Professional Documents
Culture Documents
4
T2n 1 ( t ) + [(2n 1) ] 2 T2 n 1 ( t ) =
(2n 1)
4
vi iu kin: T2n-1(0) = 0; T2n 1 (0) =
(2n 1)
Nghim tng qut ca phng trnh ny l:
T2 n 1 ( t ) = C1 cos(2n 1) t + C 2 sin( 2n 1) t +
4
(2n 1) 3 3
Khi t = 0 ta c:
4
(2n 1) 3 3
Mt khc ta c:
T2n 1 ( t ) = C1 (2n 1) sin(2n 1) t + C 2 (2n 1) cos(2n 1) t
Theo iu kin u:
C1 =
4
(2n 1) 3 3
4
(2n 1) 2 2
Thay C1 v C2 vo biu thc ca T2n-1(t) ta c:
4
[(2n 1) sin(2n 1)t cos(2n 1)t + 1]
T2 n 1 ( t ) =
(2n 1) 3 3
v:
4
(2n 1) x
[
]
+
u ( x, t ) =
(
2
n
1
)
sin(
2
n
1
)
t
cos(
2
n
1
)
t
1
sin
(2n 1) 3 3 n =1
l
nn: C 2 =
0 x 1, 0 t
u ( x , t ) x =0 = u ( x , t ) x =1 = 0
Trong v d ny ta c f(x, t) = x(x - 1). Vy:
1
2l
k
C k = f ( x, t ) sin xdx = 2 x ( x 1) sin kxdx
l0
l
0
x =1
1 1
2
cos kx
= 2( x x )
+
160
khi k = 2n 1
4
k
nn: C k = 2 (1) 1 = (2n 1) 3 3
k
0
khi k = 2n
8
u ( x, t ) =
[cos(2n 1) t 1]sin( 2n 1) x
(2n 1) 5 5 n =1
d. Bi ton hn hp: Sau khi gii 2 bi ton trn ta tr v gii phng trnh:
2
2u
2 u
=
a
+ f (x, t )
0 x l, 0 t T
(1)
t 2
x 2
vi cc iu kin :
u
u ( x , t ) t =0 = u o ( x );
= u1 ( x )
t t =0
u ( x , t ) x =0 = 1 ( t );
u ( x , t ) x =l = 2 ( t )
Ta gii bi ton bng cch a vo hm ph:
x
( x , t ) = 1 ( t ) + [ 2 ( t ) 1 ( t )]
l
Khi ta tm nghim ca bi ton hn hp di dng:
u ( x, t ) = ~
u ( x , t ) + ( x , t )
~
Trong hm u ( x, t ) ta phi xc nh. Trc ht ta c nhn xt:
( x, t ) x =0 = 1 ( t ) ( x, t ) x =l = 2 ( t )
Vy kt hp vi iu kin cho ta c:
~
u ( x , t ) x =0 = ~
u ( x , t ) x =l = 0
(2)
(3)
161
Khi t = 0 ta s c:
x
~
[
]
[ 2 (0) 1 (0)] = ~u o (x )
=
u
(
x
,
t
)
u
(
x
,
t
)
(
x
,
t
)
u
(
x
)
(
0
)
o
1
t =0
t =0
l
(4)
~
u
u
1
1
+
u ( x, y, z, t ) =
u
(
)
ds
u
(
)
ds
1
o
t 4 a 2 t S
