Manuale Exorcistarum Ac Parochorum

1
r
A
^-an
1/7
[/-
^
M
^'^
(.'i^
^
r
DUKE
UNIVERSITY
LIBRARY
Treasure %oom
u
ij l.i I II
n
I
II
V,
\
/
V ^î-:
MANVALE
EXORCISTARVM.
AC PAROCHORVM
R.
P. CANDIDI BROGNOLI
BERGGMENSIS-
f
r
.M
^r H
^
J
v> Kj tJ
\j
/,
.- ,!, -
.
J
MA:NVALE
EXORCISTARVM'
AC
PAROCHORVM,
Hoc eft
TRACTATVS DE CVRATIONE,
AC PROTECTIONE DIVINA.
i-
In quo , varijs reprobatis crroribus ,
verus
, certus , fecurus
, ca-
tholicus,
apoftolicus,&uanclicus cijciendi
dasmones
ab
hominibus, &
e rebus ad homines
ipe<LT:antibus
:
curandi
infirmos : ab inimicis fe
tuendi :
Deumq; incun<Si:is neceffitatibuspropi-
tium habendi modustraditur
:
Opus a nemine haSiems attentatnm
,
nedum Exorciltis
, ^ Pjtrmhis
neceffarium :
fed
Mtdicis
,
Theologis
,
Concionatoribus
, Ohfef[ts
,
^grotis, ac in quacunj^ neccfjitate ônjittutis apprime vtite
,
AVCTORE R.P-CANDIDO BROGNOLO
BERGOMENSI
5ae. TheologiasProfeflbre Ord^Min.
Refor.S.Francifci,
Prodit quatuor
Jndicibus
locupletatunLj
.
BERGOMI,
SVPERIORVM
PERMISSV.
Typis Marci Amonij Rubei,
M.DCXI. Ad
inftantiam
lulij Brognoli.
-
12;^";
V
Af.
ikiftKT/ft'^^^-'^^-'^^?^'^^;^
*(H
'^î^^
Mj^^#5
A LtlS SIME>
QVI H V M ILI A RESP I
C IS:
'
PROF
VNDI SSrME'
QJl
ALTA A LONGE COGNdSCIS:
POTENTISSIME>
'
CVIVS NOMINIS VIRTVTE
SVPERBORVM SVNT DESTRVCTy^
D/EMONVM POTENTIiE:
A
DMIR AN
DE'
CVIVS
ADMIRABILE EST NOMEN IN VNIVERSA TERRA
PRiESTANT ISSIME
I
E S
V.
QVI F VG
AS MO R B O
S
,
E
T
LIVO R E
S
,
SED ET
ANIMI LANGVORES,
IN QVO PR^SENS ADERIS:
TIBl GLORIA,
SVMMVS HONOR,
ET
LAVS TI3I
SIT IN Si^CVLA.
:im-m-^
\\ VM.yv:'
'r\
LuHuauenat iam dih inter eluuiata
aquarum
profluuia
Arca tlla dir
utnoinfiituta molimine
, cuifalu^
tis fpes iam pe.ne defecerat.prtus
in
fluBiiius.'
tjûlum
,
quam viH
dilatianem
iûeniendumMhitranii..
jDeftcerat
iam auidem ês tllaincordibus
,fed
auida <vit^
*
/ames
Q^^hMf^
famesftmimortua iamftreacHepM ingenia
y
cH
reilor patimtU immemor expajls ^4rc^limini--
hus columham
^
quam ammanixum
ferudturo
frop^ginemfociaueratgregi
, dimift , 'xit
aerea
translata per spatia, an diminutis aquaru wr-
ticihusapertaîicuhi
foli
appar^ret
fotsditas,nH-^
eiaret\ f^trum cum lam pr^volaiu defiitutum
corpuspennA ampltusfufiinere
non
pojfent,
puL
lihi tant^lafsitudiniquietem inueniens.ad lignH^
^ndeprocejferat
^
quaji lacbrjfnis augmentum
Jluiîbus
ingerensy (fjufpir^s aquas
exagitans
,
trifiiti^potihs, quamfufîratÛtitiaûgur,
re-
gredi eHcompulfa ^ Fluciuauerat iam
dtu infe-
tixmei ingeîj Arca interprocellofas orhis hutus
pfaim io>
wragines, quem R
egius Vates Mare
magnum, &
"""^'^^'
fpatiofum
vocauity
i$ imminentia
fhi
excidia de-
verf!"'
^^'
Ji^^^.
infauflo doloris
accentu:
Vcni in altitudinen-^
maris,&tempeftasdemer{itmc:C^ci>//V
:cum egomet
impatiens veluti ingenif
meiretor de tumulati
arhismiferijs perfcrutari
dejideras, expanfs
in-*
telUgenti^
me^liminihus yOpus hoc altera êluti
ex Arca columham in legationis
ojjivtum dimiji .
Verumcumiam wlatus *vndequaq^ protende-
ritynectam inptanis Eccte/iaSficarum digîtatu
ifati^s^
cpuam in arduis purpurat^Hm^rtnciT
fum
^
R
egumque
fafiigijs dtuturn^
lafsitudints
\.
quuttm
qmctem repermt, ne imitoad jircami^nde ex^
ieratyredirecogatHr^fortwrs, quopotesi
^ cona"
tnine
ad^ltifsimum tm ]S[cminis
(
quod
fdentio
êneror ) montemfe ineofolum tranquilittatis:,
^
qHtetis portum inuenturum IperAns, exiendith
Laboriofum hoc igituringen^ weiopuSytanquam
foetum ex vifceyihus, (^ intcUeBus meiprMordijs
recentifsime natum^ breuwri
forftan^
quamAr^
hitrer
.occafumperituri parentisîfuramfuh
tui
nominis
vmhraculis alendum commuta; vtcum
propriumfibifiendumforet excidmm.fuh inde-
feHihtliimtutela proteBu/efentiens, ad njherio-
ragregisiui iuuamina
n)igeai
v
cum
hox:
celehre
fuper
omnia nominalSIomm
cmnihmft depro^
priaspe iam dtu ruentibus
perpetu^pr^fagisimj
fdlicitatis
Quare,cum Scriptorum quamplunu
lapfum
non almnde
^
quam
afaHact
hominmn^
quauis
dignitatefulgentiumyqttorutn nitehantur
pr^ftdio:,
promanaffe ,
easqâdilios
^quafiCha^
rjhdis
y
ScjUl^^
wragines naafragium
fuhijjfe
dignouerim , in his tanquam i/^ Jpecuio contutns^
ne
ipfequoq^tant^ infeUckatisparticeps naufra^
guspeream^ aituttfstmum tui nomimsportum
y
tn quoxum
periculafempevtuaferim.naufragia
mHuenda non imminent.naiiigtum appuii
\
njhi
languentium mtdtitudo hominumSathanicts ir^
*J<-
4
rtit4
retHavinculis],(f
deceptorifs laqueataretibur,,
qmrumh^cfolatiofcripfiyimpojierum Ae.fpera^
rc non valebit . Quorumnam igitur tuttus, cûa
tui hoc opus aufpuijs fubfiernere potero
? cunu
Hjuod
altf
dedecoris arbitrantespeientibus
adfc^
aditum pandere renuunt^tu tui augmentu splen^
doris propemodum arbitraris : quod orbts^yâ-,
gnates,ac
fi
impenfi amoris argumenta nonno-^
jfcant,
oblata despiciunt
^
tu.qui hominum
vtfce^
ra
iniimus perfcrutator agnofcis ,
bemgniter ex-^
cipis
y&'
vbi
ij importumtatts potius
,
quam di^
gnationisgratiafedrepulfonispericulojpetnio^
mbus
aures aperiunt , tu vix oratus, apud quem
terfonarum
acceptationonregnat
, ftnerevudta^
q;t me in arduis te protegente negotijs
fpius
ex^
perientia docuityclementia,
ac
bemgmtatis
excef
pêxaudis , Hinccum defcientibus iliis patro^
cmiafmulcum
eorum nixis ausptcijs corruant
.^
meq^
tuaiampridem^vt glori^ tu^feruirem, ex-
cipauerit
bonitas,me tibi, qui indcfeiitbtlis es, cu
hocopertconfecro\ <S
doBrinam meam
,
qu^.
mcA
nonefiy
inte, de
cuiusfinu procefsit
^
refun-
Ecde^r.cap.i.
êrc audco :. JSfar/z
Flamm
y
vttdc cxcmu , reuer-
tuntur, vt iterum fluant : vt in benefctorum
y
qu^
indtgnttati mcA
conferre
dedignatuj non es
y
mfo-*
numentumfempiternum
exifiat
,
quorumemor
fempiternam
tuo nomini auguror
gloriam,(f
ad
tremendam huius
pr^fentiamgenuafleHenSy
^t
me ah aduerfantium:, ^
ohtreiiantium
morjihus
liheres,
5^
inprosperis
fecundum tu^ henignita^
t.is^^lacita dirigas,deprecahor
AUifsimi
tui nominis gloriaftiens
Inter Jldinores
minimus
Frater
Candidiis
aSarnico.
Audor ad fiium Libellum.
Mea cara rates, tutos per aquora
êffus
'^Dirige
,
quas
fromis
quif^requirit opes
,
Non fcopuli ,
mn alira vttant
,;
non ventus
, c^
njnda^
Cdlieolum cymbis inuia nulla via
eft
.
Inuidus obliiterit toruo
fi
lumiiie
quifquam
,
E Patre te lESV
profilijffe
fcias .
Si quis te placido vultu veneretur amicus,
Non mihtyfed lESV, dic
y
rcfirendus
henfis
.
Filia Francifci merces
fine
munere pandes-y
Vt leuioT curras: 1 mea cararates,
Adm.
;? W^ iOv '*(k5 vik' Wv>
ADM. REVER. PATRI
CANDIDO BROGNOLO
NOVI OPERIS ARMIS INFERNAS LEGIONES DEBELLANTI
C A 2iO
LZ/ S FHA^NCfSCVS CETÊSOLVS
Cathed^ Ecclejice ^trgom\ Canonicus
Paeana canebat.
Spiritus
atros quis meliiis CANDIDO
pcllat?
Quis
crederet rebellcs illos {piritus
extorres
coelo
Sponte
fibi carcerem cjuasfiuifle in
homine ?
Et ciim ft mortuos Deo {cirenc
Animata fibi in homine pofiufle
(epulchra?
Non
habet fpiritus tam molles
Contumacia^,
Vc franjî , vel fledi pofEt.
Inuila C^lo capita
Dum coelum adhuc recuperare tentant in hominc
Hominem Orcum fecere tranflaiitium.
In hoc Auerno nouum
(
mihi creditc/
)
Tortorem
ignem habent
.
Humanae fa^licitatis inuidia.
Grauius illis omni Gehenna incendium efl.
fProh pudor) qui oljm tcntarunt aequare fe Deo,
lam fatis
bcatos fe putant,
Si in hominc
videri homincs
poflSnt
.
Madc
Maacaftimo CANDIDE
Holcc
ncgotiatorcs Orci
,
quo tu flagello
Ex Spiritus Sandi Tcmplo modo cxterminas?
Cailidos ferpaitcs Aiicrni quo tu halitu
Debellator Ccruus modo cxtrahis e cauernis ?
Pugnarc in tcnebris hoc ctiam Andabatas {olent,
Pugnarc in tcnebras , 6c tcncbrarum Duces
H^c fola Solis pnclia : hi Solis triumphi Tolius funt
.
Contra Titanas non alij, quam Dij, in pugnam proccdunj,
Purgatuii olim Angcli Coelum
Adufquc tcrras
fugauerc numinis perduelles
.
Tu maius opus vrges,
Et
purgarc ctiam terras gloriolb conatu
tentas
.
PcUcre e cceloCoeli hoftcs cadcntese
calo
Hoc Angelorum opus fuit
.
In arcc iaiti munitos ab arcc pellerc
Plusquam Angclicum puto
.
r
j^Si
'joiq
r\ X
Adm.
rA
D M/.R EA^ E
R. PA
TR I
CANDIDG BROGNOLO
SACR^ THEOLOGI^ PROFESSORI
.
P A T B R ;G A N D I D V S
Qoafi alter coelorum caiidor,
&C nouorum vere nouiflimum fydus
ex ladeo Seraphici firmamenti calle defumptum
corrufcauit.
Qaanti luminis ftylos
IN ,LE VCOTHE AM,
quam
eximius nominis candor,
quam
inuifus charitatis fplendor,
mox oriundo
PLANETARVM PRINCIPI
facrificandam cxcitat
infigendos eduxcrit
vel ex nomine difce LecSlor
,
vel ex clementi corde experire , fi potes
,
quod in igneas pietatis flammas
refbluitur .
Eia Age
Lucifugus efl:o procul LVCIFER,
STILBON adcft
fub belligeri Martis influxu prognatus
Nequitabefle TITANVS
ad lenocinantis AVROR.< interituxnj
nafciturus
.
^
O
O AVRORA
,
qu & aurca hora
fi te Auium horam acclamaflcm
,
cjiix tum diuinis, tum humanis gratiffima mufis
modulaminum argumcnta
fub tui fachciflimis auris rclpirantibus
excitas
,
tum nofturnis E R E B I Vcfpertilhonibus
filcntium hitimas,
haud hallucinatus ex(liti(rcm
.
Eia dicitc ip, bis lO, tcr lO,
de laqueis libcrtas
de triftitia gaudium
de tcnebris claritas
fub
inuidiffimis CANDIDI aulpicijs
triumphauit
,
Cui hoftilis tcmcritas non tam nocuit, quam projfuitj
fcd vndc hominibus noccre plus ftuduir,
inde homincm fehciori ominc
ad coronam promouit triumphalcm :
Cuius opus fine fuco diuinum
charitatis aurp dccprum
intcgritatis candore confpicuum
ad obfeflbrum folatium
,
ad aegrotorum fubfidiumj,
F A M A
Jcr
poftcrorum plaufus
tcrnitati eonftcrabic.
D^Hotifs. Seruits
Fn CelCus a îcia
tufdem Ord*
O
mfh.
IDEM
IDEM
AD EVNDEM
'F^ impen<ffa^ f^rs "uetentm monumema *viroruht
Marmorieh inarMa quadiris
fine^
Moma Heltconis
CarmimBus memorafe : ftn^tfatiata cruore
Heroum^f^
phalan^
,
quos ioT Cartlâ^
recefit,
Tollere
pyramides : Teucrortm ^'Iha^ metris
Vf^ddeo
fmnrntatafa^s fmr:
iitdu^Mmn
Herculeis infiripta fofis' , îf'
irahskdus Heros^
ûem maiwJt (Mnunt poftenfa
y inft^^td
fyet\
Jmmetis portenta alios cteinere pr-ocelUs
;
jifi
insoncuffus platmia Beâfwrenti
Turbine mmharwn yfonmratt^^ JuptUme
CANDIDVS innafh ,
cni nrarria' MXdgetebant
Eumenides
, fti^^^
canes
,
cui Bamma i>it
Scinderc comfulerant Parcas^ eia admoue voces
Mufarum bene doBa cohirs
,
/moMis^ trophceum
Pfallere viôm hkm t SgÛ^tims
CaHalij
hucfirtfet^ fatmas^ rigate Ttrtntes^
âs nouus
hoflili confperfit
fanguine viliof
ADM.
wv
ADM.
REVER. PATRI
CANDIDO BROGNOLO
PIETAS
raugufta augufjtas ^peri^rata metas Aufonije
^notius orbis metas pera^randas promittens,
Virtutem asmulata, armula procd
, Aureolara parat,
Sacrae Theologia? Pneifeilori
SCIENTIA priEcellens naturx fcrutata receffus
'RpcefTus ncftaa , -wiaxinws msmnL
conneêt
.
VXRACjÊ
faraaui ^^maÔjLUcetur
iHipioitalitatem.
Rldanas^m ptM aquasy qui Rodanapôtat
Sî
Tâgtcos
fin^ns , Niliacos^bibit:
Tota
immbjoboles BuaLdedu^ta
parente
Cwjmt:ifat wffrbo^ ^rêparator erat .
Sydera tot mi/lrum
demumintfi:nata Mjores
CANDIDEVM larga dant Manuale manu
Siuifquis inoffenfbs
vitd^ traducere calles
^luAris
, d'
ternas accelerare vias
,
Camsy& infans y'yfanus
^
&
dgcr^ amicus^
& hofiisy
BoJês
Qum
fatfio\
cum /aptente rudis
:
Calica ^qttaHo^SHs mandat monumentapagellis
CA ND IDVSy
aurato corde reconde
Jtylo
,
Vnius ingenio totus reparabitur orbis.^
Orcusy terraj polusy
fiety
requiefcity ouat
J*. Philippusa Roccabiglieria Alumnus
,
FA-
Facultas
Reuereridifsimi Patris VicarijCjeneralis
tottus
Ordints S.
7. FKANCISCI
.
FR.
DANIEL A DONGO
Todus Ordinis Minorum S.P. FR ANCI^CI Vicarius

Generalis
,
^^^
Seruus. DiIed:o nobis in Chrifto Pri
Ffi
Candido a Sarnico eiufdem Ordinis, Prouincias vero
ncftras Reformai^
Brixiae Concionatori , t^
Ledori
Salutem in Domino.
CVM
iuxta Apoftolicas
,
ac Ordinis Conftitutiones
reuifum,
^^J^
approbatum fuerit quoddam Opus a
tecollectum, cui tituius eft, MANVALE EXORCI-
STARVM, ET PAROCHORVM; tcnorc prasfentium^
cum
falutaris obedientias merito facultatcm
tibi
conce-
dimus,
6^^
fecimus, quatenus (cru. eruan. pr$diftum
Opus Typis mandare poflis
j
Datis Neapoli in noftro Regio S. Madae Nou Casnobio
hac die
7,
Februarij
1^/0,
Fr^
Daniel
a Dongo
Vfc
êner
:. J
Locus
^
figilli
luflfu
Adlaudem lES
V
Chrifti;
^
If^ffti
Reuerendijfimi Patris Danielts a Dongo Ficarij Generalis totius Ordinis
S. Francifci , Ego Fr. JEgidnts
a Melo Leîor Sac. Theol. Ordinis Mtmrum
Striîoris Obferuanti^ Prouincis Reformata S. Antoni) , ac S.
Cffici} Inqttifitio-
nis Taruisij Confultor Generalis, legi,& maiori,qua fotuiy
diligentia examinaui
Opus Exorci(iicun% R. P. Candidi a Sarnico eiufdem
Ordmis , & Jnfittutt ,
Re-
formationis vero Brixienfis Theologi'. quodtnfcribitur : MANVALE EXOR-
CISTARVM: cuius piam , deattam , ac faiilem
maxima cum animi obleEla-
tione miratus
fum
donrinam-, ex fontibus qutdem SaUcatw4s-hatt(iamj cum eiufdem
Saluatoris documentis
,
fide , & fanBiJfmi
nominis eius vi , &
inuocatione vn-
dig^ fcateat ; Dotirinam
fane
Catholicam , &
Euangelicam ; nam ab Euangeiij
medulla haHenus (nefcto cuius tncuria
)
obrutam ,
ifte
Pater erutam fectt
;
&
quantum Sathana
inuifam !
propterea folitis fuis
verfutijs ei lucem enixe detur-
bare continue non deftfiit . Et quA genus humanum enwiumenta
reportet, cgomet,
cum e&dem facrA ades > huius reuifionis gratia nos ambos tenerent ,
Miaûando
eculatus
teftis fui, aperte agnofcens, quomodo
tpfe
Pater, nedum ex (ludto
aJfiJ.uo,
Hferum etiam ex experiemia, qnA docet, didicit . Nec aliquid tmmixtum mortbusy
deuotioni, fideiiumtj^ pietati obnoxium mihi
fe fe
obuium dedtt ; ob id Opus, vt in
publicum, nedum fpefiandum;fedz>tiiius ad publicampraxim trahendmn dignum,
& necejfarium cenfeo
. Dat.Taruisijin
nofiro
S. MariAde Jefu
Caaobio, die i.
lunij, anno Orbis reparati,
ChrifttanA^
iAtitiA ob fanûm Jiibileum i6ô.
Fi'. ygiclius a Melo, qui fupra
.
'
'.
^->
T
-'^
^-^
'*^_
'
-..(i J. i-i.Mj . ... . ^ j^.;

EGO
F. Thomas a Feltria ex Min. S. Francifci StriU. Obfer. LtBor Gene-
ralisi ex commiffione Reuerendiffimi Patrts Danieits d Dongo totius Ordinis
Seraphict Patris nosiri S. Francifct Vicarij Generaiis , vidt ac ferio , & fatis ri-
gorose examinaui
prAfens Opus , infcriptutn Manuale Exorciftaium., ac Paro-
choi-uni-, hoceft, Tradatus de Curatione , ac Prorectione Diuina , Audore
Reu. Pacre Candido Brognolo, eiufdeni Oidinis, &c
Inftituti S. T. Profeflpre
in eo^nihii reperi
facra dofirinAâut Chrifviants moribus diffonumtnec
piarum
aurtum
offenfiitum : Ouintmo cum in eo piures, & graues errores circa Exorci-
(iicam dotrrtnam
, & plures notabiies abufus ,
pericuiis , ac pufillorum fcandaiis
cbnoxij , ab tmperitis
E.xorciftis inuefii > detegantur, ac dtiucide e.x Sacri Euan-
geiij, cr SacrA TheoiogiA fontibus conftitentur ; ac infuper verus, purus, pianus,
& Euangeiicui modus expeilendi ddmones nobis ab
ipfo
Chrifio Domino tradi-
tus , in hoc Opere mira faciiitate, & ptiritate expitcetut , & ad praxim appiice-
tur
;
quo nempe modo expiofts fcandalorum pericuii:, efficaciter, perfefie, ac breui
tempore dAmones expeliantur, Energumeni iiberentur, ac Maieficiati a maleficijs
curentur
; dgni(fi'/mm iudico , yt ad gioriam
fan'ct:fftmi
nominis lESV, & ad
decorem tdm fancit ExorciHici.o^cij , necnon ad Energumenorum , ac Maiefi-
ciatorum
folamen in lucem edatur . Jn quorum fidem hAC manu proprta
fubfcripfi
in nojire Conuentu San6ii J(êph Vincentidy hac die
s>-
Juli] 16^0.
'
N.
*
*
Eio Fr. Thomas, qui
fupra
.
IVffk
Pmiluflnsy &RtuerMdilfimi Patrif loanmt Ludonict Bom Ventti S.
Theol.
Masiflrit&
Ciuitatii Bergomi
, eiusj^
Dioecefis JnqtiifitortsGeneralis, vidi,
&
perkg;i Opus infcriptum, Manaale Exoiciftainm, ac Parochorumi hoc efl
Trada^-
tus de Curatione, ac Protedtione Diuina in tres Partes
difpofitum &compofitunt
a R. P' Candido Brognelo Bergomate Sac. TheoL
Profeffort
Ordinis Minorum
Re-
). formatorum S. Francifi:i ;
in quo nihil eU ortodoxdfidei, ac bonis monbus
contrariu;
immomuftumpromouerepoteritmaiorem Dei, &fanEiiffmi nominis lESV
gloriam
&honoremy
&fidelium vtilitatem . Quodideo dignum tudico publica luce
.
Dat. in Veru Monafterio S. NicolaiCoelefiinorumOrdinisS.Benediî Bergomi dic
^4^ MenfisOMris 16^0^
I>CelfusPuteoboneIIus MedioL Prior
C^leftinusj^
&S. OiEcij Bergomi Confulcor
.
Imprimdtur^
Fr. la Ludouicus Bona
Inquifftor Generalis, qui fupra ,
lo. Baptifta Douaria Archicpifcopus Alcppinus Wq, Generr
pro liluftrirs. &Reuerendifs* Epifcopo
.
Adi ro.Febraro
Kjfo.
HO
veduto io Gafpar Lunigo il libro manufcritta infol. di carte 4.1^). intitoUtff
Manuale Exorciftaru,ac Parochorum,P.Candidi Brognoli Bergomeniis,&c..
nel quale non ho ritrouato
cofa
alcuna contraria cC buoni coHumii nedlfinferejfe d^^
Prencipi, per il che il libro non
poffi
ejfere dato alla Hampa . Infedex &c.
Idem, &c.
NO
1 Reformatori dello Studio di Padoua hauendo^ veduto per
fede del Padre
Inquifitore del
Sant'Officio S Bergamo^, che nel libro manufcritto intitalata
Manuale Exorcift^rum
, &c
Parochorum P. Candidi Brognoli : non
fi
troua^
cofa alcuna contro la Santa Fede Cattolica , & particolarmeme per atteBata
del Segretario
nofiro
, niente contro Prenciî,e buoni coffumi , concedema Ucen-
^
, che
fia fiampato ,
douendofi offeruare le leggi m quefio propofito , &prefen-
tarne due copie nelle Librerie publiche di Venetia e di Vadoua.-
Dat. tS. Febraro 16^0.
rGirolamoLando Cau. Riformator.
^
Bcrtucci Valier
Cau, Riformator
FYanceJcffTefm^m^Seêu
P R i^ F A
T I
O
AD
BENIGNVM
LECTOREM.
OTA fliit aiiquot abhinc armis iîrerExorciilas, &
Medicos non fpernenda lis, qujc fub ludice hucuf(5[;
indccifapepetidit : Cuinam de raorbis, an Medicis,
anExorciftisiudiciuminferrchcerct: quam quidc
ab
inimicohomineinagro
dominico fuperfeminante zizania^
ortamelTe,
tutiflime poteft ab omnibus iudicari.
Cum eniin..
nihililli
connaturalittsftierit, & ad aliud quidpiamftudii^m^
minime ercxcrit^quam ad morbis iniiciendos malcficis, infe-
itationibus noxijs vcxandos, &ua?q; fue tyrannidifubie^flos de-
tinendos mortales, ne iibi de tot animarum , corporumuie fit
omittenda pofrefifio ; ncue iiliab horrenda tamexecrandi hoftis
feruitute per opportuna remcdia amoucantur,caIlidamachina-
tione, arribusq; doloiis ex Exorciftis nonnullos , &ex Medkis
quofdam feduxit, vtrifque iirmirer ad fe tantum morborum hu^
manse naruric occurrentiumcognirioncm,& curarionem perti'-'
nere fuadendo . Hinc, cum Medicorum quamplurimi detri-
mento laborantium maximo omnia fere raala humanistam in-
tus, quam foris obuiaiatia corporibus, rariilime, vel nunquanu
maleficis Sathanic verfutijs, fcd naturalibus duntaxat cauiis tri-
buere confueuerint ; ii quem veneficio forre infedu
(
quod hoc
ipii tanquam a munerc fuo extraneum non agnofcanr) inueniar,
non Eccleiiaftica Exorciftse poreftate; fed virrure medica cura-
dum efle opinanrur . Ar Exorciftce nonnulii fiue imperiria?, iiue
fufficienrije graria,quam iibi aurumanrerarrribuunr , falcem in
aliorum
mciTemmitrcnres, malefico laborantibus morbo,
maxi-
fJ<*J*
2
mo
I.
Htiius operis
neceîfts
.
irio ipfbriim periculo eifdem vomitoria
,
potiones , vndiones,
balnea, lenimenta, fuffitus , aliaq; huiufmodi indifferenter pro-
ponunt; & quod magis erroneum eft,&error quidem pcior
priore facris mifcere
non nifi a communi Dei , hominumquo
inimico fraudolenter inuenta, ac per obfefTorum os Exorciftis
,
qusB non decent, quaerentibus tradita, confueuerunt
.
2.
Ea ergo de caufa a cordatis viris rogatus Adm. Reu. P. Ar-
A qm Auifor
chaugelus Carraria Bergomcnfis noftrsE Religionis alumnus,
fcêreT"
^*'
tunc Promiuiftri iu Prouincia noftra Reformata infignitusoffi-
cio, vt ciim de maleficiorum foluendis malis ftudio opcram de-
derit, obfefTorumque pius fubleuatorextiterit, tanta? litis diffi-
cultatem, quse intcr oppofitas partes odij, inuidia?, rixarumque
motiones cxcicrat, malefico morbo infedtis prolixioris angu-
ftiseâcdilatandi impehj dsemonibus occafionem prsebucrar,
exploderet, nullum aptiorem fcdande litis modum clle putauir,
quam fipublicis typis mandandis fcriptis
,
qusenam tum Exor-
ciftarum, tum Mcdicorum partcs fint in dignofcendis
i
curah-
disq;
morbis ad falubre oppreflbrum leuamen, demonftraretur.
Cum autem fibi hoc mihi onus imponere placuerit , ctfi affidue
tum ad facrarum literarum ledurse , tum Euangelica^ pra^dica-
tionis munus effem applicitus, non meis viribus,fcd diuina gra-
tia nixus, tanto oneri humeros iibentiffime expofui ; Sc ideo, nc
defiderijs meis imparem effcdtum explcrem, varias de hoc fcri-
bentium do(5trinas confului, de quorum fontibus diligentiffimc
haufi,qua? ad propofitum inftitutu conferre vidcbantur * Hinc,
vr faciliori modo, quam
prius, maleficiorum folucrcntur liga-
mina^&exobfTeflorum corporibus pellerentur dxmonia
; ac
inter tot, tamq;varias Exorcifmorum fbrmulas certiorem Exor-
ciftis traderem modum, modernorum Thcoloôrum Exorcifti-
cx artis profcfTorum praxim maiori
,
quo potui ftudio tum cor-
porcis, tum mentahbus oculis perfcrutans, cxorcizandiq; regii-
las a prifcorum temporum Exorciftis confiderans,ego mtorum
Superiorum iuffu pluries Romse , Venerijs , TaruJfij , Bergomi
j
ahjsq;Italie Ciuitatibiis,Vicis,ac Oppidis fuper Energumcnos,
morbisqi obaoxios maleficis manus impofui ; &cum ad
praece-
pta.
pta,
diamo
lefu interpofito homine, vexatos liberari
conipere-
rim, tum
nedum theorica edo(aus; fed &experientia
mediocri-
terfaltem
inftru<5tus, varijs in vcteri exorcizandi methodo
com-
pcrtis,reprobatisq;
erroribus, nunc Medicorum partcs (fiqua?
circa maleficia fmt ) brcuiter tangendo,Opus hoc dc Curationc
Diuina ex piorum Theologorum confiJio pro Exorciftis,Paro-
chis,ac Medicis,ac quibufuis Chriftian? veritatis profefToribus,
maiora impolterum diuino fauente Numine daturus, typis ma-
daredecrcui.
Hoc fub Manualis Exorciftarum, Parochorumq; titulo dcdi,
vt Exorciftaejac Parochi illud pr^ manibus incefTanter habctes,
nedu ab Energumenis,ac malcficio affeCl:is dicmones expelledi,
ac fideles edocedi modu, quo in infirmitatibus valetudinem, in
perfccurionibus
tutelam, ia anguftijs folamen, & in
ncceftitati-
tibus cundis a
Deo fuffragium obtinere pofTmt., edifcant; (ed &
ipfi, quse fit voluntas Dei bona, beneplacens,ac
perfeda, agno-
fcant : ac
femitasre(5las, qu^ ad Paradifipatriam
perducunt, fibi
eligere valeant ;
cum in hoc verus, certus , fecurus , catholicus,
apoftolicus, & euangelicus dzemones eijciendi, fe ab inimicoru
tuendi
infultibus, Deumq; in cundis necefsitatibus propitium
habendi
modus clargiatur .
Verus certe cft,qui traditur modus;
ciimnullisfubfitfalfitatiserroribus ; nonenim exda?monum-.
mendaciorum patris rcfponfisper EnergumenorCobfefToruq;
ora veritatem defumit ; kd infallibili Euangclicorum dogmatu
veritate roboratur . Cerrus;fuppofitis namq; condirionibushoc
in opere afsignatis, infallibilircr effedum confequirur : eo quia
in Dei promifsione, cîfdelts eftin
ommbusverbisJuisî^saBus
in ammhus operibusfuis^ immobiliter radicatur . Sccurus
;
quia
non fuper volubilemmcntismese arenam erigirur; {^d fuper
firmifsimum diuinse fcriprurir lapidem , facrorum Canonii ver-
bis,
fanftorumq; Parrum nirirur auftoritate . Catholicus, vni-
uerfalis quippe ; non enim Exorciftis
, ac Parochis tantum ; fed
&omnibus Chriftian? Religionis cultoribus pcr fidem lefu no-
mini pra?ftitam ipfa increata veritas docet, & docuit conuenire.
Apoflolicusjab Apoftolis namq; Dominiq; Difcipulis vfitatifH-
5.
Titulus ,
.4.
Suhieifnm .
P/al.H^;
Marct i6.
'miis fuit, & a cunîs Apoftolicis viris in praxim
dedu(5iuy.
Euangelicusdenique;quia
a Chrifto serernrPatris Filioin
Eua-
gelio traditur, dicente r Signaautem eos, qui crediderint^
h^cft^
laanV 14.
([ttentHr
:
in nominemeo dtzmoma eijcient , Er, Sluodcun^peticri^
verf.
15.
tisPatrem in nomine meOy
hocfaciam^vtgloripcetur
P
atermFiUo
,
Si quidpetieritis mein nomine meOy hocfaciam ,
^-
Tres autemin partcs hoe opus diuiditur, quarum prima do
fpirituali
Medico, Exorcifta nempe, fcu Parocho loquitur : Se-
cunda de>Egroto obfcflb, vei maleficio infcdo, qui fe pcr ora-
tiones, ac ieiunia ad liberationcm rccle difponit : Tcrtia demu
dc remedijs tum genericis,tum particularibusad d^monis coer-
cendam , deprimendamq; fuperbiam requifitis ; nec non ad af-
fli(5torum animos fubleuandos : Qua? in alijs minutioribus par-
tibus diuifiT fub Apocalypticse vifionis typoproponuntur

Accipeigitur, benigniiHme Ledor, exiguumhoc,
quod tibi
animi Iiberalitate opus exhibeo . (quod quidem
elegantiori
ftylo praetexuiffem , vt multorura ingeniorum fublimitas
poftu-
laret, nifi illud ad publicse vtiiitatis emolumentum/hominumq;;
folamen
,
quorum plurimi funt, quibus , intelligentise
defedu
,
minime profuiffet, ordinaffem
.
) At, fi qute in eo ad publiea,
,
vel priuata bona fpedlantia repereris, a Deo vberrimoomnium
fonte fluxilfefTrmitercrede , a quoomne fapientise , acfcicntise
munus, omne datum optimum, &omnedonurapcred:um_.,
Deipara iucnt Maria,copiose defceudit, per quam coeleftiura
gratiarumthcfauridifpenfantur. Hocvnumdenique,vt mo
in tuisapud Deumorationibuscommendatumhaheas, vt cas-
tera,quproChriftianaf Reipublicae bono de tenebris adlu-
cem trahere ftatui^ diumaiuuante praefidio
,
perficere valeamc
..
Valc
SVM'
SVMMARIA BREVIA
OMNIVM
PARTIVM, CAPITVM, ARTICVLORVM,
QV^STIONVMQVE,
Qaae toto hoc Opcrc <:ontincntur .
JliCy^deincepsduo mmeriy^nuspaginamyjtUer nHmerum mdrginalem
dijudicant
,
E ^xorciUa.
i.t- cioru/
.
fi.ioi.
Potefiate donato . QuaII.x. QuiOhs modif
Aialefici conci-
pag. 1.3. ne^tfnamalefcia . ^z. 103.
uirticJ.
^^J^^^^^
Ordinis Exorci- Artic-.lIl.DerebHs naturaUbxs , vt
funt
jlatus .
3.4. caufa makficiorum,
^
(?. 1 1 o.
jirtic, II.
Orat/iis oMerdatalis. 14. if.
Quxfi.z. Qudt/ta
fpit cauft naturales ma-
uirticlU.
luri/diSionis vrdinaria. 18.50.
leficiorum .
5
6. ibi.
uirtic.IF.
lurifdiîonisdekgatit. 1^.4^9.
OuA^'^'
Q^mamfint caufAmorales ma-
Cap. II. De ExorciflafctentiaprdLdito
.
lefictorum. 58.113.
pag. 18, (jo.
QuAJl-
^. AnadMedicum,vel
Exorctfla,
jirtic. I. De d&monei vt maleficiorum,
&
fpeÛt
ludicare de reb:is natu-
obfeffionum
cauja ejficiente
. ralibtts in
maleficifs adhibitis.
pag. 1S.61.
pag. 19-iiy.
Quitfi. I. Pro quibus foteHas d<tmonis
ftt ^rtic.lV. Dt Deo ,i/f caufamaleficioriim
ligata. ^1.66.
permijfi'4a.
6S. iiS.
QuaH. X. Cur demon maximospeccaôres
Oudifi.j. Anmalefictafint dDeovolente-
omnes in corpore non
poffiie-
yel tantu permittete.
6p. i ip.
M.
33.
70. Ouafi. i. Quarf Deus permittat
maleficta
Qufi. ^. Ouas molefiias ddmonfoleatho- &obfe(fiones. 70.133.
minibus inferre exiflentesex-
Ouefl. 5
Quomido Deus
maleficia, C^ oh-
tracorôra.
^S-l^'
fejftones
impedi.at . y>).i^j.
QHtji^^. Ouomododemoneshumanacor- ArticV.
Defignis ,
quthus
maleficia , &
pora ingredtantur . 40.
82.
obfejfiones cognofcuntur .
QHdtSi.^. Quomodo ds,mones^xifiantin^ pag.
jt^.i^^.
corporehumano ^
4^.50. Quitfl.i. Qunamjigna fHmantur ex po-
Qux(i.6. Quid damones operentur in cor- tentifs anim.
75). ifj.
pore,quodpoffident .
47.91.
QHffi.i.
Ouxnam fignajnmantur ex
dif
-Artic.JI.
De Aâieficis , vt caufa malefi-^ pofitione corports . 89. i(ji.
^4<
4
Cap.
Cap. III. De Exonifia
yimtibus oyttor
Qudfi.
i, An rtiU
fit
mter/ogare cUmO'
to* pi.
i(jf.
nemi qtio nomine vocetur.
Artic.l. DeFtde. ^x.\66. pag. 148.1^5.
Qudft,
1. Ouidnominefideiintelligaturin
Quaji. ^.
An conueniens
fit
interrogare
hocarticulo. pz.Kj^. dtmones ,
anfint
multi y vel
Qutxft.
z* Quodnafit obieûmfidei Theo- pauci : vnus , velplures in eo-
logica.
5)3.
i(jp. demcorpore. 1^0.167.
Qu(tfl.
5 . Quinamfit aEiusfidei . 5)
J
.
1
7
^
. Qujtfi. 4.
An licitumfit
quarere a damone
Qudft. 4. Qômodo
fides Theologica
defi-
caufam ingrejfus . i
n
^^9'
niripofftt. 96.176.
Quafi.^,
Anlicitum
fit
quarere d dtmo-
QuAft.^.
Quomodo
fidesTheologicadtui- ne : per quam perfanam t &
datur
.
97.177.
per quem Sanûm
fit
ah ah-
Quizft.6.
Anfides miraculorum, acpro-
fefto
expellendus . 1^2.271.
mijfionum(it eadem
cumfide Quaft.6.
An licitum
fit
qu&rere d dAmo-
CathoUca.
5>7. 178. ne:vtdicdt: qutnamfintfui
Qui&H.
7. Ouomodo
fides
Theologica
poffit
inimici in celo , &qui in in-
efte
maior in vno , qudm in^ ferno
.
1 54. 275.
alio. 100. 181. Quizfi.7. An licitumfir qudtrere ddimo-
Qudfi. 8. An
fides
Theologica dijferat d ne : quibus verbis magts cru-
fidegratiagratts data , &d cietur
.
if^.27f.
cAteris gratijs gratts datis .
Qttafi. 8. An licitumfit qudrere d d&mo-
pag. 102.184. ne: quadte,velhorafit egref-
Qudi.9.
Ouomodo
fides necejfaria
fit
. furus
.
1^6.176.
Exorcisidiaddmones expel-
QttH.9.
An licitum (it qudrere d ddLmo-
lendos. 103. 18(j. ne : in quo loco
fit egreffu-
Artic. II. De Spe,feu Fiducia in Deum^
.
rus
.
158.
275^.
pag. 105. i8(?. QtiAft. \o.An
licitumfit qu&rere d ddLnio-
QudiSi.i. Quomodo huittjmodi fiducia
au- ne:fialiquopaô,velmalefi-
geatur
.
\06.\90.
ciofit
alUgatus : & quomodo
Quan.z.
Quomodofidttcia toliat hafitatio-
huiufmodi ma/efictum
pofflt
nem. 106 191.
defirui. 159.280.
Qttfi. ^. Quos
effecius producerefoleat hu-
Outnft.
11, An licitum
ftt
qttArere d ddt.mo-
iufmodifiducia inftiis
poffef-
ne,vt dicat,quisfiteoruprin-
foribus
.
1 07. 194.
ceps in illo corpore . i (J i . 28
3
.
Qttdtfl.
4. Quomodo
hdcfiduciafacife acî-
Quaft.
1 2. An licitumftt quArere d d&mo-
npoffit. 134.242.
ne->vt
dicat,antalis perfonay
Artic.III.
DeCkaritate ergaDeum , &
quam pojftdetyfit
energume-
prximitm.
139.245.
na.
1(51.284.
Artic.lV. De Fortitudine .
142.252.
Qtuft. 1
5.
Anlicitumfit
Exorcifla. praci-^
Artic.y. Deprudemia in erroribus vitan- pere dAmoni fuperioris ordi-
dis .
147.
1.61. nis , ver.gr. Lucifero , vt de-
Qudift.
I . An licitumfit aliquem exorci%a- mones Cthi inobedientes exeru-
re,ntillo habitofignoeuidentii ciet in inferno . Item fpiritui
veiprobabili ipfius
obfeffhnis
. principali in corpore
obfeffo ,
pag.
147. 2<?z. ytfecumeducat
totam focie-
tatem
tAtsmftiam
.
i <$ i
. 18
^
.
offeremi egrejfim ex hmint]
Ou(H.
1 4
-^^
licitHm
fit Exorciftxi dxmo-
fi
ei
permittatur in alium in-
*^*
nemtnlocis defertisalligare
.
gredi.
18^.343.
164. 192-
Qff^fi'
i^.^nfeclufts quatuor ilUsconclu-
Ouxfi.
1 5
. ^n Exorct[}a potefiatem habeat
fiombus d Sanchez. adduUis >
"^
d&mones mittendi in
mfer- adhuc Uceat
petitionifupradi-
num. 1(0^.194. n*conniuere. iSp.j^^.
QuA^.
id. An
peccatum fitgraue > de va-
Artic.VI. De Prudentia in re6lts femitis
niSj(yinutiUbuSi&forteno- eUêndiscircaadiurationem.
ciuiSi &m-> quA adexpulfione 1 po.
5
47.
non conducunti dAmonem in-
Quefi. i . Ouomodo Deus d nohis reSie adiu-
terrogare.
16J.19J.
ran
poffit
.
15)1.345).
0<e7?
i?' An
Ucitum fit
ExorctHa, praci-
Quefl.
t. An Beati->& SanSli AngeU adiu-
"^
pered&moni fubpoenaexcom- rari
poffmt
ah hominibm
.
municationis, vt energamenu
1
5) 1.
3 n
amptius no diuexet. 1 69. 301.

QuAfl. 5
. An ddtmones fanEle,& Ucite adiw
Ou,fl.
18. An Ucitumfit
ExorciHd, d&mo- rari
poffint
ah hominibus
.
^^
niprdcipercvelirrationabiU- ip
1.351.
bus per terminos iudiciarios .
Qu^fl.
4 j4n creaturA irrationales, vt locu-
i($5). 301.
'/ .'
-f^^''
'
o
fi<&inubes
,fal
,aqua,& CAt.
S^*ft.
1 9
' An Ucitumfit E/xorciflk
, we^-

Ucite d nobts adiuraripoffint
.
nai
cerporales
ebfeffis
> ac ma-
1 94.
^
y/.
ieficiatis
appUcare . 171.30^. Quefl.
f
. yin adiuratio deheatfieri perDeu,
QutSi.
10. An licitumfit Exorcifid > cum^
folum : an etiam per creatu-
Agrotis obfe/fts, velmaleficia- ras
.
^9S'iS9'
tis Chirurgi munere fungi .
Qusfl.
6. Qunam cautela
fint
feruanddi, ah
175. 517. Exorcifia, vt adiuratiofuum
Ouifl. 1 1 . An licitum fit
Exorcin<s,
,
ener-
habeat
effeSium
. i97-
5^^-
gumenumvsxareflugelUs,&
^3.Tsl\.
De Aegroto
.
205.383.
dehonefiareoppyobrijs ,alia!4e
Cap. I.
Orante Deum .
107.387.
fimiliafacere
.
177.321. Artic 1. Contemplando Diuinam Proui-
Qu(Zfi. 22. An Exorctfia
Itcite
pojfit fitiio- dentiam
.
207. 388.
nibns vti, adprobandi^tm : an Artic.U.
Meditando iufinitam
Dei Boni-
aliquis Vre,veifidle,aut ima-
tatem
.
2 il.
$9^
ginarie fit obfejfus .178.3 22. Qufi. i.
Cum Deus tdmpientijftmus ftt,ac
Oux.fi.
1
3'.
An
obfeffi
>
feu
energumeni , ac
fumme
bonus, cur totômines
malefiaati perfoUim dtjfensu de eius diuino auxilio
diffi-
volitratis poffintfeipfos
dqua-
dant
.
214.395.
cunOj ddmoniaca
vexatione
QuAfi.i.CurpiuresIufiietiamdoîfScpif
totaltter liberare . 179.323.
perfeâfiducia
in.Deumfepe
Qti^. 24. An
fit
necejfe in exitu dxmonis careant
.
2 1 (^.401.
e corpore eiprecipere-tvt iurety Artic.Jll.
Conftderando Dei veritatemâc
fe
exitnrumy nec ampUiis f-e-
fi.deiitaf-em
in
fuis promiffit.
grejfurum
.
188.342.
215? 405.
Qftitfl. x^.
An licitumfit)
afjnuere d&moni QudSi, i.
An oporteat
dtliinSie haberc^
^^
5
noti-
mtitiam hulns
promifjhnis y Qudift. i<>. yl
aliquispro fcyVelpro aliopoj^
dr ex
fide illiuspeteyeyVt ora'
fit
abColme petere aliqHodhonH
tio habeat condttionem requi' teporaley& credereê illud m-
fitam
adimpetrandnm
infal-
fallibiliter obtetHYH.
249.47
1 *
libiliter^
iio. 407. Artic^V^.DeSigniSyqmbHsinrebHSomni^
jirticjf^* Dc Conditionibus adimpetratio- bus
cognofcipoteFi Dei volHn-
nem infaUibilem reqiiifitis. tas .
1^4. 481.
211.408. CapÎI. DeAesrotooranteDomnnoscoeliy
Conditio prima qu. 212.411. &terrA.
1^9491.
Qudfl. UAnfpiritualia bjona indi(iinEle,& Artic. 1. Jefum Chriftu
D.N. 2
y
9. 45)
2.
abfoluth d Deo peti
pojftnt
. Artic. JJ. Beatifs.Virgine Dei Genitricem^
228.422. Aiariam^
2(jf.
fo<j.
QusSl. 1. An bona temporalia
abfolute a Cap. IIL
De Aegroto qrante hominum^
Deopetipoffmt .
2251.424.
mediatores. 167.^11.
QuAJl.
i.An pojiulare d Deo peculiarem^ Artic. I. Angehcosfpiritus . 2()8.
^
1 2.
protelionem
, & curam in^ Qu..vm(>^^Qurtot homines iujii vexentury
prafiando nobis htzc bona,/it -
..>>',<Syx:&"qHando^ d dzmombus
fu'
tentare ipfum . 2
3
4.
45 f
.
pfrentur,Ji ab Angelis prote-
Qh&^.
4.
An temporalia mala in oratione guntur -
27
1 .
p
57.
petipoffmt. z^6.4^6.
Art. JJ.Beatos in codoregnates..xy
1.^2.0..
Qua^.{..Anliceatmoraiione petere vt
Quxfi. i.AnSan6ii tdm hominesyqfpdm
^
m/dum
poenA proximo eue~ -. Angeli licite a nobisfint
ora~
niat
.
23f.4?8.
di. 273.^21.
Qud^, 6. An omnium prcdicioru maloru
> Q*i<xft.
2. Cur Deus velit nos adSaôs ora-
velbonorumpetitionesinfalli' re
,fi
ipfepromptiffimus efi
ad
bilem habeant impetrationem dandum id- quod petimus ..
ex vi diuina
promijfionis
.
27
f. ^2(3.
237. 444-
QuAfi.
5. An iicite d nobis
fint
orandi JuHi
Conditiofecunda ad ir/zpetratio- Viatores
.
^l6.
C17.
nem infallibikm
requifita^
.
Cap. III.
De Aegroto ieimate . 176. 528.
141.
\^\.
Arttc. J. AdDeumplaca-adum. 278.
5 32^
Conditio tertia ad impetratione
Art. JJ.^
Adproficiendu
In hono . 280.
5 3
7.
infallibile requifita. 243 .4^5?.
Qu. vnica . An vexationes diabolic > qua
Qtfiifl. 7 Cur plures s etfi
dicant
, fe
habere hominibu! eueniunt tantn ad
fidem
aliquid d Deo obtinedi
?
probationem , &exercitiumj
non tamen in eo poslulando virtutis,fint d Deo volentey&
perfeuerant > 24^. ^(J^. iubeteiveltantupermittintey
Qu,efi,%.Quantotemporeperfeuerandumfit
_
&non impediente. iSi. ^î..
in oratione , ac petitione , vty
Artic
JJ.L
j^dfc ipfum fanandum , & ro-
quod petitur 3 obtineri
poffa
.
borandum.
283.^44.
24(3. 4^
f.
'^^tiC'JVAdho(iesyifibiles/^ muifihfilej
Qu^.
t^,
At^d^k perfeuerandum'fit
inpe- ,-. ^
> ^
expellendos, &propgandos .
titione, 1^7.^66. ^-
i.\ .
186.^^1.
Conditto quarta ad impetratine
^^^^^^
De Remedijs .. iHp.^61.
ittfaIlibil<requifita.z^7'A-^7-
^-^^'^
Ceneralib^ Sacrametpr]i.-iSO.ibi\
Artic J.
yirtic.
/. De
Baptifma
*
f>o. ^di.
Cap. IV.
De Remedijs yarticHlaribus pra
^rtic.
11' De
Confirmapione . zp i.
y
<>8.
dfmone coercendo
. 531.658.
Anic.lU'
De Poenitentia . ipz.
^JU Artic. L
De Obmrgatione
, &
pr^cepto
.
Arttf.JV'
De Et^hariftia . 25>4- f 7
( 5 3 5
^ V9-
yitîc^ r.
De Ordine . 196.
f
80.
Artic. IL
Dedcmone ohfid&nte, aut ingre-
Artic.Vl.
De Matrimonio . 197-
f
8(j.
diente
. 358.
667.
jirtyil.
De Extremavn5lione.l9^.^^^. OucH.
i.Quomodo imyetus demonis obft-
Cap.
U.
Z><?
Remedijs generalibus Sacra-
"^
" dentisfint d Vexato repe/len-
mentalinm. 298.^5?!.
di. ^^9.66^.
Artic. 1. De
Crnce .
199- S
9^'
Quffi.
i.
Qjtomodo fint
coercendt de/nones
Artic.
1. De S.Euanzelio
. 501. ^96.
Stnges obfidsntes
,
cr impe-^
Articill'
De Cereisfo^mis,feu
Agno cera
dientes, ne iHdicibus veritate
impreffo.
, 308, <Jo<ji! ''vy.\i\
fateantur
.
343.(^77.
Articlf^.
De ReUqm)sSaSioru.i,09.6o%.
QufB.-^.
Quomodofe
habere debeat Exor-
Artic. V. De imaginibusSaôru.
3
1 o. (J i o.
"^
cisla, yel Parochus cum Ma-
Artic.Vl. De
Aquabenediâ .311.612.
gis
, &
Sagis habentibus pa-
Artic.Vll.
De Paê , & Oleo benediUo .
ûm cum demone
, fedpoeni-
îz. 61^
tentibus.
34^681.
Cap. I II. De Remedifs
particularibus egro-
Art. 111. De d^monepo[ftdete,feu exifiente
tumpraparantibus. î^-6i6. incorporeVexati . :}^S. 6S6.
Art. I. De modo certittidinaliter cognofce"
QueH. i.
Quomodo ve.xationes d demonc^
di, an quis vere
fit maleficio poffidente effeCie
per
ipfos Ve-
affeûsj
vel d damone
poffef-
xatos fint repnmende , ant
fus.
314.618. auferendC' 348.687,
Artic.ll. De In^ruSlioneproVexatoadli-
QueH.i.
Quomodo maleficium in matri-
berationeprs.parado.
3
1 6.61
1
moniofaElumfit a-Aferendum,
Q^di. I. Quomodo , &de quibus V^xatus ac deliruendum .
3 f
i . 65? 3
.
inHruendus
fit
erâ Deum-j
Qi^^fl. 3.
Quomodo fint dcfirueda maleficia
îj. 61Z. infantiu,& pAeroru.
1^4^69^.
QHjft.
1. Quomodo inHruendus
fit
Vexatus
Queji. 4.
QHomodo paruuli pr&feruandifint
ergaExorciffam . îi.
6^^. d maleficijs
.'
3)7.702.
QuU.
5. Quomodo Vexatus
iriflruendusfit ArticlV. De demane obfijiiente ,feu
reni-
aduersMsdicmones . îi.6^S. tente .
357.704.
Qui0.
4. Ouomodo Vexatns
infiruendusfit
Quefi.
i . An d^rrtont*m refifientia preceptis
ergafeipfttm .
^1^.6^9.
eccleftaHicis faSt<i prot-ieniat
Artic.lU.
De Probatione Vexati ante Ube- ex vi, &potentia ddimonum :
rationemreqiiifita. î^.6.\6. -pelexparte Dei-^velExorci-

Q^dfi. I.
Quomodo Vexatus probandus ftt
sie^velenergumeni. i<;S.yo^,
erga Deum.
325
647. Quffi. 1, Qiunam fintgenera Energume-
Qj*f(i.i.Quomodo Vexatus probandtis
fit
norum,adquorumUberatione
erga ExorciHam .
3
27.
64^
Deus difficillime concurrit
.
Qufi. ^.Ouomodo Vexatus
probandusfit ^60. 710.
aduersus d&mone . 328.6^1. QtiC^.^.Quomodohuiufmodi repugnantia
QuaU.
4. Ouomodo Vexatus probandns
fit
diabolica
fit
auferendo-j
.
ergafeipfum.
ii9-<}i^'
365.720.
' V
Quefi.
4.
Quefl.
'^.
Qu^tyii^tmfint remediayArticuUrla
Quffi.
i. Qufrtam
fit caufia, regrejfus 1
pro prtmi
generts
obfe/fts
.
"
^96.ibi.
^G^.jî.
Quff}.
1 . Quomodo
fe
babere debeat Exor-
Quefl.
f
. Quenam fint remedia particula-
cifla
cum eo, qui pofl liberatio-
ria pro
obfeffisfecundigeneris. nem iterum a dcmone pojfide-
^66.yii.
tur.
"
. 35)8.
7(Ji.
QueR. 6. Qufnamfmt remedia particula- .Art.Vlll.Dedemone infefiante eay quc
riapro
obfeffis
terti)generis
.
adhomwefpeiJant.ôo.j^S'
^6s).7iS'
Qa^fl'
^'Quibus modis anirhaha bruta a
Ouefl.j. Qufnamfint remedia particula- dfmonibusvexetur.^Qi.766.
riapro
obfeflls
quartigeneris
.
QufH.
1. Quomodo
fit
eisfubueniendum
.
370-
7i7-
^01.767.
Quffi.S.
Qudnam
fint
remedia particula-
Quxfl.
^.Quibus infejiationibus ddfmoni-
ria pro
obfejfis
quimigeneris
.
bus domus foleant moleflari

374.
73 z.
40T-770-
^rtic.V.DedfmonefugienteifeuexeHnte. Quffi. ^. Quomodo domus dfpiritibus ma-
375.733.
lignisfint purgadf. 40 y .
77
1
.
Quizfl.
I. Ot-iomodofe
habere debeat Exor-
Qffl'
^.Quid agendum ab
Exorctfla ,&
ciflaerga obfejfum
inaûli- domus habitatortbus in aHu
berationis. 377- 757'
liberationis
. 4^06.77^.
Queft.
z. Quenamfint
fuggeHiones fpecia-
Qutx,H. 6. Quomodo domus d moleftijs
de-
les,
quibus demon Lnergume- monum /int praferuanda
.
num t-rmaderefolet
tempore^ 410. 778.
hberationis .
3
77
7 3
8
Q^fft-
7 Quomodo aues, vermesi
mures, lo-
jirt. VI. De dcmone
tentantefuum regref- cufi,vel alia animalia terra-,
fAm.
387.748.
yel fruUnsyaftantiafint
de-
Ouefl.
i.Quenamfintcommunioresfugge-

firuenda. 411.775?.
~^'
^'
Hiones,qHib'As dfmon quArit .Art.lX.Demodo
, &
ordine exorciXan-
iterumincorpusliberatifuum di. ^^f-^S^'
regreffum.
388.745;.
Cap.lV.
De Remedijsproaffliîs ,
&tri-
Quxfl.
z. Vndefumat
demon
tentandi occa- bulatis .
4
3
o. 75)
2.
fionem.'
35>0-7fo.
ArticLDe aîUis,&tribulatisjubkuan-
Quffi.
3
. Quibus remedijs prfferuattuis dia- dis in infirmitatibus
naturali-
bolic efuggefiiones in homini- hus . 43
'
75^
3

bus a dfmone liberatis euane-
.Artic. IJ.
De affliSiis, &
tribulatis tuendis
jcant .
3 9
1
7 n
*^^ inimicts
,
ac
perfecutori-
\Art. VIL De dfmone repetemcfeu redeu- bus* 44<''
810.
te.
3P^-7S8.
Hic
î
H
1 c
>
AVCTORES OMNES
pr6bat^, VEL
IMPROBAT^ FIDEI,
Theologi , lurifconfulti , Medici ,
Philofophi , Phyfiologij,
Hiftorici, aharumq; fcientiarum , atqiartium Profcflores,
qui huic operi liiam quoquomodo operam fub-
miniftrarunt , ferie Alphabetica-
recenfentur.
Anaftafius Germon
.
Andreas de Vega
.
Anonymus
.
S.
Anfelmus Epifcopus.
S.Antoninus Archiepifcopus.
Antoninus Diana.
S.Antonius Abbas.
Antonius Hiquzevis
.
S.
Antonius a Padua
.
Antonius Flaminius
.
Antonius Naldus.
Antonius Queuedo
.
Aquila.
Archidiaconus
.
Aretas.
Ariftoteles.
Armilla.
Arnobius Rhetor.
Arnoldus Catnotenfis*
Arfenale Inquifitoruni
.
S. Athanafius Epifcopus.
S. Audoenus Epilcop. Rhotomag.
AuguftiOus Barbofa.
' ' :'
S. Auguftinus Hipponenfis E^fc.
Auicenna M^dicus.
Bal-.hafTai
. .. 'Jf. /.
ABBAS
Panormitanus
.
R. Abenezra
.
Aegidius deConinch.
Albericus.
Albertus Magnus.
Albinus Flacciis.
Alcazar
.
Alciatus.
Atcuinus
.
Alexander Albertinus.
Alexander Alenfis D.irrefrag,
Alexander Calamato
.
S.Alexander Papa I.Martyr.
-
Allois Abbas.
i .'fi-jQ
Almainus
.
Aloyfius Bariola.
Aiphonfus a Caftro.
Alphonfus Toftatus.
Altifiodorenfis
.
Am.ilarius Fortunatus.
^.
Ambrofius Epifcopus.
S.
Amphilochius Epifcopus. -
B
BAlthaflar
Paes
.
Baptifta Codroncus
Mcdicus.
Baretius de Baretijs
.
Baronius
Carînalis.
Bartholomseus ab Angelo,
Bartholomus
Faius
.
Bartholomaeus
Sibillla.
Bartholomzeus
Spineus
.
S.Bafilius Magnus
Epifcopus.
Beda Venerabilis.
Benediftus
Pererius.
Benedidus luftinianus.
S. Bernardinus Scnenfis.
SBernardus Abbas.
Bernardus Luxemburgicus.
S.Birgitta.
Boethius.
S.
Bonauentura D. Seraphicus.
Bordonus.
Breuianum Romanum,
Burcardus.
CAefar
Carena.
Aefarius Cifterfienfis.
S. Caius Papa ,
& Martyr.
Canus.
Capreolus
.
Carolus Baucius
.
S. Carolus Borrhomxus
.
Carolus de Graffijs
.
Carolus Oliuerius.
Cafliodorus
.
Cedrenus.
Chronicum Fratr. Minorum
Cicero.
Ciruelis Darocenns.
$. Clemens Papa Romanus
.
S.Coelcftinus
Papa.
fAntiochenum.
Arauficanum .
Aurelianenle I.
Bracharenfe II.
Carthaginenfe
I V.
Florentinum
.
Gangrenfe
.
/^y*r./.:i.,
,Gerundenfe.
Concilmm^Laodicenfe,
Lugduncnfe,
Moguntinum,
Nicenum 1 1.
Romanum
,
Toletanum V.
Toletanum VI.
Tridentinum.
Conradus Monachus.
Cornelius a Lapide.
S. Comclius Papa, <5c Martyr.
Crolandenfis Hiftoricus
.
S. Cyprianus Epifcop. , & Martyr,
S. Cyrillus Alexandrinus
.
S. Cyrillus Hicrofolomitanus
.
D
DAnicl
SenncrtusMedicus,
Inamius Patricius.
S. Dionyfius Areopagita
.
Dionyfius Carthufianus.
Dominicus Banncs.
Dominicus Soto.
Dorothaeus.
Durandus.
Tp Cclefia.
Echms^
S. Eli-
S. Eligius Nouiomcnfis Epifcop.
S.
Ephrasm Sycus Diaconus
.
S.
Epiphanius Epifcopus .
S.Eralmus Epifcopus, & Martyr.
S.Euagrius Epifc, Conllantinof^
Euclides.
Eugubinus.
Eufcbius
.
S. Eullachius Prcsbitcr
,
Euthymius Zigabonus .
R, Ezra
.
FAuentinus.
Feiix Scripturifta.
Ferdinandus a Caftro Palao
.
Fortunatus
.
S.
Francifcus AffifiatesScraphicus
Francifcus Cefpedes.
Francifcus Longobardus
.
Francifcus Marja Guaccius.
Francifcus Peg;na
.
Francifcus Peiizzarius.
Francifcus Ribera.
Francifcus Robortcl
.
Francifcus Suarez
.
Francifcus Titelmanus .
Francifcus Valefius Mcdicus ,
Francilciis Viftoria.
Frufius,
Fulbertus
S'Fulgentius Epifcopus
Rufpen.
G
Abriel Biel.
Gabriel Vafquez.
Galenus Medicus.
Gcnebrardus.
Gregorius
Presbytcr.
S. Gcrmanus
Epifcopus
.
Gloftk ordinaria
.
S. Grcgorius Nazianzcnus
Epifc.
S. Gregorius Niflenus
Epifcopus
S.Gregonus Magnus Papa.
Gregorius Papa XV.
S.GrcgoriusTuronenfis Epifcop.
Gregorius Sayrus.
Gretzerus.
Giulhelmus Abbas.
Guilhelmus Durandus
.
Guilhelmus Philiarcus
.
GuilhcImusVorillon.

H
HAymo.
HedorBoethus.
Hcnricus a Gandauo D. folenis
.
Hcnricus Inftitor
.
Henriquez.
S. Hermas Difcipulus Pauli
Apoft.
Hicremias Drexelius.
S.Hieronymus.
Hilarion Monachus.
S. Hilarius Epifcopus.
B. Hildegardes Virgo
.
Hincmarus.
Hippocrates Medicus.
Hiftoria Ecclefiaftica
.
Hugo Cardinalis.
Hugo de S. Vidore
.
I
Acobus Aluarez.
lacobus Billius
.
lacobus de GrafHjs
.
lacobus de Valentia.
S. laco-
S.Iacobus
Diaconus.'
lacobus
Pamelius.
lacobus Simancas.,
lacobus
Sprenger
.
lanfenius . ,
Ignatius Lupus.
S.lgnatius Martyr.
Innocentius Papa I.
Innocentius Papa VIII.
loachin Abbas.
>
loannes Azorius
.
loannes Baptifta de Lezana
.
loannes Baptifta Folengius.
loannes Baptifta Poffeuinus.
loannes Carthagena.
loannes Caftianus.
S.loannes Chryfoftomus Epifc.
S.Ioannes Damafcenus.
loannes Diaconus.
loannes Duns Scotus D. fubtilis.
loannes Fernelius Medicus.
loannes Gailer.
loannes Lorinus.
loannes Maior.
loannes
Maldonatus.
loannes
Molinetus.
loannes
Turrecremata
',
loannes Viguerius
.
lofeph Angies.
lofeph
HebrsEus.
S. irenasus Hpifcopus Xugduncn.
Ifaac Abbas
.
S. Ifidorus Epifcopus Hifpalen,
Ifidorus Abbas.
S. luo
Presbiter
.
S. luftinus Martyr.
luftus Lipfius.
kK
K
LA^lantius
Firmianus.
Landulphus Carthufianus
.
Laurentius ab Anania.
B.Laurentius luftinianus.
Laurentius Peirinus.
Laurentius Portel.
Laurentius Surius
.
S.Leo Papa.
Leonardus Leffius.
Leonardus Vairus .
S.Leontius Epifcopus Casfaricn.
Lippomanus.
Ludouicus Blofius.
LudouicusFrois.
Ludouicus Granatenfis.
Luifius Legionenfis
.
Lycofthenes
.
Lyndanus.
Immi.
MAcrobius
.
Marcellinus de Pife
.
Marcellinus
Hiftoricus
.
Marcus aLisbona.
Marfilius
.
Martinus
Bonacina
.
Martinus de Arles.
Martinus
Delrius.
Martinus
Nauarrus.
Maximilianus
ab
Eynaten
.
S. Maximus
Epifcopus
Taurinen.
Michacl
Medina
.
Miflale
Romanum
.
Molfcfius.
Nicepko-
N
Nlcephorus
.
Nicolans de Lyra
.
Nicolnus Monachus.
Nicolaus Remigius.
S. Nilas Abbas.
Nugnus
.
o
OGglerius
Medicus.
Optatus Epifc. Mileuet.
Origenes.
Osbertus .
Ouidius.
PAnnonius.
Paraphraftes
.
S. Paulinus Epifcopus.
Paulus Carraria.
Paulus GriHandus.
Paulus Layman.
Paulus Sherlogus.
Pedraza.
Pclbartus.
Pcltanus.
Petrus Ancharanus.
Petrus Binsfeldius.
Petrus Blefenfis.
Petrus Canifius.
S.
Petrus Chryfologus
Epifcopus.
B. Pctrus DamianusCatdiDalis.
Petrus Gregorius
,
Pctrus LoTibardas Epifc.Parif.
Petrus Paludanus.
Petrus Rauzanus
.
Petrus Tataretus
.
Pctrus Thyrxus.
Philippus Marchinus
.
Picus Mirandulanus
.
Piato.
Pontificale Romanum.
Primafius
.
S. Profper Epifcopus Rhegienfis
Profper Farinacius
.
R
RAbanus.
Raynerius de Pifis
.
R.aithcrius.
Raynuthius.
S. Rehiigius Epifcop. Rhemenfis
Richardus de Media villa .
Richardus de S. Vidlore
.
Richelius.
Rituale Romanum.
Robertus Bellarminus Cardir,
Rodulphus
Cupers
.
Roffenfis
.
Rupertus Abbas.
Rupertus Tuitienfis.
SEbaftianus.
Scribonius
.
Seneca.
Serenus Abbas.
Simeon de Muis.
Simeon Metaphraftes,
Socrates.
Speufippus Platonicus.
Stnphylus.
Sre.phanus Eduenfis Epifcopus.
Stephanus Facundex
.
SuiTuna
Siimma Coroiu
.
Sviuelter Prieras.
T
V
TAbiena.
Terrullianus.
S. Theodoretus.
Tiieodoricus Abbas-
S. Theophanes Epitcop. &Martyr.
TheophilaCtus.
Theophilus Abbas.
Theophraftus.
Theocteriftus Monachus . .
S.
Thomas Dodor Angelicus
.
Thomas Caieranus Cardinalis.
Thomas
Cantipratenfis
.
Thomas de Kempis
.
Thomas Pha(eUus.
Thomas Sanchez.
Thomas
Valdenfis.
V
Alerius Polidorus
.
Varro
.
Vgohnus
.
Villegas
.
Vincentius Beluacenfis
Vincentius Bonardus
.
Vincentius Filiucius.
Viualdus
.
Vualafridus Strabus.
Acarias Vicecomcs
'
Zanardus
.
EX
EX
AVCTORIBVS
IN HOC OPERE ALLECATIS
Ij damaxat
,
qui Exorciftico
munere funt perfuncfli
,
hoc Indicc Alphabetico continentur
.
s.
ABcltUms^pifcSagknfts,
S.
,,^gyrdivs Nittetems
,
S.
S. AichardHS Aiâs
,
S.
S,
Albinus
Epifcopus Andegauen. S.
Alexander AlbertinMs
.
S. Ambrofius Archiepifcopus
,
S.
S. AntiOfi Epifcotfus . S.
S, Antonius Abbas . B.
S. Antonius a Padua, S.
SS.Apofloli
Domini
.
S.
S. Auxentius Archimandrita
.
B.
S. Babyla Epifcopus Antiochenus
.
S, Barnabas ApoHolus . S.
S. Bafilius Magnus
Epifc, Caf,
S.
S. Benediifus Abbas
,
S.
B. Bernardiyius a Feltria, S.
S. Bernardus Abbas
.
S.
Burfus Billius Canonicus, S.
B. Caluppanus
.
S.
Carolus Oliucrius
.
S.
S. ConJiantiusEpifcoDusjiquinas
,
S.
S, Cyprianus
EpifcopuSy
c^
Martyr
,
S. Daniel Stylita
.
S.
SS.Dtfipuli Domini
,
S,
S. Dominicus patriarcha
,
S.
S. Eligius
Epifcopus
Nouiomen. S.
S. ELphegus EptfopusCantuarien, S.
S. Eutychius Patriarcha, S,
Francifcus Patriarcha Serapbic,
Gallus Abbas
.
Codifridus Epifcopus Ambiancn.
Gregorius Thaumaturgus
Epifc,
Hieronymus Menghus .
Hilarion Abbas
.
lacobus Alemanus
.
lacobus a Marchia
,
Ignatius Loyola
.
loannes Apofiolus
.
loannes a Capifirano
,
Ifidorus Abbas
.
luHinus Martyr
.
Launomarus Archimandnta
.
Laurentius
Epifi.
DuneLmenfis,
Macarius Patriarcha Antioch.
MacLouius
Abbas
.
MarcelLus
Abbas.
MarceLLus Epifcopus
Parifenfis.
Martmus Epifcopus Turonenfis
,
MauriLtus Bpifcop. Andcgaucn,
MaximiLianus ab Eynaten.
Maximus Epifcopus Rhegienfts
,
Nicetas Abbas
.
Nicetius
Epifiopus
Treuirenfis
,
Nonnus Epifcopus
Edejfix.
,
Parthcnius Patriarcha
,
Patapius Solitarius
,
S, Paulus
S,
PatcrHus JEpifcopus Abricenfis
,
S>
-Paulus JpoBoius
.
S. Pctrus ylposfolus .
S. Pitrus Coeleflinus Papa,
S. Petrus Exorcifta Martyr\.
Pctrus Santutius Coeleftinus Ah,
Pontius Abbas Boneuallis .
S. Portianus Abbas
.
S, Pegulus Epip:opus
Arelatenfis .
^S". Hemigius
f.piftopus Rhemenfis.
Serenus Abbas
.
S. Simon Aposiolus
,
S. Suitberius
T.pificopus Verdenfis l
S. Theodorus Archimandrita
,
S,
Theodofius Ccenobiarcha,
Valertus Polidorus
.
S, Vbaldus
Epifcopus Eugubinus .
S,
VedaHusEpifcop.Atrebatenfis,
S. Vincentius Ferrerius .
S, Vrjmarus
Epifc,
in Coenob, JLaub,
S. Vulinuualocus Abbas
.
S. Vuolphelmus Abbas
,
Zachartas Vicecomes
,
S, Zeno Epifcopus Veronenfis
,
MANVALE
MANVALIS
EXORCISTARVM.
AC PAROCHORVM
Pars Prima
.
DE
EXORCISTA.
J DI , ait loannes Apoc. i. in meSo feptem candeU-
brorum aureorum fimilem filio hominis , vefiitum podere,
pracin^tum ad mamillas zjona aurea : caput eius, &capilli
candidi erant, tanquam lana alba, &tanquam nix : oculi
eius tanquam
flamma
igmsy pedes eius fimtles aurichalcoy
ficut
in camino ardenti : &yox illiusitanquam vox aqua-
rum multarum j &f^. & facies eius
, ficut Sollucet in^
virtute
fua
.
Qup apparatu Exorcifta , Grsca voce fic didtus
>
qui Latine d^monem
adiuians, /lue inciepans vocatur, c. Cleros.
rerf.
Exorciffa. 21. difi. iureme-
rito non homo, fed fimilis filio hominis dicitur , eo quod conditionem hu-
manam fuperantem , arquantem angehcam
, & diuinam attingentem for-
titus fit
.
Verc plufquam homo eftcenfendus, qui diabohim expellere potcft.
Quae etenim vires alicui ex hominibus fupperunt, vt talem
, & tantum ini-
micum gloriose expugnare valeat; cum illo uihil debilius, ifto nihil fortius
in orbe repenatur ? Nihilaliud
efi
homo> ait D.Bernardus Iib.Meditar.cap.5.
quam
fperma fetidum,faccus jlercorum , cibus yermium.
Pofi
hominem yer^
mis,
pofi
vermem
fetor, &horror . Sic in non hominem vertttur omnis homo .
Quidfuperbis puluis > &cinis : cuius conceptus culpa , nafci miferia ,viuer(L^
pfnay
mori
angufiia ? Vnde fuperbit homo , cuius conceptio culpa : nafcipena :
labor vita : necejfe mori ? D^^mon nihil horum patitur; (ed intelledlu fubti-
lis, fcientia illuftris, moru velox, potentia infignis, eflentia fpiritualis,ftani
perpetuus perfeuerat in a?ternum. Quomodo tam debilis d^monem tam
A
fortcm
ExoreifittM'
Cfus dAmonem
adturas,
perfi-
milem
filio ho~
minis
figura-
tur
.
iuia difftit/ltS
humannm
fnm
perat ,
Angelicam^
exAjuat .
^tingit
.
Ideodehettjfe
Foteffatcj do-
natus
.
S<ientiaprAdi'
tus.
yirtutihtis or-
vatus r'
lieelefiafftfA->
fotefias
Exor-
tiffd necejfaria
ad dehitam
of~
îf
exenitO'
Uonem,
I
Pai* I. Cap.I. Dc Exouc. Potcft. doiiato
foftem portct C"fcdii3us fuisnolentem expellercprofligarc
rek(5tatcm,mfi
conditioue cjeteris horainibus fuperemineret ?
Vndd fupra homines cleuatus Angelorum fortes exapquat . Namfi Spi-
ritaum beacorum dignitatem attendas
, videbis ipfos îritibus malignis
dominari,
&c
da^mones fuo fubiedos impgrio quaquauerfum agere,agitarc,
exagitare, vt doceilt Alexander Alenf.
par. i. q.
voo. mim.t. ar. 6. Ruper-
tus Abbas fuperlniLcHm cap.
f
.
B. Laurentius luftiniaKus de fpirituali ani~
mArefurretl.
lacobus Aluarez lib. i.
de viôriatentat.par.
^. cap.j. D. Ba-
(\\iasiTfal.^^.
&alij infracitandi
articulo de ^nêlis num.
fi^.
Qli|Lj
f
oteftate cum Exorcifta virtutes aduerfas cohibeat, iuremerito vt Angelus
cenfendus eft,
bt fimilis filio hominis.qui Angelorum ore in forma iuuenis
fplendidi, &itigcniii apfâr^tium mim{terium conrra dcemones exercet
vt fcriptvlcs,-ac Pat-fes indicalLit

,
qui t\aties Angelorum titulo Ecclefi.r Mi-
niftros cohoneftant
.
Immodiuinamaliquomodoattingirconditionem . Quis enim eftille
filius hominis , cui fimilis eflfe , afieritur a loanne , nifi Chriftus Dominus
,
vt teftantur S. Irenajus lih. 4. c.
57.
Luifius Legionenfis de Nominihus Chri-
.
fii
,
Aretas, Abbas loachim > Ribera , Haymo , Anfehnus , Alcazar
, & alij
relati a Cornelio a Lapide in
^yocalfpfim , qui feipfum tali nomine vocans
Matthjei if.
huiufmodi poteftatem expulfiuam dxmonioTu ipfemet f^pif-
fime exercuit, & fuis Apoftolis tradidit : neq^ illis folum, fed etiam fuccef-
foribus
? Quam fpiritualiter smulantur omnes ExorciftcT,eum fpiritus ma-
lignos cogunt in fugam prorumpere : aut maleficia foJuunt , morbosq;
ve-
neficos fanant . Et ideo iuremerito fimiles filio hominis erfe dicuntur
, tb
quod fi Don jequalem, faltem fimilem poteftatem adepti funt . Quare Exor-
cifta, qui conditionc fic eminet, multis qualitatibus fiilgere debet,qux iUfi
ad tale munus efficaciter obeundum apte difponant
j
fed prnecipue debct
efle Poceftate donatus, Scientia ptaeditus , Virtutibus oriiarus : v^tribusCâ-
pitibus explicabitur ..
Cap. I.
Poteftate donato.
Cclcfiafticam poteftatem omnibus Ecclefis Miniftris neceffariiim
eflcnemo ambigit . Quantumuis enim aliquis fit abundantioribus
charifmatum donis prae cjEteris fupeifufus , fi taraen hac poteftateî
careat, non poteft rit^ fuum exercere minifterium , ideo Exorcifta
huiufmodi
poteftate^donatus efle debet,vt aptc fit pr^paratus in ijs, qus ad
fficium
exorcifticum pertinent
.
Quod typice videtur in fimili filio hominis apparenti in medio candela-
broruQi
aureormn ,
qui-veftitus erat podere , tunica , fcilicet , bylTina ,
fiuc
-linei iftierula
,
qujE( vt explicant Nicolaus Lyranus in poftilla , &
Alcazar
ftlper
Apocalvpfimêrat vefiis Sacerdotahs defccndens i collo , &
humcris
vi^jad talos,'ideoq-,di<a;a (Poditis) ideftjtalarisj &
tam arde corpori adh.-E-
rcns
An.
1. Ordink Ejiorciftatiil.
i
^
icns, vt nuila
fcre in ea efTet ruga : cum elTet ftridba admodiim
, &
manicas
haberet
ftridas . Nam quid deiignat facerdoticum illud indumentumj nili
poteftatem
Ecclefiafticam> qux a ChnfiofupernatMraltteri&fpecialiter ylpo-
fiolis s
Difctpftlis &eorum fucceJforibHS
legitimis
vf^
infinem ftculi adtdifir-
cationem Ecclefi(& ?mlitantisfecundum leês Euangebcas pro cenfecuHone
f^li-
citatis tern collafa eH ? ItacoUigiturexSoto in j^. fent.
d. lo.
q.
i.ar. i.
Suarez de Legtbus, &Le^tflat. Itb.^. c.i . i o. &cap. 5
. per t^. &c
Barbofa
^le Epifcopalis offictj
injiit.c.i.dc latifsJ^ lure Eccleftaft.vniHerfo
lib.l.c.l.& 1
.
In qua defcriptione quadruplex iUiuscaufaindicatur, fecundum quam
ab alia qualibet poteftate diftinguitur: Efficiens , cum dicitur :
dChrifio
fupernaturaliter collata . Nam cum Eeclcfia fit regnum eius monarchicum,
placuit aliquos ex hominibus aftumere, quibus tanquam Officiarijs,&: Ma-
giftratibus fuam tribueret facultatem . Subie<3;iua, cum dicitur : ^poffolisi
&eorum fuccejfortbus . Nam liiEC poteftas Apoftolis primitiis collara, ab
ijs transi)t ad Apoftolicos viros-,
&c ab iliis in eorum fuccedores transfundi-
tur vfque ad confummationem frculi : can. In nom teJlamemo
difl.
ri.&
Concil. Trident.fefs. lyde Sacram. Ordinis cap. i . &can. i. Formalis cuni
dicicur feenndi^ ieges euitnselicas ,
qiiae dant formam vtcndi : cG non fit in
libercate
Ecclefiafticijca poteftate ad Iibitum vti; fed ad legis EuangelicjE
,
&:
Ecclefiafticx prxceptum
,
qux vnicuique definiunt
,
quid fadto opus fit
;
alias vfus eftetabufus. Finaliscumdicitut, ad izd^ficationem EcclefiA'. eo
quod omnia eius minifteria ad malum remouendum, ^ bonum promou6-
dum
occupentur
\
vt fidcles a malis liberi
, & in bono confirmati facilitis
fuum finem aftequanrur
.
HcEC aucem, vt minifterium refpicit exorcifticum, fecernitur in poteftat^
Ordinis exorciftatus , & facerdotalis , ac poteftatem Iurifdid:ionis ordina-
ric-E , & delegato; , qux' amba: poteftates
Exorciftê func necellari^ modo
,
quo fequentibus articulis explicabitur
.
ARTlCVLVsi'
Ordmis E^xorciftatHs .
'Eius (juittttr
caufa, explic^*
ttir.
i\<îr'\ htnlO
Duplex tfl .
Ordinis
(
Exorcinatus
(
Sacerdotalii,
luri/diStionis
(Ordfzforiit
CV
M Ordo
fit
concentus operationHm ad inuicem commttnionisproportiOt
viciffttudinis in omnibussaufa,& contemperatio adperfciendum idonea^
\t ait SpeiiCippus in platonicis definittonibns ; &c
ajquum fit iuxta apoftoli-
cum praeceptum I. Cor. 14. omnia ho/sejfe ,
&
fecundum ordinem fieri , i\^
Ecclefia dari oportuit Sacrum Ordinem plures graduum , ac dignicatum
Ordines in fe continentem, in quibus fingularis gratia
, & fpiritualis pote-
ftas , atqj officium traditur Ordinatis , vt munus fuum in Ecclefia ex pro-
fefiogeuant, vc doceftt Magiiter in^.d. i^Sf.^. fiautem, D.Thom.ibiq. 1.
ar. i.Visûenns infummac. i(J. . (J. &Barbofa Ittris
ecclefiafi.vniuer.hb.T.
de Ordine, &qualit. Ordinan. cap.
3
1. nu. 2. vt fic ex ordinata illa poteftate
admirabilis ofticiorum harmonia confurgeret
, propter quam tot ordinum Cantic^."
varietate circundata non immerito caftrorum acici
ordinata; affimilatur.
'
A
z Inter
4*
îd
fit
Ordo
generice
fumpm
tus.
In Ecclefia suf
plures Ordiaes.
JiefituturOrd
XxoreiffMtus.
totefias ind-
mones exerceri
debetal>ifs,qu
/unt in oretine
SxoreiffMus
.
Xt
Zltrt
ordin4fio
etb hoe nmnere
*xcluduntur..
Laici
Infranu.i84'
Clericifimpli-
es
,
4
Par.l Cap.I. Dc
ExorcPotcft. donato
Inter hos graduum ordines numeratur Ordo Exorciftatus,^/
efl
f^mtua-
Us potefias
3 qua OrdinatHs
potefi ddLmones increpare, illofqHe ab hominUiHs
, &
erebus adhomines
fpeântibus expellere . Qua poteftate nemo vtivaleta^
daemones expellendos
>
ac difToluenda opera diabolica
,
qui non fuerit fal-
tem huiufmodi Exorcift atus Ordine infignitus^
cap. Non oportet. dtH.69.ex
Concibo Laodicenfi cap. 16. Alcuinus de diuin.
offic. cap.
3
^.
Quapropter iure ordinario ab huiufmodi minifterio Laici repelluntur
,
nec poflunt fine padi d(^moniaci fufpicione hoc fibi munus de iure vindi-
care. Nam fi hoc fibi ex officio deberi a{Ieuerant> palam conuincuntur
fecrilegij. Si vero gratiam ad hoc fpecialiter datam
,
puta
,
per fidem itu
Chrifti nomine,pretendunt, tenentui huius iuris extraordinarij documenta
pr?bere Ecclefins San(5t:B Pr^latis . Nam etfi d^monum expulfio,& folutia
raaleficiorumper fidem in Chrifti nomine inter gratuita Dei dona connu-
merentur
,
quae in aliorum vtilitatem bonis,
&c
malis ,
Clericis
, &
Laicis
tribuuntur, vt docet Paulus i. Cor. 12. dicens : Alit datur operatio virtutu
>
qua fideles per fidem pofluiit dcxmoiies cxpellere , vt Chriftus dixit Marci
vlt. Sigtia autem eoSi qui crediderint
,
h&c
fequeutur : 1n nomme meo ddtmonia
eijcient
. Nihilominushuiufmodi gratis ab Ecclefia func ejftminandxjfine
cuius
iudicio , & au6loritate nemini licet faltem publice, vel mimfteriali-
ter virtute peculiari exorcizare
.
Simili ratione excluduntur ab eo numero fimpIicesCIerici^qui licet a(ci-
ti fint in fortem Domini,& veniant nomine peribnarum ecclefiafticarum ,
nontamen poHunt hoc munus mmifterialiter obi-re , nifi Exoiciftatus Or-
dine fint infigniti. Ideo tota poteftas penes illos raanet,qui faltem in Exor-
ciftarum numero cooptantur
$.
L
TTVnc autem ordinem vntim elle ex ijs
,
quos minorcs vocant, omnes
Ordo Exotci. JL JL
fciuntquicumqueecclefiafticam
difciphnamnouerunt, cuiusvm-
fiatus efi vnus
bra prasceffit in lege veteri apud ludsos, inter quos adiiurandis djemonibus
X minoribus. ahquos vacafle
,
probat illudDominididumLuc^
11. &Matthc'Ei iz. Si
antem ego in Beet^bub eijcio dtemoniay
fili}
vejiri in quo eijciunt ? Ideo
ipfi
lu-
Ttguratus in
dtcesveHrierunt . VbiToftatusIoquens in perfona Chrifti
<j^/?. ^4.
/;/w
Uiie
vottri . Hla Chrisli verba relata,.zxx. : Non
efl
verifimile,qu6d
dicatis/ciUcet, me eijcere
damoniain BeelT^bub i quia ego ,
&fili]
veHri eijcimus demoniain eadem po-
tejiate y&
tamen nonconceditis^quod filij
veHri eijciant illa in Beelêbub : ntc
ergo debetis afferere-,
quod ego eifciam in Beelzêbub
ifed
in virtute Dei-> ficut filij
vejiri : cumnon appareat aliqua ratto differentiAyquare
illos in virtute Dei, &
me inBeeU^bub d&monia eijcere dicatis . Deinde fubdit :
Qttod autem dicitur
(Filif vejirij accipitur de Exorcifiis . Nam apud lud&of erant ExorciH&t
qui
inHruBi aSahmone d&mones eijciebant ; &manferunt femper
in gente illa->
vfque adtemporaChriHii& etiampoji .
Ajferit
enim lofephus lib. 8. Antiqmt.
cap. 1. quodtempore belli Romani , lud&us quidam de gente lud&orum
coram-i
Vefpefiano. C&fare
dAmmem ds ohjejfo
corpore expulit i.in cuius rei
notitiafecitj,
Art.I. Ordinis Exorciftatus
.
}
-pt dsmon de corpore egrejfus
yas aquA coram po/itum yidentibus cunElis euer^
teret
. Sicque de tfiis Exorciflis Chrifius loquebatur
,
qui eramfilij ludaoruf,
idefii
degente illa . Quod confirmat Chryfoftomus
fuper
eadem verba Mat-
thai,
& Amalarius Fortunatus Epifcopus Trcuiren. lib. i. de Ecclefiafticis
officifs
cap. p. de Exorciflis
: vt habetur tom.
s>-
par. i. BibliothecA Veteruni^
ff,
&Beda traU.fiuper
Aûs
Apofiolorum
ab eo allegatus
.
$.
II.
IN
lege ver6 noua veritas fubfecuta eft^cum ipfemet Chriftus Ordinem
hunc inftituif, non,vt aiunt quidam, videlicet
,
quando Chriftus tetigit
aurcs iurdi,& muti diccns : Ephpheta,
quodefl
adaperire: Marci 7. Et quan-
do Maria Magdalena a feptem daemonijs ab eo fuit liberata . Matthaei 16.
quia fequeretur
,
quod bis inftituiflet Ordinem Exorciftatus
,
quod videtur
abfurdum , Sed in vltima c^naj cum totum Ordinis Sacramentum inftituit.
Et licet Auguftinus Barbofa de iure
Ecclefiaft.
vniu. cap.
33.^
Ordine , &
qualit. Ordtn. num.
f
. infine, videatur afterere, foliim Sacerdotium inftitu-
tum efle a Chrnto in vltima c^na, c^teros vero Ordines ab ApoftoHs,
& ab
corum primis iuccefroribus introdudtos eftei omnesque dici a Chrifto infti-
tutos : quia iile omnium Ordinum officia in feipfo quodammodo geflifle
probatur; Nihilominus cum ex fehtentia Dodlorum melioris notae, nempd
D.Thomx par. ^.q.6^.ar.
3.
Caietani ibi, D. Bonau.
/
4.
difl.
14. q.i.& ^,
Richardi
quafl.
^.art.
5.
&: aiiorum infra citandorum, omnes Ordines fint
Sacramenta, dubio procul eft aflerendum, Ordinem Exorciftatus a Chrifto
Dominoinftitutumfuiflein vltimac<^na fimul cum toto Ordine
5
Vel di-
cendum eft^, lefum inftiruifle Ordinem Exorciftatus, cum Aiatthdcap. lo.
Aiarci
3 . & Lhca 9. Conuocatis dmdecim Difcipulis
fidis,
dedit illis poteflatem
fpirituum immundorumy vt eijcerent os,& curarent omnem languorem, &om-
nem inftrmitatem . luxta enim fidem omniaSacramenta inftituta funci
Chrifto Domino : ita exprefse definirur in Concilio Trident.
fefs.
7. de Sa-
cramemis in generecan. i. cuius verba funt : Si quis dixeriti Sacramenta^
nou legis no
fuiffe
omnin a Domino noHro lefu
Chriflo inflituta, anathemafit,
Quem ordinem feniatum fuifle ab initio nafcentis EccieficE probant Do-
<51:ores teftimonio Sandtorum Patrum , vt Ignatij
,
qui in cpiftola ad Antio-
chenfes falutac Subdiaconos,Le6lores,Cantores,HoftiariosXxorciftas: Cy-
piiani Epifcopi, & Martyris, qui lib. 4.
epifl.
7. fcribit, per Exorciftas voce
humana,
& poteftate diuina daemones flagellari,vri, torqueri : Cyrilli Hie-
rofolomitani in prafat. C^^r/^^^f^^^^/aflerentis, Exorciftasper SpiritumSan-
^tiim di^mones eflugarc : Optati Mileuet. /ib.
4.
docentis
,
per Exorciftas
fpiritus immundos depelli, & in defertum fiigari : Clemcntis Romani Pa-
p.^ epiftolaadlacobHm fratremDomini:
Cornelii Papê, & Martyris
epifl.
adFlauianum
, quam Eufebius confeiuauit : Caij Papa?,&: Martyris epi^.ad
Felkem Epifcopum : Auguftini lib. 1. de Nuptip, &concupifc. cap 19.& 19'
Quibus addc Concilia, Roman. fub Sylueftro can.
3. Antiochen. can.
10..
Caiihag.
4. f4;/. 4.
cuiintetfuit> &fubfcripfit idem Auguftinus , Laodic.
A
3 cap.
7'
Innitutus M
Chrilio in hgi
noua.
/ qufindi.
Verf. r.
Ver/.
i/,
Verf, I.
2:
Seruatus ab
initio
Ecclefi^
,
Vt teflmntur
Patres,
Coneilia.
^luem eJJeSa-
trametum
, ftt~
ffinent plures
Theologi.
.1
Idea predueere
fuum ejfeifum
X opere opera'
t0 '.-nempe dA-
mones expelle.
re,fl adfint om-
tiiarequifita..
frohatur
ISx iniiitutione
Chrifli^
ittwa&riiaitj
WiRati.
o.iUw^',
4 PartX Ca{).l De&eorcPoteft. donato
îtp. 16. & alk moderniora
,
qux cum antiquis rfqualis funt au(3ioritatis"i
c fidei.
$.111.
HVnc
Ordinem,afferuntnonnulIi cum Ducando relati a lofephAngles
in
^..fent. quAJi. de Sacram.Ord. art.
i.diff. 3.
eiTe tantum facramcn-
tale
i
Attamen Sacramentum eire, ficut & c^teros Ordines,tuentur,prjeter
D. Thomam,
Sc alios fupra relatos nu.
7. Paludanus in
4. d. 24. q-
i- Alber-
tus Magnusj Almaynus, Maior ibi . Francifcus d Vidtoria SummaSacram.
q.
6. de Ordine. Coninchus
difp.
28. dub.6. Nugnus q.17. ar.i. concl. i . & Bo-
naciha de Sacram.
difp.S.
plures citans Docfbores . Quare cum Oi-do Exor-
ciftatus fit Sacramentum , eum fuum producere effedumiuo folrim ex ope-
re operantisi fed etiam ex opere operaro, videlicet ex virtute
PaiTionis
Domini noftri lefu Chrifti, nempe,exfe,
8c ex vi talisOrdinis abfo-
lute,& infallibiliter fecundum Dei legem ordinariam da-mones ab obfe/Iis
corporibus expellere, fi adiint omnia requifita, vt mox dicûr num. 17. &
y^^tf;?f/&/, fateniurindubitanrer cum Toftato par. z.in i. Regum cay. 16.
quAfi. 41.
Alphonfo a Caftro lib. 6. aduerfus hfrefes yerb. Exorcifmus , San-
cheiz lib. i.inpracepta Decaloîcap. .^1. nu. 16. Smreztom. ^.in^.par.D.
ThomiZ quafi. 6^. art.
4. difp.
i
'^.feSl. 4.
Valentia 2. 2.
difp. 6.
q. 8. punSI. 2.
PhilibertoMarchino traSi. 2. de Sacramento Ordinispar.
4. cap. 10. Victus
enim huius Ordinis, qu^ eft expulfio Dêmonis ab obfeftis corporibus per
fe pendet ex inftitutione diuina,
&
poteftate tradita a Chrifto Apoftolis,
&c
corum fucceflbribus, &abEccIefiafuisEccIefiafticisMiniftris, nempe,
Exorciftis . Sed necefie eft, vt ExorciftcT in fuisprceceptis nomen Dei,vide-
licetjvel Sandliffim^ Trinitatis, vel Domini noftri lefu Chrifti interponat.
Vnde per fola verba, qucE proferunt Exorcifts d<^mones obiurgantes,eos
non expellunt : quia ex fe nullani habent efficaciamj fed quado prc-ecipiunt
in nomine Sandtiftimae Trinitatis, vel in nomine lefu Chrifti, demones ex-
f)elIuntur,non vi verborum coadi ; fed a virtute Dei
,
qui vulc operari pro-
-latis illis verbis.
Hoc probat Toftatus loco citato a Iimili in Sacramento Euchariftix ..
QuemadmodHm enim ,
ait , in Sacramento EuchariHiiS, prolatis verbis d Sacer-
dote e(i tbi verum coryus, &fanguis ChriHi; &tamen itia verba ex naturafua
pon habent aliquam virtutem ad hoc
efficiendum
: quia
fi
in verbts ejfet
virtus
naturalis, d quooimq; illa proferrentur , conficeretur Eucharifiia . Sed
falfum
efi
: quia
fi
Lmcus illa protulerit , nihil
efficit
. Ettam non efi efficacia d Sa~
cerdote : quia tunc quandocumg^ Sacerdos illa proferrety conficeret . Sedfalfum
eji :
quiafi non proferantur cum intentione confecrandi ,fedintentioneiocandi,
nihil
ejficit
. Stmiliter
fi
non
proferantur
fuper
debitam materiam , nihil
fit
.
Solus ergo Deus
efi,
qui confecrati faciendo tbi
effe
verum corpus Chrifii : &
fic
ipfe fitri iuffttloan.cap.
i^. & i.Corinth. ii. Itain Exorcifiis ,
qHamquam
vef-ba, qu ipfi proferunt, nonhabeant ex natura fua
aliquam effcaciam ad ex-
pellendos dAmones de corporibus iprolatis tamen ilUs verbisi qudt etiam in formd
dedit
Art.l. Ordmis ExQrdftatus^ ly
dedit Deus,
illico
tUnfonem eijcit de corpore . t hoc : quia
ipfe
promiftt,fcilicet i
quod
prolato
nomine fuo ifla fierent : Aiarci vltimo > fcilicet , In nomine meo
dAmonia
eijcienty idefl,
prolato nomine meo. HdLC ToH. Hoc ipfum confiimat
Alphmjta Ca*
Alphonfus a Caftro loco citato : Vis, ait iprAcepti ab Exorcifta protati cm^
'^'**
'
tra
dAmones verhis ChriHi innititur : Jn rtomine meo dMmnia eijcient . Per
qua promifit non tantum Exorciftis ;fedtoti Ecclefuife
numquam illorum in~
ttocationi defuturumt
qui nomen
ipfius
inttrpofuerint .
$. IV.
Hlnc
minillerio huie exorciftico, ea , <\\ix m Sacramcntis concurrunt ,
proportionaliter eonuenire, non cft dubitandum . Quod facile pio-
bari potcft ex Saeramento P?nitentia: > in quo > ficut in c^teris > concurrunt
caufa effieicns, materia> forma> & intentio Miniftri, quorura fi vnum defi-
ciat> Sacramentum non effieitur . Docet Concil. Trident.
fefs.
7. ca.
1 1.
de Sacram. ingenere, Bartholomaeus ab Angelo Dialogo i. . 27. &
Bonaci-
na
dlfp.
I. de Sacram. ingenere q. ^.pun^. i. ahos plures citans . Efficiens
caufa, aJtera eft piincipaJis, qax eft Deus operans, peccata rcmittendo
> &
gratiam conferendo : Altera minus principaiis > Sacerdos nempe
, verba_*
proferens abfolutionis, qui eft velutinftlrumentum morale ; vt ferra eft ar^
tificiale, qucx mouetur a fahro hgnario. Matcria alterarcmota: Propin-
qua altera . Remota funt peccata . Propinqua funt a6lus dcteftationis pec-
catorum,& confeffionis eorundem . Forma altera remota, propinqua altc-
ra . Remota funt verba abfolutionis : Ego te abfoluo dpeccatis tuts , In no-
mine Patris,& ccet. Propinqua eft prolatio verborum fuper debitam mafe-
riam . Intentio Mini^ftri eft , abfoluere homincm k peccatis
> &
gratis Dei
eum rceonciliare . Que omnia fi adfint
> Saeramentum fuum producit
effedlum
.
Idem prorfus proportionalitcr tatendum in minifterio Ordinis Exorci*
ftatus . Non cnim loquimur hie dc Exorciftatu
, prout eft ordinatio : quia
fic eius caufa principalis efficiens eft Deus : minus principalis > didta mini-
ftcrialis> eft Epifcopus . Materia remota eft Iiber Exorcifmorum . Propin-
qua traditio ciufdem . Forma funt verba ab Epifeopo prolata > cum tradit
Exoreilta; libellum, in quo Exorcifmi contincntur, dicens : u4ccipe,& com-
menda memorid , & haheto poteRatem imponendi manus
fuper Energumenost
fme
hapti-Xatos
,fim
Cathecumenos . Intentio vero Epifcopi eft , inftituere in
Ecclefia Y>ti idoneum Miniftrum ad d^mones expelicndum . Ira pr^fcrip-
tum eft in Coneilio Carthagin.4. can.j. &c
Eeclcfiafticis canonibus c.Exor*
ci(ia difi. 25. Et probant Valentia tom. 2. dijp. 6.q.S. par. 1. coi penult.ver-'
bo lampridem. Sanchez tn Decalogi praceptac.î. num. 18. Guilhiclmus
Duraridus in Rdttonali diuin.
ojfc.
lib. 1. c. 6. nu, 4.
Viualdus in candel. aureo
par. I . vhi de Sacram. Ordinis nu. 1 2. (^"
1
5 . Cardinalis Bellarminus de Cle-
ricis lih. i.c. 15. verf. tertius Ordin. Henriqucz in Summa iib. i o.
c. 9. . 2.
Molfef. in Sum. Theologidi MoralistraSi. 2. c. 6. Filliucciusrr^^. p. nu. 20.
O"
S
1 Scbaftianus
Caf
in rele^l. de Ecclefiaftica Hierarchia
difp.
11.^. ^.in
A
4 ftnei
u.
In minifiexifi
EKorciRatHf
concHrrunt om*
nia,qu4. in,^-
crofoentis. ptfOj.
portionalitet^
D.TJiom.j
p.
q. 84.ar.2.Nu-
gnus
, & Vaf-
quez ibi
, &
Bonac.difp.j.
de Sacram.
<^
S'
QH*nam
fint,
cttHfs. Exerci'
âtHSt vt Ord*
efl.
Vet: i^
Vcr.
i5.
12.
ExorciSatus,
"Vt
minifieriic
tff
, eius
caufa
ffficiensPrimi'
palis eft
Oeus
.
MiniJierialis
/? Extrcifia,
'Exorcix.are^
^Htdfit,
%Sateria remo-
toj
minifterif
Xxorciflatus
jMtnamfit,
HuMam ma-
1*riiu
ptopia.
pta.
Detlaratur a
fmili in bap.
tix.andis
(
Aduhis
>
(
earuulis
.
i
Par.I. Cap.I. Dc Exorc. Poteft.donato
finei\^((\VL^ztom. 5.
in ^.par. D. Thoms
difp. 2.7,7. c. ^.num. ji. BarbofaJ
de lure
Ecclefiaft.
in ynmer. lih. i. de Acolyt. &alijs ordin. c.
3
8. num. 14. 61:
Pctrus Thyrreus de D^moniacis c. ^j.uu. yoi. exillo AiStuum i^. vbidae-
mon obiecic fiHjs Sceuas inique huiufmodi poteftatem vfurpantibus :
Jefiim
nofti, &FaulHmfciO) vos amem qui eftis ? &infiUens in eos, &
cft,
$. V.
SE
D loquimur hic de minifterio Exorciftatus , videlicet ,
prout a<5lu
exerceturab Exorcifta . Hoc cnim modo confideratusj eius caufa prin-
cipalis eft Deus>qui daemonem tum abhominibus obfefIis,aut maleficiatis,
tum k rebus ad homines fpedtantibus virtute fua expeliif,vt docet Toftatus
loc. cit. num. 10. Caufa inftrumentalis , feu minifterialis eft Exorcifta
,
qui
in nomine lefu diemoni pra^cipit , vt cxeat e corpore
,
quod podidet . Eius
namqi officium eft, d^monem adiurare, & increpare per nomen Domini
,
vt colligitur ex Auguftino lih. i. de Vita heata , vbi ait ; ExorciTLare
eft
pey
diuinam virtutem immundum fpiritum adiurando expellere . Côd pariter
teftantur D. Ifidorus in Epift. adLudifredum , &
referrur in cap. PerleSlis
dift. 2^.
Rabanus Ub. 1. de Jnftitut- Clericorum cap.io. Hago lib. 1, de Sacra-
wentispar. 5. cap. 8. Stephanus Eduenfis traSi. de Sacramento Akaris cap^
^.relatustom.
10. Siblioth^ca Feterum Patrnm
.
$. VI.
MAteria
aketa remota r propinqua altera . Remota eft d:emon expel-
lendus . Nam tota adtio Exorciftx verfatur circa huiufinodi dxmo-
nis expulfionemj tanquam materiam circa quam : vt fic patiens a diaboli-
ca tyrannide liber expeditius Deo inferuire pofiit . Propinqua cft pafiiuaij
diaemonis expuifio cooperante obfeflb , aut maleficiato ^{Ciek capax rado-
nis) per a6tus fiberi arbitrij, quibus da^monem dereftatur, ae proteftatur, fe
nihii cum eo velle babere commune
5
ac firmiter credit ,
quod Deus no)i^
icrfiim poteft illum k Diemone liberare,ac modum eum liberandi nouitifed
pro fua infinita clementia, ac bonitate , ac pro veritate verbi fui
,
quo pro-
mifit omnibusin fc confidentibus fuum preftare auxilium, illum abfq-, vlla
dubitatione a d^mone liberahit y. fi huiufmodi Ubeuatio futiu-a fic anima?
ialutarrs
.
Si vero obfefius , vel maleficiatus rationis vfii careat , tunc pro eo fup-
plet Ecclefia . Veruutamen iuuant maximopere aclus fideiâc confidentiar
in Deum pro eius liberatione eliciti A parentibus , vel confanguineis , aut
quibufcumq', Vexati curam habentibus
.
SicHt in Sacramento Baptifmi,cum Baptizandus eft adultusjante Baptif-
mi fufceptionem circa ea, qu^ credenda funt, cathechizari debet ,
vt habe-
tur can. ante viginti, & in Concilio Laodicenfi can. B'apti\andbs. &
Concif.
Bracharenfi can. Non liceat. deConfecrat.
difi.^^.
tenenirqi habere volunrate
dcterminatam a^^luaUm, fiue viicualera Baptifmum fufcipicndi .
Definjr.v
eft
o:
Art. I.
Ordinis Exorciftatus
.
9
cft in cap.
Maioresde Baptifmo . Et docec Scotus in
4. ^/i7. 4.
q. 4. Pro par-
uulis
vero
voiuntaiium confenfum prxftac Ecclefia . Ratio eft : quia ucut
originale
peccatum fuit voluntarium non in paruulo fed in Adam : ita re-
mecfium
fatis erit in paruulo , vt flt voluntarium in Chrifto inftituente
, &
Ecclefia
miniftrante
.-
fuit enim primus Adam fiituri Ad;^ , fcilicet Chrifti
folrma
. Ita lofeph Angles docet Flor. Theolog.
qq.
in
4. quA^. de recipienti-
bus Baptifmum art.
f
.
(ufjic. 4. concl. 2. Pari modo obfefIus,aut maleficiatus,
fi capax fit rationis, tenetur ipfe habere voluntarium confenfum fu^ libera-
tionisi&
elicere a6tus fidei, ac confidentiie in Dcum, quod pro fua pietate,
ac fidelitate , ad pritceptum ab Exorcifta d^moni faciendum , vt exeat, &;
lecedat totaliter ab eo , illum Deus expellet , 5c
in fugam vertet . Si vero
rationis vfu carear, tunc fupplet Ecclefia
.
Veruntamen ficut cum paruulus lolemniter baptizatur , fidem per verba
geftantium quodammodo profitetur
,
&pereorundem verba diabolo , &
mundo abrenuntiat : & hoc fic vi Sacramenti, & diuinê gratia;, quam Do-
niinus donauit Ecclefioj , vt habetur can. Paruuli
fideles
de confecrat.
difi. 4.
Ita obfefTis, vel maleficiatis,aut asgrotis rationis vfu caretibus maximoperc
iuuat
pro fanitate a Deo illis impetranda, fi eorum parentes,vei confangui-
nei
, aut curam
habentes a<5tusaetertarionis in d^monem , ac confidentice
in
Deum
efficaciter
eliciant
.
Sic enim Redemptor nofter lefus Chriftus
pro
fide
Cananeae filiam eius a dasmone liberauit . Matth. i
f
. Pro fide Cen-
tui:ionis
feruo eius a:groto fanitatem contulit . Matth. 8. Pro fide eorum
>
qui
paralyticum
per tecflum demiferunt, a paralyfi liberauit eum . Matth.5>.
Pro
fide
Archifynagogi eius filiam a mortuis fufcitauit . Luc. 8. Pro fide pa-
tris pro
filio fuo daemoniaco rogantis , illum a dasmone eripuit . Marci
p.
Vnde
loannes Maldonatus Comment. in cap.fj.Matthî verf.28. ait : Licet
nemo po/fit
iufiificari aUena
fide
, potefi
bene gratias fanitatis obtimre aliena
fidc^.
. VII.
FOrma
altera remota
,
propinqua alcera . Rcmota funt verba a Chrifto
inftitura; Marci vlt. In nomine meo d^monta evjcient . Nam prscepta
debet fieri in nomine Dei,pra^cipue in nomine lefu Chrifti interpofito . Sic
teftantur lacobus de Graffijs in aureis decifionibus par. 2. lib. i. cap. 5;. nu. 6.
AIciatus lib. 8. parerg. cap. 1
3
. Durandus in Rationali diuin.
offic.
Iib.i.capj6.
nu. J.& 2. Henricuez in
fum.
lib. 10. cap. p. . 2. Anaftaf. Germon.
dc^
Sacrorum immunit. lib. ^.cap. 5. num. 38.
Rodulph. Cupers in repet. cap.
oportebat. disi. 75?. fub titulo de Exorciflis ar.i. Cardin. Baronius to. i.annal.
Eccl. annoChriHi
s6-nu.-j.
Petrus Gregorius Syntagmate lurispar. i. lib.
16. cap.
^.
nu.i. vbi declarar, qui dicanturEnergumeni: Vafquez to.^.in
3.
par. D. Thom.
dtfput.
1
3
6. num. 23. verf
tertius, &nu. 24. Carolus de Graf-
fi)s de
effe^libus Clericalibus in prdud. num. 28^,. relati ab Auguftino Barbofa
de htre
Ecclefiafl.
vniti. Itb. 1. de y^colyt. &alijs min. Ordin. cap.
3
8. num. i
f
Simili verborum forma ipfi Apoftoli , ac Difcipulr Chrifti faffi funt, fo

vfos
14.
^Mam
fii
fiksForma
re~
mota.
Pruepta
dehet
fieri in
ntmine
lefu , vel
San.
{iijfimA
Trini.
tatit.
TalifortnM
vfi
fmt Apnoli.
Verf. 18.
10 Par.LCap.LDeExorc.Pouft.dbnato
vfdsfuiflcLucas 10.
Reuerfi fuftt feptuaginta duo cnm gauciio dicentes : Do-
mine etiam ddmonia fubi]ciuntur nobis in nomine tuo . Quibus veibis Paulus
Apoftolus vtebatur Aduum i6. vbiapuella pythonem fpiritum eijciens
conuerfus fpiritui dixit
; Precipio tibi in nomine
lefu Chrijli , exire ab ea^ :
& exi\t eademhora . S. Petrus hrnilitef , tefte S. Ckmente > hac forma vte-
batur : Non curo, quomodo huc intraueris
;fed
vt exeas impero in nomine
lefu
ChriHi . Sic S. loanncs Euangeiifta : Interdico tibi in nomine
lefu
Chrijii
Nd{areni , ne yltrd htc habites . Item in nomine
lefu Chrifli hinc exite num-
quam redituri . Sic omnes Sandi vtebantur , vt omnes ecclefiafticae fcrunt
hiftoriaf. Qiiae formac eflentiaiiter
, &
quoad fenfum non difTerunt . Nam
intentio Chrifti eft , vt praecepta fiant in nomine eius . Ratio eft : quia , vt
ait Paulus Philipp. z. Deus dedit illi nomen,quode(i fuper
omne nomen; Vt in
nomine lefu omne genufie6iatur c^leflium, terreUriunh& infernorum . Et Pe-
trus hdi.
4. Hoc efinomen, in quo oportet nos fatuos fieri
.
Forma vero proptnqua eft prolatio huiufmodi verborum fuper
debitam
materiam cum debita incentione
j
vt docent omiies Doôies in fimili de
Sacramemis.
i*.',':r'-Jr;~'i
'"^
,>iii'^"
.
VIII.
INtentio,
quam debet habere Exorcifta eft , non foltim fe vellc da^monc
torquere-,
fed illii a corpore obfeflo expellere . Vel faltem habere debet
debet haberLj
ititcntione
faciendi, quod intendit Ecclena, vel Chriftus infticuit faciendu.
ExonhJa ifu
Quae intentio omnino neceflaria eftinquolibet Ecclefias Miniftro . Ide6
fuo mminerto
.
gxorcifta necedario debet ad veritatem Sacramenti , fuum adum excerio-
rem,
puta> vcrba in hunc finem dirigere, vt per ilium adlum id, quod Chri-
fttts lefus, vel Romana Ecclefia facicndum inftituit,conficiatur : ita defini-
ta eft exprefse haec veritas in Concilio Florentino . Confirmant Theologi
D.
Thom. ^.par.q.6^.ar. 8. Alexander Alenf./4.p<r. ^. 15?. mem. i.ar.^.
D. Bonau. in 4. d.6.q. i.& 1. ar. 1. Ricard. ibi q.i.ar.i. Scotus ^.
3. ^.C^ ^.
& alij plures apud lofeph Angles in
4. q.
de Miniflro Sacramentorum
.
$.
IX.
Verf.
9.
Verf.io.
Verf li.
Form^ propin.
qtta
.
16.
^7*
.
ExoYtifiiMtstn'
fallibililar
fn-
Mttt jfdHcit
ef
feHu ,
fi
adfint
omnia reqnifi-
ta.
CV
M ergo in hoc facrd exorciftico miniftcrio, ea, qus in Sacramentis
requiruntur,proportionaIiter concurrere videamus,procuIdubio
affe-
rere non ambigimus, vim exorcifmi , feii prêcepti ecclefiaftici dasmoni ab
Exorcifta facfti in nomine lefu non inniti Sanditati miniftri , &
fi ea non-
parum iuucf, fcd inuocationi Sandti/rimi Nominis lefu , & fidei, &
San(5li-
tati EccIefiÊ, in cuius perfona fiunt
; Et huiufmodi priEcepta vim habere
drcmones expellendi non foliim ex operc opcrantisifed etiam ex opere ope-
rato i
ficut caetera Sacramenta in producendo fuum effed:um : vt colligitur
e)j D Thoma ^.par. q.71.
ar.i,. Et ideo ficut infaliibilis eft Sacramcncoiu
effed:us, nifi adfit aliquis defedus vel ex parte miniftri, vel ex parce
form^,
vel ex partc materia;,vel fufcipientis: Sic infallibilis eft effedus adus
Ordi-
nis
Art.I.
OrcJinis Exordtlaigs
.
IX
nis
Exoiciftatus >
qui eft expul/io d^raonis
, nifi fit aliquis
defe<5lus vej ex
paite
caufac
inftmmentalis> vel intentionis Miuiftri
, vel form.T , vel mate-
rix
.
Videamus
ergo ex quanam caufa defedus euenire poflit ,
cum Crpiu
muki
obfefli , ac maleficiati exoicizentur
>
nec tamen a dêmoniaea obfejf-
fione
libereotur
.
.
X.
Vnde fuenUt,
qhodaliquiob-
feffi
exorcizati
non liberantHr.
EX
parte caufe efficientis principalis,'nempe,Dei, non poteft efle defe-
i g,
(5feus: quia Deus quantum eft ex fe ad liberationem concurrere femp;r
^jon a. Deo
,fi
eft paratus
,
quando expulfio dasmonis arîmae obfeili futura eft falutaris : Uberatiopt
fa-
quia Deus piomifit in eo credentibu
,
quod dxmones ei jcerent, Marci vlt.
Ititaris anim*. .
Signa aiitem easy qai crediderinh hAC (eqHentur : In nomine meo ddimonia eij~
cient . Si crediderintj nempcjdasmones ei jcere in nomine lefu . lefus enim
ait Gregorius homil. i8. in Euang. apud Glofs. Saluator
efi
: veletiam
falH-
tftris diatur; &qni yetit in nomine
lefH^fialutaria
êtit,& illa obtinet^qHA petit*
Verba autem Dei pra-teiiri non pofliint : cum Deus fit verax
, & omnia in
vcricatc doccnsj &:
ita verax, qnod CfiluM* > cb" terra tranfibunt jVerba
autem
mea non
prateribunt ,
ait lefus Matth.
24. Idco quantum eft ex parte
Dei
cx vi
promiflionis
{a.tx
,
quando liberatio a daemone perfonac
liberand^
cft falutaris,
Deus infalHbiliter concurrit, fi adfint czetera requifita
.
Hinc caute legendi Au6lores illi tam prifci, qu4m neoterici, qui dicunt, 19
DeumpUrun^ finere
demonemin
fHavoluntate,anobedirevelit,necne;ficut Mducitur er-
homines ,
quibus Deus aliqua principit : quia Deus regulariter omnia mouet
fe-
''*"'
îiûorum.
emdnm
modum fuum ;
rationaliayfcilicet , cum libertate . Sed
tamenficut ho-
minibus adhibet Rimulos , vt velint obedire per Pr&dicatores , aduerfitates
, &
huiufmodi ; Jta etiam malignis fpiritibus adhibet
flimulosvrgentes adjuam
ebedientiam , quifmt exorctfmi ,
quibus dermnes ita fpiritualiter cruciantw
,
ficut
homines verberibus corporaltbus . H^c didti Auitores
.
At quis non videat, pra?di6ta verba exprefse veritati Sandi Euangelij ad- Et reprobAtur
,
uerfari, in quo Deus promifir in fe credentibus
^
quod d^mones eijcerent in
nomine Saluatoris independenter a d^monis vokintate
, immo contra
dx-
Mr. jg,
monis vokintatem ? Marci vlt. ficut etiam cap. p.
dixit : Omnia credenti
funt pojfibdia . Vbi videas eorum grauiflimum errorem i nemine hucufque
confideratum, dum ex prasdidlis fuis verbis , & ex fimilitudine allata
often-
dunt, huiufmodi da-monis expulfionem non fieri a virtute Dei dsmone in-
uito
, fed pendere a libeia dcemonis voluntate
j
ficut obferuatio prasceptoru
dependet a libero hominis arbitrio^Deo adiuuante . Qupd impium eft ^ffe-
rere : cum repugner veritati Euangeiic,& poteftati Ecclefia^jquje hu-
iufmodi facultatcm d^mones eiiciendi a Chrifto Domino accepit indepen-
denter a da^monis voluntate . Quodmagis, ac magis oftendit fadtum , ac
didtum Chrifti . Cum .n. Difcipuli eius non potuiftent ab illopuero luna-
tico d.rmonem eijcere, accefierunr ad lefum fecreto, &dixerunt : quare nos
non potuimus eijcere illum ? Quibus nondixit lefus;: ,quia Pater meus noluic
vti fua omnipotenti virtutejfed reliquit daemonem iii fua libertate,& obfti-
natio- .
12;
Par, I. Cap.I. De Exoic. Potefl:. donato
nationei
vt dixiflent praefati Au6lores . Sed refpondit : Propter icredttlita-
temveftram.
Matthaji
17. caufam refundens non in Dcum , fed in Exorci-
ftas : quia non fe bene difpofueranr ad fidem vigorofam > ac confidentiam
petfedlam impetrandam per orationem, &ieiunium : Nec non in obfefsii,
6c
eius patrem dicens
: Ogeneratio incrednla , &peruerfa qHamdiii apndvos
ero ?
qHamdiU vos patiar ?
$. XI.
EX
parte cauf^ in{lrumentalis,feu minifterialis tunc eft defe61:us,quan-
do Exorcifta non cognofcit fuam poteftatem a Chrifto fibi traditam
^^fô^" /*f
in perfona Apoftolorum , &ab Ecclefia fibi comunicatam in Ordine exor-
efeifus
ex par
ciftatus : qua mediante, debet credere,d?monem teneri eius preceptis obe-
dire, ficut Deo in his
,
qus ad hberationem pertinent obfefli ; h etiam ipfe
obfelRis fit bene difpofitus,&: hberatio fit ei profutura . Sicut enim fecuris
vel ferra eft inftrumentum fabri hgnarij,
& hgnum obedit ferrx, vel fecuri,
dum fcinditur per eam : fic demon neceflario miniftuo Chrifti
, &Ecclefiae
tenetur
obedire . Et ficut non potefl d^mon non obedire Deo ; fic non po-
teft non obedire eius miniftro in his,qu2 infra eius poteftatis
hmites conti-
nentur
. Quam veritatem d^mones ipfi pluries Venetijs,
8c ahbi coacfli per
vim precepti fibi a me fadi in nomine lefu, fafii fimt , antequam per vlti-
mum
pV^ceptura expulfiuum e corpore obfeflb egrederentur
.
Hinc plures Exorciftas huiufmodi fuam ignorates poteftatem, c5fugiunt
ad
d^monemjac per vim precepti tentant educere ex Orco Luciferum cum
fuis fatellitibus, vt ipfe veniat , ac poteftate fua fathanica huiufmodi obfti-
natos e corpore obfelTo fpiritus eripiat, eosqj ad inferos deducat . Imo fx-
pius ab ipfomet da;mone obfidente quaerunt, vt dicat
3
quando velit exire
,
qua die, qua hora, quo loco^per quam perfonam,per quem Sandlum fit ex-
pellendus: Et in alios huiufmodi labuntur errores
,
qui a nobis vt abomi-
nabiles, Deoqj & Ecclefix iniuriofi,
& obfeffis, ac maleficiatis valdenoxij,
quin Sc
ipfis Exorciftis admodum perniciofi reprobatur infra cap. 3. articu'
lo de frudemia in vitandis erroribus .
.
XIL
21.
luando
fit
er-
ror ex partt^
intentionis .
T7 X parteintentionisdsmonemexpellendi ._
j.
^
notabilis defedus videtur
jii^
in regulis traditis ab antiquis Audloribus, dum afiignant ad demones
eijciendos multos dies , hebdomadas
, menfes , & annos, in quibus multa_
prêfcribunt adimplenda
, &exercenda tum pharmaca corporalia , vn6lio-
nes
, balnea , vomitoria , fumigationes fulphureas : tum irrifiua, &
alia id
generis
,
qujc in eorum libris continentur : in quibus aperte conftat , num-
quam Exorciftam adtualem, vel virtualem eijciendi d^monem tunc haberc
intcntionem
, quando illud de exitu facit pr:ECeptum , fi credit cetera alia_
feruanda efie neceflario : quia fic verba contraria funt inrentioni . Per ver-
ba enim precipit, vt exeat citd^fed intentio eft, vt non xear,nifi adimpletis
huiufmodi remedijs,
6c deftrudlis maleficij fignis
.
Ex
Art.I. OrdinisExorciftatus,
^
22.
Irror ex partt
form.
. XI
11.
EX
parte forms communis > eft defeilus fere in omnibus cxorcifma-
rijs . Nam relidla forma tradita ab ipfo Chrifto
> &ab Apoftolis
> ac
Difcipulis eius vfitata > qua; quoad efTentiam clara eft in Euangelio : In no-
minc meo demonia eijcient : 8c
f^piiis apud Euangeliftas, &c Ada Apoftolo-
rum memorata , nouas qu^runt alibi exorcifmorum formulas > vnufquisq-,
proprio fuo Marte , &c continue multiplicantur noui exorcifmi vocati po-
tentiitimi > & efficaciilimi , eo quod in eis multc-e continentut d^monibus
comminationes fadtxj airerentes^necefte efle, Exorciftam, quoties Energu-
menum exorcizare aggreditur, faltem per fex boras continuas legerc exor-
cifmos, quafi modus expellendi d^mones confiftat in multitudine , & lon-
gitudine coniurationum, & non in viitute > & efficacia San6liffimi Nomi-
nis lefu, qua ab Exorcifta d(^mones funt expellendi
.
Sed vndenam tanta multitudo exorcifmorum>ex quorum le6lione nimis
defatigantur Exorciftaj, Scobfeffi defeffi aufugiunt , fi a Chrifto data cft
verborum forma (faltem quoad fubftantiam ) dxmones effugandi' Cur
Exorciftaf
hiic illucqj difcurrunr, vt nouas exorcizandi
adinueniant formu-
las , fi in Euangelio clara
, &
aperta traditur ? Hoc vtiq-, non aliunde pro-
uenit, quam ex ignorantia, qua laborant, eomm, quae eiTentialiter fpedtant
Vnie prettenlat
adhancartem. Hinc ex hac ignorantia fequitur error peior priorc
,
quod
'"!*}f'***'ôexor
in humfmodi fuis exorcifmari js admonent Exorciftas, vt d?moncm patrem
"f^^^^'^

mendacij interroganres arvflent , vt dicat : OuibHs verbis magis crucietur :
Quinamjfint
Sanî in Cdo, &quinam demones in
Infernofibi magts inimici
Quas interroâtionesinfuisconiurationibus fsepius repetunt; in quibus
aperte
manifeftant , fe numquam agnouifle verba facri Euangelij
, quibus
Dasmones ab obfeffis corporibus funt expellendi . Vbi videas
,
quomodo
per huiufmodi interrogationes occulte
, &inconfiderate Exorciftas
euadut
diaboli difcipuli .
Qups errores infra deteftamur num. 27 1.
&fequentibus
$. XIV.
Il^
X partemateriacremotcT, quêftdemonexpeirendus, etroreuenit:
__
j
quia ignorant , Chriftum per Paffionem fuam demonibus abftuliflo
2J#
omnem hominibus nocendi facultatem quoad adum fecundum pro omni- Errot ex parte
bus i,s
,
quos Deus vult protegere ob aliquod bonum publicum , vel priua-
fnaterk rcmc-
tum, & maxime, quia coufidunt in proted:ione Dei Altiffimi, ac in virtute
'*
Sandiffimi Nominis lefu, cui Deus Pater dedit hanc virtutem, vt eo inuo-
cato dtmones eflugentur , ac C(^tera rairabilia fupernaturaliter ab homini-
bus operenturi vt Kite
infra num.
(J
f .
&
fequent. &nu. 45JL4. Vnde licet d?-
monesmaximamexfevimhabeant naturalem
j
attamen virtus hjEC eoiii
quoad adum fecundum,idft,quoad operationem eft ligatar vt dixij &
ma-
xime pro his, qui in Deum fuam conitituunt
fiduciam > vt latiffime proba-
tur i nfi-a Iqco citato, &vhi de Fidhcia in
Deum.
14
Par.I.Cap.I.DeExoic<Poteft.d6nato
$. XV.
2
. 'Tp Andem ex parte maierix propinqu^
>
quam voc& pa/Tiuam
df
monSs
Ex parteaifuii
-*
expulfionem, eooperante obfeflo, vel ma4eficiato per adus libcri ak-
/y^^^^ ari,i/rif
bitrij, quibus d^mon deteftatur, ac in Deum fuam collocat fiduciam ( fi ca-
fipe deficfunt
P^x
fit rationis
)
eft communis defedlus : quia muki obfeffi , ac maleficiati
Obfejp
.
non fe difponunt ad fiduciam a Deo impetrandam, qus eisj vt libcrcntur i
d^mone, cft neccflaria . Non enim incumbunt orationi,nec ieiunijs vacat,
per quap a Deo huiufmodi fiducia facilc obtinetur , vt latiflfimc infi-a , cum
de JBgroto erit fermo par. i. Alij accedunt ad Exorciftas , vt exorcizcntur,
&
orant, & ieiunant ; fed nolunt credere
,
quod Exorcifta po/Tit prima vicc
(fi expulfio fuerit falutaris) illos a da^mone liberare : fed requiri,putat,mu!-
tas temporis ftationes , longas, ac faepius exorcifmorum lecStiones iteratas
,
rerum f^tidarum fiimigationes,vn<5liones,purgationes,& euacuationes cre-
bro adhibitas . Alij credunt , voluntatem Dei Cic efte determinatam , vt a
dajmone ita diu vexcntur pro animje fu^ merito abundantiori , vt faciunt
perfoniBmagisexercitijsfpirituaIibHsaddi(Sbae. Et licet perfon iftasnon
peccentj tamcr ponuntobicem ad libtirationem ob defedlum confidenti^B
,
qu:E omnino neceftaria eftinadultis
j
videlicet , vt credant, ac confidant
,
quod Deus non tantiim poteft
, & nouit illos a da?mohe liberare , fed pro
fua infinita bonitate, ac fidelitate fua? promiftionis infallibiliter vult illos a
dajmone liberare , fi liberatio huiufmodi eis fit profutura . De his
, & alijs
huiufmodi impedimentis latiflime infra par. 3.
rbi de Ddmone obfiHente
.' ^
Si ergo in hisquatuor Caufis nullus in ordine ad liberationem defetûs
ocCurrerit, Exorciftam pcr fidem Sandliftimas Trinitatis, ac virtutem San-
<ftifl~imi Nominis lefu ab hominibus obfellis , ac maleficiatis5& e rebus
-^.
homines fpedtantibus infallibiliter da?mones expulfurum, nemini eft ambi-
gendum, vt toco tra(5latus decurfu exadte demonftratur
.
ARriCVLVS 11.
Ordims Sdcerdotalts .
i
-
f^
Vamuis fanftum expellendi dxmones minifterium quilibet Exorci-
%%*-
.
'.
'
V^
fta ritc ordinatus exercere po/Iit, can. VerkUis di^. 1
5
. dc
conftat de
TÂntottes ex.
^V^
5. Petm Martyre,di(ao Exorciftajtamen ex comuni Ecclefiae praxi
fuetudine 'ecI
Î S:erdotes propri^
, acprincipalirerpertinet-, &conuenientiusabiIIis
elefi&
ad Sa-
exercetur , fiue dignitatcm , fiuepoteftatcm , fiue cxercitium ipfum confi-
ce>dotes fpe-
dcrcs
.
cint rationcj
DigftitasSacefdotum tanta eft , vt nullus in orbe, qualicumq-,
fplendore
Di^mtatis . folgeat, eis aequiparari valeat, vt pluribus docet D. Chryfoft. in lib. de Sa-
ce^dotto. Vnde decentms ej^brcifmi
, & prarcepra ecclehaftica ab eis fiunt
:
eoquddper tantum minifterium fuperd^mones , &
Angelos
euehuntur :
Cum dicmones
,
quantumuis inali , Sacerdotali imperio parere
cogantur
:
lirt. II. Otdittis Sacerdotalis.
if
&
Angeli,ecfi
iiatura, &
fanditate fublimes
ei honorem
haberc
, & man-
datis eorum
aliquando obfequi non dedignantur
;
prxcipue cum de expeU
lendo e
corporibus
da:mone,aut diflfoluendis maleficijs agitur . Nam ficut
maJi
hominumtxirio femperinuigilant
j
ita boni eo raagis eorum falutem
proicurant, vt bencdocct lofeph Angles t?i z.
difi.
1 1.
q. vmca dub. 6.
bc li-
benti animo vires angelicas poteflati facerdotali connc(5tunt , cum vident
âcerdotcs ,
qui nobilitate minifterij a^qualem , fi non maiorem , cuni eis.
fortiuntur conditionem,darmones oppugnareivt quafi agmine idbo Angeli
cjcleftcs, & terreftres infimul iun<3:i, maiori impetu ferantur in hoftem,qui
tam potenter oppugnatus aufugere cogitur. Quare apte admodumhoc
x-ninifterium Sacerdotibus rcferuatur
.
$.
I.
HVic
tantsE dignitati arapla poteftas annexa eft, ctii multa conueniunt
eorum,qu.T ab Exorcifta in liberatione energumenorum , aut male-
3t &,
ficiatorum funt pr^ftanda : vt vexatis Sandtiflimam prebere Eucharittiam :
Poteflntis
,
5acramcntalcsorttm oudiue xusnfeflSoiies : benedidlionem impertiri
rebus
oinnibus,qua:
adcarationemiJlorum requiruntur . Quis enim
ignout,San-
<5tiiJimam Eucharrftiam fle pcKtentiflimumdiuinie virtutis
pharmacum
,
&
efficaci/Iinmm oranium fpirimalium armorum promptuarium ? Sacra-
luentum P^nitenti^ orania hgaca foluere , claufa referare , aduerfa mitiga-
re, contrita fanare, confufa lucidarcdefperata animare, dum peccata defet,
qusvtplurimum funt caufa maleficiorum
, &obfeffionum ? vt probatur
infra cap. i. vhi de Diuina permtffione . Saccrdotales benedidliones rebus
diuinam conferre virtuteni, per quam mirabilia perficiuntur ? Quse omnia
fimplex Exorcifta pcrficere neqnit, & ad Sacerdotes perrinent, qui fic con-
uenientius d^monem vs remedijs oppugnant
.
Quod pluries in vatijs energunacnis, ac maleficiatis expertus fiim . Cum
cnim demones pr^ceptisirbi a me fa6biis in noraine lefu non obtcmperaret
quefiui i patientibus,quantum temporis ciret,ex quo peccata fua non eflent
confefli, acSacrarifTiraoEuchariftix pabulo refedi . Qui refpondcntcs
;
multura teraporis ; ftatim iuffi , vt fuam diligenter examinarent confcien-
'
tiam, cx puro corde fua deteflarcntur pcccata, ac fidcliter,humiliterq; illa
confitercntur jnec non ad Sacram Euchariftiam fiimendam deuotiflfimefe
pararent : quia fides, fcii fidiicia in Dcum licetpriocipaliter diuinxE libera-
litati, ac fidclitati innitaturj attamen ait Caflianus m fuis
CollationibusUb
i.Collat.t).c.
51. de conjcientidi. puritate creditur emanare . (ô pcradloj
iterum
d^monibus prscepro impofito deexitu , illico in iugam vcrfi funt
.
Quare iuuat plurimiim
,
Exorciftam faccrdotali dignicatc eflc infignitum

ac poteftate audiendi confeffioncs fuffultum : quia ipfemet poteft obfeflum
interrogare de peccatis
, &noiFe qu pharmaca fpirrtualia ei fint adhiben-
da ad facilius a Deo fiduciam obtinendam
,
qua ab oiani valeat diabolica
cripi vexatione
.
Qupd
1
6 Par. L eap.I. DcExorc. Potcft. donato
27.
Miniflerif
,
28.
StoUvfusofie-
ditur non ne
cejfarius Exor
cifli ad damo.
aes expelledos
.
.
II.
QVodmagis expediens videtur, fi modum confidei'es>quo
minifterium
exorcifticum folemniter exeicetur, nemp^, manuum impofitione
Sc
^
&applicatione ftolje .
Impofirionem manuum fuper vexatos i fpiritibus immundis
, & infir-
mos docuere Apoftoli, &c
ea vfi funt . Immo quoad aegrotos ipfe Chriftus
Marci vltimo dicens : Superagrosmamsimponentj&benehabebtmt. Po
ftea Sandti, vt S. Martinus,qui Treuiris Tetradi
j
feruum a vexante d^monc
liberauit, vt facrcc ferunt hiftoris
;
Et vfque modo Miniftri Ecclefi^ iuxta
Ecclefi? praxim . Sic enim Epifcopus dum confert Clcricis Ordinem Exor-
ciftatus, eis tradens librum Exorcifmorum air : ^ccipe , &commenda we-
memoridL , & habeto
poteflatem imponendi manus fuper
energumenos , fiuc^
bapttzAtos,fiue Cathecumenos , iuxra Concilij Carchagin.
4.
pr^fcriptum
, &
can. Exorcifla dtfi.
23. &Patres Theologos fupra allegatos num. 11. Si
autem qui exorcizant , fint etiam Sacerdotes, per huiufmodi manuum im-
pofitionem
dcjmones aliquando facilius deteguntur : eo quod ad ralem
c6-
tadum
contremifceie foIeant,non volentes illius manuu
impofitionem
fu-
ftinere, qu?
quotidie corpus dominicum contred:anr,& alijs
adminiftrant
.
Hoc tamen non eft neceflarium : quiaExorcifta poteftarem
manusimpo-
nendi fuper energumenos obtinet ab ordine Exorciftatus
, &non
Sacerdo-
tali.
Idem dicendum de ftol(^ appIicatione,qua energumenos cingere,auteam
ineorumcolluminijcere confueuerunt ; vt alias feliciter preftitit Pontius
Abbas Boneuallis in vita S. Bernardi lib.
4. c. 7.
Etenim ftola quafi ferreis
vinculis fpiritus nequam alligatur, vt fe Chrifti captiuum eflrecognofcat,&
fuum vidfcorem , atq; tartarearum poteftatum triumphatorem reuereatur
.
At vfus redus , & proprius ftol? ad Sacerdotes pertinet
,
quafi externi ordi-
nis,& offici
j
fignumj
& cofequenter hic ritus aptius ab illis,quam ab Exor-
ciftis obferuatur.
.
III.
VEruntamen,
quia plures moderni Exorcift^ dodififimi,ac diu in arte
exorciftica vcrfati , relij3:a multitudine Exorcifmorum, toto conatu
incumbunt, vt obfeffos , ac maleficiatos in fide , ac confidentia in Deo
, 8c
poteftate Exorciftis ab Ecclefia tradita rite inftruant : Ac tandem,cum eos
peifedte difpofitos agnofcunt, In nomine Sandiiffime
Trinitatis , &
in vir-
tute Sandlifiimi Nominis lefu more Apoftolico, non vt Sacerdotes ,
fed vt
Exorcift?
,
poft aliqua conuicia
, &obiurgationes vulgari idiomate ad dq-
mones diredtas, illis pr^cipiunt , vt e corporibus obfe/Tis
aufugiant ; &
de_->
fadro videmus eos exire compelli : Dicimus , ftoI(^ vfum non efie
necefia-
rium : quia licet valde fit conueniens, miniftrum j^qui d^mones
expellit
,
ellc facerdotali infignitum dignitate
i
nihilominus quia hoc
non exercet
munus.
Art. II. OrdinislSaGcrdotalis.
17
munus, vt Sacerdos eft , fed prout ordine exorciftico eft adoptatus
j
ideo ad
hoc munus obeundum ftola non eft neceflaria
.
Eft tamen ncceflaria nece/Titate pr^cepti in ritu exorcifmorum, qui antc
Baptifmum pr^mittuntur,dum aduiti,vel paruuli funt bapiizandi : quia tiic
cum Sacerdotes, vt Sacerdotes funt, tale fubeant onus c. Sacerdotes, de con-
fecrat'
dlH. 4. Cieremonias, ac riius ab Ecclefia inftitutos, &: in ea vniuerfa-
Jiter receptos, vel in Epifcoporum Concilijs conftitutos, adeoq; certam,
&
indubitatam originem habentcs , diligenter obferuare tenentur . Per exor-
ci(mos enim, & aha externa figna, <\\i% in Baptifmi adminiftratione folem-
niadhibentur , fidehbus innotefcit
,
qûid Baptifmus interius in animo ope-
retur . Non quod diabolus in non baptizatorum corporibus tanquam ob-
fcffis habitef,nec quia homo fecundum naturam makis fit : fed quia ex lap-
fu primorum parentum originem peccati j
atq;iuftiti? priuationem trahit
\
Et idcirco diaboh infeftationibus magis eft obnoxius,vti S. Auguftinus do-
cet Ith. I. de Symbolo ad Cathecum.cap. i. Non creatura Dei , ait, inin-
fanttbui exorciXatur , aut
exfufflatHr
; fed
ille ,fub
quo omnes ,
qui cum peceato
nafcuntur . Efi enim Princeps peccatorum . .Acper hocpropter vnumj qui lap-
fus
e(i,df omnes mifit
in sTtortem,
mijfus
efl
'vnusfine peccato , qui omnes
infc^
ereaentes
perducat ad vitam liberans eos dpeccato .
Qui exorcizandi ritus vi,deri poteft in Paftorah , fiue Rituali Romano
>
vbi de Sacramento Bapttfmi . Et in antiqua Ecclefia femper fuit in vfu,ficut
conftat ex Dyonifio Areopagita cap. 1. Ecckfiajlicdt, HierarchiApar. 1. Cy-
rillo Hierofolomit. Cathechefi i. Chryfoftomo homil. de Adam ,& Eua
CÎeftino Papa epi^. i . ad

Epifc. GalliA cap. 1 1. S. Ifidoro hb. z. de
Officio
Ec-
ciefiaflico
cap. xo. Alexandro Alenf
p/?r. 4. g<e/?. 10. S. Bonanentura in
4.
d'M.
6. ar. 3. qu[i. 1. lacobo Pamelio loco citato, verb. exfufflatur, &exor-
ciXatur, & ali's relatis a Paulo Layman Theologia Moralis par.i. lib. s-traH,
1
1
. cap. 8. de Sacramento
Bapttfmi
.
QuareinadminiftrationenedumSacfamentiBaptifmi, fed &:alioruni
Sacramentorum Parochi , ac cîtn Ecclefie Miniftri operam dare debent,
vt ritus ecclefiafticos bene calleant
, & cum decore , &c
populi ^diftcatione
exerceantiuxtaprijceptum Apoftoli i.Corinth. 14. Orania honeHe , C^/ff-
cundum ordinem fiant .
In exorcizandis vero a d^mone obfe/TiS , aut
maleiiciatis ,
licet fit pro-
priura munus Exorcift?, can. Perleîs diji. iS-
attamen
pr?fente Sacerdote,
cui de iure tenetur pr^ftare obedientiam , fine eius licentia Exorcifta huic
muneri non fe intromittat . Eo vero abfente a Diacono , vel Subdiacono
vel ipfo Exorcifta exerceri poteft ; modo honeftas , &:

reda Ecclefi? con-
fuetudo, aut euangelica norma, ac methodus obferuentur, qu^-
poftulant,vt
coram fuperioris Ordinis Clerico alter minoris gradus id ipfo inuito non
attentet
. can. Denique .
difi.ii*
29.
StoU vfusefi
neceffarius ne-
cej/itattj prt'
cepti ifu ritu
exorcifmorum,-
qui antt Bapm
tifmum-j
prA-
mtttuntur
.
B
ARTl-
I S Par.l* Cap.I. De Exorc. pote{{. doiiato
fttefiat iuris--
diiiitnis requi
ritur.
31-
,
Kon iure r#m-
muni ifedpar-
tkulari plu-
rium Epi/eopo-
rum.
52.
Spi/copi nofL
poffunt
prohi-
tere munus ex-
ciz.andi
.
êad potefia^
tem gencralem
Chriflo, <^ a
iure commnni
aeceptam
.
A RT 1 C V
L V S UI.
lunfdi6tioms ordinariA .
PO
S T pr^fatam Ordinis poreftatem,qua Exorcifta pr^dirus efle debet^
alia requiritur , nempe poteftas iurifdittionis fpiritualis
,
qu^ ( etfi alij
aliter dicanr ) videtur habicualirer, feii aptitudinaliter cadem effe cum alia,
cui tamen fuperaddar applicationem materi^, circa quam exerceatur. Hoc
fignificat Sotus in 4.. dtji. 10.
q.
i.art. i. cum docet, poteftatem clauium
non diccre nifi meram porentiam; lurifdidioncm vero nonefte proprie
potentiam
\
fed applicationem materie ad agens , vt fequatur adfcio .
Sic in
ftatu poIitico,cum Princeps alicui Medico facultatem facit vtendi fua arte^
non fuperaddit eidem arri vim aliquam operandi, fed tanium
applicatione
materie circa quam opcretur, hoc eft, populum, cuius curacioni incumbar ..
Sic in ftatu ecclefiaftico, cum Beneficium Curaro Sacerdori confertur, non
datur ei poreftas Ordinis
, quam per characterem Sacerdotalem iam habe-
bat, fed applicatur ei populus, in quem illam exeiceat
.
Hanc autem requiri dico, non iure communi, per quod Exorcift(^
, &Sa-
cerdotes
exorcizare permirtuntur : cumnulla probibicio ipfis fadta
repe-
riatur \
fed ex ordine Ecclefiaftico multarum Diiecefum, quarum Epifcopi
prudenter
interdicere confiieuerunt , ne quis fine eorum licentia , etiam in
fcriptis
obtenta,audeat obfefibs exorcizare . Veruntamen, quia plures funt
infra
citandi Auctores, qui afleuerant locorii ordinarios hoc munus prohi-
bere non pofle : eo quodtalis audloritas miniftris Ecclefiie a Chrifto Do-
mino per illa verba Marci vlt. In nomine meo dxmonia eijcient, conCQHgi fit>.
diligentius
haec veritas a nobis efc enucleanda
.
,
r.
DTcendum
ergo ex Martino Nauarro Confiliorum lib. i .de
offic.
ludic.Or-
dinarj Confil. 6. de hac exorcizandi potefcate pofie dupliciter loqui
:
Vel quoad poteftatem generalem ,
quamomnes Chriftiani habet a iure di-
uinor eijciendi dacmonia, & adiurandi increparorie ; Velquoad particula-
rem poteftatem
, quam habent quidam m aliquibus terris parcicularicer
deputati ab Epifcopisad officium huiufmodi exorcizandi arreptitios cum
fuperpelliceo, &fcola,
&
quibufdam alijs csremonijs .
Quoad primam faculcatem non videtur pofie reftringi falrem ab inferio-
rePapa: quia tale ftatutum videretur contra
ordinationem ab ipfomet
Chrifto faccam Marci vltimo , Signa antemeos, qui crediderint ,
h^c
Jequen'
tur . In nomine meo d<x,monia eijcient . Quam tollere non poteft inferiorPa-
pa . Imo nec ipfe Papa in totum,faIcem fine iufta caufa c. Junt
qmdam. 2.
S
q.
I. Quoe doccrina valec etiam pro Benedicrione
infirmorum . Sicteftan-
tur praeter Nauarrum loco cit. num. 4. Vgolinus de
officio
, &
poteitate Epi-
fcopica^.47.^nti.6. Philibertus. Marchinus
tm^. x. de
Sacramento Ordtnis
'.
par.^^
Art.
IIL lutifHidionis
ofdinaii. 19
par. 4. cap. ^.
FraDcifcus Cefpedes traH. de Exemptione ReguUrium cap.
6'.
dtih. 1
5 f
.
Aloyfiiis Baiiola
y^phorifJnquif rerbo Exorctxjtndi,&c Francifcus
Pelizzariiis in Aiannale Regularium tom. i, de Exemptione ReguUriu tra^.
8. c. 6.fe6i.
i.nu.
54.
aflerenres Epifcopos non pofle regulariter
prohibere
Clericis fibi fubditis exorcizare: Nim de iure diuino eft , vt vnufquisq,-
actum fui Ordinis exerceat . Exorcizare autem eft actus Ordinis EKorci-
itatus
, cum hoc poffit etiam facere quilibet Chriftianus per fidem in no-
mine lefu Chrifti >. dsmonem increpando <Mt > noctuq*, , idque frequenter
facimus , vt ait ipfe Nauarrus lcco citato , afpergendo nos aqua benedicta t
&dicentes : Ecce crucem Dominii fugitepartes aduerf(ty& c&t.
Quo vero ad particularem poteftatem videtur
,
quod qui deputauit cos
poflet aftringere ad aliqua feruanda

