
íõìá.

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_5.
ÃñÜøå “Óå ðïéá çëéêßá Üñ÷éóåò íá ìáèáßíåéò ðñïãñáììáôéóìü
;”
ÄéÜâáóå age
Åðßëåîå
Ðåñßðôùóç age<0
ÅìöÜíéóå “Åßðáìå çëéêßá ...”
Ðåñßðôùóç 0 ≤ age < 5
ÅìöÜíéóå “ÌÜëëïí ôá ðáñáëÝò !!”
Ðåñßðôùóç 5 ≤ age < 60
ÅìöÜíéóå “ÌðñÜâï”
Ðåñßðôùóç 60 ≤ age < 100
ÅìöÜíéóå “ÐïôÝ äåí åßíáé áñãÜ”
Ðåñßðôùóç age > 100
ÅìöÜíéóå “ÊÜëëéï áñãÜ ðáñÜ ðïôÝ”
ÔÝëïò_åðéëïãþí
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_5

2.4.4 ÅìöùëåõìÝíåò Äéáäéêáóßåò

ÐïëëáðëÝò åðéëïãÝò ìðïñïýí íá ãßíïõí êáé ìå ìßá åìöùëåõìÝíç äïìÞ.
Ôï åðüìåíï ðáñÜäåéãìá ðåñéãñÜöåé ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ìßá åíôïëÞ
Áí...ôüôå åßíáé ç åíôïëÞ ðïõ åêôåëåßôáé, üôáí éó÷ýåé (Þ äåí) éó÷ýåé ç óõíèÞêç
ìßáò Üëëçò åíôïëÞò Áí...ôüôå. ÂÝâáéá ç ëïãéêÞ áõôÞ ìðïñåß íá åðåêôáèåß,
äçëáäÞ íá Ý÷ïõìå íÝá åìöùëåõìÝíç äïìÞ ìÝóá óå ìßá åìöùëåõìÝíç äïìÞ
êïê.

ÐáñÜäåéãìá 6. ×áñáêôçñéóìüò áôüìùí

Íá äéáâÜæïíôáé äýï áñéèìïß ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôï ýøïò êáé âÜñïò å-

íüò Üíäñá. Íá åêôõðþíåôáé üôé ï Üíäñáò åßíáé “åëáöñýò”, áí ôï âÜ-
ñïò ôïõ åßíáé êÜôù áðü 80 êéëÜ, Þ íá åêôõðþíåôáé “âáñýò” óôçí áíôß-
èåôç ðåñßðôùóç. Åðßóçò íá åêôõðþíåôáé “êïíôüò” áí ôï ýøïò ôïõ åß-
íáé êÜôù áðü 1.70, áëëéþò íá åêôõðþíåôáé “øçëüò”.
38 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_6
ÄéÜâáóå âÜñïò, ýøïò
Áí âÜñïò < 80 ôüôå
Áí ýøïò < 1.70 ôüôå
åêôýðùóå ‘Åëáöñýò, êïíôüò’
áëëéþò
åêôýðùóå ‘åëáöñýò, øçëüò’
ÔÝëïò_áí
áëëéþò
Áí ýøïò < 1.70 ôüôå
åêôýðùóå ‘Âáñýò, êïíôüò’
áëëéþò
åêôýðùóå ‘âáñýò, øçëüò’
ÔÝëïò_áí
ÔÝëïò_áí
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_5

Ó÷. 2.5. Ï áëãüñéèìïò ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 6 ìå äéÜãñáììá ñïÞò

Óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò ç óõíèÞêç åßíáé áñêåôÜ ðéï “äýóêïëç”, äçëáäÞ

ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
39

åìðåñéÝ÷åé áðïöÜóåéò ðïõ ðéèáíüí íá âáóßæïíôáé óå ðåñéóóüôåñá áðü

Ýíá êñéôÞñéá. Ï óõíäõáóìüò ôùí êñéôçñßùí áõôþí êáèïñßæåé êáé ôéò “ëïãé-
êÝò” ðñÜîåéò ðïõ ìðïñïýí íá ãßíïõí ìåôáîý äéáöïñåôéêþí óõíèçêþí. Ðï-
ëý óõ÷íÜ óôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ êÜðïéåò áðïöÜóåéò âáóßæïíôáé óå óõíäõá-
óìïýò êñéôçñßùí êáé ëïãéêþí ðñÜîåùí. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ôï ðñüâëçìá ôçò
ðñïåôïéìáóßáò ìáò ãéá Ýîïäï ìðïñåß íá åðåêôáèåß ùò åîÞò “áí âñÝ÷åé Þ áí
÷éïíßæåé èá ðÜñù ïìðñÝëá”, åßôå óôçí ðñüôáóç “áí Ý÷åé Þëéï êáé áí Ý÷åé æÝ-
óôç èá ðÜñù êáðÝëï”, åßôå óôçí ðñüôáóç “áí äåí Ý÷åé Þëéï èá ðÜñù ï-
ìðñÝëá”. Ïé ôñåéò áõôÝò ðñïôÜóåéò ðåñéãñÜöïõí êáé ôéò ôñåéò ëïãéêÝò ðñÜ-
îåéò ðïõ ìðïñåß íá éó÷ýïõí ìåôáîý äéáöïñåôéêþí óõíèçêþí. Ç ëïãéêÞ ðñÜ-
îç Þ åßíáé áëçèÞò üôáí ïðïéáäÞðïôå áðü ôéò äýï ðñïôÜóåéò åßíáé áëçèÞò. Ç
ëïãéêÞ ðñÜîç êáé åßíáé áëçèÞò üôáí êáé ïé äýï ðñïôÜóåéò åßíáé áëçèåßò åíþ
ç ëïãéêÞ ðñÜîç ü÷é (ç ëÝîç “äåí” óôï ðáñÜäåéãìÜ ìáò) åßíáé áëçèÞò üôáí ç
ðñüôáóç ðïõ ôçí áêïëïõèåß åßíáé øåõäÞò. Ï åðüìåíïò ðßíáêáò äßíåé ôéò ôé-
ìÝò ôùí ôñéþí áõôþí ëïãéêþí ðñÜîåùí ãéá üëïõò ôïõò óõíäõáóìïýò ôé-
ìþí.

