You are on page 1of 60

(1)

oifwef;rsm;rsm;wufMuyg

'DtaMumif;awG? *GifawGudk odwJYvlSdovdk? rodolawGvnf;Sdr,fxifvdkYa&;vkdufwmyg .....


uRefawmf q,fwef;atmifawmY tdrfurdbawGuajymw,f/ 'DacwfBuD;xJrSm uGefysLwmeJY pyDuifu
rwwfrjzpfyJwJY? uRefawmfu uGefysLwmawmY vltxifrao;atmif awmfawmfav;awmYuRrf;ygw,f? 'geJY ...
tdrfucdkif;wJY pyDuifudk wufawmYwufr,fvdkYajymvdkufw,f/
tif; ... trSefawmY t*Fvdyfvdkajym&rSmaMumufaewm? aemufawmYvnf; tqifajyvdkufykHrsm; ...
apmapmpD;pD;rwufrdwmawmifaemifw&w,f/
17.10.2004 uRefawmfpwufwJY oifwef;? tJ tajccHaygY? tJ'gudk bdkuav;aps;em;u emrnfBuD;oifwef;wckrSm
pwufw,f/ ppcsif;awmY cyfaMumifaMumif? cyfaMumufaMumufeJYaygY/ twef;xJrSm usD;MunfhaMumifMunfh
vkyfaewkef; q&ma&mufvmw,f? tm;vkH;xNyD; ESKwfqufMuwmayg/ r*Fvmyg bmnm [Jvdk? *Gwf tD;Aeif;
ponfjzifYaygY/ tJ'Dwkef; ydwfxm;wJYtcef;&JU qvdkufwHcg;u avQmueJyGifYvmNyD; armBuD;yef;BuD;eJY
0ifvmwJYolwa,mufudk awGUvdkuf&w,f/ tajy;uav;0ifvm&muae tm;vkH;udkarmYMunfhvdkufawmY
vSyvGef;wJY rsufESmav;&,f? vSKdufzdkaewJY &iftpkHu jrefaewJh touf&IEIef;eJUtwl kef;MuGvdkU .... /
ol txJudk0ifvmNyD; uRefawmfeJY rsufESmcsif;qkdifpm;yGJrSm xdkifw,f? aemufawmY tJ'Dae&m[m olU&JU
ykHrSefae&mjzpfoGm;awmYwmyJ ... cPaeawmY q&muolYudk,folrdwfqufNyD; aemuf ...tm;vkH;udk
wa,mufeJYwa,mufrdwfqufcdkif;w,f/ tJ'DrSm emrnfav;od&awmY cs,f&DwJY? 2004 ckESpfatmifwm?
uRefawmfYxuf ESpfESpfi,fwmaygY? [dk[dk'D'D avQmufar;MunfhawmY a&ausmfxJrSmaew,fwJY? tJ'DaeYu t*Fvdyfvdk
tusKd;tyJYawGeJYrSKwf&if; awmfawmfav;&if;ESD;oGm;w,f ...aemufawmY ydkufqH SdpkrJYpk bwfaiGawGyg &if;ESD;&awmY
wmyJ/ uJ ...avSnfaerdNyDxifw,f/ olu oifwef;udk apmapmvmwwfwJYtusifhSdw,f/ uRefawmfvnf;
pawGUuwnf;u vkH;csifwmeJY trdt& 0D&d,xm;NyD; oifwef;apmapmvm&wmaygY/ pum;awG avQmufajym&if;
tBuKdufcsif;uvnf; awmfawmfwlawmY cs,f&DeJYuRefawmf cifovdkvdk bmvdkvdk jzpfoGm;Muw,f? zkef;awGquf ...
(tdrfuawmY zkef;abvfawGtawmfwufvdkY em;ylcH&wmaygY)? oli,fcsif; a,mifaqmifNyD; [dkcsdef;'Dcsdef;eJY
wvavmuftMum? oifwef;w0ufusKd;wJYtcsdefrSmawmY oleJYuRefawmf nyfoGm; Muw,f/ kyfSifawGbmawG
twlMunfh? uefawmfBuD;xJoGm;? oluoDcsif;qdkwm 0goemygawmY trfo&D;oGm;eJY ydkufqHukefoavmuf
uRefawmfvnf; tusKd;tjrwfawmY&vkdufygw,f/
uRefawmfwdkY nyfoGm;NyD; pcsdef;wJYaeYu orwrSm kyfSifoGm;MunfhMuw,f/ oGm;&wmawmif cyfaMumufaMumufeJY
AkH;awGaygufNyD;wmuodyfrMumao;bl;/ rkefYawG eJeJyg;yg;0,fNyD; kHxJa&mufawmY AkH;aygufwJY
taMumif;awGajymrdNyD; olu uRefawmfYudk tm;udk;wJY rsufvkH;awGeJYMunfhNyD; ]]odyfaMumufwmyJ}}vdkYajymawmY
uRefawmfuvJ ]]udk,f wa,mufvkH;Sdwm olbmrSrjzpfap&bl;}} qdkNyD; cyfwif;wif;av;zufxm;vdkufw,f/
kyfSifpjyawmY olU&JUacgif;uav;u uRefawmfYyckH;ay:rSDvmw,f/ uRefawmfvnf; yg;eJYuyfxm;vdkufawmY
SefyleHYuav; oif;oif;eJY ...&ifxJrSm rkd;rGjzpfvmw,f/ ig;rdepfavmufMumawmY tm;vkH;odawmfrlMuwJYtwdkif;
pmtkyfBuD;xJuvdk pcsKyfawmYwmaygY/ yxrqkH; vufzsm;av;awGudkudkifvdkufawmY at;aewmeJYuRefawmfu

]]csrf;aevm;[if}}vdkY ar;NyD; wif;wif; usyfusyfzufxm;vdkufw,f? aemufawmY jznf;jznf;csif; olU&JUaygifay:udk


vufwzuf rodromaTUvdkufw,f/ ol wGefYueJ wcsufjzpfoGm;ayr,fY bmrSawmYrajymbl;?
tJ'geJY tm;wufvmNyD; olYaygifwzufudk GGav;yGwfay; aerdw,f/ cPMumawmY olU&JUvnfwdkifuav;udk
zGzGav;yJ uRefawmfYESKwfcrf;eJYxdvdkufw,f/ rsufvkH;av;awG pif;ueJ jzpfoGm;NyD; SufaeovdkeJY/ ...
aemuf yg;uav;udkerf;? ...... tJ'DuaerS aemufxyfwqifYwufNyD; ESKwfcrf;csif;erf;vdkufawmY
olU&JUvufawGu uRefawmfYvufarmif;udk wif;wif;qkyfudkifvdkufw,f/ vlawGvnf; kyfSifxJ pdwfrSdawmYygbl;/
uRefawmfvnf; aemufvufwbufudk olU&JUvufarmif;ab;uae cyfavsmYavsmYav;zufNyD; olYEdkYuav;udk
tusab;uaeyGwfay;vdkufw,f/ NidrfcHaeawmY tajctaeaumif;w,fvdkYwGufNyD; Mu,foD;av;ESpfvkH;udk
jzKwfvdkufawmY oluuRefawmfYvufudk zrf;udkifvdkufw,f? cPawmY Nidrfaevdkufayr,fY prdrSawmY
'Davmufuav;eJY b,fauseyfrvJ/ ol owdwcsufvpfoGm;wkef; qwfueJ olY&JU nmbufEdkYuav;udk
qkyfudkifvdkufawmYw,f? ]]tdk}} qdkNyD; toHuav;xGufvmawmY? uRefawmfvnf; ]]SL; wdk;wdk;}}vdkYajym&if; olY&JU
ESKwfcrf;zsm;av;udk vQmzsm;av;eJY wdkYvkdufNyD; olUudk,fvkH;av;udk &ifcGifxJqGJoGif;vkdufw,f/
olU&JUtm;awGb,fa&mufoGm;rSef;rodbl;vdkY aemufawmY uRefawmfYudkjyefajymjyw,f/ qufNyD;awmY olU&JU
b&mav;udk vufzrdk;av;eJYvQKdNyD; tay:udkwGef;wifvdkufw,f/ EdkYav;udkvJ vufeJYxdrda&m El;nhHvdkufwmAsm ...?
bmeJYrSrvJEdkifbl;/ tJ'DrSm atmfwdkar;Sif; ppwrfu tvkyfpvkyfw,f/ bpf(atmufcHabmif;bD)xJrSm aer&
xdkifr&jzpfvmw,f/ olUEdkYoD;acgif;av;udk vufSKd;vufreJY tomav;vSdrfYay;vkdufawmY toufSLoHawG
jyif;xef vmawmYw,f/ ESpfa,mufom; bmpum;rSudk rajymjzpfMubl;/ tmkH0ifpm;aevdkufMuwm .../ NyD;awmY
uRefawmfY&ifcGifxJ olUudkxnfhxm;&muae z,fvdkufNyD;awmY olU&JU&ifcGifxJudk acgif;wdk;0ifvdkufawmY w,f/
EdkYoD;acgif;av;udk vQmzsm;av;eJY wdkYvdkufawmY ]]tdk ...udk}} qdkNyD; uRefawmYqHyifawGudk qkyfudkifvdkufw,f/
uRefawmfvnf;tckrS uav;jyefjzpfNyD; uRefawmfYqDu tazvkoGm;wmudk olUqDujyef&vkdufw,f/ oGm;av;eJY
zGzGuav;cJvdkufawmY ol qwfueJ wcsufwkefoGm;w,f/ b,fnm b,fnmvdkY ausmif;wkef;u
avYusifYcef;vkyfwkef;uvdkyJ pdwfxJuqdkaeNyD; EdkYuav;ESpfvkH;udk tjyefjyeftvSefvSefpdkYay;vdkufw,f/
qnf;vnf;oH awGvdk om,mwJYnnf;nLoHav;awG rSefrSefMum;ae&if; vufwzufu
olU&JUtusudkvSefwifvdkufNyD; Adkufom;uav;udk yGwfay;aevdkufw,f/ NyD;awmY b,fqufoGm;&rvJ ...[J [J .../
olU&JUabmif;bDav;xJudk vufoGif;vdkufawmY trSwfwrJYeJYqdkawmY bmrSrajymbl;/ [dkae&mav;txd
vufudkwdk;oGm;vdkufawmY oluuRefawmfYvufudk qdwfqGJvdkufw,f? uRefawmfvnf; NidrfaevdkufNyD; tay:ydkif;rSmyJ
tvkyfvkyf&if; cPaeawmY aemufwcg xyfxdkif;Munfhw,f? xyfqdwfw,f/ okH;cgajrmufusawmY olvJ
pdwfavQmY vdkufw,fxifyg&JU .../ tJ'DawmYrS tarT;uav;awGudkprf;rdw,f/ vufeJY tomav;qGJzGay;ae&if;
aemufqkH; rSmawmY olU&JUt&omaygif;pkHpka0;&mudk vSrf;udkifvdkufawmYw,f/ ] t } ueJ tmar#dwfoHay;&if;
tJ'DtoHuyJ uRefawmfYudk ydkNyD;wGef;tm;ay;ovdkcHpm;vkduf&w,f? jrefjrefvdkY ajymwmvnf;jzpfcsifjzpfrSmaygY/
tzkwfuav;udkvJ vufeJYprf;rda&m pdrfYqif;vmwJY t&nfMunfav;awGudk prf;rdw,f/ uRefawmfvnf;
tpdav;udkSmNyD;yGwfay;vkdufawmY ...]]udk ...jznf;jznf;}}vdkY ajym&if; olYvufawGu
uRefawmfYacgif;udkyGwfay;aew,f/ uRefawmfYvufu vSKyfSm;rSKjrefvmavav olvnf; w[if;[if;eJY
vSKdufzdkvmaveJY ig;rdepfavmufMumawmY [if;ueJ oHSnfBuD;eJYtwl olNidrfusoGm;awmYw,f/ kyfSifrNyD;ciftxd
aemufxyf ESpfcgxyfvkyfay;vkdufao;w,f/ kyfSifNyD;cgeD;vJusa&m uref;uwrf; tjyifxGufNyD;
tdrfomudkwef;ajy;&w,f/ ygorQ wpfSL;awGvnf; olYudkay;vdkuf&w,f/ tjyefvnf;usa&m aocsm Munfh&if
olUabmif;bDrSm enf;enf;pdkaeovm;vdkY .../ kyfysufrSmpdk;wmeJY wupDiSm;NyD; tdrfjyefydkYvdkuf&w,f/ tJ'g yxraeY
tawGUtBuKHaygY ..../
__________________________________________
pnf;urf;BuD;wJY rdef;uav; ...

aemufwywfavmufMumawmY uefawmfBuD;xJac:oGm;w,f/ aqmif;wGif;&JUaeuvnf; jyif;jyif;jyjy ylaew,f/


'geJY uefpyfrSmzGifYxm;wJY pm;aomufqdkifwckqD 0ifxdkifvdkufMuw,f/ uefpyfu xD;uav;awGatmufrSm
uefa&jyifudkjzwfwdkufvmwJY avnif;jrjru olU&JUqHEG,fawGudk aqmYupm;oGm;wmudkawGU&awmY o0efwdkrdw,f/
aeylxJuvmcJYorQ at;aq;NyD; aeomxdkifomSdoGm;NyD; wa,mufrsufESmwa,muf tckrS at;at;aq;aq;
MunfhEdkifawmYw,f/ olY&JU tjypfuif;wJYrsufESmav;&,f? Mu,fpifvdkvif;vufwJY rsufeuf0efav;&,f?
uAsmqefwJY em;o,fqHpawG 0Jusaewm&,fudkMunfhNyD; tcspfpdwfawGu &ifxJrSm wzGm;zGm;ay:aygufvmw,f/
ce aeawmY pm;yGJxdk;a&mufvmNyD; bmrSmrvJ ar;awmY olUtwGuf pydkif 0kdifwvkH;eJY uRefawmfYtwGuf
jrefrmbD,mwbl;eJY wjcm;pm;p&m enf;enf;yg;yg;rSmvdkufw,f/ olUrsufESmav;udk Tef;Tef;pm;pm;pdkufMunfhrdawmY
olu ]]rMunfheJY Sufw,f}} vdkYajymNyD; vufudkify0gteDa&mifuav;eJYumvdkufw,f/ uRefawmfYpdwfxJrSm bmoGm;
jrifovJodvm;? pydefEGm;kdif;owfyGJawGrSm EGm;dkif;udk t0wfpteDudkjyjyNyD; a'goxGufvmatmifp&wmudk
oGm;jrifrdw,f/ tJ'geJY uRefawmfvJ olU&ifcGifxJudk acgif;xdk;0ifNyD; wdk;a0SYvkdufawmY? olu ... ]] [if? yvdef;BuD;
bmvkyfwmvJ ...}} ]] odbl;av? EGm;dkif;owfyGJrSwfvdkY }} ]] [m ...udk uvJ }} ]] [kwfw,fav? bmvdkY
vufudkify0gteDjywmvJ }} ]] tJ'DvdkBuD;pdkufMunfhcH&awmY SufwmaygYvdkY ... }} ESmacgif;oHav;eJY olu
rlEGJUvkdufw,f/ ]] vSvdkY Munfhwm rMunfh&bl;vm; }} ]] tJvdkawmY r[kwfygbl;? udku vGefw,f }}
uRefawmfvnf;rdk;rGjzpfvmwmeJY&ifcGifxJqGJoGif;NyD;,k,k,,av;erf;vdkufw,f ... ]] cspfw,fuGm ...}} ]]
twlwlygyJ udk&,f ...}} MunfEl;aeMuwkef; pm;yGJxdk;u pm;p&mawGvmcsay;w,f/ tJ'Daumifudk qGJxdk;csifvdkufwm
renf;udk pdwfxdef;xm;&w,f/ t&omysufoGm;vdkYaygY/ pm;&if;aomuf&if;eJY tawG;awGudk,fpDawG;&if; cPawmY
bmpum;rSrajymjzpfMubl;/ aemufawmYvnf; wa,mufeJYwa,muf cspfpum;av;awGajymjzpfMuw,f/
pm;p&mawGvnf;ukefa&m? uefawmfBuD;wywf vrf;avQmufMuw,f/ vrf;avQmuf&ifeJY olu uRefawmfYudk
oDcsif;awGqdkjyw,f/ cspfp&mtoHav;eJYaygY? em;axmifvdkY udk r0bl;/ oloDcsif;qdkwm em;axmif&if;
tBuHwck&vmw,f/ auwDADwckudkac:oGm;NyD; bmnmbmnmvkyfzdkYaygY/ olUudkajymMunfhawmY oabmwlwmeJY
yef;qdk;wef;qdyfurf;em;u wGrfwDzwfpf pifusL&D udkac:oGm;vkdufw,f/ [dka&mufawmY udk,fYtod0dwfwmudk
vdkufSmNyD; uyfwdk;av;eJY taESmifYt,Sufray;zdkYBuKdSdxm;vkdufw,f/ olu uRefawmfwdkYudk tcef;xJvdkufydkYNyD;
pufawGzGifYay;xm;cJYw,f/ cs,f&DUtwGuf tcsKd&nfrSmay;yg qdkwmeJY 0dwfwmudk qef;upfwvkH;eJY
wdkuf*g;wvkH;rSmvdkufw,f/ csufcsif;qdkovdkyJ tvdkufwodeJY tjrefjyefvmay;w,f/ vdktyf&if
bJvfwD;vdkufygvdkYrSm&if; wHcg;udkpdNyD;jyefxGufoGm;w,f/
uRefawmfvJ wHcg;udkaoaocsmcsmydwfvdkuf&if; ywf0ef;usif tajctaeudktuJcwfMunfhvdkufawmY tdkau/
uRefawmfwdkYESpfa,muf qdkr,fYoDcsif;av;awGxnfhNyD;awmY uRefawmfu ]]'Dvmav}} vdkYqdkNyD; &ifcGifxJ
qGJoGif;vdkufw,f/ aemuf pkHwGJoDcsif;av;awGqdkMuNyD; cPaeawmY armvmw,fvdkYtaMumif;jyNyD; oDcsif;qdkwmudk
&yfxm;vkdufw,f/ olU&JUESKwfcrf;av;awGudkerf;vdkufawmY tJuGef;cef;xJrSmawmif aEG;axG;aeav&JU/ uRefawmfY
vQmudk olUyg;pyfav;xJudkxdk;oGif;vkdufawmYolU&JUvQmav;eJY tjyeftvSefawGUxdrdMuw,f/ olu uRefawmfYudk
wif;wif;usyfusyfzufxm;NyD; uRefawmfYausmjyifMuD;udkyGwfay;aew,f/ t&ifwcgvdk vlawGab;em;rSmSdwJY
kyfSifkHxJrSmr[kwfawmY olvJt&ifuxuf&Jvmw,f/ tusay:uae &ifom;av;udkyGwfay;vdkufawmY
olU&JUrsuf0ef;eufawGeJY armfYMunfhw,f/ olrjiif;awmY uRefawmfvJ vnfwdkifav;udk tomav;wdkYerf;vdkufNyD;
olU&JUwDSyfav;udkyifYwifvdkufw,f/ 0if;0gaewJYAdkufom;av;ay:rSm yef;Eka&mifb&mav;u ta&mifcsif;[yfNyD;
yeH&aew,f/ b&mav;udkyg vSefwifvdkufawmY azG;EkNyD; aygufpDti,fpm;avmufSdwJY EdkYav; ESpfvkH;u rxd&uf
rudkif&ufp&m/ tJ'DxdyfrSmawmY yef;a&mif&J&J EdkYoD;acgif;av;awGu tvefYwMum;eJY uRefawmfYudk
MunfhaeMuw,f/ ( tckrS tus,fw0ifYazmfjy&wmawmif;yefygw,f? kyfSifkHxJrSmu oJoJuGJuGJ rjrif&vdkYyg/)
uRefawmfvJvQmav;eJYvQufvdkufawmY [if;ueJ tmar#dwfoHav;eJYtwlwGefYueJjzpfoGm;NyD; rsufESmav;u
NyKH;a,mifoef;vmw,f/ uRefawmfvJ nmbufEdkYav;udkpdkYvkdufNyD; vufwzufeJY b,fbufEdkYav;udk
yGwfay;vdkufw,f/ aSUbmqufvkyfr,fqdkwm olodaeovdkyJ/ b,fbufEdkYay:u uRefawmfYvufudk
olUaygifay:wifay;vdkufw,f/ uRefawmfvJ t&rf;0rf;omoGm;NyD; aygifwefoG,foG,fav;awGomru
wifyg;vkH;vkH;av;awGudkyg zspfSpf qkyfe,f ay;vdkufw,f/ olU&JUtoufSLoHawG ydkjrefvmwmudk

owdjyKrdvdkufw,f/ abmif;bDav;udk ZpfqGJcs? csdwfjzKwf? oluvJ rjiif;bl;As/ tJ'geJY olU&JUwifyg;av;udkrNyD;


cRwfcsvkdufawmYw,f .../ tr,f ...0wfvmwmu txufatmuf0rf;qufyJ/
yef;a&mifyifwDav;udkawGUvdkuf&awmY pdwfxJu tJ'Dvdk rSwfcsufcsvdkufw,f/ olUudk ]]w,f zufSifusygvm;}} vdkY
ajymvdkufawmY &,faew,f/ &,foHav;u uRefawmfY ESvkH;om;udk ESKd;qGvdkufovdkyJ? rSifwufrdae&muae
yifwDav;udk vdyfNyD;qGJcsvdkufawmY olu wifyg;av;udk MuG? ..... rsufESmav;u&JvdkY vdrfqGJvdkufawmY cg;av;udk
odrf;usKH;zufvdkufNyD; wcsuf vuf0g;eJYuG,fxm;w,f olUrsufESmudk olu armYMunfhvdkufawmY &SufjyHK;av;eJU ... /
aemufawmh vuf0g;av;udkqGJz,fvdkufa&m ... / aemufqkH;awmY rsufESmrlp&mwckwnf;yJusefawmY tJ'Dudk
aocsmpdkufMunfhvdkufw,f/ eDusifusifvdkvdk? aTa&mifvdkvdk tarT;EkEkav;awGu yg;yg;av;yJSdw,f/ olUatmufu
aygifuav;udk uRefawmfY'l;eJY uvefYvdkufawmY rufarmp&m tpd eDnKdnKdav;u BuKdqdkygw,fvdkY
ajymaeoa,mifa,mif/ uRefawmfvJ vufSKd;av;eJY yGwfay; vdkufawmY uRefawmfYvufudk olU&JUvufEkEkav;awGeJY
tkyfudkifvdkufw,f/ uRefawmfY&JUyg;pyfeJY vufwzufu tm;aewmeJY olUESKwfcrf;av;udkcyfMurf;Murf;av;
pkyf,lvkdufNyD;? vufwzufu EdkYav;wzufudk uvday;aevdkufw,f/ olvJ okH;ae&mu zDvifokH;ck&aeawmY
uRefawmfYvkyf&yfawGrSeforQudk rwm;qD;awmYyJ cGifYjyKvdkufawmYw,f/ vufSKd;av;eJY tpdav;ay:rSm
0vkH;av;awGa&;ay;&if; olUvnfwdkifausmYausmYudk vQmeJYvsuf? ESKwfcrf;eJYyg pkyf,lvdkufw,f/
vnfwdkifuaewqifY EdkYav;awG? Adkufom;0if;0if;av;awGudk vQmeJYvsufvdkufNyD; csufuav;xJrSm
waxmufem;vdkufw,f/
olU&JUESSKwfzsm;u qnf;vnf;oHuav;awGxGufvmw,f/
]],m;w,fuGm}} wJY ../ uRefawmfvJ rSKwfcsifvmwmeJY acgif;udk 'Dxuf atmufudkESdrfYcsvkdufNyD; tpduav;udk
vQmxdyfav;eJY xdk;vdkufw,f/ olawmYb,fvdkaeovJrod? uRefawmfawmY vQmygawmifvmw,f/ vQmawmif
awmifrSawmY atmufuypnf;uvJ b,faervJ/ olU&JU tuGJaMumif;wavQmuf
uRefawmfYvQmjym;BuD;eJYodrf;vsufvdkufw,f/ olvJ [if;[if; [if;[if;eJY tzsm;wufovdkjzpfvmw,f/
w,faumif;wJYtzsm;yJ? tcspfzsm;aygYaemf/ vQmudk awmifYaeatmifxm;NyD; tuGJaMumif;usOf;usOf;av;xJ
xdk;xnfhvkdufawmY olvJraeEdkifawmYyJ uRefawmfYacgif;udk olUtzkwfuav;eJY qGJuyfxm;vkdufawmYw,f/
t&nfusJusJ cRJcRJav;awGvnf; tawmfrsm;rsm; pD;usvmwmeJY vQmeJYodrf;usKH;,lvdkufNyD; rsKdcsvdkufw,f/
pdwfxJawmY csKdw,fawmifxifrdovdkyJ/ cspf&if tusKd;? rkef;&if tjypf qdkovdkaygY/ uRefawmfvJ
olUtzkwfwjyifvkH;ESHUatmif apYapYpyfpyfvsufay;vdkufw,f/ cyfMurf;Murf; tm;ygygeJYav .../ cPaeawmY
olUwudk,fvkH;wGefYvdrfoGm;NyD; yspfcRJcRJt&nfjzLjzLav;awGu uRefawmfY yg;pyfxJ pD;0ifoGm;w,f/ oluawmY
tvdkjynfhoGm;vdkY rSdef;aeayr,fY uRefawmfuawmY awmifaewkef;yJ? [kwfw,fav bmrS rvkyf&ao;wm .../
pdwfawG wtm;wufMuGaewkef; cPaevdkU armhMunhfvdkufawmh olu t0wftpm;awGawmifjyef0wfNyD;aeNyD/
idkawmifidkcsifoGm;w,f ... / oloem;atmif Murf;jyifay:vSJtdyfcsvdkufNyD; pdwfysufysufeJY aigifaejyvdkufw,f/
uRefawmf pdwfysufvufysufjzpfoGm;yHkjrifawmh ol awmfawmfYudk a0cGJ&awmfawmfcufoGm;NyD; usaemhfab;rSm vm
'l;av;axmufxdkifvdkufw,f/ usaemfu ZwfueJqdk abmif;bDudkavQmcsjypfvdkufawmh uRefawmhiyJu 0ihf0ihf
xnfxnf ay:vmw,f/ ol wkefvIyfoGm;ovdkyJ / .. iyJu rdk;ay:wnhfwnhfaxmifjyD; wqwfqwfudkwkefvdkU ..
]] cs,f&D&,f .. tqHk;xd cspfcsifw,fuGm }} vdkUusaemfu ajymvdkufawmh olUrsufeSmav; ysufoGm;w,f/
]] rvkyfygeJYuGm}}
olutoHwkefwkefav;eJU jiif;&Smw,f/
usaemfvJ pdwfysufvufysufeJU oufjyif;&SnfMuD;csvdkufrdawmh olu ... ]] udk pdwfysufoGm;vm; [if ...}} ]] ...}} ]]
ajzygOD; udk&JU ...}} vdkY uRefawmfYar;zsm;udk udkifNyD;ar;vdkufawmY ... ]] awG;Munfhav ...}} ]] cs,f&D
pdwfraumif;ygbl; udk&,f? cs,f&Du cs,f&DU cs,f&Dudk odyfwefzdk;xm;vdkYyg }} ]] cs,f&D&JU cs,f&D? Am*sifewDudk
ajymwmvm; }} ]] [kwfw,f ...cs,f&DvufxyfrJYoleJYrS tqkH;SKH;cHr,fvdkY &nfG,fxm;wm ...}} ]] udk,fuvJ
taysmfBuHwmrSr[kwfwm ... cs,f&Du r,kHvdkYvm; }} ]] 'gawmY udk&,f tajymyJSdao;wm? wu,frS
vufxyfzdkYrvkyf&ao;wm? NyD;awmY cs,f&DuvJ i,fao;w,fav? vufxyf&atmif rdbawGoabmwlrS jzpfrSm

r[kwfvm; }} tJ'Dvdk SnfSnfa0;a0; Sif;jyvdkufawmY olU&JU awG;ac:ajrmfjrifEdkifpGrf;udk


awmfawmfav;pm;oGm;w,f? 'gayr,fY
ausawmYb,fauseyfrvJ/ ]] uJyg udk&,f? pdwfaumufraeygeJYawm ...? tJ'DwckuvGJ&if cs,f&Dbmvkyfay;&rvJ
ajym ...}} ]] tif; .....}} uRefawmfvnf; awmfawmfMumMumpOf;pm;NyD;rS ... ]] cs,f&Dajymwmaemf?
cs,f&Dudkrxd&if&w,fqdkawmY ...}} uRefawmfvJ olUvufudkqGJNyD; uRefawmfYiyJay:wifay;vkdufw,f/ NyD;awmY
udkifykHudkifenf;eJY? *Gif;wdkufykH wdkufenf;udkjyay;vdkufawmY? olvJ uRefawmfYudk tm;vnf;em? oem;vnf;oem;NyD;
uRefawmfYtvdkus *Gif;wdkufay; aeawmYw,f/ tcsdefMumvmwmeJY trQ? olUvufEkEkav;awG&JU jyKpkrSKatmufrSm
zDvifwufvmNyD; v&nfawGyef;xkwfvdkuf awmYw,f/ olvJ uRefawmfYiyJudk rvTwfao;yJ udkifxm;NyD;rS
uRefawmfYyg;udkwcsuferf;vdkufNyD; vufudkvTwfvdkufum ]]jyefMu&atmifuGm}} vdkYajymvdkufw,f/ uRefawmfvnf;
t0wftpm;awGjyef0wfNyD;rS tm;vkH;oyfoyf&yf&yfjzpfatmifvkyfNyD; 0dwfwmac:wJY bJvfudk wD;vdkufw,f/
cPaeawmY 0dwfwmwa,muf0ifvmNyD; ]]bmvdkao;ovJ tudk}} vdkYar;awmY bDvfawmif;vdkufw,f/aiGSif;NyD;
uRefawmfwdkYESpfa,mufvnf; tdrfjyefcJYMuawmYw,f/ pnf;urf;Sdygayw,fuG,f ...../
__________________________________________
tJ'DaeYnae tdrfjyefa&mufawmY pdwfavwmeJY pdwfajyvufaysmuf t&ufoGm;aomufw,f/ trSefu rBuKHvdkYyg?
aomufcsifaewmMumNyD? taMumif;Smr&wmeJY/ rsm;rsm;awmYraomufygbl;? tdrfjyef&OD;rSmudk?
wjym;eJY wpdwfukefawmY qdkufum;eJYjyefvmcJYw,f/ tdrfa&mufawmY olUqDzkef;qufvdkufw,f/
zkef;0ifoGm;awmY .....
]] [vdk }} ]] [,f ...vdk ... cs,f&DUudkac:ay;yg }} vQmav;tmav;eJYyJajymvdkufw,f/
]] atmifr,f ...eifubmaumifrdkYvdkY rl;NyD;zkef;quf&wmvJ }} olUtaruNzJw,f/
]] bmjzpfjzpfAsm ...ac:ay;qdk ac:ay;aygY }} ]] eifeJYbmqdkifvdkYac:ay;&rSmvJ ...acG;rsKd;&JU }}
]] usKyfaqmfusKyfac:cdkif;wm cifAsm;u bmvkyfcsifvdkYvJ? [if cifAsm;u zdkufwmvm;? zdkufwmqdk&if
a&wDauR;vdkufr,f }}
tJ'geJY tzGm;BuD; awmufacgufNyD; zkef;csoGm;w,f/ aemufaeY olzkef;qufawmY tdrfuxGufvdkYr&bl;wJY .../
tJ'geJY tdrfem;vmcJYr,fvdkYajymvdkufNyD; olwdkY vrf;xdyfu vufzuf&nfqkdifrSm oGm;xdkifapmifYaevdkufw,f/
zkef;qufMunfhawmY olUtareJYyJawGUvdkY zkef;csvdkuf&w,f/ apmifYae&if; uGrf;w,mnufavmufMumawmY? ol
uref;uwrf;xGufvmw,f/ pmtkyf oGm;iSm;OD;r,fvdkY ajymNyD;xGufvmwmwJY/ odyfMumvdkYr&bl;? Mum&if
tarvdkufvmrSmvdkY vnf;ajymw,f/ tJ'geJY ab;rSmSdwJY vrf;xJu olU oli,fcsif;aumifav;awGudk
olYtarvmwmawGU&ifajymygvdkY rSmxm;NyD;rS pum;enf;enf; yg;yg;ajymjzpfMuw,f/ ]] [dkaeYu tdrfrSm
tareJYjyemwufao;w,f }} ]] udk,fYaMumifYyguGm? awmif;yefygw,f ...}} ]] r[kwfygbl; udk&,f? taru
vGefwmyg? cs,f&D tukefMum;w,f? ac:ay;vdkufawmY bmjzpfrSmrdkYvJ }} a[mAsm ...? olUtarvGefwm?
uRefawmfYtjypfr[kwfbl;wJY ...BuKdufNyD/ ]] tJ'DaeYu cs,f&DUudk ararudkufw,f? b,fvdkaumifawGeJY
aygif;wmvJwJY }} ]] cs,f&Dav;&,f ...}} olYudk zGzGav;zufxm;vdkufw,f/ uRefawmfYudk tqdk;rxifwJYolUudkvnf;
t&rf;cspfoGm;w,f/ tcsdefMumvdkY rjzpfbl;qdkwmvJ arYoGm;w,f/ owd&awmY olUtaru aemufudka&mufaeNyD/
olY oli,fcsif;awGuvnf; tm;udk&w,fAsm wa,mufrSowdray;bl;/ ckepfoHcsDeJYatmfNyD; vlv,facgifrSm
uRefawmfwdkYudk vdkufdkufw,f/ ajymwmMum;&awmY pmtkyfiSm;wmMumvdkYxGufvdkufvmw,fqdkyJ/ cs,f&Du
olYtarudkqGJxm;wkef; uRefawmfvnf; av&JUtvsifeJY xGufajy;cJY&w,f .../ aemuf&ufawGrSm zkef;qufwdkif;
olUtaryJzkef;udkifw,f/ uRefawmftoHzsufajymNyD; ac:cdkifvnf;r&bl;? b,fa,mufsm;av;udkrS ay;rajymbl;wJY?
tJ'Dvdk tjywfajymvdkufw,f/ tJ'geJY aemufaeY uRefawmfY oli,fcsif;r wa,muftdrfoGm;NyD;
olUowd&vdkYvmovdkvdkeJY cPavmuf avQmufyGm;aevdkufw,f/

NyD;awmYrS olUudkzkef;ac:cdkif;awmY? ]]taumifpkwf? eifu wjcm;taMumif;SdvdkYvmwmudk;}} qdkNyD; wcsuf qJNyD;awmY


ac:ay;w,f/ rdef;uav;oHqdkawmY tqifajyygw,f/ olYudkac:ay;awmY ...
]] [vdk ...cs,f&Dyg? b,folvJrodbl; ...}}
]] cs,f&D? udk,fyg }} ]] tif; xifawmYxifom;yJ? ckeajymwJYemrnfudk rMum;zl;ygbl;vdkY? aemufawmYrS
xifwmeJYxvdkufvmwm}}
]] awGUMu&atmifuGm ...}} ]] cs,f&DwdkYausmif;rSm ESKwfqufyGJ paeaeYrSmSdw,f? aeYvnf 12cGJavmufvmcJYav ...}}
]] tdkau ... tdkifvf bD oJ&f }}
]] cs,f&D udkYudk odyftm;emwmyJ }}
]] [m ...r[kwfygbl;? udk,fYudk,fudkom *kpdkufyg? tareJYvnf; tqifajyatmif azmxm;aygY }}
ajymae&if;uyJ zkef;? 'dkif;eJY toHawGxGufvmw,f/ ]] tm; ...t[ifY [ifY? tarkdufaeNyD }} qdkNyD; zkef;csoGm;w,f/
oem;vdkufwm cs,f&Dav;&,f .../
paeaeY aeYvnf 12;00? olwdkYausmif; Adkvfwaxmif 5 eJY rsufESmcsif;qdkif vrf;wzuf yvufazmif;ay:u
vrf;ab;vzuf&nfqdkifrSm xdkifNyD; olUudk apmifYaevdkufw,f/ 12;15 avmufrSm olwdkYum;u
ausmif;aSUrSmvm&yfw,f/ um;ay:u csufcsif; rqif;ao;bl;? olUtarbmawGrSmaevJrodbl;/ ol
um;ay:uqif;NyD; ausmif;xJ0ifoGm;awmYrS? olwdkYum; jyefxGufoGm;w,f/ cPaeawmY
oljyefxGufvmwmjrifawmY uRefawmf vufvSrf;jyNyD; vrf;ul;oGm;vdkufw,f/ tJ'Duae eD;eD;em;em;
Adkvfatmifausmfvrf;xJu rGef;bdwfu&DrSm oGm;xdkifMuw,f/ olu ajymw,f? tdrfrSm raecsifawmYbl;wJY? taru
odyfqlwmyJwJY? ukdYudkvJ ajymvdkufwm&p&mrSdbl;wJY/ ]]aeygOD;uGm udk pDpOfygYr,f}} vdkYajymNyD;
tawmfMumMumpOf;pm;aevdkufw,f/ tat;awGbmawGaomuf&if; olu uRefawmfYudk tm;udk;wBuD;eJY
0HY0HYpm;pm;Munfhaew,f/ tat;aomufNyD;awmY um;wpD;iSm;NyD; uefawmfBuD;xJac:oGm;w,f/ olu ]]b,fvdk
pDpOfrSmvJ}} ar;awmY ]]oGm;&if; pOf;pm;MuwmaygY}} vdkYajymvdkufw,f/ uefawmfBuD;xJa&mufawmY
t&ifwcgxdkifcJYMuwJY qdkifuav;rSmyJ oGm;xdkifMuw,f/ pawmfb,f&D 0kdif wykvif;rSmNyD;
ESpfa,mufaomufMu&if; cPaeawmY olUudk ]]udk,fYaemufvdkuf&Jw,f r[kwfvm;} vdkYar;vdkufw,f/ olu
acgif;ndwfjyawmY ]]cdk;ajy;r,fuGm}} qdkawmY bmrSrajymbl;/ 'geJY uefawmfBuD;ujyefxGufvmNyD; Munfhjrifwdkifu
tu,f'rD *yfpfa[mufudk }r}oGm;vdkufw,f/ tJ'Du aps;vJoufomovdk? zwfq,fvwDvJaumif;w,f/ tcef;
csufcftifvkyfNyD;awmY 3em&DcGJaeNyD/ tcef;xJa&mufawmY ckwifay:udk ajcypfvufypfvSJcsvdkufw,f/ oluawmY
r&Jw&JeJY ajc&if;bufrSm 0ifxdkifw,f/ ESpfa,mufom;bmrSrajymyJ tawmfMumMumwdwfqdwfaeMuw,f/
uRefawmfuvnf; 0,fpm;wmu vGJ&if tawGUtBuKHSdwmr[kwf? 'gaMumifY enf;enf;Sufovdk?
GHUovdkjzpfaew,f/ rMumygbl;/ olupum;pvmw,f/ tck olYtdrftaMumif;awGudkaygY ...
]] udk ...}}
]] ...}}
]] tdrfrSm raecsifawmYbl; qdkwmawmY ukYdukd ajymNyD;ygNyDaemf }}
]] tif;av ...? udk cs,f&Dudk tck cdk;ajy;vmwmyJ[m ...}} ]] taru dkufvJdkufw,f? AdkufacgufawGvnf;
vdrfqGJw,f ...}}
]] tazua&m bmajymvJ }} ]] aMomf ...udkYudk ajymrjyjzpfao;bl;? tazeJYtar u cs,f&D i,fi,fxJu
uGJoGm;Muwm ...}} ]] tif; ...'gYaMumifY taru csKyfcs,fwmjzpfrSm? orDav;wa,mufxJqdkNyD;awmYav ...}}
]] 'gayr,fY udk&,f ...awmfkHyJaumif;wmaygU }} ]] pdwfraumif;p&mawG rajymygeJYuav;&,f ...}}
uRefawmfvnf; olUudk ,kHoxuf,kHatmif? tm;udk;csifvmatmif wjznf;jznf; csKyfaerdw,f/ olY udk,fvkH;av;udk
uRefawmfYbufudkqGJ,lvdkufNyD; terf;rdk;awGGmcsvdkufw,f/ oluvJ rxifrSwfatmifyJ rGwfodyfpGm wkHYjyefw,f/
olU&JU em;Gufuav;udk zGzGav;ikHvdkufawmY olu auseyfovdkNyKH;aew,f/ cspfp&maumif;wJY rif;tNyKH;awGudk
udk,fckxdrarYao;ygbl; cs,f&D&,f ...../ aemufawmY tdkufvmw,fvdkY taMumif;jyNyD;
uRefawmfYtusudkcRwfypfvdkufw,f/
olu rsufapmif;av; wcsufxdk;vdkufw,f ...