, qu^ nontenerenturferuarealij, qui
volut vti fola poteftate a Chrifto tradita : qualiter multi Sancti fine aliquo
apparatu folo, verbo puta,pra:cepto facto in Nomine Iefu,vexatos ^ dxmo-
nijs liberarunt . Quod fuftmet etiam Suarez tom. 1. de Religionelib. 4. <Al>
jidturatione cap.Af.num.
S'
dicens . Suppofita neceffitate hominis d dAmong
ohfejfii
velatia fimili , poffunt
A4iniHri Ecclefidt, ex officio
ohligart ,
(
puta ab
Epifcopo} ad
ddimonenf at!liurandu.fn . feit exorciz.andHrn iuxta
formam ,&
ritum Ecclefif
:
tiuia
tenentur fubuenire neceffttati fuorum fidelium per reme-
dia
conuenientia , &ab Ecclefia mftituta . Fnum autem ex remedijs pr iU/i
graui necejjitate dejhnatum ab Ecclefia
eft
exorcifmus
.
$.
II.
OB
aliquam autem iuftam caufam benepoteftEpifcopus fufpendere
lios fubditos ab exercitio talis Ordinis, puta, ob aliquod fcandctlum
ex haiufmodi exercitij abufu exortum . Qiix fufpenfio poteft eile generalis
refpeclu omnium fuorum fubditorum quoad functionem publicam, & mi-
nifterialem . Cô vero ad fundionem priuatam fa(5bam finevllacaeremo-
nia, folum per inuocationem Sandtiflimi Nominis lefu, non debeteflege-
neralis refpedlu omnium^ fed tantiim refpe<flu eorum
, qui in tali fundione
obeunda dcliquerunt : quia vnufquisqj hoc habeta iure diuino, Beneficium
autein iuris nemini eB auferendum ,
nifi
in ius
ipfum
peccauerit .
L. 4.
Si quii
condemnatus
ff.
de re iudicata .
/
Poiret tamen Epifcopus ftatuere , ne quis inordinate , ac immodefte vte-
rctur huiufmodi poteftate
;
quia id non eflet legem nouam facere , fed c6*
fiumare legcm naturalem, qua tenemur bene, ac modefte facere
,
quap faci-
mus . Velle autem prohibere, ne in ^dibiis laicalibus , locifue priuatis; fed
in Ecclefix loco aperto, &
confpicuo : neq; in omni,
&
quauis Ecclefiajfed
in ijs, quas certas Epifcopus ftatuerit,fiat cxorcifmus : Item ne ante ortum,
nec poft occafum Solis quifquam exorcizetur . Et qui exorcizat , Sacerdos
fit
s
Sc
antequam exorcifmum inchoet, Midx facrificium faciat : tantas re-
ftridiones non videri efle facuitatis Epifcopalis , cenfet Nauarrus /oco cita-
to nura.
S.
Vtillimum ramen erit , fi Epifcopi
, vel ipfimet , vel per fuos
Theologo*
B z
cura-
33-
Pojfunt Eptfct-
pi prohibert^
munus
exerct-
zandi
quoad
poteflate pnY'
ticuUrem
.
34.
.
06 aliquam*
iufiam caufam
pojfunt fufpen-
dere
fuos fub-
ditos
quoadfu-.
Cfionem puhli-
cam ,
GôadpriuatM
tantitm delin-
quentes inea,
35-
Tojfunt flatue-
re , vt
fubditi
modefie
, ^
or-
dtnate ytantur
tali facultate.
z o Par.I. Cap.I. De Exorc Poteft. donato
cuuaueiint> fuos Clericos Exorcifts munere fungentes, ficut 8c quofcumx^j
5^ alios fiue viios > iiue mulieres priuatim per domos obfeflos , aut
malefrcia-
Fojfmtexami.
tos, aut quofcumq-, cTgrotos benedicentes de modo , acformulis>
quibus
nare eos de mo-
ytuntur > diligenter inta-rogari
, &: examinari ; ne digni
, & indigni fe huie
dts
3
^
formu-
j^^^q^[^ praecipue exorcizandi tumultuarie exercendo fe immifceant cum
^,j;^j
vtn-
^j^^jjj^lo pufiHorum^qui ecclefiafticam poteftatem aut vanam,aut debilem
reputant , fi poft exorcifmorum reiterationes laudabilis non fequatur effe-
ftus, 8c
talis, qui ab ipfis expe6tatur . Similiter ne formulis vtantur fuper-
ftitiofis
i
vel aliquod cum dêmone pactum habeant explicitum , vel impH^
citum , vt fsepiLis cum maximo Reipublicae Chriftian^ detrimento eucnire
contingit
.
Cum ergo Epifcopi exorcizandi munus fiuc publice quoad omnes : fiue
priuatim quoad deiinquentes in tali munere , ne exerceatur abfque eorum
licentia, prohibere po/Hnt, ac confueuerint , dixi, prajter poteftatcm Ordi'
nis, rcquiri poteftatem iurifdidtionis fiue ordinariiCjde qua nunc loquimur t
fiue delegate> de qua agitur articulo fequenti
$.
IIL
XVrifdidio
ordinaria primo
, &
prfncipaliflime refidet in Summo Ponti-
^'*
,.
X
ficc, qucE ita ampla eft , &
tanta
, vt ad omnes orbis plagas fe extenr
-.;^ ^... i
da.t : cnm illzm ^cceperk a. Chn{to Dominoy ca. Sacrofa^^â,
dif}. zx. cui
fapa
^^^ ^^ omntspotestas m C^lo,
0"
tn terra . Mattn:Ei i8. non hmitatam , iQd
(Prilatos .
ampliflimam,
quando Petro Pontificum apici diilum eft loannis ir.
(Phbams. fafceouesmeas.
Quam illi prius promiferat cotlaturum Matthsi i(r. di-
cens : Tibi daho claues regni Calornm . Et qmdcumj., ligaueris
fuper terranr,
erit ligatum &in Cflis
: &
quodcum^ folueris /uper terram , erit folutum &
in Clis . Quare in eo tanqtiam in Chrifti Vicario refidet fuprema potefta^-
tis plenitudo, qiKE in cjEteros Ecclefias prÎatos, tanquam in partem follici*
tudinis paftoralis vocatos,dcriuatur . Ex quibus poftea fluit in Curatos,qiii
Ecclefijs particularibus in vnaquaq-, Di^cefi prÊficiuntur : cum hac tamea
difFerentia,qu6d
Papalis a duabus reliqiiis differt tum origine ; eo qtiod im-
mediate a Chrifto projcedit, can. In nouo teHamento. difi^ z.i. tum indepcn.-
dentia , quia non dependet ab alijs, can. Omnes. difi. ix. tum vniuerfitate.v
eo quod reftri(Sta non eft : can. Quamuis
vniuerf^.
difi. ii . fed ad omnes vu-
bes in vniuerfo mundo, adomnia loca, perfonaS;, &:.caufas extenditur
.
. IV.
EX
quofequitur, omnes illos orditiaria poteftate pollere
, qui ratione_^:
dignitatis, aut Beneficij curam habent animarum , atque ea vri pofle_>
ad Energumenos exorcizandos, d^monefque pellendos ex corporibus . Sic
tnmenos
Ecclefiaftica narrat hittoria, plures Epifcopos huic minifterio quantumuis
Ab Epi/cobis
laboriofo laudabilirer incubuifle : vt S. Bafilius apud yimphHochium in vita
multis
fuit
pra
ms, S. Gregocius. Thaumaturgus apud (jregpriHm Nyffenum
, S.
Mnrtinus;.
ilicatoi. Turo^
j!b vtrisqêxer
(etur laudabi-
liter in Ener-
Art.
III. lurifdidionis'
ordinariac T XI
Turonenfis in vita eius aûdVineemmm Beluacenfemy S. Vifmarus apudRair-
theriufj}
tom. z. Surtj, S. Adelelinus Sagienfis in vita S. Opportunx , S. Mau-
rilius
Andegauenfis in vita eius cap. lo. S. Ambrofius Archiepifcopus, vc
colligirur ex
exorcifmis , ac documentis ad daemones effugandos ab ipfo
traditis, S. Vbaldus Eugubinus , S. Zenon Veronenfis, &
alij muki
, quos
,
Jongum,ac
taediofum cfiet, recenfere
.
Et ccrte aptidime, & efficaciflime . Cum enim fint Apoftolorum fuccef-
fores,quomcdo couenientius taies fefe exhibere poflûnt, quam Apoftolori
mores imitando, quos Energumenis liberandis
, & foluendis darmoniacis
operibus iuxta praeceptum Domini vacafie , ex Euangelio , 8c
Hiftoria Sa-
cra,eft certiffimum ? Pr^fertim cum maiori poteftate gaudentes ,
maiori
conatu tartareas poteftates aggrcdiantur, quae fuftinere non poflunc manus
illius applicationem ,
qui Sacerdotes ordmar , audoritatem confert remit-
tendi peccata , 6c
facrificium incruentum pro viuis , & mortuis offerendi
:
dat facultatem prxdicandi verbum Dei , & regendi populum eius
j
aliaquc
facit,quxEpifcopali dignitaticonueniunt
',
precipue Exorciftis d^moncs
adiurandi, 6c
e corporibus obfeftis eijciendi poteftatem tradit . Mitto a?di-
ficacionem, quaf ex cam fandto opere confurgic
.
. V.
AD
quodmunusobeundumomnesEpifcoposnedumexcharitate,fed
. .
ex iuftitia teneri vel per fe, vel per fuos Clericos,Parochos, vel alios
^
.
^^V
>
Sacerdotes,aut Exorciftas , videlicet,prouidere fuorum fubditorum necefli-
^ '"^
.,
ji-
vj j-
ni-
"' exereendie
canbus ,
quando aliquis eorum a dasmone diuexatur , nemmi eft ambigen-
^g/
dum . Quodfacilecolligitur ex verbis Principis Apoftolorum Petri fcri-
CPerfe,
benris ad Clementem de vniuerfis Epifcopis, relatis a Barbofa de Epifcopali (Per alios
.
munere. Titul. 1 1 . Clojfa
1 2. nu.J Ecciefiarum omniumy air, curam habentes Tenentur ex
mifericordes, &beneuoli
eftote
in omni verbo,& operepro viribus agite : omnisq
(CharitMtet
Pontifex facro Chrifmate perunclus carus , & pretiofus omnibus
ejfe
debet ,
(i*i^*t**'
H&c e^ voiuntas Dei , vt benefacientes obmutefccre faciatis imprudentium ho-
minum ignorantiam . Quomodo autem benefacienc fuis fubditis , fi, cum \
dasmone isuiffimo tortorediuexantur, eis opitulari noncurant?
Quod
magis, ac magis ex eorum nominibus deducirur . Inter enim nomina , aic
Auguftinus Barbofa de Epifcopi nominis ethymologia
,
&
fignificatione cap. 1.
nu. 18. qutbus infignitur Epifcopus , fortitur nomen militis armati , CuTiodis
y
Leonis , Angeli , &aliorum
,
qua d S. Gregorio Nd{ianz.eno connumerantur
in carmine ad Epifcopos ; vt
fua
infuperabili potefiate dAmonum impetus per^
fringat . Et in fumma
quot
funt neceffitates hominum , tot
fere
nomina attri-
buta
funt Epifcopis ex earum fimtlitudtne, vt norintfe totidem
officia obtinere.
Vnde Epifcopus Grn?ce diAus, Latine dicitur Speculator-> vel fupenntendens
:
c6 quod illius pr.Tcipue munus fit,gregis fibi commiffi mores, & vitam ex-
plorare,
& infpicere,eorumquene'ceffitatibusprouiderc.
Qujenamautem
offenditur ne..
m.iior necelTicas poteft homini obuenire
,
quam cum 4 dsmone fpiritu poce/]^tas hniHs
tentillimo^Sc iniquiffimo arripitur> afliigicur, acricerque
torquetur ? Qua?-
munerh exer-
B
i
nam
"''.
zi2i
PartL Ca|)^L DeExarc.Poteft.iJo
nato
Bam
vrgentior indigentia-, quam ciunqiiSad defpei-adonem
> 3c pffirbanc
adcollifionem, prxfocationem, in ignem proiectioncm,
ad pnucipicia
hoi-
renda,cxteraquc pericula mourem inferentia,.qmbm.ani-ma
limiil cum.cor-
pore interire, neceflc eft ,.trahitur
, ik.
inducituc l Qike orania pradlice iiL^
dies mulcis euenire energumenis, incompexco eft
.
Quot enim obfedi a dxmone , etiam hoc noftro artio , fe aquis pca-foca;-
4^
runt? Quptinignem fe proiccmint? Qnoc raortenifibiviolentamintu-
lerunt ? Nec ahq de re a lupo fuerunt arrepci , nii quia non habuerunt pa-
ftorem, qui eos a lupi voracitatc, ac pernicitate tuerecui'
.
QuareEpifcopi, neDeus de n-!an!bns:.eorumanimasouium fuanim re-
qitirat> cenencur in fuis Diafceribus muigiJarc , vc Parochi omnes in fua Pa-
Kochia, ciim necefiicas.poftulac, Exorcifte munere fungancur, per pntcepta
in nomine lefa dajmonibus fa<5la , arccs corum , fxuumq-, aucrni principem
calcare, ac difpcrdere ftudeanf, luporumq-,infernalium rabiem,ac fa;uitiam
omni,quo pofnint,conacu dcpriimanr, ac confdnganryvt iic oucsfuas ab eo-
mminfeftationibus , ac vexationibus iil^las tueanrur > ac fecuras ad ouile
cseleflis Beatitudinisperducant
.
s-
V.L
.^'*
4>
XTT Inc ergopari modb>fednona:quaporeftace,bocmunusexerceredc-
'Ad iiem ebeu-
jf^
benc Parochi,quibus animarura ciira commiffa eft . Hi namque or-
^m ursentHr
^{^^^[^ poteftace in energumenorum hberatione vri podimr , ac debenr ..
^' '^ . -.
Nam eo ipfo, quod animarum curam fufceperunc , fibi ex officio incumbc-
wlpîtlm
.
*
rc, ouesfuas a dfEmonum infulcibus,fiue vifibilicer, fiue inuifibihcecfiue iii
anima tcncando, fiue in corpore afHigendo diuexenrnr, cueri, ac proregcre,.
pi^rocerto fciant . Et hoc pcr Exorcifmos ab Ecclefia cradicos , vel per pxx-
Geptdtiemonifa6ta,NomineIcfuChrifti interpofiro. Quod etiam docet
^tboiz.de lure Ecclejiafir. vr/iu. lib. i.de^col. & altjs Adin.Ordin. cap. 3^.
nttiff. 16. vbi ait : EBtxorcifmus adiuratio contra- djimo-acs yqu. non (oltim
eirca corpora ehfejfa;
yerum etiam circa
ohfejfas
anima^ per peccatum , yel in-
jidelitatem exercetur . Nec poflimt Epifcopi prohibcrc, nifi iuftadecaufa
,
în tam publice Parochi in fua Parochia, quam priuatim per domos, cunr
opus eft, fuos Parochianos obfeffos, vel maleficiatos cxorcizenc , ac pro fuo
pollea-dfmoniacis vexacionibus eripiancj ficuc nec poflunc , nifiiufladc
caufa,ab audiendis fubdicorii cofefTionibus, caiccrisq-, Sacramcncis admini-
ftrandis eos impedire : cum hoc eis compecat a iure . Beneficium
autem iu--
ris nemini
efi
auferendum . L. 4. .
fi
quis condemrtatus .
ff.
dere iudicata^ .
Qm)d inteliigtfur> nifi in ius ipfum peccauerint.
s
vti.
4^
T^
^^^ ergov Curatumi feA Pd;i:ochum,
cittti neceftitas
poftulat, qnod ah-
j^^hftritttte.
J^J
qQJg ^x fuis Parochianjsi d^mone vexatur , ctneri vel per
fcipfum >.
i^mtia,.
yicf ^jf ^ham idoncttm Exorcrftam> non tantum ex
chatitate , fed ctjam e*
i.urtitia>.
iaftitia, illum
acorcizarcac ptr rwncdia Ip-iricualia pro virili (e^geretê ,'Vt
iLTuionis
tyrannidcm perfringat, illius audaciam reprimat, ac meliori fti>
do, quo
poreftjC corpore obfc{IiexpeIlar,&:excruciac . Secus faciens peccat
mortalitecvtdocet
lo.fkptifta Poircuinus de
officio
CftT-atiextra Sacramen-
tfiCfip.
li.
/j. 25.
Etegoaddo, illum teneri adrefarctendamnnia danî>a.,
qax ex (a rregligentia, vel malitia fequnntarjaccum viam vniuerOecami&
jngrcdi cogetur , tenebitur ante ludicemfupremum arctiftimaTn eQVu<:^m-
nium, qui ob eius negligenciam
> auc cruddem inhumanicacem pericmnt>
lacionem reddere.
Colligicur ex Nauarro aperciffime cap. 14. nnm. i^. & Leonardo Leftio
4
j
,
de iuHitiai &iure lib. 2. cap. 5>. d'-^b.
5
. TiKm.
5)4.
aflcrentibus, Epifcopos-)& Pa- Probatur
rochos ex ojficio
obliâri md fmrnm fubditornm defenfionem fecundum
modffm
Auctoritattj
fuit
porefiaeiSi & media
fme
gubemationis
;Jfd
i?i ordirre^ditntaxat^d fpiritHa-
TheoUgorHm,
lia . Et ben<^ . Nam poceftas Epifcoporum ,&:
ParoChoram
,
&'raediafu5:
giibcrnarionis no refpiciunt deicnfionem per naturaHajac corporalia adiu-
tori 1,
puta, per vim armorum , ac robur miliciarum , cxceptis maximis ne-
ceflricatibiis , fed per auxilia fpiritualia, ac fupernararalia adiucoria : vc per
adminifh"ationeni Sacramenromm , ac facrametitalrtrm . Sed qu^nam rc-
media requiruncur ad darmonis audaciam, ac faeuitiafn'Confringendam , cfi
aliquisabcodiuexacur jaCmalehabe^fur? An^glaidtus? Ati fcatum? "An
magna Cohors miiitum? Atnohtfirtobis CothStAHo , aic Paalus Ephef. tJ.
ad'icrfts
cnrnemi & fanguiiremifed^tterfusprincipes^&poteliâtes , adtferfnis
mHndi
reElores tenebrarum harum contra fpiritualia nequitidi in celefttbus
.
Non ergo alia media requiruncuc, quam ipJcicualia
,
puca
,
pr^cepca fad:a-
dcemoni
in Nomine lefu maxirrw^n Dd<uTi fiducia , ac CcTCera huiufmodi
>
de
quibus tota ^.par. pcrtra(5ticur
, & infra
cap,feqtienti articalo de Fiducia
.
Qa.c proprie , ac principalicer a 'PdVoclio filfric adhibenda ad tarrate;!^ ês - *
proHigandasj
dc ab infecaalium hipb'itimribie>ac'fae*uitia oaes'ftidsii-fe<Sfes
'
confcruandas.
*
Confii-machancvericatcmSuare^z m>t. i.^deReH^. iib. 4^. de Adluratidnt
*
'^^jV^.!',
ctp. 4.
nnTn.
f
. St^pofita,
ait,
n&ciffrrite 'hdminis 'A ddfiioneTtibfeffiiVelaliaftmi"
*
'^
//',
Mtniftri Ecclefia. poffttm ex (^fjicio
ohii^^ri ^ddkrntfni^m adiurandtim
,'feU
exOrciX^ndum
'.
quia t enentvir ftib'iientre /êcCjfii^hti fH'6ftt1n fidctium ptr rime-
diA contienientia > &ab
Ecclefta
infiituta ; "i/nkfn atiWfriex t/ffiedijspro ifla^
^Yîi'nectlfttat -deftinatuM ab Etckâ eftlexbrcifr^tis
.
f
Vill.
RAtio
didat a fimili . Cjuemadmodrtrh ^6dici-a'C6rrtmiinitate 'fa'k- a^^
riati, cencntur ejf iufticia, quociefcumqae nei:erRca's polhilat, .tgrotis
j^^ticne mjimi-
rcihediacxhiberccofporalia}
5c diligdiitiarii adhibeteinvificando irifir-
/|\
tnum
, 8c
alia fuo maneri'nece!!tai'fa &"diiilplendo:') Scfi nbcabiliter fint ne*-
gligenccs, vel negent alicuf f\iblkllh'e ^'gco'tb,'j!^Ccahtiil6rtali<êr;& teneh'*
tur ad refnrcienda omhia damna .Nahl qttitaHfdhidamhidat ( etiam daitt*
imm non impcdiendo
, qit^ndo ad id obligatflf eji: oMcio ) dkmntm dedifft
B 4
1i>{de-
1
4 Par.I. Cap.I. De Exorc. Poteft. donato
yidetur . L.
qui occidit
^'pen.ff.
ad legem Aqitdiam . c de ci.ter<f . de homic.
c.ftHdeat.
diH. 50. Et colligitiir ex Sylueftio verbo Medicus.
quaft.
i.
& Na-
uarro in Manualic. 17.. 17. &ali) apudeuiidem.
Ita
Parochi, cii fua interfitjParochianos fuos a da:monu infultibus tueri
;
ac maximopere in neceiTitatibus fpirituahbus, cum mala & animx, 6<: cor-
pori daranum inferunt , eis ex officio opitulari teneantur; fi ob negligentia
fludendi arti cxorcifticaj , vel fe pra^parandi ad praeliandum contra fpiritua-
\ts nequitias in c^leftibus
, &
adueifus infernales prnedones dimicandum :
vel quia non credunt , aliquem maleficio vmquam efle affedlum , nolunc
huiufmodi fundtionibus incumbere, nec per alios fatisfacere curant , fi aii-
quis ex fuis Parochianis periclitetur ,
puta , a diabolo fuffocetiK , vel aquis
fubmergatur, vel maleficio interficiatur , vel quouis modo a dsmone obfi-
dente, vel poifidente indu6lus ipfe fibimet mortem inferat,vel etiam graue
damnum fubeat , didii Parochi mortaliter peccant , & tenentur ad omnia_
danina fecuta refarcienda, ac reftauranda . Nam vhi eji eadem ratio,ibi idem
ius
ejfe
debet .. L.illud.ff.adlegemAqHiliam cum fimiltbus . Immo Medicis
Parochi eograuiiis peccant,&: ftridtiori vinculo tenenrur ad reftitutionem,
quo maius eft damnum, quod obfe/Ii, vel eorum confanguinei ob ipforum
negligentiam,
vel malitiam patiuntur : cum mulco anima corpore fit
pre-
tiofior . Medici enim duntaxat damnificant in corpore, &: bonis tempora-
libusi
fed Parochi exorcifticam fun6tionem,cum neccilitas vrgetjnegligen-
tes , vel contemnentes>& anima; , &
corpori
, & rebus temporalibus dam-
num feriint..
$. IX.
AT
fortafle nonnulli dicent, hoc onus nimis graue ,. ac pcriculoHim.^
MS,
Necexcufan- JLJL.
efle, ideoqjnolle ei coIIafiipponeJteB
tttr , eo quod At mcminerint ( vellem) illius di<5ti triti, ac vulgati Commoda
qui
fentis.3.
mmit
grauefit
iungas onus emolumentis. .
i. InSiit. de legitima patronorum tutela . Ad quid
enim ifti eliguntur ? An vt tantum bonis temporalibus perfruantur? Ar
dices : Ad Sacramenta adminiftranda , ac fiineralia exequenda . Sed hoc
nonfufficit. Nonne ad cêtera etiam facramentalia conficienda
, & exer-
cenda pro loco, & tempore , ac neceffitate exigcntc ? Nec eos ignorantia
,
vel pufillanimitas excufant . Nam quodper fe facere non polTunt, vel noa
audent, per alios facere tenaitur .
47*
Nec prohibere pofTunt
, quinffui fubditi, cum aliquo afficiuntur malefi-
cio, vel a daemone poffidente
, vet obfidente diuexantur , accedant ad eos
,
ad quos fpedtat de iure
, vt per exorcifmos, ac pra^cepta ecclefiaftica a d:r-
monis vexatione liberentur
.
Quod magis , ac magis per fimile confirmatur . Sicm. Princeps , vel do-
minus temporalis prohibere non poteft fuos fubditos , cum argrotantur , ne
ad Medicos accedant,fanitatis corporalis gratia confequend-c , cum hoc a
iure naturali , ac diuinovnicuiq; fit concefTum : ita Parochus prohibere no-
poteftj quin fui fubditi>cijm a dsmone vexanturjibece ad qûofcumqi
Exou^
cftasv
4$.
49-
"BoteHas dtU-
gntti dHplex .
Art. IV. lurifclidionrs d<tlegat2C .
ts
ciftas
accedant, vt a demonis vexatione liberentuc.
Immo fi
aliquis daretur homo
,
qui publice coram populi multitudino
congregata
pertinaciter affereretjnuUa in tali Ciuitate,aut oppido, vel vico
e(Ie fagam
, nullum cffe maleficum
,
qui valeat aliquem maleficio afficere,
&
confequenternullumedeinfitmum maleficio affcdium , omnesq, infir-
mitates cfle naturales : ifte vt magorum , maleficorum , ac fagarum faltem
indiredle occultator , ac fautor cenfendus eflet . Probat a fimili de hxreti-
cis
occultantibus Farinacius de J-/dre/iqu<ifi.iS2..m.7S.& 9^.
plures cumu-
lans Audores . Ratio eft
, quia per huiufmodi verba , vel operationes falte
indirede
impediret, vel occultaret , fi qui efient magi , malefici ,
vcl fagic
,
ne Tribunali S. Inquifitionis denunciarentur, 5c ad manus curise deuenirec.
ARTlCrLVS IV.
lurifdiîionis delegafê .
GRaui
officiorum ecclefiafticorum oneri ferendo non fufficit vnus in
tanta humanarum virium infirmicate
, & mole occupationum in di-
iicrfa trahentium
j
ex quo necefte eft , Superiores alijs quaii coadiutoribus
ecclefiafticam poteftatem ad id muneris neceflariam impartire , cum illos
in partem follicitudinis vocant . Et ita Parochus in fua Parochia alios de-
legar, vt conftat in c. Omnis vtriHs^
fexus . Epifcopus in fua Diecefi , vc
probatur ex c. cjmniam ,& c inter cxterade
offic.
ludic. ordin. & Summus
jPontifexintotoorbeterrarumobpienitudinem poteftatis. can. Decreto.
X. q.
6. 8c
Glofta in c Confequens
efl,
dtft. 11. &inc Vt debitus, de y^ppellat,
Quilibet enim illorum ita poteftatem iurifdidtionis accepit, vt illa tam per
fcquam per alios vti poffit,nifi Superior inferioris delegationem impediar.
Quare prnjter poreftate ordinariam alia datur extraordinaria , feu com-
mifl:i,6<:cleIegata,qujEdupIexeft . Qu^dam eit limitata folumadarbi-
trium committencis, dc
per fe nuUo iure fufTuIta . Qusedam vero media in-
ter ordinariam, & c6miflam,quas feruataforma a iure ftatuta,ampliari po-
teft arbitrio committentis
.
Virtute primx fimplices Sacerdotes
,
quos Plebani afliimunt in leuamen
laboris ( fiue commifiio fiat generaliter ad omnes Parochianos , fiue ad ali-
quos , fiue ad vnum fingulariterj pollunt publice , ac minifterialiter ener-
gumcnos exorcizare in ijs Di(^cefibus , in quibus exorcizandi munus Epi-
fcopis non referuatur . Et eo magis, quod fine tali delegatione hoc eis licer,
ficut omnibus Exorciftis. quibus id nullo iure prohibetur eo modo, quo di*
vSlum eft fupra num.
3
1. &fequentibus .
$.
I.
Vlrtute
êcimdx
Regularcs idem munus obeunt
,
qui gaudent media 'l
^^-
illa poteftaicferuata fbrma exprefla in cDudum de Sepulturis in Cle-
p^^ fecundam
msnt. Et illam accipiunr a Summo Poniifice
,
qui eft Hierarchos , &
Prin-
B.efularesMbs4
ceps
50.
(
Limit/ttA .
(Media.
Per frimanL~j
Clerici exorci"
zant.
1
6 Par. I. CapJ. DcExorc. Poteft. donato
iicentia^ Epi- ceps in Ecclefia . luxta quam energumenis
> ac malcficiatis illud impendc
/cppi hoe mu-
re poflunt . Necad idneccflarium eft , licentiamabEpifcopo petcre: vt
nus exercertj
apcrte docent Portel. in dub. Regfilanum verb. Exorcif
Diana
p. 3
.
Refoluv.
fojjunt
.
H'
ReguUres non
inciduntin p*-
nas Ab
tpifco-
pis latAs cdn-
trn Exorcix.nri'
*es.
55-
56.
Ad hocmunus
cbeundum Ke
gulares prAci-
fue
mendicm
tes tenentur ex
chnritate .
Jidoral. tra6l. 1. de DiSiji Rq^ftL Refoi 36. Pelizzarius Manuale ReguUom.
1. de Exemft.
ReguJar. tra^. 8. c. 6. nu.
54.
Pcirinus in Formtil. Pre/at. c.^6.
littera E. nu. 5.
Cefpedes tra^L de Exempt.Regular. c. 6. dub.
13^.
Bordonus
Refolut. 7. m. 144.
Lupus Comment. in Eddi. S.
InqHifit.p. 5.
lib. 11.
^jf;. 4.
art. 3
.
diffic. 4. &
Lezana de ObUg. Reg. c. ii.nH.zi.
Ratio eft: quia id iiurecommuni non prohibctui-,fed omnibus Exorciftis,
&
Sacerdotibus permittitur
v
idcoq-, Regulatibus licct , etiarnfi Epifcopus
infua Di^cefiidfieri prohibuerit, finceius licentia cxercere : quia talis
Conftitutio folos Clericos hgat Epifcopo fubdiros-,non vero Rehgiofos,qui
ab eius iurifdidtione fant excmpti pcr mttlta pfiuilcgia
,
quae obferuari iu-
bentur per c. Nimts iniqua . c. Nimts yraua. de e\ce[fibus Pralatorum .
Cle-
ment. i.eodemtit. Cieraeht. 1. deCenftbf4S. ConGiHum TxiA.
fefs.
xS-
de
Regular. ac nouifi^me per Conftitutionem Gregorij XV. incipit , Infcruta-
bili.
Nametfiin didis Decretis, & Conftitutionibus ahquaexcipiantur,hi
<îbus Regulares excm ni Oidinarijs fubfunt ; tamen inter huiu^^modi et~
ceptiones vfus exorcizandi non cortiprchcndirur . Vnd^ cum non excipia'-
tur neque a iure communi antiquo,nec[-, a iure nouo,intclhg!tUr conceilus :
quia excepfio
firmaf
RegHlam itl Cdhtrarikm . L. quafHHtH. . dettitj.^
f.
dcM
fundo
inTtrHment.
$.
II.
Hlnc
^xhac cotlcIufioftG colligit CefpedcSj nullo pafto Regulares in^
cidete iii fllaspc^nasi Epifcoporum, quas fuhninant in exorcizantes
,
vt ftmt ver. gf. pfnap
Idf* ab Epifcopo Patnienfi 1611. tefte Bordono . Pn-
mcineExorciâftteSaliqaid t'ecipiant hc^t fponte oblatum etiani nomine
cleemofinac ab obfeftis, vel gotuiti confanguineis/ub pena fufpenfionis ipfo
iadlo incufrenda . Sccundo he audeant vllo modo a.'grotis prsbere anthi-
monium, oleum, ant quoduis genus medicinrr, nifi de confenfu Medici fub
p^ha fufpenficittis, ik cet. Qu Idges vtiq-, iufta?^ ac fand.T funt,ac dcbefent
ab dmnibus Exorciftis obfetuari^ fic enim cuitarentur fcandala, qux ex eo-
rtuti tfatt^gteffione briri fQlerit . De quibus infra nu.
5
1 2..
&
fequentibns
.
Quar6 Mctt hdc muntis dacmones adiurandi, obfcdos , ac maieficio aftê-
Aos a dafttidniaciS vejiationibus liberandi , itgrotos facris benedidtionibus
muniendi en bfficio Parochis incumbat , vt pluribus fupra demonftratuin^
eft
i
Nihilominus ctiam Rcligiofi, pr^cipue Mendicantes
j
qui quafi Paro-
chorum coadiutores
, &
in
partem foUicitudinis vocati ccclcfiattica pote-
ftate funt mfigniti, ardentiori
dcuotione , armisq-, fpiritualibus ad infenfif-
fimum hoftcm profligandum vt plurimum funt fufFulri , Cx non ex
officio ,
falterti fex charitare telieiititt , cum neceflltas vrget, huiufmodi obire mirfi-
f!ci*ia. Inimoipfi,
quiafipiuSoratiohimagis,quam aliqui Parochi fuuc
iht^fatf , ricc vitim ihtiet mundanas degunt vanitates , atq', in fpiritualibus
excr-
IrUitHteres
ArrlV.
lanfdidioms
(iclcgat:^.
17
cxcrcicijs magis funt vcifaii
,
fadlion
,
ac pixftantion
modo d.tmoncs ii-L.
Higam
vertere ,
corLimqiopera malelica deftiuere valent , fi ad hiiiufmodi
muneca
obeunda iiiit idonei
.
Nonne
huiufmodi oneia fubiere fcic omnes SS. Patres , ac Rcligic num
Sacrarum
Inftitucores ? Qnoc ditmoncs profiigariuit
, & ccorporibus ob-
J.'*
fcffis
eiecerunt
.
S. AntonuiSjS. Benedivflus,S. Hilarion,S. Bernardus,S.
êli ionum
c
GalluSjPontiusBoneuallis, liLdoiiis, Petrus Santutiiis C(Îeftinus Ncotc-
prJati
huic
ricus, &
ali) plures Abbaces? QuocS. Dominicus, alijqjeiusfcdtacores?
mmitri iMca'
Quot Seraphicus P. S. Francifcus ab Vrbe Aneci) , 6c
alibi a pluribus encr-
runt
.
gumenis deturbauit , vt red:c Baretius de Bareti js tn eius vtta cap. z. illum
eomparauerit Angelo Raphacli
,
qui da-monem exclufit a Sara TobicE vxo-
se : Dauidi, qui lebufxum ab Vrbc lerofoJima ciecir : Simeoni, qui adue-
nas ab arce etiugauit ? Qopt B. loannes a Capiftrano, B.
Bcrnardinus a Fel-
uia, B lacobus a Marchia,(3c alij D. Francifci fedtacores ? Qoot S. Ignaciiis
Loyola ? Quot carceri Theodicaci ab hominibus obfcffis, a domibus, Ciui-
tatibus , alijsq; rebus ad vfum hominum fpe<3:ancibiis infcrnales pr.xdoncs
ciecerunc , vc omnes facrnj hiftorix conceftanttu" ? Nonne hi cun6ti zelum
domus Dei>ac monafticxRciigionis habuere ? Sc tamen vrgenribus neccf-
ficatibus vica- folicaria; quicti faîius
cefteruncvt huiufmodi charicatis cxei:-
cicip opus fuum impcnderenc
.
Qiîare Religionum Prxlaci
,
ac Superiorcs , f\ quos nouerint ex fuis ful> /v
ditis fcientia
,
prudentia ,
morum <',rauitate , ac vitas probicate confpicuos
^
ad huiufmodi munera obeunda CiTc itioiicos , cum fuerint requifiti , ac ne-
ceiTitas vrgcar, alicui obfeilo, vcl malcficiato fuum preftandi auxilium , li-
benti animo obedicntiiT raerito eos eKciteiit.ac munianc,animosq; augeant
ad huiufmodi muncre fiingcndum . Et fubdici ipfi non recufenc cale
, etfi
i;rauc,fubire onus , mcmores vtiiqj fcilicet tara Superiores
,
quam fubdrti
dicti Saluatoris N. Icfu Cluifti Matthafi
7. Omnia quKCumq; vultis , w
fa-
ciait vobis hominei:, & vos factte
illis . & Liicas 6. Efiote rmfsricordes , ficut
Cir Paler veHer miftricors cst . Eadem (laipj/e menfura ,
qna mertft fueritisi re-
mttietHr vobis. &c
i.Ioan.
5.
Filioli non diligar/iusyerbo ,ne(^ linguayfed
epercy & veritate , noftro opitulando proximo, cum in anguftijs, ac necefli-
tatlbus verfatur . Nam vnicui^^ mandmit Deus de proximo (uo, air Sapitns
iiliusSirachEcclif 17.
Cap. IL
Dc Exorcifta fcientia fxxAko.
CVM
nulla mcrbi alicuiuscuratio exacfta habeW poftit , nifi priiis _ -
cognofcatur morbus: ncc perfei5be morbus aliquis cognofci qiieat,
vxo i^ i
nifi perfcdta ipfius caufjrum
,
ac principiorum cognitio compare-
^^^ eosnofcerel
tur, vcddcet Ari(h I. Pofter. i. Vnumqitodi^s.ix.arlntramHrcogno-
cnuf^mnltL,
ftere,
cum canfas eixs cognofctmus . Non porent Exorcifta accuratiiis aperta
ciorum .
fc
motbotu demoniacorum curatione iiotitiam habere
,
quam caufas eorii
g4 h dtfini
inda-
tione maleficif
includuntur
.
iuid
fit
miile-
fieium .
Cnufi malefi-
eif funt
Dtmen .
Maleficuf
.
Res naturales,
Deus,
60*
61.
D&mon eff eau-
fa
efficiens ma-
leficiorum , <^
obfejfionum .
62,
In
maleficijs
coneinnandis
dambn vtitur
Scientia,
5
eB maxima
.
1 S
Par.I. Cap.II. Dc Exorc.fcieiitia prasdito
indagare . Qaas certe difticile non erit adinuenire , li fcrutemur
, quid fit
maleficium
,
quod (^reiidtis varijs Audlorum definitionibus
)
podumus fic
definire : Afaleficium
efl
fraua
operatio in corpore per yirtutem dttmonis ex
paClo tacito, velexprejfo cum homine inito, &rerum natHralium applicationem,
at^ einfdem
hominis ad juam malitiam explendam minifterium ,
iuflo femper 3
etfioccultOyDei
permittentis iudicio
fa^ta
. Ex quadefinitione (c^x clare
,
& diftindle compledtitur omnia ad eius efientiam perrinentia ) colligitur
,
quatuor
caufas ad maleficia patranda concurrere
,
quamuis diuerfimode :
Dajmonem, Maleficum, Res narurales
, & Deum : Da?monem vt caulam
eificientem:
Maleficum vt cooperantem : Res naturales , vt moralem , vel
phyficam : Deum,vt permifliuam . Quarum omnium , ficut & fignoruni
externorum, qUcX in obfefl[ionum,ac morborum maleficorum cognitionem
ducunt , Exorcifta , vt notitiam habeat perfedtam, omni, quo poteft ftudio
conaridebetj vt ficdicaturfimilis Filio hominis, oculos habens igneos^
ideft lucidos, & inflammatos, quibus non foliim obfeflorum, ac maleficio
afTedtorum
indigentias, & anguftias acutiflime videre poflit, eisq-, remedia
adeas toIIendas,acremouendasfpirituaIiaadhibere ,
veriim etiam illos
inftmere, &c
edocere ad fidei, ac confidentiê in Deum , nec non deteftatio-
nis in demonem adtus eliciendos : atqj ad arnorem ardentcm erga Deum
,
&
proximum
inflammare . Quod pr^ftabit , fi fequentes articulos fxpius
prôculishabuerit.
ARTICVLFS 2.
De
BAmone vt maleficiorum
, c^
obfejftonum caufa e-^ciente .
QVemadmodumDeusmifericors, &pij/rimus, acfumme bonus eft
caufa omnium bonorum,quae in mundo fiunt : ita e conuerfo d^mon
^^
impius, iniquus,ac peflimus caufa eft eiSciens omnium obfeflfio-
num,
ac maleficiorum, corumq; architedtus eft cximius
\
eo ad malcficicn-
dum,
ac nocendum promptior, quo magis fcientia, potentia,& malitia ar-
matus fcit, poteft,& vult maleficia operari
.
Scientia enim magna
, &: cminenti fapientiaaDeodonatumfuifle i)i_
fauftis fuae creationis primordijs, teftatur Ezechicl cap. i8. cum illum allo-
quitur diccns : Tu fignaculumfimilitudinis plenus faptentia,& perfeU.us
de-
core
. Qiiae fcientia longo intcruallo fuperior eft omni creata fcientia
,
qu.Ê
in
hominibus repcritur . D^mon cnim, viget fubtilitate natur^, experien-
tiatemporum , reuelatione
fupernorum fpirituum : vt bene docet B. Ifido-
rus in Itbro de fummo
hono
, quem fequitur Anglcs in 1. d. 1 1.
q. vnica d(L^
d&monihus ar. 2. duh.
S
ac communiter Theologi in 1.
Sic triplici huiufce fcientiic acumine dcmon pra?ditus,qu^ tripliciter cx-
tenditur ad prt^terita
,
prsfcntia
, &c fiitura
,
qux habcnt caufam naturalem
determinatam
,
quid npn poterit in adinucniendis maleficijs
, &
varijs arti-
bus, quibus innumerainducitmala ? Pcrfpicaciflime cnim cognofcitcclo-
rum motus, ftellarum influentias,planetarum coniun(5tiones,elemcntorum
mixtio-
Art. I. In ordine ad
Dacmoncm.'
x^
mixtiones, virtutes lapidiim, operationes metallomm
, qualitates mixtoru,
herbarum
vires, animalium proprictatcs, hominumtempcramenta,occul-
tas,&
admirandas rerum omniumfacultates,earumqiinter fe fympathiam,
vel antipathiam : infuper quomodo inuicem applicari
, & temperari dc-
beant : quo tempore opus fit ad tempelliuc operandum :quid prnetenfos cf-
fcAns impedire, retardare , vei iuuare poflit : pr^terea feligere materiam
,
cui naturalis iniit facultas alterandi, frigefaciendi , calefaciendi , ncc noii..
aperiendi, obftruendi, diuidendi , euacuandi
, ik
vrendi : deniqi quid mix-
tis, plantis, animantibus hominibus obelle, vel prodefle pofl[it,&: alteratio-
nes, morbos, cruciatus, mortem ipfani,aut alia quc-euis nocumenta inferre
:
cum vniufcuiufqj rci {pcaRcx per fpecies fibi congenitas , aut acquifitas ef-
fentiam, caufas, principia, cfTedrus, antecedentia, concomicantia, ac confe-
quentia ciarifTime , ac pcrfcdli/Iime agnofcat , vt teftantur D. Auguftinus
ftiperGenef.cap. i.& ^. D. Bonau. / z. <^. 3.<?r. 4. ^j.
i.Scotus ibiq^. 10. D.
Tiiom. i.yar.
q. ^^.ar.i. &: communiter Theologi , vbi de ^ngelorurrLj
cognitione . Nec eft mirandum fi fpiritus tam fagax,&: fubtilis in maleficio- ^^
.
rum inuentionibus tot, tanta
, & tam mira operetur , cum potcntia eius fit
Totemia,
tam magna ,
vt non
fie patefias
fuyer
terram
,
quA comyaretttr ei . lob.
41.
q^*^ ^^ eminerf-
Non enim fuperueniente peccato imminuta eft
j
fed poft peccatum integra
^'Jf'^^

rcmanfit quoad adlum primum,
8c eadem
,
quce a Creatore fummo in eoru
primordijs naturx angelicae indita erat , vt docet D. Gregorius illa verba_
explicans lib.
34.
Aforalium cap. 16.
Poteflas ddimonis , inquit
, fuper terram
cunUis erainentior perhibetur : qnia
etfi
aBionis
fuA
merito
infra homines ceci-
dit; on^-.ne tamen hHmarmgenus naturdt. angelicA conditione tranfcendit . Quod
ibi Glofla confirmat : Omnia d&mon humana fuperat , etfi meritis Sanôrtt
fubiaceatiquamuis enim internA felicitatis beatitudinem perdidit,naturA tamen
magnitudinem non amifit ,
cuius adhuc viribus humana omnia fuperat . Cui
Malitia
,
potentia? adhi-eret voluntas mala,
& tam mala
, quod , tefte D. BernardirKJ
g* eii
infi~
fer
6. de mtfericordiperfelione art. 1. cap. ^.
vuh
femper
quodpeius potefiifi
i".
eius poteHas
ejfet
quoad omnia Itbera
, &foIutaineffâbili modo
fme
omni ordjr
ne, &menfura fubuerteret totum Hatum inferiorum .
.
I.
PRopterea
eius potentia eft Iigata,vc non operetur omne, ad quod mali-
6^,
gna eius voluntas impellit
.
Pateflat dimo^
Cepit autem a Deo alligari vfq^ ab origrne mundi immediate poft Luci- nis cspit ali.
feri
peccatum : no quoad fiomines tcntandum; fed quoad eos feducendum
,
qualiter ligari
6c vexandum : Nam ficut, ciim fupctba eius mens propria: excellentiae cu-
^^
wi
wm-
piditate intumefcens a Deo auerfa ad feipfam conuerfaeft, vttiufquefa-
pientise fupernaturalis, pradticae , nempe , ac fpeculatiuaj iatûram fecit:
quia pradtica , qu.r cft caufa efhcaxamoris Dei totaliter ei fuit ablata
, &
fpeculatiua multum dimmuta , cum in ftatu damnationis non nouerit tot
myftcria fup^rnaturalia
>
quot agnouiflet , fi in cognitione beata fuifTet :
vt
docct Augiiftinus lib.^. deCimt. Dei cap.ii. Sic ob fuperbias peccatum
merito
3
o
Par.L Cap.U. De Exorc. icicntia prajdito
merito caepit a Deo cohiberi eius poteftas,vtnon poflet ea omnia perficere>
quae vellet . Nam licet poft peccatum integra remanferint eius naturalia-
quantum ad fundamentum>
&
quoad fubftantialia> ideft,quoad adtum pii-
Sup. nutn. zj.
mum>vt didum eft fupra : non tamen quoad adhum fecundum; ideft> quan-
tum ad libercatem omnium operationum
, &: executionem earum . Quod
perlucideteftatur Alexander Alenf. par.i.q. loo. mem.^. ar.i. Licet ex
frima,
ait> ponftate (ibt data pojfent ddmones
fuper huiufmcdi creatnras ex
ordine naturalt; tamen inpanam peccatorum eorum, &bonum hominum cohi^
betur eorum poteflas
.
.
II.
^^
^
T) E R PalTionem vero, ac mortem Chrifti cofrada eft> ac fublata d?mo-
PerPaîonem
-*-
num potentia
j
fcd refpe(fliue, ac dependentcr a Dei voluntate .
Hoc
Chrtsii d&mo-
P^ôbat ipfa veiitas lo. I z. Nunc princeps ,
ait, huius mundi etjcietur foras .
num^ poteflas Qili^
verba exponens S. Cyrillus Alexandrinus . Habuit ,
inquit
>
quidem^
/ubUfa
.
priHS demon per tyrannidem principatum in totum genus humanumy &domi-
Gêmodo
fit
natumcrudeliter exercuit in omnes . ^tquivirtute mortisChri(lti&
fanguinis
ligata .
confraEla
efi iltius potefias > &fublata potentia ; &quos iniufie detinuit capti'
uosyiusie perdidit . Hilarion Monachus fuper eadem verba : NuncprincepSt
&ccLt. loquens in peifona Chrifti ait : Nunc morte meafiet , vt dominatum
in homines omnino amittat diabolus, quipeccato primorum parentum in omnes
acerbiffime
principabatur . Et fubdit : Quis igitur adhanc mentionem no/z^
Utetur? non gratias agat continue pro liberatore ?
Glofla ordinaria : Nunc
princeps , &cizt. Vnd tam nunc Sanflos omnes non tenendo
poffidet
; fed
ten-
tando perfequitur . Nam quia non in eis intrinfecus regnat , contra eospugnat
extri,yifec'us ; & qw. intus dominium perdidit , bella molitur foris . loannes
Maldonatus ibi Nunc princeps-,& CAt.ziti Perindeacfidicat,deturbabittir
de
poffeffione fua,
eijcietur ex arce fua . Eiefius
foras dicitur,non quod in mun-
do nofi jit, &in multis ettam non dominetur
\fed
quod quantum in Chrifiofuit,
eieElus fuerit; ita
vtfi
homines vellent , nihil prorfus in
ipfos haberet potefiate.
Eodem
fenfu
dicitur ^poc. 1 1. de cfio in terram proieElus , idefi extra Eccle-
fiam,
qu&per celum fignificatur , in UrrA,-, idefi,
in tcnebrasfuas in infernum .
&cap. zo. dicitur
effe
ligatusper annos mille . Non quodaut reuera extra Ec~
clefiam
eietlus, aut ommno Itgatus
fit \ fed
qmdcoercita
fit
eius potentia , at^
tyrannih ita vt
fi
hormnes velint , nihilillis nocere
poffit
. Idem afJirmat To-
Hatas in cap. 8. M^thei
qu^ft,
123.
vbi qu^rit : ^nconueniens fuerit , Chri-
(iurr' facere miracuia eijciendi ddmones de hominibus ? Et inter alias rationcs
affirraatiuas, quas adducit, vnam, ait, efle> addandum nobis
fpem,
quodlibe-
r^remurdepoteUate damonif , &de inferno .
CoIIigitur haec veritas etiam ex Vilhelmo Lindano Panoplidb EuangelicA
:Ub. 4..ap. 78.
pcfi
medium : Sicut Chrifius , ait , olimfuos mifit difcipulos
hac
fof
âre mumtos,yt diabelum ex hominum
fiue peôribusfiuh corporibus etiam
frofitgârent : itacerto Clericorum generi ea
pofi fuit
curad Maior.bus cre-
^ftaT^vthomines iVelanteBaptifmumi velpo(i demone obfejfos , &
occupatos
vindt-
Art.t
laordinc
adDamionem.
j
"jnndicartnt & in Uberttuem per ChriUHin partam
affererent . Quid ieitur
agic Exorcifta dum aliquem oDfeJflTum a d^monis poceftate eripit
> nia illu
vindicare ia libenatem j
qua pec crucem >
ac paflionem Chrifti
luerat iam
dooacus }
SiJ^
S T 1 O 1.
Pro quibus poteBas damoms
Jit
ligdta
?
REfpondecur,
djcmonis poceftacem quoad acftum fecundum in ordine
ad damna inferenda anims , vel corpori , efte ligacam pro his ,
quos
^^
Deus vulc procegere, & a dsmonum infeftacionibus praefeiuare , vel ob eo-
P^^tefias dAmo.
rum fidem, qua firmiter in Chriftum credunt : vel ob eorum confidenciam
""
f.^"
9"^"'
in protedtionc Dei, vel in Sandiilimo Nomine lefu collocatam : vel ob
'"
''^''''*'
aliud bonum publicum,aut priuacum . Ica La^tancius Uh.x. Diuin.
Inft.c.iC.
in hxc verba : Non nocem d&mones ijs
,
quos manm Deipotens , & excelft^
protegit . Toftacus lococit. de credentihus inChriflum ,2i\l i Futnrum erat
quod per vtrtutem Deitatis Chrijii excluderetur poteFias damonum ab homini-

bus credituris in ipfum : iuxcaiiludloan. i. Nunc princeps huius
mundi eij-
eietur foras,[ciUcet, diabolus . Adojiendendum ergo hoc , conueniens
fuit , vt
prdcederent qu&dam
figna
.sl. quod Chrifius expeUeret dcmones . S. Achanafl
orat. i.contra uirianos : Omnes,3.iti qui legitime in
Chriftumfiduciam habent,
pedhus conculcant eum
,
qui hdc verba dicebat : In clum confcendam fuper
aHra Dei exaUabo foiium meum. &ct. Ifaix
14. Idipfum S. Bernardus do-
cet
fuper Pfal.
90. in illis verbis : Qui hahitat in admtorio Altijfimi , &cdt.
Beatus, aic, plane, qui
fic
habitat in adiutorio
Altiffimi
: quia in proteSiione^
Dei ceU commorabitur . Quid ei nocere poterit eorum
, quA
fub
c^lo funt,quem
Deus
cfli
protegere,& conferuare voluerit ? Porro
fuh celo funt quAcumq^ no-
cere
poffunt ;fub
cplo funt aere<x, potefiates : fub celoprpfens feculum nequam,
&caro adnerfus Jpir:tum concHptfcens . Optime igitur di&um
efi
: In prote-
tlione Dei celi commorahitur ; vt nihil eorum ,
qua
fub celo funt , timere
poffit
quifquis proteEiionem etus habere meruerit . Hanc fidem in Chriftum maxi-
,
me commendac eciam m>ignus ille Anconius,vc referc Delrius
Ub.6.Difquif.
mag. cap.x.fe^. 3
. Magna, inquic, diletliffimi
aduerfus ddmonem arma
funt
vita
fincera, & intemerata in
Deumfides
.
Hanc docuic S. Hermam Pauli
dtfcipulum Angelus eius Cuftos
,
qui fub forma Paftoris diu cum eo habi-
tauit,vt refertipfe tom. i. Bibltotheca
FeterumPatrumlib.i.mandato 12.
Ouicum^
:iit,fide
pleni
funt, refiflunt
diabolo , &
ilie recedit ah eis : quia non
hahet locum intrandi ..
Qaam virtutem in fcipfo expertus eft S. Ambrofius Epifcopus ,
cui
,
vt
Maxima
Diui
memorat S. Paulinus in vita eiui, nuilus vnquam magus, aut maleficus no- Ambrosif iru
cere potuic ob firmi/Iimam in Deum fiduciam . Mortua namq; luftina Im-
I>eum
fiducia.
peratrice Arriana, cum Innocentius Magus in quxftionem raperetur, incer
rormenta falFus eft, Angelum Ambrofii cuftodem fuum erte tortorem.Nam
viua Imperatrice eius iullu fe node intempefta fub templi tedtum
afccn-
dille,
I
z Par.LCap.IL De
Exorc.fcienria
prasdito
.
diflc > &
faciificade dixit
,
vt Ambrofium infamem , inuifumqj faceret
ple-
bi
, nihilominus amorem in hunc vimm
, & fidem Catholicam magis
, ac
magis efHoiuifle : MilTos etiam a fe daemones, qui Ambtofium necarent
;
fedijs vltrasdium foresprogredinonlicuilTe. En quibus excubijs Deus
illos defendat,qui omnem in fe folo collocant fiduciam ! En quomodo po-
'
teflas dÊmonis ligatur,
8c
totaliter cohibctur pro hjs, qui firmiter in Chri-
ftum credunt, ac in eius protedlione fuam coUocant fiduciam
!
. L
X7
Conuerso facillime colligi potefl, cur f^pius demonis poieflas felaxe-
n . n j ^. JL/
tur, vt quamplures homines, ac mulieres diaboiicis vexationibus affi-
nis relaxatur
ciantur^ ncc non maleficis artibus deumciantur,aut necentur ? Vt piurimu
rffp-cltt eorn
,
eorum difHdentia in Deum efl in caufa . Hanc rationera aperte adducic
qtii
diffidut
de
loan. Maldonatus fuper illa verba : Nuncyrinceps hutufmodt,& C(Zt. Homi-'
BeiproteSiione. ms, ait, d&moni portam arcis aperuerunt
, dr froditione quadam injuam quisa^
domum admittit . Ita^ etiam nunc regnaty &operatur,fed inflios diffidentite.
Eph.
1. Habetur etiam in c. nec mirnm. . Aiagi funt.
x6. q.
s.
Hi
per/mjfu
Dei elementa
concHtiunt,turbant mentes hominum minus confidentium in Deo.
Cui
aflipulantur S.Ifidorus Ith.^. Ethymol. c^, Burcardus Itb.io,
c. 42. S. luo
yar. 1 1. c 67.
Panormit. lib. 8. c. 6^.
Sedaudias, quam perpolitedehocrationem reddat P. Hieremias Dre-
xelius de Conformitate voluntatis lih.
^. cap. 10.
. 7. Sedquaras
forte/mquity
cur Deus permittat tot homines
maleficis
artibus deuinciri
, &necari ? Ne
mirare : fumma
in Deum diffidentia
etiam
fupplictj
genus meretur . lur(L>
Deus per hospunit
, per quos tam varie offenditur : Aiultis enim vix alius
efi
Aiedicus, qudm Aiagus : nec alius pharmacopms
,
quam diabolus . Et paulo
infra : Heu qudm in Orhe rari
funt,
qui Deo
fidant
toto animo ! Adores ho-
minum confidera , &plurimum vbique reperies
diffidentia , qua quotannis pene
eademrediti acreuiuifcit ;&indetdmvanitimores . Poflea in fine conclu-
dit , huiufce diffidentic-e rationem reddens : Et hoc inde , ait
,
quia de Dei
bonitate, acpotentia parum reê, parumue Itheraliter fentium .
.
II.
C^. TT
Ific
,
cum peccatores vt plurimum in Deum nullam, vel faltem exi-
D&monmaiore
XjL
guam habeant fiduciam
, quia peccatis fuis ipfum continue offen-
poteflatem ha-
dunt , fuper eos dêmoni etiam maior a Deo permittitur poteflas
,
quam fu-
b:t fuper
pec.
periuflos. Quod videtur annuere Auguftinus aduerfus Manichsos : Dia-
ctores,qHam
bolus, 'mc[uiu potefiatem habetineos
,
quiprxcepta Deicontemnunt
. Sed cla-
juper i s s
.
j.-^^^
Alexander Alenfis par. t.
quAJi. 100. mem. i. ar. 4.
Diabolus in malis
,
inquit
, potefiatem habet ad feducendum ,&ad perdendum , ntfi
prohiheatur
d Domino
.
In bonis autem non hahet
poteâtem ad perdendum; fedad
pro-
handum
.
, ,
.
Quani poteflatem in corpus hominis exercet, prout fibi
permittitura
Deo.
Art.I. In ordine ad Dasmoncm.
3
3
Deo . Tn animam vero iiixca varias hominiim inclinationes
j
ac propenfio-
nes
miikiformiter exerccre folet
, quatenus motus quofdam prauos in cor-
pore excitat, ac praua fenfibus externis, & internis obijcit
,
quibus quodam
quafi
pondere voluntatem ad malum pertrahit, etfi cogcre nequeat : vt be-
nc
docet Thyreus lib.de DnLmomacis toto cap. ^.&
f.
Quem fequitur San-
chez lib.i.inprdcepta Decalogicap.î.num. 7.
Hanc autem poteftatem dxmon maxime habet in Magos, Malcficos,
&
prAcipuefuper
Sagas, quorum animam fibi vendicatper confenfum in tam immane fcc-
Magos,Male.
his : ficut in corpus dominatur, quod vcrberibus quoque fubijcit, H maleh-
^cts,i^Sagas .
cusadeius beneplacitum feruitutem illi non impendat: vt apertedocet
Alexander Alenfis loco citato ; ac pluribus exemplisprobacNicolaus Rct.
migius Itb. i. D<tmomUtr.cap.
13.
.
III.
VEruntamen
huiufinodi d^monum poteftas eft limitata , nedii quoad
^
animam, cuinocerenequeunt,nifiipfa velitj vt docet Auguftinus
rt n
lib. io. de Ctuu. Deicay. 8. diccns D&man
eft quafi
canis d Chrislo ligatuSj qui ,
n v
latrarepote(lifollicitarepote{iimordereomnin6nonpoteU,niftvoletem. Sed
^;,^.^
r ,
etiam quoad corpus, quod torquere non poHunt, nih quando , & ptout fibi
^d animam,
fy-
permittituraDeo; vc idem Auguftinus docet lih, iS.de Ciuit.Deicap. 18.
quoad corpHs,
Ddimones, ait, non omnia ,
qu volunt facere pojfunt , ni/i quantum illis diuina
ordinatione conced-tnr. Qaam vcritatem fcepius per os Energumcnorum
d.Tmones per vim pr^cepti fibi a me fa<î , diuino nomine lefu interpofito
,
-
fateri coadti funtj quorum de duobus tantum hic refeiam . Anno reparatJE
falutis i^^S.Vcnetijs dxmon,a quo pofTidebatur quidam adolefcens luftiis
nuncupatus annos 14. natus filius loannis de Taxis , cum a me interro-
gatus ellet : cur ingreirus cficc in corpus illius Adolefcetis ; refpondit : Hiic
ingrejfus fum,
vt piterum hunc de medio tollam : quia (ic d Aialefico iujfus fttm
Idipfum rcfpondit cadem dit alius dsmon
,
qui quandam Adolefcentulam
I ^. annos natam poffidebat . Sed mihi adhuc fcifcitanti : cur eos nondum
occideranr, cum iam integro anno eos pofliderenc ; Refpondcrunt ambo
:i
quia poteflas Dei nos imfedit , nec finit facere omne malum , quod volumus .
Qai amboabcadcm diuina poteftate cadem die per inuocationem San- rr
diffimi Nominis Icfu ad meum pr^ceptum ab corum corporibus egredi
t
coai^li funt.

^v^ s r 1 11.
Cur
dAmon mAximos peccatores omnes in corpore non pojjtdedt?
CV
M dcxmon fuper peccatores Magos , Maleficos
, & Sagas, nec nork
70.
fupcr hercticos, fchifmaticos, & infideles magnam habeat poteftate , Ratio duhitM'
cur non omncs illos poffidct in corpore, vel malcficijs non afficit ? di.
Haic difficultati refpondet Leonardus Vairus deFafcino lib. 3.
cap.y,
C Cnm
3 4
Par.I.Cap.IL
De
ExorcJfcientia
pr^dito.
Z)4me mnxl.
^^^^^^^'^^'^^'^^^^^^^^^^(cUnt^hos peceatores
fni ejfe iuris,imyrfentiarum
mes teccatores
^^^^ ^^ wxant in corpore
,
qaos perfeEle poffident tn anima in perpetUHm
fimul
raro vexat iru
^^^ corpore torquenda in orco, &
affligenda,
puca
,
( mfi iufiTi a Deo ) . Quod
eorportj
,
nifi
videtur etiam annueie D. Gregorius //&.
14. ôrW.f. 7. dicens : D^mon^
iujfus a
Deo.vt
eos
pulfare negligit, quos quieto iure
pofftdere
fe
fentit .
magit eos
infi-
Ratio eft
>
quia finis principalis in hominibus
vexandis a daemone inten-
ctatin
mima
. tus, eft > vt illos diuina priuet amicicia , ad peccatum eos inducendo ; xter-
naq;illos expertes reddat beatitudine : vt bene docct Toftatus quA^. lii.
TeitantMr
?a. inc.S. Alatthai : Damones Anquit ^ ex inuidtatentant homineminducerc^
^*^*

in peccatum
, ne affequatur bcatitiidiner/t : quod
fi
non
poffunt , faltem volunt
ei corporaliter nocere > quod efi r/iinus nocumentum ,-
&ita
defiderant
intrare in
eum: quiaintrandovexant. Et paulo infra abam reddens rationem , cur
demones vclint, homines ponidere ? vt oHendanty ait, hominibuspoteHatem
fuam, acper hoc ab eis adorentur : ftcut fuittnter Gentiles
,
qui quofdam
Deos
colebant, credentes
fe
ab eispojfe beneficia recipere : alios autem colebant , ne eis
nocerent. Sedclarius huius rationem redditSuarez par. i.tom. \.de An-
gelis lib. 8. cap. 20. num.
3. Dsmon hoc modo , inquic , nocet homini , vt illum
adimpatientiam, defperationem, blafphemiam, 'velaltud fimile vitium inducat
.
At quia huiufmodi Magi^Malefici, ac SagEE^ficut & h^retici,ali jque huiuf-
modi peccatores quam maxime in malo funt obftinati,femperque pra-cipi-
rcs ad malum currunt , continueq; abominandis criminibus fe obnoxioj
reddunt> Deum grauiftime offendentes blafplemijs execrandis, abominan-
dis facrilegijs , impietatibus intollerandis
> ac iniufticijs deteftandis dajmo-
nis voluntati in omnibus fere obfequentes , nec feipfos tantiim criminibus
continuis illaqueantes
5
fed vt diaboli miniftri alios feduceire tentantes
, &
ad perditionemtrahere conantesj proprerea ficuc dxmon eos pulfare negli-
git in anima : quia quietoiure eos poflidet ; ita non curat illos affligere in
corpore, nifi vel iuflus i Deo> vel fortafse cum aliquando fibi ad beneplaci-
tum fuum obfequium > ac feruitutem non impendunt : quia dum fanitatc-
pollent, plura, & atrociora peccata in Diuinx^Maieftatis offenfam.ac con-
temptum perpetrare non ceflant
y
dîonique ipfi diuinitatis cultum,& ho-
norem
fvt
faciunt Magi, & Malefici ) tribuerenon detredant
.
Quam veritatem faflus eft etiam quidam d^moniorum princeps Beelze-^
7
^
. bub nuncupatus in Gallia apud Oppidum Laudunum > vt refert Bartholo-
Xxpmentttu,
ix\xVi^ Faius Regius in Senatu Parifienfi Confiliarius,ac Inquifitionum Pre-
40tet .
^gj j^ f^Q Energumenico : Dum enim,-x\i,
Bnrfus
Billius Cathedralis Ecclefid
Canonicus quandam Nicolam Energumenam exorctXaret >
pluribus H&reticis
prffentibus,dprdt,diEio ds,mone, qui eam poJfidebat,.qufiuit
: curtot vafris He-
reticis omijfis fimplicem
Catholicam.
adortuseffet ?
Refpondit d.Tmon : Vle-
Ueres tihi morigeros l
Si enim daemon huiufmodi peccatores obftinatos ma-
leficijs, ac diris vexationibusfa^pc
affligeret in corpore,non polfent tot cri-
mina patrare : idcircad^mon verfipellis fspiiis definit >. afHi<5lionibus cor-
poreisvquJE minorafunt mala>.eos afficere, vt illos pluribus criminibus, &c
atrocioribus delidis, quce maiora funt mala, magis illaqueet , &
obnoxios
ddat.Ec licet quandoq-,vexatioaes corporeas Vexatu
inducant ad blafphe-
mias,
.j;Art.I.
In ordinc adDxmoncm.
: -^cj
mias, ad
defperacionem, dc
alia pcccata
^
nihilominus
etiam quandoq-, pec-
catoies
reducunt ad fanam mentcm
,
ad fuorum petendam vcniam pecca-
lomm , ad dÊmonem fpernendum , & ad caftra Dei confiigicndum . Nam
faepe vcxatio dat intelledtum : &mala, quA nos hk pramHnty ait Gregorius,
Litf. Mtrtil.
ad Deum citiUs ms ire compellHnt . Qaare hac de caufa d^mon,Ucet maiore
fuper maximos peccatores
,
quam fuper iuftos , habeat poteftatem , eos ta-
men non faepius, fed raro vexat in corpore,nifi iubeatur a Deo, vt raagis ^c
magis eos vexare poftit in anima in perperuum fimul cum corpore flamu^s
gehennahbus vftulanda, S>c
affligenda
.
^^c/
S r 1 211,
^luas moleftids
dmmon foleat hominibus inftrre exifiens e^tra^
corpora
i^forum^f
REfpondetur,dxmonem quinque modis regularitec folere extrinfecc
homines vexare
.
'^^*l
'
Piimo per imaginarias appaririones , folet enim fpecies in imaginatio-
I>*-m<in homt-
jie eorum, quos vcxare defideiat , commouere
j
ita vt fe ab eo agitari, mo-
""
"^'^**
**'
leftia aflRci
,
aut etiam ozcidx
,
3c iugulari putent
.
Qupd fit aliqaando in_/
plr app^"^'^
vigilia,&aIiquandoinfomnis.
^
,, iLînMl
Invigiliacnnnaccidunt, cum APinmesnihil mmus cogitantes fubito
rias.
terrore
corripiuntur .
Imaginatioetenira, cum fitcorporalispotentia,qu2e
AUquAndo itu
alias phantafia dicitur, inter cognofcitiuas media, ncmpe fenfum externu , vigilia ',
cui eft fuperior, &intelle(5lum, cui eft inferior, diabolic^ operationi eftiu-
^* qttomodo .
biedta-, atque in ea fpecies intentionales, quas vocant rerum aut exiltentiu
,
aut fidtitiarum fimulacra , ad libitum mouec
, & accommodat
, quibus ea
>
(\\\x ipfc exhibcre defiderat, repr^fentantur . Hoc teftantur D. Auguftinus
lib. de cnra pro mortuis agen. cap. 1 1. D. Bonauent. in i. diH, 8. art. 4. ^. 5.
Toftatus in c.
8. MatthAi qHAU. ii6.5c lofeph Angleg ibi
qHdfi.S.diffic
1 2.
Infomnis veroha; vifioneshaud raro concingunt . Obfcmaenmijfalfa,
7^,
&horrendaexcitatfomnia. Nam cum in dormientibus potentic^ intelle- AliqHando inj
(Sliua-fopit.-Emaneant', fenfitiua^ vero internje
,
6i:m3xime apperitiuJE fint fomnis.
cibo, ac potu obftupefa(5tae,naturaIi propenfione vel immoderate deledban-
tur, vel tiiftantur, dum variie fpecies, ac fimulacra vel deleftabiha, vel tri-
ftia fibi obijciuntur , ac repracfentantur . Quod fi ijs naturalibus difpoficio-
nibiis virtus accedat diabolica, quid n5 patirur mifer homo phanrafticis/&
iraaginarijs vifionibus ! quafi tot furi;s agitatur : timor artus occupans, pal-
lor difperfus per totum corpus,cIamores infoliti, vluhtus lamentabiles,fu-
dor per oranes poros emiflus, longa fufpiria ex imo peclore edu6I:a,horren-
di freraitus , violenta merabrorura agitarik) , totumqj corpus etfcrum id te-
ftantur. Quceaccidentiafipefuntpr^^ludia futurae diabolicce obfeftionis
, vexationes
ni fi Patiensaddiuinaconfugiatremedia. Illaqi experiunturvtplurimum imaginariA sUt
ij, qui aliquo maleficio tangi incipiunt : d^mones enim fua? operationis
prAludia
futu*
priraordia contcftantur , vt pluries in varijs obfeflis , ac maleficiatis expc-
'"'*
obfeftonis ,
C 1 rientia
74-
MoltRtA adA.
moncj effediA
$ vifiones cor.
forales .
Vndemosexor^
tHSfOSpfftO^.
crucis munien-
di , cum hmo
ftitat^.
75-
IddeBiA per-
Muditum^.
j6,
Molefiia
fef^
doratum
3
6
Par.LCap.II. DcExorcfeientia pras3ito
.
rientia comprobaui. Qai fi ftatimac incipiunt huiufmodi vifiones pati
imaginarias > ad peritiim
accedant Exorciftam , facillime a quacumq, dm-
moniaca vexatione liberantur, ac prieferuantur ..
.
I.
SEcundo
per Vifiones corporales . Aliqui enrm anre d^monrs ingreflum
in corpus fuuni vident eum fub varijs figuris, ac phantafmatibus appa-
rentem . Alij fub forma leonis, vel vrfi, vcl fcrpentis, vel draconis : aHj fub
forma tauri, vel canis, vel lupi, aut fehs : aHj fub forma gaUinse, vel corui
,
aut vulturis : alij fub fpecie hominis atri, aut mulieris recenter mortus, vel
alterius fpe(5lri terribilis , & horrendi : alij fub fpecie ingentis mufca: , aut
araneaj, vei alicuius ramenti , aut minutioris pili
,
qiKe oculis obuerfantur
,
&in faucis fc ingerunt , vt ex pluribus Energumenis experimentaliter co-
gnoui. Vnde quidam profedlamhinc voluntconfuetudinem, qua.' apud
Catholicos viget, quando ofcitant, os figno >{< crucis munire
,
quafi hac
crucisfignationediemonumincorporaingrefTusprohibeatur. De his le-
gendi funt Toftatus in cap. 8. MatthAi
qu&ft.
iif. Delrius Difqui/it..
Aiagiclib. i.qudiji. z6.
fe^.
3.
ac Petrus Thyreus Itb. 1. de apârit.
fpiri'
tuumcap.
16.
.
IL
TErtio
per Auditum . Percipiantin* enim ahquandb voces tam interio^^
res, qnam exteriores , tam de locis remotis, quam de propinquis , le^
ues ftrepitus, fimulati ioceirus, rifus,cachinni, fufpiria, gemitiis, clamores',
&
alia,quae fub aurium fenfura cadunt , atque a fpiritibus excirantur . Qui
fpiritus vulgo apud Italos Foletti nuncupantur . Veruntamen hos quandoqv
lumorescaufantetiara alij d^mones, & antequam corpus alicuius hominis
poftideant, & etiam poftquamillud ingrefli funt . Volunt namq-, Dei
, &
Angelorum raores contraria jemulatione fedtarr: vr quemadmodum ilU
aduentu fuo operationes fuas externis fignis quibufdam , magnisq; argu*
mentis
teftantur, & indicant ; ita fpiritus nequam fuam prefentiam volunt
innotefcere fenfibili aliquo figno , vel modo, ne in hac re ipfi videantur in-
ferioresj cum hac tamen differentia ,
quod iWi cupiunt omnes quieto efie_-
anirao, ad quos diuertunt ,
hi turbatum volunr , & cerritum ; vnde terricu-
lamenta , &C perturbantia adhibenc figna , anteqnam miferos homines in-
uadant .
De quibus latiilime Dekius plures.cumulans Aailores lib. 2.
Dif-
quifit.
Magic.qu^, 2.7. & 28.
$. iir.
Varto per Odoratum . Hic enim fenfus fa^pius faetorem fuftiner into-
ibilem, qui in omnibus d^moniacis operibus fere mteruenir , ve-
ftesqvaftantium> domos, aerem
, & circunftantia loca fic replet,..
vt
Ait. L In ordine ad Disemonem
.
37
vt longo tempore duret . Qiiaie dtmoniim f^derati , vt funt Magi , Male-
fici , &
Striges vt pUuimum fctent , atq; e vcftibus ore,
ik corporc graueo-
lentia
emittunt
non ferenda : quia cum dasmone familiariter conuerfautur,
qui
fetoribus, &c putoribus aerem inficere folet,quoties fe pr^bet vifibilem,
vt
omnes hiftoris conteitantur
.
QuintoperGuftum. Sarpiiis enim hic fenfus male a dcemonc afficitur,
quando vna cum cibo , aut potu in os hominis latenter dannon ingreditur
,
77.
& mox in corpus ingrcdus magna tyrannidis exempla dat , vt fuo damno
MohniA per
fenfit Virgo illa, de qua Gregorius /ib. i. DialogorHm cap.^. narrat>qu6d
guflnm
.
cumladtuca d.tmonemlatitantem haufit, a quo ftatim pollefia eft . Qua-
re vt plurimiim folent Magij
dc
Malefici pomum, aut quid fimilc cdendum
pri^bercijs, quos malcficioinficereconantur. Id pluribus excmplis tefta-
ExetnpHs com-
tur Remigius //i?.^. c.
S-
Cuiufdam Cathina: Gillotia- infignis malefica: fua
probatur
.
raanu poma
,
pruna , aliaq; efculenta prxbentis ijs
,
quos vel per malcficia_
debilitarc, vel fanitate donare cupiebat. Lib. x. c. 7.
Alterius venefica* Bar-
belinx Raycl medicatum pyrum in via deponentis ,
quafi id e viatoris pera
force ttxcidilTef,quo imprudcnter a quodam Ludouico,a quo iniuriam pafia
erat, fublato , ac guftato , ftatim graui moibo coneptus vix prs doiorc do-
mum pedes fe referre fuftinuit .
Aliorum plurium refert exempla Itb. z. c.
4.
&
lib.
5 . c.
5

Sed quid immouor circa ifta ? vnicum referam eoium
, qui hoc modo a
d-rmone male aff.cti ad me accefierunt gratia fanitatis confequendie.Anno
7^'
Domini 1^48. vkima die Augufticorammefuitaddu6ta Venetijs adole-
^xemplum
ah
^
fcentula quxdam annos 14. nata , nomine Magdalena Forlana a Caftro
^^^"''^ ^f^^'
Franco Oppido DiccefisTaruiiin.^, a demone obfefia, qua; pr^fente eius
'^"^"
auia , alijsq; pluiibus perfonis mihi enarrauit , fe vigilia S. Laurentij poft-
quam accepilTet quoddam pomum a quadam vetula fua conterranea
, quê
vulgo malefica e\iftimabatur,iliic6 fenfiffe fibi ftomachii quafi igne aduri,
f(^peterribileshabere vomitus, nihil tamen erudlare potuifle: frequenter
ita fenfibus deftitui , vtplanemortua videretur: quse omnia fuccelTiue fic
dgmon a me iullus in nomine Iefu> iUi palam intulicfine vlla ramen iuuen-
culie I.-efione . Qoibus vifis, & auditis, ipfa antc pedes meos gcnuflexa, d^-
moni pr^cepi in nomine lefu, vt & ipfe enarraret per os iuuencula: quando,
&:quomodo in corpus iUius efiet ingrelTiis. Quiftatimrefpondit, fe in-
greflum efle illius corpus vigilia S. Laurentij fubtcr pomum latens
,
quod k
malefica adolefcentulae Magdalena: traditu fuit ad edendum : quo comefo
ccpifleomniapredictatormentailliinferre : quia fic iuflcrat malefica,vt
illam Cic torquerct toto tempore vitx cius . At iniquus tortor , cum a mc^
iuuenculailla in fide, ac confidentiain Deum fuiflet inftrudta, fadoilU
pr.j'Cepto in nomine Icfu , vt egrederetur , illico ab ea rccedere coaftus eft
>
cius guttur f^torc fulphureo in fuoexitu repletum relinqucndo. Exquo
vidcas, quomodo homincs vexat uedum in fenfu odoratus per fetores
j
fed
cV
in guftu per efculenta,
Sc
Ccetera comeftibilia
.
C
3
Deniqj
79*
MieleflU per
3
S
Par.I.
Op.II. Dc Exorc fciemia prxdito
.
$. IV.
DEniq;per
tadtum varias in hominibus caufat afflidliones. Aliqaando
enim iili tenebriones hominum aures veliicant : aliquando e ic6h>
detrahunt : aliascrines abiadunt : modo accubare cura eis tentant in eode
le6to : nunc propulfanr
, & proftrant renitentes : nunc fuftibus excipiunt
:
modaallidunt ad angulos : aliquando pnrcipitcs agunt : (crpius vftiones>
Sc
verbera inftigunt , alijsqvmalis dormientes, & vigilantes moleftant ante-
quam morbos inferant , vel ipfam mortem . QucE pra;ftare poflunt vel per
aftumpta corpora : vel vi,
& poteftate ipfis innata, raore hominum,qui aut
iufte, gladio, hafta , &c huiufmodi inftrumentis vtuntur in vulneribus infli-
gendis: aut opcra concitati aeris , cuius vi deijciuntur ccdes , concitantur
maria , arbores radicitus euelluntur : aut robore naturali corporibus ner-
siofis indito. His tribus modisa dÊmonepIures vexatf inueniuntur, alij
tali hora determinata diei : alij tali hebdomad^ dk : alij fernel in menfe
5,
quo tempore fenfuum alienatione, crurium moriibus, cordis pundtionibus
&aIiishuiufmodimoleftijsafficiuntur.
Qiiî^'*
vcriratem doGet Toftatus
7 cap.
8. Matthat qudtJi. i zo,
& Petrus Thyr. lib. i. de A^ârit.
fpntunm
Et praxis mmultis a daemone vexatis docet in dies
.
. V.
SE
D hoftes verfTpcIIes,
vtmagishomines decipiant
,
& in nafTamna-
hant , fsEpiiis fingunt , fe efte animasdefundorum
,
pr^cipue animam^.
iHmonei fsL^ alicuius fcelerati hominis , Et hoc vel vt inducat homines in illamh^refin^
fms fimulant
quac afTerit animas
fceleratorumhominumpoftmortemin da^mones,
&
/e
effe
ftnimas
jn qu^cumqi
animalia brutafuis meritis congrua conuerti . De qua Augu-
defunôrtm,
ftinus lib. de H^refibus cap.S6. Vel vt fe afpicientes eiTore aliquo decipiant^
puta
animam
alicuiusraaximipeccatoris, qui abfq^ peccatorum fuorums
Gonfeffione, vel vHo doloris, aut contritionis adu intemo,&' externo figno
e viuis ad mortuos migrauit , efte in tuto faluationis loco
, viuentibus per-
fuadeant:
Sicmortuosinpeccato
mortali pena gehennJE cTterna Donpu-
niri credant . Vel fi mortui funt fan6ti diuina iam beatitudine perfruen-
tes, eosinfament diccntes., magnos in Purgatorio pii> fuis delidis fisftinere-
cruciatus: ita eruditedocet Auguftinus lib, 10. de Cimt. Dei 3 cap. i i.dme-
dio.
QhiyôHomws homil. 19. tnMatthdLum. D. Thom. i.par. qHdtH. 117*
ar.^.adi.
Sanchez tom. r. Decalogilib. i.c. ^S.nHm. 2.3.
Syluefter verbff
zfaleficiumq.4.di^.i.
ViO:ond.de Magia Rele^. 11. q.^.nu. 17. Sotus de
iuH. lib. 8.
^. 2. ar.
2. colum. 4. verf. Sedrogat . Ciruelo die
fuperfl.par.
3.<;.S.
W^dra.xd.infummain i.prcepto., 10. Delrius lib. 2.
Difquif
Magic. qufi.
x6*fe^.
7. S>L Stephan. Facundez par. i.
Ub.. i. in i. prdicepium. Decalogi cap.
^6.num. 10.
Et quamuis bona confulanr, petantq-, fuflfragia fieri, aut ahquid
reftitui
>
hoQ Ikiuiu g,ratia poftea faciUus decipiendi,, vt bene docet
Pedraza,Vi6to-
i:ia
Art
L In ordine ad Daemoncm . 3
9
ria ibidem, 8c
Pctrus Thyra?us de fpiritHum apyaritionibHi cap. i6> num. 9-
Ideoq-, magna cautela in talibus apparitionilxis eft vtendum . Nam abfq;
particulari Dd gratia nemo poteft in ijs eire tutus: cum difcretio fpirituum
(it gratuitum Dci donum, tefte Paulo Apoltolo i. Corinth. 13.
$. VI.
VEruntamen
a Dodtoribus varia traduntur figna, malos a bonis fpiri-

| ^
tibus
, &veras animas ab illudonibus diabolicis difcernentia
,
quac
jôdi
, qttibus
ctfi non ccrtam fidem> probabiiem tamen opinionem faciunt , quorum ali-
coguofcuntur
qua breuiter
hic referam ex Petro Thyreo loco citato ,
Deliio lih, i.
Difquif.
mali
a bonis
Magic. qmji.
i6.fe6l. 3
.
verf
metum mbis hic obHrudHnti 8c
Peltano de Fnr-
fpi-itibus
,
^
gatoriocap.
^.
ammAvertab
Primo fi fignum crucis , nomen lefu , Mariie , vel aliorum Sandonim ,
^j^lfiontb.
di^
cereumue,
reliquias, agni Dci ceream effigien, kiftralem aquam
,
panem ,
^**^*
falem
, aliaqj huiufmodi facramentalia , vel Catholic:E religionis fymbola
lugiant, aut deteftentur, diabolus eft
.
Secundo fi poftquam exegcrunt femel id
,
quod volebant adhuc fruftra
iterum appareant,
S>c
finc importuniores (nam animx vers , cum illis fatis-
teceris, vel ampliiis non apparent ; vel femel tanriim, vt gratias agantje c6-
tra dsmones caufas ex cauiis , vt funiculum ne^flunt , vr vel obfideanr , vel
faltem grauiter decipiant ) his ergo concurrentibus diabolus eft .
Tercio fi pr^texit apparitioni caufam falfam , vel malam
j
ver. gr. dicit
9
fe apparere coadtum vi coniurationis magiciE, vel vt reuelet curio(a,parum
necefiaria, aut c\nx nefciri expediret, dsmon eft
.
Qijarto fi alicer eius oratio fit falfa , fuperftitiofa , defperati , libidinofi
>
vindicte appetentis , aut aliter pertULbati prasferens animi oftentationem
dxmon eft .
Quinto fi appareat forma non humana formofa, & bene formatajfed rc-
tra, deformi, aut vili, vel Canis , Serpentis , Suis , Draconis, Aranei, Bufo-
nis, vel fimilium, vel nigri ithyopis , malus eft genius : fi vcro forma hu-
mana bona, Angeli, vel Beati , vel Chrifti ; tunc confideranda operatio : fi
ex genere fuo eft improba, vt bIafphemi.T,fuperftitionis, mendacij,homici-
dij, luxuriai: , & cir. vel dolofa ex modo operarionis , vt fi primo congrellu
Lrtitiam afTerat animo,
&: tranquiUitatem, poftea horrorem, turbationem,
vel
dcfolacionem, vel etiam magno cum fctore , ftrepitu , vel clade abeat >
dxmon eft . Sic D. Antonius hanc fuis cautionem tradidit his fermc ver-
bis
: Non ejl di.jficilis bonorum, malorumj^ fpirituum difcretio ,
fi
enim poji ti-
morem
fnccefferit gaud/umy d Domino Jaamus venijfe UHxilium :
fi
autem in-
cujfa form ido permanferit, hoslis efiy qui videtur
.
Sexto fi dicat, fe animam efie alicuius damnati , mentitur , &dxmon eft
Noneffcreden-
vt plurjmum-, vix enim vmquam damnatorum gnim.x finuntur egredi . dti ddmoni di.
Ex hoc fequirur , femper mentiri dêmonem, quanco in d^moniaco lo-
centi perosob.
quitur dicens, fe talis, vel talis defundli damnati, vel non damnati animam- A/Â "Jf^
f-
elle: quia anima defiindli numquam alterius hominis corpus ingreditur :
mam defundi
,
C 4
vt
40
Par.I.Cap.II. De Exorc.fcientia pr^dito
.
vt docent Sanchez tom. i. Decalogi lib. i.cap.^S. num. 14.
Dclrius in Ana-
cephal. montt. i.&lib. 1.
q.
16. latiffime Toftatus cap. 8. m Matthmm qu.
ii^. ad I. Ideo non eft faciendum>quod pL\Tfcnbunt . Nam ex hisoccafio-
nem quxrunt vel homines in errorem aliquem inducendi quoad animam
:
vel eos in corpore poflidendi
.
^y
^
S T 1 IV.
^komodo dAmones humana corpora ingrediantur ?
SVppofita
diuina permiflione , fine qua nec minimum quidem nocume-
tum dêmon hominibus inferre poteft > dico illum ingredi corpora Im-
l>Amon in cor-
mana , Aliquando ob diuinam iulTionem , nempe quia nc iuberur a Deo
,
fus peccntorum
vt talempuniat hominem in corpore propter aliquod grauidimum
pecca-
vtaxtmorunL^
tum : Et tunc d(^mon non per magorum, aut maleficorum , vel ft tigarum
y
tngredtttir alt.
^^^ aliorum hominum pe/nmorum
;
fed per feipfum tantum malum iudu-
termiffuT, /W
'^^^
'
^^^^ eft.quam affert Suarez Ub. 8. de Angelis cap. 20. nu. 7.
quia quo-
Deoiuffus
.
^^^^ d^mon> vt p(^nam
, vel malum aliquod vni inferat , alium ad peccandu
'
inducit : vel quando pena ipfa incrinfece includic fimilem indu(5lionem>.
( vt
contingit, quando inftigatio> feii tentatio ad vnum peccatum eft pxna
prioris peccati ) tunc p^na illa non prouenit iubente Deo> fed permittente
:
quiaintrinfeceinuoluittentationem> &c fuggeftionem maliculp.-K, cuius
Deus audlor eile non poteft. Quod confirmat D. Anfelmus lib. 1. Cur
DeifS homo. cap.j. dicens : hoc mimflerium malum inferendi ( intelligcquan-
do aliquo modo includit culpam ) d demone numquam
fieri
Deo iMbente,fed
tantkm permittente . At quando d.Tzmon immediate perfeipfum, vel
per
creaturamirrationalem malum pure penale infert homini>tunc nihil vetar>
quin d(^mon, non folum permittente,fed cciam iubente Deo id faciac: Quia
de fe non inuoluit malum culp^ > nec eius caufalitatcm > fed foJius tantuni
p^nap . Dico autem de
fe
: quia non obftabit
,
quod d^mon femper pecca-
turus fit , illud mandatum Dei exequendo : vel femper id faciens ex odio
contra hominem : vel dolens
,
quod illa vindi6la
, &
a6lio fua iii gloriam
Dei cedat : vel quod Deo obedire cogacur . Hoc, inquam, non obitatiquia
h^c malitia non eft per fc coniuncta rali a(5tioni , f?d per accidens adiungi-
tur ex prauitate operantis, quam Deus impedire , anc vitare non tcnetur-,
&
ideo licet Deus iubeat d^moni a6tionem,(5v: executionem iuftiti;^ erga pec-
catoremj nihilominus malitiam, quam da:nion admifcet , Deusfolunw
permittit
.
Hoc modo B. Paulus Corinthium incasftuofum SathanÊ tradidit, i. Co-
rint.
^. nec non Alexandrum , & Himenc-Eum blafphemos dxniioni torque-
dospermifit. i.Tim. i. fic multorum peccatorum exemplaaffert Delrius
//6.5.
Difquif. A/agic.par. i.
quafi.j. feB.
1. qui per demonum pofieffio-
nem, ac diram
vexationem> &
per mortem ipfam p^nas fuis fceleribus de-
bitas foluerunt
Alt-
Art.I<
In ordiue ad Dxtnonem,
41
.
I.
ALiquandoingrcditurper
timorem, vt dicunt aliqui
,
quando , fcilicet
g ,^
aliquacreatura vaiias habet da"monum vifiones imaginarias, vel
G)uancl'pd,di
corporales , aliasq-, patitur a d^mone moleltias exteriores ,
dc quibus fupra
^^ corpora m-
afJftm.ji.&feqHenf:
vel inuenitur in aliquo periculo , vel loco obfcuro :
grediturper tt.
vel minx illi graucs inrentantur, tunc enim d^-mon fuggerit illius imagina-
tmrem .
tioni, quod in tali loco fint da-mones, fpiritus, vmbraj, anima: mortuorum,
aliquis abfconditus, ferpcntes, bufones, ferx,&: id generis mondruofa ani-
malia , vt timeat, ac fic timore animo conrternato in fide tepefcat , ac dx-
moni intrandi in corpus ianuam aperiat
.
Sed ne error nos capiat , eft adnotandum
>
quod da?mon ex timore pote- -^'.^
modus cx^
ftatem non accipit intrandi incorpus hominis timore correpti .
Nam ait
P'*^^^"''
Toltatus in cap.S. A/att. qH'fl. i zz. quod Deus permittit hominestorqnen d

dizmonibus, vt timeant ipfos dx,mones
, & caneant eorum futurum confortium .
Non crgo timere d^moncm eft caufa
,
quod ille corpus timentis ingredia-
tur . Si enim ,
cuni huiufmodi cimor aduenit , homo ex tali timore motus
ftatimfe
fignocrucis muniat, adDeumconfugiat, fandi/Timum nomen
lefu
deuotiilime inuocet, ac in eo totam fuam collocet fiduciam, illico d^-
mon
aufugit ,
timor abfcedit , ncc malum vllum incurrit , Deo ipfum pro-
tegente,
ac cuftodiente . Qupd bene admonet D. Bernardus fuper illa ver-
ba Pfal. 90. Non timebis a timore noclurno . Quia timor
ipfe,
ait, tentatio
efl,
congrue dillum esi ei, qui
circundaturfcuto Domini, quuddtentatione hac non
timebit . Caminus e(i timor isie;fed vt evaminety non exurat, Veritas facit.
Ac cum homo timore confternatus Dei protegentis obliuil^citur, de eius
Sa.
diffidic bonitatcacproteclione, nec credit Deum velleinfeconfidentes
Ratione
diffide-
tueri, acq^ defendcre, murmararqj de Dei prouidentia,bonitate,ac liberali- //*
.
tate-, hic dum Deum deferic, meretur aliquo modo deferi a Deo : fic aliqua-
do contingit
,
quod demoni a Deo licencia concedatur , corpus illius poiTi-
dedi, ac du-is cruciatibus vexadi, quod bene docet Drexelius de Conforma-
tione yoluntatis lib.
f
. cap.
f
. .
f
. fuper illa verba Prouer.c. 3.
Habe jidu-
ciam in Domino ex toto corde tuo . Porro, aic, qui hac fiducia funt vacui, hu-
mana tantum circumfpiciunt , ommaOj humcinis
viribus metiuntur
.
Ei fere
continîtt vt hos in manu
conflij fui
definuat
Deus . &cap. i o.
. 7.
ait
:
Sed
qudt,rai forte, cur Dsus permittat tot homrnes maleficis
artibus deuinciri, &ne-
cari ? Ne mirare : Summa in Deum dffdentia
etiam fupplicif
xenus
mere-
tur . C>tiod idem prorfus fatendum etiam in his, qui fine maleficorum
coo-
perationeaD^monepoflidenrur. Nam , vt fubdit idem Dodtor , f/^^^
quaiif
efi
hominis in Deum confidentia , talts
efi
Dei in hominem
Itberaiifas*
Vnde qui valde timent diabolum , ac timore confternati ad Deum
non c6-
fugiunc , oftendun: fe de diuina diflfidere bonitate , ac
protediioiie .
Cuius
rei monicum faluberrimij dedic Angelus Cuftos fubforma
paftoris S. Her-
mx difcipulo Pauli Apoftoli ei apparens,fecumq;
vifibihter ,
ac domeftice
vfqi ad finem vkx eius conuerfans , vt habetur
/^fff- i* BibliothecA Veterum
8j.
tnon
in corpus
alicuius
ingre-
ditur
, futnpt
occafiontj ex
eiusir(i,velin-
dignatione,
vel
aUo
defeStt .
8(5.
Exempm me-
mornbtle rela-
tum ab Auiio-
rtJ .
4
1 Par,LCap.n. DeExorcfcientia praedito
.
PP.
lib. 2. mandato 1 1. QHicum^ ait
ifide pleni non
fum , timent diaholum
,
quafi
potefiatem habentem . Quicum^ pleni
fitnt fide, refifiunt illifortiter
, &
ille recedit ab eis : quia non habet locum intrandi . Tunc vadit adillos^qtii non
funt
in
fide
pleni , &quoniam hahet locum , inde intrat in illos
, &qu&cumq^
ûultifacit illisy
&fiunt famuli eius . & mandato
7. Dioholumy ait, ne timeas:
timens enim Dominum dominaheris illius : quia virtus in eo nulla
efl
;
In quo
autem non efi virtus , is timendus non
efl
. In quo vero
efi
virtus gloriofa , i$
ttiam timendus . &
loco fupra citato . Diaholus timorem
facit;fed timor iilius
vanus
efl:
Noliteergotimere eum^
&
fugiet d vobis . Et Lad:antius Firm.
lib. 1. Diuin.
Infl.
c. 1 6. Nocent, aitj dATmnes quidem
,fedijs , d quibus timen-
tur, quos maniis
Dei potensi &excelfa
non protegit
.
.
II.
ALiquando
d(^mon occafionem fumit intrandi in corpus alicuius ho-
minis
> illudq-, poffiêndi dum talis homo , vel mulier grauiter ira-
fcitur,
& indignatur . Non quod indignatio, ira,aut furor fint caufa ingref-
fus daemonumjnam fequeretur, quod quotiefcumq;
aliquis irafcitur,vel in~
dignatur, aut furit, a dgmone pollideretur
,
quod eft falfum
j
fed quia nouit
verfipellis, qui tefte Auguftino iib. iS.de Ciuit. Dei cap. 1 1. exfe nocendi
cu-
pidijfimus efi
,
quod dum homo per aliquam a<5lionem
, qu^ Deo difplicet>
Deum oifendit:,tunc Deus etiam aliquo modo ipfum deferit,fic facilius d^-
moni intrandi in corpus eius , illudq-, poftidendi permittitur poteftas
; ideo
tali occafione irse, indignationis, furoris, libidinis, ebrietati,s, crapul^ , rel
alterius fibi oblata, intrandi occafionem quxrit . Hanc veritatem erudite
docet Hieremias Drexellius loco citato cap.io.
.
7. loquens de peccato Sau-
lis fuper illa verba i, Regum.c.18. CoarElornimis
, fiquidem Thiiiftijm pu-
gnant adHerfum me, &Deus
recejfit d me
;
fic ait : Non recejfijfet dte 6 rex
9
mfi
tu prius ah illo . Hoc &tu mi Chriftiane cogites : neminem deferit Deus
,
nifi
defertus
.
Ob huiufmodi rationem quidam da?mon per os cuiufdam Energumeni
faflus eft mihi fe illum hominem obfedifle
(
quicquid fit de veritate verbi
dsmonis,Deus fcit) fa(5tum fane memorabile referam. Anno Domini
\Ga%. die
4. Septembris Venetijs in Conuentu S. Bonauenturje coram
me_>
fuit addudbus
Bartholomxus de Boniouannis a Caftro Franco Oppido Di?-
cefis Taruifina! annos natus
3
z. vir fimplex , &idiota , in cuius corpus in-
greffiis erat demon
didtus Beelzebub, illemet, qui a Sathana , feu Lucifero
dxmoniorum principe { vt ipfe dixit ) illi abortu natiuitatis eiusadten-
tandum illii,&: ad maium
induccndum deftinatus fuerat . Quem , vt fedu-
ceret,
& ad peccatum traheret, cum varias adhibuiftet artes ; nec tamen ad
graue
aliquod
, fed ad leuia duntaxat peccata inducere potuifiet , eo quod
vir bonus effpt
, redlus , ac timcns Deum, ac Sandiffima fepiiis frequentans
Sacramenta,tan4ern
eum zelotipia erga vxorem torquere decreuit.
Idcirco
vna dierum folemmu^
Pentecoftes da;mon occafione accepta
,
quod ^xx-
fatushomo ex vino
> quodbiberat , femiebrius erat , domum
ingredienti
pra:-
Art.I.
Inordinc ac?
Dimoncm.^
43
{)ra:ftigiator
apparuit fub fpecie iuuenis incogniti
, prope vxorem iofius ad
edum
fedentem in cubiculo manentis, qui eamamplexari videbanir.
Tunc prêdidlus homo hoc vifo ira percitus, ac indignatjone
replctus illico
diftrido
enfe, vt vxorem occideret , aduerfum illam i<51:um iecit : fed iuue-
nis
i!lc virum amplexus, impediuit, neoccideret : ex quo i<5tu in manu tan-
tum
graue vulnus vxor accepit,
&c ftatim iuuenis ille difparuit . Tunc prê-
l&tus
nomo putans iuuenem illum per fcalam aufugille dcorfum , illum eft
infecutus
gladio diftritto, vr de medio tollercr : fed cii ad imum fcala? per-
UGniHet.iHic fratrem vxoris fu^ inuenit,cum quo plures habere cepit de fo-
rore eius quxrimonias
,
quod fibi coniugij fidelitatem non feruaflet . Qua
de re homo ille admiratione repletus rogauit,vt omnia diftindte enarrarec
:
quibus auditis, cum nec ille, nec vllu alius illum vidiftent iuuenem, quem
cum vxorc fua concubuifte afferebat , aufugientem , vxorq; iniufto vulnere
fauciata lacrymas, gemitusqi effundens Deum pro fua innocentia contefta-
retur,- parentes,&: amici cius ebrietati hoc attribuendumrati funt . At prc-
fatus Bartholomafus his acquiefcere nequiuit ; fed acriter erga vxorem ca^-
pit zelotipia comedi, grauicerq; in ftomacho,ventre, cruribus afiligi,ac tor-
qucri : 8c
veluci ventum
, feii formicarum multitudinem fentire in corpore
difcurrentem : nexus omnes , ac nodos corporis ligatos habere , ita quod
vix
poITet
aliquis pro fui ipfius , vxoris
, & filiorum alimentis acquirendis
operari.
Tandemdieô. Augufti totius maii inuentor le patefecit , dum
forma ingcntis
mufcar afliimptainoseiusintrauit; ex quodelirio repcn-
tino, ac phrenefi vehementi laborare , ac furijs ita agitari ci^pit , vt ab alto
loco , nifi a
parentibus impeditus fuifiet
,
praecipitem fe dare vellet . Cuni
ergo in confpedu meo efiet in Capella Saluatoti noftro lefu Chrifto dica-
ta, q\ix eft in viridario prxfati Conuentus
, priefentibus fi-atre eius maiore
natu , &alcero homine eius conterraneo, ftatim per os prasdidti obfefli dx-
mon voce tremula dicere cxpiz vulgari idiomate : Egrediart egrediar illico^
fi
fic
pracipis , ex corpore isiins : quia non pojfHm amplius manere in eo ,
Qoara promptitudinem
egrediendi antiqui aduerfarij ego confpiciens,pr2-
cepi illi in nomine lefu ,
ne egrederetur , donec ego hc illi prc-ecepiflfem
.
Statimq;
prohibui, ne loqueretur , nec hominem illum vlla afficeret mole-
ftia, nec fenfus eius fiue intetiores, fiue exteriores impcdiret
, quin omnia
>
qux fibi euenifiet, mihi clare, ac diftindie enarrare poiret . Qui feofibus, ac
potentijsomnibusbene valens, acplenementis composomnia, vtfupra
clare,ac diftinê mihi explicauit . Quibus auditis, dasmoni ptjecepi in no-
mine lefu, vt omnia fua facinora patefaceret, &lingua obfefli vteretur,fec
auditum, casterasq-, potentias fenfitiuas nedum exteriores , fcd etiam intc-
tiofes non impediret, vt ipfemet obfefius, ac ca?teri aftantes clarcjac diftin-
te omnia audire pofient , vxorisq; ipfius agnofcere innocentiam . Sic die-
mon omnia fupradidta enarrauit, ^vdi(\; mulierem illam efie purara, & in-
ftocentera;acvirumiIlumbonum,aciuftum: &addidit:
Cum virurcu-
lum hunc varijs modis impetere contenderem , nec ei prfualere
pojfem
- ^*^
^^H^
d&monibus vt i^nauus irridebar, ac fubfannabar,fed
prdcipue d pru*cipe
nofiro
Ijtcifera arguebay ^&vt incrs , &fegnis acriter reêhsndebar
Quan
illum
44
Part.I. Cap.II. De Exorc.fcientia pracdito.
vf faltem
"^lotipia
affltgerem, & inter
ipfum, & vxorem rixas dijfeminaremi
odiag^ fouerem , imenis HUhs fyeciem
aJfHmpfi ;
fed
cnm vir vellet vxoreyrij
fuam
occidere > prohibtd , nh faceret : quta
fic
eum impedire mihi prece^
pit Deus : nec , vt tot mala inferrem > mihi permittere voluit . Tunc autem
quando ex oculis eius euanui, corpus ipfius fum ingrejfus , &in eo quas pertulit
omnes hoc quadrimejlre
, prfjiiti affiiStiones
;
fed cum ampliks clam manere non
potuijfem, ingentis mufdeforma
ajjumpta, eius guttur violenterpenetraui , eum
agitando, mortemq-; ilU inferre tentando : quodvti^
nifi Deusprohibuiffet, ope-
re compleuiffem
. Dixic infuper fe e(Ie vnum ex vitimo Angelorum ordine
Beelzebub nuncupatumj non quia ellet dasmoniorum princeps , fed ratione
officij
, quo fungebatur : quia a Lucifero datus illi erat ad feducendum
, dc
ad peccata i Ilu m inducendum : Beelzxbub enim interpretatur vir mufcarHm
,
idefi animarum peccantium
i quArehquerunt venmt Sponfum ChriBum . At
tandem cum illi precepifTem , vt diceret an ingreilus eflet mifTus ab aliqua
Saga opere maleficij ? Refpondit, non . Cur ego, dixi, ingrejfus
es, &venifii
adtorquendum hunc fimplicem ,& pauperculum
!'
Refpondit : quia
fic
mihi
placuit
. Sedegoadhuc.
Fnde hdictua complacentia? Et
ille : Exmeavo-
luntate . Ec deniq; coadlus fuit dicere : quod ex malitia {na,6c improba vo-
luntateadmalefaciendumingreUuscrat. Qui audiro prascepto a mc fibi
fad:o in nomine lefu, vt ex corpore illius egrederetur, ftatim fine vlla mora
egreirus efl
; & ille bonus vir totus hilaris a dasmonis tyrannide ereptus
, &
zelotipia erga vxorem depofita , vna cum alijs fuis conterraneis ad propria
domum reuerfus eft . Exquovideas, quomodo aliquando d(^mon nullo
Magorum.aut Maleficorum opere interueniente, ex aliquo peccato, vel vi-
tio eciam leui occalione accepta, corpus hominum ingrcdi, ac vexare cona-
rur, proat fibi a Deo pcrmittitur
.
$.
iii.
32. A
I-iquandod^mon ingreditur per malefieia
; & hic modus cêteris eft
S&pihs d&mon Jf\.
f rcquentior ; fadloenim maleficio contra aliquam determinatam..
ingreditHr per pcrfonam , da?mon ex padto cum Malefico inito , nifiacaufa fuperiori int-
mnlefictit
. pediatur , ingreditur corpus illius , ac illud pofTidet : vel in aliqua tantum
parte.puta in ftomacho,vel in cordCjvel in capite,vel in fanguine,vel in ve-
Gâdo quis
is, vt mox
dicetuti
& tunc dicitur maleficiata . Vel in toto corpore habet
dicatnr male- poteftatem,
in illiusq,- potentijs fenfitiuis internis , & externis varias habet
fici(tts ,
vel
operationesj&tuncdiciturenergumenus, feuarreptitiusyvtdocet
Archi-
inergumenus.
di aconus in Glojja cav. ExorciHa. dift.
25.
Verum quia maleficia exfe nullam vim augent da:monibus,vt quae prius
non poterant in aliqua creatura,
poftea valeant efiicere, nifi velimus dicere
cum Vidloria,
Releilione de Arte magica , dxmones noii adeo impediri no-
cet*i
per Magos, Maleficos, & Sagas, casrerosqi homines iniquos, ficut
per
feiplu
. Et ratio fortafle eft : quia ficut homo ex diuina pcrmiflione ,
qua_.
committiivir
fuae libertati
,
poteft per feipfum malefacere, puta vnus
altcru
occidere
> veneno afficere
, &id generis mala inferre \
ita etiam
poteft per
inuo-
>Art.I. In
ordinc
adlDasrtioiicm.
4;
inuocatiorrem
d;rmonis ex padlo cu ipfo inito raaleficia
infcire>medianto
eius
ope,fi Deus permittar . Vcruntamen,cura hxc maior libeitas d.înoui
^"'""'ô ^^-
non
adueniat ex opere maleficij, fed a Dô, dicendum eft fi Deus permittit
^""/"^*^^'*'*'
,
.,
I r 1-
j

r 1 /11-
JHmAttntrandt
dsmonibus
per maiefacia alicui maiora damna interre
,
hoc elt vel ratione
pg^,
,a!eScin
ipfius
minimx, vel nuIL-e in Deum confidenti^, vt didtum eft fupra nu. 67.
(^
fequentibHs : vel ob aliquam aliarum caufarum, de quibus infra, vbi
de
rationc dimriA jêrmljfionis mm. i}^.& feiiuenribns*
. IV.
ALiquandodxmoningredi diciturperimaginationem. Quod potcd:
dupliciter intejligi : Aut raediante imaginatione : Aut fecundum
oo*
imaginationem . Primo modo , cum quis imagmatur fe a d?mone efic ob-
ândo^ dd~
fefium, licet non fit.
i
nec credic fe protegi a Deo , vel proteclum fuifie con-
'"""
tngredttttr
tra dasmonem , ac fpreto diuino auxilio ad Magos confugit , vt liberctur , ^
"^"
tamtj
murmurans de Dei prouidentia,ac detrahens eius bonitati: hic cum Deum
*""*^'^
*""'
deferat , meretur aliquo modo deferi a Deo , Sic aliquando contingit > vt
qui tantiim imaginarie erat obfefius , mereatur vere , ac realiter a d^mone
poflideri . Secundo modo dicunrur obfefli a d^-mone
, qui imaginantur, fe
^' fecundum
efie obfefibs , nec tamcn func obfefii : fed aliquanaturalilaboranc
gritu-
ifnt^ginMtone,
dinc . Hoc prrccipuc contingere folet in mulieribus menftruorum parien-
tibus defedlum
\
Humores enim illi
, feu vapores venenofi ad ftomachum
afcendunt , cibum conturbant
, inficiunt , atqj corrumpunt , in eoq; plurcs
cruditates generant,&: fic cibi noui attrahendi tollunt appetitum . Deinde
fe eleuant ad cerebrum, ac in phantafia phantafmata confundunt
\
vnde ex
tali confiifione phrenefi laborare videntur ; ex quo abaliquibus energume-
nx creduncur .
Tandem a capire defcendunr, ac per corpus difcurrunccre-
duntq; farpius , illos efie fpititus . Vndc tales mulieres a<5tusadi-nodum ve-
xatorumfimiles quandoqifaciunt. Quare prudens Exorcifta nonfitpras-
cepsadiudicandnm de vexatione in mulieribus; fed prudenter obferuet
moius, & verba : qune (\ appareant fine ratione di<fta,&: extra propofitum,&
in dicendo, &agendo patiens non perfeueret in eodem r
femper declinans
a propofito , & multa dicens ; nec ad aliquod pr^ceptum inftrudtiuum , vel
lenitiuum det refponfum, necvlium fignum pr^beat euidens pr?fenti
diaboliccE, fimt efTe^ftus huraorummatricalium
.
Eadem ratione huraores melancholici dant caufam apparentis vexatio-
nis^fed hi cognofcuntur tum pccmedicamenta,qu2BComprimunt illosyficut
etiam humores raatricales : tum per patientis complexionera ,
ac Medici
iudicium, qui vna cumExorcifta potcrit foluere difficultatem , ac falutarfa
iEgroto adhiberepharmaca, ille corporalia> iftc fpiritualia
.
In puerulos vero
, & infantes
,
qui adhuc vfus rationis funt cxpertes

ac
Sp,
fub cura parentum vicam degunt , dxmon ingreditur vt plurimura ob eoru Cur djtmou in.
parentum, vel curam habentium negligenciam in eos commcndando diui- grediatur alim
nx piotedioni, fignando figno crucis, rebus facris municndo, angeIicE cu-
'i^^ndo in cor^
ftodic-E confignando , & confideudo m Deum
,
quod ob fuam infinicam
^*^* infamm,
honi-
4<J
Pari-L Cap.IL De Exoic.fcientia pr^dito
.
bonitatem > ac liberalitatem ab omni maleficio , ac dxmoniaca infcftatio-
ne,& i cundis periculis illos fit feruaturus . Quod rede docet Auguftinus
ferm.
i. Dom.
i^.poft
Trinitatem . MoXi ait, vt homo funlo nafcitur, &vi-
tam ylenam mifertA velut propheta futuri laboris
fui
praconio lacrymofa vocis
ingreditur,
etiamfi
nondum in animo fuo,
in animo tamen parentum (uorum
,
yel quorumltbet hominum , in quorum manibus nutrtenda eius infirmitas tacet
,
tentari iam poteft , &diabolt circumuentionibus rapi , autper ligaturas execra-
bilium remediorum : aut per facrHega facra
gentium : aut
fi forte mors vr-
get, negligentia renuntiationis in Baptifmo falutarii& vt breui compleElar,ten-
tatur illa atas, ckm d fuis
in mundo dibgitur, &in Chrifio
negligitur
.
.g^r^ s T 1 r.
SiHomodo dxmones esiftdnt
in corpore humano
?
oo. XT
^*'^*^""^ ^^^^^ ^ft> ^^ aliquando vnus, aliquando plures flnt in vno cor-
Dtmones ali-
-*-/
pore
.
Nam in nocendo homini gaudent focietate . Vnde aliquando
qucindeplurei
integra legio, <\\.\x 6666. ideit, fex millibus, fexcentis, ac fexaginta fex dx-
aliquado vnus monibus conftans in vno corpore repcritur : vc probatur ex dsmoniaco
exifiunt incor-
Lucac 8. & dido Chrifti aflerentis LuCc-e 1 1. imraundum fpiritum fuis fedi-
porehHmmo^
bus expuifum feptem alios fpiritus ncquiores fe,per quos multitudo djemo-
num intelligitur, aflumere, atq; in domum reuerti, ex qua exierat . Hi au-
cômtdo irh. tem fpiritus noninfunt vt accidentia fuis fubiedis: nam funt fubflantiie
ftnt corpori hu-
peifeds . Nec vt partes fuis totis, & compofitis : qulapartelcorporisjaut
mano
.
anima: non funt; vt bene docet etiam Tofiatus in cap. 8. MatthAi
.q. 115.
ad I. Non enim ex d^moDc,&: corpore fit vnum per fe, ficut ex materia,&
forma . Nec vtriufq-, nec alterius fupplere poflunt vices,fi idem homo viuus
lofeph An-
perfeueret . Neque totum quoddam
, 8c abfolutum in aliquo fuppofito re-
gles in 2, diii,
ferre queunt concurrentibus duabus perfectis naturis in vnam hypoflafim
:
8, q. z. diffic. hoc enim foli Chrifto Domino conuenitj fed infunt vt motores rebus mo-
3' & 4-
tis : nam corpora mouent; fed ita vt nullum iflis dent nouum efle; nec pro-
prie vnum quid cum obfeflisconflituunt . Et licet in corpore fimul fint cu
Anima; non tamen eodem modo exiftunt in illo : Nam anima eft per mo-
jdum informantis : Daemon veropermodum a/Iiftentis, vel pofTidentiS)
ficut motor in mobili . Anima fimul cum corpore, in corpore,
Sc
in eflen-
tia corporis, vt e(rentia,eft : Dajmon fimul cum corpore, & in corpore jfed
non in eflentia corporis, vt efTentiaêft, vt teftatur Abulenfis loco ctt. adi.
gj^
Sic dc-emones exiftentcs in corpore aliquando totum corpus hominis oc-
la gua parttj
ûpant
:
Aliquando membrum
aliquod, caput , brachia , tibia
,
pedlus , &
corporis reft-
huiufmodi partes fingulates
, in quibus fuas fedes ponunt : Aliquando in_.
deant.
fumma,^ imperceptibili hominis particula , in qua latent
j
cum fint fpiri-
tus corporis expertesj nec tamen ita infunt in illis , vt femper in eadem
par-
te permaneant
: cum f:epe mutent ftationes,&: nunc plures pofTideanr,
niic
Lib d d
paucioresjvtfuo damno probant in dies nialeficiati,&: a d^rmone
poftcfTi
.
niacis^c
8
"^^"
^liquando ad tempus deferunt
,
fed poftea redeunt : Ita docet Peirus Thy-
reus.
ArcL In ordine ad dasttiotiem.
47
reus,& Sanchez . Ec licet fint in corpore,& poflint efle in quacumq-,partc_^
cocporis
,-
non tamen poffiint efle intra animam , ncc ei illabi
,
quod folius
^^^-^-
'iiP^*.'
c^ Sidonsy vt dcyccz Auûii.iib.ie
Ecclejiaft. dogmatth.cap.Si.tom.
^. Da-
^^^^*
^^^^
mones,inc\nk ,
per eaerîcam operationem non creSmns fHhjiantialiter tllabi
iônpo/fnntil'.
animd
;
fed
applicatio/rey &opprejfione vniri : Jllahi autem menti illi foli
poffi-
i^yi animA .
bileeff, qtci eam creanity quinatura
fnbfiflens
incorporeus , capax eft
fm
faSin-
ra . Idem pluribus probat Toftatus ioco cit. ad^.
j^F^ s r I r/.
^luidBdimoncs operentur in corpore
^
quodpojjident ?
OMiiTis,qux
dicmones in fenfibus tum externis,tum internis extra cor-
g
^
,
) pus manentes operantur , dequibusfuprabreuiter ?. 71. C^y^^-
DAtnones tiu
Dico eos intus manentes operari : Pirimd fenfibus internis illudendo ,
ma-
corpore exiRen-
xime imaginatiua: , ac phantafia:
, quam etfi nouse fpeciei imprefiione im-
tet fenfibus
in.-
mutare non poffinr , &
per confequens efficere , vt qui numquam vidit co- ternis illudiit
.
lores externos, clegantiam tabelLe pidtae difcernat : aut qui non audiuit,iu-
dicet de muficaz fonojpoiliint taraen potentias illas decipere, &turbare,vel
corpusformandophantafticum,quod ocuhsobijciant; Velfpecieseorum,
^
r^
r,
j'
I- j A j 1 o
-11
r j
Inirami.
5^^
qune homo vidit aliquando , conlundendo
, & ex illa cognitione lorraando
nouas fpecies eorura, quar numquam vidit , Vel fpiritus animales, qui inte-
rionmi fenfuum fundionibiis peragendis inferuiunr, mouendo; Vel in cor-
pore concitando motioncs
, &: aftediones varias , atqj ita ex iUis formatio-
nibus,
concitationibus , commixtionibus
, & agitationibus fpecierum , af-
fumptisetiam vaporibus inftituto accommodatis, eificere,vt homo videat,
aut fe videre credar ea, qux non funt nec vifa, nec audita vmquam fuere :
quod facit oftendendo pr^fens
,
quod non cft
;
aut aUter qulm eft
5
aut ab-
fcondendo, quod pr^fens eft, vt docet Auguft. iih. de cura pro mortuis agen.
cap.iu D. Bonau.' 1. dtfl.S.par.i. ar.i.q.^.&c Toftat.? c. S.Matthai.q. 1 16.
Exquibusoperarionibus horrendêprocedunt infirmitates : cum omnes
cxtraordinari) efêCtus, qui in energumenorum corpore conftituuntur , & a 93
dcmonibus caufanrur, huic perturbatx potentia; ab incredulis

,
qui poftef-
^^
^"y*''^*
/'"
1 /r '-r

/r

I-

ptocedHnt tnfir-
iionesrcalesnegant, aHignenrur. Tamenimpotenseuinhomineagitan-
^,-^^,^^
êf.
do , vt eius effedlus omnem naturÊ virtutem prstergredi videantur
.
Inter
fesius extraor-
plura exempla, quibus h;tc veritas comprobari poflet , vnicum referam cu-
dinarif .
iufdara Pafqualmi deTondeilisaCenetaannosnatiô. Hic Anno i6^9'
Exemplum nh
Calendis Decembris Taruifi j ad me accefijit, dicens , fe multa extraordina- AuHort rtl^
ria contra fuam voluntatera folitum efle operari , ac raulta videre infolica
j
'
pr.Tcipue quod fiepius obfcura nox fibi videbatur clara dies ;

idcirco media
nodte ^ domo egrefius per Ciuitate hiic illuc difcurrebat. Cu elfet colonuaa
dum frumentu feminabat in agro, fibi videbatur, manu plenam habere fer-
prntibus , cosq; quaquauerfum proijcere , ac difpergere . Dum Ecclefiam
Cathedralem ingredi volebat, illa fibi videbatur 4 fummitate vfq-, ad folum
totam plenam efle puluere, ac plumis ica denfis , vt ipfius oculos replerent>
quod
94.
Dtmon itt cor-
fortj excitnt
humores^
4S
Par.LCap.IL De Exorc (cieniiapraEdico
.
quod 'm Eclefiain ingredi non po(Tet : At quia in mence fua cognofcebar
i
hanc ede decepcionem, vim fibi ipfi faciebac, ac fe figno crucis (ignansjpfo
fado praeftigium euanefcebat , & ipfe templum introibat . Cum tranfiret
ance quandam crucem grandem, qua eft ante ianuam Ecclefiaj S.Francifci,
illa crux fibi videbatur efie fuus currus, ex quo cum decidere clauus videre-
tur, ipfe accepto malleo, vel lapide fortiter crucem percutiebat,putans cla-
4ium in fuo curru infigere . Plura aliafspius videbat
, puta vnam rem pro
alia
i
ita vt nunc hic , nunc illic fe abfconderet , nunc fugeret ab hominum
confortio , nunc alia huiufmodi perageret
,
pro quibus alb omnibus vt ftul-
tus putabatur. Qiice pra:di(5ta, ficuc & alia mihi enarrauic eciam ipfius
vxor, dicens, ha:c ilii fexdecim annis concinuis euenifie. Quibus a me au-
ditis experiri volui , an prcxftigia huiufmodi fierenc a dcxmone extrinfeciis
manence, vel incrinfecus eum poftidence . Sic doEmoni iujli in nomine lefu,
quod fi in corpore illius exifterecfe manifeftarcc . Ec zzq^ ftatim pra-ftigia-
tor anciquus feipfum propalauichominem :orquendo,acconfternacum agi-
candoj fed ftacim dxmoni iufiî, vc ceftarec a vexacione, nec illi vllum affer-
recnocumencum . Poftea inftruxi hominem in fide , ac confidencia in Deu
collocanda, acpoteftacea Deo &: ab Ecclefia ad d^mones expellendos
mihi cradica, eumque adnionui,vc incerim per orationem fc difponerec
, ac
poftaliquothorasrediret. Sictemporedebito regreflus prafentibus
RR.
PP. Antonio a Cadoro Guardiano illius Conuentus , Bernardo Veneto Vi-
cario, bc Egidio a Melo Sacrae Theologiae Ledore , Concionatore Ecclefi^
Cathedrahs, & Confultoregenerali S. Offici) Taruifij,
quibus Pafqualinus
prjefatus omnia fupra dida enarrauerat ,
iterum obfefloinftru6to,&
ex-
citato ad a6tus confidentia: in Deum, ac deteftationis in dremonem elicien-
dos , ca:pi diemonem acricer obiurgare
,
qui per obfeflîim pugnis me impe-
tere rainabacur-, numquam tamenmeoffendere
potuici fed poftaliquas
breues vexaciones, in terram coUifiones, ac volutationes, quibus exagitauit
obfelTum, ab illo per prseceptum a me fadum in nomine lefu exire coadtus
eft . S\c homo ille tocus hilaris Dee gracias agens pro fua liberatione , ad
fuam pacriam remeauit
.
.
L
SEcundo
humoresmouet, ac perturbat; Excicat enim atram bilem, qua
adauget admotis caufis opportunis, vel detento ipfo humore,ne expur-
getur, fuligines in
cerebrum
, & internos fenfuum meatus propellit , noxia
excrementacoaceruatadiundiuras-,
fpirituofam ex ipfofanguine fubftan-
tiam expurgat a craftitis materire,
&: ea inficit fpiritus vitalcs,atq^ diuerfas
inferc noxas : Vndc Codroncus
Medicus cimoracus, & do6tus lih. 3.
ca^. t.
de morbis
yeneficis : Si aliquem , aic
, melancholi& morho dAmon
afficere
veltt ,
melancholicHm
fuccum auget; veliamgenitum
, aut auElum cofnmouet in cere-
hrum, att^, in internorum
fenfuum fedes vapores atros defert
. Ojiod
fi
apopJe-
xiam , catochum
, &alios
fimiles affeûs excitare fiatuerit , craffos
fuccos ad
cuebrum defert , quihus venas cerehri , vel eius ventres , velneruorum
origines
ohfiriiit
.
nruit
.
o
'ftrcilc
In.ordine 'ad Da^moheih
. 49
chfiruit
. Sicttcitatem , excrementa adoculos traducit : yel etiam humorerru
AqueHm chryfiallinum
oppo/itum agitat. yel crajfefacit ,
vt
fpiritus vi/iui per-
meare non
foffmt
. Simili ratione firditatem infert , yel excrementa acer-
uando
'
vdretinendo aerem congenitu, quominus moueatur
.
H(^c Codrohcus.
^ô
Vclhocpr.T{tar,viriinn,<S(:potentiarumdcbilicanone,di(IoIucione5&:
"
"
^
<leftru(3:ione . Narafi integr;c,
&fuislocisconfticuta:fuaexequuntur mu-
.
^J*.
'
nia, non dubium eft
,
quin ad illa pr.xftanda reddantur inept^, fi debiliten-
^ff",'^j''
tur,difloluantur,autdeftruantur: vt ciimca:citatem vultinferre, neruos
viforios ita comprimit, quominus fpecies vifiua per eos recipiatur . Sic cii
furdicatem> neruum auJitorium, quominiis fuum valeat exequi munus
.
Comprobatur exemplo illius da-moniaci, quem,
ait Lucas cap. 1 1. diemonts
cperatione mutum
fuiffe
; Apud Mattheum non folum
mutus >
fed'&
cd.cus
fuijfe
narratnr : vt docet Bedao ac Remigius . Thcophila(ftus nonfoliim
mutum, fed furdum vocat . Qui autemt aic , Domino ohlatus fuit , & mutus
rat lingua, & furdus auditu .
%. II.
.
TEicio
nocec homini organa corrnmpendo,quibus fenfus funt alligaci
.
9d.
Nam ficcos, velheberac, vel noxie afficic . Curaenim honpo/Iit Orgmm ctnu'
corpus rice operari, nifi illis raediancibus, tunc a d^raone eis coriiipcis,non pit.
"
iblum definunc fuas exequi fim6lionesj fed omnino facigancur, franguncur,
^^
laiigucfcunt,
&
pereunc . Velnocccconcra(5tione,&:di-ftrad:ionemembro-
Memhra. dl~
rum , vnde maximi excitantur dolores . Nam fi parturientes tanta patiun- firahittvel co~
tur, quid maleficijs affedli, cum membra contrahantur, &: diftrahantur tam
trahit .
atrociter , vc in equuleo corqueci videarttur ? Simili diabolica vexacionc-
afrecbaerac mulierilla,
qu&i vt aic Lucasc.
15. annis iS. habebat
Jpiritum
dnftrmitatis , &erat incliata ,nec omnino poterat
furfum refpicere , quam ait
ChriRas, Sathanam alligajfe
.
Quarcohominibusobfeflis demon nocet impellentJo eos in varia peri-
^-
cula, nunc in ienem, vc flammis confummentur : nunc in aquam , vc fuffb- ,
^
,7'
cencur
:
nunc m prccipicia , vc collidancur
, auc alias mifere pereanc
;
cuius
riapericula .
impulfioriis Marci
p. luculencum habemus exemplum in illo demoniaco
>
qui ad huiufmodi mala incurrenda a d^mone impellebatur.,- qui a Chrifto
fuit a demoniaca tyrannidelibei"acus
.
'i-.
":
"
Tandemfspemortem fpfam varieinfert: Nam, vtbcne etiamdocet
ôrtem
tpfam
Toftatus cap.a.in Afatthdumqmfi. J2.0. Damones p/urimoshomines occi-
"v^''^'
dun/
y
fiec longa mora opus esl adhoc, quia fubito
poterunt multos occiderc^
;
ficfiiicdeda-moncquiocciditfeptem virosSarae, Tobis
3.
(\c ctiamdq-
manesocciderunt vnahorain igypco omnia primogenicahominum,
&
pecorum : Exod. 1 1. fuerunc autem d^-mones
,
qui hoc fecerunc . Pfal.
77.
lciliccc
j Mift in cos iram indignationisfuA , &c&t. immiffiones per y^ngelos
malos . Qaando .n. permictuntur a Deo occidere , occidunc . He ergo
, &
xilia? firailcs (unc operaciones d^mbnumraaligna:, .quibus homines incrin-
fecc
vexare confuefcunt
.
c"-. :,.!:.';
rm/,Ol-' . ;
D
Harum
5
o ParJ. Gap.II. DeExorGfeiemia praedito.
98*
Pr&di^ mala
fojfunt fieri
a
d^monibHs ex-
tra corpora
ma~
umtibus
.
99-
Gîdam ope-
tatiortts
finnt
dAmonibus no.
wfiintracarpo-
ra exitletibutx
vt
perfeHl lo.
100
D^mones/ipi/.
pme
fmt
iru
corpore
etiamfi
nonloquantur.
ConRatexva-
rijs
lacis Eua^
$. IIL
HArum
autem opcrationum nonnull? a d(^monc,fiue intra corpus,fiue
extracorpusexiftcnteexcrceri valent. Poteft enim extra raancns
fic torquere arreptitios ( diimodo fint intra fpheram a<2:initatis fue ) eos co-
gendocadetc in ignem,vel aquam-, ficut illum, de quo^Matthci 17.&: Mar-
ci
5?.
Mouere ex impetu ad difcurrendiun hiic , ilkicq,- vt dicitur dc quoda
arreptitio Luc. 8. qui niptis vinculis agebatur a d?monio in defertu : Indu-
cere, vt fe torqueant, vt illcqui fc cocidebat lapidibus Marci ^. Aliaqj hu-
iufmodi opera in eisexercere ,
ficut A(2:uum 15). de arreptitio, qui inualuit
contra duos, ita vt nudi,
6c
vuhierati fiigerent de manibus eius . Qu? om-
nia poflunt fieri a d^mone extra coi"pus raanente per folam applicacionem
virrotis motiu^ adimpcliendum;licec melius ftant exiftentc dcmone intra
corpus : quia melius poteft fibi coaptare illud ad mouendum>quam fi extra
manferit: vt late docet Toftatus incap. ^. AlatthdiquttH. 113. ficut pr^-
didis Energumenis
,
adualiter
demonecxiftente intra corpus , omnia pr^-
di6ta euenille, credendum eft
.
Alias vero funt operationes , ad quas regufariter djrmon eft intra corpus ,,
vt peros Energumeni pcrfedte loqui. Multa enimarreptitij loqnuntur,quce,
conftat, cos non dicere>fed daemones per illos : cum fepe ipfi non fe intel-
ligant . Ad hoc autem necefle eft , ait Toftatus loco citatOidxmoncm elle in
corpore : quia locutio fit per motum organorura interiorum,quaj a dxmo-
ne moiientur prout eft in corpore
.
.
rv.
SED
nonfolumregulariter, quandoperhominesloquuntur darmortest
funt in corpore
j
fed etiam fa^pius quamuis non loquantur . Nonne_>
lefus y
h\icx 1
1
. erat ei\ciens d^moniumt &illud erat mutum ?
Ad quid enint
Chriftus, ciim aliquemfanabat arreptitium , de corpore exire dÊmoni prn?-
cepiftet jnifiincorporefuiflet? Hunc namq^ moduni loquendi : Exi ab
homine fyiritm
immunde ^ non ad operationem tantum
j
fedadperfonam
demonis in corporeexiftentis
> &operantis dirigi plane conftar .
Quarum
locutionum fbrmulce extant Matthî 8. Marci ^.Luca: 8, Vnde non folum
verum eft de fpiritibus loquentibus, vt dicitur Marciî. &
Lucs
4.
fcihcet^,
Exihant d&monia d multis clamantia, & dicentia
.-^
Tû esfilius
Dei
. Sc
Adtuii
16. dixit Paulus fpiritui : Trdicipio tihi innomine lefu
exire êa^ &c
dicitur,
qaod exijt eadem hora . Sed etiam de fpiritibus non loquentibus :
Rc patct
Marci
9. de illo diemone
,
qui allidebar puerum , &cogcbat
fpumare
,
&
proijciebat inignem, & in aqaam,& tamen non loquebatut
j
quia erat
fpi-
titusmutusj&furdus, ficutChriftusdixit illi: Exi ah eo , &
amplius ?ie
introeas in eum . Poteratne clarius Chriftus explicare, ac
demonftrai-e,dx-
monem efte in corpore fectmdum fuam fubftantiam, &
exiftentram ?
Si .n.
cantilim in corpore fuam habuiflet operationem , vt dicunt
quidara
%
cnm^
:.::j: ... poffit
f
> Art. II. In orditte ajct Malcficos
. ^
^
pofTic operari in corporc etiam manendoextracorpus>
Chriftus tantitm-
modo
pr^cepillet
<la:moni, ne ampliiis noceret horainijnec vfus fuillct illo
verbo : Exiab homine, necintroeas : qu.e verba cx vi propria refpiciunr
dei-
monis
fubftantiaiTi , êxiilentiam , ik
non puram opcracionem : cum di'-
mon
po/Iic manerc in corpore<lefiniciue,S<: iiullam fcnfibilem eiiiccre opct-
lacioncm
. Sic generalicer qiundocumq-, agicur de fanatione arrcpcitioru
dicitur, quod cjciu^jcur d^monia, vc habetur Macc. lo. Dedit Difcipults fuii
potesiatem fyiyitHum
immundorum , yt ei]cerent tllos
;
qui neuciquam eiyzi
diccrentur, niii prius inrra corpus cxiftenriam haberenc . Quam veritatem
docec Toftacus qudH. ii^.in c/ip. 8. Matthd ,
Scocus in i. d. i.
q. f.
Cr/.
lofeph Angles ibi
qu&fi.
?. dijfic. i. cum coca Scotiftarum Schola . H.-KC dc
darmone . Qui maiora viderc cupic,Iegac Delrium lib. i.
Difquif. Mas.p(^
/orWjTheologos in i.^vbi de ylngelis , Pelbarrum tom. i. Rafnrij. ver. Dp^
tnon. Mallcum Malcficarum, Anm.de natura ^rfw7;,Compcnditim Ma*-
ief! Guaccij, ac caiceros fupra in hoc arciculo allegacos
.
ARTICVLVS 11,
De
Makficis ,
vt
caufh Malefciorum
.
CErciffimum
cft apud oranes ,qui de raaleficijs percracianint , vt male-
i o i.
ficium aliquod perficiacur
,
pr.iy:er diuinam permiilionem de qua in-
-^^f^^jeficium
fca art. 4. & diaboli opcracioncm , de qua fupra , requiri liberam hdmfilis ^^'"'f , ^f-
ex malicia m illud confencientis voluntatem,line quaopus maiumeciam a
^/,/:,;_
-
Deo permillum , & a daemone confummacum maiehcium dici nda poceit .
fentientii
vo^
Ex
quo cencaciones, morbi, calaniitaces, c^ceraq; mala, quibus darmon per
iHntas,
feipfum San{5tosinfequicur,vcS.'Iob, S.Antonium,6:alios,ficut&tormen-
:.
''"'^
ta, ac puniriones, quibus aliquando in hac vica aliquipeccatores iniqui tor-
qucncuc , vc Saul , & nonnulli tyranni , non maleficia , fed opera diabolica
vocitantur; & Sandi, & homines illi iniqui ijs affedi haud maleficiari
, fed
^^*" ^*^**^*^?'^*
vexaci dicuntur : namlicet omnes maleficiati fint vcxati ad.Tmone; non
tamen omnes vexati a da?mone funtraaleficiati. Quare ad perfcdlionem
operis malefici nonfutficit,dsmonemidmalumcfificere,- fed neccfte eft
,
homincm maleficum libero arbitrio
, & malitiofo confenfu
, &voluntatc
determinata ad illud concurrere , vt ex operatione diabolica , .& humana
cooperatione eius coafurgat integtitas, vt teftacur Delrius
Difquif.
Magic*
iib. ^.par. i.q. i.hvas(t\<imstrai. de Confefs.malefc prdtud. i. i. & ^. dc
communiteromnes, qui de maleficijs tra^ânt ^
.
I.
Hl
autem Malefici a DiO!toribu$,iqui de inaleficijs tradant, vatijsno- 1
02.
rainibus iiifigniuntur-, prouc fimt vacia eomm ftadia , in hoc tamen
Maleficorum-^
vao omnes conuenientes, quod maleficijs exercendis
,
quibus ope daemonu varia nomina .
alijs
damnum paratur, operam nauant
.
D 2
Magi
j
1 Par.I. Cap.II. De Exorc (ckiitia prajclito
.
Magi vocantur obabftiiifam rerum naturalium
, dc
effeduum mirabiliu
notitiam, quam prpcfeferunt . Venefici : quia veneno homines
, & anima-
lia inficere, &interficere confueueiunt . Incantatores : quia verbis, &car-
minibus opera magica perficiunt . Sortilegi ob fortilegium
, quod vniuer-
faliteracceptumomnesdiabolicasarres compledlirur . -Sortiarij obfortcs
immiflasincreaturas. Sags a fatis agendo , autfagiendo: quia in oi?icio
fatis
, 8c
nimis agunt , nimiaqi fcire dcfiderant . Strige* ab aue Poetarum..
fabulofa
,
qu nociurno tempore infantes necare
, &c
rapere, eorumqv fan-
guinemfugere, & abforbere dicitur . Lamiae a beftia monftruofa
, qure foe-
tus dilaniate creditur PharmaceutritE a Virgilio : quia pharmaca fiue no-
xia, fiue proficuafanis, vel iegrotis propirare folent . Et communiori vo-
eabulo Malefici a malefaciendo : eoquodftudio, operatione
, dc conatu
malis inferendis infudanc; nec aliud magis auent,quam impcllente,& ope-
tante demone maleftcijs non folirm homines, fed &: alias creatuias,qux ad
homines fpedlant, inficerc, ac diuexare . vt habetur 16*
q.
f
. can. Nec mi-
rum . &L. Nemo . Q. de malef. &mathemat. dc ita eoscommuniter appel-
Iftt vulgus.
^r^/^ S T J O L
ûibus modis
Mdlefici
concinnent
fuA
malefcia.
R'
Efpondetur, Maleficos varijs modis, operante da^mone , fua malefici^
concinnare : qux omnia ad triplex^maleficij genus rûocaripofliinr^
nempe ad Somniferum,^ Amatoriumj & Hoftile
.
Somniferomaleficiohominibusdamnum inferunr Malefici, dum eos
roj',
potionealiqua, veImaIocarmine,aut certisrifibusfoparanc, vt interea.
ftr
mahficm
eis vencnuminfiindantyvel infantulosrapiaiKj aut necent , vel furtim quid
[omniferu quid
fubtrahantj vel ftuprojadulcerioue aliquara mulierem contaminent . Quod
eperemur
Ma-
faciunt interdum Malefici, & fieri poteft naturalibus fopiferis venenis . De
^"*
hisplurimaexempla congerunt Binsfeldius de Confejfionibus malefc. p.
i.
concluf.
f.
Remigius/i'^. i. cay. 4. A&monol Dekius/;&.
3./?.
r.
Drfquif ma-
gic. qu&H. 2. 6c patet exeraplo, quod narratur in vita Di Bernardi lib. 1. c.6,-
nam ibi tot annis adiacentem maritum incubus vxorisfefellit
, quodêo"
dormiente fadlum oportuic. Simile mihi enarrauit annoDomini
164^.
quêdam vidua,qux viginti9&: amplius annis a d^mone incubo vexata eratj
qui fingulis nodibuscum ea.cacnaliter , acfi matitus eiusefteccommifce-
batur, loquebatur, ac familiariter conuerfkbatur ^
imo ,<vt ipfa dixir, nodiv
in cameram quandoq-, introducqbat Magos , ac Maleficos
,
qui eam com-
priraebant : & dum maritus adhuc viueret , &c
cum ea in eodem ledo de-
cumberet , eo dormiente daemon incubus forma viri aftumpra illam cuius-
,r.:^.i libetgenerisfpurcitijs carnalibus f^dabat; quod non itk faciledaemonii
_n

affecutus fuiflec nifi pcius. iilius maiitum fomnifcio
maleficio
foporaf-
N.ûA'
fet:.. .:
'r.i'
Blak-
Art.II. In ordine ad Malcficos.
55
M
$. I.
Aleficioamatodohominesafficidicuntur dumdasmonefuis ma-
104.
leficis philtriS)
& poculis amatorijs operantCjad impurum amorem
Malefieiim-3
tam valide fledluntur , vt non amare, fed furere videantur . Quod darmone
nfnatoriii
qiJt
perficere pofle, diuinas teftantur fcriptur^ . Ofes^. Hottis humani gene- eperetur iriht-
ris vocatur fpintus fornicatioms : quia poteft incendere hominem ad libi- miniius
.
dinem , non tamen cogere nifi volentem j vt explicat Caflianus Collat.
7.
cap. î. Nahum.
5. Propter multitudinem fornicationummeretricis
fpeciofa
,
&
grata , & habentis
ma/eficia . Quod de maleficijs amatorijsreae inter-
pretatus eft Francifcus Ribera . Fere fimilia verba funt apud Baruch in epi-
flola leremiA. 8.
verf. 42.
Idem Patres afleuerant , S. Irenceus lih. i. .9. S.Gregor. Nazianzenus
orat.ic).in laudemCypriani , S. Gregoiius Roman. Ub. t.Dialogorumc^.
S. Epiphanius /i^. i.tom. 1. contra htnref.
Ebionitar. Arnobius lib. i. contra
Centesj &c S. Hicronymus lib. 5.
Comment. in epiH. adEphef
c. 6. qui docet,
aliquos efle d;rmones amoribus, &c
amatorijs canticis feruientes
.
Theologi vno ore talem admittunt poteftatem , S. Thom. D.Bonau. Pe-
trus de Palude tn 4. fent. difi.
34.
Alphonfus a Caftro lib. 1. de tufla htxretic.
punit. cap. 1
5 . Michaei Medina lih. 2. de rÛafide in Deum cap. 7. & moder-
ui omnes fequuntur .
Idipfum confirmant leges
, qus fub grauioribus penis pocula amatoria
vetant . /. ConHantiniana. Eorum. C.de Maleficisi& Mathem. L.^.^.Adic'
Bio.
ff.
Adlegem Corneliam, de Sicarijs . & L. Si quis aliquid. . Ahortionis
,
aut poculum amatorium .
ff.
depenis . Quibus aftipulantur omnes lurifperiti.
Idem teftantur PhiIofophi,Medici,ac Poetas
, quos omnes videre licet apud
Delrium
Difquifit.
Mag. lib. ^.par. i. qu&ft.
5.
vbi etiam explicat modum,
quo huiufmodi foimantur malcficia, &c efFedlus, quos daemones in horaini-
bus operantur, ad quem remitto Ledlorem
.
.
"
.
II.
HOC
vnum non reticendum cenfeo; vz. quod in ijs operationibus
YoT
magicis quantumuis efficacibus , numquam voluntas
, feii liberum
p^y
maleficm
arbitriumpoteft cogi. Nametfi diabolus poilitmouere corpus,turbar^
amatorium nS
phantafiam
, 8c
medijs fenfibus internis , ik. externis in intelleftum cogita-
poteff coî vo-
tiones
excitare^ tamen non fic mouere voluntatem poteft, vt in fuo adtu co- IStas adatnA*
gatur : quia implicat contradidtionem, illam efie liberam, &
tamen quoad
^f*f^
adum fuum iiiteriorem cogi, vt erudite docet D. Bonauentura in t.difi.is.
par.i.qu<zEi. '^. &:fuftinenr communitcr Theologi . Siquid enimvult,ex
hoc, quod libera eft, libere vult :
^
fi aliquid vult , voluntarie vult . Si au-
tem cogeretur, aliquid fciuiliter vellet, & inuite vellet,
&c
fic fimul , &fe-
mel acftum haberet liberum, & feruilem
s
voluntarium,
&c
inuoluntarium

quod eft impoffibile . Ideo totum, quod facit veterator ille,eft,Iiberu arbi-
D
5
trium
- '
5
4
Par.LCap.n. De
Exorc.fciemia prasdito
.
triuin allicere,
&c libidinis pabulii miniftrare per concupifcentiic
motus>&:
cogitationes intrinfecus commotas,
& excitatas
.
Vnde fi quis per maleficium amoris indudlus. moueatur ad aliquam mu-
lierem concupifcendam
, eamq; in fponfam ducendam , matrimonium te-
nct
,
nec poteft dirimi
: quia licet ibi fucrit indudtio , non tamen iU fuit
coadio
:
Adus enim voluntatis
, quo prêftitit confenfum fuit liber
,
quod
(umcit ad validitatem contradus ..
. IIL
TTOftili maleficio quot modis
, putas , fxuit in homines furcns eorum.
1
06.
JLjL
inimicus, qui nomine
Ahaddon Hebraice vocatus, Grarce Apollyon
y
Maleficmmt
Latine
Exterminans dicitur ? & re, &: fadlo talem fe exhibere defiderat, ge-
J^
,
^
ncralia in bonis anims,
& corporis,
& forrunje exterminia inducendo, ho-
Sw
'^^'
ftilibus,maleficijs,autdamnum
inferendbus,aut aptis interrc,aut ideo adhi-
^
'''"
bitisrVt inferatur
:
dum a6lu,potentia, &: intentione hominem a facie terras
exterininare,feuvtexpIicatS.
AntoniusaPadua/^r?.
24. extra terminos
vitAAternA ponere comimi:
;
quodpr^ftatmulriplicitec.
Keeet Anim* .. Primo enim dajmones.animam maleficijs aggrediuntur, dum errorera iii
intellje6tum,involuntatemodium, in Hiemoriam obliuionem inducuntj
Suarez lib. 8;.
vt docet.TQ{h.tiis in c. S.
Afatthai
qufi.
111. Damones, 2.it,fiintvalde inui-'
deAngefis. c. diy &fumme
de/lderant nocere homini ; ideo exinuidia tentant euminducert
ao. num. 8.. in peccatum, ne ajfequaturbeatitudinem; quod intellige tentant,fiue per feip-
fos, fiue per Maleficos .
Corpori damtm
Secundo
fi
nonpojfuntanimi& nocere-, faltemtentant damnacorpori inferre ,.
infen vt profequitur Toftatus -, quod vt plurimum exequuntur per fuos Symmi-
ftas, nempe per Maleficos, qui hominibus nocent , nunc deuouendo ,
ideft
d^moncm in brutorum , vel hominum corpora lola imprecatione immit-
tendo, vt pluribus exemplis Remigius lib. 1,
cap.s>. & 10. dcmonolatri& con-
firmat. Nunc viros, ac mulieres male afficiendo : Ethosquidem genita-
Varta tn
yftt.
lium languedine, retra<5bione, abfconfione, fubtradtione, caftrationcfemi-
matrtmonif
.
^^^ exficcatione, intrigidatione
, &C
fpirituum vitaliura ad membra genera-
tionis prohibitione : Illas vero muliebmm locorum ardtacionc, obfcrrn-
tione, dilatationCj matricis indignationc,& concubitus horrore : Vtrofque
impotentiacoeundi, odio reciproco , impedimento contadlus , cohn;rentia
mutuacanummore, varijfquemodis. Dc quibus Paludanus in
^. difl. ^4.
quttfi.i.art.^. Petrus Gregorius in Syntaxi Artis mirahiHs tom. i. l/h.j..
c. 7. Audtores Mallei Malefic.p^r. i.
q.
8. Binsfcldius traci. de
Confeffioni-
bus
malefic. par. i. quafiionis , concluf.
6. & communiter Theologi m
4.
difi.
j4.
C.anoniftje i tit. de frigidis,& malefic. & dist. ^^.q. i.c.ft
perfortiarias..
.
IV.
? TNTuper d?monum ope Malefici ,
ac Striges ml
ititimmikM',.
*-
bus^bortas >,vel vehementiffimos partus dolor
ieribus
vterum gerenti-
ores mittunt
: vt hnbetut-
L^fi
Art.
II. In ordiiie
adMalcficos.
,55
L.fi
quis aliquid
. .
qtti abortionis .
ff.
de penis
. &L.pregnantem . eodem
ff.
Aliquando
lac mulierum ita deficcant >
vtetiamfi maturos
edanrpartus,
tamen illo femper carent> Quod etiam operantur in fltmellis
animaliumj
vt
cxemplis
confirmat Paulus Grillandus tra^. de Sortilegijs queH. 6. Tan-
dem
mileros homines varijs.Tgritudinibus vexantjdolore capitis,dentium*
pectorisj ftomachi, vcntris, renum, membrorum debilitatione, neruotum
attractione, carnis tumefactione, hydropifi
,
paralyfi, ipfaque morte , vt fu-
pra profecuti fumus mm. pi.
&
[equentibus . Maxime autem,ac fajpius no-
cent infantibus
j
quia hoc fecuriiis prcftant , cum illi eos de ofTenfa
, & dc-
Jicto accufare non valeant . Hos autem nunc fafcinationejnunc ftrigationc
c medio tollere conantur ; vt teftanrur Dclrius
Difquifit. Magic. lib.
3. 3.4.
fetl. I. ac Bartholomarus Spineus Magifter Sacri Palatij
q.
8. de Strigibus^
$. V.
TvErtio
Malefici poft perturbatas animas, &Ixfa corpora \w bona fbrtii-
nx graftantur pra'cipue per incendia
,
quas excitant in domibus depo- 1
08.
ncndo gladium , ha(tam
, fcipionem , linteolum >
quo inuolutê funt minu- Inhnis
fortu
tix quxdam inftar f^ni diftecAijaliaque id generis ignis, &: caloris cxpertiaj
*
exquibuspofteaflammaprorumpens inextinguibilis cito icdes abfumit,
quicquid domeftici in contrarium nitantur^* vt certiffimo exemplo
cuiufda.
lanasNigrcr Armacurianc confirmatRemigius lib. i.cap. i^.
demon. Vel
ijdem a d.mone ollam plenam ignitis carbonibus accipientes , eam in do-
mos,pagos, &oppidainuertunt, vt breui tempore confumantur( Sicuc
Oppido Schiltaco in Heluetia intra hora igne consiipto accidit)vc referunc
Erafmus in
Epiflolis ,
&Lycofthenes in prodigijs . Ex incendijs coUigere
licet, quid poftint in tcmpcftaribus, grandinibus, nebulis,pruinis,aquamm
diluuijs, inundationibus,fubmcrhonibus , bruchis,vermibus
,
pefte >
fame
j
alijsq; publicis calamitatibus excitandis
, quorum omnium exemplis abun-
^^^^s Bjnsf.
dant omncs Aucrores, qui de Malchcis , ac maleficijs tradtant . Rationem
j/cc
**
reddit Toft.
in c.
8. Aiatt.
q.
1 16. Tanto , ait , ardore d&mones hominibus 0-
cere defiderant
, quodfi nonpoffum nocere eis
infeipfis ,faltem volum nocsre in
quibufcumq; rebuseorum-.
. VI.
R(Edi6ta omnia Magorum , ac Maleficorum deteftanda crimina coni-
plectitur , deteftatur , ac pa;nis debitis expiari iubet Innocentius VIII.
I
Op
Bulla
fequenti, qu merito hic eft defcribenda pro incredulis,qui huiufmo-
Crimina
Ma^
di Maleficorum facinora intoleranda negaut
.
gorttm^ puniri
Sane nuyer
,
inquit,
adnoflrum nonfine ingenti moleftiaperuenit auditum
,
^**}^* InnHtn-
quod in nonnuilis partibus
AlemaniA fuperioris , nec non tn Moguntinen. Co-
^''" VIU*
lonienf Treuiren. SatXhurg.
&Bremen. ProuincijSi Ciuitatibus, terris, locis,&
diecefibus complures
vtriufq; fexus perfona proprU falutis immemores, &-a
fide Catholic/i deuiantes cum damonihtts incubis, &jfuccubis, acfuis
incantatio"
D
4 nibus.
P
j
6
PartJ. Cap.IL De Exorc.fcientia pracdito
.
tionibHS ,
carminihus , &coniurationihHS
, alijsj^ nefandis ftiperfiitionibus
, &
fortilegijSi exceffibuSi
criminibus, &deliEHs,muhefumpartus 3 animaliumf^tus
,
terra fruges
, vinearum vuasy &arhorum frutlus : nec non homines, mulieres,
fecorOy
pecudes , (^ alia diuerforum generum animalia ; vineas quo^ pomeria
,
prata, pafcuai
blada, frumenta, &alia terra legumina perircfujfocari , &ex-
tingui factrcy &procurare; ipfosj^ hominesy mulieres, iumenta,pecora, pccudes,
ânimalia diristdm intrinfecis, qukm extrinfecis dolorihus , &tormentis
ajfi-
eere, &excruciare, ac eofdem
homines, ne gignere > & mulieres-, ne concipere
,
viros^ ne vxoribus, &mulieres, ne viris aûs coniugales rcddere valeant, im-
pedire i Fidem pr^terea ipfam,quam in facri fufceptione Baptifmifufceperunt,
ore facrilego ahnegare: yiliaj^qudm [Aurima nefanda, excejfus, &crimina
',
inftigante
humani generis inimico committere
, &
perpetrare non verentur , in
animarum fuarum periculum, Diuinx Alaiefiatis
ojfenfamy
acfcandalum plu-
rimorum,0' cdLt. Pofteahuiufmodiaiminofosdebitas fuis criminibusp^-
nas foluere praecipit
.
Qua maleficia Malefici , ac Sagae perficiunt demonis ope aliquando per
feipfum operantis
j
Aliquando mcdiantibus rebus naturalibus . Cum per
feipfum
operatur , tunc Exorcifta remedijs fpiritualibus , cumpatienseft
bene
difpofitiis iuxta regulas infra explicatas
,
poteft toliere , ac deftruere
maleficium : At cum in maleficio adhibita fum: media naturalia, feruanda
funt>qux
traduntuj: articulo fequenti
,
A R r I C V l V S III.
nmonln ma2
^^ Rehus Ndturibus
j
vf
funt
caufa malefciorum,
leRcijs vtitur
,