Ðñüôáóç Á Ðñüôáóç  ÁÞ Á êáé  ü÷é Á

ÁëçèÞò ÁëçèÞò ÁëçèÞò ÁëçèÞò ØåõäÞò
ÁëçèÞò ØåõäÞò ÁëçèÞò ØåõäÞò ØåõäÞò
ØåõäÞò ÁëçèÞò ÁëçèÞò ØåõäÞò ÁëçèÞò
ØåõäÞò ØåõäÞò ØåõäÞò ØåõäÞò ÁëçèÞò

2.4.5 ÄïìÞ ÅðáíÜëçøçò

Ç äéáäéêáóßá ôçò åðáíÜëçøçò åßíáé éäéáßôåñá óõ÷íÞ, áöïý ðëÞèïò ðñï-
âëçìÜôùí ìðïñïýí íá åðéëõèïýí ìå êáôÜëëçëåò åðáíáëçðôéêÝò äéáäéêá-
óßåò. Ç ëïãéêÞ ôùí åðáíáëçðôéêþí äéáäéêáóéþí åöáñìüæåôáé óôéò ðåñé-
ðôþóåéò, üðïõ ìßá áêïëïõèßá åíôïëþí ðñÝðåé íá åöáñìïóèåß óå Ýíá óýíï-
ëï ðåñéðôþóåùí, ðïõ Ý÷ïõí êÜôé êïéíü. Ãéá ðáñÜäåéãìá, üëåò ïé ôñÜðåæåò
êÜèå åîÜìçíï áðïäßäïõí ôüêïõò ôùí êáôáèÝóåùí ôáìéåõôçñßïõ. Ï õðïëï-
ãéóìüò ôùí ôüêùí ðñÝðåé íá ãßíåé ãéá üëïõò ôïõò ëïãáñéáóìïýò ôçò ôñÜðå-
æáò, Üñá ç ðñÜîç

ôüêïò = ðïóü * åðéôüêéï

ðñÝðåé íá åêôåëåóèåß ãéá üëïõò ôïõò ôñáðåæéêïýò ëïãáñéáóìïýò. Ïé åðá-
íáëçðôéêÝò äéáäéêáóßåò ìðïñåß íá Ý÷ïõí äéÜöïñåò ìïñöÝò êáé óõíÞèùò å-
ìðåñéÝ÷ïõí êáé óõíèÞêåò åðéëïãþí (üðùò áõôÝò ðåñéãñÜöçêáí óôçí
ðñïçãïýìåíç õðïðáñÜãñáöï). Óôç óõíÝ÷åéá äßíåôáé Ýíá óýíïëï ðáñá-
 40
i ← i + 1 ⇒ “ç íÝá ôéìÞ ôçò
ìåôáâëçôÞò i åßíáé ç ðñïç-
ãïýìåíç óõí Ýíá”
Ôï ôìÞìá ôïõ áëãüñéèìïõ ðïõ
åðáíáëáìâÜíåôáé, äçëáäÞ
áðü ôçí åíôïëÞ ¼óï ìÝ÷ñé ôï
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò áðïêá-
ëåßôáé âñü÷ïò.
ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí
äåéãìÜôùí ðïõ åíôÜóóïíôáé óôéò ðëÝïí ãíùóôÝò êáôçãïñßåò åðáíáëçðôé-
êþí äéáäéêáóéþí.
ÐáñÜäåéãìá 7. Åêôýðùóç äéáäï÷éêþí áñéèìþí ìå åðáíáëçðôéêÞ
åíôïëÞ: üóï...åðáíÜëáâå
Íá ãñáöåß áëãüñéèìïò ðïõ íá åìöáíßæåé ôïõò áñéèìïýò áðü 1 Ýùò
100.
Óôïí áëãüñéèìï áõôü åðéæçôåßôáé ç ðáñïõóßáóç ìßáò óåéñÜò áñéèìþí.
Áí ïé áñéèìïß áõôïß Þóáí ëßãïé, ôüôå áõôü èá ìðïñïýóå íá ãßíåé ìå ôçí ðá-
ñÜèåóç áíôßóôïé÷ùí åíôïëþí åìöÜíéóçò. Ôï ßäéï èá óõìâåß êáé óôçí ðåñß-
ðôùóç ðïõ ïé áñéèìïß åßíáé ðåñéóóüôåñïé, áëëÜ äåí Ý÷ïõí êáìßá ó÷Ýóç ìå-
ôáîý ôïõò ð.÷. 5, 207, -32 êïê. ¼ìùò óôï æçôïýìåíï áëãüñéèìï ðáñáôç-
ñïýìå üôé êÜèå áñéèìüò ðáñÜãåôáé áðü ôïí ðñïçãïýìåíü ôïõ ìå áðëü ôñü-
ðï äçëáäÞ ðñïóèÝôïíôáò êÜèå öïñÜ ôï 1. Ìðïñåß ëïéðüí íá ÷ñçóéìïðïéç-
èåß ìéá ìåôáâëçôÞ, Ýóôù i, ç ïðïßá áñ÷ßæåé áðü ôï 1 êáé êáôáëÞãåé óôï 100
áõîáíüìåíç êáôÜ 1. Ç åêÜóôïôå áýîçóç ôçò ìåôáâëçôÞò áõôÞò ìðïñåß íá
ãßíåé ìå ôç ÷ñÞóç ôçò åíôïëÞò åê÷þñçóçò
i←i+1
Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ ôçò ìåôáâëçôÞò i ïñßæåôáé åýêïëá ìå ôçí åíôïëÞ i ← 1. Ôï
æçôïýìåíï åßíáé íá åêôåëåóôåß 100 öïñÝò ç åíôïëÞ i ← i + 1. Áõôü åðéôõã÷Ü-
íåôáé ìå ôç ÷ñÞóç ôçò åíôïëÞò ¼óï ...åðáíÜëáâå. Ç óýíôáîç ôçò åíôïëÞò
áõôÞò åßíáé:
¼óï óõíèÞêç åðáíÜëáâå
åíôïëÝò
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
Ç ëåéôïõñãßá ôçò åíôïëÞò åßíáé ç åîÞò: ÅðáíáëáìâÜíåôáé ç åêôÝëåóç
ôùí åíôïëþí, üóï ç óõíèÞêç åßíáé áëçèÞò. ¼ôáí ç óõíèÞêç ãßíåé øåõäÞò,
ôüôå ï áëãüñéèìïò óõíå÷ßæåôáé ìå ôçí åíôïëÞ ðïõ áêïëïõèåß ôï ‘ÔÝëïò_åðá-
íÜëçøçò’. Ìå ôçí åéóáãùãÞ ôçò åíôïëÞò áõôÞò ç ó÷åäßáóç ôïõ æçôïýìåíïõ
áëãïñßèìïõ åßíáé:
Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_7
i ← 1
¼óï i ≤ 100 åðáíÜëáâå
ÅìöÜíéóå i
i ← i + 1
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_7
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
41

ÐáñÜäåéãìá 8: ÅðáíáëçðôéêÞ åßóïäïò óôïé÷åßùí

Íá ãñáöåß áëãüñéèìïò ðïõ íá äéáâÜæåé Ýíá Üãíùóôï ðëÞèïò áñéèìþí

êáé íá åìöáíßæåé ôïí êÜèå áñéèìü.

