You are on page 1of 26

93 TESKQN / TES - 012

MMO, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantda kan sonulardan ve basm hatalanndan sorumlu deildir.

Yzme Havuzu Tesisata


SAM BLKBAIOLU SANTEM Sracevizler Cad. 14/16 ili - STANBUL

MAKNA MHENDSLER ODASI ZMR UBES, AL ETN KAYA BULVAR! NO: 12 KAT: 1 ALSANCAK- ZMR

BLDR

YZME HAVUZLARI ve HAVUZ TESSATI Sami BLKBAIOLU 1*00 1.01 I 02 1.03 ZET : Yzme havuzlarnn yapmnda makina mhendisinin rol ve projeler> Havuzlarn tarif ve tasnifleri, Havuz suyu filitreleme tesisat : - Filitre tip ve eitleri, - Filitre ierisinde su hzlar ve bunlarn seimleri, Havuzlarda boru donanm; - Borulamanm esaslar - Boru hzlar - fleme nozul hzlar, Havuzlarda tama sistemleri, v - Denge tanknn hacim hesab, - Sath syrc (Skimmer) nn seimi, Havuz devrai daim sisteminde aranan zellikler : ~ Havuzlarn kullanmna gre devrai daim surelerinin belirlenmesi, - Pompa debi ve basncnn hesaplanmas Elektrik tesisat : . . < ' Havuz su alt aydnlatma iddeti ve aydnlatma lambas says9 Kapal havuz mahallerinin stlmas, havalandrlmas ve nem kontrol.

1.04

1.05

1.06

1.07 1*08

243

2,00 GRTS :

Yzme havuzlar, evrelerine verdikleri gzellik, etraflarna yaydklar iklim yumuakl vo ele insanlar cezbetme zellikleri ile dost ve aile fertlerini birarada tutmaktadr. Bunlara ilveten insanlara serinleme, elenme ve vcut elitirme imkn salamaktadr Ayrca; blgede, deniz ve gol olsa bile artan evre kirlilii, temizliinden emin bir suya sahip havuzlarn nemini arttrmaktadr Ancak yzme havuzu ierisinde bulunan suyun : 2.01 2.02 2.03 2.04 Berrak, Mikropsuz ve koli basillerinden arndrlm, Uygun pH deerlerinde, Zararl maddeler iermeyen evsnfta olmas arttr. Bu sebeplerle; yzme havuzlarnda, havuzun MMARI GZELL yannda, FLTRELEME,OEZENFEKSYON ve SU ISITMA sistemleri hatta su alt aydnlatma lambalar? paslanmaz elik merdivenler, su aknt pompalar gibi aksesuarlar da bir o kadnr nem kazanmaktadr, * Yukardaki sistemlerin dizouH bir ekilde isletilmesi, havuzdaki suyun temizliinin titiz bir ekilde, sk sk kontrol edilmesi hususlal a n ; okul, spor tesisleri, site, tatil kyleri ve otellerdeki gibi byk insan topluluklarnn faydaland yzme havuzlarnda, tm kitleyi ilgilendiren ok nemli birer faaliyet olacaktr*

244

3,00 YZME HAVUZLARININ YAPIMINDA, TESSAT ISINI YAPACAK MAKNA MHENDSSNN NEM ve PROJELER

Bir yzme havuzunun yapm ii; havuzun mimari dzenlemesi ile yerini ve eklini bulduktan sonra, Makina Mhendisinin teknik deerlendirme^ si ve ynlendirmesiyle gerekleecektir.