,
n-
/- > /-
1 t.
rebus
natura. i*^ Vatnuis communis humani generis holtis fê hne rebus naturah-
libus
.
\J^
bus homines diuerfimode Icedere confueuerit
v
iW^s tamen femper in
Velut
^^^-'
maleficijs vti, quandocumque alicui malefaciendo operatur , in-
Caufis
natura.
comperto eft . Quas vult a Maleficis adhiberi ,. vel vt caiifas naturales : vok
fj^*'*
,. vt caufas moraks
.
<:aufis moratf^
^^'
^r^
s T 2 r.
SlUAnam
fint eaufk
naturaUs maleficiorum
,
Caufa natura-
XJ
Efp. caufas naturales efte omnes illas, quas
nocendi vim a natura ind^
Its vim habent j\.
tam habent, &naturaliter agunt in eum,cui vel ingeruntur inrerius:
nocendf ana- velexteriusapplicantur. In confello namque eft ,
dêmonem non fempei:
tHra,
praeftigiose, fed f^piiis vere, &realiter operari, prxcipue cum inhrmitates
y
iuibus
dmon
incendia, tempeftates,& id generis mala excitare
defiderat .
Quod duobus
vm#'.
niodis facere confueuit : Altero per motum localem ,
quo inferiora
corpo-
velpermotHm
ra Angelis parenf, vt docent D. Auguftinus Uh.
deDiuinat.
d&mon.c. 3.
&
*omem
i
^^ ^
^-^^
^^ ^Trinit. cap.j.
8.
^ 5?. D. Thom. Sotus,
Vi6loria,
Angelus,&
alij telatia Delriq iib,i,JpifqtiifMastc.qHAH.B.
Altero pec
alteratione>,
aCtiUtL
Art. III. In ordine ad Res
naturaies .
5
7
ad:iua pafTiuis
applicando, qui modus ipfi facillimiis
eft . Nofcicenim^
rerum
omnium ,
qux in mundo funtj vires fympathias
, antipathias homi-
nibus ignotas,
ipfi notiffimas; & ideo illa fciigere folet
,
qua: optacum ctfe-
<aum
producere polTunt
. Si perturbationes in animo funtexcitandE,6(:
morbi
m corpus immittendi , fcit
,
qux res naiuraiis phantafmata commo-
uere , turbare imaginationem , infanias
, (k
deliria caufare valet : quce hu-
mores vitiofos agitare , inquinare fpiritus animales , detrudere neruos
, dc
geneiare paralyhm, epilepiiam, febres phreneticas, c^terasq; infirmitates
.
Nofcit^quomodo apte apphcari debeant
-, cum optime fciat
,
quid vniufcu-
iufq-, valetudini noxium, aut commodum fit : quo loco , tempore , circun-
llantijs debeant adhiberi : qua arte corporibus vcl fecundum totam fuani
fubftantiam, vel fecundum ipfarum partem fpirituofam
, & maxime effica-
cem clam ingerendai fint : quasnam morbum , & dolorem in aUqua corpo-
lis parte determinata aUjs larfis , ahjs iliiefis excitent ; cum fint multa vene-
na
,
quÊ a tota fubftantia habent faculcatem ledendi afiquampartem, vc
Medicis manifeftum eft . Nofcit deniq',vbinam locorum lateant ill?
,
qui-
bus opus habet ; & eas vndecumq-, & a quocumqj vult, maxima facilitate,
Sc
celcricate aiportat:, &applicat , earumqi virtutem auget , vc earum auxi-
lio
illa peragere queat, que (olius natiu"^ operatio
numquam efficeret
.
.
I.
HO
C autem D?mon pr?ftat,agentia naturalia fumendo vt inftrumen-
ta^
vtdocetD.Anâ^. lib.de
Gefjef. adlit.c. 17.
Inftrumenti vero
condiiio eft , effecStus non tantum naturali fu^ virtuti a?quales , fed longe
excellentiores , & facultati agentis principalis a quo mouentur refpon-
dentes producere . Wndt ficut fecuris
,
qua* in fe virtutem habet fecandi
duntaxat, poteft, quatenus inftriunentum eft periti fabri, a quo fcite moue-
tiu* , ftatuim elegantem , aut menfam artificiofam pcrficere : Et calor na-
tiuus ,
qui eft in humano femine
, qua calor eft, poteft calefacere , rareface-
re, fcgtegare, condenfare
\
fed qua inftrumentum eft anims, ofia, neruos
>
&
carnem generare poteft-, ita caufs' naturales, quae fecundum communem
narurjE curfum nats funt aliquos particulares effe(Si:us producere, pofTunt
alios edere fuis viribus pr^ftantiorcs , fi a d^monibus applicentur
,
qui illis
tanquam notis inftrumentis vtentes, quoad fubftantiam, modum, vel cele-
ritatem admiranda operantur; vt bene docet Delrius loco citato
.
H^c tamen numquam naturx cancellos effugiunt
;
aut excedunr cauf^B
vimnaturaIenT,vtbenedocet D. Thomas i.par.q. iio. art.j.ad^. &lib.
$.contraGentescap. 103. Infunt enim reuera hi effedlus ipfis naturalibus
agentibus eo modo applicatis, quibus d^mon applicando nihil confert pr^-
ter conditionem , fine qua effedus idi non producerentur . Licet namq-, vi
rerum naturalium applicatarum vtaiur
, operatur tamen potiffimiimper
modum artificiofum . Vnde in ijs admirandis produ6tionibus nec fola adli-
uitas rei naturalis fecundum fe debet attendi , nec fola quoque fecimdum
fe d^mou/?applicatio;fed ambo fimul,ideft vis naturalis applicataa d^nKh;
ne.
Vel per alterit-
tioriem actiua^
pajfiuis appli-
cando .
III.
B&mon vtitur
agetibns natU'
ralibus vt in^
nrttmemis ,
112.
Res prAdiifa nS
excedunt natt^
rAterminos:vel
vim n^tHTttiS
C(tufA
,
115.
C*uf&
morales
funtres,cjuibi4S
d&mon 'vtiiar
,
vtfignis
.
114.
Signa malefi-
eiorum <
funt
fatfa,,^4ecep-
toria .
5
8
Par.I.CapJI. De Exorc.fcientia
pr^dito
.
ne^fecundum quod caufa inftiumentalis ijs operationibus eft res
applicata;
Caufa vero principalis ipfe d.xmon applicans . Tunc enim naturaliter
effe-
dus producitur, cum vtriufq-, cauf^ coniundae non fuperat facultates
.
Quare d.Tmon illas omnes rerum proprietates , virtutes,
& potentias na-
rurales perfpe6las habens ,
cum vult mala inducere, ea iubet a maleficis
adhiberi, qua; naturalem habent adlionem in ordine ad effecflus
, quos pro-
ducerc intendunt
y
& fic appHcari venena ad interficiendum , herbas ad fa-
nandum, pulueres, & vndtiones ad malefaciendum . Qux omnia a D^mo-
ne iubente, & Malefico operante rite compofita, cau(x vere reales,
&phy-
iicx illarum (^gritudinum funt
, 8c
appellantur : eo quod ahcui paftb appli-
cata proprie phyfice, & ex naturafua habent vim attingendi effedum
,
que
producunt, videJicet caufandi talem a-gritudinem
,
J^r^
S T 1 O 11.
Sltunam
fint
eaufg, morales
maleficmum ?
REfpond.
caufas morales maleficiorum efle res illas, qua- virtutem non
habent ex fe producendi tales efieûs
,
quales D^mon
, & Malefici
mtenduQcj atq;applicantur non vt cauf? phyfice.& reales egritudinum
ope-
ratione malefica immiffarum , fed vt cauf^ morales ,
vel faltem cauf^
, fine
quibus non, vtpote ilgna, &
fymbola extcrna
,
quibus pofitis Maleficus
d^-
monem inuocat; & d^mon ad Malefici placitum operatur . Cum enim d^-
mon in omnibus ftudeat Deum ^mulari, fignis mirifice deledlatur
.
Deus propria dudlus bonitatefigna qu^dam facra,quje facramenta
voca-
musâd falute hiimani generis inftiruere dignatus eft
,
qug fecundu Scotum
in 4.
^. I.
q. 4.
fiinc verx, &c
propria; caufa; inftrumentales morales grati^
,
non phyficit, ideft non ex fua vi naturali; fed ex virtute principalis agentis,
feii ex diuina inftitutione . His vero ita aftiftit, vt quoties adminiftrantur
,
toties p;ratiam digne fufcipientibus infundant : illosq; fpiritualibus donis
fan(5tificent iuxta propriam cuiufq; inftitutionem . Ita da;mon eius ^mulus
coniuiatus pro fua multiplici nequitig vult ad hominum exitium promo-
uendum , falutemq; euertendam, fenfibilia figna inftituere, quibus if. fem-
per afliftit, vt quoties a Malefico adhibentur,nifi a Deo impediatur,peragat
maleficLum , de quo ambo ex pa6to conuenerunt . Solet enim cum illo pa-
d:um inire , vt quandiu ligatura , ver. gr. fic annodata fuerit , vel quid tale
defoffum fub limine , aut talis imago igni applicata , tandiii talis perfona_.
fit maleficiata
j
aut qui tali porta domum intrabunt,vel exibunt, tali dolore
corripiantur : non quod illa vim habeant ex natura fua,& per fe producen-
di, & attingendi noxios illos eflfedus ; fed quod ex pa6to d^monem ad illos
producendos inuitent, &
difponant
, vt late Delrius
Difquif
Magic. lib. 6.
cap- i.felh
i.quATi.
3.
innumei-os cumulans Audtores .
Vnde non funt figna certa , & infallibilia
,
qualia futit Sacramenra
, fed
falfa, &deceptoria i quia d.Tmon inuocatus non fcmpei adeft, &:
nniltoncs
Maleficum irridet, nec vult ad votum illum audire; vel quia non potcftivcl
quia non permittiturj vel quia fic lubet
.
IHa
Art. III. In ordme ad res
naturales .
j
9
Illa tamen vult apponi, cum aliquid ab co eius minLftei- po(lulat> vt ficut
ûa dimen^
Deus in Sacranieutis colitur, ita ipfe in maleficijs honorctuu. Qnod Augu-
"vn^t apponi.vt
ftmus lib.ti.deCiuit.Deicap.G. aptedocet ijs verbis : Dmories , inquit, P^^
^*
honore^
illicmnturper variagenera herbarum > lapidHmi lignorum, antmalinm, carmi-
*"''
'
num , ritHum > non yt animalia cibis
;
fedvt
fpiritus fignis ,
inquantmn
, fcili-
cet h&c eis exhibentur in
fignum diuini honoris , cuius iyfi funt
cupidi .
Vnde
ad malefaciendum fepiiis non operantur etiam pluries inuocati >
nifi figna
padti ponantur, res nempe fenfibiles, puta cortices, hcrb.T> planta:,plumif
,
ofia, capilli,S: idgencris quifquiliaruni,vt hac raiione makfici fuam exhi-
beant feruitutem > debitumq; teftentur obfequium : vtdocent Leonardus
Lefliius lib. z. de Juji. &lure . cap. 44.
de Aiagia, dub. 6. Delrius loco citato .
Binsfel. Comment. m C. de
malef. &mathem. Au^lôres Mallei , ac omncs ,.
qui de maieficijs tradlant
.
.^V ^ S r 2 O 21L
AnfpeSfet
ddMedicum
,
velE.xorciH^m iudicare de rebus
naturalibus in maleficifs
adhibitis .
Dlco
I. Quando res naturales adhibentur
> vt caiifae phyfic? naturalitcr
115-
operantes, adMedicum fped:at iudicare de illis ,
ipfe enim qui de rc-
speîztad Me.
rum naturalium proprietatibus > a(ftionibus> vi > &:efficacia vnicuiq,-ad
j''^'^
'^'^
^'^*
fuos proprios>& naturales effedus producendos a natura ingenita difputat>
^
\^,
"*'*"
lentcntiam lerre dcbct
,
an naturahs virtus innt
(
puta huic minerah >
auri-
^^//^j^ adhibi,
pigmcnto , alumini> ijs herbarum radicibus, loiijs, capillamcntis, ijs aumm
roftuis, vnguibus, plumis, ijs animalium oflibus,peliibus,inteftinis,ijs oleis,
vnguentis,pulueribus> qu.t in ledtis, culcitris, veftimentis, aut domibus re-
pcriuntur > eorum
>
qui maleficio funt,affe6ti ) naturaliter inducendi talem
morbura
,
quo hic vir > aut muher laborat . Et an vi operantis naturx foli-
da, puta acus, lapilli, ofifa ex eorum ore prodeuntia in corporibus generarl,
in ea immitti, in qis retineri,
&c ex eis egeri valeant . Ha;c enim,& fimilia,
prout funtcauft
naturalesnaturaliter applicat^, & uaturalem operantes
eff'ed:um, ad Medici cognitionem pertinent, qui circa phyficam eorii actio-
nem taiiquam de re arti medicie fubiecta determinat, qua, qualis, &quan-
ra natiu'aliter efte poftit : Et ideo , cum talia repcriiintur , in quibus fubeft
fufpicio maleficijjipfi ofTcrri debent, vt ex fcientias Medicns conclufionibus
iudicct , an a tali re naturali huic perfon^ , vel loco naturaliter applicata
talis eflfectus
, qualis videtur in infirmo , vi naturcE , &
phyfica operationcj.
oriri pollit
.
tts,
f
I.
116.
Vod fi rem huiufmodi, qua maleiicij caufa efle putatur,cereat ex artis
fentlntiiferre
Medica? pr.Tjfcripto non habere d natura virtutem inducendi huiuf-
de
tnalefici ne~
modi niorbum
> qualeuimaleficiatus patitur ^tunc
negatiue fert gatiue,^ indi-
fen* rtifet^Mado*
;ii7.
Cum maleficia
funt induifa^
fer caufas na-
turales natu.
raliter operan-
tes
, fid&mdfu
nocere cejfaue-
rit , altquando
cftrari
poffunt
a Medico
.
ExperientiiU
conflat
.
NonfitprAceps
Exorcifia in iu-
dicio ferendo de
maleficio
.
60
Par.I.Cap.II. DeExorcfcientia praedito -
fententiamj& indirede iudicat efTe maleficiuni . Ciim enim iuxta fcientiae
medicie regulas direde declarat, ex hac herba, ver.gr. aliaue fimili re mor-
bum hunc naturaliter non pofle procedere, indiredle afferit i ilium aliundc
priPternaturaliter prouenire . Et cum caufam naturalem non habeat , ha-
bere prjEternaturalem
, feu liberam , dsmonem nempe opus maleficum
perficientem, eft aflerendum
,
.
II.
DIco
2. Pari modo quando res naturales in maleficijs naturaliter , ac
phyfice funt appIicatJE, ac naturalem operantur efTedium (^puta dolo-
rem in ftomacho, vel in capite,vel torfiones in toto corporej vt cum Jl Ma-
leficis d.Tmonis ope adhibita funt venena , aut vcnenaras potiones propi-
nat^, vel id generis in corpore immiflajfi infirmicates ab huiufmodi caufis
produdl.T a perito Medico agnofcantur , nec D(jmon ampliiis afliftat , fed
fponte, vel coadte per exorcifmos, ac prscepta ecclefiaftica, vel alia reme-
dia fpiritualia , de quibus infra , ab fcgroto totaliter recefTerit
,
quis non fa-
teatur, pofle peritum Medicum remedijs naturalibus huiufmodi curare
morbos ? Ratio eft : quia qux mediantibus caufis naturalibus proueniunt,
mediantibus contrarijs eiufdem ordinis tolli pofTunt . Nihtl enim e(} tam
naturak, quam lodem genere qpticqiiam dijfolui
,
quo colligatiim
ejfe
reêrttur,
L'
nihil.
jf.
de Reg. iuris
.
Experientia hoc docet in dies in multis a?grotis,quorum ^gritudines par-
tim funt naturalcs,
&c
partim tranfnaturales . Naturales prout ptoximc,
&
immediate a caufaproximanaturali , a rebus nempe naturalibus proue-
nire
dignofcuncur : Tranfnaturales vero prout remote, & mediate k demo-
ne oriuntur
,
qui per fe , vel per maleficos venena , vel alia huiufmodi no-
xia interius, vel excerius adhibendo, varias in corpore excitat infirmitates,
ad quas tollendas
(
praeter exorcifmos , ac prascepta ecclefiaftica , aliaq; id
generis fpiritualiaaperiroExorcifta ad caufam tranfnaturalem auferen-
dam remediaadhibita) regrotisquoq-, adMedicoseftconfugiendum, qui
fuis pharmacis vitiofos compefcere humores , caufasqj morbi naturales au-
ferre fatagant, vt fic facilius perfedram valeant confequi
fanitatem
.
Quare Exorciftje diligentilTime eft obferuandum, n^ feftinanter, ac praj-
cipitanter fuo iudicio, vel ipforum afflidorum di^lis acquiefcat ,
qui ne pe-
cunias impendant in foluenda Medico mercede , libentius , ac facilius ad
Exorciftas confluunt,
quos fciunt, fuum gratis pr^ftare
,
( vel faltem dcbere
praeftare ) auxilium . Sedcircumfpiciat caute,ac prudenter fingula perpen-
datj ac pra^ter figna certa,
8c euidentia, vel faltem probabilia,de quibus in-
fi'a2rf.
s-
obferuet etiam caufas sgritudinis naturales , de quibus compen-
diosc infra. num. iip. Quod fi fortafse morbum deprehendat abaliquaj
huiufmodi caufarum prouenire , ac omnino elfe naturalem , vel per caufas
naturales a d^mone immilTum , fuadeat xgrotis , ad peritos Medicos fuuni
habere recurfumj nec vllo modo fc intromittere debet in medicinis corpo-
ralibus exhibendis
: vt late infra
demonftratur vbi de Vrudentia in
erroribus
cauendis num.
3
06.
&fequentibus . S^pe
Ar.IiI. In ordine ad Res
naturales. Ci
hus
fit
natura-
lis ,
ijuod ars
Medicorum
tiS
/ufficit
eum tol-
lere
.
k
. III.
Sipe
camen ex accidenti,
Sc adiimilis ciicunftanti js contingere poreft,
j
j ^^
quod ars Medicorum non fuRciar, puta fi venenum fuerir validiffimfr,
Aliauando
ira vr ftatim totius corporis difpofitioncm inuafcrit : aut fi nimis diu cxpe-
tingit.etfi
mor-
(5latum fuerit , antequam Medicorum cura fit adhibita
, iuxta illud Ouidi)
lib. I . de remedi^ amoris
.
PrifJcipifs
obfla, fero medicina paratur,
Ouum mala per longas inHalnere moras
.
Sed propera nec te venturas dtjfer in horas
.
Aut fi fubie(5lum veneficijs infedlum , ita fit debilis complexionis
,
quod
medicinas vfq^ ad debitam operationem retinere nequeat , fecundum illud
ciufdem Ouidij i.pont..^.
Non efi in Afedico femper releuetnr vt <tger
,
Interdum doâ plus valet arte malum
.
Arq,- hoc etiam perpendendum, quod impij Malefici,& Sagx fieqnenter
venenis mirifice a darmone pr^^paratis , &c
porre<5tis vtuntur, que (ine dubio
efficacioris funt operationis
,
quam ea
, qu^ preparantur arte
, & induftria
humana . Quy venena folet d^^^mon non raro in congregatione, finita cho-
rea , diftribuere >
vtexmulrorum confeflione didicifte fatetur Binsfeldius
Comment. in Titul. C. de Aialef. & Mathem.
qus,fl.
6. concluf. i.
. IV.
DTco
3.
Qiiando Res naturales in maleficijs adhibentur vtcaufa; mo-
raies (vt plurimum euenit
,
quod folus d^mon virtute fua morbum
operatur ) ad Medicum non fpedtar de malefici js iudicare : Ratio eft, quia
maleficioperiscognitio non eft medicae , fed theologicaj fcientiae. Nam
Medicinay vt defcribitur ab Aurcenna, &
fnftinent c^teri Medici ,
eflfcien-
tia
, qua humani corporis difpofitiones nafcuntur ex parte , vnde fanatur , vel d
fanitate remouetur; vt hahita conferuefuri& recuperetur amiffa
.
Saniratis vero, & ^gritudinis qiiatuor caufas Medici affignant : Materia-
les, quiE funtfubiectum tiim propinquum , vt membrum , aut fpiritum
;
tum longinquum, vt humores, & eis longinquiora, elementa . Efficientes,
quae funt conferuanres , aat perniutantes humani corporis difpofitionem
;
vt aerem, aquam, efum, potum, euacuarionem,retentionem, morum^quie-
tem , fomnum , vigiliam : & alterationes in. diuerfis anni remporibus , re-
gionibus varijs, artibus
, &c
moribus , alijsque rebus , (\ax humano corport
fuperueniunr , arqj ipfum tangunt , liue fint , fiue non nnt contra naturam
.
Form.iles, qu^ funt complexiones
,
&virrutes,qu^pofteaseueniunc,&
compofitiones . Finales deniq; funt operationes . Ijs addunt caufani mor-
bos facientium abolitionema contrarijs fieri : quiaconrrariorum contraria
func medicamina
, 8c pro diuerfis raorborum caufis > eorum etiam medica-
tiones ex rebus naturalibus, fimplicibus> aut inter fe compofitir) puta nii-
neia-
119.
iuando res na-
turales adhi.
bentttr , vt
fi'
gnn , Medicus
non potefi reiie
mdicMretiema-.
lefic^s .
Cttufs, fanitam
tis,^ Agritudi.
nif naturalis
qhAnam
,
120.
MedicHs per/e
^ttid cofideref .
Non potefl Me-
dicusvt Medi'
cus eR , direcie
cagnofcere mn-
lefici* ,
lii.
^d Medicts nc
/peHat turart
maleficia , vt
maleficia funt.
6 a. Par.I.Cap.II. De Exorc.fcientia prasdito.
neralibusj herbis, radicibus, ofTibus. &corporibus folidis, liquatis, lixatis
)
& in maflam, oleum
,
pinguedinem redactis fumendas,
&c conficiendas va-
riari debere
.
. Ex quibus colligitur , Medicos nihil aliud per fe confiderare praeter hu-
raanum corpus ex parte, vnde fanatur, vel a fanitate
remouetur , Et hoc
fe-
cundum caufas plane fenfibiles , &:
coiporeas
, quas per medicationes fim-
pliciter fenfibiles, &
corporeas tollere debent
; &
per confequens, cum de
morborum cognitione agitur , illos nullam aliam caufam cognofcere polle
prêter quaiuor elementorum, humorum, partium fimilium, & inftrumen-
talium fymmetriam , "velametriam , feu moderationem
, & immoderatio-
nem, quarum illa fanitatisjhxc asgritudinis funt caufe intrinfecx . Infuper
regimen in comeftione,
&
potu
, electioncm aeris, euacuationem,& reten-
tionem, morum, &<quietem corporisi mutationes xtzxuvn, regionum ^ cas-
leraq; ex rebus externis extrinfecus aduenientia
.
Vnde fequitiu: > maleficiorum cognitionem ad eos pertinere non pofie
:
quia maleficia caufam habent intrinfecam
, & extrinfecam tam procrean-
tem, quam fanantem extra naturam corporum, nempe Daemonem &Ve-
neficum> qui in caufando funt infenfibiles : eoquod neuter perfequoad
iTiodiim cadit fub fenfu ,
vel phantafmate ,- idcoqj illorum notiiia per
principia fcicndc-e mcdicinalis haberi non poteft
*
qua: non fertur cxtra na-
turam corporum, totamqjhaurit a fenfu,& phantafmate cognicionem^mor-
borumq; caufas exquirit d fenfibilibus, non autem ab infenfibilibus, quales
funt dacmones : eo quod a
naturali philofophia fuafundamenta mutuatur
.
7;1L,^:>1V !;.(
:
'hi-
. V.
^ri
Dlcoi^.
Pariter affereiidum eft ad Medicos non fpedtare morbos malc-
ficos carare, aut maleficia foluerc : Ratioeft, quia cum ipfi nihil
flIiudnoi'int,quammedicamina apponerecontraria
j &:ea iuxta diuerfas
morborum caufas variare
,
qus a rebus fenfibilibus
, &corporalibus defu-
munt ( nempe fanguinem emitten<io, purgantia pharmaca adhibendo , vi-
ttus rationem, vel alia huius generis remedia a{Iignando,penfatis prius de-
bite caufis tum externis, tum internis, quas a fenfibilibus indagareconfue-
uerunt) iTialeficia aliquo contrario medicaminefenfibili curari non po(]-
funt : cumenim iuxta Ariftotelis doclrinam i. Topic. & 5.
Metaph, Coxr
trariomm cantrarie
fimcaufa
: abolitio caufarum morbos facientium opor-
tet fiat a contrarijs : tjuia contrariorum contraria funt mcdicamina,6<: pro
diuerfis morbomm caufis eorum variantur medicationesjldeo quanam ra-
tione raorbi malefici , caufa dnemoniaca fuppofita , a Medicisipfispoterit
depelli ? quarnam fanguinis emifiio? quae concoquentia
,
qux
purgantia
pharmaca ?. ûx vidus ratio, vel alia huiufmodi remedia erunt d-emoniaco
eiusmorbo contraria: cum <ia:mones fint fubftantix : SuhjlantiA
antem
mhil
ft
comrariHm: x Ariftotele in
Pofiprctdicam r Nulia crgo
procul-
dubiaccit medicina
,
per quara tales morbi tranfnaturales a
Medicis
pcr
TCi uaturalfcs auferri poffint
.
':.i'i Hanc
Art. Ui. In ordinc ad Kee
naturales . 6
3
.
VI.
HAnc
veiitatcm teftantiu Medici
,
quomm primus venit loanncs Fer-
nelius vir fane<io<3:i/Iimus, qui ad mentem Codronchi tam diferre,
&
Juculenter egit de morbis veneficis, ik eorum caufis, differentijs,
& cfte-
<3jbus , vt omneS/antiquiores
, Sc recentiores Medicos facillinije fuperaue-
rit, &
merito a quolibet ftudiofo, ac Chriftiano fcientia: medic;^ profellorc
fit
audicndus . Ille etenim has affe<5tiones apti/Iime tranfnaturam nuiicu-
pat : eo quod caufam arti medicje non obfequentcm obtineant
.
Hoc ipfum faepijTime idem Codroncus in medicina peridfTiraus docet
repetit,&
inculcat in fuis libris de FeKeficijs , in quoru pr.Efitionc hoc om-
nibus notum eSh voluit , cum dixit : Quid igitur mirmn ,
fi
pleriq^ doSliffiTni
Aiedici veneficos morboSi cum caufam extrinfecam tum pracreantem , tum
fa-
nantem
extra naturam corporum pojfideant , ignorare cogantur ; nec vl/am op~
portuaam
medicinam adhibere
poffint ? Hsc ille .
&c lib. 4. c. z. Experimur^
ait, remedia naturalia his morbis nihilprodejfei &Aiedicos
fruftra
laborare in
huiujmodi offeEiihus curandis . Quamuis enim
ipfi
intemperies adimere , C^ ob^
UmQuones
aperire noxios humores educere , &alia munia obire Hudeant
;
diXr
mones
tamen omnes Aiedicorum conatus irritos reddunt : cum non
fmant
mcr'
dicamenta efeElus fuos fortiri : êimorbos continne foueant , &caufas adau-
geant
. Et
poflquam huiufce veritatis rationem reddiditexprincipijs me-
dicinx
defumptam,concIudit dicens : Quinimmo
yfi
Adedici rerum ommum
naturalium ejfent
gnari , vt ^ngeli , &dnemones , &adamujfim mederentur
;
nibilominus maleficio affeîos
nequaquam per
feipfos fanitati refiituere pojfent ,
nifi
yirtus fuperior divnonibus maleficium efficientibus k Deo
ipfis
Afedicis
impartita ejfet
.
Huicfefubfcribit lubentifTimeinhacpartealiusMedicus Daniel Sen-
nertus lib. de morbis aveneficio induîs c. 10. fcribens fic: Ouibufcum^re-
medijs naturalibus tn morbis d
veneficia indnQis nemo certe fanitatem
fibi
pol-
Itceri
potefl : quia diabolus non
folum difpofitionibus Medicis vulgo notis vti-
tur ,
fed&ignatasintroducere poteFi . Et cum Medico ignotum
fiti
qmbus
modis diabalus ad nocendum
vfus
fit
, talia remedia aliquid iuuare , morbum^
vero pLtne tollere non poffunt
. Et fi Medici non valent morbos maleficos
curare
,
quomodo potenmt Exorciftas
,
qui per medicinas corporales illos
auferre tentant, cum ipfi fcientis Msdicx fint ignari ?
.
VII.
Dlco
s
Quamuis res naturales in maleficijs applicatre , vt caufa? phyfi-
car , ac reales fuum naturalem producentes effcdium , fint de Medici
cofideratione,
&
per confequens caru a(5tio naturaIis,prout talis eftjab illo
debeat cognofci & definiri : veruntamen prout a djemone, & malefico ap-
plicantur ex pa-fto ad morbum maleficum, aut quid fimile caufandum,non
funt de Medici confideratione
j
cum ea
,
qux dxmoais naturam , &
opera-
tio-
122.
Hoc tefiantur
Medici .
125.
R naturalet
etiam natura-
liter applicatA
a DAmone , ae
Maleficis , du.-
rante dimonis
operatione, non
funt de Medici
confideratipne .
Frobittur expe-
rientia ex tri-
bus diifis
.
Cencluditur
,
fpeCfartj ad
TheologuExor-
eifld cognofce~
rc , ac cwarcj
morbcs
malefi..
cos
.
124.
^luid agendum
a Medicis,cum
fufpicatw,ali-
quem
effe
mik-
le^cio
affeû.
64.
Par.LCap.II. DeExorc.fcientiapfseditb.
tionem fpedtant , Theologo diudicanda
remaneant
.
Quod ex communi experientia, quar tfia
probat, confirmatur
.
Primum
:
Has res naturales ,
cum
applicantur in maleficijs , non folum
fuum naturalem producere effe^bum, qui vnifcuiq-,
iuxta naturs vires com-
petit
i
fed vlreriiis progredi,
&c
maiora conari
,
quam virtus naturalis poffit
perficere . Quod manifeftum fignum eft d.Tmoniacae
poteftatis virtuti na-
turali fuperadditcE , cuius efTedtum non Medicus , fed Theologus difcei-
nere debet
.
Secundum : Has res applicatas, vtpIurimumaMedicis nonagnofci:
quia a d;rmone conficiuntur, & poftea Maleficis confignantur : vt patet in
pulueribus venenarijs, quibus vtuntur , cum aliquem malcficio afficere cu-
piunt . Nam fi Medico ofFerantur, definire, & afTignare non poteft, ex qui-
bus rebus componantur
, dc
rationem reddere
quare horum ali) fint atri
,
alij cineracei, alij rufi coloris : multominus, curater necem ,cineraceus
morbum grauem ,
rufus infirmitatem affcrar
, & albus conferat fanitatemj
3c
c6 magis, quare cinereus
, feu cineraceus ver.
g.
per vnum ex Maleficis
applicatus infirmitatem
,
per alterum necem
,
per alium morbum afFerat
,
eodem puluere contrarios efTedtus producente : vt teftatur Nicolaus Remi-
gius dmo;7o!Mb.i.cap.z.& 3.
Immo nec ipfe Maieficus hoc nouit,qui vir-
tutcs illorum ignorat
.
Tertium : RarifT?me, & ferc numquam res naturales , vt caufas phyficas
ad fuum phyficum effe^tum foJum produccndum in maleficijs applicari
;
fed preter folitum natun-e curfum aliud agere, Sc
operari , atq-, ideo apponi,
vt figna conuentionis, &C padî inter dxmonem, & maleficum .
Vnde fequitur , huiufmodi rerum applicationem ad Theologi Exorciftae
iudicium perrinere ,
vtpote iudicis competentis operam Maleficorum ; ad
cuius rribunal ft.mdam ab ijs,qui eoium vi infirmitate detinentur,aut quid
fimile nocuum patiuntur
.
.
VIII.
AMplius
ha:c veritas comprobari poflet ex ipfis aitionibus nediim rea-
iibus, &
phyficis, fedintentionalibus fenfibilibus
,
phantafticis
, &
intelligibilibus, ex quibus Medici non obfcure cognofcerent,quid, 8c quo-
modo res narurales agere,vel non agere valeant in da?mones;fed de his late,
ac diftindtediuiao opituIanteNumine tradlabitur tempore magis oppor-
tuno
.
Interim Medicos qu^fo, vt ciim maleficio vexatis opitulari vocantur,vt
moris eft, ciim ceteros egrotos inuifere folent, exequantur ea,quaf funt par-
tes Medici , non q\ix ad Theologos fpedtant . Nec intolerandum quorun-
dam Medicorum errorem fequi velint
,
qui fi femel alicuius egroti curam
fufceperint, & caspennt ei pr^fcribere remedia, qux ad eius fanationeni
c6-
ducere videntur, etiamfi latentemdajmonempoftea deprehenderinr ,
eo
quod in tollendo morbo laborant incaflum, irritaq-, funt omnia
pliarmaca ,
qux abipfis adhibenturinolunt tamen fateri maleficiumifed iu
pharmacoru
vfu
Art.IlI.
In ordine ad Res
naturales . <J5
vAi
anTignando, &
remedijs naturalibus applicandis
perfcueiant
', erroresqi
errori
adijcientes , non ceflant afgrotum a d^mone vexatum eo modo cura-
re
vellc,quofananduse(ret> fiinfirmitate aliquaacaufa naturali proue-
niente
corriperetur
,
quafierefit, fuum honorcm inerrorepcrfcuerando
lueri,
quem labefa(5lari, atqj infigni nota deturpari putarent> fi ceflarent ab
rrore ,
qui tandem cum ipforum fummo dedecore omnibus manifeftatur
.
Sed eorum femitas fequantur
,
qui hanc obftinatam in malo perfeucran-
tiam iuremerito damnant fua praxi conttaria . Nam, cum tales infirmi ip-
fis offeruntur : Primo omnia morbi fympromata , feu qux preter naturam
eueniunt, omnesq-, adus nempe obfefifionem, pofiefifionem, feii vexationc
diemoniacam , aut maleficium patientis attenta , exada , dc
iufto ponderc
librata meditatione confiderant,& obferuant . Tum illos ad principiorum
Medicorum normam,&: artis medicas rcgulas examinant . Inde quibufdan^
experimentis, quarnam fit caufa latens, explorant
j
quod facile afiequuntur
confiderando figna, qux habentur infra art. 5. Et cum inufiutos effectus
,
motusqi infolitos deprehendunt
,
qui a naturali caufa ortum habcre non
pofiunt , huiufmodi fanandis infirmis non fe amplius immifcent ; fed illos
ad Theologos Exorciftas
, &c EccleCix Miniftros remittunt , adquos fciunt
talium raorborura cognitionem,
& curationem pertinere
.
.
IX.
DIco
^. Quandocumqjresnaturalesinmaleficiis adhibenturvtcaufê
125.
morales, poteft Exorcifta maleficia tollere, ac deftruere per curatio- Exoniffa
p^
nem moralem, idcft per deftrudtionem fignorum
,
quibus padium demonis
'^^ jj"f^ 'o'-
cum Malefico initum adheret , nocendi alicui perfon.T
,
quamdiu fignum
^^''f
fî<*
w*.
durat : hxc enim curatio licita eft, 6>: reda , vt late probat Delrius
Difqutf.
-^^^
'
Jliagic. lib.
6.feEl.
i.
g,/?. 3.
Fatemurtamcnindubitanter, fine maleficorum fignorum deftrudione
ôJft*nt tamen
pofie morbos maleficos depelli, ac demones fugari . Et expericntia didici-
^'*l^fip<^ ^''
mus multos per pnTCepta dxmoni fada in nomine Icfu a quacumq-, daemo-
^''**'fi"^
/'"''
nis'vexatione perfede fanatos fuifie, nullo modo quarrentes
,
vel confulen
l^m deffruifioi
tQS quaererc,aut comburere maleficij figna^ fcd omni,quo potuimus ftudio,
g^
aclaboreconati fumus,Encrgumenis, acmaleficiatis fuadere,cosq-,inftrue-
re, vt maxime in Dei bonitate , ac liberalitate infinita , eiufq-, incommuta-
bili veritatc , ac fidelitate , nec non in vircute SanAiflTimi Nominis lefu to-
tam fpem fuam , ac fiduciam collocarcnt
i
ac Sandlre Matris Ecclcfi^ pote-
^^"^^^
f^'*?*
ftati fuis miniftris rradits ad effugandos da?mones , ac ffialeficia dcftrucnda
^
."
*
"'*'*''"'
ridem adhibercnt; ac pro virili dcvmonis tyrannidem, & aud.iciam concul-
carent
, vt late docctur infra par. 3.
Idcirco talem fignorum deftiudtione
ad d.Tmones expellendos
, aut maleficia deftruenda necefiariam non efle
,
afferere non ambigimus : quia virtus diuina , ac poteftas ecclesiaftica iti^
deftruendis
malefici s non dependet ab illorum fignorum deftrudlione; nec
vllam relationem habet ad talia figna
,
qus non phyfice , fed morales tan-
lum funt cauf^ maleficionim, Quod etiam pr^ltitit S. Hilarion Abbas
E
(vt
C C
Par.I.Cap.II. De Exorc.lcientia prasdita .
(\ttQknS.Hkronym\isinvitaeitis) cum qii^datn puella a diemone ob-
(eda ad eum liberanda delata eflet . Cum enim dcTmon refpondiflet Hila-
rioni : Exire me cogisy & ligatus fuhterlimen teneor : non exeo ,
nifi
me ado-
lefcens,qui terretidimiferit .
(
vtiq-,nifi ablatis fignis. malefici
j.
) Noluit S. Ab-
bas,antequa purgaret Virginem,figna iubere perquiri : Ne, inquit S. Hie-
ronymus ,. aut Jolitis incantationibus
receffiffe
ddrKonvideretur r am
ipfe fer-
moni eius accommodajfe fidem . Non quod inueftigare figna
malum eflet ;.
(ed fimpliciter noluit .. Oua abfoluta. locutione indicare videtur(vt
obferuauit
Suarez tom. i. de Religione lib.
4.
de SuperBit. cap.
1
7. num. i
S.J
non ex
necef-
ftate,fed
ex perfeEliori virtute
itafe gefjijfe,
acfuhinde non id
omififfci
quia ejjet
matumyfed
quia plus de Deo confidehat
.. Erat enim dignum tali virojVt altiori
l/irtutejC^ perfeîori modo dzmonis opera defirueret: &ideo de qu<xxcndis
fignis^
nort curauit .. Deinde fortafle Hilarion; metuebataliquodfcandalum, vt
fisnificant illa. verba t Nejolitis incantationibus
recejfijje videretur, iêd ne
aftantes
putarent, quod daemon nulfo modo expelli pollet, nifi deftrudlis ijs.
fi^gnis,.quafinoncfletaIiud remedium
,
puta pr^ceptum d^moni fadiunt
in nomine lefui quo dcTmonesexpelli poflent ; facile enim crederent , noii_
potuifle daemonemexpelli d Viro Sianto inuitnm>&: non ablatis fignis . Vel
iicendum,
quod noluit S. Abbas, illa figna prius qUcTri, ac deftrui, ne vide-
rerur ipfe dictis diaboli fidem pr^ftafle, qui negabat, aliter fe expelli pofle>
mft figno malefico deftructo ..
'
X*
^.
TÎco 7.
Quando res naturalis, fiue artificialis eft fignum non
maleffcif
}r
I J
'
fadi ,.vel faciendi y{ed primi pa6ti a Malefico cum dasmone initi , ft
.
*>f*
M^
fignum , feu chiroeraphum fit in poteftate dsmonis , non tenetur Malefi-
Vttens non tene~
o^ cji i.
m,
*r, adimone-
cus,cum adfgnammentemreuertitur, &:conuertituradDcum, illudqu?-
qu&rete chiro-
rere a d^mone , ac confignare >
atq-, dilaniare ; fed vt e dajmonis poreftatc-
graphum, quodi liberetur , fufficit
,
peccatorum fuorum veram , ac finceram ageue p^niten-
effineiuf pote- tiam ex. puro corde peccara deteftando , d^moni abrenunciando , ac toto
âte,
affeclu Dei mifericordiam, 8c
auxilium eius implorando : ita tradunt Arfe-
naleS. Inquif.p<^r. 10. ar. 1^1, Naldus verho D^mon nu. 1. & yerbo chiro-
graphum nu. 4.
Suarez tom. i. de Relig. lib. 1. de fuperff^. c. 1
7. nu.
4.
Sanchez.
in pracep. Decalogi lib. 1. cap. 40. nu.
53.
Simanch. tit. 6^. nu. i^.
dc
nofter
Lupus Comm.
S.
Inquifpar.
3
. lih. 10. diji. ^. Ay- 2. dl^c. 1.
Si tamen ipfeMagus, feii Maleficus apud fe chirographum retineat,
Maleficur p:
iUiufue tranfumptum,cogenduseftrumpere, autcomburere : Ira docent
j/iex tenetur
g^nchez lococitato , &c âldns verbo chirographumnum. 4.. (Kegiihrner .n.
tteffruere
,
vel
^
^^j^ aliquis homo Deo abrenunciat, ac d^moni fe deuouet/olent duo fiert
r^tâphulqMod
chirographa eiufdem tenoris, in quibus contincntur conuentiones,& pada
efl itt/uapote-^
^^^^^ ^^^^^ demonem
, 8c
Maleffcum
,
quorum vnum apud da^monem con-
Hate,
feruatur,aIterumapudMagum,velMaIeficum.) Vel finon
daturchiro-
graphum ( vt puta fagis ignaris,. &:vilis plebecuL^cj datur aliquod aJiud
ugnumfadum,vel confignatu propria manu ipfius fagiE,& ab ipfo d^mone
aliqua
Art.III.
In ordine ad res
naturalcs
Cj
aliqua nota confirmatum , kdi duplum : ita quod vnumextat in poteftatcj
d^monis : alterum
in poteftate fagê, vt fic per hoc fignum extrinfecum c6-
tinue
teftetur, ac proteftetur , fe femper ratam habere, ac firmam abrenun-
ciationem
Deofadlam,ac deuotionem &
venerationem d^moni exhibita:
ac per hoc externum fignum , internum voluntatis a<5tum in djmonis obfe-
quium femper profiteatur . Ita etiam mihi cnarrauit incidenter quidam..
folemnis Magus do6ti{Iimus,cum quo(Ex mandato Reuerendifs. P.lnquifi-
toris illius Ciuitatis, vbi ipfe morabatur , vt ab erroribus illum reuocarem
,
^
ad fanam mentem reduceremj integro menfe difpucaui
.
Quare licet Magus , auc Maleficus non teneatur , fcripturam , vel chiro-
graphum,feu aliudfignum exiftens inpoteftate dxmonis requirere \ d?mo-
ne, vt fcindacur, ac deftruacur, vt dicunt pntfati Y)l>.
\
tenetur tamen illud,
quod
eft in fua poteftate, refcinderc, ac deftruere ; vel tradere Confeirario
fi
p^nitentiam agat in foro internoi vel ReuerendifEmo P. Inquificori, fi m.
foro externo, vt per huiufmodi traditionem excernam,coram Ecclefia: Mi-
niftris internam teftetur d^moni abrenunciationcm-, ac veram, &
finceram
ad Dcum proficeacur conuerfioneni . Nam mancnre, ac durante caufa mo-
xali pa(5li, ac comientionis diabolica:, manet, &
duratpa6tum,6cconuen-
tio :
Quod incellige
, quando fignum eft inpoteftate Malefici , aut Sa^re^
jiecillud
deftruere vult.
. XI.
DIco
8 .
Quandocumq*, res naturales , vel artificiales, vt figna adhibita
j^-
in maleficijs, funt in poteftate Malefici, aut Sagce,ita quodpro libito
MaleIciuL^
fuo poteft illa tollere
,
acdeftruere
, illud maleficium dicicur temporale :
quado dicstHr
quia poteft tolli, ac deftrui opere humano,feii induftria humana : Quando
temforale,
vero figna, feii inftrnmenta maleficij non func inpoteftare Sag*e,aut Male-
fici, ita quod non poteft illa tollere , ac deftruere ad fuum libirum
, fuamet
induftria,&operchumano; fed necefle habet pro dcftru6tione
recurrere
ad d^monem, tunc maleficium dicicur perpetuum, etiamfi pofiic a Deo au-
ferri
,
vel ab Angelis , vel a MiniftrisEccIefi^ , vel a Chrifti fidelibus
pcr
fidem, vel ab ipfo d^mone : Dicicur enim perpetuum , nosi refpecû Dei
,
QMandodiciu
vel Angeli
, vel Ecclefias , aut credcntium in Chrifti nomine, vel ipfius dje-
^ttrferfetHHm,
monis; fed
refpe(5tuhumanae induftris,&potentix:quia humano
opere mi-
nime aufeiri poteft : ita latifTime docec Toftacus g<e/?. 5)0. in cap. 19. Mat-
thsii cui fe fubfcribit Lupus
far. 3.
Cowm.in Editlum S.
/nquif. Itb. 20.
diTl. 8. ar. 1.
diffic. 5
. Vnde in maleficio matrimonij
,
quando maleficium
durat
per criennium,cenfeturdifioIucum matrimonium,vt habetur in c.lau-
dabilem,
&c. litterA tu extra de frigidis j &maleficiatis : tunc enim malefi-
cium cenferur effe perpetuum eo modo, quo di^tum eft
,
2 jiRTl'
6 S
Par.I.Cap.II. De Exorc.fcientia
prardito
.
ARTICVLVS IV,
De Deo
,
vt caufa maleficiorum permifjtua .
-
^^
Vamuis d?moniim valde magna fit fcientia, ac porentia,&
Malefico-
DAm^nlhil
V^
rum in maleficijs concinnandis iniquitas
pemcrfiffimav nec defint
totefi
"fficercj
^^^^
eis res naturales
,
quibus vtuntur vel vt caufis phyficis, vel vt
fine permijfione
caufis moralibus ad damna hominibus inferenda
;
i\ tamen Dcus non con-
Uiuina .
curreret permittendo huiufmodi operationes
, fed cohiberet , mhil
penitus
efficere valerent : videndum ergo imprimis
.
. ^v^ s r 1 o 7.
An
maleficia
fint
a Deo volente
,
vel tantum permmente
,
129,
T^
Efpondetur,in maleficijSjficut etiam in obfcflionibus diabolicis(prout
ômodo Deus X\.
malum cuIpÊ includunt , vel ad malum culpas funt inducentia ) duo
Tfialeficiavelir.
rcperiri
: alterum eft fubftratum , fcu matedale adtionis
,
quatenus malefi;-
ciura, veladtio malitiofaeft cntitasqua;dampofitiua: Akerum eft mali-
tia ipfa,feu deformitas,qua formaliter talis adlio mala eft^ mala vocatur.
-. .
,.
Si de maleficij fubftrato , feii entitatc pofitiua , aut materiali loquamur
^
ttMtertat.
j^^^^ illamvult. NamDeus, cum fitomnium rerum, qu.T cÎi ambitu
continentur caufa prima , vniuerfaliflima , a6tuali)1ima
, & immediata
, \t
erudite docet D. Bonau. in i. fentent. difl.
45.
ar. i.
q.
2. concurrit ad om-
nes operationes fecundarum caufamm, fiue Iiberx,fiue naturales fint. Hxc
conclufio eft D. Auguftini
3
. de Trinitate, vbi dicitur, Deum per fuam
vo-
luntatem efie caufam omnium motionum liberi arbitrij . Et cum malefi-
cium, aut peccatum pro materiali fit operatio liberi arbitrij, vel
elicjta,vel
imperata, fequitur Deum velle illam entitatem, &
ex confequenti
eandem
efficere : Ita docent D. Bonau. S. Thom. Scorus
, & Ricard in 1.
fentent.
diji.
3
7. quos refert Angles ibi qudjl. 7. ar. i.
dtjf.
i.
jtPtendix
Hinc colligitur
,
Deum efie caufam motionis Iingu< blafphemantis
, &:
*
occifionis, & extenfionismanus Maleficiadmaleficiumconcinnandum.
Et ratio eft : quia ficut concurrit Deus cum bmto , & leone ad hominem^
deuorandum-, ita etiam cum homine , ac d^mone ad peccati aftionem effi-
ciendam . Qirerenri autem, quid fit ifte concurfus : Refpondebis , efie vo-
litionem fecundam ipfius Dei
, qua vult omnes caufas , tam liberas, quam
naturales pofiefuas operationes exercerc. Et quia peccatum eft operatio
hominis , vel d^monis , vult Deus illam operationem ab illis poffe phyfice
exerceri
; & ita talis operationis entitatiuce, &
pofitiua^ dicitiu: cfle caufa_. ::
lta.Anghs loco citato.
.
L
.
-Q^ \T
Eruntamen per huiufmodi concutfum generale ad maleffcium licet
Y
Deus velit aônem fubftratam maieficij ; non tamen
dicitur velle
niale-
Art. IV.
In ordinc ad
Deum. 5
9
aleficium,
vel elfe
malefici|caufa,nifi permidiue . Ratio eft : quia deno-
minatio
a<5lionis
non fit i caufa vniuerfali,
dc indifferente ; fed a caufa pro-
pria,&
particulari . Nam a6liones,& pa(Tiones,& cuiufcumqj generis opc-
rationes
attribuuntur
caufis proprijs
, &: particularibus , Sc
non vniuerfali-
bus
tefte Arift. i. PhyfiC.DcaSi&c ieo concurrunt addeuorandum hominem,*
non
tamen dicitur Deus deuoralFe hominenvjfed leo . Deus , dc
Maleficus
concurrunt ad maleficium concinnandum ; non tamen dicitur Deus malc-
ficium concinnafie , fed Maleficus : quia Deus fua generali permiflione
, &
concurfu , non vt caufa particularis
, &
propria , fed vt caufa vniuerfalis, 6c
indifferens concurrit ad maleficiai ideoq-, iUi calis ngn eft accribuenda ope-
ratio.
'
'
r ' I
Sl
de maleficio loquamur pro formali, fcilicet quoad malitiam , feu de- ..:.-.
formitatem ,acdefe(ftumrectitudinis virtucis oppofica:, maleficia, fi- ^^*
,.
cut
&:obfeirioncsdiabolic.'E, prouc quxdam func tencaciones ad malumj
nialeficU mti^
culps
inducentcs ,
non funt a Deo volenre ,
ac iubence, fed permiccence.
-vult
^ fedper~
Prior
pars probatur : Nam D. Paulus Rom. p.
tanquam euidencem verica-
mittii,
'
'''
tcm
hanc
conclulionem conficecur, quando dicit . NunqHidimqtiitai ayud
'
""'' ^''.'''*
Deum? Ahfit. &
Pfalm.
f.
Quoniam non Deusvolens iniquitatem tu es .
Confirmaturracionibus : quia , cum Deus fic omnipocens , non poceft de-
ficere, 5c ex confequenci neque peccare . Polle enim peccare
, &pofie defi-
-^"Suft- lib.i.
cere pro eodem a D. Auguft. accipiuncur
.
\-^^
Symbolo
DeindeDeuseftfummabonicas, quamaior, &meliorexcogitarinon
poceft, & fi polFec peccare
(
quod eft impoffibile ) alia maior bonitas pofiec
cxcogic.iri, nempeilla, qu:epeccaie nonpofiec. Alcera pars probanur.
Nam Deus dicicur elTc caufa maleficionun, ac peccacorum permi(Iiua,qua-
tenus ipfe non impedic, nec prohibec, auc fubcrahit fuum influxum, &c con-
ciurfum ad il lum actum materialem, &: fubftratum,cui annexa eft deformi-
Fûentlnus io
tas, ac malitia, vt non deftruatdecrecum fuum
,
quofanciuic, vt creatura
^.dift.iA.difp,
libera libere operecur, quod eft
(
proprie loqucndo) velle permiirme.
sic.d.nu.iij.
Confirmac hanc vericacem Suarez par. z. traCl. de Ange is lib. 8. cap. 20.
132.
num. 5.
loquens de d^moniacis obfeflionibus , ac vexationibuS) quibus ho-
minesademonc affliguncur. Sicut
facultaSi
zlutentandi non e(i ex pofitiua
Dei ordinatione ;fedex permiffione : ita hxcpotefias
nocendi in ordine adtakm
finem {fcilicct ad peccatum ) tantum
efi
ex permifftone diuina
, fuppofita na~
titrali potefiatei quam d<x.mon ad nocendum habet :
efi
enim in vtraq.^ licentia ea-
detn ratio . Ec infra exponens fencenciam D. Anfelmi lib. i. Cur Deus homo
cap. 7. adcrentis , huiufmodi penas a demone infliccas numquam fieri Deo
mbence, fed tantiim permiccence, aic, quandops.na esitantumadprobationey
^JX exercitiumy licet fupponat generalem fiatum naturae. lapfa
-,
cum tamen non-,
fnpponat proprium reatum talispend exproprio , ac perfonali peccato contranu,
non
efi
a Deo volente,ac iubentefedpermittente : quia non habet intrinfech
illa
tf juitatem iuHa punitionis &vindicationis
.
E
f'
Solum
70
Par.I.Cap.IL
DcExorc.fcieiitia
pra^dito
.
Solumergo d?monem> vel hominem
d?mone cooperaiite,
maleficioru,
&
obfeflTionum caufam efle^nemini ell
ambigendum, qui talento
optimo
,
nempe generali,
&
indifferenti illo Dei
concuifu in fuam perniciem
abuti-
tur
,
quamuis tam liberaliter illo donatus lit a Patrcfamilias
, vt eo vtatur
ad fafutem
.
At cum Deus pientidimus (it , ac clementinimus
, ac polTit dxmonuwu
tyrannidem
,
ac Maleficorum iniquitatem cohiberc , cur non
cohibeat
, 8c
impediat, patebit fequenti qu:Eftione ex ratione diuinx
permiflionis
.
S^F^
S T J O II.
ûare Deus êrmittat malefcia
, c^ obfeffiones .
CV
M diuina permi/Tio vulgo hominum, &his
,
qui de mundo funt, ac
demundoloquuntur,
vixaliud videatur, quamhumana, quienihil
agendo defidet otiofa*
& agere votentes non impedit, etfi poflîrj ex quo er-
rore malagignuntur innumera, prcxftat rarionem agnofcere, & caufam di-
uinse permiihonis
.
Nam hcet Deus mala
,
qux ranciim perniittic , nec ap-
probet , nec veht ;
illorum tamen ordinationem
&vult
, & appiobar> teftc
D. Thoma i.âr. û^Fl. 1
14. aa. h. Non quod veht, & approbet ordinem
,
quo d^mones, vel iniqui homines nos oppugnant
;
fedquia ait Vafquez ibi
difp. 24
f.
cap. 2. nu. 10. oppugnationem, qua
tpfi
aduerfus nos ytuntury Deus in
fines
fu&
prouidentia refert : ficut
etiam peccata non yult,
vtfiant , fed faEla
refert in
finem fu,
prouidenti^ . Propterea dicendum cum Seraphico D.Sa-
cto Bonauentura in i.fent.diH.^j.q.
3.
Deum mala,acmaleficia
permit-
tere propter bona, qua? ex huiufmodi permiffione proceduntjfiue
ex ordine
xerum in vniuerfo : fiue ex ordine reium in finem .
Si ordo atrendatur rerum in vniuerfo, in confefio eft,makim ad Vniuerfi
ccidentalem perfectionem,
dc decorem occafionahter conferre , in quan-
tum coniungitur ahcui bono, quod eft de eius perfectione, nempe vel Sub-
ftrato, vel Oppofito, vel Ehcito
5.
I.
ûantum ad bonum
fubftratum
.
1 % "l^
Rimo enim malum , ac maleficium ordinatur ad bonum
,
quod ei fub-
0i4
Rt hontt
*
ftc^^^^tuJ^^ nempe naturam defectibilem
,
quae
,
vc tahs eft
,
Vniuerfum
fubnratum
.
decorat,& perficit . Nam ficut reperiuntur creaturs libera; natura ^Q^tcxx-
biles , nempe homines
, quibus Deus dedit libertatem arbitri
j ,
quo libere
poflunt bonum, & malum agerej ita debuit permittere,vt illis agentibus ex
pr^fcripto naturae fuoE^ poflenr operari , nec iila libertate priuarentur :
quia
ad eiusprouidentiam fpectat , vt vnaqu^que creatuca natUK^ fuae relinqua-
mr, nec femper impediatur in fuis officijs obeundis . Vrouidentia
ait S.Dyo-
13^
Mundanimale
fentiunt
dedi-
uina permijjio.
ne.
Deus licet peC'
eata non vtlit',
illa tamen af>
hominibus pa-
trateu crdindt
in
finem bonii ..
Nempe
Suhflratum}
malitiA
.
Oppofitum illi.
Htnitu ex ta
Ne tibertat
trbitrij impe
diatur > DeMf
malefii
mittit
yT
*
t**^
nifius c^. 4. de diuin. nomin. non deHruit naturamêd conferuat . &
Auguft.
^
'* ^* '
lih.-j. de Ciuit. Dei c. ?
. Sic ita^ Deus adminifirat omnia,qu creauit,yt
etiam
torat wnbrioi exercere. C^ arere tnotus Cinat . Haec
fpfas proprios exercere, &agen fwtttts finat
Art. IV.
In ordinc ad
Deum*
71
Hxc autem libertas eft furamum bonum naturale
creaturae intcllcdlua-
Iis> ex quo, tanquam e fonte riuuli, alia bona fcaturiunt,omnes nempd vic-
tutis adiones, &omnia opera meritoria,quiE i mundi exordio fadla funt^
iient vfquc in finem . Ideo conueniens fuit , vt Diuina Prouidentia homi-
nes non cogeret
^
fcd iincret vnumquemq; fponte feni , vel ad bonum , vel
ad malum
;
ne, fi maium non permittcretur , 8c amouerentur naturse dcfe-
<5libiles,fubtrahercntur tot gradus bonitatis,&: pulchritudinisab Vniuerfo:
Ita doccnt D. Bonau. loc.cit. Guilhelmus Vorillon <:/</?. ^rf^^s/. D. Bemardus
de libero arb. rclati a Pelbarto tom. i. Rofarij verbo
Permiffio . 4.
Idipfum de dcemonibus teftatur Abulenfis qufl. i zi. in cap.^. Matthdiy
vbi quarrit : qnare Deus permittit homines d ddmonibHS torqueri. Et inrei
alias rationes refponfiuas, quas adducit, vna cft : quia nihildebet
fuperfluum
manere in
Vniuerfo
;
d^monAutem
efi fubftantia fpiritualis potens aliquid age~
re, qu&
fi permanfijfet
f
puta in gratia
)
fuijfet
beata
, & Deo a/fifieret
r cum-t
vero ceciderity cfr lam non
pojfit ejfe
mimsler Dei ad bonum, confiituit eum Deus
miniHrum ad malum , idesl ad wferendas penas
,
quA funt
quoddam malum :
Monueniens ergo
eff,
quoddmmones aliquando yexent hominem . H^c ille
.
11.
^luantum ad bomm
o^ôfitum .
SEcund6maIumhaberordincmadid,quodcftei oppofirum,nempebd-
-li^..
.
num \
in quo non parum auget pulcliritudinem ,S)C perfedionem Vni-
Deuifermtttk
uerfi, quir ex illa oppofitione confurgit,in quantum per eam bonum 8)C
cla-
*"'*^^fi<'^* *
""l
riiis agnofcitur, &
ardentiiis appetitur .
Hanc enim ftabiliuit diuerfitatem
cUrihs aMo^
in hoc mundo, vt vnicuiq-, rei conrrarium ahquod fiud iw naturalibus , fiud
fcatur , arde/C
in moralibus affignatum videanir, vt vere drdum fit a SapienteEccliC
5
5.
tiut apfetatttr,
Contra bonum malum fiat
, er contra vitam mors :
fic
contra iujlumpeccator
;
&
fii
intuere in omnia opera
Altiffim
bina contra bina , &vnum contra vnu .
Quare conueniens cft, a Deo mala , ac maleficia permitti, vt bonum oppo-
.fitum & clarius agnofcatur, &ardentius appetatur, per quod mundus noua
quotidie recipit decoris,
&
perfedioms incrementa.
. III.
Sluantum ad bonum elicitum .
TErtio
malum habet ordinem ad bonum ,
quod ex illo procedit
j
& fic 13
7."
confert ad decorem Vniuerfi . Nam ex ecquod aliqui male opcran- Deuspermit^t
tur,
multa bonacliciuntur. JVumquam laiiDrexeWms de conformationc^
maleficia^qHi*
voiuntatis
lib. i.cap.i.. i. Bonitas tlla infinita
tantaminOrbemalitiam-,
fiultahnseli^
permitteret,
nift maiora inde bona eliceret , &reperta ad perniciem verteret ad
''*^^*'**
falutem
. Vermifit Deus
fraternam inuidiam in lofephum inn,.centem feuire >
fedquanto
idbonopermifit^nanfolum parentum, & fratrwn^fedtotius ^gyp-
ti?
Permifit DeusinfontemDaftidsibimpio Saule grauiffmis iniurijs exagi^
tari
;fed Dauidts, totitfs^ regni
Hebrdi boo maxirtfo .
fermifit Deus Danitr
E 4
lem
7
i Par.I.CapJL De Exorc.iciencia
prsedito
.
iem miqtiijfime accufatum in leonum voyaînempracipitarijfed grandi Danie-
lis
iyfinSi&
flurimorumbono . Sedquid baecnario? Peimific Deus Filium
fuum ab impijs
, & iniquis crucifigi
j
fed permific hoc bono cotius humanac
naturs inexpHcabili
> vt iure exclamare po/Iimus cum D. Gregorio , immo
cum tota Ecclefia : Q felix
culpa,qu talem, ac tantum meruit hahere Redem^
ptorem . Quod erudite teftatur Auguft. in Enchyridion
c. 1 1.
& 17. Deus
,
-inquit, nullo
modofineret aliquodmalum
effe
in
fuis operihus,
nifi vfd,
adeo om-
nipotens ejfet, &bonusi vt benefaceret etiam de malo . Et ideo
comienicntit-
fime ex ordine rerum in Vniuerfo mala
, & maleficia permittcnda funt , vt
bonisillis vere magnis fummam pulchritudinem, & confummatampetfe-^
<îonem ipfum confequatur
$. IV.
OImul etiamiTialajac makficia permitteda funt ex ordine renmi in ffne ::
-.
if'
^ i3
cum ex: tah permiffione multa bona ehcere foleat Diuina Prouidentia
Heotlrmittun.
^^^^ quibus ea non concederet
*,.
inter qux Gloria X>6. ,
Ecclefice fplendoc
9
tur ex ordinej
Boiiorum profedtus, & Malorum pi^na, vc potiora computantur
..
terum in
finem.
'
Ob Glonam Det
XyT
^'S^'^
quidem gloria ex malorum,
& maleficioium perraiflione-
GlorttÎiet ex-
J^^rJ^
maieftati eius accedit . Quamuis enim {eipfa non poiTic augeri,cuiu
^dortm^tlr
^'- ^^fiî^f
^j
tamen in nobis noua fufcipit incrementa
,
ciii-n
magis ac magis
fnijftone
.
'
diuinjeeius perfe(5lionesoculisnoftris manifeftaiuuirvt inijspcrmiffioni-
^,.
, , ,
.
bus, in quibus prscipue oftendirur
Afeift
'
Y\s
Prouidentia, qucE maleficia,
&
obfefiionesmoderatur,6<: ordinat. Aagu-r
18. ae Ciuit'
^^^^ Dftnones non omnia >
qui&volunt yfacerc poffunt , nift
quantumDeur
Deicap.18.*
illis permiferit
.
. .
^^ r .r r
. ,
o

^
Potentia, quas attmgit a fine vfq; ad nnem rortiter : qua? talis cft, ait Gre-
Greg. Na2.de
gorius Nazianzenus ,
quod
folo
Dei nomine muocato d&mones contremifcum
^
libero arbit.
Sapientia, qus ex maleficijs,&: obfeffionibus toc bona elicit ..DrexeJius..
rexe lus e
^^ permiffione
malorum altiusfapere docemiir, & admirahiliffimam caufarum.
lunt lib I c 1, i^^^^^
^^ connexionem fateri co^mnr
,
per quam tandem e tantis malis tof.
emergunt bona
.
,
- .. '
"
luftitia, qu pef maleficia peccata hbminum punit: Idem Drexelius
ibidem: Si Deus mala non permitteret ,
&
perraiffanon
ordinaret .>
& ordi-
nando in honum deriuaret , yindicem iufiitiam vix agnofceremus .
luftitia .n.
Dei in puniendispeccatis maxime elucefcir
.
Bonitas,ac clementia, dum poteftatena dedit omnibns in fe eredenribusr
vtin nomine lefu demones eijcere valerent. Marci 16. Signa autemeos,
quii
crediderint, hdicfequentur: Jn nomine meo ddimoniaevfcient
.
Quapropter maleficia perraitcendo , Deus euadit gloriofior non folimn
corara bonis, fed etiam difcolis ; iUis pr^cipue,qui nihil aliud
exiftere afie-
afrant, qûam quodoculiscorpotei&patet p^riegantes fpicitus ,
d^mones
,
dc.
' ' '
infec-
^.i.
o
Arr. IV.
in ordine
ad^Deuin!. !
73
k
infcmum,vt
Saducsijde quibus A6t. 25.
immo Angelos,&: Deum ipfum,vt 1
3
9.
Athici, de
quibus late Fauenrinus
aduerf
impios yithAos . Ipfa enim expe- ConuincuntHt
ricntiaillosconuincic:
quiaciimtot infolitos maleiicioium effedus,
&
(Saduat.
poitentofas
demonun^ pperationes vident , aliquod fpititualc magnum
, &j
(
^thti .
efficaxfupracorpoialia confiteri coguntur. Nec poteft efficacms Sadu-
CJEOtum , &c
Atharorum error conuinci
, qua.m malefifam operationem
eis
obijcere, yt rite docet Toftatus qua(t. 1 12.. in cap, 8. AiatthAi ;
ita vt iurc^
appellare poftimus maleficiorumpermiffionem, Saducxorum, &: Athaorii
confucationem, 6c diuina: glori.t occafionem , cuius fplendor Cic inimicoria
oculos
perftringit , vt feipfam etiam inuitis aperiat , 6c
manifeftet
,
t
. V.
Olf Splendorcm
Ecclefia
,
Slmiiis
fplendoris accelFus fic^ccIefi^^Sancftx Det ,
qua; a Chrifto fuo 14O.
fponfo poteftatem accepit dasmones eijciendi, ac cundia opera malcfi-
Splendor Ee-
ca deftruendi, cum Marci i6.dixk: Signa autem eos , qui credidcrim , h<zc
'^'fi^
^""("i
êquentur : In nomine meo ddtmonia ei]ctem . Vnde S. luftinus Martyr do
'*
majeficteru
virtuteChriftianxReligionisdiftcrcnsaic: 2Vos, qui in
Crucifixum credi-
P^''"*'//'""^
'
mus
d&monia cunEla , fpiritus^ malignos adiurantes
fuh poteHate
noflra eos
hahemus fubditos.
Ideo merito S. Ecclefia hac poteftate munita nedum pul-
Caniic. 6.
chra vt Luna , &
eledta vt Sol , fed rerribilis vt caftrorum acics ordinata eft
nuncupanda : cum fua potcftate tartareas acies
, & omnes infernales pote-
ftates vim habeat profternendi, confiingendi, in fugam vertendi, ac difper-
dendi . An aliqua in mundo poteftas reperiri poteft huic asquiparanda ?
Reges
potentifTimi cum fuis exercitibus , & innumera militu manu ab vno
dasmone vertuntur in fugam : & tcita dêmonu caterua ab vno Exorcifta fu-
gatur , & imbecillis homoncio potentes fpiritus ita fubijcit , vt eos ad fibi
exadtiflimam etiam in adtibus fubmifiionis pnftandam obedientiam co-
gat; atq; ita omnibus innotcfcu
,
Ecflefiam efte Dci fponfam
,
quae diuina
potentia
,
quam a fponfo accepit , ac fuis miniftris communicat , inimicis
inuitislicet, 6<:frementibusdominatur.

'rr
-
->-
n
$.
VI.
Ob Bommmprofeûm
,
NEC
minor cft Bonorum profedusex ijla permiffione procedens.^ }\^
Solent enim Boni maleficia patienrêri &innocenter ferendo imple-
^f^*
"* maUfi'
re omnem iuftitiam, qure in duobus pr^cipue confiftit, declinare a maIo,& f"* .
profiamt
r i
^ r r .
,;, fchola
perm
tacere bonum .
feitionis
,
Primum certumeft: namculpascodiligcntiori ftudio vitare conten-
x>eclinando
i
dunt, quo per maleficia in feipfis experiuntur, quanta , &
quam dira fic ds-
,^,^7^
^
mohum tyrannisy qiii ita corpora torquentes inanimas acrius feuiunt
/
ideo fe a peccato cuftodiunr,ne ad feruitutem illam incolerabihjmredigan-
tur : Ita docet ToftatUs qiuih iii. irt cap. 8. MtttthdU
-
'i
Secun-
74
PartL Cap.II. De Exorc.(cientia pra^dito
.
Secundum aeque certum eft , nempe
per hanc maleficiorum , ac vcxatio-
Benumeperm.
^^^^ diabolicamm tolerantiam obfeflos
, ac maleficio affe<5bos fepiijs mc-
Jiores,ac perfe6liores euadere ad omne
genus virtutum fibi viam fternendiTi,
ac p(jnas pcccatis debitas
,
quorum culp^ per p^nitentiam funt deletae,fati*-
fadorio opere perfoluendum
.
Quod erudite docet loan. Chryfoft. /?ow//.
4
1 . 1 Ai}. ^pojiol. Datftn ait, talis potefiasdfmop^Hs, vt nteliores, &mode-
Hiores boni ejjiciamur -y&vt p^nas peccatdrum hic danies puh ad Dei confpe-
ltim migremus
.
Veruntamen
,
quia daemon etiam ad multa mala obfeflbs , ac maleficio
^42
affedos inducit, & multa impedit bona, vt experientia docet in dies , fatius
erit vexatis, &
maleficio aftedis , ad Ecclefias accedere miniftros , vt a dx-
moniaca cripiantur poteftate , ac Deo cUm libertate anims
, & corporis ex
toto corde inferuire valeant
.
.
VII.
oh maloTum
f^nam .
j.-
"^
(P ED inijspermiflionibus malorum p?na clarius enitefcit. Maleficia
Tteus permalf-
^
ctenim excrcentur ab ijs, qui fe dôni deuouerunt
j &nocenr, vt plu-
ficia
peccmotes
iimum ijs,qui fuis peccaris iram Dzi concitarunt
:
cum foleat Diuina lufti-
pmit .
tiaTeraporali caftigatione in homines animaduertere in hac vita,ne in alia
eternis ignibus illos addicere cogatur . Quare Malefico permittit malefi-
<:ijs illos vexarceiufq,- minifterio vtitur, ficut iudex carnificis opera,vt illo-
_
ifj
- nim fceleta puniat : Jure Deus , ait Drexelius
,
yer hos (ideft maleficos)
foTn) volunt"
P'''^^'
perquos tdm varieoffenditur .
Quarum punitionum varia exempla re-
iib.f.c.io
.7'.
^^^^ Deirius Difqutfit. Magic. lib. ^.par.
i.*qu(xfl. j.fe^.
1 1. eorum
,
qui ob
^rauiftimadelia:a varjjsadarmoneobfefTionibus,acdirisvexationibus, ac
iTJorte ipia,Deoficpermittente, vel iubente, affedli funt
.
. VIII.
14.4.
T^Ti^C &
fimilia ex maleficiorum
,
&obfeftionum permiflfione bona
Hationes diui.
JljL
procedunt,quJE Deus fua prouidentia elicit confequenter. Quaprop-
n& permijfionis
^^^ licet colligere iuxta duplicemillum ofdinem rerum in Vniuerfo
, &r
in
epilognntHT .
finem : quare Deus alios maleficia exercere: aiios maieficiaperpeti pcr-
mittit . Primi exercent : quia illorum libcrtatem impedire non vult : qua-
uis multoties impediat, ne producant noxium cfFedtum, quem illi perficere
curant,'f?pius cnim impedit,nc malcficium cfficax fit . Sccundi patiuntur
:
quia Ycl caftigat pcccata propria fiue mortalia , fiue venialia : vel ad
maiora prouocat , fcilicct viitutcs
, gratiam , &: gloriam . Deniq-, vtrique
agunt
, &pariuntur : quia ex iliorum adlionibus , &c
paiTionibus homs , &c
maiis fuim,
& Ecclefiaf gloriam manifcftat . Vnde mirandum non eft, fi
Don foliira noccntes,
&
peccatorcs, fed etiam innocentes , & iuftos
malcfi-
iaattingani^& vexcnt . Illi cnim ob peccata mortaha rei funrj Ifti ob vc-
iiialia : cum nullus fir, qui quotidic in ilia non proIabatur,teftante
Sapiente
Pro-
Art.IV. fo ordinc
adDeuni.
yj
Piouerb. Z4. Seffti^s
in die cadit iufins i quoium vnumfolum fineDiuinac
laftitiae
pr?iudicio morbisgrauiocibus, immo ipfa vexadone d.xn-voniaca^
puniri
poteft; vt innocuit in Abbate Ca/Tiano propter leuiculam iram,
apud
CajftartHm
Collat. 7.
In Religiofo propter tepiditatem , &: diftradionem^
,
invita
S.Bernardiltb. i.cap. II. ^t in quadam Religiofa propter gulam
prcEcipitem, 8c leuem, apudS. Gregorium lib. i. Dialogorum c. 4.
Idemdicendumeft depuerulis,&infantulis, quibuspotiflimum vcne-
'45*
ficia nocent : quia xtas illa imbeciliior eft ad refiftendum , incautior ad
ca-
uendum
,&incapacioradaccufandum, &reuelandum. Hoc enim finit
Deus, vel vt parentes puniat, (\ mali fint ; vel vt eos probet , fi boni ; vel vt
infantem, fi baptizatus fit,a peccatis prêferuet, &
ad cÎum rapiat,antcqua
malitiamutetintelledumeius-, vtvidetur annuere Aug. Ub. zi.de Ciuit.
Dei cap. 14. Si vero non fit baptizatus, ne grauiorem ei damnationem inv-
ponat propter adualia peccata, quie commiilurus erat, fi viueret
.
. IX.
SED
quamuis in vtrifq; adultis fcilicet , & puerulis peccata non repe- 1^6.
rirenrur, aut merica , iufte tamen Deus poftec pcrmittere , illos malefi-
PotiJJima om-
ci)S,&:
diabolicis affici vexatiombus, non ad punitionem,aut
remuueratio-
"'f""
'"""''
P'^'
nemi
fed ad fiiam gloriam, quae, cum maximum bonum fit, omni creatura- ^'f"!!*^
""*^''
rum
malo anteponenda eft , & nulli malo poftponenda .
(
Qupd
maxime
J*""^"
.
'^
&
Exorciftis,&
Parochis attendendum eft; & obfefTis, maleficiatis,& sgrotis
ab ipfis infinuandum,& inculcandum. ) Hoc probat didum Chrifti Ioan.5).
de illo CcÊCo nato,dum difcipulis fuis caufam fcifcitantibus: cur natus eiret
cxcus : videlicet , an propter peccata propria, vel parentum : Refpondit
:
Neque hic peccauit , neque parentes eius
; fed
Hft
manifefientur opera Dei in^
illoy
nempe omnipotentia Dei, eiusq; fapientia,ac bonitas,dum Chriftus ab
eo caecitatem auferret , ac perfe6tum illi vifum reftitueret : vt bene expli-
cat Euthimius Zigabonus in Bibliotheca VV. Vatrum . Quod magis,ac ma-
gis
comprobauit ipfe Chriftus loan. c.
14. dicens : Quodcum^petieritis Va~
trem in normne meo ,
hoc faciam , yt glorificetur Tater in Filio
;
quafi dicat
:
Si in veftris obfedionibus, infirmitatibus, tribuIationibus,ac nece/Iitatibus
me inuocaueritis , exaudiam vos : quia fic Deus Pater vobis illas potiflimu
permittit, vt vobis inuocantibus me , nomen meum honoretur , ac glorifi-
cetur Pater in Filio, dum ea, quae iufte,pie, ac fiducialiter petitis, vobis gra-
liose conceduntur, ac liberaliter communicantur
.
^V^ S T 1 O 111.
^komodo Deus obfejjioaes
,
&
malejicia permiitdt
147.
;
;
DAmones
, ac
IN
ijs maleficiorum
, & obfeflionum permifSonibus maximopere eft
Maltfici inmn
cauendum , ne praua illa opinio in animum irrepat, omnimodam tiim
^^pcji* operadis
iioimoaibus
,
tum Maieficis d Deo tribui potcflarem
\
ita vt poflint laxatis
*ll%n!!'^**^
jC
Par.I. Cap.II. De Exorc.fcicntia prasdito.
habenis prommpere in omne opus maleficum : aut quos volunt > magicis
aitibus impetcre . Vterq,- enim fajpiiis coercetur \ Deo,vel impeditur tum
per feipfum> tum per Angelos
.
.
I.
.rriX-).
ter /elp/tm . 1)
^ ^ feipfum Deus fa;piiis dxmoniim miiiiam, ac Maleficoram cona-
X
tus duplicirer impedire
,
vel coercere folet
,
pofitiue nempe , ac
negatiue.
Pofitiue Deus vtiq; eis obfiftit ciim eorum v>m repellit * ac confringit
Pofitmieoitm.
audaciam diuina fua virtute, qux certe fumma eft,infinita,ac perfediffima,
pe it objiiten.
^ talis,cui refiftere nemo poteft
, vt aperte cofefTus eft Mardoch.Tus Efther
15. dum in anguftijs pofitus memor omnium operum Dei , fic illum^depre-
catus eft : Domine Domine rex omnipotens , in ditione enim tua cmEia, funt
fofita i &non
efl
,
qui
pojfit tuA refiftere voluntati ,
fi
decreueris faluare Jfrael .
Tu
fecifti
cflum,(^ terram, &quidquid celi ambitu continetur : Dominus om'
nium es : nec efi, qui
refiflat Maiejlati tua . Nil ergo canina diaboli maliria
""
'
' proficiet in fuis maleficijs, fi a diuina virtute impediarur : cum vniuerfa po-
rentia creata huic comparata fic radius ad orbem folarem,gurta ad oceanu,
arenula ad totius terrae molem, immo aliquid minus : nec minus folum/ed
minimum : nec minimum tantum , fed nihil . Nonne lidiculum fe prêbe-
bitd^mon, fivelitobniti omnipotentiDeo, rumpere non catenamfer-
ream, fed potentiam infinitam ,
&:tentare impoflibilia
contraftimulum
calcitrando?
148.
Negatiue vero d^moniacanfi, ac maleficam potentiam impedit,vel
coer-
Negatiue i^n- cec, cum fuum fubtrahit concurfum vel ab ipfis d<^monibus
, aut Maleficis
,
pediticoneursu
vel a rebus naturalibus ,
quibus vtuntur in {iiis maleficijs concinnandis
.
fuum fubtra,
Ratioeft: quia cum omnescauf^ fecundiea prima dependeant
, & fine
henio
.
gj^s influxu nec operari, nec efie poflinr, vt reftatur D. Bonau. in i. difi.ii.
qu&ft.
1.& ^.
dicens : Caufa
prima , & yniuerfalijfima plus influit in caufa-
tum 3
qudm fecunda ;
(^"
tanta efi eius influentia , quod nulla creatura agit alt-
quid, eius inflmntia
remota
; ipfa
enim vehementius
efi caufa rei
,
qudm
caufa^
propinqua, immo
ipfa
adiuuat caufam fecundam fecundum operationem
fuam,
&influit yirtutem fuani fuper
eam ,
&
feruat eam . Si huiufmodi caufa pri-
ma, &vniuerfaliffima, qux eft Deus, vr probatum cft fupra num. 1
25?.
non
influar. nullum pollunr caufa; fecund.T producere effedum . Vndefiads-
mone , vel a Maleficis a6i:iua pafsiuis applicenrur , fi Deus non concurrar
,
quid illis manebir,nifi confufio ? Ecce medirentur Malefici noua malcficia,
vt hominibus noceanr , cum ipfi demone medianre, cuius eft malum pcrfi-
cere, operanrur,ipfe vriq-, inrelle<5tum haber fubrilifsimum ad illa inuenicn-
.T|. I da, volunratefiT-aid fexfcquenda propenfifsimam^ virtutem maxiitiam ad pre-
-^
,
i^njw.a
paranda, & efficienda-, fed nec intelligere , nec velle, nec agere quicquairu
"""V
^
P^^'"*'^'
^
Deus non concurrac. Sed d^mon dimirraruf liber in fuis
poren-
_^^r^f^-
riiSyinueniarinrellectus, voIantasimpellar,virtusexear abagenreramfub-
. aTu;)
JÛjtam voluqtario, tam potcnte, tentet maleficia , vt folet, adiua pafsiuis
'
' i
appli-
Art. IV.
In ordine
ad
Deum
.
7
7
applicando-,
attamen omnia viiture caiebunt, Ci Dcus
fubtuahat fiiumcon-
curfum : vtpatet de Sanda luftina, ac de S. Ambrofio
Archicpifcopo, qui-
bus
nocere
non poruerunt maleficia a Magis contra illos cocinnata, diuina
virtute
vel obfiftentcvel fuumconcurfumfubtrahente . Licet cnim res,
quibus
d^mones vtuntur in maleficijs concinnandis
j de fe fint alterabiles
i
nihilominus
non concipient caIorem> aut frigus, aut humidum,aut ficcum,
aut alias exteras qualitates , fi tam ab adliuis ,
quam a paffiuis Deus fuunru
fabtraxerit concurfum , atq; ita demon , ac Malefici dupliciter iliudencur a
Deo
non concurrcnte cum illis , vel rebus ab ipfis applicatis : nec poterunt
quantumius minimum effedium produccre, etfi omnem moueant lapidem,
&totam verfent induftriam
.
^
.
II.
PE
R Angelos etiam fatpiCis folet Deus dxmonum, ac Maleficorum co-
natus impedire, vel coercere . Quod ipfi preftant duplici virtute, qua
^^^
^'ge/os
pollcnt, naturali ncmpe, ac diuina, pr(^cipuc illi fpiritus beati,quibus orbis
jj^^^ dAmones
cura commifla eft, & hominum cuftodia demandata; vt erudite docct Ale-
coercet.
xander Alenf. par. 2. qu(&fi. 100. mem. x. ar. 6.
Virtute namq; naturali fupcriores Angeli in natura polTunt coercere in-
y-
feriores ,
puta da?mones
,
fi ordinis fint inferioris , vt docent S. Auguftinus
^J^ fuperio!*e's
Itb. S^.qq.
q. 79.
S. Thom.
^
.
par. q.^^.ar. l.ad
^.& q.
1
05?. ar.l.
& ^. &
coercent
infe.
de
Totentia Dei q.
6. ar.io. Albertus Magnus,& Dyonif. Carthuf. m Lucam
riores
.
c.
ii.Cd.(ri3.misCollat.S.cap. 14. loannes a Turrecremata in
qq. Euanêl.
qus,H.
I. dom. 3.
Quadrag. Vidtoria in Rele^. de Arte Magic. num. 22. An-
gles in 1.
fent.
di(i. 1 1- qH(i. de eadem materia ar. ^. Benedi6tus Pererius lib.
i.de magia cap.
S'
ac Pctrus Bmsfeldius de
Confefs. Malefic. dub. i.coticlio.
'.
Ratio eft : quia rerum fubordinatarum debentquoqjadliones ad inuicem
efte fubordiuata! , vt patet m corporibus cÎeftibus
,
quorum motibus
, &
adtionibus adtiones, & motus corporum inferiorum , ficut & ipfa corpora
,
fubijciuntur. At cum inter Angelos alij alijs fint in naturalibus fubordi-
nati, fuperiorcs fupra inferiores poteftatem habent
.
'
Ncc virtute tantum naturali Angeli valent cohibere d^mones (fi ifti illis 15O.
'fint infcrioiesj ^zdi etiam diuina virrutcqua cum omnes poIleant,minimus
Virtute diuirJM
inter illos totam dcmonum cateruam in fugam conuertere poteft : quia per
?'''^** "^"j''
gratiam confummatam maioreft illis datapreIatio,quam fitprjpsidentia
'*'
^"'^?*
*"
Lucifcti, aur alioiumquorumcumq-, Ethocmodotclmfuperiores,quamin*
wofP
/
ere.
feriores Angeli diabolicos impediunt conatus
;
vt probatiu' ex fadto S. Mi*
chaelis, qui vt refcrr S. ludas in fua epift. canonica , dum difputans alterca'
retur cun% diabolo de
Moyfi
corpore , non eft aufus iudicium inferre blafphemia
>
fed
dixit : Jmpe-'et ttbi Dominus . Vbi vides non naturali, fed diuina virtute
illum cohibnifre, nempe interpofirione diuini nominis . Hoc teftantur Pa-
tres, quorum fentenrias viderehcet infra a nu.
n4> .
*
.'
Hinc certo crcdendum clt , Angelos tutelarcs
, & cuftodes a fuis clienti-
Apimiin,
^
bus dcTmonesarcere,neiIIisnocnmcntavaIeantinferre; ac pr^fides pro- .-^.
uin-
151.
Concluditur
,
Exorciffam de-
here
ejfe
imbu-
tHm
'Philofophia, ac
Theologi&fcie-
tijs.
Ne in ârins
incidat trrores.
152.
Ne i
iudican-
do de maleficijs
eicutiat :
Acfeipfumj,
e^
Aôs in
fotfeM
fr*(ipitet
.
7
8 Par.I. Cap.II. De Exorc ickntia
praedito
.
uinciarum frequentcr cos impedire,nedetiimeta
inferantciuitatibusjagris
frudtibus,
& aJijs mortalium bonis ad vfum hominis
fpe(3:antibus
> & ordi-
natis. En quibns modisDeus dazmonum,
eorumq-, afleclamm impetus
cohibeat,ne hominibus diuina fretis protetione
, & adiutorio detrimen-
tum,aut vexationem quacumqj arte, vel dolo
inferre
valeantl
A P P E N I> J X.
EX
prafdidis quatuor maleficiorum caufis facillimumeftcognofcere?
Theologum Exorciftam fibi fpeculatiuam,&:praticam maleficiorum
cognitionem iuremerito vendicare
.
Speculatiuam , dum in paleftra theologica facrx dodlrins conclufioni-
bus enucleandis,
& foluendis^jusftionum nodis laudabiliter fe exercet
.
Pradicam, dum in Ecclefia Sandta Dei diuina
, &
ecclefiaftica poteftate
munitus exorcizandis Energumenis,&difIoluendismaleficiorum operibus
perfeueranter intendit
.
In paleftranamq^,
theologica continuo ftudio addifcit
,
qujcnam fit An-
gelorum bonorumnatura^ fcientia, potentia,operatio, &c malorum lapfus,
obftinatio , malitia , qus focietas inter diemonem,^ hominem effepofiit
;
qux fignorum conuentionis vis , &eificacia 1 qua: diuincC pronidentias in.*
malis permittendis oeconomia^, atq', ideo maleficiorumcaufas probe agno-
fcit, quas ignorare necefie eflet, fi illanon noffet . Optimum namque efiet,
vt qui exorcizandis Energumenis , & maleficiatis curandis ex ecclefiaftico
munere deputantur , vt rite, tuto , ac perfedte valerent fuum obire munus
>
priiis philofophi^ , ac theologi^ fcientijs apprime imbuerentur
,
quam fa-
cro huic muneri vacarent , ne ex defedlu fcienti:^ prolaberentur in intole-
randos errores cum ecclefiaftici minifterij contemptu, & generali omnium
fcandalo, fi dxmonem occulre operantem non deprehendantjautcirca ma-
Jeficio afFedlos non re6lum iudicium ferant,
Quodcerte difficillimum efire,nemo negabit, fi confideret,hinc quanta
fit dêmonis malitiofapotentia , dumvarijs artibus , efficacibus modis
, Sc
verfutijs fubdolis fua opera concinnat
, &c
mala innumera non cefiat in or-
bem inuehere
,
quae vix , ac ne vix quidem a nobis homoncionibus agno-
fcuntur: illincquam periculofum, de morboTnaIeficoiudicare,qui f^pius,
(fi figna externaconfiderentur) anaturali difcerni non poteft
; &c
ideo Me-
(Aich, <lk:
Theologis difputationis anfam praebet , dum quifqj eius cognitio-
nem fibi vendicat . Ex quo aliquando nimis frequeter accidit,vt qui Theo-
logias fedulo , ac prascipue dodlrina? de dsmoniacis operationibus operam
nonnauarunt : necnondetEgritudinum naturalium caufis aliqualem non
habuerunt cognitionem , cum de quocumq*, morbo obuij cuiufque infirmi
iudicant , tranfeunt de potentia ad a<5l:um , quas enim in libris infirmitates
legunt a dsmone caufari pofie 5 eas femper ab illo inductas exiftimant , &c
poffibileprofactoreputantes
j
quot videntinfirmos , tot maleficiatos cre-
dunt. Quaie dumcaccutientesiftiExorciftx cxcos infirmos
ducere con-
cendunt,feipfos,& alios in foueam prascipitant . Vnde
fruftra
ecclefiafticis
reme-
Art. IV. In ordine ad
Dcum
.
79
rctpedijs
eum
curare nicuncur>qui naturali infirraicate
laborat . Ex quibus
videas,
quam
necefle fit, Exorciftam theologica fcientia
probe
, dc aliquali
naturalimncaufarumasgritudinumnotitiaimbutumeiTe ad
illudmunus
tite,
perfe<5te>
ac tuto obeundum
Pradice
vero Theologus Exorcifta maleficia cognofcit> dum a(5lu alique
exorcizans,&:
curans per exorcifmos, ac prascepta d^moni fadla in nomine
^^^"
lefu,
quibus
d^mon cogitur fe vertere in fugam , mutationes in infirmis vi-
det
infolitas
,
&
fic a pofteriori cognitionem eorum nancifcitur
,
quJE vt
plurimum
i priori haberi non poteft .
Defigms
,
quiBus
malefcUy ^ ohfeîones co^mfcuntur
Slgnorum
extemorum, quibus Exorcifta modo obfefium , modo malefi- -
-^
ciatum deprehendit, alia funt certa> &euidentia; alia conie<5luraliaj&
sionlmnUft'
probabilia.
, ^^
- .
ciarum.&ob^
Certa, &
euidentia iant illa> quiE fumuntur ab eftectu, qui prouenire non
feJftonHm
quA.
poteft a caufa naturali
\
fed necefle eft
,
proueniac a caufa
fuperiori
, puta a
dfcmone
.
Conie6turaIia, feu probabilia (unt ea
,
quae fumuntur ab effedlu
, qui ix-
pius , vel vt plurimiim procedit a caufa tranfnaturali, nempe d^mone
y
ali-
quando tamen proaenire poteft a caufa naturali
.
Signa certa, 6c
euidentia
, ex quibus Exorcifta .certum diabolicac prasfcn-
ti.T, &:
operationis iudicium formare poteft, indicantur figno {<.
Signa conie6luralia,feu: probabilia funt reliquaomniaune figno, quorii
aliqua funt probabiliora ; aliqua minus probabilia ..
Vixc autem figna qua:dam fiimuntur ex potentijs animaj ipfius perfonat
obfelTje, feu maleficiata:
\
qûajdam ex difpofitione corporis ..
^r
o
s r 1 o /.
SluAndm ftgna fumdntut epi ôtentijs Anim^
CV
M tres fint anima? generice fumpts facultates/eu potentije^nempc
Intelleitiuae, Senfitiua*, & Vegetatiuê, ex harum qualibet mulca dJE*
moniacae pr^fentis figna deprehendimus
.1.
En Potcntijs intelle^fims
l
POtentia?
intelledliuae, feu rationales du^ funr, videlicet Intelleûs
, &
Voluntas, in quibus licet d^mon immediate nihil operari queat
,
puta
intelledum fpeciebus illuftrando
, ac perficiendo > aut voluntatem
cogen-
do,
&impellendo
i
mediantibus tamen potentijs fcnfitiuis
exterioribus
>
&inte-
S
o
Par.I.Cap.IL DeExorcicientia prxdito
.
&
interioribus multa in eis operari valet
j
vtbene docet D. Bonau.
ini.
d.
8. ar. 4.
quizH. 4. &
f
.
Ideo ex earum operationibus extiinfecis
facile co-
gnofci
poteft , an aliquis fit a d^mone pofrefTus , vel aliqua naturali
laboret
acgritudine
.
Eii Intclk^tu .
^ I.
f^
V M aliquis eft rudis, & ignarus, fi diftin(aej& ordinate difcur-
V^
rat)&:difputetdearduis,&fubIimioribusqu?ftionibus,
vtde
philofophicisjvel theologicis-, angeUcus eft, vel diemoniacus
.
}< z. Cum quis delirio
>
ac phrenefi iaborat nulla aha affedlus :rgritu-
dine j
fi Exorcifta d^moni (fiadfit) conditionaliter precipiat in nominc-
lefu, vt definat nocere ilH ^ ac cefTet impedire eum in fuis mnftionibus
, &
operationibus fenfitiuarum potentiarum , fi, inquam, immediate ceflet de-
lirium, ac phrenefis recedat, & rite
, &ordinate difcurrat
, & ad omnia fe-
rio refpondeat interrogata
, da^monem adefTe prsceptum fadum intellin
gentemj fignum eft euidens
.
i^ 3.
Quando ^grorus eft rudis
, &linguae latin ignarus , &clare,ac
perfe6le Exorciftam idioniate latino loquentem, ac pr^cepta facientcm in-
telligit, demoniaCcT pr^^fentix fignum eft euidens; pri^cipue fi Exorcifta vo-
cabulis vtatur larinis obfcuris
, & ab idiomate vulgari totaliter diuerfis
,
qu.-Ejimpoffibile ^\u
inteUigi ab illo idiota, &:
ignaro
.
^ 4.
Quando occulta annunciat , remota adducit
, futura pra^dicit
, &
fimilia opera, qu.T naturaliter ab intelle6tu humano fciriâut fieri nequeiir,
nec demoniacam excedunt cognitionem, aut
potentiam, fi ex vits fux fan-
<!Jitate non arguatur talia a diuina reuelatione prodire, homo
d^moniacus
eft, vel diabolicus, videhcet vel eft pofTeflus a d.xmone, vel cum d^mone-r
habet commercium
.
Jh 5.
Quandoquiscocidit velutmortuusj&furgitfine moraadprÊCep-i
tum ab Exorcifla failum d(^moni in nomine Iefu,-fignum eft ibi efTe djemo-
nem
prxceptum
intelligentem .
^
6. Cum in aliqua corporis parte eft aliquis dolor , vel tumor , fi ad
fignum 4< crucis , &
pr^ceptum d^moni fadum in nomine Iefu,vt recedar,
aufugiat,- & iterum iubente Exorcifta acccdati diabolic^ pr^fentia: fignum
cfteuidens.
.
JFa? Voluntate
,
I<
I
Q
I homo inopinato fine vlla pr^cedente
caufa velit fibi mortem
^ inferre, ita vt fe faxis coIIidat,in igne fe immittat,ac precipite der,
nec tamen fequatur fibi aliquod malii,fignum eft euidens^d.Tmonem adeflc
haec mala volentem
, & intentantem
\
fed Deum
diabolicam malitiam inv-
pedientem,& Patientem ab huiufmodi periculis prarfeiuantem .
1. Quando Patiens ahas bonus,&tiraorata:
confcientix,nuIIa decaufa
odio habet Sacerdotes Religiofos
,
parentcs , amicos , &
maxime in facris
con-
Art.
V.
In Cgnis malefic.
cognojfccndis . 8
c
conftrtutosjeosqiie
contra fuam propriam voluntarem
conuicijs,
&oppro-
hn]s aificit; fi non eil euidens fignum ckraoniacas prccientia:-,
faltem valdc
eftpxobabile.
Ex Potentijs (tnfmuis interiorihits appretjen/iuis
,
CV
M potentiic fenfitiu alire fint interiores , alice exterfores : Inêrio-
156 <
res vcro aliz cognitiua:, feii apprehenfiu:E, alterx appetitiuar,ab inrc-
rioribus apprehenfiuis exordiura furaam,ex quibus plura deducuntur figna.
^h ^^ftimatiua ^
T
1 t"^ Vando <juis abfq-, vlla pr.Tcedent caufa ( fi non eft mente captus
)
V,^
fuos parentcs, confanguineos , amicos , ac familiarcs , vc inimicos
^^^
exiftimat, &:abeis tanquamfibi noxijs aufugir.
2. Quandoquis prxter fuamnaturaleminclinationem,
& confuetudi-'
nem remedia naturalia fibi vtilia,-& proficua, &: omnia dele(5tabilia,vc no-
icia iudicac, &
fibi inconuenientia, ac moleftaexiftiraar
.
aI
Imaginatiua^feu phantafta. ^^^^<Jf.
fi ,
'
I /'^ Vando c6tiue patienti iiuRt apparitiones inhonefts fbftiter mo-
Vîientes phantafiam
, etiam contradicente voliintate,acfioculis
^^*
corporalibus viderentur
.
2. Quando ftpius occurmnt imaginationi vifiones horribilium
>
praeci-
pitiorum, ac periculorum, nec eft natura timidus
.
3.
Quando apparent vifiones rerum fpiritualium fireqaenter? &: patiens
jion habet fundaraenta fan(3:itatis, ac virtutis
.
4.
Quando fentiuntur allocutiones intcriores formata? ,
&diftin(5la2
, &
cognofciturîllas a Deo non efle
.
Y-
Quando fomnia funt ordinariahorribilium, vel libidinum in perfona
timorata, &; cafta .
^ ^. Quando imaginationi fe prêfentant res inhonefta vehementes
circa imagines Sandorum, vel Beatnlima? Virginis, vel eciam lefu Chrifti,
fi eodem tempore fimul fentiant in capice, ea parte, qua refidet phantafia
>
veluti plumbura, vel aquara frigidam, vel ferrum ignitum, aut quid iimile
quod fiigiat ad iignura 4< crucis,& inuocationera SadtijTirai nominislefu-,
& fc
recipiat ad alterura corporis merabrura , ita vt eodera terapore etiatn
ceflet imaginatio talium obiedoru, fignu eft euidens prêfentiae diabolicas
.
QVa
A Uemoria .
Vando quts rcpente abfq; vlla praeuia aegritudine obliuifcitur oin-
nium fcientiarum , vei artium
>
quibus ritc , &
perfeêinftruflus
erat
.
F
z- Quaa-
8
1
Par.L Cap.ILDeExorcfcientia
pr^dito
2. Quanda quis po(l multa vel confiise enarrata, vel diftindle, {ed
natu-
rjefuae, &
artiscaptum excedentia , repente mutatur
x&:
omniiim
,
quie di--
xerat, amplius non recordatur ^
JBx Potemijs
fenfitiuis 4ppetitiuis\
* 57*
T);Otentias fenfitiuas appetitiu^ dux infunt vires . Concupifcibilis; vna t
X
altera Irafcibilis,, quarum vtiaq-, plures fubfe continet paffiones
Concupfcibilis
,
IN
Concupifcibili pafTionesfex continentur, nempe Amor^Defideriumj^
Gaiidium,.Odium,Fuga,& Triftitia rquarumprimaEtresfunt refpeda
boni conuenieiitis :: aliaerefpediumali difconuenientis^ Aquarum fingu-
lis (ignum aliquod dêmoniacae prsfentice,
& operationis mutuaripoteft ^
^li Amore,.
1
f^
Vando quispraeter fuamconfuetudinemamat
obfcura, & tetra lo-
V^
ca,
&q2ErithorroresfoIitudinis..
^^w *^ 2. Quando quis timoratas confcientix ,. ac honeftatis ama-
tor aliquam ardenti/Iime amat perfonam , prxcipue fi aliqua adole-
fcentulapura ,
6<:modeftiae ,.ac caftitatis amatrix
,
inopinaro incipitamare
ardentiflime virum aliquem, vel iuuenem, cum quo prius nullam domefti--
Gam
habuitconuerfationem , vel longam ipfius pulchritudinis afpedione ,.
ac meditationcm; &:
^"^
videatur potiiis furere, quam amare, fignum eft eui-
dens maleficij amoris ..
5.
Qaando quis alias fanas mentis inopinatoincipitpericula, &:aliaidi
generis fibi noxia amare,
&
quxrere >
A Befiderio
,.
n^
I
y^
Vandb aliquis homo , vel mulier timorataj confcientia^ cum aii-
t')l'ih\J' quaperfonacarnalitercommifceri ita veliemenreu defidcrat, vr
^^^-
fentiat fibi pedus aduri, nifi illam qua^rat, &:
impatiens ve-
litad illamaccurrere, vel clamet fe mori, nifi fibi illa adducatur, nulla pr^-
cedenredifpofitione, puta.domeftica conuerfarione, allocutione,
imaginis
ipfius expreffiue longa meditatione, vel benefi.cij alicuius acceptione ydx^-
moniacasroperationis fignum eft euidens ..
. A Gaudio:,.
*i

^^'VandoqiDs bonas mentis , & chriftiana? modeftix
ftudiqfiis gau^
det mald
agerekpiitaparentes contemnere,
conuicijs. i niperere
,
Reli-
Art.V.
In fignis jmalefic
cognofcendis .
$
3
ReIigiofos>&:
praecipue Sacerdotes irridere , 8c fubfannare
, 8c hoc contra-
fuam
voluntatem ,
lentiens intrinfecus in corde repugnantiam
j fignum ctt
cuidens
.
^h Odio .
1^4 I
/^
Vando quis> puta maritus odio habet vxorem pr^fentem, quam
V^
abfentem vehementer dihgiti vel e conuerfo vxor maritum,- vel
^^^^
Pater filium, aut filius Patrem
, Mater fiham , vel filia Ma-
trem, vcl ahas huiufmodi perfonas.quas nacura ipfa amarc docet : fi hnc fit
contra propriam voluntatem , nec adfit aliqua ratio ad odium excitans
,
fignum cft euidens
.
2. Quando quis parentes , amicos
, S>c
maxime in facris conftitutos odio
habct fine vlla priEcedenti caufa .
*h 5.
QuandoquisSacramenta,Sacramentalia, Sandtnrumtumulos,
^Reliquias , omnesq-, res facras contra fuani propriam voluntatem odit:,
Sc abhorret
,
A Fuga
.
1
y^
Vando quis fugit hominum
,
parentum
, & amicorum
familiarita-
V^
tcm, ac confortium, nec orationi, aut medicationi vacat; fed acci-
^^^.^
diapreftus, ac melancholia obrutus prêter fuam naturalemj
inclinationem , ac folitam naturae fu.^ confuetudinem folus permanet fine
vlla pr.Tcedenti graui tribulatione
.
2. Qaando quis abfq^ vlla caufa fugit Sacerdotes
, Ecclefias, Diuina Of-
ficia , Millarum cel ebrationi afiiftentiam , quamuisalias fit deuotus
, &ti-
moratx confcicntix .
"j^**
.:: f>r JMr. i
'
ff^
t
3
.
Qiiando quis fugit,& abhorret habitare magis in vno cubiculcquam
in aIio,-~in vna domo, quam inaliaj m vnaCiuitate, quamin aiia
j
nechu-
iufce rei vllam habet rationabilem caufam, nec ipfc vllam adducere nouit,
4.
Quando quis oculis fanus fugit lucera orani fuo conatu
.
A TriHitta ,
I
/^
Vando quis triftatur, & dolet,& qua de caufa triftetur,vel qua par-
V^
te doleat, proferre nefcit; nec adeft aliqua caufa triftitias naturalis.
^^^
2. Qaandoquistriftatur,rudonfq;guttasemittitadpraffentiam
Saccrdotum
, & non aliorum , ad rerum facrarum applicationem ,
ad San-
vîfiimi SacramentiEuchariftisperceptionem, adipfiusinMiflacIeuatio-
ncm, ad confeiTionem facramentalem, &ad cscera fpiritualia exercitia,
&
maxime ad pr^cepta d<^moni ladla abExorcifta
.
3. Quandoquis triftatur, acdolet magisexiftensin vnoloccquamin
alio, in vno tempore, quam in alio, puta in aliquo menfe, hebdomada,
die^
vcl hora
determinatis , non habita ratione ,ad planetarum
mutationes
F 2
& in-
^4
Par.L Cap.Il De Emrc. fcientia pracdito
.
&
influxus ; fed quatenus-talisnien-fis , talis hcbdomada , ta!is dies,
8i talis
hora
..
4.
Quando magis tfiflatur, ac doiet in vigiiijs at foremnitatibus maiori'-
bus, vt in Quadragefima, Aduentu, Quatuor Tcmporibus , non ratione ie-
iunij ; fed quia talis dies jvei in die Pafciiatis , Pentecofles , Natiuitacis
, 8c
Afcenfionis Domini, Epiphania^, & huiufmodi fefliuitatunv,
dc fit hoc pla-
cies a fe obferuatum
.
f
. Quando quis in locis I?tis , ac deliciarunt pr^ter folitam fux naturae
mclinationem,ac confuetudincm non gaudet
\ 8c
vbralij Ictantur fonando,
cantattdo
, &faltando , ipfe magis , ac magis triftatur , ncc habet aliquamr
triftitias r^tionabilem caufam
;
immo fi foiitaria loca qiierat amica ni^rorii-
busi nec tamen ftudio, aut orationi vacet ..
jbrafiihilis
^
i
M* T
N Irafeibili quinque funt pa/Eones, iQ.\\iCtt Spes, Audaciaj Timor, De-
1 fperatio
, & Ira , ex quarum fingulis aliqua da;moniacE pr^fentiae indh-
cia defumi poilunt.
A
Sft l
i C*l
quisfperatj&feiaitatconfequialiquidnimisardijumjquod^natu*
13
rac humans , &
induftrias vires, accommunem ordinem natura? ex^
cedere videtur, fi non eft mente captus^d^moniacus eft, vel diabolicus
.
Aii Audacia:,
I
"D
Atiens,qui audet facere aliquid excedens totamnatnram humanami.
Jl
vel
induftri^ vires-, fi id a Deo efle verifimiliter exiftinrari non pof-
fitj
d?moniacus
eft., vel diabolicus
.
2. Quando
quis fubit fponte pericula mortis, puta fe ab alto loco prasci-
pitat, vel quid
fimile agit, ad quod deberet mors fequi,nec ramen fequititr,,
neqi
aliud
malumjd^moniacus eft, vel diaboiicus,
A Timore,
1 ^Vando quisfinevllacaufa timore, acterrore fubitaneoinaniterr
V^
pereellitur, &nefcit quidtimeat.
^^^^
2. Quando nulla caufa pr^cedente quis valdd timet
oecidi ,1
gr^cjpue ab amicis) &ideo abeis fugit, &fe abfcondit
.
A
DffferAtione
ij
r
f^
Vando nulla praecedente tribulatione,
verperfecutibne
agitatus^
^^
quis fe defpcrat r ac propterea nune
veftes , ac
propria
membra;
^^^^ dilai^
Art.V.
In fignis malefic.
cognofccndis.' 8
j
dilacerat : nunc pugnis fe peicutit
:
modo in puteis, modo in ftagnis,aut la-
cunis fe
fubmergit : aliquando in ignem fe dei)cit : aliquando
Sxis fe col-
lidit , vel ab alto loco fc prqcipitat ; demoniac^ pr^fentiae fignum cft eui-
dens, /i hoc faciat contra fuam propriam voluntatem
.
Ab Ira .
I
/^
Vando quis timoratiE confcientiac nulla pr^cedente caufa contra_.
V^
feipfum irafcitur : vel etiam contra parentes , amicos , & domefti-
^^^^
cos
\
ac ira percitus profert blafphemias in Deum , Chriftum
,
Mariam Virginem, &San(2:os, d^monemq; inuocat in fui auxiIiumid(^mo-
niacus eft, vei diabolicus
.
2. Qijando quis velut canis rabidus , aut lunaticus fpumat
, & dentibus
fremit
, fi non cft ftultus , vel aliqua naturali infiimitate correptus ; d^mo-
niacus eft, vel diabolicus
.
>b 3
. Quando ftatn-n ac vir , &: vxor funt in profpedu , fi alter alterum
fugit ; velita irafcunturadinuicem, vt vnus alterum aggrediatur calce
,
pugnis, vnguibus, morfu quafi hoftem infenfiftxmmiijlicet feparati fe amet
ardentifiimej fignum eft euidens diabolicae operationis
.
. IV.
Ex Votentijsfenfitiuis >iterioribus
,
EX
fenfibus pariter externis , videlicet Vifu, Auditu , Guftu,
Odoratu
,
dc Tadlu multa daemoniac^ pracfenticE figna hauriri folent
.
^x Vifu .
4< I /^
V M fubito patienti lumen aufertur , & fubito reftituitur
;
quod
V_/
fi frequenter accidat, fignum eft euidens
.
{< 1 Quando patiens diurno tempore nihil videt : nodurno verobcne
videt,
& fi fciat legere , legic finc lumine , ita quod illi 6\ts videtur nox
, &
nox videtur dics; d.^moniacus eft, vel diabolicus
.
3. Qândopatiens videtresinaliadifpoficioneafuapropria, & natu-
rali,- vt \\ canem videret vt hominem, lignum pro homine,& alia huiufmo-
di,
periculum eft obfe/Iionis, vel alterius
d^moniacas perturbationis
.
4. Ciim oculus patientis fic perturbatur, vt
terreat videntes, terribilesq;
ac
pcrlucidasmonftratoculorum acies
.
f
. Cum lacrymas emittit ab oculis abfq;alia caufa,nefciens,quid ploret.
6. Cum ficiemSacerdotis,
&
pr^cipue Exorciftae patiens vixaipicere
valet,
(?calbumocuIorum varijsmodisJTiutat. Quod maxime attenden-
dum in infantibus
, 5(:puerulis, ex quibus alia figna difficillime hauriri
pofiiint
.
7- Quandovidetdfmonemfubafpeduminantis,
autiadta'ntis,fecor-.
pus cius velle poftidere : vel fub forma monftruofa>puta
gigantis,vel homir
F 3
nis
8 6
PartJ. Cap.IL DcExorc.fcicntiaprardito .
nis
atri> aut reccntet mortui : vel e*tiain canis, leonis, vifi , lupi , hirci : ve/
auis,
vt vulturis, accipitris, corui, picx, galli, gallinE, vcl ferpenris,aut
bu-
fonis^vel alterius generis; fignum eft, darmonemiam
corpus polHdere ; vel
tentare
ingrelTum, vt poflideat
.
8. Quando aliqua
,
qua: eranrante oculos fubtrahuntur
, vtnon videaa-
tur^deinde fubito apparentj fignuni eft diabolicas^ illuiionis ..
JBx Auditit ,.
^ I
f^
Vando fubito variatur auditus,ita vr paticns fi"t furdiis,
^ poft ea
V^
bene audiat
:
fi hoceueniacinaudiendafpiritualia, euidenseft
^^^-^
fignum
.
2. Quando pariens.audit quafda voces fe vocates,& ille maxime attedir..
3*
Quandoeft mmorconrinuusinauribus, necadfitprobabilis caufa_
naturalis afTignanda.
4.
Qoando exorcifmosi euangelia^ facrasqjediones non folum cum ex-
traordinario taedio; fed etiamcumingentiperturbatione
, veigraui foport
affedtus aufcuitat
.
5.
Qiiando pulfantur campans benedidt^
j
vcL aliitd fignmn datut fpiri-
male, fi graui afEciatur tasdio
..
.
''
lEx Cuttu.
44;
r
/^
Vando vltra feptem , vel nouem dies patiens nihil comcdit , veF
V^
parum ,
& tamen fortis ett
, &
pinguis
, ficur pciiis ,
fignumeftL
^^^^
euidensefled^moniacum, veldiabolicum.
1.
Quando per mulcos
menfes non potuit guftare panem , vel carncm
,
quas
prius fine diiEcuItacecomederat
, nec tamen aliqua vîdetur correptus:
^gritudine
.
*b 3.
Quando patiens vehementiflima ardet firi; nec tamen poteft aqua,.
aut vinum bibere, immo quicquid aptum eft extioguere fitim,abhorret.
4^
4
Qu?ndo quis videtur fame perirej nec tamen cibum vllum guftare
poteft
,
immo omne comeftibile fugit, &: abhorret
.
5.
Quando quis inceflanter cruda deuorat, nec fatieratem pra^fefcrt
.
6. Quando comedit beftialiter in magna quantitate
, &; bibit valde ex-^
eefliue conrra fuam confuetudinem-, nec ramen vmquam fatiacur
.
7.
Quando patiens cum difficultatecomedic, icavt violenter oportet
iJIum cibare, drnullam habet infirmitatem hoc caufantem
.
8. Quando patiens magis abhorret cibum benedidtum, quam alium .
9. Quando patjens graui velut deliria correptus longam. fert in^diam ..
Zk LoqueU ..
4* I
/^
Vando quis loquitur linguis, quas ipfe non intelligit
.
*i
VJ;
Quadoquis.lo9iiturakedemyfterijsfuprapropriamcapacita-
I
Art.V*
In fignis nialefic
cognofcendisJ
87
tem ; nifi confterpiobabiliter ex eius fanditate,
vel aliunde id efTe diuino
afHante fpiritu
.
>J< 3
,
Quandoprasdicit futura>vel qucTCuma; iibi ipfi occulta,
qus exce-
dunt
inteliedum humanum
, non tamen intellectum diabolicum ,
djfina-
niacus
eft, vel diabolicus
.
}
4.
Quando inopinato vocemamittit,nec poteft Ioqui,necosflperirc
tiam volens , fi poftea loquatur adprapceptum d^monifacrum abExotci-
fla in nomine Icfu, fignum eft euidens
.
5.
Qaandoimprouiso exeunt ex ore hominis fani, nec vino, aut palTione
perturbati, vel phrene/i laborantis verba, quorum Itatim poftea non recor-
ilatur, ac nefcit fe illa dixifle, vel nollet ea dixiire
.
6. Quando quis timoratae confcientis, abfq,-vlla cauia verba profert^â*
rentes , vel amicos
,
quos honorare confueuit , miro modo pungentia
t
ac
fubfannantia
.
7.
Quando quis non ex inftituto, ncc libere volens,voces interdum bru-
tis non parum abfimiles emittit
.
>i<
8. Cura varios abfq-, conncxione quis profert fetmones , nifi fit phrc-
neticus, vel mente captus, vel ebrius, vel fit mulierpaticns defe<Stum men-
itruorumj
dncmoniacus crit
.
<). Quando quis facra verba difficillime profert , nec nifi truncando
, 3c
balbutiendo,
prcTcipue ciim recitat Pfalmum
f
o.
Mifereremei Deu5,&ci.t.
vel 5?o. OhI hahitat m Admtorio uilnjfi^nii &cdit. Vel profert Sanctiflimum
NomenTefu, vel Beatils. Deiparx Marix-, aut initium Euangelij S.Ioannis.
10. In verbis prolatis a mulieribus patientibus defectum menftruoruiiu
-obferuanda
funt, quiE habentur fupra mm. S8.
X OdoYAtH.
\
f^
Vando quis aufugit facrorum odores: vt rerum bene4ictaru>thuiis,
V^
rutrc.rofaru, &
huiufmodi, ^\ illos non benedictos non abhojrreat
.
^^^fc.-
1. Quando deorepatientis exeunt f^tores infernales , vt fiil-?
phuris, picis/uliginis, carbonum, & huiufmodi
.
1 jT^ Vando quis tangendo nimis vrit,vel ignefciti aut fubito frigefcit
,
X \,} Cum percutiendo leuiter
nimium infert doUreiTi
.
^^^^3.
Quando ad fimplicem
ractum manuum facerdotalium pa-
tiens capitis grauedinem, vel rem
frigidiHimam fentit -
. V.
Bx Petent^s vegetatiuis .
V M Vegctatiua Potentia triplici ocnata fit facultate , fcilicet Nutri-
tiua, Augmcntatiua , &Gcneratiua ,
Ex harura
finguUs aperte
varia^
d,momac.Toperationisfignadefumipoflunc.
F
4
^^
c
i5o.
S 8
Par.LCap.II. DcExorcfcientia pra:ditd
.
Ex Nutritiua,
1
y^
Vandoquisnulla naturali asgritudine affectus cibum nonpoteft
V^
attiahere ad ftomachum ad corpus nutriendum
.
{(
^^^
'
2. Quando quis alioquin fanus, & bene difpofitus canina>. aut
lupina fame yexatur
y
dc licet maximam cibi quantitatem deuoret > femper
tamen efurit
.
j.
Quando cibum in ftomacho retincre no poteft; fed illum vomiru reij-
cere
cogitur> licet aliasfanus fic : fi verofit benedictus, illum retinet
.
4.
Quando quis alias fanus , & bcne difpofitus cibum digerere non po-
teft> licec magnam habcat in ftomacho caliditatem ,
f
. Quando bolum fere perennem fentit in ftoraacho, & perfjcpe ad gut-
tur accedentem^quo fuffocari videtuf, pra:cipue fi hoc contingat etiam im-
mediate poft fumptam medicinam euacuantem .^
6. Cum quis vomitu reijcic cultros, clauos, acus>. capillos ^vitra ,.& ah'a.
id generis artificiaha
.
7.
Quando qais per pofticam eadem emittit; vet qu^cumq*, alia>.quB ia
corpore
generari non polTunt ; vel continuum per inukos menfes emittic:
(anguinem
nulla affectus ^gritudine ^
x Augmentatiua
,
44 I
f\
Vando pueri verpuella) adolefcens, vel adolefcentiira
,
qui alias
V^
eranrnaturapingaes ,
&alacresr nulla apparentea^gritudinia
^^^
caufa non folu non augentur, &: quantitate molis proficiunt
y,
fed potius decrefcunt, &:
continua macic afficiuntur, &: confumuntur, qua-
uis
manducent, &bibant non folum more foluo, fed maiori in quantitate
..
i.
Qiiando quiscontra folrtum naturs fncEy ac complexionis cnrflim
nii-
miotumore, ac pinguedine afficitur in aliquibus corporis partibas t- veL
ctiam in toto corpore, nulla alia afFectus ^gritudine
.
M^: Generatiua,.
f<
I f"^ Vando vir vxori > vel vxor viro appropinquare non potcft
\
quiai
V^
fibi videtur aliquod eire corpus intermedium
.
^î-^
z. Quando perfonc-e , vel corpora > aur generationis organa^
apparent horribilis formne, vel fxditatis intolerandns
.
3.
Quando vir, etfi calidfe fit naturae
, &complexionis robufta: , non-po-
teft femen decidere intra vas muliebre, licet feminet extra
.
i* 4. Quando vir non poteft habere copulam cii vxorcvel
perfona,quam'
amat : quia ftatim elurabis., & elanguens recedere eogitur
;
quod tamen ei;
non euenit, fi cum alijs mulieribus commifcetur .
5.
Qnandoex
partef(^mincevas muliebrcquod priirs erat
latumjita con-
ftiingitui:
,
quod i virga
penetrari non poteft
3
licet vir fit
robuftus
.
r 6.
Quando
Art.V.
In fignis malefic.
cognofcendis . 8
9
6. Qiundo vterque coniux ex parte fuomm parentum
funt f^cundi
j
ncc
tamen
generare
poifLint
j
eo magis fi conftat ex alijs caufis vxorem efie ma-
leficiatam,
nec apparet caufa naturalis flerilitatis
.
Caufe
autem naturalis flerilitatis, vt docet Hippocrates in ^phor.
fefl.S'
'ver.
Aphor. ^6. & ibi Ogglerius Medicus,fnnt,ex parte virinimia frigiditas
natura;:
quiatunc eiusfemeneflgenerationi ineptum: ex parte vero mu-
Ieris,puta
nimia eius pinguedo , autcaliditas : quianimia pinguedoiin-
pedit feminis retentionem , & nimia caliditas caufat illius extincrioncm :
Ex
parte tandem vtriiisq; quando videlicet illorum femen non efl propor-
tionatum : vt fi viri eft melancholicum
, &c mulieris fanguineum : nam
agenS) &
patiens debent elfe proportionata, alias impeditur adio
.
^V^
S r 1 11.
ûmam
figna
defitmanfur es dijfofitione
corporis
,
EX
varijscorporiseffe<5bibusinufitatis, motibusc[-,infoIitis,quianatu-
IÎ*
rali caufa, vtplurimum ortumhaberenon pollunt, folent Exorciftrc ^'i"'^
defump-
quxdam fumereexperimenta,quibus,qucnamficcaiifalatens,facileexplo'
'f
^^
difpofi-
rant: qu^
plurimum etiam Medicis deferuire valent ad cognofcendum
,
tôntj corports
cum
morbi a caufa non procedunr naturali
.
^dT"
"
*
^'^*'
Hos autem inufitatos effedus deprehendunt,dum morbus
inchoatur,au-
^J^^***^^*
'
getur, dc
perfeuerat
.
Dum
morbus inchoatur,fi ftatim ab initio nullis peccantibus humoribus
in caufa exiftentibus morbus fe prodit cum grauiflimis
fymptomatibus , vt
^'^"^ defump.
{yTîyi
ta ex morbo in-
1. Mentisqu^damftupiditas.
chomte.
2. Varia deliria melancholica
.
3
.
Morus quidam conuulfiui, qui epileptici videntur
,
4.
Repcntinte corporis paffiones, & opprefliones
,
quas ipfe oppreflus
explicare nefcit
.
5
.
Eiufdcm generalis ex:tenuatio , &color infauftus
,
puta viridis
,
palli-
dus,
cedrinus, aut roco fimilis
.
6. Sponranea neruonim , oflium , medullarumq; vexatio , aut rigiditas
,
vt conuulfioncm prêfeferat
.
7.
Laceratio,&:conftrictiointeftina vifcerumj ac dolor in ventte cum
maximo rumore, ^c
reuolutione vitalium
.
^ S. Dolor continuusincapitefinealiquointeruallo, fiuefitpermo-
dum grauammis , fiue per modum
percufTionis : vr cerebri ,
vel temporum
indeficiens, & intima terebratio, (\ ad fignum crucis if* ftatim ceffet
.
9.
Pulfatio arteriarum circa collum .
10. Cordis grauatio,
&;
pundtura, acfi acubus configeretur
.
1 1 . Dolor m ftomacho perpetuus : vt pun6lurae in ore per momenta pu-
gentes , vel pcr modum indigeftionis , vel magniE debilitatis, aut duras pil*B
aggtauantis, quo fuffocari, ac ftrangulari videtur ^grotus
.
13.
Ci^
9
Par.I. Cap.II. De
Exorc.fcientia
pra^dito.
1
3
.
Cibiis femper indigeftus,crebrafque
vomitiones; Ci hoc non
cueniat,
quando cibus eft benedictus
.
14.
Ventris deiedio
,
inflatio
, & tumor per flatum frigidifllmum
, vcl
calidifllmum fenfibiliter permeantem,
difcurrentem,
&euanefcentem
.
I
f
.
Colli,
Sc renum frequentes perpeffiones
.
T 6. Particuls corporis velut nexibus ligatae
, &oculorum palpebriE ita-.
aftridts, vt vix aperiri po/Iint
.
17. Sudores leues circa nodtem
, quamuis temporis conftitutio frigida-.
rigeat^quorum Medici nefciunt caufam naturalem aflignare
.
1 8. Syncoparum accidentia ftatutis horis aduenientia cum cotinuo vitae
ta^dio
,
grauamine melancholix , obftinata taciturnitatc
, & fufpirijs
,
quae
lu(5luofa vocantur, abfq; manifefta caufa emiflTis
.
15). Tremorinmembris,
8c prxcipue in capite patientis caufatus per
prefentiam fpirirualium rerum, vel perfonarum
.
io. Inquietudo, quaaliquisnullomodo quiefcere poteft , necftando,
nec fedendo, ncc decumbendo,
& infirmitas nulla apparet
.
1 1. Tuflis Cicca. valde molefta patienti
, &alijs fine pituitae expulfione
,
quxnumquam confummaturj
fed aggrauatur, dum fpiritualia admini-
Itrantur
.
21. Ofcitatio frequens cuni maxima oris dilatatione
,
& pr^cipue dum
aliqua facra ledtio habetur
.
ij. Tumoresfubiti,quiinaIiquapartecorporis ciro oriuntur, &fine
aliqua cura naturali cito euanefcunt
.
24.
Decurfus fubiti caloris , vel frigoris excediui per humeros, 8c renes .
*Ji
zf
. Ventus quidam vehemens qui decurrit per totii corpus ad modii
forinicarum : vel ad modum ferpenris velociter quaquauerfum ferpit : vel
ficut mus modo in hanc, modo in illam corporis partem fe intromittit
.
*Ji x6. Deportatio corporis,8c illius eleuatio contra voluntatem patien-
tis,&: non videtur, a quo deportetur; fignil eft euidens diabolicje pra?fentiie.
4< 27.
Vociferationes,cjamores5 fciiTio veftium, arrotationes dentium,
8c
quarcumq; corporis agitationes fine vlla caufa, fi patiens non cft ftultus
,
Sc
hxccl difpliceant, & cognofcat illa, & nollet ; fignum eft euidens .
>i<
z8. Vis, feu impulfus fupra naturam patientis : vt cum homo natura
debilis non poteft teneri a multis : cummanibus, acdentibus frangit fer-
rum , dc
alia fimilia , de quibus fupra , vbi de fignis ex parte Animaj ; eft
fignum euidens
.
162.
^lnfantes autem , ac pueruli deprehenduntur efte maleficio afFedi ,
vel i
Signa
,
tjuibus
daemone vexati ex fequentibus fignis
.
cognofcuntur
^ Qiiando fxpius contremifcunt nulla apparente caufa',maxime C\ adiu-
^^feiiT
"'^
gatur, quod continue flent,
&non dormiunt,& priiis non erant tales .
'
'
z. Quando habent oculos timidos , ac pauidos , nec audent reda afpice-
re Exorciftas, ac Rehgiofos deuotos
.
3.
Quando repente amifla bona faciei ,actotius corporis
conftiturione
fiimt
pallidi , ac macilentes
j &
prxeipue C\ Mater , vel aliquis ex
domcfti-
cis eflet
maleficiaaffe6tus,
&efre6lus confimiles pateretur .
Nam aliquan-
do tota vi>a
familia maleficio
afhcitur
.
4
Quan-
Art. V.
In fignis malefic.
cognofccndis . 9
4.
Qaando non amplius volunt lac fugere,
& tencnt os
apcrcum .
4<
S-
Quandonumquam pofliint iadle fatiari
>
etianifi
continue lacfu-
gant nediim ex vna, fed ex pluribus nucricibus , ac magis fiunt maci lentes
, ^*!^
fufp^^fitU
iignum
eft euidens . î vero etiani habeant faciem ad modum hominis fc-
^^
?**'
*
nis
cunuchi, & fint pondcroh(Iimi,pericuIum eft,qu6d filij (mt fuppofititij,
ideft ad^monepofiti locofiliorumverorum . Hiautem filij fuppolititijji
ab Exorcilta benedicantui,quandoque poft aliquot dics moriuntur . Qiod
xperientia comprobaui anno \6^G.
6. Quando infantes videntur fxpius mori,
8c
non moriuntur
.
j
7.
Qoando nullis peccantibus humoribiis ex fanis repcnte fiimt infirmi
;
c
prtcipue fi in aliquo membro fint comprefli : vel appareat aliquod fora-
men in corporc,vt fub lingua, in auribus , circa vmbilicum , in pedibus > in
crutibus, in naticis,vel cjEteris corporis membris
.
8. Quando circa renes , vel in pe6lore funt nigri propter decurfum fan-
guinis,qucm Saga ab eius corpore fuxit, vt docet Delrius lib,^. Difqttif.Afa-
gtc. p.
I.
q. ^.Jeti:
i. ac Spinarus Sacri Palatij Magifter ^(e/i.8. de Strigibus
Dum morbus vero augetur, fi non crcfcit paulatim more naturaliii mor-
j^,^
borum qui fenfim vt plurimum vires atquirunt ,
donecadftatum pcrue-
sijma defump'
niunt , fed fubito
, &
frequentcr fe prodit
, &valde inconftans eft > raro pe-
ta attgeti mor-
riodos feruando , licet period icorum naturam referat ; vnde licet naturali- bo .
biis morbis maliquibus fimilis efie videatur,in multis tamen difcrepatjatqj
adco dodiftimos etiam Medicos fiitigare folec
,
qui in ijs diudicandis
hxfi-
tant , & huc , illucqv animo agitantur ambigui , nec certi quidquam de his
profcrre audenc , aut ftatuere poftunt
,
quo fibi ipfis fatisfacianc : Hoc
enim fignum elle mileficij, Medici comtnuniter docenti Immo Daniel
Sennertus de morbis d Fafcino , cfr Incmtatione d veneficio induEiis agens
, 6c
figna maleficiati par. 5?. lib. 6. cap. 5;.
eniimerans : illud primum aftignat
.
Denique (i morbus in eodem ftatu perfcucrat poft adhibita a medica; 164.
artis peritis varia rcmedia
,
quibus infirmus iuuari non valet
i
fcd morbus
^'^^ defHmp,
exafperari
, &: in dies augeri compericur . Nam hoc euidcntiflimum
fignii
** "ô^ôîrfe-
cire malefici jjfatetur Sennertus poft alios celebriores Medicos.^/
.. ait,^-
uerante
.
turalis ejfet
morbus,vtigâturalib.remedi\Siphyficis^ medicaminibus
folueretur.
Sed hascregula fspius fallit :quia multoties funt aliqui morbi intrinfeci
incurabiles, putaaliciuus organi , aut menibri interni excenuatio ,deficca-
tio,vel putrefa<ftio . Cui(cum fit intrinfecum)remedia naturalia rite appli-
cari non poflunc-, ideoq; pharmaca a Mcdicis peritiftimis adhibita aliquali-
tcr fublcuare dolorcm, ac mitigare , vitamq-, aliquandiii prorogare
queunti
fedfanitatem nequaquam integram, ac perfedam conferre valent *
Cap. II L
De Exorcifta virtutibus ornato.
V M
virtus iuxta Ciceronem in Rhetor.
fit affeElio
animi confians
,
^
I65
conueniens^
laudabiles
efficiens
eos, in quibus eft : &ipfaper fe fua^
VirtHs
definU
fponte ,[eparata etiam vtihtate > taudabilij : si in oninibus
Ecclcfia:
'"''
miniftris
C
Virtutes theo-
logica, , ac mo-
rales qux ra-
tione fint
nc'
ceffartA
Exor.
cihis
.
166.
Exorcifia per
fidem fit fimi-
lis filio
homi-
nisin facielu'
centejicut Sol
.
9
1 Par.I.Cap.III. De Exorc.virtutibus ornato
.
miniftris virtutes tum theologicre , tum morales funt neceffaria' , vt digne
,
ac laudabiliterfua valeantobire minifteria,
has maximc Exorciftis, nediim
vt dignc, ac laudabiliter, fed efficaciter
, & tuto fui muneris intentum con-
fequi valeant, neceftarias efle quis audeat negare ?
Qupd loannes fufficienter in Exorcifta indicat, cum (imilem filio homi-
nis m medio 7.
candelabrorum aureorum ftantem,& pr^cindlum repr.Tfen-
tat . Ad quid enim ftatus ille defcribitur , nifi vt oftendatur , illum femper
eflTe paratum ad candelabra erigenda , fi cadant , emungenda , fi minus lu-
ceant , accendenda , fi extinguantur , vt explicat Alcazar ? Non fedet otio-
fus, fed ftat vt laboris auidus : Non difcindus eft
, &: implicatus veftibus
laxis, qu^T iter impediantj fed fuccinctus,vt fe quaquauerfum vertere pofiir,
& accurrere, cum neceflitas, & opus vocant : Non ftat in extremis anguli,
vnde longior via ad oppofiros pateat
\
fed in medio, vt breuiori curfu opem
ferar, & fic ftando totus ardere uidctur uultu, manibus, pedibus, quafi fem-
per paratus cogitare, operari, & currere ad ea perficienda ,
quae e re efie ui-
dentur . Sic Exorcifta feptiformi munere maxime debet fulgere uirtutum,
Fidei, nempe,Spci , Caritatis , Fortitudinis, Patientia?,Pcrfeuetantiae,atque
PrudentiJt-, quaium unaqueque fuo loco fingulari modo typice figurata de-
monftrabicur, ut in medio EcclefiÊ conftitutus,ac huiufmodi uirtutu fplen-
dore ornatus, hinc fideles tenebris circumfufos illuminare , deicctos erige-
re,nutates
falcite,ftantes corroborare : illinc follicularios d^mones aut ob-
fidences fugare, aut pofiidentes expellere , aut malefacientes cohibere , aut
incancances abigere, ut fequentibus articulis manifeftabitur
.
ARTICVLVS 7.
I>e Fide,
CV
M fides fit pr^cipuuni fundamentum, cui innituntur fideles ad d^-
monesexpellendos iuxta uerba Chrifti Marci vlt. Signa aHtem eos
y
qui credidermt i
httc fequentHr: In nomine meo d&monia ei^cient . &c
loannis
14.
Omcreditinmeôpera^qHAegofacioy&iyfefaciet: ut innotefcat
,
quo-
modo Exorciftae fides fit necefsaria,de ea examinandce funt fequentes <\nx-
ftiones, ut fic per fidem Exorcifta appareat fimilis filio hominis in facie lu-
centeficutSol : Nam ficut facies demonftrat perfonam
,
qusnamfit, ita
per fidem
,
quam unufquifqi profitetur > cuius fit rehgionis , &
qualis fit
>
oftenditur
.
167.
Fides humana
defcribitur .
^v^ s r 1 1.
ûidnomine
fidei
intelligatur in hoc
artitulo
,
REfpondetur , in hoc articulo non tradari de fide humana ,
feii fidcli-
tate, qu3e eft qua;dam uirtus moralis, q\ix pr^bet
conftantiam in fer-
uandis promifTis,
& a Latinis uocatur fides, de qua Cicero lib.i. OJficiorHm,
ait
:
Art.L Fide Theologica.
93
arr : Fides eH diôrum &conuemorum conântia ,& writas . Neque de^
fidegratiagcatisclat:a,qu.T>
vtdocet Suarez
difjj.
8. dc
dilii/tclime
fidei
ab
emnihus donist &c.feci.
i. nu.
4.
datur homini> vt tdm diftinde
& pcrfedte
rntelligat, &
apprehendat res fidei , vt pofliteas alios doccrc
, fimphcircr
camen> & fine ornatu fcientiar,
&: fapiencia: . Neque de fide
, qu.T: accipitur
profi^ducra:
Inqua fignificatione multi Dodtores purant fappeaccipiin-.
fcriptura fidem pro fiducia
i
ita tenet Vega ^</?. i. de lusiif & Lib. 9. in
Trident.c. ip. lanfcuius inConcord. cay. 30. ^z. &
^S-
BalthafarPacszî^
El)i(i.
D. lacobi cap. r . verf
6. Lyndanus de quatripar. in^. r. par. lib. i. c.
5-..
& recentiores Thcologi adinitium 1. 1. D.ThomA . Hoc cnim modo fidu-
cia non eft fides , de qua loquimur
^
fed fpes connotando quandam perfe-
ftioncm, feu robur eius-, vt bene docet Suarez
difp.
i.proemiali defidefefl.
r.
mim, 6.&'7,&c
Diiexeliiis de Conformatione voluntatis lib. S-cap.t. Sc
de hac
a.gimrfequenti articulo . Scd tra&ari de fide theologica, fcu diuina,qu^ per
fe inckidic habitum >feu lumen fidei , actum eius , & obicdum, qux tria.
figillatim etiam fumpta folent in fcriptura nomine fidei fignificari
$.
I.
DE
obiedo fidei
inrelligitur illud ad Galat. cap. ? . Ex audttu
fidei ; 8c
infra uif vbivenit fides,
& ad Ephef.
4. Fnus Dominusy
vnafides ,
&
Apocalypf. z. Non negafiifidem meam ; &c
ita etiam dicic Athanafius in
Symbolo . Hac efifides
cathoUca, qua nifi
quisque
fideliter,firmiter^ credtde-
rit : nam fides
,
qux creditur , obie(5lum. eft virtutis fidei
j
vt eruîte docet
Suarez loco citato
feB.
z. num.
5.

De adu vero fidei intclligitur illud Matth.-ei
5;. Secundkmfidem vefiram
fiat
vobis
;
& illud ad Roman. i. Fides
vefira
annunciatur in vniuerfo mun-
do ; &c in toto eapite vndecimo ad Hebrôs 1 eodcm modo fumitur fides
>
cumrlli varjjefFedus tribuuntur, &
quoties in fcriptura prajcipitur fides
tanquam ad falutem necefiaria,de hac fide fermo eft-,quia prascepta de adti-
bus dantur : Ita Su^rez loco citato
.-
Dehabitu autem fidei recfle intelligitur illud i.adCorinth. 13. Nunc
atttemmanent tria hacfides , &cat. 8c in eodem fenfu loquirur Trident.
fefs.
6. cap. 7. cum dvzix. > in iuftificatione fimul infundi Fidera > Spem
>&
Caritatem
.
Fides gratitL,
gratis datiij
quA .
Tiiies pro
f^dtt'
cia fumfta.
In koc ariicU'
lo agiturdefide
Theofcgica
.
Fides diMincia
incluilit tria.
168.
Ol>ieiium .
i.AHus*
3,
Hakittit .
^r ^ s r t o li.
^Hodnam
fit
ohiecium fdet
theologicA*
REfpondetur,
in obie<ao fidei tria diftingui a D. Thoma
1. 1. 5<ei7. r.
\^
ar. I. fciHcec obiedlum maceriale , i^^t^ maceriam > circa quam ver- OiieHHm
fidei
facur vircus
v&
obiedum formale , fcilicec rationem > fubqua verfacur ,
feu
tnplex
,
mociuum
, propcer quod fides credic . Tercium vocat D. Thomas
acci<Ien-
tale>
&in folutionibus
argumentoi-um explicat fub hoc membro
includerc
omnia
Roman.
verf. 14.
10.
94
Par.I.Cap.III. DeExorc.virtutibus ornato
.
omnia obiedta creata, qiut fecundario,
&
quafi confequenter dicit pertinc-
re ad iidem . Veruntamen Suarez
eiifp. i. de ohie5io
fidei
, omnia illa
,
qua:
creduniur ex teftimonio diuino,comprehendit fub obie^to materiali fidei
.
Sed ait, pr^ter obie<5lum materiale
, bc
formale,requiri ad credendum fuffi-
cientem propofitionem dodlrin.T fidei , iuxta illud : Quomodo audient
fine
frAdicame ? Nam quia nec Deus teftificans , nec res teftificatae videntur,
ideo neceiFe eft, vt per auditum fufficienter proponantur ; nam ideo dicitur
e(Ie Fides ex auditu . H.-ec crgo obiedla a nobis breuiter explicanda funt
fequentibus di(5lis
.
170.
Obieiiam p*i-
mariunL-j
fidei
^Modnam (it
.
171.
"Deus ofUit ra-
tionefitobieciii
materilefidei.
D
.
I.
Ico I. Deus fecundum abfolutam rationem Deitatis , &c
eflentias fuac
eft primarium obiejflum fidei . Hxc eft fententia D. Thomje i. yar.
qu(i.fi.
I . ar. 7.
&
qudU.
1
4. de veritate art. S.& in ^.
dtfi. 24. ar. i. dc
idem
tenet Scotus disi.
ij.qtufi:
vnica. Durandus
difi. 24. q.
1. Capreolus
quxfi.^.
Vrolog. art. 1. Alber.& alij in
^.difl.
25.
Idem fentit Marfihus in j.quafi.i.
vbi refert varias opiniones ; Tenet etiam Henricus Quodltb. 12. qudfl. i.
Alexand. Alenf. ^.par. qu. 6S. memb.j.art.ylt. & Suarez
difp. ead.fel.i.n.S.
Ratio eft, quia Deus ipfe
,
quatenus Deus eft , eft primarius fcopus fidei,
feu ratio , qua: principaliter intenditur per fidem , Quod videtur fatis pro-
baii ex illis verbis Pauli Hebrôr. 1 1. Accedentem ad Deum oportet credere
quia
efi
: nam quia efle Dei eft eius fubftantia, dc
eflentia , cognofcere
Deii
elTc, idem cft,quod cognofcere Deum efle verum Deum,atque adeo habere
veram diuinitatenv, crgo hoc eft primarium obie6lum,quod fides intendit
.
Et
ideo dicebat Chriftus loan.
14. Creditis in Deum , & in me credite : quia
illud primum eft fundamentum reliquorum : facit etiam ilhid loannis
17.
//*c efl vita (Siterna, vt cognofcant te . Haec ergo abfoluta cognitio Dei eft
intenraperfidem.
D
.
11.
Ico 2. Interobieila materialia fidei Deus eft obiedum maximene-
ceflarium, 6^
infeparabile d reuelatione fidei : Ita Suarez docet
dtfp.
1. de obieilo
fidei fe[i.
i. nu. 8.
Ratio eft, quia nihil eft credibile per fidem, nifi fub teftimonio diuino
,
vt nunc fuppono . Quifquis ergo credit aliquid per fidem infufam , credit
illud reuelatum efle a Deo
, &c teftimonium Dei efle infallibilc : ergo im-
poflibile eft credere aliquid fide diuina
,
quod non fit Deus , quin fuppona-
tur aliquid creditum de ipfo Decquod vt minimum efle debet, Deum cfle,
&efle veraccminhis,quajteftificatur: ficergoDeus vt obiedlum
mate-
riale
, feii cognitum habet neceflariam connexionem cum fide
,
quam
non
babent alia
obied:a : nam poflet Deus multa reuelare de fcipfo, &
nihil dc
creaturis
.
Dico
Art. I.
Fide Theologica
.
95
. IIL
DIco
5.
Deus non eft adxquatum {ubieAam, &(vt flc clicam)dire6lum
j-^.
fidei>red
hoc ell quodlibet ens rcuelabile a Deo obfcura reuclatione:
ohieBum
miu
Ira
fumicur ex D, Thom. z. 2. ij. i. ar.i.& diUa.
qu^fi. 14. ê Feritate. ar.î.
teriale^
adi^
docet Scotus in
3
. <î/?.
15.5.
vnica, ibi Gabriel ,& alij conimunirervparrim ^;r )f</f<
/?
ibi> partim Sil. 14. Anton.
5. p.
//>. 8. r/?/?. 4- & AbuJenf. c^p. ii. Aiatth.
qufdUbet
ens
q.
501. Sunrez loco cit.feB. 2. nu. 2.
Ratio eft, qura & de creaturis multa per fidem creduntur
^
quia de iUis 8c
inulta a Deo funt nobis reuelata, & ideo etiam ipfê fub hac ratione>qua re-
uelatae funt, pertinent ad obiedlum ad^quatum fidci
.
reuelahfltj
Deo.
17^
Deat efl prim^
ratiocredendi .
. IV.
DIco
4.
Deus ipfe, quem credimus,efl etiam prima ratiacredendi .
In
hac aflertione conueniunt Theologi, D. Thom. x.i.ci.i.ar.i.&i^
par. q.
i. ar.^.& 7. & Reliqui tn Prologafentent. &in ^-
dift.
24.
Aitifiodor^
flacim in princiyia Summa in yroemioy & Alenfl
3
. yar.
qu^fi.
6S.
Hoc notum eftj nam diuina fcripturafspe docet , veram fidem ad falute
neceflariam ipfi Deo inniti
:
fic df Gen. i
f
. Credidit yibraham Deo,& repu-
tatum efl illi adiHJiitiam;
quoddicit Paulus fcriptum elTe propcer nos
j
quia
fidem illam,&
credendi modum imitaridebemus^vtiuftificemur . Similia
funt firequentia in fcriptura; & ideo merito dixit Ambrofius lib. de Abraha
cap.
3
. &lib. 2. Efijiolarum
Epift.
1 2. ad Valentinianum : Celi myfierium do-
ceat me Deus ipfe,
qui condiditj non homo
, quifeipfum ignorauit . Cui magis dc
Deo> quam Deo credam i
$. V.
DIco f
. Deus vt reuelans , feii teftificans res credendas per fidem > eft^
j^.
obied:um formale fidei . H=ec eft aperta fententia D.Thoms i
.
par.
2)* Xa ra-
qudfi. i. ar.
^.
Idem tenet Scotus in
3. difi. i^.quafi. vnica, &diH. t^.q. 2.
fione
fit
ohie-
infine , Richardus diH. 2
3 .
ar.^.qudifl:. 3
. & alijs plures relati a Suarez
difp. 3
. ctum formaltj
de obietio
form. fidei feEi.
2. nu.
3
colligitur ex fcriptura iuxta illud loannis
fidti .
cpift. I . c. ^. Oui credit
infilium Dei,habet tefiimonium Dei infe,&i.
alijs \ocis.
Ratio eft,quia Deus non mouet adcredenduin>ni(imediante teftimonio
fuo . Qupmodo enim ei crederemus , nifi nobis loqueietur ? Ergo non eft.
obiedtum formale fidei> nifi vt
teftificans & reuelans ..
^r^sTio iih
,ûinam
fit
aStus
fidei
.
REfpondetur
>
aEiumFidei
ejfe aênfumfirmum > inauEloritate^Dei obfcu-- -
*
7>*
,
re reuelantis
fundatum : ita colligitur ex D^Thom. 2.. 2.^.
x.ar. i*.
r *-jl^-
DicicuL
finitttr.
9
(^ P^r*!' Cap.III. DeExorc.virtutibus ornato
.
Dicituu
ajfenfus
: quia diftinguitur adtus fidei ab orani actu elicito a volun-
tate: quia non eft adlus elicitus a voUintate , fed impcratus a voluntate,
Diftinguitur etiam ab omni apprehenfione , vel inquifitione intelle<5lus
nondum deliberate iudicanris . Hic enim aftenfus eft adlus inteile^tus
$c
fignificat iudicium, quo inteliedus ad vnam partem determinatur . Addt-
tmfirmus, vt ab opinione diltinguatur, c\\xx etiam pr^bet aftenfum,fed for-
midolofum
, &: aliquo modo dubium , fides autem<iebet efle firma . Quia
vero hoc folet etiam fuo modo tribui iidei humanx , & multo magis cui-
cumqiaflenfuieuidenti;ide6additurvltimaparticula in auEioritAte Dei
&cat, per quam ad:us iidei infufne tam ab acquifita fide,quam ab adtu fcie-
ti^T,
&c
a quouis a6tu euidente diftinguatur : Et prretcrca per illam particu-
lam defignatur vltima -difJerentia eflentialis
, &
fubftanrialis adtus fidei
5
nam hcTc diflerentia fumitur ex obiedto formali,quod per illam particulara
explicatur : Ita erudite docet Suarez tii/p. ^. de AElHfidei,[en:.
i .
nu.
f
.
Ex hoc colligitur , a6tum fidei infuf^ efle adum ab intelledtu elicitum
,
& imperatum a voluntate
j
acproind^ fubie^tari in inteiledtu
,
vtteftatur
Paulus i.Cor. dicens^ In caftiuitatem redigsntss omnem intelleClum in^bfe-
îuium ChriHi^
;^FJE S T 1 IV.
ômodo Fides Thevlogka
defimri
ôjjit
,
176. T)
Efpondetur, Fidem Theologicam definiri a D. Paiilo Hebr^ôr. n,
Fidei Theolo.
--tv
quod
fit
fubHamia rerumfperandarum
argumentum non apparentium',
gicA
definitio.
^f^ Magifter S&ai.in
^. difi.^û:ap. penultimo &vltimo dicit hanc^fle fidei
definitionem - Confenriunt cum Magiftro Scholaftici
,
qui plan^ aftirmat
hanc effe definitioncm fidei
,
qUcE eft virtus intelle(5tus . Bonauent. eadem
difi.ar.
i.qu&H.
f.
Ricardus
^n
4.
^. i.Paludan. qu&sl.^-ar.
i.
.
quantum
adtentum. Maior quafi.S. Albertus^^r. 18. &alij pluresrelatia Vafquez
tom. t.in 1. z. quA^. 113.
difp. 105?. c. 2. Dicitm fubBantia rerum fperan-
darum : quia eft fundaracntum fpei, &
quatenus fubftat ali;sj propriu enim
elt fidei> fulcire fpem,
&fiduciam : quia non poflet homo fperare , nifi cre-
deret; ideocertitudofiducix proportionataeftcertitudinifidei^, nam eft
velutibaculum, in quo Viatores nitunturadfperandum. Vnde Ambro-
fius lib. de Cain, &Abel, ait : Fides
tfi
radix omnium yirtutum
;&
quod
fu-
per hoc fundamentum
(dificaueris, hoc folum
adoperis tui fruHus , &virtutis
proficit
mercedem . Dicitur
argumentum non
apparentiumtidtH firmus aflen-
fus
,
quo intelledtus conuincitur
, & inducitur ad credendum ea ,
qure non
videnturi ita exponit Suarez
difp.
6. de AEiu fidei feEi.
z. nu.
f
. Vel dicitur
argumentum non apparentium : quia eius a6tus eft inclinare intelledtum ad
adtum credendi , ac eidem intelle(5tui cooperari influendo in adtum ipfius
,
quo adlu intelle^ûs fitmicer aflentit, feu adhsret reuelatis a Deo
.
QV
^-
Art. I. Fidc Theologica

97
.^rcy s r i V,
ômodo Fides Theologua diuidaiur,
REIi<5lis
varijs diuifionibus
,
quae a Theologis affemntur vnicamrefc-
177.
ramvtmagisinftituconoftro conucnientem. Fides ergo diuiditur
Fldes duplex,
in vniuerfalem, & particularem
.
vniHerfalis .
Fides vniuerfalis dicicur illa,quse per fe neceflaria elt ad falutem,& com-
muni vfu EccleficX CathoUca nominatur ; tum etiam quia ipfum nomen Ca-
tholica vniuerfalitate fignificac . Hxc autem fides vniuerfalis eft,
&
quoad
perfonas : quia pertinet ad omnes
,
qui placere Deo volunt
i
dc
quoad tem-
pora : quia femper in Ecclefia fuit ; Sc quoad loca : quia vbique prafdicata
eft, & pcaedicatur-,
&: quoad dogmata : quia eft de omnibus particulis fidei
>
& confcquenter etiam de omnibus, quas in illis continentur,
& qux Eccle-
fij? reuelata func , vcl per eam credcnda proponuntur: Sic docec Suarcz
diff.ead.fe^, ^.
nu.6.
Fidcs autem particularis dicitur illa ,
quae ift atiqua priuata reuelatione
particularis
.
fundatur , vcl inftindu Spiritus S. ,
qui illi ?quiualeat . Et merito particu-
laris
dicitur
j
quia in materia, perfona, 8c
propofitione
priuata fundata eft
.
Hspc autera rurfus triplex eft . Prima
,
qua aliquis credit ea, qux fibi pccu-
liariterreuelatafunt. Qup pa<5to Prophete crediderunt
multa, qux noii
omnibus fidehbus, fed fibi tantum reuelaca fuerunt . Ec Abraham credidic
mulca, quas fibi foli fuerunc per reuelationem ppomifla . Secunda fides pri-
uata eft miraculorumsqua aliquis certo fibi ftatuit, Deum fadlurum aiiquid
pr^ter confuetum ordinem . De qua dicitur Matthxi
1
7. Si habueritis
fide
jficHt
granum
finapisy dicetis hnic monti,
tranfi
hinc illuc, &tranfibit , &nihil
impofftbile
erit vobis , Tertia fides huic eft fimilis , nempe
qua quis credic fe
a Deo confecuturum aliquid fpiriiuale, vel temporale ad fpiritualia per-
tinens
,
puta demonem ab obfcilb expulfurum etiam fine poteftate exorci->
ftica ; vei fanitatem corporis in ordine ad faiutem anim.-E obtenturum ; vel
quid fimile anim;r falutare a Deo impetraturum : Ita dgcet Vafquez
^.113.
ia j. 2. D.Thomx dijp. lop. cap.
f
. ac Suarez
difp. acfetl. eadem num.J.
S^F^
S T 1 O VU
An
fides
miraculorum
,
ac promiîomm
fit
eadem cum
fide
Catholic^ ,
REfpondetur
cum Suarez
difp.
8. de diUinEi.fidei ab omnibm donist& Cdt.
fe^.
I. num.
j
. tria pofle confiderari in eo
, qui fad:urus eft miracuia *,
.
^
''>'.
vel aliquod beneficium i Deo miracuiose impetraturum . Primum eft cre-

riico/*rfw-
dulitas de omnipotentia Dei
, &
veritate promiflionum eius . Secunduitu.
^J^
*"
^lenmi
eft qu:pdam quaiiappiicatio huius vniucrfalis fidei ad hoc fadlum in parti-
y^f^"^^^.
culari, ita vt aiiquis iudicet certo, &: credat fe fa6lurum hoc miraculum',vel
obtenturum hoc beneficium miracuiofum hic
, &nunc . Tertium eft fidii-
cia
qu(^dam,quae inde refuitat in voluntatem
.
G Pri-
5? 8 Parl.Cap.III.DeExoic.virtiitibusornato.
Aûs ftdei
Primum eorum, cerciirimiim etl, omnino in operc mlraculofo elTe necei^
^
*
farium
:
quia iUud eft fiindamencum omnium c^terorum . Vnde Macth.p.
quando ChriftusDominus
illuminaturus erat quofda cccos,cxigens ab illis
fidem neceflariam
dixit
: Creditis y
quia hoc
jjoJ[um facere vobis ? Dixcrunt
yti^^ Domme
;
tunc tetigit ocutas eorum dicens :
fecundum fidem ve^ram
fiat
yobis. &cap. i^.infine. Non feeit
tbi virtutes mu!ta>,propterincrd:dna^
tem illorum . Erac ergo necedacia credulicas
.
.
SecundiuTi (i debitomodoexplicetur>dicimus,ilIudiudicium non cflc
ApptK4ttO' tU
omnino impolTibile: po/ito cnimfirmoallenfu fidci, me obtencuruma
ttisai us
,
Dco, quicquid peciero, fi dcbice petam , & cum conditionibus
,
quas Chri-
ftus in fuispromiffionibus requiric , fieri potcft, vt aliquis hic
, & nunc
, &:
Iioc in opere, non diuina>fed morali quadamcertitudine iudicetconcurre-
reomnianecetlariaadimpetrandum miraculum: fiue quia illa manifefte
videt : fiue quia fimul etiam iuuatur intcrius auxilio Dci , vt poftit ita exi-
ftimare-, ex quibus elicitur illud iudicium certum aliquo modo fimile iudi-
cio theoIogiCo>veIprudentiaIi jqua? omnianon efieimpoffibiliaperfepa-
tet . Non tamen credo huiufinodi iudicium ede fimpliciter necefiarium r
tum quia nulla eft ratio,quce cogat ad exigendum illud : cum etiaiTi quia ad
debitam fiduciam, &: excludendam omnem dubirationcni rcpichenfibile
fatis eft firmitec iudicare , non folum in genere , fed ctiam in lioc fadla me
impetratuium, quod intendo> cercicudine conditionata , Siper me non Fie-
terity &cAt^
TiducUex ea^
Tertium eft fiducia illa, quê cx huiufinodi applicatione fidei vniuerfalis
refultanf
.- ad hoc fa6tum in particulari refultat in voluntatem , qux neceflaria eft ad
obtinendum, vt lateoftendicur articulo fequenti^
Qux fiduciafcpiusinfi-
nuacur in diuina fcripcura, qu^ incerdum vtitur nominc creduUtatis : inter-
dum nomine
confidentia; 8c Chriftus Dominus farpe dicit
Confdite, confidi-
tCy &ct. Icem quia nemo poteft orare vt oportet , nifi fperet
y & confidat
etiam vt oportet i miraciila autem maxime petficiuiitur oracione conuc-
aicnter fadr ..
179
\
D qucTftionemergodicimus>FidemiIIam, qiramfcriprurarequufr
Fides tniracu-
_/\,
^d pacranda miracula,&: alia benchcia miiaculose ohtincndajquoad
lorum
,
e^
pro-
fubftantiam , & efientiam efie ipfum actum Catholicie Fidei ira elicitum
r
miffionum
#j?
âpplicatum ad hoc particulare fadum,vc poITit generare illam fiduciam:^
Cat^lka
^
^ adus alios neceffarios ad impetrandum miraculum
.
SuRinet Theo-
Hanc conclufionem fuftinent D. Thom. 1. 1.
^.
178. ar. r. ad
>-. Caieran..
Itgi^
Matth. 17. Soto 1. de Natura-,& Grat. cap. 6. Et eft aperta fentcntia D.Cy-
priani lib.
3. ad Quirin. cap. 4Z. & valde indicant Ambrofius lib. 8. in.Luc.
adilludyfdauge nobis fidem,dc'liihi:în JUfatth.canone 17..
Colligiturinprimisclaieex r.adCorinth. 13. Sihabuero omnemfdem,.
Conftaf ex dt.
ifayt momes transferam ; vbi Apoftolus exprefse loquitur de
FideThco-
uina jcrtptura.
[Qgj^] j^
^ c^fjjQlica^^camcomparat cum chatitate . Vnde
poftea con-
cluditr
Art. I. Fide Theologica
.
99
cludit, Manent hdtc tria Fides, Spes , &Charitas . Similis locus eft ad He-
breos 1 1. Nam ilia Fide, quam dehnierar, ejfefubjiantiam, & cdt.
8>cftn<L^
qua
dixcrac ejfe
impojfihile yhcere Deo ,
dicic patracaeiTe miracula . Hac,
inquit i fide
fufceperM/it
muUeres de refurrenione mortuos
fuos , dâct. ideft
obtinuerunr
refurredlionem fuorum viiorum
.
Ratio eft: quia Fides,qua: ad miracula requiritiusnon pertinetadnouum
habitum, feu virtutcm infufam
;
neque confticuit nouumgenus ,autordinc
adluam . Nam ex tribus enumeratis adibus
,
qui maxime polTunr concur-
rere ad opus miraculofum
,
primus manifcl^tiirime eft actus fidci . Tertius
quoad fubftantiam eft adus fpei , quia fpes
, &
fiducianon diftinguuntur
cftentialiter . Secundus vero (fi adlit) eiufdem rationis eft cum aftenfu
Thcologico
, dc
luuari poteft a prudentia infufa , vel acquifita quoad appli-
cationem generalis fidei, ad hoc particulare Eictum , vcl has circunftantias
particulares. Et ex histribus actibus primus fons eft, & radix aliorum,
& cum aliiis fit propri jfi[ime a(flus fidei , ideo illi propri^ffime conuenit ra-
tio fidei miraculorum
.
Pr^terea fides miraculorum, ac promifiionum idem omnino habet obie-
ûm formale, nempe Deum vt reuelantem, & notificancem res credendas
per
fidem -, quod habet etiam fides theologica , non ergo inter fc diffemnt
e(fentialiter . Cur enim quis confidit , fe aliquid miraculose a Deo obten-
turum ? Cerre quia credit Deum e(Ie omnipotentem , fumme bonum
, ac
iidelem
in fuis promiiTionibus
: hocautemcredit,quiaDeusperdiuinas
fcripturas hoc reuelauit
.
.
II.
OBijcies
. Adus fidei Catholic^
, 8c qnxuis eius perfe6bio eft in noftra
poteftate; hi^c verofides miraculorum non ira, ficur nec patrarc^
miracula . Vndc Matthori 17.
Apoftolinon potuerunt expellere d;^^monem,
cum tamen fidem Catholicam habercnt
.
Refpondetur, aliud efte patrare miracula, aliud habere fidem de fe fufE-
cientem ad ea impetranda . Primum non eft in hominis poteftate femper
j
tumquiacompletapoteitas, qu;Y requiritur ad opus miraculofum, noii
inhcTret per modum habitus, etiam in ilHs, qui frequenter miracula edunt:
vtdocet D. Thom. 2.
1. qu&H. lyi. tum quia pr^ter fidem requiruntur mul-
ta ex parte Dei
,
quas non femper dantur , etiam pofita fide
>
quia non expe-
dit
: attamen illud fecundum ( hoc eft habere fidemj in hominis poteftare
pofitum efie cenfet Suarez loco citato nu. 8. efleq; a<ftum vere liberum
, &
humanum , ac licet pendcat ex auxilio gratiir ; illud tamen non deerit vo-
Icnti credere, vtoporret : quod plane docctPaulusad Hebrafos 11. & r.
Corinrh.
13. Etcolligiturex Matth. 14. & 17. Vbi Chriftus leprehendit
A poftolos,veI ctiam quofdam alios
,
quod carerent hac fide : erat ergo irij
illoium
poteftatcaliasnonfiiiflentreprehenfionedigni. IremLuca" 10.
&
fape alias confuiir, vt habeamus hancfidem
j&
lacob. i. Vofiuletin
fidc^
nihil
heftans . Eft crgo in noftra poteftate . Tandem huiufmodi fides in
G 2 eo>
ProbatHT r*.
tione
.
180.
Obieiiio
.
X>Uuttc
.
181.
HiBiniiiones
tres defide
Afferth i.
Âffertlo
1%2,
Affmio
i.
deratHm,
Mattij, cap,
8.
ver8.
X oo Par.l.Cap.lII. De Exorc.virtutibus o.rnato.
eo, qui impetrat miracula, eft laude dignaj
6^ meritoiia; ergo
5c libcra .
j2
y^ s T 1 o vii.
SmmodoFides Theologica
pojfu effe
maior in vno
,
quam in alio .
ANte
folutionem tres pr^mitrenda? funt diftindiones
.
Prima diftindio
. Quantitas habitus fidei poteft confiderari dupl^-
citer: Vnomodofecundum
rationemformalemobiedi : Alio modo fe-
cundum ea, quÊ materialitcr credcnda proponuntur
.
Secunda diftindtio. Fidespoteftatrendi vnomodofecundumea, qu.ic
creduntur implicite : Alio modo fecundum ea, quae explicite creduntur
.
Tertia diftin(5tio. Fides poteft confiderari fecundumpanicipationem
fubie(5ti
, & hocduplicirer : nam a(5lus fidei procedit ex intcllediu
, & ex
yoluntate, vt docet D. Thom. 2. 2.
q^. 4. (vr. i. His pofitis
.
Dicoprimo. Fides Theologica ratione obie6ti formalisnon poteft effe
maior in yno, quam in alio : quia formale obieiflum fidei eft vnum, & fim-
plex, fcilicet Veritas prima : Vnde ex hac parte fides non diuerfificatur in
credentibus-, fed eft vna fpecie in omnibus
.
Dicofecundo . Fides fecundum ea, qux implicite credunturîn omnibus
credentibus eft eadem . Ratio eft: quia quando quis incjepit credere/ubie-
cit animum fuum omnibus credibilibus
,
qus Catholicorum tenet aftertio,
&
quxcumque de nouo a I>eo fuerint reuelata: &itaid, quod nunc fibi
reuelatur, iam credebat implicite : obiectum enim fidei ad^quatum , vt di-
ctum cft fupra, eft quodlibet ens reuelabile a Deo obfcura reuelatione .
Vnde actus fidei hoc modo ne<^ augetur , nec^j dimiauitur
j,
ne<^ raaior eft
fides.in vno> quam in alio
.
$. I.
DIco
rertio . Fides Theologica expIicite,aon ratione obiecti fbrnTalisv
fed materialis, ideft fecuniîm ea
,
qux' materialirer credenda
propoi-
nuntur, poteft efte maior in vno,quim in alio : Ratio eft : quia cum credi^-
bilia plura fint,
&poftint accipi vel magis, vel minirs explicite , fecundmn
hoc vnus homo plura explicite, quam alius poteft crederej & fic in vno pa-
reft eflTe maior fides
, quam in alio ex parte obiecri materialiter fiimpti fe-
cundum maiore fidei explicationem : Et fic fides in vno vel ad maiora, vel
ctiam ad plura qu4m in alio poteft fe extendere : Ita D.Thom. x.i.q.S'ar.a,^
Vnde quidam dicuntur habere magnam fidem : alij paiuam ; alij magna.
refpectu vnius gratiJE obtinendrei fed exiguam refpeccu alterius confequen-
dae : alij maiorem in ordine ad vnum beneficium fecundum vnmn modum
impetrandum-; fed non fecundum alium . Conftat ex verbis CbriftiSaiua-
toris noftri, qui admiratus de verbis Centurionis,quando dixit : Dominc^
non' [um dignHStVdntres
fub
tetltfw meum,Jedtantuw
dlc verbo, &fanabitnr
fuer mms : fequentibus
fe
dixit ; jimen dicovobis 3 non innem tanta.mfide7ttL,
iu.
Art. I. Fide Thcologica.
loi
in Ifrael!
Si ergo
tantam fidem non inuenerat, fignum erat, quod aliquam
minorem hac
inucneiar
;
quod vtique ncminieftdubitandum.
Nam alij
plures cx
Hebraris , ait Toftatus qnmfi.
i^f
. in cap. 17. Matthdti, credebant
quidem >
quod Chriftus poflet fanare infirmos ; fed dummodo ad eos acce-
I6an. 4.
deret,&
manu tangeret eos . S'\c Rcgulus in lefum credidit,& rogauit illii,
vt fanaret filmm fuum
j
fed dixit ad eum , Domine defcende pnitsqt4am mo-
yg^f;
.g.
riatur filittsmetis
NecefTarium iudicauit.quod Chriftus accederet ad ^gto-
tum . Sic mulier, qnx fanguinis fluxum patiebatur, credidit in Iefum,qu6d
a fluxu fanguinis fanaretur ; fed dummodo tangeret faltem fimbriam vcfti-
mcnticius. Vnde dicebat intra fc : Si tetiêro tantkm veHimemum eiust
Matth.9. Tcri.'
falua ero . Sic quidam Princeps rogauit lefum pro filia fua defund:a,dicens: V'-^ ,
^
_
Dom!nefiliameamododefun5IaeJiy{ed addidit: Veniimpone manumtuam
fuper eam , &viuet . Sic plures alij credebantfeaChrifto beneficiumali-
quod vel fibi, vel aUeri accepturosifed quoad modum confecutionis nullus
habuittantamfidem, ficut Centurio . Credidicenim ,qu6d Chriftusfolo
fuovcrbo etiam in abfentia fanaret feruumfuum, dicens : Domine no-zt^
Mattho.v.g.;.
fum
dignus, vt intres
fub
ttEtum meum;fed tantum dic verbo,Crfanabiturpuer
meus; qiiafi dicerer : Domine fcio, ac credo
,
quod tu es omnipotens
, &ija
te eft virtus infinita , non eft crgo , cur defcendas in domum meam
, quia.*
pcccator fum, vt fanes feruum meum ; fed fuflficit vnicum verbum tuum, in
quo fadla funt omnia
, &
illico fanabitur puer meus . His ergo verbis audi-
tis i Chrifto iuremerito admiratione repletus dixit : Amen dico vobis , mn
Verf. i:
muenitantamfideminlfrael.
.
II.
DIco
quarto. Fides Theologica fecundum participationem fubiedti l8j.
poceft efle maior in vno, quam in aliOjtum ex parte intelle(5tus prop-
Affertio 4.
ter maiorem certitudinem, & firmitatem : tum ex partc voluntatis proptei:
maiorem promptitudmem, feu deuotionem, vel confidentiam : Ita D. Th.
artic. eodem
.
Ratio eft : quia de ratione fidci eft ,
vt Veritas prima omnibus pr^fera-
probaturratiO'
tur
i
fed tamen eorum, qui eam omnibus pra-ferunt, quidam certius , Sc de- ne.
uotius fe ei fubijciunt
,
quam alij . Et fecundum hoc etiam fides eft maior
in vno, quam in alio .
Hoc aperte conftat in muliere Chananea , qua accedens ad lefum roga-
^ ,
uit eum dicens : Jidiferere mei Domine
fili
Dauid:
filia
mea mate a demonio
vj
^ttif
,
l
er
vexatur . Cui tandem lefus dixit : O
mulier magna eH
fides
tua :
fiat
tibi
^.i.
ficut vis . Sed cur Chriftus magnam vocauit eius fidem
:
Non vtique ratio-
Verf. i8.
ne pcticionis : quia non erat aliquod magnum,quod petcbat,cum fere quo-
tidie Chriftus ab Energumenis ( etiam non rogatus ) d^mones expelleret;
fed magnam appellauit ob firmitatem, ac ftabilitatem in credendoi nec no
ob promptitudinem,ac deuotionem in perfeuerando . Licet enim Chriftus
non refponderet ei verbum, immo eam repellwret , ac vocaret eam canem
,
nihilominusnoninfirmataeftfide, non vacillauit
, n.ec dubitauit de lefa
G 3
poten-
f ot Part.L Cap.IIL De Exorc.virtutibus ornato.
potentia
,
bonitatc
,
ac fidelitate iii tribulatis fubleuandis
, 6i obfeffis a dx-
mone liberandis: ideoperfeucrauit in petendo dicens : Domtne adiuua
me :
Verf.
xf
. fjam &catelU edunt de mtcisyqutt, cadunt
demenfa dominorum fuorum . In
quo
Yerf. X7.
oftendit firmitatem fidei fux,qua credebat Chriftum efle Domiiium poten-
remfiliamfuam a dsmonio liberare, ac pij(I]mum,ideoq-,eius tandera pre-
ce$.non defpedurum; fed id, quod ipfa petebat, largiturum
.
Sl^V ^
S T 1 O V 111,
AnFides Theologica
diffirat a Fide gratia gratis data
, d* confe-
quenter a CAteris gratijs gratis datir ,.
riA A
^^^ folutionemquaeftionis fciendum
, nouemede gratias grads datas:
GratU r t'
"^^^
a D. Paulo enumerata
j
i.Cor. iz. ^Hj per Spiritum SanElum da-
dat* aut Jf
^^^
f^^f>90 fapientia : alif fermo fcienti^ fecundum eundem fpiritum : alteri
^ff^
^
*
fides
in eodem fpiritu : alij gratia fanitatumin vno fpiritu : ali^ operatio vir-r
tutum: alv\prophetia : alij difcretio fpirituum : alij genera linguarum : alij
interpretatio fermonum . H<tc autem omnia. operatur ynus , at^ ider/t Spi-
rifus diuidens fingulis prout ipult ^ ;
T>efcribmtur
..
i. Sermo fapientias eft donum, quod datur homini , vt non folum poflit
fidei dodtrinam proponere fimpliciter
i
fed etiam ex illa multas vcrirates^^
(
leconditas elicere,
&
perfuadere;
&propterea per caufas,vel altiores ratio*-
nes diuina myfteria explicare
.
1. Sermo fcientias eft gratia, per quam homo rarionibusnaturalibus^vet
cxemplis fidem explicar,
dc
quê contra obijciuntur, foluir ..
3.
Fides in eodem fpiritu eft gratia
, per quam darur homini , vr ram di-
ftinde , &
perfe<5le intelligat
, & apprehendat res fidei , vt po/Iit eas alios;
ôcere j
fimpliciter tamen , & fine ornatufcientia:
, 6c lapientiiE . Harc ab
aliquibus vocatur fides miraculorum
.
4.
Gratia fanitatum eft illa, per quam quis, diuina operante virtute , ali-
cui faniratem confert, quam naturaliter , vel faltemnifi poft longuu) teni-
pus, confequi nor^ potuifter.
^. Operario virtutum eft gratia
,
per quam homo ad confirmationem,,
fidei, nec non vtilitatem aliorunijd^mones ab obfcfiis corporibus expeilir^
feclufa poteftate exorciftica
j
& alia operaefficit
, qux naturam fiiperant.
Haec ab aliquibus vocatur gratia miraculorum
.
6. Prophetia eft fupernaturalis quaedam cognitio in diuina reuelarionc
fundata, a qua locutio, vel pr^didio prophetica procedit
.
7.
Difcretio fpirituumeft reuelatio cogitarionum inreriorum cordis
.
8. Donum linguarum eft gratia
,
per quam confertur homini recipicnti
illud linguas varias cognofcere,
& intelligere
.
5. Interpretatio fernronum eft donum,quaquis ex fpeciali Spiritus San-
Gti motione ea ,qu2E legit , vel audit
, ita bene intelligit , vt pofiir illa aj
ijs
interpietariiuxtafenfumloquentis , vel fcribentis. Sic h.c giari:E delcri-
bunturJl Suarez dijp. 8.
de difiin^-fidei ab omtiibus
donis,& c^t.fdi.
i.&
^..
Ad.
Art. I. Fide Theologica
.
103
f.
I.
AD
qu.Tftionem eigo refpondetur rfidemgratiam gratis datam modo
predidio explicacam non idem efle cum Fide Catholica . In primis
cnim illa nullam requiric obfcuricatem . Nam iuxta certam Auguftini do-
<5lrinam
epift.
^y.dcD. ThomJE ^.par. q. 7. ar. 7.
In Chrifto fuerunt omncs
gratire gratis datx; non tamen in eo fuit Fides Catholica,feu obfcura : ergo
Fides Catholica diftmguicur ab omnibns gracijs gratis datis .
Deinde fidesgratia gratis data nonvidetur tam confitterein iudicio,

quam in apprchcnlione rerum fidei,qus ica a Spiritu S.dirigitur,ficut expe-
dit ad docendos alios . Ec idem proportionaliter dicendum eft de alijs gia-
tijs gracis dacis . Nam huiufmodi gracire gratis dat? ordinantur ad vrilica-
temaliorum per adlus cxceriores fidei mmifeftatiuos . Fides vero Catho-
Jica ordinatur ad iuftificaxiohem, & falutem ipJfius crcdentis
.
X7
.y S r 1 O IX,
ûomoiio Fides nece/ptria
fit
Exorcisia addxmones expellendos .
AD
qu^ftionem dicoprimo. AdexpuI(ionemd?raonis(
fimpiiciter,
& ablblute loquendo ) Fides Theologica Exorcifi.T non eft neceflfa-
ria .
K
icio eft:quia fufficicquod iw miniftro fic poteftas OrdinisExorcifta-
tus, intentio ficiendi
,
quod Romana Ecclcfia facir , ac ipfe dsmoni preci-
piat diuino nomine incerpofico . Patef, quia Ordo Exorciftatus habet fuam
vim ex opere operato; ficut facis probatum eft num, p. Et ideo ad ipfius mi-
nifterium neq-, fidcs a6t:ualisjncq;habitualis in miniftro eft abfolute necef-
faria, vc producatur eiiedtus , nempe expulfio d^monis . Sic & in omnibus
Sacramcntisadproducendamexopereoperato ipforum effedtu fufficiunt
Maceria, Forma, & Inrencio Miniftri , ficiendi fcilicet quod ficit Ecclefia
>
vtexConcil.FIorenr. colligitur: Icateftancur Alexand. Alenf. ^.par.q.i6.
mem.
3.
ar.
f
. D. Thom. i. z. qHt\i. 6\. art. 5). Ricardus in
4. difi.S-
qMxfi.^.
ar.^.ik. lofeph Angles Fb:-. Theol.
qq.
in 4. qmji.de Almt^ro Sacram.art.j.
.
I.
DIco
fccundo . Vc Exorcifta tuto , & efficaciter ab obfefTis hominibus
& e rebus ad homines fpecftantibus demones valeat expellere, necef-
fariaeft ei FidesTheologica, qua firmiter afientiat ncdum articulis Fi-
cltiy
ac myftcriis noftra: falutis, fcd etiam credat, fe efte Miniftrum Chrifti
,
& Ecclefio!,
& h.ibere poteftatem fuper d?mones, vt in nomine lefu eos ab
obfc(TiscorporibusexpeIlat,quandoexpulfioeft falutaris: necnon Chriftii
per fuam Paftionem abftulifte a d^mone hominibus nocend facultate pro
cis
, quos Deus vult protegere , ac preferuare
j 8c
maxime pro his
,
qui cre-
dunc, ac confidunc in Saniîfiimo Nominelcfu , vt latc probatum eft fqpra^
nHm.6).& feqnentibus
.
G 4
Hoc
I85.
Fides TheoU-
gica difiingui-
tur
^fide
gra.
tiagratisdata,
(^
a cAterit gra
tijt gratis 4a-
tit.
186.
Ad expeUeTid
dAmone , Exor-
ciflA (imflici-
ter,^ abfolute
fides non esl nt-
ceffnrin .
187.
Tides Theolo..
gtca necejjaria
eff ExorcifiA
,
vt tuto
, (^'
effi^
taciter di,mo^
nes expetlat .
lU.
DefaSionuUus
JlAreticus , vel
infidelis dAtnO'
nes eijcere, aut
miracHlaface.
ffe foltt.
itfid
ateiderit
HAreticisid at-
tetuare volen-
X 04
Par.LCap.III. De Exorc,virtutibus ornato
.
Hoc teftatUL- Alphonfus a Caftro lib. 6.
aduerfus Hdt.re[es -vc-rbo Exorcif
mus dicens : Quodautem
nonfemêrfiat-vt inuocato nomme lefu
d&mon egre-
diatur, minimafides
ipfius inuocantis eH in cauja . Nam fi perfeê credidiffet,
hxCi & maiora
feciffet . Et adhos fo'los, videticet in
fide perfeUos Eki
promiffio
( Marci vkimo In nomine meo di,monia eijcientjpertmere videtur : quia prius
dixerat : Signa autem eos, qui crediderint, hac fequentur, cjr c&t.
Propterea maximopere iuuat Exorcift , fepius elicetc adus fidci , cre-
dendo fkmiter, quod Oeus ratione fua: infinitac bonitatis, ac mifcricordiie
,
ac fidelitatis fux* inuariabilis virtute fua diuina concurret ad demones exr
j>ellendos, ciim ipfe Exorcifta in nomineeius d^raoni pr^cepta ifaciet, fi ta-
iis expulfio perfonx obfelliE fuerit falutaris
$. a
DIco
tcrtio . De facflo loquendo, nullus Hi^reticus, vel Infidelis dcraov
nem eijcere folet; vel aliquod valet facere miraculum,vt docet îgy-
dius de Coninch
difp.
r \..de ohieHo fidei dub.
3. num. 85. & Lupus par. 5*
EdiSii S. Inquifit. lib. ii. difl.
3
. ar. z.
diffic.
1. Ratio eft : qiiia promiflio fa-
dfca a Chrifto Ecclefiaj eft refpedlu credentium : Si^na autem eos , qiti crsM-
derint,& CAt. In nomine meo d&monia eijcient . Nec Ecclefia fupplet pro cis :
quiaipfinonfuntraemlxaEcclefiaj, cum fint ab ea feparati
v
Nam hxc
figna, nempe d^mones eijciendi per fidem } vari js linguis loquendi
\
ferpen-
tes tollendiv infirmos curandi ; &c cetera diuinitiis fupra oranem vim nature
operandi, in teftimonium fideinoftr? coneeduntur; vr ait Marcas Euangel.
eap. I (j.poft illa \Q^h:L,figna autem eos,.&c. Jlpoliolii
inquit,
profethpredica-
ueru/it ybiq^ Domino co^perante, &fermonem conf.rmante fequentibusfignis,
Immo etiamii inter H^recicos fit aliquis ordine exorciftatus infi.;?iitus,noii
valet d^mones expellere , fi ei dcficiat redla inrentio, qu^ eft, faciendi id>
quodSancta Ecclefia Romana faciendum inteudit 1 nam hic potii^ inten-
dit facere, quod fua docet fecta, cui adh^ret ..
Quare dum ifti d^raoms afsecl^
,
quafi alij Pharaonis Magi curare raale-
ficia,& Energumenos a di^mone liberare, quandoq; attentarunt , idem illisi
accidit>quod feptemfilijsSceu^, qui Pau'ii in exoreizandairaitabanrur ( de
quibus Actuura ip.^nempe Vanus Iabor,fi"uftraadhibitis fuisadiurationi-
bus e cerebro confictis : Conterapcus , infultante d^monc
, & clamante_j :
nihil fibi tiraendii ab illis : Confufio,L-identibus,& fubfannantibus populis,
qui aflfiftebant : Et quod peius eft, vulnera accepercadqu? euitanda fiigam
arripere coacti funt . Vnus pro omnibus fijfficiat Marrmus Lutherus huius.
fijculi Nouatoru antefignanus, qui illa omnia expertus eft, cum veliit fi mia
Miniftrorura Ecctefie in Sacrario VuittembcEgeafi dcmonem exorcifmis e
fuo
,
puta Euangelio nouo depromptis voluit expellere . Ecenim iriifiones,
&infulcusd^raoniacos, iterata, & rcpetita verbera, fummasanguftiîs ,&i
alui profluuium perpeftus fuo malo didicit , non vfLupare amplius- ea ,
qii^'
(iintcatholic^poteftatis: &ridiculumfuis fautoribus aucroritaris
Luthc-
san^ fpcctaculu.m-pr.ebiutj vtnarrat Staphylusocuiamsteftis, tunc Lurhcri
fectatota
Art.
II.
Spc ,
feu
Fiducia in
Deum . i o
j
fcdator, poftca
Catholiat
Ecclefisfilius in
akfoluta
refîonfione comra^
Smidelinmi-i
.
ARriCVLVS 11,
De
Spe,feu
Fidncia tn Deum,
'
SRcunda
vimis
,
qua pieditus ede debet Exorcifta , vt tuto
, & efficaciter
\%g.
fuum valeat exerccre miniftcriuni, eft Spes, fcu Fiducia, vel Confiden- spei,feu fidu'
cia in Deum
,
qua^ prcfidio non fiilcicur humano ,fed diuino innititut auxi-
cia in Deum-j
lioj &
decercante Exorcifta aftiftere debet , vc quod fuis viribus allequi non
necefjarta^
eft
potefthoc
fuperna ope confortatus alFequatur . Vnde fimilis filio hominis
^'^"^"^
'^'
pedes habebat fimiles aurichalco, vt oftendatur, Exorciftam fuam fpem.ac
^"''
^^^^"^J
fiduciam totam debere fixam habere in Deum : pcdes enim fpem fignifi-
gxpelUt
cant, vc docet D. Bernardus in verba illa Pfal. 90. Ouoniam in me fperamr,
liberabo eum >
dicens . QHemcum^ locum calcauerit pes veUer , yefier
erit
.
Pes ve(ier vti^fpes
veHra eji, &qitantumcumq.^ illa procejferit, obtinebit,fi ta-
mcn in Bsum tota figatur, ytfii-mafit, &non titubet .
Qiiae fpes, (vc refpicit canquam obiedtum prin>arium fbrmale , folam bo- Ohieûm
ffei
.
nitatem
Dti clare vifi
,
fiue beatitudinem noftram tam obie(5liuam
,
quara
formalcm,
quacenus nobis bona eft
) dicitur virtus tbeologica . H.tc vide-
tur
efte fencencia
Scoti tn ^. difi. 16. qu(i. vnica. . adquaUionem . Eandcm
tenetGabriel
ibidem ,
Suarez/
3.
par.tom. i.q.
7. in Cmmentario ar.^.
Bannez
2. z. g. 1
7. ar.
^. . Caietanus
, &c&t.
yerf. Notafecundo . &c ^gy-
dius de
Coninch
difp. 19. de Spe dub.
4.
nu.
f
2.
Sic autem definitura D. Thoma in
^. fent. diji.i6. quod
fit
expeSlatio
jyefinitio ffei
.
certa futur&
beatitudims,proueniens ex Dei gratiay& ex meritis nofirts . a Fil-
liucio
vero traB. 22. de- pr&ceptis Fidei,Speiy& Charitatis ,&cdi. cap. 8.
de
virtute fpei
fic defcribitur
: Spes eB virtus Theologica diuinitus
infufa,
per quam certo expefiamus futuram beatitudinem per merita ex dmina gratia
prouenientia.
Spes vero
(
quatenus refprcit nedum bonitate Dei clare \Kv.Scd eius om-
oUeSfumfidtt-.
nipotentiam,qua poteft omnia nobis (alucaria conferre bona,ac fidelitatem
'*.
cius in promiffis fcruandis) dicitur fiduciaiquce eftentiahter no diftert k Spe
TheoIogica,-addit tamen fupra fpem firmitatem quandam,fea robur : vnd8
Fiducia eft fpes perfedta , ac robuftiffima, vt bene docet Drexelius lib.
f
. de
Conformatione hum. -vohmt. cum dminacap. 2,
;
i. dicens
, Spem hoc
fupe-
rat Fiducia, quod Fidncia non qualifctcm^fpesfit
;
fedrobuHi(frma,& perfrila*
Ha;c aucem definitur a D. Thoma 2. 2.
q.
1 ip. ar. 6. qucxj
fit fpes futuri
Fiducia defini-
a'ixtlt'] conceptaex di^lis aliorum: ipelex his,qU(Z [untinfe , velinalio. Ex-
'"''
preffius autem ^\Q. definiri poreft >. PidutiaTheologica eji fpes firmifftma, ac
robiifiiffma futim
anxilij concepta ex frequentatis aîbus fidei theologicd, qua
qnis firmiter credit, Deum nedumpoffe rationefuA omnipotenti
; fed
ration(L^
e^tiam
fm
infinitA bonitatis , benignitatis , ac fidelitatis velle ei concedJere quod
anim& efifahttare. : Ita colligitur ex Suarez
difp. i.praem.fe^' i. nn. 8. &
difp.
% . de dijl. fidei ab omnibHS donist&cfeCi. i .n.
3,.
QJf'^'*,
I o (5 Par.LCap.III.Dc Exorc.virtutibus ornato.
^v
^
s r 1 o L
-^
Sluomtfdo huiufmodi Fidhcia dugeatur
,
QVoniam plura adducemus infra p^r.5. vhide ratione-> ex quorum con-
fideiatione maximopere affedus in Deum moueri poteft , ac fiducia
W' erigi; hic duntaxat modus , feu adus
, quo talis fiducia
augetur
>
wtf aHgea,-
eft explicandus
. Fiducia ergoproportionaliteraugetur m voluntate,prout
in intelledu augetur fidesj quod folet contingere dupliciter
.
Vno modo quando fides non tantum pr^bet allcnfum veritati reuelat.T
,
nec in ea folum cognofcenda, feu credenda fiftit; fed extenditur ad praxim,
veritatem creditam applicando voluntati,vt fecundum illam moueatur,feu
operetur; tunc in voluntate proportionalis augecur fiducia, &animus oran'
ris crigitur in fpe, earaq; adtu ipfe exercendo, m ea firmatur, ac roboratur
j
ica quod animus eius non fludruat, nec deficit in petendo
.
Alio modo quaudo aliquis non tantiim habitu credit; fed a(3:u fe exercet
conliderando piomifllonem Dei, eius veritatem, fidelitatem,ac bonicatem
infiniram; tunc 'm voluntatc augetur deuotionis feruor, aufertur tepiditas
,
m.igis, magisq,- crefcic confidentia
.
,^9I'
E conueisoquando incelle^lus deficit in applicanda pra(5lice veritatc_^
Defectus
Jidu-
deciica voluntati , vcfecundum illamcum magna fiduciaoret, licettalis
^^^^
"
homo non habeat dcfe(5lura in aflenfu fidei, neq-, in certitudine, qua credir,
Deum efle fidelem in fuis promiflis
j
attamen ex defe<Slu talis applicationis
prouenit in volunrate proportionalis defectus in fpe,& fiducia : nam mter--
dum animus orantis uon erigitur in fpe , non quia defperet *, fcd quia non_,
actu exercet fpemi wn<Se fir, vt animus fluctuet, & deficiat in petendo, fi. ut
oporter . Sccundo quando quis deficit in exercitio, quia non actu coniide-
rac promiflioncm Dei
, &: veritatem eius , licet nullam habeat dubitatione
concrariam certitudini fideijex defectutamen actualisfidei prouenit in vo-
luntate propoitionalis defeccus-, quia tepide, & remifse cxercet fpem; ideo
vel non perfeuerantcr petit ', vel in ipfamet petitione nimis eft remiflûs
j&:
ctiam plus hcfitat, vel dubitat,qu an fecundum rectam rationem poflit,aut
debeat
,
quod totum redundat in impcrfectionem , & defcctum fiduci^
de-
bitas ; Ita docet Suarez tom. i, de Firtutei &Batu Religionis , lib. i. de Ora-
tione r. 14. nu. 8. Propter autem huiufmodi defectus Apoftoli non
potue-
runt illum Lunaticum curare , quia tunc habuerunt fidcm languidam
, nec
recte i 1 la vfi funt ad confiderandum ea
,
quas poflent mouere affcctum
, &
fiduciamerigere.
^y^
s r 1 11.
ômodo Fiducid tolUt hafitationem
,
1 92.
"D
Efpondetur, ficut fides non excludit quoad intellectum nifi dubitatio-
Fiducia tolltt
J\^
nem certitudini fidei repugnantem , ita fiducia quoad voluntatem
kifit/nionem.
folum
iAttAL SpevfcuFicluciaihDeum.
107
(blumexcludicilJumtimofem,
vel animr tiepidationem
,
qa:r excliidar
theologicam
fpcni: Ac proindc fi oratioliatex vcia Hde, ^fpccxhac
paitehabetconditionem
fufficientem adimpetrandam infalUbilitcr cx vi
promiffionis
;
quantumuis vel ex parte intellectus intcrucniat aliquocf gc- êmedo
nus
formidinis , vel dubitatiotiis indchbcratce , Cjua: ad infidelitatem nciT.,
perueniat : vei ex parte voluntatis mtcrccdat nimius tiraor vel pufiUani-
mitasexconfiderattone proprijdcfectusconcepta. Nam hi defeccus vel
flon funt culpabiles ; vcl non grauirer ; vtide non excludunt verum actutn
fidei, 6c
fpei ; nec reddunt culpbilem ipfam orationeni : Ita docet Vega^
lib. 5). in Cortcil. Trident. cap. 18. Giofs.
oid.fityer
epifl. cnjion. D. lacohi c. r.
& Suaiez lococitato num.
7.
Veruntamen fubdit Suarez num. 8.
infine
;
quod debita fiducia in Deunt
deberet huiufmodi defectus fupcrare, ac vincere : Quod pieftaret , fi orans
confideraret ncdura diuinam promiflionem ; fed infinitajn Dei bonitatem
prouidcntiam, benignitatem, charitate , iiberalitatcm,ac cretera Dci attri-
bura . Ex qua confideratione iicet non perueniatur ad iudicandum certo
>
& inf.iiiibiiiter, Deumefiectuium>quodpetimus;farpetamen peruenitur
ad ludicium ita credibile
, ac dcterminaium , vt excludat actuaiem h^fita-
rioaem, 6c animum oraiitis pacatum rc-ddac : Ita Suarez loco cit, nu.
p.
Qi^ndo vero Deus vult per aiiquem operari miraculum, folet ita moue- j
p^
,
re
auimum petentis, vt nihil hefitet; fed firniitcr aedat,.iilud impetraturu :
Fiducia in mi-
qua: ab aliquibus foict dici fides miraculorum
, quac praffupponit fide theo- mtulo operan-
logicam
;
& numeratur inter gratias gratis datas
;
prouenitque ex quadam
do, quA .
peculiari morione,(5,: prûeniente gratia^cui homonon poreftrefiftere qua-
tum ad iilam particularem firmitatem inteiiectus , licet quoad actum dtCi-
derandi, &: petendi libere operetur ; Ita docet Abuienfis in cap.17. Matth.
q.
16
S-
6c Suarez /oco >
Frequentius vci6,licet non tam fpecialis gratia concedatiir,datur maior^
vel minor prûeniens gratia ita mouens ad petendum cum fiducia , vt ma-
gis etiam, vel minus hcfi^cationemtoIlat,velanimumpetentisfecurumred-
dat : Quo modo dixit Caffianus CoUat. 9. cap.
3
1. fignum futurae impetra-
tionis cfle j
quando Spiritiis Sanctus mouet ad petendum cum magna fida-
cia,
&
quafi fccuritace impetrandi *
^r ^ S T iQ.. llL
ôs
effeBus efficere foLeat hHtufinodi
Fiducia
infitisfofJeffbriBus^
INnumeri
funt admiraadi cfFectuj, quos caulare foiet huiufmodi fiducia
194.
in eos, qui illam pofiidere ftudent . Eft enim in manu Exorcifta:,& om- Fiducia eslar.
nium Chrifti fideljiim veluti panoplii, feu omfiijgcnerfs armatura; aut al-
mtura,ac ve^
tcra virga molayca qua vaieDr nedum ab inijjiicis tam inuifibilibus, quam
^*"*
"'fi^
"*"'
vifibiiibus
, & a quacumque re aduerfa feipfos
, & omnia ad (e fpectantia
^"^^*
*"
manu
rueri
,
ac conferuarc; veriim etiam, cimi opus eft,ob Dei nomen {anctidimu
""^
'"'"
"^
glorificandumjEcciefiae:
fplendoremaugendujcnjac totius Reipublicx Chrir
ftiana:
%
I o 8 Par,I.Cap.IIL DeExorc.virtutibus ornato
.
ftianjevtilicatemprofequendam
(
ad id fpecialicer Deo cormouence) acf-
miranda opera operari . Hi aucem efFectus generice collecti clauduntur,ac
breuiter ad fexdecim Fructus reuocantur
.
FRVCrVS PRIMVS.
Fiducia in Deum praferuat a peccatis plurimis .
^95*
\y
Rimo hxc fiducia m Deum, ac firma confidentia in eius tutiffima pro-
Fiducia ifu
X.
tectione prefeiuat eii,qui illam po{Iidet>i vitijs,&a peccatis plurimis
.
DeHm prAfer.
Dauid Pfal.
5
3
. verf. i 5 . Et non delinquent omnes,qui
fperam in eo .
uathammem a,
ybj Prancifcus Titelmanus . Oui in eo , inquic, [êm fuam iaEiatam , &
vt ifs,(y a pec-
^^^^ firmatam habuerint, non cadent in peccatum talci quo prorfus d Deofepa-
rentur . SoUicite enim curahunt, ne peccatum vllum tale admittant : &ftforte
contigerit incidere,follicite curahunt , ne inpeccato permaneant -, fedrefurgtnt
quantociks in
fpe
mifericordia Dei
.
loannes Baptifta Folengius : Oui
fpemy
2.it,omnem fuam
in Deo collocant,
hi delinquere haud
quaquampoffunt admortem,quia ex Deo nati funt,femenqi
Rom 8 ver
"^*^ ^^
^^
infitunt habent. Nthilergo damnationis, clamat Paulus,
efi
his, qui
funt
in Chrifio lefu, qui non fecundum carnem amhulant . Et hi
funt quidem
,
qui fperant tn eo iVte
fye
tandem
,fiduciaque in Deum copulata
fanEiifieatio-
1.I0.5 ver.j
.
j^^^ omnem no(iram auguremur . 0?/V,inquit loannes, qui
fpem
hahet hanc
in e'Am-,fanîificat
fe
.
Idipfum confirmat Drexelius de Conformatione
-poluntatis lib. ^ . cap.
^
..4.
îccnsiVera in
Deu?nfiducia non tantum inquieti peEloris agitationem
ifed &
huic contrarium torporem mentis, ac Jenium
tollit . Quifquis hanc felicijftmam
artem callet, ac reipfa tdm voluntati diuina, qudmprouidentia eius perfetie
fo
tradit ,
graues vitiorum infultus non metuit . Ita Deo innixum nuila vis, nulla
frar/s,
nulla iam illecehra poterit vei Uantem deijcere, yei fubijcere dominante.
Diferte hoc ipfum teftatur D. Bernardus
fuper
eundtm
Vfaimum,
dicens:
ha animus
,
fi
non prdfumat de
fe ;
fed
fi
confortetur d Deo
;
poterit vtique
dominari
fui,
vt non dominetur ei omnis iniujlitia .
E conuerfo diffidentia de Deo eft caufa plurimorum vitiorum , ac fcele-
196. rum execrabilium . DfOia//j|^df<??-f jaitDrexelius lococit. c. 10. . 7. autefi
Biffidentia. ori.
principium piurimorum fceierum, aut
finis
. Ideo beneaitFoIengiusinPfal.
go efl plHrtum
^
i. verf. i. Vnde amhitio ? vnde cuviditas ? ynde dominandi iibido , etiam
in his, qui in intimis
Ecclefi& penetralihus , &ciauftris latitant ? vnde luxus ?
ynde
faflus , /tmuitas^fimuiatio , diffmuiatio , at^ omnis generis vitia ema-
nnnt ?
nifi
quodin aiia re, qudm in Deo
fuam coliocantfiduciam,ac fpem
mor-
talium plerique?
vtttorum ,
FRvcrvs SnCVNDVS,
197'
ôn
finit facile homines cadere in tentationes .
TiducittitDeu
^
-, .^ _
.^,
.
nonfiait
facile
^
Ecundo hqc fiducia in Deum eft telum acutifTimum in hoftes
inuifibj-
c/idere 1 teta-
k3
les intorquendum,
quo facillime debellari queunt , ne
inducant homi-
titnes
.
nes in tentationem
.
ApciiTime
ritatcj Diuiti*
Arr.IL
Spc, fcu Fiducia
inDeum. 109
Aptiflime
Folcngius / P/4/.
z(>. apud ipfiim
27. explicans illa verba:
Si confijlant
adHerjnm me caftrat
non timebit cor menm
; aic : Muha fnnt ca-
fira illa
( nempe
vina
,
quibiis diabolus nos impugnare tentaf,
)
fed
multa^
"critt
etiam
nimis funt
cajira Dommi : hdc quidem fortia, illa vero debiha
, parumq;
in
Deo
fperanttbns extimefcenda . JHabet etiam &fyiritus fua caftra
m cordis , .
theatro
, hahet fua
tela
, fuas acies , fuasq-y teftudines , atque arietes : qu<e
fane
*
omnia fpiritualt
tantummodo virofunt nota . Equidem nefcio, an tela acutiora
in
ho^les intorqueri pofftnt ,
qudm ea
,
qu hic memorat Vates , nempe
fpem
, ac
confidentiam
in Deo . Vnde Titelmanus in illa verba Pfai. 5>o. Ouoniam-j
ipfe
libirauit me de laqiteo venantium ,
ait
; Tu namqtte es , Deus meus
,
qui
tibi fidentem
haHenHS liberaftii &liberabis (vti non dubito) etiam impofterumi
tle
laqueisi &mfidi]s
omnium inimicorum meorum
, qui ad modum venatorum
pauperculam animam mea fummo fludio, (^fedulitate maximaperfequuntur
,
*Vt
eam interimant : ponuntq\ laqueos multipUces , &varias infidias , vt illa-
queatam in eis animam meam morte
afficiant : quomodo
folent venatores ma-
ximis
laboribus perfequi innoxia animalcuU,& laqueos ponere, foueas effodere,
alioiq; infidias
slmere tantum, vt illa
pofftnt
comprehendere, &vitapriuar<L^ .
&
infia verf
6. in illa verba ; JS/on timebis, &cat. a negotio perambulantiL^
in
tenebris
. Deus ita ilUfum te ferHabit ab omni malo
, quod in tenebrarum la-
tibtdis
obambuUt,d tentatione graHi,molefla,& diuturna,qu
te multum &diu,
quafi
circmneundo, &circumambuUndo mole(iat, vt tandem velimportunitare
yincat : aut ex occulto tandem aliquando te opprimat,fi quando te videat miniis
toaratum
.
&
paulo infra ait ; Ab inimicis hutufmodi
fiue aperte per vim tenta-
tionum
oppngnantibus dque faluaberis in diuino auxilio
; non poterunt tibi ad-
uerfarij
d&mones prAualere proptcr diuinam cuHodiam
, quofcumque tande'/?u
modos
adinueniant, quamcumque tandem viam
experiantur;fiue occulte noccre
cupianti quafi
in occulto tencbrarum , abfque oppugnatiane ayerta
, fub
lattbnb
aliqtto
,fiue
etiam apertam perfecutionem , aut tentationem omni
fibi conceffn-^
virttitc aduerfus te exfufcitcnt :
etiamfi
in omnifua virtute aduerfum te concn-
tur, & aperte te oppagnsnt, nihil patieris incommodi
.
Hoc idem teftarur Dionyfius Carthufianus in eundem Pfalmum. Aqua-
tttor,
ait^ tentatiombpu liberatur, qui in adiutorio Altiffimi habitat ,fcilicet d ti-
more noEiurno, a fagitta
volante in die ,d negotio perambulante in tenebris , &
ab incurfu, &d^monio mertdiano ; &ira nullam tentationem
quantumcumque
grauem ,feu
vndique illatam veretur ydicens cum
Apoftolo
: Omnia
poftum
in
Philipp. 4-
1
J-
eo, qui me confortat .
Idipfum teftanrur omrtes Patres Pfalmuni pr^didum exponentes, Auga-
ftinus, Ambrofius, Hieronymus, Bernardus, Caffiodorus , ParaphrafteSj &
n\\]\mmmQnTehti2iloa.imcLonnoineundemPfalmum.
,
r
E conuerso qui folis fuis viribus
, & non diuina protedlione innituntur ,
T>wiientta
fa-
cuicumquefacillime diabolic^ fuccumbunt tentarioni ; vc bene obferuat
"^
/"'f"'"
^*"'
rexelius deConformanone voluntatts lib.
S-cap.
f
. . '^- aicesi Porroiqut hac
fiducia funt vacui , humana tantum circumfpiciunt , omniaq] humanis viribus
metiuntur . Et fere contingit , vthos in manu confili) fui defiituat Deus
. Ex
quo dTraones fuis felis, ac iaculis iilos ( Deo non obiuftentc ) haud difKcuI-
tcr profternere valeut *
F RV-
j 10 Par.I.Cap.III. De Exorc.vktutibus ornato.
TRVCrVS TERTIVS.
Lihetdt
y
Ac
praferuat a maleficijs
, obfejftonihus ,
Ac
molefiijs
diaholicis
,
^
^^.*
-.
*Tn'
E^^tio h^c fiducia in Deum liberat
>
ac pr^femat homines in Deum c5-
F/<^f; /De
J^
fidentes a maleficijs, incantationibus, obfc/Iionibusâc vexationibus
/
erat,acpr&.
d^^moniaci?-, vt iate probauimus fupra w;.6<j. Qupdexperientiacompro-
ficth
^
^^ ''
^^^'^ anno 1
648.
menfe Septembri hac fiducia munitus
,
dum fiiium fuum
Dominicum primogeuitumannos natum i<j. Energumenuma d^mone^
.
liberauit loannes de Fantinis a Caftro Franco . Is enim,dum pr^fatum filiii
xemp um re-
f^j^^ ^ dcmonc obfeilum ad mc adduceret Venetias , vt a damonio libera-
^fgyg
rem, c.xpit d.Tmon in itmere lilum vexare, dc
acnter torquere; quare pracdi-
dus vir vtique pius, prudens, atque deuotus memor inftrudtionis
,
qua ante
femeilre a me flierat imbutus,dum filiam eius Francifcam annos i
f
.natani
energumcnam ( Sandillimo
nomine lefu a me interpofito ) a d.^mone libe-
raueram, diuino fletus auxilio dcemonem obiurgare cepit , 6c
increpare , ac
fuo modo vulgari fermone illi precipercnc vexaret filiumj-fimuique filium
cxcitare, vt in Deumconfideret:,qu6d a dajmonio dubio procul fuifiet libe-
ratus. Piopterea darmon , diuina virtuteeum impellenteob fidem illius
v.ui firmam, ac finceram, coad:us fuit e corpore iuuenis exire,-fed in egreffu
fubmififa voceinaureillius dixit : procerto fcias ,
quod exeo : qtiia Venetias
nolo ad fratrem tllum accedere ;fedcum adpatriam tuam redieris , iterum iru
d-)niHmmeamintraho,vnde exiui. Cum ergo coram me fui(Tet addudus
,
iilum totaliter a dannone liberum eile , comperi . Quare illum in fiducia_
bene inftruxi ;, admonens , vt totam fuam in Deo fiduciam collocaret , ne^
vllo modo dxmonem timeret : quianihil poteft contraeos,quiin Deum
fuam coilocant fiduciam : qui ita bene inftrudus a quacumque darmoniaca
vexatione liber, ac illxfus permanfit
.
Sed non tantum a maleficijs , ac dêmoniacis obfeflionibus
,
qui in Deo
1 99'
^
fuam collocant fiduciam^ fed etiam a timore ipforum d^moniorum, ab eo-
Pr&feruata tt-
^j^ apparitionibus,ac nodurnis terriculamentis liberanturjac pra:feruantur.
'""r 'trT/?/''
^^ probant Richelms, Eugubinus, Genebrardus, R. Abeuezra,R.Kim-
i
^Pr^-^y*^^*'
tnhi, qui exponentes illa verba Pfalmi 90. Non timehis a timore noUurno
,
bus
,
ac noitttr-
>