4a 2 t S
u o (, )dd
1
1
u1 (, )dd
+
u ( x , y, t ) =
2 a D (at ) 2 ( x ) 2 ( y) 2 t 2 a D (at ) 2 ( x ) 2 ( y) 2
4. BI TON DAO NG CNG BC
1. Nguyn l Duhamel: gii cc bi ton c tc ng ca ngoi lc ngi ta
thng dng nguyn l Duhamel c pht biu nh sau:
Nu H(, x, t) vi mi gi tr ca tham bin l nghim ca phng trnh:
2H
= a 2 il
2
t
162
vi cc iu kin:
H ( , x , t ) t = 0 = 0
t H(, x , t ) = h ( x, )
t =0
Khi hm:
l
u ( x, t ) = H(, x, t )d
0
u
=0
t
t =0
hiu r hn v nguyn l Duhamel ta s dng n gii cc bi ton v dao ng
cng bc sau:
2. Bi ton 1: Gii phng trnh:
2
2u
2u 2u
2 u
= a 2 + 2 + 2 + f ( x, y, z, t )
(1)
t 2
y
z
x
vi cc iu kin:
u ( x , y, z, t ) t =0 = u o ( x , y, z)
vi:
2 u
= a 2u
2
t
u
u t =0 = u o ;
= u1
t t =0
Cn u ( x , y, z, t ) l nghim ca bi ton:
2 u
= a 2u + f
2
t
vi:
t =0
= 0;
u
t
=0
t =0
1
u
(
)
ds
u
(
)
ds
+
1
o
4a 2 t S
t 4a 2 t S
4 a 2 S
t
T suy ra:
1 l
f (, , , )
ds d
u ( x , y, z , t ) =
4 a 2 0 S( t ) t
f , , , t
f , , , t
l
1
1
a
a
dV
=
ds
dr
u ( x, y, z, t ) =
2
2
r
r
4a Vat
4a 0 S( r )
f , , , t
1
u1 (, , )
u (, , )
a
u ( x, y, z, t ) =
ds + o
ds +
dV
2
4a S
t
t
r
t S
Vat
Cng thc ny c gi l cng thc Kirhoff tng qut.
u ( x, y, z, t ) =
=
+
a
(1)
x 2 y 2 + f ( x, y, t )
t 2
vi cc iu kin:
u ( x , y, t ) t = 0 = u o ( x , y )
4a 2 S a 2 t 2 ( x ) 2 ( y ) 2
l
u o (, )
f (, , )dd
+ 2 2
+
2
2
2
2
t Da a t ( x ) 2 ( y ) 2
a
(
t
)
(
x
)
(
y
0
D
a ( t )
2
2u
2 u
+ f (x, t )
=a
(1)
x 2
t 2
vi cc iu kin:
u ( x , t ) t = 0 = u o ( x )
1 l x + a ( t )
1
1 at
[
]
+
+
+
+
f
(
)
d
u
(
x
at
)
u
(
x
at
)
u
(
)
d
u ( x, t ) =
d
o
o
1
2a 0 x a ( t )
2
2a x at
+ 2 = 2
u x 2
y a T
T suy ra:
2u 2u
(5)
+ 2 + u = 0
2
x
y
(6)
T( t ) + a 2 T ( t ) = 0
Trong l mt hng s.