Makina Mihendisi Havuzun projelendirmesinde aadaki hususlar Ustleronek durumundadr* 3*01 Havuzun, standart mokank tesisat olan doldurma, boaltma sistemlerinin projelendir!lmsi, 3,02 Havuzun, su filitreleme tesisatnn seimi, hesaplanmas, yerletirme plan v detaylarnn hazrlanmas, 3*03 Su dezenfeksiyon, topuklama, pH kontrol sistemlerinin seimi ve proje lendiriltif 3,04 Can emniyetini sulayacak ve havuz standartlarnn emrettii her hu^ susu, proje v hetaplarmda dikkate alacaktr 3*05 Tama zgaras ve detay, merdiven, su alt lmbas, tramplenf su aknts yapan pompa, kulvar, atinroa tm gibi havuz aksesuarlaripiL tesbit edecek ve havuz plannda yerletirecektir,

245

50 x 25 mt* Olimpik Havuz

14f

3.06 Makina Mhendisi, mimara havuz makina dairesi hakknda gerekli byklUU bildirecek ve denge tank, galeri, sularn toplanp atlaca f ukurlar iin eb at verecektir. 3.07 Makina dairesinin havalandrlmasnn temini, bu mahalde oluacak nemlenmenin elektrik aksamna verecei sarar nleyecektir, 3.08 Gerek havuz gvdelerinin ve gerekse elektrikle alan cihaz ve makinalarn topraklanmasn da istemek bile, mekanik tesisat projesini stlenmi Makina Mhendisine den bir grev olacaktr, 3.09 Makina Mhendisi yukarda saylan tm ilere ait pln, kesit, ak emalar ve montaj detaylarn izecektir* 3.10 Ayrca havuzun betonarme ananda, braklacak deliklerin, oyuklarn byklklerini,koordinatlarmi gsteren plan ve kesitleri de izecektir. Bu almalardan sonra statik ve elektrik mhendisleri de kendilerine deni yapacaklardr.

247

400 YZME HAVUZLARININ ETL EKLDE TASNFLER _4?01 Yaplarna gre : a- Ak yzme havuzlar, b- Kapal yzme havuzlar, 4.02 Kullanan evreye gre : a** Umuma ait havuzlar, (Bir ev fertlerinden daha ounun hizmetinde olan havuzlar) b^ zel ev havuzlar, 4.03 Suyun cinsinegre : a- Tatl su bulunduran, b- Deniz suyu bulunduran, 4.04 Havuzun kullanm amacna gre * a- Olimpik llerde spor ve yzme havuzu, (50 m, uzunluunda) b~ Sportif alma amal yzme havuzu, (25 m* uzunluunda) c- Turistik veya umuma ak yzme havuzu, (eitli ekil, en ve boylarda) d- zel, ev yzme havuzu bykler iin, (eitli ekil, en ve boylarda) e) lave yzme havuzu ocuklar iin, (S ve eitli ekil, en ve boylarda) f- Ss havuzu, g- Su ve k oyunlar havuzu, h- ok havuzu ve tedavi havuzu, i- Jacuzzi "scak ve souk su masaj kveti",' 4*05 Havuzun tama sistemine gre : a- stten tama, yandan savakl veya her ikisi kark uygulanm, b- Skinmerli (Sath syrma pencereli) 4,06 Havuzun ina tarzna gre : a- Betonarme gvdeli sabit havuzlar, b~ Prefabrik plaklarda oluturulan havuzlar, c- elik karkas ve gvdesi ierisine vinil denilen muamba kapl havuzlar, 249

