FONETIK

VOKAL
Bunyi yang terhasil apabila tiada
sekatan pengaliran udara
Ditentukan dengan kedudukan lidah
dan bentuk bibir
Bentuk bibir dan saiz rongga mulut
menentukan vokal dalm keadaan
terbuka, separuh terbuka, separuh
sempit, atau luas
Kedudukan lidah
§ Juga menentukan sama ada bunyi vokal depan,
belakang, atau tengah
§ Jika depan lidah terlibat,menghasilkan vokal
depan
§ Jika belakang lidah terlibat,menghasilkan vokal
belakang
§ Vokal tengah adalah apabila lidah dalam
keadaan bersahaja
Diagram vokal kardinal
qDiperkenalkan oleh Daniel Jones (1956)
vokal depan
VOKAL DEPAN
Bunyi [i],[e], [a], [ε]
Melibatkan alat artikulasi lidah, saiz rongga
mulut dan bentuk bibir
Daerah artikulasi pula adalah lelangit keras
1.vokal depan sempit
Terhasil apabila hujung lidah diletakkan
pada titik yang paling tinggi di bahagian
depan mulut
Lelangit mulut diangkat rapat kepada
belakang tekak dan menutup rongga
hidung
Udara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan peti suara
Semasa melafazkan,bibir dalam keadaan
terhampar
Kedudukan lidah pada kedudukan paling
tinggi dalam rongga mulut
Contoh-[#ikan#] (ikan)
[#bila] (bila)
Vokal separuh sempit
qHuruf [e]
qBahagian depan lidah agak ke bawah sedikit,
(sepertiga tinggi lidah semasa melafazkan bunyi
[i]
qLelangit lembut diangkat rapat kebelakang tekak
dan menutup rongga hidung
qUdara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
qBibir dalam keadaan terhampar
qPembukaan bibir agak sederhana
qContoh:-[#sate#] (sate)
Vokal depan separuh luas
qHuruf [ε]
qDihasilkan apabila depan lidah diturunkan du
pertiga dari kedudukan semasa melafazkan
bunyi [e]
qLelangit lembut diangkat rapat kebelakang tekak
dan menutup rongga hidung
qUdara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
qBibir dalam keadaan terhampar
qContoh: [#otε#] (membuat sedikit demi sedikit
dalam dialek kedah)
[#modε#](modal dalam dialek kedah)
Vokal depan luas
qHuruf [a]
qDepan lidah diturunkan ke titik yang paling
bawah dalam rongga mulut
qPuncak dari depan mulut tertarik ke belakang
sedikit
qLelangit lembut diangkat rapat kebelakang tekak
dan menutup rongga hidung
qBibir dalam keadaan terhampar
qContoh vokal [a]: [#aku#] (aku)
[#hati#] (hati)
Vokal belakang
Bunyi vokal yang terlibat adalah [u], [o],
Alat artikulasi yang terlibat adalah lidah dan
lelangit lembut
Rongga mulut dan saiz bukaan mulut
menentukan kadar bukaan luas
Daerah artikulasi yang terlibat adalah lelangit
keras
1. Vokal belakang sempit
q huruf [u]
q Menaikkan belakang lidah setinggi yang
mungkin seperti merapati lelangit keras
q Tiada sekatan udara berlaku
q Lelangit lembut diangkat rapat kepada
belakang tekak dan menutup rongga hidung
q Udara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
q Bibir dalam keadaan bundar
q Contoh: [#ulam#] (ulam)
[#suka#] (suka)
Vokal belakang separuh sempit
qHuruf [o]
qbelakang lidah diturunkan sedikit dari titik
yang paling tinggi
q Lelangit lembut diangkat rapat kepada
belakang tekak dan menutup rongga hidung
q Udara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
q Bibir dalam keadaan bundar
q Contoh: [#soto#] (soto)
[#lontong#] (lontong)
Vokal belakang separuh luas
qHuruf [‫[כ‬
qBelakang lidah diturunkan lebih rendah sedikit
semasa menghasilkan vokal [o]
q Lelangit lembut diangkat rapat kepada
belakang tekak dan menutup rongga hidung
q Udara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
q Bibir dalam keadaan bundar
qContoh;[#b‫(כ‬rak#] (borak
[#tump‫)כ‬mati,dialek Bota Perak( ]#
Vokal belakang luas
qhuruf [α]
qBelakang lidah diletakkan di titik paling bawah
dan sejauh-jauhnya ke belakang terus menerus
q Lelangit lembut diangkat rapat kepada
belakang tekak dan menutup rongga hidung
q Udara keluar melalui rongga mulut sambil
menggegarkan pita suara
q Bibir dalam keadaan bundar
qContoh;[#gulα#] (gulai, dialek Sungai Perak )
VOKAL TENGAH
Huruf [ ә]
Dihasilkan dengan meletak lidah pada lantai
rongga mulut
Bibir terbuka, tetapi tidak luas
Udara melalui rongga mulut
Contoh: [#lәbah#] (lebah)