SUPSTANCA je vrsta materije koja ima odreene i specifine osobine.

HOMOGENE SUPSTANCE su takve da u cijeloj svojoj masi ili zapremini imaju isti sastav i osobine. HETEROGENE SUPSTANCE (SMJEE) se sastoje iz vie razliitih homogenih supstanci. ISTE SUPSTANCE su homogene supstance konstantnog sastava. HOMOGENE SMJEE su sastavljenje od smjee istih supstanci. ELEMENTI su iste supstance koje se hemijskim putem ne mogu rastaviti na prostije iste supstance. HEMIJSKA JEDINJENJA su iste supstance koje se mogu rastaviti na elemente hemijskim putem. ANALIZA je reakcija kojom se hemijska jedinjenja rastavljaju na jednostavnija jedinjena ili elemente. SINTEZA je sjedinjavanje elemenata ili jedinjenja u sloenija jedinjenja. PRITISAK GASA je rezultat udara molekula o zidove suda. POVRINSKI NAPON je efekat sila privlaenja pre unutranjosti. Tijelo je u DINAMIKOJ RAVNOTEI kada se pri stalnoj temperaturi broj molekula koja ispari u jedinici vremena jednak broju molekula koji se kondenzuje. Para je ZASIDENA ako je u dinamikoj ravnotei. NAPON PARE je pritisak zasidene pare na provrini tenosti. TEMPERATURA KLJUANJA TENOSTI je neka stalna temperatura i napon pri kojoj tenost isparava sve dok ne pree u paru. TOPLOTA ISPARAVANJA TENOSTI je ona koliina toplote koju je potrebno utroiti da bi 1g tenosti ispario na njenoj temperaturi kljuanja. AMORFNE SUPSTANCE nemaju odreen kristalni oblik ni otru taku topljenja. KRISTALNI SISTEMI: 1.Kubni, 2.Tetragonalni, 3.Heksagonalni, 4.Romboini, 5. Trigonalni, 6.Monoklinini, 7.Triklinini IZOMORFNE supstance su one koje se kristaliu po istom kristalnom sistemu. ALOTROPIJA je pojava da se neka supstanca javlja u vie razliitih molekulskuh ili kristalnih oblika. POLIMORFIZAM je sposobnost nekih supstanci da se kristaliu u 2 ili vie kristalnih oblika. MOLEKULSKE FORMULE pokazuju koliko se atoma nekog elementa nalazi u molekulu jedinjenja. EMPIRIJSKA FORMULA je najjednostavnija formula koja izraava sastav supstance, dajudi cjelobrojan odnos atoma. STRUKTURNE FORMULE prikazuju nain povetivanja atoma u molekulu. HEMIJSKIM JEDNAINAMA se prikazuju hemijske reakcije. STEHIOMETRIJSKA J-NA daje kvantitativan odnos svih uesnika u hemijskoj reakciji. RELATIVNA ATOMSKA MASA nekog elementa je neimenovani broj koji pokazuju koliko je puta prosjena masa atoma nekog elementa veda od 1/12 mase ugljenikovog izotopa . RELATIVNA MOLEKULSA MASA je neimenovan broj koji pokazuje koliko je puta masa nekog molekula veda od 1/12 ugljenikovog izotopa . AVOGADROV BROJ je difinisan kao broj atoma koji se nalazi u 12g ugljenikovog izotopa i iznosi =6.023* MOL je koliina supstance koja sadri isti broj estica koliko i atoma sadri 0.012kg izotopa ugljenika . Masa Avogadrovog broja definisanih jedinki predstavlja MOLARNU MASU.