&ifxJudk 'def;ueJ0ifrSefawmY pdwfawGu wrsKd;BuD;jzpfvmw,f/ ckwifay:rSm jyefvSJvdkufNyD; olUudkvSrf;qGJNyD;


ab;em;rSm tdyfcdkif;vdkufawmYw,f/ iHYvifYaewJY olUESKwfcrf;av;udk terf;csKdcsKdawGay;vkdufawmY olUvufawGu
uRefawmfYudk odkif;zufvdkufw,f/ qHEG,fav;awGudkyGwfoyfay;vdkufNyD; uRefawmfYvufawGu
olUwifyg;vkH;vkH;av;udk zspfSpfvdkufw,f/ ol wGefYueJ jzpfoGm;NyD; uRefawmfY&ifbwfudk
vufoD;qkwfuav;eJYxkw,f/ ]]udk odyfqdk;wmyJ}} vdkYajymvdkufawmY uRefawmf wcsuf&,fvdkuf&if;
olU&JUbavmufpf Mu,foD;awGqD vufvSrf;vdkufawmY oluyg ulnDNyD;jzKwfay;vdkufw,f/ aocsmMunfhvdkufawmY
Adkufom;0if;0if;av;awGay:rSm tnKdtrJ ESpfcsufavmufawGU&w,f/ olYtarudk enf;enf; wif;oGm;w,f/
vkyf&ufvdkufwJY tzGm;BuD; ... / bavmufpfuav;udk aoaocsmcsmcRwfay;vdkufNyD;rS b&mtay:uae
olU&JUEdkYvkH;vkH;av;awGudk tkyfudkif vdkufawmY olu olUvufSKd;av;wacsmif;udk ESKwfcrf;qDrSmyGwfoyfvdkufNyD;
cspfp&mtrlt&mav;wckjzpfvmw,f/ olu uRefawmfYudk pkdufMunfhvdkufwkdif;
avxJajrmufwufoGm;ovdkcHpm;&w,f/ uRefawmfYvufawGudk rem;wrf; tvkyfay;vdkufawmY olwudk,fvkH;
wqwfqwfwkefvmawmhwmaygh ... /
olU&JUEdkYuav;awGudk tESpfESpftvvu iwfaeolvdk tirf;r&pdkYay;vdkufawmY olUvufawGu tdyf&mcif;udk
qGJqkwfvdkufwmudkawGU&w,f/ uRefawmfvnf; cyfMurf;Murf;yJ yg;pyfxJudk 0ifEdkiforQ0ifatmif ikHay;NyD;?
wcsufrSmawmY oGm;eJY EdkYoD;acgif;av;awGudk udkufvdkufw,f/ olvJ raeEdkifawmYyJ? ]]t}} qdkwJY toHuav;xGuf
vmawmY? EdkYpdkYae&mu uRefawmfYacgif;udkarmYvdkufNyD; olU&JUpuwfav;udk vSefwifvdkufw,f/ uRefawmfY&JU
jyKpk,k,rSK awGatmufrSm olU&JUyifwDuav;[mpdkpGwfaeygNyD/ 'geJYyJ yifwDay:uav vQmtjym;vdkufudkokH;NyD;
tm;&yg;& qGJvsufay;vdkufawmYw,f/ oluawmY tjyma&mifwdrfwdkufawGMum;rSm a&mufaeNyDxifyg&JU .../
yifwDav;udkqGJcRwfvdkufawmY wifyg;av;udk tom aumhay;w,f/
tHr,f .. aumhay;,HkeJUrjyD;ao;bl; yifwDav; ajcaxmufatmufem;a&mufawmh ajcaxmufav;awG um;jyD;
wGef;csovdkawmifvkyfay;vdkufao;/ ..
uRefawmfvJ olUyifwDav;udk ajcaxmufuae qGJcRwfjypfvdkufjyD; ckwifajc&if;qD vTifhypfvdkufw,f/
olUwifyg;vHk;vHk;av;awGudk tomvSrf;qkyfe,f&if; rsufeSmu olUqD;cHkpyfav;udk tyfvdkufw,f/
ol vufcfwppfcf wdkUbmwdkU oHk;vmyHk&w,f/ teHUav;u oif;oif;av; arT;aewmyJ/ tpduav;udk rajymrqdkeJY
uRefawmfvnf; cyfzGzGav;udkufvdkufawmY ... ]] tdk ...udk b,fvdkvkyfaewmvJ? usifueJjzpfoGm;w,f }} ]] ...}}
olb,fvdkaerSef;rodayr,hf uRefawmfuawmY udkufpm;csifaeNyD? 'gYaMumifY vQmudkawmifYxm;NyD; t0av;udk
awYum qwfueJxdk;xnfhvdkufawmY? olU&JUtzkwfxJu t&nfav;awGpD;usvmw,f/ cyfoGufoGufuav;yJ
vsufay;vdkufawmY w[if;[if; nnf;nLoHeJYtwl uRefawmfYqHyifawGudk oluqGJqkyfvdkufw,f/ tpdav;udk
ESKwfcrf;eJY pkyfvdkufawmY olU&JUvufawGu uRefawmfYrsufESmudk twif;qGJNyD;uyfxm;vdkufw,f/
ckae rSefMunfh&ifawmY ay:vpf wdkufxm;ovdkaerSmyJ .../
cPaeawmY rwfwwfx&yfvdkufNyD; uRefawmfYabmif;bDudkcRwfcsvdkufw,f/ usyfvkH;avmufwkwfwJY uRefawmfY
iyJu 180 'Du&D aSUudkwef;NyD;xGufvmw,f/ rqdkif;rwGyJ olUt0av;udkawYNyD;yGwfay;vdkufawmY... ]] udk ...}}
]] bmvJ cs,f&D ...}} ]] cs,f&DUudk wu,fvufxyf,lrSmygaemf ...}}
]] cs,f&Dr,kH&if 'DujyefwmeJY w&m;kH;wef;oGm;r,f ...}} ( [J[J ...'DvdkyJajym&wmyJ)
]] r,kHwmr[kwfygbl;udk&,f? cs,f&Du aMumufvdkYyg ...}} ]] bmrS aMumufraeeJY cs,f&DbmrSrjzpfap&bl; }}
tJ'DvdkeJY olUt0av;udk 'pfzsm;eJYwdkYNyD;yGwfqGJay;vdkufawmY ... ]] tm; usifw,f usifw,f udk ...}} ]] ...}}
t0av;uusOf;aeawmY oGif;&wmtawmfcufaew,f/ enf;enf;vJzdxdk;vdkufa&m olu uRefawmfY &ifbwfudk
qD;NyD;wGef;xm;w,f/ uRefawmfvJ olU&JUvufawGudkz,fNyD; ESKwfcrf;av;udk pkyf? vQmav;udkxdk;xnfh vdkufawmY
...? atmufu t&nfwjznf;jznf;vdkufvmNyD; enf;enf;acsmifoGm;wmeJY zdcsvdkufawmY w0ufavmuf
0ifoGm;ayr,fY wckckaMumifY&yfoGm;w,f/ uRefawmfawG;vdkufw,f? igawmY xDaygufNyD[vdkY/ 'geJY uRefawmfvnf;
tomav;tarYcHxm;NyD; 0ifoavmufav;udkyJ xkwfvdkufoGif;vdkufvkyfaew,f/
ol wjznf;wjznf;aumif;vmawmYrS uRefawmfYvnf; tzsm;txdqGJxkwfvdkufNyD; tm;eJYaqmifYcsvdkufawmYw,f/
]] tm; .....}}

ol ememMunf;Munf;atmfvdkufw,f/ ol tmkHajymif;oGm;atmif EdkYav;awGudkpdkYvdkufNyD; atmufu jznf;jznf;av;


tomt,m toGif;txkwfvkyfvdkufw,f/ MumvmawmY olvnf; emwmaysmufNyD; aumif;vmwmxifw,f/
rvkyfwwfvkyfwwfeJY aumYay;vmw,f/ uRefawmfvnf; tBuKdufawGUoGm;NyD; zdzdNyD; oGif;ay;vdkufw,f/ ol
tHuav;awGBudwfxm;NyD; aumYay;awmY uRefawmfvnf;ydkNyD;tm;wufvmw,f/ 'geJYyJ tm;&yg;&
q,fcsufavmufvJ zdBudwfvdkufa&m olu tdyf&mcif;awGudk qkyfqGJvdkufNyD; ....
]] udk udk tm;tm; ...cs,f&DrcHEdkifawmYbl; ...}} ]] [ifY [ifY tm; .....}} olvnf; tkyfBuKd;jywfNidrfusoGm;awmYw,f/
uRefawmfuawmY rNyD;ao;ayr,fY anmif;vmwmeJY olYab;rSm vSJcsvdkufNyD; olU&JUqHEG,fawGudk
aqmYupm;aew,f/ olUESKwfcrf;av;awGay: vufSKd;av;wacsmif;udk wifay;vdkuf awmY ESKwfcrf;av;u
qGJikHxm;vdkufw,f/ aemufrS rsufvkH;av;zGifYMunfhNyD; SufNyKH;av;NyKH;w,f/ tarmawGudk ajyoGm;wmyJ ...../
olU vufuav;udk vSrf;qkwfvdkufNyD; uRefawmfYbufudkqGJ,lvdkuf&if; ]]aumif;w,f r[kwfvm;[if}} vdkY
ar;vdkufwmY ]]rodbl; oGm;wJY}}? olvufuav;udk uRefawmfY&JUypnf;ay:wifay;vdkufawmY olu cyfwif;wif;av;
qkyfudkifxm;vdkufw,f/ NyD;rS ig;OD;aumfrwD tpnf;ta0;xdkifawmYw,f/ (*Gif;wdkufay;wmudk ajymwmyg)/
uRefawmfvnf; olU&JUtzkwfuav;udk ESKdufvdkufNyD; vufreJY tpdav;udkyGwfay;aevdkufw,f/
tawmftwefMumawmY olU&JU pdwfawGjyefvnfwufMuGvmovdkvdk rsufESmay;av;eJU armhMunfhw,f/ 'geJY
uRefawmfvnf; olUudk ]][dkbufvSnfh}} vdkYajymvdkufNyD; olUaygifuav;udk qGJa`rSmufvdkufawmY tHYMo
ovdkvSnfhMunfhw,f/ enf;awG trsm;BuD;Sdwmudkaemf .../ olUudk cg;av;enf;enf;auG;cdkif;vdkufNyD; tomav;
acsmYxnfhvdkufw,f/ apmapmuwcsDNyD;xm;ayr,fY pD;pD;ydkifydkifjzpfaewkef;yJ/ atmufuaewJYenf;xufpm&if 'kwd,
toufomqkH; tJ'Denf;eJY vSKyfSm;ay;vdkufygw,f/ [kwfw,fav ...olwdkYu uRefawmfwdkYavmuf yifyef;wmrS
r[kwfwm .../ olU&JU tzkwftwGif;eH&HawGu uRefawmfY[mBuD;udk rausreyfeJYqGJSyfxm;vdkufMuw,f/
{nfhonfudk 'DvdkyJ qufqH&vm;qkdNyD; uRefawmfwif;oGm;w,f/ ykHrSef at;at;aq;aq;vkyfae&m uaejyD;
cyfMurf;Murf; aqmifYxnfhvkdufawmYol tGefYueJjzpfoGm;w,f/ uRefawmfvnf; aygifav;udk qGJaxmifxm;vdkufNyD;
cg;tm;udkokH;&if; tm;&yg;&aqmifY vdkufawmYw,f/ olvnf; wjznf;jznf;aumif;vmNyD;
aemufukdjyefaumYay;w,f/ aqmifY&if;aqmifY&if; awmfawmf MumvmawmY olvnf;
NyD;csifwJYt&dyfta&mifawGjyvmw,f/ 'geJY uRefawmfYiyJudkqGJxkwfvdkufawmY rausreyfeJY armYMunfhw,f/ olUudk
ckwifapmif;udkydkUvdkufNyD; uRefawmfvnf; ckwifatmufqif;NyD;&yfvdkufw,f/ aemuf t0av;rSm 'pfzsm;udkawYNyD;
aqmifYcsvdkufawmY rsufvkH;av;awGarS;pif;oGm;w,f/ aemufxyf tcsufESpfq,favmuf aqmifYvdkufawmY
olwjznf;jznf; wGefYvdrfvmw,f/ uRefawmfygwcgwnf;NyD;atmif pdwfoGif;vdkufNyD; wudk,fvkH;
SdorQtm;eJYaqmifYcsvkdufawmY olYvufawGu arGU&mudk w0kef;0kef;xk&if;NyD;oGm;awmYw,f/ tJ'DtcsdefrSmyJ
uRefawmfvJ v&nfawGudk a&>ywfeJYyef;ovdk olYtxJudk yef;xnfhay;vdkuf&if; olYtay:arSmufcs&if;
tem;,lvdkufawmYw,f/ nae 6 em&DavmufrS olYudk acsmYarmYNyD;tdrfjyefcdkif;&awmYw,f/ 'gawmif 6 em&Drxdk;cif
wcsDxyfqGJ vdkufao;wm .../ ]] uJ cs,f&D ...jyefMu&atmif }} ]] b,fudkjyefrSmvJ [if ...}} ]] cs,f&DUtdrfudkav ...}}
]] [if ...udk ajymawmY ...}} ]] 'Dvdkav cs,f&D&JU ...tckavmavmq,fqdk&if udk,fa&m cs,f&Da&m aea&;xdkifa&;
tcuftcJ jzpfaevdrfYr,f? tJ'DawmY cs,f&DwdkYtdrfrSmyJ cPonf;cHaevdkufOD;aemf ...vdrmygw,fuGm ...}} ]]
aumif;NyDav ...udk,fYoabmygyJ }} ]] tJ'gawGaMumifY cs,f&DUudkcspf&wm ...}} ]] awmfyg r,kHygbl; ydkudk ydkw,f }}
(aemufawmY olr,kHwm rSefoGm;ygw,f) ]] uJ 'gqdk jyefMur,faemf }}
]] [if 'geJY tarar;&if b,fvdkajym&rvJ }} ]] cs,f&DUoli,fcsif;xJu zkef;rSdwJY oli,fcsif;wa,mufa,muftdrf
vdkufvnfw,fvdkY ajymvdkufuGm }} uRefawmfwdkYvJ atmufqif;vmNyD; ydkufqHSif;um tdrfjyefcJYygawmYw,f/
tJ ...rjyefcifawmY uD;rdkYpf wu'f 0,fay;vdkuf&w,f .../
__________________________________________
Zmwfodrf;ydkif; ....

aemuf&ufawGvJusa&m tquftoG,fudkr&bl;/ uRefawmfvnf;awmfawmfpdwfyloGm;w,f/ olUtdrfrSm


wckckrsm;jzpfaeNyDvm;vdkYaygY/ wywfjynfhwJYaeYrSmawmY tdrfudkzkef;0ifvmw,f/ uRefawmfYrSm tusifYwckSdw,f/
*pfwmwD;aewkef; aESmifY,Suf&ifrBuKdufbl;/ tJ'DtcsdefrSm zkef;0ifvmawmY ab;rSm udkifcdkif;p&mvJ b,folrSrSd/
tJ'geJYyJ pdwfwdkwdkeJY zkef;udkifvdkufawmY ]][vdk cPudkifxm;ay;yg}} qdkwJY toHpdrf;wck? a'goxGufxGufeJY
zkef;jyefcsvdkufw,f/ cPaeawmYxyf0ifvmw,f? b,folvJqdkawmY ...cs,f&D/ ]] udk vm; ...}} ]] aMomf
b,foleJYawGUcsifvdkYvJ cifAsm ...}} ]] [m ...udk uvJ? pdwfaumufaeNyDxifw,f ...? cs,f&D awmif;yefygw,f udk?
'D&ufydkif;twGif; taru rsufpda'gufaxmufMunfhaewm&,f? rEav;udk oGm;ae&wm&,f rdkYyg ...}} ]] 'gjzifY
tckb,frSmvJ ...}} ]] rEav;rSmyJ? ckeu yDpDtdku ac:cdkif;vdkufwm zkef;csvdkufw,fqdk? tJ'g
cs,f&Dudk,fwkdifjyefac:wm }} ]] aMomf ...}} ]] ukdY udk odyfvGrf;wmyJ udk&,f ...}} ]] 'gqdk b,fawmY jyefvmrSmvJ }}
]] aemuf okH;&ufae&if ...}} ]] 'geJY ar;&OD;r,f uD;rdkYpf b,favmufaomufvdkuf&vJ }} ]] aemufxyf
wu'fxyf0,f&w,f }} ]] aMomf aMomf 'Dvdkqdk temaysmufa&maygY? jyefvmcJYawmYav temtopfxyfay;rvdkY }}
]] a[; ...olrsm;awG Mum;ukefr,f }} ]] bmjzpfvJuGm ...ukd,fYrSmawmY pdwfylvdkuf? vGrf;vdkuf&wm nnawmif
tdyfraysmfbl; }} ]] ydkjyefNyD ...}} ]] tSdtwdkif;ukdawmif avQmYajymxm;ao;wm ...}}
]] [kwfygNyD? cs,f&DvJ t&rf; .....[if 'gyJaemf udk? tar aps;0,faewkef;qufwm? jyefvmaeNyD }}
zkef;vnf;csoGm;a&m tjyifxGufNyD; iSufaysmoD; ESpfzD; oGm;0,fvdkufw,f? MuufOawmifygao;/
aq;awG bmawGuawmY tJ'DaeYrSyJaomufawmYr,fqdkNyD; armif;wifxm;vdkufw,f/ aemufokH;&ufMumawmY ...
tJ'DaeY nbufusrS zkef;jrnfvmw,f/ ]] eufzef 9 em&D rGef;rSmapmifYae}} qdkNyD; zkef;csoGm;w,f/ uRefawmf
awmfawmf0rf;omoGm;w,f/ awG;&if; pdwful;,Of&if;eJY nawmfawmfeufrS tdyfaysmfoGm;w,f/
aemufaeY reuf 7em&DxNyD;? vufzuf&nfqdkifoGm;? EGm;EdkYESpfcGufaomufvdkufw,f/ umusufESpfvkH;eJY/ tdrfjyef
a&rdk;csKd; t0wftpm;vJNyD;awmY 8em&D 15? enf;enf;apmao;ayr,fY xGufcJYvdkufNyD; NrKdUxJa&mufawmY 8;35?
txJr0ifao;yJ taSUrSmvrf;avQmufaeayr,fY MumawmY anmif;vmwmeJY? 0ifxdkifvdkufNyD; rpfSdwfeJY ylwif;
rSmvdkufNyD; xdkifapmifYaew,f/ 8;55 rSm ola&mufvmw,f? apmvmwwfwmu olUtusifYyJav ...
]] vGrf;vdkufwmuGm ... ydefoGm;ovdkyJ cs,f&D&,f ...}} ]] a&? ajr tajymif;tvJaMumifYjzpfrSmaygY ...}}
]] bmaomufrvJ rSmav }} ]] awmfygNyD tif; ...oDcsif;rqdk&wmMumNyDaemf }} vdkYajymvdkufawmY uRefawmfvJ
tvdkufwodeJY trfo&D;udk ac:vmcJYw,f/ olu qdkcsifw,fqdkvdkY qkdcsifoavmufqdk qdkNyD;
vTwfay;xm;vkdufw,f/ olu ]]udkvJqdkav}}? tJ'DawmY pdkif;pdkif;crf;vSKdif&JU rdef;uav;wa,mufudkcspfrd&if
qdkwJYoDcsif;udk olUudkqdkjyvdkufawmY em;axmifvdkY aumif;vdkufwmwJY? udk qdkwmuydkaumif;w,fqkdyJ/ ]]tJ'gqdk
qkcsav}} vdkYajymvdkufawmY ...]]bmvdkcsifvJ}} vdkY ar;w,f/
uRefawmfvJ *GifwnfhNyDqdkNyD; ]]udk,fwdkY waeYvkH; wlwlae&atmifuGm}} vdkYajymvdkufawmY ]]vlvnfBuD;}} vdkY
jyefajymNyD; uRefawmfY&ifcGifxJ acgif;uav;wdk;0ifvdkufw,f/
em&D0ufavmufMumawmY tu,f'rDZmwfvrf; xyfcif;Muw,f/ wupDay:rSmvJ tifxdk0ifvmMuw,f/
[kda&mufawmY csufcftifvkyfNyD;wmeJY? tcef;qDudk ajy;wufoGm;Muw,f/ tcef;0rSmawmY raESmifY,SufygeJYvdkY
pmudk csdwfxm;vdkufwmaygY/ yxrqkH;wcgvdkawmY rcufcJawmYygbl;? oleJYuRefawmf tawmfyGifYvif;aeMuygNyD ...
tJ'geJY olUudk t0wfawGcRwfay;&if; ususeeyGwfoyf ESdyfe,fay;vdkufw,f/
olvJ ckwifay:rSm rsufvkH;av;rSdwfNyD; ZdrfcH aew,f/ cPaeawmY olu ]]vkyfp&mSdwmvkyfawmYav 'DaeY nae
taru oleJY {nfhcHyGJwckvdkufcJYygvdkY ajymxm;w,f}} qdkNyD; ajymvmawmY e*dkxJu armif;wifxm;wJY uRefawmfvJ
t0wftpm;awGudk cRwfNyD; ckwifay:udk wufvdkufawmYw,f/
tcef;wcef;vkH; tyfusoHMum;avmufatmifwdwfqdwfaew,f/ olUqDu toufSLoHav;udkyJ rSefrSef
Mum;ae&w,f/ olUudkwcsufMunfhvdkufawmY vufSKd;av;wacsmif;udk auG;vdkufNyD; vmavwJY/ 'geJYyJ olY&JU
wckwnf; usefwJY yifwDav;udk qGJcRwfvdkufNyD; vufcv,fav;udk olUtzkwfav;xJ xdk;xnfhvdkufw,f/
tawmfMumMum uvday;ae&if; enf;enf;acsmifvmawmY vufSKd;ygyl;NyD; ESpfacsmif;oGif;vdkufw,f/ uRefawmfY
aemufvufwzufu olYEdkYav;awGudk qkwfe,fvdkufw,f/ uRefawmfeJY pawGUwkef;uxufawmY ydkBuD;vmygNyD?

vufylrdxm;vdkYxifw,f/ aemufawmY tm;vkH;odwJY uRefawmfY&JU kwif;twdkif; zrf;*smypfvdkufawmYw,f/ olu


aygifuav;udk tvdkufwod[ay;xm;awmY ydkNyD;tqifajywmaygY/
t&ifwkef;uvdk vQmzsm;awG bmawGvkyfraeawmYyJ uRefawmfY vQmeJY tjym;vdkufodrf;vsufypfvdkufw,f/
oluawmY auseyfaewmaygY? tzkwf0av;eJY txJwavsmuf vQmrDoavmufudk xdk;vsufae&if;u
tpdav;udkawmY vufeJYyJupm;ay;vdkufw,f/ rmawmifaewJY olYtpdav;[m uRefawmfYudkpdefac:aeovdkyJ ...
cPaeawmY tBuHwck&NyD; vsufae&mu &yfvdkufw,f/ ol tYHMooGm;NyD; ]]bmvkdY&yfvdkufwmvJ?
aumif;aewJY[mudk}} .. tJ'DvdkajymvdkufawmY ]]udk,fcsnf;yJ olUudk rSKwfay;&w,f? tjyeftvSefav;SdrSaygY}}
vdkYvJajymvdkufa&m olwcsufpOf;pm;vdkufNyD;rS ]]odyftEdkifusifYwmyJ}} vdkY ajymNyD; ]]vmvdkY}}
rsufESmav;tdktdkeJYajymw,f/ (b,faeEdkifrvJ? t*smcH&wmpGJaeNyDudk ...)/ ]] ridkygeJYuav;&,f? olUudkvnf;
'Dwdkif;rxm;ygbl;}} vdkYajymNyD; oleJYuRefawmf qpfpwDEdkif;ykH ae&m,l vdkufw,f/ olUtzkwfav;udk pvsufvdkufNyD;
uRefawmfYiyJBuD;udk olUrsufESmay:rSm,rf;jyvdkufw,f/ olvnf; r&Jw&JeJY 'pfzsm;av;udk ikHvdkufawmY ...
uRefawmfYwudk,fvkH; yDwdawGjzmoGm;w,f/ rpkyfwwfpkyfwwfeJYyJ uRefawmfY [mBuD;udk yg;pyfav;xJoGif;NyD;
pkyf,lvdkufw,f/ 'geJYyJ enf;enf; vufcsmdkufvdkuf&ao;w,f/ ]] cs,f&D ...}} ]] [if ...}} yvkH;yaxG;eJY
toHjyefay;w,f/ ]] cs,f&D rrSKwfwwfaobl;udk? yxrqkH; 'pfzsm;ay:atmif NzJcsvdkuf? tif; ...[kwfNyD?
'pfzsm;udkikHNyD; atmufajcudk vQmav;eJYxdk;vdkuf? SD; tm; ...[kwfNyD? [if; [if; ...NyD;rS
0ifEdkiforQ0ifatmifoGifNyD;pkyf ... uRwf uRwf ...}} vdkY ajymjyvdkuf&w,f/
q&mrjy enf;rusqdkovdkyJ enf;odoGm;awmYvnf; tcef;xJrSm w>ywf>ywf? w[if;[if; toHawGu rjywfwrf;
xGufay:aew,f/ oHapmif;xuf? a&apmif;xufw,fvdkYawmYrajymbl;? tJ'Dpum;udk ajymcJYwJY ynmSdom
usL;ypfrifbmqdk&if? tzkwfapmif;xuf? vQmapmif;xufw,fvdkYajymrSmtrSefyJ/ oleJYuRefawmf tjyeftvSefvsufMu?
pkyfMu&if; ...]]cs,f&D NyD;awmYr,f xifwmyJ udk}} vdkYajymvdkufawmY ]]tif;av? udk,fa&myJ}} vdkYajymvdkufNyD; olYudk
cyfMurf;Murf;rSKwfay;vdkufawmY oufjyif;SnfBuD;csNyD; NyD;oGm;ovdk uRefawmfvnf; v&nfawGudk olUyg;pyfav;xJ
yef;xnfhvdkufygawmYw,f/ olu axG;xkwfrvdkYvkyfawmY ...]][m ...tJ'godyftm;Sdwm}} vdkYajym&if; NrKdcscdkif;
vdkuf&w,f/ NyD;rS olUudk,fav;ay:uvSdrfYcsvkduf&if; tarmajzNyD;em;aevdkufMuw,f/ reufu
EGm;EdkYESpfcGufaomufxm;wJY tSdefeJY uRefawmfYiyJuvnf; wjznf;jznf;jyefvnftm;jynfhvmw,f/ 'geJY
olUudkwcsufMunfhvdkufawmY aMumufovdk GHUovdkMunfhNyD; yckH;wcsufwGefYjyw,f/ wa,mufeJYwa,muf
yGwfoyfay;ae&if; pdwfawGvnf; wjznf;jznf;wuf<uvmw,f/
'Dwcgawmh av;bufukef;yHkpHrsdK;vkyf&&ifaumif;r,fqdkjyD; olUudk tom av;bufav; ukef;cdkif;vdkufw,f/
aemufuae 'l;axmufjyD; ae&m,lvdkufawmh olUzifqHkMuD;u usaemhf iyJxuf eJeJ edrfhaew,f/
'geJU olUukd acgif;tHk;ay: rsufESmtyfvdkU wifyg;MuD;awGudk aumhay;jyD; cg;av;udk cGufxm;wJhtaetxm;rsdK;
a&mufatmif ydkppf&Sif aoaocsmcsm jyifay;vdkuf&w,f/ ckrS v,fA,f nDoGm;awmhw,f ...
olU&JUt0uav;rSm uRefawmfY[mudk awYvdkufawmY ]]jznf;jznf;vkyfaemf}}wJY/ tJ'Dpum;u uRefawmfYudk
cyfMurf;Murf;vkyfvdkY vSKHUaqmfvdkufovdkyJ? cg;udk enf;enf;tm;,lNyD; xdk;oGif;vdkufawmY pD;pD;ydkifydkifeJYyJ t&if;txd
0ifoGm;w,f/ tJ'DtcsdefupNyD; uRefawmfYoli,fcsif;wa,mufajymzl;wJY vlrdkufjrif;pD;ovdk vkyfawmYwmyJ?
olvnf; tpawmY nnf;nLae&mu wjznf;jznf;aumif;vmNyD; aemufudkjyefjyefaumYay;vmw,f/
aqmifaewJYtcsdefrSm jzLazG;aewJY olYzifvkH;vkH;av;awGudkMunfh&if; ydkNyD;rmefygvmw,f/ cg;avYusifYcef;udk
t"duvkyf&if;eJYyJ MumawmY anmif;vma&m .../
tJ'geJY uRefawmfYiyJudk qGJxkwfvdkufNyD; olUab;rSm xdkifcsvdkufw,f/ olUudk qGJxlvdkufNyD; tay:uaeNyD;
vSKyfSm;cdkif;vdkufw,f/ olu ]]bmvJ anmif;aeNyDvm;}} vdkYar;&if; tay:wufcGvdkufNyD; olUt0av;rSm
'pfxdyfudkawYNyD; jznf;jznf;csif; owdxm;NyD;xkdifcsvdkufw,f/ tqkH;vJoGif;rda&m uRefawmfatmufuae wcsuf
aqmifYwifay;vdkufawmYrS pufESKd;vdkufovdk ouf0ifvSKyfSm;vmw,f/ ckwifacgif;&if;rSm rSDxdkif&if; atmufuae
uRefawmfY[mudk rwfaeatmifaxmifay;xm;vkdufw,f/ olvJ aqmifY&wm t&omawGUvmykHay:w,f/ uRefawmf
atmufuae yifYyifYay;&if; olUEdkUav;awGudk zspfSpfvdkufawmY [if;ueJ ESmoHav;eJYtwl aqmifYcsufawGu
ydkMurf;vmw,f/ wcsufqdk jyeftESKwfrSm uRwfxGufoGm;vdkY olU&JUtm;rvdktm;r& pkyfoyfoHav;awmif

Mum;vdkuf& ao;w,f/ vSKyfSm;rSKwdkif;[m ESpfa,mufpvkH;twGuf t"dyg,fSdaew,f/ oluaqmifYcsvdkuf


uRefawmfu aqmifYwifvdkuf? uRefawmfu aqmifYwifvdkuf oluaqmifYcsvdkufeJY b0BuD;[m
t"dyg,fwckwnf;jzpfaew,f/
q,frdepfavmufMumawmY uRefawmf atmufuae paum0dkif; 0kdif;ay;aewJYtcsdefrSmyJ uRefawmfYvnfyif;udk
wtm;zufvkdufNyD; t&nfawGu uRefawmfYqD;ckHay:udk AGrf;ueJusvmawmYw,f/ txJuvnf; SKHUyGSKHUyGeJY
SpfaeawmY uRefawmfb,fvdkrSraeEdkifawmYyJ olUtwGufpkaqmifxm;wJY v&nfawGudk
tm;&yg;&yef;xnfhay;vkduf&if; ajcypf vufypfjzpfoGm;awmYw,f/ ESpfa,mufom; wa,mufudkwa,mufzufNyD;
tdyfaysmfoGm;vdkufMuwm nae 3em&Dxdk;cgeD;rS Edk;vmMuw,f/ olvnf; EkH;csdaewJY toGifo@efav;eJY
uRefawmfYudk Munfh&if; ]] jyefawmhr,faemf ...udk}} vdkYajym&if; a&csKd;cef;xJ 0ifoGm;w,f/ aemufuvdkufNyD;
0ifoGm;r,fvkyfawmY x&rSmanmif;wmeJY 'Dtwdkif;yJ vSJaevdkufw,f/ cPaeawmY rsufESmokwfy0gBuD;ywfNyD;
oljyefxGufvmw,f/ uRefawmfYudk qGJxl&if; a&csKd;cef;xJac:oGm;NyD; a&aq;ay;w,f/ uRefawmfvJ
olUudkodkif;zufxm;&if;u pdwfawGjyefxvmNyD; aemufwcsDxyfqGJvkdufao;w,f? a&csKd;cef;xJrSmyJav/ aemufawmY
ESpfa,muftwlwla&csKd;&if; cspfpum;av;awGajym&if;eJY wu,fjyefjzpfawmY 4em&DcGJaeNyD/ olvnf;
tararQmfaeawmYr,fqdkNyD; uRefawmfYudkawmif rapmifYawmYyJ jyefvpfajy;oGm;w,f/ uRefawmfvnf; pdwfcs&atmif
qdkNyD; atmf&mrif-*sD wu'f0,fNyD;rS tdrfjyeftdyfvdkufawmYw,f .../
aemufydkif;awmY 'DvdkyJ BuKH&ifBuKHovdkawGUjzpfygw,f/ tckawmY oleJYuRefawmfjywfoGm;MuNyD/ uRefawmfYrSm
tdrftvkyfawGrsm;vmwm? rdef;uav;oli,fcsif; tvef;awG SdvmwmeJY ...wjznf;jznf; taea0;NyD; uGJuGmoGm;
Muwmyg/ ajym&r,fqkd&ifawmY olU&JUtNyKH;av;awGudk 'DaeYtxdvGrf;aewkef;ygyJ .../ olvJ aemufwa,muf&aeNyD
xifygw,f/ tckawmY uRefawmfoifay;vdkufwJYynmawGeJY q&mrBuD; jzpfaea&maygY ...../ uRefawmfvnf;
wjcm;oifwef;awG? aemufv,fA,fawG xyfwuf&if; tcsdefawG? aiGawGjzKef;aewmaygU/
aMomf ...ajym&OD;r,f? oleJYuRefawmf 'Davmufpmudkpdwfr0ifpm;wJYMum;u oifwef;rSmppfwJY pmar;yGJajzwm
0rf;wlzdkuf 0ifMuw,f? wtm;vG,fwmygyJ/ aemufv,fA,fa&mufawmY oluqufrwufawmYbl;?
uRefawmfuawmY t*Fvdyfpmudk wtm;0goemygoGm;NyD; wjcm;*GifawGvnf;awGUvmwmaygY/ aemufxyf
Zmwfvrf;rsm;udkvnf; apmifYarQmfyg&ef ...../
NyD;ygNyD/

(2)
i,fi,fwkef;utaMumif;awG
vufOD;q&mrnfxdkufpGm? rr rr wufwufcs
b,fudprqdk? b,fynmrqdk q&mrjy enf;ruswJYAs/ i,fi,fwkef;u 'Dtwwfynmudk oifay;wJU vufOD;
q&mawmYSdwmaygY/ oluawmY uRefawmfwdkYtdrfab;u uRefawmfYta':oli,fcsif;&JUwlraygY/ uRefawmfYtouf
12ESpf? 7wef;wufaecsdefrSm olu touf 18ESpfSdNyD/ uRefawmfvnf; olUqDuynmawG tawmfrsm;rsm;&cJYygw,f/
uRefawmfwdkYrdom;pku wuGJwjym;ae&wmrsm;w,f/ uRefawmfYrdbawGu tvkyfrsm;wmeJY uRefawmfYudk
aumif;aumif; rxdef;EdkifrSmpdk;vdkYwJY? uRefawmYta':u ykodrfudkac:oGm;w,f/ tckvdk ynmpkHcJY&wmvJ
t&if;ppf&if ta':Yaus;Zl;ruif;bl;aygY/
ykodrftdrfrSmu bmrS tifwmwdef;refYrSdbl;/ naeuaentxd pmzwf? NyD;&iftdyfyJ/ aemuf uHaumif; csifawmY
ab;tdrfudk uRefawmfYta':oli,fcsif;eJY olYwlrajymif;vmwmeJY [efusoGm;wmaygY/ olwdkYtdrfrSmu wDAD?
a&cJaowm? wjcm; azsmfajzrSKtpkHSdw,f/ tJ'geJY uRefawmfvnf; cPcPoGm;vnfjzpfw,f/
tJ'Dtdrfu tpfrBuD;udkvnf; vufwdkvufawmif;vkyfay; bmnmqdkawmY MumvmwmeJYtrQ? olwdkYtdrfrSm
uRefawmfYtwGuf wae&m&vmw,f/ nnvJ wcgwcg olwdkYtdrfrSmtdyfjzpfw,f/
Zmwfvrf;uawmY tJ'DrSm pawGUwmygyJav/
olYemrnfu 0g0gwJY/ q,fwef;wufaew,f/ e,frSmqdk&if odyfNyD; pmawGbmawG odyfr&rSmpdk;vdkY olYta':u
ykodrfudkac:oGm;wm/ olwdkY tdrfrSm nnoGm;tdyfawmY tacGawGbmawGvJjywmeJY uRefawmf awmfawmfaysmfNyD;
tJ'DtdrfrSmyJtaersm;vmw,f/
waeYawmY tacGoGm;Munfh&if;eJY rdk;onf;onf;xefxefGmvma&m .../ tJ'geJY olYta':u uRefawmfYudk ]]om;
rjyefeJYawmYav 'DrSmyJtdyf}} qdkNyD;awmY olYwlrudk ]]ac:tdyfvdkufyg? uav;wa,mufxJ rdk;GmaeawmY
aMumufaevdrfYr,f}} qdkNyD;ajymvdkufw,f/ uRefawmfvnf; aMumufcsifa,mifaqmifaewmaygY/ nvnf; enf;enf;
eufvmawmY uRefawmforf;jyvdkufw,f/ r0g0gu ]]armifav; tdyfcsifaeNyDvm;}} wJY/ acgif;ndwfjyvdkuf&if;
tysif;wcsufqefYvdkufw,f/
tJ'DrSmyJ r0g0gu (aemufudk r0g0gudk rrvdkYyJa&;awmYr,f) olYtcef;xJac:oGm;awmYw,f/ olUwa,mufxJ
aewJYtcef;qdkawmY us,fus,f0ef;0ef;? rSefwifckHawG pmMunfhpm;yGJawGeJYaygYav/
uRefawmfYudk tdyf,may:ac:oGm;NyD; jcifaxmifcsay;w,f/ oluawmY tjyifbufrSm pmusufaeao;wmaygY/
uRefawmfuvnf;uReffawmfyJ? rD;vif;ae&if rtdyfwwfawmY rD;ydwfcdkif;vdkufw,f/ ntdyfrD;av;yJ usefawmY
rrvnf; pmusufvdkYr&awmYyJ tdyf&mxJ 0ifvm &wmaygY/
rru uRefawmfYab;rSm vSJcsvdkufw,f/ aemufawmY uRefawmfYudk csrf;aevm;vdkYar;NyD; apmifNcKHay;w,f/
cPaeawmY uRefawmfYrsufvkH;awG arS;pif;vmawmYw,f/ uRefawmf tdyfw0ufEdk;w0ufjzpfaewkef;rSm uRefawmfY
ezl;udk yGwfay;aewmudkcHpm;rdvdkufw,f/ qufNyD; qHyifawG? yg;awGudkvnf; yGwfay;aeawmY uRefawmfjyefNyD;
Edk;vmawmYw,f/ ab;udkvnf;vSnfhMunfhvdkufa&m ...rr? ]]rr rtdyfao;bl;vm;}} vdkY uRefawmfar;vdkufw,f/
rru ab;wapmif;vufaxmufxm;&if; uRefawmfYudkMunfhaew,f/ rr&JUrsufESmav;u rSdefazsmYazsmYrD;a&mifrSm
cspfp&maumif;avmufatmif vSyaew,f/ wu,fawmY rrudkuRefawmf BudwfNyD;BuKdufaewmMumNyD/

udk,fuvnf; uav; qdkawmY ajymraumif;bl;av/


cPaeawmY olYvufawGu uRefawmfYaygifay:udka&mufvmw,f/ yGwfoyfae&if;u cPMumawmY olu
]]armifav; rrudk enf;enf;avmufESdyfay;ygvm;}} wJY/ uRefawmfxxdkifvdkufawmY rruarSmufay;w,f/
ausmay:udk vdkYajymawmY? uRefawmfvnf; aoaocsmcsmESdyfay;vdkufwmaygY/ rru ]]armifav;? enf;enf;
tm;avQmYygOD;? yGwfay;oavmufyJ ESdyfav}} vdkYajymvdkufw,f/ olYtvdkusESdyfay;vkdufawmY rru ]]aygifudk
enf;enf;ESdyfay;av}} qdkawmY xyfNyD;ESdyfay;&jyefw,f/ ESdyfay;&if; uRefawmfY&ifxJrSm trsKd;trnfrod
a0'emw&yfu x<u Edk;vmwmaygY nDav;u abmif;bDxJrSmvnf;xMuGaejyD/ ...
enf;enf;vJMuma&m? yufvufvSefvdkufNyD; vufarmif;awGudkESdyfcdkif;jyefw,f/ vufarmif;awGudkESdyf&if;eJY
rr&JUEdkYawGudk uRefawmfYvufckHuav;eJY tomwdkYMunfhvdkufw,f/ rrudkMunfhvdkufawmY rodovdkyJ/ aemufawmY
]]AdkufaMumawGu enf;enf;wif;aeovdkyJ}} vdkYajymNyD; uRefawmfYvufawGudkqGJNyD; olUAdkufay:wifay;vdkufw,f/
pdwfxJrSmawmY wrsKd;jzpfoGm;w,f/ ]]olYEdkYawGudk udkifwmrsm; odoGm;vdkYvm;rodbl;}} vdkYvnf;awG;rdao;w,f/
cyfwnfwnfeJY AdkufudkESdyfay;ae&if;eJY MumvmawmY ...
]] armifav; }}
]] [if bmvJ rr }}
]] armifav;udk rrMunfhaewmMumNyD? rrEdkYawGudk udkifcsifaewmr[kwfvm; }}
]] [m rruvJ ...}}
]] rSufygeJY armifav;&,f? rru armifav;udkifcsif&if udkifvdkY ajymrvdkYyg }}
]] wu,f ...}}
]] wu,faygY? 'gayrJY b,folYudkrSjyefrajym&bl;aemf }}
]] [kwfuJY }}
ppcsif;awmY uRefawmfvJ udkifzdkYudk vufur&Jjzpfaew,f/ rru wcsuf cpfueJ&,fvkdufNyD; uRefawmfY
vufawGudkqGJ,lNyD; olYEdkYawGay:wifay;vdkufw,f/ tJ'DawmYrSyJ tESpfESpftvvu udkifcsifaewJY rr&JUEdkYawGudk
teD;uyfMunfh&if; udkif&awmYw,f/ yxrawmY tusay:uyJ yGwfvdkuf? nSpfvdkufeJYvkyfae&w,f/ cPaeawmY
]]rr? Mu,foD;awGjzKwfvdkufr,faemf}} vdkYajymvdkufawmY acgif;udktomndwfjyw,f/ uRefawmfvJ
atmufqkH;Mu,foD; uaepNyD;jzKwfvdkufw,f/
tdyf&m0ifwmrdkY twGif;cH0wfrxm;wJY olY&JU rdkYrdkYazmif;azmif;EdkYBuD;awGu rD;a&mifrSdefrSdef atmufrSm
0if;0gpdkajyvGef;vSw,f/ vufeJYxdMunfhvdkufawmY atmufuuRefawmfYypnf;u qwfueJxawmifw,f/
EdkYtkHwckvkH;udk aoaocsmcsm ESHYESHYpyfpyf wdkYxdMunfh&if;eJY rrrsufESmudkarmfYMunfhvkdufawmY auseyfaeovdkyJ/
rsufvkH;av;awGu wzswfzswfeJY .../
cPpOf;pm;&if; EdkYoD;acgif;av;awGudk vQmeJYvsufay;vdkufawmY ...]]aumif;vdkufwm armifav;&,f?
vdrmvdkufwm}} vdkY rruajymvdkufw,f/ uRefawmfvnf; rrBuKdufrSef;odvdkYwuf<uvmjyD; rray:wudk,fvHk;
jypfvSJcsvdkufw,f/ rru usaemfhudktvdkufoihf qGJzufxm;vdkufw,f/ ESpfa,mufvHk; w[if;[if;eJYjzpfvmNyD;
uRefawmfvJ rrEdkUMuD;awGudk tm;&yg;&vsufay;&if; wcgrSmawmh EdkYoD;acgif;uav;udk pkyf,lvdkufawmYw,f/
]] odyfcspfwmyJ armifav;&,f }}
]] twlwlyJaygY rr&JU ...}} ([J[J uRefawmfuvnf; vlyg;yJ)
]] armifav;u odyfvdrmwmyJ? rrtBuKdufudkvJ odw,f }}
]] ...}}
]] uJ vm? armifav;u acgif;&if;rSmtdyfvdkuf? rrjyr,f }}
tJ'DvdkajymawmY uRefawmfvJ acgif;&if;bufwdk;vdkufNyD; xdkifaevdkufw,f/
rru uRefawmfYabmif;bDudk qGJcRwfvdkufawmY axmifxaewJY uRefawmfY[mav;udk rrawGUoGm;w,f/
]]armifav;u vlqdk;yJ}}? tJ'DvdkajymNyD; uRefawmfY[mudk vufeJYudkifvdkufawmY uRefawmfYwudk,fvkH;
"mwfvdkufovdkwGefYoGm;w,f/ (tawGUtBuKHrSdykHrsm; ajymygw,f? tckeJYrsm;uGmygY)
xdyfuta&jym;av;udkqGJvSefvdkufawmY 'pfaumif;aumif;rjyKwfao;wJY xdyfzl;av;u xGufvmw,f/

olwcsufNyKH;vdkufNyD; qwfueJ xdyfuav;udk zrf;ikHvdkufawmY ...]]tm;}} qdkNyD; uRefawmf vefYatmf vdkufw,f/