tm nghim ca bi ton (1) vi cc iu kin (2), (3) ta thy rng T(t) 0 v i
vi cc im trn bin ta phi c:
u ( x, y) ( x ,y ) = 0
(7)
Nhng gi tr tn ti nghim u*(x, y) 0 c gi l cc gi tr ring v cc
165
j
i
i= j
D
1
* Mi hm (x, y) kh vi, lin tc 2 ln v tho mn iu kin bin:
( x , y) ( x ,y ) = 0
u c th khai trin theo h thng cc hm trc giao chun thnh chui hi t tuyt
i v u trn min D, ngha l n c th biu din di dng:
( x , y) = a k u k ( x , y)
k =1
T nhng tnh cht nu ca hm ring v gi tr ring ta thy bi ton (5) & (6) c
cc gi tr ring dng nn (6) c nghim tng qut l:
Tk ( t ) = b k cos k at + c k sin k at
T suy ra:
k =1
k =1
Nu xt n cc iu kin ban u ta c:
b k = u o ( x , y) ~
u k ( x , y)dxdy
D
1
u1 ( x, y)u k ( x, y)dxdy
a k D
V d 1: Gii phng trnh:
2
2u
2u
2 u
= a 2 + 2
t 2
y
x
0 x l
t0
trn min D =
0
vi cc iu kin u:
ck =
166
u ( x , y, t ) t =0 = xy(l x )(m y) = u o ( x , y)
u
= 0 = u1 ( x , y)
t
t =0
v cc iu kin bin:
u ( x, y, t ) ( x ,y ) = 0
Y( y) + Y( y) = 0
T iu kin bin ca bi ton ta rt ra:
X(0) = X(l) = 0
(9)
+
=
Y
(
0
)
Y
(
l
)
0
Khi gii phng trnh (8) vi iu kin (9) c nghim khng tm thng ta cn c:
2n 2
k 22
k = 2 ; n = 2
m
l
T ta c:
2
n2
2 k
kn = 2 + 2
m
l
Nghim ring ng vi cc gi tr ring l h hm trc chun:
kx
ny
2
sin
sin
u kn =
l
m
lm
Khi nghim ca phng trnh (6) c dng:
k 2 n 2
k 2 n 2
Tk ( t ) = b kn cos at 2 + 2 + c kn sin at 2 + 2
l
m
l
m
Tm li nghim ca bi ton s l:
k 2 n 2
k 2 n 2
kx
ny
l
m
l
m
l
m
k =1 n =1
167
b kn =
4 lm
kx
ny
xy(l x )(m y) sin
sin
dxdy
lm 0 0
l
m
4 l
kx m
ny
=
x
(
l
x
)
sin
dx
y
(
m
y
)
sin
dy
lm 0
l
m
0
64m 2 l 2
= 6 (2k + 1) 3 (2n + 1) 3
0
k = 2k + 1, n = 2n + 1
k = 2k1
Nh vy:
(2n + 1) y
(2k + 1) x
64m 2l 2
cos at kn
sin
sin
u ( x, y, t ) =
6
3
3
m
l
k =1 n =1 ( 2k + 1) ( 2n + 1)
0 x l
trn min D =
t0
0
y
m
vi cc iu kin u:
y
x
=
=
sin
u
(
x
,
y
,
t
)
u
(
x
,
y
)
sin
o
t =0
l
l
u = u1 ( x , y) = a
t t =0
l
v cc iu kin bin:
u ( x, y, t ) ( x ,y ) = 0
trong l bin ca min D.
Tng t nh v d 1, sau khi dng phng php phn li bin s ta tm c
gi tr ring l:
2
n2
2 k
kn = 2 + 2
l
l
2
k x
n y
h hm trc chun tng ng l sin
v cc h s trong nghim tng
sin
l
l
l
qut c tnh nh sau:
0 k, n 1
4 ll
x
y
kx
ny
b kn = 2 sin sin sin
sin
dxdy =
k = n =1
l 00
l
l
l
m
1
ny
a
x
y
4 ll
dxdy
k 2 + n 2 c kn = 2 sin sin sin
m
l
l
l 00
l
168
k , n chan
0
4a l
ny
x l
y
dx sin sin
dy =
= 3 sin
16a
l 0
l
l
m
0
l 2 (2k + 1)(2n + 1) k , n le
Nghim ca bi ton l:
at 2
x
y
at 2
16
sin sin
+ 3
sin
u ( x , y, t ) = cos
l
l
l
l
2
at (2k + 1) 2 + (2n + 1) 2
sin
l
16
2k + 1 2 n + 1
+ 3
sin
x sin
y
T( t ) = Ce a t
vi C l mt hng s
Mt khc nhit ca thanh khng th t n khi t tin n . Do vy phi l s
dng. Kt hp vi nghim ca phng trnh (4) ta c:
u ( x , t ) = u h ( x , t ) = e h
2a 2t
Khi t = 0 ta c:
u ( x , t ) t =0 = u o ( x ) =
169