4.07 Yukardaki tasniflere gnre deerlendirmp yaplrken; cevaplandrlmaya allacak sorular : a- Havuzun tabii akla suyu boaltlahiliyor mu? Kanalizasyon balants var m? b- Havuzun suyu stlacak m? c- Havuz iin seilecek filitreleme sisteminin'cinsi nedir? Bu seime bal olarak makina dairesinin buyklOg nedir? d- Seilecek dezenfaksiyon sistemi nedir? 5.00 HAVUZ SY FLTRELEME TESSATI : 5.01 Filitre tip ve eitleri? Havuzlarda kullanlan su filtreleri, ierisinde kuvars kimi bulunan kapal tip filitre olup, gvdeleri tercihen cam takviyeli poesterden yaplm, zel plastik fskiyelerde donatlmtr. Cam takviyeli poli esterden gvdeli filtrelerin : iletme basnc-: 3 - 3,5 kg/cm2 dir. Gvde aplar genellikle 300 6 mm.den 1250 6 mm. ye kadardr, Bllytik kapasiteli filitrelerin gvdeleri paslanmaz elik satan mamul olmaldr. Havuz suyunda bulunan klor gibi korozif maddelerin; filitreleri, zamanla etkileyebilecei dncesine ramen, ekonomik nedenlerle siyah satan imal edilerek komple scak galvaniz banyosuna daldrlm filitre gvdeleri de kullanlmaktadr. Hatta ou kez galvaniz vnrine; gvdeler, koruyucu kaplama maddeleri, boyalarla kaplanmaktadr Genel olarak havuzlarda kullanlan filtre cinsleri : A) ok katmanl, kuvars kumlu hzl filtreler ; Kumu tayan taban holme sanda bulunan mantar fskiyelerin zerine toplam kalnl 120 cm*yi bulan U tabaka kum konulmaktadr. Bu tip filtrelerde m sEme hz (Vf) olduka dktr, 15 ila 25 m/saat hz alnabilir. B) Tek katmanl kuvars kumlu yksek. hzl filitreler : Bu tip filtrelerde "mm fskiye veya ubuk fskiye11 tabir edilen fskiyeler kullanlr, iunlar dorudan kumun imzi&indm ve filtrenin ihiMB bulunur* Bun lam kum kamas olmaz ve mmm hz 25-50 m/smmVdir* Genellikle 0,5 mm. tana byklnde kum kullanlr. C) Diatomit Filtre : m filitreler t grn itibariyle yksek hz1:L filtrelere benzerler$ ancak i yaplar farkldr.
*

250

Gvde ierisinde zei bir; voya birka kartu bulunurBu kartu zel sk dokul bir bez szgetir* Pudra halindeki diatomit, suda eriyerek bu bez kartuun yzeyini sarar ve dolays ile szme ii m~ f kemmelen yaplr. Diatomit filtre hzlar da 20 - 30 m/saat dir. Bu filtreler 1-1,5 mikron byklkteki taneleri dahi tutmaktadr. Filtrenin Cinsi Kullanm yeri Havuzun tr ____________ a) Unpnn ail; havuz b) p l ov havuzu Filtrenin kabul edilecek szme hz m/saat Tatl Su Deniz suyu 2 25
3O*v4 40^50 20 30

A) (Jok katmanl kuvars kumlu, hzl Filtreler D) Tek katmanl

20 20
25**f35 35^40 20 20

kuvars kumlu filtn? a) Umuma a i t havuz Ytaek hzl n i t l e r : b ) zel C) Diatomit f i l t r e ev havuzu

a) Umuma a i t havuz b) zel ev havuzu

5.02 SUDA TOPARLAMA (FLOCCLATION) OLAYI : Suda serbeste gezen ve fil it re tarafndan tutulamayan kk k i r ta-* n e c k l e r i n i n , b i r l e t i r i l o r e k byk t a n e l e r oluturmasna Topaklama diyoruz* Bu ekilde f i l t r e l e r i n szme h a s s a s i y e t i a r t t r l m olacaktir.

Bunu salayacak metodlar, a) Kimyasal metod : Suya kolloidal maddeler ilave etmek (Misal olarak : Alminyum slfat) b) Elektro fizik metod : Suya verilen bakr iyonlar, sudaki kir > Mini erini kendi zerine ekerek topaklama olayn gerekletirir, 5.03 SU FfLTRELEME PEUODU : (n) Devr-i daim pompaj vastas ile tm havuz hacmindeki suyun filtreden geirilebilegi zamana ftsu filitreieme periodu" denir. Bu periot; havuzun kullanm ekil ve maksadna gre deiik sreli olur, a) b) e) d) zel, ev havuzlar : Site, apartman havuzlar : Tatil kyleri,semt havuzlar : Olimplk havuzlar, 5 yldzl otel havuzlar : 251 8 saat/def1 a (Ifevumi m hacnrL) 6 5 4