.
m

1 /-1 1
nis terricuU.
^
'^^^ôtio peramhulante mtenebrts , intelliguntde timorcquololent aiiqui
mentis
.
nodurno tempore concuti, fiue naturali imbecillitate pro^ri.x imaginatio-
nis-,_fiue fomniorum ttiftium
, ac turpium etiam obiedlu, liue terriculame-
tis de induftria a dcTmonibus excitatis . Qu^ vocantut vt docet loan. Lori-
nus in Pfal. 90. verf.
f
. & (>.
phantafmatayfpe^ra terricula ,terriculamenta
,
lemures,
empufî fpecies, vmbr^, laruA, manes,fimulachra , ddmones noSlurni

Ab horum omnium timorc liberantur
,
qui totam fuam fpem ,
ac confiden

tiamconftituuntin Domino. Hoc probat eruditiffime S. Bcrnardus
pra:-
di^fla verba exponens : Scuto circundabit te,& CAt.
dicens : Bene
dicttur,non
timendum d timore mflurno,
&non dicitur a noê : quia Hon
ipfa
affii^to
ten-
tatio
Arc. II. Spci
icvL Fiducia iii Deum 1 1
1
tatio efl
;
(edm^^^gn
nmor :p/ius . Nam &
amnes
Uboramus
, atm tAmen noyi^
omnes wdc
tentem-Ar ; Cr qui tentantur
,
mHlto magis timare
fHtura. yjifU ( in-
tclliê, ait
Loiinus
loco cicato, ^xnx corpoLalis
,
piici malcficij , vet obfef-
lionis
j
quant pr^fi/itis
dalore leduntur .
Quia ergo timor
tpfe tentatio csl, con-
rrue
ditium e[i ei ,
qjn circundûr fcuto
Domini
,
quod a tcmatione hac non^
timeUt

FRvcrrs ^VARrvs.
Bifcndit
ab inimicisy ac perjlcutoribus
vifibilibus ^
^~^
Varto non tantum Deus protegit in fe confidentem ab inimicis inuf- .
^*^^-
V^
fibilibus -y fed etiam a vifibilibus , ab hominibus , nempe iniquis , ac ^,
r^","'
'"F'.^"'
^^^^
peruerfis, qui quaetunt fanguinem eius fiiadcre , honorem detur-
^^^^ "** '"^"
parcac fubftantias ipfius difperdcre, difl[ipare, aut vfurpare
.
fecutonbns
.
ErudifilTime hanc veritatcm teltatur Titehnanus in Pfalmum
po. adlitc-
xeftantur P-
r;27exphcansillaverba : Scapulis fuis obumbrabittibi ^dnmzxt'. Vox pro-
tres
.
phetA esi adeum, qui habitat in adiutorio
Alttffi^ni . O tu quifquis es, qui/ic(vt
mody
dtîum efi) tali confidentia hahitas in adiutorio -Aitiffimi , quam be?u' tibi
erit-i &
quiim erisfecurus in
ifia
tuAfdncia ! Ecce Dem
ipfe,
in qno habe;
ftd-t-
ciam,fupotenti(Z
fortitudine tibiobumbrabit
,
quafi fcapulas faas fitpcr te ex-
pandet ifuHm
auxiiium fuper
te faczet apparere
;
vt nocu.Kyenti nihii ad te po
'^-
fit
pertingere : Quomodoi ckm pater fcapidas fuas , CiT humcros obijcit
profiho,
vt ts, quiparuulo nocere cupit,non
poffi':,
ohliacHln.-?? prcbentibus iatis ohru-.nbra-
tis
patris fcapnlis . Et fuh expanfis alis nîfericordiA , ac bonitatis eius fecurns
a%es, &cof/fidendo tutus erisab omni aduerfariorum nocnmentoi quomodj puUi
galltnA fub
aiisi &
pennis.rnatcrnis agunt feciiri
,
qui, cltw extraalas eâgan-
tur, acctpitris, aiiarumqi rapacium aHium patent
vnguihus,fintq\ direptioni, GT
jnorti expofiti
.
Idcm in eundem ?(almum
verf. 14. loquens ixi pcrfona Domiin , ratione
reddens, cui hominem in fe confiJentem protegat ab inimicis , ac perfecu-
toribus fuis, ahjsq; pericuhs animi^, c^
corporis : Ouoniam ,'in<o^\nu in mc^
fperaiitt , liberaba eum
,
protegam eum , quontam ccgnoutt nomen nieum . Ecce
egOi ait Dominusyiuxta Vrophet& verbam , eum iiberaho, drfaluum factam. ab
omni
malo propter quod in me
fpem
,
&
fid^tciaK^
conHtfterit *,
fecundum
fidem
iufius faciam ilii, &non eurn frttfirabor , ne.jue confundam ab expeSfationc^
fua-,
quoniam non noui ego in me fperantes dereiinquere : Ego eum defendam ab
omnibus aduerfarijs, CT omni maiitia, eo quodnomen meum cognouit, eo quod irt
me credidit, &fperauiti atque vt Patrem Domintmt Proteôrem , &Saiua-
torem inuocauit.
Huc appofite Chryfoftomus in Pfalmum 124. initio,
& paulo poft initiii
in illa verba : Oui
confid^nt in Domino
ficut
mons Syon-, &c. fic ait : Mon-
tem dixit,fpem in Deum incommntabiiem,firmam, &conffantem ,inuincibiie,
&inexpHgnabilem . Quer/iadmodnm
enimfi
quis innumerabiies adhiheat mor
chinasi montem nec conueilerC)?iec iabefaciarepoterit : ita etiam qtiieum aggrC'
ditur
201.
202-
20?.
Tiducta mDeU
efi galea , lori-
ca, anchora
.
Hac roborattu
fnit Sufanna.
Daniel. c. 15.
verf.
55.
Hac fuit muni-
taEflher
.
204.
Hac fujfultus
AntiRes Mag-
dthurgicus
.
1 1 2, Par.I. Cap.III. DcExorcvirtutibus
ornato
.
i^tuy,quifpem in Deum collocauit,reuenetur domum vacuis manibus .
Sed cur
non dixit abfolute : Sicut mons
,
fedmontis Sion meminit ? Docens nos non
debere animum deijcere in calamttatibus > nec ab eis peffundari
;
fed a
fpe
in^
Deum pendentes j omnia
ferre fortiter , & bella^ & pugnas
, & tumultus
.
Quemadmodum enim hic monSi quifuerat quandoq; defertus , &nudatus hahi"
tatoribus > ad priorem redierat profperitatem , veteri Uatu recepto , cum incoU
rediflfenty &miracula rurfus oHenderentur : ita etiam vir fortis , &generofus y
iicet ab innumerabilibus inuadatur calamitatibuSi minime euertitur
.
. I.
Hlnc
iurcmerito hxc confidentia in Deum a Drexelio de Conformatio-
ne voluntatis lib. ^. cap. 5.
vocatur galea , lorica , & anchora . Bdc
>
inquic
, in Deum fiducia eH galea nullis rumpenda vulnenbus , efi lorica nulli
penetrabilis telo ,
efl
anchora nulli obnoxia naufragio . Hanc
ficut
anchoram
habemus, ait Apoflolus Haebr. c. 6. anim&tutam, ac firmam
.
Hac galea, lorica,
& anchora firmata erat, ac roborata Sufanna nobilif-
fimum, & Pudicitije, & Fiducire fpecimen . H^c cum ad capitis fupphciii,
& faxatiles nimbos iam ducererur , flens fufpexit ad ccjlum : Erat enim cor
eius fiduciamhabensinDomino . Nec fruftra
: omnium calculo,
Daniele
iudjce, omni crimincac dedecore liberata eft
.
Hac non inferior Efther rem magnam aggreda eft per hanc itidem i)\u
Deum fiduciam . Lex erat in Aflueri aula , vt fi quis ad Regem ingredere-
tur non vocatus , morre id lueret , nifi Rex virgam auream protendifiet in
fignum clementijc . Cum vero Eftherem hinc Mardochxus alTiduis preci-
bus vrgerec , vt Regem adireti illinc obftaret lex , & terreret ; hoc demum
inijt confili) : ludxi om.nes iuiTi func criduum cotum inter preces,& ieiunia
exigere : quod idem &
Efther fecit cum fuis virginibus : Triduofic exaClo
>
Regina f.duciam in Deum ampliffimam concipiens, ( docet Drexelius loco cit,
cap.
4. .
3
.
)
ingreffa
efl ad Regempro
fua
gente deprecauura . Ex voto
ceffe-
runt omnia.
Nec illud filentio inuoluendum, quod fertur a C. Fabr.
hiflor. de EleSlo-
ribus Saxonidt, . DuxSaxoni^c FridericusII. cognomento Placidus, Anno
Chriftiano millefimo quadringentefimo fexagefimo quarto obijt . Hic
princeps aliquot ante obitum annisFridericoeComitum ftirpe Antiftiti
Magdeburgico litem, & ab ea bellum caepit mouere . Quod vt prudentius
gereret
, & cundla cederent felicius , explorarorem mifit
>
qui de apparatu
DeIIico,&confiIijsaduerfa?partiscognofceret . Fadum exploraiis omni-
bus renuntiatum eft, nil opportunum bello parari , fed nec militem fcribi
:
Antiftirem prxterea dixifie , caufam fe commiirurum Deo
,
qui pro feruo
fuo arma fumerec . Hoc vc Ele(5l:or audiuic : Alius, inquic, infaniat , &bel-
lum inferat ei,qui confiditfuperiorem
fe
futurum in
caufafua
, Deo defenfore
.
Laudandus PriEfuI,qui Dei pacrocinio fifus eft : laudandus Pnnceps,qui
po-
fitis armis Deum vericus eft aduerfarium
.
Tali confidenrias iorica, acgalea municus fuit S.
Martinqs
Epifcopus
Turo-
Art. II.
Spc ,
ieii Fiducia in
Dcum.' 1
1
5
TiTronenfis, ad qiiem, vc refert Villegas in vita eiuSiCxxm
qiiidam horao iiii-
^
quus , ac peruerfus accenSiret
>
vt ipfum occiderec
, & iam
diftrido enfc ad- .
^9^*
uerfus ipfius
capuc i6tum iecifiec, vc feriret , alio enfem retinente
, Sc
impe-
^*^'*"^ maict-.
diente, ne caput San6li Epifccpi accingerecipfe inconcufius manens,&:
im-
^^^^^**'^
mucabilis exiftens nec cimuic, nec ccemuic , nec facies eius ex pauore colo-
rem
mucauic : Ex quo a fuis Clericis incerrogacus
,
quomodo cam impaui-
dus in canco difcrimine vitx perfticiflec ? Refpondic vir Dd
j NumquaytLj
tam modicusfauer metorripuitificut nunc ; certijfimum namque mihi eft, quod
Deus meust cui feruio, &in quem omnem meam conHitui fiduciam , numquam
we in maiortbns neceffttatibus dereliquijfet . Dignillimum fane canco viro re-
fponfum . Nam cefte Ifaia cap.
40. Qui fyerant in Domino , mutabunt
forti-
^^"*
i
^
tudinem
(
.i. humanam in diuinam ) ajfument pennas ficutaquiU : current
,
&nott laborabunt : ambulabunt
, & non deficient . Sic animofiifimus ReK
Dauid: InDomino fperansAnqiLitinoninfirmabor. Opcime Theodoretus : pfal. iy
.
Gubernatorem, inquic, habeas Deum, &anrigam , &res tus. ab illa prouiden- Verf. i.
tia pendeant; nam hoc modo inconcuffus manebisy &immutahilis .
Sednonfolumcuetui" Deusinfeconfidencesindifcriraine vics, & ho-
Deut tuetttr in
noris ; veriun etiam in periculis ia.iStmx bonorum temporalium
,
pr^cipue
/o confidentes
concra iiiccndiarios, fures, infidiatores . Sic Euthyraius apud Lorinum ex- etiam in peri.
phcans illa verba Pf.ô. a timore noHurnoja negotio perambulante in tenebrist
"*^" ia{fttr
ait : Timor noElurnus^vna cum negotio perambulante in tenebris indicat
fures ,
Ifoôntm
tem.
incendiarios , infidiatores , qui tali poti^mum tempore grajfantur , &incautos
pofalmm .
adoriuntur . A quibus Deus procegit , ac defendit omnes in fe confidentes
,
ne pofiint eis vilum quamuis minimuminfeirenocumentum. Ergor/W-
Pfal-jo.
liter agite, & confortetur cor
veflrum omnest
q
ui
fperatis in Domino .
Verf. i
f
.
TRVCrVS ÎNTVS.
Liherdt
,
ac prjiferuat a morfu ,
ac veneno brutoxtw^
ammalium
QVintolibeiat
, ac pra;feruat hasc fiducia in Deum ab ianumeris peri-
ôiJ,
culis, quibusmorcalisobnoxiaeftinfirmitas, &aquibus homines
îiucinmJHit
^ quandoque folent inopinaro ofFendii prscipue tuetur a morfu, ac
iiberntac prtu
veneno brutorumanimaIium,ira vtnon noceantijs,qui in Deum fuam c6-
Jerunt ab innu.
ftituunt fiduciam( Deo illosproregente
)
: Sic plures Dodlores explicant meris periculis,
illa verba Pfafini 5>o. Super afpidem , &bafilifcum
ambulabis , &conculcabis
leonem
, & draconem . Quae licet myftice intclligantur de dsmonibus , vel
etiam de homunbus iniquis
j
veldevitijs, ac peccatis, vt plures expo-
nuntPatres relati a loanne Lorino in dida verba : veruntamen axl literi
accipiuntur de irrationabilibus, venenofifque brutis,quac multi Sandlommj
prsfertimin noualegc finelsefionecalcauerunt, ficuteorum venena fine
VariamWactt-
nocumento biberunr, iuxta illud Marci i G. Signa autem eos,qui crediderim,
'* ^"^ tefiatttr.
O" Ct. Scrpemei tellent,
&[i mortiferum qutd biberinttnon eis nocehit .
Serpemes toHent
'
Hoc patet de Paulo Apoftolo hSt. i8. qui
perculTus a Verf. z.
vipeia in iiiillo Lxfus fuitjfed viperam pendentem ad manum eius
in ignem
H cxculfit.
f 14
Par.r.CSp.nr
DcExorcvircutibusornato.
excuffic .Qupd partim quoque contigit filijs Ifracl.ex ^tgypto gradiefitibus:
per eremum.vaftam
,, atque horribiiem
, & venenofis animalibus plenam
i
qu.x nocumentum no intuieruntfiiijs Ifirael
,
quemadmodum Movfes fcrip-
Vcrf.
Ifo.
fit.Deuteron. 8. DomiriHS duEior tuHsfnk in [oUtHdme magna
, &terrtbili , in
qua erat' ferpens
flatu
adurens, &fcorpio, ac
dypfas
,
.
Ita teftaturDionyfius Cartiiufianus in illa verba Pfalmi
5K).
Idipfum an-
nuit loan. Lorinus ibidem . Conftat in Daniele , cui non nocuerunt ora-.
^
Leonum^.licet exifteretin.medio eorum . Daniel^ c. (?. & i y. In S. Franci-
Chronic.Fr..
(co> cui Lupus vorax^ qui plures homines occiderat, nedum non nocuit,fe<l.
eiuTV" rtf
vt^gtius^^manfuetus humilis fe fubiecit , ac obedientiam prazftititj&in alijs-
a. c ?/
pluribusi quos facrje.refemnt hiftorias ..
'207-
Hanc.aperte veritatem fatetur Francifcus Titelmanus in eadcm verba s
ConHrnumtSa
f'*^^ ^fp^^^^^
^^' loquens ad eum
,
qui toram in Deo fuam conftituit fidu-
*r. SeriptHTA
^^^^' DeniqueySiny
nec.vniHerfum ferpentHm genus tibi qiiicqHam nocere po-
nnttrPrettt .
^^^*^
*
fi^
abfqne Ufionis nocHmentoperambHlabis
fnper afpidem, &bafitifcHm
&fimiliter fuper aliarum fpecierum>ferpentes cumfcumque tandem malitia
3
aut interfeEiionisfuerint,nihil tibi malt-iUorum.venenmn inferet . Immo neque
leonemi neque draconem inviatimebis
;
fedfecurus , & imperterritus iniâ-/'
tua conculcabis eorumcapita ; tametfi
leo
ferociffimHm fitanimal, draco aBu~
ti/fimum : tutamen,cfîllius ferocem fortitudinem, &. huius nociuam
afiutiam
queyi^dr calcabis, atque fuperabis, hoc
efi,
nulla virtus inimicorum , fiu
e in-
firmorumifiuefortiorum,fme magnorumjfiueparuorumtibi nocere poterit , aut
prAualere .. Ecceenim altiffimus , quempofuifii refugium , &fpem
tuam , dedit
tibi poteJiatem calcandi
fuper' omnes ferpentes,& fcorpiones>&
fuper omnem
virtutem inimici ..
Sicad literam transfert Felix : Sitper leonem,
ait
, &afpidem.iterfaciess-
conculcabis catulum leonis , . &draconem . . His quidem ferayum vocibus , ait
Baptifta Folengius in.eadem vcTcba, rerumomnium y qna vel morfu, vel vene-
noi vel aliaration^âlibet noxia -,
&lethali
obeffe poffunt , feritatem intelligi
voluit; quas quidem non folum Dsi amicis nocere hand qHaquampojfe , ajferit
j
XiUCS^Xo.Verf.'
"^^^^^ etiamilHs
fore yfuiy
ac commodo . Ecce, iriquit Chriftus, dedi vobis pa-
j(f,
'
tefiatemcalcandi fuper ferpentesy &fcorpiones ,& fuper yirtutem.omnem tni
mici, &nihil vobis nocebit . Qua enim res tam formidabilis
effe
poteHl^vti non
imperet Dei amicus, atque illi
frenum ponat ?
., . Et
fi mortiferum quid biberint,non eis nocebit . Conftarde S. loanne Elian-
MatCi i6i.
gelifta, qui venenum mortiferum haufit , 6i
nihil ei nocuit . Idem pr.-eftitic:
S. Antonius i Padua pro conuerfione quorundam h^rettcorum: vt habetur
Chron.Fratr..Afin.par. i. lib.^.cap. 10. in vitaeius. Idipfum B. lacobus
a Marchia PragJE in Bdemia coram totius
populi multitudine congrcgata
ob Hsercticorum conuerfionem egitj &
ftatimpoft venenum hauftum ma-
iori fpiritusfeniore fine vUa animi ,.vel corporis moleftiaaltiflima de fide
Gatholica , ac Romana Ecclefia contra
H^retjcos myfteriaprcTdicare
cap-
pit, vt narrat Marcus i Lisbona Chron.
Fratr..Minor.par. 3.
Itb. 6. cap.
1 1.
Quod etiam alij Sandti praeftiterunt :: vt facrae ferunt HiftoriE
.
FRF'
;
ArtJI.
Spc,feuFicIuciaioDcum.
aij
FRVCryS SEXTVS,
Liberat a
Pefte
.
SExto,
qiii perfeueranti> fortiqi animo fub Altiflimi tutela, tanquam fub .,-.
fcuto
fefe texerint
>
dubio procul illorum proredionem artumet Deus ,
piduciai Deti
&
prster alia mala acpericula,a quibus eos eripiet>liberabit etiam a pefte,
iii,erat a pefje
,
Sc
ab ipgritudine repentina, prout magis expediens fuerit animx eorum
.
Sic teftatur Simeoa de Muis Comment. in
Pfal.
po. vbi explicans illum
Ytnanturdiui.
verficulum. ^fagitta volante in die , a negotio perambulante in tenebris :
nifcripturAin'
legit: A yelie perambulante,& cdt. aitqj PeUiSifi eB
a caufa frigida,noÛy
terprttes.
fi
a calida, interdiu , acprdfertim de meridie , cum vehementior efi folis calor ,
infefla
maxime e^ . Sic interpretantur.R. zra
>
D. Hieronymu? > &: alij , vt
tUa,duntSimQon.iScLQriniiSi
a_pefle,feu
lue, exterminio, exitiali morboi
. .
Agritudine repentina, noxa vaflante
in meridie
.
Rationem leddit Simeon:
.g.urrJtta
'
quia fiCHt fagittai
it\c^\t,pernici volatu magnum aeris traEium momento per~
meat, ita pefttlentia venenum pun6h temporis.longe, lateq\fpargitur
, prffertim
de die cUm folis
calore
fufa
, .atquehiamia corpora virus promptiki bauriunt
.
Idipfum confirmat Folengius dicens : x /Jebrao
fic
transferunt : A
pefie
.in caligine ambulante ^ db ^ritudine repemina deuaHante in meridie. Jâm^
illud expioratiffimumefly
quodd quocumque
peflis genere
y fiue occultum illud
fuerit,
fiue
manifeUumiminunis is erit ,
atque intaSlus
> qui in proteîone Dei
celi , hoc e(i fumme
potentis commorabitur .
Qoare fic Paraphraftes :
Apefte
,
JIUA
clam innadere homines folet , & abea, quA de improuifo exorta
fkuiet
,
fecurus erit
.
Hac confidentia vallatus S. Bernardinus Senenfis > vt refert Drexelius 209.
âr. i.Rofe
virtutum.cap. i.de Charitate proximi.. 8. prima fandlitatis ru-
tiducia^ hae
ijimenta per charicatis obfequia apud Ciues fuos depDnensyGumSenx He-
^t*'ffS.Ber^^
crufcae graui peftiIenriavaftarentur>Ba'nardinusduodenisiuuenibiiscomi- "*''*f''^
P'^^
tatus^quos fibi delegerat> segrocantium lectulos obire^grauirer affedtos con-
'^**-^'
folari> ^geftate laborancibus fubuenire, fepe lire mortuos.paratus omnes fu-
4)irecafus> quos tecra lues illa fe temere ingerentibus adducere potuiflet
.
<^hron-PrMi-
In eo aucem ampli/Iimaz charitacis munere raagis verebatur ; ne quid dece-
"^^-P^^^J*"^.
dentibusofficeret adbeatitudinemconfequendam> quamquisfibimorbus
**
*^*
obreperctad vicam auferendam. Cccerum tant.x ;pietatis vir in tam pre-
fenti periculo fanus, & incolumis meruit conferuaci> dignusq; fieri,qui
Re-
Jigioni Seraphicse adfcriptus mulco magis prodcfiethpminibiis concionan-
i- loan.
c, j.
do> quam profucrax prius miniftrando . Potcrat Sernar-dinas cum
loanne
êrf. 14.
jgloriari dicens : Nos fcimtiS,qiionia/n
trastati
fumus de morte ad vitamy quo-
^^^**"'
^' ^'
niam
ddigimus fratres . Et dicere cum Apaftolo
: Spe falui facH fumus
.
*^*
FRVCTVS SEPTIMVS,
llUfos
, ^
fecuros
fe
Yuat in hello . 210.
S^
Ccnfidenria in
Epcimojqui huiufmodi in Deum confidentia ad bellum muniti ince-
ayeumavulne^
dunc> qiiodammodo ilis^Ci, ac fecuri redduntur
> eo quod Deus pcr An- rihus tueturin
H i gelos
-belle.
TenMtuf
faeft
fcriptura.
interm
frttef.
211.
^
Hoeexpertisut
ieili dueis
.
Hac
fidutPxCa-
rolusV.ilUfus
f^ruatus
fuit
in iello..
212.
Deus protegh
etiam tjuotûot
fu
nt defamilia
tnft
confiditiut.
ti6 Par.I.Cap.III.Dc Exorc. virtutibus ornato.
gclos fuos i quocumque vulnere , aut noxa illos tuetur, prout eorum faluti,
ac diuinas glorix magis conuenic
.
Hoc
apertiilime teftantur R. Ezra,
& R. Kimmhi illa verba Pfal.po. Ca-
dent d latere tuo mille > & cat, exponentes de bello , ac fxuiente prslio
j
quo
tempore, aiunt
,
qui
fe
Dei mifericordia committit, hinc
inde millems hominum
corruentihus
faluus
emergit, nec ad eum yllum malum, aut
hoftis accedit . Qui-
bus fe fubfcribit Simeon de Muis . Comment. in eund.
Vfal.
IdipfumconlirmatParaphraftes apud BaptiftamFoIengiumiIIaverba_.
exponens tam de peftilentia, quam de belio, in quibus nullam patiuntur l^'
iionem, qui in Deum fuam conftituunt fiduciamjfirmiter credentes,ac con-
fidentes
, quod Deus ob infinitam fuam bonitatem , ac fideliratem eos fit
prote6lurus
.
Etfi,
inquit , tantafuerit peHis calamitasy aut bellorum immani-
tas
i
Tt hinc d latere finiflro milk , illinc d dextro decem hominum milHa cor-
ruant ,* nihiltamtrri erie
, qnodtu tibi metuas , fiqnidem te id mati non attinget .
Addic Folcngius, Vide iufii hominis conTlantiamj qui, vel ruat ather , immobt-
iisperfiat
in Deo . Vtrumq;etiam fatecur Titelm. in illa verba : Non accedet
adte malum
.
îc^m : Quoniam
ipfum ,
qui eHAltijfimus , Dominum
pofuifii
refugiumtuum
;
ideo nonpoterk tihi vllum malum appropinquare
;
nullum tc^
malum valebit apprehendere-tvt nocumenti quicquam inde fitfHneas
:
C^ nullum
flagellum , nullapeftis , nullum vero malum poterit addomum manfionis tua in-
trare . Is enim, in qu$ refugium tuum
pofuifii ^ltijftmus teftbifidente ab omni
mah feruahit , &noxia omnia longe profligabit
.
Hoc experientia m feipfis comprobarunt plures belli d\ict^
,
qui hac di-
liina protedlione muniti innumeros exercitus abfque vlla nox:a, aut vutnerc
in proprio corpore inflidto {>rofligarunt . Taceo de Dauide, lofucEzechia
Gedeone, Amafia,Iofaphato,&: alijsjquos facrae conreftantur hiftons,innit-
meras inimicorum cateruas conftrauifte, ipfosqjdiuinafretos proteîone
prorfus ill^fos excitiiTe : de vnico referam Carolo V. auguftiiTims memo'-
riae Imperatore : De hoc narrant luftus Lipf. Ub. i .monit. polit.cap.j. num. to.
&
Francifcus Robortel:. in orat.funebr. Bononi diEia . Cum in Germania ad
Ingolftadium copias haberet,cinxifl[entque eum ingeci exercitu f^derati ho-
ftes, &asnaeorum tormentorum copia ferream grandinem in caftra ipfa non
fine graui pernicie itiimitterentv amicis monetibus ,vc fibi profpicerer
: Cx-
iar immucaco vultu, & toeo, arridens dixifie fertur : Confidite.mlius vmquM-
Jmperator tormenti iSlu interijt . Hic idem Imperator.cum intra vallum iam
armatus ftaret in hoftem proditurus ad pr^lium ,
magna eum balifta-
ru vi repellere conabatur hoftis . Itaque iterum monebatur,vt faluti fuae co'-
fuleret, quibus animose refpondit : Canes
,
qui valde tatrant ,nonfunt valdt
metuendi. Nec efi, quodtimeamus , cttm prafidio Dei fatis
vallati fimus
,
Nimirm-n Angelis
fuis mandauit Deus dete, vt cujiodiant te in omnibus vijf
tuis
.
Sed quod mirum eft , nedum protegit Deus a pefte
, & bello in fe
confi-
dentes; fed quotquot funt de familia eorum tuetur
.
Hanc veritatem teftatur Simeon de Muis Comment.in Pfal. 5)0.
in illa.^
verba :. NonaccedetâdtemaJum
x
dicens : Nondccedet
( H^br. accidet) ad
- -
.
f<;
Art.
II. Spe , feu Fiducia in
Dcutri 1
1
7
te makim vllum : &flagellHm,
Hebr.
flaga,peftis fcilicet, aut alterius
cuiufuis
tnali, non
apfropinquabit tabernaculo tuo, idelt> nec tibix nec cuiquam e
familia
tua : tranfiltet
enim Dominus iuxta oHium, &
non
finet percujforem, feii
ya-
Slatorem
ingredi domus
veftras, & Udere; vt eft Exo. i z. z
j . TabernaculurrLj
pro domo
vfurpat, vxoremq-, & liberos intelligit,
&
quotquot domi agunt
.
'
Idipfum apertc docet Folengius in eadem verba : Tabernaculum pro tota
<domot ait,
&
familia hkponi iudico . Et eHperinde atque tuti erunt tui omnes,
non modo tu folus
ab omni malorum genere, acplaga . Vnde C\c Paraphraftes
:
Quodfi fecerisyîti ( dixerat enim verficulo pr.rcedenti,fi pofuerit Altilfimu
refugium fuum ) aufim tibi poUicerii nonfuturum , vt vllum inopinatum
malu
te corripiat, vel vUa plaga famiUam tuam
tnfeflet
. NuUum tgitur
fatum, nul~
lumqs infperatum malum tey aut tuos opprimet Uberos , &vxorem , 6 tu
quifidu-
ciamtuam in Domino coUocafii ! BeUabunt aduerfum te , &non preualebunt ,
Hterem. c. i.
quM eô tecumfumi
ait Dominus, vt Hberem te
.
Vcif.
\ 9.
FRVCrVS OCTAVVS,
Famem tolUt
,
dans
efiam
efurientihus .
OCtauo
, hsEC confidentia in Deum fufficienter fuccurrit in his
,
quas ad
21 ^.
*
'
vitam funt neceffaria
.
*
,.;:..
i.
r^
TiducU in DeH
Hpc probat iilud Dauid Pfil.
f
4. laSla fuper Dominum cîmiuArh-, &
^*^ cibumtfH^
ipfeteenutriet.
Imnio vtdifcipulisfuis, ac omnibus fuis fidelibus Chriftus rj^"''^"'*,,
.,
tnagis inculcer,&
vrgeat ad hanc vnam in Deo fiduciam coIIocandam,cor-
uoc2^ tf ri^
iios, lilia
,
pafferculos oculis fubijcit : Confiderate , inquit, coruos, quia non^
^^^^ facra,
femmant, neque metunt, quibus non eff ceUarium, neq\ horreum, &Deuspafcit
ijxc. i
z.
iUos . Ouanto magts vos pluris eflis ? Quis autem
veflrum
cogitando poteH adij-
V. 14. &
fec[q.
cere ad[iaturam cubitum vnum ?
Si ergo neq\ quod minimum eHy poteflistqutd
de ceteris foUiciti ejlis} Conflderars Ulia, quomodo
creflunt
: nonlaborant,
êque nenf, dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria
fua veftiebatur,ficut
^vnum ex ijlis . Si atttem fenum , quod hodie
eft
in agro , &cras in cUbanuntj
mittitur,
Deusflc veftit,
quanto magii vos pujiUdcfidei ? Pater
vefterfcit ,
quia
his iftdigetis , Sic pluribus experimentis Difcipulos fuos probauit, vt eos
edoceret,Deo ex toto corde fidcre . Ita quafi quinque millia hominum pa-
ftu excepturus in vafta folitudine Philippum interrogat, vnde panes emen-
difint. Hoc autem dicebattentans eum . Sic &qu^tuor millia hominuin_.
cibo refe6burus Difcipulos in eam rcn- confultores adhibens : Quot, inquit,
lo^n. c.6.y.6.
panes habetis ? At iili non magnar fiducicT : Vnde iUos quispoterit, aiunt , hic
^^^^^
^,
8.V.4,
faturare panibus in foUtttdine ?
Quibus Drexelius de Ccnformat. voluntatis
iib.'S' cap. I. . ?. ait : O viri , Deuspotertt
,
qui nos
flbi
in rebus omnibus vult
fidere
quam integerrime . Prouidentia diuina
faUi nonpoteftjfaUere non vuk
:
slabit Deus promiffiortibus futs
i
'}
.
Docemurhocomnluma:tatumexemplis': Vt annonam Deus pr^ftaret
xeRantttr om'
Elixinfeconfidenti primoquidem Prophetsdapiferos iufiit efte coruos
.
nium Atatum^
3 . Regum. Ci 17. Corui quoquedeferrebant eipanem, &carnes maneiflmiUter
exempia,
H
3
panem
11 S Part.l. Op4IL DeExorc.virtutibus ornato.
Hai
fufulms
if^"^^'
^
CM-nes
vefperi . f^t maghyac maîs
,
ait Drexelius
, Dei
ekeefceret
refeSiusfuit
. P''^,^^^"^'^
^ f**o^ amicos, ac confidemes, en anes
raâciffltu, quA alioqtti com^
"Elias
Prophl
^^Jf^^- fj^
commeatHm
confttm^fijfent
in via,
mft objiitijfet dimna promdentia,
Drexel. lib.j..
*^miam a dapibas
fmt,& adcyathosHant, Deinde hunc ipfum Eiiam Deus
c. 7.
per paiiperculam.viduam pauic
,
cuius omnes facultates erant pugillus kn-
nx, &c parum olei, quo vngeretur , non quo vefceretur
; &tamen quoc ari-
nx modij, quotlibr.-e olei in pauperrimo hocpeno
relatebant ? Tertio cura
Daniel c
^^^^^ egeftatem fuam fecuro fomno folatetuc
,
adfuit alilis
Angelus e cÎo
,
' ^^"
panem, 6caquamferens
j
vt Habacuc Danielimellorumprandium
attulit
.
L
215.
TÂndem hanc/ingularem beneuolentiam Deus fexccntis alijs fuorur
X-t
amicorum in fe confidentium exhibuiti farifiam, panes, vinumocculr
ta vi augendoj auccu h^c penitus deeflencinexpedrata gratia fubraittendo..
^.PaulufÂna^. Paulo interAnachoretas pri mo annis fexaginta dnnidiuin panemdetulit
chortta.
coruus, integrumpr^fence Anconio.
lom. Erem,
loannes
EremicoliquacuDrdecinxannis a. nuUo mortaliumvifus, Cerujc
la6te paflus elt -
^ Kochus
.
Beatus Rochusaliquanto tcmpore panem quotidieaccepit a caiieiquem
r, admodumEliasacoruo.-
*
/'
.M 1 NoavnusEremicolarumillorume palmis&cibum,&.vefteinimpetra-
. .u jiv.<
4iiti vna illis arbor, & fator fuit,
&
piftor
.
S, "BfMetfeHs-
Seraphicus P. nofter
S.
Francifcus tam firmami & inhcefitantem habebat
Anm fms^rnt.
in,)eo fiducia, vtRom. Pontificidcalimentis fcifcitanti refponderit xAia"
trem quidem habemuspauyeremy ReIigionem\fedpatrem ditijfmum . Et hanc
confidentiamfuis in viaticumdare folitus erar,mfinuans illud Pfaltae . Pfal.
ferCiji.
f4..
laBa fuper Ddminum CHramttutmx& ipfe:te.enutriet:.. Neceumfbfellit,
aut confundit fuas fpes
.
Nam cum femel e Dalmatia Anchonam vetfus nauigarer,Dee aliquid fe-
cura haberet ad manducandum , diuina fretus clementia , nedum fibi , ac.
focio , fed pro omnibus in naue. exiftentibus a Deo meruit annonam per
Angeltimexhibeti : Ita. in vitaeiuspar. i. Chronic. Fratr. Min^ Uh: i. c.j.-,
Alias cuni fibi , ac toti famili^ defecifiet panis >
ac tantum tres panes ei^
rcmanfiflent, Fratresqj tunc efient numero triginta^&.vnum,, fado figno
Crucis fuper tresillos panes, eos^multiplicauitj ita vtfufEcerenrnedum ad
fiatianduniomnesillos Fratres
, fed etiam ty^^ti^ remanferitr cophinus fiag-r
.'. vcKVsx.omm.v\i2..par.\.lih.x.cap.\-j.
Sic cumquidam homo in itinere illum comitans ex fitivehementiquafT
deficeret jpriusa Sancô adDeum oratione effufa , velut alter Moyfes. fua;
fiduciiE virga e petra aquameduxit
,
qua fitimillius hominisextinxit , fta-
timq-, fons ille exficcatus eft : Ita par. i . lih. i . cap.
81.
Sic alias fontem aqusemutauitin viiium? vt plurium
operariocum fitim.
cxtingperetj
&paulp poft vas plenumaceto in:vinum
genetofHlimum.con-
uerti^T Ita par.. 1. Uh. 2..
cap, 11..
Alia plura huiufraodi
pa/Tim leguntur
... ,
mira-
Art.II. Spe, lea Fiducia in
Dcum . ir^
miiaciila ,quibus Dei maxima oftcndirur clemcntia , ac
prouidentiain fcr-
ULim fuum in prouidendo illi vi^luinccefTiria ob ipfius in
Deum maximam
iicluciaj-ncoUocatam .
.
II.
Slmili
fiducia filia eius fpiritualis primogenira S. Clara figno crucis pa-
2 1
^-
nem,ôlcum auxit, quantum prorota fua familiaalendafatis crat
:
s.Ctaracum-j
Ita wz vita eius par. i . lih. 8. cap. 9.
/"'' Mcnialih.
Pari modo Seraphici Patris plures filij eadem fiducia imbuti , fiEpiiis fibi
neceflarjaad vitcE fuftenTationcm a Deo per Angclos fubminiftrari mcrue-
Eanr,vt ex varijs Chronicorum locis facillimc colligi poteft .
Beato Didaco feruo fuoiter agcnti menfam parauit Deus, &vero Ifraeli-
s. Didaeus,
tx in deferto cibaria miniftrauit : Ita ex ojjicio ipftus SanSH\ & Chronic yar,
3. lib. ^.cap.
?.
BcatoIoannicCapiftrano Appenninos montes tranfauui vni cum ali-
S. iâhnes -k
<iuibus focijs pra; fame fere pcrenntibus , ncc habentibus , ex quo fe reficc-
CapiHr.
renr, ab Angelo delatusfuit pro fingulispanis reccas , ac delicatus : par.
3.
lA. 4. cap. i.
Alij duo Fratrcs itcr agcntes in dcferro ab Angelo fub fpecie
Tuuenis pul-
jyuo .Prtitth
cherrimi hofpitio recipiuntur, cibarijs reficiuntur , fuper fcnum ad quietcm Minorts
.
capefcendam adducuntur, acmane diiuculoidem luuenis illos vfq-âd femi-
tam redam comitatur, ftatimq; ab oculis eorum cuancfcir : par.i.lib.uc.i r.
ImmoquiburdamalijsDeasinfeconfidcntibus ab ipfis djraonibus fub
fonna Monachorum prouideri voluitipar. 1. lib. 1. cap.
31.
Aliainnumera leguntur cxempla,nedum in Chronicis Fratrum Min.fed 217.
omnibus hiftorijs facris, eorum qui ob maximam in Deum fiduciam collo-
Ahgelus hoHe
catam raeruerunt fibi i Deo vidlui necellaria adminiftrari
, quos iongum
fi'^**"*^
'fi-
nimis,ac ta:diofum e(Ict,reccnfere . Attamen non eft reticendum hic vnura
'*'"'f
i
memorabile didu : Duo Fratres morc apoftoiico iter agentes finc pera,finc
^'^^"^***
^*'^
edulio, cumdicquadamnihiladmanducandum inueniffent, ob nimiam
p^^"
\ "[^^
abftinentiam cibi videbatur fame aperire
:
petierant quidem oltiatim
clec-
chron. Fratr,'
mofinam , fedpro pane pacem , ac latratus canum audierant ; idcirco
quafi
Min.
diffidcntes, omiii fpe vacui, m^rore, ac triftitia aftedli incedebant; fed cccz
obuium habent adolefccntem,qui eis duos tradcnspanes,ac mgftitia? caufa
pcrquifita, fe Angelum manifeftauiceosqi acritcr rcprehen<lens dixit : Ms-
dicA
fidei,
qttare dtdritajiis ? Cur menti vejira non rûocaJlts verba toties a ve-
ftro Seraphico Patre repetita ; laSia fuper Dominutn Curam tuarn
, &
ipfc^
teenutriet ? Si
fidem habuiffetis ,
maiora vobis dona
communicaffet Deus .
EccI.Ci.v.n.
Confidite ergo : quia nuUus fperamt in Domino, &confufus e/?,
Quarc optime concludit Drexelius de Ct>nformat. voiunt, lib.
f.
cap.i.^.^.
dicens : Numquamnobis eH defperanMtm.. Res angufid domi
funt ? Dominu
habemus diuitem, qui ûmquam
paffustSi fuostxtingui
fame
. Jnimicainfur-
gunt agminayfiue terris natatfiue inferis excitata
.<
Ducem habemus potentio'
rem
,
quiym
fiatu
regnorum difperdet exercitm .
MMfdicA premunt iingua-i
H
4 &falfis
I lo Par.I.Op.HI. De Exorc.virtutihus ornato
.
CT* fdfis
ofieram crlminatiombHi
? Denm imi4eamnriHdicem,i:>hjdicemqH(LJ
&
humana non metuemus . Neque enrmfe v/nci ab homineyatietur Deusânt
mHnificentiam fuam ab humanafidncia fnyerari . Audet qms Hdere f maiora
donare audebit Deus . u4udet fyerare magna ? vincet humanam
fpem
Deus .
&e locuplete cplorum thefauroy longe maionbus beabit : ita vt adpellendam age-
rfal
? ? V
8
fi^^^'^
humanam
,
fatis fit fpem fuam pofidffe
in Deo
, ac de illius Itbcralitate
rfal*//v?,
*
^^^ fperajje .
EigofideDeo : nam beatus vir
,
qui
fperat
in eo . Spemfii
Domino&facbonitatem,& inhabitaterram,&pafceris tn diuiti\s eiiis
.
FRVCrVS NONVS.
Infirmitates curat
.
NOno,
hxc confidentia in Deum , ac fiducia in eius infiiiita bonitate
ac indeficienti fidelitate ^pgritudines expellir, ac moibos fanar

.
TtductainDeu
Qoam virtutem fanandi ^gfotos Chriftus Maici \6. communicatiit om-
tnfirrmtatesfa-
j^-j^^^
-^^
^^ credentibus, ac confidentibus dicens ; Super Agros manusimp&'
ConRat ex to
^^^^' ^
^^^^ habebunt . Quibus verbis
,
ait Alphonfus a Caftro
,
verb. Exor-
ieiiate a Chri-
^^^^^^
' Chrifius promifit , fe
numquam iliorum inuocationi defuturum
, qui no^
ilo in Ettanê-
men
ipfius
interpofuerint
.
Etloan i^. Ouicredittnme ,operat quxegofacio
,
liotradita .. &
ipfe
factet,.& maiora horum faciet
.
Hacfiducia Apqftoli, ac San(5ti in nomine lefu ca^cis vifum , furdis audi-
tumvckndis greftum, &curfum, fermonem mutis , fanitatem ?grotis dedc-
runt . Hac mediante quicquid falutare a fidelibus fiue per Sanftos, fiue per
.orationm, fiue per res facras, puta brenia, agnus Dei, cruces , coronas, be-
npdidliones, 6c alia id generis petitur, obtinetur
.
^
fiducta^
- ,Verum, vt hac fiducia homo obtineat id
,
quod petit , ea dchet efie fmt^
AeBetefe
fintj vUa haelkatione : ita vt ^grotus {C\ vclit a Deo opcatam confequi fanitarem
j
tn.fitationt .
debeat primo credere>qu6dDeus dubio procul poteft cum a tali infirmitate
liberare : fecundoquooratione fuje fidefitatis
, (
(\ fanitas fiierit faluti ani-
rt>x profiitura ) illam infallibilicer iuxta promi/Tionesfuaseicommunica-
bir : ka Suauez tom. i. de Religione>lih. i. deorat. cap. 24. nu. 4.
&noslate
infra par. 1. vhi de orat.
Confirmat hanc veritatem Benedi(5lus luftinranus inilla vcrba lacobi:
Apoftoli cap. 1.
Pofiulet in
fide
nihti hefitans
. PoHulat , ait , hoc loco ^pofio-
lus confidentiam, hoc
efi,fpem
minime hdtfitantem . Hafitatio
enim, yt in rebus
agendis aBionem , fie
in re
propofita
orandi fiudium vei retardat , vei omnind
impedit . Ideo fubiungit Apoftolus r Oui enimh<tfitat , finnlisefi fiuBtti mâ-
riSi qui a vento mouetur, & circumfertur : non ergo afiimet homo iiicquodacei-'
fiat
cdiquidd Domino . Qu^ verba Apoftoli explicans Tirelmanus , ait r Vt
autem
fu&
petitionis confequatur
effeûm
, iiiudvideat, yt fide
pofhtler
,
nihif
atidubitans . Oui enim hcfitans orat Dominum ,
prôpter infiabiiitatem Jpei fu^
cpmparandus yenit
fluBui maris
,
qui abomni vemo nunc kmc , nunc iUiicfine
crdiii.^ agitatur.
Aperce hoc docet idem Apoftolus cap.5. dicens :Infirmatur
quisin yohis^
inducat
219*
.
ojArt.II
Spc,
feu Fiducia in Deum. i.i i
ifidiicat
Vresbyteros
Eccleji(t,& orent fuper eumi Vfigentes
enm oleo in Kominc^
Domimi&
oratio fidei falHabit infirmHm.&
aUemabit eum
Dominus :
& fiin
pfccatis
fit
,
remittentur ei
.
Qiix verba clare indicancQrandum
dlc ad Oeu
um
fiduciaj
fi volumusin infirmicate impecrare fanitatem
,
.
I.
Hj/E
C aucem fiducia nedum requiritur in curantci verum etiam in eo,
qui curandus eft
>
( fi fit adultus rationis capax ) vt docere videtur
Suarez
difp.
8. de diHinîonc
fidei
ab omnib. donis
fe^.
i. Qiiam regulariter
etiamChriftusexigebatab?grotis antequam illis impenderet faniratem:
Sicilli languido pifcinjE loan. y.dixit: Visjanus
fieri?
ficilli csconomi-
ne Bartimeo, qui poft lefum clamabat :
Jefn fili
Dauidmijerere mci , dixii
:
Quid vis,vtfaciamtibi?
Marci lo, Sic alijs duobus c^cis Matthc-ci^.dixir:
Creditis,quiahoc pojfum facere Vobis ? A quibus omnibus confenfu volua-
tatis pi^ltito, &c
a6tu fidei elicito , ipfe HberaUter eis fanitatem largitus eft,
diccns : Secundum fidem
veHram
fiat
vobis :
fides
tua te faluam fecit . Vo-
lcbac
enim, quod ipnmet ?groti ( fi rationis erant compotes
)
pettrent fani-
tatem>
ac crederent, qiiod poflet illis tale conferre beneficium : Idcirco fe-
cundum
fidem earum gratias iilis conferebac
.
Hanc
veritatem magis, ac magis probat id
,
quod accidit cuidam cxco a
gentibus
Bethfaidae Chrifto oblato Marci 8. in cuiitfuis oculos
Jefus expuens
,
impofitis
manibus fuis,
interrogauit eum,fiquid videret: Et afpiciens ait : Fi~
deo
fjomines velut arbores ambulantes . Icaquodnon perfedle caepit videre;
fed
tantilm confuse,&r imperfede c^pit diftinguere obieda . Deinde itenim
impofuit
manus fuper
oculosy &cpit videre, & reflitutus efi, ita vt clare vide-
ret
omnia.
Sed cur ftatiminprincipioperfedtam non recepit vifionem ?
An
Chriftus
fortafle cunc perfedam fanandi non habebat faculcatem
, vr
perfe<5tecic6ilIumfanarepo(rec? Abfic, vcdicamushoc! Cur ergo perfe-
clam
illiconon eft afiecucus fanicacem , ficuc alij plures c^ci
, muci , furdi
,
claudi
,
paraJycici , alijsqi ^gricudinibus afFedi ? Theophila<5lus erudice ref-
pondic: Quia Ccus ille perfeEiamnon habuitfidem , idcirco non fiatim
ipfum
refpicere facit
i
fed fenfim
, vtpote integra carente
fide
. Juxta enim
fidei
ma-
gnitudinemy &fanitas datur
.
Hoc idem prorfus euenic ^grocis noftri ceniporis, ciim dcfiderio fanitatis
cofequendae Sacerdores aduocanc, vc ab eis facris benedidionibus munian-
tur. Nam iuxca Chrifti fenrenciam loan. 14.
Oui creditinme opera, quA
ego facioi &
ipfe faciet, &maiora horum faciet , fi ?groci maxima funt mu-
nici confidencia, quod Deus mediance illius Sacerdotis benedi(ftione , nedu
poffic illos a cali aegritudine eripere
\
fed racione fuE infinitae bonicacis
, &
fidelicacis inuariabilis,eis dubio procul fic fanicatem pr^ftiturus
( fi fit fkloti
animae profucura ) hi vcique vel optatam obtinent fanitatem , vel diquod
aliud donum: Immoquandoinfallibilitervulttalem Conferre lanitatem
j
A7o folum,
ait Toftatus quajft. i^y. in c. 17. MmhqUdat
defiderium petendt;
fed
etiam confidentiam certiffimam obtinendii & tmc obtinent infallibiliter
id
220.
Tiducift
tnDeti
eff neteffarix^
Agroto adlt >.
vtfmetur .
Hoc prohitt
fn.
iium cuiu/darn
C&ci
,
221.
Aegroti iuxttu
fidei
magnitM.
dinem fattit/t.,
tem acfifiunt .
112, Par.I.Cap.HL De Exorc.vhtutibus ornato
.
Expertetia d~
cet.
id, qiiodpetunt . Cumautem non di^natHrconcedere, quodpetunt , etiamfi cori-
cedat defideriHmpetendi, &fpem
aliquam obtinendii non tamcn donatfiduciam
certijftmam obtinendi . Et cum petant fine
fide
; quia
hf/itant non ohtinent z
vel tantum obtinenc parrim> & imperfe<Cle .
-
Hoc ccnties experientia mihi euaiit in varijs nedam
obfefl[is , ac malefi-
ciatis^ fed etiam naturali ^gritudine affe^tis Roma; > Venetijs
, fiergomi,
&
alibi ; Adultis enim Deus fecundumfidem eorum fanitatem
impertiebat
,
Nam alij etfi in limine mortis exiftetites , iSc a Medicis prorfus vt incurabi-
les derelidti : quia fideinh^fitanti confidebant, fe 4 Deo mediante mea be*-
nedidlione, âd Deum deprecatione confecucuros fanitatem,a fiducia fua
non fimt firaudati : ali) vero, quia fiducia debica carebancidcirco fanitatem
nonfuntafiecuti : aliiquiamodicamhabebantfidem, incipiebant meliuJ
fe habere
, &
pedccentim obtinuere fanitarera . Ita quod iuxta fidei eorum
magnitudinem
, Sc fanitas iUis dabatur . Fili ergo in inftrmitate ne defpicias
Ecchf. c.
58.
te ipfum;fedora Deumi& curabitte : quia nullusfperauit; in Domino,&con'
fufus
eji
.
V.
f.
C. 2. verf. n.
222.
Cenfidentia in
Daum defendit
A TerrAfmtu.
Sic Antiochitu
feruuafuit
,
Luc3ecap..24.
V.
16.
225.
A fulmine
.
InPfal.
77.
Sic Monaci in
inonte
Cafftno
iemmti funt
,
TRVCrVS DBCIMVS.
Defendit a
terrxmotu
^
fulmme , Aquarum
fubmerfiontL^
alijsq\fericultsinopindtis*
DEcimo.defendit
hsEC fiducia in Deum i terraemotujfiilmincaquarum
fubmerfione,incendijS) alijsq; peticulis ,
quibushumanafragilicas
fubiaccc
.
De terra^mocu narrant Euagrius //t. 4. c. <>. Theophanes Mifcelllib. iS,
Cedrenus in uinnal. dc Nicephorus Itb. 17. cap. 5.
quod Anciochia cerra:
motibus creberrime erat quallata, pr^fertim anno quingcntefimo vigefimo
odauo, quo cemporc Deus viro fan6lo id confili j
didauic, vt aedium fbribus
infcribererur. CHRISTVS NOBISCVM; STATE. Quicumque hoc
fuis domibus infcripfemnt , i)s cerrcE* cremores nihil obfuerunt . Inde vrbs
nouonominedi6taeftTheopolis. IdemdehomineiIloaflfiraiaueriscuius
pe(aori,feucordialtiusinfcripiumeft CHRISTVS MECVMj STO,ET
ILLI FIDO. Vbi hfc xdium frons eft , ibi Chriftus propugnator eft
, qui
calamitatem omnem amantiftimis iHis vocibus folatur , Ego
fum
nolitc^
timere nec hoftemvUum, nec vlla aduerfa . Ego fum adiutpr in opportu-
nitatibus, in tribulatione
.
De Fulmine refert loan. Baptifta Folengius Monachus Cafiinenfis, quod
cum in excelfum Caffinum montem crebra cadant fulmina , ideo hac dt-
caufa cura ipfi Monachi foleant ad d^mones fugandos, ac Deum propitium
habendum in fublime cruces erigere,facerefupplicationes,&: vota; in Pfal-
mum 1 8. ait : VidimHs
ftpe , maximo cum fpelhantium
miraculo , &f}upore
,
ipf[tes fultmnis telnm iamiam terris propinquum viprecum in aerependere-, tan-
demqî
itnmsdijs
ipfis corufcationibus vna cum nimbis in tenuiffmum
yaporem^
refoltti. Qois tcnuit fiilmen nc terram pertingeret
,
fed potius
in vapores
folue-
( fiArr#IL
SpcîcuFidudainDeum.
1x3
folueretur
? Noti
vtique aliud
,
quatn oratio cum maxima fiducia a^ Deum
dirccla
.
, .
De
aquarum
fubmcruone quomodo fiducia in Deum ferucr , teftis eft 224.
Elcearius
Coraes notas fan<5titatis vir, de quo narrat Drexelius ae Co//form.
-^^
Ajtmrum
yoluntat'
lih. 5. cay. 4. . ^.
quod cum mari fe commifiilet Neapoli cum tota
ff*brHerfiom
.
familiaProuinciamrepetitiirus,maximaexortatempeftate,omnibus,qui
*."" ^*
^^^^^*'
in naui
exiftebancnihil aliuddeefle videbatur, quam fecum nauim fepeliri "^
"fZntli^
aquis . Solus Elccarius formidine abieda forti animo perftabat, eadem illi
rg^^J^s efi
ferenitaSiidem
oris color,eadem animi conftantia . Nam dum alij cum ira-
tis fludibus lu^labantur, ille fuauiter cum Deo agebat , ac c^lum fiduciali-
bus fatigabat precibus . Tandem fubduda in portum naui nonnullos e fuis
grauiter incufauit^ quod clamoribus, & lacrymis fatis oftedilFent^perexigua
fefe fiducia iu Deo niti,niraiumq;Bi morte abhorrere . Seorfum autem bal-
phina coniux interrogabat EIceariimi,an ipfe folus in tam pr^fenti periculo
desi)(Tet efie homo, &mortem tam vicinam nontimuidet ? Cui ille . To-
tum me> inquit diHin^yolmtati tradidi,faratHS,filaluis ommbus^folHs hauri'
rer fiHîbus
. Hoc eft,quod Hebreus fipiens monuit Prouer. C.
3. Hahcu
Verf
f
.
fiduciam
in Domino ex toto corde tno .
.
L
HiE
C enim fiducia eft velut afylum fecuriffimum
, ad quod in omni- .
^^^'
bus periculis, tribulationibus, ac necefllratibus eft confugicndum .
^"^""^
mT>eu
Hoc
eleeantiifime docet Drexelius loco citato cap. :
.
. 1. Siquemcala-
^^
",r*
^
^
'
mttas
feriatAn(\mz,pauctam tUe tn Deum augeat
. Quia emm,obfecro, mi homo'
omnibus peri-
agisi cum tefubitus imher opprimit i in vrbe tetium , credo yfubis , deprdhenfus
culis .
in campo patulam circunfpicis arborem,c{ua nimbum
defendas En tibi teUumy
en arhorem, en afylum (ecurifftmum , fiduciam in Deum : nec vmquam opportur
num
effe
potefi in folitudine hofpitiumy in imhre teEbtmx in frigore ignisy aut bal"
neum,
atq\tibi erit in omnihus aduerfis fiducia in Vniuerfi Dominum : quxcum-
que demum
in te ruantprocelU , tutifftmus fiahis fub
hoc imbricato teô . Fide
Deo > dr vti nautdt. cum omniaad nauigandum comparant
,
yentum d Deopr'
fiolantur')
ita tu
officio
tuo non defis , CdUera curabit Deus : tu.propofitiones pone
,
conclufionem Deo reltnque,
fac antecedensyconfequentia faciet Deus . Fide Deo
Rationem reddit Titelmanus in Pfalmum^f. verf. i. Quia Dominus 225
Deus nafier , in quemcredimus
,
qut nobifcum
eft
vfque adconfummationem
fA-
culiyipfe eft
tutiffunum nofirum refugium, &nofira^ fortitudo , per quem ah obue-
mentibus quibt^cumque periculis fperamus faluari, ipfo tanquam afylo
intra
fefe
nos concludente ,& tanquam^ forti pugnatore pro nohis propugnante , adiutor
eH nobismagnus yalde y femper
paratus in omnibus trihulationtbus , &malis
,
quxcumque nobis obuenerim^numquam derelinquens
feruosfuos tn affiiîonibusr
atque pericuHs
.
Propter
ergofiduciam eiuinon defperahimus, neque deijciemurr
P/al.j^.v.j,
aut cof(i.ernabimHr antmo, neque timebimus
qnic^tam
-'
ReutlA i^VisDomim
Viomtuarth&êrainec&ipfefaciet. ii.iv :)i.,ii-':':o:, j.i3ilcf' .j . i
FRV'
^ i.
4
Par.LGap.III. Dc Exorcvirtutibus
ornato.
FRFCrrS rNDEClMVS.
Viitoriam reportare
facit de inimicis
,
VNdecimo,
hxc fiducia in Domiiio collocata pr^claras reportare facit
vidlorias de inimicis
,
prout ex eis exoiitur gloria Dei
, & animae fa-
Fiaue,a.tnoeu
i^^ ^g^î^ expedit
.
vinctt tmmt^
y^^^ aperte fatetur ille ftrenuiffimus belli dux , ac ludese, Ifraelisq*, prin-
Hoc tenatHr
"PsDauidPfalmo
f
9. LAtabor,^ki&partibor Sichimam. Ego,vtrex,&
Dauid defeib.
Pînceps populi tui, 6 Deus, i^tabor in triuphis vidoriê, ex virtute dexterap
ô
.
tusE contra aduerfarios populi tui, &diuidam terram Sichem,tanquam bel-
lo partam, populo meo : Etconuallem tabernacubrum
metibor> &
vallem
illam, qu Sochot dicitur ( ideft tabernaculorum^
egoHJmetiar tanquam
meo dominio, & iuri fubiedlam
.
Afeus efi Galaad,& meus
efl
Manajfes , &Ephraim fonitudo
capitis mei
,
Eius prAcUri.
Populus Galaad item mihi fubiedus eft, fimiliter & Manaffe : populus au-
viiioriA reee.
^^^-^
Ephraim pr^cipua, & velut capitanea eft fortitudo raea , &
qua robur
,
femttr,
^Q vircus capitis (idcft principatus mei) vtpote alijs tribubus potentior, bel-
licofior, & numerofior . luda rex meus . Tribus ludiE regnum mihi prs-
ftar, in qua dc
principium fuit regni mei . Moab oUa
fyei
me . Jn Idumeam
extendam caictamentum meum : mihi alienigena fubditi funt
. Populus Moa-
bitarum eft mihi veluti olla, & lebes oble6tationis,vnde haurire polTim de-
licias , & obledlationem , eisq^ liberd vti iuxta defidcrium meum . Super
filias Edom extendam calciamcntum meum , fuper illos calcabo tanquam
perfedta fubiedione plenifiime fubiedos mihi Philiftijm , Amalechita:
, &
alienigena: per circuitum fadti funt mihi tributarij . Quis dedncet me in Ciui-
tatem munitam ? quis deducet me
yfque
in IdumAam ? Et quis eft,qui me per-
duxit vfque in Ciuitates munitas, vt loca etiam tutiflfima obtinerem ? Quis
me deduxit in Ciuitates Idumrcorum admodum robuftas
, &:
populofas , vt
cas cogerem fub imperium regni Dti ? Nonne Deusy qui repuUHi nos ? &n9
egredieris Deus in virtutibus noHris
?
Qujs alius pr.-erer te Domine, qui olim
videbaris abiecifie nos , nec volebas cum exercitibusnoftrisad pugna cgre-
di, nolebas pugnare cum exercitibus noftris , nolebas tua pr^gfenria defen-
dere populum tuum pugnantem
>
fed quafi ^ prÎio abfens permififti vinci
exercitus noftros ab aduerfarijs ? Nunc idem ipfe refpexifti nos , & egrelfus
nobifcum dedifti nobis prajclaras vidtorias . Da nobis auxilium de^
tribulation(L^ . Tu itaque Domine femper pr^fta nobis de tribulationc
^
auxilium : cum infurrexerint aduerfum nos aduerfarij
, &
tribulatorcs po-
puli tui, fuccurras tu nobis auxilio tuo . Quid tot copix nos iuuabunt ; nifi
tu prtjeas ? Quia vana falus hominis . Prorfus vanillimum eft auxilium , 6c
.vY ?>j !j
fal utcm expedtare ab humana potentia , cum tu illam habea-s in manutua.
In Deo
faciemus virttttem , &
ipfe
admhilum deducet tribulantes nos .
Non ,
inquit, noftris copijs,ac viribus frcti,quia prorfus imbecilles fumus , &
im-
porcntcsj fcd te foIo,6 Deus, fortitcr agemus,in tux virtutis
fiducia,& auxi-
li
Art.
It Spe ,
fcu Fiducla in
Dcum. 1 1
j
lio
validififime
agcre
poterimus magnx virtutis opera,tua
virtute confortati
viriliter.
juquoquefacillime hoftes noftros profternes
, &conculcabis
:
tu
abfque
omni
laborej ac fine moleftia noftra
, aut periculo ad nihilam de-
duces
omnipotenti
fortitudine tua aduerfarios noftros
, quanticunque tan-
dem
fiuc
numero , fiue fortitudine extiterint : propter quod in te femper
fiducialiterperftare
volumus> &tuo fan(3;o cultui femper inhaerere, nequt^
abs te
abfcedere in perpetuum
.
Pr<^di<3:a verba ad literam fic exponunt> ac legunt Gr^cus, Latinus,Chal-
d?us , &Hebrûs : ita Simeon de Muis , Francifcus Titelmanus , lo. Bap-
tifta Folengius, Dionyfius Carthufianus > loannes Lorinus
, & alij commu-
niter. Nonergomirandum, quod Dauid tot vidorias de inimicis repor-
tauerit, tot gloriofos egerit triumphos>cum fajpiiis coram Deo fe fuerit pro-
teftatus, pugnarennn
proprijs innixus viribus, non de humana potentia c5-
fifus
> fed fola Dei omnipotemia.
. ac
virtute fretus . Sic Gigantem
Goliath
in
nomine Domini proftrauit
:
fic
PhilifthEos;fic
c?teras nationes hac fidu-
cia munitus ditioni fus fubiecit
.
.
I.
Slmili
artificio diuino iiluftriffimi viri de inimicis fuis pr^clariffimos
egere triumphos
.
Abrahamus cum trecentis ododecim vernis quatuor Reges aggreftus
vicit fumma in Deum fiducia . Genef.
14.
Moyfes Do nixus qu2e non prodigia patrauit ? vniuerfos ^tgypti exerci-
tus vno maris fepulchro claufit .
In Amalecitano bello,dum populus Ifrael
contra Amalec pugnabat, ipfe ftans in vertice collis velut fpedtator ociofus,
virgamDei habens in manu fua rotos proftrauit exercitus. Exod. cap.
17.
Moyfis panoplia fuit virga, &in Deum fiducia
.
Quid de Calebo
mcmorem? qai tantc-e fuit fiduciê in Deum,vt tot cente-
nis hominum millibus varie tumultuantibus , vnus iile animose obfiftens
proclamarit : Nolite rehelles
ejfe
contra. Dominum , neque timeatis popHlufnj
terra hmHS : quia ficut
panem , ita eos pojfumus deuorare
; receffit
ab eis omne
pr&fidium
: Dominus nohifcum efi, nolite metuere . Numer. cap.
14.
Et quanta: in Deum fiduci.-e iuit Gedeon ad trituram potiiis
,
quam ad
militiam educatus ,
qui cum trecentis viris tot hoftium raillia & inuadere
cft aufus, &vincere ? ludic.cap.
7.
Sic Ezechias ingenti fiducia plenus non tantum quindecim annos vita:
fu audarium
impetrauit, folisq; vmbram per decem lincas reuocauit
j
fed
infignem de inimicis vi6toriam reportauit . Nam prius cilicium, quam lo-
ricara fuafit induendum, quo armatus primus ipfe templum adijt
, & popu-
lum ad preces, dc
fiduciam concipiendam hortatus : Firiliter agitd inquit
,
&confortamini : nolite timere, nec paueatis regem Afsyriorum , & vmuerfam
multitudinem , &c. Cum tUo enim
efi
hrachium carneum , nohifcum Dominus
Deusnofier, qui auxiliator
efi
noHer
,
pugnafq;pro nobis En plenifnmam.^
fiducice adhorcationem i
Non
228.
Abrahami
inj
Deum fducia
.
Moyfis.
Verf.
9.
CaUbi ,
Verf.
5>.
Gedeonis
Verf lo.
Ez.echi4t .
i.Paralipom.
c.^z. V.7.& 8.
229
Ififaphati regis.
z. Paral. c.ro.
VerCj.
Verf. 12.
Verf.
ly.
Verf.
17.
Verf.iQ.
Verf. 11
.
230.
PluriynormiL^
viiiortA .
bs.imaxiinA iit
1^6 Paf
.1. Op;lH.^DeExQi!c^tutibu5
ornato,
fif-r

5
.
II.
NOn
eft filentio pmereundiim id
, qaod
accidit i-egi lofaphato , cai
ingens Moabitarum,
&c Ammonitarum
cKercitus ei.immineret: Hic
cum vitibas nequaquam par efTethoHi.iDga-itijfidacia
totum
fe
conttiUt ad
rogandum Deum . lamque prolixiiis precatus
, prêktiflimam hanc claufu-
lam adiecit
:
Cumignoremm
, qtiidagert liebeamus ; hoc
folum habemttsrefi'
duiiVt oculos nofiros dirigamus.adte
. ,Hic lahaziel diuino afilatu (gftuans
,
proclamar e turba
: Attendittomnisluday
&quihabitatis Hierufalem^ &
tte
Rexiofaphat: Hac dicit
Dominusvobisi NoUtetimere nec paueatis hanc
muUitudinem; non
tmmeft vefira pugnayfedDei . Non eritis-vos, ejui dimica-
hitis
;
fedtamummodo
cvnfidenter
ftate , &videbitis
au.vilium
Dei fuper vos
.
His vocibus mire
animatusRex Jofaphatr-cxeratum
duxit inhoftemj ne
vero fui iTiilites ad;tant2E.m;ultioidinis occurfum rrepidarent,inftar ftrenuif-
fimi ducis omnium ammos oratione pr^jmuniens : Audite me^viriJuda , in-
c{\m,credite in Domino Deo
veJiro,&fecuri eritis . Et mox contra quam fieri
foiet in prelio,
ftatuitcantores Domini^ yt laudarentmmin turmisfuis,&an-
tecederenti ac iioce eohfona dicerent : Confitejttini Domino , quoniam in (tternu
miferi'sordia.eius . nRegem cura milite in adem , velut Epifcopum cum
Sacerdote ad templum prodeuntem! Res plane infolita, & ridicula irx
bellis imbellem cantantium turraamitifronte agminis coilocare . Sed ad-
fuit Deus lofaphato tanta Dei fiducia pugnaturo . Cumque e^piftent , non
milites tela iacere; fed cantores faa:a carmina canere, hoftes in feipfos verfi
mutuis fefe vulneribus concideruftt . Porro lofaphati exercitus , cum pro*
grederecur , oinnera campum cadaueribus ftratum reperit, necfupererat
cui necem liceret effugere . Intantaverocadauerum iftrage fpolia inucnta
funt tam opima, &copiofa, vt afportandis i;s nec triduumquidemfuffece-
rit. EnquidpaffitfincerainDeumfiducia rerura omniumpcttcnSjincK-
pugnabilis!
.
iii.
Aceo vidorias, quas Deo pugnante pro ipfis , pr^clariflimas obtinue-
runt de inimicis fuis Elif(jas contra Milites Regis Samariaj,- ludith de
Holoferne, eiufque militeingentij Debora prophetiUa de Sifara, ac grandi
excrcitu Regis Afsyriorum*, Onias fummus Sacerdos de Heliodoro, eiufque
cxeccitu, iUud duQta-xat ludje Machabsei monitum teferam memoria di-
gnum.quodipfeluis militibusraulticudineminimicorum tiraentibus tra-
didir i.Machda.c.
3.
Faciie
eft^
inquk .jConcludi muUos in manupaucorum 1
<^ non
eft
dijferentia in confpeHu Dei cdiy Uberare in muUts ,&in paucis: quo-
niamrjm in m'ikitudine exxrîtus viSloria beJU
:,
fed
de cplo fortitudo efi.
Jpfi
veniumadno^ in muUititdinecontumaci,
& fuperba, vt difperdant
nos& Cd-t.
SÛiîre-S^cifniniitioatmet.e^santefaciemnoUram: Et r. Aiachab.
cap. 10.
opus diâuin gcnfir, quod a quocumque milite Chriftiano
Jitteris
aureis
;
-
cordi
Art.II-
Spfr,JcdFicbckin.Dfciini..
izy
cordi
infcribatur .
Hic cum aduerfus cxercitu peregiins n\ulcitudinis cutn
paucismilitibuspr^lium;eiret.comiTiiflurus> pHMJ deprecatus e(i Dominum
vnd
cHmfuisfwittibusrcapftt
terra omnes afpergentej Jumbofq; ciUctfsprecinî
ad.altariscreyidinem
prouolutiiVtfibiproyttittSt inimicis amemeornm eêt ini'
micus,&
aduerfarejs aduerfaretHr>/icut lex dicit .Primd autem Solis ortu vtriqy
Exod 2
? v
lo,
commiforunt : ifii
quidem viîaria-j &
projj/eritatis
fponforem
cum virtute Do-
Deut.xJUv. 7.
tnimtmhabentes : illiautem duce/a bellt animum habebant . Sedcum vehemens
fi^na effet
; apparHerunt aduerfar^s de celo viri quinque in equis yfrenis aureis
decorit ducatum ludxis prxBantes : ex quibus duo Afachabdummedium haben^
tesarmis fuis
circunfeptPtmincolMrwn conferuabant : in aduerfarios autem tela,
&ftdmina iaciebanturi^quo &cAcitateconfufh&
repleti perturbatione cadebat.
En tutillimam Dei proted:ionem pro ijs
>
qui in illo fuam conftituunt fidu-
ciam,ab eoquc omne expe(5tantauxilium; illromnem vim,ac fortitudinem
tribuentesj
acconfequentervi6loriamiiDnfibi>.aiu fuo robori> fedeiusglo-
rije, &
honori referentes :. ficut faciebatifte dux inuiftiflimus, qui non fua,
fedDei vidoriamappellabat: vthabcturcap.
13.
eiufdem libri : Et dato
figno fuis
Dei viElorid !. Ex his autem enarratisquid aliud colligitur> qudm
eos omnesyquiinalios habent imperium, monere, vtfiduciam locent infoloDeo
,
qui animos > hominumverfatyiubtq;fumma
,
CT ima , medio curfu
fiftere
? ait
Drexehus
de Conform.voltmtat.
lib.
f
. cap.
4. Confide ergo in Deo chriftia-
ne miles : &bellabum aduerfum te ,&, non prûakbunt
,
quia ego
tecumfum,
ait
DominuSiVtliberemt.
Hierem* c. i. Veftigia fequere illiusludas
Ma-
verf. 1.
chabasi >
qui hoftilem appatatum.confiderans
> extendit /nanuiin
cflum
,&'
r.Machabeor.
Dominum
prodigia facientem inmcauit
,
qui non fecundUm armorttm poten- c. vlt.
tiam
1
jid proutipfi
placet , dat dignisviEloriam . Nec ipfe folum dux ante Verf. 2 t.
congreflum os Domini imerrogauit ardentiftimis precibus ; fed &copias
fuasad
idemfaciendumexemplofuoaceendit.. Ita,qui cum eo erant , inuo-
Verf. 26.
cato Deo,per orationes congreffi.
junt . Neque tantum ad pugnae inirium; ve-
rum etiam in ipfo pugnx furore Deum affidue appellabant : manu quidem
ibid. y. i7,
pugnantes > fed
Dominum
cordibus orantes,projirauerunt non minus trigtnta^
quinque
millia,prfentta.Dei magnifice deleUati . Hoc eft> osDomini ferio
snterrogare e,
rRrcrrs DroDEcmrs.
Keminemfalliti
aut confundit..
DVbdecimo
> hacc fidiicia inDeum neminera fallit
>
vel confundit aut
^J
i,
pudore afficit
. Id teftatur Paulus Roman.cap.
^. Spesnon confundit-,^
FiduciainDeS
quod monitum;prius fuit a Sapiente traditum Ecclif. cap. z. Scitote,îUquia- nemine fallit
,.
nullus fperauitin Dbmino , & confufus ifi
j
quis enim permanfit in mandatis
vel confundit
,
eius, & dereliElus
efl
?
aut quis inuocauit eum,& defpexitHlum ? In hanc fidu-
Verf. 1
1 .&
1 1.
ciam regius pfaltes fefe attollens :r
Inte Domine fperaHiy2.\i , non confundar
Tetiatur diui^:
in Aternum. Scite Auguftinus in Pfalmum 38. conc. z. ante med.
i^
eH > J*A"/*""''
inquit, qui
confunditur ?
Qui dicit , ego quod
fperabam non inueni , nonimme-
*^**^*
5'
^'^'
rito ..
Rom. c.j.v.f.
Moyfis ingens
in Deu
fiducia.
232.
Spes mudo, vel
viribus huma~
itis innixa
fal-
lit
, ^confun-
dit.
Verf.
if.
E^pertentteu
qHotidiana hoe
docet
.
Pfal.i4?.v.^
Ibid. v.<.&^
Ecclif. cap. 2,
V. u.
1 1
S
Par.LCap.IIL
DcExorc.virtutibus
otnato.
rito . Sperahas emm de te
,_
aut fperabas de homine amico ? nialediEiHS atiterru
qui
fpem fuamponit i)yhomine . Confunderis, quia
fefellit tefpespo/ita in meu'
dacio; omnis enim homo mendax . Si autem
ponas
fpem
tuam in Deo tuo , 0
confunderis : quia illejn
quofpem pofuifli,faLli non
potefi . Spes non confundit.
Hic> obfecro te benigne Le6tor> fiduciam
Moy(is,quam ea pudefadta no
fitatcendas. Referc lofeph lib.i. Antiquit. lud. cap.-j.
Cum Hebrasi ex
igypco digreffi
,
in ardum locum omnes conclufi e(Ient> ( iam enim \ ter-
go herebat hoftis Pharao
>
in ocuHs montes
, & mare fugam omnem nega-
bant
) Moyfes has preces eflfudifse dicitur . Domine, tuum eH hoc mare, tuus
&
mons, qiti nos claudit : &hic
potefi te iubente aperiri, aut in planitiemfolui :
poteH
& mare in terram verti : pojfumus & nos per aerem fublimes effttgere ,
fi
nos ita feruari tibiplaceat . Hxc precatus> mare virga percuffit
,
quo i(5tu
repente fciilum traniituris expeditiffimum iter monftrauic : fic experientia
probauit, quod fpes non confundit
.
.
I.
pConuerso fpes, qua quis mundo, vel fe ipfo nititiir , falht , atq; confun-
1 j dit
.
Pulchie Plato : Spes mortalium , inquit , fomnia vigilantium , aut
potius defiderantium . Anno Chriftianefimo millefimo o6togefimo quarto
,
refert Drexelius de Conformat.
volunt. lib. ^. cap. ^. . i. quod Odo Antiftes
Guihelmi AnghcE Regis frater fortilegorum vaticinijs indu(flus,proximum
(a Gregorio VlI.)Pontificem fe futurum credidit,& vt viam fibi muniret ad
hoc folium per argenteos gradus, pecuniam per nefas vndecumque contra-
xit:, iamque Romanis arcibus fpe imminens a Fratre Guilielmo in carcere
coniedus eft,vbi totum pcregit triennium: hoc fcilicet folium huic fpei de-
bebatur. Nec vmquam Odo Romansm tiaram fuocapite recepit. Ita_*
mukis alijs fpes fua dedecori eft, &damno, Spesimpij, ait Sapiens.Sap.c.f
.
tanquam lanugo
efi,qu d Vento tollitur :
C^ tanquam fpumagracilis,qu dpro-
cella difpergitur : &tanquam fumus, quidvento
diffi^fus eft
: & tanquam me-
moria hofpitis vnius diei pratereuntis
.
Hoc experientia probant in dies
,
qui humanis fauoribus nituntur . Eft
famulus, cui in fuo Domino plurimum fiducijc : breui mors Dominum ra-
pit>
dc
iam tota famuli fpes vbi eft ? Alius patrono nititur opulento , ac po-
tente , patronus moritur, aut ipfius opes, ac potentia imminuuntur; ita iam
huius fpes vbi eft ? lam vt lanugo a vento ablata : iam vt fpuma a procella
difperfa . Filij fubinde parentum au(5toritate, officijs, dignitate pra^clare fc
defenfos credunt; fubito Deus aufert hoc vmbraculum, ficut h^deram exfic-
cauit, fubter cuius vmbra lonas Propheta quiefcebat, &
velut fumum illam
dignitatem diffundit
j
ita vt miferi contra quam fperarant,vrantur i fole, &c
excecentur a fumo : quia confiUum Pfaltes non feruauemnt, dicentis : Na-
lite
confidere inprincipibus : in filijs hominum > in quibtts non
efi falus .
Beatus
ergo, cuiujs Deus lacob adiutor
eius,fpes eins in Domino Deo ipfius-, quia nullnh
fptraaitin Domino,&
confufns efi
.
\
FRF.
:
Art.
II. Spc ,
feu Ficjticla in DeumT li
J
PRVCrVS
TMRTIVSDECIMVS.
,
/ : Maximam vit
affert
trmquillitMem
,
J-
.-.:
TErtiodlccimOjqiii
Deo ferio fidicolTicia fua, quamuis latiilim^ pateat, . -
-"
/ine tumultu obitjeciam inter aduerfa Isetus . Ltuemtir omms, ait Pfal-
_p;^-^ \nTHu
tes Pfal.
f.
qui fêrant in te DoTmne , &
Pfai. z. Beati omnes
j
qiu
confidHnt
homintm qme'
tn eo . S>c
Pa.ii\\isKom.cap.S. Speyzky falut faSit fumus.
tat
.
Hocteltatur Auguitinus pulcherrime pro more fuo in verba Pfalmi iij.
Labores mannHm tuarumi quia manducahist heatus es -, (^ bene tibi erit .
Quafi
Aug.tora.S.
peruerse, inquic, yidetur dicere non intelligentibus; debuit enim dicere ,frui,him
iahorumtmrummanducahis . Muhienim manducam fruUum lahorum
fu9-
TeHnntur Pm-
rum
: qmlaborantinvineayipfumlaboremnonmanducant;fedquoddelabore
*^^^
'
,\
ipforum nafcitur, C7 ct. Ouid
fthi vult Ubores frucluum tuorum manducabis
?
Aiodo labores habejnus
, frntlus pofiea erit . Sed quia &
ipfi
labores non
funi
ftne gaudto propter
fpem,
de quapaulo ante diximus : Spe gaudentes in tribu^
Litione patientes : modo nos
tpfi
iabores nojhi lucundant , &Utos nosjaciunt de
fpe
. St ergo labor noflerpotmt mandnc^ri
r
&"
potuit tucundari , mandticatut
frHûsiabarisipfius qualts erit ?

' '
Id perpolite loan. Bapcifta Folengius itiiHa verba
Pfalmi-T4f'. JR^^/âi'
Verf.^J
cttiiis Deus lacob adtutor eius ,fpes etus tn Domino
Deoipfius , ceftacur
dicens :
Felix nimirnm^ atque iterum fdix is
efl,
cui Deus lacob, Detts, inquam, illc^
,
. d
quer/t SanCl& coiitnt animA, &adorant,
eHprafidio , cuiufquefiducia folum Do-
mino Deo ftto , non confeniis
fe
interdum debilioribus niiitttr . Oui Deus celi
auEior efi, terr^que, marifque, atqtie omnium omnino rerum, qudt. in illisinfunt
>
'^'^
tondttor . Idem i-epetic in iiia Veiba Pfalmi
35.
verf 8. Beatus 'Vir,
quifperdi
in eo > dicens . Felix, iile, quifidei
iliius
fefe
committit penitus
.
Idipfum eruditedocecTitelmanusin eadem verba: Verebeatus efiiît
,
2J4.
vir ilie, CT fecurus ejl de hona faiute,quifquis
fyem fuam-
&
fiduciam in eo con~
Jiititit, iliiqite ex toto corde fuam
animam-i
&
feipfum in benefaclis commenJtat
.
Eadsm verbarcpecicin illa verba Pfalmi
59.
Beattts vir , cuitis
efi
nomeru
Domini
fpes
eitis . & Pfal.
i^f . in iila verba : Bcatus, cutus Deus lacob , &c.
fupra relata diccP/S ; Otn
fpem ftam omnem, atque fiduciam confiituit in Do'
mtno Deo
fuo-,
qut creautt de nihtio cdum, &terram,
&'
maria , & omnia
, quA
in eisfunt, celesiia > atqûe terrefiria , per q:4am rerum creationem nota
fit
omni-
potentitt eittstcui (oli poteffas competit veram falutem donandi. In hoc (inquam)
quifperat, heatus e'si, qui prdter quod
eft
omntpotens &faiuare potens,
eft
etiam
fidelijfimus in omritbus verhis fuis,
cusiodiens veritater^
promiffionum fuarum,
&
fidem feruans tn fempiternu, ita vt mentiri aliquando
nonpoffftneq; fallere.
Fide ergo Dco cx coco eorde cuo, &
fclix eris, tranquiilus, acqibeatus
.
FRVCTVS fÂRTVSDECIMVS,
F.>ialtat homines etiam in hac vita, 235.
Vnrcodecimo, qui fiduciam fuam confticuic in Deum, mcrctur a Deo
-fi^/wc^ "Df*?
etiam in hac vita honoiibusdccotarijacfiiuoribusampliari. Id pro-
^^7'"'
^/w
^
1 bat
9xita)iAbra.
ham.
Rom. c.
4.
ver.i8.zo.ii.
lofepk.
J>auii,
Pral.17.
Haniet.
ToBias.
Tobs. capvr.
veri6. &18.
lob c.
11^0
verf. 1
f
.
Idemc.â..
xerf..
15.
150
Par.I.Cap.nL DcExorc.virtutibus
omato
.
bat Folengius millawerba Pfal. <?o.
CUmabit adme
, &cft. (TnHocabit me
,
vertit Felix
, &refpondebo illi . )
Ftde^ aic,
certam de Diuino
^rgfidiopollicita'
tionem . Refpondebo^ inqui t, z7// : hoc
efi,
Hliui. votis anma.m-y adero yfaueboque
illi .. Nequeidfatis quidem
(
6 cacas mentes
t illHm illHm (inciuam) haudmuUo
fridtm mihi
infenfum : modo vero
fpe
mihl
, atq; amore reconciliatum
non
fo-
lum apericuhs illis vit& continuis > &arumnis eximam
j verum etiam inter ho-
iAbîL
^^^^^^'^^'^'^^^^^y CHn^tfque verendum faciam . Idipfum teftatur Simeon de
Muis in eadem verba fere ijfdem veibis
.
Sic Abraham, qui Deo fretus contra
fpem
in
fpem credidit yVt ait Paulus
,
qtti in repromijftone Dei non
h&fytamt dijfdentia >fed confortatus ejifide , dans
gloriam Deo
, plenifftme fciens
;
quia quMumquepramifity yotens
efl , &facere
,
qui filiumfuum vnigenitum diuinjB voluntati madlare no recufauir, meruic
fieri confcius fecrecorum Dei>ac nuncupari pater multarumgencium
.
lofephus totics ad excremas deucJutus miferias &: anguftias,quia rameii
oon cecidit aaimo
;
fed cor eius erat fiduciam habens in Domino , ad tam
fiiblime fbhum meruit cxaltari ..
Dauid Rex Hebronis ad tantum fandlitatis faftigium , acregium thronii
euexitfumma in Deum fiducia ; hac ille virtutepollebat , fi vllus vnquam
mortalium . Infpice Pfalmos,
6: mecum fenries, quam ille aflidue,
& ore
& pedtore v^rfabat h^c talia : Dominus illuminatio mea , &falus mea
,
quem
Umebo f Dominus proteUor vitdt, me&yaquo trepidabo ?.
Daniel ob fiduciam in Deum conftitutam , meruit nedum inter impaftos
teones ill^fus
, &tutus feruari \
fed prinGepsconftitui fuper prouincias
, &
regna ..
Tobias in hoc genere admirandus : Facultates, &
patriam;,
&oculorum
vifum perdidir, egenus , &: exul,- & c^cus
\
fiduciam tramen retinuit tenacif^
fime . Et licet tamcognaci,.qiiam vxor, &:parentes ipfum irridcrent ,dice~
tent^ Vbi e({
fpes
tua ,pro qua eleermfinas,
&
fepulturasfaciebas .. Manifefte
vana fadta eft fpes tua , ipfe tamen eos increpans : Noliteitaloqui ,. aicbat ,.
qu(fniam
fili\
SanUorum
fumus,(&
vitam illam expeEiamusyquamDeus dattir^
YHS eU hisyqui fidem fuam
nunquam mutant ab eo . KiECei fiducia , &: facul-
tates,
&
pacriam, & oculorum vfum reftituic, &
pr(^mium.infupeccontuIit
sternum.
Non minori fiducia in Deum pn^dicusfaic lob . Adfiiit d?mon(Deo per-
mittente , ac faculcacem dance
)
qui vaftauic ,.ma6lauic , ac depopulatus eft
omnia. Vencus liberos >. ignis parcem pecudis , hoftis cqcera rapuic. lobt
ipfe in fimecii e folio eie6tus eft . Ac ipfe tam fuit incredibili conftanciarac
fiducia pr^ditus,vc dixerit . f/^w2// Deus occiderit me ; in
ipfo
tamenfperaho ^
De futuris nil angoiv Deusprouidebit . Sed audite denuo indicem bonorum
lob, Et fatâfunt ei quatuordecim millia ouium
(
pra fepcem millibus)
C^-
fex miUiacamelorum (procribus) &mille iugabo.Hum: fpro
quingentis) &
mille
aftn,
cum ancea quingencas foliim habueric : geminaco fnore
omnia
redierunt. Immo &:liberifuncreddici . ^zmkemmfuerunf^ ei feptemfiltp
& tresfili
. Fidice ergo Deo, quia, vc aic Scribonius in Super. Relig. lib. f.
cap. 27. Gandet Deus
beneficijs dandis , &munificentix fute dona fparît iru
tos
AruII.
Spc^ fcu Fidiicia in Deum
-^
i
3
1
vos prAciûeyqui in
magnam exurguntfiduciam
.
BenediElus
vir.qui
confidit ifU
Domino,
0"
erit
Dominus
fiducia
eius . Hieremias cap.
17. verf.
7.
JFRVCrVS ÎNTrSDEC JMVS ,
Facit homines velut ommpotentes .
QVintodecimo
;
Per veram in Deum fiduciam velut omnipotentes
237.
cfficimur.
TiduciatnDeii
^m^ Libeie proclamat Paulus Philipp. c.
4. Omniapojfum in eo,qui me f'*"^
'^^^' <"-
confortat.
Etqujwmiiscuiquenoftrum hicobijci poflTic: Tu longe feque-
ffpotentes..
re
,
&PauIivcftigia adora . Nihilominus tamen quis illorum, qui Deo
iidunt, non animose dicat cura lob cap. 17. Pone me iuxta te
, & cmufuis
Verf.
j.
wanusptfgnet contra nte ?

Verl.
5
1.
Vel cum Paulo Apoftolo Rom. cap. 8. Si Deus yro nobis quis contra nos
f
Sed quid opus ceftimonijs ? Chriftus difertiflime : Sipotescredere > inquit, Mar. c.9. v.ijf.
omnia
poJftbiUa funt
credenti. In qui^ Domini verba egrcgie Bernardus :
Bern. fcrm.85.
Quidnt, inqiiic, omnia pojjibilia
fint
innitenti
fuper
eum,qui omniapoteji ? Nil
i" cantic.
omnipotenttam Dei clariorem reddit
,
quam quod omnipotentes facit omnes
,
qui
^"^
teftatur
in
fe
fperant-.
An non omnipotens , cui omnia
poffibi/ia funt ?
dmtna fcrtptu.
Idipfum infinuauic Apoftolis Matth.Ti
17. cuni cnim ipfum interrogaf-
^csfirmant fa
fcnt, cur non &
ipfi lunaticum adolefcentem illum a dxmone obfelTum po

j^gj^
tuerint libcrare: Chriftus caufamomnem diffidenti^ afcribens : Propter
incredulitatem^
inquir, veHram : Amen quippe dico vobis
^fi
habueritisfidem ,
ficut
granum finapis, dicetis monti huic, tranfi hinc illuc : &tranfibit,& nihil
impojfibile erit vobis . Qux verba cxplicans Drexclius
deConformat. yolunt.
lib. S'Cap. ^.
ait: Hicnonchrifiiana folummodo
fides
commendatur
;
fed &
illa fiducia ,
qua diuina
fe
Omnipotentia
fic
induit , vt ard.ua qumis aggredia-
tury& admiranda patret. QuamuisChriftus nondixcrit : Edite miraculat
fcd Habete
fidem
Dei : qucrelascontraDei difpofitionem omittitc, pufil-
lanimiratcm ad ardua trcpidantem vincite,omncm a vobis diffidcntiam ex-
pcllitc. Amen dico vobis : quia qmcumque dixerit huic monti: Tollere ,& Marcic ii.
mittere in mare, &non
h&fitauerit in corde
fno ;
fed credtderit, quia quodcumq^
dtxeritfiatfiet . Ojodvttque
fieri potuijfet, aic Venerabiiis Beda Iib.5. Com-
menr. in Mar.
fi
tdnecejfitas
fieri popofciffet
. Quomodo legimus faElum pre^
vibus B. Gregorij Neoc^farcA Ponti AntiUitis virt meritis , & virtutibus exi-
mij, Vt mons in terra tantum cederet
,
quantum incoU ciuitatis opus habebant .
Cum enim volens .di{icare
Ecclefiam
in loco apto, videret eum anguftiorem ejfe ,
qudm res exigebat , eo quod ex vna parte rupe maris , ex alia monte proxtmo
coarSlaretur : venit noê adlocum,&genibus
flexis admonuit Dominum pro-
mijfionis
fu
, vt montem longiks iuxta
fidem
petentir ageret . Et mane faSio
\reuerfus inuenit montem tantum
fpatij reliquiffe flru6loribus
Ecclefi&,
quantum
cpus habuerant . Poterat ergo hic, poterat alius qui eiufdem meriti vir
, (fi
op-
portunitas exegijfet
,
)
impetrare
a Domino merito
fidei , vt etiam mons tollere-
tur,&mittereturinmare.
I 2 Hanc
1
3
i'
P^f.IGapJII; De
Exorc.virtutibus
brnato
.
. I.
23 S. TT
Anc veritatem confirmat Alphonfus
a Caftro
^//6.
^.âduerfus H^refes
CretttHrA ime.
XTx
T<?r^ ;forc//^/<j-j illa veiba explicans Lucs
17. Sihabneritis flidemy
fibilei ohediunt
ficnt granum
finaps, ditetis huic arhori moro : eradicare
,.&
tranfplantare in
ei
,
qui
confidit
mare, &obediet vobis . ^t arbor morus, ait,fenfum non habet,&
iujfafidelium
tnDejim^
py^cipientium adimplet
.
:
'
:
.
'
.
"
v
Verum fi huiufmodi creaturx fenfum non habent.quomodo
poflunt
iiafla
fidelium pr^cipientium audire:, nedum adimplere ?
Modus expU-
Huic difficultati
eleganter rcfpondet Suarez tom. i. de Religione Uh. 4. de
eatur>quoerea- Adinrat.nnm. i^.dicens:
Pojfnnt creatur^z irrationales adiurari per imme-
turA
mfertfibi. d^âtom
ejficaciam fupernatnrakm
> qHdS, direê y &tmmediate verfetur circA^
les tMjfaprAci-
funj^ effeilum; &quia huiufmodi efficacia folet per imperium explicari , ideo di-
ptentts tntellu
cimus hoc modopoffe has creaturas in
fe
etiamadiHraxiimperio: non qttia ilU
^
"
'
percipere valeant morale imperium, aut
fefe
mouere ad intelligentiam illtus
j
fed
qma ( tefte Hieronymo Matthci
8. ) ontnes creatur&fentiunt Creatorem , no'a.
errore hereticorum
,
qiti omnia putant animantia
;
fedmaieflate
conditoris
> quiz
Matt.c.8.v.z6. apudnos infenfihilia-> illi jenfibilia funt . Sic enim exponu
,
quod dc Chrifto
Verf. 28. ibi dicitur, quod furgens imperauit ventis, &mari, & fecuta eft obedientia
,
Mar^..v.27.
ita vt videntes mirati fuerint^dicentes : Quis efi hic, quia venti, &mare obe-
diunt ti ? Quod ergo tune fecit Chrifius. virtute propria >
ai t Suarez
, pojfunt
Hac fiduciA.j facere ferui eius in fide,cr virtute iIUhs : vt ipfe dixit loannis
14. Oui
credtt
fojfunt
mira-
i^ jfse, opera, quA ego
facio , &
ipfe
faciet , &maiora horum faciet .
Voffunt .rr.
bilia^ operari
i^^p^yare huic monti, vt hinc transferatur-, & facict^ &louHis, vt recedant,^
homtnes'. ytfe
.
^^^^^^^^
.^g^ moroli
y
fed ( vt ita dicam) phyfica. obeJJmia. v- videlicet diuina
terunt lerut n
"^ .''".-'
j^ff
'
vntiite impelleme ,
- Hoc modo Moyfes imperauit aquis, vt conuerrereniur in ianguinemjffu^
MoTes
minibus,vtranas emittrentipulueri,vt produceret fcinifes,& mufcasj
&: Cic
^ '
de ali;s fignis , quiE fecit Moyfes in edu<ftione popnii Ifraelis de ygypto .
lofue
.
Sic lofue dux beili incredibili prorfus fiducia poliens , aufus eft imperare
foli , ac diccFe : Sol contra Gabaon ne mouearis . Sietit itaque
fol
in medto
laT.C. I o. v,i i
. f/^^ y ^
^^''^ fejlinauit occamhere fpatio
vniits diei
.
Non
fuit antea ,-
C^ poflea
ij. 14.
tam longa drss , obsdienteDomino voci hominis ,
&
pugnanteproJfrael. idefl
exaudiente Deo vocem- hominis, ac pugnante pro Ifraei
.
ZxMhuts
.
- ^^^ Ezechias folis vmbram per decem lineas reuocauir .
Sicut aute lofue
folem ftirit : ita Ezechias folem retroegit itinereprorfus immcnfo . Nimi-
rum animm Deo
fidens Deum impelUt , vt orhim turbet , & naturas mutet^
ait Drexelius//^.
f.r^p. 4.
.
Apomii Hac fiducra Apoftoli, Difcipuli I>omim,ac omnes Sancti miracula Ctcc'
DifcipuH
Dni
. runt, dantcs-cecis vifum^ furdis auditum, claudis grelim,&r curfum/ermo-
T--J

L.-.r
laem mutis,Vitam mortuts, ac do^monesabobfefiis corporibuscffuLTcntes-
.
WttineiahuiH]-
,, , r- i i i j
'
j
rmdi dicitur
Vndc proui liae faducia hommes miracula operantur, dicuntur donau
gratia miracu.
efte a^Deo gratja miraculQruniy feu
(
vt alij dicunt
j
operatione virtutunj,adt_
hrum, feu
ope- quam reducitur etiam expuhio d^monum folum per.fidem , fedufa cxorcn
ri.tii virtutu .
-
I
ftici
Art.
II. Spe ,
fcu Fiducia m
Deum : 135'
,1
ftica poteftate
: Nam expellere d^mones per poteftatem
Ordinis exorcifta-
^
tus, non eft
miraculum; cum fic fiat iure ordinario
, Vt vero
per huiufinodi
fiduciam
ggrotos fananr , dicuntur gratia fanitatum efle pr^diti
, qux licet
ratione
formali non differat agratia miraculorum, vt docet Suarez
difytit.%,
de
diSlin^l' fidei ah omnibus donis.
fe^.
i. attamen tam operatio virtutum,
quam
gratia fanitatum peculiariter a D. Paulo numerantur
, &diftinguun- .
rurj quia fingularem quandam vim habent ad mouendos homines, & ad af-
ficiendas eorum voluntates : quianon foliim funt miracula,fed etiam benc-
cia: vt D. Thomas docuit . i.i.q. ijS.ar. i.ad^.
.
11.
t
y^
Voquo modo autem fumatur fiducia fiue pro operaticine vircutum ad .
^40'
V^
expcllendos d^mones , feclufa exorciftica poteftate
;
fiue pro gratia_*
^*'^'*"*
f*-
.
^^^^
fanitatumad^grotos fanandos
:
fiue pro fide miraculorum ad
^""ZieJ''
miracula facienda, vt per cam obtineatur id, quod pctitar, debet efie firma,
J''*
^
*
!L cf.
&nonh?(icans, vt fupra docuimus num. is>2-(jr 19^.
Pr^clanllime hoc
hAfitatione.
fatetur D. BernardusinPfal.po. ferm. if.poft medium . DHlcijftma libera-
Tefiantur Pa^
iitasj inquit , in
fe
fperantibns non dee[i
. Hoc enim eji totnm hominis meritu. , tres .
fi
totam
fpem fnam
pnat in eo ,
qHi totum hominem faluum fecit . In te
fpe-
rauerunt Tatres nojiriyfperauerunty &liberafii eos : ad te
clamauerunt,&falui
fa&t funt
: in te fperaueruntj &non
funt confuft . Sperate in eo omnis congre-
gatio populi : quemcumque enim locum calcauerit pes vefier 3 vefier erit . Pes
veHer vtique
fpes
vefira eHj &quantumcumque illa
procefferit , obtinebit,fita-
xnen
in Deum tota
figatur,
vt
firma fiti &non titubet .
Idipfum eruditillime docet CalTianus CoIIatione ip. cap.
3
1.
Cum oran-
tes,
inquit, nulla nos interpellauerit h&fitatio, &fiduciam petitionis nojira qua-
dam defperatione deiecertt -^fedobtinuiffe nos hora
ipfa
orationis
ejfuftone , quod
pofcimus yfenferimus , non ambigamus, preces noHras ad Deum
efficaciter pene-
trafje
. Tantum enim ûis exaudiri, atque obtinere merebitur,quantum vel in-
fpici fe
a DeOiVel Deum crediderit
pojfe
prgfiare : IrretraElaoilis
namqueefi
Domini nofiri fententia ': Qû&cumque orantes petitis , credite
,
quia accipietis
,
& euenientvobis
.
Affirmant hoc Toftatus, ac Su.irez loco citatonu. ipi.
15)3. Quibuscon-
feutit Vafquez i. i.dfput.
lo^.cap. 4. num. 16.
FRVCrVS SEXTVSDEC IMVS,
Ddi vitam longam in prapnti
ficulo , dr
Beatitudincm i$i futuro .
VLtimo
,
qui i\\ Dcum ex corde in omnibus adionibus fuis totam fua
24
1.
conftituir fiduciam vita longa a Deo donatut in hoc fa;cuIo, c?t gau- Tidncia inDeS
dijs sternis pcrfi-uitur m futuro . dat vit/tm lon-
Wxc cft nromi/Tio Dei fa^ta per Prophetam Regium Pfal.fjo. illis vcrbis:
gamin hoc
/*-
Lonntndine dierwm replebo illum ,& ofiendam
illi falutare meum . (Longitur
'^^"

I
3
diae
j
3
4
Par.I. C5pJII Dc
Exorc.virtiitibfls ornato.
/line dierum replebo eumin hac vita) lcgit Simeon de Mms,fiiciam,vf muhiS
annos in terris viuaty tandemque deficiens moriatHr in [enedute honaifenex, C^
plenus, ac fatur dierum infiar Ahrahami,
/faaCj ac Dauidis . Nonfalum,
itt"-
quiZyfaciam, vt
fenefcat,fed
ettam vtad extremam
fene&ute peruenMt : hanc
enim vim habet (iongitudine dierum replebo eumj . PLomif?io
pofio, qua? hoc
j,
.^
verfu continetuc
> etfi prima frOnte'falleie interdum videatur
, non tamea>
Dei intdlitL
^^^^^^
'
Nam hoc tenendum eft> prOmilTlones femporales femper ertc intel-
$uv eonditionii
ligendas fub hac conditiofie
j
modo ejipediat
> vt fiat
>
quod promiflum eft
.
*?,
nempofitx.
Igitur quia pios citiiis interdum e vita migrare
> & ipfis
> &
publicx Eccle-
ftdiat .
fiae faluti vtile eft; rapiunturque,ne malitia mutet intelledtum eorum : nihil
mirum videri debet> fi non fempet ad eJtcremam ^tatem > ficut in hoc verfu
prGmittitur> pij annos perducant . Neque vero vir iuUus
ft
morte preoccu"
patus fuerit i
minus propterea fenex
, 6c
plenus dierum exiftimanduseft.
Sclpientia; c.4. SeneUus enim venerabilis
efiinon
diutuma-, neque annorum numero comyutata:
fed
cani funt fenfus
hominis . Et atas feneSiutis vita immaculata . Ac vir con-
fummatus
in hreui expleuit tempara multa . Ec quia placita erat Deo anima^
illius : propter hoc properauit educere eum de medio iniquitiîiura .
. ^
Et
infiiturof^culo, ideftin altera vica
oflendam
il/iyak Domirms
9 falu-
Owww beatt'
^^^^ meum
Ita ex R. Ezra,
& R. Kimmhi . Faciam iUum > ait Titelmanus
'"""'
^^
perfona Dei> mes. falutis participem,meam falutem iilumvidercguflarc^ >
experiri , &po/fidere faciam , C^ meam gloriam , meam dtuinitatem,
(
qt4A
eft
falus,
&vita omnium Beatorum
)
ego illi oHendam , ita vt facie me contueatur
ad faciem,
quomodo videt homo
facie
adfaciem
amicum, O^
pro^ximum
fuum >
vt
qui ifi hoc temporein mefperauit
, quem non videbat , in eternitate perpetu^
me&
diuinitatis vifione, atqueperfeEla fruitione mtcum l^teturper amniafuula
fûlorum-^
Amen >
Hi funt frudus fexdecim dulces guttmi illius
,
qui in Domino fuam col
locat fiduciam . Qui poteft eos capere, capiar
.
^'^V^ S r 1 Q IV,
^luomodo hxc Fiducia
pofftt
facile acquiri
,
242.
C\
Voniam par. i. vbi de Oratione ad Deum > ea
>
qu:t maximopere con-
Bcfiducifa~
V^
ducunt ad huiufmodi fiduciam eomparandanckexadiniime
pertradta-
tile acquiritur
^^^^
mus > hic duncaxat ex omnibus pr^di(5tis fruilibusparuamdiui-
perattenta,ac
narum promiflionum , quae plurimiim pr^ftant ad talem fiduciam in rkobisL
deuota
{^^<'-
facillime excitandam, fyluam fbrmamusj vt nedum Exorcift.t, ac Parochi
j
r/iln^ '^fr
^*^ cundi facrarum Hterarum gnari huiufmodi fentenrias fa?pius pnroculis
\u*[crlptHrari.
babentes > ac intellecffcu attentecontemplantesadadus
fiducisecliciendos.
promptiusdifponantur. Nam ^j/êcww-j^rjait ApoftoIusRom. c. i^./grjf-^
tafuntyadnoTtram do^lrinam fcripta funt
; Ut yerpatientiarmy &
confolavîic
(crtpturarum
fpem
haheamus . In fcripturis enim fandis vix vllum
inueni-
Sytu parua->
tur caput, vt bene obferuauit P.Ludouicus Granat tib. 7.
memoral. cap-p.y
\n
diuinaricfcrip. quo Deus opem
>
gratiam
, &confidentiam omnibus iliis non promiccat >.
i^^rarum
.
quiinilloconfidimt.
Bwa-
Art.II.
Spc, fcuFiducia iii
Deum.
135
BeatifiTimus
Rex Dauid huius fiduciae magifter
excellentiiTimus hanc
vnam
pleno
ore ingcrit in Pfahtiis pene omnibus.
Etquim illa confi-
dentis
anirai
funt ? Qi^prum verficuh aliqui> ficut
& ahorum (acraj fcriptu-
XX
locorum
fententise ahquae hic fubijciuntur
.
Beati
omnes
,
qui confidunt in eo
.
vCzi.i. verf.13
Quoniam tu Domine fingulariter in fpe conftituifti me . Pf. 4- verf.
10.
Dominus firmamentum meum, & refugium meum , & libc- Pf. ir.terf.
2.
rator
meus
.
Deus meus adiutor meus, & fperabo in eum
.
^"^-
i'
Prote(5tor meus, & cornu falutis meass & fufceptor meus
.
"^'^"^^-
4.
Dominus illuminatio mea , & falus mea
,
quem timebo ? ^^-
?^-
^'"^- '
Dorainus protcdlor vitje mca? , a quo trepidabo ?
verf.
r.
Si confiftant aduerfum me caftra, non timebit cor meum.
êrf. y.
Si exurgat aduerfum mc prcelium :
in hoc ego fpcrabo
.
'^^-
In te Domine fperaui,non confundar in teternum.
Pf.ô.&ô.v.i
Et non delinqucnt omncs,qui fperant in eo. Pf.j^.verfi^.
Spera in Domino, & fac bonitatem , &inhabita
tcrram , & Pf.56.verf
5.
pafceris in diuitijs eius
.
Reuela Domino viam tuam , & fpera in eo , &ipfe faciet
.
verf
y
.
Beatus ,
cuius nomen Domini fpes eius , & non rcfpexit in. Pf.
59. verf.
j.
vanitates,& infanias falfas.
Inuoca me in dic tribulationis,eruam te,& hohorificabis
me.
Pf.
49. ver.
if
.
lada fuper Dominum curam tuam, & ipfe te enutriet
.
Pf.
y4.verf.25.
Qui habitat in adiutorio Altifldmi
,
in protetftione Dei coeli
pfô.v^r.j.
commorabitur
.
Quoniam Angelis fuis Deus mandauit de te , vt cuftodiant
ver/:j
x.
te in omnibus vijs tuis .
Super afpidcm
,
& bafilifcum ambulabis , & conculcabis
verf.
15.
leonem, & draconem.
Quoniam in me fpcrauit liberabo eum, protegam eum-,, verf
14.
quoniam cognouit nomen
meiim
.
Clamabit ad me , & ego cxaudiam eum , cum ipfo fum in
verf. i
j.
tribulatione , cripiam eum , & glorificabo cum
.
Longitudine dierum rcplebo cum, & oftendam ilfi faluta-
verf. 16,
re mcum_,.
Qui timent Dominum
,
fperaucrunt in Domino : adiutor
pf.115.ver.11.
I
4
eorum.
1^6
ParJ.Cap.III. De Exorc.virtutibus ornatoJ
corum , & protedor eorum eft *
Pf.ii7. yer. 8.
Bonum eft confiderc in Domino,quam confidere in homin6.
verf. 9.
Bonum eft fperare in Domino, quam fperare in principibus
.
,V{,ii^, verf.i. QHi
confidunt in Domino, ficut mons Syon, non commo-
uebitur in eternum, qui
habitat in
lerufalem .
Pf-i4;.
verf.f.
Beatus
, cuius Dcus lacob adiutor
eius , fpes eius in
Domi-
no Deo ipfius
.
Pf.i4i^ver.iz.
Beneplacitum eft Domino fuper timentes eum, & in cis,
qui fperant fuper mjf^ricordia eius
.
Erac quidem huic Regi cor ampli(Iimum,& pleniffimum ingenti fiJucia
243
in Deum : nimirum hos erudtarac, quos biberac fontes
.
Sed videas, eandem fiduciam fapienciffimos, ac fandtiflimos viros pluri-
mum femper commendafle ? Illudfapientiajmiraculum Salomon ait:
Froucr.verf.4. Habe fiduciam inDomino ex toto corde tuo , & ne innita-
ris prudentice tuse
.
verf
j. In
omnibus vijs tuis cogira illum, &ipfe diriget grefTus tuos
icciifi.
v.ii.
Nullus fperauit in Domino,& confufus ell.
cap.ii.
ver.22
Confide in Domino, & mane in loco tuo
.
cap.js.verff?.
^^^^ ^^ infirmitate ne dcfpicias te ipfum;fed ora Deum,&
curabit te.
Hierem.
cjo.
Bellabunt aduerfum te , & non prseualebunt
,
quia ego te-
vcrf.
19. cum fum , dicit Dominus , vt liberem te
.
,
i
cap.17.ver. 7.
Bcnedidus vir,qui confidit in Domino, & erit Dominus
fiducia eius.
Dan.c.^.v.41,
Non eft confufio confidentibus in tc.
j
c.r^.v.do.
Benedixerunt Deum
,
qui faluat fperantes in fe .
i.TMach. c. 2. Cogitate pcr generationem, & generationem : quia onmesv
.Terf.6i.
qui fpcrant in eum,non infirmantur.
Confidcra
, benigne Ledlor ,
qua? Chriftus ^qui eii veritas, quje nec falli
poteft , nec fallere , fa-pius docuit apud Euangeliftas
;
Matth 7.V.7.9
Petite , & dabitur vobis
,
qu2erite , & inuenietis
,
pulfate, &
LuC.i2.V
gio

1'
o-
apcrietur vobis . omnis enim, qui petit, accipit
>
& qui querir,
inuenit , & pulfanti aperietur
: j
Matth.9.v.2g.
Creditis, qubd poffum fiicere hoc^
verf
29.
Secundum fidem veftram fiat vobis ,
Matth.i7.v.i5r
si habueritis fidem, ficut graau finapis, dkttis
monti hma
tranfi
I.V.il.
Art.
If.
Spty feu Fiducia in Deuni l
137
tranfl hinc
illuc^&
tranfibit
, & nihil impoflibile erit vobis
.
Omnia
quccumq;
petieritis in oratione credentes,accipieti5.
^^^^^
Si
potes credere,omnia pofllbilia funt credenti.
Mar.j.v.zi.
Quid vis , vt faciam tibi
> c. 10. ver.5 1.
Habete fidcm Dei . Amcn dico vobis, quia quicumq; dixe-
^"* ^^^^- ^^-
rit huic monti : Tollere, & mittere in marc, & non hefitauerit
incordefuoj fed crediderit>quia quodcumquedixerit, fiat,
fiet ei . Propterea dico vobis , omnia qucecumq; orantes pc-
titis, credite, quia accipietis, & euenient vobis
.
Signa autem eos,qui crediderint,ha;c fequentur: In no-
c. i^.verf. 27.
mine meo demonia eijcient: linguisloquenturnouis:ferpen-
tes tollent: & fi mortiferum quid bibcrint, non cis nocebit :
^^r -iS-
fuper xgros manus imponent , & bcnc habebunt
.
Qujs cx vobis patrem petit panem
,
numquid lapidem da-
Luc.n.ver u
bit illi? Autpifccm:numquidpropifcefcrpentemdabitiIIi?
Aut fi petierit ouum ;
numquid porrigct illi fcorpionem ? Si
ergo vos, cum fitis mah', noftis bona dare filijs vcflris, quanto
magis Pater vefler de c^lo dabit fpiritum bonum petentibus fe?
Confideratelilia,quomodo crefcunt:non laborant, neque cu.ver. 27.
nent
: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria fua vc-
ftiebatur ficut vnum cx iftis . Si autem foenum, quod hodie
eft in agro,& cras in clibanu mittitur,Deus fic veftir,quan-
to magls vos pufilla: fidei ? Pater vefter fcit, quia his indigetis
.
Si
habueriris fidcm, ficut granum finapis,dicctis huic arbori c.'i7. verf. 6,
moro : cradicare , & tranfplantare in mare , & obediet vobis
.
Vis fanus fieri?
: ^>n:. u i ii>=
ioan.>. yer.7.
Amen amcn dico vobis, qui credit in me,opcra, qua'ego
c.i^.ver. n,
facio,
& ipfe faciet, & maiora horum faciet:quia ego vado
ver:
15.
ad Patrem . Et quodcumque petieritis in nomine meo , hoc
yg^, ,^^
faciam
.
Si manferitis m me, & vcrba mca in vobis manferint: quod-
ci^.verf. 7.
cumquc volueritis, petetis, & fiet vobis
.
Omnis, quicumquc inuocauerit nomen Domini,faIuus erit. Aft.
2. ver.21;
Spes aurem nonconfiindit:quia
charitasDei diffufa cft in
Rom.y.ver.j.
cordibus noftris pcr Spiritum fm(5lujTi
,
qui datus efi: nobis
.
Nihil
j
3
S Par.I. Cap.III. DcExorc.Virtutibus ornato
.
cap. g.vcr.r.
Nihil eft damnationis his, qui fiint in Chrifto lefu
,
qui non
fecundum carnem ambulant
.
vcrf.24. Spe falui fxî fumus
.
verf.5 1.
Si Deus pro nobis
,
quis contra nos ? Qui etiam proprio
filio fuo non pepcrcit : fed pro nobis omnibus
tradidit illu
:
Qupmodo non etiam cum illo omnia nobis donauit?
cap.io.ver.ii
Omnis, qui credit in illum, non confundetur
verf. II.
Idcm Dominns omnium, diues in omnes, qui inuocant illu.
Omnis enim quicumq; inuocauerit nomen Domini,faIuus erit.
Eph.j.ver.ii. In quo habemus fiduciam, & acceflum
inconfidentia per
fidem eius. :ini îolc.uîinl :.iv>'[:-\j j:i:;:)m:;b oj:n i':;ifri
Htfbr.4v.i^. Adeamus cum fiducia ad thronum gratias eius, vt miferi-
cordiam confequamur , & gratiam inueniamus in auxilip
opportUilO, :ymu:}
lacob.c.i.v.^.
Si quis veftrum indiget fapientia : poftulct a Dco
,
qui dsLt
verf.
6
o^^îûs afilucnter : & non improperat, & dabitur ci
.
Poftu-
" * '
let autem in fide nihil hrefitans . Qui cnim ha?fitat fimihs eft
7.
f]uc5lui maris : qui a vento mouetur , & circumfcrtur . Non
ergo seftimet homo illc
,
quod accipiat aliquid a Domino
.
loan c.?.v.j,
Omnis, qui habct hanc fpcm in eo,fandificat fc, ficut &
ille fan(51:us cft.
verf 6. In hoc apparuit filius Dci , vt diflbluat opera diaboJi
.
verf.zi.
Si cor noftrum non rcprchcndcrit nos , fiduciam habcmus
ad eum, & quicquid peticrimus, accipiemus ab eo : quoniam
^^^ '^^'
madata eius cuftodimus : &qua? funt placita coram eo facimus.
verf 2?.
^^
^^^ mandatum cft eius :
vt credamus in Nomine filij
eius Icfu Chrifti
.
verf.24. Hcec eft fiducia,quam habemus ad eumrquia quodcunq;
peticrimus.fccundiim voluntatem eius , audit nos
.
. . Qnx fententis, ac verba funt ita vera, quod potius Ca'lum
, 8c
tcri-a de-
veritas diiia.
^^^^^^^> quam ipfa non adimpleantur
: vt ait ipfemet Chriftus Mattliici
24.
rum fententia.
Cdum,& terratranfihunt ^verba autem mea non prteribunt .
Quod prius
rum tfi infal-
per Dauid manifeftauerat Pfal. 88. verf.
3
^.
dicens : Aêqueprofanabo te/}a-
libilis .
vientiiinmeum;
&quA pmcedunt de labijs meis nonfaciam trrtta . Sc
Pf. i
44-
jpfemet Dauid fatetur hanc veritatem verf. 14. Fidelis Deus inomrfibus
perbis-fuisi .&fanBus in omnibus operibusfuis
.
Qi;tare (i E^xorcifta, vel
Parochus, vel quicumq, Chrifti iideh*s facrarum.^
htte-
Axt.
11. %c,
fcu
Fiduciainpciiin . 1 3 9
litterarum
gnarusad
huiufmodi vcrba diuma f^rpiflTime
mcntis oculos diri- iuas Exonin
cet , ac dcuote
meditabitur in cordc fuo, ea no tantiim implicite credendo;
^c Patochus no
Jed circa
fingula,
vel eorum aliqua fidei ados implicite cliciendo , ac voiu-
^'"'" f^"^
tate
firmd
eis adhi^rendo, tunc fides, qua- cft habitus
,
ac virtus theologica,
^'^'^'
'
A*
*"
in CG fict
maiorcx parte intelledtus propter maiorcm certitadinem
, &c fir-
/'l^^^hlr^rl'
mitatem : &; ex parte voluntatis fiduciaet maior propter maiorem prom-
ptitudinem, feu deuotionem : quia fecundum maiorem firmitateni fidei in
intelledu,
fiducia magisj ac magis augetur in voluntate
;
qua veluti pano-
plia armatus fe, & fuos ab inimicis tam vifibUibus, quam inuifibilibus
, &:
^
quibufcumque rebus aduerfis tueri; ac veluti Mofayca virga omnia faluti
animJE, & corporis neceffariiobtinere, Deumque in cundis nece/Iitatibus
propitium habere poterit . Nolite itag^ amittere confidemiam vefiram,
qua
Hxbr.io.v.js
magnam hahet remunerationem *
ARTlCVLrS 111.
De Charitate erga Beumy
&
Proxmum
TErtia
virtus, qua fulgere debet Exorcifta, eft Charitas : qua? fecundum ,
^^^*
.
Auguftinum Ub.i^.Ciuitate Dei c.j. &Theologoscommuniter
in ?
*/"*^
ySem.difi. 27. e^ animi ajfeclio.qtta diligitur Dettspro^ter
fe, &
proximus
d Tho.î x.
fropter
Deum.
qu. 2?.
'
Qupd indicat typus fimilis filio hominis
,
qui oculos habebat tanquam_>
ignis; faciem , ficut fol lucet in virtute fua
; & pedes fimiles aurichalco
tanquam in camino ardenti . Nam quis eftille igniscaput, 6cpedes in-
flammans ,&
ardens in vtraque hominis extrema parte , nifi charitas
, qux
fu-fum in Deum dirigirur , & deorfum vergit ad proximum? Qua homo
flagrans oculos habet ignitos ,
cognitione lucentes,
& faciem ardentem
amore,
vtnihilaliudafpiciat inomnibus, quaea?,it,qu3m Deum,& eius
glonam. Quare Exorciua, ac Rirochi
,
vt tuto,& efhcaciter drmones
debet effeExcr
prcfligare valeant,
a^crtotis fanitatem a Deo impetrare,illumque in cun<Stis
cifla , vt tuto,
fuis adtionibus pronirium habcre, hac carere non debent, fiue prout furfum
^ efficaei/er
didgitur in Deum : fiue prout deorfum vergit ad proximum
.
d&mones ex-
pell/tt
.
.
I.
CHaritas
(
prout homincm dirigit in Deum amore , ac ditedione
)
ma-
^46
xime Exorciftis, ac Parochis eft neceflaria, vt digne, tuto, & efficaci-
charitas
', (vt
rerfuas valeant adimplerepartes. Nam licet ad da?mones expellendos in
refpidt Deum)
Exorcida fimphciter fifficiat poteftas Ordinis Exorciftatus, intentio fa- ûa rntione
fit
ciendi, cuod Romana Ecclcfia facit,
& quod ipfe pr.Tcepta formet ad pr^- necefjaria Ex-
fcriprum SandlcTRoman.r EccIefia"diuino nomine interpofito . Nihilo-
rcifl* .
minus, quia ad tuto, & eflficaciter dxmones expelledos necefiiuia eft fides,
ac fidacia inDûm theologica , vt late fupra docuimus num.
iS^.&feqq.
confequcnter eft aireiendum
, ei necclTariam elle chacitatem
j
nam fides , ac
fpes.
ti4&
PatJ.Cap.III.Delk^rc^virttitibus 6rnato.^
{*pes> feu fiducia non poflunr efle perfecfta? fine chadtatc .
Erudite id piobat Auguftinus lib. 14. de Ciuit. cap. 9. dicens : Boni animi
motus, atq\
ajfeûs
(
quales funt a<5lus fidei,fpei,ac confidentiae in Deum ro-
buftiflimaj)
examore
,& fanEiacharitateyeniunt'. quatcnus fcilicet quis
fperat diuinum a Deo ( vt ab amico ) impetrare auxilium . Confirmant hac
veritatem D. Ambrof. in illud Lucs
17. Si hahuerttis
fidem^ficut
granum^
/inapis, &c. & D. Thomas i. z. qu^H. z^.ar. 8. ad z. ac coramuniter Theo-
Jogi vocantes charitatem formam omnium virtutum
.
24-^
Ratio ipfa didat
:
Nam qui manet in charitate , in Deo manet, vt docet
charitas quid
lo^"- ptima fua canon. cap.
4.
dicens : Deus charitas
eft,&
qui manet in cha-
peretur in hx.
ritate,in Deo manet,& Deus in eo . Qui autem manet in Dco, quodcumque
bente
. voluerit a Deo obtinere , obtinebit : vt ipfemet Chriftus
docet loan. c. i
^
.
Si manferitis in me, & verba mea in vobis manferint : quodcumque volueritis
,
petetis,&fiet vobis . Nam cum charitas excludat vitia, 8c
peccata, vt docet
Caffiodorus fuper Pfalmos . Charitast inquit, eFl mors criminum , yirtus pu-
gnantium, palma vitiorum,
concordia mentium ,focietas
eleôrum
, quamfides
concipit
,
adquam fpescurrit, cuiprofeElus honorum operum feruit
j
qui illam
poflfidet, ( cum fit Deo
gratus,nec illum alicuius morralis noxa? confcientia
rcprehendat ) facile confidere poteft , fe in fuis fiindtionibus
diuinum-
ob*
tenturum auxilium . Quod docet loannes prima fuacanon. cap.
3. Si (or
no^rum-)
ait, non reprshenderit nos,fiduciam habemus adeum.: &quicquidpe-
tierimus, accipiemus <zh eo . & Cafiianus Collationum hb. Collat. 5. cap.
5
3.
id
docet dicens : H&c fiducia de confcientia puritate creditur emanare .
24.S
Quarc Exorcifta, vt facile fuis pr^ceptis d^moncm fubiugare queat, eius
F.xrrctfia
feip.
tyrannidem perfringere , ac tuto
, & cfficaciter illum in fugam verterc
,
pcr
fum
purgarcj
charicatcm , &
graciam feipfum a vitiis expurgare debet , &c
a peccatis cun-
(iei>et a vitijs . tis coufcicntiam fuam mundare , vc fic gratus Deo in fuis fundtionibus , ac
minifterijs diuinum eius auxilium fccure impcrrarc valeat . Quod bcne ad-
monet Stephaniis Eduenfis Epifcopus tra^. de Sacram. Altans cap.
5
. rela-
tus tom. 10. BibliothccjE Vcrerum Patrum : Exorcisidi, inquiudebent coram
Deo , & hominibus clarere munditia vit,fordibus vitioru expulfis ,
SanEli Spi~
ritusgratia mundante . Qui enimfuper im?nundosfpiritus habent imperium, eos
oportet, habere fpiritum mundum . Et qui tradtta fibi
potesiate malignos fpiri-
tus ei]ciunt de corporibusobfeffisyfpiritubenignitatis ,&

openbusmundisvttta
,
&immunditias expellant de cordihusfuis
j
&
quorum raedicina alijs profictt
,
fibimet fciant mederi . Non enimprobatus e(i Medicus
,
qui alij medetur , ne-
fciens curare morbttm, quo Uditur
:'
prpcipue cum eodem languore lahorent
ipfe,
&ille-iCuimedetur . Idcirco S. Cyprianus tra^.4- ^^ Idolortim vanit. ait
:
Ddmonesvelexiliunt
ftatim : vel euanefcunt gradatim t proutfides
patientis
adiuuat : aut gratia curantis
afpirat
.
249.
.
II.
Exorcifla nottj
potejf amartj
Af^
Haritas vcro , vt deorfum
fledlitur ad proximum ,
quam
maximopcre
>eu,
niftamet
\^
Exorciftac fit nccefTaria
,
probat loannes prima fua canon. c. 4.
dum
froximum.
* *
dicit
:
Art.mi:CharicatcergaDcum,&Prox.
141
dicir: Oui non
/iiligit fratremfnum ,
qtiem videt: Deum quem non vtdet
,
qtiomodo pote(i
diligere ? Et hoc ma/idatHm hahemus a Deo, vt qui diligit Deu
,
dtlfrat &
fratrem fnum . quafi dicat : Si Exorcifta' ncccllanaeft charitus,
<\\xx fuifiiiTi illum dirigat in Deum, vt digne > tuto , &c efficaciter fuo valcac
muncre fungi : etiam illi necelTaria c(l ciiaritas
,
quo; deorfum vcrgat crga
proximum : non enim poteft amare Deum, &
proximum non amare prop-
rer Deum : Nam qui diligit Deum, diligit &
proximum : quia tam fecun-
dum, quam primum cft pr^ceptum Dei : immo tefte Gregorio m Paftor.ili
,
tunc lUe adalta mirabiliter fnrgit , cum ad ima proximorum
fe
mifericof^diur
attrahit; &
qtti benigne defcendit ad infima,valenter incurrit adfumma . Vnde ômodo cha,
-
Exorcifta, feu Parochus pcdes habet fgnitos
, &
probatos , afteCtus nempe ,
''''^f
proximo
qui igne charitatis fplendent, quando cum alijs infirmarur : alios curat edi- fi^
exhtbenaa.
ficarc : alios erigit : ad alios inclinat ; alijs blandus; nuUi inimicus : omni-
bus omnia fadlus . Probantur vero in cammo ardenti, cum curric, vc opcm
ferar, non qu<T fua funr, qu^rcndo , fed quc-e aliorum : nec proximo ob pro-
priam vtilitacem feruilitcr , fed ad eius commodum liberaliter obfequiuni
exhibcc*. Quare neceftaria eft Exorciftaz non tantum vt a Deo obtineac fide
pcrfeCl:am, ac firmiftimam fiduciam
, qua facillimc proximum a d<jmone
obfeflum ab eius tyiannide eriperc pofliCi fed eciam vc eius ignea tela rctun-
dere valeat, fuperbiam nempe
, & auaritiam
, quibus vt plurimum ecclefia-
ilicos miniftios oppugnare iblecvt fic fru6tus hberationis impedire valeac.
.
III.
PRimum,
quod eft omniu fcelerum caufa, fuperbia nempe, tanquam po- ^ . _
cenriffimum tclum a dcmone contorquetur in Exorciftam, vt elarione
n^..^.l A
vitiola eneratur, quod tacit duobus modis
.
terbiam tentat
Aliquando miiis illum laudibus eflferr, &
fe eius humilitatc torqueri/an-
Exorciflam
,
dtitate vexari , agiraii charirate, ceterifque virturibus
,
quafi tot tormentis Patemer laiu
immaniter vri : magnis clamoribus
, & boatibus , vanj(q;cxcIamationibus
dando.
eius virtutes publicat : nunc ad iftum , nunc ad illum : modo adcircunftan-
res dirigendo fermonemi fed omnia fi^te, vt Exorcifta fe laudari audiens iii
hominum confpcd:u,faftu mcnris inrumefcar
.
Aliquando tacitis fuggeftionibas illum adoritur;& tunc periculofius illu
Occulte
fugge-
laceftit. Quod fi patientem aurem huiufmodi occultis cncomijs prebere
renAo
.
videat, ambitiofo flabello ventum cxcitare, &:
vanitatem induccrenon cef-
fat, donec mens eius infletur . Vtroque modo fa:pius prûalet
;
quia ab ho-
minc ipfo ad fuperbiam propria inclinatione propenfo adiuuatur . Ideo
Exorcifta foUicitecauerc dcbet, ne huiufmodi laudibus publicis, autoccul-
tis cxtollacur; fed ardcnti charirate dcorfum feratur ad proximum fubleuan*
dum propter Deumy Et ad gloriam eius manifeftandamjac nofiien fandtum
eius glorificandum intentos habeat oculos , huiufmodi vanitatisfumofita-
tes igne diuinx chariraris abfumendo
, & opus fuum humiliter , & charita-
tiucprofequendo. Qiiod docet dirilius Dominus Lucx lo. cum difcipu-
los exulcantes de expulfione demonum
, & diccntes cum gaudio : Domine
etinm
142.
Part.I. Cap.III. De Exorc.virtutihus ornato.
etiam djimonia
fuhijciunturmbis in nomine tuo 3 reprehendit dicens : Jn hoc
nolite gaudere, quia fyirUus fubijciuntur vohis . Si illos noiebat gaudere,quo-
modo gloriari ? vt difcant Exorcilts
> poteftatem in d^mones non fibi , fed
Deo referre, alias parum prcxierunf, vt Confirmatur exemplo relato a C?fa-
rio lib.
4. cap. y. cuiufdam adolefcentis Monachi a Priore fuo afTumpti , eo
quod nouerat eum virginem,vt dajmonem ab obfeflb expelleret . Nam ob-
fidens fpiritus ab illo Priore interrogatus : an auderet remanere
, fi Mona-
chus ifte virgo ei exire preciperet : Refpondit : Non illum timeo : quia^
fuperbus efl
.
. IV.
251.
C*
Ecundum eft auar!tia,qu:E tanquam fagitta potetiiTima in ecclefiafticos
Hsimon
$
aua- w3
viros vibratur a demone . Ouorum aliqui , inquit Bernardus in Cantic.
rttiam
,
vt
fa^
fcrmone 10. Chrifii opprobriay fputayflagellaj clauos, lanceam,crucem,& mor-
gittam Exorci-
tem^ hAC onmia in fornace auaritid conflant, &profiigant in aequifitionem tur-
flas
ferit
.
p/^ qU(cliMS,& pretium yniuerjitatis
fuis marfupitip includere
feflinant
. Qupd
fummopere cauere debet Exorcifta , ne fimilis fit dominis Pythonifl^ Adt.
1 6. magnum qu^ftum cx ipfius diuinatione facientibus : Vel Simoni^qui
ab
Apoftolis Spirirum Sandum emere tenrauit. A6t. 8. verf. 15. Caueat ergo,
ne tam indignum
, & intollerandum fcelus admittat , Dei dono abutendo
ad temporalia acquirenda . A quo fi liberari vclit
,
pedes habeat ignitos
,
afFe(5l:us nempe charitatis igne fiilgenres , & ab omni auaritia; fcoria purga-
ros*, vt porfit dicere cum Paulo z.Cor. 1 2. Non qu^ro qu
veflra funt,fed vos.
Ec C\c chatiratiue fe gerendo , vidtoriam contra da?mones confequi valeat
.
*
Qiiia,vr bene Auguftinus de DoSlrina Chrifiiana dixit : Sola charitas
efl,qn
-vincit omnia,fine qua nihil yalent omniat &quA, vbicumque
fuerit , trahit ad
fe
omnia^ .
AKTICVLVS IV.
De Formudine .
252.
/^Vartavirtus eft Fortitudo^quapiuxradocftrinaD.Tho. i.i. q.ixi.ar.^.
Tortitudo de
^
^<J
^^ firmitas animi in fuflinendis
,
CT repellendis his ,in quibus , mnxime
fcribitur
.
^^^
efi dijficilcfirmttatem habere propter bonum virtutis . H.xc fecun-
dum Macrobium pr^ftat fiduciam,fecuricatem, magnificentiam, magnani-
mitatem, conftantiam, toleranriam, ac firmitatem .
Vnde duplex eft fortitudinis a<5tus, fcilicet Aggredi,& Suftinere ; vt eru-
dite
doeet D. Thomas z. i.quafi. iiS. ar. 1. in Refpon.
Ad adtum aggre-
diendi
requiruntur duo,quorura primum pertinct ad animi preparationem,
vtfcilicer aliquis promptum animumhabeat ad aggrcdiendum . Et quan-
tum ad hoc ponitTuIIius Fiduciam,de quafupra toto articulo 1.
Secundum
pertirret ad operis executionem , nefcilicet aliquis
dcficiat in executione^
illorum
, qu.-e fiducialiter inchoauit . Et quatiim ad hoc ponit Tullius ma-
gnifi-
;
Art. IV*
Fortitadinc, 6t
eius
Adibus .
145
cnificentiam ,
amtefirerum ma^narKm , & excslfarnm cum animi ampln^
,,
.-
quadam, &
fp/endtaa
propo/itione cogttatto, atque adminijtratio , idelt exccu-
^^*
i
cto ;
vt fciliccc
amplo propofito non defit adminiftratio . Ec hanc probacuc
^
"
poffidcre ,
qui erga Dciun > &
proximum magna flagrat charitatc , de qua-
arttc: frAced.
Ad alium adum Fortitudinis, qui eft fuftinere, duo requrruntui:,quorum
primumeft, ne difficiiltateimminentiummalorumanimusfrangatur
pcr
triftitiam, &c
decidat a fua magnitudine
, &
charicate . Et quantum ad hoc
p^,,-^,,^ -;^
ponit Patientiam. Vndedicir, quod TatientiaeH honefiatis , autvtilttatis r^^
caufa rerum arduarum, aut dijficilium
votuntaria, ac diuturna perpe/fio
.
AUud autem cft , vt ex diuturna difficihum paffione homo non facigetur
vfque ad hoc, quod defiftat>fecunJuni illud ad Hebr. cap. 1 2. Non fatige-
mini animis yeflrts deficientes. Et
quantumadhocponit
Perfeuerantiam .
Vnde dicit, quod Perfeuerantia ejlin rationebene inflitutafiabilis, &
perpetua Perfeuerantia^
fermanfto
. Haiigitur duas virtutes ,fcilicet Patientia &
Pcrfeucrancia , Ci quidfit.
coardetur ad propriam materia Fortitudinis,erunt ipfius parces integrales.
. L
SVnt
auteni vehiti dua: columnc-cquibus innititur fiducia . Nam Fiducia
2$ 3.
tn Deum , aic DrexeHus de Conformat. volunt. Hb.
f
. c.
3. diu non
fia-
viducta patie.
biti nift eam Patientia
firmet, &Perfeuerantia . His columnis duabus Patien-
tU, ac
ferfeue-
tia, & Perfeuerantia fulcienda
eft
Fiducia . Nimiam triftitiam reprimit Pa-
rantU inniti-
tientia . Perfeuerantia non nimis longum
eft,
quicquid tempore clauditur .
'"''
Atquisnonvideat, hasmaxime neceflariasefieExorciftaE.? Quomodo g}uam
fint
ne.
poterit aduerfus mundi redtores tenebrarum harum beUiuTi mouere > eiufq*, ceffariA Exor-
tyrannidem reprimcre, nifi & ipfe ad fuftineiidas perfecutiones fic paratus ?
f'^*
Quas enimanimiperturbationes, inuidiaS)Odia,acfuroresaducrfuseuni
BiaboU prfe^.
commouerenontentabit antiquusilfefuperbus aduerfarius, dumfeabeo cutiones gra.
contemni.ac paruipendi experitiu' ? Quibus contumehis,fubfannationibus,
Mijfim& contra^
ac eonuicijs illum impetere non fataget ? Videas , fi Exorcifta fit Ecclefia-
^xorctflai
.
fticusf*ECuIaris, per muiiercs mals famx rixas^ ac tumultus commouert , vt
abalijs Presbyteris odio habeatur, & tanquam pacis , 8c quietis perturbator
ad Epifcopum denuncietur ; atque a muneris huiufmodi executione fufpen-
datur! Si vero Exorcifta fitregularis, En verfipelHs hoftis quor laqueos
tendit l quot machinamenca ftruit ? Niuie apud plebem eum nimis laudat,
&extollit, vtfandlum, vt virginem, ac Deo valdegratum proclamans,tiun
vt ipfe
fuperbra elatus feipfum magnifaciat , c^teros defpicrat , ac virrutem
humilicatisamittat, vtdiximus art.preced. tum vt ceteri fratres videntes
illum fic laudatum, &c exaltntum plus quam merita eiusexigunt,turbentur,
eumqueinuifumhabeant. Nuncaduerfuseum fufcitac mulierculasfaga-
mmconfanguineas,veI ipfas fagas,qu<^ ramen a fimplicibus ctiamReligio-
fis, vc bono?,
8c
fancta; reputanrur : Vel earum fautores excitat, qui omnes
ne opcra fua mala per minifterium
exorcifticum veniant ad lucem , lacry-
KUioneratiadpr^faros Religiofos,
vel etiam eouum prelatos accedunt^
enixe
1 44
Par.I.Cap.III.De Exorcvirtutibtf^ orriato.
enixe rogant, vt tot tantifqne rumoribus ab Exorciftis cxcitatis prouidere^
non difiei-ant
^
aliter multa
, & maxima ex his euentura mala
, & fcandala
pr<j'nunciant
. Quapropter quandoque aliqui Superiores peicerrefi<3:i ad
tollendosj
& euirandos huiufmodi rumores pr?nunciatos,f(t'pius Exorciftas
pr^ceptis, mortificationibus, e conuentibus mutationibus , comminationi-
.
nibus,
Sc ahjs huiufmodi infeftationibus vexare non dctredlant
.
;
'
Pattentta factt
Quarc Exorciftis Fatientia, qu.t eft virtus contumeliarum
, & omnis ad-
eas jHperare
. yx&^[{i2î[^ impctus ^quanimitcr portans, potiffimum
eft neeeffaria, vt yolun-
tatem Dei in fuo munere facientes , ex hoc iuxta ApoftoH monitum Hcbr.
Verf.jiJ.
lo.
promiffionem reportare valeant
.
.
II.
AB
hac fcparanda non eft eius fidehiTima foror Perfcuerantia,/?;/^
^<,
ai t Bcrnardus epift. izp. nec pugnansviôriam ,nec vi&orpalmam-,
/êr/fKerwr^
co/e^/>r .
Nutrix enim
eft
ad meritum j mediatrix adpr&mium : Soror e(i
obtinere .
patientia, conflantidt, filia
i
amica pacis , amicitiarum nodus , vnanlmitatis vin-
culum,fanEiitatispropugnaculum. T.olle perfeuerantiam , nec obfequium mer-
cedem hahet, nec heneficium gratiam,neclaudem fortitudo . SoJa eftjCui xrer-
nitas redditur.vel potius quasa^ternitati hominem reddit dicente Domino:
Ma tth. I o. 2 2
.
Q^\ perfeuerauerit vfque infinem, hic faluus ertt
.
^QilJs
autem non videar, finc hac Exorciftam triumphare non poflccuius
vox luniHs clfe debet voci aquarum multarum, qus; coniinue,& clamorose
extollitur ? Nam ctfi nihilaquisinfiimius , &
labiHus; attamen nihil for-
tius, dum aliqua mole curfus impeditur , aut rerardatur. Nam vires colli-
gunr, vt obftaculum auferant : aur fi pares non fint oncri toIIcndcfLcmenti
cbmore, & frcquenri fpuma circumquaquc perftrepunr,& indefinenrcr vo-
ccm cfierunt ,
qu;E longius pcrfonat . Sic enim Exorcifta homo labilis
, &c
infirmus, fed diuina vircute conforratus , fbrtis
, &
conftans EccJefia; mini-
fter randiu in officio perfeuerare tcnetur
, &in acie ftare
,
voccmque attol-
lere,
quandiurebellisinimicus ftare , & obftare perfcuerauerit . Nec con-
tinua laborum perpe/Iionc , nec vehementi obtred:arorum infedatione fa-
tigari, ac decerreri, donec fupcrno fauente Numine de iufernali dra<ont, &.
^..
tartareisaciebusgloriofosegerit triumphos
.
Bocumerita ad
Nc autem Exorcifta, vel Parochus in aduerfis animo deficiar,iSc in huiuf-
fortirer fufli-
modi chantatis , ac pietatis of?icijs exercendis cerrcatun fed fortiter fufti-
nendum , ac co. ncat, &
conftantcr perfeueret
,
prnjoculis habebir, & artente obfcruabit fe-
ffarnsrperfeue-
quentia
documcnta cx Hieremia Drcxel. defumpta
.
Prmiim documcntum .
I.
Deo fj.a-^r^
/^ V M tibi male eft, quamprimum > d<.
eo ftatim momcnto ad Deum te
cattfamfxpone. V-V
-verte, & illi cxponc quicquid dolet . Hic pleriquc grauiter crramus
:
ciim ncs vrgentaduerfa , complurium aures querelis mnumeris opplemus
,
omnium poitremus Dcus , cnius opem
iraploramus , ordinc prorfus pr.rpo-
ftero.
Art, IV.
Fortitudine, &
cius
AAibus ^ V45
ftero . Longe alitcr
Rex Dauid
:
Leuam, in<\M\tyOculoi
meoi in montes/vndc^
pfalm
'veniet auxiliHm
mihi : auxilium meum a Domino . Qui hoc non facit princi-
.110.
pio cuiufque
rnali ab ira, dolore ,
iniuria fic occupatur
,
vt fui fiat impos .
.
Quamprimum
ergo commotum te fentis, dic : Domine,quid me visfacere ?
hOt. c.g. v f.
&
refpondebit
tibi diuinae voluncatis. inrerpres : ExpeSia Dommum
,
virili- Pfal. ;6. v.14.
ter age , &confortetur
cor tuum , &
[uîne Dominum . Malignas cogitatio-
nes,quantiim
potes,coerce,& hoc alhdue cogita: Domine quidme visfacere?
Secundum documcntum
,
TAce,
&falrem os,&Iinguamcontine,fi mmuspotesanimum. ARe-
256.
ge fapientidimo hoc confihum accipe : DixiMX.-.cuftodiam
yias meas,
i. Os
,^
Hn.
vt non delinquam in lingua mca . Vofui
ort meo cuflodiam , cum confifteret pec-
guj*^ cmtine.
cator adnerfum me : Obm^tui, &Irmmdiatus
fum^ &fihu a bonis .
Ergo tace; ^
'^j:
i
^*
Nam fi inter arrumnas, aut iniurias fntnum dimiferis hngu^ , certo fcias ia
^^"*
^* *
^-
pr.-eceps tc trahendum : vix incipies loqui , &: offendes . Ergo tace prsfei-
timdetuisaducrfanjs. Non potes deijs benc loqui? Saltem ne loquaris
male . Tua te confcientia foletur, &: aequiffimus ludex Deus ,
cuius oculos
ncc aduerfarii tui , nec eorum machinationes vitare polTunt , tui curam ha-
bebit . Deofide, & iile.
c
Tenium documemum ,
V M ad Deum te verteris, & tacere CcTpcris , tunc teipfum Deo deuo-
_._
^ te commenda : ac diuinx voluntati te totum quam ardlifTime ad-
t)-

ftringe, &:
deuoue . Sed dc
gratias Deo age
,
quod dignum te iudicet
, qiii
lUiatTtTanrin.
patiaris innocens : aut fi nocens, patientia tamen repares innocentiam . In
*c_,
,
hoc diuin:^ voluntatis amplexu homo Deum velut brachijs ftringat,dicatq;
quod lacob cii Angelo ludlans dixit
: Non dimittatd niji benedixeris mihi . Gen.
3i.v.i6.
Sluartmn documentum
,
CV
M tempeftas non nihil ccdauerit , ad preces te compone , Matrcm 258.
Domini , Sanctosqj Angelos ad caufa; tUc-e patrocinium inuita , ijsq;
4- -AAfreces ts
omne negotium tuum commenda
j
nec id femel , iterumq-, fecifle fatis eft :
""'/""*
compluribus diebus, annis, & luftris, ( fi res illud exegerit, ) ide fadita-, nec
celfes, donec pugnum
,
quem tibi Deus, vchit vir robuftjiTimus comprefliis
digiris ciaufum oftendir , fiducia grandi , obfecratione conftanti explices
.
Rex Ezechias, cum impias Sennacherib littcras accepiiret , afcendit in domu
^-Reg. c.
19.
Domini,
&exyandit eas coram Domino , CT orauit . Illud autem pe6tore , &c
"if^-
ore aflidue verfabat Ezechias : Jn Domino Deo
noftro hahemus fiduciam^.
^^'^'^^' ^***
Expande
& tu bone Exorcifta
, &
quifquis aflligeris , tuas etiam litceras co-
ram Deo,
& quidquid querelarum habes, apud hunc ^quiffimum ludicem
,
& benignirfimum patrem depone . Et videbis, quomodo tui protedlionem
afTumct
.
Si vero aliquando,quod petis,non impetras, arcanilTima Dei iudi-
K
cia.
1
46
Par.LCap.lII.Dc
Exorc.virtutibus.
drnato.
cia>&
certiffimam.ab.?temo prouidcntiam
fufpicceique re totum commit-
te .
Feciftiquodin teerat
,
interim tu fuftine,,&:
perfeuera inbeneoperan-
4o>,cetera curabit bonus,Deus ..
ûintHm documentum
,.
259.. 'VT''
Tere confilio prudentis, ac probi viii
. Siracidesmonens
: Fili,ak
,
f.
Vtere
confi. \, fwe confilio nihil facias, & po(i falium non p^nitebis . Ecclif.
3
i.v.i^.
lio prudentis^,
Summopere.etiamcaue, ne tuos affed;us
,
tuumq, impetum fequaris . Pet-
mfroiiviri.,
didifti.manfuetudinem
,
perdidifti patientiam omnem , fi Con/iiiarios ad-
mittis.Affedtum
,& Impetum : Confiliarios fane peftimos . Deus hanc
te-
lam, quammiraris^.orfus eft, & ipfe omnium optime nouit,qua ratione illa
fitpettexenda. Quodii tuimportune inteiuenias, illudq; ingcmines
:
JFJoc "volo
fic
iubea >
(it pro ratione valuntas .
Suauiffimam.Dei.difpofitionem quantum eft in tCjturbabis',
& ideo euentus
malos nemini , prsterquam tibi, afcribes . Omne nobis malum cx eo eft l
Baruch' c. r..
Quod Baruch ingcmifcens ; Non credidimuj > inquit ,
dtffidentes
in eum : &
V* 1 7. & 1 80. non fuimHS fubieîbikj- illi , &non audiuimm vocem Domini Deinofiri , vi
ambmaremusinmandatiseius. Ldcirco habe fiduciam m Deo,fuftine,& per-
feuera in bono ; tanto enimerisab omni.hofte fecurior: ,,quant6 fiducia tua.
iaDeum fiierit robuftior ..
dinihiUfuecim.
dHt e votOi cre-
das
t hAceffcj
iuatxperiment
Verf.4-
Verf. i^..i4?.
Si^xtum. docMmentum,.
Vod fi'adhibita omni dih'gentia nihil fuccedate voro ;;ne indlgnatib-
'
nem:in Deum, nec in vllam rem creatam conuercas , hoc porius co-
gitato, fcirc Deum advnguem.omnia, qua; pallus,aut pafliirus es,,
eumquc:veile, hsc efte. conftanti^ tu^ expecimenta . Ea de caufa quicquid;
D.eo5,hocomne,& tibi.quoque placear. i^2iX^MQ\.t,Beati fumus,2i\i
Barucht
C..4.
Ifraeh quiaquA Deoflacent,manife(ia funtnobis ..
Nemodicat :: Vtvideoj fruftra laboro . Petiui quidpia a Deo magna iru
Deum fiducia,,magna indiuinam vollintatem refignatione ;:fed nihil im-
petro .. Ouidenimnouit Deus
? ait lob.c. ii
c^quafi
per caliginem iudicat ,.
nubeslatibftlumeius,.necnofiraconfiderat , &circa cardines cdi perambulat .-
Impiorum ha?ccantilena eft . Nhllo modo fiuftra fic ,-quicquid bene. fit
.
Num.Deus vnam folummodo' arcam-ferariam habec ,.ita vt qui ex. ea nil'
doniaccipit, nil fperet ex alia ? Fatui ingenij feruus eftiqui cum Dominum.
fuumshabeat debitoremi.monetam aliam^quam feftertios recufaradmittere..
Quid fi Dominus moneta aurea
,
quidfi fiumento feledli/Timo nomen velit
expedire,,num feruus obftinate clamet: Scftertios volo, feftertios / Ita qiiL
non
impetrata Dco, quod rogar, certiftimusfciat ,,non fiuitra ferogafTe,
>.
iedjmgetrarurumi certo. alia, &.nieriora ,.
JLRlTL-
Art.V.rrudentiainVitandiscrroribus'
147
A R r 1 c V LT s V,
X>e Prudentia in errorihus vitandis
,
Vinta virtus, qua ifulgeredebet Exoicifta, eft Prudentia
,
qui ab Aii-
ftotele definitur 6. ^rhic. quddfit reSha ratioagibilium . Cuius, vt do-
^^
^
*-^cet Plato in lib. Diffinitionum, eft) confilium caferej& hona,mala^^
Prudentta de-
dijcernere, &fetenda ,
fugiendaue
tn yita dijudicare
>
&bonis i^s
, qua quidem
vff^^; u
conceJ[anobisnaturafunt;prtZclarevti,&reBecumhominibuscongrediy&
,^ff^^
vpportunitatem rerum cernere,& ratimem, orationemuefagaciter adhibere,
&
forum, qu nobis pojfunt ejfe vfui,
omnium experimentum,fcientiamt^ tenere .
Hxc autem Exorcifts, ac Parocho maximopere eft neceflariajvr fciat
MaximeExer^
icrrorum fcopulos euitare, per femitas re^âs ambulare^-bonaiS^ mala di- ciiiA , acTaro-
fcernere -, diaboli infidias fugere
,
ipfiustcchnas, &: machinamenta deftrue-
cho necejfarix^
re, & in nihilum redigere^ miferos obfefibs ab ipfius tyrannide eripere
j
ac
^'^
errores vi-
de eius iniqua poteftate gloriofos triumphos reportare
.
tandos
.
Qupd typice figuratur in fimili filio hominis caput
, &capillos albos ad