Ôï ðñüâëçìá áõôü ðáñïõóéÜæåé ôçí åîÞò éäéïìïñößá: åíþ öáßíåôáé üôé

èá ÷ñçóéìïðïéçèåß ãéá ôç ëýóç ôïõ êÜðïéá åðáíáëçðôéêÞ äéáäéêáóßá, äåí
ðñïóäéïñßæåôáé ï ôñüðïò ôåñìáôéóìïý ôçò. Êáô’áñ÷Þí, ëïéðüí, áò åîåôÜ-
óïõìå ôïí áëãüñéèìï ðïõ åêôåëåß Ýíáò Üíèñùðïò, üôáí áíôéãñÜöåé êÜ-
ðïéïõò áñéèìïýò, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá üôáí óõãêåíôñþíïíôáé ôá Ýîïäá
áðü äéÜöïñïõò ëïãáñéáóìïýò. Ï áëãüñéèìïò áõôüò åßíáé:
ÂÞìá 1. ÄéÜâáóå Ýíáí áñéèìü
ÂÞìá 2. ÃñÜøå ôïí áñéèìü
ÂÞìá 3. ÅðáíÜëáâå ôç äéáäéêáóßá áðü ôï âÞìá 1.
Ï áëãüñéèìïò áõôüò Ý÷åé ìéá áôÝëåéá, äåí äéáèÝôåé ôñüðï ôåñìáôéóìïý
(áôÝñìùí âñü÷ïò). Ç Ýëëåéøç áõôÞ åßíáé öõóéêÞ, åö’üóïí ï áëãüñéèìïò å-
êôåëåßôáé áðü Ýíáí Üíèñùðï. Áõôüò èá óôáìáôÞóåé íá ãñÜöåé, üôáí äåí õ-
ðÜñ÷ïõí ðëÝïí Üëëïé áñéèìïß. Ùóôüóï åßíáé äõíáôüí íá äéïñèùèåß áõôÞ ç
áôÝëåéá, áí ôï âÞìá 3 ëÜâåé ôçí åîÞò ìïñöÞ:
ÂÞìá 3. Áí õðÜñ÷ïõí Üëëïé áñéèìïß, åðáíÜëáâå ôç äéáäéêáóßá áðü ôï
âÞìá 1, áëëéþò óôáìÜôçóå.
Ï áëãüñéèìïò ôþñá åßíáé óùóôüò êáé ìðïñåß íá åêôåëåóôåß êáé áðü ìßá
ìç÷áíÞ. ¼ìùò Ý÷åé Ýíá Üëëï ìåéïíÝêôçìá: ï ôåñìáôéóìüò ãßíåôáé ìÝóá áðü
ôçí åíôïëÞ Áí … ôüôå … áëëéþò …, ðñÜãìá ðïõ äåí óõíéóôÜôáé êáé ðñÝðåé
íá áðïöåýãåôáé, ãéáôß åýêïëá ìðïñåß íá ÷Üóåé ï ðñïãñáììáôéóôÞò ôïí Ý-
ëåã÷ï ôçò ñïÞò ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáé íá ïäçãçèåß óå ëÜèïò. Ãéá ôçí Üñóç
ôïõ ìåéïíåêôÞìáôïò áõôïý ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ìßá åíôïëÞ åðáíáëç-
ðôéêÞò äéáäéêáóßáò, üðùò ç åíôïëÞ ¼óï...åðáíÜëáâå. Ï ôåëéêüò áëãüñéè-
ìïò åßíáé ï åîÞò: Ï âñü÷ïò åðáíÜëçøçò ìðï-
ñåß íá ìçí åêôåëåóèåß êáìßá
Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_8 öïñÜ, áí ç ðñþôç ôéìÞ ðïõ
ÄéÜâáóå x äéáâÜæåôáé åßíáé áñíçôéêÞ.
¼óï x > 0 åðáíÜëáâå
ÅìöÜíéóå x
ÄéÜâáóå x
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_8

Óôïí ðñïçãïýìåíï áëãüñéèìï ç åðáíáëçðôéêÞ äéáäéêáóßá ôåñìáôßæåôáé,

üôáí äéáâáóèåß Ýíáò áñíçôéêüò Þ ìçäåíéêüò áñéèìüò. ÄçëáäÞ, èåùñåßôáé üôé
 42 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ïé åéóáãüìåíïé áñéèìïß ðñÝðåé íá åßíáé èåôéêïß. Áí áõôü äåí óõìâáßíåé, ôüôå

ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ùò óõíèÞêç ôåñìáôéóìïý ïðïéáäÞðïôå óõãêå-
êñéìÝíç ôéìÞ Ý÷åé óõìöùíçèåß, üôé èá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôï óêïðü áõôü,
ð.÷. ç 999999. Ðñïöáíþò áõôÞ ç ôéìÞ äåí ìðïñåß íá áíÞêåé óôéò åéóáãüìå-
íåò ôéìÝò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ç åíôïëÞ ¼óï...åðáíÜëáâå èá ãñáöåß ùò
åîÞò:
¼óï x ≠ 999999 åðáíÜëáâå

ÐáñÜäåéãìá 9. Åêôýðùóç èåôéêþí áñéèìþí ìå åíôïëÞ:

áñ÷Þ_åðáíÜëçøçò...ìÝ÷ñéò_üôïõ

Íá äéáâÜæïíôáé êáé íá åêôõðþíïíôáé üóïé èåôéêïß áñéèìïß äßíïíôáé

áðü ôï ðëçêôñïëüãéï. Ï áëãüñéèìïò ôåëåéþíåé, üôáí äïèåß Ýíáò áñíç-
ôéêüò áñéèìüò.