[kwfw,fav? pdwfxJxifwmu udkufvdkufNyDxifwmudk;/ rru wcsufarmYMunfh&if; ]]bmjzpfvdkYvJ[if?
emvdkYvm; }}? tJ'Dvdkar;vdkufawmY ...]]r r r[kwfygbl; rr? kwfw&ufqkdawmY vefYoGm;vdkYyg}} vdkYajymvdkuf&if;
rrSDrurf;eJY rr&JUEdkYwzufudk vSrf;udkifvdkufw,f/ rru tvdkufwodeJY uRefawmfudkifomatmif aSUwdk;ay;w,f/
cPMumawmY uRefawmfY[mxJrSm zsif;zsif; zsif;zsif;eJY ,m;vmNyD; xdyfuaet&nfawGudk yef;xkwfvdkufawmYw,f/
rrvJ yef;NyD;oGm;atmifapmifYNyD;rS uRefawmfYudkwcsufMunfhNyD; rsKdcsvdkufw,f/ uRefawmf odyftm;emoGm;NyD; ...
]] rr rr }}
]] [if bmvJ armifav;&JU ...}}
]] bmvdkYrsKdcsvdkufwmvJ rr&,f? GHp&mBuD;udk }}
]] armifav;udk cspfvdkYaygY }}
]] aMomf rr&,f ...}}
]] 'gqdk&if armifav;a&m rrudk vkyfay;ygvm; }}
]] b,fvdkvkyf&rSmvJ rr&JU }}
]] rrjyr,fav }}
rruom qufwdkufajymjyygawmYonf/
]] aeOD; rr xrDcRwfvdkufOD;r,f }}
]] &NyD? armifav; vufay; }}
]] 'DrSm azmif;azmif;av; tpdav;udk awGUvm; }}
]] tJ'gu t"duae&myJ armifav;&JU? rSwfxm;aemf tJ'Dae&mudk rsm;rsm;yGwfay;&r,f }}
]] aemuf vufnSKd;av;eJY 'Dtaygufav;xJudk xdk;xnfh }}
]] tif; oGif;vdkufxkwfvdkufvkyfay; }}
]] [kwfNyD? tpdav;udkvnf;yGwfay;av }}
uRefawmfvnf; rrajymwJYtwdkif; pGrf;aqmifay;vdkufawmY rrvnf; w[if;[if;eJY toHawGjyKvmw,f/
toHawGeJYtwl t&nfawGvnf; wjznf;jznf; xGufusvmw,f/ uRefawmfY vufwzufu tpdav;udkyGwfay;NyD;
aemufwzufu tuGJaMumif;av;twdkif;yGwfay;vdkuf? txJudk ESKdufvdkufeJY wvSnfhpDvkyfay;aeawmY rrvnf;
olYvufawGeJY uRefawmf&JU ESKdufxm;wJYvufudkudkifNyD; udk,fwdkif cyfMurf;Murf;vkyfay;vmNyD; cP
aeawmYjyefvTwfvdkufw,f/ uRefawmfvnf; olxefvmwmudk &dyfrdawmY vufnSKd; wacsmif;xJeJYvkyfay;ae&mu
vufcv,fudkygxnfhvdkufNyD; ESpfacsmif;yl;NyD;xnfhay;vdkufawmY olvnf; wjznf;jznf; aumYay;vmw,f/
enf;enf;vnf;Mumvma&m ]]armif armifav;? cP&yfvdkufygOD;}} vdkYajymwmeJY &yfvdkufawmY rru ...
]] armifav;[mudk rr[mxJoGif;vdkufygvm;uGm ...}}
]] [if b,fvdkvkyf&rSmvJ rr&JU }}
]] vmvm rraSUrSm 'l;axmufvdkuf }}
tJ'DvdkeJY rrudk,fwdkif uRefawmfY[mudkudkifNyD; wyfay;vdkufawmY uRefawmfvnf; aqmifYcsvdkufawmY t&nfawGeJYrdkY
avQmavQmvQLvQLyJ0ifoGm;ygw,f/ rru aygifawGudka`rSmufvdkufNyD; olUajcaxmufawGeJY uRefawmfY
cg;udkvSrf;csdwfvdkufygw,f/ ]]aqmifYaqmifY armifav; aumif;w,f}} vdkYajymvdkufNyD; olYajcaxmufawGeJY
uRefawmfY cg;udk qGJqGJ,lw,f/ tcsufig;q,favmufvJ aqmifYrda&m txJunSpfaewJY t&omudk
rcHpm;EdkifawmYyJ uRefawmf wqwfqwfwkefvmawmYw,f/ rrudkMunfhvdkufawmYvnf;
aumYaumfuefum;jzpfaeNyD/ uRefawmfvnf; xdef;vdkY r&awmYyJ ]]rr armifav;NyD;NyD tm; ...}} vdkYajymvdkuf&if;
t&nfawGudk rrtzkwfxJyef;xkwfvdkufawmY rrvJ wcsuf qwfueJwkefoGm;NyD; olUt&nfawGu
tzkwfxJuxGufusvmygawmYw,f/ tJ'geJYuRefawmfvnf; rrudk zufNyD; vSJcsvdkufygawmYw,f/
aemuf ESpfESpfNcKdufNcKduf tdyfaysmfoGm;vdkufwm aemufaeYreuftxdygyJ/ Edk;vmawmY ab;em;rSm rr rSdawmYbl;?
usLSifoGm;NyDvdkYajymwmyJ/ uRefawmfvnf; tefwDYudkESKwfqufNyD; tdrfjyefvmcJYygawmYw,f/
__________________________________________

aeYwdkif;awmY olwdkYtdrfrSmoGm;tdyfvdkYraumif;bl; r[kwfvm;/ 'DvdkeJYyJ tuGufudkacsmif;ae&wmaygY/ wcgwav


oGm;vnf&if; rr&JUtcef;xJrSm wcef;&yfZmwfvrf;av;awGavmufyJjzpfMuwmrsm;ygw,f/ 'gayrJY uHw&m;u
rsufESmomay;awmYvJ aemufwcgxyfBuKHao;wmaygY/ waeYusawmY nbuf 9;30 rSm tmqife,feJY
ref,lyGJvmr,fvdkY *sme,fawGrSmygvmw,f/ tJ'geJYyJ tefwDwdkYtdrfrSmoGm;Munfhr,faygY/ bk&m;vnf;zl;&if;?
vdyfOvnf; wl;&if;? wcsufckwf ESpfcsufjywfaygY/ nvJa&mufa&m rrwdkYtdrfbufudk ul;oGm;NyD; tefwDYudk
abmvkH;yGJBunfhzdkY vmwmvdkYajymvdkufw,f/ rrvnf; uRefawmfnvmtdyfrSef;odoGm;awmY 0rf;omoGm;w,f/
tefwDu ]]at; at;? om;Munfhav? NyD;awmY 'DrSmyJtdyfvdkufawmYaygY}} vdkYajymNyD; oluawmY0goemrygwmeJY
apmapmpD;pD; 0iftdyfoGm;w,f/
rruawmY NyKH;jyNyD; olYtcef;xJrSm pmusufaew,f/ abmvkH;yGJvJvma&m rru aumfzDwcGufazsmfNyD; vmay;w,f/
apmapmtdyfoGm;rSm rvdkvm;bl;xifyg&JU/ tif;av ...udk,fvJ 'DcGifyJ acsmif;aewJY[m/ tJ'Dwkef;u
abmvkH;yGJxJrSmvJ pdwfuodyfrSdygbl;/ Munfhwcsuf rMunfhwcsufeJY? rrtaMumif;awGvnf; awG;aerdwmaygY/
'kwd,ydkif;txd *dk;roGif;EdkifMuawmY? rrudk ]]awmfygNyD rr&,f? rMunfhcsifawmYbl; ysif;p&mBuD;}} qdkNyD;
ydwfcdkif;vdkufw,f/ aemufawmY rreJY tcef;xJudkvdkuf0ifvmcJYw,f/
tcef;xJa&mufawmY rrudkqGJac:NyD; ckwifay:wufcdkif;vdkufw,f/ rruvJ enf;enf;awmYrlaeao;w,f/
pmusuf&r,f bmnmeJYaygY/ tJ'geJY ]]armifav;odygNyD? rru armifav;udkrcspfygbl;}} vdkYajymvdkufawmY rru...
jymjymovJeJY ckwifay:wufvmw,f/ NyD;awmY uRefawmfYudk zufvdkufw,f/ ]]armifav;uvJuGm? rru
aemufwmyg? rru armifav;udktcspfqkH;yJ[mudk? armifav;vJodygw,f}}? tJ'DvdkajymvdkufrS
rrudkjyefzufvdkufNyD; yg;ESpfzufudk b,fjyefnmjyeferf;vdkufw,f/ aemufwqifYwufNyD; ESKwfcrf;&J&Jav;udk
erf;vdkufawmY ...
]] [if Munfhprf; armifav;u awmfawmfodaeNyDyJ }}
]] armifav;odxm;xmawG tm;vkH;u rrtwGufav ...}}
rrvJ auseyfoGm;w,f/ ajymajymqdkqdkeJY uRefawmfu rr&JUEdkYBuD;awGudk vSrf;udkifvdkufw,f/ rruawmY
bmrSrajymyJNyKH;aew,f/ uRefawmfu rrtusudk Mu,foD;awGjzKwfvdkufw,f/ &ifnGefY 0if;0if;av;u rD;a&mifrSm
vufvdkY... uRefawmfvJ qufwdkufqdkovdkyJ rr&JUausmbufuaeNyD; b&mcsdwfuav;ESpfckudk jzKwfvdkufawmY
&ifESpfrTmu tqD;twm;rSd xGufay:vmawmYw,f/
uRefawmfvnf; raeEdkifawmYyJ rr&JUEdkYawGudk vSrf;udkifNyD; yGwfoyfay;vdkufw,f/ vufwzufuawmY rr&JU xrDudk
uRwfusoGm;atmiftm;xkwfaevdkufw,f/ tJ'DvdkeJY atmufykdif;rSmawmY rr&JUxrDu uRwfoGm;ygNyD/ 'geJY
rr&JUEdkYawGudk tm;&yg;&pdkYvdkufOD;r,fvdkY qkH;jzwfNyD; EdkYoD;acgif;av;wzufudkvSrf;ikHvkdufawmY rrqDu tdk ueJ
toHav;udkMum;vdkuf&w,f/ EdkYoD;acgif;av;ay:rSm oGm;&mawGxifatmif cyfMurf;Murf;pdkYvdkuf? omomav;
udkufay;vdkufeJY vkyfaevdkufawmY rrwudk,fvkH;vl;vGefYvmw,f/ rru uRefawmfYacgif;udkrNyD; aemufwzufudk
aTUajymif;ay;vdkufw,f/ aemufwzufudkvJ tvm;wlvkyfay;vdkufawmY rrvJ zDvifawGwufvmovdk
uRefawmfvJ yg;awGawmifanmif;vmw,f/ cPaeawmY rru tefwDEdk;oGm;OD;r,f qdkNyD; rD;awGxydwfvdkufw,f/
wcef;vkH;rSm ntdyfrD;a&mif pdrf;arSmifarSmifav;uyJ BuD;pdk;aew,f/ uRefawmfY&ifxJrSmawmY w'dwf'dwfeJY?
&ifckefrSKawGwdkif;udk rruyJ ay;pGrf;cJYwmyJav/ uRefawmfYb0&JU vufOD;q&m rrudk tckxufxdrarYao;ygbl;/
rrvJ ckwifay:jyefwufvm&if; uRefawmfYudk tusawG ykqdk;awGcRwfay;awmY rr&JU,k,rSKawGudk ydkNyD;
oabmusrdw,f/ xkH;pHtwdkif;yJ rru uRefawmfYudk ckwifacgif;&if;ydkYvdkufNyD; uRefawmfY[mudk ukef;pkyfvdkufw,f/
rr&JUvQmatmufrSm uRefawmf tvl;tvJudk cHpm;ae&w,f/ rru uRefawmfYudkpkyfay;aewJYtcsdefrSm uRefawmfu
rr&JUEdkYawGudk vSrf;udkifNyD; upm;ay;aevdkufw,f/ cPaeawmY uRefawmfowd&oGm;NyD; ]]rr cPaeOD;aemf}} vdkY
ajymNyD; tustdwfxJrSmygvmwJY ruf*spfu,fzdkYpf wvkH;udk xkwfaomufvdkufw,f/
rruom b,folrSjyefrajymeJYvdkY ydwfxm;wm? 'gayrJY uReffawmfu todtudkBuD;awGudkajymjyNyD; wdkifyifNyD;aeNyD/
olwdkYu tJ'gay;vdkufwmeJY tck prf;MunfhrvdkYav/
rru bmaq;vJvdkYar;awmY tm;aq;ygvdkYajymvdkufNyD; rrudk ckwifay:wGef;vSJvdkufw,f/ rr&JU tzkwfudk
ukef;NyD; wcsuferf;vdkufawmY tdk ueJ wcsuftoHxGufvmNyD; rrtHYMooGm;w,f/ uRefawmfuawmY

todtudkBuD;awG a`rSmufay;xm;vdkY prf;MunfhawmYr,fav/ rr&JUtzkwfudk vQmeJYvsufay;vdkufawmY rrqDu


w[if;[if;eJY nnf;oH awGxGufvmw,f/ tpdav;udk vsufay;vdkufawmY rrwa,muf aumYwufoGm;av&JU/
tJ'geJY tpdav;udk oMum;vkH; pkyfovdk w>ywf>ywfeJYpkyfay;vdkufawmY rr&JUvufawGu uRefawmfYacgif;udkqGJNyD;
olUtzkwfeJYzduyfxm;vdkufawmY enf;enf;awmif toufSLusyfoGm;w,f/ rrvufawG ajyavsmYoGm;awmY
tuGJaMumif;av;udk vufeJYNzJvdkufNyD; vQmav;udkxdk;xnfhvkdufawmY rr&JUtoufSLoHawGydkjrefvmawmYw,f/
qufwdkufvsufae&if; vufwzufu tpdav;udkyGwfay;aeawmY rrvJ rcHEdkifawmYyJ ...[if;ueJ
oHSnfBuD;wcsufqGJvdkufNyD; NidrfusoGm;awmYw,f/ t&nfawGudkawmY uRefawmfrsKdrcsawmYbl;/ [kwfw,fav? ckrS
pvsufzl;wmyJ[m? enf;enf;awmY GUHao;wmaygY/ zvufjyoGm;wJY rray:rSmrSDvdkuf&if;
vnfwdkifav;udkerf;MunfhvdkufawmY rr&JUrsufawmifaumYBuD;awG arS;pif;oGm; awmYw,f/ rrvnf;
uRefawmfYudkzufxm;vdkuf&if; ]]cspfvdkufwm armifav;&,f}} vdkYajymvdkufNyD; uRefawmfY&JU [mudk vSrf;ESKdufaew,f/
'DtcsdefrSmawmY aq;wefcdk;eJY uRefawmfY[mu rwfrwfaxmifaeNyD/ rrvnf; jrifvkdufa&m awmfawmf
tHMooGm;ykH&w,f/ t&ifwkef;u 'DavmufrS rawmifwmudk/ rr&JUrsufESmem;rSm oGm;xdkifvdkufawmY rru olY&JU
ESKwfcrf;ESpfvTmudk zGifY[NyD;? uRefawmfYudk cGifYawmif;ovdk wcsufMunfhNyD;awmY vSrf;NyD;ikHvdkufawmYw,f/ rr&JU
vQmav;u uRefawmfY&JU ray:Yway:jzpfaewJY uGrf;oD;udk &pfywfvdkufw,f/ aemufoGm;eJY cyfqwfqwf
udkufvdkufawmY uRefawmfvnf; raeEdkifawmYyJ rr&JUyg;pyfxJudk wcsuf ESpfcsufaqmifYvdkufw,f/ rr wcsuf
toufSLrSm;oGm;NyD; tvdkufoifYvQmav;eJYcHay;xm;vdkufw,f/ uRefawmfuawmY &,f'DjzpfaeygNyD/
tJ'geJY enf;vrf;SmvdkufawmY rrudk,fay:rSm ajymif;jyefwufarSmufvkdufNyD;? tck qpfpwDEdkif;vdkY odaewJY ykHpHeJY
rr&JUtzkwfudk pNyD;tvkyfay;vdkufw,f/ rr&JU pdwf"mwfawG wuf< rawG;&Jbl; bmawGeJY ?DAdkuf?gawG EdkYrdkY
oifay;rxm;vdkY wGuf&r,fvdkY ykpm a*smfrufx&D awmfao;wmaygY pmav;awGa&;ay;vkdufw,f tpdav;ay:u
pmawGUoifay;xm;wJYtwdkif; tudkBuD;awG>
cPaeawmY rrvJpdwfawGjyefNyD;Edk;Mum;vmovdk uRefawmfvnf; aq;wefcdk;eJYtm;&yg;&usKH;zdkY aumif;aumif;BuD;
tifxdk0ifvdkufw,f/ tuGJaMumifav;udkNzJ twGif;om;av;awGudk vQmeJYxdk;vsufvdkuf? tpdav;udk upm;vkdufeJY
awG;rdorQ pdwful;wnfh&m prf;oyfMunfhvdkufawmY rrvJ raeEkdifawmYyJ .....
]] armifav; armifav; .....}}
]] tif ...}} yvkH;yaxG;eJY jyefxl;vdkufawmY ...
]] vkyfrSmjzifYvkyfygawmY armifav;&m? rrudk rESdyfpufygeJYawmY }}
uRefawmfvnf; tm;emoGm;NyD; rwfwyfx&yfvdkufw,f/ rr&JUtzkwfudk vufeJYwcsufoyfvdkufNyD; uRefawmfY
[mudk t0rSmawYvkdufNyD; aqmifYxnfhvdkufawmYw,f/ [dkwcgvkyf&wkef;uxuf enf;enf;ydkusyfaeovdkyJ/
enf;ay; aq;ay;vdkufwJY tudkBuD;awGudk xdkifSdcdk;csifavmufatmif aus;Zl;wifoGm;w,f/ zDvifawGuvnf;
xdyfqkH;rSm a&mufaeawmY ckwifay:rSmvufaxmufvdkufNyD; dk;dk; avSBuD;xdk;enf;eJYyJ aqmifYoGif;ay;vdkufw,f/
rruvnf; wufnDvufnD atmufuaejyefaumYay;w,f/ tcef;xJrSmawmY wzwfzwf? w>ywf>ywfeJY toHawG
xGufpjyKvmNyD/ awmfao;wmaygY rr&JUta':u ttdyfBuD;vdkY? 'grSr[kwf olYwlreJYrsm;nSdxm;vm;rod?
udk,fYudpudk,fvkyf? raESmifY ,SufaMu;qdkNyD;awmY/ tawmfMumMumaqmifYrdawmY cg;awGanmif;vmw,f/
tqufrjywfvkyfae&muae&yfoGm;vdkY rru rausreyfeJY ...]]armifav;uvnf;uGm}} vdkYvSrf;ajymvdkufawmY
uRefawmfu vufa`rSmufjyvdkufw,f/ tJ'DawmY rru ]]uJ uJ vm? armifav;u 'DrSmtdyfvdkuf}} vdkYajymNyD;
tay:uwufxdkifzdkY jyifqifvdkufw,f/ rru ]]rif;[muvJ t&ifwkef;u 'Davmufqdk xGufoGm;NyD? tckawmY
w,f[kwfygvm;}} wJY/ [J [J? aq;wefcdk;awGav/ (rSwfcsuf / / uRefawmfonf aq;ukrPD at;*sifY r[kwfyg)
tJ'geJYrrvJ tay:uaeNyD; olY[meJY uRefawmfY[maeY tvdkif;rif;csdefvdkufNyD; jznf;jznf;csif;xdkifcsvdkufw,f/
uRefawmfvnf; atmufuae oufawmifYoufomeJY ae&wJY t&omtopfudk oabmusoGm;w,f/ rrvJ
cyfomomav; aqmifYay;ae&if;uae cPMumvmawmY aqmifYcsufawGu tm;ygvmw,f/ uRefawmfvnf;
zDvifawGwufvmNyD; atmufuae aqmifYwif ay;vdkufw,f/ rru aqmifYcsvdkufwdkif;
uRefawmfuaqmifYwifay;vdkufeJY ESpfckqkHawmY cHpm;&wJYt&om[m b,fvdk aumif;rSef;udkrodbl;/ aqmifY&if;
aqmifY&if;eJY uRefawmfY&JU uGrf;oD;atmufem;u ppfueJ usifwufoGm;w,f/ vkyfaewkef;awmY
'g[mrajymyavmufwJYtwGuf odyftaESmifYt,Sufrjzpfygbl;/ uRefawmfvnf; atmufuae aqmifYwifay;&if;

rr&JUvSKyfSm;rSKawGatmufrSm txGwftxdyfudka&mufumeD;vmawmYw,f/ rruawmY jrif;pD;aeovdk? &ifESpfrTmu


vSKyf&rf;aewm MunfhvdkYawmifaumif;ao;&JU/ t&omcH&if; atmufuae tvdkufoifY vSKyf&Sm;&if;uae
uRefawmfvJ xdef;rxm;EdkifawmYyJ tacsmif;xJu wqwfqwfwkefvm&if; pkxm;wJYt&nfawGudk tay:bufudk
yef;xkwfvdkufawmYw,f/ wNyKdifwnf;vdkvdkyJ rr&JUtzkwfxJu t&nfawG uRefawmfYAdkufay:udk
vQHusvmawmYw,f/ rrvJ ab;udkqif;vdkufNyD; vSJcsvdkufawmYw,f/
aemufawmY rr&JUqHEG,fawGudk yGwfoyfupm;&if; ]]rr? armifav;udk cGJroGm;&bl;aemf}} vdkY cRJvdkufw,f/
([J [J udk,fuyJ wjyefBuD;) rruawmY bmrSrajymyJ oufjyif;SnfBuD;udkcsvdkuf&if; Nidrfoufaew,f/ cPaerS
]]armifav;udk rruzsufqD;ovdkjzpfaerSm pdk;w,fuG,f}} vdkYjyefajymw,f/ ]][m r[kwfwm rruvJ? armifav;vJ
BuKdufvdkYyJ[mudk}} vdkYjyefajymvdkuf&if; rrudkzuferf;vdkufw,f/ NyD;awmY rru a&oGm;aq;&atmifqdkNyD;
a&csKd;cef;xJ ac:oGm;w,f/ a&aq;&if;MunfhvdkufawmY uRefawmfY&JU 'pf[m uGefyvdwvD; jyKwfoGm;ygNyD/
a&xdawmY enf;enf; pyfayr,fY atmifYcHaevdkufygw,f/ ESpfa,mufvkH; a&awG bmawGaq;NyD;awmY
a&cJaowmxJu MuufOwvkH;pD azmufaomuf&if; tdyf&m0ifvdkufMuygawmYw,f/
'Dwcg reufEdk;awmY rru tdyfaewkef;yJ/ uRefawmfvnf; tomav;xNyD; jyefcJYygawmYw,f/
uJ rreJYtaMumif;uawmY 'gygyJ/ uRefawmfYwoufrSm wefzdk;rjzwfEdkifwJY tawGUtBuKHawGudk oifay;cJYwJY rrudk
,aeYxdwkdif rarYEdkifcJYygbl;/ tJ'Daemufydkif; BuKH&ifBuKHovkd pcef;oGm;Buayr,fY? rrvJ q,fwef;atmifa&m
uRefawmfwdkYcGJcGmcJY&ygawmYw,f/ uRefawmfY&JU vufOD;q&m rrudk 'DpmeJYyJ *kPfjyKtyfygw,f .../

jyD;ygjyD

(3)
ta0;oifwuodkvf
oifwef;awGwufae&if; avQmufvTmwifxm;cJYwJY ta0;oifwuodkvfu pmydkYawmY '*kHwuodkvfrSm yxrESpf
t*Fvdyfpmtxl;jyKeJY wuf&r,fvdkYygvmw,f/ tckrSyJ wuodkvfausmif;om;qdkwmbmrSef; od&awmYr,f vdkY
arQmfvifYrdw,f? aemufawmYvJ odyftxl;jcm;BuD;r[kwfygbl;/
uRefawmfu q,fwef;udk 2002 ckESpfuatmifwm? 2005 ckESpftxd wuodkvfrwuf&ao;bl;vm;vdkY ar;&if?
uRefawmf q,fwef;atmifawmY jrefrmEdkifiHrSm taumif;qkH;ausmif;vdkYxifMuwJYtxJuwckjzpfwJY wESpfudk vl
300 ac:NyD; a,mufsm;av;awGyJSdwJY ausmif;rSm bmrodnmrodeJY tcsdefawGukefcJY&w,f/
tckrS ta0;oifrSm wuodkvft&omcHMunfhvdkufOD;r,fvdkY awG;rdwmyg/
aumif;NyDav ...ausmif;(ta0;oif)taMumif;ajym&&if rdef;uav;awGtaMumif;awmY xm;cJYvdkYjzpfrSm r[kwfbl;/
pae? we*FaEGrSm wuf&wJYausmif;rSm wywfvkH;vkH;tm;ae,m;aewJY qufpDruav;awGSdovdk? dk;dk; wkH;wkH;
ykHpHawGeJY ausmif;olta':BuD;awGvnf;SdwmaygY/ uRefawmYtjrifajym&&if twkta,mifawG odyfrsm;aewJY
yumoeudkrufwJY rdef;uav;awG tawmfrsm;rsm; tJ'DrSmSdw,f/
arvavmufrSmpNyD; oli,fcsif;awGeJY ausmif;udk poGm;cJYw,f/ trSeftwdkif;0efcH&&ifawmY tckxd ta0;oif
wuodkvf b,fvrSmpzGifYw,fqdkwmrodao;bl;/ uRefawmfu tD;ar*smqdkawmY y&ufwDu,fawG bmawGrSdvdkY
oli,fcsif;awG qdkif;,ifYpfar*smuaumifawG? y&ufwDu,foGm;vkyfaewkef; uefwif;rSmxdkifaewmrsm;w,f/
MumawmY wa,mufxJ ae&wm ysif;vmw,f/ qdkifawGxJrSm ar*smwlwJY rdef;uav;tkyfawGSdayr,fY udk,fu
wa,mufxJqdkawmY 0ifra&m&Jbl;/ tzJYcH&rS uGJaer,f/
tJ'geJY uifrpfpx&DuaumifawGeJY y&ufwDu,fcef;xJudk ta,mifaqmifNyD;vdkufoGm;cJYw,f/ vlawG
awmfawmfrsm;NyD; wcef;vkH;qlnHaewmyJ/ toHqlqlawGudkrkef;wJY uRefawmf tcef;axmifYrSm oGm;oGm;NyD;
xdkifaewm rsm;ygw,f/ wcgwavawmY tJ'Dar*smuoli,fcsif;awGeJY a[;vm;0g;vm;aygY/
w&ufawmY tJ'DvdkyJ tcef;axmifYrSmxdkifaewkef; vlenf;enf;Sif;wJY pm;yGJwckudk bm&,fr[kwfyJ
ai;Munfhaerdw,f/ tJ'DtcsdefrSmyJ yef;a&mift&dyfwck tJ'Dpm;yGJaSUudka&mufvmawGUvdkuf&w,f/ zswfueJ
armYYMunfhvdkufawmY ajzmifYpifNyD; r[l&ma&mifawmufaewJY qHyifSnfawGudk t&ifawGUvdkuf&w,f/ tJ'D tcsdefrSm
oluacgif;ikHYNyD; bmawGudk wGufcsufvkyfudkifaevJawmYrodbl;/ [kwfw,fav udk,fYar*smrSr[kwfwm/
acgif;uav; jyefarmYvmwJYtxd apmifYMunfhvdkufawmY vkH;0ef;ajyjypfwJY ar;apYav;&,f? yef;aoG;a&mif
obm0ESKwfcrf;av;&,f? vif;vufawmufywJY rsuf0ef;eufuav;awG&,f? yg;vsm;oG,fwef;wJY
rsufckH;wef;av;awGudk awGU&w,f/ ywf0ef;usifudk arYavsmYNyD; tcsdeftawmfMumMum ai;aerdw,f/ ol
rsufvkH;wcsufa0YtMunfhrSm olYudkai;aewJY uRefawmf[m vufyl;vufMuyf trdcHvdkuf&awmYw,f/
rsufapmif;uav;wcsufudk ypfvTwfvdkuf&if; uRefawmfYqDu rsufESmvTJoGm;awmY &ifxJuwckckygoGm;ovdkvdk .../
'DawmYrS uRefawmfvnf; owd&oGm;NyD; [dkaumifawGSdwJYqDudk jyefoGm;NyD; wa,mufxJaMumifraeatmif
0ifa&maevdkufw,f/ uRefawmfYoli,fcsif;awGxJu uav;txmeJYaewwfwJY oD[qdkwJYaumifudk
]] rif; oGm;a&mNyD; enf;enf;yg;yg; pkHprf;ay;yguGm? bD,mwdkufygYr,f}} vdkYajymNyD; uRefawmfY&JU
qHyifSnfrav;SdwJYbufudk vTwfvdkuf&w,f/ 'DaumifoGm;a&maewmudkMunfh&if; remvdkawmifjzpfvmw,f/
uRefawmfuvnf; 'DudprsKd;rSm odyfr&JawmY olrsm;udkyJtm;udk;&wmaygY/
cPaeawmY 'Daumifjyefvmw,f/ bmodcJYvJ ar;awmY pyfNzJNzJeJY? bmrSjyefrajymbJ naeusrS bD,mqdkifrSm
ajymjyr,fwJY? aumif;a&m/ uRefawmfvJ oli,fcsif;awGMum;uae olYudkvSrf;Munfh&if; cPcPrsufvkH;csif;
qkHjzpfMuw,f/ qkHwdkif;vnf; ESpfa,mufpvkH; NyKdifwlyJ rsufvTmcsvdkufrdMuw,f/ ausmif;jyefcsdeftxd olYudk

rsufpd pm;yGJxdkif&if; &ifxJrSm cspfrdovdkvdk bmvdkvdkjzpfvmawmYw,f/


naeusawmY uwdtwdkif; oD[udk uRefawmfYum;eJYac:vmcJYNYyD;? at;at;aq;aq; pdrf;vef;pdkajyrSm
xdkifjzpfMuw,f/ uRefawmfY pydkYwdkufyf wl;'dk; rpfqlbDSD uGufaysmufuav;udk opfyif&dyfrSmxm;cJYNyD; yef;NcH
atmufxJudk qif;cJYMuw,f/ xdkifrdw,fqkd&ifyJ olaumifYom;u rSKd&wJYrsufESmeJY 0dwfwmudkac:NyD;
avmbwBuD;rSmawmYw,f/ wcsufMunfhvdkufawmY pyfNzD;NzD;eJYjyefMunfhNyD; ]]rif;cdkif;wJYtvkyftwGuf
'DavmufawmYay;&rSmaygY }} .. wJY/
awmfao;wmaygY/ tdrfudkydkawmif;xm;wJY ausmif;p&dwfu ESpfykvif;avmufusefao;vdkY? EdkYrdkY 'DaumifrSmykHeJY
cufr,f/ bD,meJY pm;p&mawGvnf;a&mufvma&m? oGm;NzJem;NzJ pm;&if;aomuf&if; ajymr,fYudpudk tdkufwifcH
aew,f/ uRefawmfvnf; awmfawmfpdwfwdkvmvdkY xjyefr,fvkyfawmY oluqGJxm;&if; ]]rif;ygaomufavuGm?
NyD;&ifajymjyrSmayg}}wJY/ udk,fu odcsifaewJYvlqdkawmY onf;cHNyD; olYpum;em;axmifvdkuf&w,f/
awmfawmfav;0ifoGm;NyD; bD,majcmufvkH;avmufajymifrS olUemrnfuqdkNyD; atYueJ avwufvdkufw,f?
tdrfomoGm;ODr,fqdkNyD;xoGm;awmY uRefawmfbmajym&rSef;rodbl;/ pdwfnpfnpfeJY zdaomufaewm tm;vkH;aygif;
q,fvkH;SdoGm;rS jyefa&mufvmNyD; ...
]] [J [J igajymwm b,ftxda&mufoGm;NyDvJ }}
]] b,frS ...ra&mufao;bl;? tk ...tpuaejyefajym }}
]] aMomf ...olUemrnfu cspfpk? tjynfhtpkHajym&&if cspfpk0if;? aewmu rif;rEdkif? tdrfeHygwfawmY
ajymrjyvdkUrodbl;? toufu 17? zkef;u 2870 ..? bmodcsifao;vJ }}
]] &ygNyDuGm? 'Dvdkqdk rif;udkwdkuf&wm wtm;wefoGm;NyD? aus;Zl;ygyJ oli,fcsif;&m }}
]] vdkufvdkY&&ifvJ aus;Zl;xyfwifr,fvdkY arQmfvifYwmaygYuGm? uHaumif;ygap }}
tJ'DvdkeJY aumifrav;taMumif;aqG;aEG;&if; 8 em&DavmufrS xjyefvmMuw,f/
'DaumifYudk olYtdrfSdwJY Munfhjrifwdkif urf;em;rS csay;NyD;rS tdrfjyefvmcJYw,f/
tdrfuvlawGuawmY aomufvmwmudk bmrSodyfrajymbl;?
'gayr,fY tm;emwmeJY tcef;xJ 0iftdyfaevdkufwmwcgwnf; tdyfaysmfoGm;awmYw,f/
aemufaeY reufusawmY [kdaumifajymcJYwJY olUemrnfudkawmif enf;enf;arYoGm;w,f/ pOf;pm;MunfhawmY
cspfawmYygw,f? cspfESif;qDrsm;vm;? cspf ...bm nm ponfjzifY pOf;pm;r&wmeJY oD[qD zkef;qufar;awmY?
aumif;aumif;Mobmay;NyD;? qJqdkNyD;rS jyefajymjyawmY rarYatmif rSwfpkpmtkyfxJrSwfxm;vdkuf&w,f/
waeYvkH; aerxd xdkifromjzpfaeNyD;? nrS olYqDudkzkef;vSrf;quf&w,f/
n 9 em&DavmufrSm olU&JUzkef;udk vSrf;ac:vdkufawmY tawmfMumMumaeatmif vmrudkifbl;/ tJ'geJY jyefcsvdkufNyD;?
ig;rdepfavmufaeawmY jyefac:MunfhrS toHcsKdcsKdav;wcku xGufay:vmw,f .../
]] [Jvdk }}
uRefawmfYem;xJudk pdrfY0ifoGm;wmyJ/
]] [Jvdk cspfpkeJYajymcsifvdkYyg }}
]] cPaemf ...}}
]] [Jvdk cspfpk ajymaeygw,f }}
tJ'DawmYrS ol awmfawmf aysmfwwf? aemufwwfrSef;odvdkuf&w,f/
]] [kwfuJY? rcspfpk0if;vm; cifAsm }}
]] [kwfygw,f? b,folvJrodbl; }}
]] 'DvdkygyJ? cspfpkudkMunfh&wm odyfNyD; cifzdkYaumif;wmeJY zkef;&atmifvdkufSmNyD; qufMunfhwm }}
]] [kwfvm; tJ'Dvdkxif&vdkYvm;? cspfpku pdwfwdkwwfw,faemf }}
]] aMumufygw,f cifAsm? uRefawmfu dk;dk;om;om; cifcsifwmyg }}
]] cspfpku zkef;xJuaeawmY odyfrcifwwfbl;? tqifajy&if tjyifrSmvmrdwfqufav }}
]] cGifYjyKw,faygYaemf }}
]] tif; ...olu b,fuvJ rodbl;aemf }}
]] ausmif;uygyJ? 'DaeY cspfpkudk jrifvdkuf&awmY ...}}

]]
]]
]]
]]
]]
]]

b,folrSef;awmYrodbl;? jrif&ifawmY odr,fxifw,f }}


tif; ...'gqdk aemuftywf paerS awGU&rSmaygYaemf }}
tJ'Davmufav;awmif rapmifYEdkifbl;vm; }}
...}}
rapmifYEdkif&ifvnf; 'DMum;xJ zkef;qufaygY ...}}
aumif;NyDav? udk,f aemufaeYrS zkef;xyfqufvdkufr,f }}

aemuf&ufawGvnf; zkef;quf&if; tawmfav;awmY&if;ESD;vmygNyD? 'gayr,fY vlcsif; teD;uyf rawGU&ao;vdkY


wckckvdkaeao;ovdkyJ/ oleJY zkef;ajymwdkif;vnf; zkef;csoGm;rSmudkaMumufaerdw,f? uRefawmfu pum;ajym
odyfraumif;awmY oleJYzkef;rqufcif ajym&r,fYtaMumif;awGudk pmGufwGufay:csa&;xm;NyD;rS pum;pyfrdwm
av;awG xnfhajym&w,f/
paeaeYus&if y&ufwDu,fcef;xJrSm awGUr,fYtaMumif;? uRefawmfuvJ tus t0geJY *sif;0wfcJYr,fY taMumif;udk
ajymxm;vkdufNyD; &ifckefjcif;rsm;pGmeJY zkef;csvdkufw,f/
paeaeY aeYvnf 2;00
y&ufwDu,fcef;xJrSm xkH;pHtwdkif; qlnHaew,f/ tcef;twGif;bufususrSm xdkifaewJY olYudkjrifawmY
wnfhwnfhyJavQmufoGm;vdkufNyD;? olUaSUrSm&yfvdkufw,f/ ol wcsufarmfYMunfhNyD; NyKH;jyw,f? ]]zkef;qufaewm
olvm;}} vdkY ar;awmY acgif;ndwfjyvdkufw,f/ olYaSUa&mufrS owdawGenf;NyD; toHrxGufEkdifjzpfaew,f/
aemufrS BuKd;pm;NyD; ]]y&ufwDu,fNyD;&if uefwif;vdkufxdkifay;ygvm; [if? cifrifwJY txdrf;trSwfaygY}}
vdkYajymvdkufawmY? tm;emvdkYaemf qdkNyD; acgif;ndwfjyw,f/ 'DvdkeJYyJ oli,fcsif;awGjzpfoGm;Muw,f/
tJ'Dtcsdefuae 2 vavmuftxd tajctaeu rwkd;wufcJYbl;/ aemuf usLSifawGwuf&rS oleJY twlwl
&atmifwufNyD; &nf;pm;jzpfa&;vkH;yef;awmYw,f/ ESpfa,mufpvkH; uHYaumf&dyfrSmyJ wufMuw,f/ yxrESpfqdkawmY
bmomawmfawmfrsm;rsm;wlawmY wbmomavmufyJ tcsdefuGJygw,f/
usLSifoGm;wdkif; uRefawmfYum;av;eJY olUudk vdkufcJYzdkYac:awmY rjiif;bl;/ 'geJYyJ oleJYuRefawmf t&ifuxuf ydkNyD;
&if;ESD;oGm;Muw,f/ wywfavmufaeawmY uRefawmf rdk;rdNyD; tjyif;zsm;w,f/ wdkufzdkufyg ygcsifovdkvdk
jzpfvmNyD; tzsm;u 104-105 avmufrSmSdw,f/ waeY enf;enf; xlxlaxmifaxmifjzpfaewJYtcsdefrSm
ola&mufvmw,f/
uRefawmfY tcef;xJudk 0ifvmNyD; ...
]] zsm;aew,fvdkY oD[uajymvdkY? b,fvdkaeao;vJ[if }}
]] 'DvdkygyJ }}
]] aeaumif;atmifaerSaygY? tpxJuxifw,f olu usef;rma&;udk *krSrpdkufwm }}
]] [kwfuJY cifAs }}
]] taumif;ajymwmaemf? aemufraeeJY ...tJvdkqdk aemufrvmawmYbl; }}
]] aus;Zl;yJ? cufwmu temeJYaq;u wnfhrSwnfh&JUvm;vdkY }}
]] bmjzpfvdkY ...}}
]] 'Dvdkav? vdktyfwJY aq;wckck&rSjzpfr,f xifw,f }}
]] bmaq;rdkYvkdY 'Davufjzpfae&wmvJ? wdkY0,fay;&rvm; }}
]] 0,fp&mawmifrvdkygbl;? cspfpkqDrSmygwmyJ? xkwfay;EdkifzdkYyJvdkwmyg }}
kwfw&uf oabmraygufbl;vm;rod? tawmfMumMumNidrfaew,f/ aemufrS ...
]] uJ ...Sif;Sif;ajym udk,fawmf ...}}
]] t[J 'Dvdkav? cspfpk&JU arwmawGeJY uk&if tjrefqkH;aeaumif;vmrSmvdkY ...}}
]] tdk ... aeraumif;wmawmifrS aemufEdkifao;w,f }}
'Dpum;udk olajymaecsdefrSm rsufESmav;u&JNyD;? cyfysufysufjzpfaeNyD/
]] wu,fyg cspfpk&,f? cspfpkudk y&ufwDu,fcef;xJrSmuwnf;u wdkYcspfrdaewm ...}} vdkY ajymvdkufNyD; acgif;xJu

udkufcsifa,mifaqmifjyvdkufawmY ... ol ysmrsmovJjzpfoGm;NyD; ... uRefawmfY ezl;udk olU&JU vufuav;awGeJY


ESdyfay;aew,f/ uRefawmfvnf; vufuav;udk tkyfudkifxm;vdkufNyD; &ifbwfay: qGJ,lvdkufw,f/ NyD;rS olYudk
wcsufarmfYMunfhvdkufNyD; ...
]] udk,fYudk enf;enf;av;rS rcspfEdkifbl;vm; cspfpk&,f }} vdkY ajymvdkufawmY acgif;uav;udk ikHYxm;vdkufw,f/
]]jyefawmYr,fuGm}} vdkYajymawmY? ]]tajzray;&if roGm;&bl;}} vdkYajymvJajymvdkufa&m ...? ol wcsufpOf;pm;NyD;
qkH;jzwfcsufcsvdkufwJYykHpHrsKd;eJY ESKwfcrf;udkwif;wif;av;apYvdkufNyD; acgif;udkndwfvdkY tcef;jyifudk
ajy;xGufoGm;awmYw,f/
aemuf okH;&ufavmufaeawmY tawmfxlxlaxmifaxmifjzpfvmNyD; tpm ppm;Edkifw,f/ q&m0ef&JU
axmufcHcsufeJYaygY/ tJ'DaeYnrSm cspfpkqD zkef;qufvdkufawmY ...
]] [vdk trdefYSdygSif }}
]] cspfpk udk,fyg }}
]] acgif;rygbl;aygYaemf }}
]] wGJ&ufyJ rdk;ewfrif;aus;Zl;eJYav? aeaumif;oGm;vdkY zkef;qufvdkufwm }}
]] aMomf aocsmaysmuf&JUvm;? xyfjzpf&ifrvG,fbl; }}
]] aumif;ygNyDuGm? cspfpk&JU arwmawGaMumifYyg }}
]] 'gqdk aus;Zl;wifoifYwmaygY }}
]] eufjzef ausmif;oGm;&ifvmac:r,fav? tJ'DawmYrS BuKdufwmajym }}
]] tif; ...aumif;NyDav? zkef;csvdkufawmYr,faemf? at;at;aq;aq;em;vdkufOD; ...}}
zkef;csoGm;awmY &ifxJrSmaysmfaerdw,f/ eufjzefus&ifawmY avmuBuD; om,mawmYrSmyJvdkYaygY/
aemufaeYa&mufawmY reuf 6 em&Duwnf;uEdk;aew,f/ bk&m;Sdcdk;? a&rdk;csKd;NyD;awmY 7;30 avmuf
xGufvmcJYw,f/ rif;rEdkifxJudk 0ifvdkufawmY &moDOwkuvnf; om,maew,f/ olYudk tdrfatmufu apmifYaeNyD;
cPaeawmY qif;vmwmudk jrifvdkuf&w,f/ [Gef;wD;vdkufawmY wcsufiJYMunfhawmYrS vufjyvdkufw,f/ 'DawmYrS
um;qDudk avQmufvmwJY olUudkxGufBuKdvdkufw,f/ aSUcef;wHcg;udkzGifYay;NyD; xdkifcdkif;vdkufawmY aus;Zl;wifovdk
NyKH;jyw,f/ um;udkarmif;xGufcJY&if; &ifxJrSm twdkif;rodaysmfaew,f/
rif;rEdkifxJu jyefxGufNyD; OD;0dpm&vrf;ay:wufvdkufawmY rdk;u wjznf;jznf;tkHYvmw,f/ OD;0dpm&t0kdif;vJ
a&mufa&m rdk;u onf;BuD;rnf;BuD;Gmcsvdkufw,f/ rSefawGudkwifvdkufNyD; tJuGef;zGifYxm;vdkufw,f/ aemufawmY
rdk;awGwtm;onf;vmwmeJY uRefawmfYum;u 0dkufygodyfraumif;awmY jynfvrf;ay:rSmyJ vrf;ab;uyfNyD;
&yfxm;vdkufw,f/ ]] rdk;awGwtm;GmaeawmY ausmif;oGm;vnf; aevdkYxdkifvdkYaumif;rSmr[kwfbl;? rawmf
jyefzsm;aerS 'ku}}qdkNyD; olUudk ausmif;roGm;zdkY tazmfpyfvdkufw,f/ oluvnf; oGm;csifpdwfrSdawmYwmeJY
NrKdUxJbuf jyefvSnfhNyD; jynfvrf;twdkif; armif;vmcJYw,f/
NrKdUxJa&mufawmY um;awGu xkH;pHtwdkif; usyfnyfaew,f/ tJ'DtcsdefrSm olu Adkufqmw,fqdkvdkY ql;av
bk&m;vrf;uae jyefauGUNyD; armeif;pwm;udk ac:vmcJYw,f/ armeif;pwm;udk a&mufwmeJY rdk;uzGJzGJyJ SdawmYw,f/
qdkifxJudk vSrf;0ifvdkuf&if; olUudkvufqGJNyD;ac:vdkufawmY oluSufovdkwcsufMunfhNyD;rS uRefawmfYvufudk
jyefudkif vdkufw,f/ axmifYbufusus pm;yGJwvkH;rSmxdkif&if; uRefawmfYtwGuf vufzuf&nfwcGufeJY olUzdkY
eef;jym;wyGJ rSmay;vdkufw,f/ pm;p&mawGa&mufrvmcif olUudkMunfhvdkufawmY pdwfvSKyfSm;aeovdkvdk/ 'geJY ...
]] tif; udk,fzsm;aewkef;u cspfpkajymcJYwmwu,faemf }}
]] b,fvdkxifvdkYvJ ...}}
]] rxifygbl;? udk,fYudk cspfw,fvdkYyJaygY }}
]] 'gqdkvJ tJ'Dtwdkif;yJaygU }}
]] aysmfvdkufwmuGm? wavmuvkH;rSm udk,fYavmufaysmfwJYol SdEdkifr,frxifbl; }}
]] aysmfyg aysmfyg? vlnmBuD; zsm;ovdkvdk bmvdkvdkeJY nmNyD;tajzawmif;wm? 'DuvJ oem;wmeJY }}
]] tif; tJ'gqdk cspfpku udk,fYudk b,fvdkac:rSmvJ }}
]] [if? bmudkajymwmvJ }}