.
7''^
j
^''
niodura niuis, & laniE gerente . Nam-quidcaput,& capilli albi referunt,
'
^^'^'^"' *^
'
quam
vtramque
fenediutem, annorum , & morum , in qua maxime vigere
folet
prudentia ? Qna fencclute, fi non prima
, faltem fecunda ornarus efle
debet
Exorcifta, ac Parochus, vt cum fapientia , acprudentia, non humani-
tiis
parta , fed
acquifita diuinitus fuo fungatur officio^ valeatq-,circaadiu-
rationem
errores euitare ,-de quibus in hocarticulo fequentes formantur
^^^yg^ ^'tnn-
quxftionesj ac femitas reftas in hoc munere fequi , de quibus alter articulus
^< ^
infra
inftituetur.
^V u^
S r 1 7,
\An licitum
/ity aliquem exorci^re ,nullo habito
figno euidently
'veL^robabili
ipfius obfejjionis
,
ANte
huiufce quxftionrs folurionem pr^mittenda eft duplex diftin<Sbio.
iSz*
Primaeft: Signorum malcficijjfeu obfeflionis aliud eft euidens, Sigrtum euidrs
aliud probabile . Euidens cft
,
quod fumicur ab eifedtu
, qui prouenire non
qale
poteft a caufa naturali , fed necefie ^ft
,
proueniat a caufa fuperiori
,
puta a
o
Dqmone . Signum vero probabileeft, quod fumitur ab eff'ed:u
,
qui fa?pius, signum prehH'.
vel vt plurimiim procedit a caufa tranfnaturali, fcilicet aD^monej ali-
bilequale,
quandotamen prouenire poreft a caufa naturali
.
Secunda diftindtio eft : Exorcizarcfeu adiurared^monemporeftintel- gw modis
ligi dupliciter: Vel per pr^ceptum expulfiuum, quo Exorcifta ablolute
Exorcina
pcjf:t
diemoni pr^cipit, vt exeat cx corpore obfeffi : Vel per pra;ceptwn proba-
xcrcizare d^..
tiuum, aut lenitiuum
,
quod fit d^moni , vel ad probandum , an fit in tali
'"<'^'"
corpore : vel ad impediendum, ne noceat obfefio
.
GUtando deteat
His poficis, dico primo, quod ilhcitum eft, aliquem exorcizare precepto dimonem ad.
K 1 dcemoni iurare.
26s^
Jnttrrfigaro
fidmenem d(j
TMmine
, fuper~
fiuum eli
.
Nomioa vt sut
impoftt* ad di.
BinSlionemper-
fonarum nSsiit
jîAngelis,
(
d&menib*
.
Nomina eis sut
impcfita rativ-
ne Ordinum,^
Ojj^ciormn
148
Par.I.Cap.III DeExorc.virtutibnsornato.
d?monifa(5toexpulfiuo, nifi prius habito aliquo figno cuidenti pn-efentia;
d^monis in tali corpore . Ratioeft -.quiaEjcorcifta fe exponit periculo ar-
tem exorcifticam infamandi:,
fi
talis infirmitas fit a caufa naturali^dum afta-
tzs vident illum oleum,& operam pcrdere ; nec egrotum optatam confequi
fanitatem . Numquam ergo Exorcifta ad pnrcepta deueniat expulfiua
, nifi
prius habeat fignum aliquod cuidens dajmoniacae pritfentiae in corpore
SEgroti
j
& ipfe obfelTus perfedtam ad libcrationem habeat difpofitionem
.
, Dicofecund6,inconuenienseIIe,dcuenire ad prxcepta probatiua , aut
lenitiua, vel etiam inftrudliua, dc quibus infra mm.
66^.&feqi4emibHh nifi
prius Exorcifta dajmoniac^prajfencia: habcataliquod fignum probabile_>
faltemleue. Ratio eft: quia fit iniuria minifterioexorciftico:,dumnulla_.
habitainueftigatione, an aliquis naturali
, vel diabolica vexationc fit afFe-
ibis , vtitur Exorcifta
,
pracceptis ecclefiafticis : cum materia , circa quam
funt dirigenda pracepra ab Exorcifta fa6ta, fit omnino incerta . Si tamen
adfit aliquod fignum probabile, poteft fexorcifta formare pra^ceptum con-
ditionatum contra daemonem
,
pcr quod certitudinalitcr in cognitioiem
deuenict vera^, & realis pr^fentis diabolics : vt docetur infra num. 62.0.
^F ^ S r 1 O 1 1.
An vtile
fit
j
mferrogate djimonem, quo nomine vocetur,
f^
Vamuis fere omnes Doctores, qui de hac retracrant, afleuerent, vtite-
V^
efle, da^monem de nomine interrogare, vt ex noniine fciat Exorcifta
^^î- ad quem fuum dirigat fermonem ; nihilominus dicimus
> hanc m.-
terrogationem efie fuperfluam, & periculofam
.
Superflua eft : quia, vt docet Toftatus qii&U. 61. in cap.ii. Matthxiy Ax-
mones proprie non habenc nomina . Ratio ipfiuseft r quia nomina impo-
nuntur ad notificationem : In dxmonibus autem, & Angelis non eft talis
notificatio ; nam cognofcunt fe in alterucmm perfecte per differencias
, &:
raciones fuas fiue fpeeificas, fiue indiuiduas ,, & ideaad fe notificandos nul-
lisegentnominibus. Nihilominus aliqua nomina eis funt impofica vel
tarioneordinis, vt pronouem ordinibus bonorum Arrgelorum nouem no-
mina : nam vocanrur Angeli, ArcbangelijPrinGipatus>Poteftates, Virtutes>
Dominariones , Throni,Cherubin>& Seraphin : ^\z dcmones aliqui vocan-
tur a D. Paulo Eph. 6. principes,ac poreftates . Vel racione officiorum, feu
operationum : vt MichaeU Gabriel^Raphael . Si'\c enim vocantur, i>t
figm-
tur.^ ait Gregorius homil.
3
4.
in Euang. ante med. per vocabula etiam in ope-
ratione, quid valeant . Sic dicitur Michael qHts vt Deits : quia pro Deo pra-
tiatHS eH cum Dracone : Gabriel Fortitudo D<i : quia vemebat nunciare illu,
qui ad debellandas aereas potejiates humihs apparere dignatus
efl
. Raphacl
mediema Dei : qvtia yideiket , dum Tobi< oculos quafi per of^cium
eurationts
tetigit , cdeitatis eius tenebras terfit . Sic dsemones varijs nominibus vocan-
tur,prout varia funt vitia^de quibus nos tentant,vr docet Magiftcr Sentenr.
ini.disl.6. VndcLucifer, qui interfpirims infernaJesprim.niuni
Iocun\
^cnet
Art.
V
PrudcDtia in vitandii erroriblis
1
'
14^
tenet , fuperbiae ,
quafi omnium pcccatorum capiti
pracefTe dicitur : Mam-
mon auaricia: j
Afmodûs luxuria?
j
Sathan ira^; Beelzebub
g\i\x-y Leuiathan
inuidi;E :
Bcelfegor
accidiae, &c fic de oeteris
.
, Propterei
fatius efl dicendum , fuperfluam eUe huiufraodi
interrogatio-
nem:
quia
Exorcifta, vt cognofcat d(jmonem adefie in obfeffo, n6 pcr illius
nominis
notitiam fibi eft deueniendum in cognitionem prqfentice dsrao-
niacae in corpore ipfius patientisi fed per operationes varias, quae no a caufa
nacurali , neque diuina , feu fupernarurah ; fed a tranfnaturali, feu diabohca
'
**
prouenire dignofcuntur . Ideoque fat efic debct Exorcift.x , cognofcere , in
patienie efle d^monem , eiufque officium , &: operationem elle , illum ten-
tarequoadanimam , &c
^criterdiuexare quoadcorpus. Nam cognitis ah
Exorcifta operationibus , quas di^mon in corpore obfelTi exercere folet >i
pofthabitanominis interrogatione, facillime opportuna pro d^monis ex-;
puUionc remedia mifero obfello adhiberi poITunt
.
.
I.
AT
dicent fortafie antiqui Audlores : Ex nomine agnofci,ad quem no- 264.
minarim dirigenda fint pr^ccpca facienda ab Exorcifta
.
obie{}io cetn.
Sed valde friuola eft huiufmodi ratio ; Nani fufficit vocaic demonem^
munit .
poffidentem nominc con^municumdifFerentiaaliqua fingulaii defumpta
Refellitar .
abeius opciatione , nempc dirigere preceptaad d^monem exiftentemin
tali corpoic,
8c
m eo has, vel illas caufantem vexaCiones , fiuc vnus fic , fiue
plures . Vndeficut eciam cum homines allcrquimuu ndn femper eos voc^
mus proprio nomu-iejCum fcpe illad ignorcmus-,fed nomiqe communi cum
aliqua ditfcrcntia fingulari, vt diccndo : Th homo, qui rides, veni huc : Tu
qui loqHeriSifileKtium impone ori tuo : Tu qui faltas , quiefce : Fds omnes
,
qm y:^tL
eihs iu bac dom > slatim egredimim ex ea : Ica cum dc^monibus idem cfl; oI>
fcruandum
.
Qiiare faciuscricquod Exorcifta nil prorfus curet de nominc-, fed precep-
Jnterreâtie de.
ta dirigac add.umone, vel da^mones exiftenccs in corpore obfefli,vc exeant, namine
obfeffti
nec amplmsnocere prefumac. Nam vellcinterrogarede nomine,nilahud 0;.
pr^ftac, quam diflerre liberacicncnr, magis, magisq;obfeflum miferum tor-
quere : quia, cum hoc non fic neceflariura ad Iiberationcm,d.Tmon non nid
difficulter refpondebit : nec Deus tcnecur virrute fua diuina illum compei-
lere ad fuum explicandum nomcn-,etfi aliqiiando concurrat ob reuerentiam
Sandliffimi fui Nominis
,
quod ab Exorcifta in fuis pra:ceptis interponitur *
. II.
. -rr:
1)
Ericulofi infuper eft huiufmodi interrogatio . Nam cum d.rmon fitpa-
26$.
.
ter mendaci', nec ad aliud collimet, quam homines decipere, &maxi- interrogatio de
iTieExorciftas, nonne poteft aIiquodridicuIum,autobfcenum Exorciftre nomine pericu-
maniteftare nomcn, vc frspiiis expericncia comprobatum eft ; vel hebraicii ,
lofa.^ eR
ipfl
aur grxcum>vcl alceiius idiomatis incogniti,quod in noftro idiomate fonet
'^xorcinA,
'
'
K, ? aliquod
266.
fit
crdinata
,
^ja ParitiDapill.De
Eowirc.vircutibus otmta,
aliqaodrridiculum, aut turpe,immundum,ac prorfus deteftabilej vt fie illud
appofitum exorcifmis
, ac facris verbis admixtum , d^monibus fit occafia
Exorciftam irridendi, fubfannandi,ac paruipendendi ?
An fortafie Exorcifta aduertere poterit> & cognofcere dolum , cum illius
idiomatis fit ignarus ?
Nec obftat illud Marci cap.
f
. de Chrifto interrogante dsmonem dicerrf
do i Ouod
efl
tibi mmen ? Nam fi refponfum dTmonis dicencis :
Efl
mihi
Ad qutdtnter^
nomen legio, confideremus , fauente Deo , intelligemus , hoc fadlum ti^t ad
''!f'*"^ .
noftram inftrudionem
. Nam air Apoftolus Roman. i
f
. OusiCHmque[cri^-
tafunttadnoflram dotirinam
fcripta funt.
Ob id Chriftus dxmonem inter-
rogauit, non vt ignarusj fed primo, ait Glofta fuper prazdida verba : vt
ipfe
confiteretur fuam
peflem . Secundo , vt nos edoccremur, qaod fieut Chrifla
mentitus eft, ( ipfo permittente) nobis attendendum
,
quod
6c nos fiumaliy
tiadecipiet. Nam huiufmodi refponfio de nomine , cum dixit :
Efl
mihi
nomen legio , neque fiiit fecunddm: nomen fuas naturar ; cum fub no.mine na-
turaj omnes vocentur fpiritus : neque fecundum nomen oificij
, quo diuerfi-
mode nominantur, vt fupra diximus-, idcirco veritari non refponditvcum le-
gio fit multitudo fpirituum, quiE in fenonhabet nomen, fed multitudinehi.
Officium enim eft
,
quod quemque proconditione fuce perfonE facerff det
cet, obferuata locoruin, temporum,
&perfbnarum ratione
.
SU'
^
S r 1 O 11 U
An comeniens
fit
întenogare damones : Anfint multiy velpauctr
vnus, vel fjlures
in eodem corpore\.
267- T> Efpondetur , hanc interrogationem efte fallacem ,. ac diuinje omnipo-
Interrogatio dt
X\^
tentis iniuriofam . Videas eius fillaciam . Quomodo poteritfcirc
numero d&mo-
Exorciftain vno corpore eflTe vnum d^monem, vel pluLTS ? An ex locutio-
IT^" ff
'^/"7 "^' Nonne idem da-mon poteft fucceftiue formare plures voces, arque Ai~
^jejjt e
fa^
uerfas,mod6 hauc, modo illam : nunc fibi vnum, nunc fibi aliud imponen-
do nomen ? Et qui vnus eft,nonne poteft fingere fe cde plures^vt fic diutius;
in hifce vanis
, & ridiculis quxftionibus detineatur Exorcifta ,. donec fari^
gatus,ac defefius defiftat ab opere inca^pto? Vnde cognofcet Exorcifta,qu6d
vnus da?mon det locumalteri, & eo recedente alius vocari poffir, a quo per
prJEcepta veritatem extorqueat, vt docenc tam antiqui, quam moderni Au-
<5tores ? An fortafle Exorcifta per prscepta poterit dÊmones inuifibiles vi-,
fibiles reddere , & intueri
, & agnofcere, quifiiam eorum.fit maior , aut mi-
nor? quis fuperior , aut inferior ? quismagis, velminusobediens ? Si dar-
mones eftent oues, aut capras
,
poflet vtique mod6 ab vna , modo ab alteraj
lanam tondere, vel lac mulgere
, & iftas fegregareab illis . At cum dorrrfb*'
nes fint fpiritus immateriales, & inuifibiles, in-hisôporter, Exorcifta parns.
mendaci) di(5tis totum. fe
committat : quo quid abfurdius,?.
Prxte-
Art. V.
Prudentia in crroribas
vitandi^;:
j*
.
I.
PRscerea
huhifmodi incerrogatio,ac pra^xis maxime diuin^ eft iniuriofe
269.
omnipotentiae . Namqua virtute> aut poreftate praetendit Exorcifta,
^''''*
<"""'*'
dxmonem e corpore obfefti expuifare ? An propria virruce, qux finica eft,
/""^''*
^^ '"'
ac liraicata : vel virtute diuina, qiix infinita eft,
&
iilimitata ? Si putac eu
*^l'f%^j)^^f
expeiierc virtute propria
,
puta verbis opprobriofis > fecernat dxmones
( fi
f>oteft
) vnum ab alio
, & nunc iftum , nunc illum reprehendat
, & landem
icetfuerit vlcimus, &infimus omnium d^monum, ad illius congreirunu
fuccumbec
y
cum non fit potcftas fuper terram, quce comparetur ei : ac per-
fe(!le noueric verfipellis dsmon modos
,
quibus valeac cum decrimento
Exorciftx ipfius retundiere obiurgationes . Si vero intendir, d^mones virs
tute diuina propulfare, nobne iniuria Deum afficicvdum neceflarium putat>
fegregacira dxmones efie aggrcdiendos,quafivirrusdiuina,qua miniiter
Eccleiioperacur,nonficfLiiticiensadomaes irifernalcs ditmones vnico
adtu cxpellendos ? Cum enim vircus omnium dnsmonum
,
qui func in acre,
fuper faciem cerr.T , &c lubcer tcrram , fit finica , 3c limicaca , 6c vircus Dei
,
quaexpellendi func, inftnica, & illimitaca , cam faciie Exorcifta in virruce
Sandliilimi Nominis lefu expellec a corpore obfeflb centum millia ditmo-
iiiorum, ac vnum tancum, ii perfecta fic difpoficio cam ex parce Enurgume-
ni, quam Exorcifta; . Vnde Exorcifta pro cerco cencre debec
,
quod in cura-
-do vexacum nulla eft diffcrcncia ex parce Dei, ac pdceftacis ab Ecclefia tra-
diciF, fi dxmones expellendi plurcs finc, vel vnus canciiln : nec Ci vexacio fic
recens, auc diuturna . Vnde non func acccndendi illi Au6torcs , qui dicunc,
quofdam circ da;moncs alijs ad cxpellcndum duriores : quia func ad fufti-
ncnda opprobria, ac vcrba diuina conccmnenda forciores : Nam regulari-
ter non expellunrur dsmones pcr opprobria , aut verba fimplicia, vt verba
funt
j
fed pcL- virtutcm diuinam opeLancem ad praecepca fadta ab Exorcifta.
in nomine Icfu, dxmoncm expellcntem . Quod aucem dasmonum alij alijs
videanrur forciores in refiitendo pivrcepcis Exorcifta;,& obfefiorura alij alijs
ditiicilius Iibsrenrur, non prouenic ex dcfedru diuin.T vircucis , ac pocentis,
vel ecclcfiaftica: potcftatis
;
fed ex defedlu vel miniftri
;
vt late dcmonftratii
eft fupra 7ittm. 20.
&
feqttenttbus : vcl obfe.lb vt infra fuse dcclaratur
mm.
7
10. &feqtintibHs : vcl quia talis liberacio non fuiflet obfellb falutaris
.
.g^r<i^
s r 1 IV,
An licitum
fit
inquirere a d^xmone
cdufam inêffus
,
QVamuis licitum cfic afieuererit Leonardus, Lefi. , Sylucft. , Thyrxus
,
269.
Delrius
, & Sanchcz , dicentes : conferre , eam nofse , vt ea remota
interrogatio de
^^
{
\\ tolli poflit ) minor fir dasmonis in hominem poteftas :
&
( fi fic caufa ingreffut
aliquod peccatum ) vc aitanccs a fimiiibus caucanc ; & eo expiaco , faciliiis
omittenda efl
,
fanecur energumenus . Nihilominus faccmur, facius hanc incerrogacionem
"'' '"j*'"
f^f-
filencio cfse prarcereundam, quim ad praxim reducendam . Nam dxmon
M'*'*'**^*
**-
V ^
tanda.
K 4
ex
Ra/h
diffaf.
270.
Excepto
/tiiqHO
cafn.
371.
lllicttum
eli .
interrogare
da,
martem
de
pcr~
fonn
tvelSan.
t7o
, a
quo
cli
expeHtndfis.
1 52. PatJ.Gap.HI. De Exorc.virtutibiis'6fliAo.
exhac
facillime
locum poteft fumire, aliquem, vcl aliquos
,
qui erunt fatis
ill^f
fama^, ac bona: conditionis, infamandi , eisq; honorem detrahendi
:
Immo
ipfummet Exorciftam nondifficulter in nafsam trahendi , diceinllo
(
vtplurimumconfueuit)
fe ingreflum fuiflein talecorpus,quiaficiuiiis
eft i taliMalefico,vel tali Saga,qua: pofuit figna malefici j,fed abfcodidit eaj
ideo no pofle egredi i rali corporcnifi priiis obfe/Ii ad Sagam, vel ad Male-
ficumconfugiant
, & rogent
> vt ipfe huiufmodi tollat figua

quibus manet
ligatus
: ficq; maleficio affedos, vel obfeflos in eam impellar necefljtatem,
,yt quos certo nouerint, Deo , vniuerfoq; hominum generi infenfos , arque_>
inimicos,ipfisq;(êtiam
priuatim afflidta valetudine)iniurios; eos tamen fup-
pliciter adire> obteftari, atq-, etiam munerari non dubitent , Quod bene ad-
uertit Nicolaus Remigius Ub.^.ditmonoUcap.x. dicens : Hocearedit , -pt
fradombtiSyfuisq; inimicisy ac tortorihns gratiam haheant maleftciati,qu6d (po-
liauerinti non etiam trucidauerint : vt Aialefict ferocior^s , atque ad nocendum
deinceps
confdentiores reddantur
,
quod pro fupplicio pr&mium reportare
fe
vi-
deant
. Vt tandem corporis breuis, incertaq; valetudo ammx (empiterno, atqug
indubitato luatur interitu. Noli ergo,mi bone Exorcifta , noli tamfacilca
diemone inquirere caufam ingreflus , nifi velis ab eo in nallam trahi : Raro
nim Da:mon verum fatetur ,
nifi cognouerit fub fpecie vcritat is aliquid ad
liominum perditionem plantare polle : vtdocet S. Cyprianus tra^.^dc^
'Idolorum vanitatei dicens : Ddmones
falfa
yeris
femper
tnuoluunt .
Si autem Exorcifta fortafle dubitat , dcEmonem ingrefliim fuifle ob alt-
quod peccatum, vtdicunt pr.-ediiSti Audtores, recurrat ad noftras inftrudio-
jies infra pofitas par. 5. & inueniet inter alias> quod Exorciftafemperom-
4ies maleficiatos, & obfeflbs ( fi rationis vfu fint parcicipes ) hortari deber
,
^ddeteftandumexcordeon-uiiafuapeccata; proximas peccati occafioncs
relinquendas-, integre, ac fideliter cuniSba fua fiicinora confitenda ; impoftc-
,i"um vitam in melius commutandanvi Deoq; pie, humiliter;, & ex totis prar^
;Cordiisinferuiendum: hoc modo abfque periculo caufam ingrelFus remo'-
iiebit,
(
(\ forrafle fit peccatum ) & caufa rcmora, remouebitur effedtus
.
< Veruntamen, quia poteft dari aliquis cafus, in quo expediens eft, dxmn-
nem interrogare de caufa ingreflus
( vt egomet itci xn illo cafurelato fupra
mm.S6. &quibufdamaliis) tunc dxmonem non interroget^ nifipaucis
ipfiusoblelli confanguineis, vel parentibus priefentibus : nec verbis da;mQ-
nis credat, nifi vericati rei fint conformia
^r ^ s
T i r.
An licitHmJit., qudirerea Ddimone\ Per quam perjonamy
c^
Per
qucm
Sanûmfifah'
obfeffa
exppllendus
,
{
j,
NOaim
eft omnibus exorcifticae artr addidis, huiufmodi interf^g:^-
tionera,ficuc & alias praxedentes,& fubfequentcscontincri
in Exor-
cifraaL-ijs antiquoru Audorunr, eafq-, Exorciftis in fuis
adiurationibus
adhi-
bendasinculcari aulla ratione fuifultas. Nos taiuen
indubitanteu
aflerinnr..,
illicicaai
I
.o: ArtV
Pruxleotiaiirvitaiidis errofibus^-
15
3
-iUicitani cflcac
pcrniciofam huiufmodi incein-ogationem . Qius enim fanx
mcntis illam
approbet ? Pioh doloi- ! Quoc demon hoc mcdio perdidu
Exorciftas
? Nonne hoc eftjaflumcre iibi d(;moncra in Magiftrumîk Exor-
ciftam. fieri
diaboli difcipulum? An iorcafte Gbriftus modum non tradidic
in
Euangelio, quo da;mones funtexpellendi > vcnccefle fit
>
id^mone qux-
rere dc cali modo ? Nonne per has inccrrogationeSjO bone Exorcifta, face-
lis tc ignorarc auctoricatem, ac poteftatem, quam a Chrifto, & ab Ecclefia
acccpifti ad darmones expcllendos, dum quojris d darmoncper quam perfo-
-nara , ik per quem Sandlum fit cxpellendus ? Quid , Ci refponderit da?mon
,
non pollc cxpelli nifi per talem mulicrcm , quam
vulgus vocac Sagam
^
fcd
ipfe bonam, & fanCtam predicauerit ? An erit adimplendun\ huiufmodi c6-
lilium , & monimentum diabolicum ? .Quid ergo ftultius ,
quam Exorcifta
velle edoceri ab inimico
,
quibus armis ipfe vci debcat ad illum confodien-
vdum ? qu.-ercre a vulpe, quibus laqueiscapi valeat ? Quid gracius da^moni
,
qu.im Exorciftam eius difcrccioni, ac magiftcrio fe tocum commiccere, fcq-,
c.Qrameo imperitum faceri,ac pr^cipue fu.ê poteftatis cxorcifticas ignaium,
.apcrtc denionftrare ? quia fic faeillime io. naffam ab illo trahi poteft
.
Rditio diiiAt
.
IV
\k:ii
IVxca
huiufmodi i|>Jubicatam vericatem inter alia , vnicum exemplum 27 2.
animi gracia refcram corum
,
qui hoc noftro jeuo his interrogationibus comprobatur
a dasmone decepti funt
.
" *
rp/ .v.-.
>>..
r* >

veritas
Qoidam t^relatus ipiedatas fidei mihi enarrauit, quod in adolefcentia fua
Exemplorelato
in quadam Lombardia: Ciurtate (vtriufquc nomina reticeo,quia fic expedit)
*^
Audore .
plurics adfuit , dum quidam Exorcifta quandam adolefcentulani a deitione
obfeflam exorcizabac :
vbi cum pluries d^monem interrogairct : per quam
perfonam , &
per quem San^lum
ejfet exyellendus ,& a quo magis cruciaretur
;
poitrepetitasconiurationcs, poft percmptoriafa(51;a, &:multa additator-
menta ( vt ipfe putabat Exorcilta ) tandcm obftinatus ditmon
, licet coadtc
(
vt fingebat ) fUTus eil vericatem more fuo
y
dixicque magno cum eiulacu
:
Ncminem magis,ac magis fibi aduerfari
,
quam quendam Clcricum adole-
fcencem, qiii vt Dlurimum ccmitabatur Exorciftami ncc per aliam perfona,
aiit San^nrum efll- expellendum, quam per illum ob eius puritatem , ac fim-
plicitatem . Qua de re admonitus Exoicifta, impofterum quoties obfefiam
exofcizabat, toties fccum Clericum duccbat, cui precipiebar, vr Sc ipfe dar-
moni prsEcepta facerct : Vel (Ci quandoq; non aderat ) d^moni minabatur,
fe Clericum illum aduocarurum, nifi a vexatione ceflarctvex qua commina-
tione d^mon magnos emitrcbac clamorcs, oftendens fe ab illo Clcrico ni-
mis afrtigii cui illico exactiiTimam prqftabat obedientiam . Quare Energu-
men.T parentes ClericHm rogarunt,& obfecrarunt vt quotidie adolefcentui-
lam inuiferet : cum demon alteri
,
quam illi obtcmperare nollet , Qui fatis
diligentem,
Sc
afTiduum in ta!i charicatis oflRcio adimplendo fefe exhibensi
quotidie obfeiTam vificabacfolusq; cum fola in cubiculo morabacur. (^Quis
vmquara aliquid malifufpicatusefiet
?) Nihilominus quotidie poftquam
^
1
.
pcr
I
j
4
P
art.I. CapJIl. Dc E^torc.viwutibtig ohiato.
peu pri^cepta dajmonem fibi obedientidimum compredeiat,
& in digito
pe-
dis relegauerat, ab eodem fpiritu tara Clerici
,
quam puelL-E venereis parti-
bus ad luxuriam excitatis, modeftixjac continpntis laxatis habenis,corpus
etiam Obfeinecompriraebar
> &c
cura ea carnaliter commifcebatur . Quod
peccarum per menfes aliquot quotidie perpetrauit, quamuis publice coram
Exorcifta, & Energumens pareruibus, & confangumeis, alijsq-, circunftan-
tibns dafmon clamaret, fe nimis ab illo Clerico cruciari, atque torqueri ,
il-
lumqi vt purum , vt caftum , vt fimplicem , &fandum proclamaret . Qui
Ciericus quibufdam fuis coDdifcipuIis fecreto prjediila enarrans , eos inui-
tauir,
& obfecrauit , vt
& ipfi carnaliter Energumenam cognofcerent ; nec
timerenf,quia ipfe dimonem in paruulo digito pedis relegaflet;ita vt ab eo
in carnali concubitu impediti non fuillent , nec vUum ab illo damnum , ac
nocumentiuti recepiftent. Qui recufantes tale pcrpetrare facinus,rem Encr-
gumenas parentibus patefecerunt . Clericusq,- ille p^nas fuo fceleri debrcas
perfoluerc fuit coa<ius
.
Quxras modo, 6 bone Exorcifta, a dasmone : per qftaTir perfonam y& per
quem Santinm
ftt expelbndm,& d quo magts crudetury quod bene modum,&
viam te edocebit, quibus f.icilius, ac citiiis in naftam cadas^ Sc ad interirum
traharis. I
'"
^F^ s r 1 o vu
An licitMmfit^
qMx,reYe a
d^mone^vt dicat : qMindmfintfut tnimtct
in Cxlo
, &
qMi in Inferno .
HJLC
quajftio diâs partes contiriet : Prima eft , an licitum fit , inter-
roEjarc d?monem, quinam fint
fuiinimici inCAo : Aiccr&iquinam i
;inc uqtisu
Si primam interroeationcm apertis intelleAus oculis confiderare volu-
nis, Sanciis ip.
'""^^, uatim agnofcemus, per hanc mterrogationem maximam iancbis ipus
fis
efl ininrio
infein inimhm. Si enim C[nqii3iS kdxmonei quem San[}^m inimicum habeat
fa,
.
in Calo : fi da;mon rcfponderit : S. Vetrum : quid de ceteris Sancfiis erit iudi-
candum ? an fortaile
,
quod ipfi fint dremonis amici ? nam lex docet
,
quod
inclnfio vniui e(i exclujio atterius . X.
cum prator.
ff.
de iudic. L. Cum maritus.
ff.
de procuratoribus . L. quamuis
.ff.
de pignoribus . L. ait pr&tor. . Sedquod
Papinian.ff.
de minorib. cap. nonne . de prxfumpt.
Si ergo dxmon nominat
tantum, vt inimicum fuura talem Sandtum , videtur a fua inimicitia exclu-
dere alios Sandlo?
Verum quia aliquis polfet obijcere
,
quod illainterrogatio intelligitur
romparariue, ideft quinam SanElusfit magts
fuus
inimicus ,
feu
,
quem San-
Uum maiortodio profiquatftryvzvideim illam regulam iuiis interpretari Au-
guftinus B:irbo{a. de ^xiomatis Jurisvfu frequent. ^xiom. izo.nu.i}.& 14.
aliam adducam rationem
.
^^.
Supponamus, maxiraum omnium diaboli inimicum efie Sandtum Vbal-
tLari^dJat,
^'''" Epifcopum Eugubinum ; vel Sanilura Anronium Abbatera
,
qui de-^
tot
tot dxmonibus
triumpharunt .
Quid fi da;mon poft
longas , ac repctitas
coniurationes ,
in qmbus ,
opoutpt
,
mifer ik infelix
Energumenus multas
fuftineat
torfiones,
dixerit efle Sandlum loannem Baptiftam,
vel S. Paulum
Apoltolutn,.vtrl
S>.Q<jn5ti]iciu?i>aiK SFrancifcujn : vel
aliumexprii-Doribus
Paradifi
Antefignanis ? Si credis, quod ait d.xmon, credisfalfum
; quia (ex
{uppofitione;); immicu& cius eft S. Vbaidusj velS.Antoniiis Abbas . Si non
credisvquod
fit aiiquis illornm.dcEmonis inim^cus , iniuria afficis didos Sa-
dtos, quafi ipfi nou fint diaboli inimici
>
fcd amici : vei quafi ipfi non fint
fufScientcsfuis raeritis a Deo impctrare Obfefto a darmoniaca vexatinnc-^
liberari . Ceflet igitur Exorcifta ab huiufmodi interrogationc : Non cellet
tamen feipfum, & obfeftos commendare Sandtorum interce/Iioni,
8c
maxi-
me.BeatiiTimaj Deiparx, Angelorum, &aliorum Sandlorumj noa quos no-
minauerit diabolus vt inimicos , fed ad quos propria magis inclinauerit de-
notio ;. &c qui fua humihtate , ac fiducia ia Deum demonibus terribiliores
eatirerunt ,nullum vmquamexcludendo
;
fed omnes faltem implicite , ac
gefifiahter in cundis fuis ncceftitatibus implorando
.
Sccunda interrogatiorefellitur infra<ji//. i}.
^
V ^ s r I o V 11.
Att fitlicitUmqtiAYere a d^mone iquibus verbis mdgh crucietur,
REfpondeo
breuiter, hoc cfte illicitum : Primo, quia Exorcifta feipfum
prodit ignorantem . Si enim Chriftus tradidit verba in Euangelio,
quibus d^mones funt expellendi, nempe prc^cipere dxmoni in nomine lefu,
(
vt C-epius diximus, & fuo loco docetur infi:a/?<r.
3.
) cur qua^rit jtdxmone,
vt de hoc certior fiat ? Nonne hac interrogatione fe difcipulum conftituit
diaboli ? Secundo , cum dêmon plenus fit omni dolo
, & aftutia , oftendet
fegrauillimetorquerijdum Exorciftaaliqua facra proferer verba
, quce di-
xtOit non funr ordinata ad dasmones fugandos : cum 'eropioferetverba
ordinata a Chrifto ad dxmones pcllendos , nulla oftendet afHci vexatione,
vt ^\Q reli(5fcis ab Exorcifta vcrbis a Chrifto inftitutis, prxceptis nempe in
nomine ipfius formatis, ipfe diii tale poiTideat corpus . Sic quidam Exorci-
ita anno Domini
1648. Venetijs mihi enarrauitfe,dum exorcizaret quanda
mulierem, quadraginta annis, & ampliiis a d^mone obfwftam pluries obfer-
ualTe, quod daemon magis cruciabatur, dam ipfe recitabat illam antiphona:
O CUuh Dattid&c. quae legitur ad Vefpetas vna ex ferijs ante Natiuitatem
Domini . Ita vt rehdis prieceptis fad:is in nomine lefu, legebat iliam , non
tamen d^monem expellebat . Nimis eftet longum, t^diofumâc ridiculum,
reccnferevarias orationum Ie(5liones,ac repctitiones,in quibus plures boni,
ac fimplices Exorciftx a daemone admpniti infudarunt, vt illum ab obfeffis
corporibus expellcrent : fed incaflum/urdo verba facientes,ac d^mone illos
irridente, & fubfannante
.
275.
Interrogatio de
verbis
,
quibHs
dimon magts
crucietur , Ex-
orcifiam igna-
r mani[eRt
.
Ratio diiiat
.
Probatur exe-
plo ielato ab
AuSioee
.
HVJ^'
iV
^ P^r!. Cap.IIL DeExorc.virtutibus oriiato
.
^
Fo^ S T I VllL
An licitum
fit
quarere a dAmone : qua die ^df^horajit eêjpirus,
Llcet
comirmniter hc interrogatio facienda infiniietur ab Audoribus
qui de arce exorcizandi perrradlant : verunramen mihi videtur Diuing
interrogaitode
Maieftati, & ecclcfiafticÊ poteftati iniuriofa . Optarem,non mediocriter
ti
,
ve
ora
fapientcs, ac prudcntes ptofundius oculis intellfiûalibus attenderent , ac
iniurtofa ei
conliderarct eirores, qui ex tah inteirogatione oriuntur . Dic mihi,quslOjO
DiuinA Maic-
'^*^"^ Exoici{ta,Pote(tas, qua ab Ecclefia accepifti in ordine Exorciftatus ad
nati
.
demones adiuradoS)
&c t corporibus obfcflis expdledos? a quo depedet ? A;
Ratio diiiat .
voUltate diuinajVel a voliitate d(^moniaca ? Si dicas: a voliitate dgmoniacai
te ha^reticu manifeftas : quia,cu Ecclefia fitfponfa Dd, dc
Chriftus fit capuD
eius, omnem poteftatem habec ab ipfo Chrifto ; Si ergo depedet a voliicate
diuina : none ipfius Dei eft,d^monem expelIere,prout lubec ! qucm certe ex
promilTionefadraMaDcic.i^. Signaautemeos-, qtn crediderim , h^cfeqtien--
tnr-iln nomine meo damonia eijcientt etiam primo pr^cepto fad:o ab Exorcifta
h\ nomine Icfu, ipfe ex^pelle^jfi taniExorcifta,qiiam obfeflus coditiones ha-
bucrint requifitas, de quibus inixsipar.^.&fnpra ca^. i. &c
liberatio fit falu-
taris . QuodegometpIuFifsexperieritiacomprobaui in varijs energurae-.
nis, qui eo ipso, quo peifedam habucrunt fiduciam iw Deum pro fua libe-
rationcillicdd^monexijt abeis,
&
perfcvStam confecuti funt fanitatem .
'
Immo ipfemet d.-vmon per vim pra?cepti fibi a me fa(5ti coa(5tus eft fateri
hancveiitatem,ncmpeimmediatequ6dperfona obfefsa habet pcrfedtam
fidem,& credit fine vlla hcTfitatione,etiam ad primum prseceptum dcxmoni
ficiendum ab Exorcifta, fe a dcTmone efse liberandam , indefinenrer Deum
compellere daemonem exire, aC talem derelinquere perfonam ,S^Ci in fide
. ;;. ., .,.
perfcuerar, d.tmonem nullo modo ei noipere pofse . Câm veritatem etiam
alias nonnuUi demones fafli funt Sandto Cypriano priiis raago, poftea San-
&.0, cum illos intetrogafset, cur non potuifsent maleficio afficere SancStam
luftinam: refponderunc : Pro^tereiHsfideminhdifitantem: his enim,qui
fir-
miter credunt, ac confidttnt,fe a Deo protegendosfore, nullo modo >iocere
pojfH-
mtts : vt bene tradit Delrius lib. 6.
Difq.
Magic. c.
i.
q. 5 .feff. 5
.
.
I.
27/
Srror plnrinm
SEd
vis fcire, vnde proueniai, quod fere omnes antiqni Aixftores petunt i
demone, quando velit exire ? Hoc eft in caufa : quia piitant, quod pre-
Exoraffarum
ccpta contta dasmonem formata ab Exorcifta fint ficut pr^ccpta Decalogi,
of7endtiur.
quorum obferuatio pendet a libcro hominis arbitrio diuina gratia adiuto
;
idco ficuc eft in poteftate hominis illa obferuarc, & non obferuare-, ita eft
in potcftate da?monis ( aiunt ifti Audiores
)
precepris Exorciftc-c vel obedire,
vtl obfiftere . Attamen
^ddumficHt Dens horninibns adhibet (iimulos , vt ve-
lint ob^dire, per Prddicatores,
adusrfitates , &huiHfmodi. ; ita etiam
malignis
'
.-
fpiri-
Art.
V.Prudentiainvitaiidiscrroribus.
1J7
fpiritibus adhibeiftimulos
yrgentes ad
fuam
obedientiam
, qui
funi exorcifm/j
quibus d^mones
ita fpiritualiter cruciantur, ficut
homines verberibns coryorali-
bus : Ita docet Hjeionymus Menghus a Viadana m FlagcUo
Dcmonum .
Sed
grauitci- hallucinantur pr jdidi Audbores . Nam in exorcifmis,&: c6-
iurationibus
duo continentur, vc dicitur mfca.num.^
S S'
fcilicet obiurgacio,
&
pr^ceptum . Quoad obiurgationem,verum eft,cam eHe veluti ftimulum,
quo d.tmonis audacia confringitur,
fCi
redto modo fiatj vt habeuir
nu.6s9.)
fed falfum cft
,
quod pr^ceptum maxime expulfiuum (Ci fiac iuxta regulas
infra traditas par.
3.
) fic cantum ficuc Itimulus , ac vcluci prafccpca Deca-
logi : Nam contra ftimulum poceft da.'mon calcicrare , & concra obiurga-
ciones obftinatus perfiftere , fed non concra priccepcum
,
( fi Energumcnus
p2ifed:am habcac fidem, vt ilipra dixi
.) Similicer filfum eft, quod prscep-
tum expulfiuum d;Emonis ab Exorcifta formatum fit ficut prajcepca Deca-
logi homini impofica, qux polfunt ab eo obferuari,
8c
non obferuarii fed eft
ficuci forma Sacramencorum , vel facramencalium
,
qua (Ci fuper debicam
maccriam proferacur
j
, fir Sacramsncum, vel facramcncalcquod fuum pro-
ducic effe(ium. Quando cnim Exorcifta cum debica incencionc format
prjECeptum expulfiuum concra d.rmonem , fi ipfe habeat oninia
requifita
,
&
Energumenus per fidem,&: cofidentiam in Deum perfedte fit difpoficus
,
ac liberacio ei fit falucaris, Deus concurric
, ac viicuce fua dc-emonem inuicii
cxpellit
i
&contra hunc ftimulum diemon calcicrare non poceft , vc lace fu-
pra explicatum eft num. i^.&fequentibus
.
Aduercac hic beneuolus Ledlor, quicquid aftrui quafi. 2. denomine damo-
num quArendo : qudi,H.
3 . de numero : quizfi. 4. de caufa ingreffus :
& quAfl. 8.
de diey &hora egrejfus,
licec videacur refragari his, quas in Ricuali Romano
prEfcribuncurinihiIominusfiaccenciusconfiderecur,ac
macuriusiuxca fe-
qucncem diftin(5lionem difcuciacur, nulla concrariecas adinueniecur
.
Dicendum ergo , deegrefiû d.Tmonisexcorpore obfefli pofic loqui du-
plicicer . Vno modo de eo
, qui prouenic ex induftria humana
,
quacenus
homo deftruic figna maleficij, quibus deftrutlis d.Tmon quandoque volun-
tarie egreditur, vc oftendac Saga;,auc Malefico,qui figna illa pofuic, fe nulla
moleftia afficerc obfefium , auc maleficiacum , nifi quandiu figna maleficij
permuienc*, vc (ic credanc , fignaillaaliquam vim habere hominesdiue-
xandi . Alio modo eft loqui de egreifii dafmon.is, qul fic per poceftatera ec-
clefiafticam diuina vircutc illum ad egrediendum compellence
.
Primo modo non videcnr illicicum, incerrogare daemonem de nomine, vt
homo fciac, ad quem dirigac fcrmonem : denumero,vc cognofcacan eciam
plura figna repofuerint : de caufa ingrcfius, vc incelligac, cuius gencris fic il-
lud maicficium, an fitpcrpetuum, vel cemporale lac dedie,&: hora, qua fit
egrefTiirus
s
quia tahs egrclfus dep-^ndec a voluncate d.rmonis ex padto inito
cum M ilefico , Ec hoc modo (vc pucoj loquicur Ricualc Romanum . Nam
Sandla Romnna Ecclefia
,
quo; in firmanrium macer eft pia , ac clemens, fce-
pius conniuore 'itlccur fuarum filiorum neCeilicacibus , eos hortando non_,
cantiim ad diuin 1 confugr-rc fubfidiaj Ctd eCiam humana adhibere remedia
:
ficut etiam iiibet perquircrc maleficij figna,eaq-, comburcrei quod remediii
'
vtique
Prddicius error
refelUtur .
Ds-mon poieff
calcitrare cir*
ca
obittrgatio.-
nes
i fed
noru
contra
pncep'
tum
.
ômodo
.
ljuarido .
278.
279-
llhcitum eB
,
gu&rere a cIa-
moie , in quo
lo
fit
egrejjH-
THS
Compôbatur
exemph relato
ab Auiiore
.
1 5 8 Par.I.Cap.III.
DeExorc.virtutibu s ornato.
vrique humanum eft cenfendum . At loquendo de dsmonis egreflu,
qui fit
per poteftatem ecclefiafticam , dico , huiufmodi interrogationes
efle relin-
quendas ijs de caufis, de quibus fupra,
Veruntamen fi prxdidta mea dotStrina aliquo modoliis
,
quaf in Rituali
Romano continentur , aduerfetur, ea,ficut &omnia
,
qux in hoc opere tra-
duntur, iudicio,
& corredtioni San(âe Romanse ccieiije Catholicas
fubic-
6ta funto.
^r.y 5 T 1 JX.
Jin licitum
fit
qudirere a dtzmone
,
in quo loco
fit
egreffitYus ,
HA
C qu<Teftio.breuiter refoluitur, ficut antecedens, îcendo,il]icitum
ellc, quitrere a dxmone deloco,in quo fit egrelTurus . Ratio eftj quia
in hoc oftenditxorcifta, fe credere, quod poteftas d^moncs expellendi de-
pendeat a loco : quod impium eft aflerere
j
nonenim a loco
j fed a Deo de-
pender. Sedfupponanuis, quodlicettalispoteftasnondependeat aloco;
attamenvnuslocusmagis quamaliuspoflitExorciftam, vel obfefTum
ad
maiorem excitaredeuorionem,aC'Confidentiam in Deum eliciendam,qu6d
per merita, puta vel BeatiflimjE Virginis, vel San<3:ialicuius
,
quem populi
venerantur , ac colunt in tali loco , obfeflus fanitatem optatam fit confecu-
tuiusj Veruntaraen fi quandoque talis locus fit eHgendus,non inquirendu<Ti
eft 4 da^mone, vt ipfe eligat ; fed ab ipfomet Exorcifta eft deputandus : nam
hoc inquircre a dgmone^ nilaliud eft, quameiuslaqueiscapiendum
fej
exponere,
Vis intermultasdcceptione?aduerfusExorciftas inftrudtas vnicam
tibi
refcram ? Qaidam Exorcifta vir vtique bonitate prigditushocnoftroûo
aliquandju quandam exorcizauitmulierculam obfeftam: cum autem d^-
moni pluries pr(^cepiflet ,vthoram , diem, & locum fui exitus patefaceret ,
dvmon
{
acfi coad:us ellet ) dixit : po/? menfem,
tnli die , hora meridiana
, iru
tali Ecclefia
. Qua die, cum multirudo ppuli conueniiret,d(^mon poft mul-
tos rumorcs, ftrepitus,6<: vlulatus tandem cachinnans Exorciftam irridebar,
& fubfannabat, omnesq-,eius defedus Raturales,ac morales publice ei obij-
ciebat
,
qui omnia patienter fuftinebat . Iteru Exorcifta ei pnrcipiebat
, &
peremptoria faciebat, vt de die, liora,&: loco fui exitus veritatem fateretur,
qui d^mon iterum tempus prorogabat , iurando
,
quod pofl tot dies
, & in_
tali loco eflet egreflurus. Quodpluriespromifit, &
advaria loca duxit
Exorciftami fed femper more fuo promi/Iis ftabat, Exorciftam irridendo,&
fubfannando . Tandem magno eiulatu dixit , fe amplius non pofie fuum
eximm prorogare , non tamen pofTe exire , nifi Exorcifta vna cum Energu-
raena, & Virginum comitaiu Brixiam pcteret
,
quÊ bi Vico , vbi morabatur
Exorcifta, viginti circiter milliariadiftat^&pcr viam Litanias Beatiflims
Vnginis decantarcnt. Quod fi \\xc obfemaflent , fe tandem egreflurum
( licet inuirum
)
ante imaginemSandtae Mmx Gratiarum , cuius facellum
pluribus donarijs ditatum
> ac fere innumeris tabellis fufpenfis coopertum
in
.
Art.V'
Pû^lci^tiaiiiirroribusvitandis.
159
ih ea vrbe cxiftit
. Bonus Exorcifta ( his audiris ) fic opcime a dn^mone in-
ftrudiis (iam
omnibus
neccirarijs paratis)aggrcflus eft iter vna cum mulierc
illa obfefta,
ac
nonnullis adolefcentulis ex vili plebecula (omnibus fe virgi-
nes
pr^dicaiuibus;) quas, (ne t(gdioafficerentur in via )
comitabantui- earum
amatoces,quiomnes.cantabant5& in itinere collaudabant B. Vuginem iux-
ta diaboli mandata.. Cum autem ftatutadie)&: hora ante imaginem B.Vir-
ginis aftitiffent , dxmon poft mulros clamores , & euilatus pec os Obfefta:
emiftbs:, quibus.afterebat, fe valde cruciari, ac torqueri ,
tandem multis ca-
chinnis irridere, ac fubfannare cepit Exorciflam, eo quod tam facile credi-
diftet, multisq-, ac varijs eum lafcefliuit iniurijs.ac contumelijs . Quare bo-
nus ille Exorcifta.confufione^ &c
ignominia plenus domum regreflus impo-
fterum munus exorcifticum exercere recufauic . Credemodo diabolo, & t&
ignominia alficiet, ac confufuni relinquet ..
^F\^
S T 1 O X.
An Ikititm
fit
,
qUArere a dxmone
,
fi
aliquo paô
,
vel
maleficio'
fitt
alligatus . Et quomodo huiufmodi maleficium pofjit deftrui
Slgnamaieficij
qusrere, & inuentadefttuere , licitumefle ftipradiximus 2%<y.
num. I
z
f. Attamen di^monem interrogare, vt ipfe annuat locum , vbi
Dtmon non po.
funt talia figna-,ac modimi, quo huiufmodi maleficium fit deftruendum , vt
'^^ <** homme
illicitum
reprobamus ..
alligari
fignis
,
Primaparsprobatur. E>^mon non poteft naturaliter, autviolenterab
Ratio tiifijtt
.
homine rebus, feufignisnaturaJibus, veiartificialibusalligari : quia omnes.
rescorporea: fublunarcsnaturahter angehcisfpiritibus fubijciuntur , vt do-
eet Auguftinus lib.
y.
deTrinit.cap.
4.
in hazc verba : Mali ^ngeli prt&po-
nHnturpotefiate rebusvi/ibilibHS, &illis vtunturpriuato iure aliquando . Quod..
priuatumiusnoneftaliud, quam poteftas natun-e fecundum Alexandrum
Alenfem par. 1.
quAfi.
iii..mem.TL. ar. r. Si ergod^monalligarinon poteft
Cgnis, vel maleficijs, ad quid qu^rere, vtdicar, an firalligatus ? nonnc h^c.
eft mera fatuitas? Std fortafle quisdicet : ficut in maleficijs.figna ponuntur,
quibus pofitis.d^mon malum , ac maleficium operatur
j
ita maleficium de-
firui ncquit, nifi deftruatur fignum, quod f^pius inueniri non poteftjnifi d^-
mon illud indicet . Refpondemus
,
quod credanthoc, ( vc lubec ) Sagse , ac
Malefici, qui iam fuura corpus, &animam da^moni crediderunt , quia nos
,
qui catholice fentimus , hanc fatuitatem totocaelo deteftamur
\ 6c indubi-
tanteraflerimus , fine fignorum maleficorum inquifitione , inuentione , ac
dcftrucftioneidaemones pofTe expelli, ac maleficiadeftrui per remedia fpiri-
tualia, vtpradtice tota tertia parte demonftratur . Illa enim alligatio daj-
monis.iilis fignis non cft naturahs , neccoada, feu violenta , fed libera,
&
v.oluntaria . Cogatur igiturdasmon ab Exorcifta per pra^cepta illi fada in
nomine lefu
, vtceflet nDmininocere
, & nibil nocumenti poterunt afferre
illafigna.
Hinccautefunt legendi illi Auôres tamprifci,, quamneoterici, qui
aiunr,,
itj
o
Par.I.Cap.III.
Dc Exorcvirtutibus
brnato
.
aiuncnon pode maleficium deftrui fine deftrucaione figni; fed ftante male-
^^y
e J-
^^^ materiali in loco
,
vbi pofitum hierat,
durare maleficium formale : &:
fHnTAuf-tor/s
^ddit quidam Neotericus
;
hac decaufaSaHlis diuexatio iterabatur ,
&
per-
mntftii.actno.
fi^^^^bat .
At horum Audorum pofitio ita
falfa eft, ficut falfum cft,
derm talia
(tf-
da-monem fubijci naturaliter
,
aut coade illis
fignis raaterialibus . Non .n.
ferentes.
fubijcitur naturaliter
;
quia cundn; res fenfibiles fublunares fubiedls funt
Et q/tare . dcemonibus
,
vt didum eft numero
pr&cedenti
;
non ergo podunt detinere-
dcTmones
.
Neq-, coade fubijcitur
: quia da^mon ipfe eft,qui prscipit Saga?,
nut Malefico, ac doccr^ralia figna ponerc; ergo doceret ponere contra feip-
fum, quod afieiere eft lidiculum
.
;
QiiodautemSauIisvexatioiteraretur,n6proueniebatexeo,qu6dfignu,
vexatio Siu.ts
^^^^ nialcficium materiale non eilet defttudum : quia dxmon non pofiide-
bar Saulcm per maleficium , fed ex Dei permiflione
, vel iuiTione propter
ipfius peccata , ob qu;^ recelTerat ab eo Spiritus Domini , &c ideo exagitare
cum cccpit fpiritus ncquam a Domino,vt habetur i. Rcgum. c. i^. Id tefta-
tui- Abulenfis qu.Tft.3 ^.in diiSlum
c^L^ntiSfiritus
ifte
Domi?ii,'mquk,erat De-
mon, &datns eil in penam Sauli , vt vexaret eum
, ficut faciunt dnemones izu
^rrepticip ,
Iterabatur autem vexatio
;
quia iterabarur caufa primaria vexa-
tionis, nempe peccata, maxime malitia, & inuidia,ob quam conabatur Da-
uidcm e medio tollercj ideoqj merebatm" iterum magis , ac magis a dsmo-
ne torqueri
.
.
I.
282. A Lrera pars probatur. Nam praecipere dxmoni , vt dicac
,
quomodo
yj/iciru/n eff
_/j^
miiefictLim polTit deftrui , eft bsneficium a dcemone requirere
j
Hoc
perere adimo-
aucem cft illicicum : vt docent D. Thom. 1. 1.
q.
po.
art. z. 8c ibi Caietan.
nemodum, ûo
^^ ^ q Anton. i.par. tit. 10.
c 8. Sylueft. verb. adturatio,q. 7. & ibi Ange-
fftuZur^
^"^
^^'
'"
^
"^*
'^'^^'^"^
^^- ^- ^^^^^ ^^^' ^-
^^î^' 3- 5-
^^- 2-
Suarez to.
1.
de
Relig. ib. 4. dc yidiuratione. c 1. num. 8. &p. Leonard. Lefs. lib. i> de
lufl.
c. î. dkb. 1
3.
nth 70. & yi. &c latiilime probans ex multis fcriptutis j San-
dorum teftimonijs, & rarionibus , foluensq; contrarias,
5c
dicens , ede d<i^
fide . Valentia 1. z. difput.
6.
q.
S.punH. 1.
quxft.
i.
Ratio vero, cur non imperatiue liceat,eft : quia Chriftus non reliquic po-
reftatcm Ecclcfi.-e aduerfus da^mones, nifi ad eos arcendos , vel repellendos
ranquam hoftes, ne nobis noceant . Quod eft ab eorum focietace recedcre
:
vt docentSanchez tom. i.inpracepta Decalogt lib.i.cap. 41. nnm. ip.
Ec
Fcrdinandus de Caftro Palao de jidiuratione Difput. 4. punfL 4.
num. 8. Ac
veile petere a dnemone, vt dicat, quomodo maleficium poffit deftrui.,idem
eft, quod ei prrccipere, vt nos doceat m.odum, quo deftrui pofiit maleficiu ;
fic eft vti eius minifterio, & obfequio
,
quod
pertinet ad quoddam pa<itum
,
& focierarem cum ipfo, faltem implicitam
.
Of^JE-
ArcV.
Prudcntiainerroribus vitandi:^;' i^ i
,^F^ s r 1 o XI.
An Ucitumftt ,
qudrere a dxmone, vt dicdt : quisfit eorum^rinctfs
in illo corpor(L^ .
H-^C
quceftio remanet foluta ex diclis fupra
qiiAJi. 3.
hnins articuli
,
Sc
infra <2w<c/?.
1
3. ad quas leraicto Lcdorem .
^r^sTioxih
An iicitumfit
,
qudrere a d^mone, vt dicat
,
an talisperfona
,
quam pofftdet
, fit
vere vexata^*
,
/"^ Vam fic ridiculum hoc quae(icum,& tocaliter fibi concrarium, audias.
284.
V^
Volunt ifti Audtorcs
,
quod Exorcifta interrogcc dirmonem exiftcnce
Ridkulum efl
^^^^
in corporc Energumeni
, 8c illum cogac ad vericacem ficendam quArere a da..
per os ObfelTi , diccndo : Si talts perfona ftt
vere obfejja > nerê ?
Quis noii
morte,vt dicat
irrideat huiufmodi nugas indignas prorfus,qune ab ore Mmiftri Ecclelialtici

'" perfona ob-
cnuncienrur
! Si tu vis, vc d.-vmon per os ObfeHi loquatur, nonne fupponis,
^'Z^'*^-^'
^"^
iamd.Tmonem vere, acrealicercalemperfonam poiTidere? Cur igicuc vis
"^rj/'*'''^^*'
quirere, vc ipfe dicar, an fic vere vexaca ? Qu.id,fi da^mon refponderic>qu6d
nonj fed luimore melancholico elfe atfe<ftam : quia ( cum fic adolefcencula
)
maritum habet fcnem : vel dixenc , humoribus macricahbus efle perturba-
tam . An forcafie his verbis eric credendum ? Facile hoc crederencj qui ne-
ganc maleficia,obfelliiones,ac poftelTiones dccmonum reales} quia hi,vc plu-
rimum, negant eciam efie d^mones
, & Infemum , Sc Paradifum . Ac cum
fupponamus, da^monemloqui peros Obfellae, confequencer fupponimus,
da;monem efte in rai corpore cx dicTis,&: probacis fupra 'fium.
99'
Qui crgo
audirec d.tmonem loquencem pcr os Obfeflne , & crederec ei dicenci , Ob-
feflam non efie Obfcllanv, {^di humore melancholico, auc macricali affedTa
;
pocius fcucica dignus cnTct
,
quam munus exorcifticum cxercere . Quis non
aperte agnofcar , huiufmodi interrogaric nes ad aliud non proficere
,
quani
ad ignarum Exorciftam confundendu
, ik
confufione refertum ad vltimum
exitium perducendum ?
^F^
S r 1 XllU
An licitum
fit
Exorci/^,eyprcipere JDctmonifnpcrioris ordinis^ver.gr,
Lucifero ,
vt dxmones
fibi
inobedientes excruciet in
Inf
rno .
Item fpiritui principali in corfore
obfejfo,
quodfecum
îufef âuSIo
educat totamfocietatem
fuam^
. mdocem. itd.
te
paffe
ddmoni
r "T OC licicumeftefuftinencSyluefter Prieras tra^. fro
Exorcifiaru?n->
fupenorttmpe-
~X.
infiruS:ione, Zacharias Vicecomes in Comvend. artis Exorcifi.
doElr.i.
''"'''^' triferto^
L Hiero-
resexpelUt.
"Kffellituf. nh
AnSipre ..
Ratiene-
fump
monum.
t&z PartJ.Cap.III. Dc Exorcvmutibus orAato.
}r{'icionym\xsMm^\iS inCamyend. artis ExorciH. Ub. i.cap.^.
&Fufic^
dsmonum cap. 6. &
alij
.
. At.quiahorum.opinio nulla probabili ratione fulcitur, dico, iliicitS e^ ,
ac fuperftitibfum
,
prxcipere dimoni fupcrion fiue exiftenti extia corpus
>
fiue exiftenti intracorpus,vt cxteros inferiores fpiritus expellat . Hoc aper-
te.conftatflue confideremus huiufmodi prcccepta refpe<Slu dxmoniamiad
quos diriguntur : fiue. refpedtu poteftatis
,. quam acccpit Exorcifta ab Ec-
clefia djemones expellendi
.
Si confiderenturrefpe6ludmonnm, quis non videat illa prorfus a da:-
- - monibusparuipendi? Nametfini darmonibus fitaliquapraÎatic&fuper-
ta a parte. </<,
^^^ inftindu, vnus.alteri aueat dominari; ( vt dicmt diAi Audoces,&
coce-
dunt omnes Theologi .
|
HiEC tamen prslatio
, ik
auidiras dominandi
non
eft in ordine ad bonura, &: vtilitatem hominis, qualis efTet.fi fuperiores ex-
pellerentinferiores; fedin ordine tantiim ad hominis perditionem . Immo
licet diemones non fe diligant mutuo, {ed potius oderinf, magis tamen oJic
quilibet d^mon homines, quam alios dêmones : vt erudite probat Abulen-
iis. qttdifl.
6i. incap. i^. MatthAi. verf. DicendHmigitur .
Qupmodo ergo poterit.Exorcifta expellere dcemones inferiores median-
tfi
minifterio fuperiorum ? Anfortafie Exorcifta maiorem poteftatemha-
bet prjEcipiendi. dasmonibus, fuperioribus
,
quam inferioribus? Quis hoc
afteret ? Si non poteft compellere dxmones inferiores, vt fibi obediant,
8c
exeant e corpore obfe/Ti
,
quomodo poteritLucifexum euocarc ex orco , vt
veniat , &expellat illos dimones , hc
eos.excruciet in inferno
? Vel com-
pellere. d^monem fuperiorem in illo corpore , vc infeiiotes fpiritus inobe-
dicntes.expellat
? An fortafle dannoncs fuperiores func melioris conditio-
nis, &
inferiores-funt peiores
,
perueifiores,, & in malo obftinatioies?
Scd
hoc efl falfiffimiun : quiad<Emonesfuperiorescum fintnatura perfediores,-
funt
etiam.fapientia. excellentiores
,
potcntia ftienuuioies , & malitia ini-
quiores
, ideoq;,CE.teris inferioribus peLueifiores , ac in malo obftinatiores
,
fapientia eninijac potentia vtuntur, non ab bonumj fed duntaxat ad malum
operandum.. Quomodo ergo fuperiores obcdienc ExorciftiE, dum illos
prijfumit vel ex.inferno euocare ; vel ( fi funt in corpore ) eoscoi"npeIlere,vc
fecum trahant fuam focietatem , fi in iftis maior, inobedientioe adeft ratio ?.
ISbnne hoc aperte.rationiren:x.repugnat ?.
$.
t.
EStoquod
quadoquedsmones fuperiores ad prarcepta Magoru , ac Ma-
, leficorii e corporibus obfedis expellant di:mones inferiores: fi faciunt
hoc, non alio fine faciunt,quarrtyt maleficium minus maiori foluant male-
ficio,maleficium transferendo ab vna in aliam perfonamYv.t ficiunrMagi,
& Malefici
) & ab bomine malefico transferenteadorationes , oblaciones
,
proftrationes , c.Tteraq-, obfequia fibi exhibita recipiant . Nullo tamen pa-
(5to vnus daemon alteri prasefie cupit ,.necynus fuper alterumprincipatum
affedat, vt homini prodefre queac j.fed.dunta-xat vt malefaciat , ei damnum
inferat.
286.
Non officit,d&-
mines hoc prA-
iiare
iuffos
et.
Magis .
. oAiuV*
Pm(fcmia inVitaticlfa
cnroiibus.)
i ir
j
itiferat in anima
, vel in corporc
, &
candera ad exitium
perducat
j
vt doccf
Toftatus loco
citato
.
Conftiruat
ergo Exorcifta iuxta monita di<ilorum AudboruiTK d-cmonem 2S7.
principem
fuper alios, ac praecipiat daeraoni principi conilituto , vt fuo vta-f
fraxiT defcri-
cuf iure, cajteros inferiores e corpore obfelfi> expell^ndo, magna promittet;
^*'*"'
fed^Hulti feruabit: nondum tempusadefle taliseiedtionis,fedopportuno te-
pore omnia executurum, alfeuerabit: prius oportere,talem herbam quaere-
re,vc eius fuffitu rebelles rorqueantur fpiritus : talem lapideminiieftigare>
/ ^^
/iîix
vt ad collum appenfum deferat
,
qui non pocerit inueniri nifi cum maxmia concurrutmul.
difficultate : Maleficum compellere, vt figna maleficijdeftruat : toc Eccle- ta. fHperflitiO'
fias vificare: totcattdelasofferre: aduerfus orientcm brachijs excenfis tot
"^^
vicibus orare : toc nomina incognita Angelorum proferre : cacumina mon-
trum fcandere, vbi fit ^dicula Deipare Maric-e dicata : aliaq; id generis,qu<.e
aliquam admixtam habent fupeiftitionem,adimplere iubebit . Quinimmo
quandoque vrius & idem fpiritus fe plures eflTejfinget : ac modo Iucifen,ma-
do alterius principis;, nuncofficiarijfubalcerni , nuncfubdiri vicesgerec>
hisq; alijsq; humfmodicechnis incautum decipiecxorciftam-,ipfumq,-non-
nifi irrifionibus, contumelijs, conuicijs, & ignominia atfecflum relinquecyvc
experiencia farpius comprobarunt nimio fuo maIo,& dedccorepIuresExor-
ciftic huiufmodi Audorum quafdam fupeifluas
, &c illicicasfequcnces cra-
litiones : cum genium diaboli non fic C(jceris d^mombusprêfle , eofque
eoercerein homiiiis vcilicacem,& folacium; fed cantum ineius ruinam,per-
Aiiciem, ac damnacionera.
5.
11.
#
SI
vero confiderenrur pr^cepta in ordine ad poteftatem, quamExorcifta 288.
iDeo, &abEcclefiaaccepit in OfdineExorciftatus ad d^mones ex-
âtione fump-
pellendos, ilUcicum eft prccipere d^moni exiftenti fiue in inferno,fiue alibi
^* ^ poteflatcj
extracorpus obfefli, vt inferioresdjn-nones expellat. Ratioeft: quia hoc
^xorciRA.
cft petere bsnefijium a djMiione , ad quod pr^ftandum cogi non poreft pra:-
ceptis : Non enim Exorcift.-edaca eft poceftas a Chrifto,cogendi di^moncm
fuperiorem , vt inferiorem expellar
\
fed foliim data eft poceftas expellendi
d(j'mones,qui incorporibuscxciccrint . Ergo petere iliam expulfionema
daemone fuperiori (etiamfi fiat prxcipiendo ) eft velleabeobeneficium
habere : ac proinds eft iUicitum : Ira etiam tenet Ferdinandus a Caftro Pa-
lao de Asimreitione difpnt.
^.pun^.
4.
nnm.
9.
Si autcm djsmon fuperior, cui prxdpis alios expellere,fit in corpore ob-
^go.
fefli vna cii alijs d.tmonibus inferioribus^qua-ro a tc,6 bone Exorcifta : qua
sig tHuimu
virtute,putas,qu6d ille d^mon fupcrior fic inferiores expulfurus ? an diuina,
virtute
fit
ex~
vel dx-moniaca ? Non diuina : quia Deus noji promific Ecclefiaejnec decuic, pulfurus
.
"fe velle vircuccm fuam da?mouibus communicare ad demones expellendos,
ôd non con-
cum poriiis conueniens fuiflec, hoc pec Angelos Beatos adimplere; quod ca-
"ditur
:
min non fecic , fcd quando Ecclefi.-e communicauic poteftatem d;rmones
expcllendi
j
id fc Faiûrum promifit , nort per damionum minifterium
;
fed
L 2 per
X 64
Par.t CapJII. DeExorc.virtutilMis6mko
.
pci Ecclefis idoneos rainiftios
^
vel qaofcumque fideles perfedle
credentes
in.
nomine fiio ; a quo ftatu
:,
ac condirione dcemones penitus funt
extorres
.
29d
Si tandem dmon fuperior eos fua virtute naturali expellat.-vel hoc
facic
siue naturaH
inuitus, & coacflus a Deo ; velvoluntarius. Nonmuitus: quia etfi
Dus
JuAvtrtute,
quandoque vcatur minifterio d^monum adaliquodopus
peragendmn
viij
iuod efi illici
niinifterijs tamen ecclefiafticis non vcitur minifterio ddemoniaiCo ; nec coq-
^""^
'
uenit illos cogere ad aliquid operandum in hominis obfequium,
tx, vtilica-
tem, cum hoc poHit vel per feipfum , vel per Angelos bonos : ( nifi aliqtian-
do ob aliquam fpecialem fandfcitatera alieuius hominis , vel lingulaiem
ra-
tionemj qiix in continuis n>inifterijs ecclefiafticis non pr^furaitur
. ) Ergo fi
fupeiiores dxmones aliquando obediunt Exorcifts inferiores expellendo
>
hoc faciunt voluntarie, vt Exorciftas incautos dccipiant ,. cum pi-^ceptisdi-r
uinis,acSandilIimo Dti nomine abutuntucvirtutem diuinani.fuopte Mar-t
ce ad diabolicam applicantes
, & feipfos falteni implicite d^n^ni
quod^ra-
niodo mancipantes , dum a dêmone beneficium poftulant ConfequenteE
arguuntâdiuraciones EccIefiÊ-infufficientes efte ad d^mones infeiioresex-
pcUendos, duixipro eorum expulfioue confugiuncad d^^popes fuperiqces.t
Erô nulla ratione hoclicere poteft
.
ilH/ :;;-ip. ,r';.:.;i;o; ...;*f!.ii
Lieiia tantum
Neque obftat, hanc peticionem , feu prcêptnracondueere expulfibnfj
vB
funt ExorctffA,
[^^^ inferas tibi liceue : quia fol umea, (\ux expul fioia i conducun
t;
ex pote-
quAex poteHa.
^^^^ ^ Chrifto accepta, iicica cibi func ; non ea
,
qu.-^ ex voluutatc
dimonis
^cma extuWo'
conducunc, qualis eft Iijec pecitio, vel pr$Geptum:quia (vc fupra îxi) Chri-
m dAmonuml>
^^^ "" ^^^^^ poteftatem dasmones expellendi pe^ alips
dasmonesjergo
nec
unducunt,
Exorcifta poceftacemhabec prrecipiendi r Et ica tcnec Sotus lih. 8. de
lufti-
'
tia.yqf^fi- 5' <w. i. Sanrez tom. i.da Religione. lib. x. de Suyerfi. cap. 1
8..8v.
Leflius lib. 1. cap.
44.
dkb. 6. nu. ^6.
Sanchez lib.
i.fum^ c. 4Z. nu. zi.
Sc Fer-
dinan. 3 Caftro Palao lococit.
'
*
"f
->0r
Pocescamen,dboneExorcifta,prxcipcre da?raoni faperiori,'
vrperfe<ê
"
exeatcumomnibus fatellitibusfuis: quiaruncnon foIiVmipfi,fcdomnibu9
eius fatellitibiis e.xpulfionem prxcipis
. At fi fuperiori-da?moni
prcipias,vt.
exeat e corpore , & exeundo pellat fecum quemcumque dêmonem in^rio-
rem ibidem exiftentêm , videtur non licere : quia iilo modo pecendi con-
uinceris , ce non expellere d<rraones inferiores^ fed dxmoncm
fuperiorem'
illos ad cui petitionem expeUsre
,
teque indigere auxilio dccraonis ad illos
expellendos . Eaq; de caufa Sotu^, Suarez, Leffius, Sanchez, ac reliqui Do-
Aores abfolute affirraanc , non licerc pra:cipere darnioni fuperiori , vt infe-
riorerapellat. Pra:cerquam quod tale prajceptum fuperfluum eft . Nam ft
virtus adiurationis efficax fuit ad pellendum fuperiorera dnsmonera, a for-
tiori inferiorem pellere poceric . NuIIa ergo nece/Bcas eft
,
petendLa fupe-
rioiri, vt infetiorera pellac
.
Sl
r .^ s T 1
xir,
ini?wrn
/?
^^.fi^
iicitum ExorciB^
,
d^monem in locis
deftrtis
dlligare ,.
velled&minem
1
"\
lco abfolute
,
hoc e(Ie iUicicuni . Rarioeft: quia poteftasExorciftiE?
in defertis
alli- U
fiue- j:a,tiOi3fi Qrdiuis Exorciftaius, iwx^ per Edemiil Noraine lefu , cft
g(tre . canriuu
CoiJlat ex *r-
293'
mhil cbfiat
obidîo de Afm
mtidAO alligato
ab Angelo Ra
phaele in defer-^
Art.
V.
Prudentia in erroribus
vltandis . i d
$
tantum ad dsmones
eijciendos, &
non ad terminum
, feu locum eiedlionis
affignandum:
vt
conftat cx verbis Euangelij Marci i6.
In nomine meoddr
monia eijcient
: Ita tcnet etiam Caftro Palao loco citato num. 1 1. Nec Deus
promifit
concurrere , nifi ad ciedionem
,
non ad alligationem in defertis
locis,aut
alibi . Conftat etiam ex poteftate, quam Chriftus tradidit fuis Di-
fcipulis
dxmones eijcicndi Matthsi lo. Marci
5. &: Lucx p.vbi lic habetur:
Conuocatis duodecim Difcipulis fuisy dedtt illis potejiatem fpirituum immundo-
rumy
vt eifcerent tos . voi Toftatus
qu&ft.
1 6.
fuper
cay. i o. Afatthait ait, Po-
tefias
eorum
fe
extendebM folum ad eijcendos eos e corporibusAdeH abhomi-
nibus,& rebus ad homines fpedlantibus . Nihil cnim aliud facere poterant.
Idem dicendum de ijs, qui dêmones aliigant in paruo digito pedis
.
At dicent aliqui , Afmodc-eum , a quo Sara filia Raguelis
, & vxor Tobiit
iunioris obfefla erat , fuifle alligatum in deferto fuperioris ^gypti per ali-
quod temporis fpatium . Sed de hoc fane non eft mirandum,cum vnus An-
gelus fiue bonus , fiue malus ( fi alio fuperior fit virtute ) illum aliigare
,
ideft detinere poflit in aliquo loco fua virtute naturali ; vt docet Delr.
Difq.
Masic.
lib. X. quafl. ô.feU.
1. Si vero fit Angelus fuidlus , etiamfi fit in-
fcrior dxnione virtutc naturali , nihilominus per gratiam a Deo acceptara
'" *
(
quamuis fit minimus Angelus Paradifi
) fuperior eft omnibus dxmonibus;
ideo virtute diuina,ac fupernaturali poteft alligare quemctmque da?monem
cuiufcumque
ordinis fit ,
ac conditienis
. Exorcifta autem nullam habet
facultatem-, non naturalem ,cum longe fit inferiorquocumque
djcmone,
cui nulla poteftas fuper terram comparari valet . Non fupernaturalem , ac
diuinam : quia non conftat per fcriptutam facram, Dcum promififle , fe ad
huiufmodi
pnrcepta fad:a ab Exorcifta virtute fua diuina prÊfto adfuiurum
ad
daemones alligandos, vbicumque placuerit Exorcifts
.
Quod vero a Sandlis Viris aliquando d^mones fuerint alligati : vt docet
Toftatus quinfi. 1
3
z. in cap. 8. Matth&i : & ex eo Sanchcz, Thyreus, &: al
ij
reccntiores ,
quando hoc fadum fit
, & quomodo, hoc non dicunt, nifi de^
Raphaele (de quo fupra) qui non erat Exorcifta, nec homo,fed Angelus
.
Sed efto quod ab aliquibus aliquando fadtum fuerit , hoc ex Dei fpeciali
infpiratione & fingulari ipfius auxilio ob eorum maximam fan(îtatem,&
fub conditioue diumi beneplacici fîCliim efle, credendum eft
.
û^
<iy
s r 1 XV.
An ^Piorcllid potefiatem
habeat d^mones mittendi in
Infernum ,
SI
antiquorum Exorciftarum mcntem fequi veIIemus,dubio procul qux- 294.
ftionem folueremus affirmatiue . Nam paflim in exorcifmis abipfis
^^ntiqui Exor-
coiIe(5tis
,
quos quotidie prje manibus habent Exorcift.T , legunt fequentia
f'^*/'^^/
verba: Prxctpio yobis diemones
j &
Ct. yt
fiatim recedatis ab hac creatur^
dAmonel
'^^
Dei
3
numquam ad eam redeuntes : adlocum , vbi deinceps nullam creaturam-,
fgfnnfn ,
Dei Udere
poffitis,
protinus ire feftinetis, & CAt. alioquin in virtute D. N. leftt
Chrtfii in
fingnum ignis,&ftUphuris vos praciptto
, & aternaliter condemno .
L z Et
tntitm
dp^vaaa.
Sacra Scriptu-
iG6 PafcLCap.IILDc Exorc virtutibus ornato.
Etfepius repetunt huiufmodi veiba in fuis coiurationibus
, quibus
mittunr
dsemones in profLUidum abyflfi : dicentes : Coniuro te
y &cAt^ vt dicas mihi
:
quis eH illeyqt*i debet t hinc expellere , &eijcere: ^lioqHtn mittam te in pro-
^ndum
tnferniy &ahyfft
cum fequentibpts tuis , &cAt. PafTimque repetunt Cc-
quentia verba
: Cedlte hinc malediEii d&monts, alioquin mittamvos in
profun^
dum inferni in loca pptarum magnarum
, di quibus non exibitts . Et addiint
aliqui
: Et in
cafu
inobedientia > nifi
vis incurrere illicd penam anmrum centu
mille, &alias malediBiones arbitrio meo, &cAt.
295.
At dicant mihi ifti Exoicifti-yCjai huiufmodi ediderut exorcifrnos:in qua
^pinto ewum
parte Euangehj,vel in quo diuiiite fcripturce loco inuenerut,fibi hanc i Dcq
*y? temeraria,,
communicatameflcfacultatemjVtadgehennam infernalem dicmooesmit-
tere > ac detrudere , eifq; p^nas adarbitrium fuum imponere , & augerc va-
leant ? Qua virtutc> qua rationcrquo iure , &
qua potentia illiic eos mittc-
re, ac deportare pra;tendunt ? Efto ex Euangelij Marci vltimo verbis iUis
:
Innominemeo d(&moniaetfcient : & ex Ordine Exorciftatus poteftatem ha-
beat Exorcifta dsmones eijciendi ex corporibus obfefGs,& e rebusad vfiim
hominis fpe<5tanribus: non tamen facultatem.accepit eos mittendiin infer-
numj&p^nasillisibiaugendi : Hocenim eftfoliusludicis fupremr, qui
- loanni apparens in Apocalypflcap. 1. ait : Fuimortuus, &ecce
fum
viuens
,
&habeoclaues nwrtis, &inferni : quae verba explicans Primafius.apud Cor
nelium i lapide ait : Habeo potsfiatem, diabolum,qui
eft
au5lori& prafes mov'
tis, &inferni, iudieandi,& condemnandi
.
Quibus verbiS:^PannoniLis , Alcazar
, & alij dicunt Chriftum feipfimi
&:
mortis, & inferni hemm
, & dominum manifeftafte , ac fe libeium , ac pfe-
num habete dominiuTn,&: imperium in morrem,& infernum-,illaqiie Chri-
fto qaafi Domino fuo per omnia obfequi , nec quemquam inuadere , nifiex
Chrifti nuru, ac imperio . Ideo temerirate non vacar, Exoiciftam hanc fibi
velle vfurpare poteftatem . Nec mirum, fi a dsmonibus maximaprarditis
fapientiafspius fubfanneturj& irridearur,omnefqj eius conatus fianc iriiri.
Qopd bene probat Toftatus qudl. 60. in cap. i o. Matthsi . diccns

ToteHas:
data ^pofiolis fttper d^mones non
fuit abfoluta , ita vt
poffent
qurcquidve/fent
/uper damonesifed folumvt pojfenr eo( e-jcere : vt coUigitur ex littera Euan-
gelij eodem captre vbi habetur : Chriftum dedifie illis poteftatem fpiiiruu.'
immundorum, vr eiicerent eos . Nec maior poreftas darur Exorciftis ab Ec-
clefia> quam a CJnifto.fuis DifcipuHs communicara fucric. ..
. I..
SE
D qua?fo, fapiens Ie(Si:or,videas,& attenre praEdidorum pr^ceptorura)
confideres confufianem, accontradiônem . Dicunt, acminantur.
dxmoni ifti Exorciftjehis verbis : Cedite hint,& exite ex corpore
tflius
Crea-
tur& Dei, alioquinmittam vos in profundum
abyffi,
&CAt. 6c
alibi
:
Co/iiurote,
&ct. vt dica-, qttis e{i ille, qtii debet te hinc expellere : Alwquin mittam te in
profundam inferm,&
abyffi,
&cat. Dic mihi,bone Exorcifta : fi da.'mon no-
lucrir
obedire exeundo ex corpore cjb.fefTi.vel tibi refponcfcndojac
dicei^do:
quis
296.
2 prAceptii
pnmijps
fibi
cotradicunt di.
iii Auiiorei
,
Art.
V'
PfUdciitia mvltandis
erroribus
l
xis
7
<iuisfitille,
quidebeatcumexpellere? quidfacies,
vt vaieas illico emtk.
mittereininfernum?
forfaneuailigabisfime, vel catena ferrea
f
Si iion
vult tibi obedire in his> <\ux videntureile tui iuris,quomodo obcdict in his
tqux tuam
cxccdunt facultatem
? An aliquo adtmco ferrco illam exrrihcs
ex
corporeobfcfli, 6c
ligatri per tuosifateiiites mittes minfernam.>- NoDnc
hx (iint iiiinasfueroriuii ? 'tu noii vales auctocicate tibi traditaabEcciefia
di-emonem expellere ab obfedo, -ik.
putas iJlum detrndcce iii iHferDom,<juod
munuseftfoliusIudiQs fupremi ! Si dcemon non cxibit ex iUo corporq,
permanebit vtique in iilo,nifi a virture {iiperiori expellatur . Vbi inuenifti,
quodDeiis vmquampromifeiit , adprxccpta Exorciftje diuinafua virtnte
dajmonem detrudere m infcmum? Quarefcias, miExorcifta> quodlicet
Deus concurrat vircute fua addiemones expcllendos
,
quando dcbitomodo
Exorcifta prxcipit, &omnia adfunt requifita,neduttt ex parte Exorciftarjfed
ctiam ex parte obfeftx , & expidfio eft faiutaris : Non tamen Deus concut-
lit ad omiiia qua-cumque voluerit Exorcifta darmonibus prajcipere ; Idcir-
c6 antequam prarccptaibrmes, fis vaLdecautus,
&prius confideres omnia,
<jua: ad dxmonis conducuntexpulfionem , ne proexpulfione irrifionem
jgnominiam, ac confufionem coniequaris
.
^v^
s r 1 xvu
An
peccatum
fit
graue
,
de vanisi& inutilibus^
&
forte mciuis, \
C^
ijs, qua ad expulfionem non conducunt
,
dxmonem interrooare
,
o
REfpondctur,
dubio procul peccaium efic : Quia ad ea interroganda-
279.
noneft data poteftas Exorciftis . An veio iioc femper fit graue pec- V^ccatumeJt,
catum, noitacertum eft . Etquideminaiiquibuscafibusindubitatum cft,
'^' vanis
,
t^
graue elle peccatum .
inutilibtis de,
Piimo : Si ex interrogatione aliquod occultum peccatum proximi time-
'"'"'*'"
<'''''<'-
tur manifeftandum : quia dare occafionem abfquc neceflitate , vt proximus
"^^)^)^,
g^r,L
infametur, iniuftum eft
.
figraueteccL
Secundo
: Si interrogatione longos etiam vanarum rcrum, &: inutiiium
tum
.
fermones muitiplices : quia adeft periculum,qu6d d^mon ijs interrogatio-
nibus aiiquos errores mifceat
\ Sc
precipue quia fignum eft amicitic-e , abfqj
necefntate cum d^mone iongos mifcere fcrmoncs
.
Tertio : fi adfit finis addifcendi
;
quia eft d(^monis honoratio , eum velie
habere in magiftrii . Qnod a fortion procedir, fi certam fidem cius lefpon-
fis concedas . Nam licet demoni fides dari poilit in ijs
, qux exorcifmis Ec-
ciefia coadtus manifeftat, dummodo non contrarientur veritati Sandi Eua-
geiij, audtoritati San<3:orum Patrum,re6ka2 philofophire, ac bonis moribus ,
In aiijs tamen, qu^ ipfe fponte dicif,ei fides non eft pra?lbnda : Dixi, dum'
modo non aduerfentur veritati Sa(5li Euangeii', &c. quia multoties d^moii
^ngir, fe dicere aiiqua coadum
i
qux aducrfanair veritati euangeiica;
, &c.
L 4 Dum
2^8.
299.
/ nmteriale-
$ti ttmtum
ejfe
'ueniale
, cen~
fent plufeiAti'
Sores
.
500.
Idortale
ejftj
feccatum , dom
tet
Calfro Pa-
iao.
1 6S Par.I.Cap.III. De Exorc.virtutibus ornato.
Dum
enim Exoiciftce d^mones intenogant
, per quem SanEium
,
per qua^z^
perfonam , per quA verha
fit
expellendus : qua die> hora, &locofit egrejfurus
:
quomodo maleficiumfit deftruendum, &aliay de quthusfupra , licet Exorcifta_i
hoc faciat per pr^cepta nomine lefu interpofito
\
nihilominus d^mon mul-
ta refpondet i veritate aliena: quia huiufmodi interrogationes funt illicit^
:
in eo fcnfu, quem pofuimus fupra nu. 278. idcirco illi hdes no eft pr^^ftanda.
Quarto: Si deprecatiue^&nonimperatiueinterrogcs: quia interroga-
tio deprecatiua eft fignum amicitiie,
& nota fubiedionis . Subijcit enim fe
*i?monibus, qui demones precatur : vt quofdam fecifle Exorciftas inCiui-
tatePenarum,narratZacharias Vicccomes par. i.Complem. art.
Exorcifi.
doff.S. Qupfcelerequidgrauius? Eft enim velut quoddam transfiigium
ad Dei,
&c
hominum hoftes , cum quibus |>cr
confequens nuUum foedus
,
neque implicitum eft ineundum,- fed perpetux gerendaj inimiciti.-c^ vt nun^
quam fas fit , aut deprecando , obfequium : aut rogando , receftum ab ei$
quoquomodo poftulare . Ita tenent D. Thom. 2. 2.
q. s^.ar.
2. D.Antonin.
2. par. tit. 1 2. c. I
. .
5 . Sotus Itb. 8. de
lufl.
c.^.ar. 1. Nauarrus c.ii. nu. 2S.
Suarez tom. 2. de Religione tra^.
4. de
Superfl.
lib.^. de Adiurnt. c. 2. Sancbez
lih. 2. inprdcepta Decalogi cap.î. nu. 19. & iS-
Layman. tom.i. Hb. S-tra^.^^
c. 14. nu. 7.
Ferdinandus a Caftro Palao de Adiuratione
dlfp. 4^ pun^.^.nu.S^
&
Bonacina tom. 1.
difp- 4.
qusi. i . pua^. ylt. nu. ^.
$.
I.
Erum ex leuitate
, Sc
curiofitate in materia feuT vnam
, vel alteram
rem vanam interrogare non deprecandb, (ed imperando, neque fide
certam adhibendo : ver. gr. quod Exorcifta imperet d^moni, vt moueat la-
pidem, vel aliud fimile, plures, grauiffimique Do(5tores cenfent , non exce-
êculpam venialem . Sic Sylueft. verbo Adiuratioque^.
f
. infine, &q. 7,
Caietanus 2. 2. qu. <)0. ar. i.
adfinem
. Sotus lib. 8. deJu(iitiaq. }.ar.t. circa
folutionem ad 2. Nauarrusy^w/. c. 1 2. nu. 28. Valent. 2. 2.
difp.
6. qu. ^.pun^.
2 . circafinem, verf adtertium . Suarez loco citato cap. 2. num. 5) . Lef?i us /ri. 2.
cap. 42. duh. 15.. 71. Sanchez alijs relatis lib. z.fum.cap. 42. nu.i^. Bona-
cinz loco citato num. x^. Ratio ea eft : quia hxc inrerrogatio non videtur
norabile fignum benctrolentias, &
amicitiae cum daemone.
C^terum veriusexiftimarFerdrnandusaCaftro Palao de Adiuration<L>
difp. ^.pun5}. 4. num. 8.
(
per fe loquendo
)
qaajnlibet interrogationem,qua?
ad expulfionem non conducit
,
quamlibetque petitionem vani operis prae-
ftandi, mortale peccatum efTe : Quia hoc petere non potes imperio,fed de-
precatione. Non enrm habes poteftatc compellendi <iemonem,ad hocpre-
ftandii
: Cîia non habes poteftate naturalem,vt de fe conftat . NuHa enim
humana poreftas ei comparari poteft. Neque etiam habes poteftatem a
Chrifto acceptam : qui foliim ad expulfionem,& conculcationem dc-emonis
cam concefTit . Ergo non imperio , fed deprecatione petis ; tametfi verbis
imperatHiis vtaris . Petere autem deprecando , ipfcmet Sancbez docet
,
fcmncr
efle mortale . Ergo femper eft moitale illa interrogatio,&
pcritio .
Ec
V
Art.V.
Prudentia in vitandis crroribus. i ^
9
Etconfirmo:
D?mon nec cogitur interrogationi refpondere
, nequc opus
illud
poftulatum
pr?ftare ; fed fpontd refpondet, &c poftulatum
prqftat . Ac
cum
nihild^mon
fpont^ faciat, quod obeius obftinationem non (it ex odio
Dej, & ad
obfcurandam eiusgloriam, & noftram perditionem
procuranda,
o-raue
peccatum cfTe videtur, abfq; neceflltate occafionem dare, h^c pccca-
ta tam
grauia committendijquibus dehoneftatur Deus,& nos oflfendi pofiu-
mus.
H^cCaftr.Pal.
^V^ S r 1 O XVII.
An
licitum
fit
Exorcifia
,
prdcipere dAmoni
fub
pjtna excommuni-
cationis
,
vt Energumenum amplius non diuexet ,
NON
defunt Exorciftae
,
quiinfuis exorcifmarijs talia pr^ccpra fi^r- -q--
mant,paftimq;veluti pr^lati formidabile totius aKdloritatis macheri
illicitum en
depromentes, exconis maioris,&: minoris lats fentcntix mucrone d^mone
pr&clper dA.-
copellere tentant,vt e corpore Obfefti exeat : auc nubes,animalia, bruchos, meni [ub pAna
& id generis irrationalia infe(5tantur
,
quafi da?mones,acillairrationalia excommunic.
fint
excommunicationis capacia
.
tionis^
Illicitum ergo eft d^moni precipere fub tali forma : cam d^mon
, & irra-
R/i/i# enmmi^
tionalia fint cxtra Ecclefiam militantem : De his,
qt^dtforisfnnty nihil adnos.
feRa .
c. GandemHS. de Diuon.
feu Confor.
Blafphemum infuper eft , hanc facraroj
Ecclefiitcenfuramficderifui>&:ludibriohabere: nonfecus,acfiquis fub
pcena
excommunicationis latas fententis iuberet canibus , ne latrarent
, &
lupis, ne vlularent
i
aut vulpem abfolueret a rapinis gallinarum,&c. Ica do-
cciuSnireztom.^.par.^.difpi.
S-f^^-^-
Sanchez lib. z. in prdcepta Decalogi
C.41. nu.
5
z. Baucius in Mtfcellaneis praSi. traSl. i . ibi Quartdpetes, & Lupus
JComment. Ediî S. Inquif par. ^.lib.2.1.
dsft.
4.
art.
i

diffic. j
.
,^rc/ s r 1 o KV111,
An
fit
licitum
Exorciftji .,
ddmoni prcipere : vel irrationahilibus
per tcrminos iudiciarios
,
SOIcntnonnulliVvtd^monem expellant abaliquoloco: velabeius iu- 302.
rifdidlione aliquem Magum, vel Maleficum volentem fe ad Deu con- SuperRitiefum
uertere, eripiant, ac in libcrtatera allerant, litem inftitucre , conftituere lu-
'^ inRituercj
dicem,
& duos Aduocatos, qui litem conteftentur, in qua feruantur procef-
l^tem cum W.
fus ordinarij, & cetera a(5ta iudiciaria perficiuntur . îc hoc noftro auo in
'"'"*'^'"
varijs Itali^ Ciuitatibus adlum fuifie, a teftibus fidedignis audiui . At hoc
iliicitum eire, ac fuperftitiofum, ratio ipfa di<3:at . Nam quo iure , aut qua
^*"' ratiene^
ratione autumant d^moncm conipellere , a tali loco exire , ac Magum
p^-
hMmaitafia/
s
nitentem derelinquere ? An humana,veldiiiina? Si humana-, hallucinan-
tur vtique : quia d^mon^cum fit fapientifiimus,& dodtrina fuper omnes ho-
mines maxime polleatj Aduocatum, qui partem fuam geric , fubtilibus in-
ftruec
Slue aMiiorita-
te diuina
.
Tufie
fit
prAtu.
,dicium'poteffa.
ti^ EccleJiA .
Ac libertati
0rbitrjj ,
1
70
Par.I.Cap.III.DeExorc.virtutibusornato.
ftriiet rationibus,
&: in fomnis pliantafi.T, imaginatiuae j ac memorise fenfi-
tiurEfubtiliilima, ac validilTima fuppeditabit argumenta
j
immo ipfemet
fcripturis hoc pr^ftabit,
( ficut alicubi prêftafle quidam referunt
)
quious al-
ter domini loci, vel Magi pttnitentis Aduocatus obrui, necefle fit
, Sicque
vtcrque manifefto fe peiiculo exponunt, ifte, vt diaboli technis, ac fallacijs
confundatur,
& confufus nefciat, quid loqui : ille vcro aitxihum a daemone
fauorem,
&obfequium expe(Slandi , ac recipiendi ; quod grauiflimum fu-
perftitionis eft peccatum ; vt docent D. Thom. 2. 2.
^j. 90. art. 2. & ibi Ca-
ietanus^r^ i.D. Anton. i.par. tit. 10. c. 8. Sylueft. yerb. Adiuratio q. 7.
Tabicna.num.6. Sotus lib. S. de Jufi.\qU(&H. ^.ar. 1. Suarez to. 1. de Relig.
Itb.^. de Adiurat. c.x. mm.S.& 5). LeflTius ltb.s>. de luli. c.î. dub. 1
j.
num.yo.
&71. Armilia 'verb. Adiuratio
infinei &Sanchez lib.x. tnjfrmcepta Decalogi
cap. ^z.num. 15).
Si vero putant ratione, & au5loritate diuina dsemonem compellere^ tah
loco difcedercj vel Magum poenitentem in iibertatem aflerere : tunc , cum
h.?c poceftas competat Exorcift^ a iure diuino, & ipfi communicata fit ab
Ecclcfia independenter a voluntate diemoniaca , cur ponere fub hte, quod
certumeft? Nonne Ecclefiam maxima afficiunt iniuria ? Nam fi loqua-
mur de loco a dxmone pofleflb ; cum poGeflio huiufmodi f^pc fiat , diuina
permittente voluiatate,ob ahquod dominorum vel incolarum ibi patratum
crimen : horcetur Exorcifta loci dominos, vel habitatores , vt per paniten-
tiam, oratioi>em, & eleemofinamdiuinJE iuftitiie vindicanti fatisfaciant, ex
pr^cordijs ad Deum confugiant, & totam fuam in Deum collocert fiducia
j
& cofidanc, quod Deus, mediante poteftate Ecclefiae fuis miniftris commu-
nicat.i,D^mones vertet in fugam', ideoque talem locum deferent . Nec fub
lite ponat Dei &c
Ecclefis poteftatem : quia fic & Deoj&: Ecclefice maxima
infeitcontumeiiam. Si vcro loquaraur de Mago , aut Maiefico adEccIe-
fiam confugiente : tunc fi credas, hominem viatorem, ( etfi diabolo per pa-
(Sta, ac publicas conuentiones fe deuoueiit, eiq; & corpus5&: aniraam tradi-
derit, promiferitque nunquam ad Deum fe conuerfurum , ac peccatorum
fuorum aduium penitentiam
,
) adhuc per liberum arbitrium pofle d^mo-
ni abrenunciare,ad cor redire, padta fcindere , fyngrapham deftruere
,
pec-
cata deflere, ac deteftari, a d.Ttnoniaca fe cripere poteftate, & a Deo pecca-
torum fuorum veniamobtinere,
Cficut vere,&: infaHibiliter Deus veris pro-
mittit p^nitentibus, Ezech. c. 18. dicens: Si impius egerit pmitentiam ab
omnibus pedcatis fuis ,
qu^ operatuseji , &cuHodierit omnia prcepta mea , &
fecerit iudieiumy &iuHitiam : vita yiuet, &non mortetur : omiiium iviqmtatu
eius, quasoperatuseji, non recordahor-) Si credis, inquam
,
quod Magus , &
Maleiicus per adlus liberi arbitri; diuina adiutusgratia vere poflit peniterc,
&i diaboli tyrannide fe fubducere, cur vis ponere fub lite >ac dubio
,
quod
certumeftracdefidetenendum? Dum ergo vis litigare de hoc
,
quod Ca-
tholica docet fides, oftendis te nutare in fide
.
Idipfum
Aic VPrtdencia in vicandis
crioribus .
1
7
1
5.
L
IDipfutn
pi:oL-fus facendum de ijs Adiuratoribus,qai vendicant fibi artem
^qa
quaadam, aut poteftatem peculiarem,vt a Deo conceflam
, expellendi,
SHperffitio/um
necandique
campi bruchos
>
locuftas
>
cantaros,
8c
alia infedla , atque ver-
eRJitem inRi.
mina, qua? frudlus, radices,
Sc fcmina depafcunturxSc fpem ai^ricokrum
de- tuerecontfa ir-^
ludunc : &
tales multis in locis, vt refert Delrius Difqrsif.Maîclih.^.yar.x,
rntiannU
.
qftAU. 4^.feEl.
8. folenc k rufticis quotannis magno pretio accerfiri
.
I Praxis efte folet huiufmodi : Impoftor iftefeiudicem conftituit r com- Praxisfttorun.
parent coram eo duo procuuatores : Vnus cau(am populi agens fungitur dam oReditur
,
vice accuCitoris . Alius a Vicario Epifcoî , veL Regio otliciaco loci conrti-
tutus vicem fubit Rei pro locuftis, vel ahjs infedtis i Litem conceftantur,&
feuuantur
procellus ordinarij , omnes tric^ , ac morae , ac dilacorij cermtni
.
Tandcm in caufa concluditur , & bellus ludex fert fententiam
, qua infe(5la
illa, iubot
intra certum dienim fpatium terminis illis territorij excedere>
fub p?na
cxcommunicationis lat? fencenti^> &
c^t.
Qois autem eft tam ignarus , qui di(5tam artem non iudicet prorfus illi-
io^,
citam , &c
fuperfticiofam
?
Apercior enim eft hic fuperfticio
,
quam vt
irnproUtur
queattegi.
Quare iuremerico ab omnibus Dodboribus Sandis condem-
Ratioae,
natur
: eo quod lis inftituatiurcontracreaturam irrationalem
> qu? quid
agatur,necfcit,necfentit,nec poteft intelligere/proprerea
quis no agnofcat,
iniuftam
efte
excommunicationem latam in eas creaturas
, qu.-c nec morta-
liter,
nec
venialiterpcccare poftunt ? Et fi lis incencecur aduerfus d^moaes,
h
quibus
fotcaffc mouentur, adhuc illicitum cft , illos accufate : aut defen-
dere : vt fupra lace probauimnsw. ôz.C^
303. Ec ica docenc Sociis
Itb.S' AnSioritatc.
de luftit.
qiidtjl. 1 1. art. 1. infi.&
lib.H. qudifi.
3.
an.
3.
if7
fi.
Nauar. Itb.
f
. Co-
fit.
tit, defent.
cxcommu. in i . edit, toto confil.
5". in z. toto conftl. 2. Ciruelus de
SuêrH.
^.par.c. 10. Valencia 1. i.difp.6.q.S. punH. ^l. Delcius
Difqt-d/it.
Jf/faîc.
lib.^.par. x.
qu^fi. ^.fe^.
8. &in Anacephaleofi monit. i r. Sanchez
lib.i.
inprAcepta Decalogi cap.î. nim.
35?. &
Henriquez lib. i^.de excomm,
eap.i\.num.i.
^r.^ S T 1 O XIX.
An licitumfit Exorcifijn
medicinas corporales
ohfejfts ,
ac
maleficiatis
applicare
,
AD
quaeftionem dico,
ncminem licite pofle, ac fine peccato artem me- 3
o5.
dicamexercere, nifiiiiea ficperitus,ac communiPfcrapericis illius Scientiartûi"
ficultacis repucecur idoneus . Quificxeputaridicicur,fi non fecuhdum pro- fta in perfe^
pciam voluncatem i.fed iuxca arcis mtdica! fcienciamregulatur ,atcente , &c
Medico-.
diligencerconfiderahdo,& obfciuando: '
"
Primo in perfonis complexioncs corporam, difpoficiones humorum ,
va-
B.erpeaM
terCo-
riecatcs tcmporum, difcreciones fexuwniac diuerficacem Ktacu : Quia alia
narHm.
medicina.
Rayneriiis de
Pifis in Paii-
theologia de
p^nitentta i
cap-2 9.
vfcjûe
adjj.
507.
RefpeStu
infir'
tniutum
.
508.
Refpeciu medi-
cmnrum
.
309.
êfpeSiuherbO'
rum medicinti'
Itum .
310.
Refpeiiu cura-
rum
311.
Exonifla igna-
rtts
prAdtiiorit
illieite
igrotis
eorporales me-
dicintu exhi'
bet,
Error grauijfl.
ptusExorciffa.
ftwtoflenditur.
1
7
i Par.I.Cap.III. DeExofcvirtutibus ornato
.
medicina danda eft debili, alia forti propter conftitutionem corporum...
.
Alia cholerico
i
alia flegmatico , alia fanguineoj alia melancholico propter
dmerfas difpofitiones humorum . Aha inhyeme-, aliainxftatejalia in.,
vere
j
alia in autumno propter varietatem temporum . Alia viro ; alia mu-
lieri propter diuerfitatem fexuum . Alia tandem iuueni
j
aha feni propter
varietates xtatum.
Secundo in infirmitatibus cofiderando Diutumirates , quia quanto mor-
bus eft diutumior , ac prolixior
, eo fertiori, ac validion indiget raedicina .
Diuerfitates ; nam fimplex morbus mcdicina fimplici
, &
per contraria eft
curandus . Contrarietates : contra enim caufam infirmitatum calidam, fri-
gida debet efie medicina-,
& e conuerso ;
ita quod femper conrraria contra-
rijs curentur . Quantitates : quia fecundiim quantitatem morbi debet efle
quantitas medicine . Qualitares deniq-,nam quando morbus caufatur ex rc-
pletione , cura debct elle per euacuationem ; & e contra quando infirmicas
caufarur ex manitione, tunc cura debet efle per reftaurationem
.
Tertio in medicinis attendendo varietatem , nempe qu? medicina fit
morbi corporalis ad extra attradliua : qu? immutatiua : qu? digeftiua_.
:
que laxatiua : qu? conftridiua : qu? curatiua : qu? aperitiua: &qu? fani-
tatisconferuatiua.
Quarro confiderando in herbis medicinalibus vires : eomm qualitatem,
ac graduum diuerfitatem, videlicecqui^ medicinahs fit calida : que frigida
:
qut: humida : qu? ficca :
&c
in quo gradu habeat ifta : an in primo : vel irij
fecundo : vel m tertio : aut in quarto
.
Quinto denique confiderando in curis qualitates, & varietates, ac c^tera
de quibus lacinTime MQ(\ici rradant in fuis pharmacopîs , ac medicis infti-
tucionibus
.
Quorum omnium fufficientem debsc habere notitiam, qui pr^tendit lici-
te,ac tuca confciencia ^grocis medicinas exhibere corporalcs : vc docec Syl-
ucft. verb. Medicus .q.i.
.
I.
EN
modo mi curiose Exorcifta, qui in alienam meflem falcem mictcre
pisfamis : cu ce ipfum iudica, an licice, ac cuca confciencia valeas ob-
fcilis, ac malcficiacis medicinas exhibere corporales . Ediflere,quis te edo-
cuir, agnofcere corporum conftituciones, difpofitiones humorum, &c
id gc-
neris in perfonis alia neceflaiio accendenda ? Cuius Dodroris prccepcis fuifti
imbucus ad cognofcendas infirmicacum diuerfitaces ,
contrarietares
,
quan-
citates,
&
qualitates ? In qua paleftra raedica fecernere didicifti medicinas
attradiuas ab immucaciuis : digeftiuas a
curaciuis : laxaciuas a coftridriuis
:
aperitinas a conferuaciuis ? Quas pharmaceucicas infticuciones, pharmaco-
pa?as , fiue aacidocaria peruoluifti , vc herbarum medicinalium vues,
quali-
tacem ,
ac graduum diuerficacem probaueris ? Quanto tempore
<^grotorum
curis operam nauafti , vc de eorurn qualicacibus , ac variecacibus periculum
feceris
i
^grocisq, neceflaria
^d fanicacem confequendam,ac
conferuandam
pre-
Art.
V.
Pnidentia in crroribus
vitandis
\
173
pi\'cepta tradideris
? A quo Collegicvel Vniuerfitate
conccfTa eft tibi me-
dendi facultas
? Quid rcfpondes ad hrcc ? Nefcis quid loqui l Nonne vides>
dum fecundum
tuam voluntatem , non fequendo artis medicm.-E regulas,
e<^rotis
medicamina prefumis exhibere corporalia , cjecus es , &c dux cneco-
rum ? Cxcns ir.quam : quia operaris fine lumine rationis -, nec artis mediccc
fcientiam,
ac prxcepta calles . Et hcet videaris in ca;Ium Ixuam porriocre,
aftraque indice notare , dum casleftium influxuum , ac rerum medicinalium
exploratorem expertumque te iaditas
j
te tamen prodis caput afini haben-
tem : quia non capit mens tua res humanas,nec fenfus res diuinas',abuterifqv
ratione ad inteHigendum, atq,- ipfo corpore ad operandum . Fis dux cxco-
rum ; nam cEgroti , dum ad te confugiunt exiftimantes ,
proprijs confulere
morbis ,crtcifunt , &
palpitant in tencbris, fiuntque Corebo ftultiores .
Nullum enim difcrimen ponuntinter album, & nigrum , inter lynccm , &
talpam, inter lufciniam, Sc vpupam, inter fapientem,& ignorantem . Hinc
fcquitur, Dum cxchs cC9 ducatunt prdifiat, amho in foHeam cadnm :
(
vt leluts
Seruator noftcr admonet Matthxi i\,) Exorcifta in foueam lethahs culpar:
yEgroti riecis corporex
.
$.
II.
EXorcifta
in foueam tunc cadit lethaiis culpa: : cum ex notabili igno-
5
1 2.
rantia , vel imperitia in fua cura nocet infirmo . Facit enim contra il-
Exoraffa ûa.
lud : Nonoccides .deymit.d. i.cag.homcidium. Vbi tefte Auguftino lib.
do peccet mor.
!<>. contraFauftumc. 2,3. ^pruit Dominus omnemintquum motumadno-
'"'?''.
'l^'*"*
6e^^w fr<*fr;/>^ô>?m/3!/j^êre<affprt/-<^n. EtfecundumRicardumtenctur
^^ j"
,,
,~
J,
.1 '
^
'
c\ / .-1. v-/-
Asrnio corpora-
inhrmo ad a^quiualcus, ex quo no poteit refarcn-e prmcipale; immo etiamn
^^^
fanitasfequatur,peccat mortaliter : quia expofuit fepericulopeccati mor-
tidis, ideft operi , vndc fequipoteft notabile damnum proximo ; Ita docet
Sylueftcr ver. Medicus q.i.8c lacobus de GraflRjs lib.z. Decifion.aurear.cCi.
num.')-;. Neceumexcufat ignorantia iuxtailludOuidij Epid.ip.
TrAterita veniam dabit ignorantia culp
.
Neque inuoluntarium decrimeDtiim : quia Iicet hoc non intendat, nec
velit diredte
i
Voluntaric tamen exponit feadillud, vnde hoc natum eft
^
fequi .
vt habetur i).q. i.cmerito .&.obifcitur'de Lar/zech: quia nonf^-
qairur traditionesarcis : vt norat Petrus m auth. Sed hodie. C. deiudicijs.
Ideo eius impericia,
& ignorantia culpa: annumerantur .
L.fl
quis fundum
.
. Celfus
.f.
loc & L. imptritia.ff. de reg. inr. Hoc tamen Panormit. in c. ad
aures. de <tat.
&
qualit. limitat,quando alTumit cfficium voluntarie . Secus
fi ex neceflitate bona fide fecerit, quodpotuit deficientibusMedicis: Ita
Sylueft. &IacobusdeGrsffijs loco citato .
Necipfumiuuataliacxcufaticj nifi quod medicinaein libris ficordinatae
^j^^
inueniuncitr. Sed &: in hoc fuam ipfcmet Exorcifta prodit ignorantiam
, ignorarnem
fe
dum medicinas in Hbris ordinatas ie(jcns> documenta praepofita pro talium prodit.
medicamencorum vfu neceflaria omictit; legitq;antecedeas fine confequen-
te : vei confequens Cmo r.utecedcate : Vcl nefcit connedlere antecedens cu
confe-
1
74
li^3tvJ.C^j^M.DcExoicyxnmlh\3is<ytti^]
confequente . Vel non nouit diftinguere inter propofitiones dc po/nbiIi> Sc
de fa(5to : inter vniuerfales, ac particulares : inter indefinitas, & fingulares
;
ideoinpeneinnumerosinciditerroresi ac tam imprudenter circahoc fe
geiit>quddfine aliqua cognitionei an talis perfona fit maleficiata,vel aliqua
naturali laboret asgritudine
>
prafdidtas medicirtas
,
quas defcriptas rn libriS
reperir>illis pra?bet
j & quot videt infirmos , tot maleficiatos eile iudicat
.
Hoc teftantur Valerius Pblidorus par. i.
Difperf
d&monum. cap.
s>-
Maxi-
milianus ab Eynaten in 2\4anuak Exorcifmorumâr. i.inFiruEi. 3.
Hocil-
licitum efle> ait Sanchez lib. 1. in prfcepta Decalogi. c. 42. w.
3
1. Guilhel-
mus Philiarcus
deoff.Sacerdotis tom. i.par.i. Itb. 3. cap. 11. &
Hierony-
mus Menghus Fuga ddLmonum cap.
10.
.
III.
NEc
tantiim ignorantes , fed pecunis feruientes , 6c
auaritise ftudentes
fe oftendunt . Kam inftar circulatorum aquas, oleum
, 8c puluercs^,
o/?7T7
^^
aiiosq; liquores vendunt maleficiatisadipforummaleficiales curandasin-
firmitates, nihilq-, honorem Deiy
&clericalem dignitatem exiftimantes, de
Exorciftis, qui debent efle, euaduntSimpJicift^-t^ PfeudoiTiedici , & Circu-
latores , hanc , vel illam herbam contta dcxmones quxrentes , medicinas
,
pulueres
, & his fimilia maleficiatis , & a d^monC obfeffis abfq-, aliquo
confiho Medicorum prsbentes / etiam contra pr.Tcepta
i
regulas
, & or-
dines in libris huius artis pt^fcriptos temerarie fibi officium Medicorum
vfurpant, vtniagisfioffint augere pecuniam; fic mundum fcandalizant,
hoc facrum exercitium deturpant, & reputationem , honoreihq; a veris au-
feruntExorciftis . Ideo iurcmerito dici poffunt in foueam cadere lethalis
culpx
, prsfer irregiilarirarem
,
quam incurrunt , dum cum ipfis fpiritibus
immundis quandoq; etiamanimas quorundam ex ipfis corponbus excu-
tiunt : Iraetiam conttahuiufmodiExorciitas inuehitur,ae dtis conque-
riturMenghus/Woa/^/'/?.
iiin:'-;)V.
. IV.
PAri
modo ^groti ab huiufmodi Exorciftis dudli , vt Ccuci cadunt in fo-
ueam necis corpores . Experientia enim rerum magiftri docet in dies,
Aegrott vt C&.CI
eorum, qui ab hifce Exorciftis , vel Religiofis , vel etiam mulierculis, alijsqj
m foueam ne-
huiufmodi pfeudomcdicis alexipharmaca fumpfcrunt
,
pura^ntimoniUm
cts eorporcA ca- - -^ .^ r 111 i \ a i
dHnt
prseparatum, catapotiam, fcammomum,eileborura, colocynthidem, ac Cx-
tera huiufiii6di mediCamina profanitare confequenda,pkn-esfcftinantcr
viamvniucrfs carnis etle ingrefibs. Sic fatetur Zacharia Vicecomes />z.^
Coinplem. dtt. Exorcifl. loco cit. fe vidifte aliquos Exorciftas fine confi^lio
Phyficonuil medicamiha a^grotis exhibentes , cos occidiflc . Vndc eriani
Alexander Albertitius in
fuo
Malleo demont^min epifiolanuncttpata , Doctt-
mtntum ad vexafttnf, fic eum admonet : Te hortor
,fi
qUis ReUgiofis
tihi vd-
let corpof^î^ ixhibere medicinam
,
quod eamomni/jo refpuas > ntc vHo modo
fnmus
:
A. V
rPmdentia in vitandis erroribus
.17;
fumas : quia ego vroprijs ocalis yidi nonnHllos iuuenes
vefperc d quodum Reli-
gififo
aliquafummffe
medicamina, quipofi
fex
vel
feptem horas vltimum
obie-
re diem; quodmthi maximum fuit fcandalum Hoc idein
euenifle
m terri-
torio Bergomenfi eeomet audiui
.
Quaie , cum maleficio addicur morbus naturalis > fiue a caufa naturali
,
fiue a darmone excitatus> infirmus fe committat Medico> qui difponat ficuc
expediens iudicauerit . Et licet vari j Au(5lores fuis exorcifmarijs varia cor-
pora,lia appofucrint medicaminaj multas tamen circunftantias addideruntj
qu.^ nec obferuantur> nec intelliguntur a multis ..
SE
D cflo quod plena, a.tqiie perfedla habeat Exorcifta arcis medicce no-
5 1($.
titiam,adhuc illi onus medicinas corporeas exhibendi>non incumbere Exorcii},ûa.
.iiemo eft> qui ambigat . Cleticis enlm
> qui funt in facris , vel ctiam in mi-
is in arte me.
noribus conftituti ( dum tamen fint fufficiencer beneficiati) fecundum Ray-
dicaperiti.pro.
nucium non licet operaci in inedicina phyfica > nifi gratisjpro miferabiHbus
^'^^"'' "r.
perfonis>êl confanguineisi nec tunc vbi pofTet effe penculum . Qupd etia
P"^^'*'
"'^'^"*-
in clauftralibus diftridiiis eft obferuandum > vt habetur in titulo
Ne Cleri-
""^
^'^^ôere
.
ci
i
vel Aônachi facularibus negotifs
fe
immifceant .
Hoc idem iu Rituali Romano (vbi de forma exorcizandi obfeffbs agi.curj
Exorciftis cauetur his vcrbis
: Caueat proinde
Exorcifla, ne vlla vmqua me-
dicinam infirmo,velobfe.jfo
pr^beat; autfuadeat;fed hanc curam Medicis relin-
quat . Huiufmodi Exorcillarum.inconuenientii confideranseriam Epifco-
pus Parmenfis Anno Domini i(>ii.tefte Bordono^^//r.
7. fubpana fuf-
penfionis ipfo fado incurrenda pr^cepit fuis fubditis Exorciftis,ne auderent
vllomodoprffbereanthimonium>,oleum> autquoduis genus medicinae>
nifi de confenfaMedici ..
^F\^ s T I o xxr,
An
fu
licitum Exorci^x, cum <grotis , ohfe^ts , aut maltficiatis
Chirurgi munerefungt
,
HJE
C quajftio iuremerito eft examinanda : quia experientiadocet in 317*
dies plures Exorciftas frpius hoc fibi vendicare munus
.
vari/ExorciflA
Alij enim ObfefTos, ac Maleficiatos, pra;cipue adolefcentulas , ac iuuen-
^,"""^
^^!?*S'
culas manibus fuis tangunt,& parte vexatam palpant,raod6 vultum, modo
^'
/^'
afcifcHt.
pe6tus : nunc brachia, nunc manus : fa?pe collum > frpe pedus pcrfricando>
îr^ly^^g^
done.c dxmon ad manuum facerdotalium cotadtum aufugiat :
fic a teftibus
xatampalpat',
omni exceptione maiotibus audiui,quofdamExorciftas tales exercuifle fun-
diiones , ad quorii contadu, ac perfticationem fihgebat,dxmon maximam
percipere vexationera > fed vrinam pertale,a6bi4 tam iniuuencula> quam in
Exorcifta alteram vexaiionem , carnalem nempe deledtationem non exci-
talleti ob quam multoties Exorcifta^ ad baratrum pcccati peruenerunt
.
Quis.
Hoc prehtbitti
eil a, S. Carolo
Borrhomno
.
318.
Alif
partes ve-
xaias inHngiit.
Vftts
vndtonu
etfi
licitiis fit,
Ji
reoiefiat
; ta-
meneR pericu-
lofus
.
Experientiiu
dpcet
.
ij6 Par.I.Cap.III.DcExorc^virtutibusornato.
Qais audebit talem exorcizandi modii appiobare ? Si d^mon compofi-
tus ellet ex humoribus , ira vt in corporis fuperficie abfconfus ftaret
, poflct
vtique Exorcifta manibus corporis Isefas partes c6tre(5tare-, fed cum d.-emon
fit fpiiitus immaterialis, ad quid tangere partem
corporis vexatam ? Quare
iuftiftime hofce tradus prohibuit S.Carolus
Borrohomajus
in Synodo j^.Pro-
uincmli . Ideoq-, Exorcifta oculis
, & manibus,
&: in
omnibus fuis motibus
,
& adlionibus debet efle pudicus
, &
cautus non folum
propter fcipfum , ve-
rum ctiam propter Obfellam ,
& eo magis, quo minus eius cogitatus agno-
fcit : tum etiam ne fcandalizentur circunftantes
.
$.
I.
ALi)
vndionibus, ac lenimentis partes sl d^mone vexatas inungunf.
Quarum vnd:ionum vfus licet fit licitus
, dc
bonus , fi redte exercea-
tur, vt feceruntpluresSandlij Veruntamen valde periculofuseft . Nam_,
dxmon verfipellis
,
qui pr^fentialiter Obfeirum , ac Malcficiatum vexat in
corpore,torquendo nunc caput,nunc collum: mod6brachia,mod6 pe(5tus :
nunc rcnes, nunc ventrem : fepe coxas, f^pe crura, ac cereras paaes eorpo-
ris etiam verecundas , ad vn(5tionem olei
,'
dummodo vncStio fiat manibus
Exorcift;^,illic6 aufugit : nec aliter a vexatione cellare vultjquicqiud reme-
dij adhibcre tentent . Vnde , cum ( vt plurimum ) muliercs iuuenculas
, &
adolefcentuKt pulchrse, ac venuftsE huiufmodi vexationibus demoniacis af-
ficiantur, tunc d^moa aftutillimus dara occafione magis
, magisq^ fuos ten-
dit Iaqueos,fuaq;expanditretia, vt in naflam incautos trahat Exorciftas .
Ideoq^, rales mulierculas vcxare incipit m collo; nec celfat a tali vcxatione
,
donec Exorcifta fuis facratis manibus olco facro collum inungat : runc da:-
m3n e collo velut fulgur fiigit ad peflus
, & illud torquet : iterum necefle...
cft,ad d.rmonem fugandum . Exorcifta manibus fuis pe(5lus oleo liniat ; fed
^cct repente vt venais validi/Iimus da-mon fub mamilla fe abfcondit,& ve-
xu, quam denu6 oportet , Exorcifta manibus tangat
,
<k
vngat , deiiote ta-
men, & honefti^' . Hinc ftatim fugit, ac rccedens fc recipit ad matricem,
dc
eam acritertorquet: tuncExorciftacaftitatis amatorrenuit illas rangere
partesj fcd clamat adolefcentuIa,ac fuppliciter rogar, vt tangat
,
quia necef-
fitcis vrget, cit6 vngendi, & Iiniendi,quia dolor nimis ciuciar,
dc
vrit , afiRr-
mans nullum in tantis parnis aliud fentire ieuamen
,
quam ex ta(5tu ipfius
naanurmi facerdotalium . Quare bonus Exorcifta charitate du(5l:us , ac pie-
r.ite impulfus, tangit partcs illas verecundas,vngit,&; lenit cum maxima ta-
men verecundia . Sed tccc tollicularius da^mon interim ,
qui adolefccntii-
lam torquebat , ex tali manuum conta^flu magnum ei afFert oblettamentiV,
& dirum, durumqi angorem in carnalem mutat ardorem , ac fimul in tan-
gente Venerisfaces accendens,nonceflat, donecex vn^flibne eos trahatad
coniuncQrionem . Quod hoc noftro x\xo nonnullis Exorciftis ctiam
anima-
rnm Parochis in quadam Lombardiae diaecefi nimio fuo damno , totfus p()-
puli fc.mdalo
, arns exorciftice infamia
, S>c
Chnftiana; Rcligionis ip.nonii-
nia euenifle,in compcrto eft
;
qui etiam penas tanto fceleri dcbitas folu'- re_^
coad^ funt.
'
A!ij
Art.
V.
Pwdeotia In vitandis
erroribus.
i.
II.
77
ALij
balnca
adhibent : alij fuffiimigia ex fulphure > ex ruta , ex limatura
vngulaf afini > ex ftercore canis
,
&:ali;s huiufmodi
i
fed vtique cum
maximo
Obfefllj aut Maleficiati detrimento
.
Nam qui balneis vtuntur, illa parant ex lixiuio cum cinere oliuarum
> &
aqua fluminis, in quibus ebulliant ruta fabina, hypericon, artcmifia, verbe-
na
,
palma
Chrifti
, &
ariftolochia rotunda, in quibus iubent totum corpus
Obfefli, vel Maleficiati immergi,&: ablui . Sed^Ci putant his balneis d^mo-
nem fiigare , valde hallucinantur : quia nulla res corporalis agere poteft in
d?mones adione fiue phyfica, ac realij fiue intentionali fenfibili, aut phan-
taftica. Immo fepius Obfefib , acMaleficiato maximofuntdetrimento :
cum balnei vfus iuxta Medicorum placita tot expofcat conditiones tum ex
parte morbi,& ^grotantis : tum ex parte balnei, & miniftrorum, vt difficil-
limum fit , omnes fimul conuenire . Quare fatius erit Exorcifts , balnca
Medicis rclinquere paranda
,
prout ipfi expediens iudicauerint : vt bend
admonet Codroncus îe morbis venef.
lib.
4. cap.
f
.
<Jiii
vero fufFumigiaadhibent, recipiunt galbanum, fulphur, afam f^tida,
ariftoTochiam ,
hypericonem, rutham, carnem , vel limaruram vngulaj afi-
ni, canis , ac diaboli ftercora
,
vr videre licet in Flagelio dxmonum Hiero-
nymi Menghi, &
Compendio Artis exorcifticse Zacharix Vicecom. par. i.
de rebns corporahbus : ex quibus fadto f^tido fuffumigio maleficiati , aut ob-
feffi nares fumiganr
, vt diemon tali perculfus odore in fugam verfus ab ob-
feftb recedat . Sed quid hifce fuffumigijs operantur ifti Exorciftae ? Mor-
tuos incenfant
,
&lapideselixant. Iplienira d^mones de nullaremagis
deledtantur, qu^m de rebus fctidis
: vt patet in omnibus eorum apparitio-
nibus corporcis , in quibus femper f^tores percipiuntur . Fingit tamen ver-
fipellis d^mon, hifce fuffumigijs magna fe affici moleftia , vt ignarus Exor-
cifta diaboli aftutiam non pr^cauens,iterum, &iterum ea repetat, ac repli-
cet
\
quiS
>
( cum fint calida
, & calidi natura fit afcendere
j
ad ^groti caput
afcendunr, fecumq; alios vapores adducunt, qui fimul illud implentes,in eo
grauitarem efficiunt , ac cum maximo ipfius patientis detrimento fua cali-
ditatequandoqueinflammationemprogignere, & humores frigidosfun-
dendo epilepfiam, apoplexiam , conuuifionem , & alios graues morbos
ex-
citare poflunt : vt docet Codroncus lib. 4. de morbis
veneficis cap. 6. Quare
Exorcifta a fe procul abijciat ralium fufTumigiorum vfum,ac remedijs fpiri-
tualibus, de quibus in toro hoc tradlatu peragitur , vtatur , ac pro virili da:-
moncm in fugam vcrtat
.
^V ^
S T 1 XXI.
An licitum
fit
Exorcifia,
Energumenum vexare
flagellis^ ^
deho-
neftare ofprohrijs , aliaue
fimiliafacere
,
BReuirer
refpondent Petrus Thyreus de lUmomacis cap. ^6. .31. San-
chez hb. 1. inpr^cepta Decalogi cap. 41. nu. 50.
Bonacina tom. 1. dijb.^.
319.
Altf vftnfkf
balneis
,
/ed eS
magno patietis
detrimento .
520.
Alij
fuffumim
gia adhibent
quA varias irt

patiente t-gri'
tudines
caufn
re
poffunt .
321.
_
Ali^ttifentiut
licere ftagellis
vexareEnergH'
tnenum,
fi
ho-
nef?e,
(^
mod>
tate
fiat^
Sunt aliqui-
^diuratores
Qbfejjorii cttr-
nifices ,. ac tor-^
iores
,
Satiui-elftota'
liier prAdiii:it->-
tilinquere\.
lyt Pai.LC^|>.III
DcE^corcvirmtibusornato.
de luram^parte vlt, mîz.8c Ferdinandus a Caftro Palao ele AdiurationC^
difp. 4.
punfL
4.
nu. z
f.
licitimi efle > fi prudenter
, & moderate fiit , ea , in-
quain> moderatione>.vtpotius in conculcationem d^monis, qiiam in affli-
dionemEnergumenicedar. Namcumillos aftiones ea folum ratione ad
expul(ionemd?moni&conducant,quatenus d^mon iliis conculcari fe fentir^
videns ob fuam caufam Energumenum viiipendr,emfq-,corpu3 male tradta-
ri, ( efto grauiter Energumeno molefta non firit ) effedum habere pollunt
.
Vete prasdidti Audores bene locuti funt, addentes iila verba : /l pruden-
tery &modjerate
fiat, &c<zt. Sunt enim aliqui Adiurarores,qui non Exorci-
ft^, fedtortoris fouitiamexercent
, ac crudelitatem, grauiter Energumenu:
exagitantes flageliis, & alapis, ac pugnis percutientes , boum neruis , ac fu-
ftibus Cc-edcntes, longa terraj fpatia lingua vcrrere iubenres ; addentesq; do-
loribus dotores, vexationem internam dajmonis,vexatione externadira,
8c
crudeli,faciunt
&
proLixiorem, &: inrolerabiliorem . Heu miferi illi arrep-
titij,qui talium tortommdifcretioni fe committunt . Nam graue fatis eftet,
tortorem daemonem habere internum , abfquc eo, quod carnificem etiam'
Adiuratorem haberent exrernum. Ideo hoc iuremerito damnant plures-
Aiidtores : Ita lacob. Simanc. de Cathol. inHif.tit. 6^. nu. 31. allegato Bar'
thotomeoSibilla. Delrius lih. 2.
Difquifi,t..Magic. q. ô.fe^.
f.
Satius ergo erit Exorciftis, omnino fe abhuiufmodi pirnis affli<5liuis mi-
feris Energumenis infligendis abftinere . Nam cum. d^mon fir fpiritus in-
corporeus, non afflidtionibus cor{>oreis, fed verbis contumeliofis,
8c obiur-
gatori;s eft conculcandiis; vt late docetur infra nu.
3 f
y.
Energumenus vero,-
acMaleficiatus verbis blandis fuauitate con-ditis ,
acconfolatorijsfuble-
uandus, pro fua liberatione in fpe erigendus , &c
excirandiis ad fiduciam in.
Deo collocandam, nec non ad dsmonem deteftandum, &concuIcandum *,;
ytinra. par. 3.
docetur ..
^re/
s T r xxiL.
Art
'BxOYciftd
Uciie pojjtt fiBionibus 'Vti, ad probandumi an aliquis-
fit
vere
,,
vel imaginjtrie
,
aut
fi6ie obfeffus
,.
TTTiE C qusftiomouetur propter eos Exorciftas,qui ad probandurai an'.
3
2 2..
Ghtidam
"fuiio--
t I aliquis fit a d^mone obfeilus vere, vel tantum fidtcjaut imaginarie
,
rtibus
vtuntur
pto Reliquijs Sanftorum adillum benedicendum , vtiintur oflibus aniina-
ad veros , aut lium brutorum , vel hominum mortuorum, quiabEccIefia nonvtfan<5ti
fiiios
obfeffos funt reputati : Vel proReliquiario adhibent paruuJum horologium :. vel
^rutftendts
.
qujci aliud fimile : pro libro exorcifmorum librum poetarum, vel fabularil
,
vel id generis fidiones prajftant,attendentes,fi darmon huiufmodi res fidas
agnofcar. Nam fiperfona obfefla ad talium applicationem , nedum vllum
fentiat dolotem, autmoleftiam
5
{cd potius fubridear, doium, ac fidrionem
manifeftans,tunc concIudunt,eam vere, ac realiter cfle a dctmone
obfeflam.
Si veroadeorum applicationem clamet, ac dicat fe nimis aduri, &
roget,vt
idlaauferantytuncargufnentantur, eamnoneile vere ; fed tainum
fide, vei
umgjiiaric oblfllam .. Verua-
Art.V.
Prudcnria
in vitandis crroribus
. 1 79
Veruntamen<licimus,illicirume{reExoixifta.hifcefidionibusvti.
Ra-
tio eft : tum
quia
iHicitum
eft, &
inconueniens
,
mmiftLos Eccleriafticos in
.^^^ j^,,,..
w r n-
' ^.^â--i--'-'-i-r;ofîcis,naiones,acrimulationesadhi-
'^
'^
bere : Tum
etiam quia dazmon, qui eft aftutillimus, cum
ralia fidlitia nouic
applicari,
poteft clamare fingendo fe nimis cruciari,
& aduri ab huiufmodi
reifif^taâpplicatione,
vttamExorcifta, quam parcnces pcrfonje Obfefla;
huiufraodi clamores audientes, ac fcientes res illas e(Ie fidtitias , ac fimula-
tas, exiftimenc cam non vere, ac re^Îiter
;
fed duntaxat imaginarie,aut fidle
cfte obfeffam ^ Sic impofterumremedia facratotaliterabijciant, nec am-
plius per exorcifmos,ac minifteria ecclefiaftica eam a diEmonia<:is vcxatio-
nibus liberari curent . Prorfus ereo fidiiones fugiant Exorciftse
, &c ad pro-
bandum,an aliquis fit vere, velficte, aut imaginarie obfcdus, fcruent docu-
jiienta, quae habentur infra^/.
375.
^Fl/e s r 1 xxiii.
-An
Obftffti/eu
Energumem , ac MalejiciaH per
folum dijfenfum
ôluntatis ponint
feipfos
a quaculmque dxmoniaca
vexatione iotaliter iiberare .
HVnc
modum fe a d^moneeripiendi per didenfum , tuentur nonnulli 325.
moderni ExorciftiE Theologi rationibus
, & audtoritatibus
\ fimulq;
^"f
'^''' ^*
xperientiafuamprobantaftertionem . Qui modus , cum do(Sl;rins a me in ^^'
'Exmtnt.
hoc opufculo allatJE aduerfetur, neceflario eo attenrius , maturius , ac dili-
^
- ^!
gentiiis eft difcutiendus , quo magis inuficatus , & tamen a quibufdam viris
^^*'"'* ^'

do(5tis probacus, & ab aliquibus Exorciftis famofioribus inpraxim duclus
;
& ab eis, vt mirabilis praedicatus . Expendamus ergo huiufce opipionis fiin-
iamenta principalia pofica in quodam opufculo manufcripto , cuius exem-
plar a pluribus Exorciftis conferuaturj eiusq,qnidditatem medullitus inqui-
lamus; & vtique inueniemus eam non fuper ftabilem petram dodtrina? eua-
gelicaj
j
fed fuper arcnam eoru ptoprix imaginationis efle fiindatam,colori-
busq; adulterinis duntaxac concinnacamj & iacere anguem in herba,
I-
Tundamenta dictd opinionis^
PRimum
fundamencum, quod eft eorum Achilles , ad quod in omnibus 324
fuis refponfis confug:Tinc , hoc eft : In regularibus vexacionibus no)i_
Trima^rMio^
poceft
d^monfineconfcnfu ipfius hominis (fakeminterpretatiuo) fugge-
f^^t^P^^
^
""-
ftioni
diabolic^ priiis pr^ftito ing edi corpus eius, illudq-,adtualiter vexare.
''"/**
'^"''^"^^'
Quia
, cum d(^monis poteftas per pafTionem Chrifti fuerit alligata , immo
totaliter ablata-, nec Deus pr^cise permittat ( vt ipfi dicunt ) in regularibus
vexationibus aliquem vexari, nifi in cafibus particularibus,qui per diuinam
xnanifeftantur reuelacionemjnon poteft d^monis poteftas rel3xari,nifi priiis
M z ipfe
tfS.
Xius etH/irma-
tio.
SftmptM a
Creduiieate,
Timore,
Imaînatiom.
32$.
Secwida ratio
sUpta. liber^
tau arbitrij
.
^Z6.
Tertia ratio
fumpttt ^ pro~
uldentia natu-
tAwii^rfiUis
.
aiit^ritaiibus
1
80 Par.I.Cap.III.
DeExorc.
virtutibus
ornato.
iî^vT
^^^^^{jc^ confentiat
fuggeftioni:
quod poteft
efte
multipliciter.
puta, Vel credendo,
d?monem
habere
poteftatem corpus
fuum
intrandi,rl-
Iudq,vexandi:
Vel
demonem timpnWrv
;.^
...p...-.ncV-r.^.. orT^.^^:".:!.^
maleficiorum : VeJ iinagmando , fe efte maleficiatum , aut obfeflum :
Vel
alteri idgcneris fuggeftioni diabolicje confentiendo
.
Aboppofitis ergo (zi\ini) fi ab hifce fuggeftionibus homo diftentiat,vel
credendo, d^monemaduerfusipfumnihilpofle : Vel nullum periculunru
adefte maleficiorum : Vel imaginandofe non efte maleficiatum , aut ob-
feiTum : Vel ab alia fimili fuggeftione diflentiendo, demon neutiquam po-
terit eum po/Iidere , aut vexare . Et fi corpus fuum fuerit ingrefliis,e6 quod
alicui eius confenferit fuggeftioni, per huiufmodi diflenfum illico exire âc
recedere cogetur : quia ficur pofita caufa ponitur efTeftus : ita remota caula
remouetur effedlus . c. cum cejfants de appelUt. &
L^generaliter. C. de
Epifs,
& Cleric.
Secundum fundamentum . Deusfech homimm reEltm , &reliqtiit eum irs
manu confilif fui
. Ecclifc. i
^.
hoc eft in fua libertate,non folum quoad ope-
rationes anima; fed etiam corporrs,prout aniraa eo, vt organo vtr, necefJL/
habet . Sicut ergo conrradicentibusnobis non pofTunt digmones animie no-
cere,ita nec corpori-, aliter fieret pr?iudicium libero aibirrio
j
quod non co-
uenit ocdini diuinae Prouidentice r quia cum corpus fubdatur imperio vo-
luntatis, (quod eft fibi naturale ) non poteft d^monisimperio (^quod eft ac-
cidencalej fubiacere, fi voluntas ipfa contradicat r cum no pofTit idem cor-
pusfimiil duplici imperio fubiacere>nifi.impeEia fiiK fubordinata: vel vnum*
cedat akeri
.
Tertium fundamcntum . N?tura prouidic omnibus c^caris ncceffaria n6
folum quoad fufficientiam vibus
,
&veftitus
y
fl^d etiam quoad coagruenr
tem defenfionem fuppofiti , vt abinimicis propri)S preferuetur : Ergo ficu?
aliaanimahahabent, quo naturaliter poflunt fe defendere : ita & homo
debet habere ,
quo naturalirer poflit d<^monispotefbitem irapedire , ne fibf
noceat . Hoc autem aliud non eft, quam ratio,feu liberum arbitrium
.
Nec eft dicedum Caddunt
)
quod remedia dederit fpiritualia : quia adhuG
fequitur, quod natura defecerit in neceflarijs . Nam cum d^mones pugnenc
viribus
natucne, nempe intellejSlu
, &voluntate contra hominem , adhoc vt
bellum fit iuftum , debet effe eiufdem generis armorum ; ideoq; & homini
natiirÊ viribus , intelledtu nempe, & voiuntate aduerfus d^monem eft pu-
gnandum, aliter Au(3:or naturx defeciffet ianeceflarijs
,
quod eft iiiconue-
mens
f
ir.
Auclontafes
,
qufhus
fuam
probant oîmonem .
AVdioritatibus
rnfuper fuam conantur probare opinionem, adducenrcs
verba D. Petri Ghryfologi ferm. i^.dicentis : LUmones kdere non^
"valentiniftiiiffi. S. Ambrofijin Pfalmum 1 18.
Aduerfus
diaholumnonyocis:
j
viagnitudtne,fedmagnitHdine cordis vtendam eji . D. Augiiftini ferm. i^y.. M
de
Art.
V
Prudentia in erroribus
vitandis .
j 8
1
de
tempoue . Fratres ,
qu^.m jmltfis
efl
homo ille
y quem canis in catena pofttus
wordet
. Tu te illi per yolnntafem noli coninngere
, & ille adte non prAfnmet
accedere
:
latrare potefijfoitcit ire yotefi, mordere omnino non
poteH-^nifi volen-
tem.
CliriftusetiaincumParalycicum fanauit, prius confenfum ab co ex-
pifcatus
eft, dicens : Fis fanus fieri
? Et in fanitatibus conferendis rcquire-
bat
confenfum
infirmorum . ergo,
6c
c^t.
.
III.
Fundamenta fYdi6i<x.
opimms dejhuuntttr
HJE
G funt profedo huiufce opinionis fulcimenta , ha:c funt illuftria
, 3 28.
ac valida munimcnta,quibus mirabilis apparet. Sed modo ingenioli
mei acie ferar ad ea
, & funditus eorum ftabilitatem , firmitatemquc expe-
riri conabor.
Primum flindamentum, quam fit infirmum , ac debile , non raediocriter Prima ratio
fcienti non eft ignotunr. Suppofita enim diuina permiiIione,qua mediante,
improb/ttur^
abfque vUa alia particulari reuelatione, ac manifeftatione quodlibet malc-
ficium , ac qucuis a d^mone vexatio fieri folet , vr late probatum eft fupra
cap. 1. vbi de diuina permijfione . Dico, Diabolum ex vi naturx fu.T, (cum fit
fpititus
)
poteftatem habere naturale fuper omnia corpora fublunaria, illaq;
mouere pofle motu locali c voto fuo fine hominis confenfu , imo ipfo con-
tradicente : (eo quia,vt docet Auguftinus lih. H^.qq. q.-j^. & lib.
^. fuperCe-
fief.adlit.
quem fcquunturcommuniteromnesTheoIogi, materia corpo-
ralium fublunarium obedit Angelis fiue bonis, fiue malis quoad motum 16-
calem^) quo motu etiam a<5tiua pafTiuis appIicando,iIIam mouere, turbare
>
&
alterare poteft, vt lubet, nifi a Dto impediatur per fe, vel per Angelos,vt
bene probatum eft fiipra n^m.
147. &fequentibus .
Nec obftat
,
quod dcmonis poteftas religata fit in penam peccati fui , &
sô.
per pafiionem Chrifti totaliter ablara : quia non eft religata , & ablata pro
jf}4fia fefeU
omnibus abfohue , & cfficaciter
,
alitcr d^monesnumquampofientalicui
litHr.
nocere, etiamfi illis fuum pr^ftaret confenfiim
j
fcd refpcdtiue pro illis
,
qui
in potentia,virtute, ac bonitatc Dc\\ vcl c fficacia Sandiffimi Nominis lefu
fuam conftituunt fiduciam , in adiurorio Altiffimi habitantes : Vel etiam
Beatiffima: Virginis Maria! , ac SanCtorum Angelorum fuffragia , ac prote-
tionem implorantes : Vel pro his quoqucquibus Deus ob aliquod bonum
publicum,vcl priuatum)d^moncs noccrc non permittiti vt fupra docui n.66.
Etquis tam mentecaptusinuenitur , qui crudeliffimum hoftcm infuo .._
proprio corpore inhabitare, confcntire velit, ac crudeles torfiones, ac vexa-
tiones
, qure fcpiiis etiam fpiritualia impcdiuntexercitia,voIuntarieappe-
tat ? Efto multi diabolicis, (\\ix in peccatum inducunt , confenfum pr^ftent
fuggeftionibus : Ac hccfub fpeciofo velamine boni fenfibus obijciuntur.
Sed vexationes diabolic^r nihil boni naturalis , neque apparentis fecum ad-
mixturahabent. Nemo ergo nifi defperacione du(5tus ; velaliquofpiritua-
lis defiderij exccllLi patiendi pro amorc Dei: vel pro breui temporcvt exin-
de fumatur occafio poftea totaliter ab ilhs fe eximendi , confenfum pri^fta-
U X bit.
1 8
< Par.LCapJII. De Exorcvktutibus ornato
.
bit.. Immo VexatL vellent. omties fe eripere a d^moniacis vexationibus >.
ideoremediaqu^riint.^
Inqjioexprefseoftendunt>. fe explicitumhaberO'
dil]&nfum,ac
noUtioncmtabunivexationum
.
.
i\r.
351..
CÊD' dicuntiftiTheolbgiin;{uaTheorica
qudfi. iS.
jnrefyonfioneadT-
Obieiiioxorttm i3
Vexatosvelle quidemomnes hberari,&-hac de caufa qua?rere remediaj.
vt fanenturiquia propriam nohmt vexationem . Acquia.volu't iliam impli-
cite, ideo non
curantur, donecetiainconfenfus-implicitus fueritreuocatusj
atque remotus ..
Verum quis non videat hoc nullatenus conliftere pofTe ? Nam ficut con-
Kepmatto'^
fenfus explicicus
, feu vohtio explicita alicuius rei includit confenfum , feir
volitionem implicitam, fiue interpcetatiuam eiufdem : (ic diilenfuSjfeu no-
litio explicita includicdifienfum, &: nolidonem iiTtplicitara, feu interpreta--
nuam refpedtu eiufdem rei .. Modoconfenfus
, dc difienfus, feu volitio
, &
oolitio funtduo-adus pofitiui voluntatis contrarieoppofiti', ita quod pofito.^
vno remouetur reliquum, vt docet Ariftotc. in Poftprdidicam. ; quia non pof-
func ftarefimui refpedueiufdem a-eodem tempore
y
Etgo C\ vexatushaber
difienfum , feu nolitionem explicitam rcfpedu d^moniacae vexacionis
, &
obfe/Iionis , habet etiam nolitionem implicitam refpedtu eiufdem :. Ergo-
ficutpofitanolitioneexphcita remouecur, ac deftruicur volicio explicita
refpecftu eiufdem : i\c eciam pofica nolicione implicica
,
remouetur
, acde-
ftruitur volitio implicica : quia non pofiunc eflc fimul eodem tempore re-
fpe<û eiufdem .
Pofito
enim vno contrariorum remoueturrdiqimm ex Ariftc
teleloco cit. Si ergo obfe/Iihabenrnohtioneniexplicicam, cum h;tcinclu'
darnolicionem implicicam
,
quce conciari^ opponicur. volicioni implicic^
s^
iinpolTibilc eft
,
quod explicice. Vexaci nolint fuam vexacionem
, & fimul
eodemtempore implicice velint eandem,aliter fimul , & femel aliquis ob-
felTus , &c vexacus eiret obfefius , &non obfelTus , vexacus , & non vexacus
.
Obfefius , & vexacus : quia implicice vulf obfeffionem
, dc
vexstionem ..
Non obfefius , nec vexatus : quia explicice non vulc vexationem
, 8c obfef^
fionem . Sicut qui adtualiter , &explicite omnia.fua peccata deteftatiu*, no
eft dicendum, quod velit ea implicite,
dc
incerpretaciue, alicer concra-
didtoria fimul,
6c
femel verificarencur de eodem,quia fimul ea deceftarecur,.
&:non deceftarecur, quod implicat contradidionem. Falfum: eft ergo.
quod pec confenfum incerpreratiuum. homo velit. a d^Tione. vexari , aut.
gofifideri..
EO
autem magis conuincuntur
3 ac fuis fe confbdiunt armis", quo in re^
. fponfione ad 14. eiufdemquêftionisafleiimc : Si Vexaci formaficnt
vrtenattur ttu,
y^^^^^ ^ efficacem diirenfum, ficuc formarunc confenfum, d^mon cefiarct
tradiiiio^
avexatione yatqueeaam.decorporeexirec i qiua remota cauia, remouetur.
effedlus.^
Offenditur irLt:
Art.V.Pfudcntiainvitandsierroribu?-
183
ffediis . Quod
fatentur, fe multoties cxpertos eiTe
: Ergo per ipfos, vt da-
mon ex corpore
expellarur , fufficit minimus Obfefll didenfus interpreta-
tiuus.
Naiix in icfponfione ad
4. ^. 6.
& 7-
atg. & alibi pafTiuiin coto illo
fuo
opufculo
faepiLis repecunt
,
non eile credibiic,
quod quis explicice velic,
corpus
fuum proprium a dgmone inhabicaii,
&c
crudelicei
vpxari,- fed credi-
bile eft, quod iioc veiic implicice
, & incerprecaciue , in quantum vulr
jd. ex
quo fequicur vexatio , ncmpe prouc diabolicce confencit fuggeftioni
; Sc ica
per minimum confenfum incerprecaciuum (n mordicus fuamtueancur opi-
nionem ) aiunc , dgmonem corporaingredi humana, eaqi
acrixer diucxare
Ergo fecundum ipfos, 6c per minimum diilenfum interpretatiuum d^monu.
ex corpore exire cogecur . Sed per ipfosin refponiione ad 7. Vexati omnes
habenc nontantum diilenfum implicicum,
8c interpretatiuum^j fed explici-
3:um
, & efficacem : quia vellent omnes k d^mone iiberari , ideo remedja^
qu^runt ad liberationem opporcuna -, Eigo ex eorum ailercione nullus Ob-
fefliis obfidetur, ac nuUus Vexatus vexacur : quia omnes habent diflenfuni
vel explicitum ; vei faltem implicitum
,
&interprecatiuum
,
quo illico , ac
iine mora a quacumque obfeffione , ac vexatione d^moniaca liberari , ne-
ccfle eft . Sic fuperfluus peripfos eft Ordo exorciftatus aChrifto inftitutus,
fuperuacaneaEccIefixporeftas , inanis in Chriili nominefiducia ad di^mo-
nes expeilendos ab ipfomecChrifto fuis fidelibus infinuaca, ab Apoftolis
pradicata , & atoc Dd pr^conibus publicata . En quomodo fuis ipfifmet
lacionibus, S>c
argumentis fuum coguncur faceri erroremjdum tam apcrtc ia.
fuis didis fibi concradiciinti
. VI.
AD
primam confirmacionem de credulicace,qua dicunt,liominem co-
SBS
fentire demoni, vt ingrediatur corpus fuQ , ac illud vexet , cum cre-
Cofirmaeiopn.
dit d^Miionem pofle illudpoilidere, ac vexare : Refpondeo non fequi : quia
"'^ impHgna'
homo credic fe poffc a d^mone poflideri, ac vexari, ergo vulc ab eo
poffide-
'^''*
ri, & vexari : Ibi enim fit cranfitus ab adu intelledtus ad adtum voluntatis,
ideft a credere ad velle : feu pocius a cimore concepto , dgmonem pofle ve-
xare, ad velle ab eo vexari
.
Scddicunc i{i\ in eodem Opufculo
quf
ft. zi. Cr^^^r^ exD.Thomai.
2.
tji alicHiajfentire exprcepto vohwtatis . Aflcntire vero idem eft, quod con-
fentire,
& approbare ea, qu.e dicuntur
, vd fiunt . Dum ergo quis credit,
d^monem pofle poffidere corpus fuum, illudq; vexare , confentit ei
, & ap-
probat fuggeftionem, & per confequens d^mon acquirir pofle fuper corpus
eius
.
Verum fi quis apercis oculis mtelleclualibus veriratis lucem intuea-
tur, erroris quidem tenebras confpicere^
accomprehendere , fibi dabicur
.
Concedo vtiqj D. Thomam fapientiffime locutum efle , dicendo : Credere
ej} alicuiaJfemirexprceptovolHmatis,a.\itci:a{ius fidci non ellet merito-
rius,nifi concurreret voluntas . Veruntamen D. Thomam ab iftis Theolo-
gis non cfle redte expoficum, eiusqj do6lrinam non bene incellcdtam , afle-
lere non ambigo . Cumenimquiscredir, dv-monempoflecorpus fuii pof-
M
4
fidere.
1 8
4
Part.1. Cap.IIL De Exorc.virtudbus ornatd.
fidere, atq^ vexarcj concurrit voluntas, Sc fuuni pr^bet confenfum per adit
imperatiuum, vt bene explicat D. Tiiomas illis verbis : Expracepto volHn-
tatis : quia voluntas conuertitur fuper adrnm intellectua, impciau]-, inrr*lie-
d;ui, vt id) quod agnofcit
ciedcndum, fiL-miter, ac fine vlla hefitatione cre-
dat . Modo, dum
quis credit d^monem poiTc fuum corpus poilidere > atque
vexare,
voluntas conuertitur fuper adlum intelledlus, cique fuum pr.Tbet
confenfum imperando, vt hoc firmiter teneat, nempe in d^mone refidere_^
talem poflidendi, ac diuexandi potentiam quoad adtum primum : Non ta-
men confentit fuper adtum obfidendi, aut vexandi, feu( vt alijs verbis vtar
)
fuper potentiam poHidendi, atquc vexandi quoad adtum fecundum, (ciMcQt
quod actu corpus fuum fit pofrc(Turus,ac vexarurus : cum potiiis contrarium
velit . Sicut dum credo,
pojfe
Deum creare mille mundoi,& me
pojfe
damnari
concurrit mea voluntas, dc confentit pra^dictis
propofitionibus
,
ranquam-.
veris, ac indubitatis, imperatq; mco intellectui, vt firmiter illis adh^reat,
&
finevllah^fitationecredat, itaeflejnempe inDeo efie talem creandi po-
tentiam : quia poteft quicquid non implicat contradictionem : Et in me_y
talem damnationis poffibilitatem : cum adhuc fim in via, nec in gratia c6-
firmatus . Non tamen voluntas mea concurrit fuper creandi, ac damnandi
actum fecundum, videlicet, quod Deus creet, vel fit creaturus milie mun-
dos
i
neque quod ego fim damnatus, vcl damnaadus : Immo potius oppo-
fito adha;ret, nempe Deum non alium creaturum mundum , ac me faluan-
dum, diuino fauente auxilio, fperat, 8c optat .
Quamuis ergo voluntas co-
fentiat^demonempofTepofIidere,&: vexarc coipus meum-, non tameri^
fuum pra^flat confenfiim fuper actum polTidendi , atqne vexandi
; nec dx
mon acquirir aliquod dominium iliper ilkid : quia nemo,nifi fit rationis
impos : vel defperatione ductuS:, vel maximo patiendi pro am-ore Dei de(5-
derio impulfus^ vult a dc-cmonc poflideri, atque vexari
.
.
VII.
n4_
\
D fecundam" confirmationem de timore , in qua dicunt : Qui timet?
Confirmatio
fe-
^^
periculum maleficiorum, dat confenfum d.Tmoni . Dico,quia hoc
cunda foluitur
p^-obant per fupradictam rationem de fide, ideo per eandem foluitur refp5-
w mmo
0,
jfjQnei-j^., Quomodo autem dTmondicaturcorpora ingredi per timoreiiur
declaratum eft fupra num. 83.
j^j,.
Ad tertiam confirmationem,quadicunr per imaginationem prsftarr
Cofirmatio ter^
confenfum
j
cum quis imaginatur, fe effe maleficiatum, dum illa imagina-
nAcUsIrmtHr
. tio fiat ( vt dicunt
)
per prxcedentem diabolicam fuggeftionem , cui volun-
tasallcnriatur-, Refpcndeo, huiufceconfirmationisfalfitatem
fatis ex eo-
rummet aflertionibus apparere . Nam fecundiim ipfos in eodemfuo Opufcuh
qucH.
5
1. nuUam habent dcemones facultatem in corpus noftrum ,
nec ha-
bere poflunt vllam actionem in illu<l,nifi ex prÊcedente
fuggeftione
, ac
confenfu a nobis illi ptcTftito : quia, vt aiunt , facultas naturalis
d<gmonum
aduerfus nos eis per paflione Chrifti eft ablata . At quis non
videat,
ad hoc
vt dxmones aliquid ncbis fuggerant, oportcre:,vc rerum
fpeciesfenfibus
a{-
fingant
;^^;.-T^
^ciMentia iii vitandis
crroribus .
iSs
fingant exteriof/buiTobrrudant eis fpectra,& imagincs
i
deinde recepras in
exteiiori fcnfu
ad intcriorem reducant: vel noua excitcnt
fpcctra;, oUj-
ciantq;inphantafmact;,4uotaatiuaiii fpcculo ralium rcrum limiluudincs
rcprcrfententur ;
eafq; componant, vel diuidant ; fic compofitas, vcl diuifas
imaginationi proponedo : vel iam per natura formatas phantafix fub aliquo
ordineobijciendo? Sed quis talem dedit da:moni operandi in corpore fa-
cultatcm? Nonadiuinaacccpitpermidione-, quia fccunduuj ipfoo Dcus
non pcrmittit demonem aliquid in nobis pofle, nifi in cafibus particulari-
bus, qui pcr diuinam manifeftantur rcuelationem . Non a fc ipfo : qaia ei
poteftas operandi in hominem pcr paiTionem Chrifti eft ablata . Refpon-
debunt ergo, habere talem facultatcm ex pnecedenti fuggeftione
, 6<r
con-
{cafu;erg6 non poteft da:mon mouere phantafiam, vcl imaginationem,
cique aliquid fuggerere fine pra.'cedenti fuggeftfone . Et tuncdeilla eft
quaerendum : quomodopotuit d^mon operari in corpore,ac fuggerere,fi
iiullamhabetfacultatemoperandi ineo fine prazcedenti fuggeftione ? Sic
debetdari procefTusin infinitum :vel tandem eft dcueniendum ad vnam
fuggcftionem primam fadlam Cine alia prarccdenti fuggeftione, in qua dx-
mon potueric,&: de fadlo opcratus fit in corpore fine alia pr^cedenti fuggc-
ftione, ac confenfu
j
ac conccdendum, dxmonem pofle operari in corpore
humano, illud mouendo, alterando, obfidendo,po/Tidendo,
atque vexando
fine ipfius hominis confenfu pr^cedenti,prout fibi aDeoeft
permifium
j
quod eft contra prcedidlum eorum fundamentum . Idemqi afterendum
de
fomnijs a dsmone excitatis, in quibus in vigilia nuUus pricceflit confenfus
.
Sic de illis, qui diu fuerint maleficijs affedli, vel a dimone obfeili, ipfis hoc
ignorantibus, nec vmquam de maleficijs
, aut dsmoniaca obfeflione cogi-
tantibus, exiftimantibus, morbumefte acaufanaturali indu(5lum;
&c per
confequens noneftdicendum, eos priiis aliquem pr.xfticiile confenfum.,:
quia confcnfus quoquomodo accipiatur, cum fit adtus voluntatis , no fertur
nifi in pra^cognitum . Quomodo autem poflit daemon dici per imaginatio-
ncm ingredi corpora huniana dcclaratum eft fupra '/jum. 88.
.
VIII.
SEcundum
fundamentum, in quo dicunt : Deum fscifie hominem redu
,
,
-^
cumq-, reliquiile in manu confili
j
fui
(
hoc elt in fua iibertate
)
&c. non
secunda
'rath
muiusprimo mancumeftj ac defcdlriuam. Conccdo namq-, hominem pie-
principalis
rs-
num habere dominium fuper corpus fuum quoad ea, qua? cadunt fab impe-
fellitur
,
lio voluntatis . Sed quia non omnia, qux funt in corpore humano
, poilunt
imperari a voluntate ; idco refpedlu ecrum non poteft dici homo perfeÎii
haberc dominium
: vt funt potentic-e vegetatiUcT * & etiam fcnfltiure interio-
res quoad aliquas funiliones . Non enimpoteft voluntas imperare nutri-
tmx, nc poft cibum fumprum nucriat corpus: Vel augmentatiuae, ne augeatr
Velmulieracceptoin marriceremineviriii:,ne fi.it conccptus foetus: Vel
memoria.', vt illico fcientias, aut alia rn-eterita reminifcarur : vel ne obliui-
fcatur eorum, qu.T percepit : Vel piiantafiary ne componat,vel diuidat j liccc
poflic
1
S (J
Par.I.Cap.IIL DeExorc.virtuti^ . .^
-

>to,
poffit aliqualicer eas a fuis iundionibui diftiahere per intenfam altetius
poccntia; ex his, qu^fub ipfius caduntdominiu,
c<:
imperiu iipphcarionem
.
337.
Nec officit id> quod aflerunchaspucentias tffc fub dominio hberi arbi-
Inflaatia reij- trij de vero,
&c
pleno iure, ficut animalia^gri, campi, domus, &c. fub pote-
citur
.
ilatedomini :quiaiihoclIet verum/poflet hbcrum arbirium e fuo cor-
pore cxpellere malos humores, & noxios, febrim , apoplexiam
,
paralyfimj
&flHosidgcnerisi"norbos, ficutdominus agri abeo potell expellere ani-
maha noxia, poteft vendere , vel delhuere aurum , cquum, domum
,
&c-
quod no poteft hcite, ac iuftehomo facere refpedu fuorum corporis mem-
brorum : quia nemo eft dominus fuorum membrcrum . L. Ltber homo .
^.
ad L' Aquiliam . & c- contingit. i.
defent. excommunic.
An:phusfihomoplenumhaberetdominium fui
corporis, fenfus num-
quampo(rervnomodorationirepugnare,'nec ahquod rainimum rationi
contrarium operari
;
quod exprefse diuin^ fcriptur^ aduerfatur . Nam Pau-
lo Apoftolo datus eft ftimukis carnis Angelus Sathan? ,
qui enm colaphiza-
bat : & dicit: fe rogalFe Deum, vt auferretur ab eo j
ergo caro fpiritui repu-
gnabat
, nec ftimulo ilh ipfe aflentiebat, vtpote qui exprefse legi mentis
aduerfabatur
^
ideoq-, non fui corporis habuiffe dominium dici poteft.
Quod apertius teftarum reliquit Roman. 7. Ouod enim oêror -, 2i\x.
^ noru
intelUgo . Non mim quod yolo bonum hoc ago
y
[ed quod odi malum-j
>
illudfacio
: &c
parum inha fubdit : Nonenim quodvolo bonumj hocfacio
5
jed
quod nolo malum , hoc ago . Deinde : Fideo aliam legem in membris meis re-
Âgnantem legi mentis meCi &caytiuantem me in legepeccatii qua
cfi
in mem-
bris meis . Poccratneclarius Apoftolusinhumanocorpore oftendere con-
traiiecatemj qua caro, & fenfus repugnant,ac fe opponunt arbitrij libcrtati,
multaq-, racione concradicenteoperatur? Qnid ergo fi etiam drmon, qui
eft fpiritualis fubftancia facillime fe potens obtrudere in corpus, multa opc-
recur in eo, & in fenfu, hbero arbitriorepugnante,re(5taq-, rationerenuetei'
E6
magis quod dominiumaccepcum adaemonenon eft naturale,ac verum,
fed
tyrannicum, ac falfurn, quod facillime per diuinam virtutem per fe

vei
mediante poteftate Ecclefiaftica tollitur, atq^ deftruitur
.
IX.
TErtium
deniqj fundamentum
,
quo alferunt , Naturam prouidifle om-
nibuscrcatis neceflaria etiam quoad dcfenfionem , quis non videat
Tertia^
ratio
non bcnerationi rectae fe accommodaie
?
Concedoenim naturam proui-
prmctpalts
tm-
^[{{q homini neceflaria ad fe ipfum naturahter tuendum contra omnia ad-
probatur.
uerfa, qusintra nacurs coiporea?:, acfenfibilis limites continencur. Nam
homo pro ftatu ifto, quia animam habet corpori alligatam , non poteft ali-
quid operari, nifi per fenfibilia : nihil intelligere, velle
, & amare
naturali-
ter, nifi fub aliqua re fenfibili priiis fenfibus exrerioribus prêfentetur :
de-
inde interioribus per {^tciQS phancafticas
;
poftea per intelligibiles
intel lc-
dui : &: tandem volunrati obijciatur . Modo dcTmones, cum fint puri fpiri-
tus, non cft dicendum , cadere fub fenfus,& pcr confequens
pode per
fenfibiha
Art.
V.
PrLi(fentia in crroribus
vitandis
'.
187
fenfibilia ab
homine
cognofci
j
fed per ea, qua? per diuinam habemur leue-
lationem . Ideo /Tcuc natuis corporea; limites tranfcendunt : ita ab eis non
fe potcft homo
defendere naruraliter
.
QiJare AuClor naturae^qui no deficic
in nccellariis,
ficut ei naiuaralia
dedic auxilia
,
quibus contra hoftes fe tuea-
cur
naturales : fic fupernaturalia
i\\i tradidit adiutoria, nempe Angelos
Cu-
ftodes>
qui illum defendant> ac
proL-gant
contra fpiritus nequiti^
j vtdocec
per Prophecam Pfal. 90.
diccntem :
y^^êlis fuis Deus mandauit de te y vt
cuflodtant te in omnibus vijs tuis . In mambus
^-^rtabunt te, neforte ojfendas ad
hpidem pedem tuum . En angclica piotedio
,
quct
inuifibiliter ab inuifibili-
bus hoftibus defcndit 1 Sed quid inde ? Superafpider,,.
(^
bafiHfcum
ambula-
bisy& conculcabis leonem ,&
draconem .
En vidoria ab
iit>niine
huiufmodi
-^
..
^
angelico tuta.mine dehoftibus reportatal Nam
perafpjden,.bafilifcum
V r"
p^
"
Iconem , & draconem allegorice intelligmitur d^mones
: quos licet
homo
'^"^
'
^*
in tentaiionibus pofiicijfdem inrelled:us,& voIuntatis,quibus ipfi pugnanx.
arniis impugnare, eis refiftendo per deteilationem, ac nolitionem ; non ta-
meneifdemnaturaliterincorporefetueripoteft : cum occulte infidias in
eo tendat fubdolus hoftis
,
quarum prorfus ille eft ignarus , nifi per intelle-
dium fide illuftratum , &
per frcquentatos fidei a6lus eleuatum i ac per vo-
kintatem charitateDei , 5c proxJmi inflammatam elicientem a6lus fpei fir-
miffima', ac confidentia? inhasriranris in Dei bonitate infinita , ac fidelitate
immurabili collocat^, Bcatifiim:e Deiparse intercefiione
r AngeliciE cufto-
dix tutela,ac Sandlorum ibfFragantibus mcritis ab omni diabolica vexatio-
ncr Scincurfu dÊmoaiaco feeximat,.(ecurumqj iiberum, &:ilIiEfunifepra:-
fecuer.
X
DEnique
illas Sandlorum au(5loritatcs a pr.xdicflis Theologis refatas di- ^jgv
co, intelligendas efle de tentacionibus diabolicis
,
quibus nullus fuc-
Saniforum au-
eumbere cogitur nifi voluntarium eis fuum pr.Tbeat confenfum ; vt ex ver-
Horitates ex-
bis ipfas antecedentibus, & fubfequentibus facile eft colligere : non autem
ili<^<*ntuY.
de vcxationibus c orporalibus
,
quibus ,.non eft wzca'^. , vthomo vexetur>.
fuum pnrflecconrenfum
.
Ad illud D. Petri Chiyfologi . Quod ddimones non
poffunt
Udere,nifi
iuffi
r
Dico, quodintelligicur , nifi a Deo permiffi : Non enim Chriftus daemoni-
bus iulTit intrarc in poreos , fed permifit , vt late docet Toftatus in cap. S.
Matthdci. 130.
Aliqirando tamen nocentetiamiuiTi, quando vult Deus
per ipfos dcEuiones , homincs punire propter afiquod graue peccatum ab
eis patratum; vt probatum eft fupra num. 82.
Ad jd, qiiod ait D. Ambrofius
, quod magnitudine cordis aduerfus ddmon^
eii pugnandnm . Dico, verum cfic, prout voluntas nititur diuina procedlio-
ne, eêliciraflus fpei,'ac confidencix iaDeiim
;
non aucem proucfimplici-
cer cl icic adtus. naturales
.
Audoritris vero D. Auguftini intelligitur de cencationibasad peccandu>
qiiiibus nemo) nifi volens, fuccurabere poceft ..
Quod.
340.
loan. C.5.V.7.
Mact.c.^.v.zS.
Matth.c.i.v.4.
loan. c.y.v.s.
341.
A(fluunic. j6.
342.
Jn
exitu d&mo-
nis
e coypore no
efl necCjfe ei
p.
cf^src,vt iiiret}
fe
exiturhfn .
188 Par.I. Cap.III. DeExorc.virtutibus ornato
.
Quod autem dicitur de Chrifto
,
qui ciim Paralyticum , Languidum ac
ccteros fanauit mfirmos, confcnfum ab eis rcquircbat , facili negotio folui-
tur ; Nam aliud eft,confenfum requiri ad fanitatcm obtinendam per reme-
diaopportuna: aliud confenfum requiri ad
ob^c/Tioncm
, & vexationem
d^moniacamincurrendam. Primum
facilJ^mum eftpr^bere; Huiufmodi
enim confenfum , ac fiduciam pro
fanJJ^te
obtinenda
de lege ordinaria ( vt
pr(ûiam difpofitionemj requiri w
idultis
;
in ratione vero carenribus fup-
plere Ecclefiam, probauimus-^^pra
nu.i^.dc infia lariiis declarabitur/;^^.?.
Qupd quidem Chriftus
drwet)at,cum infirmos a languoribus fanabat diccs'.
Vts fanus
fieri
? Cre/^^^y
^^^^ lôc poptm facere vohis
? dc fimilia ; quia vo-
lebat, vt ^groti
i-p-iiedium qucrerent
, & fe ab eo fanitatcm obtenturos fine
h^fitatione
r^v;dcrent .
Confentire autem dgmoni,vt proprium corpus pof-
ftdear, ac
vexer, hoc eft diflficilljmum , ac raro euenire folet , ac valde pauci
3 dgmone vexarentur , fi talis confenfus eflet neceirarius , cum omnes natu-
raliter velint oppofitum . Sicut ad fe liberandum a demonis obfeiTione
, ac
vexatione non fufficit diflenfus a vexatione,&: obfellione; fcd infuper reme-
dia requiruntur a Deo nobis tradita,
Sc
ordinata , de quibus roto agitur hoc
tradlatu. SicChuiftus, poftquamegroticonfenfumprcftiterant , vtabeo
fanitatem impetrarent, verbo virtutis fua: eis optatam largiebatur fanitatc
,
dicens Leprofo ; Mtindare : Sc Languido : Surgetolle grahatum tiiHm
,&
amhula-, cgtcrifq; fimilia verba .
-De poteftate tamen abfoluta potuit,& de fadlo eiecit d^mones.etiam no
requifito confenfu ab ipfo obfeflo . Non enim. legitur confenfum exquifijfle
ab illis Energumenis, qui habitabant in fepulchris . Matthari 8. &: Marci
f
.
Nec ab illo, de quo dicitur LuCcT i i. Erat lefus eijciens d&monium . Nonne
etiam Paulus Coloni.^ in Macedonia ciecit a Puella fpiritum pythonem no
folum abfque confenfu ipfius
j
Ced etiam eius parenribus contradicentibus
:
quia exierat fpes quaiftus eorum
,
quem eis maximum prxftabat diuinando
,
propter quodfimulcumBarnabacum, vt feditiofum apprehenderunt, ac
Alagiftratibus puniendum obtulerunt ?
Quarc indubitanter eft concludendum , ficut ad obfeiTioncs , ac vexatio-
nes ditmoniacas in corpore hominis inducendas ipfius confenfus no requi-
ritur : fic ad eas tollendas , ac totalitcr remouendas ipfius non fufficere dif-
fenfum . Quod Ci praedi^li Theologi Exorcifts plures a dmonibus,ac ma-
leficijs fe liberafle hoc modo , afleuerent : hoc non pcr purum Obfcffi , aut
Malcficiati diflenfum
, ac nolitionem
^
fed potius per poreftatem exorcifti-
cam,
remediadiuina,
Sc
ecclefiaftica eiecifle : veldaemonem voluntarie
exijfle, vt in huiufmodi errorem Ecclefiafticos induceret miniftros,faciIe eft
credendum
.
^V^ S r 1 XXIV.
An fit necejfe ,
in exitu donnonis e corpore , ei ^racipere
,
vt iuret
,
fe
exiturum
,
nec amplius
reqreffurum
,
REfpondctur
negatiue . Ratio eft : tum quia dcraon eft pater mendaci
,
ideo quamuis iuraret, tamen adhuc luramentum non feruaret :
Tuni
c]uia
Art.V.
Prudcntia in crroribus
vitandis . 1
89
quia feriiare
iuramentum dependet i voluntate iurantisj
fed exitus diaboli
^
iJtatc^
ctiam
d?monis non regrefliisiVofl-d^PV^îi.".'""
.aiuta..^ ^.. au.wKcûu^
.
Sic
cx
proredlione Dei hominem in fe cdnfidentem a diabolicis
vexauoriibus
cuftodientis, ac praeferuantis
,
An licitumfit^ dnnuere dxmoni
offerenti egreffum
>i homin<L^
,
fi
ei permittatur in alium ingredi
,
REfpondet
Sanchez lib. i. in prAcepta Decalogi cap. 42. m.
3
6. cum Thy-
rneo de ddmoniacis cap. vlt. a num. 8. & fequentihus, Carolo Baucio in
MifcellaneispratlicistraCi.i.ibipetesy.
regulariternonlicere : quia eft in
proximi damnum : At licicum efte quadruplici concurrente conditione
.
Prima : vt is
,
quem drcmon poflefrurus eft, dt pefTimus > & eo fupplicio di-
gnus . Secunda : vt adiurans habeat imperium in eum
>
quem daemoni tra-
diturus eftj atque poteftatem in ipfum d.-Emonem , fummumque ius ad ipsii
expcllendum
quandocumque libuerit . Tertia : vt adfit boni maioris fpes
:
quia fcilicet fperatur fore , vt hac ratione proximus iuuetur
,
qui alijs ratio-
nibusiuuaripoflenonvidebatur. Quarra: vt abfit voluntas placendi dic-
moni
i
fed id tantum fiat ad vtendum ipfo tanquam lidtore
, dc
carnifice
.
Ratio autem, (Juare concurrentibus ijs conditionibus, iicitum effe videatur
petitioni dasmonis annuere , ea eft
,
quia rem de fe honeftam petit , &
qua?,
feclufaillaoccafione,foIumobbonumproximi prxftaripoterat. Sed ha:
conditiones nuUse funt, vt mox dicam
.
S^v^
s r 1 XXVI.
An
feclufis
illis quatuor conditionibus a Sanche^ adductis
,
adhue
liceat petitioni
fupradi^^
conniuere
,
HVic
qaosftioni viderur tefpondere affirmaciue Ferdinandus a Caftfo
Palao de Adturatione
dify. 4. punî. 4. verf. Veriim . Ratio ipfius eft ;
quiaexduobusmalisminuseft permittendum. Additq; confenfum illuni
Exorciftv-E non elle eooperationem , aut indu6tionem ad ingrefium
j
fed fo-
lum iIliuspermifiionem,&; acceptationem,qua: ob vitationem maioris ma-
li fufficienter videtur honeftari . Neque ob id inhonorari exorcifmos c-
clefia: : Non cnim negas illis virtucem ad expellendum d^monem : fed illa
conceffa, experirisexpulfionem impediri ob caufam tibi ignotam,& ad vin-
cendam illam difficulcatem admircis pecicionem dacmonis . Nec dicendum
eft, d.Tmonem fponte antiquum domiciUum relinquerc
j
fedcoadlum exor-
cifmis
Ecclefi^peteEe loco domicilij relinquendi
, vt aliud fuccedar . Non
igitiiE
34?-
lllicitum ejfe $
fufiinet altcjuit
d&moni permit-.
tere, vt corpus
alterius in^re-
diatur.ni/i qua
druplici condi-
tione cocurren*
te
.
344.
Seclufis
illis
quatuor condi^
tionibus adhue
licere, id per-
mittere, putat
Cafiro Palao
.
Ratfo eius ad*
ducitur
.
190 Par.I.Cap.lII.DcExorcvirttitibus ornato.
igituiinacceptationc huiuspetitionisapparetclaraturpitudo>pofitOjqu6d
ingieflus de nouo petitus minus nociuus lit
quampofltffio de pr^fenti ha-

bita. HÊcFerdinandus.
^
.....uimfuntfa-
.. ..W\
-
^^'^""^^"'^.".?3?5.R2fi."iLWib' Nec valet ratio de vincnda illa difficulta-
diîu
pofitio
te . Nam cum dapmon a corpoie obfeffi non viribus humanis , fed virtute
cerdfnandi . diuiua fit ab Exorcifta expellendusjnon poteft aliquod dari impedimentum
X parte (iicmonis> quin egredi cogatur,fi illa expulfio obfeflo fit profutura,
& adfint cstera requifita,tum ex parte Miniftri , tum ex parte ipfius Ener-
gumeni; ideo ecclefiafticaj poteftati fit iniuria, dum integrum efle cenfetur,
ad hoc vt dxmon facilius egrediatur, Exorciftam ei conniuercvt corpus al-
terius ingrediatur
,
quafi Ecclefia fufficienrem non habeat poteftatem dac-
mones expellendi , nifi Exorcifta eis concedat facultatem corpus alterius
ingrediendi
.
346.
NecilL-cquatuorconditionesaSanchez pofitac
quisflione pmcedemi ali-
Conditiones a
cuius funt roboris
j
Nam prima quoad fecundam partem cuilibet Exorciftie
Sanchez. addu. proifus eft ignota*, no enim poteft fine fpeciali Dei reuelatione fcirc,an iftct
iArepfobdtHr,
vel iHe maximus peccator tali fupplicio dignus fit. Secunda numquam
adefle poteft : nullus enim purus homo habet taleimperium in alium ho-
minem quantum ad itlum efFcdlum : nec abfolutum habetdominium in
daemones , nifi hoc habeat ex fpeciali Dei auxilio
,
quod non pr^fumitur in
Exorcifta.
Tertiaeftfiiuola: non enim funt facienda mala , vteueniant
bona .
Quarta non fanat malitiam huius aftionis
.
Non videtur tamcn inconueniens, pofle
Exorciftam dxmones
obiurgare
obijciendo illis , cur non vexent Magos , ac Maleficos
, qui voluntarie ani-
mam, Sc
corpus fuum illis tradiderunt, dicendo per modum obiurgationis
,
vr potius iftos fuos afleclas, ac mancipia, quam homines iuftos , ac pios ve-
xent, ac caftiênt
5
fed iuxta Dei voluntatem
j & eo modo
,
quo permiferit
iilis Deus
.
ARTICVLVS Vl.
T>e Vrudentia in re6iis fcmitis eligendis circa adiurationem .
Âj^ yiT'^
rede, ac prudenter fe gerat Exorcifta in fuo minifterio, diligentif-
ExorciRa con-
V
fimeconfiderate debet omnia media neceflaria ad finem fuum con-
fiderare
debet fequendum
,
qui eft dêraonem expellere e corpore obfeffi ,
vt ex hoc Deus
media
neceffa magis, ac magis laudetur, ac glorificetur , ac fplendor Ecclefi^ eius fponfa:
ria addimone
magis illucefcat
.
expeUendum.
Primo ergo ei eft attendendum, quid fit Adiuratio : quotuplex fit : &c
in
quo differat a iuramento, &oratione
.
jfdiuratioquid
-^diuratio , tefte D. Thoma 2. 2.
q.
50. ar. i. ei? , aliquam perfonam
impe-
fit
.
rando , aut obfecrando inducere ad aliquid faciendHm ,
omittendumue
tnuoca-
Cap. 1 2 . V.
I
.
tione altcuius rei facra
: vt Paulus ad Ronian. fecit : Obfecro
ros per miferi-
cordiam
Dei .
Duplex
Art.VL
Prudcntia mreiSHs (cmitis eligendis.
1 9
1
Duplex autem
eft :
qusdam deprecatiua
,
quae fic deprecando : quaedam
^^
. ,
impeiatiua,qu2fitimperandOo
îoup^p ,
Conuenit
veroadiuratiocum iuramento: quia ficut hoc
adhibetur ad ve-
ritatis
affirmats
confirniatronem ; auc maiorem promijrionis fi<^x firinica-
Qlf'""'"^''
^"^'
rem
: ita
adiaratio fitv vt poftulatio, aut iuflio finc clKcaciora . Differc vcrd
'*^^^"'"
"*"
ab
illo ,
quod in iuramento adducatuu Dcus
,
vt teftis veritatis
,
aut quafi
ûomodo dif~
fideiuffor proraiflionis : In adiuratione vero vrobiediun> amoris, vel rimo-
^^, ^
cis
eius, quem adiuraraus , vt inde eius amorc , vel timore ducatur ad reno
periram conccdendam : Ita Sanchez Ub. i, inprcepta Decaloî c.42.. nu. r.
Differt tandem aboratione: quiaper orationem aliquida Deopetinir
ômodo
diffe-
fed
propter Deum
\
& ita poteft id peti a Deo , Sc tunc coniunguntur adiu-
rat ab oratione,
mio, & oratio : Aut ab hominibus, & tunc non eft oratio aliqua ; 8c
ali-
quando nihil petitur, fed imperarur ; Ita Sancher loc. cit,
Secunda, Exorcifta obferuare dcbet> tria concurrere in adiuratione^
-?48'
nempe adiurantem, adiurâtum, & idy per quod fit adiuratio
.
-^
adturattene
Adiurausdebet elle nccellaria res intellectualis , cuius folius eft rogare,
t^J*""^"^''"^
aut iubere . Potclt autem adiurare Deus ipfe