e) ocuk havuzlar : 2 saat/def a f) Tedavi, masaj, hidro terapi havuzlar : W* 2 "


olmaldr* 5*04 HAVUZ DEVR- DAM DEBSNN HESAPLANMASI : QT Vj n : : : m /h m
3 3

hesaplanacak toplam devr-i daim debisi. Havuzun su hacmi (Denge tankmdaki su da dahil) (5,03 maddedeki deerlerden biri)

saat

5,05

FLTRENN HESAPLANMASI Qj : m 3 /h : toplam pompa debisi, %}f : m 3 /m 2 x h filitrenin szme hz, ( m 2 filitre kesitinden, 1 saatte geebilecek su miktar) a) Yksek hzl filitreler gene1 olarak : 252

350 mm aptan : 0 ? l m filitreleme alannaf 1250 mm* apa kadar : 1?23 m filitreleme alanna$ sahiptir* b) Daha byk apl madeni gvdeli filitreler : 1600 mm* aptan : 2 m filitreleme alanna, 2500 mn. apa kadar : 4 f 9 m filitreleme alanna, sahiptir
2 2 2

6,00 HAVUZLARDA BORCJ DONANIMLARI : 6*01 6*03 Havuz dibinden emi hatt, Vakum,sprme hatt veya hatlar a) Yandan besleme pskrtiiciilerine (nozul'lara) b) Dipten besleme piiskrtclerino 6.05 Filtre ters ykama hatt, Ayn zamanda durulama hatt, 6.06 Tama sularn, toplama hatt* 6,02 Denge tank veya sath syrc (Skimmer) den emme hatt, 6*04 Havuz besleme hat ti,

2S3

6,07 Havuzun pompa ile boaltlmas hatt 6*08 Havuz makina dairesi, su toplama ukuru tahliye hatt f 6*09 finme borularnda hz : 1 m/s ila 1,25 m/s max. Basma borularnda hz: 2 m/s il 2,50 m/s olarak seilmelidir* Genellikle havuzlarda PVC 10 Atli boru kullanlmaldr. Yukardaki hzlara gre bulunan aplar boru i aplardr Bu aplar ap seme abamda kolayca tesbit edilebilir.

2SS

700 HAVUZLARDA TAMA SSTEM 7.01 DENGE TANKLI (RESERVE TANKLI), TAMALI SSTEMLER . a) stten tamal havuzun9 tama sular evre kanal ile toplanarak denge tankna atamaktadr* b) Yandan savakl havuzlarda da epeevre taan sular* denge tankna aktlacaktr* f 7.02 SATIH SIYIRTCTLAR ;. (SKIMMER LER) Havuz sathnda biriken kirleri? er ve pleri gvdesinde toplayan havuzda otomatik s ikmali yapan cihazlardr 2 Beher sath syrc havuzun 25 m yzeyine yetecektir Bununla beraber havuzlarn kuytu kelerinerkoyma zaruretif ters rz^ garla itilen ve havuzun bir kenarndaki skimiuerle tutulamayan kirler iin daha fazla sayda sntM.h sy-rc kullanlabilir* 7.03 Denge tank hacmi aadaki ekillerde tayin edilir a) Denge tanknn hacmi tnmnmile su ile dolu olmyaeaktr*. Su filitreleme ve devr-i daimi yaplrken tankn yarsna kadaf su btlifliaaktr Tankn bo ksm havuza giren insanlarn tard, ya da rzgarla taan sulara tahsis edilecektir* b) Genel olarak havuz alannn beher m 2 'sine 60 lt. denge tank toplam hacmi uygundur. Ancak ok kaba olan bu seim baka usullerle tahkik edilmelidir. En nemlisi; denge tankndaki suyun9 (Tankn yarsna kadar dolu olaca kabul edilerek) filitrenin ters ykam ilemi yapldnda atlan miktar karlamaldr* 8,00 HAVUZ BESLEME SSTEMLERNE GRE; EMME ORANLARI 80i Yandan beslemeli havuzlar : Skimmerli havuzlarda : pompa debisinin : % 50fsi dip szgecinden, % 50 Skimmerden ff Yandan savakl : % 50 " " " % 50 denge tankndan ff tf stten tamal " : % 30 " % 70 8*02 Dipten beslemeli havuzlarda; Skimmerli havuzlarda : pompa debisinin : % 10 dip szgecinden, % 90 f Skimmerden ft Yandan savakl : % 10 ft , % 90 denge tankndan stten tamal " : % 10 " , % 90 2i7