]] [muGm? b,fvdkajym&rvJ? udk,fYudk emrfpm;b,fvdkokH;rSmvJvdkYar;wm }}


]] b,fvdkac:apcsifvdkYvJ }}
]] tif; ...cspfpku ukd,fYxuf ESpfESpfi,fawmY udkudkvdkYac:uGm }} ajymomajym&w,f? tJvdkBuD;ajym&wm
SufovdkyJ/
]] [kwfuJY udkudk }}
]] tif; cspfpkudkawmY olrsm;awGac:ovdk cspfpkvdkYrac:csifbl;? pk vdkY wvkH;xJyJac:r,faemf }}
]] tif; udkudkUoabmav .. }}
uRefawmfvnf; odyfaysmfoGm;w,f/ pm;aomufNyD; qdkifuxawmY 0dwfwmudk ig;&mjyefrtrf;eJYvdkY ajymvdkufw,f/
olUudk zGzGav;zufvkduf&if; um;qDudkac:vmcJYw,f/ um;xJrSmxdkifrdawmY csufcsif;rxGufao;bJ ]]pk? udk,fwdkY
b,foGm;&ifaumif;rvJ}} vdkYar;vdkufawmY? ]]udkudkoGm;csifwJYae&moGm;av}}wJY/ um;udk ql;avbuf
jyefarmif;cJY&if; aejynfawmfkHaSUrSm um;&yfvdkufw,f/ tJ'DaeYujyaewm jrefrmum;/ ]]BuKd;ESpfp}}wJY? vufrSwfudk
qlygavmY*sfu0,fvdkuf&if; olpm;zdkY rkefYawG aeMumpdawGyg0,fay;vdkufw,f/ kyfSifu em&D0ufavmuf
vdkao;wmeJY qmul&mwm0gudkoGm;NyD; txyf 20 udkwufvdkufw,f/ tJ'Du aumfzDqdkifrSmxdkif&if; uylcsDEdk
ESpfcGufrSmvdkufw,f/ aumfzDawGvnf;vmcsay;a&m? oluar;w,f/
]] udkudk b,fvdkvkyfodwmvJ }}
]] tif bmudkvJ }}
]] uylcsDEdku cspfpktBuKdufqkH;yJ }}
]] a[Y a[Y pkk vdkYajym? tif; udku pkBuKdufr,fxifvdkYyg }}
]] tvdkufodw,faemf? udkukdYtBuKdufqkH;ua&m }}
]] ar;ae&ao;vm;? udkYtBuKdufqkH;u pkaygY ...}}
]] oGm;yg olodyfvnfw,f ...}}
rdepfESpfq,favmufSdawmY txyfESpfq,fu jyefqif;vmMu&if;? kyfSifkHxJ0ifvdkufMuw,f/ vl enf;enf;
rsm;ayr,fY qlygavmY*sfxJrSmawmY at;at;aq;aq;ygyJ/ kyfSifpjyawmY rD;awGrSdefoGm;Muw,f/ kyfSifxJ tmkH
pdkufvdkufwkef;? olUvufuav;wzufu rsufESmaSUa&mufvmw,f/ vufxJrSm aeMumpdawG? uRefawmfYudk
cGefYay;NyD; olvJpm;w,f/ olUudkMunfhvdkufawmY taysmfrsufESmav;eJY? uRefawmfYudkarmYMunfh&if; NyKH;jyvkdufawmY
oGm;jzLjzLav; awGu vufueJjzpfoGm;NyD; oGm;wufuav;wcku b,fbufrSmSdaewmudkjrifvdkuf&w,f/
olU&JUvufuav;udkqkyfudkif&if;eJY ]]aysmfvm;[if}} vdkYar;vdkufawmY uRefawmfYyckH;rSm rsufESmav;rSDvdkufw,f/
olY&JU qHEG,fEkEkav;awGudk zGzGay;yGwfoyfay;&if; acsmarmvSywJYrsufESmav;udkikHYMunfhvdkufw,f/ olYuvnf;
NyKdifwl armYMunfhvkdufawmY rsufvkH;csif;tqkHrSm &ifxJ abYpfoHawGrsm;oGm;w,f/ tcGifYta&;udk
tokH;cscsifayr,fY olY&JU dk;om;jzLpifwJYrsufESmav;udkMunfh&if; udk,fY udk,fudk xdef;odrf;Edkifvdkufw,f/
yg;jyifuav;udk zGzGav;erf;NyD; wdk;wdk; wdk;wdk;eJY cspfpum;av;awGajymjzpfMuw,f/
wjcm;twGJawGvdkr[kwfyJ? olUtay:rSm pdwfudktjzLpifqkH;xm;EdkifcJYw,f/ 'DvdkeJY kyfSifMunfhaevdkufMuwm?
yg;uav;udkerf;vdkuf? qHEG,fav;awGudkupm;vdkufeJY/ kyfSifNyD;cgeD;rS olYzufudkvSnfhMunfhawmY oluvnf;
tvSnfheJY oGm;qkHw,f/ rsufESmcsif; eD;eD;uyfuyfSdaeawmY &ifxJrSm'dwfueJ? rsufESmcsif;yl;uyfoGm;Muw,f/
tawGUtxd[m tdyfrufawGxJrSmvdkyJ/ ESKwfcrf;[m tdyfrufwckvm; .../
aemufwaeYawmY ausmif;udkyJoGm;wufvdkufMuw,f/ olwdkY y&ufwDu,fcef;xJ 0ifvdkuf&if; [dkaumifawGqD
a&mufoGm;awmY olwdkYawGu atmifjrifwJYtxdrf;trSwf bD,mwdkufcdkif;w,f/ tif; wkdufr,fav vdkY ajymNyD;
cspfpkqDudk avQmufoGm;vdkufw,f/ olUab;rSm ae&if; y&ufwDu,fvkyfaewJY zefcGufawG? zefAl;awGab;rSm
rsufvkH;csif; pum;awGtrsm;BuD;ajymjzpfMuw,f/ udk,fu uifrpfpx&Duausmif;om;r[kwfawmY odyfawmY
ay:wifBuD; *dkufay;rMurf;&Jao;bl;/ oli,fcsif;awGvdk txmeJYyJaevdkuf&w,f/
tcsdefawGukefwm odyfjrefovdkyJ? wcgrS'Dvdkrjzpfzl;bl;/ ausmif;qif;wmeJYyJ atmifYoufoufeJY jyefcYJ&w,f/
olYudk vkdufydkYr,fvkyfawmY oD[wdkYu vSrf;wm;xm;MuNyD; ]]rif; 'DvdkeJY&rSmvm;? ydkYNyD;&if jyefvmcJY?
rvmvdkYuawmY rif;udk oli,fcsif;pm&if;xJu xkwfypfr,f}} vdkYajymawmY ]]at;yg? igvmcJYygYr,f}} qdkNyD;

pdrf;vef;pdkajyudk csdef;vdkufw,f/ olUudk um;qDudkac:oGm;awmY ]][dkaumifawGudk wdkuf&r,fqdk&if udkudkvJ


trsm;BuD;raomufeJYaemf}} vdkY olu trdefYay;w,f/ ]]uRefawmfuvnf; [dkaumifawGudkvefYNyD; udk,fYwa,mufpm
oufomvJrenf;bl;vdkY awG;xm;awmY tvG,fwulyJ uwday;vdkufw,f/ ]]raomufawmYygbl;uGm?
[dkaumifawGudkwdkufkHygyJ}} vdkY/
NyD;awmY olYudkvdkufydkYNyD; pdrf;vef;pdkajyudkxGufvmcJYawmY nae 5 em&DavmufSdaeNyD/ [dkaumifawG tkyfpk? tm;vkH;
4 a,mufuawmY? aomufESifYaeMuNyD/ uRefawmfa&mufoGm;awmY oD[u vSrf;ac:NyD;? ]]rif;raomufcsif jyefav?
wdkYudk &efykHaiGawmYxnfhcJY}} vdkYajymwmeJY wykvif;cGJay;cJYNyD;jyefxGufvmcJYw,f/
aomuf&r,fqdk&if bmjzpfjzpfaumifawG? wlwlaomuf bmnmeJYawmifac:raeawmYbl;/ aumif;uGm .. vdkY
a&Gwfrd&if; jyefcJYawmYw,f/
wevFmaeYusawmY cspfpkudkac:NyD; uefawmfBuD;xJ avQmufvnfMuw,f/ w0ufwysufyJNyD;ao;wJY wHwm;
wavQmuf vrf;avQmuf&if; uefa&jyifudkjzwfausmfvmwJYavnif;av;awGxJrSm epfarsmaerdMuw,f/ aemufNyD;
ig;jywdkufzufoGm;? [dkavQmufMunfh 'DavQmufMunfheJY tcsdefawG ukefqkH;cJYMuw,f/
um;qDjyefoGm;NyD; uefawmfBuD;xJ avQmufarmif;MuawmY udk,fpDudk,fpD tqifajyaeMuwJY twGJawGudk Munfh&if;
tm;usvmw,f/ uefpyfwae&mrSm um;udkxdk;&yfvdkuf&if; olU&JU yckH;av;udk odkif;zufvkdufw,f/ olu
wcsufjyefMunfhvdkuf&if; uRefawmfY&JU nmvufudkjyefNyD;udkifxm;vdkufw,f/ qHyifSnfav;udk
jrwfjrwfEdk;Edk;erf;&if; rsufESmav;udk uRefawmfYzuf qGJvSnfhvdkufawmY ESKwfcrf;av;awGu wqwfqwfwkefvdkY?
vufzsm;av;eJY wdkYvdkufNyD; uRefawmfYESKwfcrf;eJY tomt,mzduyfvdkufw,f/ olUESKwfcrf;av;awGu
aEG;axG;aew,f/ vufzsm;av;awG prf;MunfhawmY at;pufaew,f/ uRefawmfYvQmudk
olUESKwfcrf;zsm;uaetxJudkoGif;NyD; arTay;vdkufawmY olwGefYueJ jzpfoGm;awmYw,f/ cPaeawmY
vQmcsif;tjyeftvSefxdawGUrdMuw,f/ olU&JUvQmuav;udk tomuav; pkyf,l vdkufawmY vufawGu
uRefawmfYudk odkif;zufvdkufw,f/ uRefawmfvnf; um;ulSifaemufrSDawGudk aemufudkvSefcs vdkufw,f/
vGwfvyfoGm;atmifvdkYaygY/
aeomxdkifom? vSKyfomjyKom SdvmawmY olUbufudkvSnfhvdkuf&if; olYudk&ifcGifxJqGJoGif;vdkufawmYw,f/
rjiif;ayr,fY olSufaewmawmY aocsmygw,fav/ rsufESmav;udkqGJarmYvdkufNyD; ezl;av;udk zGzGav;
erf;vdkufawmY olUrsufvkH;av;awGu r0HYr&JeJY/ uRefawmf odyfcspfrdoGm;NyD; oem;vnf;oem;rdw,f/
olU&JUausmjyifpif;pif;av;udk yGwfay;vdkufawmY olUwudk,fvkH;wkefoGm;wmudk owdxm;rdw,f/
aSUqufzdkYBuHvdkufayr,fY uefpyfrSmqdkawmY odyfNyD; pdwfrvkHwmeJY olUudkzufxm;&muaecPjyefcGmvdkufNyD;
um;udkae&maTUvdkufw,f/ vrf;twGif;buf opfyifjrifYBuD; awGbufaygY/ aevnf;rylbl;qdkawmY
tawmf[efusoGm;w,f/
[ef;b&dwfudkqGJxm;vdkufNyD; cP&yfoGm;wJYtufSifawGudk jyefquf&w,f/ olUudk,fav;udkqGJvSnfhvdkufawmY
olu vdkvdkvm;vm;yJ rsufESmav;udkarmYay;xm;w,f/ ESKwfcrf;eDqdk;avYrSdwJY obm0
yef;aoG;a&mifESKwfcrf;av;udk tomav;ikHvkduf&if; vufwzufu olYausmjyifuav;udk
xufatmufpkefqefyGwfay;aevdkufw,f/ tJ'Daemuf awmY aemufrSDay:udk ESpfa,mufom;vSJcsvdkufNyD;
wa,mufudkwa,muf &ifckefwJY? pdwfvSKyfSm;wJY tMunfhawGeJY MunfhvdkufMuw,f/
olY&Jvufuav;wzufudkqGJ,lvdkufNyD; vufarmif;om;av;udkyGwfay;&if;? aemufvufwzufuvnf;
aygifuav;ay:udkwifvdkufw,f/ olwcsuf wGefYueJjzpfoGm;ayr,fY bmrSrajymbl;/ uRefawmfvnf; oufBuD;
0gBuD;awG oifay;xm;wJYtwdkif; olUudk acsmYarmYodrf;oGif;aew,f/ uRefawmfY&ifcGifxJrSmawmY olYwudk,fvkH;
a&mufaew,f/ vnfwdkifuav;udk zGzGav;erf;&if; vQmzsm;av;eJYvsufvdkufawmY rsufvkH;av;awG
pif;usoGm;w,f/ aemufawmY uRefawmfbmvkyfvkyf olrjiif;awmYyJ NidrfcHaeawmYw,f/
ukd,fY&JUxdef;csKyfrSKatmufudka&mufNyDjzpfvdkY olUbavmufpfuav;udk Mu,foD;wvkH;jzKwfvdkufNyD; Adkufom;
uav;udk prf;vdkufw,f/ yxrawmY bmrSrvkyfbl;vdkYawG;xm;ayr,fY tawGUudkawmYraSmifEdkifawmYbl;/
Adkufom; uav;uaewqifY tay:bufudk jznf;jznf;csif;wufoGm;vdkufawmY b&muav;udkprf;rdw,f/
csufcsif;qdkovdk vufudkvQKdoGif;NyD; b&muav;udk tay:bufvSefwifvdkufw,f/ ,kk,k,,av;yGwfay;vdkufNyD;

wcsufrSmawmY cJwHxdyfucJzsufavmufSdwJY EdkYoD;acgif;uav;udkudkifvdkufawmY tdk .. ueJ


toHuav;xGufvmw,f/ olUrsufESmav;udk MunfhvdkufawmY rsufvkH;uav;awGudk pkHrSdwfxm;wmudkawGU&w,f/
uRefawmfvJ raeEdkifawmYyJ olUtusav;udkvSefwifvdkufNyD; EdkYoD;acgif;eDeDav;wckudk ikHvdkufawmY wGefYueJ
jzpfoGm;NyD; yg;pyfuvnf; ryDro nnf;wGm;vmw,f/ EdkYoD;acgif;av;udk vQmeJYvSdrfYay;vdkufNyD;
aemufwzufudkvnf; vufSKd;vufreJYyGwfacsay;vdkufawmY toufSLoHawGu jyif;oxufjyif;vmwmudk
awGU&w,f/ tJ'Daemuf olU&JU puyfxrDav;ab;u uGJaMumif;uaevufESKdufvdkufawmY
acsmrGwfwJYaygifom;av;awG&,f? aemufrS yifwDuav;udk prf;rdw,f/ yifwDatmufem;av;udk qGJ[vdkufNyD;
vufudktomav;vSKyfvdkufawmY El;nHhwJYolYtzkwfuav;eJY wnfhwnfhwdk;awmYw,f/
ol [if;ueJ oufjyif;csvdkufNyD; uRefawmfYvufudkqkyfudkifxm;vdkufw,f/
tJ'geJY uRefawmfvnf; ol ydk&Jvmatmif EdkYuav;ESpfvkH;udk b,fjyefnmjyefpdkYay;vdkufawmY udkifxm;wJY
vufuav;vnf; ajyavsmYoGm;awmYw,f/ uRefawmfvnf; vufSKd;xdyfuav;eJY tzkwfuav;udk
zGzGav;yGwfay; vdkufawmY uRefawmfYvufudk olUaygifawGeJYSyfxm;vdkufw,f/ vufSKd;av;udk
atmufenf;enf;ESdrfYvdkufawmY t&nftenf;i,fxGufvmvdkY acsmrGwfaewJY t0uav;udktawGUrSmyJ
tomav;zdoGif;vdkufawmY aygifawGjyefum; oGm;w,f/ qufNyD;awmY acsmYoGif;vdkufawmY aEG;axG;wJY
tzkwfuav;xJudk uRefawmfYvufSKd;wacsmif;vkH; 0ifoGm; awmYw,f/ tJ'DtcsdefrSm vufrav;udkokH;NyD;
tay:bufudkprf;vdkufawmY wif;rmpjyKaewJYtpduav;udk awGUvdkuf &w,f/ vufreJYzdvdkufawmY ...
]]tm; usifw,f usifw,f udkudk uRwfuRwf}} qdkwJY toHuav;awGu om,m vSKdufarmzG,f .../
tpduav;udk tBudrfawmfawmfrsm;rsm;yGwfay;vdkufawmY tzkwfuav;xJuae t&nfawG wpdrfYpdrfY
pD;usvmw,f/ vufSKd;rSmyJ pD;pD;ydkifydkifjzpfae&muae tawmfuav;acsmifoGm;w,f/
'geJY vufSKd;udk oGif;vdkufxkwfvdkuf vkyfay;vdkufawmY ol rsufvkH;av;awGudkrSdwfxm;&if; wifyg;uav;awG
aumhwufvmw,f/ usaemhfvufawGu olUatmufydkif;rSm tvkyfawG&Iyfaeovdk usaemhfyg;pyfuvJ tjidrfraeyJ
olUEdkYav;awGudk tm;&yg;&pdkYay;aeawmY olU&JUnnf;nLoHawG[m um;xJrSmqlnHaew,f/
wcgrSmawmY vufSKd;udktoGif;txkwfvkyfae&if;u wcgxkwfNyD;jyeftxnfhrSm vufcv,fudkygyl;NyD;
oGif;ay;vdkufw,f/
olU&JU nnf;oHav;udkMum;ae&wJY uRefawmf? ydkNyD; pdwf"mwfawGwufMuGvmw,f/ txkwftoGif;awGuvnf;yJ
wjznf;jznf;pdyfvmw,f/ wacgufrSmawmY vufESpfacsmif;udk tay:zufauG;vdkufNyD; yGwfvdkufawmY
olU&JUvufawGeJYuRefawmfYvufarmif;udk ukwfjcpfvdkufNyD; ]]tm; udkudk pk rcHEdkifawmYbl;? tm; ...}} qdkNyD;
oHSnfqGJumNyD;oGm;awmYw,f/
tJ'DaemufawmY uRefawmfYvuf0g;xJrSm t&nfawGtdkifvdkY/ um;tjyifzuf vufxkwfNyD; cgypf
vdkuf&w,f/ NyD;rS wpfSL;eJYokwfvdkufrS tawmfpifoGm;w,f/ cPaeawmY uRefawmfvnf; olUudk t0wftpm;awG
oyfoyf&yf&yfjzpfatmif ulnD0wfay;NyD;rS um;ukdpufESKd;NyD; uefawmfBuD;xJuae jyefvmcJYawmYw,f/
na&mufawmY olUqDzkef;qufawmYtdyfaeNyDwJY/ cPaeawmYrS zkef;jyef0ifvmw,f/ olzkef;oHMum;vdkY
xGufvmawmY olYtdrfujyefajymjyvdkYwJY .../
]] udkudkvm;? bmajymp&mSdvdkYvJ[if ...}}
]] aMomf aumifrav;wa,muf aMumufrsm;oGm;vm;vdkY zkef;qufMunfhwm }}
]] oGm; ...olodyfqdk;w,f }}
]] rqdk;ygbl;? raumif;bl;vm;[if }}
]] awmfawmf 'DtaMumif;awGajymr,fqdk&if zkef;csvdkufawmYr,f }}
]] pkuvJuGm ...udkudku cspfvdkYpwmyg }}
]] tJ'D cspfwmBuD;udkaMumufwm }}
]] raMumufygeJY pk&,f udkudku pkudk avmu&JUtom,mqkH;ae&mwckudk ac:oGm;zdkYyg }}
]] awmfygawmYqdk? [kdrSm ararvmaeNyD; zkef;csvdkufawmYr,f aemf ...}} qdkNyD; zkef;csoGm;w,f/
tajctaeuawmYaumif;aeNyD/ aemufwcgtcGifYta&;&&ifawmY trdt&BuKd;pm;vdkufawmYr,fvdkY awG;&if;
aysmfTifjcif;rsm;pGmeJY ESpfESpfNcKdufNcKduf tdyfaysmfoGm;w,f/ tdyfrufxJrSmawmY tjyma&mifaumif;uifBuD;atmufrSm

oleJYvdkufwrf;ajy;wrf;upm;vdkY/ NyD;awmY ESpfa,mufom; wdrfawGay:rSm cspfvdkufMuwm? Edk;vJEdk;vma&m &ifxJrSm


0rf;enf;aeovdk/ tdyfrufuav; aysmufoGm;vdkYav/ tJ'geJYyJ a&wcGufxaomufvdkufNyD; tdyf&may:jyefvSJcs
vdkufwm aejrifYrSEdk;awmYw,f/
wreufvkH; bmrSr,fr,f&&rvkyfjzpfygbl;/ uGefysLwmaSUxdkifNyD; *drf;aqmYvdkuf? a0gvfayygwifxm;wJY
olY"gwfykHav;udkMunfhvdkuf? *pfwmwD;&if; oDcsif;a&;vdkufeJY tcsdefjzKef;aevdkufw,f/ olUtaMumif;udkyJ
oDcsif;vkyfNyD;a&;wmyg/ tJ'DoDcsif;vJ tckxufxdSdygao;w,f/
aeYcif;a&mufawmY olUqDzkef;vSrf;qufvdkufawmY oludk,fwdkifyJvmudkifw,f/ aeYcif;qdk olUtdrfrSm
tdrfazmfrav;wa,mufuvGJNyD; b,folrSrSdMubl;/ rdbawGuawmY NrKdUxJrSm aTqdkifzGifYxm;w,f/
reufqdk 8 em&Davmufwnf;u xGufoGm;MuNyD; naerSyJjyefvmw,f/ xrif;ukdvnf; qdkifrSmyJpm;awmY
olUrSmaeYcif;qdk&ifwa,mufxJ ysif;aew,fvdkYajymw,f/ uRefawmfu cPae&if usLSifoGm;zdkYvmac:r,f
vdkYajymNyD; zkef;csvdkufw,f/
1 em&DavmufusawmY olYwdkYtdrfatmufudka&mufoGm;NyD; [Gef;wD;vdkufawmY oltajy;uav;qif;vmw,f/ um;xJ
0ifxkdifvdkufNyD; ]]b,foGm;rvJ ajym}} wJY/
vSnf;wef;bufudkyJ xGufcJYMu&if; vrf;rSmvnf;olu pum;awG wwGwfwGwfajymvmw,f/ em;xJrSmawmY odyfNyD;
em;0ifcsKdaew,f/ vSnf;wef;a&mufawmY usLSifudkroGm;ao;bJ rufpfbm*grSm 0ifxdkifMuw,f/ bm*g
ESpfvkH;eJY tat;ESpfcGufrSmvdkufNyD; olYudkzufxm;vdkufw,f/ olu uRefawmfY&ifcGifxJrSmrSDxkdif&if;u
raeYutaMumif;jyefajymw,f/
]] udkudkvkyfwm pkjzifY tdyfvdkYawmifraysmfbl; }}
]] aumfzD taomufrsm;vdkYaerSmyg }}
]] b,fuvm uefawmfBuD;xJutaMumif;awG jyefawG;NyD; &ifxJrSmarmaevdkY tdyfraysmfwmaygY }}
]] [if udkubmvkyfvdkYyJ }}
]] tif;av bmrSrvkyfygbl; }} qdkNyD; ESKwfcrf;av;plNyD; pdwfaumufoGm;w,f/ tJ'DawmYrS uRefawmfvnf;
]]pkuvJuGm uav;usaewmyJ}} vdkYajymvdkufawmY ...
]] tJ'gqdk bmvdkYBuKdufao;vJ? olyJ uav;udk rkefYay;BuKdufNyD;awmY }}
]] uav;uvJ rkefYauR;csifp&maumif;avmufatmif vSwmudk; aemf ...}} qdkNyD; ar;zsm;av;udkudkifNyD;
armYvdkufawmYrS? oluNyKH;jyvdkufw,f/ jzKpifdk;om;wJYtNyKH;av;rSm vufoGm;wJYoGm;wef;nDnDav;awGu odyfNyD;
cspfcsifp&maumif;aew,f/ tJ'geJY ...
]] udkuvGJNyD; wjcm;oludk 'DvkdNyKH;rjyeJYaemf }}
]] [if bmjzpfvdkYvJ }}
]] NyKdifbufawG xyfwdk;vmrSmpdk;vdkYaygY pk&m }}
]] NyKdifbuf? pku udkudkuvGJ&if wjcm;a,mufsm;av;awGudk Sdw,fawmifrxifbl; }}
]] wu,fvm; pk&,f? udkudkYudk toufBuD;w,fqdkNyD; pku ypfoGm;rSmudk udkudkt&rf;pdk;wm ...}}
]] wu,fyg udkudk&,f? pkav udkudkYudk b,fawmYrS cGJroGm;bl; odvm; ...}}
uRefawmfu cRJjyvdkufawmY oluuRefawmfYukdrSDwG,fxm;&if; uRefawmfYyg;udk terf;av;wck cdk;ay;vdkufw,f/
vljrifuGif;rSmqdkawmY uRefawmfawmif kwfw&ufBuD; aMumifoGm;w,f/ olYudkMunfhvdkufawmY bmrSrodovdkeJY/
awmfawmfwwfEdkifwJY aumifrav; .../olY&JUcspfp&m [efyeftrlt&mawG[m uRefawmfYukd l;oGyfoGm;atmif
zrf;pm;xm;w,f/ tjypfuif;pifwJY olYykHpHav;aMumifYvnf; tqkH;pGeftxd usL;vGefzdkYawG;xm;wmudkvnf;
zsuf&rvdkjzpfaew,f/ uJygav aemufrS MunfhpDpOfwmaygY qdkNyD; ESpfa,mufom; usLSifbuf
xGufvmcJYMuawmYw,f/
naejyefydkYawmY olYtarudk,fwkdif qif;BuKdw,f/ uRefawmfYudkyg tdrfay:udktvnfac:vdkY tm;ememeJY
wufvkdufoGm;&w,f/ tdrfay:a&mufawmY {nfhcef;rSm ae&mcsxm;ay;NyD; tat;wcGufazsmfNyD;vmay;w,f/
NyD;vJNyD;a&m aumif;aumif;BuD; uRefawmftaMumif;udk wD;acgufwmaygY/
]] om;u ta0;oifuyJaemf }}
]] [kwfuJY tefwD? om; tdkiftrfwDu ausmif;qif;NyD;rS ta0;oifwufaewmyg }}

]] aMomf 'gqdk b,fESckESpfatmifwmvJuGJU }}


]] 2002 yg tefwD? atmifNyD;uwnf;u ausmif;wufae&w,fav }}
]] at;uG,f rdbawGua&m bmvkyfMuwkef; }}
]] 'DvdkyJ ta&mif;t0,fvkyfMuwmyg cifAs }}
]] aeawmYa&m ...}}
]] tvkHrSmyg tefwD }}
]] at;yguav;&,f? tefwDu ar;Munfhwmyg pyfpkw,fvdkY rxifeJYaemf om; ...}}
]] [m uRefawmf b,fvdkrS oabmrxm;ygbl; tefwD? cspfpkajymjyuwnf;u tefwDeJY awGUzl;csifaewm?
cspfpkuajymw,f? tefwDu olUudkodyfcspfwmwJY? odyfvnf; *kpdkufwmyJwJY? uRefawmfuvnf; tareJY odyfNyD;
&if;&if;ESD;ESD;rSdawmY tJ'Dvdk *kpdkufwJYolqdk odyfoabmuswmyJ }}
]] tefwDYudkvnf; ta':wa,mufvdk oabmxm;aygYuG,f }}
]] [kwfuJY? aus;Zl;wifygw,f tefwD }}
]] aMomf 'geJY rif;nDrav; cspfpkudkvJ *kpdkufyguG,f? olYrSmu armifESrawGvnf;Sdwmr[kwfawmY rif;udk
awmfawmfcifykH&w,f ...}}
uRefawmfvJ acgif;ndwfNyD; pdwfcsygvdkYajym&if; azmfvdkvdkufaewkef; cspfpk t0wftpm;vJNyD; jyefxGufvmw,f/
uRefawmfYab;u qufwDrSm0ifxdkifNyD; ]]olr&wJY ocsFmawGudkSif;jyyg}} vdkYajymw,f/ ]]tif; 'Dvdk,lcJYav}} vdkY
ajymvdkufawmY olYtcef;xJjyef0ifoGm;w,f/ olYtaru ]]om;? naepmudk 'DrSmyJ pm;oGm;aemf}} vdkYajym&if; tdrfxJ
0ifoGm;w,f/
cPaeawmY cspfpkjyefxGufvmNyD; pmtkyfawGyg,lvmw,f/ pmtkyfudk vSefvdkuf&if; ]]b,fykpmawGvJ}}
vdkYar;vdkufawmY ]]rufx&pf}} wJY/ tJ'geJY tMurf;pmtkyfudkqGJ,lNyD; aoaocsmcsmSif;jyvdkufawmY olu
rsufvkH;uav;
awG wzswfzswfeJY pdwf0ifwpm;Munfhaew,f/ uRefawmfvJ olUudkMunfhae&if;u pmSif;wm&yfaerdw,f/ olu
]]qufSif;jyav}} qdkawmYrS pmxJpdwfjyefxnfhNyD; aSUqufvkduf&w,f/
wu,fawmY ocsFmrdkYvdkYomSif;jyEdkifwmyg/ uRefawmfu i,fi,fxJu ocsFmqdk&if awmfw,fvdkY ajym&wJY
txJrSmygw,f/ q,fwef;udkvJ ocsFm*kPfxl;wckxJeJYatmifvmwm/ usefwJYusufpmawGuawmY
BuKdufwJYbmomajym
nHhw,fvdkYawmifajymvdkY&w,f/ olYtaru wcsufvmacsmif;MunfhoGm;awmY uRefawmf armfYMunfhvdkufcsdefeJY
qkHw,f/
NyKH;NyD; acgif;ndwfjyoGm;w,f/ uRefawmfwdkYESpfa,mufvnf; pmSif;vdkuf? rsufvkH;csif; pum;ajymvdkufeJY olYtaru
xrif;pm;zdkYvmac:rS owd&awmYw,f/ cspfpkudk ]]olYtaza&m}} vdkYar;vdkufawmY ]]'DvdkyJ rdk;csKyfwwfw,f}} wJY/
xrif;pm;yGJudk0ifxdkifawmY txl;wvnf csufjyKwfxm;wmr[kwfayr,fY ylaEG;wJY xrif;[if;awGu
uRefawmfYudk apmifYBuKdaew,f/ olYtaru ]]tm;&yg;&pm;&r,faemf om;}} vdkYajymNyD; tdrfaSUjyefxGufoGm;w,f/
cspfpku uRefawmfYab;vmxdkifNyD; [if;awGcyfxnfhay;vdkuf? olvnf;ESKdufpm;vdkufeJYvkyfaew,f/ wcgusawmY
olUudk
cGefYygqdkvdkY cGefYaewkef; olYtar0ifvmwmeJYwkd;awmY cspfpku Suf&,f&,fjyw,f/ olYtaru NyKH;Munfh&if;uaeNyD;
]]odyfrSKyfeJYav orD;}} vdkYajymNyD; jyefxGufoGm;w,f/ aemufawmY a`E&&yJ xrif;pm;NyD;
tdrfaSUjyefxGufvmcJYw,f/
tdrfaSUrSm cPxdkifNyD; pum;pjrnfajym? tawmfMumawmY tdrfjyefawmYr,fvdkY ESKwfqufNyD; tdrfatmufudk qif;cJY
awmYw,f/ um;qDudka&mufwJYtxd cspfpkuvdkufydkYw,f/
]] b,fvdkvJ pk? udkudkYudk a,murBuD;awmY oabmusoGm;NyDxifw,f }}
]] atmifrm olrsm;tarudkrsm; a,murBuD;wJY? ydkifpdk;ydkifeif; ...}}
]] aemufqdk&if jzpfvmrSmyJ[m? uJuJ jyefawmYr,faemf }}
uvyfcsfudk<UVDKUF&IF; font tdrfudk< armif;xGufvmcJYawmYw,f vufeJYtrlt&mvkyfjyNyD; zkef;qufr,fvdkY>
a&mufawmY 7em&DcGJaeNyD/ ]]b,foGm;aevJ}} ar;vdkY ]]oli,fcsif;qDoGm;aewm? xrif;ygpm;vmcJYw,f}} vdkYajymNyD;

tdyfcef;xJ0ifvmcJYw,f/ a&rdk;csKd; t0wftpm;vJNyD; 0&efwmrSm *pfwmxdkifwD;aevdkufw,f/ 9em&Dxdk;awmY


zkef;vSrf;ac:vdkufw,f/ olYtaru vmudkifNyD; cspfpkudkac:ay;w,f/ cspfpka&mufvmawmY ...
]] araruar;w,f? naeu aumifav;eJYorD;eJY BuKdufaeMuvm; wJY }}
]] pku b,fvdkajymvdkufovJ }}
]] ararYudkawmY pk vdrfavYrSdbl;? trSeftwdkif;yJ ajymjyvdkufw,f }}
]] tJ'DawmY bmajymvJ }}
]] bmrSawmYrajymygbl;? udkukdeJYqdk ajymp&mrSdygbl; wJY }}
uRefawmfvJawmfawmf0rf;omoGm;w,f/ qufNyD; [dk[dk'D'D a&mufwwf&m&majymMu&if; uRefawmfu
]]olYtwGufa&;xm;wJY oDcsif;wyk'fSdw,f}} vdkYajymvdkufawmY ]]qdkjyyg}} wJY/ tJ'geJY uRefawmfvnf; zkef;pyDumudk
zGifYNyD; pdkif;pkdif;crf;vSKdifoDcsif;xJuvkd ]]w,fvDzkef;ukdaSUrSmcs? *pfwmwD;&if;oDcsif;qdkjy}} vkdufawmY ... olu
]]udkudk udk,fwkdifa&;wmvdkY}} wtHYwMoajymvdkuf&if; ]]pk odyfBuKdufwmyJ}} vdkYajym&if; ]]aumifrav;wkdif;udk 'Dvdk
oDcsif;qdkrjy&bl;aemf? pktwGufyJjzpf&r,f}} vdkY olu cRJcRJEGJUEGJUajymvdkufw,f/ uRefawmfvnf; uwday;vkduf&if;
tJ'Daumifrav;udk odyfcspfoGm;awmYw,f/
aemufaeY aeYcif;usawmY usLSifoGm;zdkYoGm;ac:awmY a&csKd;aew,fqdkvdkY {nfhcef;rSmxdkifapmifYaevdkufw,f/
cPaeawmY arG;yGrsufESmokwfy0gBuD;ywfNyD; ajy;xGufvmwJYolYudk awGUvdkuf&w,f/ apmifYae qdkwJY
trlt,mjyNyD;olYtcef;xJudk 0ifoGm;w,f/ tawmfav;MumawmY ]]0ifcJYav udkudk}} wJY/
uRefawmf0ifvkdufoGm;awmY olu vG,ftdwfjyifaew,f/ uRefawmfvJ olUtcef;xJa&mufawmY pdwfxJrSm
wrsKd;BuD;jzpfvmw,f/ olu ]]oGm;Mu&atmif}} vdkY ajymawmY ]]cPaeygOD; pk&,f}} qdkNyD; olYudk
ckwifay:xdkifcdkif;vdkufw,f/
uRefawmfvJ olYab;rSm0ifxdkifvdkuf&if; ]]'Dvdk at;at;aq;aq;rawGU&wm MumNyDaemf}} vdkY ajym&if;u
olUvufuav;udk qkyfudkifvkdufw,f/ uRefawmfYvufawGu at;pufwJYtxdtawGUudk&w,f/ a&csKd;NyD;umprdkY
xifyg&JU/ olUyckH;av;udk odkif;zufvkduf&if; yg;uav;udkerf;vdkufw,f/ NyD;awmY ausmYSif;wJY vnfwdkifuav;?
em;Gufzsm;av;awG? aemufNyD; olY&JUESKwfcrf;eDqdk;avYrSdwJY pdkajywJYESKwfcrf;av;awGudk qufwkdufqdkovkd
wqifYcsif;
erf;vdkufw,f/
tusav;ay:uae EdkYvkH;vkH;av;udk tkyfudkifvdkufNyD; tomt,mzspfnSpfvdkufawmY olUvufuav;awGu
jyefvnfodkif;zufvmw,f/ qHyifarT;arT;av;awG&JU &eHYudkcHpm;vdkuf&if; olYvnfwdkifuav;udk vQmeJYvsufay;
vdkufw,f/ &ifuav;awG aumYwufvmNyD; ESmoHav;eJY ]]udk rqdk;eJYuGm}} vdkYajymvdkufw,f/ b,f&rvJ?
tpuwnf;u
yvefcsxm;NyD;NyDyJ/ aeYcif;olYtdrfrSm b,folrSrSdbl;qdkwnf;u armif;wifxm;wmav/
tusMu,foD;awGudkjzKwfvdkuf&if; olYyg;pyfuav;xJudk vQmav;xdk;xnfhvdkufawmY ol yg;pyfudkapYxm;&mu
[vdkufNyD; uRefawmfYvQmav;udk pkyf,lvkdufw,f/ Mu,foD;awGtm;vkH;jyKwfoGm;awmY olutusuav;udk
aemufudk
cRwfcsvkdufw,f/ 0if;0gwJY tom;ta&ay:rSm b&mtjzLav;u ae&m,lxm;w,f/ uRefawmfeJYawGUawmYvnf;
z,fay;&wmaygYav/ olUudk,fav;udkzufvdkuf&if; ausmbufu b&mcsdwfuav;udk jzKwfvdkufawmY avQmavQm
vQLvQLyJ jzKwf&w,f/ aSUuaeNyD; qGJcRwfvdkufawmY olu vufuav;awGudk aSUudkqefYwef;ay;w,f/ olUudk,f
uav;&JU tay:ydkif;rSm t0wftpm;qdkvdkY tyfcsnfwrQifawmifrS rSdawmYygbl;/
'geJY uRefawmfvnf; 0if;0gwJYAdkufom;av;udk pvsufvdkufw,f/ olwGefYueJjzpfoGm;ayr,fY NidrfcHaew,f/
tJ'Duae tay:wufvdkufNyD; twefi,fawmifrwfaewJY EdkYoD;acgif;av;awGudkawGU&awmY raeEdkifawmYyJ vQmeJY
tjym;vdkufodrf;vsufvdkufw,f/ EdkYoD;acgif;yef;a&mifav;udk ESKwfcrf;eJYikHNyD; pdwful;xJu ykHazmfxm;cJYwJYtwdkif;
aoaocsmcsmpdkYay;vdkufw,f/ vufwzufu vufnSKd;vufrudkokHNyD; EdkYoD;acgif;av;udkvSdrfYay;vdkufw,f/
uRefawmfY
pdwfawG xefvmNyD; olYEdkYav;udk yg;pyfxJawmfawmfa&mufatmif tm;&yg;&ikHvdkufawmY olUvufawGu
tdyf&mcif;udk

qGJqkwfvdkufw,f/ 'DtcsdefrSm uRefawmfYvufawGu olY&JUpuyfxrDav;udk csdwfjzKwfay;vdkufNyD; tomav;xdk;cGm


vdkufw,f/ olY&JU ajzmifpif;awmifYwif;wJY aygifwefazG;azG;av;awGu wrkw[kwfcsif;xGufay:vmw,f/
atmufrSm
yef;a&mifyifwDuav;u rsufESmi,fi,feJYMunfhaew,f/ olUudk wGef;vSJvdkuf&if; yifwDuav;udk
vdyfcRwfvdkufw,f/
oluvJ wifyg;awGu tvdkufwod< wifyg;tdtdav;awGudk aygifwefazG;azG;av;awG?>
awmfawmfMumMumyGwfoyfay;aevdkufw,f/
cPaeawmY olYaygifESpfvkH;Mum;xJ 'l;wzufuxnfhvdkuf&if; um;xkwfvdkufawmY tarT;eDusifusifav;awG
atmufu odomxifSm;aewJY tpduav;udkawGUvdkuf&w,f/ rdwfaqGa[mif;awGqdkawmYvJ
txl;wvnfvkyfraeyJ
vufeJYtomay;yGwfay;vdkufawmY w[if;[if;eJY nnf;oHav;awGxGufvmw,f/ vufnSKd;eJY tpdav;rSm uBuD;
cauG;awGa&;ay;vdkufawmY cg;uav;uwjznf;jznf;aumYvmw,f/ atmufbufikHYMunfhvdkufawmY
olUtzkwfav;rSm
t&nfav;awG pdrfYusaeygNyD/ vufcv,fav;udkaxmifvdkuf&if; olY&JUt0av;rSmawYvdkufNyD; tomav;yJ
wqpfcsif;
zdoGif;vdkufawmYw,f/ 'DtcsdefrSm olY&JUtoufSLoHawGuvnf; jrefoxufjrefvmygNyD/ toGif;txkwfudk
ykHrSefav;
vkyfay;vdkuf&if; wcsDrSmawmY qGJxkwfvdkufNyD; olUtzkwfuav;udk vQmzsm;av;eJYwdkYvdkufw,f/ ol xl;qef;ovdk
jzpfae&if;u owd0ifvmNyD; ...
]] [if udkudk bmvkyfaewmvJ pkudk i&Jray;ygeJY udkudk&,f ...}} vdkY ajymvmw,f/
]] ...}}
]] udkudk vdkY ... rvkyfygeJYuGm? vdrmygw,f }}
'gayrJY uRefawmfu bmrS jyefajymraeawmYyJ t0av;xJudk vQmudkcRefvdkufNyD; xdk;xnfhvdkufawmY pum;awG
&yfoGm;NyD; w[if;[if;eJYjyefjzpfvmw,f/ uRefawmfYvQmudk txJudka&mufEdkiforQa&mufatmifxdk;xnfhvdkufNyD;
olUt&nfav;awG&JUt&omudk cHpm;vdkufawmYw,f/ oluawmY rjiif;EdkifawmYyJ uRefawmfY&JUyg;pyfxJrSm rdef;arm
aew,f/ ESKwfcrf;om;av;awGudk enf;enf;qGJ[vdkufNyD; twGif;om;av;awGudka&m? tjyifESKwfcrf;awGudka&m
tm;&yg;&vsufay;vdkufawmY olUvufawGu uRefawmfYacgif;udkqGJNyD; olU[mav;eJYuyfxm;vdkufw,f/
rsufESmrSmyg
t&nfawG ayusHukefygNyD/ 'gayr,fY bmrSvkyfraeawmYyJ vufuvJ tpduav;udkyGwfupm;ay;&if; qufwdkuf
vsufay;vdkufawmY yGufueJ jzLjzLuav;awGxGufusvmawmYw,f/ uRefawmfvnf; tm;vkH;udk yg;pyfxJxnfhNyD;
wcsuft&omcHMunfhum rsKdcsvdkufawmYw,f/ olUudkMunfhvdkufawmY oluSufNyKH;av;eJYtwlarmYMunfhNyD;
olYab;udk
vmtdyfzdkY uRefawmfYudkac:vdkufw,f/ NyD;rS rsufESmav;eDeDeJY ...
]] udkudkYudk pk odyftm;emwmyJ }}
]] bmjzpfvdkYvJ udkudkuvJ GHp&mMuD;udk? pkjzifY wcgrSawmif 'grsKd;rawG;zl;bl; }}
]] udkudk pkudkcspfwmudk;pk&JU? pkqDrSmav udkudkYtwGuf cspfp&mawGcsnf;yJSdw,f }}
]] aMomf ...udkudk&,f ...}}
cyfnnf;nnf;av;ajym&if; uRefawmfYqHyifawGudkqGJzGvdkufw,f/ oluawmY uRefawmfYudk pGJvrf;oGm;wm
aocsmaeygNyD/ [kwfw,fav? awmfkHtcspfeJY'Dvdkvkyfay;rSmr[kwfwm olvJodrSmaygY/
NyD;awmYrS olY&JUEdkYuav;awGudk pdkYay;? tpduav;udk yGwfay;vdkufawmY olwjznf;jznf; jyefvnfNyD;awmY
pdwfawG wuf< qkH;jzwfvdkufw,f taumif;qkH;vkyfay;zdkY olYudk ?DwcgawmY>
]] tm; ...udkudk emw,f? awmfygawmY udkudk&,f jyefxkwfvdkufyg }}
]] cPav;yJ onf;cHvdkufyg pk&,f? enf;enf;ae&if remawmYygbl; }}
]] wu,faemf ...}}

]] wu,fygpk&,f? yxrtBudrfqdk 'DvdkyJemwmyJwJY }}


uRefawmfvnf; oltmkHajymif;atmif tay:bufudkaTUvdkufNyD; olYESKwfcrf;av;awGudk ikHvdkufvdkufw,f/
vufwzufuvnf EdkYvkH;vkH;av;udk qkyfe,fay;vdkufawmY olwjznf;jznf;jyefNyD; zDvifawGwufvmw,f/
wcsufrSmawmY qwfueJaqmifYoGif;vdkufwm t&if;xdatmif0ifoGm;awmYw,f/ olYudkMunfhvdkufawmY
tHBudwfxm;wmudk awGYvdkuf&w,f/ 'geJYwjznf;jznf;csif; oGif;xkwfvkyfay;vdkufawmY
olYrsufESmav;NyKH;vmw,f/
txJrSmawmY vufeJYqkyfxm;ovdk usyfaewmawGU&w,f/
uRefawmfYpdwfxif aemufxyftcsufig;q,favmuf aqmifYvdkufawmY t&nfav;awGvdkufvmNyD; enf;enf;
acsmifoGm;w,f/ 'geJYyJ acsmYoGif;wmudk&yfvdkufNyD; ykHrSefaqmifYcsufawGeJYaqmifYawmYw,f/ tawmfuav;MumawmY
olvnf; atmufuae ray;wwfay;wwfeJY aumYay;wmvmw,f/ oluaumYay;vdkuf? uRefawmfuaqmifYvdkufeJY
wufnDvufnD tcspfyifv,fxJrSm avSmfcwfaeMuw,f/
]] aqmifY aqmifY udk ...udk pk cHEdkifvmNyD }}
]] 'Dvdkav;vm; [if }}
]] >ywf zwf pGyf ... aumif;vmNyD udkudk }}
]] pk NyD;awmYrvm; ... tm; uRwfuRwf }}
olvnf; uRefawmfY&JUaqmifYcsufawGudk atmufuae tpGrf;ukefaqmifYwif&if; uRefawmfvnf; aqmifYcs&if;eJY
NyKdifwlqdkovdkyJ ESpfa,mufpvkH;NyD;oGm;MuygawmYw,f/ uRefawmfY[mudk olY[mav;xJuqGJxkwfvdkuf&if;
olUab;rSm
vSJcsvdkufawmY olu uRefawmfYyckH;ay:acgif;uav;rSDxm;w,f/ atmufrSmawmY tdyf&mcif;awGu pdkTJvdkY? 'gawGudk
olb,fvdkSif;rvJrodbl;/
naeapmif;awmY olYtarrvmcifrSmyJ a&rdk;csKd;NyD; tdrfjyefvmcJYygw,f/ BuKd;pm;cJY&wJY uRefawmfYrSmawmY
xdyfawGudk usdef;pyfvdkY .../ tdrfa&mufawmY tcef;xJ0ifNyD; apmapmpD;pD; tem;,lvdkufygawmYw,f/
_________________________________________________
( 'DtaMumif;awGudk 'DavmufyJajym&ifaumif;r,f xifw,f/ bmvdkYvJqdkawmY tckxd oleJYtquftoG,f
rjywfao;bl;/ a,murBuD;uvJ ta&;ay;vdkufwmvGefvdkY qdkawmY waeYaeYawmif ,ljzpfMurvm;rodbl;/
wu,fvJ uRefawmfolUudk cspfrdaeNyDav/ olUudk qdkNycJYwJYoDcsif;vnf; uRefawmfY qDrSm &Sdygw,f/ vdkcsif&ifawmY
ar;vfeJY awmif;,lEdkifygw,f )