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_9
Áñ÷Þ_åðáíÜëçøçò
ÄéÜâáóå x
EìöÜíéóå x
ÌÝ÷ñéò_üôïõ x < 0
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_9

Áò óçìåéùèåß üôé, óôï ðáñÜäåéãìá áõôü ï âñü÷ïò åðáíÜëçøçò èá åêôå-

ëåóèåß ïðùóäÞðïôå ôïõëÜ÷éóôïí ìßá öïñÜ áêüìá êáé áí ç áñ÷éêÞ ôéìÞ ôçò
Ç åíôïëÞ Áñ÷Þ_åðáíÜëç-
ìåôáâëçôÞò x åßíáé áñíçôéêÞ. Ç âáóéêÞ äéáöïñïðïßçóç áõôÞò ôçò ìïñöÞò
øçò...ÌÝ÷ñéò_üôïõ åêôåëåß-
ôáé ïðùóäÞðïôå ìéá öïñÜ åðáíáëçðôéêÞò äéáäéêáóßáò óå ó÷Ýóç ìå ôçí åðáíáëçðôéêÞ äéáäéêáóßá ðïõ
ðáñïõóéÜóèçêå óôï ðñïçãïýìåíï ðáñÜäåéãìá, ïöåßëåôáé óôç èÝóç ôçò ëï-
ãéêÞò óõíèÞêçò óôç ñïÞ åêôÝëåóçò ôùí åíôïëþí.

ÐáñÜäåéãìá 10. Õðïëïãéóìüò áèñïßóìáôïò áñéèìþí ìå

åðáíáëçðôéêÞ åíôïëÞ: ãéá...áðü...ìÝ÷ñé

Íá âñåèåß êáé íá åêôõðùèåß ôï Üèñïéóìá ôùí 100 áêåñáßùí áðü ôï 1

ìÝ÷ñé ôï 100.

Ïôáí ï áñéèìüò ôùí öïñþí ðïõ èá åêôåëåóôåß ìéá åðáíáëçðôéêÞ äéáäé-

êáóßá åßíáé ãíùóôüò åê ôùí ðñïôÝñùí, ôüôå åßíáé ðñïôéìüôåñï íá ÷ñçóéìï-
ðïéåßôáé ç åíôïëÞ Ãéá...áðü...ìÝ÷ñé. Åôóé ï æçôïýìåíïò áëãüñéèìïò åßíáé.
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
43

Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_10
Sum ← 0
Ãéá i áðü 1 ìÝ÷ñé 100
Sum ← Sum + i
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
Eêôýðùóå Sum
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_10

Ïðùò ãßíåôáé öáíåñü, ç åíôïëÞ Ãéá...áðü...ìÝ÷ñé ðåñéëáìâÜíåé üëá ôá

Sum ← Sum+i ⇒ Ç íÝá ôé-
áðáéôïýìåíá óôïé÷åßá ãéá ôçí åðáíÜëçøç, äçëáäÞ áñ÷éêÞ ôéìÞ ôçò ìåôá- ìÞ ôïõ Sum åßíáé ç ðáëçÜ
âëçôÞò i (=1) êáé ôåëéêÞ ôéìÞ (=100). Ôï âÞìá ìåôáâïëÞò ôçò ìåôáâëçôÞò i óõí i
åßíáé 1, ôï ïðïßï õðïíïåßôáé êáé äåí óçìåéþíåôáé, üôáí åßíáé 1. Ç ìåôáâëçôÞ
Sum ðïõ õðïäÝ÷åôáé ôï Üèñïéóìá ôùí äéáäï÷éêþí áñéèìþí, ðñÝðåé íá åê-
êéíÞóåé ìå ôéìÞ 0, åíþ ôï åêÜóôïôå ìåñéêü Üèñïéóìá õðïëïãßæåôáé ìå ôçí å-
íôïëÞ åê÷þñçóçò åíôüò ôïõ âñü÷ïõ. Óôï ôÝëïò ç ìåôáâëçôÞ Sum èá ðåñéÝ-
÷åé ôï ôåëéêü Üèñïéóìá.

Ó÷. 2.6. Ï áëãüñéèìïò ôïõ ðáñáäåßãìáôïò 10 ìå äéÜãñáììá ñïÞò

 44 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ÐáñÜäåéãìá 11. Õðïëïãéóìüò áèñïßóìáôïò ìå åðáíáëçðôéêÞ åíôïëÞ:

ãéá...áðü...ìÝ÷ñé...âÞìá

Íá âñåèåß êáé íá åêôõðùèåß ôï Üèñïéóìá ôùí Üñôéùí áñéèìþí áðü ôï

1 ìÝ÷ñé ôï 100.

Ç ëýóç áõôïý ôïõ ðñïâëÞìáôïò åßíáé ðáñüìïéá ìå áõôÞ ôïõ ðñïçãïý-

ìåíïõ. Ç ìüíç áëëáãÞ åßíáé óôçí åíôïëÞ åðáíÜëçøçò üðïõ ðñïóäéïñßæåôáé
ç ðïóüôçôá âÞìá , ç ïðïßá êÜèå öïñÜ ðñïóôßèåôáé óôçí ôéìÞ ôçò ìåôáâëç-
ôÞò i. ¸ôóé Ý÷ïõìå
Áëãüñéèìïò ÐáñÜäåéãìá_11
Üèñïéóìá ← 0
Ãéá i áðü 2 ìÝ÷ñé 100 ìå_âÞìá 2
Üèñïéóìá ← Üèñïéóìá + i
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
Eêôýðùóå Üèñïéóìá
ÔÝëïò ÐáñÜäåéãìá_11

Áðü ôá ðñïçãïýìåíá äýï ðáñáäåßãìáôá ãßíåôáé öáíåñüò ï ôñüðïò

÷ñÞóçò ôçò åíôïëÞò Ãéá...áðü...ìÝ÷ñé. Áò óçìåéùèåß ùóôüóï, üôé õðÜñ÷ïõí
êÜðïéåò äåóìåýóåéò ìåôáîý ôùí ôéìþí áðü, ìÝ÷ñé êáé âÞìá. Åôóé ôï âÞìá
äåí ìðïñåß íá åßíáé ìçäÝí, ãéáôß ôüôå ï âñü÷ïò åêôåëåßôáé åð’ Üðåéñïí. Åßíáé
äõíáôüí üìùò ôï âÞìá íá Ý÷åé áñíçôéêÞ ôéìÞ, áñêåß ç ôéìÞ áðü íá åßíáé ìå-
ãáëýôåñç áðü ôçí ôéìÞ ìÝ÷ñé, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá óôçí åðüìåíç åíôïëÞ:
Ãéá k áðü 100 ìÝ÷ñé 0 ìå_âÞìá -1
Ï âñü÷ïò Ãéá k áðü 5 ìÝ÷ñé 5
åêôåëåßôáé áêñéâþò ìßá öïñÜ
Åðßóçò ïé ôéìÝò áðü, ìÝ÷ñé êáé âÞìá äåí åßíáé áðáñáßôçôï íá åßíáé áêÝ-
ñáéåò. Ìðïñïýí ëÜâïõí ïðïéáäÞðïôå ðñáãìáôéêÞ ôéìÞ. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ü-
Ï âñü÷ïò Ãéá k áðü 5 ìÝ÷ñé 1
ôáí æçôåßôáé íá âñåèïýí äéáäï÷éêÝò ôéìÝò ìéáò óõíÜñôçóçò f(x) ãéá x áðü 0
äåí åêôåëåßôáé êáìßá öïñÜ
Ýùò 1, ôüôå ìðïñåß íá ãñáöåß ç åðüìåíç åíôïëÞ
Ãéá x áðü 0 ìÝ÷ñé 1 ìå_âÞìá 0,01

