Η αθήγηζη ηος Κπιηία για ηην νήζο "Αηλανηίδα"

Όινη έρνπκε αθνύζεη γηα ηελ σαμένη Αηλανηίδα, ηελ έλδνμε απηή πόιε πνπ, παξά ηα κεγάια ηερλνινγηθά θαη ηα άιια επηηεύγκαηα, θαηαζηξάθεθε από κεγάινπο ζεηζκνύο θαη πιεκκύξεο. Οη πιείζηνη, γλσξίδνπλ επίζεο, όηη απηή ε ηζηνξία θζάλεη ζηηο κέξεο καο κέζα από ηα κείμενα του Πλάτωνα θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπο δηαιόγνπο Τίκαηνο θαη Κξηηίαο. Τα γξαπηά ηνπ Πιάησλα, απνηεινύλ κάιηζηα ηελ κνλαδηθή βηβιηνγξαθηθή πιεγή πνπ ππάξρεη γηα απηήλ ηελ ηζηνξία. Η ύπαξμε ηεο Αηιαληίδνο αλαθέξεηαη ζε έλα δηάινγν κεηαμύ ηνπ Σσθξάηε, ηνπ Κπιηία, ηνπ Τίκαηνπ θαη ηνπ Εξκνθξάηε. Απηόλ ηνλ δηάινγν ζα πξνζπαζήζνπκε λα κεηαθέξνπκε εδώ ζην Ειιεληθό Αξρείν ,θάλνληαο ηελ αθξηβέο αληηγξαθή ηνπ από ην έξγν ηνπ Πιάησλ "ΤΙΜΑΙΟΣ" ,ώζηε λα δηαβάζεηε θαη λα κάζεηε απηή ηελ ηζηνξία από πξώην ρέξη θαη όρη από δηάθνξεο πξνζσπηθέο εξκελείεο ηνπ θαζελόο. Σηελ ζπλέρεηα ζα παξαζέζνπκε θαη ην πξσηόηππν θείκελν, γξακκέλν ζηελ αξραία Ειιεληθή, έηζη αθξηβώο όπσο καο ηα δηεγήζεθε ν κεγάινο Πιάησλ, ώζηε λα βγάιεηε κόλνη ζαο ηα δηθά ζαο ζπκπεξάζκαηα, αιιά θαη γηα λα ληώζεηε πην θνληά, ελ κέξε, ζηελ επνρή πνπ εηπώζεθε ν παξαθάησ δηάινγνο ησλ πξνζθεθιεκέλσλ ηνπ Σσθξάηε... Ο Κπιηίαρ ινηπόλ, ζε θάπνην ζεκείν απηνύ ηνπ δηαιόγνπ, παίξλεη ηνλ ιόγν θαη αλαθέξεη ζηελ νκήγπξε, κηα ηζηνξία «απόιπηα αιεζηλή, όπσο ηε δηεγήζεθε θάπνηε ν Σόισλαο» ζηνλ πξνπάππνπ ηνπ. Απηή ηελ ηζηνξία ν Κξηηίαο ηελ άθνπγε από ηνλ παππνύ ηνπ όηαλ ήηαλ αθόκε παηδί θαη ηελ είρε απνκλεκνλεύζεη θαιά. Ο Κξηηίαο, αλαθέξεη πσο ν Σόισλαο είρε θαηαγξάςεη ηελ ηζηνξία θαη «ηα ρεηξόγξαθα ηνπ, πνπ βξίζθνληαλ ζηελ θαηνρή ηνπ παππνύ κνπ, είλαη ζήκεξα ζηα ρέξηα κνπ θαη κπνξώ λα πσ όηη ηα έκαζα απ’ έμσ όηαλ ήκνπλ κηθξόο». Ο Κξηηίαο ελεκεξώλεη ηνπο ζπλνκηιεηέο ηνπ, όηη ν Σόισλαο είρε πάεη ηαμίδη ηελ Αίγππην, ζε κηα πεξηνρή ζηελ αξρή ηνπ δέιηα ηνπ Νείινπ, ηεο νπνίαο ε κεγαιύηεξε πνιηηεία είλαη ε Σάηο. «Σύκθσλα κε θείλνπο, (ζ.