10.00 HAVUZ DEVR- DAM SSTEMMDE ARANAN ZELLKLER : 10.01 Devr-i daim pompalar pessiz ve tercihan 1400 d/d motorla alr olmaldrt Umumiyetle uygun boru kesitleri ile yaplan tesisatta pompa basnc 12*w*2O mSS kifayet edecektir - Kum filitresinin basn kayb : 4 - 6 - Pompa emii ile havuzun su sath arasndaki ykseklik : 2 - 3 258

- Boru kayb (abaktan istifade ederek hesaplanacak kayp) ~ Lokal kayplar

: 2-3 :+ 2 - 3

Bir havuzda basn kayb takriben : 1 1 - 1 5 mSS olacaktr* 10*02 n filitre : Pompay sert paralardan koruyanf vakum sprge ile emildiinde havuzdan gelen artk paralar bnyesinde toplayan bir szgetirt Kapa kolay ve abuk alabilecek mekanizmaya sahip olmaldr* Keza en st noktasnda bir-hava tahliye prjr bulunmaldr, 10,03 Kum filitresinde manometre5 otomatik hava tahliye subab bulunacaktr. Byk havuzlarda ve ok pompal sistemlerdef pompa n filitresinin k tarafnda bir vakummetre bulundurmaldr Kirlenerek tkanm kum filitresinin her ters ykama ileminden sonra durulanmas iin dibinde bir vana bulunmaldr* Ters ykama at hatt zerinde su kontrol iesi bulunmaldr* 10*04 Havuz besleme nozullarmda su k hz 4 - 6 m/s. olmaldr, 10*05 Byk havuzlarda sirklasyon devresine debimetre koymak tavsiye edilir 10*06 stlan havuzlarda plakal eanjr kullanmak elverilidir. Plaklar pratik bir ekilde alarak ierileri kolay temizlenebilir. Havuz sirklasyon debisinin bir ksm eanjrden geirilebilir, 10*07 Havuzun turn sirklasyon borular hava birikimine mani olacak ekilde meyilli denmeli ve korozyondan etkilenen en kk br metal bulunmamaldr. 10*08 Havuz dip kodu seviyesinde, havuz makina dairesine tabii su gideri temin edilebilecek midir? Havuzlarn makina dairesinde tabii giderli bir pis su ukurunun (rgar) bulunmas deal olarak istenen bir durumdur. Bu imkan yoksa : - Pompa basma kollektor zerinde, pompa ile boaltma hatt dnlmelidir - Pompa ile boaltma hatt f ters ykama gideri, pis su pompas basma 2S9

hattf bir kollektrde toplanarak makina dairesi dnda bir kanal* deref tabii giderli rgar v*b* bir yere verilmelidir* - Rezerv tankn tama borusu, makina dairesi tavanna yakn bir yerden raakina dairesi dnda uygun bir yere aktlmaldr* ktlamadii durumlarda ise rezerv tank makina dairesi tavanna kadar in*a edilmeli ve havuz mahallinden bir kapakla irtibat salanmaldr* 11, ELEKTRK TESSATI 11*01 Havuzdaki pompalar, basnl hava kompresr, 220/380 Volt elektrik eeryan ile ? 11*02 Sualt aydnlatma lmbalar 12 il 24 V. dur. f Sualt lambalar 50 - 150 - 300 Watt lk seilebilir* Genellikle 300 Wattiiklar tercih edilmektedir^ 300*W.lk lmbalar, ok iyi bir aydnlatma iin k metrede bir aralklarla yerletirilmelidir, 50 Wattlk lmbalar ss havuzlarnda, 150 " " da dar havuzlarda ( 3 - 4 metre genilikte) kul' ' lanlabllir 11,03 Havuzlarda elektrik kaana kar ok etkin tedbirler alnmaldr. ok ciddi bir topraklann hatt ekilmeli ve tm motor, tablo ve elek*trikli cihazlar buna balanmaldr * Transformatrler mstakil sigortalarla emniyete alnmaldr*