(4)
tay: xyfeJYatmufxyfZmwfvrf; ...
'DtaMumif;ajym&&if enf;enf;awmYausmrvkHbl;/ bmvdkYvJqdkawmY tJ'Daumifrav;aewmu uRefawmfwdkY
atmufxyfrSmav .../ udk*g;zD; cifAsm;vnf; odygw,f/ uRefawmfwdkYaewJYae&mu vTwfawmfem;u &dyfomwck??
olYtazu uRefawmfYbdk;awmf&JU txuft&mSd? odoGm;&ifawmY b,faumif;rvJ/ 'gayrJY yg;pyfu(vufuaygY)
,m;aeawmY pGefYpm;NyD;ajymjyvdkufawmYr,f/
'Dtdrfudk uRefawmfYbdk;awmf ydkrdk;Sif;&NyD;ajymif;vmawmY 2000 jynfhESpf? wdkufwdkufqdkifqdkif arv 6&uf?
uRefawmfYarG;aeYrSm pajymif;jzpfwm .../ tJ'DtcsdefuawmY atmufxyfudk rsufpdupm;vdkufawmY nDtpfr
ESpfa,mufudk awGUvdkuf&w,f/ tBuD;u Spfwef;? ti,fu ig;wef;/ bmrS odyfrxl;jcm;wmeJY bmodbmomyJ
aevdkufygw,f/ aemufydkif; uRefawmf tdkiftrfwD a&mufawmYrS olYudk owdxm;rdw,f/ olUarG;aeYrSm
vufaqmifay;NyD;awmY oli,fcsif;taeeJY 0ifvkH;&if;&if;ESD;oGm;Muw,f /
olu uRefawmfYxuf 11v wdwid ,fw,f .../ uRefawmfY arG;aeYrSm vufaqmifjyefay;?
aus;Zl;wifaMumif;ajym ... olu ]]ajymae&r,fYolawGrS r[kwfwm}} qdkyJ .../
'DvdkeJY oli,fcsif;txmeJYaecJY&if;u wESpfavmufMumoGm;w,f/ wESpfjynfhvnf;jynfha&m uRefawmfwdkY
ausmif;qif;&w,f/ ynmoifumvNyD;oGm;wmaygY/ wu,f ausmif;qif;y&dwf'fvkyfzdkY wpfvjyefNyD; ppfa&;jy
usifY&w,f/ tJ'Dwkef;u uRefawmfwdkYausmif;u tufpf0rf; OD;cifnGefY&JU az;A&dwfausmif;? oludk,fwdkifvmNyD;
csD;`rSifYw,fav .../ ausmif;udk wevFmuae paetxdaeYwdkif;oGm;&wm? tdrfjyefvm&if b,folrSrSd? udk,fwdkif
aomYzGifYNyD; 0if&w,f/ waeYawmY tdrfrSm aomYusef&pfcJY&muae Zmwfvrf;pwmygyJav .../
tJ'DaeYu enf;enf;apmapmjyef&w,f/ uRefawmfwdkYwyfcGJu pGrf;aqmif&nfaumif;vdkYqdkNyD; qkay;wJYtaeeJY
apmvTwfvdkufwm/ wcsKdUabmf'gawGuawmY tdrfrjyefao;yJ avQmufoGm;Muw,f/ uRefawmfuawmY acR;awG
oHawGeJYqdkawmY rxl;ygbl;qdkNyD; tdrfjyefcJYvkdufw,f/
tdrf0a&mufvdkY wHcg;zGifYr,fvJvkyfvdkufa&m ...aomYrSdwmudkawGUvdkuf&w,f/ igawmY um;NyD[vdkY
udk,fYudk,fudkajym&if; xdkifem;aecsifwmeJY olwdkYtdrfcef;udkqif;oGm;NyD; bJvfwD;vdkufw,f/ cPaeawmY
olxGufvmNyD; wHcg;zGifYay;w,f/ olUnDruawmY cPxGufvmMunfhw,f? NyD;awmYjyef0ifoGm;a&m .../
tdrfaSUcef;rSm oleJYuRefawmfESpfa,mufxnf;? ar;MunfhawmY taru aSmYyifoGm;w,fqkdyJ ...uRefawmfvJ
]]uDvDudkvm;}} vdkYaemufvkduf&if; ]]aomYarYusefcJYvdkY? cPem;csifwmeJY0ifvmwm? vlBuD;awGrSdbl;qdk&ifvnf;
raumif;bl;av? udk,f tjyifuyJ apmifYaevdkufr,f}} qdkNyD; jyefxGufzdkYvkyfvdkufawmY ...]] r[kwfwm? aeyg
udkBuD;uvJ ...tcsif;csif;awGyJ}}? tJ'DvdkajymwmeJY uRefawmfvnf; jyefxdkifaeNyD; qufyGm;aevdkufawmYw,f/
olYudk aoaocsmcsm MunfhrdawmY wDSyfjzLjzLav;ay:rSmusaewJY qHyifeDnKda&mifazsmYazsmY&,f? vnfwdkif
ausmYausmY&,f? eDaxG;wJYESKwfcrf;av;&,f? tNrJvdkvdk tNyKH;uav;wckSdaewwfwJY rsufESmav;&,fudk jrif&w,f/
'gayr,fY zsufaewmwckSdw,f/ rsufvkH;awGudk aocsmrjrif&atmif &Dz&uf(tvif;,dkif)xm;wJY rsufrSefwck?
enf;enf; uoduatmifYjzpfoGm;w,f? tJ'geJY ...
]] rsufrSefcRwfvdkufygvm; ...}} yg;pyfu trSwfwrJYeJYxGufoGm;w,f/ oluvJ ...
]] tif; }} qdkNyD; a,mifNyD;cRwfvdkufawmY ...
]] [kwfNyD? ckrSyJ rsufESmvSvSav;udk aoaocsmcsmjrif&awmYw,f }}
]] tdk ...bmawGajymaewmvJ }}
]] [kwfw,f? ckeu rsufrSefeJYqdkawmY acsm&JUtvSawGudk zkH;uG,fxm;ovdkyJ? tckrS ...}}
]] udkBuD;aemf ...tckrS bmjzpfovJ }}

]] tdkwl;eJY pDtdkwl; zvS,fwmvGJrSm;oGm;w,f }}


]] [if bmajymwmvJ? ajymvdkufrSjzifY tqef;csnfhyJ }}
]] aMomf ...toufSLrSm;oGm;w,f ...vdkY }}
]] awmfyg odyfydkwmyJ ...}} vdkYajym&if; Sufovdkvkyfaew,f/ aocsmwmuawmY tJ'DtcsdefupNyD; uRefawmf
olYudk cspfrdoGm;w,f qdkwmygyJ ...../ ( acsm = acsm,krGef )
awmfawmfMumMumpum;xdkifajym&if; olYtaMumif;tawmfrsm;rsm;udkodvdkuf&w,f/ olu oDcsif;
em;axmif&wm 0goemygw,f/ topfawmfawmfrsm;rsm;udkvnf; pkaqmif;wwfw,f/ wcsKdU oDcsif;awGqdk
qrfy,fvfoDcsif;awG uRefawmfYqDrSmawmifrSdbl;/ b,fu&wmvJvdkYar;awmY oli,fcsif;wcsKdUqDuwJY/
oli,fcsif; ? uRefawmfenf;enf;remvkdjzpfoGm;w,f/ oDcsif;awGbmawGay;wJY oli,fcsif;[m
oleJYb,favmufrsm;&if;ESD;aeNyDvJvdkYaygY/
olYykHpHMunfh&wmawmY &nf;pm;rSdao;ykHyJ/ aemufrS olYnDrudk wdk;wdk;wdwfwdwfar;MunfhawmY
]]vdkufaewJYolawGawmYykHaewmyJwJY? bmvJ udkBuD;uvdkufrvdkYvm;}} vdkYar;ao;w,f/ uRefawmfvnf; uav;u
'DvdkajymwmcH&awmYSufSufeJYyJ bmrSrajymEdkifawmYbl;/ oluawmY oGm;ajymvdkufr,f vkyfaeao;vdkY
wm;xm;&w,f/ olwdkYu nDtpfrESpfa,mufxJqdkawmY ti,fru uRefawmfYudk tudkBuD;vdkawmfawmfcspfw,f/
rkefYawGbmawG vkyfpm;&ifvJ olyJvmvmac:wm .../
uRefawmfYbufuvJ olwdkYudkwwfxm;wJYuGefysLwmynmav;eJY jyefNyD; ulnD&wmaygY/
tJ'DaeYu acsmeJYpum;xdkifajym&if; {nfhcef;upm;yGJay:udk rsufpdupm;vdkufawmY pdkif;pdkif;crf;vSKdif&JU
azaz:0g&DrSwfwrf; ADpD'DudkawGUawmY cPiSm;vdkYajymawmY ...
]] cPyJaemf naejyefay;&r,f ...}}
]] [if b,fvdkjzpfwmvJ? jznf;jznf;aygY ...}}
]] udkBuD;aemf r&bl;qdkr&bl;yJ ...nae acsmuem;axmifOD;rSm ...}}
]] uJav ...tJ'gqdkvJ ul;xm;vdkufr,fuGm? NyD;wmeJYvmay;vdkufr,f? [kwfNyDvm; ...}}
]] [kwf }} qdkNyD; tNyKH;uav;eJYacgif;ndwfvdkufawmY yg;csKdifYuav;wckudk nmbufyg;rSmawGUvdkuf&w,f/
trSwfwrJYeJY pdkufMunfhaerd&if; rsufvkH;awmifrvTJrdbl;/ aemufrS olu uRefawmfYrsufESmaSUrSm
vufeJYumvkdufawmYrSowd0ifvmNyD; tMunfhvTJvdkuf&w,f/ em&D0ufavmufaeawmY uRefawmfvnf;
bdk;awmfqDzkef;vSrf;qufvdkufw,f/
tJ'DawmYrS tqJtqdkcHNyD; aomYawmif;vdkufawmY? bdk;awmfu tJ'DrSmyJ apmifYaevdkYajymNyD;? wynfhwa,muf
vTwfvdkufr,fvdkYajymNyD;zkef;csoGm;w,f/
olvTwfvdkufwJYola&mufvmawmYrSyJ tdrfjyeft0wftpm;vJ? a&rdk;csKd;NyD; tacGul;? aemuf atmufqif;NyD;
tacGjyefay;vdkufw,f/ nuszkef;qufawmY ...
]] naeu em;axmifjzpfao;vm; }}
]] [kwfuJY ...}}
]] b,foDcsif;ukd tBuKdufqkH;vJ ...}}
]] acsmuawmY tdkarar udkBuKdufw,f }}
]] [kwfvm; udk,feJYtBuKdufcsif;wlom;yJ aumif;wmayg ...}}
]] udkBuD;aemf bmajymcsifwmvJ }}
]] bmrS r[kwfygbl;uGm }}
]] ...}}
]] ...}}
'DvdkeJYyJ a&mufwwf&m&majymMu&if; ...
]] acsm ...}}
]] [if ...ajymav udkBuD; }}
]] aemufaeYvJ tdrfrSm aomYusefcJY&if aumif;rSmyJuGm ...
]] [m ...bmawGajymaewmvJ }}

]] tdrfrSm aomYusefcJYrS acsmwdkYqD0ifNyD;em; ... aemuf acsmudkvJ cpm;&wmaygY ...}}


]] trav; ...'grsm; 'Dwdkif;vmvnfvJ&wmyJudk }}
]] wu,faemf ...tJ'gqdk udk,faeYwdkif;vmrSm ...}}
]] tif; vlBuD;awGawmY rsufpdaemufawmYrSmyJ }}
]] aumifrav;aemf ...vlBuD;udkaemufwmvm; }}
tJ'DvdkeJY n 11em&Davmuftxdzkef;ajymjzpfMuw,f/ zkef;csvdkufawmY &ifxJrSm [movdk? aysmfovdkeJY
wrsKd;BuD;jzpfaeovdkyJ .../
aemufaeYawGusawmY ygrpf&oGm;NyDjzpfwJYtwGuf aeYwdkif;oGm;vnfawmYw,f/ vlBuD;awGcsif;vnf;
&if;ESD;awmY bmrStxl;tqef;vkyfrajymMubl;aygY/ oleJYvnf; wpwp ydkNyD;&if;ESD;vmovdk? pum;av;awGeJYvnf;
wjznf;jznf; cspfwJYtaMumif;awGudk rodromav;em;oGif;awmYw,f/
aemuf wvESpfvavmufMumawmYxifwmyJ? ewforD;ykHjyifADpD'DxGufvmw,f/ tJ'DxJu oDcsif;awGxJrSm
pdkif;pdkif;&JU pdwful;,Ofterf;rsm;eJY qdkwJYoDcsif;udk uRefawmf tawmfBuKdufoGm;w,f/ olYudkvnf; BuKdufr,fxifvdkY
ay;em;axmifvdkufawmY tacGawmif awmfawmfeJYjyefr&bl;/ nae 3 em&DavmufusawmY ... tdrfaSUu bJvfoH
jrnfvmw,f/ xGufMunfhvdkufawmY acsmjzpfaew,f/ uRefawmftHYMooGm;w,f? bmvdkYvJqdkawmY
uRefawmfwdkYtdrfudk
olrS odyfvmavYrSdwm/
]] uJ wHcg;zGifYay;OD;av? 'DvdkyJ {nfhonfudkqufqH&ovm; udkBuD;&,f }}
tJ'DawmYrS uRefawmfvnf; owd0ifvmNyD; wHcg;zGifYay;&w,f/ tdrfxJudkac:cJYNyD; {nfhcef;u qufwDay:rSm
ae&mcsvdkufw,f/ olu uRefawmfYudk tacGjyefay;&if; ...
]] acsm 'Dudkrvmcif udkBuD;bmawGvkyfaewmvJ ...}}
]] 'DvdkygyJ? taru w&m;acGul;cdkif;xm;vdkY ul;ay;aewm }}
]] aeygOD;? acsmudk bmjzpfvdkY wHcg;csufcsif;zGifYray;&wmvJ? udkBuD;u aMumufvdkYvm; }}
]] r[kwfygbl;uGm? acsm&JUtvSrSm udk,fY&JU zefSifawG aygYpfvkyfwmcHvdkuf&vdkYav ...}}
]] ydkNyD ... 'geJYacsmvmwm 'DtacGjyefay;&if; wacGavmuful;csifvdkYav ...}}
]] &wmaygY tckapmifY,loGm;av }}
]] tif; ...acsmu wacGvkH;ul;csifwmr[kwfbl; }}
]] tif? 'gjzifY b,fvdk ...}}
]] [kwfw,f? tJ'DxJu pdkif;pdkif; oDcsif;wyk'fxJyJvdkcsifwm }}
]] tkdau ...udk,fodNyD }}
tJ'geJYyJ oDcsif;wyk'fxJudkyJ ul;ay;vdkufNyD; tacGvJjyefxGufvma&m? wcsufprf;NyD; olYudkay;vdkufw,f/
olu vSrf;,lvdkufNyD; jyefzdkYjyifvdkufw,f/
]] aMomf acsm? udkBuD;ajymp&mSdao;w,f cPavmufxdkifygOD; }}
]] tif; bmvJajymav ...}}
]] 'D pdwful;,Ofterf;rsm;eJY qdkwJYoDcsif;udk acsm awmfawmfBuKdufvdkYvm; ...}}
]] [kwfw,fav ...bmjzpfvdkYvJ }}
]] udk,fvJBuKdufw,f ...tJ'DoDcsif;vdkyJ udk,fpdwful;,OfNyD; arQmfvifYae&wJY terf;awGSdw,f }}
]] b,fuygvdrfY ... aumifrav;wa,mufawGUxm;NyDaygYav ...}}
]] [kwfw,fav? aumifrav;wa,mufaygY? udk,fYudkrodcsifa,mifaqmifNyD; vpfvsLSKaevdkY }}
]] aMomf ...awmfawmfqdk;wmyJ ...acsm bmulnD&rvJ ...ajymav }}
]] 'gqdk tawmfyJ? ulnDyg acsm&,f ...udk,fYudk vpfvsLSKrxm;ygeJYvdkY }}
]] tdk ...udkBuD;uvJ ...bmrSef;rodbl; }}
]] wu,fyg acsm&,f? udk,f arQmfvifYcJY&wJY pdwful;awGudk vufawGUjzpfvmcGifYay;ygaemf ...}}
]] ...}}

uRefawmfvnf; olYvufuav;udk vSrf;udkifvdkufw,f/ ol [efaqmifyefaqmifkef;ayr,fY aemufqkH;awmY


cGifYjyKygw,f/ olSufaew,fqdkwmodvdkuf&ovdk uRefawmftajctaeaumif;aewmudkvJ odvdkuf&awmY ...
]] b,fvdkvJ acsm&,f ajzygOD;uGm ...}}
]] udkBuD;uvJ cufygw,f ...}}
]] tajzuvnf;Sdygw,f acsm&,f ...acsmvufcHvdkuf&ifvG,foGm;rSmyg }}
]] [m uGm ...}}
]] uJ 'gqdk oabmwl&if acgif;ndwfjyaemf ...}}
tJ'geJYyJ olcPpOf;pm;aeNyD;rS .....
]] udkBuD; wu,f acsmudkcspfw,fqdkwm aocsmvm; }}
]] ar;p&mrvdkawmYygbl;uGm ...acsmudkav vGefcJYwJY 4 ESpfwnf;u cspfaewm? uav;rdkYvdkY ...}}
cPaeawmY olYacgif;uav; qwfueJndwfvdkufwmudk jrifvdkuf&awmY uRefawmfaysmfoGm;w,f/ yckH;uav;
udkvSrf;zufvdkufawmY olwGefYueJjzpfoGm;ayr,fY rkef;bl;/ uRefawmfvJ olUab;rSm yl;uyfxdkifvdkuf&if;
qHyifav;udkoyfwifvdkufw,f/ aemuf yg;uav;udkerf;vdkufawmY aoG;a&mifuav;awG&Jwufvmwmudk
awGU&w,f/
cspfp&maumifrav;udk bmrSrvkyfyJ b,faeEdkifawmYrSmvJ/
wqwfqwfwkefaewJYESKwfcrf;uav;udk uRefawmfzGzGav;erf;vdkufawmY olYwudk,fvkH;yg wkefcgoGm;w,f/
olodyfNyD; pdwfvSKyfSm;aew,fqdkwm odvdkuf&awmY rsufESmav;udk armYay;vdkuf&if; ...
]] raMumufygeJY acsm&,f ...udk,f bmrSrvkyfawmYygbl;? udk,ft&rf;aysmfw,f/ b0rSm taysmfqkH;aeYyJ?
acsmeJYudk,f b,fawmYrSrcGJawmYbl;aemf ...udk,fYudkcspfw,faemf ...}}
]] cspfygw,f udk&,f ...'gayrJY b,folrSrodapeJYOD;aemf ...? uJ ararwdkY vdkufvmae&if raumif;bl;?
nrS zkef;qufvdkufawmYr,faemf ...}} qdkNyD; cyfoGufoGufav;jyefqif;oGm;w,f/ olul;cdkif;wJY tacGav;awmif
xm;ypfcJYw,f/ aus;Zl;ygyJ ...pdkif;pdkif;crf;vSKdifa& .../
cspfolawGjzpfvmMuawmYvnf; obm0twdkif; avQmufvnfMu? cspfwif;aESmMueJYaygYAsm/ olYtdrfuvnf;
enf;enf;usyfawmY olvnf;tjyifxGuf&wm cyfcufcufyJ .../ olYtdrfudkyJ oGm;oGm;vnf&if; olYudk uGefysLwm
jyay;csifa,mifaqmifNyD; vlawGtvpfrSm zufxm;vdkuf? cdk;erf;vdkufaygYAsm/ olYnDrav;uvnf; awmfSmygw,f?
uRefawmfwdkYudk uif;apmifYay;w,f? olYtdrfuawmifajymao; ...rif;nDrvJ rif;oifay;rS uGefysKwmudkydkNyD;
pdwf0ifpm;vmovdkyJwJY .../
cufcJwJYxdef;csKyfrSKawGatmufrSm uRefawmfwdkYESpfa,muf renf;udk xGufaygufSmcJY&w,f/ ol oifwef;awG
bmawG oGm;wmawmifrS tdrfutBuKdtykdYvkyfay;awmY cGifudkqifvdkYr&bl;/ tJ'DvdkeJY w&ufrSmawmY uHMurmu
uRefawmfwdkYudk tcGifYta&;ay;vmw,f/ rSwfrSwf&& ...px&ef;[kdw,frSm csefyD,Havmif; vdkufzfSKd;vkyfwJYaeY?
olu olYoli,fcsif;awGeJY SKd;Munfhr,fqdkNyD; tdrfuxGufvmw,f/ olYtdrfuvJ oli,fcsif;awGeJYqdkawmY
vdkufrydkYbJ 'Dwdkif; vTwfvdkufwmaygY/ tJ'Dtcsdeftxd olSKd;Munfhr,fqdkwma&m? xGufvkdY&w,fqdkwma&m
uRefawmfrodao;bl;/
jzpfcsifawmY tJ'DaeYu autrf'DrSm tifwmeufoGm;okH;NyD;tjyef aeYcif;bufrSm aeSife,fpD'DudkvmNyD;
tacGoGm;0,fjzpfw,f/ tJ'DujyefawmY AdkufqmvmwmeJY wdkusKdzdkif;cspfuJef;0ifNyD; wa,mufxJyJ qGJvdkufw,f/
tJ'DaeYu ausmfolpdk;eJYawmifawGUao;w,f/ tdrfomxJuae zkef;ajymNyD; GJUapmif;GJUapmif;eJYxGufvmwm? NyD;awmY
uRefawmfYudkrjrifyJ 0ifwdkufoGm;awmY wif;oGm;wmeJY 'DaumifYyckH;udkvSrf;qGJ&if; bmvJnmvJ
qdkNyD;NzJvTwfvdkufw,f/ NyD;rS taygYtyg;oGm;? jyefxGufNyD; pm;p&mawG,l? nmbufjcrf;u pm;yGJtao;wckrSm
xdkifpm;aevdkufw,f/ cP aeawmY rdef;uav;oH qlqlnHnHawGMum;&vdkY wcsufarmYMunfhvdkufawmY
a&mifpkHjc,fxm;wJY aumifrav;wtkyf? tcsif;csif; aemuf&if;ajymif&if; 0ifvmwmudkawGUw,f/
uRefawmfvJ rdef;uav;tkyfqdk&if aMumufwwfawmY at;at;aq;aq;yJ xdkifNyD;pm;aevdkufw,f/ em;xJrSm
qlqlnHnHawGawmY Mum;ae&wkef;yJ ...tJ'DtcsdefrSm uRefawmfYyckH;ay:rSm aEG;ueJ txdtawGUwck&vdkufw,f/
wjznf;jznf;csif;armYMunfhvdkufawmY ...acsmjzpfaew,f/ uRefawmfvJ ajymrjyEdkifatmif 0rf;omoGm;w,f/ olUudk

qGJNyD;xdkifcdkif;? tat;awGbmawGrSmay;NyD; tusKd;taMumif;ar;MunfhvdkufawmY SKd;yGJMunfhrvdkYwJY/ uRefawmfvnf;


cGif&wkef;vkyfxm;rSqdkNyD;? px&ef;u abmvfGrf;u b,fvdkylwJYtaMumif;? tJ&fuGef;rEdkifwJYtaMumif;? aeYcif;buf
qdkawmY ydkylrSm ponfjzifY pdwfysufatmifajymNyD; at;at;aq;aq; xGufvkdY&wkef; avQmufoGm;zdkYajymvdkufw,f/
]] b,fvdkvJacsm ...tJ'DrSmqdk&if pdwfysufp&mBuD;aerSm ...udk,fwdkY avQmufoGm;&atmifav }}
]] tif;aemf ...at;at;aq;aq;xGufvdkY&wkef; ...udkYoabmav ...}}
]] 'gawGaMumifY cspf&wm ...'gqdk [dk*kyfudkxm;cJYawmYav ...}}
]] tif; ...a[YaumifawG ...ig SKd;rMunfhawmYbl;? tdrfudkjyefrajymeJYaemf? odvdkYu taoyJ ...}}
]] vkyfMuaygY ...SifwdkYu ...}} olYudk0dkif;NyD; Mobmay;wJYtoHawGxGufvmw,f/ uRefawmfvnf; olYvufuav;udk
udkifvdkuf&if; qdkifjyifudkxGufcJYawmYw,f/
wdkusKduvJxGufvma&m ...b,foGm;&rSef;rodwmeJY ...]]vmuGm ...wae&m&mrSm at;at;aq;aq; xdkif&if;
pOf;pm;MuwmaygY}} vdkYajymNyD; qmul&mwm0gu aumfzDqdkifudkac:vmcJYw,f/ vpfzfeJY txyfESpfq,fudk
wufcJYMuNyD; tay:vJa&mufa&m qdkifxJudk0ifcJYMuw,f/ vlenf;enf;Sif;wJY eH&HaxmifYem;upm;yGJrSm
xdkifvdkufMuw,f/ NyD;awmY olYtwGuf uylcsDEdktat;&,f? uRefawmfYtwGuf tufpfy&ufqdkwcGufrSmvdkufNyD;rS
olYudkuRefawmf aocsm Munfhjzpfw,f/ olujyifqifxm;vdkufwm ...uRefawmf o0efawmifwdkrdw,f/
qHyifudkvnf;jyifxm;wm b,fvdkrSef;rodbl;? oleJYawmY tawmfvkdufw,f/ aSUbufezl;ab;u qHyifuaepNyD;
aemufqkH;ausmbufem;u qHyifudka&mufwJYtxd twdkqkH;uae tSnfudk wjznf;jznf;
apmif;apmif;av;qif;oGm;wJY qvkyfykHpH? bmauvdkY ac:vJawmYrodbl;/ abmf'gwdkYawmY odrvm;yJ? NyD;awmY
aemufzufuawmY pwufyfauyJ/ ol0wfvmwmu yef;a&mifBuKd;okdif;av;&,f? tay:u
tustyg;av;wckxyf0wfvdkY? abmif;bDu tjzLa&mif zpfwifav;&,f? atmufu puufcsmSL;
yef;a&mifeJYtjzLa&mifusm;av; .../ olYudk wnfhwnfhMunfhvdkufNyD; ...
]] 'Dutjyef tmSawmf0ifoGm;&atmifaemf ...}}
]] [if udk bmjzpfwmvJ aeraumif;bl;vm; }}
]] aMomf r[kwfygbl;? kwfw&ufBuD; &ifckefoHawG&yfoGm;vdkY ...ESvkH;eJYrsm; wckckvm;vdkY }}
]] tJ ...tJ'gu ywf0ef;usifeJYqdkifw,f ...}} aemuf q&m0efavoHeJY ...
]] tif; SifYudk uRefrajym&&if a&m*gydkqdk;rvmatmif tckSifYudk 'DvdkjzpfapwJYt&mawGeJY a0;a0;rSmaeyg? NyD;awmY
aumifrav;awGu odyfrirf;ygeJY ...tMunfhawGudk xdef;odrf;aygYSif/ aMomf ...'g SifY usef;rma&;
twGufajymwmaemf ...em;axmifyg }}
]] trav; rvkyfygeJYacsm&,f ...aemuf 'DvdkrajymawmYygbl;? wu,fajymwm acsmtJvdkajymvdkufawmY
udk,ft&rf;cHpm;vdkuf&w,f ...}}
]] yef;uefjym;eJYaygY ...tJav aemufwmygudk&m ...'DvdkSm;Sm;yg;yg;awGU&wm acsmem;rSmuyfaeaygY}}
]] trdefYawmftwdkif;ygyJ cifAsm ...uJuJ aumfzDawG aomufvdkufMuOD;pdkY }}
olYudk MunfhvdkufawmY uylcsDEdkudk rufrufarmarmaomufaew,f/ uRefawmfuawmY tufpfy&ufqdkudk
BudwfrSdwfNyD; t&omcHaewmaygY ...[kwfw,f? t&ufwdkY bD,mwdkY aomufovdkyJ olY&JUcg;oufjyif;SwJYt&omudk
BuKdufrdwm .../ ZGef;av;eJY wZGef;cyfNyD; olYbufudkvSrf;vdkufawmY ]]csKd&JUvm; [if}} wJY/ uRefawmf acgif;ndwfNyD;
olYESKwfcrf;av;rSm awYay;vdkufw,f/ yg;pyfxJvJa&mufa&m ...olYrsufESmSKHUrJYoGm;vdkufwm ...NyD;awmY uRefawmfYudk
qdwfqGJw,f/ tm;ueJatmfvdkuf&if; olYudkvufnSKd;av;auG;jyvkdufawmY vufoD;qkyfjyw,f/ aemuf olu ]]
vlawGrsm;aevdkYaemf ...vlSif;rSodr,f }} qdkNyD;ajymvdkufw,f/
cPaeawmY qdkif0uae vlwcsKdU0ifvmNyD; t*FvdyfvdkajymoHawGygMum;vdkuf&w,f/ b,fuwdk;&pfawGvJ
vdkYawG;vdkuf&if; olYrsufESmav;udkMunfhNyD; aumfzDudk wpdrfYpdrfYaomufaevdkufw,f/ tJ'DtcsdefrSm olu ...
]] udk udk ...}}
]] [if bmjzpfvdkYvJ }}
]] [dkrSm OD; r[kwfvm; ...tdrfuodoGm;&ifawmY 'kuygyJ }}
]] bdk;awmfrsm;uGm ...at;aq;yg? udk,f ydkifygw,f }}
]] acsmawmYaMumufw,f ...oGm;&atmifuGm ...}}

]] b,fudkoGm;rSmvJ }}
]] awmfuGm ...tjyifusrSajymMur,f ...abvfSif;vdkufawmY aemf ...}}
]] tif;av uspf uspf ... 'DrSm ...}} qdkNyD; 0dwfwmwa,mufudk vufjyvdkufw,f/ aiGSif;NyD;awmY xGufvmMuw,f
...olYudk t&ifxGufoGm;cdkif;vkdufNyD; ...bdk;awmfwdkYpm;yGJudk avQmufoGm;vdkufw,f/ tckrS ajym&OD;r,f?
bdk;awmfqdkwmu OD;av;yg? uRefawmfu rdbawGtdrfae&if rD;rrSefwmudkrBuKdufwmeJY OD;av;eJYyJ vmaew,f/
tck bdk;awmfu {nfhonfawGeJYvdkufvm&if; 'Dudka&mufvmwm .../
]] av;av; ...[J[J }}
]] rif;uawmYvkyfawmYr,f? at; igajymygay&JUaemf vlBuD;awG rsufESmrysufapeJY ...}}
]] av;av;uvJAsm ...om;vJ 'DavmufawmY vdrmygw,f ...tJ'g rkefYzdk;av;enf;enf; ...}}
]] tif; ...a&mY 'DrSm wykvif;qdkawmfa&maygY ...q&mod&ifawmYuGm ...}}
]] 'DavmufawmY em;yg av;av;&m ...uJ oGm;vdkufOD;r,f }}
tJ'DvdkeJY rkefYzdk;awmif;NyD; xGufvmcJYawmYolu vpfzfem;rSmapmifYaew,f/ Mumvdkufwm vdkYajymawmY OD;av;udk
]]rkefYzkd;uyfawmif;aewmav}} vdkYjyefajymvdkufNyD; ac:xm;wJYvpfzfa&mufvmwmeJY qif;vmcJYMuw,f/
uHaumif;csif awmY vpfzfxJrSm uRefawmfwdkYESpfa,mufwnf;? olYudkzufvdkufawmY rkef;bl; ... NyD;
acgif;av;udkarmYvdkufNyD; olY&JUyef;aoG;a&mifESKwfcrf;av;udk tomav;wdkYerf;vdkufw,f/ aemuf
atmufESKwfcrf;av;udk ikHvdkufawmYAsm... pdwfxJrSm awmfawmfYudkrdk;rGjzpfvmw,f ...olawmYrodbl;/ NyD;awmY
vQmav;eJY yg;pyfav;xJudkxdk;oGif;vkdufawmY vufawGu uRefawmfYudk cyfwif;wif;zufvmw,f/
'DtcsdefrSmyJ bJvfujrnfvmawmY vlcsif;cGmNyD; vpfzfxJu xGufcJYMuw,f/ pdwfxJrSmawmY
atmufa&mufwmjrefvdkufwmaygY .../ tJ'DrSmyJ b,foGm;&rvJqdkwm tBuH& oGm;w,f/
abmf'gwdkYxifwJYtwdkif;ygyJ ...kyfSifkH/
olYudkajymvdkufawmY aumif;om;yJwJY? bmum;MunfhrvJajymawmY aSUaqmifkHrSmjyaewJY jrefrmum; ...
vlrif;xifwmyJ? MunfhavvdkYajymvdkuf&if; qlygavmY*sfuyJ vufrSwf0,fvdkufw,f/ wu,fawmY uRefawmfu
jrefrmum;awG odyfMunfhavYrSdbl;? [J [J tckawmY kyfSifMunfhcsifvdkYrS r[kwfwm .../ vufrSwf0,fNyD;awmY
rkefYawG? aeMumpdawG? ZD;xkyfawG0,fNyD; kHxJudk0ifcJYMuw,f/ 0ifvJoGm;Mua&m aMumfjimawGawmif pjyaeNyD/
txJrSm 0efxrf;wa,mufu rD;xdk;NyD; ckHae&mvdkufjyNyD;aemufydkif;rSmawmY taESmifYt,Sufuif;uif;eJY
Munfh&awmYwmaygY/
oluawmY ajymwmaygY 'Dum;udk olMunfhcsifaewmMumNyD qdkwJYtaMumif;? rBuKHvdkYrMunfhjzpfwm bmnmaygY/
aeMumpdcGmoHawGuvnf; wajzmufajzmufeJY olYqDuxGufvmw,f/ NyD;awmY uRefawmfYudk
aeMumpdxkyfvSrf;ay;w,f/ cGmvJray;bl; ...wjcm;aumifrav;awGeJYrsm; uGmygY/ uRefawmfvnf;
udk,fYzmomudk,fcGmpm;&if; 'DvdkyJ awG;&if; Nidrfoufaerdw,f/ tcGHawGudk aSUMurf;cif;ay:ypfcsvdkufawmY ...
]] udk ...}}
]] [if ...bmvJ }}
]] tcGHawGudk tJvdkypfrcseJYav? 'DrS uRwfuRwftdwfxJxnfh }}
]] olrsm;awGvnf; 'DvdkyJypfaewmudk ...}}
]] [kwfawmY[kwfw,fav? acsmawmY vdkufodrf;&wJYolawGudk tm;emvdkY? 'Dvdkpkxm;NyD;rS xm;ypfcJYw,f }}
uRefawmfvJ tjiif;ryGm;awmYygbl;? udk,fYrSmu aSUquftqifajyaezdkY ta&;BuD;wmudk/ uRefawmfvJ aemufawmY
olYudkaeMumpdcGmauR;vdkufw,f ...olYudk ]]yg;pyf[}} qdkNyD; cGHUauR;vdkufrS ...olu owd&oGm;NyD; ]] t[J
[kwfom;yJ? acsmzmomacsmpm;aewm udkYudkawmif rauR;rdbl;}} qdkNyD; jyefcGHUay;w,f/ tJ'DvdkeJY wjznf;jznf;
udk,fcsif;yl;uyfvmMuw,f/ olYudk,fav;u uRefawmfY&ifcGifxJudk wjznf;jznf;a&mufvmw,f? tvdkufoifYav;
qGJ,lvdkuf&if; olYqHyifav;udkoyfay;vdkufw,f/ zGzGav; erf;SKdufvdkufawmY [J&fukwfeHYav;u arT;aewmyJ/
olYudk cyfwif;wif;av;zufvdkufawmY oluuRefawmfYbufudkvSnfhMunfhw,f ...ESKwfcrf;av;u 0dkif;vdkY/ &vmwJY
tajctaeay:rSm tcGifYta&;udk trdt&aumufpm;vdkufw,f ...epfpw,fGKdif;xufawmif awmfao;/ olY&JU
0dkif;aewJYESKwfcrf;av;udk ikHvdkufNyD; ausmav;udkzGzGav;yGwfay;aerdw,f/ cPaeawmY olYbufuvJ wkHUjyefrSK
&vmw,f/ vQmav;udkxdk;oGif;vdkufawmY oluyg;pyfav;ukdenf;enf;[ay;w,f/ txJrSm vQmtcsif;csif;

yGwfwdkufrd MuawmYw,f/ olYvQmav;udktay:yifYwifvdkufNyD; pkyf,lvdkufawmY olYvufawGu ulu,f&mrJYolvdk


uRefawmfYudk cyfwif;wif;qkyfudkifvmw,f/ uRefawmfvJ ausmav;udkyGwfay;ae&muae wqifYwufNyD;
olYaygifay:udk vufudk aTUvdkufw,f/ cyfjznf;jznf;yGwfay;aeawmY olvnf; uRefawmfYqHyifawGudk
qGJzGvkdufw,f/ uRefawmfY vnfyif;udk odkif;zufvdkufNyD; tqufrjywf terf;awGudk oluzefqif;w,f/
uRefawmfvnf; tajctaeaumif;NyDqdkwmodawmY wcsufrSm vufudk ausmbufudkjyefaTUvdkufNyD; aemufuaeyJ
tusav;udkyifYwifvdkufawmYw,f/
ausmjyifav;udk vufeJYyGwfay;&if;u waGUaGUeJY tay:zufudkwufvkdufawmY b&mav;udkprf;rdw,f/ oluawmY
bmrSrajymawmYyJ uRefawmfY&JU pGrf;aqmifrSKawGMum;rSmarsmygae&if; terf;awGudkyJ wm0ef,lxm;w,f/
aemufawmY vufwzufu olY&JUAdkufom;av;udk tusay:uaeyGwfay;vdkufawmY olwcsufwGefYueJjzpfoGm;w,f/
olrjiif;wmeJYyJ vufudktusatmufudkoGif;vdkufNyD; tay:udkwjznf;jznf;wufvdkufawmY olU&JUEdkYvkH;vkH;av;udk
b&may:uaeprf;rdw,f/ yGwfoyfae&if;eJY pdwfawGrxdef;EdkifawmYyJ b&mav;atmufudk vufxdk;oGif;vdkufw,f/
b&mav;udk vufzrdk;eJY tay:udkwGef;wifvkduf&if;uae olYudk wcsufMunfhvdkufawmY aMumufaeovdkyJ/ olYudk
wcsuftm;ay;ovdkNyKH;jyvdkufNyD; EdkYoD;acgif;av;udk vufnSKd;vufreJY zrf;udkifvkdufawmY ...]]udk rqdk;eJYuGm}}
vdkYajymw,f/ [J[J 'DtcsdefrSb,f&awmYrvJ? tem;rSm a>ra&mufae&ifawmif aysmfaysmfBuD; taygufcHvdkufrSmvdkY
awG;&if;eJY olYudk ]]acsmuvJuGm ...udk,fYudkcspfw,fqdk ...}} vdkYajymvdkuf&if; olY&JUEdkYoD;acgif;av;udk tomav;
upm;ay;vdkufw,f/ qufNyD; EdkYtkHav;ukdyg qkyfvdkufnSpfvdkufeJYe,fay;vdkufw,f/
]] [ifY udkuvJuGm ...acsm b,fvdkae&rSef;rodawmYbl; }}
]] acsmuvJuGm udk,fucspfvdkYygqdkrS ...}}
tJ'DvdkeJY EdkYav;awGudke,fay;&if; cPaeawmY uRefawmfYacgif;udk atmufudkaTUvdkufNyD; olYtusav;udk
vSefwifvkdufawmYw,f/ 0kd;w0g;tvif;a&mifxJrSm olY&JUEdkYoD;acgif;av;awGu axmifrwfvdkY ...? uRefawmfvnf;
pdwfrxdef;EdkifawmYyJ vQmav;eJYxdk;vsufvdkufawmY olYvufawGu uRefawmfawmYqHyifawGudk qkyfqGJxm;w,f/
uRefawmfYvQmrSmyg wrsKd;av;cHpm;vdkuf&NyD; atmufunDawmfarmifuyg axmifxvmawmYw,f/
EdkYoD;acgif;av;udk pdkYay;vdkuf&if; aemufwzufudkvnf; vufeJYqkyfe,fay;vdkufawmY olYtoufSLoHawG
wjznf;jznf;jrefvmw,f/ aemufNyD; yg;pyfudkus,fus,f[? olU&JUEdkYav;wckvkH;udk
0ifEdkiforQ0ifatmifoGif;vdkufw,f/ jyeftxkwfrSmawmY oGm;av;eJY zGzGav;jcpfay;vdkufawmY tmYueJtoHav;u
uRefawmfYpdwfawGudk ydkNyD;wufvmapygawmhw,f/ ..
NyD;awmY uRefawmfvnf; vufwzufudk atmufudkavQmqif;vdkfufNyD; olYabmif;bDZpfav;udkqGJcsvdkufw,f/
ZpftuGJav;uaeNyD; uRefawmfYvufudkoGif;vdkufawmY olYaygifav;awGu apYxm;w,f/ tJ'geJY uRefawmfvnf;
olY&JUEdkYoD;acgif;av;udk qwfueJudkufvdkufawmYaygifav;awGum;oGm;w,f/ tJ'DtcGifYta&;udk,lNyD;
uRefawmfYvufudk aygifMum;xJprf;vdkufawmY olYyifwDav;rSm t&nfav;awGpdkaewmudkawGUvdkuf&w,f/
yifwDay:uaeyJ vufeJY yGwfay;&if;uae olY&ifckefoHawGudkawmif Mum;vkduf&ovkdyJ .../ aemuf
yifwDav;udkqGJz,fNyD; vufav;eJY prf;vdkufawmY olUwudk,fvkH;&JU tEl;nHhqkH;ae&mav;udkxdrdvdkufw,f/
olYvufawGu uRefawmfYvufudk zrf;udkif vdkufwmeJY olYtvdkus cP&yfxm;ay;vdkufw,f/
NyD;wmeJY vufudkrvSKyfbJ vufacsmif;av;awGudkyJvSKyfNyD; yGwfay;vdkufawmY olYvufawGeJY uRefawmfYvufudk
ukwfvdkufw,f? odyfawmYremygbl; ...&ygw,fav/ 'DtcsdefrSm uRefawmfuawmY yg;pyfvJrtm; vufvJrtm;
jzpfaeNyD/ yg;pyfuvnf; 0goemt& EdkYpdkYaeovdk atmufudkvnf; ordkif;ay;wm0eft& uvday;ae&w,f/
pdwfxif okH;rdepfavmufvnf;Mumvma&m ...uRefawmfYvufcv,fudk olYt0av;xJudkoGif;vdkufawmYw,f/
'Davmuf yGwfay; qGay;xm;wmawmifrS txJrSusyfaewkef;yJ/ wjznf;jznf;csif; t&if;txd0ifatmif
pdwfSnfvufSnfeJY tawmfav; tm;xkwfvkduf&w,f/ vufcv,fudk txJrSmvSnfhywfay;&if;eJY
t&nfav;awGxyfpdrfYvmawmY tawmfav; vSKyfvdkY&vmwmeJYyJ oGif;vkdufxkwfvdkufpvkyfay;vdkufw,f/
oluawmY zDvifawGwufNyD; wudk,fvkH; wkefcgaeNyD/ toufSLoHawGqdkwm rm&oGefajy;vmwJY
tajy;orm;xufawmif jyif;xefaeovdkyJ/ tJ'geJY uRefawmf tvdkufododeJY aemufxyf tcsufokH;q,favmufvJ
cyfMurf;Murf;vkyfay;vdkufawmY olYvufawGu uRefawmfYvufudk ukwfjcpfNyD; [if;ueJ oufjyif;SnfBuD;eJYtwl
NidrfusoGm;ygawmYw,f/

kyfSifudkMunfhvkdufawmY NyD;cgeD;aeNyD ...wcsKdUawmifxjyefukefMuNyD/ toHawGMum;ae&wmuawmY


aumif;vJraumif;bl;qdkyJ .../ tJ'geJY olYudk ]]b,fvdkvJ? vlrif;aumif;vm;}} vdkYar;vdkufawmY tif;qdkyJ .../
uRefawmfvnf; olYqDu wpfSL;awmif;NyD; enf;enf;yg;yg;oefYSif;? vufokwfNyD; olYaeMumpdtcGHawGxnfhwJY
tdwfxJudk xnfhxm;vdkufw,f/ olYt0wftpm;awGudk oyfoyf&yf&yfjzpfatmifvkyfay;vdkufNyD; olYvufudkqGJum
kHxJu xGufvmcJYw,f/ tJ ...rjyefcifawmY tdrfomydkYvdkuf&ao;w,f/
kyfSifvnf;NyD;a&m ...nae 4em&DcGJjzpfaeNyD/ tJ'geJY wupDiSm;NyD; tdrfjyefcJYMuw,f .../ tdrfem;vJ a&mufa&m
uRefawmfqif;vkdufNyD; olYudkyJ um;ay:vdkufoGm;cdkif;vdkufw,f/ ]]wvrf;pDvmwm aemf ...}} vdkYvJ
ajymvdkuf&ao;w,f/ tdrfa&mufawmY a&rdk;csKd; t0wftpm;vJNyD; ESyfaevkdufao;w,f/ nusawmYrS xkH;pHtwkdif;
zkef;ajymMuNyD; nOfheufrS tdyf&m0ifcJYawmYw,f/ uRefawmf olYudk tNrJwrf;pavYSdwJYpum;wcGef;u ...
]]vlrif; aumif;vm; ...}} wJY .../
aemuf&ufawGrSmvnf; cdk;aMumifcdk;0SufeJYygyJ/ tdrfoGm;vnfvkduf? vlvpf&if vufudkifvdkufeJY uGefysLwm
q&mvkyfae&wmaygY/ uRefawmfYOD;av;u owday;xm;awmYvnf; enf;enf;qifjcifNyD;ae&w,fav/ 'DvdkeJYyJ
odyfrxl;jcm;wJYtajctaeeJYaevmMuwm wvavmufawmYSdr,f .../
waeYawmY EdkifiHawmftpdk;&udk aus;Zl;wif&r,fYtajctaejzpfvmw,f/ bmvJqdkawmY bdk;awmfESpfyg;udk
Srf;jynfoGm;zdkY wm0efay;vdkufvdkYygyJ .../ ola&m uRefawmfa&m enf;enf;vGwfvyfa&;&oGm;wmaygY/ tdrfudkoGm;
uif;orm;tajctaeMunfh vufudkif? zuferf;eJYaevm&if; waeYrSmawmY tdrfrSm vlwa,mufrSrSdwJY
taetxm;udk a&mufvmw,f/ OD;av;rdef;ru olYrdbtdrfjyefaeawmY uRefawmfwa,mufxJaygYAsm/ xrif;pm;&if
rdbawGtdrf jyefpm;NyD; usefwJYtcsdef 'DtdrfrSmaew,f/ bdk;awmfu na&;nwm pdwfcs&atmifqdkNyD;
olYwynfhwa,mufudkawmY nnvmtdyfcdkif;xm;w,f? aeYcif;qdkwa,mufxJ uRefawmfYvufuRefawmfYajc? 'geJYyJ
Zmwfvrf;wcku tvdkvdkae&if; jzpfvmawmYwmyJav .../
olYbdk;awmfrSdbl;qdkawmY 'dkifbmawG wynfhawGvnf;rSdbl;? olYaemufygoGm;w,fav/ um;udkvnf;
armif;r,fYolrSdawmY ol oifwef;awG bmawGoGm;&if wupDeJYyJoGm;&w,f/ waeY aeYcif;buf
oloifwef;oGm;rvdkY NcH0xGufNyD; um;iSm;aewkef; tjyifujyefvmwJY uRefawmfeJYawGUw,f/ bmvkyfaevJqdkawmY
oifwef;oGm;rvdkY um;iSm; aewmwJY/ ]]oGm;raeygeJYuGm}} qdkNyD; ]]enf;enf;yg;yg; pum;ajym&atmif?
vufaqmifvnf; ay;p&mSdw,f}} vdkYajymNyD; tdrfay:ac:vmcJYw,f ...olYtdrfaSUa&mufawmY
ajcoHvkHvkHeJYeif;NyD;aygY .../
tdrfay:a&mufawmY tat;awGbmawGwdkuf tJ&fuGef;zGifYay;NyD; {nfhcef;rSmxdkifcdkif;xm;vkdufw,f/ aemufawmY
tcef;xJ0ifNyD; olYudkay;zdkYodrf;xm;wJY armifYbvefYpf abmyifav;udk,lvmcJYw,f/ oli,fcsif;wa,muf
olYaqmfrrudk ay;zdkYqdkNyD; 0,fvmwmudk jyefausmfvmwm/ olYem;udkoGm;NyD; vufuav;udkudkifvdkufw,f/ olu
]]bmvJ}} qdkwJYykHpHrsKd;eJYarmYMunfhw,f/ bl;uav;udk vufxJxnfhay;vdkufawmY 0rf;omoGm;ovdkyJ ...tJ'DtcsdefrSm
uRefawmfu xdkifaewJYolYudk tay:uaeikHYMunfhaewmqdkawmY olYvnfyif;aygufuav; [aewmudkawGUawmY
trSwfwrJYeJYyJ pdkufMunfhaerdw,f/ tJ'gudk olrdoGm;awmY SufNyKH;uav;NyKH;NyD; ...
]] 'Dem;u tylaiGU[yfovdkyJ ... ESmacgif;uav ...}}
]] aqm&D;yJuGm udk kwfw&ufqdkawmY pdwfrxdef;EdkifjzpfoGm;w,f }}
]] bmvdkY 'DavmufjzpfaewmvJ rjrifbl;wmusaewmyJ }}
uRefawmfvnf; olYpum;udkeif;vdkufNyD; jyefajymvdkufw,f/
]] jrifbl;w,fqdkayr,fY rjrifbl;wmvJ usefao;wmudk ...}}
]] bmajymw,f ...}}
]] tif;av ...acsmu udk,fYudk wu,frcspfbl;qdkawmY b,f*kpdkufygYrvJav ...}}
]] acsmu tJvdkajymrdvdkYvm; ...udk&,f }}
]] ...}}
enf;enf;rlNyD; pum;rajymawmYyJ acgif;idkufpdkufeJY olYeJYrsufESmcsif;qdkifu qufwDrSmxdkifaevdkufw,f/ olvJ
tHYawmY tHYMooGm;rSmyJ? cPaeawmY uRefawmfYudkvmzufw,f .../