ÐáñÜäåéãìá 12. Ðïëëáðëáóéáóìüò áëÜ ñùóéêÜ

Óôç óõíÝ÷åéá ðñï÷ùñïýìå óôçí áíÜðôõîç åíüò óõíèåôüôåñïõ ðñïâëÞ-
ìáôïò, üðïõ ãéá ôçí áëãïñéèìéêÞ ôïõ åðßëõóç ãßíåôáé ÷ñÞóç áñêåôþí áðü
ôéò ðñïçãïýìåíåò äïìÝò. Áò èåùñÞóïõìå ôçí ðñÜîç ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý
äýï áêåñáßùí áñéèìþí êáé áò èõìçèïýìå ðùò áõôÞ õëïðïéåßôáé ÷åéñùíá-
êôéêÜ. Ôïðïèåôïýìå, ëïéðüí, ôïõò äýï áñéèìïýò ôïí Ýíá êÜôù áðü ôïí Üë-
ëï êáé ðïëëáðëáóéÜæïõìå êÜèå øçößï ôïõ êÜôù áñéèìïý ìå üëá øçößá
ôïõ åðÜíù áñéèìïý. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ãéá êÜèå øçößï ôïõ êÜôù áñéèìïý
ðáñÜãåôáé Ýíá ìåñéêü ãéíüìåíï, åíþ ôá ìåñéêÜ ãéíüìåíá ôïðïèåôïýíôáé ôï
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
45

Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï ìå ìßá ìåôáôüðéóç áðü ôá äåîéÜ ðñïò ôá áñéóôåñÜ
45
êáèþò èåùñïýìå äéáäï÷éêÜ ôá øçößá ôùí ìïíÜäùí, ôùí äåêÜäùí, ôùí å-
x 19
êáôïíôÜäùí ê.ëð. Óôç óõíÝ÷åéá ãßíåôáé ç ðñüóèåóç ôùí åðéìÝñïõò ãéíïìÝ-
405
íùí, áöïý ôá ôïðïèåôÞóïõìå óôçí êáôÜëëçëç äéÜôáîç üðùò öáßíåôáé óôï + 45
ó÷Þìá 2.7. 855
Ùóôüóï, ç ðñÜîç ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý äåí åêôåëåßôáé áðü ôïí õðïëï-
Ó÷. 2.7.
ãéóôÞ ìå ôïí ôñüðï áõôü. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ï ÷ñçóéìïðïéïýìåíïò ôñüðïò
×åéñùíáêôéêüò ôñüðïò
åßíáé ï ëåãüìåíïò ðïëëáðëáóéáóìüò áëÜ ñùóéêÜ. ×ùñßò âëÜâç ôçò ãåíéêü- ðïëëáðëáóéáóìïý.
ôçôáò èåùñïýìå üôé ïé áêÝñáéïé åßíáé èåôéêïß (ìåãáëýôåñïé ôïõ ìçäåíüò), áë-
ëÜ ç ìÝèïäïò ìðïñåß åýêïëá íá ìåôáôñáðåß, þóôå íá ðåñéãñÜøåé êáé ôçí
ðåñßðôùóç ôùí áñíçôéêþí áêåñáßùí. Ðùò áêñéâþò ëåéôïõñãåß ç ìÝèïäïò,
èá öáíåß ìå ôï åðüìåíï ðáñÜäåéãìá, üðïõ ðåñéãñÜöåôáé ï áëãüñéèìïò ìå
åëåýèåñï êåßìåíï.
‘Åóôù, ëïéðüí, üôé äßíïíôáé äýï èåôéêïß áêÝñáéïé áñéèìïß, ïé áñéèìïß 45 45 19 45
êáé 19. Ïé áñéèìïß ãñÜöïíôáé äßðëá-äßðëá êáé ï ðñþôïò äéðëáóéÜæåôáé á- 90 9 90
ãíïþíôáò ôï äåêáäéêü ìÝñïò, åíþ ï äåýôåñïò õðïäéðëáóéÜæåôáé. Óôï ó÷Þ- 180 4
ìá 2.8 ðáñïõóéÜæåôáé ç åðáíáëáìâáíüìåíç äéáäéêáóßá, ðïõ óõíå÷ßæåôáé 360 2
ìÝ÷ñéò üôïõ óôç äåýôåñç óôÞëç íá ðñïêýøåé ìïíÜäá. Ôåëéêþò, ôï ãéíüìåíï
720 1 720
éóïýôáé ìå ôï Üèñïéóìá ôùí óôïé÷åßùí ôçò ðñþôçò óôÞëçò, üðïõ áíôßóôïé-
¢èñïéóìá = 855
÷á óôç äåýôåñç óôÞëç õðÜñ÷åé ðåñéôôüò áñéèìüò. Ãéá ôï ðáñÜäåéãìÜ ìáò,
ôá óôïé÷åßá áõôÜ ðáñïõóéÜæïíôáé óôçí ôñßôç óôÞëç. Ó÷. 2.8. Ðïëëáðëáóéá-
óìüò áëÜ ñùóéêÜ.
Ïëßóèçóç (shift)
Óôá êõêëþìáôá ôïõ õðïëïãéóôÞ ôá äåäïìÝíá áðïèçêåýïíôáé ìå äõá-
äéêÞ ìïñöÞ, äçëáäÞ 0 êáé 1, áíåîÜñôçôá áðü ôï ðùò ôá ïñßæåé ï ðñï-
ãñáììáôéóôÞò, üðùò áêåñáßïõò Þ ðñáãìáôéêïýò óå äåêáäéêü óýóôçìá, Þ
áêüìç ÷áñáêôÞñåò ê.ëð. ¸ôóé ï áñéèìüò 17 ôïõ äåêáäéêïý óõóôÞìáôïò é-
óïäõíáìåß ìå ôïí áñéèìü 00010001 ôïõ äõáäéêïý óõóôÞìáôïò, ï ïðïßïò
ìðïñåß íá áðïèçêåõèåß óå Ýíá byte. Áí ìåôáêéíÞóïõìå ôá øçößá áõôÜ
êáôÜ ìßá èÝóç ðñïò ôá áñéóôåñÜ, äçëáäÞ áí ðñïóèÝóïõìå Ýíá 0 óôï ôÝ-
ëïò ôïõ áñéèìïý êáé áãíïÞóïõìå ôï áñ÷éêü 0, ôüôå ðñïêýðôåé ï áñéèìüò
00100010 ôïõ äõáäéêïý óõóôÞìáôïò, ðïõ éóïäõíáìåß ìå ôï áñéèìü 34
ôïõ äåêáäéêïý óõóôÞìáôïò. Åðßóçò, ìå ðáñüìïéï ôñüðï, áí ìåôáêéíÞ-
óïõìå ôá øçößá êáôÜ ìßá èÝóç äåîéÜ, äçëáäÞ áðïêüøïõìå ôï ôåëåõôáßï
øçößï 1 êáé èåùñÞóïõìå Ýíá áêüìç áñ÷éêü 0, ôüôå ðñïêýðôåé ï áñéèìüò
00001000 ôïõ äõáäéêïý óõóôÞìáôïò, ðïõ éóïäõíáìåß ìå ôïí áñéèìü 8
ôïõ äåêáäéêïý óõóôÞìáôïò. ¢ñá ç ïëßóèçóç ðñïò ôá áñéóôåñÜ éóïäõíá-
ìåß ìå ðïëëáðëáóéáóìü åðß äýï, åíþ ç ïëßóèçóç ðñïò ôá äåîéÜ éóïäõíá-
ìåß ìå ôçí áêÝñáéá äéáßñåóç äéÜ äýï.
46 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