ζ. ηνπο Αηγύπηηνπο ηεξείο ζηελ Σάηο) ηδξπηήο ηεο πόιεο ήηαλ κηα ζεά πνπ ζηα Αηγππηηαθά νλνκάδεηαη Νήηζ, θαη, όπσο ιέλε νη ίδηνη, Αζελά ζηα Ειιεληθά. Οη θάηνηθνη ηεο αγαπνύλ πνιύ ηνπο Αζελαίνπο θαη ηζρπξίδνληαη όηη, θαηά θάπνην ηξόπν, είλαη ζπγγελείο ηνπο.» Οη λανί ηεο Αηγύπηνπ θαίλεηαη λα ήηαλ πνιύ θαιή πεγή πιεξνθνξηώλ γηα πξντζηνξηθά ζέκαηα, αθνύ ε γε ηνπο δελ θαηαζηξεθόηαλ από ζενκελίεο, θαη ε αξραία γλώζε κπνξνύζε λα δηαηεξεζεί γηα θαηξό. Σε απηή ηελ πόιε κε ηηο ηδηαίηεξεο ζρέζεηο κε ηελ Αζήλα, ν Σόισλαο δήηεζε πιεξνθνξίεο γηα ηελ αξραία ηζηνξία από ηνπο ηεξείο, πνπ θαη’ εμνρήλ γλώξηδαλ απηά ηα πξάγκαηα». Ο Σόισλαο άξρηζε πξώηνο λα κηιά γηα ηελ ηζηνξία όπσο ηελ ήμεξε, ζέινληαο λα παξαζύξεη ηνπο ηεξείο ζε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ αξραία ηζηνξία. Τόηε έλαο

πνιύ ειηθησκέλνο ηεξέαο αξρίδεη θαη δηεγείηαη ζηνλ Σόισλα ηελ παξαθάησ ηζηνξία....: "Κάποηε, Σόλωνα, ππιν από ηην μέγιζηη ςδάηινη καηαζηποθή, η πόλη πος ζήμεπα είναι ηων Αθηναίων - ξεσώπιζε ωρ άπιζηη ζηον πόλεμο και η πεπιζζόηεπο εςνοούμενη ζε όλα. Γι΄αςηήν λέγεηαι όηι ππαγμαηοποίηζε ηα ωπαιόηεπα έπγα και ηα ωπαιόηεπα πολιηεύμαηα απ' όλα όζα εμείρ ακούζαμε να ςπάπσοςν κάηω από ηον οςπανό." Αθνύγνληαο απηά ηα ιόγηα ν Σόισλ έκεηλε έθζακβνο θαη παξαθάιεζε ηνπ ηεξείο λα ηνπ δηεγεζνύλ ζηελ ζπλέρεηα, κε αθξίβεηα, ηα πάληα γηα ηνπο παιαηνύο πνιίηεο ηεο ρώξαο καο. Ο ηεξέαο απνθξίζεθε: "Δελ ζα ζνπ ηα αξλεζώ, Σόισλα αιιά ζα ηα πσ γηα ράξε ζνπ θαη γηα ράξε ηεο πόιεο ζαο θαη κάιηζηα γηα ράξε ηεο Θεάο, ε νπνία αλέιαβε θαη αλέζξεςε θαη εθπαίδεπζε ηελ πόιε ζαο θαη ηελ δηθή καο - πξώηα ηελ δηθή ζαο, ρίιηα ρξόληα λσξίηεξα, παξαιακβάλνληαο ην ζπέξκα ζαο από ηελ Γε θαη ηνλ Ήθαηζην, θαη ύζηεξα ηελ δηθή καο. Γηα ηελ κέρξη ζήκεξα πνξεία καο ζηνλ θόζκν, νη ηεξέο γξαθέο δίλνπλ ηνλ αξηζκό ησλ νρηώ ρηιηάδσλ εηώλ. Θα ζνπ κηιήζσ ινηπόλ γηα ηνπο ζπκπνιίηεο ζνπ, πνπ εκθαλίζηεθαλ πξν ελλέα ρηιηάδσλ εηώλ, ζα ζνπ κηιήζσ γηα ην σξαηόηεξν έξγν απ' όζα έπξαμαλ. Πνιιά θαη κεγάια έξγα ηεο πόιεο ζαο είλαη εδώ θαηαγεγξακκέλα θαη ζαπκάδνληαη, αιιά έλα απ' όια ππεξέρεη ζε κέγεζνο θαη αξεηή. Λέλε νη γξαθέο όηη ε πόιε ζαο θάπνηε θαηαλίθεζε