Pri normalnim uslovima (T=273 K, p=101325 Pa) prema Avogadrovom zakonu slijedi da 1 mol bilo kog gasa zauzima istu zapreminu Vm=22.4 i naziva se MOLARNA ZAPREMINA. Za gasove kaemo da su na NORMALNIM USLOVIMA ako im je pritisak 101325Pa a temperatura 237.15K. FOTOELEKTRINI EFEKAT je pojava pri kojoj se zraenjem oslobaaju elektroni sa provrine metala. PRVI MODEL ATOMA je predloio Tomson. RADIOAKTIVNOST je pojava da neki elementi isputaju nevidljve, vrlo prodorne zrake: -ZRACI su pozitivno naelektrisane estice -ZRACI su negativno nalekrisane estice -ZRACI u elektrinom i magnetnom polju ne skredu. DINAMIKI MODEL ATOMA je prestavio Raderford. HEMIJSKI ELEMENT je supstanca iji atomi imaju isti redni broj, tj svi atomi jednog elementa sadre isti broj protona u jezgru. Protoni i neutroni se zajedno nazivaju NUKLEONI. IZOTOPI su atomi jednog istog elementa koji imaju isti broj protona u jezgru i pokazuju iste hemijske osobine a razlikuju se u atomskoj masi ELEKTROMAGNETNI SPEKTAR predstavljaju talasne duine (navedenih) zraka: gama-zraci, X-zraci, UV-zraci, vidljive svjetlosti, IRzraci, mikro talasi, Hercovi radio talasi. PLANKOVA J-NA: E=h*v E-koliina energija kvanta zraenja, v-frekvencija, h-plankova konstanta h=6.6256* J*s. GLAVNI KVANTNI BROJ odreuje cjelokupnu energiju jednog energetskog nivoa (vrijednost: cijeli brojevi od 1 do n). SPOREDNI KVANTNI BROJ je definisan kao kvantni broj obrtnog momenta elekrona (vrijednost: od 0 do n-1). MAGNETNI KVANTNI BROJ odreuje mogude orjentacije u odnosu na smjer spoljanjeg magnetnog polja (vrijednosti: 2l+1). DEGENERISANE PUTANJE su putanje elektrona koje se ne razlikuju po energiji ved smo po prostrnom usmjerenju. Elektron kao rotirajudi elektrini naboj predstavlja mali magnet koji ima svoj magnetni momenat tzv. MAGNETNI MOMENAT SPINA (vrijednost mu je ). VALENTNI ELEKTRONI su elektroni koji odreuju hemijske osobine elemenata i pomodu njih se ostvaruje hemijska veza. ENERGIJA JONIZACIJE je koliina energije koju je potrebno utroiti da se nekom atomu u gasovitom stanju iz spoljanjeg energetskog nivoa udalji elektron. Sa porastom atomske mase, tj rednog broja, opada energija jonizacije. ELEKTRONSKI AFINITET je tenja nekog elementa da primi elektron i pree u negativan jon. On (EA) raste u periodi od prve ka sedmoj glavnoj grupi periodnog sistema. ELEKTRONEGATIVNOST je sposobnost atoma nekog elementa da privue elektrone pomodu kojih je ostvarena hemijska veza. Ona (EN) raste u periodi sa porastom atomskog broja, a opada u grupi. HEMIJSKE VEZE su sile koje dre atome na okupu u molekulu. Tri osnova tipa hemijskih veza: JONSKA, KOVALENTNA i METALNA. Kod jonske veze atomi koji grade jedinjenje postiu stabilnu konfiguraciju najblieg plemenitog gasa na taj nain, to jedan atom otputa elektrone, pri emu nastaje POZITIVNI JON, a drugi atom prima elektrone i nastaje NEGATIVAN JON. ENERGIJA KRISTALNE REETKE je energija koja se oslobaa pri nastajanju 1 mola kristala iz pojedinanih jona u gasovitom stanju. KOVALENTNA VEZA nastaje obrazovanjem elektronskog para koji je zajedniki za dva atoma, tj veza se ostvaruje dijeljenjem elektrona izmeu atoma.