Óôïé÷åßá øåõäïãëþóóáò
1. ÓôáèåñÝò
ÁñéèìçôéêÝò: ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ïé áñéèìçôéêïß ÷áñáêôÞñåò, ôï +, ôï – êáé
ôï êüììá ùò äåêáäéêü óçìåßï,
ÁëöáñéèìçôéêÝò: ó÷çìáôßæïíôáé áðü ïðïéïõóäÞðïôå ÷áñáêôÞñåò åíôüò
äéðëþí åéóáãùãéêþí,
ËïãéêÝò: õðÜñ÷ïõí äýï, ïé ÁëçèÞò êáé ØåõäÞò.
2. ÌåôáâëçôÝò
Ãéá ôç óýíèåóç ôïõ ïíüìáôïò ìéáò ìåôáâëçôÞò ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ïé á-
ñéèìçôéêïß ÷áñáêôÞñåò, ïé áëöáâçôéêïß ÷áñáêôÞñåò ðåæïß êáé êåöáëáßïé,
êáèþò êáé ï ÷áñáêôÞñáò _ (underscore). Ïé ìåôáâëçôÝò ìðïñïýí åðßóçò
íá åßíáé áñéèìçôéêÝò, áëöáñéèìçôéêÝò êáé ëïãéêÝò.
3. ÔåëåóôÝò
Áñéèìçôéêïß +, -, *, /, ^
Óõãêñéôéêïß: ≤, <, =, ≠, >, ≥
Ëïãéêïß: êáé (óýæåõîç), Þ (äéÜæåõîç), ü÷é (Üñíçóç).
4. ÅêöñÜóåéò
Ó÷çìáôßæïíôáé áðü óôáèåñÝò, ìåôáâëçôÝò, óõíáñôÞóåéò, ôåëåóôÝò êáé
ðáñåíèÝóåéò.
5. ÅíôïëÞ åê÷þñçóçò
ÌåôáâëçôÞ ← Ýêöñáóç
6. Ó÷Þìáôá ëïãéêþí õðïèÝóåùí
Áí <óõíèÞêç> ôüôå <åíôïëÞ>
Áí <óõíèÞêç> ôüôå Áí <óõíèÞêç_1> ôüôå
<äéáäéêáóßá_1> <äéáäéêáóßá_1>
áëëéþò áëëéþò_áí <óõíèÞêç_2> ôüôå
<äéáäéêáóßá_2> <äéáäéêáóßá_2>
ÔÝëïò_áí ......
Åðßëåîå Ýêöñáóç áëëéþò_áí <óõíèÞêç_í> ôüôå
Ðåñßðôùóç 1 <äéáäéêáóßá_í>
Äéáäéêáóßá_1 áëëéþò
............ <äéáäéêáóßá_áëëéþò>
Ðåñßðôùóç í ÔÝëïò_áí
Äéáäéêáóßá _í
Ðåñßðôùóç áëëéþò
Äéáäéêáóßá _áëëéþò
ÔÝëïò_åðéëïãþí
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
47

üðïõ ùò äéáäéêáóßá ëáìâÜíåôáé Ýíá óýíïëï åíôïëþí

7. ÅðáíáëçðôéêÝò äéáäéêáóßåò
ë Åðáíáëçðôéêü ó÷Þìá ìå Ýëåã÷ï åðáíÜëçøçò óôçí áñ÷Þ
¼óï <óõíèÞêç> åðáíÜëáâå
Äéáäéêáóßá
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò

ë Åðáíáëçðôéêü ó÷Þìá ìå Ýëåã÷ï åðáíÜëçøçò óôï ôÝëïò

Áñ÷Þ_åðáíÜëçøçò
Äéáäéêáóßá
ÌÝ÷ñéò_üôïõ <óõíèÞêç>

ë Åðáíáëçðôéêü ó÷Þìá ïñéóìÝíùí öïñþí åðáíÜëçøçò

Ãéá ìåôáâëçôÞ áðü ô1 ìÝ÷ñé ô2 ìå_âÞìá â
Äéáäéêáóßá
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò

8. ÑÞìáôá óå ðñïóôáêôéêÞ
Ãéá ðáñÜäåéãìá, “ÄéÜâáóå”, “ÃñÜøå”, “ÅêôÝëåóå” ê.ëð.

9. ÏõóéáóôéêÜ
Óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò üôáí ïé æçôïýìåíåò åíÝñãåéåò åßíáé ðïëëÝò
Þ ðñïöáíåßò, êáèïñßæïíôáé ìå ôç ÷ñÞóç ïõóéáóôéêþí áíôß ñçìÜôùí, ü-
ðùò “åéóáãùãÞ äåäïìÝíùí”, “åìöÜíéóç ðåäßùí óôçí ïèüíç” ê.ëð.