κηα πνιύ κεγάιε δύλακε πνπ πνξεπόηαλ πβξηζηηθά ελαληίνλ νιόθιεξεο ηεο Επξώπεο θαη ηεο Αζίαο, νξκώληαο απ΄έμσ από ην Αηιαληηθό πέιαγνο. Τόηε ήηαλ πνξεύζηκν ην εθεί πέιαγνο. Εκπξόο από ην ζηόκηό ηνπ - ην νπνίν, όπσο ιέηε, νλνκάδεηαη Σηήιεο Ηξαθιένπο - είρε λεζί. Καη ην λεζί απηό ήηαλ κεγαιύηεξν από ηελ Ληβύε θαη ηελ Αζία καδί. Πεξλώληαο από απηό, πνξεύνληαλ πξνο ηα άιια λεζηά θαη από απηά ηα λεζηά ζε όιε ηελ αληηθξηλή ήπεηξν, πνπ πεξηβάιεη εθείλνλ ηνλ αιεζηλό πόλην. Απηά ινηπόλ πνπ βξίζθνληαη εληόο ηνπ ζηνκίνπ, γηα ην νπνίν ιέκε, θαίλνληαλ ζαλ ιηκάλη πνπ έρεη κηα ζηελή είζνδν. Εθείλν όκσο ήηαλ όλησο πέιαγνο θαη ε γε πνπ ην πεξηέβαιιε νξζόηαηα ζα νλνκαδόηαλ ήπεηξνο, παληειώο θαη αιεζώο. Σ' απηή ινηπόλ ηελ λήζν Αηιαληίδα ππήξρε κεγάιε θαη ζαπκαζηή βαζηιηθή δύλακε, πνπ επηθξαηνύζε ζε όιν ην λεζί, θαζώο θαη ζε πνιιά άιια λεζηά θαη κέξε ηεο επείξνπ. Επηπιένλ, ζηα δηθά καο κέξε, ήηαλ άξρνληεο ζηελ Ληβύε, κέρξη ηελ Αίγππην θαη ζηελ Επξώπε κέρξη ηελ Τπξξελία. Όιε απηή ε δύλακε, ζπλαζξνηζκέλε ζε έλα ζηξάηεπκα, επηρείξεζε θάπνηε λα ππνδνπιώζεη κε νξκή ηνλ δηθό ζαο θαη ηνλ δηθό καο θαη θάζε ηόπν εληόο ηνπ ζηνκίνπ. Τόηε ινηπόλ Σόισλα, ε δύλακε ηεο πόιεο ζαο έγηλε εκθαλήο ζε άπαληεο ηνπο αλζξώπνπο, σο πξνο ηελ αξεηή θαη ηελ ξώκε ηεο, γηαηί πξσηνζηάηεζε ελώπηνλ όισλ κε επςπρία θαη κε όζεο πνιεκηθέο ηέρλεο θαηείρε, αξρηθά σο εγεκόλαο ησλ Ειιήλσλ θ' έπεηηα - εμ' αλάγθεο απνκνλσκέλε, όηαλ νη άιινη απνζηάηεζαλ θηάλνληαο ζηνπο έζραηνπο θηλδύλνπο, λίθεζε ηνπο επηδξνκείο θ' έζηεζε ηξόπαην, απνηξέπνληαο ηελ ππνδνύισζε ησλ κε ππόδνπισλ θαη ειεπζεξώλνληαο κεγαιόθαξδα όινπο ηνπο άιινπο, όζνπο θαηνηθνύκε εληόο ησλ νξίσλ ησλ Ηξαθιείσλ Σηήισλ.

Σε θαηνπηλνύο ρξόλνπο, όηαλ έγηλαλ θνβεξνί ζεηζκνί θαη θαηαθιπζκνί, κέζα ζε κία εκέξα θαη κία λύρηα ηξνκεξή, όινη νη καρεηέο ζαο ράζεθαλ αζξόνη κέζα ζηελ γε θαη ε λήζνο Αηιαληίδα αθαλίζηεθε, παξνκνίσο βπζηζκέλε ζηελ ζάιαζζα. Γη' απηό θαη ηώξα έγηλε απξνζπέιαζην θαη αδηεξεύλεην ην εθεί πέιαγνο, αθνύ εκπνδίδεη ν εληειώο βαζύο πειόο, ηνλ νπνίν άθεζε ην λεζί θαζώο θαηαπνληηδόηαλ".