]] udkuvJuGm ...uav;vJr[kwfyJeJY? vm acsmudkzufxm; ...pdwfraumufygeJYaemfudk ...}}


]] ...}}
]] udk vdkY ...}}
uRefawmfYvufudk udkifvSKyf&if;eJY uRefawmfY&ifcGifxJ wkd;0ifvmw,f/ &ifcGifxJrSm azsmYazsmYuav;rSDxm;&if;u
]] udk&,f ...acsmudkcspf&if tJvdkBuD;raeygeJYaemf ...udkYudk tJvdkjrif&wm acsmpdwfxJrSm wrsKd;BuD;yJ? aevdkYudkr&bl;/
acsmudk pum;jyefajymygOD; udk&,f ...}}
]] uJyg acsm&,f xm;vdkufygawmY ...udk,frSm;w,fvdkYyJxm;vdkufyg ...}}
]] udk,fbmrSrrSm;ygbl; udk&,f ...acsmuvJacsmyJ udkYudkacsmbufuvJ *kpdkufwwf&rSmaygY ...uJ ajym ...acsm
bmvkyfay;&rvJ }}
]] twlaecsifNyD acsm&,f ...}}
]] ararwdkYudk vmajymaygY ...}}
]] [muGm udk,fajymwmu ...}}
uRefawmfvJ pdwfxJu rdk;rGjzpfvmwmeJY olYudk odrf;usKH;zufvdkufNyD; rsufESmav;wckvkH;udk terf;rdk;awG
Gmcsvdkufw,f? ae&mvGwfqdkvdkY tyfcsvdkYr&ap&bl;/ olYawmY uRefawmfYvufawGudk
cyfwif;wif;qkyfudkifxm;w,f/ aemufawmY uRefawmfYvnfyif;udkjyefzufvdkufNyD; rGwfodyfwJYterf;awGeJY
jyeferf;w,f/ uRefawmfY&ifawGvJ w'dwf'dwf ckefaeNyD/ cPaeawmY wckowd&vdkufNyD; ...
]] tdrfaSUcef;BuD;rSmqdkawmY rsufESmcsif;qdkifwdkufujrif&if raumif;bl;/ tcef;xJoGm;&atmifaemf ...}}
]] udk aemf ...}}
]] vmyguGm ...}} qdkNyD; olYwudk,fvkH;udkayGUcsDNyD;ac:vmcJYw,f/
uRefawmfYtcef;xJa&mufawmY cef;qD;awGcsvkdufNyD; tJ&fuGef;zGifYvdkufw,f/ rGef;vGJNyDqkd uRefawmfYtcef;u
aea&mifxdk;awmY tJ&fuGef;zGifYrxm;&if aevdkYr&bl;? tJ'geJY 16 'D*&DrSmxm;vdkufw,f/ olYudkMunfhvkdufawmY olu
bmvkyf&rSef;rodwJYykHeJY &yfaew,f/ olYvufuav;udkqGJNyD; uRefawmfYukwifay:xkdifcdkif;vdkufw,f/
olxdkifvdkufawmY uRefawmfvnf; ab;uae0ifxdkifvdkufw,f/ NyD;awmY olYyckH;av;udkzufvdkufNyD;
nSyfdk;atmufem;av;udk tomav; zdvdkufyGwfvdkufvkyfay;aew,f ...tusay:uyJav/ (prf;Munfhyg?
xl;jcm;ygvdrfYr,f/ )cPaeawmY olYEdkYav;ay:udk ajymif;NyD;udkifvkdufw,f/ oluawmY 'DtawGUtBuKHuSdNyD;awmY
bmrSrajymbl;/ uRefawmfvnf; olYvnfwdkifav;udk erf;vdkuf&if; EdkYav;awGudkzspfnSpfay;vdkufw,f/
tJ'DrSm olu ...
]] aMomf udk cP ...}}
]] ajymav acsm ...}}
]] acsmu tdrfjyef&OD;rSmav ...tusawGaMuukefvdkY b,fjzpfrvJ }}
]] tJ'DawmY ...}}
]] acsm cRwfxm;vdkufrvm;vdkY ...}}
tJ'DvdkajymNyD; olu olYtusav;udk Mu,foD;wvkH;csif;jzKwfw,f/ uRefawmfvnf; raeEdkifwmeJY ulnDNyD;
jzKwfay;vdkufw,f/ tm;vkH;vJjzKwfNyD;a&m wcgrS aea&mifeJY xdawGUzl;ykHr&wJY 0if;rGwfjzLpifwJY qifpG,fa&mifEkEk
tom;pdkifav;awGudk jrifvdkuf&w,f/ yef;Eka&mifb&mav;atmufu EdkYESpfa&mif&ifGefYav;&,f? oG,foG,fvsvs
vufarmif;av;&,f? atmufudkMunfhawmY Adkufom;azG;azG;av;eJY csufwGif;eufeufav;&,fwdkY[m &ifckefoHawGudk
ESKd;qGaew,f/ tvSMunfhxm;csifavmufatmifudk aTpifkyfxkwckeJY tvm;o@mefwlaew,f/ tawmfMumMum
awG;&if;ai;&if;eJYMunfhaerdw,f ...tdyfrufxJrSmawmif rrufrdcJYbl;wJY olY&JUkyfoGif[m uRefawmfYudk trdt&
qGJaqmifzrf;pm;xm;w,f/ aemufawmYrS olu ...
]] udk ... udk vdkY ...}}
]] aMomf ...acsm }}
]] b,favmufawmifvSaevdkY Munfhr0jzpfae&wmvJ }}
]] pOf;pm;aewm ...tufzdk'dkufqdkwm 'DvdkyJvm;vdkY ...}}
]] awmfyg ...'DrSm acsmtus? wae&mrSm csdwfxm;ay; }}

uRefawmfvnf; csdwfwck,lNyD; eH&Huyfwef;uav;rSm csdwfxm;vdkufw,f/ olYqDukdjyefvSnfhvm&if; uRefawmfY


wDSyfudkcRwfvdkufw,f/ abmif;bDudkygcRwfvdkufNyD; tem;uykqdk;wuGif;udk aumuf0wfvdkufw,f/ olYab;em;rSm
0ifxdkifvdkufNyD; vnfwdkifav;udkerf;vdkufw,f ...NyD;awmY ckwifacgif;&if;udk cyfavsmavsmrSDvdkufNyD;
olYaemufuae ausmav;udkyGwfay;aevdkufw,f/ aemufNyD; olY&JUb&mav;udk csdwfawGjzKwfay;vdkufw,f/
jyefxvdkufNyD; aSUuae olYb&mav;udkqGJ,lvdkufNyD; ckwifwdkifrSmcsdwfxm;vdkufw,f/ olYudkarmYMunfhvdkufawmY
olu vufESpfzufudk ykckH;ay: Muufajccwfvsufxm;w,f/ uRefawmfu ]]rSufygeJY uav;&,f}} vdkYajymNyD;
olYyg;av;udkyGwfay;vdkufw,f/ olu wcsufNyKH;MunfhNyD;awmY uRefawmfYvufwzufudkqGJNyD;
olYEdkYav;ay:wifay;vdkufw,f/
]] vlqdk; ...olodyfvnfwmyJ }}
]] udk,furqdk;ygbl; acsm&m ...cspfwmyg? cspfvGef;vdkYacsmudk ikHawmifxm;csifwm }}
]] tydkawG ...cPav;? acsm r,kHzdkYjyifvdkufOD;r,f ...}}
]] uav;raemf ...vlBuD;udk rpeJY ...}}
uRefawmfvnf; pdwfawGudkrxdef;EdkifawmYyJ olUudkzufNyD;vSJcsvdkufw,f/ ESKwfcrf;csiferf;w,f ...vQmav;yg
xnfhay;vdkufawmY olu tvdkufwodyJ pkyf,lvdkufw,f/ ESpfa,mufom;vQmcsif;upm;Mu&if uRefawmfYatmufrSm
nDawmfarmifu Edk;vmawmYw,f/ ykqdk;udkawmY atmufudkavQmcsvdkufw,f/
olYESKwfcrf;av;awGudkerf;ae&muae atmufudk jznf;jznf;csif;qif;vmcJYw,f/ ar;apYav;udkerf;vdkufawmY
olYvufawGu uRefawmYausmudk cyfwif;wif;zufvmw,f/ tJ'DuwqifY za,mif;om;eJYwlwJYvnfwdkifav;&,f?
atmufu &ifGefY0if;0if;av;&,fudk vQmeJYvsufay;aerdw,f/ &ifnGefYav;udkvsufae&if;u uRefawmfYvufawGu
olYpuyfxrDav;&JU tuGJaMumif;xJuae vufoGif;NyD; aygifav;udkyGwfay;vdkufao;w,f/ &ifGefYav;rSm rmuif
wcsufav;vdkufNyD;wJYaemufrSawmY cyfyg;yg;av;axmifxaewJY olY&JUEdkYoD;acgif; yef;&ifYa&mifav;udk
ikHvdkufw,f/ &ifxJrSmvnf; ppfwD;0dkif;wcku oHNyKdifwD;rSKwfaeMuNyD/ EdkYoD;acgif;av;udkikHxm;&muae
yg;pyfxJrSmyJ vQmav;eJY apmif;wdkufvdkufw,f/ olYyg;pyfav;uae w[if;[if;jzpfvmNyD ...tJ'geJY yg;pyfxJu
EdkYoD;acgif;av;udk vQmeJYoyf oGm;av;eJY cyfzGzGudkufvdkufNyD; yg;awGcsKdifY0ifoGm;atmifpdkYay;vdkufw,f/
olYvufawGu uRefawmfYacgif;udkudkifxm;NyD; qHyifawGudkzGay;aew,f/ uRefawmfvnf;Asm ...kyfSifkHxJwkef;u
pdwfxdef;xm;orQawGudk 'Dae&mrSyJ aygufuGJ ypfvdkufw,f/ pNyD;awmY pdkYvdkufwm b,fbufqdkawmY
nmbufudkajymif;vdkufw,f/ EdkYoD;acgif;av;udk ESKwfcrf;eJY wif;wif;nSyfxm;vdkufNyD; tay:udkqGJ,lvdkufawmY
olYqDu ]]udk&,f b,fvdkvkyfaewmvJ}} qdkwJY toHav;u wkefwkef,if,ifeJYxGufvmw,f/
tJ'DbufrSmpdkYay;aewkef; usefwJY EdkYav;wzufudkawmY vufwzufeJY qkyfe,fay; aevdkufw,f/
El;nHhvdkufwmqdkwm ajymrjywwfatmifyJ ...vufacsmif;awGuwqifY&wJY zDvifu wudk,fvkH;rSm
MuufoD;arG;nif;awGxvmapw,f/ vufawGqdkwm olYEdkYav;xJudkepf0ifoGm;rvm;vdkYawmifxifrdw,f/
olYEdkYav;awGudk yg;awGeJYygyGwfoyfay;vdkuf&if; cPaeawmY wjznf;jznf;csif; atmufqif;vmvdkufw,f/
Adkufom;av;awGudk vQmav;eJYvsuf&if; csufav;em;a&mufawmY vQmudkcRefaeatmifxm;vdkufNyD;
xdk;xnfhvdkufw,f/ ]]tmY}} qdkwJY cspfp&mtoHav;eJYtwl olYudk,fav;wckvkH; vl;vGefYoGm;w,f/
uRefawmfYvufESpfzufeJY olYcg;av;udk udkifvdkufNyD; olYpuyfxrDu csdwfuav;udkvdkufSmaerdw,f/ tJ'DawmYolu
]]ab;rSmav udk&JU}} vdkYajymvdkufrSyJ awGU&awmYw,f/ csdwfuav;udkjzKwfvdkufNyD;
oluwifyg;av;udkMuGay;xm;w,f/ ukwif ajc&if;rSmvTm;vdkufNyD; olYaygifav;ay:rSm acgif;wifxm;vdkufw,f/
olu xvmNyD; uRefawmfYacgif;udk zGzGav;yGwfay; aew,f/ aemuf olYudkjyefwGef;vSJvdkufNyD;
olY&JUabmif;bDav;tay:uae aygifMum;av;xJudk vSrf;prf;vdkufw,f/ t&nfav;awGudkprf;rdvdkufawmY
uRefawmf0rf;omoGm;w,f/ olYaygifav;udkqGJum;vdkufNyD; abmif;bDatmufem;udk olYtzkwfav;ay:uaeqGJz,fNyD;
ab;udkuyfvdkufw,f/
tuGJaMumif;pdpdav;udkjrifvdkuf&NyD; olYudk,fuypnf;awGtm;vkH;[m yef;a&mifav;awGqdkwmudk owdxm;rd
vdkufw,f/ tuGJaMumif;xdyfuae vufreJYNzJNyD; tpdav;udk vufnSKd;eJYyGwfay;vdkufawmY olYvufawGu
tdyf&mcif;udk qkyfudkifxm;wmudk awGU&w,f/ yGwfay;ae&muae tm;r&jzpfvmNyD; abmif;bDav;udkvdyfNyD;
qGJcRwfvdkufw,f/ 'DtcsdefrSmawmY uRefawmfvdkvm;awmifYwcJY&wJY &nfrSef;csufyef;wdkifav;[m

uRefawmfYaSUudka&mufaeNyDav/ tJ'geJYyJ olYt0av;udk vufcv,feJYxdk;oGif;vkdufNyD; w0ufavmufa&mufawmY


cP&yfvdkufw,f/ olY&JUtwGif;om;awGu usL;ausmfvmwJY uRefawmfYvufcv,fudk 0kdif;NyD;nSyfxm;Muw,f/
enf;enf;av;upm;ay;vdkufawmYrS twGif;xJuae t&nfav;awGpdrfYusvmawmYw,f/ tckrSyJ
vSKyfomvGefYomjzpfoGm;awmYw,f ...vufcv,fudk aSUwdk;aemufiifupm;ay;vdkuf&if; cPaeawmY
uRefawmfYrsufESmudkikHYvdkufNyD; olYt0av;udk vQmzsm;av;eJYwdkYxdvdkufw,f/ vufeJYupm;ay;wmudk
NidrfcHae&if;uae xl;jcm;wJYtxdtawGUaMumifY rsufvkH;zGifYMunfhvdkufawmY ...
]] udk udk rvkyfygeJY acsmi&JBuD;ygYr,f }}
]] acsmuvJuGm udk,fuvkyfay;wmyJ? acsmvkyfcdkif;wmrSr[kwfwm ...}}
]] udkuvJaemf cufwmyJ ...}}
]] rcufygeJY acsm&,f ...acsm i&JrBuD;atmif NyD;&ifudk,fYudk uefawmYvkdufaygYaemf ...}}
tJvdkajymvdkufNyD; vQmapmif;eJY tpdav;udkyGwfwdkufav;vdkufw,f/ olYcg;av;wcsufaumYoGm;&if;
wifyg;awGuajrmufwufvmw,f/ tpdav;udk ESKwfcrf;eJYikHNyD;pkyfay;vdkufawmY txJuae t&nfav;awG pD;us
vmawmYw,f/ uRefawmfvnf; vQmeJYodrf;vsufvdkuf&if; vQmudk t0av;uaexdk;oGif;vdkufw,f/
ol wGefYueJjzpfoGm;NyD; cg;uav;udkaumYay;vmw,f/ wifyg;awGuvnf; vSKyf&rf;aeawmY rsufESmay:udk
t&nfav;awGayusHukefw,f/ olYtxJrSmawmY t&nfav;awG wjznf;jznf;rsm;vmNyD ...'geJY uRefawmfYvQmudk
txJudk a&mufEdkiforQa&mufatmifxdk;oGif;vdkufNyD; t&nfwcsKdUudkpkyf,lvdkufw,f/ atmufuypnf;uvJ
cdk;vdk;ckvk jzpfvmw,f/ olYtzkwfav;xJudk vQmeJYoGif;vsufae&if;u vufnSKd;av;eJY tpdav;udk
yGwfay;aevdkufw,f/ oluawmY [if;[if; [if;[if;eJYnnf;nL&if; ykHrSefav;aumYay;aew,f/
olaumYay;vdkufwdkif; uRefawmfu vQmeJY txJudk aqmifYoGif;vdkufw,f/ tJ'DvdkeJY ig;rdepfavmufvJvsufrda&m
olYtzkwfuav;xJrSm SKHUcsDyGcsDjzpfvm&if;eJY txJu jzLjzLt&nfav;awGxGufusvmawmYw,f/ uRefawmfvnf;
yg;pyfeJYcH,lvdkuf&if; w0ufavmufudkrsKdcsNyD; usefwJYw0ufavmufudkawmY olYESKwfcrf;av;udkpkyf,l&if;
ajymif;xnfhay;vdkufw,f/ olvnf; rsKdcsvdkufNyD;rS ...
]] udk&,f ...acsm tm;emvdkufwm? udkuvJ wu,fyJ ...}}
]] &ygw,f acsm&,f udku acsmudkcspfwmudk ...}}
]] tJ'Davmufawmif cspf&vm;udk&,f ...}} olu cyfnnf;nnf;av;ajymvdkufw,f/
]] acsm ...acsmpdwfrqdk;&if udk,fwckavmufajymcsifw,f }}
]] bmvJ[if ...}}
]] acsm ...tJ ...udk,facsmudkvkyfay;ovdk udk,fYudkvkyfay;ygvm; [if }}
]] ...}}
]] acsm pdwfqdk;oGm;NyDvm; ...&ygw,fuGm ...acsmu udk,fcspfovdkrcspfygbl; }}
]] udkuvJuGm ...uJuJ vm ...olYpdwfBuD;yJ }}
uRefawmfvnf; 0rf;omoGm;NyD; olYqGJac:wJYae&mrSm xdkifcsvkdufw,f/ aemuf oluuRefawmfYbpfudkqGJNyD;
cRwfvdkufw,f/ tckrSyJ nDav;vnf; 0rf;omtm;& rwfueJxGufvmw,f/ olu ]][,f tBuD;BuD;yJ}} qdkNyD;awmY
vufeJYudkifvdkufw,f/ olYvufuav;u aEG;vdkufwmAsm ...uRefawmfvnf; zDvifawGydkwufvmNyD; qwfueJ
vSKyfvdkufawmY ...]]NidrfNidrfae? jzwfypfvdkufrSm ...}} qdkNyD; olYyg;pyfav;udk[ uRefawmfYudkwcsufMunfhvdkufNyD;
xdyfuaep ikHvdkufw,f/ aemufawmY yg;pyfxJudk 0ifEdkiforQoGif;NyD;vkyfay;aew,f/ 'gayr,fY enf;vrf;rusawmY
cHraumif;bl;As/ olYacgif;av;udkqGJarmYvdkufNyD; 'pfudk'DvdkNzJ? atmufudkqGJcs? 'pfatmufem;av;udkvsufay;
ponfjzifY ajymjyvdkufawmYrSyJ pepfusoGm;awmYw,f/
olYvQmav;atmufrSm uRefawmfrl;arYoGm;avmufatmif t&omSdaew,f/ tckrsm; tdrfrD;avmifawmif
xr`iSdrf;awmYbl;/ aumif;vdkufwmAsm ...'DvdkrsKd;omae&&if xrif;awmifrpm;bJ aeEdkifao;w,f/ olYacgif;uav;
MuGvmvdkuf jyefcsvdkufeJY uRefawmfYudk jyKpkaevdkufwm qHyifav;awGvnf;cg,rf;vdkY .../ uRefawmfvnf;
olUEdkYav;wzufudk vSrf;udkifvdkuf&if;uae qkyfe,fay;vdkuf? EdkYoD;acgif;av;udk vufeJYvSdrfYay;vdkufeJY
vkyfay;aew,f/ olY&JUaEG;axG;wJYjyKpkrSKawGatmufrSm cHpm;ae&if; uRefawmfYiyJBuD;u
wqwfqwfvSKyfvmawmYw,f/ olYyg;pyfxJu qGJxkwfzdkYBuKd;pm;vdkufayr,fY oluvufrcHbl; .../ tm;emwmeJY

uRefawmfvnf; &Edkifoavmuf atmifYxm;vkdufao;w,f/ aemufqkH;awmY b,fvdkrSxdef;rxm;EdkifawmYyJ


olYyg;pyfxJudk tvkH;t&if;eJY yef;xkwfvdkuf ygawmYw,f/ olwcsufawmif oD;oGm;ovm;yJ ...'gayr,fY
qufpkyfay;&if; tukeftpifxGufvmatmif vkyfay;aeao;w,f/ NyD;rS olacgif;armYvdkufNyD;
uRefawmfY&JUt&nfawGudkrsKdcsvdkufw,f/ yg;pyfudk vufuav;eJY okwf&if; ...
]] udk ausNyDaemf ...}}
]] acsm&,f ...udku jyefxkwfrvdkY[mudk bmvdkY ...}}
]] udkYudkcspfvdkYaygY udk&,f ...odNyDvm; }}
tJ'DvdkeJYyJ olYudk tcef;xJrSmxm;cJYNyD; uRefawmfu tdrfaSUxGufvmcJYw,f/ NyD;awmY a&cJaowmxJ a&wykvif;eJY
MuufOESpfvkH;,lNyD; tcef;xJjyef0ifvmcJYw,f/ olu ukwifay:rSmxdkifae&if;uae olYudk,fav;udk
apmifeJYywfxm;w,f/ olYudk a&wdkufNyD; MuufOay;vdkufawmY rBuKdufbl;wJY ...tJ'geJY uRefawmfyJyefqifvdkufNyD;
oleJYuRefawmf wa,mufudkwa,mufzuf&if; vSJNyD; tem;,laevdkufawmYw,f/
tcspfqdkwJYt&omeJYa&maxG;wJY umrt&omudk oleJYawGUrSyJcHpm;rdw,f .../ uRefawmfYudk olodyfcspfw,f
qdkwmvnf; aocsmoGm;w,f/ olY&JU yxrqkH;tawGUtBuKHrSm uRefawmfYtvdkus 'DvdkrsKd;jyKpkay;w,fqdkuwnf;u
uRefawmf odyftm;emoGm;ovdk cspfvnf;cspf? aus;Zl;vnf;wifoGm;w,f/ olYudkMunfhvdkufawmY uRefawmfY
vufarmif;udk acgif;tkH;&if; arS;aew,f ...rsufawmifav;awGpif;vdkY? ESKwfcrf;av;uawmY NyKH;aew,f/
uRefawmfolYrsufESmav;udk vufz0g;eJY nifnifomomyGwfoyfay;&if; tcspfqdkwJY wpkHw&mudk cHpm;rdw,f/
vufnSKd;av;udk ESKwfcrf;ay:wifay;vdkufawmY vQmav;xkwfNyD;vsufw,f/ aemuf ESKwfcrf;av;udkzGifY[NyD;
ikHxm;vdkufw,f/ cPvJaea&m ckeu avsmYusoGm;cJYwJY uRefawmfYpdwfawGjyefNyD;wufMuGvmw,f/ olYudkvnf;
jyefNyD; pdwfawGay:aygufvmatmifyGwfay;aerdw,f/ atmufudk tomavQmqif;NyD; EdkYav;udkikHvdkufawmY olY&JU
rsufvkH;av;awGyGifYvmw,f/ tdk ...rsufvkH;xJrSmvnf; NyKH;&dyfawGygvm; ...]]cspfw,f acsm&,f}} vdkY acgif;udk
jyefarmYNyD;ajymvdkufawmY ...]]twlwlygyJ udk&,f}} wJY/ NyD;awmY ...
]] udk ...}}
]] ajymav uav; ...}}
]] udkYudkav ...acsmu ...}}
]] bmjzpfvdkYvJ acsm ...ajymp&mSd&ifajymyg cspf&,f }}
]] udkYudk acsmu aomYusefcJYwJYaeYupNyD; cspfaewmvdkY ...}}
]] udkYxufawmY aemufuswmaygY ...udku 'Dtdrfudkajymif;vmumpuwnf;uav ...}}
]] vlqdk; ...tJ'Dwkef;u acsm i,fi,fav;Sdao;wmudk ...,kHudkr,kH&bl; }}
]] tckawmY ,kHygacsm&,f ...udk,fYb0wavQmufrSm acsm[m yxrajrmuf tcspfaemufqkH;ygyJ ...}}
]] oGm; ...olodyfcRJw,f }}
tJ'DaemufawmY olYtay:uaexyfNyD;aevdkuf&if; olYudkterf;rdk;awGGmcsvdkufw,f/ vufwzufuawmY
olYaygifMum;udkprf;vdkufw,f ...olu tvkdufwodeJY aygifav;udk[ay;w,f/ uRefawmfYrSmawmY toufSLESKef;awG
rrSefcsifawmY ...&ifxJrSmawmY ESvkH;om;wck[m ,rf;cgaeNyD/ olYudkMunfhvdkufawmY rsufvkH;av;awGrSdwfxm;w,f/
uRefawmfvnf; tcsdefodyfr,lawmYyJ vufnSKd;av;udk t0av;rSmawYNyD; ESKwfcrf;om;wavQmufyGwfay;vdkufw,f/
yGwf&if;yGwf&if;eJY wjznf;jznf;acsmvmwJYtcsdefusrS vufnSKd;udktzkwfav;xJzdoGif;vdkufw,f/
eH&HawGudkyGwfay;&if; txJrSm t&nfav;awGpkrdvmw,f ...tJ'DawmY vufcv,fudkyg ppfulac:vdkufNyD;
ESpfacsmif;yl;vdkufum tvkyfp awmYw,f/ vufESpfacsmif;yl;udk oGif;vdkufxkwfvdkufeJY
tBudrfw&mavmufvkyfay;vdkuftNyD;rSmawmY olYwudk,fvkH; wodrfYodrfYeJY .../ uRefawmfvnf;
tcsdefaumif;udka&mufNyDqdkNyD; uRefawmfY[mudk olYt0av;rSmawYvdkufw,f/ olu rsufvkH;av;zGifYMunfhNyD; ]]udk
acsmaMumufw,f}} vdkYajymawmY ...uRefawmfvnf; ]]udk acsmudk tnSmwmqkH; vkyfay;rSmyg}} vdkYajymvdkufNyD;
tzsm;av;eJY olYtuGJaMumif;av;wavQmufyGwfay;aevdkufw,f .../
cPaeawmY olYu ...]]udk&,f acsmudkoem;ygOD; ...txJu wtm;,m;vmNyD}} vdkYajymwmeJY uRefawmf
olYudkvkyfay;ae&mu cP&yfvdkufw,f/ olYudkwcsufMunfhNyD; ]]acsm udkoGif;vdkufawmYr,faemf}} vdkYajymvdkufawmY
]]udkY oabmygyJ}} qdkwmeJY olYt0av;rSm xdyfzsm;udkawYvdkufNyD; tomav;zdoGif;vdkufw,f/ vufESpfacsmif;yl;eJY

upm;ay;xm;wJY olYtzkwfav;uawmY uRefawmY'pfzsm;udkvufcHvdkufygw,f/ 'gayr,fY aSUqufwdk;zdkYvkyfawmY


olu ...
]] tm; ...udk ...uRwfuRwf emvdkufwmuGm ...}}
]] acsm&,f cPav;yJ onf;cHvdkufygaemf ...aumif;vmrSmyg }}
]] wu,f cPyJemrSmaemf ...rvdrfeJY ...}}
]] wu,fyguGm ...}} qdkNyD; olYESKwfcrf;av;udkukef;erf;vdkufw,f/ ESpfa,mufom; ESKwfcrf;csif;erf;? vQmcsif;
upm;MuNyD; wcsufrSmawmY cg;udkrodromMuGvdkufNyD; zdoGif;vdkufw,f .../ ol uRefawmfeJYerf;ae&muae
kwfw&uf wkefwufoGm;NyD; rsuf&nfav;awGpD;usvmw,f/ olY&JUrsuf&nfawGudkjrifawmY
uRefawmfoem;oGm;ayr,f aemufqkwf vdkYawmYvnf; rxl;awmYbl;av/ tJ'geJYyJ
rsuf&nfpawGudkvufeJYokwfay;vdkufNyD; tBuH&wmeJY EdkYav;udkpdkYvdkufw,f/ olY[mav;xJrSmawmY
usyfodyfaewmyJav ...EdkYpdkY&if;eJY txJrSmenf;enf;av;&oavmufyJ vSKyf&Sm;ay;vdkufawmY
t&nfav;awGpdrfYusvmw,f/ olYudkcGifYyefovdkMunfhNyD; cg;udkaemufenf;enf;qkwfNyD; aqmifYcsvdkufawmYw,f/
]] tm; ...t[ifY [ifY ...}}
atmfoHeJYtwl idkoHuygwcgwnf;vdkufvmw,f/ 'DuaumifrSmawmY acgif;awGylaeNyD ...bkd;awmfuvJ
Budrf;xm;wmudk ...jyemwuf&ifawmY 'kuyJvdkYawG;vdkufNyD; olYudkenf;enf;jyefacsmY&w,f .../
]] acsm ...}}
]] udk ...[ifY ...}}
]] wtm;emoGm;vm;[if ...udk,fawmif;yefygw,f acsm&,f pdwfrqdk;ygeJYaemf ...}}
]] emvdkufwm udk&,f udkajymawmY nSmnSmwmwmvkyfr,fqdk ...}}
]] cufwmyJ acsm&,f ...'DvdkrsKd;u yxrqkH;qdk&if emwwfw,f }}
]] NyD;a&m ...aemufxyfawmY remapeJYawmYaemf ...}}
]] pdwfcsyg cspf&,f ...acsmrsuf&nfawGu ukd,fYudk0rf;enf;apwwfw,f? acsm remap&bl; pdwfcs }}
[l; ...tJ'DawmYrSyJ olYESKwfcrf;av;udkpkyferf;vdkuf&if; ...EdkYav;udke,fay;vdkufw,f/ awmfao;w,f tajctaeu
ykHrSefjyefjzpfoGm;vdkY .../ wjznf;jznf;eJYyJ uRefawmfY[mudk olY[mav;xJrSm xnfhxm;&if; tomav;
ESJYay;aevdkufw,f/ tJvdkae&if;uae olvnf;wjznf;jznf;zDvifawGwufvmovdk txJrSm
enf;enf;acsmifvmw,f/ 'geJY uRefawmfvnf; olYudk wcsuftm;ay;ovdkNyKH;jyvdkuf&if; enf;enf;csif;qGJxkwfvdkuf
jyefoGif;vdkufeJY tvkyfpw,f/ ol tHav;udkBudwfxm;&if;uae NidrfcHaew,f ...Munfh&wm
olodyfremawmYbl;xifw,f/ cPaeawmY txJrSm t&nfav;awGu acsmarGUatmifulnDvmw,f/ uRefawmf
jznf;jznf;csif;vkyfae&mu tSdefenf;enf;`rSifYvdkufw,f/ olYqDuawmY nnf;oHav;awGMum;&w,f ...'gayr,fY
emvdkYatmfwmrsKd;r[kwfbl;av/ olYbufu rD;pdrf;jywmeJY uRefawmfvnf; qvif'g ypfpwif tufSifudk
tSdef`rSifYvdkufawmYw,f/
olYudkMunfh&wm wjznf;jznf;aumif;vmaeovdkyJ ...cg;av;udkvJ raumYwwfaumYwwfeJY aumYay;w,f/
oltaumY uRefawmftaqmifYeJYqkHawmY toHav;u w[if;[if;eJYxGufvmw,f/ ]]acsm udkaqmifYrSaumYay;aemf}}
vdkYajymvdkuf&if; olYESKwfcrf;av;udkerf;vdkuf&if; udk,fcsif;yguyfxm;vdkufw,f/ tom;csif;xdawGUrSKu pdwfawGudk
ydkNyD;wufMuGvmapw,f/ olUay:rSmarSmufNyD; olYESKwfcrf;av;udkerf;&if;eJYyJ cg;av;udkMuGMuGNyD;aqmifYay;vdkufawmY
olYuvnf; atmufuaezufxm;&if;u rGwfodyfpGmeJYwkefYjyefw,f/ olYEdkYav;awGu uRefawmfY&ifbwfatmufrSm
ydjym;ae&if;eJY El;nHhwJYtxdtawGUudkvnf;ay;aeao;w,f/ uRefawmfYudk,fu olYudk,fay:uuGmoGm;rSm pdk;&drfaewJY
twdkif;yJ ol&JUajcESpfacsmif;eJY uRefawmfYcg;udkqGJcsdwfxm;vdkufao;w,f/ tJ'geJY ...
]] acsmuvnf;uGm enf;enf;avQmYygOD; }}
]] tif bmjzpfvdkYvJ ...}} ESmoHav;eJYajymawmY ...
]] acsmu wtm;zufxm;awmY udk,fu tm;b,fSdawmYrvJ ...}}
]] aMomf ...tif; 'Dvdkvm; ...}}
tJ'DawmYrSyJ uRefawmfYrSm vGwfvGwfvyfvyfaqmifYEdkifawmYw,f/ uRefawmfaqmifYaqmifYcsvdkufwkdif; arGU,mu
jyefNyD; yifYwifay;xm;awmY olvnf;aumY&wmtm;SdNyD; cHvdkYaumif;aew,f/ toufudkatmifYxm;&if; olYudk

wwforQrSwforQenf;vrf;awGeJY vkyfay;aew,f ...wcsufrSm zduyfxm;&if;uae txJudk paum0kdif;


0dkif;ay;vdkufawmY olYvufawGu uRefawmfYausmjyifudk ukwfjcpfvmw,f/ uRefawmfvnf; pdwfawGykdxefvmNyD;
olYudk tm;&yg;&aqmifYay;vdkufawmY olYqDu armoH? nnf;oHav;awGxGufay:vmawmYw,f/
tHBudwfxm;NyD;awmY aumYay;aeayr,fY olYtoGifu tenf;i,fEGrf;vsvmw,f/ aemufxyf
tcsufig;q,favmufaqmifYtNyD;rSmawmY olu ]]udk udk acsm ...pdwfxJrSmwrsKd;BuD;yJ ...aqmifYyg ...tm; ...}} qdkNyD;
atmufuaeaumYay;ae&if;u qwfueJwcsufwkefoGm;NyD;aemufrSmawmY rvSKyfr,SufNidrfoufoGm;ygawmYw,f/
olNyD;oGm;rSef; uRefawmfodwmeJY uRefawmfvnf; tm;&yg;&aqmifYoGif;vdkufawmYw,f/ oluawmY
ESKwfcrf;csif;erf;ae&if;yJ uRefawmfYausmudkvnf; yGwfay;aew,f/ aqmifYae&if;eJYMumvmwmeJYtrQ
uRefawmfY[mxJrSm usOfwufvmovdk? w'dwf'dwfckefvmovdkeJY aemufqkH;wcsuf tm;ukeftaqmifYrSmawmY
SdorQt&nfawG[m olY[mav;xJudk yef;xGufukefawmYw,f/ tJ'Dvdk xGufoGm;wmeJY ukefoGm;atmifapmifYvdkufNyD;
olUxJuaexkwfum ab;csif;,SOfvsufvSJcsvdkufawmYw,f/ awmfao;w,f ...aemufrSod&wmu
ol&moDvmNyD;wm ESpf&ufyJSdao;w,fwJY/ uRefawmfvnf; naerapmif;cif waMumif;xyfarmif;NyD;rS
vlrjrifatmif olYtdrfudkvdkufydkYvdkufygawmYw,f/
cGJcGmjcif;rSwfwdkif
2005 ckESpf&JU ZGefv tpOD;ydkif;rSmaygY ...puFmyluwJY ...olYtpfr0rf;uGJwa,mufu vSrf;ac:vdkY ausmif;wufzdkY
oGm;&awmYr,fwJY ...uRefawmfbmvkyf&rvJ ...ajcrudkifrd vufrudkifrdjzpfoGm;awmYw,f/ oluvJ
uRefawmfeJYawGUwkdif; ikdaewmcsnf;yJ ...tJvdkqdkawmY olYtdrfuvnf; &dyfrdaeNyDaygYAsm .../
waeYawmY olYtaru uRefawmfYudkac:ajymw,f ...pmtkyfBuD;twdkif;ygyJ .../
]] om;a& rif;nDruawmY wcsdefvkH;tcef;yJatmif;aewmyJuG,f? enf;enf;yg;yg;acsmYvdkufygOD; }}
]] [kwfuJY tefwD }}
]] at;uG,f tJ'gu t"dujyemr[kwfbl; ...tck olu puFmylroGm;csifbl; vkyfaew,fav }}
]] ...}}
]] tif; om;wdkYtaMumif;vnf; tefwDodNyD;NyD ...uefYuGufp&mvnf;rSdygbl;? 'gayr,fY tckvdkrsKd;BuD;
udk,fYb0twGuf wufvrf;udkaG;zdkYudpxuf wjcm;bmu ta&;BuD;OD;rSmvJ ...rif;nDrudk ajymygOD;uG,f }}
uRefawmfvnf; acgif;udk av;av;yifyifndwfvdkufNyD; olYtcef;xJudk0ifoGm;awmY ...ckwifay:rSm idkaewJY
olYudkawGUvdkuf&w,f/ uRefawmf0ifvmwmodawmY wcsufarmYMunfhw,f ...idkaeNrJygyJ ...uRefawmfvnf;
bmajym&rSef;rodatmifjzpfoGm;w,f/ olYckwifab;rSm ukvm;xdkifwvkH;qGJNyD;xdkifvdkufw,f/ t&ifutNrJvdk
Tifvef; aewwfwJY olYrsufESmav;[m tckawmY rsuf&nfawGeJY nSKd;EGrf;aew,f/ rsufvkH;av;awGuvnf;rdkYvdkY
...uRefawmfY &ifxJrSmvnf; ylavmifaeNyDAsm ...rdef;uav;omqdk uRefawmfvnf;idkrdrSmyJ/ cufw,f acsm&,f
...rif;eJYudk,f rywfoufcJYrd&if b,favmufaumif;vdkufrvJ .../ tawG;pawGeJY vGifYarsmNyD;rS uRefawmfYvufrSm
aEG;ueJ jzpfoGm;w,f/ uRefawmfYvufudkudkifxm;&if; tm;ay;ovdkwcsufnSpfw,f ...olYudk,fav;udkqGJ,lvdkufNyD;
ckwifay: wufxdkifvdkufawmY oluvnf; jyefzufxm;w,f .../ rsuf&nfawGudk vufzrdk;eJYokwfay;vdkufNyD;
qHyifav;awGudk erf;vdkufw,f/
avmuBuD;rSm cGJcGmjcif;qdkwJYpum;vkH;eJY tjzpftysufawG rSd&ifaumif;rSmyJav .../
bmpum;rSrajymyJ tMumBuD;NidrfaerdMuw,f ...NyD;rS 0&efwmudkxGufcJYNyD; naeapmif; qef;qufudk Munfh&if;
pum;awGpajymjzpfMuw,f/ 'D ae0ifcsdefav;[m oleJYuRefawmfYb0&JU tcspfqdkwJY oHa,mZOfqdkwJY ae
0ifoGm;awmYrSmr,fY edrdwfykHvm; ...pdwfudkwif;xm;&if; ...olYvufuav;udkqkyfudkif&if;eJY ...
]] acsm }}
]] udk ajymav ...}}
]] udk,fwdkY cspfcJYMuwm q,fvavmufSdawmYr,faemf }}
]] tif; [kwfw,fav ...bmjzpfvdkYvJ }}

]] udk,fwdkYESpfa,muftaeeJY tJ'Dq,fvqdkwJYtcsdefudk woufvdkYrSwf&awmYr,fxifw,f }}