10. Ó÷üëéá
ÐñïêåéìÝíïõ íá äéá÷ùñßæïíôáé ïé åðåîçãçìáôéêÝò öñÜóåéò áðü ôéò
ëÝîåéò-êëåéäéÜ ôïõ áëãïñßèìïõ, óôéò ðñþôåò ðñïôÜóóåôáé ôï óýìâïëï !,
ãéá ðáñÜäåéãìá !Ó÷üëéá.

11. Ðñþôç êáé ôåëåõôáßá ãñáììÞ åíüò áëãïñßèìïõ åßíáé áíôßóôïé÷á

Áëãüñéèìïò <üíïìá_áëãïñßèìïõ> êáé ÔÝëïò <üíïìá_áëãïñßè-
ìïõ>

12. ÄåäïìÝíá êáé áðïôåëÝóìáôá

Ôá äåäïìÝíá åéóüäïõ (áí õðÜñ÷ïõí) ðåñéãñÜöïíôáé óôç äåýôåñç
ãñáììÞ ôïõ áëãïñßèìïõ åíôüò ôùí óõìâüëùí // ... //. Áíôßóôïé÷á ôá áðï-
ôåëÝóìáôá åîüäïõ äßíïíôáé óôçí ðñïôåëåõôáßá ãñáììÞ ôïõ áëãïñßèìïõ
åíôüò ôùí óõìâüëùí // ... //.
48 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

Ç ìÝèïäïò áõôÞ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ðñáêôéêÜ óôïõò õðïëïãéóôÝò, ãéáôß õ-

ëïðïéåßôáé ðïëý ðéï áðëÜ áð’ üôé ï ãíùóôüò ìáò ÷åéñùíáêôéêüò ôñüðïò
ðïëëáðëáóéáóìïý. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, áðáéôåß ðïëëáðëáóéáóìü åðß äýï,
äéáßñåóç äéÜ äýï êáé ðñüóèåóç. Óå áíôßèåóç ç ãíùóôÞ ìáò äéáäéêáóßá ðïë-
ëáðëáóéáóìïý áðáéôåß ðïëëáðëáóéáóìü ìå ïðïéïäÞðïôå áêÝñáéï êáé
ðñüóèåóç. Óå åðßðåäï, ëïéðüí, êõêëùìÜôùí õðïëïãéóôÞ ï ðïëëáðëáóéá-
óìüò åðß äýï êáé ç äéáßñåóç äéÜ äýï ìðïñïýí íá õëïðïéçèïýí ôá÷ýôáôá ìå
ìßá áðëÞ åíôïëÞ ïëßóèçóçò (shift), óå áíôßèåóç ìå ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ìå
ïðïéïäÞðïôå áêÝñáéï ðïõ èåùñåßôáé ðéï ÷ñïíïâüñá äéáäéêáóßá. Ôï ôåëåõ-
ôáßï ãåãïíüò åßíáé ï ëüãïò ðïõ ï ðïëëáðëáóéáóìüò áëÜ ñùóéêÜ åßíáé ðñï-
ôéìüôåñïò áð’ üôé ï ÷åéñùíáêôéêüò ôñüðïò ðïëëáðëáóéáóìïý äýï áêå-
ñáßùí.
Óôç óõíÝ÷åéá ðáñïõóéÜæåôáé ï áëãüñéèìïò ðïëëáðëáóéáóìïý áêå-
ñáßùí áëÜ ñùóéêÜ ìå öõóéêÞ ãëþóóá êáôÜ âÞìáôá.

Áëãüñéèìïò: Ðïëëáðëáóéáóìüò äýï èåôéêþí áêåñáßùí (áëÜ ñùóéêÜ)

Åßóïäïò: Äýï áêÝñáéïé M1 êáé M2, üðïõ M1, M2 ≥ 1
¸îïäïò: Ôï ãéíüìåíï P=M1*M2
ÂÞìá 1 ÈÝóå P=0
ÂÞìá 2 Áí M2>0, ôüôå ðÞãáéíå óôï ÂÞìá 3, áëëéþò ðÞãáéíå óôï ÂÞìá 7
ÂÞìá 3 Áí ï Ì2 åßíáé ðåñéôôüò, ôüôå èÝóå P=P+M1
ÂÞìá 4 ÈÝóå Ì1=Ì1*2
ÂÞìá 5 ÈÝóå Ì2=Ì2/2 (èåþñçóå ìüíï ôï áêÝñáéï ìÝñïò)
ÂÞìá 6 ÐÞãáéíå óôï ÂÞìá 2
ÂÞìá 7 Ôýðùóå ôïí P.

Áêïëïõèåß ï áëãüñéèìïò óå øåõäïêþäéêá ãéá ôï ßäéï ðñüâëçìá ôïõ ðïë-

ëáðëáóéáóìïý áëÜ ñùóéêÜ.
Áëãüñéèìïò Ðïëëáðëáóéáóìüò_áëÜ_ñùóéêÜ
ÄåäïìÝíá // Ì1,Ì2 áêÝñáéïé //
P ← 0
Ïóï M2 > 0 åðáíÜëáâå
Áí M2 mod 2 = 1 ôüôå P ← P+M1
M1 ← M1*2
M2 ← [M2/2]
ÔÝëïò_åðáíÜëçøçò
ÁðïôåëÝóìáôá // P, ôï ãéíüìåíï ôùí áêåñáßùí Ì1,Ì2 //
ÔÝëïò Ðïëëáðëáóéáóìüò_áëÜ_ñùóéêÜ
ÂáóéêÝò ¸ííïéåò Áëãïñßèìùí
49

Áíáêåöáëáßùóç
Óôï êåöÜëáéï áõôü Ýãéíå ç ðñþôç ãíùñéìßá ìå ôçí Ýííïéá ôïõ áëãïñßè-
ìïõ. Äüèçêáí ïé áðáñáßôçôïé ïñéóìïß ðïõ óõíïäåýôçêáí ìå áñêåôÜ ðáñá-
äåßãìáôá. Áëãüñéèìïò åßíáé ç äéáäéêáóßá ôçò ëýóçò åíüò ðñïâëÞìáôïò. Ç
ðáñÜóôáóç ôùí áëãïñßèìùí ìðïñåß íá ãßíåé ìå áñêåôïýò ôñüðïõò, ùóôü-
óï ç Ýìöáóç äüèçêå óôçí ðáñÜóôáóç ìå ÷ñÞóç øåõäïãëþóóáò. Óôï êåöÜ-
ëáéï áõôü áíáðôý÷èçêáí ïé êýñéåò áëãïñéèìéêÝò äïìÝò, äçëáäÞ ç áêïëïõ-
èßá, ç åðéëïãÞ êáé ç åðáíÜëçøç Þ áíáêýêëùóç, ðïõ èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí
óôïõò áëãïñßèìïõò ôùí åðüìåíùí êåöáëáßùí.