262

1200 Suyun stlmas veya soutulmas : a- Kapal ve nadiren nk havuzlarn suyu tercihan plak eanjrlerle ve yine 90/70 C kalorifer suyu ile stlr, b- Scak iklimlerde ak havuzlar ile sauna knda kullanlan ok havuzlarnn suyu-soutulmak istenebilir* Bu durumda (chilled water) soutulmu su, yine plak eanjrlerde dolatrlarak, soutma elde edilecektir* 13*00 Kapal havuz mahallerinin stlmas ; Bu mahaller kalorifer devrelerinden genellikle alnan 90/70 C scak su ile stlrlar* Kullanlan yntemler : 13#01 Komple havuz iklimlendirme cihazlar ile * Istma ve havalandrma santrallarmda elde edilen scak hava, hava kanallar ile salona sevk edilir ve tekrar dnm salanr* Havuz mahallerinde kn 30 C scaklk, % 60 izafi nem olmaldr Santralda havay stmadan nce soutma da salanrsa nem kontrol yaplm olacaktr 13*02 Salona paket nem alc cihazlar yerletirmek : Fan - coil denilenf kalorifer suyu ile stma salayan hava flemeli cihazlar, salonun duvar diplerine konularak mahal stmas salanr* Nem kontrol iin "Nem alc cihazlar" salona yerletirilecektir* 13*02 Kapal havuzlarn etrafndaki gezinti ve plak ayakla yrme blgesinde kn zemini stmak iin deme ierisine yerletirilmi ffyer kaloriferi11 uygulanmas faydaldr*

Yzme havuzlarnda Jcullanilan paket nem alclar Teknik zellikler Nem alma kapasitesi (27C su/30 C oda scakln ve % 60 - 80 bal nem de) G 1 ve 5 m, mesafelerdeki grlt seviyesi Mutlak sicaklik/max.nem Mutlak scaklk / min,nem Havuz yzeyi rtsz Havuz yzeyi rtl Tip 38 38 Tip 90 90 Birim kg,su/24 h

0,88 49,5 - 42 34/70 20/60 20

1.83 52,2 - 47 34/70 22/60 35 70

kw.
dBA C /% Nem C /% Nem m 2 /ad. m 2 /ad.

14.00 KAYNAK : - Swlinming pools a guide to their planning design and operation M. Alexande GABRIELSEN - USA - SPATA : Standards for swimming pools; water and chemicals - DIN normlar, 19643 Havuz ile ilgili

265

SAM BLKBAIOLU Mak. Y.MUhendlsl (.T..)

1933 zmir doumluyum. Karyaka'da orta tahsilimi yaptm. stanbul Teknik niversitesi Makina Fakltesinden mezun olduktan sonra T.C. Karayollar tekiltnda, stanbul'da antiye, merkez atlye ve 1.Blge Makina eflii grevlerini stlenmitim. Sonradan inaat Emlak Mdrlnde askerlik grevimi yaptm. Bunu takiben yllardan beri eitli yaplarn, proje ve teknik uygulamalarnda serbest olarak almaktaym. Genellikle,- kalorifer, shhi tesisat, havalandrma, iklimlendirme, buhar, su hazrlama, basnl hava, amarhane, mutfak, s izolasyonu, yangndan korunma, soutma, akaryakt ve btangaz, kanalizasyon; Yzme, ok, Jacuzzi havuzlar, gne enerjisi konularm setim. Evli ve iki evlat babasym.

266

You might also like