Το ππωηόηςπο κείμενο ζηην απσαία Ελληνική: "ελ γάξ δή πνηε, ώ Σόισλ, ππέξ ηήλ κεγίζηελ θζνξάλ ύδαζηλ ή λύλ Άζελαίσλ νύζα πόιηο άξηζηε πξόο ηε ηόλ πόιεκνλ θαί θαηά πάληα εύλνκσηάηε δηαθεξόλησο ή θάιιηζηα έξγα θαί πνιηηείαη γελέζζαη ιέγνληαη θάιιηζηαη παζώλ όπόζσλ ύπό ηόλ νύξαλόλ ήκείο άθνήλ παξεδεμάκεζα. Φζόλνο νύδείο, ώ Σόισλ, άιιά ζνύ ηε έλεθα έξώ θαί ηήο πόιεσο ύκώλ, κάιηζηα δ'ε ηήο ζενύ ράξηλ, ή ηήλ ηε ύκεηέξαλ θαί ηήλδε έιαρελ θαί έζξεςελ θαί έπαίδεπζελ, πξνηέξαλ κέλ ηήλ παξ' ύκηλ έηεζηλ ρηιίνηο, έθ Γήο ηε θαί Ήθαηζηνπ ηό ζπέξκα παξαιαβνύζα ύκώλ, ηήλδε ύζηεξαλ. ηήο δέ έλζάδε δηαθνζκήζεσο παξ' ήκίλ έλ ηνίο ίεξνίο γξάκκαζηλ όθηαθηζρίιηα έηώλ άξηζκόο γέγξαπηαη. Πεξί δή ηώλ έλαθηζρίιηα γεγνλόησλ έηε πνιηηώλ ζνη δειώζσ δηά ηώλ έξγσλ αύηνίο ό θάιιηζηνλ έπξαρζε. Πνιιά κέλ νύλ ύκώλ θαί κεγάια έξγα ηήο πόιεσο ηήδε γεγξακκέλα ζαπκάδεηαη, πάλησλ κήλ έλ ύπεξέρεη κεγέζεη θαί άξεηε έγεη γάξ ηά γεγξακκέλα. Όζελ ή πόιηο ύκώλ έπαπζέλ πνηε δύλακηλ ύβξεη πνξεπνκέλελ άκα έπη πάζαλ Επξώπελ θαί Άζίαλ, έμσζελ όξκεζείζαλ έθ ηνύ Άηιαληηθνύ πειάγνπο. Τόηε γάξ πνξεύζηκνλ ήλ ηό έθεί πέιαγνο λήζνπο γάξ πξό ηνύ ζηόκαηνο είρελ ό θαιείηε, ώο θάηε, ύκείο Ήξαθιένπο ζηήιαο, ή δέ λήζνο άκα Ληβύεο ήλ θαί Άζίαο κείδσλ, έμ ήο έπηβαηόλ έπί ηήλ θαηαληηθνύ πάζαλ ήπεηξνλ ηήλ πεξί ηόλ άιεζηλόλ έθείλνλ πόληνλ. Τάδε κέλ γάξ, όζα έληόο ηνύ ζηόκαηνο νύ ιέγνκελ, θαίλεηαη ιηκήλ ζηελόλ ηίλα έρσλ είζπινπλ έθείλν δέ πέιαγνο όλησο ή ηε πεξηέρνπζα αύηό γή παληειώο άιεζώο όξζόηαη'άλ ιέγνηην ήπεηξνο. Έλ δέ δή ηή Άηιαληίδη λήζσ ηαύηε κεγάιε ζπλέζηε θαί ζαπκαζηή δύλακηο βαζηιέσλ, θξαηνύζα κέλ άπαζεο ηήο λήζνπ, πνιιώλ δέ άιισλ λήζσλ θαί κεξώλ ηήο ήπείξνπ πξόο δέ ηνύηνηο έηη ηώλ έληόο ηήδε Ληβύεο κέλ ήξρνλ κέρξη πξόο Αίγππηνλ, ηήο δέ Εύξώπεο κέρξη Τπξξελίαο. Αύηε δή πάζα ζπλαζξνηζζείζα είο έλ ή δύλακηο ηόλ ηε παξ' ύκίλ θαί ηόλ παξ' ήκίλ θαί ηόλ έληόο ηνύ ζηόκαηνο πάληα ηόπνλ κηά πνηέ έπερείξεζελ όξκή δνπινύζζαη. ηόηε νύλ ύκσλ, ώ Σόισλ, ηήο πόιεσο ή δύλακηο είο άπαληαο άλζξώπνπο δηαθαλήο

άξεηή ηε θαί ξώκε έγέλεην πάλησλ γάξ πξνζηάζα εύςπρία θαί ηέρλαηο όζαη θαηά πόιεκνλ, ηά κέλ ηώλ Έιιήλσλ ήγνπκέλε, ηά δ' αύηή κνλσζείζα έμ άλαγθεο ηώλ άιισλ άπνζηάλησλ, έπί ηνύο έζράηνπο άθηθνκέλε θηλδύλνπο, θξαηήζαζα κέλ ηώλ έπηόλησλ ηξόπαηνλ έζηεζελ, ηνύο δέ κήπσ δεδνπισκέλνπο δηεθώιπζελ δνπισζήλαη, ηνύο δ' άιινπο, όζνη θαηνηθνύκελ έληόο όξσλ Ήξαθιείσλ, άθζόλσο άπαληαο ήιεπζέξσζελ. Ύζηεξσ δέ ρξόλσ ζεηζκώλ έμαηζίσλ θαί θαηαθιπζκώλ γελνκέλσλ, κηάο ήκέξαο θαί λπθηόο ραιεπήο έπειζνύζεο, ηό ηε παξ' ύκίλ κάρηκνλ πάλ άζξόνλ έδπ θαηά γήο, ή ηε Άηιαληίο λήζνο ώζαύησο θαηά βαζένο έκπνδώλ όληνο, όλ ή λήζνο ίδνκέλε παξέζρεην.