,-
vt ob nomen fuum aliquid
ff^rans .
.
prÊcipiertdo . PofTunt etiam Angeli , 8c
d^mones
v
vc Marci c. ^. dxmoixj
Chriftum admrauit ; Aditcro te perDewny ne me torqueai
,
Res adiurata debet quoque neceftario efse incellectualis : vt clarius patec
^g^ adiurattf ,
exdicendis. Pofsuntautem Deus, Angeli^&Sancti, &:dapmones
,&
qui-
cumq; homines adiurari . Quando autem deprecatiue
, 6c
quandd impera-
ciue, conftabic ex folutione fequencium quajftionum
Rcs ,
per quam fit adiuracio ,
func Deus, Angeli
, &Sancti, & homine?
^g^
^ pg^ auam
iufti viatores ;
non aurem per creaturas inferiores in natura ,.aut in ftatu
fii
adiuratio ,.
gratia?, fit adiuratio : Ita optime docet Suarez tom. 2. de Religione traEi.
4.
de Adiuratione cap. 1.
&
^.pertotum . Nos autem hanc doctrinam clarius
clucidabimus fequentibus quxftionibus
SJ^^
s r X 1.
ûomodff Deus a nobis recfh ddiurari pojjif
.
DEus
licite, ac recte a nobis deprecatiue adiurari poteft ; ita quod eius ^^gl
adiurario inrer parrcs orationis collocari debet, &c obfecratio appel-
Deus licite,
^
ktur. Hxc2i(^tmch t^D.Vnomd^ qtuli.^^jfârt.ij. adi.&
q, 90. art. i.ad
^^^^ ^
^"^"
5.
qiiem fjquicLii- Suarez
laco cit. c. i. nu. 3. 6cSanchez lih, 1. tnprccepta De-
^*^''*^*"^
calostcap.4,%.nur^.ii.
^
adturart po,
Primrj parsconftac: Quia erga Deum^ non habet locum adiuratioper
'*
'
mx5idum imperij
5
Eius enim eft imperare
, &: noa imperari terg^ tantura
deprecariue adiurari poceft^
Altera pars probatur
: Sicutr enim pofsumus" orare Deum, ac illum de-
precari ;. ira pofsumus aliquid diuinum illireprzpfentare , ob cuius nomen_,,
^
^
aut merita noftrasorationrsexandiat
y
vtconftarexScriptura , in qua legi-
Buis M<?yfen,
&alios Proplietas orafse Deum proptcr femeripfum, &:
prop
ter
I
^
1 Par.LCap.ni. DcExorc.virtutibus
ornato
;
ter Abraham,& alios iuftos fibi dilectos
;
& Ecclefia femper orat per Chri-
ilum
.
Hic ergo orandi modus quandam Dei adiurationem continet -, quia
exoratur Deus,
&ad impetrandum ab illo inrerponitur vel ipfemet Deus
:
velaliquisnomineeius,
quipotentiorfit,quam nos ad impetrandum,vc
per eum oratio noftra iuuetur : ratio autem adiurationis in hoc perficitur
.
Adiuratio ob~
Hoc autem totum pertinet ad obfecrationem , in qua proponitur Deo
fecratio qu*dd
ratio aliqua obtinendi aliquid ab ipfo : vt cum per Chriftum,vel per ipfam-
efl .
met Dd bonitatem
,
ac fidelitatem eius poftulamus . Harc ergo adiuratio
obfecratio qua^dam eft
i
foiumqjvidcnturratione,
& denorainatione diF-
ferre
.
Nam obfecratio dicitur, quatenus dat vires orationi : adiuratio,qua-
tenus eft peculiaris actus reuerentias illius perfon^, per quam Deus adiura-
tur: ItaSuarez de Adturatione loco citato
,
^F^ S T 1 O 11,
An Beatiidr San6ti Angeli liciie pojjtni a nobis adiurari .
^51. TJ
Efpondetur, licitc, ac fandle pofTe ii nobis adiurari,fi debito modo fiat.
Snnvti
, ^
An- J[!\.
Hoc tiadit D.Thom. 1. i.
^. 570. ar.i. & eft receptum apud omnes .
geli licite , ac Recte enim Sandlij & Angcli poflunt a nobis orari
, & confequenter etiam
reê a, nobis
obfecraii; Et ita habet communis vfus lc.Qc\tC\x , & fidelium : nam petimus
adiurantur
. ^ Virgine per Filium,
& per Natiuitatem, vel aflumptionem,- & proportio-
ProUt v/usEe-
n^jij modo poflumus ab alijs Sandtis peterc . Non pofiumus tamen Sandlos
*^v'*

adiurare cum imperioj fed cum reuerentia,& honore humiliter eos precari,
non vt au(5bores bonorumjfed vt interceftbres : eodem modo ergo po0umu$
ilios adiurare : Ita docet Suarez loco cit, c. 2. num.
4.
^
y t/
S T 1 O 111.
An damones
fanSfe
, cJ*
Uciie adiurari pojjtnt ah hominibus
REfpondetur
affirmatiue , fi debito modo adiuratio fiat . Conclufio eft
certa fecundum fidem : nam Ecclefia ab initio confueuit adiurarc-
d^mones-, vt teftantur Patres, La5tantius lih. 4. cap.ij. TertuII. in Apologer,
c.
3
1. Cyprianus in lib. de Idol. vanit. ctrca medtum,& ad Demetriadem. Fun-
datur autem hic vfus in Chrifti verbis, ac virtute : Dixit enim Marci vlt. In
nomine meo ddt,monia eijcient . & Matthaei lo. Marci
3.
Lucap 9.
Dedit difci-
pulis fuis poteftatem, vt daemones eijcerent, quam eis concefiam declarauic
Lucx I o. Ecce dedi vobis
poteHatem calcandi fuper ferpentes , &fcorpiones
.
Vt autem debitus in
adiuratione teneatur modus, hsec obferuanda viden-
turj vt bene docent Suarez tom. 1. de Reltgione traî. 4. de Adiurai. c. 2. n.6.
er 7. & Sanchez lih. 2. inprecepta Decalooî cap. 42.
nu. \^.& 19.
Primo requiritur, vt finis adiurationis lit, expeiiere dsemonem ,
non vero
aliquid ab ilio obtinere,vel
focietatem aliquam cum illo inirc : Hoc docuit
D.Thom.^.^.-j.iô.^^-.^.
Et conftat primo : quia Chriftus uon dedit
Ecclcfire
iux
552.
Z>mones
(aru
ite , ae licite
adiurari
pof-
funt
ab homi-
nibus
,
fi
debiti
fiat
.
Hocfides docet.
355.
Art.VI.
Pmdcntia in
rcdlis (emitis
cligcndis
19
5'
fuae virtutem,
nifi ad fugandos , & coercendos demones iuxta illud : / fl- - .- w.,
ntmemeoeUmoniae^ciem.
&
Lucae lo. cum Apoftoli
gloriarentur
,
quod
/J^l'^^ *"^^J-
etiara d^mones
fibi fubijcerentui ,
Chriftus declarauit eis
, poteftatem
ipfis
*,;,,,
ifi
ûa
efiedatamadcalcandos
ipfos, eorumque virtutem
,
vt nihil nocere
nobis
conducunt ad
poflcnt
i
crgo non aliter licet nobis adiurarc d^mones
. Confequentia
pro-
exûlftonem,
batur
: tum quia noa valemus id facere, nifi per poteftatem ^ Deo concefsa;
naturaliter enim d^monibus longe mferiores fumus : tum etiam
,
quia alias
pericuio exponimur, vt multum nobis noceant
j
cum tamcn finis adiuratio-
tionis elle debeat, d^monis infidias, & artes nocendi fugcrcvel fugare
.
$.
I.
SEcundo
necefiarium cft , vt non rogatido, vel amice petendo ; fed impe-
554.
rando , obiurgando , &cogendo djfmon adiuretur . Hoc enim docuit
Dimonendiiu
D. Thom. 2. 1.
q. 90. ar. z. Et tam hanc, quam prêcedentem aftertionenu
r*ndus,non ro^
complexus eft D. Auguftinus lib. 10. de Ciuit. Dei c. iz. dicens : têra pie-
^*"î''
/^
f^"
tate homines Dei aeream potefiatem
inimicam> contrariamqi pietati exorciXan-
*'*^&'*'*J
Cf
"-
do eifcitint,
non placando : omnes tentationes ad(ter/itatesq;etus vincunt oran do
^
*
non ipfamyfed fuum Deum aduerfus ipfam . Et Tertulhanus I ib. de Anima_.
C.
^7.
Spiritualia, inquic, nequitia non quidem focia confcientia
;
fed inimico-^
fcientia
nouimus
;
nec muitatoria operattone
;
Jede.xpugnatoria dominationc^
traâmus .
Ex his colligitur primo , nulla ratione efle licitum alicui , dasmones adiu-
rare
adiuratione deprecariua, ideft ipfum deprecando dasmonem , vt ob Dei
nomen exeat e corpore obfefti : nec etiam imperatiue, aut deprecatiuepr?-
cipiendo, aut rogando , vt nobis demones aliquod obfequium, qualifcumqj
generis fic illud,aut qualecumqibencficium pr^ftent . Quod docentD.Tho.
z. 1. q.
5>o. ar. 1. & ibi Caietanus ar. i. D. Anton. z.par. tit. 10. c. 8. Syl-
ueft. verho adturatio,
q. 7. & ibi Ang. nu. 1.
0^4. Tabiena nu. 6. Sotus Itb. 8.
de lufiit. q.
^.ar. i. Suarez tom. 2. de Rehgione lib. 4. de Adiuratione c.i.nu.S.
&^.6c
Leonard. Itb.i.de luH. c. 42. dub. 1
3
. .70. &71.
qui latiftime pro-
bat ex multis fcriptura:,Sand:oiumqi teftimonijs,& rationibus, foluensque
contrarias dicit t^Q de fide . Valcntia 2. 2.
difp.
6. qu. Z.punEl.
i.quaft. 2.
EtSanchez /ib.i. in prttcepta Deca/ogi cap. î. num. 19. omnes pra:di6los
DD. referens . Er concrarium facere eft culpa mortahs grauiflima : Vt be-
ne docent Caietanus ibi, Sylueft. ead. q. 7. &q.
S-
Tabiena eod. num.6. con-
cluf.6. knw\{\2.verb. Adiuratio in fin.
Naimais
fumma cap. 11.
HifpanC^
num.
27. Latinenum. 28. Et ratio eft , cur non imperaciue : quia Chriftus
non reliquic poteftatem Ecclcfic-e aduerfus d^mones , nifi ad eos arcendos
>
vel repeliendos tanquam hoftes,ne nobis nocerent;quod eft ab eorum focic-
tate recedere . At velle vti eorum minifterio,6(: obfequio,pertinet ad quod-
dam padlum , &: focietatem cum ipfis . Cur autem non etiam deprecatiue
liceat petere, vt exeant a corpore , ex fe conftat: Quia tunc beneficium
ab q'\s liberaliter conferendum expedlaturj quod eft quxdam padti, & focie-
âtis cum ipfis inchoatio . Item quia quidquid daemon fua fponte in no$
N confcrt.
555.
Jn Coaiurath.
neduofunt.
fOîurgatio
,
(
PrAceptum
.
Obiurgatio de-
fcribititr.
?56.
frAceptum de-
fsrikitur ,
ôtuplexfit,
357.
Creaturd irra-
sionales
feeun-
ditmfe non
pof-
funt proprie
M4*t*rari.
194
Par.I.Cap.lIL DcExorcvirtutibus ornatok
conferCj id omne ab hoftili eius animo in nos > & in ipfummet Deum
profi-
cifcimr: Semper enim eo fpedtat , vtDeigloriaobfcuretur, &nosipfum
ofiendentes sternam damnationem incurramus : Ita Sanchez loco cit.
.
II.
COlligitor
fecundo, in coniuratione.qua d^mones adiurantur,duo
prin-
cipaliter inueniri, Obiurgationem fcihcet, & Pr^ceptum
.
Obiurgatio ( vt fumitur hic ) eji dAmoms increpatio , ac oêrationwneius rC'
prehenfto, qH eius fuperbiam coercet,& impeditê aSlu ita Vexatum,feh Ener-
gumenum tentet,velaffligat.
Diim enim ab Exorcifta dêmoni crimina ipHus
obijciuntur: vtfitin Rituah Romano, in quo Sathanas woczint inimicus
Deiy hofiis humani generis^ mortis adinuentor , VitA raptor, iufiiti& deciinator'^
malorum radix,fomes vitiorum,feduEior
hominumyincitator inuididyorigo aua'
ritia, caufa difcordia,fpiritus immundus,ferpens antiquusyfeduôr pe/Jtmus,ple'
nus omni dolo,&fallacia,draco
nequiffmus,& CAt. facile definit vexare Ob-
feflum, ac tentare ilhim, &ignominiaplenus confanditur , facihusq; Exor-
ciftae obedientiam prasftat : quia Vexatus faciHus adtus fidei,ac confidentia?
ehcit, cum poflidentis d^monis ceirat tentatio
\
atque vexatio miniis eum
affligit . Maxime cum iih obijcirur fui ftatus origo,rebelho,apoftafia 4 fuo
Creatore, a paradifi fedibus deie6tio; penjB, quas fuftinet, nempe diuinae vi-
fionis priuatio, paffiones vehementes iix , odij , triftitijE , defperationis
> &
huiufmodi, quibus acriter affligitur,- & ignis gehennahs,quem fuftinebic in
^ternum . Qujnam autem obiurgationes fint aptiores
y &c quomodo finc
laciends, patebit infra par.
3
. nu. 660.
Akerum
,
quod principahter in adiuratione continetur , eft pr^ceptum
9
quod eTi ordinatio
,feu
mandatum ,
quo diuina virtute efficaciter ajlringttur
dd-
mon ad Exorci(i< , vt minifiro Chrifii , &Ecclefia
prdijfandam obedientiam .
Dico
efficacite)':
quia fuppofita difpofitione necefiaria in patiente, d^mones
aidiurati non pofllmt non obedire, a diuina virtute compulfi ex jnomifiione
fa6fca Marci tHt. a Deo in fe credentibus : Stgna autem eos, qui crediderinty
hec fequentur : In nomine meo dmonia eijcient
y
quando expulfio demonis
obfeflo eft profiirura
.
Pri^ceptum autem, quod iuxta artem exorcifticam d^monibusfieripo-
teft, eft quintuplex, videhcet Commune, probatiuum, lenitiuum, inftrutffei
uura,& expulfiuura . De fingulis agetur infra.w. CSi. &fequentibus .
^v^/ s T j ir.
An Creatura irrauonales, njt locuB^, mheSifali
aqua, ^cat,
licite adiurari
pojfmt
.
RErponderur,
huiufmodi creaturas fecundiim fe non poffe
proprie adiu-
rari : Ita docet D. Thom. i.z.
q.
5K). ar. 3.
Sotus lib.S. de luff. q.^.ar.^.
Suarezfo?. 1. de Religione lib. 4. de Adiuratione c i.nu.iz. dc
Sanchez lib.i^
t
Art.VI.
Prudentia
in redis fcmitis
cligendis.
i$s
in pr&cepta
Decalogi
cap. 41.
nu.
3
7.
Ratio ea eft
:
quia,cum
adiuratio lefpe- . ..-
,
d:u
illius,qui
adiuratur. fit qunedam obfecratio, petitio,aut
imperiu,&
crca-
^ "
*
tmx
irrationales
no funt capaces talium adionum : quia tam petitio,
quam
preceptum
proprie fumptum non percipitur nifi intelle(5lu,&: ratione , ergo
ex
hac
parte non poflunt creatura; irrationales pioprie adiurari . Non enira
hx
creatura;
mouere fe valent ex intentione ad nocendum nobis : vt euenit
in
animahbus
irrationaUbus: vel in nubibus,tempeftatibus,& his fimilibus.
At
integrum eft , ea omnia adiurare ,
quatenus ab alio mouentur . Cuin
crgo
poffint, & a Deo, & k d^mone ad id moueri,quando mouentur a Deo,
adiuranda
funt
deprecando Deura,vt id malum auertat , quando vero a dx^
adiurarcj
1 ii- ^ i-_j ^ J^/Zn..^ . T^- nv T-i - - moueatur
1. 1.
358.
Vtile eii eat
vt
ak
SS9'
monc,
imperando illi, ne moueat , fed nocere defiftat
: Ita D. Thom. -. -.
quitli.
90. ar. 3.
ab omaibus receptus .
Quare in exorcifrais, etfi quandoque
%*^'^^
verba
adiurationis ad ipfafmet creaturas irrationales dirigantur,vt dicedo :
'^
Exorci^ te creatura fatis
: coniuro te creatura aqu : coniuro vos nubes-,& cdit,
no eft intentio
dirigendi ad ipfas,quafi ipfce adiurationi conniuere debeant,
auertendo
raalum-, fed veie adiuratio ad motorem dirigitur
,
quafi dicatur
:
Coniuro vos dmmones, vt ab hoc
fale,
ab hac aqua recedatiSyne tempeHates exci-
tetist &ct.
Ad ipfas autem aliquo modo ,
dirigitur vtpote ad illas , in qui-
bus
recipitut illa operatio, fcu effedlus nobis aduerfus, quem per adiuratio-
nem
aduertere
conamur : Ita Valent. 2. 1.
difp. 6.
q. S.puncl. 1.
adfin.
San-
chez loco cit. num. 38.
^v
^
s r 1 O V.
An
Adiuratio debeatfieripr Deumfolum
,
an etiamper creaturas ,
PRimo
dico,Deum adiurari polle per Deum ipfum . Nam fêpe obfecra-
tio fit ad Deum per ipfum : vt Daniel c.
5). Ne moreris propter temetip-
jygf^^ adiurari
ipfum
Deus meus . 8c Plal. 14. Dir ge mein "veritate tua, & doce me, quiatu es
potefi per Deii
Deus Saluator meus
, &ct. Et remmifcere miferationum tuarum Domine
, ipfutu
.
C^ r<ef. &
infra : Propter nomentuum Domine propittaberis peccato meo. Et Verf. ir.
alijProphetêfaepehocmodoorabant . Per temetipfnm fac
hoc Deus . Illa
autem vetba habent vim
, & f-^rmam adiurationis . Item re(5te a Deo peti-
mus propter ipfius infinitam bonitatem, clementiam, pietatem , ac miferi-
cordiam : Sspe pcr fidelitatem,& veritatem eius vim fiiciendo m promifiis
eius,qux eius fidelitate innituntur,vt fcre in ommbus illis adlibus confiden-
tias crga Deum pofui par.
3.
. I.
SEcundo
dico, Deum adiurari pofie per Chriftum . Conftat ex iUis Ec- 550.
c\eCixpi:eczuonibuSyPeradmrabilemafcenfioner/jtuam,&c. in quibus Deus adiurari
cenfeturadiuratiocontineri', quxpoteft dupliciter intelligi. Vnomodo,
poteffperChri-.
vt deprecatio fit ad Deum vt Deus eft
5
fed ratio obfecrandi fumatur a my-
^'
fterijs fadis circa Chriftuiii> vt hominem : fic adiuratur Deus, vt Deus, per
N 2 opera
36l.
Deus adiurart
poteli per An-
gelos
, e^
San.
fos regnates in
CaIo,
StiawperVia'
tores
,
qui iuHi
reputamur
,
23eus non pff-
Ufi adiurari
j?
*iias creaturas
inferieres
.
âtiodiHat.
363'
DAmones per
DtH ip/umvel
exprefse , vel
tacite adiuran.
4i
funt .
1
5> i^ Par.I.Cap.III.
De Exorcvirtutibus ornato:
opeia humanitatis, feu opera in humanitate,vel per humanitatem fada : /Tc
adiuratur Deus per aliquid creatum . Aliomodopoteftintelligi, vt tota_
petitiO;, &
obfecratio immediate referatur ad Chriftum hominem,vt hoaio
eft
} &
fic adiuratur
(
proprie ioquendo ) Chriftus ipfe propter feipfum , re-
praefentando illi ahquam rationem largiendi
, quod poftulatur , ex ipfomet
fumptam
,
eo modo
,
quo dicebamus Deum per femetipfum adiurari : Ita
Suarez loco eit. c. $.m.
^.
.
II.
TErtio
dico, Deum adiurari pofte per Angelos beatos
, Sc fandos non_j
folum iam cum Chrifto regnantes ; fed etiam per Viatores
, qui iufti
reputantur,
&
per eorum merita,vel interceffiones . Ratio ell : quia Deus
faspe vult per huiufmodi rationes beneficium concedere,& non aliter . Non
quia (ciim in tempore adiuratur) incipiat ab illis moueri*, fed quia ab ^terno
fxpc ftatuit dare intuitu iIlorum,6c no aliteri ide6q;etiam voluit a nobis fic
obfecrari . Pra?terea quia inter viuentes iuftos voluit Deus efte communi-
cationem aliquam in bonis operibus , ac meritis
, & vni folet benefacere-
propter alios : ideo etiam poteft per Viatores mftos adiurari vel in commu-
ni ( fi oratio fit publica, quomodo Ecclefia faepe Deum adiurat propter om-
nes Sandtos : vel propter iuftos in communi5& in confufo ) : Vel in oratio-
ne priuata propter talem , vel talem perfonam
,
quam orans exiftimat efle
fandtam. Sicut enim vnus Viator poteft fe alterius orationibus commen-
dare : ita poteft per ipsum petere, & adiurare Deum : Ita docet Suarez laca
fupra citato nu.^.&c
Sanchez lib. z. in yrîcep. Decal. c. 41. nn. 2,
$.
IIL
Varto dico , Deum noti pofTe adiurari proprer afias creaturas infcrioi'
vel in natura,vel in ilatu gratis : Ratio eft : quia nec dignitas ta-
lis creaturx , nec opera aliquid valere poftunr apud Deumadinr-
petrandum aliquid ab ipfo . Immo (i quis re6te confideret, quando adiura"
tur Deus per rationem creatam , feu per creaturam aliquam , fcmper eft , ia
quantum includitaliquam fingularem participatronem diuinx bonitatis
,
qUcT interdum habet adiundlam promiiTionem",vel faltem refpicit maiorem
gloriam, &honorem Dei, qui ex tali opere refultarc poteft. Vnde ficut
iuramentum per creatnras refoluitur m Deum earum Au^ftorem : ita diei
poteft de adiuratione Dei>quoties fit per commemorationem alicuius eflfe-
d:us creati , ibi inuolui Deum ipfum vt au(5lorem eius
,
qui ratione fui ho-
noris, ac maieftatis
;
vcl verbi , aut mifericordiae ex vno opere fuo quafi inr
ducitur ad aliud faciendum : Ita erudite docet Suarez loco cit. nu.
4
$. IV.
Vinto diccdjEmones per Deum ipfum vcl exprefse, vel racite , Sc non
aliter adiurandos efie . Conclufio habetur ex vfu
EcckfiarjConfueuit
enira
02'
Art.VI.
Prudentia in redis femitis
eligchdis.
197
enim adiuiaie
demonem per Deum yimm-, per Deum verum ,per
Deumfan- ,,
ilum
. Item
per Cliriftum
,
qui eft verus Deus : item per Crucem
eius
y
fd
J^"/
J^
^^
'''**
pr^cipueper
San(5liftimum nomen Icfu :
vt ipfemec docuit Maroi vjr. dices:
"
In nomine
meo dtzmonia eijcient . Ec licec in adiuratione per cmcem
, & no-
men
eius explicite non inuocetur Deus ipfc-,tamen implifiite ibi continetur:
quia
crux eft inftrumentum Diuiniratis, 6c per habitudinem ad illam haber
virtutcm contra demones : Nomen autem lefu eft nonien fal^cisjfeu Salua-
toris, qui eft Deus,& homoi immo eft nomen,in quo non cantum da^mones
eijciunturj fed eciam in quo oporcec nos faluos fieri, vc docec D.Pecrus A(5t.
c. 4. Ec eodem modo incerdum adiurancur demones per Sandlos
, quos ipii
magis cimencinon propcer eorum naturalem vircuccm,im6 nec propccrgra-
tiam infufam pr^cise fpeCtatam, vt habenrem fandtificac, 8c bonum reddic
:
quia pcr iilam folam vircucem non polfunc homines cogere , aut arcere dx-
mones^ nifi Deiis San(5tis fuis , vel Ecclefia: fux peculiarem vircucem ad hoc
conferat
.
Hacergoracioneadiuratiod^monis femper ficperDeum velinfe, vel
354,
in SancStis fuiS:, auc in fuis inftrumentis inuocatum : quia ( vt fupra diximus
u.
? f 4.
) d.rmon non adiuratur prece , fed coa6tione , dc
impcrio
, qu^.noii
ert in re crcara, nifi virtuce Dci : quia vc dicicur lob 41. Non efl potefias
fu~
per terram ,
qu comparetur ei . Imo probabile eft , neque Angelos San(5tos
poUe virtutenacurali dxmones cogerefalcem comparando maximum ad
maximum,& mulcicudinem ad mulcicudinem cum proporcione : quia plu-
res darmones
(
vc credicur
)
perfe(ftioies func in nacuralibus aliquibus Ange-
lis cum di(5ta proporcione loquendo , vt breuicer annuimus fupra num.i^c),
Ob hanc ergo caufam adiuracio dxmonum fieri debet in virtuce ipfiufmet
Dei, vc refta fide,
& efficacicer fiac : Ica erudice docec Suarez tom. 2. de Re-
iiîone, lib. 4. de Adiuratione cap.
3
. num.
7.
S^F^
S r 1 VI.
^SlÂnam
cauteU
Jimfcruandd: ab
JExorcifia ,
vt adiuratio
fumvLj
.
haheat
cffccium,
PRimo
Exorcifta feipfum maximopere parare debet per orationem , &
ieiunium eo modo, quo docecur infra par. 1. vbi de Aegroto orante, &
ieiunante
i
ac pra^cipuis captiuando intellec^tuminobfequiumprimos veri-
tatis
, quas eft fapientia increata
j
ac voluncace firmicer ei adh^rendo
,
qune
manifcftatur in diuinis fcripturis, quarum parua fylua fupra nu. 241.
&feq(i.
fuic
propofita , credendo firmiter , ac confidendo
,
qu6<i Deus , racione fus
infinics
bonicacis, acfidelitacisinfallibilis concurret cum ipfo Exorcifta
>
cum
d.emoni pr^ceperit ea, quns ad eius expulfionem a corporibus obfeflis
>
&
a rebus ad homines fpe(5tantibus pertinere dignofcuntur, fi talis expulfio
fuerit
falutaris> ac c*Etera extiterint requifira
.
365.
Exorcifia va-
care debet ors-
tioni
, ^
ieiU'
nio
,
N
5
Secundo
1^8
Par.I. Cap.III DeExorc.virtutibusonoaio.
.
I.
(5(5,
C!
Ecundo poft efficaces orationes,
^
precationes ad Deii effufas , 8c adus
Accedere dehet
^
fidei, ac confidentias in Deumefficaciter elicitos, ( confiderata faculta-
nddsLmone ex.
te fibi a Chrifto, & ab Ecclefia tradita, Beatiffimae Deiparx > ac San^torum
fellendttm , vt
patrocinio imploratoj obfeflbqi feu maleficiato circa ea,qus credenda funr
ludex.
& adimplenda perfedle inftrudlo,
&c probato, vt docetur inkzpar.
5.
) tunc
flumsdo
. accedat ad fuum munus exequendum , non vt miles ad pugnandum contra
validifiimum hoftem , vt communiter loquimur
,
( h.TC enim pugna in ora-
lione debet fieri
j
) fed vtiudexaDeo, & abEcclefia delegatus: Non ad
omnia aduerfus diemonem pro voto fuo adimplenda , vt fupra dilum eft
^
fed tantum ad illum, vt reum iam per fidem obfeffi, vel maleficiati vindta >.
ac conuidtum per poteftatem Exorcifta: ^ corpore obfeffi , vel maleficiati
^
& a rcbus ad homines fpecflantibus expellendum
.
$.
II.
TErtio
, Exorcifta antequam aliquod aduerfus d^monem formct prg-
ceptum, breuirer inftruat Energumenum , vt credar, ipfum efie mini-
ftrum Dei > &
Ecclefiê, &habere a Deo , & ab Ecclefia poteftatem ad d-
mones expellendos ab hominibus,&: a rebus ad homincsfpe^tanribus: Mo-
neatq; vt attendat inftrudlionibus ^ ac prasceptisabipfoExorciftad^moni
faciendis, aliter diabolus difficulter obediet Exorciftje :
Nam ds^mones
operantur in corpore patientis magis, vel minus iuxta imperfedtione fidei
ac confidentia; in Deum maiorem,veI minorem ipfius patientis .Si obfefiiis

accedatad Exorciftam cum fide inhefitante
>
quod a Deo , mediante prx-
cepto ab Exorcifta dxmoni fiiciendo, fit liberandas, ifte facillime liberabi-
tur, & diemon Exorciftas obediet iuxta fidem ipfius . Si autem accedatad
Exorciftam cum fide h^fitante , da^mon nifi cu difficulrate obediet Exorci-
iix. . Vnde aliquado euenit mihi,qu6d,dum ad me acceffifset ahqui Malefi-
ciati maximam habentes fidem
,
quod a maleficio Iiberarentur , vt cogno-
fcerem, an vere a da:mone eflent vexati, aut maleficio afledti, dxmoniprse-
cepi latino idiomate,vt coram me illico in eos aliquam leuem efficerer vc-
xationemj fed totum oppofitum euenit : Nam ad illud prreceptum, dcEmon
finc mora maleficium abftulit
, & a Maleficiatis aufugit , ipfiq; Maleficiatt
priftinae reftituti funt fanitati . Mihi autem ab eis fcifcitanti
,
quid per illa_>
verba, quas enunciaueram, intellexiflent, & credidiflent . Refponderunr, fc
credidifle, quod d^moni prxccpiflem, vt recederet ab eis , nec ampHus eos
diuexaret . Quare vtile erit > vt prius explicetur Vexato prseceptum , ante-
quam fiar , vt magis ac magis in eo fides augeattu- , fic raagis , magisq^ d--
monis poteftas di^"ninu^t^r : vt docet S. Cyprianus tra^, 4.
de tdobr.
yanit,)
dicens : Ddmones velexiliumUHtim : vel emnefcunt
gradatim >
focaut fidti
âtientis adiuuat : aut gratia cnrantis afpirat
.
Quartd>
367.
Infiruendus ob^
fejfus , vt cre.
datExorciRam
hahere potena-
te d&mortef ex-
fellendt.
Art. VI.
Prudcntia
in reftis {emitis eligcndis.
1
5)*)
.
III.
QVarco , ctfi decentius fic , formarc
praecepta latino idiomate propter
j^j,
ipfius gcauitatem,& elegantiami
atcamen fi patiens illud non inrelli-
pr^cetta
fieri
^
gat> melius erit ea proferre in lingua materna patientis
. Cum .n.
poffunt
vnlgwi
exprarcipuo fundamento huius artis difficulter poffic dasmon ad aliquid idtomate.
compelli , non exiftente in patiente difpofitione , fequitur ,
quod
fi
ipfe pa- iuare
tiens prreceptum non intelljgat , non poterit ad ipfum ita bend ede difpofi-
tum , &
per confequens diabolus non ita facile obedict Exorcifta: , maximd
in his, qnx fpe(5banc ad eius expulfionem
.
$. IV.
^^
Vint6,cum aliquid dicmoni eft prscipiendu,attendat Exorcifta,qu6d ^-^"
V^
Vexatus non fit aliqua palTione perturbatus: quia tunc mens Energu-
PrAcepta noru
^^^_
meni attendens fuggeftioni dcxmonis, non eft ita bene difpofita
fiant,ppatiens
per fidcm, ac confidcnriam in Deo,ac in poteftate exorcifticajficqjdiabolus
fit
nliqua
pnfm
Exorciftre pra'cepcis difficulcer pra^ftabic obediencia . Idcirc6 prius, {Ci opus fione tnrbntus
.
fic ) feorfum paciencem incerrogec: an aliqua paflioncac cribulacione fic tur-
batusi vultum eius confideret, an fic hilaris, vel meftus
,
quod facile ex ocu-
lis cognofcec . Nec ad vltimum darmonem expellendi prsceptum deue-
niat , nifi prius ille ad quietem
, & attentionem , & fiduciam perfedamre-
ducatur
.
. V.
SExto,
quando Exorcifta, ad dignofcendum,an vexatio patientis fic a drE-
mone;veI a caufa aliqua proueniat naturali : vel etiam ad inftruendum
mfide ObfeiFum, vel Maleficiatum, ( fi ita fit ) vult dicmoni aliquod facere
priEceptum
,
puta vc aliquam ex folitis leuem in Patiente caufet vexatione
,
daemonem diu illum vexare non permictati fed cito ei prascipiat, vtpatienti
grauamen, feu moleftiam inferie prxtermittar
.
Si vero d^mon Energumenum adlu vexer , eumque ab vfu fenfuum alie-
ner, iliico Exorcifta magna fide futFuItus in nomine lefu d^moni pr^cipiat
,
vt Energumenum diuexare ceffec , nec fenfuum vfum impediar , vc necefla-
rias de 6de inftrudliones deuoce, & attente percipere valeat . Et Ci opus fit,
pbiurgariones adhibeat inferiiis pofitas nu. 660. vcd^monis audaciam faci-
lius
confringere valeac,ac ipfius
concumaciam refrenare
.
. VI.
SEpcimo,
fi d.-cmon per os Energumeni loqui praefumat , Exorcifta filen- 372
cium illiimponacexempIoChrifti Luc-E^. quidazmoni dicenci: Outd
Silentium â*
nobis, &tibi
iefn NaXarene yeniUi perdere nos ? Scio tCy qitod SanSius es Dei,
'"''"* impona-
N 4
filentium
370-
Non permittiU
tur d&monditt
obfefsiivexwe.
371'
Nec vfum fen
fuumimpedire.
mom
tHT.
373i
Potefi quaio^
interrogari de-t
tempore ittgref.
J>rius interro-
gtmdi
funt
pa-
rentes,ficut
^
ipfecbfejjus .
.
575.
îuinetmfint
ebfefji tmtum
pSie iîmagi-
narie
.
Experientiiu
xcmpjoiatHr
.
2.00 Par.LCap.III.DcExorc.virmtibusormto.
filentium impofuitjicet veritatem fateietur.JE?
increpauit illum
lefusdicens:
Ohmutefi:e, &exi ah eo . Vnde Marci i. &: Luca?
4. habetur, quod non
fine-
hat ea loqui.
Poteft tamen quandoque Exorcifta daemones interrogare>quo tempore in
corpus Obfefli funt ingreffi , vt ex hoc agnofcat : an cruciatus a Patfente
tolerati a caufa natiuali,vel prxternaturah fuerint excitati : vt egomet cum
illo dsemone feci
, a quo vexatus fuerat homo ille , de quo fupra num. 86.
Qupd alias etiam cum ahjs prreftiti dsemonibus, antequam iilos in virrute_-
Dei ab obfedis corporibus expellerem , vt fcirem, quomodo,
&c
quando in-
grefli eflent in corpora iila
, vt fic etiam Energumenis illis ad fe ipfos impo-
Iterum a dasmonibus cauendum, ac pr^feruandum remedia traderem op-
portuna
.
Veruntamen prius interrogandi funt ipfius Obfeffi parentes -, deinde ipfe
Obfeflus dêmoni in nomine lefu prcTcipiedo, ne internis, vel externis Ener-
gumeni fenfibus impedimenta ingerat . Sic Chriftus Marci
p. cum fibifihus
quidam habens fpiritum mutum fuiflen addudlus , interrogauit Patreni eiu^
dicens : QuamumtemporiseHiexquo eihoc accidit? Ki illeait: uib infan-
tia . Vbi D. Petius Chryfol. ferm. 51.
de D^moniaco ait : Reuoluit4nfan-
tiam. C.hriUuSi lit tanti mali caufa non tangat foholem,fed yarentem .
. VIL
OCtauo,
fi Exorcifta, perfonam,qua: tanqunm obfefTa ad eum confugir?'
vt exorcizetur, non efle vere, ac reaUter
j
fed tanrura imaginarie, au
fi<5teobfeframvereatur,ineam exorcizando cautelara raox infra ponen-
dam adhibebir
.
Sunt .n. aliqui, qui non vere, fed duntaxat fecundum fuam imaginatione
funt obfeffi : vt aUquando in muheribus menftruoru defectum
paticntibus^
accidir, de
quibus fupra num.^î. Ahjfunt,qui fe a d^mone obfeflos, fed.
ob diuerfos fines effingunt. Nam aliqui, vt aftanrium vifcera ad pietatem-
commouentes> eleemofinis eoru fua propria fubleuent paupertatem : Qai-
dam, vt ab aliqua fe oppreftione, vel afflidlione diripiant : vt mulieres iuue-
cul^:,qu^quandoqvfenibus nupt^maritis, cum ob nimiam zeIotipiam_.:
quafi captiuiE teneantur , vt aliquali valeant peifiui libertate , fe a d^mone
obfeftas teftantur, îz-> nodluq; clamant, variasq; preftant infanias , vt mari-
tus modo huG, modo illiic : nunc ad iftum , nunc ad illum Exorciftam
eas
ducerecompellatur. Alij fe d^moniacos fimulant, vt ecclefiafticos
ritus^
contemnant , Exorciftas fubfannent , eorum arrem Exorcifticam infamenr,
obfeftosq^ veros, ac malcficio affedtos a remedia facra ab Ecclefiafticis mi-
niftris querendo, & adhibendo auertant . Hoc praeftant aliqui Magi , Ma-
lefici, ac Sagae, ficut experientia pluries comprobaui : Fingunt enim fe a
demone obfeflos ; vna cum alijs,
(
& forrafse eorum opere ) maleficio affe-
6tis,aut obfeflis adExorciftas accedunr : aftant, dumalij exoreizaniur,.
laudantq-, ac magnificant opera Exorciftx , dicuntqi fe maximam habeie^.
fidem, quod procid dubio a quacuraqj d^moniaca liberabuntur
vexatione ;
enu-
Art.VI.
PrudeHtia
iii recSis {emitis eligendis. i o i
cenuflexi
ante
Exoiciftam ei membracorporis indicanc, in quibus affligi fe
a dcmone
dicunt :
Exorcifta,
(
fi cautus non eftj more folico demoni, vt e
corpore
exeat,
nec
amplius illos vexct
pr^cepca imponic
; fed ipfi omnibus
audientibus,ex
eius
prÊceptis, & cxorcifmis nullum fcntirc leuamen , ncc
cefsare
dolores, nec dqmoniacas vcxationes remicti|, aut diminui
, quamuis
inaximam
habeant fiduciara audactei: refpondent: fic contra Exorciftam
iTiurmurantes,
eius famie, honori
, &c
arci detrahentes recedunt ,
c<^teris po-
ftea a malcficio Hberatis, & a d.^mone ereptis , dicentes : Hen quam fiulti
verha ohtre.
nos fumu.f, hifce
credere imôfloribus i&
incantatorihus ! Maxima cum
fide
iiatorMtn.
accejji ad iftnm
Signatoremt nec tamen eiuijignamenta quicquam mihiprofue-
runt
:fic
quoj^ de vobis erit : videbitis, quodbreui tempore eifdem vexationibust
acdoloribus eritfs
affeBi.
Hoc autem dicunt, vt illorum fidem diminuant,
ac dc Dei protedtione diffidant: qui Ci paticntes aurcs illis pr^beanr, iterum
(
d?monis operante virtutej
nouis afficiuntur maleficijs : &c
fic magis Ma-
lcficorum, ac Sagarum verbis, quam Exorciftarum eruditionibus, ac moni-
tis facrisTfidem
preftantcs,
(
Deo permitcentc ) nouis a d^mone affici vexa-
tionibus promerentur.
. VIIL
A
VT
ergo Exorcifta iftorum obfeflorum fidiones agnofcere valear, eos ._^
prius interroget, in quibus corporis membris vexationes fentire
c6-
cautela fer-
fueuerint
^
deinde, (\ vexatus pri^tenfus latini idiomatis fit ignarus, tali idio-
uaniia, cumhtt-
mate precepta formet .
Siverognarus fic, vt pr^ceptum tale minimein-
tMjmodi
fufpe^
telligat, formet ilhid voce ita fubmifla, quod ipfe audire nequeat
, precipie- Ciis .
dodemoni (fi inillo corpore adfit)vt aliquamexillis, quibus, ait obfelTus
folere in fe affici , caufet vexationem ,
vnam tantum pr^cise nominando
,
prout expediens effc iudicauerit : quod fi d^mon aderit, pr^-ceprum quidem
intelligec, cui, etfi non facile obedierit in recedendo a malo, cum ab obfef-
fo,aut malcficiato prctceptum non percipitur; attamen cum fibi abExorci-
fta pr^cipitur, vc vexet, faciliiis obtemperat prscepto, quamuis illud a pa-
tientenon intelligatur. Si ergo vcre, ac realiter patiens a d.'emone fiieric
obfeflus, drEmonilium in cacorporis parte vexabit, quam vexandam ab
Exorcifta per prnrceptum fuerit ei imperatum : &c
tunc patientem, quid fen-
tiac in corpore fuo Tnteriogare valebir, vt an patientis verba veritati prsce-
pti fint conformia digno^cat . Si autcm patiens non vere, acrealiter
j
fed
tahcum imaginarie, aut ficte obfeflus faerit, cum ExorciftjE prêceptum non
intellexerit, nec in co fit vlla vexatio, cum Exorcifta ipfum interrogauerits
in quaparte corporis d^moniacamfentiatvexationem,
vnum pro alio re"
fpondebit ; ficq; tolletur larua diabolo, ac omnis dolus aperietur
,
.
IX.
NOno,
cum Exorcifta ahquod pr.TCeptum demoni facit, admoneatob-
9y%
fefsum ( fi adimpleri defideret
)
quod nuUo corporis motu , aut actu - -
fiue
378.
ExperienttA in
qutius prius
Jint faciendA
.
ô2{ Par.I.
Cap.III.DeExQrcYirtutibusorhato.
HArnonab ah-
(jyg interiori, fiue exteriori.daimonem ad obedientiam corapellere
debet
;
/e/oô mot
^gj potius actibus fidei, & confidentix in Deum, intelligenti^,
& attentio-
aatZ^fideiad
"^^ ^^ ^^
^"^ pr^cipitur ab Exorcifta

.
Diabolus emm
, cum fpiritus fit
obedienttamefi
fpiritu,
&
non aliquo corporis geftu, eft compellendus
. Et interim
obfef-
competlendtis
.
fus membra corporis fui:, ac fi fua non efsent , relinquere debet
, & qualiter
diabolusinxtapr^ceptumabExorciftafactumoperetur in illis obferuare,
& de tanta djemonum fubiectione I^tari , fimulq^ diuinam
maieftatem , ac
potentiam, qui nobis tot, tantaqs beneficia contulit collaudare .
. X.
DEcimo,
qudndo plures funt exorcizandi, probationes , &experientiap,
( de quibus infia par.
3.
)
primo in his, qui maiorem pofTident fidem,
ac capacitarem, niagis, magisqj intehrioni Exorciftae fe conformant , funt
faciend.T, vt id ali) obfefli videntes, fidem in Exorcifmo requifitam, ac con-
fidcntiam in Deum facilius concipiant . Et interim prudens Exorcifta om-
nium motus, attentionem, ac difpofitionem confideret , eofque aliquando
interroget ; & iuxta ea, qua? proprijs oculis vident , ad adus fidei firm^, ac
inhicfitantis confidentiie pro fua, liberatione eliciendos doceat,ac cofirmet.
In hac enim arte plures vexatos fimul ad exorcizandum admittimus con-
tra regulas antiquorum Exorciftarum credentium,vnum vexarum impediri
per aliura ,
& demoncs fe inuicem adiuuare jquod falfum efle experientia
oftendit . Immo ex multorum fimul obfeilbrum adiuratione multa bona_.
dimanare probantur . Primum : quia vnico adlu eandem do6trinam omnes
capere pollunt ;
ficut ab vno Concionatore totus populus edocetur . Secun-
dum : quia plures experientis, qua? fecundum diuerfitatem patientum fiiir,
videntur . Tcrtium : quia plures d^monum malitis aperiuntur . Quartum:
quia magis oftenditur diuina liberalitas, Ecclefia? fplendor enitefcit,& Mi-
niftrorum eius audloritasmanifeftatur. Quintum : quia vexati magis ani-
manrur ad refiftendum demoni, & minori verecundia afficiuntur videntes
alios eiufdem conditionis . Sextum : quia d^mones magis confunduntur,
dum omnes fimnl obedire tenentur . Et tandem, quia maius eft commodu
Exorcifts, qui vno die decem, aut quindecim,
8c amplius poteft liberarc-
vexatos, quosfeparatimnon poftetvnomenfe. Maior etiam apparetmo-
deftia, & minus pericuhim fcandaiorum . Prceceptum tamen vltimum daj-
monum expulfiuura, licet contra omnes dcemones in varijs corporibus exi-
ftentes vnicum proferri pofiet : attamen fingulum fuper fingulos Obfeilos
enunciari debet : ficut etiam mueftigatio, &
probatio particularis pro vno-
quoqi
diftindte prceftanda eft : quia fic melius per fidem, dc
confidentiam in
Deum vexatus ad fuam difponitur liberationem
.
$.
XI.
Ndecimo, quia Vexati non omnes eiufdem funt
conditionis;
non
eodem modocumomnibuseftprocedendum .
Quidam
enim funt
rudio-
379-
V
Art.VI.
Prudcntiaf in rcdis femitis
cligfcndis.
103
rudiorcs i
& cum
his
magna patientia
,
pmdentia
, ac dcxteritas requiritur,
vt
dotflrinam
capiat .
Alij funt timidi,& hi ad curandum funt difficiliimi
:
quia
difficultcr
adus fidci firmje,
Sc inhaeficantis pro fua iiberatione
elicere
queunt.
Quidamfunt duricapitis,&:propriceruicis: & hos facile dia-
bolus
dccipit, nc Exorciftas inftrudionibus fidem prxftent. Quidam
funt
verecundi, 8c
fub verecundia diabolus malitiam fuam occultat . Alij aliarii
funt
conditionLmi,ac proprieratum . Cum rudibus pedetentnn,
8c paulatim
procedendum eft . Cum timidis femper ad eos roborandum , animandum,
&
confortandum incendendum eft. Duris,& in propria (ententia ob-
ftinatis,
debere eilc humiles,
Sc
in omnibus iudicio Exorciftae fubiace-
re eft oftendendum. Verecundi , non in ioco publico , aut coram perfo-
nis, de quibus verecundari poffint , funt exorcizandi : &c
omnibus accom-
modare fe debet Exorcifta.
.
Qooad locum autem, ih quo adiurandi funt obfeffi , licet fecundiim re-
gulas antiquorum Exorciftarum fit Ecclefia; nihilominus adinconuenien-
tia vitanda, qua? fxpius ex populi multitudme ailiftente euenire folent
,
qui
non deuotionisgracia
\
fed curioficatis caufa confluunt, fanum erit confiliii,
fi Exorcifta paucis prifentibus, puta confaiiguineis, domefticis, aut amicis
perfona? obfefiae,& vno faltem ( ii poffibile fit) Ecclcfiaftico, aut Religiofo,
&
non coram totius populi multitudine congregara, in aliquo fecreto Oia-
torio ; vel etiam ipfius obfefli domo ante imaginem Domini Noftri lefu
Chrifti,acBeatifiim2 Virginismunere fuofungarur. Idipfum etiam fuis
fubditis fuadere videtur Reuerendifs. P. F. Francifcus a Longobardia Oudi-
nis S. Francifci Minifter Generalis
i
vt habetur apud Peirinum m FormuL
Vrdat. litera E.
.
XII.
DVodecimo,
in tot-o illo oîpporc , in.^ûo^ explie-atur inftrudio , Sc fit
adlus exorcifmi, Exorcifta fajpius paeierrtem quid fentiat interroget
:
8c
quid audiat : quidue fibi fuggerat diraon: cui rei attendat : quid cogitet:
quid denique timeat ; vt ex hoc illufiones
, & tenrationes dxmonum
,
quac
illo tempore funt innumcrabiles,cognofcantur . Patientem infuper, quali-
ter fe habere debeat tempore illo intermedio , idQ^ inter adum inftrudlio-
nis, & exorcifmi edoceat , vt videlicet Sacramenta frequentet
;
fe a peccato
abftineat; virtutu adrus, humiiiratis nempe, patientia^, charicatis erga Deii,
& proximum, conformicaris diuins volunrari
, Sc huiufniodi exerceat
j
re-
cordetur eorum, qune fibi ab Exorcifta fuerunt imperata , vt ea opere com-
pleat, prêcipue de contemnendo, ac deteftando dc-emones, de non timendo
ilIos,deeliciendo fspius fidei,acconfidentia?inDeu adlus, ipfumhumili-
ter, ac deuotc pro fua fiberarione deprecado,vt infvapar.^. fspius tradetur.
Ipfe vero Exorcifta fingulis diebus, quibus exorcizare vulr patientem,or-
dinem habendum in tali adu
,
puta quam velit tradere inftrudionem
,
qua
facere experientiam, quidprascipere, quid obferuare prius prc-emeditetur
:
& quicquid eft faciendum
,
prudencer, ac fapienter ordinet, ac difponat, fe-
dule
Nen eodem mo-
do cum omnib*
Vexatiseffpro-
cedendum
.
580.
Loeus magts
aptus nd exor-
cizandum qui~
namfit .
381.
Interrogandus
Obfejfus
de ae~
cidentibustemm
fore infiruSii^
nis .
382.
Exorciffa/em'
per (itparatus
ad rite munut
fuum cbeundu.
i o
4
PartJ. Cap.III. DeExorc.virtutibus
ornatol
<iule orationi, ac ieiunio corporali ac fpirituali
incumbendo
eo modo>quo
pane fecunda
docetur
\
ne ad tantum minifterium
obeunduni
imparatus
accedat.
Quare ex oiiinibus in hac prima parte
difputatis facile colligitur,
Exorciftam vt re^te, tut6,& efficaciter fuum valcat exercere munus,debcre
efle ordinis exorciftici , vel facerdotalis : iurifdidlionis ordmaria? , aut de-
legat^ poteftate donatum
i
Scientia prv-editum
, qua maleficiorum caufas
emcientem,
cooperantem, inftrumentalem phyficam,vel moralem, ac per-
mittentem
cognofcat
: nec non figna probabilia,&
ceriitudinalia,ex quibus
morbos maleficos a naturalibus difcernere valeat : ac optime fuam
poteftatem, & remedia fpiritualia, quibus ad darmones expellen-
dos,<Sc
eorum opera deftruenda fibi eft vtendum nofccre de-
bet : Virtutibus, fide, {ciMcQi fpe,confidentia,charita-
te erga Deum,&
proximum,fortitudine,patientia,
perfeuerantia, ac prudentia pr^ditum , vt er-
rores vitando ,
ac femitas redas eligen-
do, finem
,
quem intendit, nempe
dtcmonum confufionem
, &
expulfionem , ac tadem
Sancftifs. Nominis
lESV
gloriam , 8c honorenu
confequi me-
reatur.
Fims Prirn^ TMts*
MANVA-
lOy
MANVALIS
EXORCISTARVM.
AC PAROCHORVM
Pars Secuda
.
D E iEG
ROTO-
I D I MV S
,
quifnam fit Exorcifta Medicus fpiritualis
per fimilem Filio hominis defignatus > confequentcr de
vEgroto obfeflo , aut maleficiato
j
vel etiam morbo na-
turali detento , aut in quacunque neceflitate conftituto
agere , eft confentaneum . Quem poflumus aflTerere a
loanne aliquo modo repr^fentari eo modo
,
quo S. Au-
guftinus traci. 49. in loannem , Lazarum hominis itw
peccato fordefcentis typum referre docet. Etenim loan-
nes i miniftris diaboli perfecutionem patitur : quia imperatorio Domitiani
mandato in Patmos relegarus ^rumnis afficitur : igrorus obfeflTus vexatio-
nem fuftinet ab ipfo d.Tmone, qui obfidendo
, &
poffidendo interius,
& ex-
terius totum homincm torquet . loannes ftatim ac videt fimilem Filio ho-
minis , timore corripitur , & cadens ad pedes eius tanquam mortuus iacet
:
Obfeffus, qui abfente Exorcifta nullum timere videtur , ad eius prjefentiam
cedit adiuranti, obedit imperanti, voces degeneres eraittit infultanti, con-
cnlcanti colhim pr^bet , & mortis inftar in terra volutari non dedignatur
.
loannes erigitur a Filio hominis,qui voce potenti,&: contadu dexters ani-
mumdat pauenti : Obfeflus per impofitionem manuum
, &rerii facrarum
applicationem ( diuina operante virtute ) roboratur,erigitur, & viuificatur
.
Hic autem aigrotus debet efle in feipfo debite pr?paratus,vt virtute exor-
cifmorum faniratem confequi pofTit : cum idem in curatione diuina , ac in
naturaU contingat: Nam ficutcorporum Curatoresantequampharmacis
vtAntur folct ^gros leuioribus purgationibus primo difponere, &
difpofitis
normam
êgrotHS
obfef-
fus
figuratus$
loame in Fat-
mos relegatum.
jterumnis ajfe^
liHm
,
384.
Obfeffus
debet
effe
bene
diffo-
fitui.
2r o (^ Par. II.
Cap. I. Dc
^groto orante Deum
.'
normam viuendi affignare, quam non dectt prstergredi, fi fahitatem bbti-
nere pr^tendunt
:
Ita animarum Medici foUicite curare debent, vt Arrepti-
tij, ac Maleficiati practer defiderium,
quo flagari debent fux liberationis,
&
obedientiam, quam in omnibus Exorciftas exadle pr^ftare, ipfiusqj coniiliu
adimplere tenentur, debitam etiam,
antequam exorcizentur , habeant pra^-
parationem, vt optatam. fiûtem confequi mercantur
.
385.
QilPd
fi quxras, quêna fit difpofitio immediata neceflaria ?gro ad Exor-
Bifpifitio
re-
cifta accedenti, audi Chfiftum ilia Matth.
17. breuiteredocente . Obtule-
guifita.
in ob. rat Apoftolis vnus ex ludaeis fiHum fuum habentem fpiritum fpumantem-,
fejfo
en Jides allidentem
, ftridentem
, & arefcenrem , vt illurn expellerent . Quod cum
theologica
,
ac
fi:uftra tentaflentL, ^grurrt adduxit ad Chriftum , ac geni-bus prouolutus ante
fi^f*"** '
Deu.
emyj ^jixir : Domine
miferere
filio
meo^ ({uia Imaticus efl, &malepatttur;nam
1
7.V.
I j
. j-^pg
(.^^,j
y^ ighem,
&erebrS in aquam; &. obtuli eum difcipulis tuis
, &non po-
tuerunt curare eum . Refpdndens aiitem lefus ait : O Generatio increduia, &
perueyfa.quoufq; ero vobifcum.^
yfquequo
vos patiar ? quafi diceret : O Ge-
neratio
fine fide
,
ac fine confidentia : Non enim homo ille firmiter crede-
Marci
9. v. i:.
bat,qu6d lefus poflet fanare filium eius : vnde dixit ei : Si quidpotes,adiuua
;>/aj
^//em^-r ;^/<3/?r;
.
Non enim
dixit : Scio,qudd potes faluare filium meum :
Sed
fi
quid potes
,
vbi per illam particulam conditionalem, Si, oftendit,fe
ignorîre ,
in Chrifto efle virtutem certam , &c
infallibilem ad digmones ex-
pellendos .
Quare Chriftus oftendit ei, ac docuit, fidem theologicam , nec
non fiduciam jnhcfitantem neceflariam efle, nedum Obfeflo, ac Maleficia-
to, fed quacumqj ^gritudine detento,& in quacumqineceflitate conftitUt(f,
(Ci a Deo liberationem a malo , vel quoduis aliud ab eo beneficium animaj
faluraie infallibiiiter obtinere pr^tcndat
)
qua firmiter, & fine h^fitationo
^dis
ejfe
de.
credat, Deum nedum pofle,ac fcire; fed velle quodcumque falutare petitur,
^*'*'*
ratione fa^ bonitatis infinit.-c , ac fidelitatis immutabilis , infallibiliter lar-
giri tempore opportuno : Ideo dicit : St potes credere , omnia
poffhilia furit
credemi : Quod bene teftatur etiam Beda Venerabilis dicens :
ImppffmUtas
curandi non ad imbecillitatem curantium;fed
ad eorum, qui curandifunt,fidem
referenda eH . Aperte S. Cyprianus trs<5b. 4.
de Idolorum vanitate : t>Amo-
nes yel extliunt fiatim : ijel euanefcunt
gradatim, prout
fdes
patientis adiuuat:
mt gratia curantis afpirat . EtS. Athanafius orat. i. contra Arianos : Om-
nes, ait, qui legitime in
Chrifium fiduciam
habent ,pedibus conculcant eum-t qui
hec yerba dicebat Ifaiae
1
4. In c^lum confcendam fuper aflra
Dei exaltabo
fo-
lium meum , &c. Latiflime de modo omnibus
accommodato quodcumque
a Deo falutare cupientibus obtinere, a6lu eft fupra, vbi de Fiducia in Deum
collocanda
.
3
86.
Hanc autem fiduciam
, quia tunc Apoftoli perfe<fiam quoad praxim
, &
exercitium non habuerunt , ideo dcmonem ab illo iuuf
ne eijcerenon po-
Infra nu.
4^5
. tuerunt . Quare conuenienter
Chriftus pofuit fecundo loCO
:
.Hocgenus d&-
** 4^4
moniorum non ijcitHr,nifiper orationem,& ieiunium; quafi diceret :
quia non
oraftis, nec ieiunaftis, illum eijcere non potuiftis; vt notat
Abtilenfis /7. 17
1-
incap. \-j.Matth&i, vtoftenderer,
& Exorciftam, &
Obfeflumorationi,^
ieiunio
debere cfle intentos ; cum horc maxime difponant animosj v:
fidei.
ArtJ.
Contcmplando diuinam
Prouid-
107
ac
confidentiic
in
Deum
,
qua d^mones expelluntur
, ac ca?tera beneficia
i
Deo
obtinentur,
a<aus
facillime cliciantur
.
Quare vtrumque Obfeffo , ac
Maleficiato,
feu alia aegtitudine detento, &c
in quacumque neceflitate con-
Itituto
neceflarium
eft,vt ex illa theoria Chrifti,& pradlica loannis
feqticn*
ttbns
capitibns
demonftrabimus
.
Cap. I.
De JEgiiOto orante Deum.
Dlgnum
fane loanne exercitium, orationi vacare , dum fimilis Filio
387.
hominis fefe eius confpedtui offert . Nam illam fublimem, & ex- Aegroti exerci-
cellentem
fuifte, quis dubirat ? cum Perfbna fit digni/Tima, loan-
tium debetejfe
nes nempe,
apoftolatu,prophetia,martyrio,do6loratu,virginitate,
oratio, -ut ma-^
contemplatione,
amore,& gratia infignis . LocusfoIitarius,PatmosInfuIa
J^""'.'^
'"-^^^
longius^tumultuaria
hominum habitatione femota. Tempus opportu-
?**"^
"*'=*'*
fi.
num , dies
Dominica
ecclefiaftica inftitutione pietati confecrata . Caufa^
fanda,
martyrium
nempe,ac toleraqtia perfecutionii propter verbum Dei
,
&
tefti
monium lefu Chcifti . Denique fhodus excel lens : Fui in fpiritn, in-
quif,
Sic enim orat,vt intra fe raptus exceflûm mentis patiatur . Ideo :Fgroti
eft fiue
Obfe/Ti, fiue
maleficio affe<5ti, fiue quocumq; morbo detenti , aut in
quacumque
necefiitate
conftituti, vt maximam valeat afiequi fiduciam,qua
omnia
petita
beneficia falutaria a Deo obtinentur , afTidue Deum exorarc
modo
fequentibus
atticulis explicato .
ARTICVLVS
U
ContemfUndo Diuinam PrOHtdentiam
,
QVam vtilimum fit hic agere de DeiProuidentia, exeo colliîtur,*
j.-
quodnemo
confidentiam in Deum perfede afiequipoteft, nifiqui -
e' tl Z
^
&
Prouidentiam Dei probe cognouerit . An fit Prouidentia , fii-
fiool^^nhl *I
gimus quêrere : nam rede Clemens Alexandrinus lib.
f
.
Stromat. fub init.
uidentii eml.
Sunt , inquit , qujtftiones
quddam digna, qu puniantur : cuiufmodi eH qudrere
nat perfeCia in
probationes , An fit
Vrouidentia; cum
fit manifefia
Diuina Vrouidentia
ex Beumfiducia,
afpeEln omnium, qud videntur, ejfeciorum, qua arte , &fapientia confiant . Eft
ergo Prouidentia
.
Sed dices quid eft Prouidentia? E(i ^p/^,'nquit Boethius lib.^.de confolat.

.

jy
-
-
y,
i
.1
,, , .
j
-
r n-
Proutditta Det
philof.
prof. 6. paulo a prmcip. diuina ratio tn
fummo
principe confiituta,quA
defcribitur
cunEladifpomt . Optime dc hac re Damafcenus lib. 2. de fidcOrthodoxa
cap. zp. Prouldcntia ,
inquit
, e(i voluntas Dei ,per quam res omnes apte,con-
grueq; gubernantur . Rem fic facilius intelligemus : Vidit Deus ab xtemo,
qua ratione qureuis res creata fuum fincm
poflet aflequi; fimuletiamom-
O'^
^*''^'*''
nia impedimentavidit, quaînaflequendo

fine obicem ponere valebant
.
Deinde hic idem optimus Deus fan^liflTuna fua voiuntate ea delegit fub-
mini-
589.
Probatur
fum.
pto
Mrgumento
Ao
auibHt
.
Matth. c. lo.
verf. 2
9.
& Lucas c. 12.
verf. 7.
590.
A
follicitudine
circa vilium >
3^ vefJitttm,
2. o 8
Par.IL Cap.I. Dc -/Egroto
orantc
Dcum
.^
miniftranda auxilia
, per qxix omnes homines ad fuum finera qa^m optime
ducerentuiiideo quamuis Prouidentia Dei confiftat in zdu. intellecaus diui-
nii
illum tamen comitatur adus voluntatis,vt bcne docet Drexelius de Con-
forfnatione voluntatis Itb.
s.cap. (J. . i. Hxc vero ftatim ab Orbis ortu pro-
pofuit,
&
in opus deduxit per immenfam fuam potentiam : Ica Diutna Vro-
uidentia vt Dorotheus loquitur
, fons
efl
omnium bonorum . Hanc omnes
philofophorum turbs agnouerunt
. Hinc illa : Deum fequere ; Cum Dijs
pugnare noli ,
Idfuperis cttra
;
Pîderitlupiter : Hoc in genibus louis
fitum
;
aliaq-, talia prifcis vfitata . Habet enim Deus prouidentiam omnium om-
ninorerum creatarum
. Res certiffima eft. Claraat Sapientia Sap. c. 6,
Fufillum, &magnum
ipfe fecity &aqualiter cura eH illi de omnibus . Ita te,ita
me, ita fingulos curat prouidentiffimus Deus,ficut vniuerfos, ait Drexelius lo-
co citato
;
neque tantum quodmelius
, fed
quodoptimum eHfemper &tibiji^
mihi, &fingulis; &omnibus vult . Gregorius pulcherrimc lib.
1
6. moral.c.y.
Sicy inquit, intendit omnibus, yt
adfit fmgulis
; fic
adefl finguiisi vtfimulom"
nibus numquam
defit : fic fumma regiti vt ima non
deferat;fic imisprafens efi,
vt a fup^riortbus non recedat . Cura
efi
Deo de omnibus .
.
I.
HAnc
veritatem (Âb auibus fumpto argumento) nobis ingerit Chriftus
Matthsei c. 6.
Refpicite, inquit, volatilia caliiquoniam non ferunt, neq;
metunt, neque congregant in horrea, & pater vefier c&leftis pafcit illa : i\onne
vos magtspluris eUis illis ? Hoc ipfum fa-pius inculcans hic e C2e1o Magifter:
Nonne, inquit, duo
pafferes
affe
veneunt, &vnus ex illis non cadet
fuper ter-
ram
fine
patre
veflro ? Fefiri autem capilli capitis omnes numerati
funt
. No-
lite ergo timere; multis
pafferibus meliores
eflis
vos . In his animantibus
,
qua;
cirra omncm folUcitudinem pafcuntur, vult fapienti/Timus Magifter, difca-
mus amplitudinem diuinse Prouidentiê , in quam recumbamus . Hanc .n.
ait Drcxelius loco cit.
vt apertiffmam faciat , non adducit
paflum
in deferto
Ifraelem annis quadraginta : non laudat Eliam d coruis nutritum
;
fed
brutas
animantes obijcit, idque non leones, yrfos,
elephantes , aut alia id generis gran^
dia animaliay quA &
ipfa
diuinitus pafcuntur;fed animalium minimatauiculasj
qu cum cantui
fere vacent , & veluti obiter fumant cibum , maxime d follici'
tudme libers. videntur . Et homo,qui pluris
efi
innumeris auiculis , Deumq; &
non Dominum tantum,fed &Vatrem agnofcit,fic
angatur animo ?
Idipfum inculcat idemmet Scruator nofter Lucs eodem cap. verf.
15.
fumpto argumeto a follicitudine pefiima circa veftitum,&: vidum, docetqi
in alma Dei Prouidentia vnice confidendum : Nonne , inquit , anima plus
efl,qudmefca,&
corpusplus qudmvefiimentum?
Deinde verf. 18.
eiufdcm
cap.
quam circa flofculos Deus prouidentiam gerat , oftendens : Confidera-
te, inquit, liUa agri, quomodo crefcunt : non laborant, neque nent . Dico
autem
vobis
,
quoniamnecSalomoninomni gloria fua
coopertus efi
ficut
vnum cx
iflts . Si autem fenum agri, quodhodie e(iy & cras in clibanum
mittitur, Dem
CicvHit,qHantQmagisvosmodicAfidei? Videte igitur,
quaranonfoniciti
fipt
Art.I.
Contemplando diuinam
Prouid. lo
>
fint agreftes flofculi
de fuo
,
quo triumphanc veftitu
: nam omncm deco;
rem fuum vni Deo referunt acceptum aperte profitentesj fe nihil de-
bere human.-e curx . Vos iam ipfi ludicate, fi Deus contemptiffimos flores,
& viliilimas herbas bieui demetendas, &in furnum rapiendas tam pulchre
amicit, vt magnificenriirimi Regis Salomonis exquifitus, atque ad miracu-
luni vfqjornatusâcpretiofus cultus eorum elegantiam neutiquam ex^quet,
quanto magis vos immortalitati a fe conditos veftier , curabitq^ ncceflaria
non tegendo tantum corpus , fed ( fi opus ed
)
ornando ; ncc ornando tan-
tum corpus , fed animam
, & corpus a demoniacis infultibus hberando , ac
protegendo, ab infirmitatibus fanando,ab inimicis tuendo,6(: in cundis ne-
cefTitatibus fubleuando ? Quod bene teflatur Sapiens Siracidcs Ecclifc.34.
Octtli Domim, infîiu
fujjer timentes eum
,
froteBor potentitx, : firmamentum-,
virtutiSi tegimen ardoris , &Vinbraculum meridiani , deprecatio
offenfionis , Cfr
adiutorium
cafus, exakans animam , &illuminans oculos , dans fanitatem , &
vitam,&benedi6Honem. Ideo Auguftinusin Soliloq.c. ir. Conflanterîn-
'
quit, Deo crede , eique te totum committe quantkm potes : ita enim
tpfe te ad
fe
fubleuare non definet- nihilqitihi euenire permittet , nifi
quodtihi
profit % etiamfi,
nefciat
.
.
II.
H/EC
ergo diuina: Prouidend^ quotidiana conteraplatio maximam 391.'
ia nobis erga Deum ingerit fiduciajn jaltifli mam animo pacem con- Prouident& co.
ciliatj&omnemhominis voluntatem fubijcit diuinae,idque fuaui negotio .
tempUtio ani.
Quifquis enimdiuince prouidentiê totum fe regendumcommittit, is iam
mAquietemaf.
liber ab innumeris molefti s fedetin pulchritudine pacis, in tabernaculisfidu-
f^^^
'
ci<z,& in rcquie oppulenta, ait Ifaias c.
3
1. verf 18. Hinc Allois Abbas
(
vt re-
fert Dorotheus doCtr.
7.
) dicere folcbat ; Non kabebit homo requiem,
nifi
di-
xerit in corde
ftto : Ego , & Dcus foli fimus in hoc mundo . Hoc ipfum Au-
guftinus lib.
5
. Confefs. c. 1
1
, Sic curas, 6 Deus, ynumquemqtte noftrum
,
in-
quit, tanquam
fi
folum cures,&
fic
omnes tanquam fmgulos
. IpfifTimum hoc
& Gregorius lib. z 5 . Moral. cap.
15?. aflerit : Sic Deus intendit fingulis ,
acfi
vacet d cunBisy
&
fic
omnibus
fimul iniendlt, ac
fi
vacet afingulis . Ita mi ho-
mo, te curat, ita tibi prouidec Dvus , ac li a!iud quod curct, prorfus non ha-
beat. Hominum multitudo diuin.im prouidenriam non turbat , idem illi
r)reyg|
^l,
vnus, 6<:millehomines . Qitemadmodnm ,
aic Drexelius de Noe cum alvjs
Conform. vo-
feptem hominibus arcaconclufoy aut de vnico in Elysijs campis ^darô eicurdi,
lunt.Ub.y.C^.
fuit
; fic
de omnibus nunc
efl
. Idcirco huic prouidentijfimo curatori
fuo
probo-
. i
,
rumquiuis dicerepoterit il/udCantic. cap. 1. DiIeHus meus mthi , & egoiili: Vet[.6.
Ego Devtm
, &diuinos nutus
fic
obferuo
, perinde
fi
aliud in 0'be non
fit ,
qt4od
obferuem, aut
ttflimem ; mea viajfim falus
fic
Deo curs, cH , tanquamfi aliud in
Orbe
nonfit, quodcuret , aut cogttet ; ille mihi, &ego illi : ille Dominus gt^ber-
nans me,ego feruulus ad dominicos
iuffus paratus\nam ita ille paÎti^s eji mecum:
Cogita tu deme ,& ego continenter cogitabo de te : obliuifcere tu tui , &memi"
neris
mei,fic
ego memor
promiffi
mei victffim iugem tui curam hahebo .
O Hic
XIO Par.ILCap.LDc-^groto orante Deunt*
Hic illud foktij
, ac confolationis plenum eft : Deus non fic gubernat
592.
^
nos, vt Piinceps prouinciam> Rex regnum
, Summus Pontifex Chriftianum
de'*ia'^ f
'''*''
^'^^^"^'^^^tûsnpusefttotaliorumopera; Pontificis curas tot Archiepi-
emnes^qullhk-
^'^P^>
^0^ Epifcopi, tot alij magiftratus {acri fubleuanc
: Regibus proreges^,
gulof,
Principes > Confiliarij , Senatores funt , in quos illi fus* gubernationis curas
partiuntur : Non ita Deus ; ea prouidentia gubernat vniuerfos > qua fingu-
Verf
?
' ^^'
^^^ vnumquemque hominum peculiari, ficut omnes generali cura com-
Verf^ 21.
pleititur
. In omni loco, air, Sapiens Prouerb. c.
1
5. oculi Domini contemylm-
Verf. I..
^^'^ bonosy &malos : &
c.
^ . Refpicit Dominus vias hominis
, &omnes grejJHS
eius confiderat : ac Sap. c. 8. Prouidentia eius attingit
dfine vfque adHnemfor-
titer, & dfponit omnia fuauiter ^
Vtinam ergo in fingulariffima" huius, planeq; patern^ prouidentice abyf-
fum liberrimo nos iadru pr^cipites rueremus . Haud enim dubie fibi quif-
quam inhoc omnis plenitudinem boni compromitrerepoiret ,
ac di6lis in-
Pfal.?9.ver.S".
nixus dauidicis dicere :
Dominus folicitus e(i mei . Dominus regit me>& nihil
Pfal.2Zo.ver.i-
mihi deerit . Nam fi vereanimi tranquillitatem diligimus , inDeoconfi.
dere debemus, & in eo noftram fidiiciam colIocare,cuius fuffiragio a daemo-
niacis vexationibus ( diuina cooperante virtnte ) eruemur , ac protegemu.r
j
ab imminentibus neceiTitatibus fubleuabimur,- omniaquenobis proficua,&:
fi.IuraLia anima^ confequemur
.
.
III.
Hlncquantadigm
fintreprehenfione^qui d^ Deo dii?idunt,ac
fibi ipfis
tantumfidunt, nemo non videt. Nam Salomon Prouerb. cap. 28.
|^
aeueoaij.
^^^^^ gQ^ ftultos : Qui confidit
in cordefuo , inquit , fialtus e(i : Ne innitaris
dithultuseli
prudenti tu : Ne fis fapiens apud temetipfum . Nimirum prinia ftultitia;
Prou.cig.v.^l
rudimenta fant, fe fapientem credere .
Qois autem ille Phcciiix eft
,
qui rcs
&c. 3. V.
y."
fii^s non eitimer, qui paruipendat,qui non aut vires, aut formam, aut opes,
aut eruditionem, aut prudeciam fuam fubinde blandis ocunscircumfpiciat?
PtOUiC 12 vz^
^^'^ ^" damno
.
Nam
,
qui
confidit in cojitatiombris
fuis imyie arit
.
Qua-
propter DeuSjVt a nobis hanc impietatem depellatXaepe nos grauiter punit ::
autindociles difciplina fua penirus excludic: Sic Gygantem Goliathum
tantopere fibi fidentem , ac iuuenem Dauid contemnencem certifiima fua
manu quafi faftuofam turrim lapillo vnicodeiecit. Sic Holofernes ^que
prxfidens fibi, tanti non erat Deo , vt virili dextra caderet , fed de omni il-
lius arrogantia femina triumphauit . Sic Regis Afsyriorum Nabuchodono-
for nimia fua fidentia ipfum in feram matauit . Sedaudi, vt e fera in homi-
nem remigrauit , & Deo , non fibi fidere didicit : Igitur
ôfl finem
dierum
Daniel. c.
4,
^^^ Nabuchodonofor oculos meos ad celum leuaui
, & fenfus
meus redditus efi
V'
3
1. oC 3
2.
fîhiy &uiltijfimo benedixi,& yiuentem in fempiternum laudaui
,
&
glorifica-
ui : quiayoteftas eius
poteftasfempiterna, & regnum eius in generatione,
&
ge-
nerationem . Et omnes habitatores terra, apud eum in nihilum reputati funt
:
iuxta enim voluntatem
fuam facit tam in virtutibus c(li,quam in habita'oribus
terrx, : &non eftrqui
refiftat
manm ius,& djcat ei : OHare
fecifti ?
QUL
Ar
t.I .
CGntempIando diuinam
Prouiit.
tii
Qui ergo per
orationem opcaca beneficia impctrare cupit, no robori fuo,
non arti, non
eloquentiir, non prudenti:E> non ingenio
, non ftemmati , noii
diuitijs,
non
eruditioni, non fapientix fidat, qus omnia leui flatu corruunt
:
vc
monet
Hicrem. c.p. fed femper ih oculis fummam Dei habeat proui<leiv
vqrf.
*j.
tiam,
fuamq;
fspius redarguat de Deo diffidentia, ac fibi fidentia : ficnt fu^
correxit
Auguft. lib. Soliloq.c. i^. Cretdebam, inquity me ftifficerepermetnec
ferfpiciebam,
quoniam tu regebas meydonec aitqua/irKlnm elongafii d me,0' ceci-
di fiatim
mme , & vidi
, &cognom : Sic lu fi quocidid memoraueris ,
quod
cura eH Deo de omntbus
, Deoqi fideris, ac tibi diifideris
,
quicquid falutatc
petieris,
impetrabis
.
ARTICVLVS 11,
Meditando
infinitam
Dei bonitdtem^ .
ADiuina
Prouidentia infinitam Dei Bonitatem , ac liberalitate iCgro-
tus, velquicumq; alius deuotusOiatorinorando feparare non dc-
^ frouidentta.
beci
ied intelledu contemplari, ac toto afTedu meditari , ac firmiter, fineq;
^^ meditmdo
vlla h^fitatione credere
, Deum nedum omnipotentem efle : in cuius di-
no efi fepari^
tione cunBa funt pofita ,
vt loquitur Mardocbaeus Heft. c.
1
3. cuius,non eji
, da Dei honitAt,
qui
poffit
refifiere voLuntati : ac fapientilTimum
, in quo
funt
omnes thefauri
fayientUj &fcienti abfconditi , vt ait Paulus ad Colofs. c. z. fed fumme bo-
VqxL ?.
num
i
qui ita bonus eft , vt ipfe folus fit bonus per eftentiam : ficut ipfamec
Veritas
lcfusChriftus Dommusnofter teftatur dicens: Nemo bonus-,
nifi
yi^xciiQ
vnus Deiis . Et i
.
Regum. c. 2. Non
efi fan^lus , vt efi Dominus : quia in_.
lucx
18.'
ipfo
&ab ipfoabfolute,
&
principalitereft omnisbonitas, &fan6titas.
i.Re<.c.',"
Cum enimbonitas, ac fanctitas fit diffLifiuafuiipfiusiuxtaboninaiuram^
D. Dionyfio
c. ^.de diuin. nomin. defcripti , nec per eflentiam pofiTit fe dif-
fundere ad extra , fe diffandit per communicationem , varia creaturis
(
pr^-
cipue rationabilibus ) bona communicando fpiritualia,ac temporaIia,iuxta
vniufcuiufque propriam capacitAtcm,cxigentiam,ac difpoficionem : cumqj
infinita fit illa bonitas , nec vmquam ex lui ipfius communicatione exhaii-
riri poflfit
, quantiim eft ex paice fui femper parata eft , fc communicare iz-
cundum quod expedit bono crearurcT,^ quidcm maiori bono.nifi impedia-
tur per obicem pofitum ab ipfa Creatura : vt eruditiflime docet Hieremias
Drexeliusde Conformatione voluntaiis lib.^.cap. }J.
.f
.fub fwx.Tam reEiA
Deus voluntatis
efi,
inquit , vt femper relit, ac
pojfu
tdy quod nobis bono eH,&
vottmtatc con^
quidem maiori bono . Quidnivelit hocDeus?
Optimusefi.
Quid ni
poffit ? ditionatM Deus
Alaxtmus
eji . ^deoq; vires nulU
funt fupra ipfumt
vti nulU , nifi ab
ipfo
.
vult,quodno~
Vndequaque,
& ex omni parte, bona Dei voluntate ita circummtiniti fumus,vt
i>"]pi(tiori bon
ad nihil,
nifh per prouidentiam diuinam
,
per
ipfum Deum pofftt
pertingerC^ .
^^
Vere,
vt fcuto bona v$lumatis tuA coronafii nos .
O X Hinc
IIZ Par.ll. Cap.I. Dc iCgroto orantc
Deurii.^
3^5'
Heus vulf, nos
farticipes fieri
jfuA hnif*tis .
î petit aDso
aliquid
confi-
denter
, facit
TimmeffeDsii,
ômsdo
$.
I.
HIiic
Deus pij{Timus> vt huiufce diuinx fua? Bonicatis paiticipes efficia-
mur, per diuinas fcripturas nos (kpius admonet , vocat
, & inuitar

vt in cundis neceffitatibus anguftijs,
& tribulationibus ad eum con-
fLigiamus>&: in omni opere noftro quicquid nobis expedierir
,
poftulemus :
Tetite ait Matth. 17. &: Luc^ 11. &dahitur vobis, quehte, &tnpinietis,ful-
fate &ayerietur vobis . Omnis inim,q.uiyetit, acciyit;
& qui quArit,inuenir,&
pulfanti aperietur . Imo tam maxime auec nobis bencfacere
,
quod nedum;
varia nobis communicat benelicia
,
gratiasq-, ac fauores innumeros elargi-
tur; verum ex ipfifmet noftris petitionibus, orationibiis
, &c
inuocationibus
fe forehonorandum,acglorificandumprofitetur : Jnuocame, ait Pfal.
45?.
in die tribulationis, eruam te, &bonorificabis me & loan.
14. Ouodcttmqu&
petieritis Patrem in nomine meo , hoc faciam , "Vt
glorificetur Pater in Filio
Hac de re S. Fulgentius in Prolog.
p.
lib. ad monim. ait : Deus beneficium
ducit, cumabeo berteficium petitur : iucundius dat^ qudm ali] acciyiant
.
Nec mirum : cum enim quis Deum orans , & aliquid ab eo petens , fir-
miter credit, ac fine vlla h^fitatione confidit, Deum ob fuam infinitam bo-
nitacem, clementiam, ac liberalitatem
,
quod ei fueric proficuum , ac falu-
tare largiturum, hic ^qiuntum eft ex fe ) facit,Deum cfle Deum
;
non quod
dec ipfi Deo eflfe > nec Deus efie incipiat
5
fed quia ipfiim iudicat
,
prnedicata.
facetur , ac manifeftat Deum omnipotentem , fapicntifTimum, clementifii-
mum, ac fumme bonum . 'Quam veritatem ipfemet Dcus docet Exodi Z5>.
dicens r Et habitabo in mediofiliorum Ifrael,
eroa^ eis Deus . Ibi Septuaginta-
iegimt : Inuocaborinfilijs Jfrael,&
eroeorumDeus . Sed bone Deus ! Quicfe
fi non inuocaberis
? An defines efiê Deus , cum dicas : ero eorum Deus ?
Vtiqvnii^t^tum
eft ex patte eorum, fi non inuocaberis, no cris ds in Deunij^
vctradit S.
Pagninus. Hoc ipfum San(fta Ecclefia ipfifTimis verbis in per-
fona Dei proficecur in Introitu
Mijfi&
Domin. 15?.
pofl
Pemecofi.
dicens '.SaJus
populi egofum
dicit Dominus : De quacumque tribulativne clamauerint adme^
exaudiameos,& ero Dominus illorum in psrpetunm . Ratio eft : quia qui Deiif
orat, & eum non tantiim efie omnipotencem , ac fapientiilimum credit, vt
pollit, ac fciat dare
, quod ipfe pctic
y
fed eciam fumme bonum, pijffimunij.
ac liberaliilimufti , vc velic, quod falucare poftulacur , elargiri , eo actu
, 6c
modo orandi conficecursDeum-elTe Deum : quia eius propriecacem, quas eft
boniras, &:raifericordia, vc Marci lo. Nemobonus
mftvnus Dûs\ dc irt_.
quadam Colledta cradic Ecclefia dicens : Deus , cui proprium eft mifereri v-
predicac, facecur, ac manifeftac : ipfamq, Deum Opcimum,Maximum, om-
nibus diuicijs affluencem, benigniflimum, ac magnificenriiTimum publicar
&:enunciac: vc! eciamillumprocIamacPauIusadRoman. c. 10. Jdem
Da-
viinHs efl amniHm, inquic, diue^ in omneh qui inmQdnt illum .
Hoc
Art
ILMeditando
infiiiitam eius Bonitatcm. xi
5
.
II.
HOc
optime agnofcens Prophera Regiiis alloquens animam fuam pfal.
5^7,
lo^.dicebat: Bc/iedic anima mea Domino . Sed quid inde , 6 Rex,
G^tti fiducialU
poftquamDeusbenedixeris, ad eumq, orpueris? Ecce Domine Deus meus ter orat Deum,
tnagnificatus es vehementer: fed quomodo Deus poteft magnificari, fi ma' ipfum
honornt
,
gnitudinis eiusnoneflfinis? vripfemet Dauid teftaturpfal. 144.
Quomodo
rgo magnificatus eft vehementer ? Eruditifiime hoc exponit D. Auguft.
in pfal. 103. Ex me, inquit, magnificatur Deus meus : ex me ergo magnusfit

Docet nos aliquid-, &quotidiana oratiofalutis no(ir&,fanEiificetur
nomen tuum
.
Quottdie petimusy quotidie rogamus,
ytfiat
. Si nos quifquam
interroget ,
quid
eft, quodpetis, vtfancltficetur nomen Dei ? Aliquando enimfantlum
non ef},vt
fanSlificetur ? Et tamen
mfi
yellemusfieri,
non peteremusy vt fieret .
Alia
efi
enimgratu/atio : alia oratio : gratulamur ex eo, quod efi : oramus, vtfit ,
quod
Hondura e(i . Hj:c Auguft. Quibus verbis inferre vult Auguftinus, quod li-
cet Deus fandlus C\z,&c bonus,
8c non fit fandus, vt eft Dominus, nec bonus
per cirenriam, nifi vnus Deus
j
vuk tamcn Deus ctiam vt Sandtus agnofci,
nomcnq; fuum fandlum vbiq; terrarum pra-dicari, &: glorificari. Hac de
re ftatuir, vt in oratione Dominica prima petitio eiret : SanEiificetur
nomen
Matth.tf.
4mm: non quod nomen Y^ti indigeat, fandtum fieri : quia in fefandtum eft;
nec nos illud fandificare pofiumus : Nam ficut Deo non potcft aliqua fan-
<5titas augeri, eo quod in infinitum fancT:us cft : itanomen eius non poteft
aliquam acquirere fandlitatcm
,
quam femper no habuerit . St^ vult Deus,
vt fandtificetur nomen fuum, ideft,vt fandtu reputetur iuxta illud pfal. 1 10.
SanElum, &terribile nomen eius
; S:
vt fandtum ab omnibus honoretur , ac
Verf. 9.
glorificetur. Quod maximefic, cumaliquis ad Deum fiducialiter confu-
giendo aliquod peric bencficiu , fiuc fpiritualc , fiue corporale ob infinitam
eius bonitatem, ac libcralitarem
\
cx cuius confecutione ab eo agnofcituc
vt Deus, ac pr^dicatur ncdum vr omnipotens, ac fapicntifiimus
i
fed vt pie-
linTimus, clementifiimus, magnificentiirimus, ac fumme bonus : ficqiglori-
ficatur, vt pater benignifiimus, & fanctum nomen eius a fuis deuotis orato-
ribus humilicer, ac 'deuote laudatur, honoracur, glorificatur, ac colitur
.
.
IIL
QVid autem in egrotis obfefiîs, vel maleficiads , aut in quacumque ne-
^pgJ"
cerricaccconftitutis m.agis,ac magispetita beneficia impetrandi fi-
MeditatiodU
^
duciam augere poteft, quam Deum fumme bonum, fumme pium,
Him Bortitatis
fumme
Iibcralem, & talem, quod fe honorari reputat, dum nobis in tribu- fiduciam augtt,
lationibus
auxilium pra:ftat,meditnri ? beneficium ducit , dum ab eo bene-
ficium
petitur ? fe Deum conftitui fatetur, dum fibi a nobis grati.T poftula-
tur ? Magnificari fe dicir, dum anima noftra illi benedicit ? Quid amplius
in nobis
confidentiam a Deo obtinendi quidquid animar fuerit falutare, ex-
citarepoteft,
quampatrem, &nonDominum vocare eum, a quo petita
O 5
expe-
Uatth. 60
Tlhreii. c
V. i6.
Prou. c. 1
V. 8.
Thren. C
r
7'-
1
1
4
Par.IL Cap.I. De -^groto oraotc Deum
.
expeccamuS) dicendo : Pater nofieryqui es in Celis ? Serui enim non femper
impetrant fed filij . Si filium Dei te credis , illa pete
,
qus cibi expediunt
j
nam illum decet ea elargiri . Vnde D. Bernardus fuper illa verba orationis
domin. Patei: nofter 6cc.. Oratio,.qHA Patris dulcejftt mmine, inquit , omnium
petitionum mearum impetrandarumfiduciam mihiprdHat .. Quod ipfamet ve-
ritas docet Matthjei c. 7. &
Lucae 1 1. Quis ex. vobis* ait, patrem petit panem,
TJtiquid lapidemdabit illt ?. uiutpifcem : numquidpro
pifceferpentem dabit illi ?
jiut
fi
petierit ouum, numquidporrigei tUifcorpionem ? Si ergo vos , cum fitis
mali, noîs bona data dare filijs veftris ;quantd magis Vater
vefier
de Celo dabit
fpiritu
honu petentibusJe ?
Hanc veritatem confirmat eleganti/Time 'Drexel.
de Conformatione volunt. lib.f . c. 2. Hocfcimus, inquit , Deum
ejfefummu
Bonum,(3l quidem tam immensebonum ,vt nil penitus veljpetere liceat,vel
optarci quodab hoc tanto Bonononpojftmus impetrare> certefuo tempore
confe^
cuturiomniaymodo tantifper
non.cadamus animo ifedmaxima in Deum
fidu-
eia ereElifciamus prdtflolari
cumfilentiofalutare Dei . Nam
Gemmagratiffvma
expeEhitioprdi,flblantis,quocumcfjfevertitiprHdenter intelligit . Bonus eji Do-
nunusfperantibus in eum>.animi&.qu(Zrenti tUumo.
^y
<iy
s r 1 o 1:
Um;J)eus't4m ptemijfmus Jit)
ac fumme bonus^
cur tot hommisf
de eius diuino auxilio difjidant
,.
\
ooi
TViremerito mouetur Hsc quaefiio : quia plures in Orbe funt, qui Dco dif^'
MUresfMnt in JL
fidunt
:: Alij enimputanr, illum fuis Hoftibus nimiumindulgere,
& la-
Orbe,. qulDeoj
xareomnes Iiabenas 1 Alij diffidunr ,
fe impetraturos a Deo
,
quod roganr
,.
dijfidunt-^. pr^fertim fi per commifla olim peccara confcientia; angoribus vrgeantur,
metuantq; ne Deus veniam fit negaturus etiam' petentibus : Alij de. Deo>
diffidunt,
nefortefubtraharvi(5lui..neCfTaria . Alij iam fiugesneniuibus:
fufFocand^finr>verentur: aut in Herba necandre a ficcitate,iam pluuijs mer-
gendae , aurgrandine ftcrnendae , vel fulmine exurendiE : Alij iam aliunde-
vexandam annonam timent : Ali; nevaletudine, aut incertis cafibus defint
necedaria formidant : NonnuIIiad rumores belIicosc6fternuntur,& fpems
omnem abijciunt : lam ad funerum , aut aliarum cladium nunrios penicus
exanimantur ijn
quocunquerandem , ciimlaboris aliquid , ac difficultatis
fentiunti de eo mox diffidunt V Vnde ergo tanrain hominibus diffidentia
,
fi Deus tam bonus eft ,&. tam immcnse.bonus , vtnil oraninoab eo pie
poftulari licear,vel defiderare, quodfacillime.tempore opportuno obtinere;
nonpoffimus?'
Difficultatem foluit Hieremias Drexelius lib.
^. de Conformar. volunr.
cap: I o.
. 7; Ex hocinde euenit, inquit; quia.de Dei bonitate , ac potentia pa-
rum refie, parumue liberaliter
fentiunt : hinc illa animi de rerum temporaria-
rumprofpeEluTiumquam fecura ,femper di^dens cura. Confitentur fe
noffc^
Mznf
mtmr
D^?âirPauIusadTitumcap; i.
faîs autem negant : quia eius.diuinam
impietas.r<,.
grouidentiam, bonitatem,aclibcralitatem;vel adtanegant, vcl
contemnuc,,
ojTinia.
Art.II.
Meditando
inlSnitam eiusBonitatem. 1
1
5
omnia metientes fuo iudicfo
, dc
propria arftimatione
. Vnde de his aic Au-
guftinus
Hipponenfis praeful in Pfal.
5
i.propius finem .
Prauicorde, idett,
dtHorticordetreshabemfentemias:
autmn
efi
Deus , dixit enim Hultus in^
corde fuo*
non
eft
Deus : u4ut iniuHus Deus eH,cui hdtc placent3&ûi httcfacit,
fcilicet
mala, quJEHobis eueniunt : ût non gubernat res humanas, nec cur*
eH illi de omnibus . Jn
iftis
tribus fententijs magna irnyietas . Quare vt huiuf-
modi homines de diuinaprouidentia, bonitate, ac Hberalitate diffidentes a
fua auocet<iifiidentia, & impietate, in corum oculis ponit Deibonitatem
benignitatem, ac liberalem prouidentiam, quacundlagubernat, fic ratio-

cinando in Pfal. 147- Fecit Deus, inquit, c^lumy &terram, &mare , &om-
nia, quA in eis funt . Si ergo omnia- qus. in eis funt,& tej parum dico, te,
paffe-
rem , locufiam, vermiculum , nihilhorum non ille fecit , &cura tH illi de omni-
bus . Nolite ergo dtcere : Non pertineo ad Deum . Pertinet ad Dum anima
tuay pertinet ad Deumcorpustuumiquia Deus fecit &corpus tuum . Dicis for-
te : Non ntimerat me Deus in magna multitudme . T^ non numerattqui etiam
capillos capitis tui habet numeratosi
. T.
SE
D fortafte dicet aliquis : Subinde ijs miferijs inuolui mur , adeo fola-
tijs omnibus, &
auxilijs deftituimur,vt mirum non fit,quandoquefidu-
,
..'^pO*
.
ciam nonnihil vacillare . Hic etiam Auguftinus eodem loco pro me refpo-
^^9"""'
.^*-
debit.
(
Et obfecro vosomnes,qui ha?c Iegiris,aut legi auditisjVtfandti/Timi
iûtluimu
viri refponfum altifTimope<5torereponatis): j[^/^^/'^^r^<7/inquit Augu-
Difficultatein
ftinus, htc accidit contravoluntatem noHram: noueris-non accidere
nifidc^
(olmt AHguH*
yoluntate Dei , ds prouidemia
ipfius
, de ordine
ipfius , de nutu ipfius , de legibus
ijjfius
: &
fi
nos non intelligimus quid quare
fiat
, demus hoc
ipfius prouidentia
,
quia non
fit fine caufa
: Hoc ipfum idem Beatiflimus Pater diuinus fcriptot
confirmans lib. ii.de Ciuit. titi cap. iz. A^ô/, inquit , diuina prouidemid^
admonet , non res itifipiemer vituperare
, fedvtilitatem rerum diligenter inqui-
rere, & vbi noHrum ingenium, vel infirmitas deficit,
ita credere occultam
,ficut
erant quedamy qu<x, vix potuimus inuenire : quia &ipfa
vtilitatis occultatio, aut
humilitatis extrcitatio
eft,
aut elationis attritio . En bonitas Dei infinita,quas
in omnibus femper quod nobis magis eft proficuum , quarit ! Si enim fae-
ipius mentis oculis diuinam eius pronidentiai-n contemplaremur , ac infini-
tam eius bonitatem, clementiam , ac liberalitatem, ac c^tera eius attributa
meditaremur
, In nobis fiducia multum confirmari pojfet , ait Suarez tom. 2,
de Rcligione lib. i. de Oratione cap. 14. nu. 9. ex qua licet non perueniatur
ad iudicandnm certo, &infallibiliter Deum
effeElurum, quod petimusy
finpe
ta-
men peruenitur adiudicium ita credibiky ac determinatum, vt excludat omnem
aElualem ha/itationem , & animum oramis pacatum reddat . Et hoc modo
quod magis anima; falutare eftet , femper obtineremus . Nefcire enim non.
poteH diuina prouidemia ait Drexelius de Conformat. volunt. lib.f .c.i.
.5.
quidnobispotiffiinumconducat: nec yoteH Aterna benignitas nonvelle conce^
dere, quod nohis cognouerit expedire
.
O
4
Veriim
401.
Tlures
fiducia
in Deum caret.
Verf.20.
^tutA jyeum^
rton vt
pr&fen,
iem,fedabfea.
tem
meditan-
tur^
Euclides.
zi6 Par.II. Cap.I. De iEgroto orante DeuniT
Veriim cur non tantum peccatores
,
qui de mundo funt, ac de mundcif
Joquuntur; fed etiam homines iufti dodi, ac pij ( etfi de diuina
proui^Jentia,
acbonitateDeibenefentiant), hic confidentia ficpius carere confpicianr
tur, altius, & profundiiis cft iniieftigandum
.
^F<tAL
S r 1 II,
Cur
flures
lufii
etiam doît
,
ac
pij ferfeta fiducia
in Deum^
fjife
caream
,
OMiffiis,quaj
fequenti aniculoexplicabuntur, (Quoru inteHigentia pro
foluenda hac difficulcate plurimum valet ) Dico , hoc cfle in caufa :
quia dum in via fumus,6c: anima notha hifce corporeis fenfibus eft alligata,
cum intelle6lus nofter fic finitus, & limitatusômniaqjinceHigat per ea,qu>
fenfibuspercipiuntur, vtaicPaulus Roman. c. i. Inmfihilia enim
ipfius d
creatura mundiêr ea, quA
faUa funt intelleâ confpiciuntur : fempiterna quo-
que eius virtus, &diuinitas : dum aliquid fpecalacur, id fub ratione finiii,ac
limitati intuetur . Hinccura Dcura deprecamiiceiufque diuinam clemen-
tiam,ac pietatera impIoramus,eum in cÎis duncaxat rcgnancem,ac in chro-
no fublimi Maieftatis fus fedentem ( vt
Sculpcores , ac Pidlores eius iimu-
lacrum ocuHs noftris obijciunt
) &c
ab hifce inferioribus mundi plagis di-
ftantemcontemplamur, ideoq; illius bonitas, liberalicas, ac prouidentia ni-
mis parua videtur, vtpote nimis diftans , & eminus exiftens ,
& confequen-
ter in nobis difficulter illard fiduciam firmam,ac perfcdam caufarc poteft
:
quia vifio intelle6tualis, qua Deum iniuemur , dc eius diuina attributa con>-
templamur, nifi tenuis, ac debilis exiftit . Illuftro rem a fimili . Quemad-
modum cum aliquis turrim intuerur
,
quo magis a turre procul recedit
, eo
breuior , ac minor turris apparet : quo vero magis rurri approximatur , co
altior, ac maior videtur : quia ( vt docenc Pcrfpecliui ) linca vifualis forma'-
tur ad inftar pyramidis, cuius bafis eft obiedum vifum
, & conus eft in ocii-
loj idcirco quo magis oculus a turri diftat, eo linea vifualis logior fic,& acip-
tior, fic angulus coni, qui eft in oculo , tenuuior fic, ac debilior , bafis vero
pyramidis vifualis minor , ac breuior apparet . E conuerso vero quo magis
oculus turri approximatur , \intx vifuales , (\\ix a bafe pyramidis vifualis
,
(Nempe ab imo turris,& apice eiufdem incipiunt,
&
progredienres ad ocu'-
lum pertingunt) eo magis a fe inuicem recedere videntur , fic bafis pyramfi-
dis vifualis ,
quar eft obiedum vifum , nempe turris, alcior fic , ac maior
, dc
confequenrer angulus coni, qui eft \n oculo lacior
,
&
amplior euadic . Ira^
cum Deum , eiufque diuinam prouidenciam , ac bonicacem, non vc prsfen-
tem, fed vt abfemem , ac nimis diftantem mcditamur , eius infinita magnr-
tudo nobis non apparet : quia conus vifionis intelie6tualis nimis eft tenuis
,
acdebilis
, bafisq-, vifionis
,
qUcX eft obie6tum vifum , fcilicet diuina: proui-
dencraji ac bonitatis infinitas,excellentia,ac raagnirudo nobis nimis renuis,
ac breuis apparere dignofcitur . Et Iiajc eft ratio,ob quam diuinÊ
prouiden-
tiai,ac bomcatis Dei infinitcC vberrimos non experiraur fiu6lus;<S^
ideo mul
t;oties.
Art.ILMeditando
infinitam eius bonitatem. 1
1
7
toties nos fiducia
denudamus .
Qaod rede annuere videtur P.Drexelius de
Conformat.
volunt.
lib.
f
. C 2. Aîferi nos, ait, qukm tenmm de Deo notitt^
habemus ! vix
êrrimulam aiiqHtd diuini luminis hatirtmus . HocfctmHs,DeH
efe
(ummitmBonum j &quid&m tam immense honum >
"vt nilyenitus
velpcterf
lixeat,
yel oytare, quod ab hoc tanto bono imyetrare non fojfimus .
Qiiod
autcm
fepius
non impetremusjioc e{h quia,cum iUum vt a nobis nimis diftantcm
contempkmur , difficulter a(5tus.peife6la:.confideatia in Deum eliccre va-
lemus
.
': >if\ -i .wvi\ siif.'j?, i^:5i>
iv
-
$.
I.
Varc,)mi dcuote Orttor, fi ex diuina: Boriitatis meditatione in te con
402.
fidentiam in Deum excitare cupis, noli Deum, vt abfentem contem-
Contemplari
*^ plari : noli eum duntaxat, vt in ccclis reguantem meditari
\
fed in-
I>eutn vt prt^,
tellecflulumme fidei illultrato totum in toto, &totum inqualibet etiaiTL*
ffmem
Jidua^
minima parte vuiuerfi per efltntiam, per prajfentiam, ac per potentiaiTu
^''*fru,fâuget.
exiftcntem faltem per fpeculum,& in enigmaie eum meditare : Nonenimy
Verf 27. 28.
ait Paulus, A<51. 17. lonê eH abvnoquoqne noTlrum--, In
ipfo
enimviuimus,
wouemur-i
&
fumus : eum vt omnia gubetnantem, tibi femper praefentem,&
afrittentem, innumera bcneficia tibi conferentem quotidie toto afFe^Hû
confidera, ac coritemplare : fic Dauid pfal. i
^
. dicebat : Prouidebam Domi-
num in confpeBu meofempery
quoniam d dextris
efl
mihiy ne commouear . Noli,
noli
dicere : Deus oblitus efl mei, non meas miferias vult intueri ; fed dicas
cum
eodem Regio Propheta :
Si afcendero in Cddum, tu illic es :
fi
defcendero
p^-^j
j ? g v s
in infernum,
ades
; Sifumpfero pennas meas diluctdo,& habitauero in extremis
'
v. 9. 1 o.
'
maris-i
etentm illuc manus tua deducet me- &tenebit me dextera tua . Vis , vt
Dcus tuas fubleuet miferias, tu ad Deum prxfentem,ac tibi auxilium fuum
pollicentem tuos oculos dirige, ficut Auguftinus in illa veiba pfalmi
3
i.
Firmabofuperteoculosmeos,ie[ia.im{efeci(lhidkens: Non a te aufera?}i^
^*
oculos meos : quia, &tu non aufers a me ocitlos tuos , O tu, qui dicis , Deum_.
tui clle oblitum, audi D. Bernardum cap. 6. A^fedit. ac D. Ambrofiiim de di-
gnit. condit. humil. c. i- dicentes : Sicur nullum efi momentum, qtio homo non
ytatur, velfruatur Deibonitate,&. mifericordia, fic
nullum debet
ejfe momentuy
quoettm prxfentem non habeat in memoria . S\ ergo diuinas prouidentis, ac
infinita; Dei bonitatis,'ac liberaliiatis vbcrrimos , ac continuos vis experiri
fiUdtus, tn omni atitt, yelcogitatu tuo tibi Deum
adeffe
memorare, vt docet ide
Bernardus in Spciul. A1onach. Sic diuinam Prouidentiam, ac Bonitatem
meditando,ac contemplando, maxima ac pcrfedtiflima in te cnafcetur fidu-
cia, qua omnia falutaria a Dco petita facillime impetrabis
.
. 11.
EX
huiufcc diuinx Bonitatis mcditatione ille, qui orat Deiim > fiiam-.
'77*1!!!!?*Z^
ji I--
1.
r /-!
ccntemplatur
,
debet argiiere malitiam, improbKatcm,
&c perucrhtatem,&fi aliquo
sonitatem.de.
moixali
pcccato dctinetur,illud,ficut (3<:cetera omnia peccata deteftari
bet fuam ar-
debet : guere malitiM
,
i I S Par.II. Cap. I. De JEgvoto orantc
Deum
.
dcbet : quia quod aliquis peccator cognofcat fuum ftatum,
&confideret,
&
nullo modo de illo doleat, neq^ illum mutare proponat ,
fed voluntarie in
eo permaneat, diificillimum eft, quod ifte coniidentia? firma' , ac perfedlac
in Deum adlusîicerepoiTit :
vtbenedocuit loaiines
primsEfuaeEpift. can.
c.
5
. Si cornojlrum, ait, non reprehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum .
Quatnuis enim ha?c fiducia principaliter bonitate, ac liberalitare Dei
, &
promiffionediuina, nitatur,vt dicetur
articulofequentii non tamen totaliter
propria merita excludit : vt docet Suarez tom. x- de Relig. Itb. i. de oratione
cap. 24. num. 1 1 . Nampfal.
3
3
. habetur : Oculi Dominifuper iusios,& aures
eius ad^recesxorHm . Sc
lo. Callinn. Col/at. lib. 9. c.3
3. Jriacfiducia , ait, de
confcienti&puritate creditur emanare : Quomodo enim peccator voluntarie
*
jn peccato manens, & totaliter perpeccatum a Deo auerfus confidere po-

tefi, a Deo beneiicia obtinere, cuminimicus fit Dei ? cum Deum odio ha-
beat.-' IdeoiuremeritoSapientiflimusProuerbiorum 28. dixit: 0/
decU-
Vettg.
^^^ aures fuas. ne audiat legem, oratio eius erit execrabilis . Sic loan. c.p. dixit
Verf.ji.
illec^cus: Scimus,quiaDeuspeccatoresnonaudit . Et licet Auguftinus in-
terdum figniiicetilli non eife intcgram fidem dandam
j
tamen jdipsu vide-
tur dica"e Deus perlfaiarncap. i. Cummultiplicauerttis orationem , non ex~
audiam, manus enim veflrAfanguineplenis, funt
. Qua fentenrfjE , ait Suarez
loco cit. cap.i^.nHm.7. funt intelligenda?rantum de peccatoribus obftinatis
in peccatOj qui habent propoiitum niinqiiam p^nitendi . Nam peccatores
qui habent animum aliquando p^nitendi,
& interim orant, (Scinterdum in-
terccffiones Sandtorum implorant, & nonnunquam peculiarem,
& pium-.
aife(Slum, veideuotionem habent, hianimandi potiiis, quam defperandi
funt *, nam f^pe Deus orationes illorum benigne exaudit , Sc illos inrerdum
iniraculose
conuertit, vt ex hiftorijs San61:orum conftat^j Maxime fi pecca-
torespiaintentione,
&firmafide, ac fiducia perfeueranter petant necefla-
riaadconuerfionem,iion eftimprobabile, aitSuarez,qudd tandem exau-
diantur, nifimultiimgratia:Deirefiftant;hocenimfemper in eorum po-
teftate relinquitur.
404.
Quare y^grotus fiue obfeflus, fiue maleficiatus, vel quacunq; ^gritudine,
Superomnitu
aut neceflitate detentus, vt ex diuin^ Bonitatis, aliorumq; Dei attributorii
eorfuum avi-
i-neditatione fiduciam firmam, acperfectam, qua efficaciter beneficia op-
tijs pmgwe
.
x^X2i-, ac petrta falutaria a Deo confequi valeat, in feipfo concipere , eiufque
actus frequentiHime elicere pollit, in mentis oculis habeat monitum tradi-
tum ab Angelo Cuftode S. HenTiafjfeu Hermeti difcipulo D. Pauli Apofto-
liv quod habetur tom. iBiblioth. Veterum Patrum lib. 2. mand. 9, Vurifica,
ait, cor tuum ab omnibus vit^s huiusf^culi : obferua verba tibi a Deo data,
&
accipiesomniabona,quapetis,&omnibuspetitionibus tuis nihil deerit
ttbi,fi
fme
dubitatione petieris d Domino . Et paulo ante idem Angelus, vt eum ad
raaiorcm xcitaret confidentiam, dixit illi : Tolle a te dubitationem, &mhd
omnino dubites . Tetens aiiquid d DominO) ne dicas intra te : quomodo pojfuni^
aliquidpetere d Domino, &obtinere, cum
fim
peccator tantorum malorum iu
Dominum ? Noli hoc cogitare ,
fed ex totis precordijs conuertere ad Dominum.
Tetefme dubitationej
&fcies mifericordiam Domini, quod non te derelinquet
;
fed
Art.Iir.
Conlidcrando eius Veritatem,&c.
117
JtdpetitionemanimittuAadimylehit
. Nonefl enimDeus ficut homines memo'
ves iniuriarum sfedefi
immemor inittriarum-) &miferetur figmentifui .
ARriCVLVS 111.
Confiderando DeiVeritatem, &
Fidelitatem in
fuis promijfis
.
Slcut
ex diuinaj Piouidenti^>ac Dei Bbnijtatis contcmplationerac medi-
405.
tatione magna in orante enafcitur fiducia , falutaria beneficia a Deo
Mnxtma
fidu'
petita obtinendr
j
ita eandem fiduciam exconfiderarione Dei vcritatis , ac
"^ enafcuur
fidelitatis in fuis promiflionibus feruandis exoriri, in comperto eft
.
Vt er-
'*"|{^j/J!^^/^-,
g6,.qui Deum orat
, poflit credere Deum efTe veracem, & fidelem
in fuis
^^,-^
promiffis, debet priiis cognofcere diuinas promiffiones -
HiE autem promi/Tiones ex diuina fcriptura accipiuotur . Pfal.
45).
lnuo<a .-,
me in dietribulationis,eruam te,& honorificabis me.
Pfal.tjo. Clamabit ad
yj^^
"^^
me, &ego exaudiam eum^cum ipfofum
tn tribulatione , eripiam eumy
&
glorifi-
cabo eum . leremia?
5
5
. Clama adme, &ego exaudiam te, &annunciabo tibi
grandia,&firma.
Matthei 18. De quacumquere,quam petierint,fiet illis d
Patre meoy qui efi in ccelis . &:cap.zi. Omnia quacum^^petieritis in oratione
credentes, accipietis .
&Marciii. QuAcumque orantes yetitis,credite,quia
accipietis, &euenient! vobis . Sc
loan. c.
14. i
y. & 16. Quicquidpetierms Pa~
trem in nomine meo dabit vobis . Er alibi tam in veteri, quam in nouo tefta-
mento habentur huiufmodi promi/Iiones : Tn fpeciali quo ad d^monum ex-
puliionem, &c. habentur Marci vltimo . Signa autem eos,qui crediderint,-
hecfequentur:
In nomine meo d^monia eijcienti&c. Qike promiftiones ad
vnam hanc reducuntur
: quod quicquid falutare petierint fpe firma , atque
Eobufta, impetrabunt ..
$.
r.
Nde cumDeo adeo liberalis fuerit inpromittendo, acfidelisfitin"
^06.
fuis promiflionibus feruandis,vt teftaturDauid Pfal.
i^^.Fidelist Deus exigie m^
inquit,
efi
Dominus in omnibus zierbisfuisr&fan6ius in omnibusoperibusfuis :
orante, vt cre.
Et ipfemet Chriftus docerMatthî 24.
dicens : Celum,& terra tranfibunt :
'''*'' -0^'
^f'
"verba
autemmeanon prdteribunt i luremciito talcmetiam abhoraine exi-
^^''^'^
^^
/-
git
fidem, vt videlicet credat Deum elTe veracem, &fidelemin verbis fuis
J (r^ T*
Ex actibus enim fidei theoIogicae,qua quis firmiter credit, Dei promiftio-
*
"' ''
nemefte infallibilem, Deumqjin fufspromiftionibus mentiri nonpoflc-/
exoritur
fiducia, ac confidentia in Deumobtinendi id,-quod ab eo falubri-
ter
poftulatur..
Hac dccaufa inpr^dictis omnibus promiflionibus Deus vel pr^njiBtit
aiiquam parriculam,vel aliquamincludirfignificantem fidem efle necefla-
riam
: vt Matthafi 17; & 21.-1?/ habueritis
fidem,&
non hffitaueritis,&c. &
Marci 11.
Habetefidem Dei,&c. Qut non
hdfitaueritin cordefuo,fed credi-
derit quodcumque
dtxeritfiat,fet
ei . dc Marci 16. Signa autem eos, qui credi-
derinty
210 P^r.II. Cap.L De -?^roto
orante
Deum
.
derinty&c. Et inalijsponit illas particulas:
credite ,creditis -.credenteSyVt
oftendat eos^qui volunt aliquod faiutare animas, vel corpori infaliibiliter a
Deo obtinere ( inter alia, <\\\x neceflaria
requiruntur,de quibus agetur arti-
c//Vye^m/&;
)
debereiirmiter credefe
, non folum Deum efle omnipo-
tentem, fapientiflTimum , ac fumme bonum
i
fed etiam fumme veraceiri_
atque fidelem in verbis fuis, fuisq; promiffionibus , ideoq; non tantum pof-
fe, &
fcire , fed ratione nedum fure bonitatis, fed promifTionis, ac fidelitatis
id, quod ab eo falutare petitur, elargiri velle . Quam fidelitatem , ac veri-
tatem Dei bene fatetur Folengius inilla verbapfal.
144.
Fidelis DeHs,&c.
dicens : Dominus in omnihus pollicitationihHs
fnis verax ejl , ac dignus , cui
conflans
haheatur fides . Idipfum docet ibi Titelmanus : Fidelis, ac verax e(i
DeusinomnihHSVerbisfuis,nihilpromittens,qHodnonfideliJftJneadimpleat in
temporefuo
\ nequefalfum quicquam , aut vanum loquens ,
quod d "veritate
fit
alienum . Aperte, &erudite teftatur Scribonius in Super. Relig. iib. i. c. zj.
JlSIon enimi^n-,fponfionibuSiqudmfaElis locupletior efi Deus . Etiam montes
promiftt transferendos, mortuos advitam reuocdndos . Audeat proinde fperare
homo ;maiora]quipotefiilargietur Deus . Hanc vno ore viriliter fa/Ti func
tres illi pueri Sidrach, Mirach,& Abdenago in fornace Babylonica dicercs:
Daniel. 5.
BenediEius es Domine Deus Patrum noHrorum , &
laudahile , &gbriofum no-
men tuum in fzcula : quia iuftus es in omnihus
,
quA
fectfti
, &vniuerfa opero-j
tua vera, &vidt tu^reSla , &omnla iudicia tua vera . En quomodo fatentur,
fe firmiter creder,Deum efle veracem in promilTionibus fuis, ideo non de-
relinquere fperanres in fe : ficut ipfi vere a Deo non fiierunt derelidli; fed in
medio flammarum iWxCi prxferuati . Habenri ergo fufficientem notitiam
diuin.-E promiffionis , nemini eft dubitandum , neceflaiiam efle fidem eius
,
ideftjdebere credere Deum efle veracera, & fidelem in fuis promiflionibus
.
Hoc foluni dubitandum remaner
.
^V^ S T 1 O 1.
An oporteMpetentem diftinii); hahere notitiam huius promijjtonis
,
C^
ex
fide
illius petere
,
vt oratio habeat conditionem
requifitam ad impetrandum infallibiliter .
RAtio
difficultatis eft : quia dif?icile eft, in hoc fenfu hanc conditionem
poftulari ab omnibus pie orantibus
j
funt enim multi fidelcs,(?<: idio-
^.""T"*^**""
t
, &ignorantes , qui nunquam de tali promiflione quicquam audicrunt
:
MuUi ' tromif.
^^^ ^'"^ ^^"^ '^
efticaciam numquam fatis intellexerunt propter ruditatem
fionem igncrdt]
fuam-, &
nihilominus magna fide , &c
pietate orant ,
credentes Deum efle^
& tamen imp*\
omnipotentem , & mifeticordem , &hoc fatis efle ad poftul^nduin ab illo
trant
.
cum magna fiducia
.
'
Orantet fenen.
Huic difficultati re.fpondet Suarez tom. i. de Reliîvne , lih.
i.deOrattone
tur hahere no-
cap. 1.^. num. ^.
dicens : perfeteneri omnes Chriftianos ad
fciendam
, &
titiam promif
iHccliigendam hanc diuinam promiffionem,vt
ex fide explicata illius cia
fionis
.
,
pcffiljt
Art.III.Confidcrando
eius Veritatem,&c. 1 1
1
poilint. Nam
hoc plane Chriftiim Dominum voliiifTe
videtur in locis ci-
^^
^^.^ -^^
tatis num. 40^.
Nihilominus tamen ccnfet
,
fi quis habeat ignorantiam in-
f^J/^/J gx.'
uincibilem
talis promilTionis, Sc
petat,credendo firmiterjDeum polle dare,
g^r^f
^
quod petitur, & eile bonum,ac mifericordem ad dandum, ( fi & nobis expe-
diati 6c ex piute noftra non fit impedimcntum ) illam effc fufficientem fide,
quam videtur etiani poftulafie Chriftus Matthaî 9. quando dixit : Creditis,
quia hoc
yoffum facere
vobis ?
Qiii enim fic orat,vult cerce orare ex perfedta
fide, & co modo, quo Dcus vulc orari -, ( ideoqi habet implicitam fidem , i<c
promiflionis, & eftedlus eius ) vc condicio impleacur . Item qui fic credit iii
Deum, credit illi tanquam primx veritati, ergo implicite credit , illum e(Te
fidelem , ac vcracem , ac proinde impleturum promifiônes fuas ,
quamuis
forte ignoret in particulari,an fecerit
.
Cur autem aliqui ( licet in oratione diuinam contemplentur prouidentia,
meditentur bonitatem, ac confiderent veritatem , ac fidelitatem
)
non im-
petrent id
,
quod petunt ,
prouenit cx defedtu alicuius ex conditionibus ad
impetrationem infallibilem requifitis, de quibus infeqiienti articalo percra-
(âbicur.
ARTICVLVS IV.
De Condittombus adimpetrationem infallibilem
requifitis
,
AHtequam
adconditiones orationis ad impetrationem infallibilem
AQg.
requifitas deueniatur
.
Qrauo(vt peti-
Pnmo eft obferuandum , orationem ex hoc peculiari capite
, quo eft pe- tio etlj ex /o
titio, habere propriam
, dc
peculiarem aptitudinem ad impetrandum : nam
efinptaad im-
petitio ex natura fua ad hoc ordinatur , vt animum aiterius inducat ad dan-
petrmdHm .
dum id, quod petitur, non quia emitur , nec quia foluitur , ntc quia aliquis
illud mereturi fed foliim quia peticur , & rogatur : quatenus confentaneuni
eft bonitati, vel liberalitati eius,qui rogacur,moueri ad dandum folum,quia
rogacur : hoc ergo modo apcicudo ad impecrandum propria eft orationis
inter omnia virtutumopera. Vnde licecalia vircucum opera pofl[inr ora-
tionem iuuare ad impetrandum, vt ieiunium, eleemofinaj& qxi. nihilomi-
nus in alijs operibus non poteft: efle propria impetratio abfqi oratione prop-
ter rationem faclam
j
fed per fe folum bene difpoaunt , aut merentur . Ita
docet Suarez to. 1. dc Relig. lib. i. de Orat- c. x^.ntA i.
Secundo cercumcft, orationem haberepeculiafem Dei promiflônem,
409*
rationecuius hxcimpccratioeft fuomodocerca,& infallibilis. Si enim_,
/v^/f
7*"''
"^"
fpectemus folam racionem petitionis, habet quidem oratio ex illa aptitudi- %
'
[.^^"^'
nem, vt dixi,ad impetrandum, qux poteft apDellari fufticientia ; non tamen
^^^ ^ requirin
habet talem efficaciam, quic ccrtum , & infallibilem reddat efFedlum : quia
turpTomifto
.
non eft caufaneceflitatem inducens,vt rc<5te dixit D.Thom. i.z. q.S^.ar.i.
Vt ergo oratio habeat Iianc efficaciam in impetrando , neceflaria fiiit pro-
miflio. HcTC ergo promifljo frequenter repeticur in fcripcuris : vthabetur
fupra
in jfarna
fylua
num.
243
C^ articttlo yrmdenti num. 40 j
.
Tertio
a.i
Par.IL Cap.I. Ek -/Egroto orante
Deum^
Tertio certum eft
,
hanc piomiHionem Dei non effe omnino
abfolutam

îu.
fed fub aliqua
>
vel aliquibus conditionibus
, quibuspo/itis, erit infallibilis
^'^"'i? I^?
impetratio, non vero abfque illis
.
Ratio eft
:
quiaquod
Deus promittit,
eo
Ta", ^fed condi
niodo,quo promittit,infallibiliter implet
:
vt enim ait
Apoftolus i.Timoth.
tiomta
.
^- Fi<^^l-i^ Deus ejl
, feipfum
negare mn
poteft
. Videmus autem (\t notauit
Auguftinus traî. y^.&Si.in loannem
,
) non omnia
, quê petimus , nobis
concedi
j
ergo fignum manifeftum eit
, promiflionem non efle abfolutam :
Nam fi eflct ita abfoluta
, vt in oratione nullam aliam
conditionem poftu-
iaret^prxter petitionemjfemper impleretur; nam hoc pertinet ad veritatem>
&
infallibilitatem promittentis
. Signum eft ergo, promiflTionem efte con-
ditionatam : quia inter illa duo mcmbra non datur mediuni . Vnde fit,cM:a-
tionem (i\ non habeat conditiones neceflarjas ex vi promiiTionis ) non im-
petrare : quia promiftio conditionata, nonimpleta conditione, nonin-
ducit obligationem
\
quia conditionalis nihii ponit in efle . Dico au-
Oratioex vi^.
tem,talem
orationem non i mpetrare ex vi promiflionis: quia non repugnat
miftonis nS tm-
impetrare ex benignitate Dei
j
ficut pofTet impetrare oratio, quamuis Deus
êtrat^nifi con
j^j^jj pi-omifillet, folum ob congruentiam, quam habet cum diuina bonita-
dittone
adtm.
tg, 3^
liberalitate , quamuisad hocipfumaliquas conditionesrequirat , vt
"
^
^*'
videbimusj plures tamen condiriones requiruntur,vt cx vi promiflionis im-
petreti&
tunc fi illAS habuerir,erit infallibilis impetratio : quiaconditiona-
lis,impletaconditione,
tranfit in abfolutam : Ita eruditedocetSuarez
loco
cit. nti. 3.
Tota ergo difficultas efl in explicandis conditionibus,fub quibus
fadla eft talis promiflio . Nicolaus de Lyra in cay. 1 1. Luc , &: Vgo Cardi-
nalis in CAp. i
S
loannis tres aflignant conditiones
,
fcilicet quod petat pie
>
perfeueranter , & pvo fe . D. Thomas autem 2. 2. q.S^.ar.i
^. ad quatuor
illas rcuocat,
fcilicet vt quis neceflaria petat ad falutem
, &
pie
, & perfeue-
ranter , ac pro fc perat .
Nos ergo pai-iter ad quatuor leuocabimus , nempe
vt quis petat pie, & ex fide inha-fitante,
&
perfeueranter,
&
pro fe petat
.
Conditio prima ad impetrationem infalLibilem
requifita
,
41
1 . T) Rima ergo conditio eft, vt quifque pie petat , ided , vt oratio fit de re-
Oratio impetra
jj^
bona, & honcfta; atqi adeo, vt ipfa oratio bona, & honefta fit,necefla-
toriadebet
effe
fja, vel ad falutcm vtilia pofcat : quod eft petere fecundum diuinae volunta-
l^
''^****
^
tis beneplacitum, vt ait loan. primae fuae can. cap.
5. H&c eflfiducia ,
quam
"^*^*
habemus ad eum : quia quodcumque petierimus jfecunditm voluntatem eitis, au-
ditnos. Et fcimus,quia audit nosi quicquidpetierimus . Voluntasnutem Dei
eft , vt docet ipfamet Veritas Lucas 1 2. vt primo regnum Dei , deinde aha
neceflaria ad vidlum, & veftitum inquiramus : Veruntamen ,
ait
,
qusxit(L^
prmmm regnum Dei, &iujiitiam eius
, &hdc omnia adi^cientuf vobis .
Quem
ordinem in petendo habemus in Oratione Dommicali : vt ipfe loannes ad-
monct eodem cap. Scinms, ait,
quoniam habemus petitiones, quas
poHulamus
Teuttones Uo-
^^^^^ In quibiis fVFinoogloriam Dei quaerimusj fecundo quae
falnti
animne
vnmcaesex
fnnt necefftria
v
teriioqua; ad fuftentationem corporis ordinantur
. In pri-
f
0
nr
.
^^^^^
^^^^
pr(^mittitur quafi piologus orationis illud verbum
:
Tater
ArtJV.
SeruandocDndit.ad xmpetrat.&c. 1
1
5
P4fer mlier .
PRiiTi6,
vt
fciamus, ad quem verbi dirigantiiri qaod vtiquc nerciretiir.fi
^j^.
abfclnte
inciperemus in prima petitione dicentes : S
anSlfficeturmmen
cur Deumvo-
tuum
.
Secundo ad captandam beneuolentiam : quia cum vorcamus Patrem cemui PatrenK
eum > a quo petimus > inclinare volumus affed:um eius , vt nobis tanquam
filiis
ea,qua: petimus largiatur : quia Pater nomen amoris,?^ dulcedinis eft,
tefte
Ariftorele 1. Po//>.c:^p. I. DicitLirnutem Deus
Paternofler
percreatio-
nem, &
gubcrnationem . Deurer.
51. Nunqtiid non
ipfeefl Pater tuus
r
qui
pojfedtt teyfeciti &creauit te
.
Nec voluit dicere Patermeus,c\\ioA foli Chrifto conuenfre poteft,qui eft
Dei filius per naturam
\
fed Pater nojler , quod omnibus eft commune
\
quia
curBeusveee.
nosomnesconucnimusin vnarationefiliationis,fcilicetperadoptionem :
tur Pater
nof.
irabene docet Abulenfis qu^fi.io^.in cap.6. A/atthtci. Immo aliam ratio- ter,<^nSmeus.
nem addit eodem loco <Mccps : Quia Chriftits voluit charitatem conjiituere in-
ter omnes homines , ita quod ad inuicem
fibi communicarent fpiritualia bona
;
ideo
voluit,qu6dnemo, quando oraret ,pro
fe folo
orarety
fedpro omnibus : ided
dixit
nofter , ita quod necejfe fit exfarma orandipro omnibus orare . Idipfum
teftatur D. Cyprianus lib. de orat. dom. dicens : Non autem dicimus Pater
meus, fed
Paternofter;
quiapacis,&vnitatisMagiHernoluitfigilUtim,&
priuatim precemfieriiipt
quis cumprecatur,pro [e tantum precetur
;
publica eft
enim nobis, 8c
communis oratio,
&
quando oramus > non pro vno tantum
,
fed pro toto populo preces fundmius : quia totus populus vnum fumus
.
,u^ es tn C^lis

Dlcitur
qui es tn cflts : non quia Deus in rclo rantum exiftat : quia vbi- ...
quenonIocalitcr> fed immenfiue exiftit : fed ad patris noftri carna-
Qua ratione^-
lis differentiam dicitur; quia nos patrem habemus in terris, ad quem tamen
2)^/ dicatur
preces nequaquam dirigimus ,
cum ea bona, qu.r in Oratione Dominica re-
ejpin caHs .
cluduntur, nobisconcedere ncqucatjeo quod ipfe parirer horum bonorum,
qure petimus egeftate laboret : vt ergo ad quem preces dirigimus, plane c6-
ftet, dicimus : Paternosler
,
qui es in celis, quafi dicatur, quod celefte Patre,
& non terreftrem obfecramus : ita Abulenfis loco citato . Vcl vt homo deli-
dcria fua a terrenis fubtrahat, cum patrem in ciÎis habeat : ita inquit Chry-
foft. (uper Matth. vt (ciamus nos habere patrem terreJlrem
;
&erubefcant
fe
ter'^9nis rebus
fubliernere
qtnpatrem habent in celis .
P B r 1 T 1 O I.
H
SdnBifcetur mmen tuun^.
>j^
ir r> t\

T n I
^momodo no-
/t C cft pruTia petitio, in qua honorcm Dei perquinmus; & ifta alijs
^g^ Dei a no-
iure pr^mittitur : nam cii homo magis Deum,qu^m fe ipfumtenea-
his /andificAri
tur po//le
.
a
1
4 Par-II. Cap.I. DeJgtoto orante Deum
;
tiir diligere, priiis Dei bonam,idefl honorem Dei,&: gloriam quam propria
commoda debet poftulare : ita inquic Chryfoftomus : Di^na
eft
enim Deum
precantis oratio.nihilpetere ante Patrisgloriam;led omma eius landi
yoftponere.
Nomen autem Dei fan<5lificari petimus , ideft fandlum haberi , vel ab om-
nibas gentibus reputari,ita quod nihil Dei nomine fandlius efle exiftimenti
illudque in omnibuSj&: fuper omnia debitis honoribus profequantur,& hoc
eft,quod ante omnia cft petendum : Ita dicit Anguftinus hb. de ferm. Dom.
Pofiqiâm di5}um
efl,
qm eFi, qui petitur, &'vbi hahitat, iam videamus , quAfint
yetenda . Vrimum autem omnium
,
qu& petuntur , hoc eH yfciUcet
fandlificecur
nomen tuum
,
quodnon ficpetitur , quafmon
fit fan^lum Dei nomen ,
fed
vt
fantium habeatur ab omnibus,ideH ita innotefcat DeustVt non Aflimetur aliquid
fanîits-) quod magis ojfendere timeant
,
p B r 1 r 2 o 11,
Aducniat regnum tuuvyu) .
415.
^^
Loda ordin.
Hicfpiritus intelligentis. petitur,quo mundatur cor,vt Deui
Quid per regnu
VJ
tideatur : duritia,
&
ôteftas
diaboli excluditur . Ec congrue fequitur
:
Z>ei intelltga,
vt
poft
adoptionem filiorum regnum petamus, quod
filifs
debetur . Vnde fequi-
'''
tur : adtie/nat regnum tuum . Quod ica didum minime cft,quafi modo Deus
non rcgnet in terra, femperq; m ea regnaucrit . Adueniat ergo accipicndii
eft, ac fi dicat , vc omnibus manifefte hominibus pateat , ^ quibus tanquam
fplendor a Ccxcis non contemplatur, quod ignorare nemo valebit, cum Do-
minus ad iudicandum venerit
.
p E r 1 r 1 111,
Fi4t voluntds tua
ficut
in c^lo
,
&
in terra .
416.
A
Vguftinus :
ficut
in Angelis, qui funt in cdo voluntas
tuafit
, vt te pcr-
Ghiomodo vo. uTjL.
fruantur nullo errore obnubilante eorum fapientiam : nulla miferia im-
luntas Dei
fieri
pediente eorum heatitudinem; ita
fiat
in Sanîs tuis
,
qui in terrafunt , &d(L^
pcjfit ab hotni-
terra{qua?itum adcorpus attinetJfacH funt
. Izem :
fiat
Voluntas tua : redte
nibus in terra
, incelhgitur , ohediatur pr&ceptis tuis ficut in celo , & in terra , i^cH
, ficut
ab
ficut
in caIo
.
yjngelis, ita ab hominibus; non quod
ipfi
faciant,vt velit Deus;fedquia facinnt,
quodillevult,tdefl faciunt fecundltmvoluntatemeius . ha?c Auguft. lib. dc^
ferm. Dom. Poftqiiam enim in pra?cedenti petitione beatitudinem proprer
fe appecendam Chriftus fupra innuerachic illa infinuat.per qUcT ad bcatitu-
dinem peruenitur . Primum aucem , ac pr^cipuum
,
quod nos a^tern.x \hx
beacicudinem confequi facit, eft noftrie cum diuina voluntatis coHformatio,
vc cahter nempe viuamus, quahter ipfe nos viuere ordinauit
.
VETl-
Art.I
V.
Seruatido condit.aU Impetrat.&c, i i
j
P E T J T I O JF,
Panem nofirum
quotidianum da nebis hodie .
ET
S I Do5iores nonnulli verba harc tam de facramentali
, quim natu- 417
rali, feu materiali pane cxponant ; meliiis tamen, inquit Toftatus
q. 3.
^''f
V^^ P'**^*
in cap. 6. Matth. de materiali
(
vt pluiibus probat rationibus ) intelligenda
qttottdianunL^
elFe videntur . Dicendum eft ergo
, quod hic marerialis panis , ideft fuften-
^J^'*?*
Chrtff*
tatioin omnibusneceflarijs poftulatwr: Homoenim,qiii viatorismoread
^
*
*''
terminum cttcrniC viti:e progreditur,ad illum njfi per hanc vitam,in qua tan-
tum illius beatitudinis pnrmia promcrcmui , nequit peruenire . At morta-
lis hs-c vita (ine mukarum necelTitatum grauamine peragi nequit
, & ficut
(vi nobis bene fit
)
in a;ter.nam ingredi expedit vitam, ita fubftentationem
habere quandiu viuimus, expedit , vt fic viuentes beatitudinem mereri pof-
limusi quod autcm appetere licitumeft, etiam peterelicitum iudicatur,
Itaque nobis ad vicam nccefiaria pofcimus , & omnia panis nomine intelli-
genda cenfentur : quia facrx fcripturx modus eft, quidquid in cibum,& po-
tum venif, perpancm intelligere : vnder.Reg, 14. dixit Saul: makdtllui
homoy
(lui comederit panemvfque^dvefperam ; 6c
tamen lonatas Saul filius,
quia mel comedit, vibratam maledidtionem luendopenasincurrideclare
patetj fic videtur, quod eriam mel panis nomine intelligcrctur*,
& fic cande
rationem de omnibus alijs ad cibum fpedantibus prorfus militare ( vt prcH
bat Toftatus quaft. eadem) eft cenfcndum . In prxfenti autem panis nomi-
ne omnia tam ad vidum
,
quam ad veftirum necelTatia intelligi docet Hie-
ronymus fuper Matth. ^lijputant, ^h^prnem /impliciter
fictmdum
^pofloli
fermonem dtccntis; habentes 'vtUiHm, & veflimentum his contenti
fumus
. Stn-
fus igitur eft : paner/i nofirum quotidiantim : ideft alimenrum in cibo, &
po-
tu quotidianum , -quod nobis ad vita? fuftcntationem quotidie neceftarium
eii,
da nobis hodi-e, pro ifto nempe dk, dc fic de c^teris ordinatim
.
P E T 1 r 1 V.
Dimitte nobis debita
noflra
,
ficut e^
nos dimittimus
debitoribus noHris
,
OST
fuhftdium
cibi petitur &venia delidiy
inquit Cypr. lib. de orat.
418.
Dom. yt qiii d Dco pafcitur,in Deo viuat; nec tantu prejenti vit;fed eter- Howo
,
quiiu
nx
conffdatttr, ad quam venire non pote{l,fi ei peccata non donentur; quae^dcbita qnotidte pec-
Dominus
appellauit,ficut alibi dixit
Dimifitibi omne debitum,quia rogaHi
<'
5^""'''^
me, vnde fequitur (diymtte nobis debita noflra) quare necefarie . &falubriter.
P'/^J^
debctfi-
admonemurqui peccatores fumuSiquodpro
peccatisrogarecompellimur ;& ne
*
' ^
'
quis
fibi quafi innocens placeat, &
fe
extoUendo pfus pereat , inftruitur
fe
pec-
^^-
pgccatano
c.tre c(uotidie,diim pro peccatis quotidie lubeturorare . Nec valet alicuius in
dfmittitproxi-
hac oratione adimpleri petitio ,
qui proximo in fe peccanti haud noxam di-
mo.petit
^ Deo
niiferitj nam dum dicitur : Dimitte nobis debita noftra->ficitt & nos dimittimus.
fibi
peccatanS
P
debito- remitti.
P
tz6 PaT.II. Cap. L DeMgwtoorante
Deum
;
Jebitoribus mfiris :
tiinc orans hoc verbis pioprijs clare
profitecur
, Sc dicit r
dimitte nohis debita noflra
y flcut &nos dimiitimiis debitoribHs
noflris
i idell t
dimitce nobis peccata noftra eo modo, qiJo nos inimicis noftris in nos pec-
cantibus culpas dimitcinius. Vndc egregie Cliryfoftomus fuper Matth.
cum quA
fpe
orat qui inimicitiam [eruat
adnerfiis alterHm , a qmforfitan kfits
efi f fic
enim
ipfe
orans mentitur ; dicit enim , remitto &non remittit
yficQTa
Deo petit indHlgentiam,& non illi indnlêtur : Ita Auguft. in Enchiridion in-
quit
: quifquis autem roganti &deprecantiyfeupjinitenti
ex corde non dimittit
,
//fl modi ajiimet a Domino fuayeccata dimitti
F E T I T I VI,
Et ne nos indttcas in tentationem
T"TiC (extapetitioeft, iaquaa tentationuni procellis liberariexpo-
41
9
I I fcimus, inquantumtentatioquoddam malumeft, perquodhomc?
fideiifpetat nS
Pîi^turfelicitate
V
quia qualiter per pacrata peccata ad beaticudmeni no-
induJin th/t-
t>is recludiruraditus.&itadebita nobisdimicci pcrquirimusjcalicerperten-
timem
^
tationum flacus de proximo in peccaca, per c\\xx a beadtudinis gaudio arce-
mur, ruere dubicamus : Ica Toftacus
qudft.
1 18. inc. 6. Matth. Sciendum
aucem,qu6d hic, ne centemur, vel ne nos tentari permiccaca Deo non qu.^-
iimusv,red nenos in tencacioncm induci
> ideft in ea fuccumbere permictat
\
quia tentari nobisaliquotks eft vtile ,
&
per hoc ab hoc bono priuari no.Xj
quaerimus ; fed cum tentationi fuccumbere pcr (e i-jec bonum , nec vtile fic
,
ideo hoca nobisauferri poftulamus : ica inquit Auguft. lib. de ferm. Dom.
jiliudefi
mdfici in tentationem-,& aliud tentari : nam
fine
tentatione probattts
nemo potefi
effe-
(iue fibi , fiue
alteri : Deo autem ante omnes tentationes
qmf-
âenotiffimus ef}; nan igitur oratur h'ic-> vt non tentemur
;fed
vt non inferamur
in tentationem : vt
fl
qyifpiam fity
cui
neceffe
efty ipfe
examinari ynon orats vt
^ne non contingatur;fed igne non exuratur^.
P E T 1 T 1 VII.
Sedlihera nos a malo\ Amen-j-
PEtitio
iftafeptima eft, quam plutimi de interiori malo, de fomire {ciVi-
cet, a quo tentatio> ac peccacunT crahic originem- , volunr interprecari
.
^
^"S,
"!*l^
Alij pto d^mone , quem propcer malicis excellenciam malum vocanc , ma-
herari
*'
lunt vfurpart
.
His non obftantibus , melius cum Toftar. in cap. 6. Matth.
adliteramy
&qudi. 1
1
^. eod. cap. petitionem hanc de quouis malo, ( cxcep-
tispeccatispri^teriris
, ac tencationibus adpeccatainducentibus : quia dc-
iUisin anceadlis pecicionibus eft percra6tacum ) incelligendam efle viderur
deaduerficacibusnempc, infirmicacibus,acforcuicismaIis, vcferro,&ignt,
aquarum fubmerfione^
terrremocift pefte , fubiranea morce ,
maleficiis , ob-
feftionibus> diabolicifqj,
vexationibus, c^terifue periculis
,
quibus fubiacct
fcagL-
ArtJV.ScruandocottdiâdmipetKit.&c. ii^
fiagilitas humana : nam ab his homo hberari neauit
, nifi eii Deus Hberum
abire permiferit :
quia etfi fc dihgemiflTime cultodiac, in tutifTimis locis
commorando
, attamen pericula omnia euadere nequit
,
quin aliquibus ca-
fualibus
fuccumbat
j
& fic a malis quibufcumque , qua; ab extrinfeco infe-
runtur,generahterhberaripoftulamus : Ita Auguft. lib. de ferm. Dom. iru
monte
adprobandumhoc vkimum, quod in oratione dominica habetur
:
Tojn
Utepatet , inquit , yt homo chnftianus
in qualibet trihHlatiofte cvnfiitufui
in hocgemitus edat, mhoc lacrymas fundat
.
Amen . Ideft, ita fiat : fic dicic Hieron^^mus fuper Macihsum . Ameit^
tnimi quodinfine conUatfcrt^tum, fignaculum
efl DominicA orationis
,
quod
Aquila mterpretatus
edyfide/iter
. &Jlos vere pollumus dicere, icteft vere
fic
erit,vt petimus.
Ex petitionibus pra:di6tis colhgirur, bonorm duplex efte genus : quâ 42I.
nim bona fpiritualia îci po{Iunt,alia temporalw: Spiritualiu, alia ad
Bona aliafpi-
Deum pertinent , alianobis conuenjunc. Qux ad Deum percinenc , func
rttualta,aUti~
honor,
&
gloria; qux a nobis defiderantur ipfi Deo in prima pecicione cum
^*'/^''*''*
dicimus : Sanîficetfir nomen tuum . Quai vero nobis conueniunt, funt bea-
îtudo, quam petimus, dum dicimus : Adueniat regnum tuum ; Sc
auxilium
ad
faeiendam voluncatem Dei , eius mandata obfefuando , quod petimus,
dum dicuTius, Fiat volumas tuay &c. Sic paricer pecimus> vc remoueac im-
pedimenca, nempe pcccaca
, & lapfum in rencacioiies , feu in peccaca
,
quiE
pecimus in quinca,
ik fexta pecicione .
Sub bonis fpiritualibuscomprehendimus omnia bona hontfta
,
quibus
Bona
fpiritu-
nemo poceft male vti, fiue finc gratia, & fupernacurales vircuces , ac eanun
^"*
opera : fiue finc vircutes morales acquifir^T cum adtibus fuis . Sub tempora-
^."^^
temporS'
Jibus vero conaprehendimus omnia bona fortune,&: bona corporis ; vt funt
vica, 8c
fxlus
^
& bona eciam annni, quibus male vti poflumus , vt virrutes
intelletStuales, fcientia, ais, 8cc. Horum vero bonorum quajdam func per fe
ff"^
temporn-
conuenientia natur^, ac proinde per fe appecibilia fecundum redtara ratio-
'l^r'^'^
^*^'-
nem propcer bonum
, & conueniencem ftarum nacura: ,
nifi aliquid per ac-
ftâmratien?
cidens obfter , vc vica, lalus, & fcientia . Alia vero func bona de fe indiffe-
ôna indife~
*
rencia, qu.-E propcer fe apperibilia non func ; fed tantum propter vtilitatem
rentia necejfa-
ad alia bona per fe,
&c honefte appetibilia ; vc func honcrj fama
,
pocencia , ria ad confer-
diuiciaj, &c. Vnde incer harc qu^dam func vel fimpliciter, vel moralicer ne-
uandabona per
cefTaria ad confequendaj veladconfcruanda aliabona pcr fe nacur^ con- A
/'f'
*'-
ueniencia *, vt eft vi<5tus necefl"arius, dc
v^ftitus,
&c
bonum nomen necefiariu
*'"""'''
ad vitx cranquillicacem : & de his bonis omnibus incelligiturpetitio quar-
ra, dum dicimus: Panem nojlrum quotidtanumy&c. & vltima petitio; Sed
hbera nos a malo, eis oppofito : Ita docec Toftacus
qu<tfl.
1 20. in c.^.Matthai.
somt indijfe-
Qu^dam vero fuperabundancia,vc diuicix, magoi honores,&c. & haec bona rentia fuper..
Chriftus non docuir, nec voluic in oratione dominicali poftulari
.
4tbundarktis .
Hoc foliim remancc ftacuendum, quenam prididlomm bonomm finc a
Deo pecenda abfoluce
i
&qu9nam fubcondicione, videlicec fi conducant
ad beacicudinem,
& futura fint inftrumcntavirrutum : Quod prêftabitur
fequentibus qua;ftiouibus
.
P z OVAE-
nv:
zzS Par.II.Cap.LDc'^grotooraiitcDcum.
^F^ s r 1 o I,
An
Ifmtudia
hona
mdiftinclly &abfoluie a I>eo peti
pofftnt
.
REfpondetur>
hxc bona abfolute,(Sv: fimpliciter petenda elTe, nec necef-
fanumeflealiquamconditionemnos adiungere. De hoc nulla eft
sptrttualta bo.
controuerfia
;
quia per fpiritualia bona intelligimus vitam cternamj & om-
^
abfolme
f^~
jjj^ bona, & mcdia, quê ad illam obtinendam conferre poflunt
.
'
* Primo, htc omnia maxime a Deo clle pctenda , conftat ex oratione Do>-
minica fupra explicata, in qua fcre omncs petitiones funt de his fpirituall-
bus bonis
i
illa autem oratioeft quafi exemplar, & fumma omnium
, quae a.
Deo peti pofiunt . Propterquoddixit Auguftinus Epift.iii.c.ii. SireBe^r
&congruemer oramus:, nihil aliud dicerepofjumus , nifi quod in hac orationc^
Dormnica ôfitum
efl
. Et fermone i z8. de' Tempore . H&c oratio comyendio-
fis
verbisfeptem petitiomhus omnesfpecies orationis comprehendit . Idera . Serr-
mone 2.2. adFratres in Eremo . Nam ad bona fpiritualia pertinet in primis>:
vt Deus in nobis glorificetur , deinde vt eternam beatitudinera confequa-
mur
j
ac fubinde,vt dum hic viuimus, voluntatem Dei implcamus . Et quia
hocfinediuinnegratisauxilio prÎtarinonpoteft ,hocetiam a nobis fem"
per, & vbiq-,ac maxime poftulandum eft . Vnde confequenter etiam peti-
rausremiftionempeccatorum, vtiq^cumdifpofitione neceffaria ad illamij
obtinendam. Ac deniqueobkagilitatem noftiam vidoria contra tenta-
tiones, & defenfio ab omnibus malis petenda eft , ha^c enim omnia in illa
f-r;
oratione con^tinentur . Et per vniuerlam Scripcuram fparfs funr huiufmodi
orationes,ac petitiones,prefertim per totum corpus Pfaltenpvt dixit Innocenr-
tiaspvimusepifi.zs.qudi apud AuguftinHm efi
nonagejimapri?Ka. Ecclefia^
OrationtJ Ee-
etiam in fuis orationibus hoc frequentiftj me or2:t : vt Deus aclioncs noftras
cleJtA pncipul afpirando prûeniat-,& adiuuando profequatur . Icem vtgratiam mentibu*-
Ar
fuil/usfint . noftris infijndat, vt tandem ad refurredlionis gloriam perueniamus . Sic vr
omnibus aduerfis, vel contra omnia aduerfa muniamur : vt a pondere pec-
catorum noftrorura liberemur : vt noftras rebelles com,peilat, ideft efficaci-
ter moueat voluntates, & firailia >-
. I.
42j. T"T Oc docent omnes Theologi, D. Thomas 1. 1.
q.
S^.art.
s-
Medinait-
mcentTheoh^
Jfj^ Codice de Orat.
quxfi.
S-
Alexander Alenf. ^.par.qu^l}.
26. memb.
^.
^'
"^
D. Antonin.
4.
par. tit.
f.
c. 5 . Syluefter verba Oratio num.
f
. Nauarrus in En~
thirid. de Oratione cap.i. lofeph Angles Flor. Theolog.
qq.
in ^.feni'. tra^l.de
Orations quasl. 5?.
dffic. 4.
Suarez tom. 2. de Religione lib. i . de Oratwne c lo.
Ratio diiiat .
&alijcommuniter
. Ratio eft : quiah.TC bona funt maxime perfehonefta,
bQ amabilia,
& pr^cipue a Deo ipfo intenta, & in gloriam fuam;, ac bonum
noftrum defiderata; ergo oratio pro talibus bonisj & cx obiedo eft maxime
honefta,
dc dmins voluntati conformis . Sic D.Thomas in
generaliqucft ,
^
Art.IV.
Scruando condit.ad impetrat.&c. i
z
^
qiia interiogac : uin aliquid determinate in oratione
fitpetendum > concludit
illa bona>
quibus
male vti non pofTumus :
(
qsia illis, aut beatificamur, aut
beatitudinem
meremur,) determinate petenda e(Te . Intellige
autem deter-
minatc,
ideft abfolute , id enim probat : quia, inquit, htzc bona SanSli oran-
do abfolnte
petHnt,fecundum illud Pfalmi 75). Oflende
faciem tuam>
&falui eri-
mus
. EtilludP/^/?/ 118. Deducmeinfemitammandatorumtuorum.Kcitio
ctiam
indicatur ab eodem D. Thoma in folutionibus argumentorum : quia
nulla conditio neccflaria eft ex parte noftra, cum htec fint maxime bona-#
noftra-, namineisnoftrafalus>&felicitaspofitaeft. Necexparte rei po'
ftulatc-erquia, cumhxc bonadefetaliafint, vt nemo eis male vti poftit,
iniuria quodammodo illis fieret, apponendo conditionem
(
Si nobisexpedit)
vel aliam fimilem . Nec ex parte Dei ; tum quia fcimus eflê conforme di-
uinx voluntati, quod hxc bona habeamus , vt ait Paulus i. Theflal. 4. /J<ec
eft
voiuntas Deifanîficatio 'vefira : tum etiam quia ipfemet Spiritus fandlus
infpirat nobis abfolucum defiderium talium bonorum ,
&c
hoc modo , adiu-
uatj teike r2iu\o Kom.S. iinfirmitatem nofiram
i
&:talia bona nos poftulare
Verf. aiJ.
fiicit : tum denique quia hxc bona mâxime in Diuinam redundantgIoriam>
quara ipfc Deus in fuis operibus pr^fertim intendit
.
,^y^
s r 1 o 11.
An bond temporalia ahfolutê a Deo peti
fojjint
,
ANce
quxftionis folutionem prius aduertendum eft , aliud elTe petere
424.
aliquid propter fe, vel propter aliud : aliud petere abfolute , vei fub
conditione
.
Petcre propter fe, eft petere tanquam bonum propter fe amabile , cui op-
^^'^^^P^^pt^f
ponitur peterepropter aliud jh.tc igitur duo idem valent
, quod petere vt
pl*^Li'*if
nnem, vel vt medium . Vnde ficur duplex ett finis, fcilicet vltimus
, &pro-
^/^^^
quidfit.
ximus^ ita dupliciter poteft aliquid propter fe peti , fcilicet tanquam finis
vltimus : vel tanquam finis proximus
.
^..
.,
Similiter aiiquid duobus modis dici poteft efife propter aliud , fcilicet ex
^J?'*l^.Ii
f.
,.
11 1
/ 1- ?*'* t0nttttru.j
formali, aut virtuali relatione operantis
;
vel ex vi operis , feu modi operan-
propterfe.
di
i
eodem duplici modo poteft aliquid peti proprer aliud . Vnde fit, vt ali-
<]uis moduspetendi aliquid proprerferepugnet cum omni modo petendi
proptec aliud, vt quando aliquid petitur tanquam vltimus finis : vi oeatitu-
do non poteft peti nifi propter fc
.
Aliquando vero idem poteft fimul peti propter fe
, &
propter aliud , vel
Aliquid potefl
ex vi operis, vei ex relatione operantis ; vt contingit in bono
,
quod propter
P'ti propterfe,
fe petitur foliim tanquam finis proximus; vt fcientia, c\ux eft bonum hone-
&^pttr*tlitt4
ftum propter fe appetibile, qUciE tamen poteft etiam ordinari ad finem vlti-
mum, nempe ad confequendam beatitudinem : Vel fanitas corporis
,
quae
poteft peti
, Sc propter fe ( vt eft quid bonum vtile, & honeftum;
) &
propter
aliud , fcihcet vt pofifit ea vti ad Dciun iaudandum, puta adverbumDei
enunciandum
i
vei confc.Tiones peccatorum audiendas,vel aliud quid fimi-
leoperandum. P 5
At
5
^ Par.IL Cap.L Dc-/Êgroto orantc
Deum
.
42$.
Atveiopetcreabfolute,velfubcondicione quoad vtmmq-,
membruiti.
Tam Bmtm-j
cadere poceft tam in bonum propter fe, quam proptcr aliud
po{iulatum_.
:
fropm
feyquM
quiavcrumq-,poteft fubconditione aliqua delideran , vel abfolute.
Nam
K^^^^n f^**br
^*^^^
^S
"^ defiderem falutem corporis
,
nifi propter diuinam glorram
j
iHte ^condU
nihilominus polliim abfolute illam defrdcrare
: quia
& abfolute defidero fi-
Hontttepeti,
"'
nem>&abfoIuteetiamcupio per hoc medium ilium finem confequi ,
arqv
ideapofiumetiamabfoIutepetererVtDeus
& illud bonum mihi tribuat,
putafanitatemi&adillumfinemconferrefaciati qui videtur efie modu';
valde vfitatus>,& vulg^ris petendi hrec bona teroporalia, quando in aliqua.
abundantia, velexcellentia non defiderantur
.
.
r.
42^^
"TX Ico ergo primo . Quaedam (untbona humana,acteporaIia, dequibuy
rallVeû^^t^
fupra. 420.( 411. quajIicitepofTuncpropter fe peti tanqua fines
tiamtttr*licii
ptoximi (^dummodo fecundiim re6hiiTL ratione defiderentur
r
ac petantur
)
te pojfttnt peti
ficut ex fe amabilia funt , vt conferuatio vit^c, corporis inregricas,6<: lanitas,-
propterfevtfi,
fcientiayfeu cognitio veritatis , & fi qujE fint alra huiufmodibona:. Naiiu
nes proximi.
aliqua ex his bonisÎicite amanturj & defiderantur propter fe îdeft propter
Giuomoii
, conuenientiam, quamhabentcum nacura ratiotlali , conuenientiam (in-
quam ) redla ratione regularam , nam racio re<5ta didtatr conferuandam
eife
naturamo&procurandam corporis fanitatem , vel fcientiam , aut aliquid
huiufmodi , & hjcc bona elle per fe appetibilia,
(
per fe loquendo
j
) ergo
eodem: modo funt petibilia; ( vt ita dicam) : quia tx Auguftino Hlud Ijonenk
petitury quod honefie defideratur .
Rmdihtfr,^
Ampliusdeclaratur. Illa licite
, & re(fle peti poffunt abfolute,
& fine^
vlla conditione, in quorum peticione nullaeft circunftantia malaper fe , &
exintrinfeca racione eius, ac pra^rerea matena petitiopis bona eft
^
vc fanr-
tas, fcientia* liberatioa malcficijs,
Sc
alijs periculis
(
vt didtum eftj crgo li-
cite fine vlla conditione petipofiunt . Hoc manifefte ciarum eft : qigcia iiiL*
petitione didlorum bonorum temporalium nulla eft circunftantra. mala
;,
nam fi aliqua eflet,maxime elTet,quiataiiabona nonpetnntur proprec
beatitudinem : At hoc non ita eft, ergo,&c. Maior fupponicur : quia etiam;
fupponimus ex alijs circunftantiis oratfonem rede fieri, fcilicer conuenienti
tempore, loco, & modo, 6c ex recta fide, &c. Minor vero probatur:; quia
vel ilLedefedlus noninuenitur : vel proutinuenitur, non eft priuatiuus, (\t
fic dicam
9)
fed negatiuus rantum, ideft non eft de circunftantia neceffaria
ad beneefle
y
fed tantum ad melius efle . Nam veleft fermo de beatitudine-
naturaliyvel defupernaturali ? Item vel efl de rclatione operantis ; vel de
Eelationejfeutendentiaipfiusoperis exfe. Si fermo fit de relatione ope-
santis, verum eft tale bonum peti pofle abfque moraii malitia fine tali le-
lationeadbeatitudinem t quiahsEcrelatiooperantis noneft intrinfece nc-
ceflaria ad moralem boniratem ; vt patet de opereeleemofinas fa<5to
ex na-
airalimifericordiafinevllamemoriabeatitudinis nec relatione
formali,
autvittuali operanus . At loqûendo de relatione operisjtal*ia bona facis pc-
tuntut
Art. IV.
Scruando condit. ad impctr. &c. i ) t
tuntiiL* propcer
bcaritudinem eo ipfo
,
quod propter intrinfecam conucnicti*
tiam honertam
petuntur
: Sic enim dicitur ad gloriam Dei facere, quifquis
quod lioneftum
eft operatur,etiamfi aliam rclationem ipfe non adiungat
:
vt docet Suarez tom. 2. de Religione lib. i . de Oratione, cap. 17. num.
7. cx D.
Thoma 1. 1. quafl. i. dicente : QnifqHis amatbonum,amare illudpropterbea-'
iimdinem jjaltem in communi
;
multo ergo magis, qui verum aliquod bonii
1
&
honeftum petitjCenfetur petere propter beatitudinem : quia vel petit par-
tem ahquam , faltem minus principalem , beaticudmis naturalis ; vel ax:ci-
dens quoddam compietiE beatitudinis fupernaturalis . Conjfirmat hanc ve-
ritatem pr^ter D. Thomam i. 2. quAfl. ^^.ar.6.S)C Suarez loco citato, Ale-
xander Alenf. ^.par. qu<l. 16. art. 3.. r.
.
II.
SE
D dicent aHqui : Etfi haec bona fint per fe appetibilia
;
nihilominus ,.427
taha funt , vt ti% maie vti pofTimus , ergo temeritasqu^dam eft, iiiaab-
Ob^ctturex
D'
folute petere,- vt ergoprudcnsficpetitio,neceftceft jVtadlu, veivirtutc,/
^*""'
indud at condicionem
fi
talta bona nobis frofutura fint ad beatitudinem , feu
ad falutem animAi vel faltem
finocituratton ftnt
. Qupd fignificare videcîr
D.Tho. loco cit. art.
f
.
vbi relata fencentia Socracis fubiungic : Oua quidefn^
fententia
aliqttaliter vera
efl
quantum ad illa, qu& pojfunt malum euentum habe-
n,
quibtis etiam homo
potefl male ,
&benevti, Ec in articulo 6. aic: iicicum
clle,
defiderare bona cemporalia, non principalicerj fed vt qu^dam admini-
cula,
quibus adiuuemur ad tendendum in beatitudinem . Vnde confequen-
terfignificat, foliim fubea ratione&conditionepeti pofte.
Huicdifficultatirefpondetur, nullumefle in hac vita bonum
, quo homo 428.^
pro fua iibertate non poffit male vii aliquo modo , Nam licet virtutibus no Satisfit obie-
pofiTimus vti tanquam principijs ad malos a6lus eliciendosjpoiTumus tamen
iîoni
.
ex illis fuperbire
, dc
ica illis aliquo modo male vci , idemq-, eft de peculiari-
bus auxilijs, aut flmoribus gcacire ,
&nihilominus ex fencencia omnium hsec
bona podumus abfoluce dcfiderare,& pecere; ergo illa ratio no fuiiicit, quo-
minus etiam ?lia bona per fc conucnientia natur pofiimus abfoluce petere;
Ica erudite docec Suarez loco citato caj/. 1
7.
num. 5?.
.
III.
Dlcocrgofecundo.
Non eft remeritas,huiufmodi bona temporalia_* 429.
abfolute petcre : quia qui h.TC bona honcfte dcfidcrat, hoc ipfo quan-
^'"* efitemeri'
tum eft ex fe illa defiderat ad bene,&: honefte illis vtendum : vnde no opor-
ff>bfolHtepe.
ter, vt fub conditione illa petat, puta dicendo : Domine da mihi fanitatenu
*'"
,.
*
'^*"'
mentis &corpon.', libera me ab hoc malejicwi a dxmonis objefftone, afebreyvel ab
alio malo,fi ftt
dnimA medt, profuturum : vel
fi
tu fcis, quodfit expediens animdt.
men : Sed potius vt fimul petat tale conditione in fe impleri,videlicet,vt ta-
lia bona obtineac ad bene, & honefte illis vtendum , prour ipfa per fe
, & ex
nacura fua poftulant : hoc modo petitio non clt conditionata, fed abfoluta :
P 4
vt
poralia conue-
nientia naturs
z$z Pat.II. Cap.I. Dc iEgroto orantc Deum
.
vt dicendo ; Domine da mihi fanitatem mentis, &corporis
ifedfimulda mihi
aHxiliHm
efficaxy
vt fanitate bene ytar ad landandHrn-,
^glorificandum nomea
fanElnm tuHm . Libera me d dizmoms
obfe(Jione > vt tibi magis > ac magi: in Ec-
clefia tua gratiarHm referam attiones . iiix enim petiriones fuac abfolut>in
quibus homo pecit bona temporaliaifed fimuj quaerit auxiiium>vc illis benc
vcatur ad beatitudinem confequendam . Vnde dicimus,omnes fateri>huiuf-
modi adtum abfolutum fprouc nos declarauimus ) efTe licitum
j
eciamfi ex
R/#* dUiaiex
particulari intentione opeianris> vel pnefenti, ac formali ; vel prsterita > &
Suarez^
virtuahter manenteconditiononapponatur : quia nimirum operansnihil
vmquam de illa cogitauit . Si quis autem contendat ex natura operis inter-
pretatiue includi illam condirionem > non eflet fortaffe contradidlio in re_>
ab eo>quod ait D. Thomasj nam certe qui haec bona honefte defiderat, fem-
per habet hanc animi praiparationem, vc, Ci virrucem finc impeditura
i
vel (i
fucura finc in occafionem ruins , ca nolic
;
hxc vero condicio magis efie in-
telligitur in bona difpofitione fubie(5ti
> quafi habituali, quam in ipforacr
a6tu petendii & ideo illum abfolutum vocamus : Ica Suarez eod. cap. nu. lo.
450
Hoc confirmat vfus Ecclefi.-e
,
qus bona temporalia petit fmQ vlla condi-
Confirmatvfus tione, vt in multis CoUedlis videre Hcet : vt profmicace infirmis obtinen-
ZccIefiA.
daaic: Omnipotens femptterne Deus falns aterna credentinm exandinospra
infirmis famtilis tuis, pro quibus mifericordia tus. imploramus auxilium
> vt red-
dita
fibi
fanitate
,gratiaru tibi in Ecclefia tua referant acliones . In oracione
pro pluuia : Vt pr&fentibus fubfidijs fufficienter
adiuti fempiterna fiducialius
appetamus : Sic in orationibuscontraperfecucores , contra peftem anima-
lium, pro fi:ugibus> vineis , ac meflibus ab vniuerfis malis pr^feruandis Deii
rogamus abfoluce, &c
fine illa condicione
>
fi
huiufmodi bona temporalia
fint
faluti
anims, profutura-,
velnon . Illa camen adlu ordinamus ad gloriam Dei>
ac pollulamus cum exprefia habicudine ad fpiritualem fru6tumi quod equi-
ualet, ac fi conditio illa efiet appofita
4^1.
Bona indiffere-
tia petita cum
moderationcj
honeRa
pofftmt
abfolute peti
.
TeBatMrdimm
fcriptftra.
. IV.
DIco
tertio . Quado bona indiflferentia, vt diuitirE,
&c fimilia non fi^m-
pliciter, nec cum exceflu petuntuti fed cum hac moderatione, fcilicec
quantumadhuiusvitaecommoditatemnecefiariafunt> tunc eodem mod
peti pofliincquo ipfa bona corporalia , vel intelle<5lualia
,
qux per fe expeti-
bilia funt.
Hoc rede probari poteft ex illo Prouerb. c.
30. Diuitias
,
&
paupertatem
mdederis mihiifedtantum yiSiui meo tribue neceffaria . Item ex illa petitione
orationis Dominics : Vanem nofirum quotidianum da nobis hodie
,
per quam
fupponimus ex fupradi6tis num.
417.
peti panem etiam corporalem , vt air
etiam Chryfoft. Confonat etiam illud Genefis 18. Si fuerit Dominus mecu ,
CT* cuftodierit me in viay per quam ego ambuloy & dederit mihi panem adve-
fcendum , &veftimentum adinduendum , reuerfusq; fuero profpere ad
domumL,
patrismei,eritmihi Ddminusin Deum: vbi petitio moderata talium bono-
rura non folum abfoluta eft , fed etiam voto confirmata
.
Hoc
Art.IV.
Seraando condit.ad
impetr7&c. 2.
3
3'
HocCcntk
Augn(i.Epiil.i ti-adProbamcap. 6.
&feqfientibHS. Cutn .n.
dixiflet: Si
oytant fibi
, ac futi fufficientiam
rertim
neceffariarum , & CAt.
432.
fiibiungit
: Hanc
ergo fufficientiam non appeti propter feipjam tfedyropter
fa-
^'*2"'^'"'*^ *"-
/^7
corporis, &
congruentem habitum perfona hominis > qHO habitu
nonfit m-
^
'
'
conueniens
eis, cumqHibus hone(le,& ojjiciose viuendum ejl . Addicque fequcn-
tia
vcrba, qu>E hanc, &
prscedentem conclulionem confirmant . In his ita-
que
omnibus incolumitas hominis ,& amicitia propter feipfas
appetuntur
; ft^ffi-
cientia vero rerum necejfariarum non propter feipfam;fedpropter
duofnêriora
quteri [olet-, cum decenter qudritur
.
Hoc confiimat vfus Ecclefi^
, nam in litanijs , & collcdis fa?pe poftulat
confirmat vfus
temporalia bona> vt pluuiam> vel ferenitatem > nulla adie6taconditione> vt EcdefiA,
dixi numero prdcedenti. Id teftantur D. Thom. 1.2. q.S^.ar. 6.
Sc
Alexandei:
Alcnfis ^.par.q.i6.ar,^.. i.
. V.
RAtio
ex his verbis facile confici poteft : quia eo modo>quo petitur ali-
4^
5
.
quid propter fe
,
poteft etiam peti medium neceflarium ad illud obti- Ratio diiiat
.
nendum . Si .n. poteft abfolute peti fanitas> vt finis proximus > ideft vt finis
fub finco etiam poflunt aafolute peti bona temporalia , vt media neceflaria
ad talem finem confequendum . Item illa petirio iam habet finem honeftu-,
vnde licet materia ex fe fit indiflferens; honeftatur tamen ex finej &: eo ipfo
>
quod cum dida moderatione petitur , tollitur morale periculum ,
quod ir^
abundantia harum rerum temporalium efie folet ,
ergo ex omni capite ho-
'
nefta eft talis oratio . Eft autem talis oratio abfoluta eo modo, quo did:um
eft de prcTcedenti ; femper tamen habet intrinfece fubintelle<5tam limitatio-
nemillam, vt hxc ipfa quantumuis moderata fufficientia non defideretur
cum difcrimine virrutis : feu fi futura Cvz occafio alicuius peccati .
Qufc
limitatio in omni honefto amore creatur.t includitur ,
quatenus non-.
amatur fuperomnia, neque vt vltimus finis, nec fine finehonefto.
$.
VI.
DIco
quart6 . Ha!C bona indifierentfa diuitiarum , honorum , et huiuf-
4^4.
modi non funt abfolute peteda
,
quando cum exceflli aIiquo,vel abu-
Bena ikdiffe-
dantia,aHt fine moderata limitatione petuntur. Hanc veritatem docet rentia
fine
mo~
Suarez
cap. eod. num. 1 1. Ratio eft : quia in primis,vt ha^c bona honefte
pe-
deratn limita-
tantur
necefle eft, vt non propccr fe,fed propter honeftu finem petantur
i
vix
"^"*
"''^ /*
autem poflunt ita peti, nifi petantur cum moderatione, et limitatione acco-
^^'^f^Me
fete-
modata horiefto fini , et tunc iam petentur modo explicato in fine pr^cede-
^
'
ns numeri , nam illa moderatio. et fufficientia non poteft efle vna in omni-
bus , fed pro ratione ftatus, vel finis conuenientis homini iuxta conditio-
ucm fuam.
OFA.'
134
Par.IL Cap.L Dc -/Egroto orantc
Dcum
.
p2tere a Deo
/tngulare auxi-
lium in omni~
hus rehus no-
firis, efi fuper-
natHralem eius
p
etiiientiam
recognofcere
,
Vtcitum */7,
tiamfi ad im-
p2tr/ittonefru->
mtractilum re-
quiratur
.
Ifaia58. &
4.Reg c. 20.
^y.^sT2o
111.
An
pofluUre
a Deo peculidrem
froteSfionem^
(jr
curam in pra-
Jiando
mbis hac bona
,
Jit tentare
i^fum .
REfpondeo
ciiiti Suarez tom. i. de ReligAih, 1. eieOrat. cap. 18. num.S'
noneiTerentareDeum^veleiuspotentiam; fed fupernaturalem eius
prouidentiamrecognofcere. Eovelmaxime quod non abfolute petimus
extrardinarias illas adliones diuinx prouidenriiE , fed foliim quatenus ad ef-
iettum confcquendum funt necelfaria . S?pe enim cfFectus i nobis defide-
ratus, ac polbularus eueniet per communem curfum caufarum naturalium ,
et tunc fatis exaudit Deus orationem pro tali efTectUjfi cum huiufmodi cau-
fis concurrat, et non permitrat per actionem d^monum impediri
,
prout in-
terdum poteft , quod eriam nos poftulamus, quando hxc bona petimus
.
Denique, quoniam interdum fieri poteft>vt adobtincndum bonum^
poftulatum, verbi gratia, corporis ^grotantis fanitatem , neque ordinaria_-,
neque extraordinaria naturalis prouidentia fufficiat *, fed miraculofa necef-
faria fit -, nullum eft inconueniens, quod ad hoc totum extendatur orantis
intentio,
&
pccitio : quia hoc non eft tentare Denm ; nam non peritur fim-
pliciter miraculum ^fed fub conditione, fi fuerit necellarium,
&c
fuppofita-.
conuenienciabcneficijpoftulati. Ethocmodo credendum eft orafleEze-
chiam, quando fulutem poihilauit, & obtinuit ,
8c
in fcriptura inueniuntur
pluresorationes hiTiiles ,
8c
orationes Ecclefiae pro huiufmodi bonistempo-
ralibus, pn-efertim generalibus ita pofiTunt conuenienter intelligi . Sic etiam
folent fidoles pctcrc filucem, vel fimilia bona in locis pijs , in quibus folet
Deus ea nijiaciila operari in Chrifti honorem , vel B. Virginis , vel alieuius
Sancti pcr eius uiterccffionem ,
&c interdum impetrat ea miraculofo modo
iuxca racionem fidei fua? : vel prout eis expedit , aut communi Ecdefiae bo-
no . Iracrgofatisconftac, quomodohajcbona ('licet alias naturalia fint)
per orationera conuenientcr petantur
.
^v^srio IV.
An temporalia mala in oratione peti pojjtnt
,
T) Efpondeo breuiter, non cfle intrinfece malum, perere huiufmodi mala 436.
Ntnenintrin.
XV
vel fibi, vcl ali)s . Hoc conftat ex vfuScripturs, & Sandlorum . Pau-
feci malum.pe.
lus eni m Philip. i . aiebat : Cpipio dijfolui, &
ejfe cum ChriUo . Dauid pf i f
.
tê mala panA
fyolja me Bomme, &tenta me, vre renes meos
, &cor menm . VIdi Auguftir
.
p
,
ve a tert.
^^^jyg jfjedtctnalepurgatortum,
quafi ignem deleâtionihm , &
cogitatiomhus
meis . & Hieion. Proba me Domine in tentatiomhus, &tentame , ne
aliquid
in me deliEii remaneat : Vnde Auguftinusyf-^'?;?.
30. de Sanîs
pondcrans il-
lud
, rre renes meoSi
& cor meum, ait : Ad. comyrohandam
deuotionem [uam
geminum/ibi ignem po/iulat fkilicQi iQnum,
&c
cordisj vt luâmine habito,
ojien-
Art.IV.ScruandocQndit adimpctrar.&c 135-
offendat, in
fe plu^ pojfe
amorem Chrijih qjiam
pfnamtyranni . Ratio vero eft"
quia hiiiufmodi
mala non funr fimpliciter mala, fed
fecundiim quid : vnde
refpe^^lu
boni
honefti, vel mali turpisilli contrarij,funt
indifTcrenririicrrKq-,
fimpliciter
bona, fi honefta rationc, et propter finem fimpliciter bonum ap- Lkite peti
pof-
petantur 5
ergo ex tali intentione licite etiam peti pofiunc
>
ergo petitio ca-
/'
propter
fi.
lium
malorum non eft per fe, ec intrinfece mala
.
nemfimpliciter
Quamuis aurem hic modus orationis ,
quo quis fibi mala renjporalia
pe-
^*"*"^

tic, licitusfic j
noneft omnindramen confulendus r quia non omncs apti .
437
funr, vt4 idonei ad hoc genus probationis ; et incerdum efie polTer prcfump-
^'^"*o^^ **
tio illam appetercautpoftulare fibi ,et maxime (\ quis peteret, fe a d^^mo- ^/,""^'*'^
J*
ncpofTideri;cum demon hominem,quem poflidet, ad mulra inducacma-
lendus!
Ia,vcadblal'phemias, adadusinhoneftos, ad pr^cipicia: impediac mulca
bona
j
ac mulcis domcfticos obfe(Ii afficiat percurbacionibus, ec affiidlioni-
bus . Vnde melius eft, Paulum regularicer imicari
,
qui cum ftimulo camis
afHigcrecur, cc ignorarcc, quid fibi magis profucurum enTec , ter Domtnu/n-,
rogamty vt auferretur ab eo
;
non enim nos Paulo perfecftiores fumus, vc
pe-
tamus per a{Hi<5liones a Domino cencari; vcl perobfe/fiones, ac pofierfiones
a dcmone probari ; fed in dubio pociiis denoftra fragilicace, et imbecillita-
te cimere debemus :
Ita etiam admonet Suarez lib. eod. c 15?. nn. 2.
ff-tbfine..
^r^ s r 1 o r.
An liceat in
oratione fefete^vt malumf^nA^^roximoeueniat
,
DIco
p>rim6 . Si proximus iam fic defunccus, & damnacus , licirum eft 43 %*
illi imprecari vindiccam ofcemam, iuxca illud Pfal.
si-
Ldtabitur tu-
^^dofit
lici~
fiusy cltm viderit vindiEtam . Si aucem proximus iam fic defunccus, &c
nobis
'"'
mcrtuo ma.
nonconftecipfumelledamnatum, imprecari illi damnationem erernam_,
''*"^'^py*^'>
defiderando, vr damnatus fit, ^de illo fumacur nccerna vindicta, manifeftii
&^'**"
^"o"
odiumeflecrqura illudper fe noneftneceflârium ad iuftiriam Dei , vnde
folum poftulacur in fumnium malum proximi : Ira docec Alexander Alenf
4. par.
q. 5> j.
art. 2. Thom. 2. 2.
q. 83. art. 7. D. Bonau Ricard. Sor. in
4.
difi. 4f
. &4<j. Medina hac
qu&ft.
Suarez cap. ed^ nu. 5.
lofeph Angles in
4
traEl. de Orat. q. 5?.
dijfic.
1*.
.
L
Dlcofecundo. Si proximus- fitviator, nunquam licer illi imprecari ..
vindiccam>qurF inuoluatdamnationemaEternam,etiam fub titulo
jsrumauam //.
diuinaîuftitiserquiadenullo viacoredeiperandumeft, &Deuspoteft alia
cet imprecari
vindictam
fumeie de peccatore, per qium fuse iuftitiae fatisfactat
6c raife-
viatori dam'
ricordiam
habeat adiunctarn; quam vindictamfumit, mediante pqnitentiai natknem tter-
dc hanc
Deu5 ipfe
(
quanriim cx fe eft) magisexoptat; Et ideo imprecari illi>
nam
.
quandiLi eltin via, vindidam a;temam,eft peccatumcontraproximi chari-
tateir.j vt teilatur B. Gregorius hb. 2. nforal. dicens : Hema peccat fubiacet,
qiii
1^6
Par.IL Cap.I. Dc yEgroto orante
Deum
.
qui hoc petit a Deo
fieri ,
quod omnino
facere non
potef} ; vel
fi
po teH
, minime
decet . Idem docent DD. fupia reiati
.
.
ir.
DIco
terrio . Integmm, &catholicum eft, orando petere aliquod malu
proximo
,
quando illud petitur propter aliud bonum
, quod lufte
, &
Cnthoiicu en
, fecundiim ordinem charitatis praefertur illi malo
, puta ad vtilitatem pecca-
anquodml7t!^
torum ,
vt conuertantur
, &
non pereant
:
nam eo ipfo non agiturcontra..
proximZtm.
charitatemj
fed fecundum illam-, nec petitur malum, vt malumjfed vt bonu,
tm bonum
.
'
"on qualecunq-, fed pr^ferendum tali malo
.
Hanc conclufionem probant innumera facr^ fcripturs teftiraonia. Pf82.
Imple facies eorum ignominia, &quarent nomen tuum Domine, &c paffim Pro-
phets hoc petebant , vt corrigerentur , & conuerterentur peccatores
;
quod
eft opus mifericordije; & hxc quoq; mala fa?pi{fime populo nunciabant,non
imprecandojfed pr^dicando; non optando, fed prophetando . & D. Auguft.
in quadam homilia de martyribus dicit : Vltus
fum
eos
, &cdit. quomodo mc^
yindicaui ? occidendo in eis errorem,fufcitando
fidem
.
.
iii.
4.4 1. T^
^^^ quarto .
Licitum eft,a Deo petere, vt mittat mala,
&
damna tem-
Licitttm en, pe-
-L'
poraIia,&: mortem ipfam hgmini perniciofo Reipublics, aut publico
tere a Deo ', vt
hofti Ecclefin?j vt Turca;, H^refiarchce, Mago, Malefico, SagiE,&: fimilibns
,
damna. tempo. prsferendo commune bonum, nempe tranquilliratem Reipublic^ , honore
ralia
,
e^
morte
Dei,& Ecclefi^ priuato incommodo : vel poftponendo corporale detrimen-
ipfam immittat
tum fpiricuali : In huiufmodiautemoratione femperinuoluitur conditio,
homini perni.
y^
^/;>f^ vitari non
potefi
malum; quod interdum fupponitur tanquammo-
ctofo Retpublt.
j-^]
jt.gf certum ex pertinacia, vel obcazcatione talis perfons
.
ÊcleT ^h n"
^'' teftantur diuinfe fcripturÊ Pfal.
54.
Veniatmors
fuper
illos,& defcen-
dantininfernumyiuentej,&c(u.bditm)La.: Exaudiet Deus,& humiliabit illos,
qtti eH ante fmcula, &c
Pfal.
5
8. Intende ad yifitandas omnes gentes , non
mife-
rearis omnibus, qui operantur iniquitatem . Et interdum effe<5tu ipfo Deus ta-
lem orationem confirmabat, vt
4. Reg. i. dixit Elias
,
fi
homo Dei
fum
, de-
fcendat ignis de cdo,& deuoret te, & quinquaginta tuos . quod femel & iterii
fci^lrum eft . Ita docent prc-eallegati Do6tores nu.
458.
. IV.
442.
TT
^C &
fimilia loca int^rpretantur Patres vno ex quatuor modis,quos
'Âtuor modis XTJL
attigit D. Thom. 1. x. qu.S^.art. 8. adprimum , &fecundum
ex Au-
fojfunt
intelligi guftino lib. i.de ferm.
Dom. in monte,& lib.i. de QueH.Euangel.
cap.^^.<\VLOS
huiufmodi im-
tiam attigit Alexander Alenf.
4. par. ^. 5? 5
.
ar. 2.
precattones .
Piimus eft,qu6d f^pe fub forraa precationis prophetiam proferunf,norijt
enim illam elle voluntatem Dei,(3c definitara fentetiam^quam
pronunciant.
Secundus,
Art.IV.
Scruando cohdit
adimpetrat.&c.
137
Secundus,
quod
imprecanmr malum, non homini
, fed peccato
; &
perfc-
uerantibus
in illo pemnt
vindi(5tam,conrormando voiuntatem fuam iuftitis
diuinc-E : vel fub ea conditione ,
fi perfeuerent
:
vel quia pr^gfciunt
conditio-
nemcfireimplendam.
>
Tertius,
quia optanr, vt per temporalia mala peccatores corrigantur
.
Qiiaitus
(
8c
fere in idem redit
)
quia optant per eadem mala deftrm rc-
gnum peccati
.
Addi pr>j^terea poteft ex Hieronymo Epifi. i^î.ad Algafiam quafi. ^. i/u
443.'
veten TeUamento , terruilTe Deum homiijes rigore iuftitix
; &
ideo etiam-,
voluifle pcr Prophetas fuos , ac Predicatores interdum vifibiiiter oftcndeie
vindictam fuam, vt in fadto Eli.r fupra relato .
DeniqueaddipoteftfaEpeintelligiillasorationes modo iamdi6to> ûo
ordinaiie fieri pollunt, fcilicet ad emendationem ipforum peccatorum
i
vel
ad coniLTiune bonum,
6i
pacem ReipubliCcE
.
^
V ^ S T
'2
Fl.
An omnium pr^diBorum bonorum
,
'velmalorum petitiones
infal-
iibilem habeant impetrationem ex vi diuiniH
promijftonis .
HyEC
eftqua?ftio principaliter intenta ad explicandam primam con- 444.
ditionemadimpetrationeminfallibilemrequifitam; quac cumnon
poilit vnico verbo explicari,fequetibus di6tis,feu aflertionibus enodabitur
.
Dicoergoprimo. Oratio, feupetitiobonorumfpiritualiumhabetinfal-