]] bmajymwmvJ [if ...}} (ta&;xJ a0;vdkufwm)
]] aSUqufNyD;awmY udk,fwdkYtckvdk aeEdkifMuOD;rvm; ...acsm&,f ...pOf;pm;rdwdkif; idkcsifw,f/ udk,fawmY wcgrS
'Dvdka0;Mu&zdkYqdkNyD; rpOf;pm;cJYzl;bl; ...tckawmY udk,ftaMumufqkH; cGJcGmjcif;qdkwJYt&mu jzpfvmawmYr,f/
udk,fwdkY b,fvdkvkyf&rSmvJ acsm&,f ...[if ajzygOD; }}
]] tdk ...bmyJjzpfjzpf acsmawmYroGm;bl; ...tdrfuqif;qdkvnf; qif;kHyJ ...}}
]] ...}}
]] udk,f owdSdw,fr[kwfvm; ...acsmeJYwlwl b0wckudkwnfaqmufzdkYav ...}}
]] rjzpfbl; acsm ...rjzpfbl;? tcktcsdefrSm owdxuf todOmPfuydkNyD; ta&;BuD;w,f ...uJ tck wdkYESpfa,muf
b0wckudkwnfaqmufygNyDwJY ...acsmu i,fao;w,f? udk,fuvnf; tvkyfqdkvdkYjyp&mrSdbl;/ udk,fwwfwJY
uGefysLwmtvkyfav;vkyfNyD;&wJY0ifaiGeJY bmkyfrSaygufrSmr[kwfbl; }}
]] acsmvnf; tvkyfvkyfrSmaygY ...}}
]] rrdkufygeJYacsm&,f ...ynmwydkif;wpeJY qif;&JcsKdUwJYwJYb0wckjzpfvmrSmyJ ...wlESpfudk,f wJtdkysufrSm ae&ae&
qdkwJYpum;[m aS;wkef;uawmY tqifajycsifajyvdrfYr,f/ 'DacwfBuD;xJrSmawmY ...uJyg acsm&,f udk,fwdkY
taetxm;t&a&m rdbawGudkvGefqefEdkifvdkYvm; ...taumif;qkH;uawmY acsmoGm;vdkufyg ...udk,f acsmudk
opmSdSdeJYapmifYaerSmyg ...}}
]] udk&,f acsmwdkYcGJzdkYrajymeJY awG;Munfhwmawmif wtm;cHpm;&w,f/ wu,fwrf;us&ifaum cHEdkif&nfSd ygYrvm;
...ra0;csifbl; udk }}
]] ESvkH;om;&JUtvdkudk vdkufvGef;&if OD;aESmufuif;rJYwwfw,f ...udk,fwdkYESpfa,muftNrJwrf;eD;&zdkY 'DcPudk
onf;cHMu&rSmyJav ...}}
]] udkYqEtwdkif;jzpfatmif acsmBuKd;pm;ygYr,f udk&,f [ifY ...}}
tJvdkeJY idkjyefa&m ...uRefawmfvnf; acsmYvdkYudkrqkH;awmYbl; .../ cPaeawmY arSmifpysKd;vmwmeJY tdrfjyefvmcJYw,f
.../
tdrfa&mufawmY bdk;awmfuqD;BuKdw,f .../
]] b,fvdkvJ a[Yaumif rif;tonf;uGJzdkYjyifxm;NyD;NyDvm; }}
]] av;av;uvJ ...pdwfnpf&wJYtxJ }}
]] bmrSpOf;pm;raeeJY ...Mumvm&if tenfxdkifoGm;rSmyg ...ppcsif;awmY cH&rSmaygY ...uJ uJ oGm; em;vdkufOD; }}
]] [kwf }}
tJ'Dnu bdk;awmfeJY0dkif;vdkuf&if; pdwfnpfnpfeJYaomufvdkufwm tHzwfawmifqkdYw,f/ reufrxEdkif? aeYcif;
acgif;udkufvdkYjyeftdyf ...tJvdkeJY okH;em&DausmfavmufvJSda&m ...zkef;0ifvmw,f/
]] [Jvdk udk vm; ...}}
]] tif; ajymav }}
]] bmjzpfaewmvJ toHuwrsKd;yJ aeraumif;bl;vm; }}
]] tif; acgif;udkufaevdkY ...}}
]] tif; tJ'gqdk wHcg;zGifYxm;vdkuf? acsmvmcJYr,f ...}}
wHcg;zGifYxm;NyD; ckwifay:rSmjyefvSJaevdkufw,f/ cPaeawmY ola&mufvmNyD; ESdyfay;? aumfzDazsmfwdkuf?
ezl;ay:a&cJwifay;eJY vufrvnfatmifjyKpkaew,f/ olY&JUt,kt,awGatmufrSm MunfEl;ae&if;eJY cGJ&rJYtaMumif;
awG;rdvdkufawmY &ifxJrSmrGef;usyfoGm;w,f .../
]] [if udk rsuf&nfawGeJYygvm; ...acgif;udkufvdkYvm; [if }}
owdawmifrxm;rdvdkufbl; ...rsuf&nfawG b,fvdkusaerSef;rodbl; ...olYudk [kwfw,fvdkYyJ ajym&if;eJY
rsufpdrSdwfxm;vdkufw,f/ oluawmY rodSmbl; ...*kwpdkufeJYyJjyKpkaew,f/ naeavmufusrS jyefoGm;w,f?
jyefumeD; ...]]reufjzef avQmufvnfMur,f}} vdkYajymNyD;rS jyefoGm;w,f/ uRefawmfuawmY cGJ&r,fYtaMumif;udk
awG;&if; &ifxJrSmqdkYvmw,f .../

olYtdrfuvJodNyD;NyDqdkawmY bmrStaESmifYt,SufrSdbl;aygYav ...olwdkYum;udk,lNyD; ESpfa,mufom;


uefabmifbufxGufcJYMuw,f/ oluawmY ab;uae pum;wwGwfwGwfeJY ...xkH;pHtwdkif;yJ/ uRefawmfuawmY
aSUavQmufb,fvdkae&r,fqdkwmawG;&if; ESKwfqdwfaerdw,f/ 'DvdkeJYarmif;vm&if; vSnf;wef;rSmrD;yGKdifYrdw,f/
olu uRefawmfYyckH;ay: acgif;av;rSDvdkufNyD; vufwzufeJYuRefawmfYvufudkvSrf;udkifw,f/ NyD;awmY ...
]] udk ...bmawGawG;aewmvJ [if }}
]] 'DvdkygyJuGm ...}}
]] tJvdkBuD;raeygeJYudk&,f ...udkyJ acsmudk b0twGufBuKd;pm;oifYw,fqdk ...}}
]] [if; ...[kwfygw,f acsm&,f ...OD;aESmuf&JUqEudk ESvkH;om;ub,fvdkcH,l&rSef;rodawmY ...}}
]] uJyg udk&m ...twlwlaezdkYtcsdefu odyfrusefawmYbl; ...aemufvqdkoGm;&awmYrSm/ 'Dtcsdefav;rSm acsmeJYudk
aysmfaysmfTifTifaeMu&atmifaemf ...}}
]] [kwfuJY rr }}
rD;pdrf;oGm;awmY um;udkarmif;xGufcJY&if; tif;vsm;vrf;xJcsKd;0ifvdkufw,f/ um;udk&yfxm;vdkufNyD; ab;u
tat;qdkifwqdkifxJ0ifcJYMuw,f/ tat;qdkifrSmxdkif&if; aSUquf&r,fYb0twGuf
ESpfa,mufom;aqG;aEG;Muw,f/ qHyifav;oyfvdkuf? yg;av;erf;vdkufeJYyJ tcsdefukefcJYMuw,f/ 'DtcsdefrSm
olYtay:r[kwfwJYpdwfawGvnf; rxm;csif awmYygbl;av/ naeapmif;rS xjyefcJYMuw,f/
acsm&,f ...udk,fwdkYMum;u oHa,mZOfBuKd;awGudk b,favmuftxdrsm;qefYxkwfEdkifrvJ rodbl;/ tJ'D BuKd;awG
b,fawmYrSjywfroGm;ygapeJYvdkY udk,fuawmY tNrJqkawmif;aer,f .../
tJ'DvdkeJY omrefaexdkifjcif;awGeJY aecJYMuNyD; uRefawmfYtwGuf 0rf;enf;p&maeYwaeYudka&mufzdkYeD;vmcJYNyD/ 'DaeY
paeaeY ...aeYvnfzuf tcef;xJrSm *pfwmxdkifwD;ae&if;eJY tonf;uGJoDcsif;awGudkyJqdkaerdw,f/ tJ'Dwkef;
zkef;jrnfvmw,f/ tdrfaSUrSm bdk;awmfuudkifvdkufNyD; toHxyfxGufrvmawmY
olYtodyJxifw,fqdkNyD;aevdkufw,f/ cPaerS bdk;awmfu ]]a[Yaumif rif;eJYajymrvdkY}} qdkNyD;ajymw,f/
tem;uzkef;udkudkifvdkufawmY ...
]] udk ...}}
]] acsm ...av;av;eJYbmawGajymaewmvJ }}
]] aMomf olu acsmb,fawmYoGm;rvJ ar;aewm ...}}
]] reufjzefr[kwfvm; ...udkawmY 'DtaMumif;awG[m tdyfrufqdk b,favmufaumif;rvJvdkY wcgwcg
awG;Munfhrdw,f }}
]] b,fwwfEdkifrvJ udk&,f ...aMomf 'geJY acsmudk ESKwfrqufawmYbl;aygYav }}
]] udk acsmudk b,fawmYrS ESKwfrqufbl; ...vrf;rcGJbl; ...bmjzpfvdkYvJqdkawmY acsm[m udkYtwGuf OD;aESmufeJYa&m
ESvkH;om;eJYyg cspfcJY&wJYrdef;uav;rdkYyJ ...}}
]] udkuvJ ...cHpm;csufawGjyif;aejyefNyD ...ck tm;vm; [if }}
]] tm;ygw,f bmvkyfay;&rvJ }}
]] avQmufoGm;&atmifuGm ...aemf }}
]] aumif;NyDav ...udk tckqif;vmcJYr,f }}
atmufqif;vmNyD; bJvfwD;vdkufawmY oluwHcg;zGifYNyD;xGufvmw,f/ oGm;r,fvdkYqdkNyD; uRefawmfYvufudk
qGJNyD;atmufqif;oGm;w,f/ wdkufatmufa&mufawmY ....
]] udk b,foGm;rvJ [if }}
]] at;at;aq;aq; atdk;rm;rSm xdkifMu&atmif }}
]] oGm;av udk }}
tJvdkeJY '*kHpifwmudk um;iSm;NyD;xGufvmcJYw,f/ vrf;rSm bmpum;rSrajymjzpfMubl; ...tJvdkeJY '*kHpifwm
a&mufawmY yxrxyfudkwufcJYMuw,f/ atdk;rm;rSmxdkif aumfzDrSm pum;awGajymeJY tJ'DtcsdefawGudk tckcsdeftxd
jyefjrifa,mifrdaewkef;yJ ...aemufNyD; oluolU&JUvufpGyfav;udkcRwfNyD; uRefawmfYvufxJudkxnfhw,f/
]] udk rjiif;&bl;aemf ...}}
]] acsmuvJuGm tdrfubmajymrvJ }}

]] bmajymajymuGm acsmudkcspfw,fqdk&if odrf;xm;ay; aemf }}


uRefawmfvnf; rajymomawmYyJ ,lxm;vdkuf&w,f/ olYudkMunfhvdkufawmY bmawGawG;aevJrodbl;/ cPaeawmY
oGm;&atmifqdkwmeJY olYaemufvdkufvmcJYw,f/ aemuf "gwfykHoGm;dkufw,f ...ESpfykHpDul;NyD; oleJY
uRefawmfa0,lMuw,f/ NyD;awmY olu uRefawmfYudk ...
]] udk 'Dem;wdk; ...}}
]] tif; bmvdkYvJ }}
]] tem;uyfprf;yg }} qdkNyD; em;em;udkuyfNyD; wkd;wdk;av;ajymw,f .../
]]ESpfa,mufxJ at;at;aq;aq; ae&atmif }} wJY .../
uRefawmf tusyfdkufoGm;w,f/ [kwfw,f ...'D&ufydkif;rSyJ vlu a&cef;aew,f/ olYudk ydkufqHenf;aewJY
taMumif;ajymvdkufawmY ...]]acsmrSmygw,f}} qdkwmeJY GmrauGUem;u aq;vfAm;rGef;udkac:vmcJYw,f/
tJ'DvJa&mufa&m aumifwmudkoGm;? tcef; csufcftifvkyfNyD; tay:wufcJYMuw,f/ tcef;xJa&mufawmY
ckwifay:rSm ESpfa,mufom;xdkifvdkufMuw,f/ bmrSrajymjzpfMuyJ tawmfMumatmifxkdifaerdMuw,f/ tcef;xJrSm
w'D'DjrnfaewJY tJ&fuGef;oHuvGJvdkY wjcm;bmoHrSrSdfyJ wdwfqdwfaew,f/ olYudkMunfhvdkufawmY enf;enf;csrf;ae
ovdkyJ ...tJ'geJY ]]acsm csrf;aevm[if}} vdkYar;vdkufawmY olu ]]&ygw,f}}wJY/ 'gayr,fY tJ&fuGef;udkavQmYvdkufNyD;
olYudk tomt,mzufxm;vdkufw,f/ aEG;axG;wJYtxdtawGUawGeJYtwl &ifckefoHawGvnf; jrefvmw,f/
]] cspfw,f acsm&,f ...}}
]] twlwlygyJ udk&,f ...}}
]] tNrJwrf; 'Dvdk aecsifwmyJuGm }}
]] waeYusjzpfvmrSmyguGm aemf ...}}
]] udk qkawmif;aeygYr,f }}
]] aMomf ...udk 'geJY acsmudkESKwfqufterf;av;awmif rerf;awmYbl;vm; ...}}
]] tif;aygYav ... udk eufjzefawmY acsmudkvdkufrydkYawmYbl;aemf ...ESpfa,mufpvkH;twGuf cufcJae vdrfYr,f }}
]] udkYoabmyg udk&,f }}
'DvdkeJY olYESKwfcrf;av;udkpkyf,lvdkufawmY tvdkufoifYyJwkefYjyefw,f/ olYvufawGu EG,fawGudk uRefawmfYudk
&pfywfvmw,f ...NyD;awmY a&iwfaewJYolvdk uRefawmfYESKwfcrf;awGudk tirf;r&erf;w,f/ &ifxJrSmawmY
bm&,fvdkY azmfjyEdkifpGrf;rSdwJY cHpm;rSKawGu ajAmif;qefaeNyD/ uRefawmfYvQmudk olYvQmav;eJYvSrf;csdwfvdkufNyD;
ausmav;udk yGwfay;vdkufawmY olYwudk,fvkH;wkefoGm;wmudk cHpm;rdvdkufw,f/ tJ'DaemufawmY
atmufudkprf;&if;wjznf;jznf; qif;vmcJYNyD; olYwifyg;av;ay:udk vufwifvkdufw,f/ aEG;axG;NyD;
tdpufaewJYcHpm;rSKu vufacsmif;awGqDudk a&mufvmw,f/ yGwfay;aevdkufawmY olYqDutoufSLoHawG
jyif;xefvmwmudkMum;&w,f/ &ifcsif;tyfxm;&mu oludk,fav;udk tenf;i,fcGmvdkufNyD;
yckH;av;udkvufESpfzufeJYudkifvdkufw,f/ aemuf vufarmif;av;awGudk vSrf;udkifNyD; yGwfay;aerdw,f/
aSUqufzdkYpOf;pm;vdkufwJYtcsdefrSm acgif;xJudktawG;wcka&mufvmw,f/ 'Dvdktcsdef olYudk pdwfvGwfudk,fvGwf
cspfvdkuf&if oifYawmfygYrvm;vdkY ...tJvdkpOf;pm;rdawmY uRefawmfYvSKyfSm;rSKawGtm;vkH; &yfoGm;w,f/ cPaeawmY
olu ]]udk bmjzpfvdkYvJ}} vdkYar;vdkufawmY ]]bmrSr[kwfygbl;uGm}} vdkYajymvdkufw,f/ tJ'DrSmolu ...
]] udk,f bmjzpfoGm;vJ acsmodw,fqdk,kHrvm; }}
]] ...}}
]] [kwfw,f ...udk,f 'DvdktajctaersKd;rSm rjywfrom;jzpfaew,fqdkwm acsmodw,f ... acsm udkYudk wckajymr,f/
tcktcsdef[m acsmeJYudkYtwGuf wefzdk;SdwJYtcsdef? acsmwdkY twdwf? tem*wf bmudkrSrawG;yJ tckaewJY
ypKyeftaMumif;udkyJ awG;Mu&atmifaemf ...udkYoabmtwdkif;ygyJ? acsm uawmY udkYudktjypfrwifygbl; }}
]] acsm&,f ...}} vdkY wcGef;yJajymEdkifawmYw,f/ olYoabmxm;awGuvnf; rSefygw,f ...'gayr,fY pdwfxJrSm
tiftm;ESpfcku NyKdifqdkifaeMuw,f/ aemufqkH;awmY acsmajymwmawGudkyJ oabmwlvdkufygawmYw,f/ olYudk
&ifcGifxJqGJoGif;vdkufNyD; rsufESmav;udkqGJvSnfhNyD; ESKwfcrf;csif;qufrdMuw,f/ olYrsufESmav;wckvkH;udk uRefawmf
ae&mrvyfatmif terf;rdk;awGGmcsaerdw,f/ &ifxJrSmvnf; tiftm;wcku wGef;tm;ay;aeovdkyJ ...olY&JU
vnfwdkifav;udkerf;vdkufawmY rsufvkH;av;awGu pif;usoGm;w,f/ aemufawmY vufawGu uRefawmfYudk

a&epfolvdk zufwG,fxm;w,f ...vGwfxGufoGm;rSmusaewmyJ/


uRefawmf rsufESmudk ae&maTUcJY&if; olY&ifay:udka&mufawmY cPav;arS;pufaevdkufw,f/ El;nHhayr,fY
kef;jyefowdSdwJY olY&JUEdkYav;awGu uRefawmfYrsufESmudk wGef;wifay;xm;w,f/ aemufawmY udk,fudkjyefMuGvdkufNyD;
olYbavmufpfu Mu,foD;awGudk wvkH;csif;jzKwfvdkufw,f ...olu vufuav;awGudk ab;rScsxm;ay;w,f/
Mu,foD;tm;vkH;vJ jyKwfoGm;a&m uRefawmftNrJwrf;wyfrufcJYwJY 0if;0gwJYudk,fvkH;av;udkjrif&w,f/ rsufESmudk
atmufESdrfYcsvdkufawmY olY&JUtqDydkrSdwJYAdkufom;av;ay:rSm arG;nif;EkEkav;awGu pdrf;aewmudkawGUvdkuf&w,f/
b&mudkrcRwfao;yJ &ifnGefYuae cg;av;txd tpkeftqeferf;ay;vdkufawmY
aiGqnf;vnf;oHav;awGMum;&w,f/ csufav;xJudk vQmzsm;av;eJYwdkYvdkufawmY ]],m;w,f ...tmh ...udkaemf ...}}
vdkYajymwmeJY rsufESmudkjyefarmYNyD; olY&JUEdkYav;awGudk b&may:uae erf;vdkufw,f/
NyD;awmYrS vufudk b&matmufxdk;oGif;vdkufNyD; tay:udkwGef;wifvdkufw,f/ oluawmY rsufvkH;av;awG
rSdwfxm;NyD; uRefawmfYtudkiftwG,fawGatmufrSm epfarsmaew,f/ 0if;0gNyD; tcsKd;usvSywJYEdkYav;awGxdyfrSmawmY
yef;&ifYa&miftuGufav;ESpfuGuf? xdyfrSmawmY EdkYoD;acgif;av;awGu ouf0ifvSKyfSm;aeNyD/ tJ'geJY vQmzsm;av;udk
okH;NyD; tomav;xdvdkufw,f? NyD;awmY ESKwfcrf;eJYtomav;ikHvkdufw,f/
tJ'DtcgrS rsufvkH;av;awGzGifYMunfhNyD; rl;arYoGm;EdkifavmufwJY tNyKH;wckudk zefqif;w,f/ olYtNyKH;av;u
uRefawmfYpdwfxJudk0ifNyD; vSKdif;awGcwfvdkufovdkyJ ...acsm&,f bmaMumifYrsm; wdkYawGcGJcGmMu&rSmvJ/ t"dyg,fa&m
SdygYrvm; ...taeawGeD;cJYvdkY a0;Mu&rSmvm;vdkY awG;rdw,f/ tif;av bmyJjzpfjzpf acsmajymxm;ovdk vufSd
tajctaeudkyJ awG;&rSmaygYavvdkY udk,fYudk,fudktm;ay;&if; olYEdkYav;udk jyefNyD;pkyf,lvdkufw,f/ wjznfjznf;csif;
yg;pyfxJudk0ifoavmuf ikHvdkufw,f/ vufawGuvnf; olYaygifav;awGudkyGwfay;aew,f/ EdkYoD;acgif;av;udk
oGm;eJY rematmifudkufvdkufawmY olYqDu w[if;[if;eJYtoHawGxGufvmw,f/ tJ'DtoHawGuyJ uRefawmfYudk
ydkNyD;wufMuGapw,f/ olYabmif;bDay:uaeyGwfay;ae&if; tm;rvdktm;r&jzpfvmawmeJY olYabmif;bDudk csdwfjzKwf
vdkufNyD; ZpfudkqGJcsvkdufw,f/ aemuf atmufudkavQmcsvdkufawmY olu wifyg;awGudka`rSmufay;w,f/
uRefawmfvJ ajcaxmufuaeNyD; abmif;bDudkqGJcRwfNyD; ajc&if;bufudkydkYxm;vdkufw,f/
olYudk,fay:rSm t0wftpm;qdkvdkY yifwDjzLjzLav;wxnfyJSdawmYw,f/ olYab;rSm0ifvSJvdkufawmY oluxNyD;
uRefawmfYt0wftpm;awGudkcRwfay;w,f/ yxr wDSyfudkcRwfay;? aemuf abmif;bDudk
jznf;jznf;csif;cRwfay;w,f/ tJvdkeJY uRefawmfYrSmvnf; abmif;bDav;yJSdawmYw,f/ olu uRefawmfY&ifcGifxJukd
wdk;0ifvdkufNyD; vufawGu uRefawmfYudk,fudkyGwfoyfvmw,f/ tom;csif;xdawGUae&vdkY &ifckefESKef;awGydkjrefvmNyD;
pdwfawGvnf;MuGvmw,f/ tJ'geJY olYyifwDav;udkvdyfNyD; atmufudkqGJcRwfvdkufw,f/
olY[mav;udkvSrf;udkifMunfhvdkufawmY t&nfaEG;aEG;av; wcsKdUudkprf;rdw,f/ aygifav;udkqGJum;vdkufNyD;
*smzdkYjyifvdkufawmY oluajymw,f/
]] udk aeOD;av }}
]] tif bmvkyfrvdkYvJ }}
]] udk,fYudk acsmut&ifvkyfay;rvdkYyg }}
]] tJ'gawGaMumifY cspf&wm ...aemf }}
]] awmfyg uJ ...'Dudkvm ...}}
olYaSUudkwdk;oGm;vdkufawmY oluuRefawmfYabmif;bDav;udk qGJcRwfvdkufw,f/ txdef;tuGyfrJYoGm;wJY
uRefawmfY[mu twefi,fwif;rmaeygNyD ...olu vufuav;eJYzrf;udkifvdkufw,f/ aemuf olY&JUvufuav;awGeJY
ta&jym;ukdqGJcsNyD; xdyfudkazmfvdkufw,f ...NyD; uRefawmfYudkwcsufarmfYMunfhNyD; ESKwfcrf;av;awGudk0kdif;xm;vdkufNyD;
xdyfudkikHvdkufawmYw,f/ tmaiGUaEG;aEG;atmufrSm uRefawmfY[mu rwfueJjzpfoGm;w,f/ oluawmY yg;pyfxJudk
0ifEdkiforQ0ifatmif oGif;vdkufw,f ...NyD;awmY acgif;uav;udkMuGvdkuf jyefcsvdkufeJYvSKyfSm;ay;awmYw,f/
acgif;av;u vSKyfSm;aewmeJYtrQ uRefawmfvnf; taMumawG wjznf;jznf;pdrfYvmw,f/ 'DMum;xJ
oluvQmav;eJY 'pfzsm;udk yg;pyfxJrSmyJ vsufay;ao;w,f/ cPaeawmY uRefawmfYiyJu
wqwfqwfwkefvmw,f/ tJ'geJY olYudk
]] tm; acsm ...acsm cP&yfygOD; }}
]] bmjzpfvdkYvJ udk raumif;vdkYvm; }}

]] r[kwfbl;av udkvnf;acsmudk vkyfay;OD;r,fav }}


]] [m udkuvJ acsmuvnf; vkyfay;csifao;wmudk }}
]] &w,f udkjyr,f 'DvdkvSnfhvdkuf }} qdkNyD; oleJYuRefawmf qpfpwDEdkif;ykHae&m,lvdkufMuw,f/ tJ'DawmYrS
oloabmaygufoGm;NyD; qufNyD;rSKwfay;w,f/ uRefawmfvnf; olY&JUt0av;udkvufeJYyGwfay;vdkufNyD;
vufnSKd;av;udk tpdav;ay:zdvdkufawmY olYwudk,fvkH;wkefwufoGm;w,f/ vufnSKd;udk
txkwftoGif;vkyfae&if;uae auG;vdkufawmY olYtxJuae t&nfav;awGutjyifudkygvmw,f/ uRefawmfvnf;
raeEdkifwmeJY t&nfav;awGudk vQmeJYvsufay; vdkufw,f/ NyD;awmY olY&JUESKwfcrf;om;yef;a&mifav;awG&,f?
rmaewJYtpdav;&,f ...NyD; tuGJaMumif;wavQmuf vQmeJYodrf;vsufay;vdkufw,f/ uRefawmfYudkrSKwfay;ae&muae
w[if;[if;toHu yvkH;yaxG;eJYxGufvmawmYw,f/ tuGJaMumif;av;udkvQmapmif;eJYwdkufvdkufawmY
olraeEdkifawmYyJ usifw,fqdkNyD;xajymw,f/ uRefawmfvnf; taetxm;wckudkawmYa&mufNyDqdkNyD;
xxdkifvdkufawmY olujyefwGef;vSJvdkufNyD; uRefawmfY[may:rSm olY[mav;udk awYvdkufw,f/ aemuf
wjznf;jznf;csif;0ifatmif zdNyD;oGif;vdkufw,f/ ppcsif;wkef;uvdk twif;roGif;&ayr,fY awmfawmfBuD;udk usyfqJyJ
...olu cg;tm;udkokH;NyD;zdxdkifcsawmY uRefawmfvnf;atmufuae jyefulnDvdkufw,f/ aemufqkH;awmY
ESpfa,muftwlBuKd;pm;rSK[m atmifjrifoGm;ygawmYw,f/ t&if;xdatmif0ifoGm;awmY olYrsufESmav;
SKHUrJYaewmudkawGU&w,f ...cPaerS oluwjznf;jznf;MuGNyD; paqmifYawmYw,f/
olu tay:uaeaqmifYcsvdkufawmY uRefawmfY[mu txJrSmwckkckxdk;rdovdkjzpfNyD;usifwufoGm;w,f/ olvnf;
rsufESmav;rJYoGm;w,f ...'gayr,fY &vdkufwJYt&omu ydkaumif;aeawmY MumvmwmeJYtrQ usifwm
aysmufoGm;w,f/ oluaqmifYtcsrSm uRefawmfuaumYay;vdkufawmY xdcsufawGuydkNyD;aumif;vmw,f/ 'DvdkeJY
ESpfa,mufom; pnf;csufnDnDeJY toGif;txkwfvkyfaeMuw,f/
olaqmifYcsvdkufwdkif; azmfjyvdkYr&wJYt&omuvTrf;rdk;aew,f ...olvnf; 'DvdkaerSmygyJ/ aemufawmY
ESpfa,mufpvkH;qDu armoHawG nnf;oHawG tm;wif;oHawGxGufvmawmYw,f/ tJ&fuGef;cef;xJrSmqdkayr,fY
acR;awGpdkYaew,f ...olYrsufESmav;udkarmfYMunfhvdkufawmY rsufvkH;av;rSdwfNyD; aqmifYaew,f/ uRefawmfvnf;
olYEdkYav;awGudkudkifNyD; e,fvdkuf? cg;av;udkudkifNyD;tm;jyKay;vdkufeJY tcef;xJrSm
wzwfzwftoHuvTrf;rdk;xm;w,f/aemufawmY olvnf;anmif;vmw,fxifw,faqmifYcsufawGaES;vmw,f/
tJ'geJYolYudk ab;udkqif;cdkif;vdkufawmY rjiif;bl; ...NyD;awmY olYudkab;apmif;tdyfcdkif;NyD; aygifav;udkMuGcdkif;NyD;
uRefawmfYaygifESpfzufMum;xnfhvdkufNyD; waygifausmf taetxm;udkjyifqifvdkufw,f/ tay:wzufudkawmY
aemufudkauG;cdkif;NyD; vufwzufeJYxdef;xm; vdkufw,f/
olYudktem;ay;NyD; uRefawmfuyJcyfoGufoGufvSKyfSm;vdkufw,f ...ckeu tajymif;taTUrSmavsmYoGm;wJY
t&omawGu aqmifY&if;aqmifY&if;eJYjyefwufvmygNyD/ uRefawmfodyfxnfhvdkufwdkif; olu tifYueJ tifYueJ
jzpfoGm;ayr,fY aemufudkawmYaumYay;aew,f/ atmufuaqmifYay;ae&if;eJY vufwzufuolYEdkYav;awGudk
zspfnSpf qkyfe,fay;vdkufawmY vufwzuwifudk w0kef;0kef;xkawmYw,fY/ uRefawmfvnf;EdkYoD;acgif;av;awGudk
vufeJY tomav;vSdrfYay;vdkufw,f ...uRefawmfYtawGUtBuKHt&awmY ol uvdkif;rufpfudka&mufzdkY
odyfrvdkawmYbl;/ tJ'geJY vufnSKd;av;udk olYESKwfcrf;av;ay:wifay;vdkufawmY tirf;r&pkyf,lawmYw,f/
tJ'DtcsdefrSmvkyf&wm t&rf;udk tay;t,lrQw,fAsm ...olutay;aumif;vmovdk uRefawmfvnf;
cyfMurf;Murf;aqmifYay;vdkufw,f/ tcsufw&mavmufvnf; aqmifYrda&m ...uRefawmfvnf; NyD;csifvmw,f/
tJ'geJY olYtxJuae uRefawmfY[mudk qGJxkwfvdkufw,f/ tJ'DrSm olu ...
]] [muGm udk bmvkyfwmvJuGm 'DrSm aumif;aeNyD[mudk }}
]] acsmuvJ udkvkyfay;rSmaygY pdwfrqdk;ygeJY ...}}
]] tif; vkyfyg 'DrSm aevdkYr&awmYbl; }}
]] 'gqdk&if yufvufav;aeay;aemf ...}}
oluyufvufvSefay;vdkufw,f ...aemuf aygifav;udkum;ay;w,f/ uRefawmfvnf; olY&JUt&nfawG pdrfYusaewJY
tzkwfuav;udk vQmjym;eJYwcsufodrf;vsufvdkufNyD; olYaSUrSm'l;axmufvdkufum t0rSmawYNyD; aqmifYcs
vdkufawmYw,f/ tifYueJ atmfNyD; oluatmufuaejyefaumYvdkuf paum0dkif;ay;vdkufeJYwkefYjyefw,f/ uRefawmfu
olYudk tm;ukefokH;NyD; tay:uae cyfMurf;Murf;vkyfay;vdkufw,f/ aqmifYcsvdkufwdkif; atmufu py&ifarGU,mu

jyefyifYwifovdk oluvnf;aumYay;wmeJYqdkawmY wjznf;jznf;eJY yef;wdkifudka&mufvkeD;vmw,f/ olYudk,fav;ay:


arSmufcsvdkuf&if;eJY olYESKwfcrf;av;udkpkyf,lvdkufw,f ...vQmcsif;uvdw,f ...atmufuaqmifYw,f/
tcsdefMumvmwmeJYtrQ olYajcawGvufawG qwfueJjzpfjzpfvmw,f/ uRefawmfvnf; olNyD;awmYr,fqdkwm
odvdkufNyD; uRefawmfyg wcgwnf;NyD;atmifBuKd;pm;vdkufawmYw,f/ tcsufokH;q,favmufxyfaqmifYvdkufawmY
]]udk tm; ...tm; r&awmYbl; ...[if; ...}} qdkNyD; oufjyif;SnfBuD;csNyD; NyD;oGm;awmYw,f/ rMumygbl; ...
uRefawmfvnf; xdef;vdkYr&awmYyJ olYtxJudk tm;&yg;&yef;xkwfvdkufawmYw,f/ oluawmY yufvufuav;eJY
zvufjyaeygNyD ...uRefawmfvnf; ADdkxJu wbufoGm;,lvdkufNyD; t&nfawGokwfay;? NyD; ywfay;xm;vdkufw,f/
naeapmif;rSyJ xjyefvmcJYMuNyD; rdbawGvufxJ jyeftyfvdkufw,f/
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++
acsm&,f b,fvdktiftm;awGursm; udkwdkYudka0;uGmoGm;apEdkifovJ ...av,mOfuGif;udk udk wdwfwdwfav;
vdkufMunfhcJYwma&m rif;odEdkifygYrvm; ...jzpfcsifwdkif;rjzpf&wJYavmuBuD;rSm tqifrajyrSKawGudkBudwfrSdwfcHpm;?
ajzSif;&if; rif;udkvGrf;aecJYwmyg/ uHMurmucGJcJYvdkY wdkYawGa0;oGm;&ayr,fY cspfolwdkif;&JUESvkH;om;xJu
eD;pyfrSKawGeJYyJ pdwful;awGeJYl;aecJY&wmyg ...acsmjyefvmrSmudk udkarQmfaeygYr,f ...acsm ...
acsm&JU........... udk

(5)
oBuFeftvGrf;ajy ...

ajymjyzdkYwckarYaevdkYAs ...vli,fawGtm;vkH; &ifckefMuwJY oBuFeftaMumif;av;awGyg ...2006 ckESpf arvrSmaygY ...


acsmwa,muf puFmyludkxGufoGm;uwnf;u uRefawmfvnf; a,mifvnfvnfeJY ayawavvGifY aecJYrdw,f/
taygif;toif;awGeJY BuHKwdkif;udk t&ufeJYyJeyrf;vkH;aerdw,f/ bD,mpawSifawGvnf;a&mufwmaygY/
yef;ukH;zdk;eJYyJ vufpGyfeJYqGJBuKd;a&mif;vdkuf&w,f ...tJ'Du aqmfawGukd csKyfzdkYBuKd;pm;&if;eJY taMuG;EGHxJ
wjznf;jznf; jrKyfvmwmaygY ...aemufqkH;awmY udk,fvdkufcJYwJYaqmfu y&m'dkeJY tzdk;BuD;wa,mufqDygoGm;awmYrS
tuRwfw&m; &vmcJYwmaygY .../
udk,f tcJYvdkY cHcJY&wmygAsm ...awmfygNyDav 'DtaMumif;awGudk jyefrajymcsifawmYygbl;/ vdk&if;udkyJ ajymawmYr,f/
ayawavvGifYae&if;eJY rwfcsfvavmufa&mufvmawmY vli,fwdkif;vdkvdk ydkufqHpkwwfMuwJY tcsdef
a&mufvmw,f/ igwdkY&JUoBuFefav ...uJr,f uGJr,f NyJr,faygY ...aemufqkH;awmY aMuG;wifcHNyD; aysmfMuwmyJ
r[kwfvm; .../
'Dvdk arQmfvifYapmifYpm;&if;eJY aty&,fv 12 &ufaeYudka&mufvmcJYw,f/ tJ'DaeYuwnf;u vufrSwfwdkY bmwdkY
BuKd0,fxm;NyD;NyDav ...ausmif;wkef;u oli,fcsif;awGpkvkyfwJY r@yfudkyJoGm;xdkifMur,f ...twufaeYrS
vnfMur,faygYav ...tJ'Dnu awmfawmfeJYtdyfraysmfbl; ...rdk;vif;cgeD;rS warS;yJ&vdkufw,f/
aty&,f 13 &ufaeY reuf 6em&DcGJrSm ausmfausmfqdkwJYaumifqDu zkef;vmw,f/ tqifoifYvkyfxm;wJY?
7em&DcGJ&if vmac:r,fqdkyJ/ tJ'geJY a&rdk;csKd; t0wfvJNyD; atmufqif;apmifYaevdkufw,f/ atmufrqif;cif
atmufxyfudk0ifNyD; acsm&JUnDrudkawmif a&avmif;cJYao;w,f/ olwdkYu jyefyufr,ftvkyfrSm qif;ajy;vmcJYw,f/
atmufa&mufawmY [kdaumifYum;0ifvmwmudk jrifvdkuf&w,f/ aSUa&mufvmawmY um;ay:wufvdkufNyD;
aemufxyf waumifESpfaumif oGm;ac:zdkYxGufcJYawmYw,f/ NyD;awmY oD[qDudkoGm;w,f ...tdrfay:a&mufawmY
'Daumifu Edk;awmifrEdk;ao;bl; ...zifydwfuefESKd;NyD; a&csKd;t0wfvJcdkif;&w,f/
aemufqkH;rSmawmY vSnf;wef;u rif;rif;qdkwJYaumifudk 0ifac:NyD;xGufvmcJYMuw,f/ r@yfa&mufawmY vlvnf;
odyfrSdao;bl; ...enf;enf;apmwm&,f ...tBuKdaeYrdkY&,f aerSmaygY/ tJ'geJY r@yfvkyfwJYaumifawGeJY
aemufxJudk0ifNyD; tcsrf;cHatmif BuKdNyD;aomufMuw,f/ udk;em&DcGJavmufa&mufrS wjznf;jznf;pnfvmw,f/
umvmawGvnf; vef;vmawmYwmaygY/
yxraeYjzpfwmeJY tm;avsmfpGm r@yfrSmawmY vlodyfrrsm;vSbl;/ 'gayr,fY tif;vsm;vrf;uawmY xkH;pH twdkif;
um;awGeJYpnfum;aew,f/ vrf;ab;0J,mrSmvnf; qdkifawGeJYaygY ...taMumfqdkif ...pm;aomufqkdif?
bD,mqdkifawGeJYaygY/ yxrawmY odyfNyD;zD;vfrvmwmeJY pif&JUaemufqkH;rSmxdkifNyD;awmY t&ufyJ
0dkif;aomufaeMuw,f/ cPaeawmY w&dyf&dyfeJYaumif;vmNyDaygY ...ig;a,mufudk ESpfawmifYukefoGm;NyDav
...a&vnf;rpdkao;wmeJY uJ a[YaumifawG qdkNyD; aSUrSmawGU&wJY aqmfwcsKdUqD 0ifa&mzdkYBuKd;yrf;Mu&awmYw,f/
tJ'Dtcsdeftxd uRefawmfBuKdufwJYwdkufyfrsKd;rawGUao;bl; ...[dkaumifawG 0ifa&mNyD; tqifajyoGm;ayr,fY
uRefawmfuawmY wudk,fwnf; ydkufokH;av;acsmif;eJYaygY/ a&xdawmYrS trl;enf;enf;ajyoGm;w,f/
aumif;aewmawG aysmufoGm;awmY enf;enf;oGm;armYw,f/ aSUjyefvma&yuf ...cPaeawmY enf;enf;
qlqlnHnHMum;&vkdY aemufudkvnf; vSnfhMunfhvdkufa&m ...t0ga&mifBuKd;odkif;av;eJY ewforD;av;wyg; ...
&ifckefoHawG&yfwefYum toufSLzdkYudkarYaeNyD olNyKH;jyvdkufawmY ...olYaemufu r@yfaxmifwJY oli,fcsif;
jynfhNzKd;/ olu ...
]] a[Yaumif Zmenf ...'DrSm rif;wa,mufxJjzpfaevdkY igYoli,fcsif;wa,mufeJY rdwfqufay;rvdkY }}

]] at; aus;Zl;yJ a,mufz&m ...igvnf; ysif;aeawmY ...}}


]] a[Yaumif tpfrawGawmYrxdeJY ...awmfNyD rif;[mrif;aeawmY }}
]] o,f&if;uvJuGm ...tcsif;csif;awGudk ...uJ vkyfavuGm ...}}
]] at; [dkbufvSnfh tJav 'DrSmu q,fwef;txd wausmif;wnf;aecJYwJY ig&JUoli,fcsif; ...emrnfu cdkif ...}}
]] [kwfuJY Edkufpfwlrd wf ,l }}
]] [kwfuJY ...}}
]] a[Yaumif igajymvdkYrNyD;ao;bl; qkH;atmifem;axmif ...olYemrnf&if;uawmY igajymrjybl;/ oluvnf;
olcifwJYolawGUrS oludk,fwdkifajymr,fvdkY ajymxm;vdkY ...uJ uJ rif;wdkYESpfa,muf b,favmuftxd cifoGm;rvJ
apmifYMunfhMuwmaygY ...igoGm;awmYr,f }}
]] at;at; a,mufz }}
tJ'geJYwjznf;jznf;av; tifxdk0if&wmaygY ...a&yufMur,faemfvdkYajymvdkufNyD; olYudkpifaSUjyefac:vm cJYw,f/
ydkufwacsmif;,lay;vdkufNyD; olYudkaemufuae ydkufeJYenf;enf;yufvkdufawmY oluvnf; jyefNyD;yufw,f/
tJ'DtcsdeftxdawmY rnfrnf&&pum;rajymjzpfMuao;bl;/ uRefawmfvnf; enf;enf;aMumufaew,f ...tckrS
pawGUwmr[kwfvm;/ 'gayr,fY rxl;ygbl;av qdkNyD;awmY ...
]] cdkif ...'DvdkawmY ac:vdkY&ygw,faemf ...}}
]] tm &ygw,f udk ...}}
]] Zmenfyg }} ...[dkaumif rdwfqufay;ykHuvnf; uRefawmfYemrnfawmif ajymrjyvdkufbl;/
]] udkZmenf ...udkZmenfu jynfhNzKd;wdkYeJY qdrf;bufcsfyJvm; }}
]] [kwfw,f ...ausmif;wkef;u qdk;azmfqdk;zufawGav ...tcktxd wGJvsufygyJ }}
]] tif; ...}} olajymp&m pum;ukefoGm;ykHyJ ...tJ'geJY uRefawmfu ...
]] cdkifYudk Munfh&wm odyfroGufao;ovdkyJ ...0dkifaomufrvm; [if }} cyfwnfwnfeJY pnf;kH;vdkufw,f/
]] tif; ...aumif;om;yJ }}
uRefawmf olYtwGuf pydkifwvkH;,lay;vdkufNyD; tzkH;zGifYay;vdkufawmY ...aus;Zl;wifygw,fqdkwJY pum;udk
em;0ifcsKdatmifajymw,f/ aemufawmY wjznf;jznf; ajymvdkYqdkvdkY tqifajyvmw,f/ olu tck puFmylrSm ay:vD
wufaewmwJY ...tck ausmif;em;xm;wm ...oBuFefeJYvnf;BuKHwmeJY jyefvmwmqdkyJ .../ uRefawmfvnf; [dkrSm
tqifajy&JUvm;bmvm; ar;aevdkufw,f/ t[D; ...acsmudkawmif rar;rdbl;/
a&yuf&if; aomuf&if;eJY pum;awGtawmfajymjzpfMuw,f/ olYudkvnf; awmfawmfav;*kpdkufvdkufw,f/
um;awGu a&cJa&eJYjyefyuf&if? rD;owfydkufeJYxdk;&if umxm;ay;wmwdkY bmwdkYaygY ...olu aus;Zl;wifwJY
rsufvkH;av;eJY armYMunfhw,f ...tMunfhcsif; cPcPqkHw,f/ wjznf;jznf;&if;ESD;vmMuw,f ...um;enf;enf;
usJoGm;wkef; piftv,fqifYrSmxdkif&if; pum;awGxyfajymMujyefw,f/
]] cdkif ...}}
]] cdkif tckwa,mufxJvmwmvm; ...b,folrS rygbl;vm; ...}}
]] tif; ararawmYygvmw,fav ...jynfhNzKd;wdkYtdrfrSmyJ ae&pfcJYw,f }}
]] aumif;wmaygY ...olwdkYawGu udk,fwdkYaysmfTifrSKawGudk cHpm;wwfrSmr[kwfygbl;uGm ...}}
]] [kwfw,f [kwfw,f ...ygvm&if b,fvdkaervJrodbl; }}
]] vkyfraeeJY cdkifeJYudk,f oli,fcsif;awmifjzpfMur,f rxifbl; }}
]] tif;av ...aMomf 'geJY udkZmenfu b,frSmaewmvJ[if }}
]] tvkHrSmav ...oli,fcsif;wa,mufu vmac:w,f }}
]] cdkifwdkYu aTykef;nufrSm ...vmvnfaygY ...}}
]] vmvnf&r,f ...cdkifu udk,fYudk cifoGm;w,faygY ...}}
]] tif; xifwmyJ }}
]] udk,fawmY r,kHbl; ...}}
]] bmjzpfvdkY ...}}
]] [dkaumif jynhfNzKd;ajymoGm;wkef;u olcifwJYolrS emrnfajymjyr,fqdk ...ck odrSrodao;wm }}

]] tr,fav; ...udk,fawmf ...odcsifvnf; ajymjyygYr,f ...NyD;&if arYoGm;rSmvm; }}


]] arYoGm;vnf;&ygw,f ...a,mufzudk ar;vdkuf&if&rSmyg ...cdkifu ajymjyNyD;rS arYoGm;w,faygY ... b,fvdkvJ }}
]] awmfNyD; rajymawmYbl; tdrfvnf; rvmeJYawmY }}
]] tm; ...aemufwmyguGm ...cdkifuvJ ...woufvkH; rarYravsmY rSwfxm;rSmyg ...'DxJu }}
&ifbwfudk ykwfjyNyD;ajymvdkufw,f/
]] tif; ...em;axmif ...tdyfcsf tJef tdkif tJef ...}}
]] ESif; }}
]] [kwfNyD ... yD 'yfb,fvf,l tdkif tJef wD }}
]] yGifY ...qufajymav }}
]] au at 0dkif }}
]] aucdkifaygY ...}}
]] [kwfw,f ESif;yGifYaucdkif ...}}
]] emrnfav;u odyfvSwmyJ ...}}
]] ydkNyD ... tif; aemufqkH;wvkH;awmif rajymvdkuf&bl; ...}}
]] tif;av tckyJ cdkifvdkYac:aewmukd ...}}
]] [kwfom;yJ ...}}
]] cdkif ...jzpfEdkif&if tJvdkrac:yJ wrsKd;ajymif;ac:csifw,f &rvm; }}
]] qdkprf;ygOD; }}
]] ESif; ...vdkY }}
]] &ygw,f ac:Edkifygw,f ...jynfhNzKd;wdkYeJYawGU&ifawmY tJvdkrac:eJYaemf ... aMumifaerSmaygY }}
]] aumif;ygNyD ESif;a& ...}}
]] tif; olYudka&m ...udkZmenfvkdYac:wm jzpfw,frvm;? olrsm;awGua&m b,fvkdac:ao;vJ }}
]] ausmfMuD;wJY ...bkd;awmfeJYbGm;awmfuawmY om;vdkYac:wmyJ }}
]] tif; ...'gqdk om;vdkYac:&atmif ...[J [J aemufwmyg ...bmjzpfvdkY ausmfBuD;vdkYac:wmvJ }}
]] t[J ...abmf'gawGqDu ypnf;wckckBuKdufwmawGU&if rodroma&m ododomoma&m ausmfwwfvdkY
ac:Muwmav }}
]] aMomf tJvdkawmY rac:awmYbl; ...udkjzKwfvkdufr,f ZmenfaygY ...}}
]] oabmawmftwdkif;yg cifAsm ...}}
cPaeawmY aeYvnfem;csdefa&mufwmeJY xrif;aMumfbl;awGa&mufvmvdkY ...oGm;,lay;NyD; r@yfaemufu
opfyif&dyfatmufrSm ESpfa,mufxdkifpm;Muw,f/ tat;aomufrvm;vdkY ar;vdkufawmY aomufr,fqdkwmeJY 0,fNyD;
jyefvmawmY olu ydkufqHtwif;jyefay;w,f/
]] xm;vdkufyguGm ESif;uvJ }}
]] ,lyg ...aemufwvSnfhrS jyefauR;av }}
]] xm;vkdufyguGm ...oBuFefwGif; a&vQHaewkef;auR;xm;wmaemf ...aemufydkif; ESif;yJuyfpm;&rSm }}
]] &ygw,f tJ'Dtcsdefvnf; pyGefqmay;ygYr,f ...tckvJ ,lxm;yg ESif;udkcif&ifaemf ...}}
tJ'DvdkeJY pm;aomuftNyD; [dkaumifawGzufavQmufvmcJYw,f ...olwdkYuawmY twGJudk,fpDeJY tqifajy aeMuNyD/
vufoGufvkdufMuwm ...igeJYrsm;uGmygY/ olwdkYu b,fuvJ b,folvJ 0dkif;ar;Muw,f/ jynfhNzKd;uawmY rodrom
rsufpdrSdwfjyw,f ...ol *RKdif;ay;wm rajymeJYayg ...tJ'geJY enf;enf;yg;yg; Sif;jyvdkuf&if; ... cPaeawmY
jynfhNzKd;eJY jyefxGufvmMuw,f/ oluawmY pifay:jyefwufNyD; xdkifaew,f/ wjcm;taygif;toif;vnf;
SdrSrSdyJudk ...uRefawmfwdkYa&mufoGm;rS oluvufvSrf;jyw,f ...ac:awmwodef;tm;awGeJY tMunfhcHae&wm
taecufaeNyDxif&JU .../
]] [JY jynfhNzKd; ...a&mufvmwmeJYtawmfyJ ...eifYudkaus;Zl;wifw,f[m ...Zmenfu t&rf;cifzdkY aumif;w,f }}
]] at; olu at;at;aq;aq;eJY *sKd;r[kwfvdkY rdwfqufay;wm ...wjcm;aumifawGqdk eifeJYjzpfrSm r[kwfbl; ...uJ

uJ igoGm;r,f ...a&oGm;zGifYvdkufOD;r,f }} ajymajymqdkqdkeJYxGufoGm;w,f/


uRefawmfwdkYESpfa,mufvnf; rsufvkH;csif;pum;ajymNyD; apmifYaeMuwmaygY ...a&jyefvmwJYtxdyJav/
naeydkif;wydkif;vkH;vnf; uRefawmfwdkYESpfa,muf wwGJwGJeYJaygY ...olYtaMumif; udk,fYtaMumif;awGudk
awmfawmfrsm;rsm; tjyeftvSefajymjzpfMuw,f/ olu q,fwef;atmifuwnf;u puFmyludkoGm;NyD; ausmif;oGm;
wufwm ...olYtazuvnf; tJ'DrSmyJav ...taruawmY &efukefrSm/ wOD;wnf;aomorD; ...tck jyefvmawmY
taygif;toif;awGeJYvnf; tqufoG,fodyfrSd ...Sm;Sm;yg;yg;SdwJY jynfhNzKd;udkyJ 'kuay;ae&w,f qdkyJ
...'DoBuFefrSm uRefawmfeJYawGU&wm odyf0rf;omw,fwJY .../
tmdkuf&if;eJY wjznf;jznf; csrf;vmjyefw,f ...bD,mESpfbl;oGm;0,fvdkufNyD; ESpfa,mufaomufMuw,f/
a&yufcHum;awGudkyufvdkuf tcsif;csif;yufvdkufeJYyJ waeukefcJYw,f/ pdwfxJrSmawmY ...ppcsif; Murf;&ifawmY
raumif;bl;vdkY awG;aerdw,f/ tJ'Dnaeu jynfhNzKd;wkdYtdrfrSmyJ tdyfvdkufw,f/ oluawmY olYtareJYjyefoGm;wm
aygYav .../
aemufwaeYa&mufawmY reufydkif;wydkif;vkH; ola&mufrvmbl; ...uRefawmfwa,mufxJ aomufvdkuf aygufvdkuf
yufvdkufeJYyJ aeaerdw,f/ oD[wkdYaumifawGuawmY uRefawmfYudk0dkif;avSmifMuw,f/ olwdkYcsKyfxm;wJY
aqmfawGvnf;ygwmaygYav .../ tJ'Dreufu &ifxJrSmwckckvdkaeovdk ...t&ufawmYr[kwfwm taotcsmyJ/
b,fvdkykHpHeJY tJ'Dreufydkif;ukefoGm;vJawmY rajymwwfbl; ...vlvnf; blNyD; rl;aemuf&Da0aew,f/ tem;rSmawmY
ykvif;av;awGpDvdkY .../ jynfhNzKd;uvmqGJac:oGm;NyD; xrif;aMumfwbl;ay;w,f/ vmrSmyguGm vdkYvnf; tm;ay;
oGm;ao;w,f/ uRefawmfvnf; r@yfatmufudkqif;NyD; vrf;ab;opfyif&dyfatmufrSm qif;qGJw,f/ t&omawmY
rawGUrdbl; ...vQmuyg a`EysufaeNyD xifyg&JU .../
tJ'DvdkeJY pdwfrygvufryg pm;ae&if; taSUudkai;aerdw,f ...jrLrSKefawGvdkyJ t&dyfta,mifudk ruGJbl;/
cPaeawmY ykckH;ay:udkvufwzufa&mufvmwmudk cHpm;rdw,f/ qwfueJykwfxkwfvdkufawmY &,foHvGifvGifudk
Mum;&w,f/ armYMunfhvkdufawmY ...cyf0g;0g;tjrifxJrSm tvSBuD;vSaewJY b,fvdkrSarYaysmufr&wJY ESif; .../
[kwfw,f ...rsufpdrSm;aevm;qdkNyD; rsufvkH;udkyGwfMunfhvdkufao;w,f/ olyg ... wu,fygyJ .../
]] b,fvdkvJ q&m ...b,favmufrsm; aomufxm;vJrodbl; Munfh&wm odyfr[efovdkyJ }}
]] ...}}
]] Zmenf ...vmxOD; ...vmyg rsufESmopfvdkuf }}
'DvdkeJY pifatmufem;rSmSdwJY wdkifuDxJua&eJY rsufESmopfay;wmcHvdkuf&w,f/ wu,fopfay;wmyg/
vufudkify0gav;eJYawmif oluyGwfay;ao;w,f/ tJ'DaemufawmY olYudk oJoJuGJuGJ
xifxifSm;Sm;jyefawGU&w,f/ ESKwfcrf;av;uplvkdY ... rsufESmav;uawmY cyfwif;wif;eJY .../
]] ESif; ...}}
]] bmvJ }}
]] ESif; ...vdkY }}
]] ajym }}
]] pdwfqdk;oGm;vm; ...ESif;rBuKduf&if aemufudkraomufawmYygbl;uGm aemf ...}}
]] raomufeJYvdkYawmY rajymygbl; tck[mu vGefvGef;w,f }} qdkNyD; olY*smuiftdyfxJxnfhvmwJY a&arT;
ykvif;udkxkwfNyD; qGwfay;w,f/
]] udk,fvnf; raomufcsifygbl;uGm ...reufuESif;vnf; a&mufrvmEdkifwmeJY udk,fwa,mufxJysif;wmeJY
aomufrdoGm;wm ...reufu b,foGm;aewmvJuGm ...}}
]] araraygY ...todwa,muftdrfrSmrkefYvkyfpm;vdkYqdkNyD;oGm;wm ... tJ'gac Gm;wmeJY}}
]] aMomf ...udk,fuawmY ESif;rsm;ypfajy;oGm;NyDvm;vdkY ...}}
]] zkef;qufMunfhvkdufwm r[kwfbl; }}
]] udk,frSrodwm ...}}
]] a,mufzudkar;aygY ...tJav jynfhNzKd;udkajymwmav ...olodygw,f }}
]] ESif;udkyJ ar;awmYr,f udk,fYudkay;xm;av ...}}