KOORDINATIVNA VEZA je veza u kojoj jedan atom daje oba elektrona za zajedniki elektronski par. Atom koji daje elektronski par je DONOR a onaj koji prima AKCEPTOR. TIPOVI HIBRIDIZACIJE: sp-digonalna, -trouglasta, tetraedarska -kvadratna, ili -oktaedarska. PRELAZNE VEZE su veze koje se nalaze izmeu jonske i kovalentne veze. DIPOLI su molekuli koji imaju nejednaku raspodjelu elektrinog naboja. Jaina dipola se izraava pomodu DIPOLNOG MOMENTA. RASTOJANJE izmeu atoma u kovalentnoj vezi: 0.128 nm, a za 2 razliita elementa vezana iznosi: 0.101 nm. ENERGIJU VEZE prestavlja koliina energije potrebna da se raskinu 1 mol molekula veza u gasovitom stanju. U metalnoh vezi se javljaju 3 pojasa: 1. 1sPOPUNJEN POJAS, 2. 2s VALENTNI POJAS, 3. PROVODNI POJAS. DEBAJEVE PRIVLANE SILE se javljaju izmeu jona i indukovanog dipola kao i izmeu dipola i indukovanog dipola. LONDONOVE PRIVLANE SILE su takve da na niskim temperaturama i visokim pritiscima mogu nepolarni molekuli meusobno da indukuju dipole. VODONINA VEZA se javlja kod svih molekula gdje je vodonikov atom vezan za atom velike elektronegativnosti. Oznaava se ---------- . TERMOHEMIJA je dio hemije u kom se ispituju toplotni efekti hemijskih reakcija. Kada se u toku hemijske reakcije oslobaa toplota, reakcija je EGZOTERMNA, a kada se apsorbuje toplota ona je ENDOTERMNA. Egzotermna reakcija: A+B->C+Q Endotermna reakcija: D+L->M-Q TOPLOTA HEMIJSKE REAKCIJE se dobija ukoliko se toplota koja se razmijeni sa okolinom pri hemijskoj reakciji izrazi na jedininu koliinu bilo koje od ragujudih supstanci ili produkata hemijske reakcije prema stehiometrijskoj jednaini. Promjena entalpije pri stvaranju jednog mola jedinjenja iz elemenata naziva se TOPLOTA STVARANJA JEDINJENJA. Ukoliko se pri tome reagujude supstance o proizvodi hemijske reakcije pri standardnim uslovima, toplota stvaranja se naziva STANDARDNA TOPLOTA STVARANJA. GIBSOVA ENERGIJA je veliina koja predstavlja kvantitativnu mjeru za pokretanje hemijske reakcije: G=H-T*S, G Gibsova energija, T temperatura, S entropija.

LAVOAZIJEV ZAKON: Zbir masa svih supstanci koje stupaju u hemijsku reakciju jednak je zbori masa svih proizvoda hemijske reakcije. Materija i energija se meusobno mogu pretvarati jedna u drugu ali se ukupan zbir materije i energije ne moe mijenjati. PRUSTOV ZAKON: Jedno odreeno hemijsko jedinjenje uvijek sadri iste elemente u konstantnom masenom odnosu. DALTONOV ZAKON: Ako dva elementa grade meu sobom vie razliitih jedinjenja, onda razliite mase jednog elementa, koje se jedine sa stalnom masom drugog elementa, stoje meusobno u odnosu malih cijelih brojeva. RIHTEROV ZAKON: Hemijski elementi se meu sobom jedine u odnosu svojih masa ili umnoka tih masa. DALTONOVA ATOMSKA TEORIJA: 1. Svaka supstanca se sastoji od atoma; 2. Prostoje prosti atomi-atomi elemenata i sloeni atomiatomi jedinjenja; 3. Hemijska jedinjenja nastaju spajanjem atoma raznih elemenata pri emu nastaju sloeni atomi; 4. Atomi nekog elementa ne mogu se unititi niti iz niega stvoriti. GEJ-LISAKOV ZAKON: Pri istim fizikim uslovima zapremine gasova koji meusobno reaguju, kao i zapremine gasovitih proizvoda reakcije stoje u odnosu prostih cijelih brojeva. AVOGADROV ZAKON: Iste zapremine razliitih gasova pri istoj temperaturi i pritisku sadre isti broj molekula. BOJL-MARIOTOV ZAKON: Proizvod pritiska i zapremine odreene koliine nekog gasa pri stalnoj temperaturi je konstantan. GEJ-LISAKOV ZAKON: Pri konstantnom pritisku, pri povedanju temperature za 1K, odreena koliina bilo kog gasa povedava svoju zapreminu za 1/273 do one zapremine koju gas ima na 273.15K. AVOGADROV ZAKON: Pri konstantnom pritisku i temperaturi zapremina gasa je direktno proporcionalna koliini gasa: P*V=n*R*T, R=8.3143 MENDELJEJEV ZAKON: Sve hemijske i fizike osobine elemenata su u periodinoj zavisnostiod njihovih relativnih atomskih masa. PAULIJEV PRINCIP ISKLJUENJA: 1.Dva elektrona ne mogu imati sva etiri kvantna broja ista ved se moraju razlikovati bar u jednom od njih; 2. Degenerisane orbitale se popunjavaju elektronima tako da se svaka od njih prvo popuni po jednim elektronim a zatim naredni elektron ulazi u jednu od njih. METOD VALENTNE VEZE mae da hemijska veza nastaje preklapanjem atomskih orbitala velentnih elektrona dok ostale atomske orbitale svakog atoma koji uestvuje u vezi ostaju nepromijenjene. METOD MOLEKULSKIH ORBITALA smatra da molekul nastaje tako da se na sistem atomskih jezgara rasporeuju elektroni po zajednikim molekulskim orbitalama.