,
libilem promiiTionem, &
impetrationem : Id docet loannes pruTi^ fuir can.
^1*1'/"
i""!'^'^
c. 5. Hac eji fid4iia,ii^<\n\uqi4ahahemHsadeHm: qnia qHodcunq; petierimus
haketinfallibi.
fecundum voluntatem eius , audit nos :
fed bona fpiritualia
,
vt beatitudo
, &
lem
impetratio-
i^ratia, & virtutes , &
dona, qux necedaria funt ad falutem , funt fecundum
nem
,
voluntatemDei-, vtait Paulus i.Theflal. 4. Hpc esi vokntas Dei
fanîfi-
catic vefira ; dc
conftat fupra ex petitionibus orationis dominicaIis,C^
num.
421. &fequentibus, ergo didtorum bonorum petitio infillibilem habet
pro-
mifiTionem,
&c
confequenter infallibilem habet impetrationem , cum
Deus
mcnriLi non ponTif, vt late probauimus fupra num. ^06. &fequentibns , fup-
pofitis alijs conditionibvis ad impetrationem infallibilem requifitis
.
. I.
DIco
fecundo . Petitio bonorUm temporalium,
(
Ct vtilia fint ad falute
)
445
promiiTionem habet infallibilem : Conftat ex generalitate verborum
Petitio honors.
Chrifti lo. 1
4. I
y
. & 1 6. Ouicquid petieritis Tatremi in nomine meo, dahit vo-
ternpomrmm.fi
his
.
Hoc fuadere poftumus argumento Auguftini : quia quod efl vtile ad
^'"'^ A'
'^
falutem, aliquid eft, & magni mon>enri, ac ponderis apud Deum
; & quan-
^
fij^l)
**
tiimeftexfe) peticur in nomineSaluatoris
j
ergo comprehenditurfubilla
l^t4-L^'"~^
promiffione:
Si quid yetieritis ?atrem in nomine nieo , dabit Vobis . Et vc
'
vtar verbis ipfius Auguftini in loannem c.
1
5. HocpetimHs,m<:îh in nomine
Saluri"
44^-
Vtlleeflad
fa-
lute.quod alu
efi
caufa ali-
cuiuiboni, nec
occafio efl pec-
cati
; nec impe-
dit maiut bonu.
447-
^0 Tempora,-
lia licet per
fe
no conferatu ad
falutP, aliquai.
do habent im-
petrationem
in-
fnHibilem
.
Et qttando
,
138
Par.IL Cap.L Dcigrotb orantc
Ddum.
Saluatons,qmdpsrtinet adratiofjem falutis , &c. 14. in illa verba:
Qttod-
citmque petieritis Patrem in nomine meoy hoc
faciam, ait : In nomine meoyquod
eji Chrifius lefus, Chrifius Regem, Jefus Saluatorem
fignificat ; acper hoc quod-
cumque petimus aduerfus ytilitatem falutis, non petimus in nomine Saluatoris.
Item i.Ioan.c. f.dicitur: Ouodcumque pettenmus
, fecundum yoluntatem^
eiusyauditnos. Girca quem locum aduerto
> dupliciter pofle conftrui illa-.
verba :
primo coniungendo determinationem illam
fecundum voluntatem
eius cum verbis pra?cedentibus . Et fic conftat
,
promifTionem limitari folu
ad ea ,
quas funt fecundum voluntatem Dei
j & ita legit D. Thomas . Alio
vero modo poteft difiungi illa dcterminatio a vcrbis prxcedentibus,&: con-
iungi fequentibus
(
prout fit innouaeditione vulgara) &: ita videtur pro-
miluo magis vniuerfalis . Vtroque autem modo probatur id
quod inten-
dimus
',
quia cum petimus aliquid vtile ad falutem, petimus fecundum vo-
luntatem eips
j
ergo cxaudimur
.
II.
CV
M autem dicimiK : id
,
quod petitur , debere efle vtile-ad falutem
;
non intelligimus folCim de vtilitate, quam poteft res ex fe habere, pu-
ta de fanitate, qus ctiam in peccatore poteft wtilis eiTe ad falutem.fi conuer-
tatur ad Deum, & p^niteat ; fed quam de fadlo habitura eft
,
puta quia illa_.
perfona , cui fanitas eft communicanda , bona opera adlualiter
, & de fa6lo
prajftitura eft . Multa enim poftunt eflefecundum fe vtilia, qus nouit Deus
futura eiTe noxia poftulaniij & hoc fatis eft, vr mifericorditer non dentutjac
proinde vt oratio ex ea partc non fit infaihbilis,nec fub promiffione copre-
hendatur; vt conftat ex oratione Pauli z. ad Corinth. iz. Et ira norarunt
Auguftinus traEi. î.y^.ScSi.in Joannemj &Chryfoftomus hom. 30. in^
Genef.
Dicetur autem id, quod petitur futurum efte noxiumîion foltim fi iu-
turum fit occafio alicuius peccati ; fed etiam fi impediturura fit profedluiiu
falutis : quia tunc non foliim vtile non eft ad falutem, vt conftat , fed etiam
eft aliquo modo nociuum : ItaSuarez tom.i, de Relig. lib. i. de orationc^
cap.i^.num.j.
.
III.
DIco
tertio . Petitio alicuius boni honefti
(
quod tamen per fe non eft
conferens ad falutem
;
nequeetiamillamimpediens , aut profedlum
eius;vt funt bona temporalia neceflaria ad conferuationem vits , euafio pe-
riculorum, 6c alia huiufmodi, de quibus fupra in quarta^ &vitima petitione
orationis Dominicalis) habet certam impetrationem, fi adfint tres aliae con-
ditiones ad impetrationem infallibilem requifita? . Probatur ex verbis
ipfius
Auguftini in ilUs traElatibus in Joannem ,
quos fupra ci taui mus : Ibi
enim_,
numquam dicit , eum rjon petere in nomine Chrifti
,
qui non petir neccfla-
riavaut vtilia ad falutem ^ternam
j
fed eum, qui petit huic faluti contraria :
Nvn petitur, &iti in nominf Saluatorisquicquid petitur contra ratione falutis.
N .un
I
Art. IV.
Seruando coadit. ad impjstr. &c.
139
Nam fi qiiod petituiv bonum eft, &
honeftum,
& non eft concraiium fahiti
:
quia non impedic
falucem> nec eius profedlum, auc maius bonum, licec can-
tiim pecatur
propcer commodicacem nacurae, 8c
no propter falucem animi
;
nihilominus eo
ipfo,qu6d pecitur ex vera fide,& Reljgione
(
quod eft fecun-
da
conditio ad impetrationem infallibilem requifita) quantum eft defe_j
poreft efle apcii ad falucem ,
6c poteft in nomine Saluatoiis poftulari : Naii>
gratia fidci, qua peticur, ilUid percinet adrationem falutis
.
AMpIiusprobatur:
Naminprimis quicquid ipfe Chriftus in oracione
443.
fua pecere docuic, poceft propcer ipfum>feu in nomine tius poftularij ConRat ex vra-
fed ipfe docuic pecere eciam fubfidium cemporale dicens : Panem noHrum^
fione dMninic.
qnottd/anKm da nohis hodie : maior eft clara : quia iti ea oratione manifefta-
uic fuam voluncacem ica efte : minor conftac ex didtis fupra in illis pecitioni-
bus,&: probacur a D. Bafilio in ConfiitHtionibits Monafiicis c. 1. ergo, &c.
Icem eo ipfo,qu6d aliquid pecicur fub vera racione boni honefti,veI in or-
dine ad illud, eciamfi ab eo pecente non referacur in alciorem finem,ex fe eft
aptum referri
j & poceft efle medium , vel inftrumencum , auc occafio fpiri-
cualis fiu6tus, vc puca ex fanicace accepta locus fumacur Deo gcacias agendi,
ac nomen eius laudandi
, &
glorificandi
, ficuc ipfamec Ecclefia in ea CoUe-
^)^^^/ ^/^,
f^.
dr.i pro infirmis cali modo rogac, nempe , vt reddita
fibi
[anitate ,gratiarum
clefiA,
tibi in
Ecclefia
tua referant aîones : 8c ex parte Dei femper dacur proptcr
hunc finemi ergo iufta racione poceft propcer Chriftum/eu per merica ipfius
poftulari. Accedic,qu6dcaHsoracioex vi mociuiincludic (vcfupra dice-
b.imus nnm.
435.)
vircualem conditionemj
vt,fi
illHd, qnodpetitnr
,fit
noci-
tnrum faluti,
nobis non concedatur : qnia hoc magh expedit nobis . Et qui pru-
dencer pecit , femper incendit obtinere id
,
quod petit
, quatenus fibi magis
expedit;ergo hocfatis eft, vt ralispecitioperChriftum, feuin nomineSal-
uitorisfiac. Taiidem quicquid pecrmusex vera fide
,
pecimus fiindaci bx^
piomiftione eiufdem Chrifti , ergo cotum id pollumus poftulare propcer
Chriftum, feu in nomine Chrifti
.
5. V
.
/^
Vare exiftimo cum Suarcz lib.eod. cap. zS.num. 11. Chriftum nobis 440
V^
merui{Ie bona honefta,etiamfi nacuralis ordinis videancur . Ec quam-
Chrinus
nobps
^^^
uis a nobis,quando illa recipimus, vel appecimus,in akiorem fine
*^"***l
omnitu
non referancur , fempcr de fe conferunc ad iilum finem
, dc
a Deo fub ea ra-
v"**
'"^^

tione conferuntur . Ec hoc etiam conhrmat vfus Ecclefiae ; nam femper per
^"*
'
Chriftum petit; ( etiamfi interdum temporalia petat , non fadla exprefia me-
tione fpiritualium bonorum:) vc in mulcis CoIIedlis concra perfecucores
EccIeficTjvel concra peftem animalium,&' vr in alijs videre licec . Et in qua-
dam oratione pro quacumque neceiTitate hac vticur orandi fbrma : Densre-
fu2î:im nofirtim , & virtus
adefio
pip
EcclefiA tua precibasj auclor
ipfe
pietatis

&prA-
^4 Par.II.CapJ.DcyEgrotooranteDeum;
Cr prffia,
vt quod
fideliter pdtimus,
efficaciter confequamur ,per
Chriflum Do-
minum nofirum .
Ha:c autem orandi fbrma locum habet in omni honefta,6<:
Rehgiofa oratione; nam fi ex Rehgione eft, profedto pia eft
, <5c
falutaris;
&
fi ex lide eft^ fi<iehter in ea petimusi ergo quicquid per eam fic petimus,pof-
fumus per Chriftum
pctere, vtefHcaciter confequamur . Dicendumergo
cenfeo ,
ex bono hdnefto fic accepto
, & taU modo petiro non reddi oratio-
nem,feu petitionem
inefficacem, neq; excludi a promiflione diuina , fi aUas
habeat conditioncs
.
.
vi.
TTN Ico quarto
. Petitioreiindifferentis , ideftnec turpis, neq-, honeft.T,
p

*
.
JL^
nC relata? ad honeftatemi fed folum ob iucunditatem, vel humanam
j-#-...v,,;, v.J
vtilitatem,quam habet (nulla exiftente vera necefrnate taHs rei ) llne dubio
relatA ad hone-
promiHionem non habet intaliibilem . Ratio eft : quia fecundum proba-
natem non ha-
bihorem fententiam bona non eft, neque honefta : quia cx vi rei poftulata;
bet impetratio. non habec honeftatcm : cum fupponatur illam indiiferenrem e(fe
;
neque_-/
nem infallibile.
etiam ex fine
;
quia fupponimus non veferri eandem rem indifferentem in_/
finem honeftum; ergo nullo ex capite bona tft ; indifFerens aurem in indiui-
duoefTenonpoteft; vt docet Suarez //&. ^<?^. cap. x-^.num. ^.
ex probabihori
D. Thomcê fententia
;
ergo peccaminofa eft , ac proinde indigna , vt exau-
diatur, nedum vc infaUibihs impetrationis promiilionem habeat
.
45
1. Nec tahs peririo dici poteft pertinere ad diuinum cuUum : quia conrinct
petitionemreiindecentisaDeo. Nam iUa petitio proficifcitur exdefide-
rio, &:poftulata Deo, vriUudimpleat. Defiderium autem habendi rem_,
indifferentem propccr feipfam, &
fine intuitu honeftatis, eft curpe defidc-
rium; &ide6 petereaDeo, vtilluddefiderium impleac , turpe eciam eft
;
qua de caufa non poceft ad Dei cultum pertinere . Fallicur ergo
, fi quis q\-
cat, fe ita petere propter cultum Dei
;
( non enim petit nifi propter concupi-
fcentiam fuam, vt illi fatisfaciat:
)
vel etiamfi aliquo modo culcum intedat,
pracHîce errat : quia vtirur medio, feu materia improportionata ad cultum
\
& ita non verum, fed fidum, & apparentem cultum intendit
,
. VII.
DIco
quinto . Qui aliquam rera malam petit , non folum noTi meretur
a Deo exaudiri ; fed mortaUter peccat, iuxta id
,
quod ait Dauid Pfal.
"^.
'^
I05. Oratto eiHs fiet in peccatum . Ratio eft:quia rem omnino indionam,
aliauam rem>
...
rr
^
t\
...x
r n c.
^
r^
malam mrta.
^
mdecentiUimam a Deo petit, nnTurum, vt ipfe auctor peccati nat . Qux-
Uter feccat.
propter licet id, quod petitur, de fe non fit mortale peccacum, fed veniaie_.
ranti\nrt , nihilominus illud petere a Deo,mortale eft peccatum : quia in hac
materia refpedtu Dei no poteft d?iri materia leuis , fed tota eft grauis .
Ergo
talis oracio non folum inefficax eft , fed etiam valde nociua : vcl vt aliqui
loquuncur
j
non tanfum mortua, fed mortifera : Ita docet Siiarez tom. i. de
Relijione lib. i . de Orat. cap. 1
5
. num.
4.
Eodem
Art.IV#
Seruando condit.ad impetr.&c. z\i
. Eodem modo
dico, petere hsc bona temporalia
(
quxcumque fint
)
pro-
pter fe, vltimum
finem in eis conftituendcpeccatum eft mortaie . Hoc pcr 453
ie
notnm eft : tum quia affedtus ad temporalc bonum, & ad vltimum finem
^'''Jf
^""*
^y
lelatus,
eft peccatum mortale conrrarium diledioni diuins fuper omnia:
t'^'**'*^^^'
tum
etiam quia a Deo complementum huius defiderij
,
feu affedus petere>
gfj peccatum^
fpeciale peccatum eft contra Religionem : quia eft a Deo praui defiderij
mortale.
complementum poftulare . Si quis autena attendat, hajc allertio locum ha-
bet in omnibus bonis creatis : quia m nullo eorum , cuiufcumqi ordinis fit,
licet vltimum finem conftitucre .
Conditto fcCHndd ad m^strMtonem infallibilem rtquifita
,
SEcunda
conditio, quaeorationiadimpetranduminfallibiliter quod pe-
titur,eft necellaria, eft ex fide theologica, ac fpe , feu fiducia , ac confi-
dentia in Deum pctere , de quibus latiftime fupra d numero i66. indufme
ysq; adnHmemm
24^, exclufiue . Necefie eft enim, vt oratio ex fide proce-
dat,
& ex fpe , vt peA- eam id
,
quod poftulatur , infallibiliter obtineatur
.
Hanc conditionem docuit Chriftus Dominus MatthÊi xi. diCens : Omnia
qHACHmqHe petieritis in oratione credentes , acctpietis . Et pr^mifcrat : Si ha-
hueritis
fidem,&
non loAfitaueritis, &c&t. Et lacobus cap. r.
Toftulet in
fide
nihtl
hefitans : 8c
Paulus Roman. 10. ait : Ouomodo inuocabuntjin quem non
crediderunt ? 8c
Ephef.
3.
inquit : Jn quo habemus
fidnciam , &accejfum in^
confi,dentia. fer fidem eius . Nam orationis promi/Iio per fe primo ad aftecu-
tionem Beatitudinis ordinatur iuxta illud Matthî 6. QuArite primum regnu
Deii & iuHitiam eiuSi&
hfc
omnia adijcientur vobis . Fides autem principiu,
Sc
fundamentum falutis eft
; 8c ideo promiflio non fit orationi , nifi ex fide
procedat
.
Qitare ficut Exorcift^,vt tut6,& efficaciter abhominibus obfeflis,^: e re-
bus ad homines fpedtantibus da^mones expellere , eorumq^ opera malefica-.
deftruere valeat , ncceflaria eft fidcs theologica , ac fiducia , feu confidentia
in Deum, quatenus adlus fpei ab a<5tibus fidei excitantur, vt docuimus fupra
nu. i5?o.C^ 15? r. Ita?grotoobfeflo,vel maleficiato,aut in quacumque necef-
fitate conftituto,aut quodcumquebeneficium falutarepoftulanti primone-
cefTaria -^ft fides theologica, qua Deum pofle, fcire, ac velle fibi concedere
,
quod fuciit expedicns,ac falutare, credat
, fccundo neceflaria eft fiducia, feu
confidentia certa,6: inhffitans, qua fperet,Deum ratione fuas infiniuv boni-
tatis id.quod falutare petitur, cocedere velle,&: ratione fax veritacJS,(5<: fide-
litatisinuariabilis iuxta fuas promifTiones illud largiturum
.
$.
I.
VNde
aliud eft aliquid a Deo ratione eius bonitatis , &
clementijE im-
petrare
j
aliud ex vi diuins promiflionis . Nam primo niodo ob qua-
dam
congruentiam
, quam habet oratio cum diuina bonitate , &c
clementia
obtinctur
j Confentaiieum enim eft diuinx bonitati> ac liberalitati eius,qui
Q^
rogatur.
454.
Petitio , vt im-
petret , inflli-
kiliter, debet
ejft
ex
fide
thet
logica, ac
confi~
dentia
inhsfi-
tante.
455'
Oh[el[o,<(y Agra^
to, vt fanitate
impetret,nece[~
faria efi
fides,
ac fiducia
ifu
JDeum.
45^.
Aliudeflimpe-
trarea. Dera-
tione eius boni'
tatis : aliudex
vi promijfienis
diuin*.
2.
42 Par.IL Cap.I. DciEgroto oratlte
Deum
rogatur, moueri ad dandum foliim
, quia rogatur : vt erudit^
docet
Suarez;
/#w. 2.. eU Religione tth. i . de Oratione cap. 1
3
. riHm. i. Non tamen ex fola pe-
titione iudicari
poteft, aut ctedi, Deumcert6,&: infallibiliter id,
quodpeti-
mus ef&6lurum
.
Aiio modo obtinetur, quatenus nos no foliim Deum Om-
nipotentem,
SapienciflimLmi, ac Summum Bonimijfed veraci/Iimiiâc fide-
liffimuminfuis promiffionibus ede credimusiideoq;ratione fus proraiflio-
nis certo,
& infallibiliter largiturum id, quod petitur . Sic impetratio ex vi
prcMniflionisfupraorationem, ac impetrationcm,qu2E fit ratione diainae bo-
nitatis, addit adum fidei, quo quis inh^fitanter diuinis promiflionibus cre-
dit>de quibus latiirime fupra a num. 151. inclHfme
vfq^;
adnnm.
24
f.
m/-
fiHey &mm. 40
J
.
^ feqHemibus
,
S-
IL
TTInc colligitur
, C\ quis aliquid
a Ded infallibiliter obtinere defiderat
'Ad M
JnL
fibi ftudendum in oratione efTe, non tantum primam feruare condi-
dS iMlitilL
tfo^^'""^**
"^pe^fationem infallibilemrequifrtam
, nempe vt res, quam pe-
ter
i
petitio de^
"^/
bona,
&
honefta fit, fcilicet falutaris anim^
, vel corpori , fed fecundam
bet fietinotim.
etiam
,
videlicet fidem poflldere

qua firmiter credac Deum non cantum
tiim ratione l>o^
pofle dare, quod petitur; &efle bonumjac mifericordem ad dandum ( fi no-
nitatis
^fed rc^ bisexpediat,& ex parte noftra non fit impedimentumj ) fed ratione fuje pro-
tim promijpo.:.
miflionis infallibiliter daturum id , quod petitur . Et qui fic credit , ac fine
wi diHiitA
..
vlla h^fitatione confidit, vtique infallibiliter id, quod pedtj.vel aliudmaius.
bonum obtinebit ..
4.5
g-, Vnde hic vnicumtradam monitum pro vs
, qui inter Ihfideles ad prjedi-
Monitttm^ vtil..
candumChrifti EuangeIiumau<5boritatemijIi.ApoftoIica extraneas lingiias
limHmproMif^ vfum no callent : fi poftadhibicamdiligentiam-vtnouamlinguamdifeanr^
fionarijf Apo-^
illam non poflideant : ac denuo homines eis occurranc, quorum idiomatis
fiolicis ,
ignari fint, ac neceflitas vrgear eorum fermonem capefcendi , vt in Chrifti
fide eos inftruant ; vcl peccatorum eorum confeflionem audiant , nec eis ob
idiomatis ignorantiam Chrifti dodlrinam explicare , ac veritatem Chriftia-
njeReligionisfuaderevaleant
V
tuncadorationemconfugianr,- ac diuina
promiflionis meminerinr, qua credentibus Chriftus promittit
,
quddnouis
loquentur linguis, Marci 16, Signa autem eos, qni crediderim^hdicfeqHemur :
In nomine mto dmoniaei\cient : linguis loquentHr nonis : dc
S.Gregorij Thau-
maturgiexemplo Deum de promiflione fuaadmoneanr; neceflitatem ani-
mas adouile ipfius reducendi exponant -, dicantqj ei, vt iuxta petentis fidem
agat, ita vc fibi ipfis nouae linguÊ donum concedat
,
quo veritatem poflint
patefacere euangelicam : vel ipfis p^nitehtibus, &audientibus donum no-
uam linguam intellêndi impertiatur. Si enimfirma
, dc inh^fitanci fidc-
hoc petierincinfallibiliter vtique obcinebunt : nam
fidelisef^
DominHS, ait
Ptophetapfal.
144. incmmbHsverbirfuisrmc fallere, aurmenriripoiefl.
Hoc adimple cum vidimus in Apoftolis,qui /^^tffr^r^' varifs
tingnis magna-
lia Dei . Ad;. z. Hoc in D. Antonio a Padua Romne concionante coranu
Summo Pontifice fa<3:unieft cun(îs audientibus eum in lingua
fua,Gra"ci5j
GalljSi,
ArtJV.
Scruando condit.ad impetrat.&c.
1
4
j
Gallis>
Hifpanis,Germanis>
Theuconibus> Britannis, Heluetijs
, & alijs , V|
habetuu par. i. Chronic Fratrum Minor. lib. ^.eap.ii. Quodpotuit ifte,&
quicumque
alius
poterit,fi opportunitas cxegerit,ac diuin?promi(riani
Cim
hentatione
crediderit : Qui enim non lopfitaHcrit , fed
crediderit , ait ipfcmec
Chriftus
Mar. 1 1. qHodcumqs dixrit,fiat,fiet
ei . JrretratJabilis namque eSi

aic
Caifianus CoUac, 15. cap.
5
1. Daminimfiri fententia ; Qttcumqe oran-*
Us fctitii
creditet quia accipietisy &euenient vobts .
ondino tertU ad impetrationem infallibilem
requifit4
TErtia
conditio orationi neceflaria a4 id, quod poftulatur, infallibilitcr
{p^y/Je^',;^
obtinendum, ftperfeuerantiainorando, &;id, quoddefideratur,
, iratime oA
poftulando,
infnllibiliur
Harc conditio i\\ Scdptura diuina multum commendata eft,&: repetita,& impetrandum^
ad explicandum non facilis
i
difficilior vero ad exequendum . Hanc nobis enneceffaria,
explicuit Chriftus Dominus <iuat)us illis parabolis
,
quarum alteradeillo
ProbatHrexiom
cft,qui tres paaes. ab araico, tefte Luca 1 1. poftulauit . Altera de vidua,quae
ifrinaCîfifg
a iudice vindidiampetijt
, &per importunam perfeuerantiara impetrauit
.
Lucas 1 8. Primi petitionem ob indefeftam perfeueraniiam , importunitate
feu improbitatem Chriftus nominauit dicens : Amen amen dico vobis:

fi ucjf ix.v.lj.
.Ule perfiueraHerit pulfans,
&fi
non dabitur illi , eo quSd amicus einsfit
;
propter
improbitatem, idell imporcunitatem tamen eiustfurget , &dabitilU quotquot
hSetneceffarios
. Ad quam perfeuerantiam nos adhortans Abbas Ifaac apud
Caffianum Collat.
p.
cap.
3
4 Ter hancfolanf> ziufi non pro amicitiarum me^
ritOi atque virtutum , interpelUtionis ajftduitate daturum
fe
Dominus quicquid
vratus fuerit,
repromittit . Lt idcirco abfque hefttationis infidelitate precibus in-
fifiendum efi,
obtenturofq\ nos earum iugitate cunEla, qu
fecundum DeumpopB-
fcerimus,
minime eH duhitandum . Et paulo infra fuDdit . SinullaaUa exau-
îtionis caufa adfit,faltem animA importunitatis inHantia non
deficiat;quaabfq;;
vel meriti, vel laboris
difficultate inuuiufcumque volentis ftta
efi^^^êfiat^*
%.
I.
HAnc
pari modo perfeuerantiam probat per conftantem orationem il-
460.
lius viduje dicens : ludex erat in Ciuitate , qui Deumnon timehat
&
hommem non reuerebatur . Sed&vidua in eadem cimtate,qu
afftduis
precibus
t
nc 1
1
vindicari
cuptehat ah aduerfario . At ludex longillimara moram interponc-
bat
improbus cuudlator . Demum tam conftant illius vidua; imporcunita-
te deui(ûs
controuerfiam dijudicauit . Enrobuflam prorfus,& contumacemL
fpem,
ait
Drexelius de Confbrmat. voluntat. lib.
y
. cap. i. . 2. qudt, vidu^ tlli
affidue hoc
infliUidiat : hodie tihi ius dicetur : vbi
fpes
hodierna decollaffeti
cra-
flina
monebat : Crasfiet, autperendie hac hehdomadaihoc menfe, hoc certe ajen
fententia dicetur . Vicit demum perfeuerans fiducia ,
queuH Chrifius in argu-
mentum trahit hoc modo : Si tamarum eU virtnm oratia apud improhiffimum^
quemque; quamarum erit apudipfam mifericordiam ? Ica etiam
ponderauit
Q^
i Bafi-
4^1.
RAtio
fumitur
ex diuintt Pra-
mdentia.
Ran.S.v^5
462.
TeffantMr PA
i
44
Par.II. Cap.I. De -^groro orante Deum'.
BafiUus in ConUitutionibus Monajiicis c- 2.,& in Regulis breHioribus In ceme-
fima
fexagefima
primay &c D. Cyrillus, quem D. Thomas vefevtin Cateno-*
Lucae 1 8. Atq-, in hoc fenfu dixit Chciltus in cap. 1 8. Lucs : Oportet
femyer
orare, &non deficere,
ideft a petitione etiamfi non ftatim concedatur , nun-
quam defifterci fed inftanter itcratis vicibus petere,vt ex Auguftino colligi-
tm lib.t'QHÎi.Euang.cay.4t<^.ferm. ^6. de verbis Domini . Qucd etiann.
Caffiodorus //&.
f.c. 24.
ac D. Gregorius
inPfal. iip. teftantur dicentes :
Chriflum
velle fuos oratores omnimode importunos .
Deum wlle cop , &qua.-
dam importunitate vinci . .
*
\
'
.
11.
HVius
autem conditionis ratio ex diuinae prouidenti.T ordine colligf
poteft: nam f^pius expedit Deum non ftatim,qus petuntur concede-
re, vel quia,qui petit, ad poftulata recipienda difpofitionem non habet jfed
paulatim acquiret
(
Quod f^pius euenifle experientia probaui pluribus in_.
igtotis, & Obfellis, quorum Deus preces non ftatimjfed non nifi poft Ipn-
gam orationem eorum exaudiuit: ) Vel quia tunc quod petit illi vtile,mini-
me eft>erit autem poftea : Quicquid enim oremus, ait Paukis, ficut
oyortet, ne-
fcimus,nifi ipfe,
2.dditG\o{{a in i. loannis c.
f
. verf. 14. fuam
ofiendat volun'
tatem, qui meliits, quam nos
ipfi
noHram inteliigit voluntatem : Vel ditfert ,
v c
res poftulata in maiori babeatur ^ftimatione,& defiderium eius ctefcat:Vel
denique vt fides exerceatiii-
i
nam d ftatim, quicquid poftulatur, daretur po-
tius experientia quacdam eflet, quam fides
;
vt ait Suarcz tom. 2.. de Relisione
lib. I. de Oratione, cap. i6. num. i.
Hajcferecomplexuseft
Auguftinus ferni.
f
. de verbis Domini dicens:
Cum aliquando tardiks dat, commendat dona ,non negat . Diu
defiderata
dut-
eius obtinentur, cito autem data vllefcunt . Vetendoy & qucrendo
crefcis , vt ca-
fias
. Seruat tibi Deus
,
qmdnon vult cito dare ,vt &tu dffcas magna magns
defiderare
. Alia apud ipfum videri pofiunt tra&.j^.Hi.
cr loz. in loannem.
Optime Chryfoftomus homil. 30.
in Genefim [\c inquit, yin non poteB pre-
ftare
Deusprius qudm petamus ? verkm propter hoc
dijfert, & expetiat , vt oc-
eafionem
aceipiat ,
qua
iufie
nos
fua
cura dignos faciat . Et infra : Et relin"
quendum hoc efi omnium Conditori ; magis enim fcit ,
quid nohis profit , cpndm
ipfinos. Jpfe
nouit quomodo falus noffra paranda. Nofirum ergo
fit
opustcon-
tinuis infiftere
precibt^s, &non agre
ferre
,fi
dijferatur , quod petimus
, fed lon-
ganimes
effe
. Neque enim renuens preces
noflras dtffert
;
fed hac arte fedttlos
710S efj^ciens ad femetipfum attrahere vult . SicetiamS.Nilus Hbro de Ora-
tione cap.
3
r. Ne petas, air,
a Deo imperiose, quodHatim velis impetrare , vult
enim te beneficto afficen
in oratione perfeuerantem . Ouidenim excellentins, qua
cum Deo collaqui, &vfu
eius detineri ? Et ha^c eft vis Deo grata ,
de qua lo-
quitur Tertullianus in Apolog. cap.
39. & indicat Hieronymus Epifi.
S7-
ad
Damafum, Tandem hxc eft inftantia humilis orationis, qu^
apuci Dcum_,
potetiseft, de qua loquitur Concilium Lugdunenfe w cap. J/bi
periculumi d.e-
leîone in6.
Verum
Art.lV.Scruandoconditioncsrequifitas.
x^J
Verum pro maiori hiiius dodtinx intelligentia vtillimum erit,fequeme5
difficultates
expcdire
.
S^FtyvS TJP
FU.
Cur
pUtres,
etfi
dicant
fe
hahere
fidem
aliquid a Beo ohtinendii
mntamen in eo
poftulando perfiuerent
,
PRo
huiufce difficultatis expeditione dihgentiffimc
attendendum eft,
45j.
fidem, dc perfeuerantiam in bene eilendo>& conferuando fibi tnuicem FidHcia,fyper'
cHe coadiutrices . Nam ficut perfediffima, ac robuftiffima fides ex petfe- f^**",^"* f*"*^
uerantia in orando prouenit : itaperfeuerantia in orando ex fiequentatis fi-
Ai
<*'-'
dei, ac confidentise adtibus originatur . E conuerso ficut perfedie fidei de-
(o^ff^f*'" -
fe<5lus, ex perfeuerantia: defe(5tu in actus fidei eliciendo procedit ; ita perfe-
uerantise defectus cx fidei defectu tum ex parte intellectus potiiis practici,
quam fpeculatiui ; tum ex parte cxercitij actus potius
,
quam ex parte fpeci-
ficationis emanat . Qupd ita declaro : Fides, quatenus tatiim reuelatiE ve-
ritati priebet affenfiim, & in hoc fiftit , fpeculatiua eft : quia folura veritati
cognofcend.r, feu credendae incumbit ; extenditur autem ad praxim, quado
veritatem creditam voluntati applicat , vt fecundiim iliam moueatur , feu
operctur . Et ira fieri poteft, vt afiquis in aftenfu fidei defectum no habeat
j Multt bnheta
neque in certitudine
, quaDeum credit eilefidelem infuis promiffis,- d)C fidem fpecula.
qu6d ex hac parre non fit inefficax oratio
^
&: nihilominus in applicanda
tiuam,fed ca^
practice hac veritate voIuntati,vt fecundum illam cum magna fiducia oret,
^^*** praStiea .
deficiat
i
ficqi deficiente obtmedi fiducia,deficiat perfeuerantia in petendo.
Rurfus quamuis aliquis in habitu credat
, & nuUum actum , vel dubita-
464.
tionem actualem contrariam certitudini fidei habeat
;
nihilorainus in^ Muhihalient
actuali fide, non quad fpecificationem ; fed quoad exercitium eius deficere fidem
haiitua-',
poteft : quia nimirum non actu promiffionem Dei, nec eius veritatem con-
iemifed carent
fiderat
j
ex quo defectu contingit, vt hcTfitet in petendo , folum ad difficul-
*<^/* quoad
taxem, feu magnitudinem rei poftulatse, vel ad propriam indignitatem at-
^'^'^"^*^"*
tendendo
.
,
Ex hoc duplici defectu intellcctus prouenit in voluntate proportionalis
idem defeSius
defectus in fpe, & fiducia ; nam interdum orantis animus fpe non erigitur
j
^"^^,"^^
Hl'
non quia defperet; fed quia fpem actu minime exercet :
vnde fit vt eius ani-
J^^^^^ infptj,
musfluctuet,& in petendo,ficutoportet,deficiat . Interdum vero licet
feufiducia.
fpemcxerceatjtamentepide, &remifse, & ideo perfeueranter non petit:
vel in ipfamet petitione nimium eft remiflus, &
etiam plus hefitat, vel du-
Deficiente fidu.
bitat, quam fecundiim rectam rationem pofllt, aut debcat : quod totum in
ciafirma, defi.
impeifectionem,& debita; fiduciÊ defectum redundat , quamuis
h^fitatio cit perfeueran.
i\z iiib colore, quod non ex parte Dd, fed aiijs ex capitibus
concipitur: quia tia
.
dcbita fiducia illum defectum vincere deberet, ac fuperare
\
vt ilipra docui-
mus nnm. i9\.&fequentibus'. Ita erudite docet Suarez lib. eod. de Orat.
cap. 24. ^v?ft. 8. dicens, fortafle hanc fuifle rationem, ob quam
Apoftoli non
pc riirriisu liberare illum lunaticum
;
quia no perfeuerarunc in orando, ideo
Q_ 5
defe-
4^
Pap.ILCap.I. De^giôtd orintci5cunT.
ifefecerant in fiducia
. Ex hac ergo caufa, ncmpe ex excrcitij,
Sc applicaticj-
nis fidei defectu prouenit defectus perfeuerantine in petendo
.
^r\y S r 1 O V 111,
ûdnto tempore ferfttierandum
fit
in oratione^ ac petitione
,
vt quod petitur
,
ohineri pojpt
Dlfficultatis
huius ratio eft : quia ex prxdictis fequi videtUr , nunquam
a petitione effe defiftendum : quia neque certum tempas defignarum
M4tio duixitddi
eft,neccertusorationum numetus, ctii impetratio infallibiiiter promif]a_
3'''*
fit; erit ergo eidem petitioni, ex quo remeimchoata cit.infiltendum
;
nan>
fi quis illam omittat : quia eius effictum per mulrum tempus non videt, eo
ipfo m oratione,
5c
in fiducia.ad Deum debita deficiet : confequens autem,
videtur difficile,ac laboriofum..
Nunauameff
Ad hoc refpondeo cum Suarez /;6. eod.cap.i6. num.
3.
in hoc ccrtanu
defin^ndttm ab
^^^^^^ ^^ tcmpore, aut numero actuum, quo in petitione petfeuerandum
oratione
,
fi
pt^
^'^> <^^" '^0^1 poffe, quandiuconftat, non eHe-obtentam id quod petitiu ; fed
titio
fitvtilis
folumquafi negatiue dicere poflumus, numquam ob diffidentiam , aut ani-
tidfalutem : mi deicctioncaT, vefquafi impatientiam efie defiftendum
.
y l
r
fj
Vnde fi oratio pro temporahbusbonis fir,putapro fanitate acquirenda;
do rationem-L-
vclpro d^moniacaobfefiionc euadenda,autproaliquo periculo euitando
,
habeat ad
fa-
^^^ ^^^ huiufmodi malo fugiendo
;
vel bono honefto confequendo
,
inter-'
lutem,
dum ex dilatione temporis in bcneficio impecrandojvel ex ahjs fucceffibus,.
auc effectibus fumi poteft coniectura, Deo pro tunc illa concedere benepla-
citumminimecfie^ &tuncaborationedefiftendum noneftrquia multa.
Deuscit<^ non dat, qu^ difponit dare poft longam orationem, vt docent di-
cti Patres mm: 4.61. eo magis cum ahquo modo id, quod petitur rationcm
ahquamhabetadfalutem. Si veroid, quod petitur , nullam rationem acf
falutem habeat,tunc poft longam orationem, qua nihil obtinetur , non efle
Deo beneplacitum ilkid conccdere , coniccturari potcft
;
& tunc a tali peti-
tione defiili cum humili fubmiffione,
8c
confbrmitate cum diuina volunta-
re ; feniper ita nobis expediens fuifie credendo
j
ficut in vniucrfum faciendu
eft, quaudo euidentcr^coftat, fecundum noftrum defidenum,
&c
petirionem
rem fucceffille . Quandovcropetitio debonis eft fpirirualibus , non adeo
faciliter eft defiftendum : quia talis orario femper per fe vtilis eft : tum etia
quia femper impetrat,
8c
habct effectum, quamuis nos lateat : vt fi quis,v.g.
amoueri a fe talcm tcntationem poftulet
,
quam nihilominus fempcr pati-
tur, non propterea defiftere debet : quia vel fortafse propter illan^ oratione
impediuntur aliae-tentationes, qus magis noxis efient , vel eriam fuo tem-
poretolletur,
quan.doexpediensfucrit,autfi duraucrit, etiam per taleiTL.
erationem impetrata victoria pcrfeuerabit . Conflat dc Paulo Tarfenfc^qui
ter Dorainum, vt a carnis ftimulo liberaretur, rogauerat
j
fed volunras Dei
non;fait,eum
pro tunc a tah tcntationc liberari ; nihilominus pro tali ora-
rionre maximum ei contulit fauorem, ei reuelando
,
quod gratiara Dei
ica
vigo-
Art
.
IV.Scrvjando
coi^ditioiies reqtiijGtfes .
2^47
vigoiofam poiliderer, vt abfque impatientia infiimitatem tolcrare pofIer,&:
tentationem
fuperare ; Et fic infirmitas, vel tentatio ad augmcntum grati$
^ ^^ ^^ ^
cicederet;
ItaLiran. inilla verba: SufjicittihiTaulegratiamea.
^V .^ S T 1
IX.
,.-..-.-.
<
.
An diu ferfetierandum
fit
in 'petitiirm.,^'^
Vldetur
hoc modo
,
&:cumhacconditione quod
fclefiuftretQrTotaj.
huiuspromifTionisefficacia, &:fiduciainil!a: quia noobltantepro-
tiodb' "i'
miifione, Deuslargitionem prototo viLt;tempore differre poteft
.
u t a t
Refponderur fahlim elTe, quod fiducia in diuina promiflione per hanc 15-
\f,'
êrfeue.
ganimitatem
, & humilem expedtationem impediatur ," vel mihuatftr <'nîAi
r^tiain crano~
potius hinc augeri debet fiducia, dum certofcimUsDeum
pet4tibnes n*-
ne non mlnuit^
ftras
, niliin bonum nolhumnondifferre: Curfi enim volmtas afi'ra,ait fed auget
fidit-
Glofla in i. loan. c.
f
. vetf. 14. fer
ignorantiam d voluntate Dei recedit, bona
ciam .
yohintas Dei nofiram fittltamcorrigit . QHidenimorefnus
, Jicut
oportetnefci-
mHs,nifi
ipfe fuam oftendat voluntatem, qui meiiks , quam nos
ipfi noflram
intel-
ligit ytUitatem : Sicut etiam incerdum pctitiohum noftrarutti mutat effecSu,
aUum quem non petimus,concedcndo : quia ita expedicvt bene teftatur D.
Kidorus : Cr'eber-ime,inqmz,nonexauditDUsadVoluntatem;fedexauditad
.
^'
ogori^
falAtem
. Nec rercit
,
quod interdarn impetratio per totum vit^
tempusdif-
^'^^.^
^^l 1/
feratur :
nam longe maior efle debet expedtatio in Deum-,& muhis redditur
ê^cia
potiera
'
infinevitx, quodin hac vitadifpenfatorieeft negatum^ vt ait Bernardus
ûam
ms
fetl.
ferm' 3
de Circumcif in jine
.
mus
.
Conditio tjuarta ad impetrationem infallibilem
requifita
,
VLtima
conditio adhiberi foler.vt oratio pro feipfo, &ndnftto alld f?t;
467.
nam pro fe
(
ahjs concurrentibus condirionibus premiiTis) ex promif--
ândo ûis
fione infalHbihs impetratio eft: pro ah)s veio hanc cerritudinemnon ha-
p^rniffts condi.
bet,etiamfi oranes ahajconcurrant condiriones ; non enim femper homo
""'"^^^ mum.
1- j.
n-A rATT
/
T
tuscrat pro /J,
pro aho petcns exauditur . Ratio eft, vt aic D.Hieronym. fuperleremiam :
,.
^^
^. /
r n
1- ^
II , r
^ ^Pl" '
orattO ha.
quia jrujtrarogat quis pro ahOiCHmille demeretur ypro quooratur. tt
iteruai
.^^^ impîratio.
Auguftinus tracl.
1^.&
101. in hannem, quem D. Thomas 2.2. 5.8
3
.
ar^ \.
nem
infallibi.
& 16. fequitur, & muki Scholaftici : ExaudiHntur, ink\u\Zyqippe omnes Sa-
lem
.
Eii pro
feipfis,
non autem pro om/iibus : qnia nrn vnicuique dicium efi :
'd;tbit :
fed,
Dabit vobis . Pondcrax enim, dixifle Chriftum : Si quid petieritis Patre
in no nine meoi dabo vobis .loan. 16. Nonigitur(infert Auguftinus)
vtcuq-,
promiirum eft-, fed pro ipfis petencibus
, &: non pto ahjs . Sicut etiam habe-
tur Matthxi 2 1. & Marci 1 1. Propterea dieo vobif
,'
&hknta quacumqjii orantes
pctitis-,credite,quiaaccipietis,C^ euenientvobif.
- " "
'^'
Veruncamen hanc conditionem fuperfluam efle piifat^Sinrez tom. 2. dc^ 4^8.
Reli^r. h.b. \.de Orat. cap. 27. nu.i. & 1. ATIerit enim-promiflione Dei abfo-
Superflua hanc
iucam etleinahislocxs, vtloannis 14, Ouodcunque petitritisinnamifiemeo,
condmonempU'
^
0.4
hoc
'"^^^''^^-
Matth.
f.
Lucarii.
i.Ioan.c.i.
VttC 14.
V6rf.ij.
Orare pro
fra-
tribuseflfecun-
dkm
volttntate
Orti<f pr(f alio
habet
faum
ef.
feitum, nifiille
(it incapax
ad
fHtpiendmn
,
470
ladem
ratio
valet
pro
ipfo
oraofe
,
2.
48 Par.ll. Cap.I. DciEgroto orante Deuiri.
boc faciam . Et alibi : Otnnis
,
quipetit acciît
, &
qui quArit inuertit
, &CAt^
idciico vniuerfalem eflc , fiue vnus pro fe,fmc pro alijs oret . Quam fenten-
tiam docuit Toletus loan. 16. u^nnot. 30. &
pro ea refert Bafilium tnRegw-
lis hreuioribus regula i6i. expenditq-, verba loannis i. Canonic. cap.
f
. Htnc
e(i fiducia,
quam habenms ad Deum
;
quia qmdcumq;petierimHs fecundum vo-
luntatem eius, audit nos . Et infra : Qui
fcu , fratrem fuum peccare peccatum
non ad mortem
,
petat
', &dabitur ei vita pccanti non admortem . Nam hoc
in loco fignificat loannes, generalem ede promiflionem non foliim pro no-
bis> fedetiam ciim pro fratribus oramus
.
$.
I .
EX
priori loannis fenrentia argumentam fumi poreft: quia, quando pro
fratribusoramus,{ecundLimvoIuntatemDei petimus: quia ipfehoc
nobis maxime in Scriptura commendat , vnde eft illud lacobi
f
. Orate pro
inuicemyVt [aluermni , multum enim valet deprecatio iufli affidua
. Sic Paulus
nauigans pro incolurairate eorum qui fecum nauigabant oraiiir , vnde An-
gelus dixit ei A6tor. 17. Ecce donauit tibi Dens or/ines, qui nauigant tecu, &c,
Sic &
pro Paulo Stephanus>vt conuerteretur,orauirvide6 S.Fulgentius ferm.
de S. Stephano : Charitatis virtute , ait , fubnixus vicit Saulum crudcliter
[a'
uientem :
& quem in terra habuitperfecutorem , in celo meruit habere conforte.
Ex pofterictfi vero loannis fententia argumentum fumi poteft : quia ( nid
ex parte alterius fit incapacitas
,
qualis eft in eo ,
qui in peccato obftinatus
eft ) effedhis orationis> etiamfi pro alio fiatjpromittitur : Eandem fenrentia
in re tenet Valentfa in ^.tom. difptit.
6. qucefi.i.pun^. 4.
nara licet prius illa
Gonditionem.quam nos pofuimus ponatjita tamen poftea obietlioni refpo-
detjVt reueFa,nonefie necefTariam dtcat . Hoc magis coniirmat Suaresrloco
eitato, SatisfoEiio enimnojfra , inquit
,
pro alijs prafertim viatoribus infallibilis-
efi,
cur ergo non erit impetratio, cwn in Scriptura
expreffms fmt momtionest GT
promiffiones
de
ifia,
qudm de illa. &nuUapeculians ratto obfiare Videatur
i
$. IL
SEd
aliqui fortaffe dicencoratiorjem praarioomnino efficaccm efleno
polfe : quia non femper alius, pro^quooramus,idoneus eft.vt accipiar ,
At ccrte firailiargumento probaretur , vniufcuiufque oratione pro feipfo-
infaljibilem promiiiionem non haberej nam no femper qui pro fe pctitjido-
neuseft ad recipiendum,quod petit ; vnde etiam oratio pro fe ipfo fubintel-
ledlam illam conditionem
habet , nift ipfcrefiiteritifeupofuerit impedimentu
Quare argumentum retorauere pofliimus , nam oratio vnius pro aHo debire
fadla ex parte orantis ( ni alter obicem ponat
j
exaudttur , vt pkne fentit Ba-
filius in
Refûlis breuioribus regula z6i. ergo feruata propottione
promiffio
generaJis
efl tam in oratione pro alijs, quam pfofc..
Verum quidem eft, orafitem cum diuina gratia, & per
fireqtrcntatos
fidei,
ac Religionis adus, aec non meditationis diuinae
preuidcnri^r
>
funiiTix
Art.IV.
Scruando conditioncs
requifitas
".
1 49
fummnj Dei
bonitatis , ac fidelitatis inuariabilis ad impetrandum quod
petit >
facilius
feipfum quam alium reddere idoneum
j & hac ex parte ora-
f/,^.^%

/
tionem pro fe ,
quam pro alio magis eile ccrtam
,
ac frequentius fuum infal-
Ju4,fj
^^/["^
libilicer
obtinere effedum-, fed nihilominus hoc non ad nouam,fed ad illam
reddere ittl^^P.
generalem
conditionem fpcclare vid^tur
>
fi.
ilki pro qu oratur , non ônat
^d impetrwdS.
impecHmtntum .
Hic vnum commune dubium refnanet expediendun?
.
^y^
S T 1
X.
An aliqms^ro
ft
,
vel pro alio
pofjit 4bfolute petere aliquodbonum
temporaley
dr
credere
fe
illud infallibiliter obtenturum .
DVbitandi
ratio ell: quiacumprobonistemporalibus, qtiid oremits
,
.^?!*
ficHt ofortet nefciamut i
vt monet Paulus Rom. c. 8. quomodo quis a
^^'''' dul/itadt
Deo abfolute petere poteft , vt det fibi , vel alteri fanitatem , fi ienorat , an_.
f
"*

Dei voluntas fic illam Qlargiri ? Irifupcr quomodo quis abfolute pro fe
,
vel pro altero petere poteft, vrDeusfe, vel alium ab inimicis tueatur,fi
crederc debet, perfecutiones
, & afHid:iones fibi , vel alteri ab inimicis illa-
tas, ficuc&omniamalap^niEadiuinaprouidentiaprouenire? vt bene do-
ctt Sapientiftimus Siracidfes Ecclef cap. 1 1. Bona , &mala , yita , &morsy
Verf. 14.
pauêrtas, &honeflas a Deo ftint . Et fi abfolute pecere nequiceo minus cre-
dere poteft , ac fine vlla hsfitatione confidere fe cale beneficium infallibili-
ler a Deo impetraturum . His diflficultatibus alteram addo a Drexelio mo-
tam de Conformac. volunc. lib. r.cap. i..
f.
fic argumencance: Si maloru
omniHm origo efi vohrntas Dei,quid ergo reluâmur ? quid morbis pharmaca^
opponimus ? quid
hofti
armatos cuneos obijcimus ? curportas non illico pandimta,
O"
intramAniarecipimits
noflrum
exitium? curnon Sanîjfimum Pontificerfi
Leonem imitamur , &illius vocibus mala
noflra
omniai ficut ille Attilam ,fahi'
tamus? Salue flagellum Dei ? Si enim tuar infiumitati medicinas carnales
adhibeas, quas ccrta experiencia huiufmodi cotrarias ede a^gritudini prajco-
gnofcis, nonne Dei voluncari, a quo calis ^gritudo eft immifta, ce opponis ?
Si
milices numeras,& arma colhois,quibus ab hoftibus ce tuearis?n6ne diui-
nobcneplacito,a quo huiufmodi hoftiudmexaticnes funtmfliSts,obnitcris?
$
I.
Hlfce
, 8c
fimilibus obfcdrionibus cum eodem Drexelio loco ciraco re-
472^
fpondemus : Decorum efie, mi homo
, non plus fapers ,
qudm oportet
Mala onmitL
fapere , fedfapere ad fobrietatem , vt ait Pauius Roman. t. iz. Bellum, infir- ptnA nobis i-
mitates, &omriia mala penne a Deo efie , iam res liquida eft j ^td inferrc-^ : fliCfaaDf^prcZ
crgo hofti non refiftcndum
;
ergo morbis pharmaca non adhibenda
i
ergo
cedmt^
dx-monibus obfidentibus,vcl poflfidcntibus corpora noftra non occurrendu;
ergo Deus non rogandus, vt huiufmodi mala tollacmals confequentia: sutj
& hoc afterere infanje mcntis eft . Dicendum crgo , aliud effe voluntatem
figni
X
j
ParJI.
GapJ. Dc Êgroto orante Deuî
.
Signi ( cum Theologis loquor ) aliud voluntatem Bcneplaciri . De illa vo
luntate Signi pcr leges nobis explicata vr pluiimum fatis nobis conftat
; At
vero de hac Beneplaciti non itcm , neque continue fcire licet , cjuoufque fe
Non conffat , iftaextendat. Nuncfit proexemplo Morbus , Hicaquauis caufa proce-
t>(u velle nos
dat> diuina; voluntatis eit , ceque hac in re quidquam ambigendum . Cum
continHe malis
autem ^grotus
,
quamdiu fe Deus in morbo vexari velit, ignoret , ftatim ad
*ffl'^^
'
voluntatem figni, quce per diuinas fcripturas fe manifcftat,recurrcre deber,
/7^'^
^" ^'^'^ diczt Ecclef. c.
3
8. Fili in
infirmitate ne dejyicias tc iyfum;fed ora Deum-t
velle nos iti
^
curabit te
:
eode cap.
^ltiffimus creauit de terra medicamenta , &yir pru-
l'remedijs ad
^^^^ ^^ abhorrebit illa . Idipfum
,
ad feipfos ab mimicis tuendum
, &: a cx-
mda, auerten-
teris malis eripicndum docet . Hoctradit in orationcdominicali
^//^r/^j,^'
da
, ^
expel. 'vltima ^titione vthte fuprademonftrauimus num-^-iy- Scîo. Ci crgo
lendit
. voluntas Dei eft, vt & inimicis refiftamus, & morbis rcmedia adhibeamus,
ac ccEtera pericula caueamus
, licite vtique vnufquifq-, hpftibus refiftere po-
tcft,&: recuperand:e fanitati quicquid eft legitimorum remediorum tam fpi-
ritualium, quam corporalium adhibere . Sic ergo eft ratiocinandum : Vult
te Deus.mi .Tger^^grotare : at quia,an etiam te numquam fanare velit igno-
Beui exoratus
j;as, ea de caufa.Iicite remedijs vteris : Si autem moibum perpctuari velit
pdHcialtter ab
y\y^^^^^^(^{^ cfficaciam fubtrahct , ne faneris , Et ficut volunras Dtx cft , cum
Aqroto pnratus

jr-x r i r
j-
i
efJeidare fani
^gi^^^tausns, yt ad Deum contugiendo, fanitatem petas,remecliaq;enam
hu-
tatemfifutura
mana adhibeas opportuna, vt conualefcas : ita Deimi fanitatem nbi
intalh-
fit
anim&
falu-
biliier pr'^'ftituium, fi animx tuac illa fuerit falutaris, eft credendum
.
taris ,
.
II.
QViergo Deum orar, fi pro alio, vt ei conferat fanitatem
, orat,
(
Ci ille
capax fit rationis, } illum modofequenti bene difponere contcndat
.
.
,

j
/ .
' Si vero pro fe ipfo, vt fanitas fibi fit falutaris , fic pariter fequenti
falHtarts.iebet ,.
, ^
;._
^ * T
'^
orandi modofedifponat.
j. contemplari
Primo ad diuinas prouidentiiE contemplationem, quaj omnium bonorum
Dei Prouiden-
fons cft
, & cqualiter cura eft illi deomnibus fe recipiat ,dicatqj cum Aut-
tiam
.
guftino : Quodvult Deus, hoc agat : Fenit dolor meuSiVeniet &requies mea
,
Aiigiift iuPf.
fênit tribtilatio mea,yeniet &purgatio mea . Nunquidlucetaurum
infornace
6\
.
medio fe-
aurificis ? in monili lucebit ,
in ornamento luc-ebit : patiatur tamen fornacem , vt
^^

furgatum a fordibus yeniat ad lucem . Fornax
tfta,
ibipalea , ibi aurum, ibi
ignis,adhanc fiat aurifex -. In fornace ardet palea, &purgatur aitrum . llla
in cineres vertitur, dfordibus illud exuitur . Fornax mundus, palea iniqui-,auru
iuiii, ignis tribulatio, aurifex Deus . Omdvult ergo
aurifex,facio ; vbt me po-
nit aurifex, tolero . lubeor ergo tolerare, nouit il/epurgare . ylrdeat licet palea
ad incendendHm,&
quafi
confumendum me ; illa in cinerem vertitur, ego fordi-
bus careo. Quarp ? Ouia
Deofubijcitur animamea.En vei:a.{uhi^6l\ohum2nx
voluntatis erga diuinam omnis boniorigo eft . RedilTime dixit pius ille
fcriprov Liidouicus Granat. lib. i . par.i. cap.zi. Non eli
facrificium
maius^
mt DxQgratius,
quam in omni tribulatione
fefs
conformemfacere
diuindt. volun-
tatis beneplacito .
Secundo
Art.I
V^.
Striiahdb conditiones requifitas
.
^S^
. IIL
SEcundo
ad
meditationem diuina; Bonitatis, ac infinitcTDei libcralita-
tis
confugiat, 8c
quod D. Hiefonymus fcripfic ad Paulam de obitu Bre-
liliiE confideret : Bonus eji Dens, inquir, (^ ojnniai qudi, bonHsfacit , honafinty
necejfe e(l
i ideo vt tant^ bonitati, ac liberalicati aliqualiter rcfpondeaccum
illo diuin.-E voluntatis deuotififimo frriptoreThoma deChcmpis,dicat
:
Domine, d'Ammodo voluntas mea ye&ay
&
firma ad te permaneat ,fac
de mcL^
qMicqnid tibi placuerit . Non enifn potefi
ejfe nifi bonum, quicqfiid de mefeceris
.
Si me vis
ejfe
in tenebris,fii
henedittHS)
&fi
me vis
ejfe
in I^ce,/is tterum benc-
diilus : Si me dignaris confdari^fis benediEfus :
&
fi
me vis trtbulari
,fis
aque
femper benediiius . Domine lihenterpatiarpro te quicquid iôlueris yenire fuper
me . Indijferenter volo de manu tua bonum, &malumy dulce &amarum , Utm
&triile /ufcipere;& pro omnibus mihi contingentibusgratias agere. Hic eft .n.
6 Chriftiancverus deuotc precandâc deuore agendi modus. Totius humili-
tatis suma,:ik Bernardusjz>7 eo videtur confiHere
,fi
voluntas nofira diuinA fvt
dignum eHJfubieElafit vohtntati . Hoc modo confequenter i Deo remilTio,
&
indulgentia peccatorum dbtinetur, vt benedocet loannesGailer a Kai-
ferfperg de fpiric. peregrino propriecate
7. Su te, inquir, quotidie ex integro
diuin
voluntati adomnes tlliur nutus promptum
,
paratum^
offeras,
veniantj
noxis obtinesytantumqigratimereris,vtpofJ}s non tantum inferorum rogos
;
fed&
piaculares
flammas
non timere . Sincera hdt,c tui ohlatio adomnem Dei
voluntatem exequendam, poeniteittiarum, &indulgentiarum,& eleemofinarum
loco efi . Ec Ludouicus Blofius : rnius
effe , inquit
, cum Deo voluntatis , id
virtutes omnes 'excellit> & in hocperfeîo eji
.
$.
IV.
TErtio
diuinas promifliones,
8c
in illis feruandis fidelitatem Dei
inuariabilem confiderer
;
-fic enim per Prophetam Pfalm.
33.
iuftis
liberatio a tribulationibus promittitur . A^tultdz qnidem, aic, tribulationes iu-
fiomm : at de omnibus his liberahit eos Dominus . Cufiodit Dominus omnia
offa
orumy vnum ex his non conteretur . ClamauerHnt
iufli,
&Dominus exaudttiit
es,& exomnibustribuiationihtis eorum iiberauit eos . Ec de feipfo ipfemec
Dauid ait : Exquifitn
Dominttm,& exaudmit mcy &ex omnibus trihulatio-
nibus meis eripuit me . Si evgoDeus de tribulationibus,& anguftijs feruos
liberare promittit, 8c
de faidVo libcrade eos , veriflimum eft , in magnanij
exurgat fiducratn, fe ab huiufmodi inffrmitatej vcl tribularione, qua prcmi-
tur, eripiendumjconfideretqîi^pius, qnardidtafunt ;*w. 40^. &fequentib.
Namhoc totum
efl,
air Bcni^r^dUsj^j^z^/Vrirj
mtritumofi totam
fpemfuam pdnat
in eo, qui totum hominemfalhumfecit . In tefperauerunt Patres no(iri,fperaue-
runty &liberafii eos r ^d te clamauerttnt, &faluifaciifunt
: in tefperauerirnty&
non funt
confufi
. Sicficmicer credat ,qu6dDeus ratione fucc promiftionis
illi fanitacem,
(
fi faluri animre eius futura fic falucaris ) comunicabit
.
Vt
474'
.
i.
Medtiari
diuioam bonU
tatem
.
Lib.j.de Imir.
Chriilic.
17,
nu. I. z.$.
Eiusdiuin&vo..
luntati fecon-
formare
.
Ser. Qtiomo-
do voluncas
noftra diuina?
&c.
Inftit.Spiric.
c.z.
475-
^.
Confiderare
diuinas promif
fiones
, ac
fide-
litatem Dei in
illisferuandis.
In Pfalm. Qui
habitatfer.jj.
poft
med.
z
j
2, Par.II. Cap.L DciSgrotb orantc C)eum.
A76.
/^.Proponere
fi-
bi firmiter vel-
le bene vti
fa-
tiitate
AdDeum lau-
dandum
.
Ad proximo
benefaciedum
.
5
. Credere
fir-
miter, Deii ra-
tioiie
fu&
boni-
iatis , ac fid^li-
iatiStCjHod ani-
fn&en falutare
infalltbditer
elargiturum .
Si no cbtinebit,
quod petit,ali.
guod maifts
impetrabtt
,
Hec probatur
oratione lu-
dtth.
ludklics.v.p,
ver.ii.ji.jj.
5- V.
VT
ergo fanitas poftuIata(quantum eft ex fe) fibi fit falutaris>& confe
-
quenter fecundiim bcneplacitumdiuincE voluntatis fit>firmiter in
mcnte, fe velle bene vti fanitate proponat> nempe ad Deum laudanduimu
honorandum> dc glorificandum > ac diuinjc mifericordia; operibus incum-
bendum> ac pro wiuli infudandum> vt Deus etiam ab alijs lauderur > ac no-
men fanctum eius glorificetur , fic fanitatem> nedum vt finem proximunu->
&
propter fe petat ; fed maxime propter aliud, nempe in ordine ad finem..
vitimum, ad gloriam Dei fcilicet>&: ad beatitudinem confequendam : itaut
coram Deo fe petere fanitatem non nifi vt medium ad Deum laudandum,
&:glorificandum protefteturj fimul Deum>vtfuum
auxilium tiibuat ad
bene illa vtendum,deprecetur> alitcr fe fanitatem nolle > nifi fimul cum ca
huiufmodi cfficax communicare dignetur auxilium . Hoc modo oratio
primamconditionemadinfallibilem impetrationem requifitam habebit:
quia res petita bona> & honefta erit> ac anima:> &corpori falutaris .
Huicconditioni alteram addere debet, nempe firmiter credere , Deum
ratione fu infinitse bonitatis, ac Iiberalitatis> necnon ratione fua? fidelira-
tis id, quod falutare pctitur, liberaliter, ac gratiose fore elargituium . Quod
fi m pctendo peifcuerans fiierit, cum iUa fui ipfius in diuina voluntate per-
fecra refignatione, ac firma in Deum confidentia^pientiffimus Deus illi fa-
nitatera(fi fijerit animajilliusfalutaris) impertietur; Si vero pro tunc fa-
luraris non fuerit> Deus
,
qui nullum bonum irremuneratum relinquit
,
pro
ilhi perfeueranti oratione> humili petitione > ac perfe6ta in ipfius diuino be-
neplacito refignatione-, maius aliquod donum> quim petierit? ei benignUTi-
meimpertieiur.
"^
$. VI.
HI
C orandi modus
> & petita infallibiliter impetrandi probatur ora-
tione illius conftantiiTims Vidux ludit . Hac cum audtjfet , quoniam
OXjas promififfet,
quodtranfaElo quinto die traderet ciuitattmj Presbyteros re-
prehendens dixit
: Qui eHis yos,qui tentatis Dominum ? Non
efi
ifie fermo
^
qui mifericordiam prouocet
;
fed
potiti: qui iram excitet
, &furorem accendat .
Po(uijtis vos tempus miferationis Domim , &in arbitrium veHrum diem corifti-
tfiiflis ei . Vere illi magna increpatione
> &animaduerfione digni cenfcndi
erantj quia terminum quinquc dierum diuino adiutorio pofuerant
,
qua fi
Deum cogere vellent> vt intra quinque dies fuum eis impenderet auxilium :
vel quafi Deum poflre,ac velle etiam cito fuum illis pr^ftare adiutorium non
crederent>fed attendamus modum orandi traditum ab ifta famofiflima mu-
liere
. Humiliemusy ait
> illi animas
nofiras , &in fpiritu confiituti humiliato
feruientes illi
3 dicamus : vt fecundUm voluntatemfuam
fic
faciat nobifcum^
cito mifericordiam
fuam:
vt legitur in Biblijs vetuftioribus . Sed bone Deus,
quomodo
orat hec mulier ? Dic mihi , 6 fapientiirmfia mulier , fi Deum > vt
fecun-
Art.IV.5eruftndo
conditiones
reqaifitas . 2
j 5
fecundiim voluntaxe
fuam
vobifcum faciat mifencordia
fuamj &fecundum
beneplacitum
fuum
vobis ferat auxiiium oras,cur dicis, cito ?
Quidj fi Deus
adhuc expedlare
quatuor,vel quinque dies voluerit,& tunc folum voluntas
Dei eflet , vobis ferre auxilium ? ad quid cito ? Si cito , &
immediate abfqj
vUa mora de manu inimicorum liberari petis , nonne hoc eft fecundum vo-
luntatem , ac beneplacitum tuiuii ,
&non Deipctere? Citd enim tempus
adiutorij a voluntate tua prarfixum oftendit
,
.
VII.
AT
fi attente, ac deuote huiufce mulieris verba contemplati fuerimus
illa vtiqjex fiLmi{fima,ac perfediJTima fiducia ab ea ia Deum confti-

luta ,
quas illam vtique non fefellit prouenire videbimus : nam immediate
poft otationem Dominns contulit eifplendorem,illique iuxta petitionem fuara,
qua dixerat in oratione : capiatur laqueo oculorum fuorum in me; pulchritudi-
nem eius dmpliauit , vt ftatim captus fuerit in oculis fuis Holofernes . Scd
vndenamtantafiduciaenatafuitinhacmuliere? Non aliunde, qaim ex
fuo perfedte orandi modo ortum habuit
.
Primo enim diuinam Prouidcntiam
,
quas omnia ob bonum noftrum di-
iponit contcmplata eft : quia tam redtje voluntatis eft Deus,vt nifi quod no-
bis bonum eftjUon velit : vnde poftquam tribulationes, quibus Deus proba-
uit Patres fuos Abraham, Ifaac, lacob , Moyfen
(
per quas Deo placserunt
)
repr^fentauit, dixit eis : Nos ergo non ylcifcamur nos pro his
, quA patimur :
fed
reputantes peccatis
noflris hec ipfa
jupplicia , minora
ejfe flagella Domini
,
quibus
quafi
ferui
corriptmur ad emendationem, & non adperditionem
noflram
euenijfe,
creaamus . Sic in oratione fua dixit Domino : Omnes via tua para-
t funt, &tua iudicia in tua prouidentia
pofuifli
.
.
VIII.
NEc
folum diuinam prouidentiam meditandam proponit , fed infiuitS
mifericordiam infinuatconfiderandamdicens: Quia patiens eflDo^
minus : in hoc
ipfo
pdniteamus, &indulgentiam eius
fufis
lachrymis
poflulemns
.
Nonenim
quafi
homo Deus
fic
comminahitur : neque
ficut
jiliHS hominis ad
iracundiam ir/fiammabitur
',
&tdeo humiliemus illi animas no^ras . En quo-
modo diuinam pietatem, ac mifericprdiam magnificat , nec aliud deeiTe ad
impetrandumoftendit,nifivtfeDeo humilienf, fed quid inde? tunc in^
fpiritu confiituti humiliato ferutentes ilU dicamus
fientes
Domino : non vt in-
tra quinque dies mifereatur noftrij fed vt Jecundum voluntatem fuam,c\\ix
pientiftima eft, &: fumme bona , nec in fe confidentibus fe dertegare poteft
j
fic
faciat nohis cito mifencordiam fuam
, immediate , illico fine vlla mora_*
npbis ferat auxilium , fed eo modOj quo diuinre voluntatis fua? beneplacito
magis videbitur cOnueniens
.
478-
Fiducia maxi-
ma ludith
.
ludithp.v.ij.
c.io.verf.4-
Contemplatur
diuinam pro-
ttidentiam
.
Drexelius fu-
pra num.
394.
in fin.
Cap.g.ver.i^.
ver. 27.
Cap.p.ver.j.
479.
Meditatur dL
utnam hmita^
tem.
Cap.8.ver.i4i
ver. 15.16.
verf 17.
verf. 17.
Verba conci-
limthr .
Sed
1J4
Par.II.Cap.I.Dey^rotoorantcDeum.
.
IX.
48O.
Q
Ed quod magis, ac magis liuiufce mulieris fiduciam corroborauic
, diui-
^""A^^'''?"
"^
i3
nse fidelitatis,ac veritatis meditatio fuitj omniaenim.qua:
fecerat
Deus
Det fidehtate.
p,.Q fîjjj ifj-aei contra caftra igyptiorum confiderauit,quomodo
tcKuit
pe-
^^
veif^ R
^^^^^^^^ylf^^-i^^^ôV^^*^^^'*"^^^^^'
accactecamirabilia,
qua:operatus
verCii!
^^
^^*^^
^"^""
P^î^bus
eorum
:
&Tandem ait: Memmo Domine tejiameti
tuiy ideft promiflionis mx ,
ac verbi
j in quo nobis fpem dedifti : Erige bra-
cao j ve
thium tmm
ficut
ah initiOi& allide "uirtutemeorum m virtute tua . Et cum in
P- J-
r.7.
proximo eftet, vt caput Holoferni abfcinderet , ad Deum orans dixit :
Con-
firma me Domine Deus Ifrael, &refpice in hac hora ad opera manuum
mearu
:
vt ficut promififli , Hierufalem cimtatem tuam erigas : & hoc quod
credens
per te
pojfe fieri
cogitaui >
perficiam . En quomodo Deo eius promiilioneni
7
reprefentat,&: petit,vt faciat iuxta fidem petentis, ficutipfe promiiic,
.
X.
4.8 1 . Xi
'^
^^ petitio fua infallibiliter impetraret
,
eam omnibus conditionibus
Oratto eius ha.
' ad impetrationcm infaliibilemTequifitiscohoneftare volufc
.
Ideo li-
buit omnet con.
^^^ pericio ex natura fua bona elTetâc honeftajnibilominus vt falutaris edet,
ditUnes ad im.
iHam ad gloriam, 6c
honorera Dei ordinauit, dicens
: Domine da verburft^
petrationem inin ore meo, & in ccrde meo confiUum corrobora : vtîtmus tua in
fanSlificatione
fallibilem re~
permaneot : Et omnes gentes agnofcant-) quia tu s Deus , &non
efl
alius Deus
guifitai
.
praterte. En primacondirioadimpetrarioneminfallibilemrequifita! Nec
cap.
9.ver.
iS.
fecunda caruic, qu^ eft ex fide, & confidencia pecerr, dixic enim ;
Deus c^-
. . ,
^^*"-
^9-
lorum creator aquarum ., & DominustotiuscreaturA exaudi me miferam depre-
cz
^^^
^
"^'
c^^tem-i& de tua mifericvrdiaprdifumentemy ideft confidenrem
. Tercia finii-
p. .
r.io.
j
jj-gj.^ pcrfeiieranria videlicec ornara fuit : dum aic : Expeêmus humiies con-
folationem eius:. &
quacriduo orans die ac no(5te , nedum pro fe ipfa^ fed
&
pro totius popuii multitiidine iara per humilem orationem, ac ieiuniii bene
difpofiti perfeuerauit : ficoratioeius omnibus conditionibus decorata it
Summo c^lorum Opifice exauditaeft; ac proptereacrudelis hoftis Holo-
fernis capite amputato deinimicistriumphaiiit^, fe & fuos ab obfidfone re-
demrit; omnemq^, populum ad Deum landandum, ac milericordiam eius,
&
fidelitatemconficendamhorraraeft, dicens: Laudate Dominum Deumno-
fap.1j.ver.T7.
firum, qui non deferuit fperantes in
fe
: & inme ancillam
fuam adimpleuit
ver.
1 8.
mifericordiam fuamy
quam
promifit domui IfraeL &interfecit in manu mea ho-
fiem populi
fui
in bac noBe :
Confitemini
illi emnes ,
quoniam honus : qmntam
in
ftculum mifericordia eius
.
ver.
zi.
A R T 2 C V L V S V.
4S2.
x>0
fignis
,
quibus in rebus omnibus cogmfci potesi Dei
voluntas
.
diHinn volun.
^^
Voniam perfedus orandi , atq-, aDeoid, quodpetitur,
imperrandi
tas exôrari
\J
modus ex cognitione
diuin:e voluntacis maxime pendet,in
fine huius
poteff,
"Vw capituli
48?-
frima .
i.Theffal. C.4.
verf.
j.
Art.
V
Attcndendo
figna
diuinae voluntatis. i
j j
capituli figna
ponere,
quibus in rcbus omnibus Dei volutas facillime agno-
fci
pollicvdllimum
duxij qus ex fequentibus rcgulis
ex Hieremia Drexelia
de
Conform^yolUnt,
lib. i. cap,
4.
defuraptis patefient
.
Prif?J4 YiguU diutHA voluntatis cognofienda
QVidquidabducita Deo, contra.Dei voluntatemeftiquidquid ad Dcu
inuitat , ad diuinam fpedtat voluntatera . Hec eji enim volumas Dei
,
^^
fanElificatioveHrayVt ^flineatisvos a fornicatione , & cAt, Icaqi
fi quis tale quid in fe deprehendat , vt fateri cogatur : Hoc officium
,
hxc
focietas, hoc mercimoniura , hoc viuendi genusme non redditfanjôrem
;
fed fenfim
, & lentis greflTibus abducor a Deo ; ergo nec officium iftud ,
nec
illa focietas, nec mercimoniura iftud s.nec ifta.viucndi forma diuin^ volua-
catiselK
lU B.gula\
VOluntas
Dei per legem Dei,&: Ecclefiae lucuIentiflTime nobis declara- 484.^
tur . Ideo in otnni ambiguitate non tantum, quid Dei > aut Ecclefix
Zecunia
.
leges velint; fed quid ijfdem magis, aut minus-conforme fit,eft qu^rendum
.
Chriftusolim oppulento iuueni,qua proxima.via adc^lum iretur fcifcitanti,
iucjc c. 18.
hunc optimum diuinx voluntatis interpretem defignans : M.andataimQ^x.i verf.20.
noîl Santynihildulcius
y qmmrefpicere imnandtttis Domini ^ Hunc ipfum Ecclif. c.t_j,
diuinjs volunttisinternuncium AbrahamusEpulonicommonftrans r
Ha-
verf
57.
henty2i\ty Moyfeny& Prophetas : ^^<2t/7/<x.DiuinusPaulusRoman.c.iz..
Lucc.id.v.i^.
Nolitey.inc\mtyconformari hnic
fACulo, &
cft.
vt probetisy
quAfit
voluntas Dei
'^'!*'^'^
bona,&beneplacens,&perfeâ. Bona Dei voluntas Deealogo comprehen-
ditur, Beneplacens , confilijs Euangelicis
, Perfeila ,
defiderat a fe imperata-.
pcrfici in terra, ficut in c^lo ..
JIJ, ReguU^
HJEc
\ Beato Paulo i. Theflal.c. f . defcribitur : In omnihus gratias agi- 4^5*
te, hfc eH enim voluntas Dei in Chriflo
lefu
in omnibus vobis . Primum
Tertia .
hic notatu digniflfimum , In rebus omnibiis gratias agendas , etiam turba-
-.
^^^^' '^'..
tiflfimis,
& maxime improfperis . Pulchre Chryfoftomus in illum locum di-
^
fcquenub.
xit
: Pajfus es aliquidmali ? Si velis, malHm non
eft
: j4ge Deo gratiasy& iam
malum mutafii in honum . Hoc animi eft Philofophici . Prifci Germani opti-
me liberosinftruebant , vt fi quahdo digitum igne l^fiflent y mox dicefem
:
Deo gratias . Breue, fednobile pieceptum, Qmcquiddemum,mi Chrifti^-
ne, re premat, vratue, quicquid affligat,die centies,dic millies : Deogratias .
ibidem v.i#;
AdditPaulus:
SpiritumnQlite^xtinguere.S\x\isCndmmhin.Cdn^h\i%\oC]is.
'
Non raro Deus voiuntatem fuam
occulrisôquiis explicat
,
quibus vt vere
dminis tunc tuto creditur, cum folius Dei gioria fedUnda ptoponitur . Sed.
&: illud Paulus addidit : Prophetias mlite
fperner
: Diuini voluminisexpia.-
n>id.veMo.
Bationes>
Ibid.verrzj.
48(5.
^lHnrta .
A(fl. C.p.
v.tf.
Ibid. verf.
7.
verf.
19.
vetf.
14,
verf.
if.
& fequenr.
verf. 20.
SuperioruttL^
'volHntits Dei
ts7 voluntas
.
487.
iuinta
.
z$ 6 Par.II. Cap. I. Dc iEgrotb orsinte
Dcum
l^
nationeS) facras in templis concioncs, pr^fagas fidorum
hominum
explana-
tionesnegligiabeominimeconuenit, qui diuina; voluntati
approbare fe
cupit .
Qui audire non vult,non vult Dei voluntatem inteiligere
. Demum
pr^cipit Paulus : ^b omni fpecie
mali
ahftinete vos .
Quemadmodum
boni
nummularij monetam adulterinam aut a tinnitu, aut a figno,6i
infcriptione
norunt , &
reijciunt ;
ita nos quidquid vel tenuem vmbram viti)
pr^fefert
,
tanquam diuina; voluntati contrarium abominemur
.
;r.
BeguU,
PRaeter
Dei, & Ecclefi^ leges , ali
j
quoq; diuin^ voluntatis
, maxime in
rebus dubijs interpretes funt . Inter hos Magiftratus tam politicus
,
quam facer, ijque bmnes, qui alijs legitime prefunr,cenfendi funt : his annu-
merandi funt Curiones, ConfelTarij, Maiores,
& Pr^fides . Cum Saulusiam
paratus diuinre voluntati parere, quêfijfiet : Domine
,
quid me vis
facerc^ f
non illum Dominus pr^ceptis onerauic , neque illi fubito fcientiam omnem
infudif, fed vt difcipulum ad Ananiam mittens : Surge, inquit,
& ingredere
ciuitatenj,& diceturtihi,quidteoporteat
facere.
Ananias Paulo diuina? vo-
luntatis paraphraftes fideliflimus fuit, ficut Cornelio Petrus . Ita vult Deus
voluntatemfuam hominiabhomineexplicari. Hinc iWx tam crebr^-e ad-
monitiones: Tobias cap.
4. Con/ilittm femper
d fapiente perquire : Ecdif.
c. 31. Sine confilio mhil facias,& poH faciumnon penitehis. &c.
37.
u^ni-
ma viri fanSii
enunciat aliquando vera
(
magis
)
quam feptem circumfpeffcres
fedentes in excelfo ad fpeculandum . Et
fic
inhis omnibus deprecare
JHtiJfimu,
vt dirigat in yeritate viam tuam : vt monet etiam Tobias c.
4. Omni tempo-
re, air, benedic Deunj , &pete ah eo , rt rias tuas dirigat
, & omnia
confilia tua
in ipfo
permaneant . Ecclif. c.
37.
Ergo cum viro
fanElo ajfidmis
efto , quem-
cumque cognoueris ohferuantem timorem Dei, & cixt. Et cor honi confili]
ftatus
tecum . Non ej} enim tibi aliud pluris tllo . In omnibus igitur dubijs circa vo-.
luntatcm diuinam a nemine potiiis
,
qu^m a Confefiarijs
, & Maioribus no-
ftris, quibus aut confcientiam , aut omnem vitam conimifimus, confihum-,
eft pctendum . Qua in re vniuerse oranium Dominorum,aut Maiorum,auc
Praefidum voluntas (peccantem excipio) Dei voluntas dicipoteft . Qupd
ergo cuiufque Dominus
,
quod Maiores , aut Prefides iuflcrint , non alitei
quam certum diuinae voluntatis interpretamentum eft accipiendum .
r.
MeguU.
QVodfi confilium peterc,nec tempus permittat, nec locus.difpiciat ho-
mo fecum ipfc, &omnem dubitationem circa diuinae voiuntatis noii-
^ tiam facili negotio fic poterit explicare . Solercer atcendat,vtrum
eduobusjin quibus h<^fitat, voluntati propricE fit acceptius; quid gratius car-
nis appetitul; quid exiftimationis proprias opcabilius . Vbi hoc,
quod facile
indagauerit
, &ferio fecum a<5tiones fuas voluncaci diuinas exadifiime con-
formare ftatuerit , tunc profe^bo fecure illud, quod voluntati fu^f
minus erit,
. accep-
Art.
V.
Attendendo
figna diuinae voluntatis. t
$ y
acceptum
eliger,
quod minus carnis appetentis giatii
,
quod deniq; pompjc
miniis
habueiit,
ac fplendoris . Nam iik eledtio ad proprias voluntatis, ad
carnis,adexiftimationis
propenfionem cuiuis merito nimis quam fufpedta,
&
errori
proxima videri debet-, at hoc alterum procliuitati fux plerumq,eft
tutilTinium
reludari : Dnm non
facis
vias tuaSi inquit Ifaias cap. 58. &no
^^^^ ^
inuenitHr
voluntas tua . Sit hoc pio excmplo . Ei, qui maligno, aut fiigido
' ^'
eft
ftomacho, explorate hoc modo fuaderi poteft : Id, quod tu maxime ap-
petis,
hoc tibi minime conducit; pepones, cucumeres, fungi
,
potus intem-
peranter
frigidus , recentes ab horto frudus, & id genus edulij, gulaj irrita-
menta,
plurimum nocenc
;
qua: tamen nonraro cupidiiTirne ingeruntur.
Idem
in re propoiita : plerunq; quod corporis fenfibus tam gratum, & fua^
ue,fpirituinoxiumeft; quodhumannevoluntati ficplacet, Deodifplicet.
Mortificate ergo, ait Paulus Colofs. c.
3
. memhra vejira
,
qua funt fuyer
ter-
^^'''
5- "^
<
ram^ fornicationemy immunditiam, libidinem, concuyifcentiam malam , &cet.
propter qu venit ira Dei . Ergo
pofi
concupifcentias tuas non eas, &a volun-
verf.50.
tate tua auertere :
(
monet Siracides Ecclif.c. 18.) vc ad Dqi voluntatenu
conuertaris
.
VI' ReguU,
QVodfi quld plaue indifferens
, & adiaphomm fit , vt fi duo mendici
488.
occurrant eque fortunas inopes, eleemofina tamen non fuppetat in_, Stxta.
w^ vtrumque partienda , da cui volueris , animo diuinam voluntate
cxequendi; &: non errabis . Quod fi res adiaphora*maioris fit momenti,c5-
filijs eft opus , &
precibus . î vero de vna aliqua,pluribufue adtionibus fu-
fcipiindis
penitus non liqueat
,
quid diuinjE voluntatis fit , non facile vlla
earum
fufcipiatur , dum , vtcumque illas diuina^ voluntati non fore contra-
iias,patefiat.
In omnitalideliberationepIurimumRatio, &:Confcientia,
Kti, (ycon
poteft,non mali in incerto confiliarij
,
qui ^\ paulo circumfpedius agere ve-
(ctenttn m in*
lint, facile, quid melius fit fa6lu,pronunciabunt . Fieri autem poteft,vt ve-
"''"'. " /^
recunds confcientire homo in talem deueniat Iabyrinthum,in quo fpiritus,
^..
^"'V'"'*"
dc
caro fic inter fe lu(flentur , vt mifer , ne forfan diuinÊ voluntati fe oppo-
^
*
fuerit,trepidare incipiat . Hic folatio fit, quod nonnumquam euenit Eccle-
fiaftsB . Rem fic explicamus . Concionator pomeridianus videt plerofque
omnes fuorum auditorum dormicntes , turbatur non nihil tot fibi annuen-
tibus : id tamen tolerabilius viderur,quum Ci rotidem impudenter garriant.
Icaque fi duo,ttefue non dormiteiicait ipfe fecum : fatis id mihi
, & eft cur
peigam : vnus pro millibus elt . Non aliter ratiocinetur quomodocumque
turbatus! Modo duo vigilentoculi Ratio
i& Foluntas . Modo hi vigiles
voluntatem Dei obferuent, fufque deque vertantur aIia,ego vero inconcuf-
fus ftabo
, &
quamuis diuinos nutus non proxime aficquar , aflequi tamen
conabor.
y...
VJL Regula.
489
AD
diuinam explorandam voluntatem plurimumvalet, cumPauIo
Septima .
rogare;
Domincquidmevis
facere?
Hic San<5lorum mos eft
, iru Aft.c.p.vcr.^.
R
rebus
Ref geÂ Pv.
490.
Oifaua.
Sap. C.8.V.6.
Ecclif.c. 2.
V. ij.
tjS Par.IIi Cap.I. De igroto
oranteDami
rebus dubi js,& perplexis cofugere ad orationis pr^^fidiii, vt olim
Moyfes, dc
Aaron ad f^deris cabernaculum . Ec ficuti cum nubes adeo ftipat^
cocunt>
vt C(plum tonare>ac mugire incipiat,campan^ ad di)Tipanda nubila quadun-
tur in turribus
:
ita quotiefcumque fol diiunx voluncatis oculisnoftris
fub-
ducitur, vt pene quid faciendum fit, ignoremus
, proximum eft, c^lum pul-
iare precibus
. Ita Saulus a fubita tempeftate medijs deprchenfus in cam-
pisexclamat: Dominequidme vis facere? Hanc precaciunculam
f^piiis
iterandi opportunillimum tempus eft , cum c^lefte epulum aditur
, & Do-
minicum corpus iam lingua fuftinetur, tunc ardenter ingeminandum : Do-
mine quidmeîs
facere ?
Imo fub re diuina quotidie , cum
EuchanftiaiTv^
Sacerdos fupra verticem attollit , hoc omnium ardentifiimum
votum
fit
:
Domine quidme vis facere ? A viris rehgiofis votorum formulam fub facro
quotidierecitarieftconfultiflimum. lacobusLaines alteraSandto Igna-
tio Societatis lefu Pr^politusGeneralisjCunftis diebus fub Sacri finem poft
Centurionis verba
{ Domine non
fum
dignHs) Chriftum manu tenens aie-
bat: Vlacet Dominet quod promift .
Ita quibufcumque alijs, dumc^leftrs
panis in alto monftratur el! precandum : Domine
ficut vis , ita
&ego volo
;
quodreSle flatui ,nonreHoco . H^c quotidiana fui in diuinam voluntatenu
oblatiopr^clari(fima eft ad vltimum in morte lucftamen difpofitio
rill. Regula.
MOrtalium
nemo diuinam volunratem certius explorat, quam
qur
fincerius ad illam inomnibusfeconformare defiderat. Hocdefi-
derium profedoad omniumlabyrinthorum errores exrricandos filum eft :
omnishinccirca diuinam voluntatemambiguitastollicur; fi quisignorec
quidem
,
quid velit Deus : aut vtrum malit e duobus
\\q'\\\%
\
ita camen ani-
mo comparatus fit, vt inente finceriflima dicere poffit : Domine
,fifcirem ,
quidtu in hacre
fieri
a me velles, ego "vtique id facerer/i . Hac fponfione fi-
d;a> libere, quod volet, faciat,
&
percurbare fe definar ; diuinam volunrate
non facileoffendet. Hunctalemfilium amantinimus pater nondeferir,
nec afua voluncategrauius aberrare permiccic . Sî defic homo
,
per quem
erudiat, Angelum mitcit
\
vt mifit lofepho in re graui quid fa<5lu foret opti-
mum deliberanti : ita ttibus ex Oriente Magis poft oblatam diuino Infan-
culo in gramineis cunis adorationem,mi(Ius Angelus fuit
,
qui de Herodia-
nis fallacijs fibi cauere, ^ alia in patriam via redire edoceret . Sic Abraha-
mi ancillx Agari, ali)fue innumeris ad errores vitandos Angeli, aut Angeli
vice,fidi hominis prefidium fuit ailignatum . Ica Deus voluntatis fucenoti-
tiamfincere petentibus minime negat : Benignus
f^ritus [ap-ientia huius
altilTima: omnibus fefe quam liberaliftime impercitur.
Ade(i Deusom-
nibus exquirentibus
fe
in veritate y 8c
voluntatem fuam tam mirabili,quam
fuaui magifterio ijs omnibus explicat
,
qui vera fubmiilione fe hic difcipu-
los gerunt Voluntatem Dd optime nofte difcimus feciendo
.
Cap.
Art.I.
leiuni Chriftam D.
N.
ij^
Cap. II.
De
>groto orante Dominos Cli, &
terras.
SV
B vno jnuocationis titulo nobili/Timas lefu Chrifti D. N.
&
Bea*
^91.
tiiTimaj Virginis Genitncis Dei MariiE perfonas compledimurj cum
tônfuntfepit^
illos diuidere <^quum non fit
,
quos natura , &:
graria aii^tifnmis vin- rBndiiefHSti^
culis copularunt : vt bene docet Arnoldus Carnotenfis tradtde lau-
Ma,rin .
dibus Deiparx : Vna
eft,
inquir> Maru, &Chrisii caro, rnus fpiritus ,
vna
charitas
;
& ex quo didûm eji : Dominus tecum > infeparabiliter perfeuerant
promiJfHmy &donum . Vnitas diuiflonem non recipit, nonfecatur in partes ; &
licet ex duobus
faûm fit^numi
illudtamen-vltra fcindt
non potefi
,
&Filij
gloriam cum Aiatre non tam commHnem iudico
,
quam eandem .
Quod etiani
fan<5ta fidelium confuetudo confirmat
>
quibus frcquentiiTimum eft >
cum_.
aliqua fpirituali, auc corporali calamitaie ia6tantur iterata SandtilTima eo-
rum nomina infimul inclanaare ; fed prajcipue cum d.Tmoniacas patiuntur
vexationes> contra quas tumExorcift;E>tum Maleficiari> aut Arreptitij cor-
, ^
de, 8c ore Iefu> 8c Marias proferunt nomen>auxiIium poftulantes . Nec im-
^
1^*^"^^-^
^"'
jmeritojcum efiScaci/Iimum fit remediumj vt fequentes arciculi declarabiit.
^pf^j^ ^
ARTICVLVS h
lefum Chrijium D, No/irum^ .
CVM
SandiHimum lefu nomen > tefte Paulo ad Philipp. 2. fitfuper
.^^
omne nonien,&: Chrifto a Patre impofitum fuerit, vt in eo omne ge-
san^ffimiNo-
nufle^teretur >
equum eft
>
creaturas omnes ci bonorem
,
gloriam
> Sc obie-
;;,> leftt glo~
quium confecrare .
ria extenditur
Si quidem Celcftes Bouum canticum canunt> ciim nomen illud nouum
, tid
quod os Domini nominauit> pronuncianr, & reucrenri animo immaculato Jingelos
.
acclamantes ei fe fubijciunti vt dicicur Apocal.
f
. Virtutem, &.Diuinitate
,
&fapientiam, &fortitudinemy &gloriar/?,& honorem , &benediîonem : eo
qitod vicerunt in (anguinc ylgni
.
Terreftres huic nomini genufledlunt , atq; illud reuercnter pronunciant
:
qaia> vt ait Bernardus lucet predicaturyt ,pafcit prAcogitatmn > lenit > &vngit
"""''''"
inuocatum . Nec ejr enim aliudnomen, aic Petrus A6t.
4. datum
fub
celo ho-
minibus, in quo oporteat nos faluos fcri
. Et i . loan. c.
3
. Hoc esl mandatum
eiHS, vt credamns in nomine Filvj cius lefu Chrifti
.
Infernales vero hoc rcuereri coguntur : cum fit nomen,de quo Propheta
j^^mones
Ifaias cap. 8. ait : Voca nomen eius : Accelera fpolia detrahert : fejiina pra-
dari .
Chrifto Domino impoficum, qui expoliafts yrincipatus ,
&potefia-
tes, inquic Paulus Colofs. z. traduxit
confidenter
palam triumphans illos ih
femeripfo
.
Hinc S. Bernardinus ferm.
49.
Dominic. Palmar. ait. Cum Paulus ApO"
R i îolus
i<^Q Par
JL
Cap.II. De vEgroco orantc
Dom.&c.
Holus raftus fuerit
vfq;
ad tertium cplum
y & viderit diuinam
effentuim , iru
49J*
prgfatavifione poffumus
meditarij
iiHodi^fe , cHmviderit
gloriofum Domtnum
^
Fk Î*
^^
S^<^^^^
-D^^ Patris confiitutum in ccleFiibus
fuper omnem principatum
> pote-
riamSanih^-'
ft^^^^*
virtutem,
&
dominationem,
&fuper omne nomen, ciuodnominMurnon
mi nominii lefi^^^
^^ ^"^ f^culoyfedetiam in futuro; ac cerneret illum tn tanta gloria fuhli-
fu ,
matum, quodam fpirituali clamore injiammatus, totus ex amore illtus exclamor
uit dicens : lefus lefus amor meus . Adcuius nominationem,
&clamorem om-
nes ciues beati genuflexerttnt
adorantes
lefum in nominatione illius . In eodem
nomine intellexit
,
quodinmminatione lefu genufleêbant
fe
omnes fpiritus
infernales, ac
fic
debere facere omnes fpiritus viatores . Proinde e cflo rediens^,
ac prfdiâ recolens in fpiritu Dei prfcipiens vniuerfis fcripfit
illud verbunt
:
Philipp. c. 1. In nomine lefu omne genufleUatur c^leflium,
terrejirium
, &in>-
fernorum
. Cdefies per gloriamt terreTires pergratiam, &infernales per iu-*
fiitiam
fempiternam . Haec Beiaardinus
.
$.
I.
AT
qiiiainfemaleshoiTorem,
8c obfequium huic nomini inuitern>
pendunt; nec nifi reludlantes illud nominari audiunt , nullum adeft
efficaciusinfernalibiis hoftibus expellendis remedium,quara deuotej& re-
uerenter fandtiiTimum iftud nomen inuocare
.
Chriftus hoc Apoftolis,ac Difcipulisfuisremcdium contulit Matth. lo.
Marci 5,. dc Lncx 5?. Cum dedit illis poteflatem fpiritHum immundorum
, vt
eijQerenteoSi& curarentomnemlanguaremy&
omnem infirmitatem . Qupd
experientes feptuaginta duo Luc^ 10. reuerfi funt cu gaudio dicentes : Do-
mine etiam in nomine tuo dt&monia fubijciuntitr nohis . Std audiamus relponr
fum, quod dedit illis Chriftus : Fidehanh
ait
, Sathanam
>ficut fuJgur dc^
celo cadentem : Vbi S. Bernardinus lococitato art.i.c-i. kxû-ensin perfo-
na
Chrifti : Nolite, inquit,
miraritfi nomen meum diaboli expauefcunt, &eos
abhomine
pellai : cumvirtute eius Sathanas cum cmnibus Angelis
fuis d(L^
c^la expnlfus
ccciderit
ficut fulgur . Fnde Apoc. iz.
Fofl
prelium
foBum tn
clo d
Jidichaele cum Dracone, &ah eodem illa viUoria obtenta, eietloq', illo in
fupplicia
fempiterna , exultantes clamauerunt iam beati dicentes : Fa&a
falus
efi^ &virtm, idefi ex nomine
lefu falmfica
virtus , &potefias Chrifii eitis ..
$.
II.
495
XJT
^^ falutiferumomnibus in fe credentibusâc confidentibus pharma-
Omnes chrim xX
cum Chiiftuscommunicauit, cum dixit Marci id. Signaautemeos-,
fideles per
fide
quicrediderint yh&c fequentur : In nomine meo d&monia ei]cient . Vnde h\-
in notnine
leftt
phonfus a Caftfo lib. 6. aduerfus Herefes verb^ Exorcifmus : Dominus afcê-
pojfnnt d&mo-
densy inquit, in c^lum
promifit, fe
numqu>am ad imtocationem nominis fui
illis
')^ês etjcere
.
defuturum. Quodautem non
femper fiat
, vt inuocata nomine^ Jefu
, d<emon^
egrediatur,minima
fides ipfius
inuocantis efiincaufa. Nam
fi
perfetVe
cre~
dtdijfet yhdiCi&maiara
feciffeti
vt polUcitUB eft Chriftas loaa. 14-
^msn
,
aiaj.
494.
HAmones intii-
ti hanorS huic
nomini impen-
dunt
.
In virtHte htt-
ius nominis Di^
ftipttli Chrifli
d&mones eijcie-.
Eius virtutem
non pojfunt
dA-
mones fuRinC'
re.
ler. c. lo.
Pfal. no.
Art.I.
Icfuni Chriftum
D.
N. z6i
emen dico yohis, qui credit in me, oêra, qu egofacio,
&
ipfe facieti &maiora
horumfaciet.
Confiriuat Alphonfus Toftatus tom. i.w i. Regumcap. 16.
qudifi.
41.
affirmans
in illis veibis fub ea forma a Deo datis : Jn nomwe meo
ddmotfia
eijcient , virtutem) &
efficaciam ad expeliendos d^mones,quantu
eft ex
parte Dei,proculdubio efle intallibilem , ficut in omnibus Sacramea-
tisj vt late fupra num. 10.
Idipfum Ecclefia docet , dum in Sequentia lAiHx fefti iftius SandtiflTm?!
nominis catiit
:
Huis nominis virtute
Superhorum funt defiruÂ
DdLmonum potentitt
.
Nec mirum , cum eius fortitudinem , & virtutem fuftineve nou poilint , vt
bene leremias teftatur : Aiagnus es,inc\uiiiDomine Iefu,(^ magnum nomen
tuum in fortitudine .
& Regius Pfaltes : SanEium & terribile nomen eius
.
Sanûm quidem Angelis bonis,& hominibus iuftis
\
fed terribjle
dcmoni-
bus,& viris impijsj vnde Ecclefia eodem loco addit
:
Simulachra idolorum
Sunt euerfa: Tyrannorum
Fra5l(i, yiolenttA.
.
III.
HOc
fado demonftrauere Apoftoh" , vt Paulus , qui Act. i5. vnum ex
illis in Pythonifla garrientem expulit : Precipio, inquit, tthi in nomine
leJHChriftiexire
abea; &exi]t eadem hora . EtPetLUS, tefte S. Clemente
dicebat : Non curo, quomodo intraueris ;fedi/texas , tmpero in nomine
lefu
Chrifti
. Sc Ad. c. 3.
illi Claudo ad porcam templi
,
qua? dicitur Speciofa
,
exiftenti dixit : ylrgentum, & aurum non eji
mihiyquod autem habeo , hoc tibi
do : In nomine lefn Chrifii Naâreni fHrge,&
amhula . Sic S.Ioannes Euan-
gelifta : Jnterdico tibi in nomine
lefu
ChriHi NaXareni , ne vltra htc habites
.
Item, In nomine lefu Chrisli hinc exite numqiiam reditiiri
.
Hoc doccnt omnes Patres : S. Iiiftinus Martyr aduerfus Triphonem, Ori-
genes contraCelfumlib. i. Tcituliiaiuis de corona militum ad Scapul. Cy-
prianus
adnerfus Demctriadem . Athanafius de Incamatione Verbi . C^te-
riqiomnes vnaniraiter,qui de hoc Sanfiinnno Nomine in fuis fermonibus,
homilijs, traclatibus, vei meditacionibus funt locuti
.
. IV.
HOc
praxis comprobatSandorum Patrum , qui innumeros Energu- 498.
mcnos huius falutiferi nominis virtute liberarunt, vt corum adta te-
^^'>bt praxit
ftancur . Ex quorum multitudine vjiicum de S. Bernardo Abbate adducam
^^"ôûm P-
reb.rum a S. Bernardino
ferm. 49.
Domin. Valmar.
*^""*
'
Cam Beatus Bernardus Papiam de Mediolano vcniftet, quidamhomo
^xemplumdtj
vxorem fuam demoniacam ad iiium adduxit: tunc diabolus per oseius
D.Bewardo.
R i dicere
496.
In d&monibus-
e^ciendis Apo-
floli hoc nomi'
ne vtebantur.
A97'
Tefiantur Pa~
tres eius mira-
biles virtutes.
zS2k
Par.II.Caj).II. Dc^roioorante
Dom.&c.
rficcre c?pit : Noh mt da hxc anicula meahic porrnlos edens
, &
hrafftcas de--
uorans pellet . Cui feruus Dei refpondit : Non Bernardus te petlet
; fed
Do-
minus nojfer lefus ChriHus . Mox aucem, vt ille oracionem cffudic , fpiritus
nequam dixit : qudm lihenter egrederer;fed non
pojfum
. Non vnlt enim ma-
gnusDominus. CuiSand:us. t quis ejt Dominus magnus? Cui ille:
It-
fus
NaXarenus m
Adquem vir Dei
: FidifHnevmquameum? Qup refpon-
dentej Etiam. Cui iterum ait : VhividiFiieum?
Etilleait: m gloria^:
EtSan(5tus : Et tu in gloria
fuifii : Qui refpondit : vtiq'^ ( fed illum fiiifle
in gloria intellige , ideft , in beatirudine per fidem fupernaturalem , fpem
,
&charitatem inchoata ^non autem perfedta,qu^ per claram Dei vifionem
habetur ) Cui Bernardus : quomodo inde exisit ? Et ille ait : Cum Lucifero
muki. ceciSmus . H(jc quidcm omnia voce lugubri per os vetulic omnibus
aadientibus loquebatur . Atilli virDei : Numquidiniltam gloriamredire
velles f At ille miro modo cachinnans , ait : tard)s efi . Tunc autem viro-
Deiorante , de muliere d^mon eft egreHiis . Sed cum D. Bernardus
indo
abiret, eo iameIongato>iterum diabolus eam inuafit . Vir autem eius poft
illum currens, quid acciderat, indicauir. At ille colloeiuschartulam
alli-
garipr^cepit , in qua hsc verbaconfcriptaerant : In nomine Domini
Jefu
Chrifii pracipio tihi d&mon , ne hanc mulierem contingere- prefumas . Qupd
cum fa(3:um fuit,ad eam impofterum acccdere non eft aufus
.
499..
Idipfum omnes Exorcifta; in fuis exorcifmarijs teftantur Iucide,&:
clard,.
X^cent Exorci^.
prqcipiie Ca.iLolusOlmenusYiccmmus in
fuo
Baculodemonumc.
y.
Ha . Peccatorum etiam
, & operariorum iniquitatis experientia
conteftatur ,
Mafthxi C7.. qui in die ludicij ouantes dicenc : Domine nonne in nomine tuo
dcmonia^
verf.
iz.
eiecimus . Ideo f^piffime inuocandum eft tam ab Exorciftis,quam ab Enec-
gumenis,.&
maleficiatisexemplo loannis noftri, quiin fine fiice fcciptionis;
apocalyptic^ c.21. illud deuote compellit dicens: l>êni Domine
lefu
: OMcnt:
& ipfi, vt veniacj& renitentis infernifatellitemfua.virtute difpergat ..
f.
V.
500. "T IT
Erum ad huius San6liiTimi Nominis gloriam
, & honorem
, &cun-
Multamirabi- \
<5torum Chrifti fidÎium vtilitatem addimus,hocnomennon tan-
lia opermatur tum datum eflehominibus , vt credentes in victure eius d^mones eijciant
y.
innomineiefu,
fed vt multa alia mirabilis operentur; ideo poft illa verba :
In nominemeo
Marci c. \6.
demonia eijcient,
fubiungit Chriftus : Linguisloquenturnouis : ferpentes tol-
lent : &
fi
mortiferum
quid hiberint non eis nocebit : fuper egros manurimpo-
nenty&hene hahehunt . QiKe verba ( relidtis moralibus intelligentijs,quibus
explicanturi D. Gregorio homlL 25?. in EuanêL) dico,in fenfu literali in-
tslligi, vt fupraexglicauimus nunr.
206^.
zi8. (^ 458.
In primis enim o?e hoc
fanEiiffimum eji infirmantium , ait S. Bernardi-
Sertt>.4$ ar.r.
jjus tgeneraieremedium,
hoc eft, contra concupifcentiae malum . Nam ori-
^-
-
ginali culpa dempta remanet in nobis concupifcentiae morbus , 6<:
ifgriru-
oinislanguor;ide6 ad hoc nomen lefu eft recurrendum : quia , vtait S. Pe-
ttus Rauennas, hoc eji. nomen^ quod dedit cecis yifura tfurdis
auditum ,
claudis
grejfums.
9.
r
Art. L
lefum Chriftum
D.N.
z C^
grejftifft, &(iHrfum;ferini>nem
mutis, yitamq; mortuis
, &etiam totam didfoh
potefiatem de obfeffis
corporibus effugauit . Pioinde fubdir S. Bernaidinus loc,
cit. Si qua infirmitas
ttbi, veltuis occurrat, non refpreto remedio corpoyali,aut
natMrali:,
recurre adimfocationem nominis
lefu . Sape quoq; eonttngit
,
quod
non pojfunt
remedia in^rmantibus adhiberi naturalioivel propter eerum carert-
.tiam : vel propter morbi , aut infirmitatis ignorastiam
;
feu
quia efl
quafi
irre-
mediabik malum per ipfam
natur& viam; ideo
fidelibusefi
recurreijdumad hoc
remediumi quo ferpentes tollumur-, yenena non nocent,& infirmitates fugiunt .
Vnde Incognitus In illa verba Pfal.
55).
Beatus vtr , cuius
efi
nomen Domini
fpes
eius-,z\i\ tiec
eHillatheriaca , de qua dicit Auicenna can.x. quod e(i
fHblimior medicmarum , & melior propter multitudinem fui
medicamenti . &
addit, quod tlli, qui ea vtuntur , in hora fanitatis non nocent venena , &funt
fecuri
ab egritudinibus pefiilentialthHS . Re yera
fic
eji hoc nomen lefu > quod
non fofum circa prffentia mala;fed ettam circa futura repellenda (^ vniuer-
falitercontraommamalavalet.
Bernardus fuper cantic. confirmat : Ele- ^
^luarium, ait , habes 6 anima mea abfconditum in vafculo nominis huius
, qmd
J
*
^
^
^*
'
^ji lefus,falHtiferum certe, quodq\ nuUi vmquam inuenttur pefltlentiA inefficax
.
.
Vi.
Hlnc
S. Mater Ecclefia in fequentia
,
quae
habeturinmiilacelebritatis ÔI.
Saa(5lifrimi huius nominis de eo canens ait
:
TeBautr
<-
Fugat morbos , & liuores
cUfia
.
Sed & ^nimi languores
lefus vbi venerit.
Qupd pradtice Apoftoli probarunt . Qnpt enimxgroti huius San6li/Ti-
PraSiice preha-
mi Nominis virtuce a Petro Apoftolo, a'Paulo,a loanne, aBarnaba, c^^te-
runtSanî-.ae
risqi
Apoftolis, a D. Francifco, a D. Antonio a Padua, aiijsq; Sanclis,& vi-
^^"^f?^
"*
^'"^
ris iuftis fanitati fuerunt reftrturi ? Qopt claudi, quot cxci, muti, furdi,hy-
^^P"''^f^^'
dropici
,
paraiitici , neiuis dilloluri , varijsq-, languoribus vexaii etiam hoc
noftro ;ruo, quorum teftis tui oculatus , hoc Sancliffimo nomine falutem
funt aftecuti ? QupsiVtznProph^za.ifalftauit Deus propter nomen
fuumi vt Pfal. loj.
notam faceret potentiam
fuan
. Cun^ non
fit
aliudnomen , tefte Petro
, fub
Aftuum c.4.
'
c^lodatumhominibus,inqHooporteat,nos faluos fieri.
Quodiam priusinii- ,, .,
41 uauerat dicens : Omnis, quicunque inmcauerit nomen Domini
faluus erit .

z.
f
VII.
SEd
quod mirabilius eft , non folum fideles
j
fed &infideles ad huiufce
^q^^
nominis inuocationem jcgrotosfanalle, &^miracula feciflemanifefte
s.
Dyonifius
comprobatur. DeS. Dyonifio Aueopagita refertS. Bernardinusy^rw.
49. adhucpaganus
de gloriofo nomine
lefu
;
quodjdum cum D.Paulo per vicam difceptaret,ante inuocato nomi-
eos quidam cajcus tranfibat , ac ftatim Dyonifius
, qui tunc infidelis erat
,
Je/u cuum
Apoftoloait:
Si dixcris huic caco : I nomineDeituivide, &viderityfla-
iUuminauit.
tim
credam
:
fed
ne Vtaris magicis yerbis, ego tibi pre/cribo formam
verborum
R
4
-dicens
:
X ^4
Par.ILCap.IL De^groto oraiite
Dm.&c.
dicens : In nomine
lefu
ChriHi de Virgtne nati
crucifixi, & mortui, qui
refur^
rexit, &afcendit in cdum, vide . Et refpondens Pauliis : u^d hoc , vt omnis
fufpicio
tollatur
> volo , vt eadem verba tu
ipfe proferas . Sic in eadeni forma
verborum Dyonifius dixit ceeco, vt videret, & ftatim vidit,
& Dyonifius in
Chriftum lefum Dominum Noftrum fe credere eft confeflus . Videas mo-
do
>
quod Dyonifius >
cum adhuc peccator
, & infidelis edet , ad inno-
cationem huius SandtififimiNominiscjECum illuminauit . Et
ftc
plerique
hoc idem in
fe,
&in alijs, ait S. Bernardinus>
noflris temporibus experti
funt
licetejfent peccatoresy vt verificetiir
> quoddehocnomine pr^didtum eft :
Pfal. io< . v.8.
^^^^^'^^t eos propter nomen
fuum >
vt notam faceret potentiam
fnam : & om~
Adl. c.
z.
^f^ quicumque inuecauerit nomen Dominiifaluus erit .
. VIII.
50 5
J
"^T
^^ ^^ infirmitatibus tantiim nometi hoc hominibusjverum in adiier-
Nomen
leftt XN[
fitatibus, acneceiTitatibus cundisfuffragatur
.
Hac de re B.Lauren*-
fuffragatur in
tius luftinianus de Circuncifione , relatus etiam a loanne Cnrthagena
Uh.
y.
cunSiis necejjl-
de Saniifs. Nominis lefuexcellentia homil. 6. nos hortatur adSan(3:iiTimii
tattbus.
j^Q(,
nomen cundtis in neceflitatibus noftris inuocandum : Sitentarts , in-
de r
^
^/>' *^^'^> ^ diabolo,
fi
opprimeris ah hominibus, /i conficeris ab <zgritudine
yfi
dolori-
& corDDlan
*
^'*^ fattgaris,fi defperationis agitaris fpiritu,
fi
concuteris formidine
,fi
dubie-
Cliriftian.per-
^^^^ pulfaris, lefu
nomen edicito, &
repente lumen confequeris,
&
gratiani, lu
feftion. in_j
dTduis, in periculis, in terroribtts, in domo, in via, in
fobtudine
, inflH6lihus vbi-
Circunc. Do-
cumqueextiteris,Saluatoris prafer
nomen . Jnuoca falutts nomen, cor, &os
mini pag.mihi
fubito
clamet : lefus
: Speretin ^diutorio yilti(fimi,quiait : Clamahit adme
i^5

&ego exaudiam eum, cum ipfo fum
in tnbulatione
:
eripiam eum,&
glorifica-
PfeL 90.
\jQ gj^yy^ ^
[-
verficuio antecedenti rationem rcddit.cur auxiliabiriir clamari
ad fe dicens ; Ouoniam in me fperauit^ liberaho eum,protegam ettm, qmniam
cognouit nomen meum . D. Bernardus verbis dulcifiimis idipfum fnadet
fer.
I
f
. in Cantic. Cuienim-, ait, in periculis palpitanti, &trepidanti inuocatumLf
vtrtutifnomen non fiatim fiduciam pr&Httit , depulit metum ? Cui in
adpterfis
diffidenti
, iam iamq; deficienti ,
/i nomen adiutorij fonuit , defttit fortitudo ?
TriHatur ahqms vefirum ? Fenmtin coretus lefus , &inde fatiat iyi os . Et
ecce ad exonum nominis humen , nubtlum omne
dffugit , reditferenum . Labi-
tur quis in crimen ? Currit infuper ad laqueum mortis defperando ? Nonne /J
tniiocet nomen vitA, confeHimrefpirahit ad vitam ?
$.
IX.
5^4'
T^T
^^ mirandum fane
, hos San6tos Do(5tores Chriftifidtlibus , vt fuara
Hocmemortate
j^\^ jj^ [^q^ Sanctifiimo Nomine collocent fiduciam, abeoqueauxi-
^
Tr
" ^^^^^^ ^" cundis aduerfitatibus
,
ac necefiitatibus poftulent, tamefficA-
*J1J: 'Ij '"Lâ
citer fuadere,cum ipfemet Chriftus hanc do6trinam,& hoc memorjale i fts
fate inuocetur
inftulauent, ac faspius irrlinuauent, pra;crpue loan. 14. Qictns : Ouodcumci
nomen eius
.
petieritis Patrem in nomine meo > hoc faciam , yt glonfifetur
Pater in Etlt^ -
Si
Art.
I. B.
V. Mariam
.
i65
Si quid
petieritis me in nomine meo hoc
faciam . 8cc. 16. Amen > amen dico
vobisifi
qttid
yetieritis Patrem in nomine meo > dabit vobis .
Vfque modo non
petiîs
quicquam
in nomine meo . Vetite
, &accipietis
, vt gaudium vefiru
fie
plenu . Sed
cuf tories lepeticvc petamus in nomine eius,& id,quod petitur,
fe
largituiu
promittit ? Non alia vtique de re, nifi quia,dum gratias, fauo-
res,
ac
beneficia in nomine eius a Deo impetramus , nobis nomen eius lau-
dandi,
glorificandi, ac fandificandi , ideft San<5lum confitendi , ac manife-
flandi datur occafio ; ex quo nobis maximum in hoc fasculo , ac plenum ia
futuro gaudium enafcetur.
.
X.
Vod, vt adimpleatur, ad hoc prajftandum fummopere S. Ecclefia eius 505.
Sponfa in prcedidta fequentia miifa
,
quas celebratur in feftohuius
Adhocnosipfei
Sandliilimi
Nominis nos hortatur, dum in ea canit
:
hortMHrEule-
Jn aduerfis nomen fanûm
'*'
Inuocetur : lefu tantu?n>
yiderit prafentia.
Prafentia Deitatis
:
Et totius bonitatis
Dulcis
leffis aderit
.
Nomen ergo hoc amandum
Toto eorde & adorandum
Omni retierentia .
ARTICVLVS 11,
Bedtijfimam Virgmem Dei Genitricem M^riam ,
EXcellentiflimum Maric-e nomen,quod Hngua Syriaca Dominam figni-
50o.
ficat, antonomaftice Sandiffimas Deiparx conuenire,amphflima eius
^^''"* '"^''-
poteftas
,
quam in toro Filij tegno exei:cet,probat . Non enim Angehs fo-
^J^^
liim,
& hominibus; fed etiam dcxmonibus dominatur ,
vt ipfa apud fapien-
Dommaturdi^
tem Siracidem Ecchf.
24. Superbomm , inquit , &excellentium corda vir-
moriibus.
tute calcaui. Nam quinam magis fuperbi, &c
cxcellentes,quim fpiritus,qui
ambitiofo
, & tumido conatu in ca:io diuinam fimihfudinem ahas concu-
pierunt ? Et quinam excellentes,nifi ijdem, qui in terris facrilega
, & vana
oftentatione diuinis honoribus coli volucrunt ? Hos Maria propria virtute
calcat,
cum ab inirio inimicitia! inter illam
, d>c hos veteranos angues pofi-
ta; fuerinr, vt habetur Genef. c.
5.
Inimicitiam ponam interte, &mulieremt
&
ipfa
conteret capnt tuum . Nec in progrelfu temporum capita illorum cal-
care,
& conterere cellar
, cum iic mulier illa fublimis Sole amida , Lunam
calcans, duodecim ftellis redimita
, qu.-e tanquam fignum magnum loanni
noftfo appares gloriofos de infidinntc dracone triumphos reportauit ; Ideo
iJomentlusin.
ad eam confugiendu eft, quoties ab hoc hofte vexamur,eiufq; fuauiflTimum
ôeandum .
nonien inuocandimi
,
Hoc
Docent Patres.
z66 Par.ll. Cap.II.De ^gxoto orante
Dom.&c.
f
I.
507.
TT Oc teftatur D. Bernardus ferm. in milTus cfl . D&mones,z{tinon
folu.
tt PAtres. JTa.
yirgimm pernmefcuntjfedauditahacvoce (Maria) contremifcum
^
Ec luper Cantic. jybi nomen Adaritb inuocatur
, dAmonum nocumentum
ejfu-
Homll.
->.fup
^^^^^-
qitia Mariaterrihilisvt cajirorujpaciesordinata. Et rationem red-
Mifs.eif.
-ditfuperillaverba:
Jpfa
comeret caput tuum
i
(ciibens fic: Maria contri-
uit caput yenenatum, qua omnimodam maligni ferpeniis fuggejiionem adnihi-
kmdeduxit. Confirmat hanc veritatem S. Birgittalib. i. Jleuelationum
cap.
p. Omnesy ait, d&mones verentur hocnomen, & timent ; & audientes hoc
nomen (Maria) (latimrelinquunt animam jquamten^bant . Confentit D.
Ex D B^rna
Booa-uentura in Speculo Virg. c.
3
. NonfiCj
aic
timent hoftes
vifibiks qua/i
xaftrorum acitm copiofam
,/icut damones Maria vocabulum
,
patrocinium
, &
exemplum : fiuunt, &
pereunt ficut cera d facie
ignis vbicumqi inueniuitt cre-
hram huius nommis recordationem, deuotam tnuocationem ,folicitam imitatio-
nem . Sic Richardus de S. Vi(5lore in Cantic. loquens de Maria : Deterre-
hat eos , inquir
, fciiicet, ddmones fiamma caritatis , incendeb^nt orationes , &
feruordeuotiords
.
-Qg
Et fi, dum hoc in fceculo vitam agebat, eos terrebat , quanto magis nunc
*
in
Cf
lis apud AltiiTimii coronata 5 8c
vt Regina exaltata illos terrefacere eft
iudicandum ? Hac de re S. Germanus orat.
3
. inZonam Deipard, eam allo-
qiicns fic, ait : Tu nequiffimi hoHis inuafiones fola
tuinominis inuocatione re-
peiiens,tutos,atqUncolumes feruas
. Vnde concludit Dyonifius Carthufia-
nus lenelationem S. Birgitts a Maria Virginefainâm referendo, in perfona
eius alJoquens his veibis : Nuliusy ait , in hac vtta tam frigidus ab amorc^
diuino, gui
fi
inuocautrit nomen meum cum integro propofito penitendhfiatinn
îiio no7i recedat dtabolHS ,
.
II.
NEc
exemplis comprobarc hoc opus efie dijudico, cu paflfim apud Au-
dlores, phirimos ad eiuS deuota nominis prolatione no tantum vni-
'd^'*^ ^jf^*^"^^'
uerfas d^mon-um acies proftrafie
,
fed multa a Deo eius intercelTione bene-
ojAc tns tn.
f^Qaobtinuifle, referatur. ImoquandoquealiquisfaciJiusper ipfamfauo-
MarU,
ai4am
^^^' juam per muocatione iphulmct propri)Fili)Iegitur impetrafle , Cuius
fuoprofrio.do.
lei nosmcntiri
,
non finit S. Anfelmus lib. deExcellentia Virginis cap. <5.
na
conceiit .
VelociAts, ait,
efi
nonnunquam
falus memorato nomine Mari&
,
quam imiocato
nomine Domini
Jefu
vnici Fiiij
fui
. t id quidem non ideofit, quod
ipfa
maior,
& potemio r eo
fit
: nec enim
ipfe
magnus, <^ potens eHper eamifed ilia per ip-
fum . Quare ergo propitior
faius
in recordatione eius
,
qudm Fiiij
fui fape
per-
cipitur
? Dicam, quidfemio . Ftiiuseius Dominus eFi , & ludex omnium di-
fcermns merita finguiorum : dum igitur
ipfe d quouis
fuo
nomine inuocato
non
ftatim exaudit , profeElo id
iufte facit
. Jnuocato autem nomine Matris
j
&ftnon merita inuocamis mereantur , vt exaudiatur : mirkatamen Matris
->'
t
- --
inter'
Art.II.Bcatiis.V.DciGenitriGemMariam. zCj
tntercedunt, vt exaudiatur :
quia eam decreuitfic honorare,
ytfciant hominest
omnia per ipfam
obtineri pojfe
d Deo . Ideo S. Beinaidus ferm. de Afliimp-
tionc B.
Virginisadipramconuerfiisait : O Felix Maria
, qui te diligit
,
Deumhonorat:
quitihiadhAret,d Deonumquam derelinquetur : qut nomen^
tuum puro corde inuocat, quicquid pofiulat mdubitanter, confequitur *
5.
III.
QVarerum Exorcifta, vt faciliusdxmonem pellat,& in fiigam vertat r r
jq
tum En^rgumenus , vel Makficiatus , vt citius a dsmoniaca eripia-
^^ oBfejfis .
^
^-
tur vexatione , tum quilibct alius a quacumque detentus .Tgritu-
dgrotis omni-
dine,vt prirtins reddaturfanitati : tumquicumque ChriftifideIiS:,vtin om- busq;Chrinifi.
nibus fuis tribulationibus, anguftijsjac neceflitatibus fecurius diuinum me-
delibHr efj in-
reatur obtinere auxilium , faepius puro , ac fincero cordis aftedlu MariairL.
^*cand/i .
xnuocet . Si tentationum venti exurgant : fi d^moniacarum vexationuni
fludus intuj-nefcant : i\ in tribulationum fcopuIosiliidatur,portumrefpi-
ciat,
& Mariam inuocare non<icfiftat . In periculis , in anguftijs ,
in rebus
BernarJ.hom.
dubijs,& inomnibusneceftitatibusMariamcogitet, Mariam inuocct: no
i.fup.mifs.eft^
recedat ab ore , non rccedat a corde . Sic enim per eiusinterceflionem fa-
ciilime abeius VnigenitoFilio fidem,ac confidentiam inDeumperfedram
impetrabit
,
qua fine vila liccfitatione petens , nedum fi vexatus a daemonc
fuerit.libcrari merebirarj fedquaecumquepopofceritfalutaria obtinebu;
&
quodcunq-, dixerit, fiat, fiet ei
Cap. iir.
De^groto orante hominum Mediatores.
TErribilem,
vt caftrorum acicm ordinatam efle Ecclefiam, Diuinus
^
j j^
Sponfus enunciat Cantic.
6^.
vt quêexinnumera Beatorum mul-
Mediames ho"
titudine cogregata potentiilimum format exercitum in duas quafi
miniifunt An-
diuifum partes. Alreiuai Angelicoruu Spirituum : Alterum Bea- geli, ^SanCii,
torum in C^lo regnantium . Scd eandem Medicorum elle congregatione>
&medicaraentorum ofKcmam, probant Deiper IcreraianTC. S.conque-
rentis verba : Super contritione
filu
popuU mei, inquit , contritus
fum,
&co~
trifiatus, fiupor obtinuit me-, mimquidrefina non eji mGalaad? Aut Medicus
non esi ibi ? Onare iîtnr non
efi
obducla cicatrix
fiUjt,
populi mei ? Vbi vides
Deumcontritum, contnrtatum,.&: (tupentcm, quod in tanta Medicorum
,
&c medicamenccrum multitudine, quibus Galaad fpirituale abundat,infir-
mitates human;e {anar?j non fuerinr, &c viilnera noftra ligata
.
Nec immetito
. Nani quotquot Angeli
, &c
Sandii in Ecclcfia reperiun-
Militis , ae
rur, militum,&: Medicorum ofEcio funguntur . Militum,vt contra dsmo- Medici muaert
nes pugner,
8c fcquaces coram maIcficos,&: peccatores, qui nos perfequun-
funguntur .
tur deprimant
. Medicorum.vt morbos curent,maleficia foIuant,& dicmo-
niacas infeftationes fan^nt . Ex quo illorum openi sgroti fsepius implorare
tenentur,,
$12.
Angeli fupe-
fiores varia^
exercent mini-
fleria, inhomi-
nnm obfequiu
,
515.
Angeli inferio.
res in necejfita-
tibus homini
bns cccurrunt
.
4.1leg.c.5.
Mcyfes Abbas
'vi/ione d&mo-
n>tm,
^
Ange-
loru
fugat ve-
xationem .
268 Par.II.Cap.III.De -<gi'.orantc hom.
Mediat,
tenentiir, quam libentiflime praebent, quotics noftris precibus excitantur
;
vc fequentes aiticuli declarabunt
.
ARTJCVLVS 1,
Angelicos Sfiritus ,
QVamuis priraaiium Angelorum ftudium fit , continuis Diuinam Ma-
ieftatem profequi laudibus
, &: famulantium more ad cius thronnm
w- aftare, vt loannes nofter Apoc.
y.
demonftrat; tamen varia obfe-
quia hominibus exhiberc , illos protegendo , &
fanando non dedignantur
.
Hoc in principibus primis videmusjqui vtrumqiofficium libentifTime exhi-
bent.
Michael Antefignanuscumdraconepugnatin cxlo Apoc. 12. &cii
eodem in terra lu6tatur ( vt ludas in fua canonica refert) cum illo de Moyfi
corpore in ludxorum beneficmm decertando . Raphael vnus de principi-
bus primis fplendidi iuuenis formam aflumens , iuniorem Tobiam in Ra-
ges deducir, a pifce liberat
, &: opibus onuftum in domum rcducit ; Saram
eius vxorem a d.Tmonio liberat
; & feniori Tobias vifum reftaurauic. Ex
quo primus generofi militis : Secundus vero peritiffimi 'iAo.îci nomen
allumpfit.Nam Michael ^wj vt Deus
fignificat.Raphael weio medicina Dei.
QVodfi hcrc miliraria, 8c
medicinaria officia tanti duccs,
&
principes
pr^ftare no dedignantur, quid inferiores Angelos fadturos putamus
,
*-
fi illorum opcm in dsmoniacis pugnis, in infirmitatibus,ac cun-
ttis neceflitatibus inuocemus : Nonne vnicuiqj noftrum occurienr,vt alteri
lacob de Mcfoporamia redeunti56<: fe ad bellum contra Efau accingent,cui
obuiam fuere quafi belli duces> &comites ? Vnde nomen loci illius Aâ-
hanaim-) idefl, ca\}:ra appeliauic Genef
3
2. Auc vc alteri Elifôâd cuius cu-
ftodiam, cum a Rege Syri^ quxreretur , Spiritus illi beati in ignitorfi equi-
rum forma vcnerunt ? Quod vifio Abbau Moyfi exhibita probar : Nam vt
in viris SiS. Pacrum refertur . 5?.
cum a diabolo vexatus Abbatem Ifidorum
remedium petiturus aduenifiet , nec poft longos de rebus fpiritualibus fer-
mones quiefceret, Ifidoro iubente , celluhc fupcriora confcendir
, & oculos
fuos peruoluendo primo ad-occidentem innumerabilcm dsmonum multi-
tudinem, qui cum furore prsparabantur ad prilium infpexit : tum vultum
adorientem conuertens Angelorum fplendencem fine numero tuibam ta-
quam caÎeftium vircucum exercitum vidit : Ecce, inquit Ifidorus,^//// ad oc-
cidentem
iyfi funt

qui nos impugnant ,
qni vero ad orientem hi [unt
,
quos in->
adiutorium
nofkum mittit Doriiinm . Qujbus vifis? 8c
auditis turbatus Moy-
feseftconfortatus.
Hanc
Art. I.
Angelicos Spiritus
.
169
Ex
Cantico
Debbors.
.
ludic.
c. 5.
.
II.
HAnc
veritatem fafla eft fapientifllma illa, ac prudentiflima niulier ^ja,
nomine Debbora proyhetijfat qud iudicabat populum in illo tempore , vt
Hecprabat [tt
habetur ludicum c.
4. Poftquam enim filij Ifraelde Sifaraduceexercitus
crs. fcriptutA
IabinRegisChanaan> a quo viginti annos fuerant opprefli > victoriamre- interpretes
portallent, Debbora cum gaudio, & l^titia cecinit inter alia dicens : D(L^
cdo dimicatum eU contra eos : (telU manentes in ordine > &CHrfu fuo
aduerfus
Sifaram pu^nauerunt . Sed quomodo de c^lo dimicatum eft ? AnfuhTiina,
vel (agittas ignitas omnipotens Deus ab apthere in eos vibrauit ? An Sol
&
Luna influxus in eos mahgnos > & noxios> vt illos interimerent,emiferunt ?
Quomodo enim ftellaj aduerfus eos pugnauerunt ? Nonne Sifaram interfe-
cic lahel vxor Haber Cinei>quaj fupra capitis eius tempora dormientis cla-
imm abfcondite> & cum filentio impofuit > adeoque malleo delixit in cere-
brum> vt humi conclauatus iaceret
,
qui foporem morti focians defecit > ac
mortuus eft ? Qusenam funt huiufmodi fteHa?>quiE aduerfus Sifaram pugna-
uerunt ? lacobus Aluarez lib. i.deviEloria tentat. par. 3. cap. 7.
erudite:
Celum, inquir, contra aduerfarios nofiros pro nobis dimicat, quando auxilia ,
qH nos tuentur,
quaft
fulgurat
&
grandinum lapides in eos iaStat . Vbi aper-
tiflime Ifraelitas ab Angelis liberatos fuifle de manu inimicorum fuorum
oftendit. Idcirco Debbora> ac Barac cecinerunt : De Cflo
dimicatum efi
,
ideft> auxilium Dei defcendit fuper nos> &HelU manentes in ordinei& curfu
fuo
, Angeli, nempe>diuinam contemplantes eflentiam>eaque fruentes^nec
.vmquamabeius vifione,acfruitione deficientes aduerfus Sifaram
pugna-
tierunt > eumq-, cum fuo exercitu conftrauerunt
> & ad nihilum redcgerunt
.
Cui veritati feRupertus Abbas adfcribit fuper ludicum
cap.f
. dicens : u4n^
gelt manentes in ordine , &curfu fuo
pro hominibus pugnant , cum dsjnones
in nos infurgentes fugant, &terrent
,
f.
III.
APerte
hac protedione Angelica munitus fuit ludas ille Machabaeus *
j <j^
duxpopuliIfraeIicici,dequo 2. MachabrEorumc.io. habetur. Hic,
^^ iHdaMa-
cum aduerfus innumerabilem exercitum cum paucis militibius praehu eflet
chnbft*
.
commiflurus,prius aflidua oratione fupplieiter vna cum fuis militibus Deii
eft deprecatas> in eo omnem fuam fiduciam conftituendo . Propterea cum
vehemens
effet
pugna
,-
apparuerunt aduerfarijs de c^la viri quinque in equis
aureis decori .yducatum ludxis
prafiantes : ex quibus duo Aiachab&um medium
hahentes armis
fuis circumfeptum incdumen conferuabant : in aduerfarios
yero tela
, & fpdmina
taciebant
, qu& &cacitate
confufi , &repleti perturbo'
tiettt cadebant . En angchcam protedrionem tutiflimam pro ijs> qui in Deo
fuam conftituunt fiduciannnec no ad Angclos eius miniftros in fuis neeef^
fitatibusconfugiunt
.
Hxc namqiie eft Dei promifljio ijs
,
qui in adiutorio Altiflfimi habitant
j
vt
fidenttbtts
,
170
Par.II.Cap.III. De ^gr.orante
hom.Mediat.'
vt teftatur Propheta Pfal. po. diccns : ^ngelis fnis Deus rpandmit de te , vt
5^6.
cuHodiantte inomnibusviptuis . Qua; verba Fclix fic legit : Pracepit Deus
Hoc promtttit
j^-fjgdis, vt tllos
fuis
in ittneribus
, &aîonibus
,
quas
fecundum Deum agere
iiT\
7
^"^'
i^^ft^t^'^^^>
dirigant
,
tutenturq\ ac veluti manibus adeo inojfense gerant
, ^t ne
vel leuiter quidem tn lapiilum tllorum impingere queatyes . Titelmanus itl ea-
dem verba :
Ipfe
enim ( inquit
) tui Jolicitam curam gerens, mandatum > yre-
ceptumq; dedit angelicis fpiritibus miniftris fuis , de tua diligenti , & firma cu-
fiodia : yidelicet , yt te dihgenter cufiodiant , atque obferuent in omnibus yijs
tuis
,
quocunque perrexeris , vt in omnibus aîonibus > adquas volueris manus
extenderCi ajfiftant tibi; teque ita obferuenty &illuminando
,
perficiendoq\ dtri-
ganty vt in nullo a via retla deuies j neque ad dexteram, neque adfiniHram de-
clinans ,nequeab vlla aduerfariorum poteflate te patiantnr nocumentum acci-
pere\ ita videlicet angelicos
fnos minifiros tibi adminiflratorios,& citftodes con-
Jiituens
: quomodo folet pater filio vnice dileô affignare cuftodes , f/usq; mint-
flris folicitiffme
mandare de
fllij obferaatione, atque cuslodia . Poitea fubiun-
git fuper ilia verba, in manibus portabuntte > dicens ; Atqiie hi admimjlra-
torij fpiritns, accepto hoc DeimandatOifoliciti[fimh,perfeEii(fimq; iujja comple-
re fatagenty
teque
fidelijfime omni cura-,<^ Hudio cujiodient; ita vt quafi in ma-
nib-is te portent per viam
,
quAK:- amhalare volueris , in cunElis aîiontbus tms
,
ita tibi
fuo
adiutorio
afiHendo, tta manifefitim praHando auxilium,vt in ylnis
te gefiare
videantur -
. IV.
HOz
probant cruditij3^me Patres : Auguftinus Soliloq. lib.vn. c. 27.de
Angeiis dcpucatis . Hi funt-,
inquit, ciues beatdt, Ciuitatis
fupernA le-
y.ifaieyyi-, qn& furfnni
esJ mater noftra,tn miniêrium
miffi
propter eos-, qui here-
diiatcm captunt falntis, vt liberent eos ab inimicis
fuis , & cuiiodiant in omni-
b'As vijs
fuis
. Beda Vcncrabilis fiiper Lucam ; Ouoniam, ait> immundi
fpiri-
tus ad pacis euerfionem vhique verfantur , ad. tuteiam nofiram conftituit Deus
c xercitus Angeiorum,quoriim prcfentia d^monum confringatur audacia.D.B.i-
iiliusin pfal.
35.
fimili pcrpolito : Quemadmodum , inquir, Vrbium muri
vndequaq; hoHium infuitus arcent propuifantes hosliles incurfus :
fic
etiam An-
gelus CT a tergo, &dfronte cuflodit te ; C7' ne vtriujq; lateris partes incufioditas
reiinquat , Cadent d latere tuo miiie > Cr decem miilia d dextris tuis : quoniam-,
Angelis fuis Deus mandauit de te , vt cuTiodiant te in omnibus vijs tuis . D.
Chryfoftomus aperte fuper cap. 21. Matthî hoc demonftrat loquendo de
vinea illa, quam plantauerat pater familias : Quid
efi
fepis,
inquit,
nifi
Ati-
geii in circuitu cujiodientes popuium Deiy ne in vineam Chrifti inuifibiles latro-
nes irrumpant . Et homil. 40. ibi in opere imperfeô
ait ; Ht funt
cufiodes
fuper muros ciuitatis tu& lerufaiem cujiodientes vigtiias noîs
fuper
gregem->
tuvtm , ne quando rapiant vt ieo animas
noftras , dum non
effet ,
qni eriperet
.
Poft mediiim
Et B. Laureniiusluftinianusde fpirituali anima; refurre6lione .
Ddmonei
,
Iib.z.pag.mihi
z\u arcem AngeVt , ne adiibitumnoceant . Ouis
(qu&fo) mfi
angelico fuitus
^
^
^
'
ejfet auxiiio, tam immaniffimorum hoftium valeret fuperare
rabiem, efugerc^
laqueos.
517.
Teflantttr Pa
tres
.
Art.L
Angelicos
Spiritus.
171
laqueos >
tentationei vincere , fraudefq;
detegere ? Cnftodia
fiqiudemfua viat
nofrras fipiunt
, neinlapidew offen/ionis
petram
fcandali Jpiritualem animx
impingamHS
ptdem
.
^
Ex
qufbus
omnibus luce meridiana clarius eft> Angelos noftros cuftodes
milires
elle robuftilTimos, quibus Deus mandauir, vr nos die>nodluq,cufto-
diant> atq; ab inimicis noft ris inuifibilibus, ac vifibilibus, cjeterisq; pericu-
lis
animcT> ^ corporis obferuent> ac tueantur
.
$. V.
k
SEd
& iuremerito Medici funt dicendi : ipfi enim magis funt folicitr, ac 5 1 8.
potentiores in infirmitatibus noftris ad nobis prieftanda beneficia >
-^ngeli
funt
quam dasmones ad maleficia inferenda : Ratio eft : tum quia Angelus bo-
^^!^"*
magts
nus, qui naturje ordine inferior eft> prêft dnemonibus etiam ordine naturs
/''""'* "^"
^
fuperioribus :
quia diuinx iuftitix virtus> cui boni Angeli adha!rent> natu-
dAmeneswale
rali Angelorumvirtutemultoeft potentior, atqj ita potentiiis operatur:
facere.
tum quia folicitior cft circa cuftodiain
>
qui ex ea com-modum
,
quam qui
p^nam confcquitur; Angeli autem boni cx bonorum cuftodia gaudium ac-
cidentale aftcquuntur : & mali Angeli ex malorum damnatione maiorem
psnam accidentalem fibi promerentur : ergo,& cst. Ita teftantur Alexan-
dct Alen. de y4ngelisquft.î^mem. 6. ar. i. S. Thom. ^.par. queft. 113.
ar. 7. S. Bonau. in i. d. 1 1. ar. z.
q.
2. lofeph Angles ibi
quaft. vnica de y^n-
gelorum cuftodia
difflc.
iS'&
16, Propterea fi d.'Emones ad Magorum , Ma-
leficorum,
ac Strigarum nutum corporibus humanis varia ingerunt nocu-
menta, vt fupra docuimus d num. 82.
vfq;
adii^.e conuerso Angelos bea-
tos
ad-Beatiffimae Virginis nutum, Sandtorum, ac Seruorum Dei
, (
Deo Cic
volente, ac prxcipiente ) nedum animabus , Ced & corponbus humanis va-
ria afterre commoda, malos, ac noxios fepiiis abillis expel lendo humoresj
Sc
falubres, ac proficuos excirando; cicatrices, ac vulnera fanando;
Sc a di-
uerfisegritudinibus liberando,quisdubitabit? Vnde bcne deillisaitPe-
tius Blcftenfis in ferin. de Angclis . Tanquam Medici maiorem folicitudine
tnfirmis impendunt, qukm Janis . Verum hic nobis occurrit dubitatio
Sl^v
^ s r 1 O
V
N 1 C A,
Cur tqitur tot homines tMjiinjexentur
^ ^
quAndoque a ddtmombus
fiiperentur >
licet ab Angelis ^rotcgantur
,
DVbitandi
ratio ex pracedcnti dodtrina fumirar
r
Nam quicquid di?-
'^^ti
difficuU
mones circa ho/ninem efficere poftunt
, & boni Angeli multo perfe-
'^"'
^."*j
6lius,
&
porcntius,
&
plenius preftare poflunt > cum ipfi maois foiiciti , ac
-^"-2"* nofem^
r j L. t ,
per (tAmones to-
potentiorcsiintdamonibus: cur ergohommesnon protegunt ?
taliter re t
Rclpondeturexdefeclacuftodic-chocnonprouenire. Etratioeft: quia
//.
ûia eis
U obftinatos peccatores totaliter niinimedeferunr, vt Theologi communi-
nosipfos quoti-
ter fatentur ,
multo minus bonos derelinquent . Cfterum hoc accidit : vel
dienonfomme-
quia damus
.
Ah
omnibus
Angeli funt
inMOcmdi .
i
7
1 ParJLCap.III. De >5gr.orai1itc hom.Mediat.
quia nos illos repellimuS) dutn eorum confilijs>& internis motionibus
non
acquiefcimus,- cum fupra noftram aibitrij facultatem non poilint : velquia
circa nos tantiim pro viribus agunr> quantum eis ex iuftiticB>& prouidentia:
diuin.T ordine eft permiflum . Hinc u corum confilia admitteremus>eifiIIUe
quotidie & animam noftram
, &: corpus noftrum^ omnefque noftras aîo-
nes> 6c opeiationes deuote,ac fuppliciter commendaremus > a Dco permit-
teretur,vt fecundum vltimum fua? potenti* ad illuminationemj& iuftifica-
tionem noftram, ac defenfionem, demonumq-,expulfionem agerent>ac par-
uo temporis fpatio quantumcumque peruerfos
, & malos ad veritatis agni-
tionem adducercnt , in amorem virtutis excitarent
> & inflammarent , no-
bifq; plura beneficia tam fpiritualia
,
quam corporalia a Deo impetraient
:
Ita etiam teftatur lofeph Angles Fbr.Theol. qq.im.d. ii.quaft. eadem
drffic.
1 7. dnb.
7.
Quare Exorcift.T generofos hos milites
>
Energumeni, Maleficiati,
&
/groti peritos hos Medicos> & in quacumq-,necefi[itate conftituti diligen-
tnlimos> ac validifiGmos hos tutores inuocare non ceftent , Cuftodes pr?ci-
pue, qui inimici demonis cum fint
> & hominis fuae cuvx concrediti amici,
libenti animo,
6c robur Exorciftre > & falutem ^gro conferunt> & cuicumq;
fideli Chriftiano fuam tutelam impendunr, fi deuota mente, 3c
fedulis pre-
cibus inuocenrur.
520.
Saniii imitan-
tur Angelos in
chnritate ergn
homines .
Sanifi diciitur
gladios habere
ad nos tuendu
cotTM, inimicos
.
ARTICVLVS 22,
Leatos in Cplo regndntes
,
SI
Angelorum fortem confecuti funt Sandi, quotquot agunt triumphos
in ca;lis, illoium etiam a6tus, &
afpe6tus imitantur erga homines,qui-
biis fe milites, &
Medicos exhibent , vt indicare videtur loannes Apoc.
f.
ciim eoium choros defcribendo afierir, illos tenere citharas,& yhialas aureas
tn manibus
.
Cicharas, vt cantent canticum Domini > cuius vifione lcetantur , beatifi-
cantur amore>
&
pofleflione deledbantur : Et cantando non folum eius lau-
dent Maieftatem , fed etiam contra aduerfarias poteftates pro hominibus
praelientur . Laudcs enim a Sandiis emilfe non folum citharas funtjfed etia
gladij : vt teftatur Dauid Pfal.
145?.
Exaltationes Dei in gutture eorum > &
gladij ancipites in manibus eorum . Ad faciendam "vindiEtam in nationibus
,
increpationes in populis . Adalligandos Reges eorum in compedîbus, &nobiles
eorum eorum in manicis
ferreis
. Vnde S. Bafilius homil. 2. de Sandlis Mar-
ryribiis ait : Hi funt , qui
quafi
qu&dam turres contra aduerfariorum tncursu
refugium nobis exhibent : O facrum chorum , 6 communes generis humani
cuftodesy qui apud Deum potentiffimum legati aftra mundi funt , & fiores
Ec-
ckfiarum
!
Phialas
Art.ll.
Beacos in Caelo regnantcs.
xji
$.
I.
PHialas
vero, vt hominibus beneficia conferant, cum fint odoramento- vhUUs tenet
,
rum, & medicamentoium fpiritualium plenx, quibus vniuerfe fanan- vt nobis bent-
tur
infirmitates . Nam quifnam tam grandisj&: inueteratus morbus homi-
faciMt
.
nem
obfidct , ac cruciat
>
qui Sandlorum piecibus non abfcedat ? Hoc iii^
fcipfa comprobauit expcrientia S. Agatha Viigo,& Martyr,cui,ciim Quin-
tiani Prstoris iufiu fiiifiet mamilla amputata , fequenti nodle in carcere
exiftentiquidamfenexapparuit, fanitatem ei feofferensiargiendum . Cui
'tMsoolUni
Agatha dixit : Oiiis es tn
,
qui venifti ad me cnrare vulnera mea
? Ego
fum ,
j^ jisatbA k S.
inquit ille, Apofiolus Chriftt, nihil m we dnbites
filia
:
Ipfe
me mifit adte, que
fgf^g
.
dilexifti mente , & yuro corde . Nam & ego Ayoftolus ems
fum,
&in nomi-
ne eius
fcias te
effe
curandam . Qu^ fanitate accepta , ac mamilla fibi refti-
tuta, ftatim Deogratias referens dixit: Benedico te Pater Domini meilefii
Chrijii : quia per y^pofiolum tuum mamillam meam meo peôri reHituifti
.
Cratias tibi ago Domine
lefu Chrifte: quia memor es mei-,& mififti ad me Apo-
ftolum tuum curare vulnera mea . Sic etiam videmus faspiffime ante Sanfto-
nim imagines, & eorum reiiquias c^cos videre, furdos audire,mutos loqui,
fanari asgros, energumenos libeiari
.
Quare tam ab Exorciftis, quam MaIeficiatis,&:vEgrotis,& in quacumq-,
-f^
Exoretfltsj
neceliitate confl:icutis,iteratis precibus, eorum funt imploranda fuffiragia
,
%'^c"d^'
quorum pr.tcipue fpecialis honor in ijs locis habetur , in quibus êgroti ha-
^^**"
bitant: vel qui ob fpeciales fauores exhibitos peculiari honore celebrantur,
vt funt patroni locorum
, & pcrfonarum
, quorum omnium erga nos pie-
tas maxima viget
j
idco ad eorum piotedtionem confiigiendum nos Petrus
Damianus hortarur ferm.in fcfto Omnium Sandtorum dicens : Nec nos de-
terreat enormitas peccatorum : quia maior
eft illorum pietas
,
qudm impietas
noftra
.
Veriim, vt dodtrina h^c de Sandorum inuocatione clarius, ac perfedius
nobis innotefcat, fequentes funt qu^ftiones expediendje
.
^r ^ S T 1 /.
Aft Sanî tam hominesj quam Angelt liciie a nobis
fint
orandi
,
REfpondetur,
certum efte de fide, Sandlos tam homines,quGlm Angelos
52
1.
iam beatos nedum licite, fed vtiliter, ^ fande a nobis orari , fi talis
Homines fan-
oratio debita intcntione, ac modo ( vt ab Ecclefia , & eius membris redia
^" *""
^^^
fide vtentibus fieri folet^ exerceatur . Wxc veritas probatur primo
ex vfu
'"'*
^
-Angelos
Ecclcfi.T, qua? columna,
&firmametum veritatis eft, qux ad cerram fidem
/jr'*'^
aj^SJ
illius faciendam fufficiens efle debet . Propter quod dixit Auguftinus Epift.
^'
'^bis orAri
ad lanuarium
, Infolentiffimum eii contra vniuerfalem Ecclefi& praxim difpur
pgg
^fides
Ca-
tare
. Hêc nihilominus
veiitas fundamentu habet in fcripturainam ex illa
tholica
ficctf.
S SaiKôs
a74^
Par.ILCap.IIL Dc -^r.orante
hom.
Mediat.
Sandos Angelos orare pro nobis,
& ouaiiones noftras Deo cfferre
intelii-
gimiis
. Tobix, 1 1. cr Ayoc. 8. Vnde non immerico idem cile officifi homi-
numSandtorumcolligimusi exquo Angclis quoad beatitudinis
flatiim_,
affimilantur
. AiatthAt 21. Lhca 20. Cr ^poc. 21. Vnde quia veteris legii
tempore homines iufti ad beatitudinem vfque ad Chrifti mortem non
ad-
mktebantur
j
ideo in veteii Teftamento non legimus confuctudinem fuifte
Sandos mortuos illo tempore exorandi
;
quamuis quofdam fideles oratio-
nes aliorum viuentium petere folitos fuifle legimus,
qux ctiam in noua
Teftamento (vz infra dicemus num.
5 27.
) commendantur
.
$22..
Secundo hxc veritas ex definitionibus Ecclefia^ habetur : nam. in Conci-
Ab^cBlefia hc:
lio Gangrenfi, c.20. conuentus,&: oblationes, qus ad Martyrum
memorias
fldefinitum^
fiunt > approbantur, in quibus vcl exprefse,vel virtualiter orationes ad
Martyres continentur . Etob id in Concilio Niceno fecundo ^&tt (exta
fit inuocatio ad fandlifHmam Virginem,
Sc alios Sandlos
j
quod ctiam in
alijs Concilijs frequens eft
i
&
in multis Concilijs Litanis, qua* exprefiam,
&
fpecificam Sandlorum inuocationem cotincnt, approbantur : vt in Con-
cilto I. Aurelianenfic.25>. inConciIioGerundenfic.3. Bracharenfi 1 1. c. p.
Toletano
^.
cap.i. Toletano 6. cap.i. Lugdunenfi,<:k Moguntino cap.î. de
quibus videri poteft Suarez tom.i. de Relig. Itb.^. de Oratione cap.9. nu. 24.
ActandemConciliumTridentinum/f//'.
2f.
decernic retinendum
ejfe
Apo-
fiolic& Eccle[i(&
yfum a prim&uis ChriliianA Religionis ttmporibus receptunLj
SnnôrHmq^ Vatrum con[enfionem,& Sacrorum Conciliorum decreta de San-
Uorum intercefjionei &inuocatione .. Hanc autem Sandtorum confenfionem.
latiffime Bellarminus oftendit lib.i. de cultu SanUorum cap. i
f
. &fequent..
Videri poteft etiam Sotus in 4. ^.
4^. ^. 3. 6c
Echius in Enchiridio cap, i
f
*
Canifius in Catechifmoj & alij moderni ..
. L
S2^
Oratio adSan
Ctos efl aiius
bonus
, (^
i/-
iis.
524-
^la
ra:iontj
Deum exira
-
ntus
,
Qc
ÛiU
Sandos