]] 80 30...}}
]] tif;av ...nus qufvdkufr,f }}
tJ'DaeYu a&odyfryufjzpfbl;/ oleJYuRefawmf pifay:rSmxdkif&if; tcsdefawGudk pum;awGajymvdkuf ...
rsufvkH;csif;qkHvdkufeJYyJ jzKef;aeMuw,f/ olYtMunfhrSm qGJtm;wck ygovdkyJ ...MumvmwmeJYtrQ uRefawmYfpdwfawG
wrsKd;jzpfvmw,f/ &ifckefESKef;awG jrefvmw,f ...yg;pyfuvnf; pum;wcGef;udk ajymrdrvdkY renf;xdef;csKyf
xm;&w,f/ rxl;ygbl;av ...acwfumv om;orD;awGyJ awGUawGUcsif;rajymrd&ifNyD;wmyJvdkY awG;&if;...
]] ESif; ...}}
]] bmvJ[if ...}}
]] udk,fwckajymr,f ...em;axmifay;rSmvm; }}
]] tif;aygY ...tckvJ pum;awGtrsm;BuD; ajymaewJY[mudk }}
]] wu,faemf ...ajymNyD;rS rBuKdufbl; rajymeJY bmnmrvkyf&bl; }}
]] uJ ...ajymrSmomajymyg ...pdwfawmifxifYvmNyD }}
]] 'gqdk ajymNyDaemf ...}}
]] ...}}
]] cspfw,f ESif;&,f ...}}
]] bm bm bm jyefajymygOD; ...rMum;vdkufvdkY }}
]] cspfw,f ESif;&,f vdkY ...}}
]] aMomf aMomf ...tif;av 'gyJrvm; }}
]] [dkav udk,fYudkESif;u b,fvkdoabmxm;vJ ...}}
]] uJygav wjcm;taMumif;a&m rajymwwfbl;vm; }}
]] [ifYtif; udk,fYrSm 'Dpum;wcGef;yJ ajymp&mSdawmYw,f ...vufcHay;ygESif;&,f }}
]] ESif;u i,fygao;w,f ...tcspfa&;pdwfr0ifpm;ao;bl; ...ynmoifaecsdefrSm usefwmawG rawG;csifbl; ...}}
]] tif ...}}
]] tJvdkrajymygbl;vdkY ...ESif;uvnf; ...[muGm rajymawmYbl; ... udk,fYbmom awG;,lawmY ...}}
]] cspfw,f ESif;&,f ...}} vdkYajymvdkufNyD; olYudk,fav;udkqGJzuf ... ESKwfcrf;av;udk pkyferf;ypfvdkufw,f/
pifay:rSmayr,fY rSufawmYygbl; ...aysmfwmudk;/
twufaeYrSmawmY oleJYuRefawmf rcGJawmYbl;/ olu reufapmapmxJu jynfhNzKd;wdkYtdrfa&mufaeovdk
uRefawmfuvnf; raeYnu tJ'DrSmyJtdyfcJYwmqdkawmY 8em&Davmufwnf;u awGUMuw,f/ cspfpcifpqdkawmY
odyfNyD; rcGJEdkifrcGm&ufjzpfaeovdkyJ ...aemufrSjyefawG;&if; &,frdao;w,f/ twufaeYqdkawmY
reuf9em&DavmufxJu pNyD; yufukefMuNyD ...uRefawmfwdkYvnf; vufcsif;wGJNyD; pifay:wufcJYMuw,f/
pifay:rSmvnf; vltawmfrsm;rsm; ae&m,laeMuNyDqdkawmY ydkufawmif renf;vdkuf,l&w,f/
wjcm;oli,fcsif;awGawmY 'DaeYvmryufMubl;/ olwdkYu twufaeYqdkawmY um;eJYvnfMurvdkYwJY ...'geJYyJ
uRefawmfwdkYESpfa,mufvnf; udk,fYtcsif;tcsif; taESmuft,Suf uif;uif;eJY MunfEdkifMuwmaygYav ...EdkYrdkY
[dkaumifawGeJYqdk&if taeBuKHUw,f/
olu uRefawmfYudk odyfraomufeJYaemfvdkY ajymwmeJY oleJYtwlwl 0dkifyJaomufaevdkufw,f/ aygYTwfTwfeJY qdkawmY
odyfzDvifrvmovdkyJ ...'gayr,fY olYpum;udkvnf; em;axmif&OD;r,fr[kwfvm;/ a&yufvdkuf aomufvdkuf
qdkwmawmY a,mufsm;av;wdkif; ...tif;av oBuFefa&yufupm;Muolwdkif;vdkvdkvkyfMuwJY tvkyfyJ/ uRefawmfvnf;
xl;rjcm;em;ygyJ ...olYudk cyfwif;wif;zufxm;&if; pum;awGuvnf; ajymrukefEdkifatmifSdaew,f/ oluajymvdkuf
...uRefawmfuajymvdkufeYJ ...MunfEl;rSKtmkHxJrSm vGifYarsmaeMuwmaygYav/
cPaeawmY csrf;vmwmeJY olUudkcGifYawmif;NyD; enf;enf;avmufawmY tjyif;uav;aomufvkdufOD;r,f vdkYajym
...atmufqif;NyD; wjym;oGm;qGJvmw,f/ tay:a&mufawmY udkvmeJYpyfvdkufNyD; jznf;jznf;csif;yJ
aomufaevdkufw,f/ olYudk wdkufMunfhawmY b,fvdkBuD;vJ ...rBuKdufygbl;wJY .../ bmyJajymajym 0DpuDav;
0ifoGm;rS aevdkYxdkifvdkYydkaumif;NyD; aysmfvmovdkyJ/ r@yfuzGifYxm;wJY wD;vkH;oHpOfatmufrSm uRefawmfYpdwfawG

enf;enf; rdk;rGjzpfvmw,f/ tem;udk MunfhvkdufawmY wcsKdUawGu vufajrmufajcajrmufeJYuvdkY ...uRefawmf


olYudk cPxm;cJYvdkufNyD; 0ifa&mvdkufw,f/ enf;enf;MumatmifuvdkufNyD;rS jyefvmcJYw,f/
olYqDudkjyefvmawmY oluqD;NyD; AdkufacgufvdrfqGJw,f/ NyD;awmY ...
]] oGm;uwmuvJ tMumBuD;yJ ...}}
]] ESif;uvJuGm ...enf;enf; aumif;oGm;vdkYyg ...}}
]] awmfyg rajymvdkufcsifbl; ...[kd tjym0rf;qufeJY aumifrav;em;rS oGm;&pfaewmjrifom;yJ }}
]] r[kwfygbl; ESif;&m ...udk,fu owdawmifrxm;rdygbl; }}
]] oGm; r,kHbl; ...awmfNyD awmfNyD ...ol awmfawmf tajymif;tvJjrefwmyJ ...}}
uRefawmf jymoGm;w,f ...[dkbufudk wcsufa0YMunfhvdkufawmY tjyma&mifaumifrav;wa,mufudk awGU&w,f
...cyfa[mYa[mYygyJ ...'gayr,fY uRefawmfYwdkufyfr[kwfbl; .../ NyD;awmYrS ...
]] ESif; ...ESif;vdkY }}
]] bmvJ ...}}
]] [kwfw,faemf tckrSMunfhrdw,f ...aumifrav;u tvef;av;yJ }}
]] olaemf ...}}
]] aemufwmyg ESif;&m ...udk,fYrSm ESif;wa,mufvkH;SdaerSawmY b,frdef;uav;udkrS pdwfr0ifpm;bl; }}
]] wu,fajymwmvm; ...}}
]] wu,fyguGm ...}}
]] 'gqdkvJ NyD;a&m ...}}
tJ'Dpum;uawmY aemufydkif;rSmvnf; olYudkacsmYvdkY&oGm;NyDqdkwdkif; Mum;&wJYpum;jzpfcJYygw,f/ NyD;awmYrS
qufNyD;awmY olYudk ...
]] ESif;a&m ...b,fvdkvJ rubl;vm; ...}}
]] [if; ...tJ'Dvdk jrL;ZpfeJYawmY odyfzD;vfrvmbl;uGm ...}}
]] 'gqdk oBuFefoDcsif;qdk&if ...}}
]] vkyfvdkufav ...Mumovm;vdkY }}
tJ'Dvdk ajymwmeJY tckzGifYxm;wJY wD;vkH;qkH;oGm;csdefrSm piftay:qkH;ae&mrSmSdwJY pufawGxm;wJYae&mudk oGm;NyD;
jreEmoDcsif;udkzGifYcdkif;vdkufw,f/ pufudkifwJYolu tacGSmaewkef; uRefawmfvnf; qdkcsifpdwfaygufvmwmeJY
uRefawmfqdkr,fvdkY ajymvdkufNyD; rdkufudkaumufudkifvdkufw,f/
oDcsif;oHvnf;pxGufvma&m ...rdef;uav;csnf;yJ oD;oefYxGufvmMuawmYw,f/ oBuFefoDcsif;qdkawmY
awmfawmfrsm;rsm; rl;aewJYoluvGJvdkY raeEdkifMubl;xifyg&JU ...tifxdkuwnf;u pNyD; nDnDnmnmeD;yg; uMu
awmYw,f/ uRefawmfvnf; t&ufSdefeJYqdkawmY apmufcGufajymif&JaewmeJY aoaocsmcsm cyfwnfwnfeJYqdkw,f/
olYudkawmY enf;enf;a0;a0;uaeyJ Munfhae&wmaygYav/ oBuFefoDcsif;qdkawmY uaewJYolawGuvnf;
odyfNyD;awmY a[mYa[mY&rf;&rf; rjzpfMuygbl;/ oDcsif;qkH;wJYtxd qdkaevdkuf&if; oluaewmudkyJ
epfarsmaevdkufawmYw,f/
oDcsif;NyD;oGm;rS olYudkajy;zufvdkufNyD; ...]] ESif;&,f ...odyfvSwmyJ }} vdkYajymvdkufNyD; olYudkac:vmNyD; pifaSUem;rSm
xdkifcsvdkufw,f/ vufusefav;awGSif;vdkufMu&if; um;awGay:ujyefyufwJY a&cJa&'Pfudk awmifYcH aew,f/
aemufawmY wjznf;jznf; csrf;vmwmeJY atmufjyefqif;cJYMuw,f/ aeYvnfem;csdefvnf; a&mufvkawmY eD;ygNyD
...atmufa&mufawmY jynfhNzKd;wdkYbdk;awmfvnf; a&mufaew,f/ olu rif;vkyfvkdufwm igawmYoBuFefydk; 0ifoGm;NyD
naeus&ifawmY pifay:udk igwufqdkOD;rS wJY .../ pm;p&mawGvnf; tqifoifY&aewmeJYyJ uRefawmfwdkY ESpfa,muf
aeYvnfpmpm;vdkufMuw,f/
pm;&if;aomuf&if;eJY olYudkajymvdkufw,f/ naeydkif;awmY NrKdUxJavQmuf&atmifvdkY ...olu oabmwl wmeJYyJ
jynfhNzKd;wdkYum;udkiSm;NyD;oGm;zdkY pDpOfxm;vkdufw,f/ um;,loGm;zdkY jynfhNzKd;eJYajymawmY olaumifYom;u
tifwifwifeJY ...tJ'geJYyJ ...
]] a,mufz&m ...rif;uvJ rif;pwJYZmwfvrf;rSm qkH;atmifawmYulnDaygY ...}}
]] tif; igYqDawGawmY ukefygNyDuGm ...aMomf rif;wdkY tajctaeajymprf;ygOD; ...[J[J }}

]] rif;tpfrawGawmY pdwfcsvdkufawmYuGm ...uJyguGm um;ay;vdkufprf;yg ...qDzdk; igjyefay;ygYr,fuGm? ulnDygaemf


...a,mufz }}
tJvdkeJY um;udppDpOfNyD; aeYvnf 2em&Davmuf jyefxGufvmcJYMuw,f/ uRefawmfwdkY r@yfae&muaeNyD;
wuodkvf&dyfomvrf;a&mufatmifwdk;&w,f/ NyD;rS jynfvrf;udk csKd;auGUNyD;xGufcJYMuw,f/ tJ'Duae NrKdUxJtxd
armif;cJYMuw,f/ oluawmY ab;uaeNyD; pum;awG wGwfwD;wGwfwmajymaew,f/ olYudk
vufwzufeJYzufxm;NyD; tcsKd;rajywJY vlawGum;awGudk aSmifNyD; NrKdUxJtxdarmif;cJYw,f/ aemufqkH;awmY
r*dkvrf;rSm um;&yfxm;vdkufNyD; oleJYuRefawmf ql;avbk&m;vrf;twdkif; NrKdUawmfcef;rzufavQmufcJYMuw,f/
vrf;rSmawmY a&pdkaewJYolYudk ac:awmig;odef;tm;eJY irf;oGm;MuolawGMum;ujzwf&if; r@yfaSUudka&muf
cJYMuw,f/ NrKdUawmfcef;raSUrSm vlawGum;awG usyfnyfaewmygyJ ...renf;udk wdk;&w,f/ oleJYuRefawmfr@yfudk
aocsmjrif&wJY taetxm;a&mufatmifoGm;vdkufNyD; pifay:uvSKyfSm;rSKawG oDcsif;awGudk cHpm;aevdkufMuw,f/
odyfvnf;raumif;wmeJY ESpfOD;oabmwl jyefxGufvmMuw,f/ tJ'Duae r*dkvrf;a&mufatmif jyefavQmufvm&
wmaygYav ...NyD;awmY olu csrf;aeNyD? AdkufvJqmovdkyJqdkwmeJY yef;qdk;wef;u *syefqdkifav;udk ac:vmcJYw,f/
tJ'DrSm pm;&if;aomuf&if;eJY pum;awGtrsm;BuD;ajymjzpfMuw,f/ olYtdrftaMumif;awG ...puFmylu taMumif;awG
ponfjzifYaygY/ ajym&if;ajym&if;eJY olYbGm;awmf 'DaeYntdrfjyefrtdyfyJ olYtbGm;tdrfrSm tdyfr,fqdkwm
odvkduf&w,f/ acgif;xJrSm tBuHwckay:vmayr,fY taumiftxnfrazmfcifawmY olYudkay;rodawmYygbl;av/
tJ'DrSm wem&DavmufeD;eD;xdkifvdkufMuNyD; jyefr,fvkyfawmY nae ig;em&DavmufSdawmYr,f/ olUudkar;MunfhawmY
tdrfyJjyefawmYr,fqdkwmeJY aTykef;nuftxd vkdufydkY&w,f ...tJ'DrSmyJ woufrarYEdkifwJY tjzpftysufawG ...
pwifcJYwmaygYav .../
um;udk ykHrSefyJarmif;vmcJYw,f ...twufaeYqdkawmY rD;ukef,rf;ukef neufwJYtxd uJr,fYolawGuvJ
vrf;ay:rSmSKyfaxG;aewmeJY ...olwdkYqDa&mufawmY ig;em&DcGJNyD/ um;xm;cJYvdkufNyD; oleJYtwl tay:wufvdkuf
vmcJYw,f/ tdrfay:a&mufawmY zdeyfawGbmawGcRwfNyD; olwdkY{nfhcef;xJudk0ifvdkufw,f/ qdkzmawGay: a&pdkBuD;eJY
xdkif&rSmtm;emwmeJY ...acG;kyfqkdzmtao;av;ay:rSmyJ xdkifaevdkufw,f/ oluawmY aemufudk0ifoGm;wm jyefNyD;
xGufrvmao;bl;/ cPaeawmYrS tdrfae&if;t0wftpm;eJY oljyefxGufvmw,f/
a&pdkBuD;eJYuRefawmfYudkawGUawmY wcsufpOf;pm;ovdkvkyfNyD;rS ...
]] oluvJuGm a&pdkBuD;eJY ...tif; azazYt0wfawGawmYSdw,f ...vJxm;rvm; }}
]] tif; aumif;wmaygY ...udk,fvJ csufcsif;jyefOD;rSmrSr[kwfwm ...}}
olu olYtaz&JU wDSyfeJYykqdk; ,lvmay;wmeJY vJxm;vdkufw,f/ t0wfawGudkawmY 0&efwmxkwfNyD; jzefYxm;
vdkufw,f/ aemuf olu uRefawmfYvufudkqGJNyD; qdkzmawGay:xdkifcdkif;w,f ...aumfzDaomufrvm;ar;NyD; aemufxJ
jyef0ifoGm;awmY uRefawmfvnf; tdrfaSUrSm wa,mufxJysif;wmeJY vdkuf0ifoGm;w,f/ oluawmY
aumfzDrpfxkyfawGudk azmufNyD; azsmfzdkYjyifqifaewmudk awGUvdkuf&w,f/ uRefawmf olYab;em;rSmoGm;&yfvdkufNyD;
ulnDvkyfay;vdkufw,f/ olu yef;uefpifu atmufcHyef;uefjym;ESpfcsyf,lay;yg qdkwmeJY oGm;,lvdkufw,f/
'DtcsdefrSm olu aumfzDazsmfvdkY NyD;aeNyDav .../ uRefawmf yef;uefjym;ESpfcsyfudk abpifrSmoGm;aq;vdkufNyD;
olYaSUupm;yGJay:wiftay;rSmawmY yef;uefjym;wcsyf[m vufua&awGeJYacsmNyD; Murf;ay:usuGJoGm;w,f/
olvefYoGm;vdkY uRefawmfu uav;vJr[kwfyJeJYvdkYajymvdkufNyD; yef;uefuGJawGudk aumuf,lvkdufwJYtcsdef rSmawmY
uRefawmfYvufSoGm;awmYw,f/ olu wHjrufpD;oGm;,lNyD; jyeftvm uRefawmfYvufu aoG;awGudk jrifawmY
ajcrudkifrd vufrudkifrdjzpfoGm;w,f/
]] tdk armif ...bmjzpfoGm;vJ }}
]] ...}}
]] jyprf; aoG;awG renf;bl; }}
]] [if ...ESif; ...ckeu udk,fYudk b,fvdkac:vdkufw,f }}
]] uJyg ...'gawG t&ifaq;xnfhxm;&atmif ...}}
]] ajymyg ESif;&,f ...'gqdk 'Dwdkif;yJxm;awmY aq;rxnfheJY }}
]] uJyg ...uav;BuD;vdkyJ ...armif vdkYac:wm ...t&ifu pdwfr&JwmeJY ...ckawmY vTwfueJ xGufoGm;wm ...}}

]] cspfw,f ESif;&,f ...}}


olu twlwlygyJ armif&,f vdkYajymNyD; olYtcef;xJu zwfpftdwf'f aq;aowmudk,lvmNyD; uRefawmfYvufu
wvufravmufSoGm;wJY 'Pf&mudk t&ufjyefeJYaq; bDwm'if;xnfhay;NyD; yvmpwmeJYuyfay;w,f/ NyD;awmYrS
olu ...
]] oGm; ...tdrfaSUrSm NidrfNidrfxdkifae ...0ifrvmeJYawmY }}
uRefawmfvnf; aSUjyefxGufvmNyD;xdkifaevdkufw,f/ olu aumfzDcGufawGudk,lvmNyD; pm;yGJay:csay;w,f/
aumfzDu twefi,fawmY at;pufpjyKaeNyD ...'gayr,fY aomufvdkufawmYvnf; taeawmfygyJ/
olu tdrfaSUu olYwdkY [krf;oDa&wmppfpwrfudk yg0gzGifYvdkufNyD; oDcsif;qdk&atmifavwJY .../ uRefawmf vnf;
acgif;ndwfjyvdkufawmY pD;wD;tufzftrftacGudkxnfhvdkufNyD; ESpfa,mufom; pkHwGJqdkMuw,f/ tJ'DvdkeJY
olYudk,fav;udkzufNyD; oluvnf; acgif;av;udk uRefawmfYykckH;ay:wifxm;w,f/ aemuf yg;csif;tyfw,f
...NyD;awmY wjznf;jznf;eJY ESKwfcrf;csif; *a[qufrdMuw,f/
csKdNrdefwJY tjyeftvSef terf;awGMum;rSm ola&muRefawmfa&m rdef;armaeMuw,f/ &ifawGvnf; ckefvmw,f?
olqdk&ifa&m ...b,fvdkaervJ/ qdwfNidrfwJY ywf0ef;usifuvnf; pdwfawGudk tarSmifbufa&mufatmif wGef;ydkY
aew,f/ ESKwfcrf;csif;pkyferf;ae&if; vufawGu olUausmjyifuav;udk yGwfay;aerdw,f/ olYvufawGuvnf;
uRefawmfYudk cyfwif;wif;zufxm;w,f/ uRefawmfYpdwfawGu xdef;csKyfcsifaeayr,fY vSKyfSm;rSKawGu
remcHbl;av/ tJ'geJYyJ olYausmav;udkyGwfay;ae&muae aygifawGay:aTUvdkufw,f/ olu wcsufarmYMunfhw,f
...bmrSawmY rajymbl;/ olMunfhvdkufwJY tMunfhxJrSm wckckudkawmYjrifvdkuf&ovdkyJ ...uRefawmfvnf;
rxl;ygbl;qdkNyD; olYudk erf;ae&mu vufawGudk wcsuft&JUpGefYNyD; olYAdkufay:wifvdkufw,f/
olu bmrSrajymbl; ...NidrfcHaew,f/ olYvnfwdkifav;udk erf;vdkuf&if;eJY uRefawmfYvufudk olY&ifay:udk
prf;vdkufawmY olYqDu tdk ...qdkwJYtoHav;xGufvmw,f/ olYwudk,fvkH; BuKd;jywfoGm;wJYtkyfvdk aysmYusoGm;wm
uRefawmf aumif;aumif;owdxm;rdvdkufw,f ...tajctaeuawmY aumif;aeNyDav/ olYvufawGu uRefawmfYudk
rGYHUr&JeJY jyefzufNyD; uRefawmfYausmudk yGwfay;w,f/ olYEdkYav;awGudk tusay:uaeyGwfay;&if; wcsufrSmawmY
Mu,foD;wvkH;udk jzKwfvdkufw,f/ tJ'Dtxd tdkauaeawmY uRefawmfvnf; usefwJYMu,foD;awGudk qufwdkufjzKwf
ypfvdkufw,f/ oluawmY uRefawmfYvufawGatmufrSm tm;udk;&mrJYaeovdkygyJ ...tdrfae&if;0wfxm;wJY olY&JU
xrDav;udk uRefawmfYajcreJYnSyfNyD;qGJtcsvdkufrSmawmY olYqDu ...]]ruJeJYuGm}} qdkwJY toHMum;&w,f/
tJawmYrSyJ uRefawmfYpdwfawGu xdef;vdkYr&awmYbl; ...uRefawmfwkdYxdkifaewJY ESpfa,mufxdkifqdkzmBuD;ay:
olYudkwGef;vSJvdkufw,f/ aemuf olYtus&ifbwfudkqGJ[vdkufNyD; b&mav;udk tay:udkvSefwifvdkufw,f/ tJ'DrSm
olY&JUjzL0if;aewJY &iftpkHudkawGUvdkuf&w,f ...EdkYoD;acgif;av;awGuawmY csKdifY0ifaewkef;yJ/ uRefawmf ESKwfcrf;udk
vQmeJYoyfvdkufNyD;awmY olYEdkYav;wzufudk vQmeJYvSrf;vsufvdkufw,f/ NyD;awmY vufwzuf usefwJYEdkYav;udke,fzdkY
pDpOfvdkufw,f/ olYqDuawmY toufSLr0ovdktoHawG xGufvmaeNyD ...vQmzsm;av;eJY EdkYoD;acgif;uav;udk
vsufay;vdkufawmY olYvufawGu uRefawmfYqHyifawGudkyGwfoyf&if; qGJqkyfvkdufw,f/ ESKwfcrf;eJY
tikHvkdufrSmawmY tJ'DvufawG tvdkvdkajyavsmYoGm;Muw,f/
aemufqdkzmatmufudkqif;NyD; olYem;Gufav;awG ezl;av;awGudk vdkuferf;w,f/ vufwzufuawmY olY&JU
t"duae&mudk prf;vdkufw,f/ NyD;awmY ESKwfcrf;csif;erf;&if;eJY vufu olYEdkYav;awGudke,fay;aew,f/
olYzufuvJ yDyDjyifjyifwkefYjyefNyD; uRefawmfYESKwfcrf;udk cyfMurf;Murf;pkyf,lvdkufawmY uRefawmfvnf;
tcsdefwefNyDqdkNyD; olYxrDudk atmufudkqGJvdkufw,f/ tdrfae&if;rdkYxifw,f ...twGif;cHawmY 0wfrxm;bl;/
qD;ckHrdkYrdkYay:rSm aMu;eDa&mif tarT;av;awG cyfusJusJaygufaewmudkawGUawmY uRefawmfYpdwfawG
b,fvkdjzpfoGm;rSef;rodbl; .../ wcPawmY pdwfeJYvleJYruyf jzpfoGm;w,f/ owdvJjyef&awmY olY[mav;udk
uRefawmfYvQmeJYxdk;aerdNyD/ oluawmY jiif;vnf;rjiif;? vufvnf;rcHcsifovdkeJY aygifawGudkwGefYvdrfaew,f/
uRefawmfvnf; pdwfrSnfawmYwmeJY olYaygifawGudk vufeJYzdxm;vdkufNyD; ckrSSif;Sif;vif;vif;jrif&wJY olUt0
av;udk vQmeJYodrf;vsufvdkufw,f/ tJ'Dvdkvsufay;vdkufawmY oludk,fav;u aumYueJjzpfoGm;w,f/ uRefawmf
qufwdkufvsufay;vdkufawmY olY[mav;xJu t&nfav;awG pD;usvmw,f/ olY&JUtoufSLoHjyif;jyif;udk
uRefawmf owdxm;rdvdkufwmeJY cP&yfvdkufNyD; uRefawmfYt0wftpm;awG (olYtazt0wftpm;)udk cRwfvdkufNyD;
ab;rSmSdwJY qdkzmwckay:udkwifvdkufw,f ...NyD;awmY uRefawmfY[mudkudkifNyD; olYt0av;udkawYvdkufawmYw,f/

uRefawmfY[meJY olY[mav;eJYawYrdawmY olYrsufvkH;av;awG 0dkif;oGm;w,f/ uRefawmfvnf; csufcsif;roGif; ao;bJ


awYNyD;yGwfay;aevdkufw,f/ uRefawmfYxdyfzsm;rSm olYt&nfav;awGeJYacsmvmawmYrS olYESKwfcrf;av;udkerf;NyD;
wjznf;jznf;csif;zdoGif;vdkufw,f/ usyfnyfaewJYae&mxJudk wdk;0ifvdkuf&NyD; olUvufuav;awG
uRefawmfY&ifbwfudk qD;wGef;xm;Muw,f/ enf;enf;vJoGif;rda&m olYtysKdta`rS;yg;av;u
uRefawmfYudkwm;xm;vdkufw,f/ uRefawmf b,fvdkrS acsmYoGif;av;oGif;vnf; r0ifbl;/ tJ'geJY 0iforQav;udk
tomav;anSmifYay;aevdkufw,f/ cPaeawmY olYtajctae wcsuftuJcwfvdkufNyD;
tm;eJYaqmifYcsvdkufawmYw,f/ wif;ueJwcsufjzpfoGm;ayr,fY uRefawmfY[mu t&if;em;xdatmif0ifoGm;w,f/
usefwmav;yg0ifatmif qufzdoGif;vdkufawmY olYqDu rsuf&nfawGeJYtwl SKdufoH av;ygxGufvmw,f/
]] [if ...ESif; ...ESif; wtm;emoGm;vm;[if ...}}
]] emwmaygY ...[ifY [ifY }}
]] aqm&D;uGm armif enf;enf;Murf;oGm;rdw,f ...cPygyJ ESif;&,f ...aemufremygbl;aemf }}
]] &ygw,f armif&,f ...ESif; atmifYcHygw,f ...}} vdkY SKdufoHav;eJYajymw,f/
uRefawmf t&rf;oem;oGm;w,f ...olYrsuf&nfav;awGudk okwfay;vdkufNyD; rsufawmifav;awGudk erf;vdkufw,f/
uJygav ...xnfhNyD;rSawmY b,fwyfacgufjyefawmYrvJ ...tJ'geJY olYtxJuae enf;enf;csif; qGJxkwfNyD;
jznf;jznf;av; txkwftoGif;vkyfay;vdkufw,f/ ESKwfcrf;om;awGu xkwfvdkufwdkif; uyfygvmMuovdk?
jyefoGif;vdkuf&ifvnf; csKdifY0ifoGm;Muw,f/ tJ'Dvdkav; jznf;jznf;csif;vkyfay;ae&if;eJY MumvmwmeJYtrQ xkwfom
oGif;omSdvmw,f ...t&nfav;awG xyfxGufvmNyDaygY .../
tJ'geJYolYudk ...
]] ESif; ...emao;vm; [if ...em&ifajymaemf ...}}
]] tif; ...ppcsif;wkef;uvdkawmY remawmYbl; armif }}
]] 'gqdk armif enf;enf;aqmifYMunfhr,faemf ...}}
]] jznf;jznf;yJaemf ...}}
]] tif;yguGm ...}}
tJ'DvdkeJY tzsm;xdatmif jyefqGJxkwfvdkufNyD;awmY cyfomomav;jyefaqmifYoGif;vdkufw,f/ qGJxkwfwkef;
MunfhvdkufawmY uRefawmfY[mrSm aoG;pwcsKdUayaewmudkawGU&w,f/ aqmifYvJoGif;vdkufa&m olYudk,fav; wcsuf
wkefwufoGm;wmuvGJvdkY odyfawmYemoGm;ykHr&ygbl;/ tJ'geJY uRefawmfvnf; tm;wufvmNyD; ykHrSefav;
toGif;txkwf vkyfay;vdkufawmY olYrsufESmav;vnf; wjznf;jznf;NyKH;vmawmYw,f/
olYudk,fav;ay:udk uRefawmfarSmufcsvdkufNyD; olY&JUvnfwdkifav;&,f? em;&Gufav;&,fudk vQmeJYvsufay;
vdkufawmY olYvufawGu uRefawmfYausmudkyGwfay;vmw,f/ cg;txd wudk,fvkH;uyfxm;&if; cg;udkyJMuGMuGNyD;
aqmifYay;aevdkufw,f/ cPMumawmY olvnf;aumif;vmykH&w,f ...atmufuae wjznf;jznf;jyefNyD;aumYay;
vmw,f/ uRefawmfvnf; BuKdufoGm;wmaygY ...qdkzmay:'l;jyefaxmufvdkufNyD; tay:uae tm;udkydkydkNyD;xnfh
Munfhw,f/ &w,f ...oluawmY cHEdkif&nfSdoGm;NyD/ aumif;w,frvm;vdkY ar;vdkufawmY
rsufapmif;av;wcsufxdk;NyD; jyefaqmifYwifay;vdkufw,f/ tdkauAsm ...tJ'geJY tSdefudk
wjznf;jznf;`rSifYNyD;aqmifYay;vdkufawmY toufSLoHawG wjznf;jznf;jrefvmw,f/ uRefawmfuawmY
aqmifYaumif;wkef; ...enf;enf;vnf;qufaqmifYay;vdkufawmY ol wqwfqwfeJYwkefvmwmudkawGU&w,f/ tJ'geJY
olYudkyJ ta&mufydkYay;vdkufygr,favvdkY qkH;jzwfNyD; cyfMurf;Murf;av; aqmifYay;vdkufawmY olYqDu ]] tm;
...uRwfuRwf ...armif ...jznf;jznf; ...}} qdkwJYtoHawGMum;&w,f/ av;ig;q,fcsuf qufaqmifYay;vdkufawmY ...
]] armif ...&yfvdkufawmY ESif;rcHEdkifawmYbl; ...tm; }} qdkNyD; NidrfusoGm;awmYw,f/ uRefawmfvnf;
olYtvdkus&yfxm;vdkufNyD; ezlu acR;av;awGudkokwfay;vdkufawmY oluNyKH;jyw,f/ cPem;OD;rSyJavvdkYawG;NyD;
olY[mav;xJuaexkwfvdkufNyD; olYab;rSm usyfusyfoyfoyf 0ifvSJvdkufw,f/ qdkzmqdkawmY 'DvdkyJaygY ...'gawmif
tawmftoifYawmY us,fygw,f/ olYab;rSm vSJtdyfae&if;uae olY qHEG,fav;awGudk zGzGav;yGwfay;aerdw,f/
NyD;awmY olYyg;av;awG ...tJ'Day:rSm rsuf&nfpD;aMumif;av; ajcmufaewmawG ...aemuf ESKwfcrf;av;ay:u
arT;nif;EkEk pdrf;pdrf;av;awG ...aemufawmY tJ'D[mav;awGudk ESif;&JUESKwfcrf;arT;av;awGvdkY ac:cJYygao;w,f/
tckawmYvnf; 'gawG[m tdyfrufawGvdkygyJav .../

olY&JUqHEG,fawGudk yGwfoyfupm;ae&if;eJY rsufvkH;csif; tMumBuD; pum;ajymjzpfMuw,f/ tjyeftvSef


em;vnfrSKawG&,f ...tcspfvdkYqdkEdkifwJYt&mwck&,f ...tcktcsdef tvGrf;nawGxJtxd tJ'Dt&mawG[m
tem;rSmSdaewkef;ygyJav .../ rsuf0ef;eufwpkHxJuae &SdcJYwJYt&mawGudk uRefawmfarYEdkifzdkY vG,fr,fvdkYawmY
rxifrdygbl; ...oljyefoGm;cJY ...aemufrawGU&awmYayr,fY vGrf;usef&pfcJYwJYolwa,mufudkawmY olYtcsdefawG xJrSm
trSwf&EdkifYygYrvm; .../ enf;enf;yg;yg; ajymjzpfMuwJY pum;awGxJrSm arvqdk&if oljyefawmYr,fvdkYvJ
odvdkuf&a&m ...t&mtm;vkH;[m cHpm;rSKrJY toufrJYoGm;ovdk jzpfcJY&w,f ...xm;vdkufygawmYav ...tck tcsdefrSm
ta&;BuD;wmu olaysmfEdkifzdkYygyJ ...uRefawmfY&JUcHpm;csufawGudk &ifxJrSmyJ odrf;xm;vdkufygw,f/
tJ'DaemufawmY uRefawmfY[mawmif cHpm;csufeJY enf;enf;nSKd;oGm;ovdkyJ ...cGJ&awmYrSmudk olvnf; odw,f
xifyg&JU .../ ajym&&ifawmY vGrf;aqG;p&mawGudk ab;csdwfvdkufw,faygYAsm ...ol'DrSmSdaewkef;rSmyJ
vdkifpif&vdkufwm ...igYuHygyJavvdkY awG;vdkuf&if; tufSifawGudk topfwzefpvdkufawmYw,f/
olYudk,fuav;udk odkif;zuf&if;eJYyJ ESKwfcrf;av;udk vufnSKd;av;eJYyGwfay;vdkufw,f/ aemufvufwzuf uawmY
EdkYoD;acgif;uav;udk vufnSKd;vufreJYvSdrfYay;aevdkufw,f/ MumvmawmY olvnf; rkd;rGjzpfvmw,fxif&JU?
olYESKwfcrf;av;udkyGwfay;aewJY uRefawmfYvufnSKd;udk cyfzGzGav;udkufvdkufw,f/ NyD;awmY wcsufarmYMunfhw,f/
uRefawmf tvdkufwodeJY olYESKwfcrf;yef;a&mifav;udkerf;vdkuf&if; vufuolU[mav;udk vSrf;yGwfay;vdkufw,f/
ol wcsufwGefYoGm;&if; terf;awGu ydkNyD;Murf;vmw,f/ olUt0av;udk prf;NyD;yGwfay;ae&muae wcsufrSmawmY
vufnSKd;udk txJxdk;oGif;vdkufawmY twGif;om;awGu zspfnSpfqD;BuKdMuw,f/ ykHrSefav;yJ toGif;txkwfvkyfay;
vdkufygw,f/ t&nfav;awG xGufvmNyD; enf;enf;acsmifvmawmY vufcv,fudkyg ppfulydkYvdkufw,f/
oluawmY uRefawmfvkyfay;aewJYt&omudkcHpm;&if; rsufvkH;av;awGarS;pif;vdkYav .../
tJ'DaemufawmY wjznf;jznf; jyefrwfvmwJY uRefawmfY[mudkudkifvdkufNyD; olUudkqdkzmtpyfem;udk qGJ,lvdkuf w,f/
NyD;awmY vQmeJYwcsufukef;vsufvdkufNyD;awmY uRefawmfY[mudk olYt0av;rSmawYvdkuf&if; olYudkNyKH;jyvdkufw,f/
NyD;rSyJ wjznf;jznf; cg;tm;udkokH;NyD; zdcsvdkufawmY yxrwaMumif;wkef;uvdkawmY rcufcJawmYygbl;/ oludk qdkzm
aemufrSDay: wHawmifav;eJYaxmufxm;&if;u uRefawmfYudk jyefNyKH;jyw,f/ NyKH;jyawmYvnf; wrkef;cs&wmaygYav/
tJ'geJYyJ toGif;txkwfudk pNyD;vkyfay;vdkufw,f/ olYudk aumYay;vdkYajymvdkufawmY 'Dvdkvm;armif ...wJY/
uRefawmfvnf; acgif;ndwfjyvdkuf&if; tm;udk`rSifYwifvdkufawmYw,f/ tcef;xJrSm wjznf;jznf;eJY
wzwfzwftoHu xGufay:vmw,f/ olu tHav;udkBudwfxm;NyD; uRefawmYf&JUaqmifYcsufawGudk
yifYuma`rSmufum 0dkufumMuGumeJY wkefYjyefw,f/ twwfawmY awmfawmfjrefwmyJ ...tcktcsdefrSmawmY
ckeuwkef;uawG;cJYwJY rMumcifcGJ&awmYr,f qdkwm b,fem;a&mufaevJrodbl; ...vlom;awG&JU
tESpfoufqkH;vdkYqdkEdkifwJY t&omxJrSmyJ epfarsmaerdw,f/ oluawmY ydkNyD;cHEdkif&nfSdvmwmudkawGU&w,f ...
aumif;vmNyDaygYav .../
oljrefjrefNyD;oGm;rSmudk pdk;&drfwmeJY olYudk,ftay:ydkif;eJY uRefawmfY&ifbwfuyfxm;vdkuf&if; pum;awG avQmuf
ajymw,f/ ]]udk,fYudkwu,fcspf&JUvm; ...a0;oGm;&ifaum arYoGm;rSmvm; ...uRefawmfYudk vufxyfEdkifrvm;}}
bmnm ...aygYAsm ...olYxJrSm pdrfxm;&if;eJY tawmfMumMumajymaerdw,f/ cPaeawmY oltavQmfcHae&wm
odoGm;w,f xifyg&JU ...atmufuaeNyD;awmY aumYaumYwifay;vmw,f/ uRefawmfvnf; 'DavmufqdkawmfNyD vdkY
awG;vdkufNyD; jyefNyD;aqmifYay;vdkufawmYw,f/
olwjznf;jznf; oabmaygufem;vnfvmwmeJYtrQ tay;t,lydkrQvmw,f/ uRefawmfaqmifYcsvdkuf&if olu
jyefNyD; aocsmqkHatmif aumYay;wmrsKd;wdkY txJuaenSpfay;wmrsKd; ...tJvdkeJY ydkNyD;
vkyfvdkYaumif;vmw,f/qufNyD;awmY olYudknSmraeawmYyJ tm;&yg;& uRefawmf aqmifYcsvdkufawmY
olYtoufSLoHawG enf;enf;jrefvmw,f/ olYvufawGu uRefawmfolYab;rSmaxmufxm;wJYvufawGudk
qkyfudkifvmw,f/ rsufvkH;awGuvnf; ydkNyD; jrefjref aqmifYzdkY ajymaeovdkyJ/ uRefawmfvnf; NyD;csifvmwmeJY
tSdefudk`rSifYvdkufw,f/ cHpm;rSKuawmY ododomomudk aumif;vmNyD ...NyD;zdkY odyfrvdkawmYbl;/
aemufxyf tcsufig;q,favmufvJ aqmifYvdkufa&m olYqDu w[if;[if; wtpftpfeJY toHawGxGufvmNyD;

tay:udk wcsufaumYwufvdkY NyD;oGm;awmYw,f ...rMumygbl; aSUqifYaemufqifYqdkovdkyJ olY[mav;xJu


pD;usvmwJY t&nfawGxJudk uRefawmfYt&nfawG xyfaygif;xnfhay;vdkufygawmYw,f/ oBuFeftwufaeYuawmY
rarYavmufp&myJaygYaemf .../
_________________________________________________
oMuFefZmwfvrf;av;uawmh 'gygyJAsm/
oMuFefjyD;awmh olvJ pvHk;udk jyefoGm;ygawmhw,f/ 'DuaumifrSmawmh [yfaumhMuD;jzpfusefcJh&awmhwmaygh/
ar;vfcsif;awmh wcgwav tquftoG,f&Sdygao;w,f ... 'gayr,hfvJav ... rD;a0;awmhvJ csdwfu rmcJhjyDaygh/

( jyD;ygjyD )

You might also like