ËÝîåéò êëåéäéÜ
Áëãüñéèìïò, áêïëïõèßá, åðéëïãÞ, åðáíÜëçøç, äéÜãñáììá ñïÞò, øåõäï-
ãëþóóá, åìöùëåõìÝíïò, âñü÷ïò.

ÅñùôÞóåéò - ÈÝìáôá ãéá óõæÞôçóç

1. Íá äïèåß ï ïñéóìüò ôïõ üñïõ áëãüñéèìïò.
2. ÐïéÜ åßíáé ôá êñéôÞñéá ðïõ ðñÝðåé íá éêáíïðïéåß êÜèå áëãüñéèìïò;
3. Õðü ðïßá ðñßóìáôá ç ÐëçñïöïñéêÞ åðéóôÞìç ìåëåôÜ ôïõò áëãïñßè-
ìïõò;
4. ÐïéÜ ç äéáöïñÜ ôçò èåùñçôéêÞò áðü ôçí áíáëõôéêÞ ðñïóÝããéóç óôçí
åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò ìå ÷ñÞóç áëãïñßèìïõ;
5. ÐåñéãñÜøôå ôïõò ôñüðïõò ðåñéãñáöÞò êáé áíáðáñÜóôáóçò ôùí áë-
ãïñßèìùí.
6. ÐïéÝò åßíáé ïé âáóéêïß ôýðïé óõíéóôùóþí/åíôïëþí åíüò áëãïñßèìïõ ;
7. Íá ðåñéãñáöåß ç äïìÞ ôçò áêïëïõèßáò êáé íá äïèåß óå äéÜãñáììá ñïÞò
Ýíá ðáñÜäåéãìá áõôÞò ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò.
8. Íá ðåñéãñáöåß ç äïìÞ ôçò åðéëïãÞò êáé íá äïèåß ìå áêïëïõèßá âçìÜ-
ôùí Ýíá ðáñÜäåéãìá áõôÞò ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò.
9. Íá ðåñéãñáöåß ç äïìÞ ôùí åðáíáëçðôéêþí äéáäéêáóéþí êáé íá äïèåß
ìå áêïëïõèßá âçìÜôùí êáé ìå äéÜãñáììá ñïÞò Ýíá ðáñÜäåéãìá áõôÞò
ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò.
10. Íá ðåñéãñáöåß ç äïìÞ ôùí äéáäéêáóéþí ðïëëáðëþí åðéëïãþí êáé íá
äïèåß ìå áêïëïõèßá âçìÜôùí êáé ìå äéÜãñáììá ñïÞò Ýíá ðáñÜäåéãìá
áõôÞò ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò.
11. Íá ðåñéãñáöåß ç äïìÞ ôùí åìöùëåõìÝíùí äéáäéêáóéþí êáé íá äïèåß ìå
áêïëïõèßá âçìÜôùí êáé ìå äéÜãñáììá ñïÞò Ýíá ðáñÜäåéãìá áõôÞò
50 ÁíÜðôõîç åöáñìïãþí óå ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâÜëëïí

ôçò áëãïñéèìéêÞò ðñïóÝããéóçò.

12. Íá ðåñéãñáöåß ìå áêïëïõèßá âçìÜôùí ôï ðñüâëçìá ôïõ ‘ðïëëáðëá-
óéáóìïý áëÜ ñùóéêÜ’.
13. ÐïéÜ ç ðñáêôéêÞ óçìáóßá ôïõ áëãïñßèìïõ ôïõ ‘ðïëëáðëáóéáóìïý
áëÜ ñùóéêÜ’ ; Ðüôå ãßíåôáé ÷ñÞóç áõôïý ôïõ ôñüðïõ ðïëëáðëáóéá-
óìïý äýï áêåñáßùí ;

Âéâëéïãñáößá
1. Í.Éùáííßäçò, Ê.ÌáñéíÜêçò, Óð.ÌðáêïãéÜííçò, ÄïìçìÝíç Ó÷åäßáóç
ÐñïãñÜììáôïò, Åêäüóåéò Åëéî, ÁèÞíá 1991.
2. ×ñÞóôïò Êïßëéáò, ÄïìÝò ÄåäïìÝíùí êáé Ïñãáíþóåéò Áñ÷åßùí, Åêäü-
óåéò ÍÝùí Ôå÷íïëïãéþí, 1993, ÁèÞíá.
3. ÉùÜííçò Ìáíùëüðïõëïò, ÄïìÝò ÄåäïìÝíùí – ìßá ÐñïóÝããéóç ìå
Pascal, Åêäüóåéò Art of Text, Èåóóáëïíßêç, 1998.
4. ÓêáíäÜëçò ê.á. Óôïé÷åßá Èåùñßáò Áëãïñßèìùí, ÐáíåðéóôçìéáêÝò Åê-
äüóåéò ÊñÞôçò, ÊñÞôç, 1990.
5. D. Brunskill and J. Turner, Understanding Algorithms and Data Structures,
McGraw-Hill, 1996.
6. D. E. Knuth, The Art of Computer Programming: Fundamental Algorithms,
Vol.1, 3rd edition, Addison Wesley, 1997.
7. M.A. Weiss, Data Structures and Algorithm Analysis, 2nd edition,
Benjamin/Cummings, 1995

Äéåõèýíóåéò Äéáäéêôýïõ
ë http://hissa.ncsl.nist.gov/~black/CRCDict/
Êüìâïò ìå åõñåôÞñéï üñùí ãéá áëãïñßèìïõò, ÄïìÝò ÄåäïìÝíùí êáé Ðñï-
âëÞìáôá (Algorithms, Data Structures, and Problems Terms and Definitions
for the CRC Dictionary of Computer Science, Engineering and Technology)
ë http://www.ee.uwa.edu.au/~plsd210/ds/ds_ToC.html
Êüìâïò åíüò ðñüôõðïõ ìáèÞìáôïò áêáäçìáúêïý åðéðÝäïõ ãéá ÄïìÝò
ÄåäïìÝíùí êáé Áëãïñßèìïõò ìå ðáñïõóßáóç, åîçãÞóåéò êáé êþäéêá ðñï-
ãñáììÜôùí ãéá ôéò êõñéüôåñåò êáôçãïñßåò ðñïâëçìÜôùí.