RAtio
potiHtma eft : quia oratio ad San^flos exfuo genereadus bonus>
&honeftuseft, 5:nonDeo, autChrifto iniuriofas,nobifque multis
modis vtilis efie poteft . Primo, quia atflum virtutis exercere
,
per fe bonil,
ac vtile eft . Secundo, quia hoc modo, mediante oratione, colloquium cii
Sandlis habemus . Tertio, quia hinc ad amorem,
Sz imitationem San6to-
rum prouocamur . Qaarto, quia hoc modo noftra oratio ad Deum effica-
cior fit ad impetrandum : quia Sancti potentiores liint apud Dcum , &: ma-
gis familiares illi
^
ergo oratio ad Sanccosexfe honeftiitlma eft , ciufquc^
vfus maxime approbandus.
Aliter tamen Deum,& aliter Sanctos oramus Nam Deum,vt principa-
lem gratia:,
&
glori.T, omniumqi beneficiorum auctorem
,
quas ad illam
conferunr,& vtcaufam primam, & aliquo modo propriam omnis boni per
honeftam orationem poftulati, oramus,vt late fupra . Arvero Sanctos non
pari modo , fed vt interceflores, &: mediatores apudDeum fint', &
pro no-
bis itnpetrent,exoramus . Hanc differentiam obferuauit, &
docere nos vo-
iuir Ecclefia in liraniis ^nam ad perfonas diuinas,
6c SS*
Trinirarem
orat
:
Miferert
Art. II.
Beatos in Cxh rcgnantes*
-^
z^f
Mifererenohis. Ad
Vjrgmemautem5& reliquos Sanctos dicit : Orafr*
nobts . Et
fimiiiter cum in MiflTa, vei oratione publica aliquid per Sancto*
petit, i Deo directc per merita,&: intercedionem Sanctorum expofcitj
ImointerdumaDeoipfopetit, vt Sanctus aiiquis pro nobis intercedat,
ficut in Collecta Sancti Lucae dicitur : Interneniat pro nobisy qHtfHmHS D-
mine, San^ns tHHS Lucas EHangelifia, &c.
.
II.
ADdit
hic Suarez Uh. i . de Oratione cap. i o. nnm. 7. interdum pofle Sa- 5 2
5..^
ctum cooperari Deo ad aliquod beneficium nobis preftandum noa
PoJJumuserar
foiiim orando, fed etiam minifterium aliquod fibi ^ Deo coUatum exhibe-
s*niios, vtno-
do. EttunciicitumcfTepetereaSancto, vtipfe nobis illud bencficiunu
t,"^''^"'"'/^*
conferat, non folum orando; fed etiam, prout poteft,vel quantum ei a Deo
^.'"
^^p""
cftcommiftumcooperando. Sic vnufquifque fuum Angeium Cuftodem_
'J*^^
orare potcft, vt eum illuminer, iuuet, ac protegat, faltem plantando, & ri-
gando : quia hoc munus commilTum eft Anffelis a Deo
Pfal.S)0.
& Matthiî
18. Sic etiam a Sancro aliquo ( fi credamus nabere a Deo virtutem mira-
culomm, vel fanitatum
) vr id faciat fecundum gratiam fibi a Deo concef-
fam,poftulare poftiimus
. Quod fignificare videtur Auguftinus Lb. 21. dc^
Cinitate Dei cap.io. Vbide miraculis, qucEad Sanctorummemoriam iiur
ait : Faciiwt autem isJa 2\4artyres, velyotius Deus, yel oranttbus , aut coope-
rantibns eis .
Vbi duplicem caufalitatem tribuit Sanctis, orationem, & co-
operationem: vtramq-, ergo pofiumus ab eis poftulare . Patetfuprade D.
Petro, qui B. Agatham diuina virtute,ncdum deprecans Deum
j
fed etiam
ipfo cooperante fanauit.
9 r^ s r 1 o II.
c^
Cur Deus nos Sanôs orare 'velit , cum
ipfe
promptijftmus
ft
'
4d dandum id, quod petimus
.
Dlfficulratis
huius ratio eft : quia, vt diximus fupra num.
35)f
.
&feqq.
526.
promptioreft Deusad dandum id,quodnos a Sanctis; vel per San-
Ratio dubitiu^'
ctos petere poITumus, quam Sancti ipfi parati fint ad dandum,quod pofsQt, diqut,
.
vcl ad petendum pro nobiSi quod per fe darc non pofiunt
5
ergofuperfluum
videtur,
& inutile Sandlos orare; & concra fiduciam,quam de Dco ipfo ha-
bere debemus ; maxinie ciim ipfe quicquid abco petierimus,dare promjfe-
rif,
&: de oraticne per Sandlos fadla nullam fpecialem fecerit promifTione
.
Refpondetur, falfam efle confequentiam primam : quia Deus promptior
-D^^x :/// rw-
eft ad dandum , ergo &c. Nam fi vcra cflet , fequererur etiam iUo modo ,
"gficiJ^Sj^'
orationes noftras pro nobis ipfis efle fupcrfluas : quia Deus maiorem habet
^J^ d^fpofitha^
voluntatem conferendi nobis beneficia
,
quam nos lecipiendi . Dicendum
rf,,^ troui.
ergo, Deum paratifl[imam haberead dandum volunratem-, fed ordinato
denttA,
modo iuxta difpofitionem fuac prouidenti.t dare velle : Vnde qua^dam non
S 1 roga-
zy^ Par,II.Cap.in.Dey5gr.orantehom.
Mediat.
.. rogatus; alia rogatus a nobis tantum : alia
& a nqbis,
&ab inimicis
viuen-
difpf^tih^^dare
"^^^ rogatus
:
alia exoratus etiam a Sanclis cii ipfo
regnantibus vult exhi-
rogaIus,quA nS
^^^^' Vndenos haud San6losoramus
:
quia de diuina
voluntarediffida-
vuh dare aon
niusj fcd vt ordinem prouidenti^ fux impleamus
i
nefcimus enim, quomo-
roatus .
do difpofuerit aliquid nobis dare
, &
ideo plures interceflores adhibemus
j
Ideb reStea no- nam San6tos eius colendo magis per hoc difponimur
ad beneficia, qua pe-
iis rogaadi sut
timus> recipienda . Atq, ita per hoc nihil contra fidiiciam
agimus,quam iii
SanSif
.
verbis Chrifli habere debemus
: Petite,& accipietis,&c.
Si quid petieritis in
nomine meo, hocfaciam :
quia hcTC piomilTio non excludit, quin hsc petitio
per nos, vcl per alios fieri po/Tit; neque ctiam excludit, quin facilius pctitio
per vnum fa6ta , vel oblata
, quim per alium exaudiatur . Nam hxc pro-
mifTio, vt fupra diximus, vt infallibilis fit , conditiones fupra adignatas re-
quirit
,
qus interdum inueniri poflunt , vcl accedente Sandlorum intercef-
iione fuppleri, & n5 fine iIla,propter defedtum noftrum : Ita docet Suarez
tom, 2. de ReUgioê lib. i. de Oratione cay. lo. num. z i.
X^v
<^
s r 1 o 211.
An licite a mbis
fint
orandi
lufii
Viatores,
.
_-
TJ
Efpondetur brtuiter , luftos viuentes a nobis orari pofle
5
ficut etiamJ
lunosviato-
J^
^P^
pofTunt orare pronobis. Hocde fideceicumefl,
& ex diuina
res reSie a no'-
conflat Scriptura, in qua hortantur fideles, vtahjpLoalijs orent
i.adTi-
bisrogaripojfe,
moth. 2. Ohjecro fieri
orationes,poftHlationes, &c. pro omnibHS,&c.lzcoh.
f.
fidesdocet . Orate pro inuicem, yt faluemini. Et Paulus ficpe a fidelibus
, vt pro ipfo
orent,expofcit, ad Colofs.
4.
i.adThefTal.
3.
ad Hcbrcros
13. Neque irLi
hoc vlla diificultas eft : quia d>c a viuentibus hoc faCile petere poftumus
:
nam ex parte petentis eft adus IiumiHtatis; exparte vero alreriiis erit
charitatis, &
Religionis officium pro alio exorare : Ita docet lofeph An-
gles Florih. qc[. Theol. in 4. tra^. de orat. qu^tfl. 7.
diffic
8. plures citans Do-
ilores, & Suarez loco cit. num. 24.
Exprajdidtisomnibuspatet, qualis efle debeat oratio
,
quaEnergume-
nus, maleficiatus, vel alia aegritudine tentus , aut in alia neceflitate conftf-
tutns fe ipfum difponere debet ad perfe6tam impetrandum a Deo fidem ,
qua daemonem expellere valeat : vel feipfum a quacumque alia tribulatio-
neeripereiuxtaDomininoftri lefuChrifti promiffionem Matthsiii. &
Marci i i.Qu&cHmqHe orantespetitis, credite,quia accipietis,& euenie?it vobis.
Cap. IV.
De j^groto leiunante
.
528.
leiunium oh. WD E M Domini difcipulusjqui orationis normam .Tgrotantibus
da^mo-
fe/fo eH
neeef. I
niaco opercprcxbuit, ieiunij formam traditj quod fecundo in illis>qui a
fartum
.
Jl^
dxmouQ poffidcntur,requiritur, vt ad firmam fidem,ac perfe6tam con-
-*''*
fiden-
Art. II.
Bcatos in Caslo regnatitcs .
177
fidentiam, qua integra curatio obtinctar, difponantur
ad Domini pra-fcrip-
tum : Hoc genus dkmoniornm non eijcitur ,
nifi
in oratione
, &ieiunio . Ete-
"^^""'
'
^.
nim non aliter loannes fe diuinis viiiombus>& fcriprionibus apocalypticis
&
euangelicis,quam ieiunando difpofuif, vt teftatur Hieionymus
prefat.in
Euangel.
Afatthtzi. Et copiofius Metaphraftcs apud Lippoman.tom.i. Cm
folutus,
inquit, lege exiiij Ephefum ejfet reuerfurus, Infulant precibus agunti ne
xecedat ; nefcilicet totum
feipfum auferret
\ fed feipfum
Loquentem affiduo fuis
fcriptis relinquereti vt qu
Chrifti Euangelij, &ea , qux, tpfe
viderat de Chriflo>
fcriberet
. jinnuit ille , &amequam opus aggrederetur , tumfibi , tum aljs in-
dixit ieiunium
; & Prochorum
Jequi iubet, ac cuyk eo montis afcendit
verticem,
Pari modo quicuraque diaSolicas patiuntur vexationes > fe curationi di-
uin^B aptare debentj tiiplex ieiunium obferuando
.
Primum : abftinentiam ab omni peccato
\
quod ieiunium magnum , &
529.
generale vocat D. Auguftinus in loannem, vt habetur , c. ieiunium . de con- Ahnmentia
fecrat.d.^.
Qupd Dominuslfai.-e
fS.
fuadet: Numquid tale eHieiuniumi
peccato.
qitod ekgiiper diem
affligere
hominem animam
fuam ? Numquid contorqmre
quafi circulum caput (uum , &faccum , &cinerem fiernere ? Numquid iHud
vocabis ieiunium , &diem acceptabilem Domino ? Nonne hoc efi magis ieiu-
mum,quodelegi?
Diffolue colltgationes impietatis,folue fafcicidos
depnmentes,
dimitte eost qui confraSlt funt, iiberosi &omne onus dirumpe .
Secundum : abftinenriam ab illicitis
voluptatibus
,
quc-e corporeis fcnfi-
J30.
bus percipiunrur , vt bene S. Bernardus docet ferm.
5
. de Quadrag. Si fola
AbfJinemia ab
gula peccauit, inqmu
fola ieiunet, &
fujflctt
. Si vero peccauerum O"
membra
dlicuts volup^
Ctera, cur non ieiunem &
ipfa ? leiunet igitur oculus
,
0"
d curiofis afpetltbus,
f**'^^^
O" ab omni petulantta , vt bene humiliatus coerceatur in pfnitentia ,
qui male
liber vagabatur in culpa . leiunet auris nequiter pruriens dfabulis, &rumori-
bus, &qufcumque ociofa funt,& ad falutem minime pertinentia . leiunet lin~
gua a detraElione, & rnurmuratione^ ab inutilibus,vanis, C^fcurrilibus verbis
;
InterdiHm quoque ob gramtatem fiientij,
(5"
ab
ipfis
,
qux videri poterant
necef-
faria
. leiunet rnanus ab ociofis fignis, CT ab operibus omnibus, qu&cumque non
funt
imperata . Sed & raulto magis anima ieiunet d vitijs , &d propria volun-
tate
fua
. Etenim
fme
ieiunio hoc c&'cra d Domino reprobantur :
ficut fcriptu
efi
: quia in diebus leiuniorum veHrorum voluntates vefirA
inueniuntur . Vnde
S. Eligius homi). 1 1. Oui d cibis abftinent, air,
&
praue agunt , diemones imi-
tantur, quibus
efca non eji, nequitia fcmper efi
.
Tertium : afriidionem carnis f.cundum guftum, & taclum,qu^ in vigi-
531.
lijs, flagellis, mortificationibus, Sc ieiuni js proprie did:is confiftir,qiiibus i
Affliiîo
car-
cibo,
&potu abftinctur . In omnibus , inquit Apoftolus 2. Cor. 6. exhibea-
nis fecundlim
mus nos
ficut Dei miniftros in laboribus , in vigilijs , in ieiunip , & Cft.
QUcTE
gufium
,
6" t^-
tria ieiunia Chriftus vno verbo compledlitur, cum dicit : DcEmones exire
^*"*
nonpoffcnifiinoratione, &ieiunio. Idcoqjobferuandafunt abijs,qui
obfeiTione dajmoniaca , vel maleficio fatigati fanari defiderant ,
& fi non
tertium, eo quod fim viribus impotes, faltem primum, & fecundum
j
vt fic

ad Deum placandum , in bono proficiendum
j
feipfos fanandum , ac robo-
raadum :
&c hoftes vifibilcs
> ac inuifibiles expellendum ,
ac profligandum
;
S
3
vt
a
7
5 Par. 11 Cap. IV. Dc -^rotoleiuhantc
.
vt fequenribiis aiticulis clariiis demonftiabicur, difpdnanmr
.
ARTICVLVS 1.
Ad Beum
fUcandum
$j2..
y^VM Deus ab i)S, qui fuis iniquitatibus
Maieftate fua ad iracundiam
Ab Obfejfts, ac
^^
prouocaiiit,placari no po(Tic,nifi c6uercatur,&
p?niteanr,nece(Te eft
>
'^tec"t^^^b*^'^
eos, qui demoniacas vexaciones in p^na fceleru iuito ipfius iudicio fuftnec>
DeuT ter Va.
^^ paenitenciam confugere, quae incernam cordis concritionem
, &c externa.
nitentiam efi.
corporis maceracionemincludic
i
vc fic dum niens flsndo compungicur
pUcmdus,.
caro, quas deleccacionibus fubiacuicafHigacur . Comênimmi ad mcîz
Deus per loelem cap. i. in toto corde
veftroy &ieiuîoy
c^fletu , &fUntlu
.
Quibus verbis vcramq-, p^^nicencia; paccem demonftrac . Ex corde poenicec,
quipacratamalacumemendationispropofico planîc, &odic
;
acq; plan-
genda,&odienda.vIceriusnon commiccere proceftacur.
Inanis eH enim
fenitemia, vt bene aic Auguftinus in Soliloq.
qitamfeqHens culpa coinquinat:
D. AmbrofTus nihilprofunt lamenta,fi multiplicenturpeccata : nihil vakt a malis veniam pe-
in quoda fer.
tere,& maladenuoiterare . Ouarefit pgnitendum , 3.it AmbiodiiSiVt tllud
amarumfapiat
in anima, quodante dulcefuit in vita : & quodpriks ohleclabat
in corpore, cruciet in corde . In ieiuniO;. & flecu,
&
plandlu
p^nicec
,
qui pce-
nalibusp^nicenciaôperibus
crimina, auc exccdeic, niic ^quare conacur.
Nam ad agendam penitentiam, ait Auguftinus 1 i b.
de Pioeii it. mores in melius
Aug. ferm. de
commutare nonfufficit,
&e malefaSlis recedere, nifi
de ijs,
qu&fa6iafunt,fatis-
p^nir.habetur
j-^î^^ )gg pgy. ycnitentiiz dolorem-, per humilitatis gemitmn yper contriti cordis
can^No f ffl'
f^crificium
,
cooperantibus eteemofinis ,&iemnip
.
Q^ûnc illi
offers,zit
^jj^'
"
Gregoriushomil.
33.
in Euangelia, qnando tot dete inuenis
holocaufia ,quot
hahuiHt
obleBamentayVt totumferuiat Deo in penuentiatquicqptid
exfe
Deum
contempfit in culpa . Vnde 6c
lacobus Billius AnthoLfacr.cecinit ::
OHem fceleris ,noxtzque
frrauis hene penitet yilli
Perpetuus lacrymis ohruit ora dolor .
Nam qui poji lacrymas ad inania <!;audja
fefe
Transtulit. ex tacrymis commoda nulla tulit
.
L
5^3*
/"^
Vare, vr poenitencia vera, ac feria fic, opus eft, vc hi
,
qui languoribus
ius. compledi
V^
demoniacis, Deo permiccente, auc iubence in prarcecicorumcriminii
debet dolorem
^^^*-^
caftigacionem vexancur, vcramq; p^nitentiie parcem exerceanr,
internum
pec
non folum incerius peccaca deflendo per aCtus concricionis ; fed eciam ex-
catorii
, 0.
ex.
gerius puniendo per facisfa(3:oria opera ; incerqu^ iciunium canquam pra.--
ternam mem-
cipuum cenfecuc a Domino>cum dicic : Incrationey&ieiuniorqviiêius
zionJm
^**^''
'virtuce ira diuina in peccacores exardefcens procinus excinguicurrvc
Da-
uidis, Achab, ludc-eorum,
8c Niniuicarum noca nobis exempla
demonftrac.
Qiod fi grauiorum criminum fe confcios elfe cognouerint,
feueriori iciu-
nio
Art.I. Ad
Dfium
placandum,
2.7^
nio ilta cafligare enitantui :
Qiiia> vc ben^ docec Ambrofius ad Virgincm
lapfam cap. iH. GrandiplaÂ altat &yrolixa opus eH medictnaigrande fcelns
grandem habet necejfariam fatisfaciionem . Nam difiicillime adtus fidei > ac
confidentix
in Deum, qux ad liberacionem a dfjmoniacis vexationibus,
alijfque
tribulacionibus regularicer neceflaria elt>clicerc poffunc illi, qui
anceobfe/Tionem mulcisfuerunccriminibusinquinati :cum eos illoruriu.
confciencia reprehendac>ac pro fuê liberatioiiis confecucione pocius defpe-
rarefaciat. Cum autem pcr poenicentiaE longitudinem expiata funt fce-
lera, facilius homo ad actus fiducix ehciendos cll difpofitus : vt bene do-
ccc loannes primx fux canon. c.3.
Chariffimi,
aicy7 cor nojlrum non repre-
henderit nos,fid!iciam habemus ad Deum :
&
qiiicqitid petierimus , accipiefhns
ab eo : quoniam mandata eius CHJlodimus ;& ea, qux funt
placita coram eo,
facimHS
.
Hinc reparacionis noftra: anno 1^49.
adme fccreco quidam Sacerdos
Theologus excerx nacionis a diêmonc obfeirus acceflic, a quo camen nec m
HatdupUci
fcnfitiuis mcernis, vel cxcernis poccnti^s poffidebatur, vei diu^sxab.uur
\
fed
pg,itentL qui.
veluc mus duncaxac per corporis ipfius membra d.-emon nunc ad hancnunc
dam Sacerdos
ad illam parrem difcurrebac : modo in coco corpore cremorem magnum,
cbfeffus feipsu
modo fudorem irriguum
;
& aliquando in vencre efficiendo rumoremjfspe
a ds.meni/ica-.
quafi loquendo in auribus eius ,
nrpius capicis cempora ica flringendo , vc
eripuit-vexa-
dolores acerbifiimos fuftinere cogeretur . Probaui,an vere eftct a daemone
'**'"*
obfeilus; & ex certis,
d<. euidentibus fignis ita elTe coraperiens,ab eo de ori-
gine, ac progreffu vexationis qu^fiui
i
qui de omnibus ordinate, ac fumma-
tim me confcium reddens, fimul lacrymas profundcns,mihi fe toto cempo-
re>quo
racionis vfum habere c^perac , femper eo abufum fuifTe > vicamquo
fuam omnibus iniquicatibus ,ac pr^cipue carnalibus fpurcitijs inquinatam
duxiflej nec fuiiIepratum,quod non pertranfiftetluxuriafua.enarrauit.Nec
feipfum tantum ionumeris facinonbus, ac maculis fj^dafle, {t(\ & alios plu-
res ad varia ficrilegaj& abominanda crimina induxiiTe; fe nihilominus pa-
ratiflimum elle , ad eam pi^riitentiam
,
quam fibi perfoluendam dediflemi
lubenti animo adimplcndam
.
Quibus audicis,licet eadem die alij malcficio affedli a dazmoniacis vexa-
53 5"
tionibus per pnecepca a me dcmoiii f.icta diuina fuilTent virtute erepti
j
fta-
^"
ConftUum ei
timattamea adcom corde meodifiidenria, ac rcpugnantia de eius libe-
ah AuHore tra-
ratione pcrcrebuit , vt pro tunc hui.c n d.mone liberandum non fore credi-
^'^'""
derim : cum ille dcmon a Dco ncua!ii pcrmittente, fed
(
forta0e ) iubente^
immiflus m corpus cius fuidc^t , vc illum a tot criminibus patrandis rcuoca-
ret . Oaare ei dixi : Fro certo fcias , hanc demoniacam vexationem pro ani-
m& tu&
falute
tibi a Deo djitam ejfe , rt ex ea locum fumas d yijs tms
peffimis
recedendi , ac vitam in melius commutandi : propterea nolo demoni pracipere
,
vt te deferat , ac vexare
defmat
;
quia prxceptts meis non obedtret : quia Deus
illum ad obediendum non comyelleret . Priiis emm per prolixam pfnitentiam >
diuinam opus eflplacare Adaiefiatem ,fatisfaciendo diuint eius iufiitie . Tu es
Sacerdos, ficut ego': tu es Theologus->ficHt ego, et eandem demones eijciendi
fa-
cultatemhaoesrficut go, ac me maior natu : elige ergop&nitentiam agere,prout
S 4 fpirittts
iZ6 Par.II. Cap.I
V.
De JEgtoto leiunante
.
fpiritus
Dei te illHTninahit , ac tibi fuppeditabitnt vires tua ; Nam quo magis
Denm
placabis oratione
> &ieiunio, eo magis , Deo adinuante > in te
fiducia de
tua Uberatione augebitur : ac dxmon vires amittet . Et qui prius dommabatur
tui) tupofiea dominaberis illius : vc erudice docet Sanc^lus Cyprianus tra6t.
4.
de Idolorum vanic. Dfmonesy
ait> velexiliunt jlatim, vel euanefcunt grada-
timiprout
fides
patientis adiuuat : aut gratia curantis
afpirat:
Quia fecundu
maiorem , vel minorem fidei , ac fiduciie perfe6tionem
,
quam patiens ioj
Deum conftituit,magis,vcl minus Deus cohibet diaboli poteftatem. Tunc
ftatim iHe ad confeffionem geiieralem fuorum
, qua: patrauerar criminum
paratum fe prsbuit : corpus fuum ter in hebdomada difcipHnis caftigare^
propofuit : carnem afperitate cihcij. ac ieiunio trium dierum in hcbdoma-
da non foliim per annum integrum , fed quoufq; vires fui corporis vaHdie
perduraftent , edomare : quocidie flcxisgenibusrecicare feptem pfalmos
p^nicentiales, nec non officium Defundlorum, nrfi aiiqua graui occupatio-
nejaut labore fuiflet pr^peditus : orationi aftidae pro fuo pofte incumbere,
aliaq;exercitia fpirituahajprout a fuis Maioribus iniu6ta fuifser, adimplere.
?/5 QH^
opera,poftquam ille aggreilus fuic
, me concinuo ciimeftre aliquo-
PrAfati ^Relim
^^^^ inuifens, ac fecreco fuas operaciones pacefaciens.corus hilaris,ex talium
giofiprofeUus
.
operationum exercitio continue minores fcncire vexacioncs mihi afleruit
j
&
quo magis fe oratione, ac p^nitentia exercebac , eo amplius maiorera in
Deum pro fua liberatione concipere fiduciam; magis magisq-, d^monis vi-
res reprimere,ac tale fuper illum le accepiile dominiumj vt ad praecepta illi
fada in nomine lefu, prout a me fuerat inftrudrns, illico ipfe refiliret , defi-
neretq-, eum totaliter diuexarcafterebat .
Tandem quinto menfe , aim ad
patriam fuam recedere vellec, mihi gratias referens
:
fere omnes d^monia-
cas vexationes efle extindlas, fallus eft : Idcirco Deum benedicebat,ac glo-
rificabat ,
quod per huiufmodi cribulationem ad eum ire , ac fe conuercerc
compuliftec . Ex quo videas,quomodo ab obfeftis, ac maleficiatis, cEgrotis,
&in quacumque
necefTitate conftitutis Deus eft placandus oratione, ac ic-
iunio, vt confidenter auxilium eiiis implorantes , faciliiis quod petuiit , va-
leantimpecrarc.
ART icrirs IL
Ad ^rofctendum in bona
,
5^7"-
C\
V6d fi^ quis putet fe maleficijs affici
, aut qaacumquc alia tribula-
leiuninm
effi.
\^J
ne in venialium culparum vlcionem , in quas quocidie infirmi-
cax eR ad le-
^^w^ tas humana proIabirur5dctineri exiftimet : aut in exercitium vir-
ues culpas de.
tutum, vt his vexationibus adcertiora Chriftiana? perfedtionis incremenrai
lendas
,
în^
quafi tot calcaribus prouocecur , iuxca monitum D. Chryfoftomi dicenris
ur ^r"rediin
^^"^^^'4^-
^^
^dt. Apoft. Datur talis
protefias demonibus, vt meliores,
&mo-
^l^lifn^^^^
"^'
^^^^0''^^ honi
ejficiantur
;
&vt penas peccatorum noHrorum h)c dames
pttri nd
Det confpeclum migremus y ad ieiunium confugiat: Hoc enim
remedinm
valde efficax eft,
&
ad leuium culparum vcniam obtinendam,&:
ad cnrnale
fcdandam
KitUi
Art
tl, Ad proficiehdum
in
bono . z 8
1
fedandam
conciipifcentiam , & ad virtutes exercendas
, &ad continue it-u
via Dei
proficiendum . Hoc eruditiffime docet S. Leo
Papa ferm. i. de iu-
^^'"''-
P''^'"*
iunio dccimi
menfis . Ottidenim >
ait,
fotefi efficactus ejfe ieitwio
, cuitts
obfer-
Dom.Quadr.
uantia
approyinquanttis Deo , & refiHentes diabolo , yitia blanda
fuperamus ?
Semper
enim virtuti cibus ieiunium
futt . De abflinemia denique prodeunt ca-
fie
cogttationesi rationabiles voluntates,falubrtora confilia : &per voluntarias
affiitliones
caro concupifcentijs moritur, yirtuttbus fpiritus innotiatur . Vnde.-
qui
ieiunium frequentat , videtur inter Angelos efie numerandus , vt bcne
teftatur D. Athanafius lib. de Virginitate, leiuniumenim, inquir, ^ngeloru
cibus esii et qui eo vtitur, ordinis angelici e(i cenfendus . Imo aliquod diuinum
aflecucum
cenfebis, fi confideres Moyfen ,, qui dterum quadraginta ieiunio
,
ait
Gryfologus ferm. 1 66. ita humano def^catus
efl,et
exinanitus a corpore, vt
totus diuinitatis mutaretur in gloriam , et adhuc in nofiri corporis obfcuro toto
fulgeret
lumine Deitatis : neq; intueri eum mortalium
vifus
poffet
quifubUan-
tia Dei diu
paftus
tota mortalis cibi oblitus fufrat adiumenta
.
.
I.
PRopterea
obfefTi, maleficiati, aut quacumque alia detenti tribulatio-
538.
ne, qui pro leuioribus fuis culpis expiandis ieiunium afTumuntj no eft, leiunantes non
cur putent> Deum velle eos pro peccatis fuis purgandis d^moniacis vexa-
debent a ds.mo-
tionibus, vel quibufcumque alijs punire afflicftionibus . Qiji enim talia pu-
^ -vexari ob
tant, quodammodoDeoiniuriaminferunt,quafiDeus velit eundem pro
le"" "tjp^^
ijfdem peccatis bis punire . Non enim Deus bisidipfum iudicat . Vndc_^
P'*''^^^^^

Paulus i.Cor. 11. Si
nofmetipfos /?<(//c^rz/, nempeperieiunia, mortifi-
cationes, ac voluntarias afBidioncs, nofnietipfos caftigando
j 0 ytiqtie d
Deo iudicaremury ideft pro cifdem delidlis iterum puniremur
.
Infuperfi voIuntaiieperabftinentiam,nedumabomnicrimme
i
fed ab
SJP*
illicitis volupratibus, qus fenfibus percipiuntur corporeis , per continuas ^Hff**
^!*'*-'.
afflictiones, difciplinas, mortificationes, ac ieiunia in via Dei progredi c6-
T^
taeiigentt-
rendimus âcad maiorachriftianreperfecftionisincrementa exnobis ipfis
îendHtnm^'
hifce medijs, quafi tot calcaribus prouocamur , non eft , quod credere de-
fci,ola terfe-
beamus, Dei voluntatem efte, nos diabolicis vexationibus cruciari , vt ma-
Hioais aufere.
gis, ac magis in via Dei progrediamur. Non enim vnicimi eft medium, tur hDeo ve-
quo in fchola perfedtionis nobis eft proficiendum : quia non vna
eftfemita,
x^^fio diaboli^
qua itur ad Olympum, vt ait Paulus Sherlogns in Cant.Anteloqu. 12.
{tdi.i.
"*
Efto quod a Deo permittantur maleficia
, Sc obfefliones
j
vt homines
& a
vitijs purgentur, & in via perfe6tionis exerceanturjnon tamen volunta-
tem Dei efle, vt purgenrur , aut exerceantur per tale medium, nempe per
vexationes diaboIicas,eft inferendumj fed potius vt ab hiliufmodi diaboli-
cis vexationibus
excitencur,
3c
ad eligenda media quibus in exercitio vir-
tutum magisproficerequeant, prouocejntur.
N.im Ci obfcfllones, ac vexationes occafionem in bono proficiendi ijs,
540.
qui cas fuftiifenr, pr^berc poirunt : regulariter eriam multa bona impediut;
<:Jv: ad multa mala inducunt . Nam videraus fspius etiam in perfonis fpiri-
tualibus
%Sl Par. H. Cap.
IV-
De !/Egroto
leiunante
.
tiialibiis obftflis d^mones impedire, ne peccaia Cofeffado in facramentali
cofeflione aperiant
y
ne mifeiicordraj opera exerceant jne orationi vacenr
;
nec alia huiufmodi, qu2E honorem ,
ac gloriajn Dei refpiciunt, ac falutem
anima: coucernunt,vaieant adimplere ; fed ad quot mala inducunt ?Nonne
f^piiis ad blafphemias , ad praecipitia
y
ad fubmerfiones , fuffbcariones
, &
alia mala eos tentant fibi inferenda ? Nonne pertutbant domos > inquietat
domefticos, &omniaperuertereconantur? Adquidtrgo homines elige-
e, aut fibi retinere tales vexationes volunt, vt inbonoproficiant,fi'ad
multa mala etia culpa^ inducere poflunt ? Hinc datur nobis locus qu^redi
.
^F^ S T I O y N 1 C A,
An vexdtiones diaholica
,
Û hominibus eueniunt tantum ad
prohatione?n,^ exercitium virtutis, proueniant a Deo vo^
lente, 0-
iubente : vel tantum permittente
, d^
non impedientc >
.
541.
T> Efpondeo brcuiter cum Suarez par.i. Summdt. Theol lih. S.
de u^ngelii
MnU panA, Xv
cap.zo. num. 8. quando p^na eft tantum ad piobationem
, & vucutis
^^tti. tandim^ exercitium,non elle a Deo volente, & iubente ; fed tantum permittente,
&
fimt adexerci
non impediente : Ratio ea ell : quja licet huiufmodi pcena gencralem..
tmm vtrtutis,
ftarum natura: lapfa; fupponat , non tamen proprium reatum taiium p^na-
juritaDeo per.
^^^^^ ^^ proptio, ac pcrfonali pcccaro contradtum fupponit : vt in affiidio-
mHtenre
j
fed
j^j-j^^^
[q[^ videre licct j ideo taiis pcna , cum in fe intrinfece equitatem iu-
^
'
"^*
lt;r punicionis, ac vindicationisnon habeat, noneft dicendaficriex diuina
iufiione, ac volirione jfcdtantum permiftione. Tunc enim non fe gerit
Deus vt iudex,fcd vt Dominus,qui fineculpa poteft malum permittere
proprer alias ratiooes fuas diuinê prouidentiae . Quod teftatur etiam D. An-
ielmus lib. i. Cur Deus homo. cap. 7.
Hoc magis ac magis probatur : quia huiufmodi vexationes diabolica;
542.
^^j^j. q^|(^.j;J3,-n tentationes etiam ad malum culpa; inducentes, idco non pof-
jftloJeTefiTm
^^^^ ^ ^^ iubente prouenire
.
Hoc docet Suarez loco cit. num.
3 .
dicens :
ud malum cul
l<^^^
enim d&mon hoc modo nocet homini, yt illum ad impatientiam, defperatio-
ps. inducentes,
nemyblaJphemiamiVelaliudfimilevitiuminducat. Vndhficut eademfacidtas
f.leo non pofsut
efi,
qua intenditfinem, &media ad illum eligit : ita
fub
potejiate , yel licentia
a Deo iubentcj
tentandi homines, comprehenditurfdpe licentia inferendi ei nocumenta,yel alitis
prouenire,
f^nas
: ficutin
lob
manifeflum ef^
. Quapropter ficutfacultas tentandi ncn esi
ex pofitiua Dei ordinatione
ifedex permifftone : ita hac potefias nocendi in or-
dine ad talemfinem tantum
efi
expermiffione diuina,fuppofita naturalipoicfta-
tS) quam damon adnocendum habet : etl enim in vtrajjicentia eadem rntio
.
%. I.
5 4
j
. TT
I"c coUigitur, licet valde gratum Deo facrificium fir^ dum quis a dc^-
XrX
mone adu vexatur, libenter pro Chrifto talia iala pati ;
nihilomi-
nus
Art. IL Ad
proficiendum in
bono . i
S
3
hiisnon
effecredendum,Deum
velle, eum diu in tali vexatione manerc,
^,,.
nifi aliter per diuinam
conftet reuelationem
j
fed recurrendum
elTe ad vo-
Jl.^î^/^jYJj ^lg'
luntarem
fignijqu.-e^Deum vclleenergumenos, fi perfede crcdiderint ia^
curreldiim tff
nomine fuo, a quacunque d?moniaca vexatjone iiberare, docct ,
vcfnrpius
ad remedia a.
probatum
eft : Idcirco media ab eis eligenda efle, nempe ieiunia, abftine-
Deo,
&
ab Ec-
tias, ac mortificationes, quibus,nedum ieuium culparum diluant pocnas,
& ctefm tradita
.
maiora chriitianie perfe6lionis incrementa afiequi poilint , fed fidem perfc-
(Hram, firmam fiduciam, ac inhcfitantem in Deum confidentiara, qua &c k
dcmoniacis vexationibus, & a quacumq-, anguftia> ac tribulatione falubri-
ter cripiantur, valeant impetrare
.
ARTlCVLrS 111,
Ad
feiffum
fanandum
, ^
roboranduryL-i .
PAradoxum
forte videbitur ftftruere velle , totum hominem fanari , ac 544-
roborariaieiunio, (Sccorpus abinfirmitatibus, & animam a pcccatis
^"i^"'^^
mor-
eius virtute liberari
j 8c tamen vericas cercilfima eft . Propone tibi ob ocu-
^^'^"
ios vnum cx ijs, quibus ingluuies dominatur ; quid tanta voracitate confe-
qui putas, nifi craifum,
& obefum corpus innumeris morbis deuorandum
enucrire, quibus vitamprxfcindit, &:adducicmortem? vr monet Sapiens
Ecclif.
3
7. Propter crapulam mttlti ohierunt . Et Seneca ad Lucillura : Mul~
tosmorbos fercula multa ferunt , Vnde natum prouerbium : Plures occidit
gulny qudm glatiius .
Animam vero quantis exponat ^gritudinum periculis, quis poterit enu-
545.
ciarc ? cum, dominante gul^ vitio, dum venter non reftringiruf, omnia in-
Animam vitijs
troducantur vitia,
&c
virtutes obruantur , & dum corpus in refectionis de-
'^f^^f'
lcctatione refoluitur, cor ad delicias, &concupifcentias relaxetur : vt bene
tcftatur S. Bafilius Magnus homil.i. de /m/(7,oftendens,guIam Ifraelem ad
idololatria deduxille,& contaminafi^ê : Fno temporis momento, '\r\Q^\x.ioh git-
lcim populus ille per maxima prodigia Dei cultum edoûs, in êgyptiaca idolo-
latriam
turpifftme
deuolutus
efi
. Quare epulonum deus venter eft, templum
coquina, altare menfa, miniftri coqui, immoIat pecudes co6la carnes,fii-
raus incenforcm odor ciborum . Idcirco ipfe gulofus cum nimia mole fagi-
nam tendit, vtraq-, morce iugulatur
.
.i.
AQuibus
malis ieiunij cultores liberantur.
leiunium nanque eji fanitatis
545.
?^z/er, ait Bafilius homil. i. dc laudibusieiunij, Crc-or/;or</^'//;:5^m/- A morbis cor-
tatts lettamen, &alimentum
falutisy
vt fubiungic Ambrofius lib. de Elia c. 8.
poralibus ieitt.
Aiorhos
fanati deHillationes
corporisêxftccat, addit D. Athanafius Epifc.lib.
w^w" liberd-
de Virginitate . Quod ofttndunt toc Pacres Eremicolx
,
qui annis faginati
"""
fwnc fiaiplici nacurre defedu vitam cum morce commutarunt : quia fimpli-
ti.Timo vi(û feniei in
6ki & ahquando tardius reficicbantur
.
Con-
2, 8
4
Par.II. Cap.IV. De JEgtoto Icjunante T
Confirmant hoc Medici , qui argrocis dietas
> 6c
rigidam abftinentiamJ
pr^fcribunt , vt euacuata morborum caufa remedia facilius > & efficacius
opcrentur . Sic Hippocrates, vt refert D. Hieronymus m
Epiftola adPauli-
7iitm lii yiyhorifmts docet, crafla> S>c
obefa corpora>qux crefcendi menfuram
impleuerunt> nifi cito ablatione fangmnis minuantur, in paralyfim,
& pef-
fima morborum genera eiumperej
is. idcirco ablationem necelfariam elle
>
vt rurfum habeant, in qu.-e poffint crefcere
, &c augmentaii . Non cnim in
vno ftatu corporum natura manere poteft
j
fed aut crefcere femper fas eft
,
aut decrefcere , necalias viuerepoteft > nificrefcendi capaxfit. Vnde
&:
Galenus in exhortatione medicina: ait : Ouoridm vita, &ars [agina efi , eos
nec viJdere
pojfe
diu , nec Canos
ejfe ;
animasq; ita nimio fanguine , & adipibus
qua/i lucro tnuolutas mhiltenue, nihil celefie
;
fed femper de carnahhus eruâ-
re,<y ventris ingluuiem cogitare
.
.
II.
5-,
7
C* Imiliter ieiunium eft pharmacum efficax ad abolendu peccatil > vt illud
UiHnium eU
^ vocat Bafil. homil. i. deiciunio. Nam purgat mentem-, juhkuat
fen-
fhc.rmAcu
effi-
|^^^
camem fpiritui fuhijcit, concupi/centia nebulas difpergit, cer facit contri-
cax tn a o en-
^^^
^.
Iî^fjîn^f^jj^ hbidtnis ardores extinûit,
peccatorum fordes purgat-,
fen-
do pecccito . . .
, ^ ,, r r- J

r ^
Hoc docent Pa
^^^'^^ vitiorum dejiccat, molht juroremy compejctt iram, atuttiasjuperfluttatem
iudicat,fuperbiam fpernit , humilitatemcommendat . Infuper homil. eadem
ante medium . Jeiunium, inqait, legislatores fapientes facit : anima optima
cuffodta, corporis fociusfecurus ,fortibus viris munimentnm, et arma athletis
,
et certantibus exercitatio . Hoc prcterea tentationes propulfat , ad pietatem-,
armat , cum fobrietate habitat , temperantiix, opifex
efl
: in belUs
fortitudinem
affert
, in pace quietem docet : NaXareum fanflificat , facerdotem perficit.
S. Athanafius de Virginitate ait : Fidefne t quid faciat ieiunium?
8c poft
illa verba fupra reiata> morbos fanat, et c^t. addit : Vrauas cogitationes ex-
pellit, mentem clariorem reddit^ cor mundum
efficit,
corpus
JanElificat, deniq\ad
thronum Dei hominem
fiflit
. Tertullianus Iib. aduerfus Pfychicos cap.
4.
leiunium, ait , de Deo bene mereri naturdt, mutationem . S. Epiirem in oratio-
ne de p^nitentia Niniuitarum vocat illud Vehiculum adc^lum\ vt in Elia,&
Moyfe vidctur. Ab eodem vocatur Frenum Monachi
, qmd qui reijcit
,
equus infanus comperitur . Denique S. loannes Chryfoftomus homil. 2. in
Genefim, Tanquam pedagogus,aiZi totum hominem componit , vt non foKim
perfe6bam virtutem
;
fed c^terarum virtutum fundamentum efte , & fand:i-
ficationem , aflêrat Hieronymus ad Demetriadem . Quare languens ani-
mus ita ab illo fanatur,& roboratur, vt tanquam alter Elias per quadragin-
ta dierum fpatia chriftiana: perfe6tionis
, &viam Domini decurrere pofTit
,
&ad c^leftis Horeb verticem peruenire;aperte hoc docente,ac concluden-
te S. Lcone Papa ferm. 2. de ieiunio feptimi menfis .
Prefiniuit
, ait >
nobis
Ecclefia per temporum decurfus quofdam ieiuniorum dies,in quibus cafligatione
corporum virtus roboraretur animorum
.
tres
Cum
ArcIII. Ad
feipfum fanandum,& robor. 1
8 J
.
III.
CVm
ergo tam poteiis ieiunium fitinvtriufq-, hominis fanandoinfir-
548.
mitates
corpoiales nempe, ac fpirituales, ipfumq;exterius,& interiiis
leiunmm
ct-
loborando,
diligenter, &c
exade ab ijs colendum eft, qui maleficijs , ac dia- Undum ab ob^
bolicis
vexationibus infeftantur , maxime ab obfeilis viris ,
ac mulieribus
,
/#'
qui a dnemonibus fuccubis , vel incubisdiuexantur : Hinamque, ciimex
Maximeave.
frequentatis adiibus fe carnaliter cum dxMnone commifcendi, fpiritui dia- ^f*'"
abmcu^^
bolico fubiacendi habitum feccrint, cui, d non explicitum, faltem imphci-
^f^'
"' i""'*'
tum pr^ftare folent confenfum , ita infirmati funt mente, &
corpore, vt vix
adus fidei, ac confidentiit , fe vmquam a d^^moniaca fore poteftate eripien-
dos ehcere valeant
i
&i. ifti difficillime ab huiufmodi vexatione Hberari
queuntj nam mens eorum,qua2 pro ftatu ifto cum phantafia,& imaginatiua
quandam in operando habet colhgationem
,
propter continuas carnahum
obie(5borum fpecies, qux imaînationi, ac phantafiae eorum \ dc-emone pr^-
fentantur, ad cogitandum de nuiufmodi obiedis fibi oblatis adducitur , ac
confequenter nedum appetitus fenfitiuus adhfret ; fed &
voluntas ipfa non
tantumimplicitum,- fed facpeetiam exphcitum ilHs pr^bet confenfum.
Corpus vero excontinua carnah cum dcxmone commixtione continue hu-
moribus
alteratur carnaiibus
, & igne venereo aduritur ; ita vr loca ex pro-
fefto quxrant fohtaria, vt commodius,
& deledtabilius carni>ac fenfut iux-
ta di^moniacas foUicitationes valeant correfpondere
.
. IV.
HOc
pra(ftic8 cuidam euenire comperi anno a Chrifti natali 1
6^9. Cu
<AqI
a meis Superioribus miflus ad quoddam Caftrum pro quadam Ado-
Exemplum
''<-
lefcentula viginti annos nata a demone incubo vexata liberanda acceflif- iatum abAt*'
fem: illuc profe6tus vnacumprêfata: luuencul^ Confeflario domum ip- itore.
fius peti
j
: Vix nobis domum ingredientibus , demon, qui tunc illam com-
primere c^perat , ftatim ab incfpto opere ceflauit . Qiiam ego allocutiis
ipfa omnia nefaria opera, (\i\x in corpore fuo d^mon pr^gftare confueuerat
y
diftindte mihi enarrauic . Ex cuius verbis eam faltem implicitum d^moni
preftafle confcnfum
,
quamuis negaret, faciliter comperi . Nam cum dae-
monem fentiebat fibi vensreas partes dilatare , ac pruritum excitare vehe-
mentem,non ad orarionem cdnfugiebar, vt diuinum imploraret auxilium:
non SandtifTima nomina lefu, &
MariiE inuocabat : non Angelum fu2 pu-
dicitia? cuftodem, vt eam i fpiritu nequam cuftodirer, exorabat
j
fed ftatim
folaadcubiculumferccipiens fuper ledulum fuum decumbebat, vt fic
commodius, acdcledlabiiius abincubo comprimi valeret. Idcirco cum
ad adus fidei firm.x, ac confidenciaj inh(?fitanris in Deum pro fua liberatio-
ne eliciendos eam excirarem, arida, ac fine vlla anirai deuotione, ac cordis
compundlione perfiftebat
j
ac continue quandam in corde fentiebat repu-
gnantiam fibi didlantein, quod a d^moniaca vexatione no foret liberanda
.
Quare
1 8 (J Par.II. Cap.IVi De -^grotoleiunantc
,
Quare eam dimictens nonnulla eius Confefirario > ac ipfius parentibus
do
|
penitentijs afflid:iuis> alijsqjexercirijs ab ea adimplendis tradidi monimen- "I
ta; pr^cipue vt ieiunijs j&
abftinentijs corpus fuum domaret > aliaqj obfei-
uaret> de quibus infra mm. yiz.
& fiquemtbHS .
. V.
>wT Ec immerito : lemnia namquei ait S. Leo ferm.
^. de ieiunio
feptimi
dum.
550.
,^, -
leiHnium opti-
X/\
menlis, nos contra peccata faciunt fortiores , concnpifcentias vincunt
mum eff reme-

tentationes repellunt
, fuperbiam inclinant , iram mitigant > & omnes honA vo~
dtum ad d&mo^
luntatis ajfefius ad maturitatem totius virtutis enutriunt . Hoc
pharmaco
nem
fuperan-
etiam D. Paulum contra tentationes carnales vfum fuilTe > commemorat
Caflianus lib.
f
. cap. 1 8. Pugnatt inquit> in ieiunijs,& affliSiione carnali,non
quafi aerem yerberans, ideJi conttnentid iûsporrigens,per quos non aerem va-
cuum
ifedillos fpiritus ,
qui in eo verfantur > cafligatione
fui
corporis yerbera-
bat; Et quia Ioac certamtnum genera fuperarat, &ditatus mHltarum corona-
rum flipendijs incedebati non immerito robufHortim incipit hofiium fubire lu^ta-
mina-> dicens : lam non eH nobis colluEiatio aduerfus carnem > &fanguinem
;
fedaduerfus principes,&poteflates . Qlke verba explicans Marceliinus de_-
Pife Mdtifconenfis Dominica i.poft Epiphaniam loquens in perfona
ipfius
Aportoli : Ego tyroctnium , a.itibelli fpiritualis feci congrediens cum carnc^
mea fiperataieiunijicertamine fingulari. Corpore profirato me maiorama-
nent prdia . Hoc igitur e[io ratum ,fciltcet , Chrifium yarciore pitiu
fios ini-
tiare athletas , vt eos adpotiores agones faciat
apttores . Tantum enim concu-
pifcent! mir/intar impetHs,quantkm la^^tions cibi corpori fubtrahitur . E6 fpe-
(fta: cfTitum iftud Ca/Iiani hb. ^.
c. lo. Numquam poterit ardentis
concupi-
fcentis, Him-Aos inhibere
, qutfquis deftderia gitlA nequiuerit
refr^nare . Inte-
rioris hominis catlitas huius confummatione difcernitur
.
CViaue qiii ab huiufmodi d'^monibus fuccubis> vel incubis diuexantur,ie-
iunijs poti/Timum
>
&abftinenii)3 vacaredebent> vt fpiritus illoskixurix
caftigarione fui corporis coercere valeant : ficut quicumque alij obfcfti, vt
pcr huiufmodi abftinecias toto homine fanato> ac roboratOjmagis.magisqj
difponantur ad acSlus fidei feruenrls,ac confidentiÊ firma?>& inhsfitantis in
Deum cliciendos,quibus a demoniacis vexationibus,necnon a quacumque
aha tribulatione facillime liberari queant
.
ARTICVLVS IV.
Ad
hoftes
vifibiles
, cf
inuiftbiles exêlkndos
,
^
profligdndos
,
,, TTOftes externos
, & vifibiles ieiunio facile fuperari , omnes fcriptur^
Hofles viftbi-
^ -^
i^cxx conteftantur,&
probanr exempla Iud(^rum . Cuius
rationem
les ieiunio
fu- f^^'^'^
eieganter S. Leo Papa ferm. i. de Quadragef. Hebrôrum .
Topultts,
perantur
.
inquit,
& omnes Ifraelitica Tribus cum propter peccatorum fubrum
ojfenftones
A ludus . gram alienigenarHm
dominationeprenperentur, yt fuperjire fuos
hoHes pojfent,
vires
551.
Aix.IV.Ad
Hoftcsexpellcn
&:profligandos.
187
vires animi , &coryoris indicio fibi reparauere ieitinio . Intellexerant eninu
diiramy &miferam tllam ftbieîonem riegleûfe mandutorHm
Dei, &morum
corruytiQ/ie mermjfe ,frtt^raq;fe
armis certare , nifi prius zitijs
rtpn^naffent .
Abjitnentes ergo d ctbo , &potH fetier<e.
fibi
cafiigationis adhibuere cenfuram
;
Cr vt hoftes fnos
vincerent,gul<x. illecebram in
feipfis
ante vicerunt . H(j"C Lco
.
SicfcminaHIafamofiilima 7W/>^înquic Ambronuslib. deEIia, 6<:ie-
^ ^Mdtth
iunio
cap.
5). ieiunans omnibus diebus viduitatis
fuA prfter feflorttm
dierum
felemnitates : His armis munita proceffit , cr omnem Afyrioruni circitmuenit
exercitum . Sobrij vigore con/ilij abfiulit Holofernis caput,feruauit pudicitia
,
viEioriam reportauit . Ita vnius mulieris ieiuntum innumeros slrauit exircitus
u^fsyrioritra
.
Ejiher qnoque pulchrior
faSla efi
ieiunio > Idem profequitur
; Dominus .n .,
^,
*
gratiam fobrtA mentis augebat . Omne genus futtm , ideH totum popuium lu^
diiorum
d perfecutionis acerbitate Itberauit, ita vt Regem fibi faceret ejfefubie-
clum . Qupmodo autem ab hoftibus j &: eorum perfecutione per ieiunium
liberata fui(Ier> rationem reddit Drexelius de Conformat. volunt.lib.f .c.4.
. 5.
Triduo, ait
,fic exaElo
,
( fcilicet inter preces,&: ieiunia ) Regina fidu-
ciam in Deum
ampliffimam concipiens, ingrejfa eH ad Regempro
fua
gente
^-
precatura . x voto
cejferunt omnia .
.
I.
NEc
folum hoftes vifibiles, fed inuifibiles, d^mones fcilicet potiffimii 555'
ieiuniofuperantur. Hasc vnaomnium Sandorum Patrum vox eft . fj""". K^'
D.
Balil
.
homu. i
.
de leumio : Domtnus nosier , mquit > non prius in carne ,
fHperantHr
.
quam pro nobis ajfumpferat , diaboli infultus excepit
, qudm eam ieiunio conue-
TefJantur
Fa^
nijfet ; oftcndens, Chriftum his armis vfum fuifle ad dsmones cfFugandos .
rres .
Vnde eodem loco ait :
EJi
quidem omni tempore ietunium vtile : neque dA~
monum infultus ieiunantem impetere audet . leiunium enim contra exercitum
demonum dat arma . D. Chryfoftomus tom. ^.
fewn. z. de ieiunio ; Aduer-
fus
demonum naturamt inquvr, conHitutum
efi
ieiunium , Et homil. i. in Ge-
nefim : leiuniwn, ait, arma rainifirat contra diabolum . D. Ambrofius ferm.
2^.
in Quadrag. CaHra ftnty aic,
nofira ietunia^qu^ nos a dtaboli oppugnatio-
nedefendnnt. Etpaulo infra: Murus quidemeHChriHianoieiunium inex-
pugnabilis diabolu, intranfgreffibilis inimico . Diabolus enim terretur palloriL^
ieiunijy dtbilitatur inedia, infrmitate proHernitur . Ec lib. (J.
Hexameron c.4.
Nullum, inquic, remedmm maius contra inimicum ferpentem poteris inuenire>
qudmieiunium . Cafliodorusfuper Pfalm. ô. HoHisinfidianonvieUntur;
&aduerfarius nec labore
deficit : ncc viSIus aliquando dtfcedit ; attamen iUud
feliciter conficimus,fi
ieittntj clypeo munimur . TertuIIianus aperti/Iime hoc
fatetur lib. aduerfus Pfychicos cap. 6. leiunium
, inquir
, fcutum nofirum ejf
adretorquendaiaculadiaboli . Origenes idipfum docet homil. 4.
indiuerf.
in Matcn. Cum ieiunatis,inquk,demones vincitis,omnemque illius claffemma-
fignam retrorfum agitis , mala defideria ejfugatis
. Ec D. Hieronymus lib. 2.
coutra louin: Pulchra, ait,
res
efi
ieittnium, quoddAmones terret .
Quare
557.
Docet Veritas
increMd
,
.
558.
leiuninm ah
Obfeffts fre-
qHBntandHm
.
z 8 8 Par. II. Cap. IV. De!/5groto
leiunantc I
Quare S. Antonius ille veteranus dux fuis commiliconibus f^piiis hoc
incuicabac dicens : Mihi creditcpertimefcit Sathanas piorum visiltasj ora-
tioneSiieiuniay &ip debilitatHS
aufngit . Qupd docuic eciam S. Maximus
homil.
4.
de iciunio : leiunemHS, inqmttfratres
, &hoHes nojlros in
fuganu
eonuertemus .
.
II.
Hlnc
veri/Iimum eft Chrifti didtum Mactha?i
17. dicentis : Hoc genm
demoniorum non eijcituri niftper
orationem, &ieiunium . Vbi Hiero-
nymuslib. i.concraloumian. u^criora , inquit , ddmonia docuit Dominus
nonmfioratione ,& ieiunio
pojfe
fuperari.
Quam vericaccm nos admoncc
Auguftinus ferm. 6<). de cempore . Videte, inquic , chariffmi
,
quanta
fit
ie-
iunif virtHs , vt id facere
ieiunium valeat
ciuod ^pojioli neciuiuerunt . Indc-
pulcherrime, acque vahdiftime raciocinacus Ambrofius ferm.
if
. Fidete^
ergo, aiCj c^ha
fit
ieiunij visj quantam homini
fuo prfefl
gratiam, quodtantam
preslat altertmedicinam : videteiquomodo proprium
fanElificet hominemi quod
ita purificat aiienum . Aiirum, ter mirum : alter ieiunat , &alteri prodeji ie-
iunantis ahfiinentia-, ifle
pharmacum
fumit,& ille vipharmaci curatur . Quod
eciam D. Leo Poncifex admiracus : Tam grata eji,
inquic,
DeOiquam terri-
bilis diaboto ieiunantis oratio
.
Quod
fi
ea
eft
virtus ieiuni^, vt qui illo muniturînfefforem demonem ex alie-
no pellat corpore, quanto magis,
(
aic DrexeHus NiceCiE hb. 2. cap.
7.
)
poterit
imyugnatorem e fuo ? JJlieni vim ieiunij in eo, quem iam occHpat,non
fuftinet
cacodAmon-,& quotnodo fufiincbit proprij in eoiquem tantum impugnat
? Quare
D. Athanalius lib. de Viiginitacc concludic dicens : Quifquis igitur ab im-
mundo fpiritu vexatur,fi
hoc anlmaduertat-> &hoc pharmaco
vtatur , ieiunio,
inquam ,fiatim fpiritus malus oppreffus abfcedet , vim ieiunij metuens . Quod
& ab Exorcifta, 8c ab obfeffo feruandum efte, affirmat etiam Theophilatus
in c. 17.
Matchî, Oportetyâiu ieiunare eum, qui curat, &eum
,
qui curaride-
bet . Cui ieiunio fi accedac oratio , habebunc difpoficionem in Theoria_
Chrifti , & Pracfbica loannis requificam
;
vc fic per fidem firmam , ac confi-
denciam inhjcficancem in Deum poft diabohcas obfeflfiones, vexaciones,
&
maleficas infeftaciones , vi ecclefiaftics poceftacis per remedia fpiricuaha_
optatam valeant confequi fanitatem
.
Fim Secur^d^ TMis .
MANVA-
ic' ^{\r> we' Vw w^ w^
wM %09 ^(w Mw ^l^ ÛP
MANVALIS
EXORCISTARVM.
AC PAROCHORVM
Pars Tertia.
*53HBM- ';-?i
D E R E
M
E D
I I S-
I contrariacontratjjs
curantur, vt monet tritum com-
muni fermone prouerbium>
&
probat difciplina Medi-
corum, quibus medicaminibus, putas> obffTiones>ma-
lcficia,^ id generis mala d^moniorum cacozelo in or-
bem inuedta podint licite curari > nifi ab ijs
,
qus ordi-
natione diuina inftituta funt,& tanquam diuina virtute
pr^ftantiaegrotisminiftrantur? Siquidem mirandum
diuina? bonitatis exemplum in hocelucct
,
quod tantis
fjne numero morborum generibus,
quibus homines agitantur >
conuenien-
ria oppofuit medicamenta> vel vt futura impediantur,vel vt pr^fentia mala
remoueantur. Etalia curandiscorporibus: alia fanandis mentibus ordi-
nata
. Prima a rebus corporeis defumuntur , atque acîone naturali eis re-
bus infita
, ex quibus componunrur , infirmis corporibus fanitatem addu-
cunt.
Secunda
fumunturarebusfpirituahbus, atque adione diuina lan-
guentibus animabus medelam afFerunt; Et iftain Gbfe(Tionibus>ac vexatio-
nibusdiabolicis
deftiuendisExorciftaadhiberedebet: Quae funt autGe-
neralia,
de quibus agitur in i.
8c z. capite : aut Specialia, de quibus infra_
cap.
i.&
4f.
perrra<âtur.
Generalia
remedia voco ea
,
qucT non folum maleficijs , fed etiam omni-
bus fpirirualibus
infirmitatibus curandis
profunt : vt funt Sacramenta , dc
Sacramenralia,quibusfanguisChriftiapplicatur.
Nam pretiofum illum
finguincm
generale>
& efficax
pharmacum mali , &yanaceam celeherrima
vcre dices, cuius
fuccus potiori ime
opoyanax a fanandis omnibus morbis
T
nuncu-
559.
. .
Deus remedia^
/piritualia in-
nituitfanadit
hominibus
.
ltiorum
Alia
Gineralia
Specialia .
$60.
Remedia gene-
ralia funt
Sa-
cramentA^ , ^
Sacrimetalia^
tOP-
Par.IILCap.L DeRemedijs gener.
Sacram.
nuticiipatur ,quamilb,queintantis encomijs profana
celebrauit Antiqui-
tas :
quiaeius.yirtusnonfoluminanimas;
fed etiam in corpora infunditur,
vtvtraquefanitasjEgroreftituatur. Quareoleum,
& vinum
pienti/Iimus
Samaritanus eum appellat
, a magno
,
qui de C(Îo venit
Medico infiifum in
languentishominisvulnera, qui in dapmoniacos
latrones
inciderat Luca:
lo.
Quo etiam Eccle/iaftici Miniftri dasmonibus
expeUendis , foluendisqj
maleficijs vtidebcntjilluaituniper Sacramcnta , tum per Sacramentalia.*
applicando.
.1 ^. V,./0..
Cap. I.
DeRemedi
Js gcneralibus Sacramentorum
.
55l
^ "^ TTIrrutem SactatnetTtorunreflelJitirnfam% ^rfrirabiles eius teftantur
yirfus sacra- ^Li
efFedus,
qui ad omnia malapropulfanda,
& bona coferenda mor-
mentorHm ma^
Y
talibus extenduntur . De quibus latiflime Theologi omnes per-
4I*
.
tradtant in 4.
Sentent. Quare funt generalia pharmaca omnibus
infirmitatibnsfanandis idonea
^
ideoq; ad peflendos dsemones, & foluenda
maleficia virtute diufna pollentia, prout proximedifponuntadfidei, ac
confidentias in Deum adtus eliciendos, quibus &c
darmones expelluntur
, &
maleficia deftruuntur . Quae feptem ftellis in dextera fimilis filio hominis.
refidentibus defignantur .
Vnde ab Exorciftis, ac Parochis in manu teneri>
&abillisapplicari debentijs, qui a dxmonibus. diuexanturi vttotidem
articulis declarabitur.
A R r I C V L V s u
Dc BJptifmo .
X
"URimaftellaaptiflfimeBaptifiTiumSacraraentoru primum reprefenrar,
502.
^
J^
quiconferturinaquis,vthomineshincoriginalispeccatiinfi"rmitate
tuscmraAti
lanpentes fanemur
:
illinc, vt d^mones,quorum fubduntur
ryrannidi.pro-
mones
.
'
pellantur, iuxta verbum Dauidicum Pfal.
73, ContrihuUfti capitadraconum
inaqttis.
Vnde potiflimum remedium eft contra d:Emones5&
d^moniacas
operationes ijs,qui nondiim falui fa6ti funt per lauacrum illud regeneratio-
nis, &
renouationis
.
Exemplis w-
Experientia ipfa teftatur quampluribus exêmplis antiquioribus
, &rece-
ptbatHr,
tioribus, quorum hic tria tantum commemorabo
.
In Bungo anno i
^95.
aderargentilis femina a d(j,raone obfefTa , cui indi-
^6$,
catum eft, fe a dxmone liberari non pofTe , nifi ficret chriftiana . Cum
illa
annueret , &iam fead Baptifmum pr^jpararet , noê fequenti d^mon
ei ,
^
ne chriftiana fieret,difluafit dicens : HaSienns tantafarmliaritate tanto
tem-
ôre mihi es coninnElai &nunc me deferis t non abibis profeîo inulta^
Dor-
mtenti itaque, nec fentienti capillos,vno tantum capiilorum flocco
relid:c,
abibidit. Illavero cum furamo mane fibi ademptos capillos
deprehcn-
deret.
564.
luumis genti-
lis.SstrametJHt
Baptilmi ./>#.
fc-epto , lihr0m
twadAtnfin,
555.
deret >
& arundini ledo oppofita: implexos , calcar ca fraud fibi addituin
putauit,vtcitiusadBapcifmiantidotumaduoIaret. Quod
&fa6lumcfti
-atque eo
fufcepto manfit ab oranibus d^monismoleftijs iramunis : Ita 10-
fert P.
Ludouicus Frois in lit. lapon. ilU^s anni, reiatus k Delrio /ffe.<J.
Difqn,
Jli.agiC'.cap.z.q.^.fe^.^.
Exeodemfuntfequentia.
In
Ciazzurana Infula Gentiii adoiefcenrulo o<5t:odecim annorum fe cre-
Jjco
vifendum offerebat canis ingens horribilis,& tufus> qui cum alioque-
batur, & per raonres in ioca abditiffima deducebat, eumilji biduo , vel tri-
duo
detinens , atque ad fe manibus fyblatis adorandum
^
aliaq-, fcriptione
indigna faciendum impeliens . Adolcfcens mifer videns fe tantas moleftias
icapitali humani generis hofte perpeti , tandem ad Ecciefiam fugam arri-
puit, vbi Do<5trinam Chriftianam audiens didicit , ac per Baptifmi Sacra-
mentumfcChriftimilitiasadfcripfit, cui impofterum tartareus ille canis
infidias tendere non eft aufus
.
'Bungi circa annum
1^49.
quidam homo ancillamhabebatd^monifii-
miliarem
j
nam dsmon ad eam accedens vulpis figura iingulisnodibus
domo educebat . Veriim per Baptifmum fufcepta fide ab lu)c fpe^ro libe-
rataeft: Ita liter.F Iaponic illius temporis. Alia piura refert Delrius
ioco citatOj ad quem remitto Leilorem
.
.
I.
HAnc
veritatem comprobat ritus in huius Sacramenti coliatipne ob- 566.
feruatus
,
quo daemon primo exorcifmiS cohibetur , ne impediat pro-
Hec offedit
rir
cejfnm ad Bapifmi4m, a.it AlexAuder AlenC pai:.
^.<l.
10. (^ne noceat bapti-
{"'
obferuatus
ândoi in qtiem habebat poteHatem . Qupd antea docuerat Auguftinus dc-
^cdUtione^
Symbolo, vt habetur de Confecrat. dilt.
4.
Sicut
noftisi
ait, Fratres
cbarifji-
mi) parmli
exfufflantur , C^ exorciz.antur , yt tollatur ah eis poteHas inimic<t^
diaboli
,
qui decepit hominem , vt pojfideret homines . Non ergo creaturain in-
fantibus exorctz,atury aut
exfufflatur
;
fedille,fub quo
funt,
qui
fuh
peccato na-
fcuntur. Quamobrem fi quis ex paruulis, aut etiam adultis probabilitcr
non baptizatus exiftimaretur
, & aliquo t^Qz maleficio afFedus *, vel 4 dac-
monc ipfo agitaretur, nullo efficaciori remediofanari pofTet,quam lauacro
Baptifmatis , in quo dcxmon cum fuo exercitu ratione iidei
,
quê in ipfoin-
/unditur, ac fufcipitur, quafi aiterPharao fufFocatur,
A R T 1 <: r L
r s ih
De ConfirmaHone
SEcunda
ftella Confirmationis Sacramentum denotat ,
per quod vndlio
557.
intcrna confertur, dumexternaperfandtificationemchrifmatisfitin Confirmatlo
fidclium
fionte-, vt intiis,& extri quafi fpirituales athletas delibuti fecurius
homirtetn cor-
ad bclla contra
diabolicas poteftates incedant,qaje illos interius,extenusqj
robor/tt contrA
aggrediuntur
,
dmonem,
T 1
Quare
huius
Sfurm-
memi
568
Exemplo tom
prtbAtHf
,
z
9
z
Par.III. Cap.I. DeHcmedijs gcncr.
Sacram^
Quare huius virtute Sacramenti fideles corroborari debent contra
infef-
nalem
hoftem, fiue interiiis pugnet pcr tentationes,&
fuggeftiones
varias
:
fiue
exterius per obfeftiones> pofleftiones, maleficia vexet, & infirmitates
.
Nam ad
hsec propulfanda efficaciter in corporibus
, &c mentibus
operaii
docet experietitia
, &luculento exemplo oftendit Thomas.
Cantipratenfis
Hb. 2. ji^Hm cap. S7'par.
3
3. fequentibus verbis
.
Venerabilis Bonifacius quondam Laudanenfis Epifcopus , me audientc
3
euentum
fequens recitauit .
Aderat in quadam Viila c^cus, qui totius villas
vaccas ad
paftum deducebat, repellebat a frugibus,
& ad certa loca pafcuis
vberiora
prouocabat . Et quod maioris prodigij eft, colores,
& ftatum fin-
fularum
vaccarum fpecialiter difcernebat vt ver. gr. fi vaccam
coloris
ru-
ei , vel
nigri , aut albi ab eo petiuilTes ,
fine difficultate vaccam talem tibi
apprehenfam in cornibus obtuliffet . Ad quem locum cum quidam Epifco-
pus adueniffet , &de easco talia audiflfet
, ac experientia ita efle didicififet
j
quaefiuit ab eo
,
an Confirmationis Sacramentum ab Epifcopo fufcepiffet
'*
'-
;
At
ille : non,inquit : & ftatim Epifcopus jc^cum hoc Sacramento muniuis
,
&
mox ab eo vaccarum difcretio eft ablata
: quoniam d^monis operacione
<6c
minifterio hoc operabatur
.
.
I.
A^
Vare ciim
coram Exorciftis, ac Parochis prefentanrur obfeffi,veI ma-
s
V^
leficiati,
&:maximepueri, vel
puellacquivelfyncoparumacciden-
Kee Smcramen-
"""^^^
^.^
ftatutis diebug , vel horis aduenientia patiuntur ; vel
tremoie
heM^puri , ae
*" membris, &
praecipue caufatum in capite ex prefentia fpiritualium
reru,
pmlU malefi.
vel
perfonarum : vel no6tu voces
,
feu vociferatioRes infolitas
clamorofas
th
Mfftki*
emittunt : vel alia
huiufmodi patiuntur accidentia
,
de quibus fupra , vbi
de
Si^nii , diligentiflime eft obferuandum
,
ac inueftigandum
, an falutari
Confirmationis
Charifmate fint delibuti
. Quod fi huiufmodi
firmiffimo
dypeo muniti non fint, ad Epifcopum ducantur , vt hoc Sacramento robo-
renturj & fic facilius omnia fathanica machinamenca deftrucntut
.
ARTJCVLVS Jlh
.
Q^
'Tp Ertia ftella P^nitentiae Sacramentum denot^t, cuius virtute quantum
virtus Sacra.
X
infernales hoftes terreantur,quis valeat cnunciare ? Si enim per pec-
menti Pmtten.
catum latent in anima
,
pier P^nitencix Sacranaentum exiie compelluntur
y
ti& contra dsi. vt f^pe figno externo indicatum eft, cum vifi iint bufones, vermes , ferpen-
wonî
.
tes,& id generis animalia
ex ore p^nitentis profilire. Sr vero obfeffionibus,
ac maleficijs homines vexant in corpore, fxpius fedes mutare,& a
vexatio-
ne ceffare coguntur, cum vexati per Confeffionem vitam mutare
incipiunt-,
vt innumeris conftat exemplis, quotum aliqua hic fubijciam
.
He(ôr &oethus lih, 8.
tQrnm Scoticarfttn > refert , anno
chjriftianap
falutis
148(3.
Exemplis eont-
tttr.
Art.III. DcP^nitcntia.'
%î
i.4f%6.
nauigantibus e Phorcea seftuario in Flandriam negotiationis caufa
tantam
fubortam ede ventorum vim> vt velis malo, armamentisqj ruptis >
571
nauiqjf^deintertumentes
vndasiadata, certiifimam mortem cundi ex-
^**'""'"
ped;arent
. Nauicularius tantam,tamque infolitam aeris inclemenciam eo
^
**
temporis
demiratus ( fuberat en i m folftitium icftiuum ) ciim id non fyderu,
fed
malorum d^monum ,
qui hominibus femper funt infefti
,
infidijs ma-
gnis tribueret 5
clamoribus mulieris ex imo nauis vox reddica eft fe mifere
incufantis , fe incubo dsmoni fub humana efBgie , cum quo multis ante-*
a<ftis annis habuerac confuetudinem, iam tunc fuifle commixtam , &ab eo
fubadram : mari ergo fe tradendam exhibuic , vc ipfa pereunce
,
qux tanti
mali imminentis caufam pra;ftiti(Tef,c?teri Dei benignitate incolumes per-
manerent . Accedens a<4 lacrymantem timinam ( iubente ita nauiculario
)
572.
Sacerdos, eius atq-,c.tteroru faluti cofuiendi caufa,crimen ijim pala fatence,
horrentemq; tam dirG fcelus,vehementer ex imo peôrc fufpiria trahente,
p^nitentemq-,pie eft hortacus,ne fibi deelfeci fed in Deo fuam fiduciam col-
locarec : Tanca enim eft miferentis Dei clementia erga mortales ,
vt ahos
peccatores etiam in profundum malorum lapfos rcfipifcentes nonnumqua
ad maiorem longe, quam vnquam ante habuerint, gratiam admittat
.
Me-
dia pi) Sacerdotis hortatione, ciim multis fufpirjjs mulier admilTum facinus
deploraret, a cun(5lis vifa eft atra nubes e nauis fcntina profilijffe, ingentiq-,
fono,
flamma , fumo , acque f^tore fefe deiecifTe in mare > ac ex tunc fcrena
eÎi (2ici<is vifa eft,& tranquillitas in mari eft oborta
.
loannes Diaconus tria narrat exempla eoru
,
qui a diemone poflelli mox ^,~
vt pcccatum B. Gregorio funt confeffi, fe peccati p^na liberatos fenfere. Et
corum quidem vnum , cum odties negaflet , o<5lies C\c a dsmone renouata
vexatione fatigatum,nona demum vice, qua turcum eft faflus
,
percepta pe-
nitentia p^nicus fuide reddicnm immunem . Plura alia & vetera, &recen-
tiora refert Delrius Uh. 6.
Difqnif.
Magic. c. 2.. q.^.fe5i.^.{cd
his omiffis in-
ter plura ab experiencia mihi fuppeditata vnicum hic fubijciam
.
Anno reparaca; falutis 1(^45?. in quodam Terricorij Taruifini Opprdo ad
,^4
iTJeaccefficquidamhomoaniiosnatus^f. duplici maleficio amoris nem-
jExemplum ith
pe, & odij affedius . Amoris erga mulierem merecricem
,
quam carnalitcr
Audore rela*
fcre quotidie ( etfi intrinfecus hoc fibi difpliceret) cognofcebaca cuius mu- tnm
.
lieris matre, qux vulgo faga putabatur , per
indicia fere euidentia ita fe
male afFed:um,arbitrabatur .
E
conuerso odij ergapiopriam vxorem,quam
ita^greferebat, vt vna cum illa familiariterconuerfari nequiret jquanu
tamen antea vnice diligebat : continueq-, veluri quendam bolum , a quo
valdeafflidtabatur, in ftomacho fentiebat . His omnibus ab ipfo mihi
enarratis, illi iuffi, vt ftatim ad Confeflarium accederet, adulterium, ac
Cf-
tera peccata fua ex prxcordijs deteftando integre , fideliter , 6r
humiliter
confiteretur
i
Qup perado iterum eo ad me accedente,
accorammege-
nuflexo denuo peccatum adulterij cum reliquis ore, & corde deteftante, ac
proteftante, fe impofterum ( Deo adiuuantej non afiam
,
quam propciam
vxorem cogniturum, ipfamqj ( vt decet virum chriftianum )
vnice diledu-
mm, dfmoni a me praecepto fadlo, vt ab eo recederet , ftatim bolus ille i
T
5
ftomacho
7r7^
Par.IILCapJ.DeRcmedijsgener.
Sacram.
ftomacho abfceflic> ac perfedai fanitPti reftitutiis eft : c?pitq; vnice
propria
diligere vxorem, ac mecham prorsus abhorrere . Qaod vtiq;
euenifte
cre-
dendum eft: quia priiis per confeilionem
delidta expiauerat
perpetrata
.
5-75.
Quare Exorciftis,ac Parochis hoc maxime eft atcendendum, vt cum
fibi
Snadedum ob-
obfefli, aut maleficiati adulti ptcefentantur, illis in primis fuadeant,
omnia
fefts vt per Sa- peccata fua nedum ex totis pngcordijs deteftari ,
fed etiam ea fideliter,
&
cramentumpA-
humiliter in Confeftione facramentali Sacerdoti
idoneo aperire
i
ac potni-
nitenttA
pecca-
tenciasfibi abeo impoficas adimplere
: cum hoc
Sacramencum in adultis
*'*f'*'^
expur^
maximefitdifpofitioadpetfedlamaDeofidemâc
inh^firantem confide-
"^^"
*
tiam, qua infallibiliter a quacumque d^monis
vexatione liberari
valeant
(
quando huiufmodi liberatio animx fuê faluti eft profutura ) fiiciiitei-
im-
petrandum.
ARTICVLVS
IV.
I>e Euchariliia^
57^*
f^
Varta flella Eucharifti^ Sacramentum defignar, cuius efiicacia r.ori'
rirtus Eucka.
V^^tra d^mones, ac dasmoniacas operationes maximc valet
i
omnia .n^
riffU
contrtu
^^-
tencbrarum opera hoc Sacramentum veluci folaribus gratiarum
dAfnones.
radijs tanquam fpiculis percufiadiflipat in momento. Vnde S. lo. Chryf.
homiI.<ji. adPopuIum Antiochenum dixir : Tanciuam leones
ignemf])iran'
tes ab illa menfa recedamHsfaCH diabolo terribiles
.
Hocantiquiquoq-, Patres vnanimirer conccftantur . Caflianus
de quo-
vxemtl
^^'^ ^
dajmone no6lurnis illufionibus grauicer infeftato mcminit,
qui ciim
trebatur
^""^'
feniorum coiifilio huius falutaris remedij medicina vfus fuifiet
, ira omnis
diabolica? tentacionis fcena detedta eft, vt mox Dominici
corporis
vircute
proteênte, illa proeteritcc illufionis confuetudo cefiaret
.
,_g
B. Profper narrat, fuis temporibus Carthagine hoc portencum diabolicii
*
cuenifie. Quaedam iuuenculanatione Araba ancilliEDei habicumgeftas,
cum fe in baineo lauans quoddamVeneris fimulacrum impudice afpicerer,
feipfam ei confimilans in d^monis domiciiiurn confecrauit : ftatimq-, ille
leo, qui rugiens circuir,quem qu^rebat, adinuenit . Meatus igicur gutturis
eius occupans, nullum cibum , nullum potum rraijcere feptuaginta ferme
diebuS:, totidemqj no6tibus diabolus ei permictcbat . Hinc
parentes puel-
\x huiufmodi portentum vlterius tolerare nolcntes, fimul cum filia ad Sa-
cerdotem acceiferunr
,
qua^ a6ta erant fideliter exphcances . Hoc tantum
puella fatebatur, auem quandam media nodre apparere, qux fibi in os nc-
fcio quid infundebat . Stuportuncineratcundris, puellam nullis indicijs
diuturni ieiunijfccdatam,nuIlopaIlore, feutabe^vel debihtate confedam;
fed potius robuftam intueri
.
Ciimqj incredibilia viderentur, habito confilio, in Monafterio pueilaru,
57p.
in quo reliquiT S. Stephani colebantur, Sacerdos puelkm Prazpofito com-
m.endquit. lllicprimotantiimdieapparuiffe illam auem afieruit , feque
inyepajle> quod
n;;qi fani^, ijieqj fici compulfa illum appeteret
locum , quo
fibi
Art.IV.
De Eiichariftia
.^
'2,9^.;
fibi
accedeie non liceret .
Per duas fane hebdomadas nihil cibi , vel potus
fumens in
Monafterio
manfir, vbi accidit) vtcum quintusdecimus Domi-
nicus
illucefceret
dies, afcendcnte nobifcum SacerdotejVt matutinum illic
facrificium
foHto
offerret : putlluni Prêpofitus ad altare perduxit eo incef-
fiij &C
habitU:,
quo folent rubore perfufe ex epulis> poculisq-, mulieres adUe-
nire.
Sed ftatim ac fe illa ante akare proftrauir, fui fletus clamore cun(5tis
aftantibus
gemitus, lacrymasq; induxit, quibus tantum malum aufercdum
/erat
.n. iam indecens murmur in popuio
)
piebs Dominum exorabat
,
Peradlo itaqi
facrificio, cum eadem inter c^teras breuem particulam cor-
poris
Domini tmdam a Sacerdote perciperet, femihora mandens traijcere ,
non
valuit,
nondum illo fiigato , de quo dicit Apoftolus : Qua confonantia
*'
^^^'^^
Chnjii ad Belial ? Et iterum : Nongotefiis calicem DommibibereyX^' calicem
^
d&moniornm : non potejfis menfk
Domini participes
ejfey &menJA d<zmoniorHm.
Manu
igitur faciem eius fuftentante Sacerdote, ne Sandtum proijceret , a
quodam
Diacono fuggeftu eft , vt calicem falutarem gutturi eius Sacerdos
applicaret . Quod vc tadlii eft,ftatim ac locum illum, quem diabolus obfe-
derat,
Saluatoris impcrio reliquir, Sacramentum, quod ore geftabat , cuni
laude
Redemptoris transglutille puella clamauit . Hinc I^titia,hinc voces
in
gloriam Dei, quod poft o6toginta & duos dies , diabolo expulfo
,
puella
dc
poteftate fuerit eruta inimici . Hadenus B. Profper
.
Eodem
modoMedioIani D. Bernardus in Ecclefia S. Ambrofij alianu
5
80.
perfonam,
fupcrcaputeiuspofitaEuchariftia,ab eodem humani generis
hofte
liberauit :
vt refert Guilhelmus Ahh.Ub.z. in yita D. Bernardi cap.
3.
Alia
plura
exempla de hac re referunt loan. JMoIinet. in Chronicis Belgicis
,
Bernardus
Luxemburgicus in Catalogo Hsret. lit. G. C-efarius Ciftercienfis
lib.^.
Mtrac. c. 1 1- Picus Mirandulanus lib.de Strigib. &alij relati a Delrio
itb.6. Difqiiifit'
Magic c.i.
q.^.fe^. 3.
.
I.
QVarehis paucis fufficiat, indicafTe^vt qui diabolica operatione vexan- -
g
.
cur, ad illam menfam acccdanr, quam Dauide tefte Pfal. 22,. parauit
jj^g munien4i
*-'
Dominus in confpedlunoftro aduerfus omnes, qui tribulant nos,
fumohfejfi, ac
acconturbant, vt panemillum Sandiftimumdignefumentesfentiant illu
maleficio afe^
quafifubcinericiuniGedeonispanem in gIadiumconuerti,voIui intCis, &
Sliadulti.
extra fumentem defcendere in caftra fpiritualium Madianitarumj6<: taber-
nacula eorum percutere, fubuerrere opera eorum malefica, ac penitiis in_
Docent Fatres,
nihilum redigere . Hac de re Abbas Serenus apud Caflianum Collat.-j.c.
?
o.
loquens de Arreptitijs ait
: Communionem
eisfacrofanâm d fenioribus no-
slris tiumqiiam meminimus interditlam :
quinimmo,fipoffibile effeti
etiam quo-
tidic eis impertire eam debere, cenfebant . Qua ab homine percepta, eum, qui in
membris eius infidet,fpiritum,feu in eius corpore latitare cognofcituryVelut quod-
dam exurensfugat incendium . Qupd infinuatur etiam in canone i.Concilij
Arauficani, in quo dicitur
: Energumeniiam
bapti\atiifi de purgatione
fua
contiliunL^
carenti&fefollicitndini Clericorum tradantj mmitis^ obtemperent, omnimode
Arauficanum ,
T
4
com^
VarUfentetU
SeAolafficorS
.
$82.
Viri Ecclefttt-^
ffici Ordincj
Sxorciffatus
infigniti
poten-
tijfimi funt
co-
tra 4*mmis
,
5^
Jlrreptitij m
pojfunt fufci'
ptre ordinem
,
nec fufceptum
adminifirare .
i
$
tf Par. III. Cap. 1. DeRemedijs gener.
Sacrafn.
commmicent Sacramenti ipfins virtme , vel mmiendi ab incHrfu damonumj
qno infefiantur ivel pttrgandl, qiio iarftojienditHrvitapurgatior
,&c. Et hic
videtur vfus Ecclefice jvt patet ex Rituali Romano, &: aiijs, in quibus
exor-
cifmi traduntur, & firequens confellio, & communio
commendantur
.
Veruntamen Scholaftici diftinguunt inter eos,qui ob deHda poffidentur
a d^mone -, & cos,qui ad maiorem purgationem, feu ob merirum ab ijfdem
Dei
permiflionc torquentur . Alenfis p.4.
j.
ii.w. z.^r.
3.
D.Thom.
in^.
dift. 9'
qndfi.
vntca. art.^. qH^liiHnc. ^.adi. Armilla verbo
Communio . Syl-
ucfter
verbo Enchariftia
docent, ijs, qui frequenter in blafphemias,&: eiuf-
modi peccata incidunt,: communionem non efle exhibendam . Cgterum
D.
Thom. ^.par. qHafi.^So. art. z. mutauit fententiam, quam fequitur
Sotus
in
4.
di(i.i
1. q.i' art.9.
Vafquez difp.i i z. cap.
4. & Antonius Hiqugus in
4.
Sent. Scoti
dift.
^. qndfi. ^.nn.S. qui ait
; Quia commHnio muitHm dttrahit vi-
rihus hofiisi &facit
adpurgationem peccatorum
s
ideofequendi rituales Itbrit d*
eorumprafcriptum.
Quare Exorcillae, ac Parochi obfefTos, ac maleficiatcs
adultos excitare non neghgant, vt hoc tantum Sacramentum f^piiis deuo-
te, ac feruide percipiant, quo mediante ad fidei perfedae, ac conjfidentiiE in
Deum inh?fitantis adus cHciendos excitati i quacumqj d^noniaca vexa
tione liberari mereantur
.
ART 1 C
P" LV S V:
Be Ordine
,
QVinraftella Ordinis Sacramentum reprefenracquo miniftri
Eccle-
fiaftici infigniti c^teris hominibus virrute diuina sut potiores,ideoqi.
^ maiora etiam prxftare pofiunt
,
prsecipue in hoftcs infernales, Ci
faltemOrdinisExorciftatus poteftate fint fuffiiiti . Vnde cum munere
exorciftico
fungentes ijs, quas ad Dei gloriam, &: hominum fpedlant vriH-
tatem,
vacant , videmus eorum preceptis dgmones obedire , ad mannnm
impofitionem
timere,ad eorum adiurationes torqueri
, & ad eorum impc-
rium
effugari . Quod bene teftatur S. Cyprianus ad Demetrian.
O
fi
audire
njelles,
inquir, &videre, quando a nobis ddimones adiurantHr, &torquenturfpi-
ritualihus flagris, &verhorum tormentis de
ohfeffis
corporihui eijciuntur : quan-'
do
eiulantest &gementes voce humana &potefiate diuinaflagelU , &verhera
femientes
venturnm iHdicium confitentur . Veni-, &cognofce vera
eftcy
qu<& di-
cimus
. Proptcrea quicumqj d^moniacis vexationilxis, ac maleficis infefta-
tionibus aflSciuntur, ad eos recurrere debenr : ctim ipfi ordinis exorciftatus
poteftat^ fint donati, qua d^mones ab obfeffis corporibus valeut exulare
.
. I.
VEruntamen
hoc cauendura , vr nec afreptitij ordinem
fufcipere au-
deant, nec exercere fufceptum, vt habetur exprefse ex cap-
maritum.
c.
commHniter.c. Clerici.
difi.
j
5. Vbi Gloflaj Archidiac.
Albericus,&:
com-
mwniter
Art.V.
De
Ordinc
^97
584.
Arreptitif ûi-
namfint .
585.
nmniter DD.
afleiunt , elle
irregulares . Immo eriamfi conualefcanr , non
podunt
arreptiri)
ad ordines facros promoueri
:
quia vix de eorum plena li-
berationeconftareporeft;
vt docet Naldus in Summa: Si vero ordinati
fint ex
multorum
fententia ordines exercere non debent
5 ni(i pcr annum
hos
liberatos
efle, probetur : vt poft Glollam docet Grcgorius Saytus
Lb.
f

Per
arrcptitios intelliguntur non maleficio aftecSti, neqjquicumquc a dx-
mone
obfefli , aut pofleffi ; fed tantiim illi
,
qui aut in terram a d^mone ar-
repti
eliduntur : aut quolibet modo incurfibus efferuntur : ita didro c. com-
mHniterdiH. 35.
vtcum fenfibus abalienantur
:
vel faspius veluti mortui
cadunt,
vel id generis graues fuftinent moleftias : Et vt breui compiecftar :
Arreptitij funt i)
,
qui ita impediuniur a dasmone in fuis potenti;s fenfitiuis
fiuc
interioribus, fiue exterioribus^vt ad Iibitum,& e voto fuo fuas nequeac
naturales exercere operationes : vel vnum pro alio operari
(
pr^fertim iru
ordine ad minifteria ecclefiaftica ) cogantur . Hi quidem irregulares func
ccnfendi . Ec licer liberentur , adhuc tamen probandi funt
> vc didtum cft
fupra ex mente didtorum Audtorum
.
Hoc
confirmant di6ti Audores fa6to Clerici Aquinenfis Ecclefia; . Hic
enim, vt narrat S. Gregorius Itb.i. Moraliu, c. 1 6. cum a S. Conftantio Epi-
fcopo
Aquinate per multa Martyrum loca fuiflet tranfmiflus , tandem du-
dtus
fiiit ad S.
Benedi<5tumj& ab illo hberatus eft ; cum hoc tamen prxcep-
to, ne in pofterum carnes comederet
, & ad facrum ordinem
accedere non
pr^fumcref, cuius poft longum cempus oblitus, ftatim ac promoueri tenta-
uit , illico a diabolo correptus eft , & vexatus , donec animam exhalaret
.
Veruntamen
putat idem Naldus poft Gloflam in
c. communiter
dtfl.
3^.S>c
Nauarrum
Confll.
3
^
ê temyor. ordinat. id licere
, &poffe ordinatum fuos
ordines poft perfedam fanationem exercere
.
ARrjCVLVS VI.
De Matrimonio*
SExta
ftella Matrimonij Sacramentum defignat,quod licet principalitet
^ g^^
inftitutum fit ad humani generis propagationem, certitudinem prolis,
yittHs Sacra-
cognationumamicitias,auxiTiummutuumviri,& mulieris, &vagarum
menti Matri-
libidinum remedium , ad qure omnia fpecialem gratiam confert , vt docet monif contr<u
Nauarrus cap. 21. num.j9. Bonacina tra&. de Matrimonio qutefi. ^.yunEl.G, dAmonem
.
nu. I. & communner: DodioteS) vhi de Matrimonif
fine
honejio ; attamen
illud ad diabolica difloluenda machinamenta,quiE eius vsii impediimt,vir-
tute habere docec Raphael Angelus Tobiam alloquens : ûdi me
i
inquic,
Cr ofiendam tibi, qui funt, quibus prMalere
potefi
ddmonium . Hi namquc^
qui coniuîurn ita fufcipiunti vt Deum a
fei& d fua
mente excludant
,
iy
fu<&
libidini ita vacent,ficut eqiûSi &mulus
,
quibus non
efi
intelleûs , habet pote-
Batem di&monium
fuper eos . Nam ex his verbis colligitur
, illum cali poce-
ftate carere in eos, qui modo debico coniugium ineunc, eo quod contrario-
ritm eadem eH difciplina .
Quare
i98
Par.lII.Cap.LDeRenicdijsgencr.Sacram.
Quare confulendum eft ijs
,
qui diabolicas coliigationcs ante
fufceptum
587' matiimonium peitimefcunt,vt fe ic6le ad illud debite fufcipiendum
difpo-
nant : quia fic virtute facramentali fe difponent ad hoc , vt omnes
d^monis
conatus in nihilum redigantur . Quod fi poft celebratas nuptias
tales vexa-
tiones ab hofte patiantur, videantân iuie matrimonij honefto fine
vrantur,
nec ne,- 6c
poft petitam vcniam,ahaq; feruata,de quibus infra num.6p^.{nn~
dta fancte impofterum adminiftrent
,
ac facra benedidtione muniti, diuino
opitulante Numine, ab illis impedimentis fe liberos efle probabunt
.
58S.
AJLTICVLVS
VIJ.
yirtus sacra.
^
Eptima tandem ftella Extrem^ vn<5tionis Sacramentum repr^fentat
>
mennExtremA
^
quod homini in mortis periculo fiue per morbum,fiueper fenium con-
vnHtoms ad
itituco ad certaminis fpiritualis vltimum impetum fuftinendum
,
&advi-
'bolicA^repel.
'
^ô"^^""^ <^^ da^mone reportandam confertur
:
cum ad hoc vires
, &
robur
lendus
.
' chtiftiano athletc-E ad coronam properanti fubminiftret
.
Ad fanitatem
Neque hunc effectum foliim operatur in anima , cum etiam ad corporis
Agris conferen-
conferat fanitatem
, quam ffepe afFert
laborantibusinextremis. Hoc vfi
dam
.
funt Apoftoli, ac Difcipuli Domini, de quibus legitur Marci 6. Et exeun-
tes frAdicaham,yt penitemiam agerenti& dAmonia multa eijciebant,& ynge-
hant oleo multos ^grosy & fanahantur
. Qupd fieri docuit etiam D. lacobus
Epift. (nx canon. cap.
f
. dicens : Injirmatur
quis in vohistinducat Vreshyteros
Ecclefi&->& orent
fuper
eum/vngentes eum oleo in nomine Domini
.
Et habetur
c. adaholendam. extr. de her. &
Concil. Florent. in Decreto 'vnionis . ac Co-
cil. Tridenr.
fefs.
7. c. i.
&fefs.
14. de Extrema VnSlione can. 1.
<;8o
Quare i
j,
qui fe in extremis poiitos vident vi morbijaut a naturali caufa,
aut a demone illati, follicite curent, vt Sacramentum hoc cum debita prx-
paratione fufcipianr, vt eius effedlus non foliim in animai fed etiam in cor-
pore confequantur
.
Ex quibus collige, quanta fit Dei in homines maleficio afFectos beneuo-
lentia , cum tot Sacramenta non terreftria , fed c^leftia inftituerit ; ideoqj
feptem ftellis comparata, quafi generalia remedia, vt fint in manu Exorci-
ftarum, ac Parochorum
, & facili negotio , ficut ea
,
quas in manibus funt
exhibeanrur.
Cap. II.
De Remedijs generalibus
Sacramentalium
.
ET
S I Sacramentalium cum Sacramentis non fit aequa
dignitas, par
vfus , &c fimihs efficacia
j
attamen in his tribus ad illa
accedere vi-
dentur.
Dtgmtas .
Dignitas in hoc apparet
,
quod omnia funt facra : vel
quia {qi^C\s
ad
ArcVII.
DcExtrcmaVtidlione.
199
ad fanctiratem peitinent;
vel qiiia inftitutione
ecclefiaftica fanctitati depu-
tantur . Non enim hic facramentak ftricto modo fumimus pro ilio
, quod
ell: ad
Sacramentum
ordinatum-,fed lata fignificatione pro omni rc quoqiio
modo
fancrificata> & ob fanctificationem reuerentia profequenda .
Vfus
eorum facilior eft > cum aliqua ex Sacramentis fine facrilcgio rci^
vfus,
terari non podint : alia vero non ita fueqiienter : At.acramentalibus quo-
tidie, &
continue pra;muniri poflumus
.
Efiicacia eorum in homine tam interno,quam externo fentitur: in inter-
5
91;
no quidem
:
quia peccata venialia ex opere operantis delentj ad actum c6-
^'^'^
'
tririonis> feu amoris
> per quem peccata venialia immediate delentur,exci-
tando : Ita S. Bonauentura in^.d. 2.1. ar. 1. qu.z. Paludan. loco cit. Co-
Yimch.qu.ji.ar.^.nH^x^. Suarez
dify.
ii.fec.i.num.io. dc
alij relati
a
i^
probdtur
Bonacina de Sacram.
difp.s.q. 6.feB.2..pH.
i. In cxterno autem : quia bona
-^
fpintualiaj & temporalia conferunt> atque mala> dcTmoniacas
pracipue in-
Cruce
,
fcftaticnes, maleficia> incantationes, aliaqiinfernalia machinamenta auer- "^"i^J'"'
tunt, quorum vires facramenralmm viitute pereunt> ac deltruuntur
.
nt/iquifs ss.
QLiare remedia generalia, fcu potiiis ftellae in manibus pofitac ad malefi-
jâginib. SS,
ficio affectorum foTamen iure nuncupantur . Quje, cum innumerje fint
, &
^qua l>ened.
flciiis miqutioribusfimiles
>
quê in firmamento lucent > extanto numero
pane yfôleo
feptem feligemus
,
quorur>-i virtutem totidem articulis breuiter dedarabo .
benediHo
,
A R T
l
C V L V
S J.
X> Cruce,
CV
M Chriftus in Cruce>& per Cruce inferas poteftates proftraueritivt
592.
ait Paul. ad C0I.C.2. Delens, oh aduerfus nos erat chirograyhu decreti, c^ Crucis pgno
erat contrarium nohiSi & ipfum
tulit de medio>
affigens
illudcruci : &expoliahs
dimones ex^
pri}icipatus,& poteTiates traduxit cofidentert
pala triumphans illos
infemetipfo:
pllt*ntur .
nihil mirum , fi eius virtute d(^moniaca opera deftruantur . Dequa virtute
erudiriftime fcripferunt S. Cyprianus Serm. de PaffioneChrifii.Ongencs
lib. ?. in lob . Ladantius lih.i,. cap.i^. D.Antonius apud Athanafium
de In-
carnatione Verhi-, dicens :
ftgnum Crucistollit omnem magiam . D.Gregorius
Nazianzenus orat. i. in lidtanum>& ad Nemefium > D. Chryfoft. homil.S.in
EyiH. ad Colojf. &homil.so. in Matthaum . D. Cyrillus Catach. 4. de
Afce-
fione . NiiTenus in vita Thaumaturgi , Hieronymus in vita S. Hilarionis
.
Auguftinus lib.i. de Simbolo adCatechumen.&ferm. Si.de temp. Theodore-
tus in vita Macedonif^ &lib.
3
. hiH. cap.
3
. &lib. ^. cap.i i. D.Gregorius lib.u
Dialog.
cap. i o. loannes Diaconus lib. 1. vitdt, D. Gregorif cap. vltimo . Tho-
mas
Cantipraten. lih.i. cap.<^j. dparte
34.
Landulphus Carthufianus<^^'Z//><
Chrifiii vbi
de
Pajfione eius, Sc alij plureSi quos nimis longum, dc
tdiofuni
eflec recenfere.
Sanctt
3
00 ParJII. Cap.II. Dc
Rcmcdijs
gcncr.Sacram.
59h
ASanHis
,
.594.
ATideltlfiis
A Pneris
Aluiiis
.
L
SAndti
falutifero hoc cmcis fignaculo mirabilia operati funt ad morbos
tollendos, ad incendia extinguenda, ad tempeftates fedandas, calami-
tates auertendas ; fed ad djcmonum pijccipue diltipanda praeftigia , malefi-
cia abolenda,& arreptitios liberandos
s
vt dt S.Remigio narrat Hincmarus
in vita eius : de B. Vedafto Albinus Flaccus : de D. Auxentio, ac de S.Pata-
pio Metaphraftes : de S. Albino Fortunatus : de S. Suitberto Marcellinus
:
de Beato Caluppano, de S. Portiano, ac de S.Nicetio Treuirenfe Gregorius
Turonenfis : de S- Niceta Theocteriftus eius difcipulus : de S. Macario
Patriarcha Antiocheno Anonymus : de S.Theodoro Archimandrita Geor-
gius eius difcipulus : de Beato Godefrido Nicolaus eius difcipulus : de S.
Maximo Rhegienfe Dinamius Patricius : de S. Maurilio Foftunatus : de S.
Aichardo Fulbertus : de B. Nonno lacobus Diaconus : de S. lacobo Ale-
manno Antonius Flaminius : de S. Gallo Abbate VValafridus Strabus : de
S.Daniele Styjite Metaphraftes : de Beato Vincetio Ferrerio Rauzanus : de
S. Eligio Nouiomenfe S. Audoenus eius jequalis, qui refert, dictum Sanctu
folitum fuifie fuos edocere his verbis :
Chriftiam
necauguria , nec alia qu<x,~
libet jigmenta
pojfunt ojficere
: quia vbi fignum
crucis cum timore
, &fidc^
Dei pracejferit , nihU ibi inimicus nocere poterit . & de S. Eutychio Patriar-
cha Euftathius eius difcipulus^qui &: crucis fignum vocat telum dAmonibus
formidabile :
&c
alii innumcrij vt ex SanctorumPatrumfcriptis , & hiftoriis
variis probanr,qui de eius laudibus falutaribus fcripferunt . Vnde S. Anto-
nius Abbas, vt in eius vira habetur, dêmones infultabat his verbis : Siquid
poteflis , cur me non offenditis ? Si vnus ex vobis me ojfenderepoteft, cur innu-
merabiles concurritis ? Stgnum crucis,&
fides
paries formidabilis, &horribi-
lis vobis
efi
.
.
II.
NEc
San(5ti tantum, fed quicumque fideles illo vfi funt
,
prscipue cum
da?mon in humana, aut in horribili belluarum forma apparens , aut
prasftigiofafallacia nummos, veftes, vafaq-, of!erens,eos ad res nefandas
incitare tentauit : ftatim namq; crucis figno formato praeftigiorum audor
cmifib fibilo, ftrepitu, fragore, fumo, ac fbetore , aufugere coaûs eft : vt
palTim in hiftorijs Ecclefiaf4icis inuenitur .
Immo pueri, dumfrontem innocenter chriftiano more illo figno infi-
gniunt, mirabilia operantur : vt ille
,
qui ( referente Thoma Cantipratenfe
Itb.i. Apumy c.^G. par. 4. j
in Mechlinia Brabantias Corrizatricem i d^mo-
ne obfeffam liberauit, & darmonem in hirfuti vermis forma ex eius
ore
compulit profilire
.
Quin etiam ludcei falubriter hoc facro fignaculo vfi funt : vt ille,
qui ex
Campani^ partibus Romam veniens, cum in Apollinis Templo
pernodla-
ret, & fpidtuum malignorum turbam videret, fe ciucis
figno
muniuit
,
cu-
ius
Art. I.
De figno Sandaj
Crucis .
301
ius virtuce fugati funt>
dicentes
:
Veh web vas
vaeuu^fedfignamm : vt refett
D. Giegorius//k 3.
Dialog. c.j.
Idipfum experti funt Heretici : vt lulianus apoftata
, qui a Mago ad no-
-^*
Hireucts.
<5tutnuin
d^monum conuentu du<5lus>fubito horrore perterritus,
adcrHcem
aitGregoriusNazianzenusorat. 3,
num. ip.
yetHfque nmed^Hm confugit^
hocquefe aduerfm tartores confignauit .
.
III.
FAtentur
lioc ipfimet dasmones a S. Patapio expulfi apud Metaphraftem
595,'
menfe
Nouembris 3 clamzntes: Ferhternbilises 6 Nal^renCiVereterri-
jioc faientur
biUs es, &
ybique in omnes obtines tmperium . Qao ergo proficifcar ? St in de-
ipfi
d&mpnts ,
fertum,fi
in ciuitatemyfi ybicumque duxerit aliquis, tu illic prmenis ,fola
crur
cis figura folo
tuo nomine nos expellens
.
Quinimmoipfaanimaliaeiusvirtutem expertafunt: vt probat exem-
Afâlia ipftt
plum a Vicencio Beluacenfe relatum tom. 4. ht(ior. lib. 10. cap. 19.
D^mon
gxpertafunt
.
enim a S. Regulo Siluanedtenfi Epifcopo> &C San6ti Dyonifij focio e corpo-
re filij cuiufdam expulfus, cum fe in vefpertilionem muta(Tet> & in afinum,
quo San6tus ille Pr?fui vchebatur,ingredi tentaret > ficut fimilis fpeciei be-
Itia Prophetam Balaam alias increpans > humana verba ( Deo os eius ape-
riente
)
protulerat :
ita bellua hxc Sandti Reguli meritis felutis figni4,quod
numquam cognouerat > efFormauit'
,
pede in terra figurauit
, &
quafi Deum .
*
adiutorem
inuocaret, eredo in C(Îum capite, plus folito rudere c^pit : ficq;
diuina
potentia ab hoftis malignitate eft erepta
.
Quare frequentiffime falutis fignum in maleficijs foluendis adhibendum
^'^^} -* bfejfis
eft, ficut in Rituali Romano , & Canonibus ordinatur
> c. EcclefiaHicarum.
f^PJfi^^
^*^^*'
di(i. 1 1. ibi Glofia docens , in quibus membris crucis fignaculum fieri de-
^^"'*'"'
beat . de confecrat. difl.
4.
ciim illud d^mones valde pertimefcant
> & nihil
tam follicite eius miniftri malefici caueant, quam ne fignum illud falutare
a circunftantibus efformetur
.
Propterea concludit S. Ephrem Syrus tn fermone de fanSla , &viuifica^
Qajat.
c.$,
cruce, apud Petrum Canifium par. 4.
yiuEloritatum S. Script. &SS. PP. nos
adhortans ad pingendum illud fignaculum in omnibus,qu? ad nos fpedtat
,
ad d^mones fugandos . Nos Chrifliani,
inquic> d Gentilibus
, &a Judeis de-
clinemus ,poêsq; nofiros pretiofa, ac yiuifica cruce coronemus > dicentes cum
.Apofiolo
: Mihi abfit gloriari ,
nifi
in cruce Domini
noflri lefu Chrifti . Pin-
gamm in ianuis ,
atque in frontibus noftris , &in ore , G^ inpeôre , atque in^
memhris omnibus viuificum fignum
. uirmemur infuperabili hac chriftianorH
armatura . Hoc enim
figno
confpeUo aduerfariix. potefiates conterritA tremen'
tesqi
recedunt
.
A R r 2 C V L V S 21.
De Sandto EuangeliQ
.
596.
DIuinamSandtiEuangelijvimlucuIenter declarat Paulus Roman.
i.
^l^^^f^trtt^d^
cum dicit
: Non erubefco EHangeliHm : Virtm mmDei
efi
in falutem
^^^^
9mni
Siue verho pro-
/kratftr
.
597'
'Siue fcripto
exaretur .
I.lulij.
598.
Ucmtna
Dei
cotra
dAmones
.
301
Paf.III. CapJI. DeRemedijs gencj:.
Sacram.
omm credemi . luddo prmumi& Crdco . Cuius verba a fidelibus
deuote re-
citata : vel typis , aut fcripto exarata, apud fe ab eifdem fiducialiter
delata
maximopere luuant contra d^mones-
Primum ex praxi Ecclefiae patet
,
qujc dum facra myfteria peraguntur
,
Euangelium publice recitat, multis c^remonijs adhibitis, qux inylticas c6-
tinent rationesj inter quas vna ex pr^cipuis eft conuerfio Diaconj ad Aqui-
lonem. Quid cnim per Aquilonem
, nifidiabolus defignatur? Cîd per
ventum ex
parte aquilonari flantemj nifi machmamenra diabohca? u4b
^^wYowfjinquitProphetaleremiasc. r. pa-fidetur oimie malum . Ideoillud
propuifare vuit fponfa , tanquam horto Ecclefiaftico fuis impuris flatibus
noxium, ciim dicit Cantic. c.
4.
Surge aquilo , vem aufter , perfla
hortum^
nteum , ideft fugiat diabolus
, & Spiritus Sandlus accedat . RetVe vero , ait
Guihehnus Mimatenfis in fuoRationah cap. 24. contra diabolum legitur
Euangelium , "Vt illum
fua
virtute expellat : quoniam diabolus nihil tantum
odit, quantum huangelium . y^quilo ventus frigidus diabolum
/ignificat
: cum
ergo fides in Euangelio contineatur
,
qu
efi
armatura noftra contra diabolum
,
mertto legitur contra illum . Quod ftiam ab Ecclefiafticis Miniftris priua-
tim agitur dum contra d^monem corpora poflidentem , aut morbos infe-
rentem colludlantur . Nam ex Rituah Romano Euangehum Jegunt
>
praf-
cipue exMarci 16. Lucae 10. &: n. defumptum.
.
I.
OB
eandem rationem Euangehum fcriptum in foluendis
maleficijs
adhibetur . Sic
S.Barnabas infirmos,Euangchia fupponendo,fanabat;
vt refert D. Thom. in c i. Epift. ad Rom. S. Simeon CDgnomento Salii mu-
lieri Magas amuletum ex Euangeiio confcripfit
,
qiio in collo appenfo iha
non potuit amplms diuinare : vtrefert Leontius Epifcopus apud Surium .
S. Antonius mfeftante dfmonem verbiseuangeiicis membranula infcrip-
iis-, dc
in cubiculo ante Beata? Virginis imaginem alfixis de^\x\itâpudSu'
rium.
EtantiquorumChriftianorum mosfuit, Euangehj San<fli loannis
initium quafi totius Euangehj compendium collo fufpenfum geftare.
5.
II.
Slmili
ratione varia Dei nomina deferuntur , de quibus S. Ifidorus lih.
7.
Ethymolog. & D. Hieronymus in Epijl. adMarcellum tom. ? . qu^ cm-
muniter funt fequentia , Primum Hel, quod interpretatur, Fortis . Secun-
dum Eloym. Tertium Eloye, welHeloa, quod vtrumque dicifur Deus
.
Quartum Sabaoth, quod latine dicitur Exercituum , feu Firtutum . Quin-
tura /yo ,quod latine
Excelfus
diciim . Sextum Efercheyey quod in Exo-
do legitur : Oui eH, miftt me . Septimum Adonay-, quod nos Dominum ge-
nerahter appellamus . Ocftauum Ta, ideft,Dominus,veI Dominator . No-
num Tetragrammatony<\\io6 Hebr^î Jehoua inrerpretantur, Sc
latine dici-
tur : Ercquiero: yel ego
fumt
ûi
fum
: Tel inejfabilis . Decimum Saday
,
quod interpietatur , Robufius, vel Omnipotens . Sunt
Ait. U.
DerSando
Euangello . 3
03
Sunt alia nomina, qua: non funt fimpliciter ignota
; fed tantiim refpe^tu
nefcientium
linguam
gra:cam : vt ^gyos,0}heos,ide^ SanSlus Dens : ^gyos
Ifchyrosj
ideft
San^lus fortis : ^gyos Athanatos > Eleyfon imas , ideft San-
Uus
tmmortalis jnifirere
nobis: Ita colligitur ex Miflali Romano in die Pa-
rafceue
. Sqther, q?iod eft nomen gK^cum, &
tantiira fonc-t^t, quantum apud
Hebrôs Jehoua, quod eft nomen apud eos ineffabile , &
fignificat nudam
,
Sc
fimpliciflrimam Dei ellentiam . Agla eft nomen hcbraicum,
& ponitur
internominamagniDei
j
&::tantum fonat apud Hebrôs> quantum apud
nos TurCs Deus potens in &ternum. //ow<7//oeft nomen gr^cumj &:tan-
tum fonat
,
quantum confuhftantialis
;
quod Chrifto tribuitur
,
qui confub-
ftantialis eft Patri, & Spiritui Sandlo
.
.
III.
NEc
tantiim Sandti Euangelij verba, ac Dei Nomina; verum etiam 8c ,
qq^
alia ex varijs diuina? fcriptur^ locis , & Apoftolorum Symbolo de-
yerba rwnnul-
fumpta ad id pIurimLim valere,experientia docet: vt illa Deuteronomij
3
1.
Ufacra contr/t
Deum, qui te genuit:, dereliqmHii& ohlitus es DeiCreatoris tui . Et Apocal. f . dAmones .
Ecce vicit Leo de tribu. luda,.radix Dauid. Et alia Symboli Apoftolici Chri-
fti Natiuitatem, PaflioneiTQ,
JWortem, Refurredtionem , ac ludicium finale
denotantia .
Qu^ omnia,cum dsmonibus ftatum feliciilimum,l quo ceci-
derunt, Chriftiq; virtutem,ac fortitudinem^qua eorum diffipatas funt vires,
obijcianf, hi fuperbiflfimi ftatum fuum miferrimum, impotentiam , ac viriii
imbecillitatem ad mentem fibi reuocantes , fummopere triftantur , a qua-
triftitia vt feipfos cripianr, quos vexatos homines detinent, quandoqj dere-
Imquunt : vel faltem confufi non adeo grauiter I^dunt,aut acriter torquent:
Imm6,fi huiufmodi verba maxima deuotione, humilitate, ac confidentia_
in Dcum proferantur , vel fecum deferantur , Deus ipfe fccundiim fidem
,
quam legentcs , vel deferentes in Dei prote^Stione habent,tam fandi nomi-
nis fui in jllis Breuibus fcripti virtute diuina dcmones in fugam conuertit
.
Hoc probat fadtum cuiufdam mulieris relatac Chronic. Ord. Min. par. i, ÔO.
in vita S. Antonij a Padua . Santaren in Portugalliae Regno qunedam mu-
Aw gefla SaH-
I icr Energumena a dasmonc grauififime torquebatur ,
qui vari js fub formis
^* Antonij h.
ei apparens , illam ad.rnortem fibi inferendam hortabatur
,
quam Sandfcus
^^*'''
Antoriius a Padua ab ea inuocatus, apparens,his verbis allocutus eft :
Afyi-
ce-, inquir,
infinu tuoy ac lege eam fcriyturam, quam ihi inuenies, qua le6Ia non
amjjliks vexaheris a dsimone . Quibus auditis a foriino expergefada fcriptu-
ram hacc verba continentem inuenit
:
Ecce
>i*
crucem Dominiifugite partes adutrfe .
Ficit Leo de trihu luda radix Dauid. Alleluia Alleluia
.
Qnibus deuotiHlme Ie<5tis, illico da^mon in fugam verfus eft . Qua? fcrfp-
tura poftea a Dyonifio Portugallins Rege in fuis thefauris fiiit conferuata.
x
'}
o
4
f
ar.III, Cap.II. DeRemedijs
gefler.Sacrami
.
IV.
TJ
X praedidisommbusfimulcolledis, riteq-, difpofitis infirafcriptam
Breuis oratio XI/
breuem orationem compofui, quam variis ex euentibus ad maleficia
>
ttb Audorcj &c quûis mala expelienda,&
euadenda iuxta legentis,vel deferentis fidem>
alias typis edi-
acconfidentiam in Deumconftitutam (inquaSandlum ipfius nomenin-
tn ejficax cor^
uocatur
)
efficaciffimam efie, comprobaui . Qiias d Superioribus Di^cefis
tra rnaleficia
Brixienfis, ad quos fpedat approbata annoDomini
1^46. typis fiiitman-
fÛaferHft.^^^^^
OrAtio deprecatiud t^catc ad mdefciaî^ quauis maUexêllenda^
^
euadenda^
,
ECce
crucem jjf Domini,fugite partes aduerfije fpiritus apo-
ftatici, qui fuperbia dudi , Deum, qui vos genuir, dereli-
quiftis,& obliti ^{iis Dei Creatoris Veftri . Vos vicit Leo do
tribuIudaradixDauid lefus Nazarenus Rex ludêorum
,
Qui
verbum caro fadum eft , &habitauit in nobis ,
natus ex Maria^
Virgine, paffus fub Pontio Pilato, ac crucifixus, furrexit a mor-
tuis, venturus finaliter iudicare viuos , & mortuos : ipfe ob im-
menfam clementiam fuam,ac bonitatem : Ob honorem,& glo-
riam Sandiflfimi
Nominis fui: Propter merita cundarum aSio-
numfuarum,quasoperatuseftinhocmundo: Nec non Bea-
tiflimce Virginis Genitricis eius Maria? , &omnium Sandorum
digneturdexterafuueMaieftatismeliberare, ac defendere ab
omni oppreftione, infeftationc,ac vexatione Demonis,ac mini-
flrorum eius,a cumStis infidijs inimicorum tam vifibilium,quain

inuifibilium , &a quocumque malo mentis , & corporis , inter-
cedentibus Beatiffima Deipara , Seraphico P.
S. Francifco , ac
D. Antonio
a Padua . In nomine Patris, &Filij,& Spiritus San-
î. Amen.
. v.
^
'Ty Oftea anno l^^S.fequentem ampliorem orationem cum admonjtione
..
X
demodoillamrecitandi, autgeftandicompofui
, vtid,quodpetitur
,
xio^ *ab ipfo'
^^^^^^^^^ obtineri pofiit, additis illis Pfalmorum verficulis maximam
cffica-
Atiiiore edita
ciam ad impetrandum a Deo diuinam protedionem habentibus ,
quani_.
nd eiindtm
ef
Tamifii a Reuerendi/Timo P. F. Caroio Veliterrano di^x
Ciuirutis,ac Dic-
feattm .
cefis Inquihtore Generali approbatam typis mandare cuiaui
.
Ora-
Arc.II.
DcSaniloEuangcIid." *
30
j
OfAttone
darecUate ^
)> portar
feco ^ efficacfffma
per
tntfetrardiLj
Dio
la
Uberatione^ e prefcruatione dd malefcij^ e molepie
de
Vemonif , dallafehre , infidte
de nemici
,
altri mali
,
e pericoU deWanima
,
e del corpo .
Oratio ad lefum Cliriftum
.
DOmine
lefu Chrifte, qui ciimPatre,& Spiritu Sandobo-
nis innumeris mundum reples vniuerfum; quia prjedims
s bonitate ad volendum,fapienria ad inueniendum,& porentia
adexequcndum, cumfisiniinitepotens, perfede fapiens , &
fumme bonus : &vt bonus velis , vt fapiens kidiS
, vt potens va-
leas omnibus bona facere ad tuam voluntatem
;
qui vt hanc tua
potentiam, fapientiam, ac bonitatem in nobis demonftrares,de
iinu Patris ad cer-ram dcfcendens , Verbum caro fadum in no-
bis habitafti, pro nobis natus ex Maria Virgincpafllis fub Pon-
tio Pilato, crucifixus, mortuus, ac fepultus,tertia dio, a mortuis
furrexifti
,
partes aduerfas
,
Spiritus apoftaticos
,
qui fuperbia
dudi te Deum Fadôrem fuum dereliquerunt; ac tui obliti funt
Domini Creatoris fui, in fugam conuertens,ac confundens,eos
vt Leo de tribu luda radix Dauid vicifti , ac fuperafti : caputq;
ipfius Draconis inferna lis confregifti: A quorumomniu mor-
fibus , iaqueis , & infidijs vt nos eripcres , faluares, ac tuereris
,
noftrisq; fpirituaiibusac corporaHbus ianguoribus medereris,
Difcipulis tuis euntibus ad prcdicandum acies huiufmodi tar-
tareas eijcicndi, iftofq; noftros infcnfiflimos fugaiidi hoftes, ac
omncm curandia^grirudinem,potcftatem dedifti,quam cundis
quoq;intecrcdcnribus communicafti, dicens apud Diuum-
Marcum : Signa antem eos^qui crediderint, h^cfequentur : In^ Cap. i5. V.17J
nominemeo d.^moma tijcicnt : Unguis Ifiquentur nouis : Serpentes
tollenti
&ft
morttf
rum quidbthtrint^ non eis nocebit : Super agros
^^"'
'
^*
manus imponent^cjr bene hahtbunt . Ncc non in cundis anguftijs,
tribulationibus , ac ncceftiratibus nomen S^mdum tuuminuo-
cantibus , ac in te confidcntibus auxilium , & folamen prseftarc
fpopondifti per7^rophcram dicens: Inuocame in die tribulatiO'
Pf.49'V. ij;
V nis.
jo^ Par.III.Cap*n DeRemed!Js.gcncr,Sacram.
mM
CiO'U V II
^^'^*
eru4mte, tl^^.hbmrificabis me
. Et apud loan.
ôdcumque
|
wr.
iV
*
'^tieritis Patte inmmine meo
y
hoc
facia^
vt
glorificeturPaterifi
Filiifm Etiterum apud eundem : Amen amen dica
vobis^fi quid
fetieritis
Patrem in nomine meo
,
dabitvobis
i Tefuppliccs exo-
ramus >
ac hutniliter
obfecramus
,
pro tua immenfa clementia
,
acbonitate
j
pro
veritate verbi
tui , in quo nobis fpem dedifti
;
ob honorcm>&
gloriam Sandifllmi nominis tui, propter mcri-
ta cun<5larum adionum
,
quas operatus es in hoc mundo
; nec
non Beatifllma? , &immaculatje Virginis Genitricis tuae
Marise,
&omnium Sandorum , digneris dextera Maieftatis tuse nos li-
berare , defenderc , ac prseferuare a cundis peccatorum macu-
lis,
ab omnimaleficio,Iigatura , {ignatura, incantatione, appa-
ritione,
deceptione, oppreflione,& vexatione Demonis>& nii-
niftrorum eius,ab infidijs inimicorum tam vifibilium, quam in-
uifibilium, ab aquarum inundatione,& fubmerfione,venrorum
concuflione, ignifque deuoracione, a febre quartana
, tertiana , .
quotidiana, &continua, a veneno, peftc, fame,beIlo,terr3emo-
tu,
fulmine, tempeftate,fubitaea morte,teternaq;damnatione,
&a
qaocunq; malo, &periculo mentis, &corporis
, Supperias
lierentibusSandiflimaDeipara Miiria , Seraphico P. S. Franci-
fco
, ac Diuo Antonio a Padua
; vt fic in omnibus protedionis
tua?
munrti praefidio , tuifque fpiritualibus âc eorporalibus fa-
uoribus
ditati, & ampliati^quastibi dcberaus gratias referamus
in hoc fseculo , tuoque diuino afpcdu perfiuamurin futuro,
Qui viuis , &regnas cum Deo Patre 'm vnttatc Spirirus Sandi
Deus per omnia faecula fseculorum . Amen
.
Aiiertimento dell*Autore
^"^ ValfitiogUa ChriHiano
,fe
vna voltal giorno almeno , dopo d^hauerfatto
005
.
Vjf
vn'atto di dolorey e contritione de/koipeccati , e yrocurato per cfuanto
pHo
^^w dalla parte
fua
per conjiituirji ingratia di Dio > recitara detta ora-
tia^ne : ouero , non potendo rscitarla > fara da altri recitarla
, 6 dira in vece
al-
meno tre Vattr nofter
con tre Aue Maria ad honore , e gloria del Santi(fvn9
Nome di Giesu portando
feco detta oratione , ma con deuotione , e
gran conf-
den\a in Dio di ottenere ie gratid chefi
dimandano in
ejfa,
intendendofi
dipre-
gare non
folo
per
fe (iejfo
, md per tutti quelli ancora , cherecitano ,
por-
tano
feco
detta oratione, [primentardfopra dife la diutna pietd,e
mifericordia;
poiche
Art.HcjE)eSanifi;o Euangclio.
$of
foiche in ejfa
fi
rafprefentano
aI Signore i diuini attrihuti : la Redtntiont^
delgenere
humano : la cofupane de DemcnL); edeFlruttione
della lor tirannia
:
ia poteftacontro
U fpiritimaligni
i
econtro
1'infermitdtdaltiHeJfo Chrijlo coH'
ceffa
alli ^poflolh
ejuoi fuccejjori , &a tutti
ifmi
veri , e fedeli ChriSliani : U
promejfa
fatta da Dio, dtfoccorrere in tutte le
neceffita
quelli, che in lui
confido'
no >&
inuocano denotanwnte j e con
fiducia
grande il
fito
Santijftmo Nome
Quali fono
motiui ejficacijfimi per mouere SuaDiuina Maefla d foccorrerc$
fte'bifogni noftri,
e tenere di noi
fmgolar protettione
.
Potra ancora ciafcheduno êr ejfere maggiorment-e da Dio protstte contro
U
Tiemici vifibilt, &inutfibili, &altri mali, epericoli deWanimaj e delcorpo , ag^
giongerey e dire
fpejfe
volte le feguenti parole del Profeta
Dauide congran
fidu-
cia di ottenere la dtuina protettione
.
^^
ERipe
me Domine ab homine malo : a viro iniquo eripe me
.
p^
""4
EripemedeinimicismeisDeusmeus:
& ab infiirgentibus in rae li-
vfyici^v^^*
bera me
.
.
'' *
''*
Etipe me de operantibus iniquitatem, &de viris fanguinumialua me*
ver, i.
Dominus mihi adiutor : non timebo, quid faciat mihi homo
.
Pfsl*
i ^7* v.&,
Dominus mfhi adiutor ;
&ego defpiciam inimicos meos
.
^^^-
7-
Dominus illuminatio
mea,
8c falus mea : quem timebo ?
^****
^^* ^* '
Dominusprotedlor vitx meae : a quo trepidabo ?
^^^' **
Dum appropiant fuper me nocentes : vt edant carnes meas
.
ver.
5.
Qui tribulanr me Inimici mei, ipfi infirmati funt, 6c ceciderunt o
ver.
4.
Si confiftant aduerfum me caftra : nontimebit cot meum
.
ver.
j.
Si exurgat aduerfum me pr^lium : in hoccgolperabo > ideftponam iii^ vcr. ^.
Dominomeo cuiuslibefc vidoiis fpem meam,ac triumphi tota meamfidu-
ciam in eo coilocabb
.
Nam fi Deus pro me,<]uis contra me ?
prî"*^*^
"'
AdiuuaergomeDeusfalutaiismeus,
&
propter gloriam tiominis tui
^"i'78v.9.
Domine libera me
, 8c propftius efto peccatis meis propter nomentuum.
Amen. InnominePatris,&: Fiiij, &SpiritusSan6bi.
Amen.
Mos autem pr^difta amuleta, breuia , feu orationes legendi > aut fecum
(J05,
deferendi a quouis rede , ac cathol ice fentiente paruipendi non dcbet: cu
Mos amuUttu
neque ab vllo Patnim reprobetur-, fed D. Gregorij Papx audloritate probc- dtferendi notu
tur
Epifl.
adTheodolinum , dummodo , vt addft D. Thom. 2. 2.
q. $6. ar. 4.
contemmndHs,
fit reaagerentis
intentio
, qui pium verborum fenfum ad fidei verjepro-
^*'*
feflionem
obferuans : vel ad alium fanum finem, fpem fuam, ac confiden-
tiam figat in Deum : &ab eius potentia , ac mifericordia fub diuino benc-
placitocfre<aum
expedet ; &c nihil fuperftitiofum circafiguram, literarura
colorem,
verborum numerum , fcriprurac modum ,
materiam membranx
>
&
id generis obferuationum ; de quibus latiffime Diuino fauente Numinc
aliils
trad:abimus,aclmifceatur
. Quare Exorciftis remedio hoc caute vten-
dum eft; quod vtile efie nulli dubium eft, fi fan<5le , ac debito modo ab ob-
feffis,ac
maleficiatis adhibeatur
.
V X jiRTl'
3
o8
Par.IIl. Cap.U. Dc Rcmcdljs
gcncr.Sacrani
6o6
Dei,
liur vlrtMts
verfibns tecen."
{eruftr^
607*
Ifficaces
futtir
fosraperhula.
Maxime- vaiet
, tatra dAmortes .
ARTICVLVS 111.
De Cmisformis ^feu
Agno Dei cera
impreffb ,
SOlemne
eft Summis
Pontificibus Chiifti vices in terra gerentibus non
folum primo , fed feptimo quoque fui Pomificatus
anno veteri Eccle-
fiae inftituto, myftico precationum ritu,
&multis c^remoniis
miram pieta-
tem
redolentibus,cereas
formas^ atque imagines, quas Agnos Dei a figura
Agnifcilicetimpreda
nominamus , oleo facro
, &. chrifmate
confecrare .
(ôin confecrationis munere
multa precantur illis
, qui pio
y di. religiofo
animo eos fecum Agnos habuerint
j
inter quae prazcipue liberationem ab
omnibus periculis, aftutiis, ac d^raonum fraudibus,ac infernalium potefta-
tum maleficiis ppftulanc , vt crucis virtute in iftis formis infculptx tercore
corripiantur, & terrrti aufugere compellantur : vt plenius in Pontificali
Roraano continetur Qiice omnia breoiter his verfibus complexus eft Fru-
fiu&Societatis lefu
:
ToftHlat
in p-imis facrati afpe&Hs vt Agni
Agnum ad celeHem concita corda kuet
.
Vtque falutifera memores , vitAq; necifqne
Criminis , & vitij mxia vincla terant
.
Hoîs vt infidias fiygif*
ac certamina vincant
Decipulas mundi , carnis , & illecebras
Corporeos nobis morbos , cafusq\ repelli
.
Prdifertim horriferos > mortificofque
petit.
Has autem precationes fuam habere vim, ceLtuni eft : quia in confpcdta
Domini funduntur ab eo, qui ratione officii
, quo nihil fublimius in Eccle-
fia, ad Deum magis accedit,& Chrifto propius coniungicur; precipuecuni
illis ponrificalis oenedidio adiungatur
,
quae lua non carec virrure, vt do'-
centcomnnmiter Theologi Scholaftici in^.Sent. di(}. 16. Quare cereê
ilLie formas precationibus , & benediclionibus pGntificiis confecrat.T , non;
fbliim efiicacesfuntcontra fulgura
,
grandines , incendia , ac ventos , vt te-
ftantur Viacentius Bonardus lib. de huiufmodi ejfetitbuSiSc Durandus Mima-
ten^ inRationaUDiuin.Offic. lib.C.c.j^. Sed eciam conrra dsmoniacas
poteftates : ficut experientia confirmatur
, quam variis exemplis pecicis ex
Italia, & Germania probat Delrius Ub. 6.
Difq.
Aâg. c 1.
fefl. 5. Vnde hoc
falutatiremedio Exorciftse , ac Paiochi vti porerunc ad hunc finem . Cer-
tum namque eft , dêmones illos fugere , qui facram hanc bullam collo de-
uotcvac fiducialiter appofitam geront
j
&: fxpius obfelTis, aliisqi ruinas , 6c
jnfaufta omnia minari, nifi illam abiiciant, ad iIlos,quandiLi hoc facro pr^-
fidio munitifunt, accedere non audentes
.
ARTl-
Art.IV-
DcReliquijsSanftorum.
30?
ARTICVLVSIV.
Be Rcliquijs Sandiorum
.
SAndorum
cum Chiifto regnancium facias exuuias,&: quaslibct corpo
ris particulas, imo cineres , veftes
;, & alia
,
quibus vfi lunc ; item rela
> .
^^8.
pannos, & caetera, qu^ ad eorum ofla acimouentur,mirabili virtute pollere
^"''*"
SanSik.
norunt, &in diesCathoIicxEcclefijeiilijexperiuntur.
^^^^
' ^
'"''
Videmus enim ex facris illis Reliquijs diuinam illam exire virtutem (x-
pius figno vifibilij ver. gr. oleo , balfamo , auc fimili liquore , cums benefi-
cv)
cajci vident, muci loquuntiir, curantur infirmi
, dc
d^mones ex corpori-
busobfefiis expelluncur . Quare iuremerico S. loannes Damafcenus lib,
4.
de fide Orthodoxa c. i. illos fonces faluciferos vocat , cx quibus plurima ad
nos bcneficia promanant . Ex quo mos apud fideles inoleuit , has exuuias
tum
publice, cum priuacim honore profequi, pretiofis illas operimentis in-
uoluecdo, marmoreis fepulchris, vel aureis,& argenteis thecis includendo;
cereos, & lampadas circuraquaque accendendo
j
pidtas tabellas , feu dona-
ria fufpendendo
;
proceffiones , fefta , ac folemnitates in honorem eorum_.
Sandtorum inftituendo : ad illorum fepulchra in publicis, &
priuacis cala-
mitatibus tanquam ad afylum confugiendo : in publicis procelTionibus cu
religiofa pomp.i ad Deo
gratias agendas
, & Saujôrura auxilium implo-
randum circumicrendo
.
.
I.
QVapropter ad Exorciftam fpe<Stabit , dum propulfandi d^monis , auc
^q^,
foluendi maleficij (q(c feret occafio
, opcans falucifero vci remedio , Gîbus vti de-
*-'
horcari Energumenos ad Sandtorum fepulchra vifitanda : vel
bmob(efft,
illis applicare Rcliquias, fi quas cercas,
& indubicatas habuerint, Sanctorii
more, qui hoc in talibus occafionibus prxftitere : ficut ceftancur D. Hiero-
nymus contra Vigilantium , D. Giegorius Nazianzenus oratione de B. Cy-
priano circa
finem,
D. loan. Chryfoftomus
in oratione contra Genttles de S.
"b^bylsii
&
homtl. t6.,in 1, adCor. D. Ambrofius y^rw. 77.(^5)1.
Thomas
Fafellus de D. Philippi Apoftoli Sepulchro lib. 10. de rebus Siculic. 1. Ru-
percus Tuicienfis de Sepulchro S. Hereberci Colonienfis Epifcopi cap. vlt,
eins vit, Pecrus Rauzanus de lipfanis capillorum S. Vincentij Ferreri) A&.4.
vit(Z illitis c. vlt. De S. Guthiaci Zona Felix Crolandienfis in eius vita, De S.
Richarij corpore Albinus Flaccus in eius vita , ac Theophilus Abbas
ferm.
de Veneratione SanCtorum,&
ferm.
de SanClorum Reliquijs . Nam Sandto-
rum Animaj,quorum funt reIiqui.T,pro vtentibus,& illas reuerentibus exo-
rant . Et etiam quia dsmones fugati funt i San(5tis viuentibus,valde facras
iilorum reliquias pertimefcunt. Actandem propter fidem illisapatiente
pntftitam vciliftimus eft earum vfus
.
Vnde autem oriacur,qu6d dasmones talirer quafdam reliquias
facras, vel
V
3
fandtas
5;Ea ParJILCapJI. Dc Remcdijs gencr. Sacram.
fandtas imagines honeant, vt nullo modo ad eas accedeie velint,& in illa-
rum pi(^fentia torqucantur, ciaracnt
,
ac ftare non pofTint , & quandoquc-*
exire compellantur
,
ciim tamen Sacramentum
Eucliariftiac, quod eft fum-
ma omnium Reliquiarum
,
timerenon videantur. Dicam
, quodfentio,
nempe hoc propter patientum fidem, qua firmiter per huiufmodi Reliquia-
iHcharifliam . rum applicationemj vel contadlum dasmones
recefturos credunt,prouenire.
ARTlCVLVS
V.
Cuf ddmones
magis videnn-
tur timere Re.
liquias SanSio.
rum
,
quhm S,
X>e ImAgimbus SanSforum
6io.
Saniiaru Ima-
ginumgloria.
A^Van Vam gratus Deo, Sancflis honorificus
, & d^monibus terribilis fit Vi*
nerabilis imaginum cultus
,
patet ex eo
,
quod Deus illas honorat
,
fc-^ cumperiilas tot miracula operatur*, & feueris caftigatiocibus
animaduerrit in cos, qui eas iniuria aificiunt : Sancti nouo decorantur ho-
nore , eo quod cultus imaginibus redditus ad prototypon tranfeat
,
quem
tanquam propria; perfonae delatum reputantes, fauoribus a diuina bonitate
impetratis cumulant : D^mon ignominia afficitur, dum Deus in San<ftis
honoratur : Sancti religiose coluntur : Populus ex eanim afpectu, & culru
ad pietatem excitatur : Ideoq; illas dsmon per fuos afleclas deturpare, c6-
fringere, conculcare, fputis f^dare, malcdictis profcindere
, 6c
in puluerem
redigere conatur : quia fic Deo iniuriam,Sanctis ignominiam,popuIo dam-
num inferre, ( vt tradit Delrius lib. '^.Difquif. Magic.fe&. 16.
yerf. Sacer-
dotes pag. mihi
f
41.
arbitratur
.
Sednon minus fidelibus proficuus eft eorum cultus, qui Deum in imagi-
Torum vinus
nibus colunt, eius Maieftatem per Sanctorum merita deprecando : Sanctos
in dxmones . honorant,iIlorum actus imitando
, dc
interceiliones poftulando : D^moni-
bus
infultanr, eos per Deum vel in fc, vel in Sanctis fuis , aut in fuis inftru-
Supranu.364.
nientis inuocatura adiurando, eo modo
,
quo nos docuimus fupra, vbi dc^
Adiuratione ex Suarez tom. 2. de Relig. lib. 4. de Adiuratione cap. 3 .
, f7um.
7.
Qaiqiiidem Sancti ciim per illasimagines repr^fententur , cxperientia_.
compertura eft, hoftem illum antiquum tam iniquo animo efte erga illas
,
pr^cipue erga venerabiliflfimam Sanctifiim3? Deiparx Maria^Virginis ima-
ginem,vt illarum afpectum non poffit fuftinere
.
.
I.
HOc
innumeris probari poteft cxemplis, qux vtnotifTima pr^termit-
tO)ilIo(olocontentus relato
/
P^-^ro Spirituali
cap.^S'
Confueue-
rat Religiofus quidam sanctus deuotifl^mam B.Virginis fumma rcuerentia
diebus
finguhs venerari irnaginem
j
cui femel graui tcntatione liberari dc-
fideranti palam tentator occultus apparuit promittcns fe numquam
huiuf-
modi tenrationibus cius animam vexaturum , fi a rcuercntia
huicimacîni
impenfa cefTare vellct . Quod cum Religiofus facere conftantcr
renuidct
,
6c tentantcm daemonem
fugare meruir
, &c
tentationem fortiter
fuperarc-v .
Idem
611.
Exemplo com-
probatur
.
Art.VI.
De Aqua bciJidi(Sl:a*: '.
^tt
Idem dicendum de ceteris
Sandtorum imaginibus, vt vidcre eftinEpifl-.
cuiufdam Cyrilii ad
Auguftinum,in qua mirabiiem
Monialis liberationem
a vexante
dsemone
per imaginem Sandii Hieronymi fadtam narrat . Vt
ex his
inuitentur
Exorcifta: , ac Parochi coram imaginibus Domini N. lefu
Chrifti,
BeatiftimjE
Virginis, & Sandorum facros exorcifmos,feu prajccpta
in
nomine lefu contra dsmones impendere; & maleficiatis fuadere, vt aH-
quam honorifice, 8c
rehgiose fecum gerant
,
qua ab infuhibus d^moniacis
hberentur, ac preferuentur
.
ARTICVLVS VI.
De Aqud benedt6ta
,
INter
mirabiles effedlus, quos benigniiTimus Deus per aquam benedi-
^j^.
dione Ecclefiaftica finguHs Dominicis folemniter fan^tificatam ope-
yirtm aquA
ratur in hominibus , duo prscipue ( vt ex Decreto Alexandri Papje primi
benedidA dn-
huius nominis coliigitur Epift. i. qux refertur de Pfniten.
dift.
^.c. aquam
)
plex
.
aflignantur.
Primus eft venialium peccatofum deletio ,
quam ,
etfi quidam Dodlores
peceata v/4-
apud Azoiium lib.
4. moral. cap. 1 1.^. 4. ex opere ipfius facramentalis fieri,
Ha delet
.
aileuerenti
Communis tamen opinio eft, aquam benedidtam, ficut &caEte-
ra
facramentaUa peccata veniaha ex opere hominis iufti peccata ipfa dete-
f quomodo
ftantis
delere, prout a tali facramentali ad a(5lus deteftationis,ac contritio-
jiiseliciendosexcitatur: ita docent Paludanus /4. d. 16.
q.
i.ar.i, Syl-
uefter yerb.aquabenediâ> &ali) plures relati ab Azorio /oco oV<2fo , & a
Bonacina de Sacram.
difp-S.
q.6.[e6l. 1. pu6l. 1. Duobus autem modis facra-
mentalia vim rcniittendipeccata venialiahabent. Primo ex Chrifti pro-
miilione, vel inftitutione,qualem vim dominicalis oratio habet, vt conftat
ex illis verbis : Dimitte nohis debita noslra->& CAt. Secundo modo ex oratio-
ne Ecclcfi.-s, quas cxaudiri a Deo meretur : Sic aqua benedicl:a,panis bene-
didus, & alia facramcntalia ab Ecclefia inftituta , ac benedidla , vel confe-
crata vim diuinum impetrandi auxilium habent ,
quatenus homo per ea_*
ad tales adtus
,
perquospeccsta vcnialiadeleantur,excitatur. Colligitur
ex illo Decreto, in quo Pontifcx dicit, Aquam benedicii&facrariin fanSii-
ficationemy & purificationem ftde/ium
. Et ipfa Ecclefia indicat,cum in prq-
cationibus adhibitis ad eius confeciationem dicit : Fieri infalutem creden-
tium, vt
fit
fpmentibus fanitas mentis^ &cvrporis .
. I.
SEciadus
eft d:Emonij,& omnium rerum noxiarum minifterio dsmonia- 613.
co immiflarum expulfio : vt idem Papa afierit dicens : Infidias diaboli
Ddmcnes /k-
auertiti& aphantafmatisverfutijs homines
defendit . Qupd Ecclefiie verbis
5*'*
confirmatut : Vt
effugiat,
atque difcedat d locoj in quo
afperfum fuerit faljom-
nis phantafta, &nequitia diabolicA fraudis , omntsq;
fpiritus immnndHS : Vt
V
4
fias
6i4.
Tanis benedP'
(fus
P&ceata venia-
iia delet
,
T>&mons coer'
cet
.
Exemplis com-
frebatur
,
615.
Oleitm benedi-
citim 'vstlet eo.
tra d&mtnes
.
3
1 & Par.III. Cap.II. De Remedijs
genecSacram.
fiai
acpta exorci^ta ad
effHgandam omnem potefiate? intmici,&
cat.
jidabi-
gendos dcmonesy morbosq; pellendos,& cet. Quibus vcrbis cfFedlus ille
miiltis
modis exprimitur, & dcclaxatur
.
Quare fapienti Exorcifts hoc vti remedio conueniet , exemplis S. Gre-
gorij Magni Monafterium ab infeftationibus fathanicis
liberantis : B. Ma-
charij mulierem in iumentum apparenter transformatam
in priftinam for-
mam reftituentis : S. Marcelli Epifcopi fpiritum
immundum impediente
,
ne flamma templum Idolorum abfumeret, abigentis : B. Theodori Archi-
mandritaj noxas omnes curantis
:
S. Eligij Nouiomenfis,
& S. Maclouij m
Galiia , S. Laurentij Dunelmenfis in Britannia
, & S. Annonis Archiep. ia>
Germania plures energumenos liberantium : vt refert Delrius
Ub. 6.
Dify^
Jlâgic.
c.i.fe^.^.
ARTICVLVSVJL
De Pane
,
&Oleo benedicto .
PAri
virtute infernalis hoftis per ea,qux ecclefiaftica benediftione con-
fecrantur
, &
fidelium vfui deputantiir, arcetur : vt funt coraeftibiiia
,
inter quaKpanisprimumlocum tenet. Hic enim Dei inuocatione
, criicis
figno
, & alijs ritibus benedictus dupliceni illam vimobtinet ^quam aqujc
benediclas tribuimus
.
Primam quidem venialium noxanim delendi, vr diximus deaqua bene-
dicta . Qupd innuere viderur Ecclefia in benedictionis forma , vt omnes
ex eo digne guftantes inde carporis, & animj? delldciabilem percipiant
fa-
nitatem : Vt
fit
omnihus fumentibHs fanitcis memisy & eorporis t vt habecus
in Rituali Romano pag. mihi 207.
Secundam vero demones expellcndi, & iniirmitates curandi ex eiufdem
Ecclefi^
precationibus, in quibus addirur : Atque contra omnes morbos
, &
vniuerfas
mimicorum infidias tutamen . Hoc experientia tot miraculis eon-
teftata probat ,
quorum aliqua per B. Elj. hegum Epifcopum patrara referc
Osbertus in eius vita : per S.VVoIphelmum Abbatem Conradus eius difci-
pulus in eius vita . De B. Hildegarde Theodoricus Abbas lib.
5
. de vita S.
Hildegardls c. 5?.
De
S.
Petro Celeftino Papa in vita eius. De alijs phiribus
refert Gretzerus lib.
5. deS. Cruce cap. ^7.
Quare poterunt Exorcifta , ac Parochus hoc etram reraedium adhiberc
>
vr obfefTos ad fidem vigorofam, ac fiduciam perfrctamfaciliiis difponanc
>
qua d<^mones a feipfis abigere valeanr, ac propulfare
.
I.
HVcreferendumeftOIeumaSaeerdotibus,
eriam non Epifcopis be-
nedicrum , obfeftis , ac maleficiatis fiuc pro potu, fiue pro
vncrione
abExorciftaexhibirum, quod ad da^mones coercendos, ac
maleficia de-
ftitienda pliirimura vakce exemola varia conteftantur
.
Beda
Aft.VII.
Dc Panc,& Oleo
benediiilo
.^
313
Beda Vcnerabilis in Lucam cap. 8. cum agerec de Monialis cuiufdam
obfeflcea varijs,
qus djcmon inflixerat , vulneribus fanatione : & ipfamec
^^J'/'^"
'<"
{
vno excepto
) cqtera fuiflc fanata,narraflet, hxfitanti Saccrdoti cam confi-
P^"^"'"''

lium hoc
dedifle, refert : Si, inquit , oleuw pro tnfirmis conjecratum eidenLj
medicamento afyerferis , ficque meperunxeris ,fiatim fanitati reHituar
; nant
ffidi per /piritum in quadam longtus pofitam
ciuitate
,
quam numquam corpo-
ralibus ochHs vidi, puellam quandam calamitate lahorantem taliter a Sacerdote
turatam . Fecit, vt illa fuggejjerat, (tatimq; vlcus rcmediumy quod ante refpue-
rat, accipere confentit
.
Hoc fandlo oleo vtebatur S. Parthenius
,
ad quem cum Eucheria Agapij
laurentius
vxor veneficio affedla, cui inteftina rodebantur,addu6ta eflet,San6to triduo
Surius
.
orante, &oleoSan(Slorumeipropinante, fanitatiprillincTreftitutaeft; vc
lanuar- lo.
rcferc Surius in eius vita . Idemq-, hic ipfe San5lus beneficium eodem oleo
Meraphraftcs.
inungens cuidam Lesbo Oano impendit . Hoc oleo etiam S. Theodofius lanuar. lo.
C^nobiarcha brucos peliebat : ac morbos grauiflimos S. Launomarus abi-
Februar. 7.
gebat . Et hoc ordinarium B.Auxentij Archimandritas contra da?monis ob-
Febriiar. 14.
fidioncs> morbosq; ab eo illatoserat remedium , tefte Metaphrafte in vita
^^'^^'i
5^-
eorum . Nec minori fucceflu eodem vfi funt contra ferpentis i6lum,ac mor- "^
I"^?,
^*
fum virulentum S. VVinuualocus,&: S. Paternus Abricenfis
. Ad arreptitios
r
Eron^Bebic
etiam ferociflimos hberandos S. Eutychius Parriarcha,
S. Hilarion Abbas,
y^nno 1490.
'
itgydius Nitteietus Decanus Cameracenfis, vt referunt Metaphraftes , Su-
rius, D. Hieionymus, Euftachius, Anonymus,
& loannes
Molinetus in vita
eorum.
Quare Exorcifta hoc etiam vti remedio poteric
,
qui fimilis Filio homi-
nis fcptem ftellas in manu, feptem nempe facramentalia,quafi
celeftia me-
dicamenta, quibus dsemoniac^ infirmitatescuraripofliint,
habebic. Sed
circa vndiones caueatj
quje
fupra monuimus num.
3
18.
Cap. III.
De Remedijs particularibus -^grotum pr^parantibus
.
Vemadmodum folent Medici in curatione morborum afiquando
616.
medicata potione
;
aliquando fe<Stione, & v/tione fubuenire ?gro- ParticuUre^
tis : vndc medicina, cui nomen a modo,& temperamento impofi-
remedium ad
^^ tum exiftimatur,in duas fpecies pharmaceuticen,& chirur-
d*mones expel-
gicam diuiditur : ita Exorciftê , ac Parochi idipfum in curatione morborfi
ifô^
>&
>*
malcficorumpraeftaredcbenr. Nonenimremedijsgeneralibustantum
ex
y'-^'"'''
/"*'
Sacrimentorum , ac Sacramentalium virrute defumptis huiufmodi segritu-
dincsarceredebenti (td maxime particularibusabEccIefiaadhunceffe-
dum inftitutis , exorcifmis nempc
, ac pr^^ceptis ecclefiafticis ,.quibus
&
maleficia, & maleficiorum audtores propulfantur . Illa ctenim generalia
>
ctfi patientcm ad fidei, ac confidentiae in Deum adtus eliciendos,
quibus
&
djpmones cxpelluntur
, & malcficia deftruuntur , maxime difponant
5
atta-
mcn ex fe,&abfolute no ad daemones
expcllendos>acmalcficia dcftruendaj
fed
6i7.
Effgladiutver
bi Dei, nempc^
Exorcifmus
,
^
pote:i/Jtmus efl
provexatoprA-
pa,ra,ndo,{y pro
dAmone coerce-
do.
3 14
Par,HI.Cap.HI. DeRemeciijsp
articularibus.
fed
ad peccata vel morcalia,auc venialia remitcenda : vel ad graciam confe-
rendam, auc augendam
: vel ad alios huiufmodi efledlus producendos
func
ordinaca
.
Remedia aucfem parcicularia , de quibus impraefcncianim
loquimur , ex
fe, &
abfoluce a Deo func inftituca,
& ab Ecclefia,non ad alium finem,qua
ad djcmones expcllendos ab hommibus
, &: i rebus ad homines fpedtanci-
bus ordinaca
.
Hoc cypice videcur in fimili Filio hominis,qui non (olum fepcem ftellas
in manu Sacramenca,& Sacramencalia defignances habebacj fed eciam gla-
dium ex vcraque parce acucum ex eius ore exeuncem gerebac . Nam quid
aliudgladiusillequamverbum diuinum, quo infernahs hoftis
feriendus
cft, &Ji creacuiisexpellendus, prcefigurac? FiuusenimeHy inquic Paulus
Apoft. Hebrafor. c.
4. fermo Dei, & efficax
,&penetrabilior omni gladio an-
cipitiy &
pertingens vfque ad diuifionem anim& , &fptritus, compagum quoque
&mediillarum , .& difcretor cogitationum , &intmtionum cordis . Et non
eft
ylla creatura inuifibilis in confpeû eius : Non inferior fcilicec corporea
,
quancumuis mole quancitaciua aciem oculorum obcundac : Non media, vc
horao, qui fpiritu interiori mouetur in corpore opaco : Nonfuperior, vt
daimon
,
qui ciim purus fit fpiritus corpore expers, hominenatura eft fupe-
rinr . Nam gladius hic verbi Dei ex vtraqueparte
acutus ,
quia ex vtroque
tcftamcntocoiligitur, potentiilimus eft, nedum pro diemone coercendo,&
cxpellendo ab hominibus,& e rebus ad homines fpe(5tantibus,vtiuse cap.4.
explicabitur ; fed pro homi.ne ipfo obfefio ad fuam liberationem , dum per
inftrudlionem , acprobarionem ab eo refecatur ignorantia , ac diffidcntia
,
qu<T potiftimum
liberationi obicem ponunt,prEparando
.
Ac quia vexationes ,
quibus in dies homincs afficiuntur alix a dêmoni-
bus : ali.-c a caufis naturalibus : ali^ ex pura imaginatione prouenire digno-
fcuntur ; ideo
antequam ad remedia da^mones expeilentiadeueniatur, pri-
mo ab Exorcifta, &
Parocho, q\ix,8c qualis vexatio fit,eft cognofcendum .
Secundo
inftruenda perfona vexata . Tertio probandum , an inftru6tio ab
ea fit bene percepta, &
per eam facta fit capax ad liberacionem . Qupd cri-
bus fequencibus arciculis aperietur
.
4RTICVLVS I.
De modo ceYtitudmaliter cogmfcendi : an quis vere
fit
maleficio
affecius ,
vel a d<mone
pojftjfus
,
Ty Rimo ab Exorciftainterrogandi func parentes perfonae vexaca?,vel eius
G)Homodo
ab
^
confanguinei,auc curam liabences de origine infirmicacis,de cempore,
Exorcifia in.
ac modo,quo calis infirmicas inc^peric : An die, vel nodbe : qua noccis ho-
terrogandi
fint
ra, puta an poft tcrtiam, & ante quintam, vel fextam : quia eo faepius tem-
domefiict ob.
pore Ma!cfici,ac Sagae maleficia operari folent : An in fomno, vel
vigilia
:
f^JP

An fenfim, ac paulatim, vel inopinato, ac repente : An domi, vel
exrra do-
Et de qntbus.
^^^^ .
^j^ ^^
^-^q
comefto , vcl pocu : An aliquod remedium
adhibuerit;
& cunc
Art. I. Dc
modo
ccrto cognofcendi
vcxat.
3
1
j
&
tunc diligencer
qu?rat,
quis tale remedium adhibuerit:
An Medicus,vel
Chirurgus, vel
Rehgiofus, vel Idiota, vcl F^-mma : An fucrit naturale, vel
fpirituale
: An verba fuerint prolata, 6c
quae (int illa verba : An figna cum
aliquo
inftrumcnto ligneo, ferreo,laneo,lapideo,plumbeo,aurco,argentco,
vel
huiufmodi fadla fint : An alia interucnerint, quas nullam naturalcm
ad
fanitatem
confcrendam vim habent : quia fEpius contingit , aliquos , imo
plurimos
prius nedum ad humana fefe confugerc auxilia, quam diuina-, fed
etiam
ad diabolica, Magos , Maleficos , & Sagas aduocantes, ab eifque rc-
media
poftulantes . Quod monet etiam Drexelius de Conformationc vo-
luntatis lib.
^.
cap. lo. . 7. Ille plurimorum , inquit , intollerabilis error y&
abufui
ejl, vtpriui ad humana
fefe
auxilia conuertanty quam ad diuina
\
nequc
ht&c > nift illis omnibus
fruftra
tentatis , rebusq; iam plane depo/itis , cenfeant
.
Ouo fane
fit
, vt humana remedia ordine plerumq;
prapofiero adhibita , vindi-
cante Deo, incajfum nobis eant . Et paulo infra addit : Aiultis vix alius
eft
Jiiedicus ,
qudm Jlia^HS , necalius pharmacopdus
, quamdiabolus qudritur.
lure
ergo Deusper hos punit,per quos tam varie offenditur . Propterea Exorci-
fla, fi fortallc aliquem ad Magos confugide, aguofcat fanitatis acquirendas
cratia , illum moneat , vt priiis penitentiam agat, ac diuinx iuftitia: vindi-
cantifatisfaciat.
.
I.
SEcundo
Exorcifta Vexatum interrogct fuper eifdem , de quibus fupra
,
^
^^'
.
eum alloquendo
,
intuendo
,
audiendo
, &
eius difpofitionem confide-
J^reeanduTfit
rando,figna tam probabilia
,
quam certitudinalia inueftigando : quid do
obriffus
fua infirmitate fenciant,interrogando : interim diligenter
eius dida,vultus
Supra nu.iy^.
mu tationem,
gefta, ac defiderium fuce fanationis obferuet
.
g^ fequent.
Ex
quibus inueftigationibus, fi nihil probabilitatis habeat,qu6d patiens
vcxacus fit , non vltra procedat , ne patiens fuper re non exiftente incipiat
fufpicari ; fed potius ipfum ad diuinum in omnibus , & ante omnia horte-
tur
implorandum auxilium
i
deinde ad peritum Medicum confugiendum
,
vt per naiuralia pharmaca ( fi infirmitas naturalis Cn) optatam valeat con-
fequi fanitarem
.
Si vero ex pr^miflis inueftigationibus aliquod euidens habeat fignum
,
illum a dxmone efie poflefium,aut maleficio afledtum, libere ac tuto Exor-
cifta poterit de vexationis illius certitudine iudicium ferre,
& ad vkeriores
adlus, nempe ad inftmdionem, probationem,
& dajmonis Cxpulfione pro-
cederC:, de quibus infra : Sed Vexati iudicium de fua vexatione prius requi-
rat : an fcilicet efie naturalem , vel a demone caufatam arbitretur . Quod
fi naturalem efte refpondeat, non eft vltra procedcndum : quia Vexatus vel
fateri debet vexationem fuam efie a d.xmone, {(\ vere talem elTe agnofcat )
:
vel faltem dicere debet, fe talem vexationem
efie a di^mone fufpicari-, vt fic
ab Exorcifta debita ei remedia pofiint adhiberi
.
Si aucem dicat, fe infirmitatem fuam efie a dsmone fufpicari
, fed de fua
libcratione non curet, pro tunc vltra non eft procedendum : quia Exorcifta
oleum.
Supranu ij.
&nu iio.
620.
Modus ad
fa-
ciendtim expe-
rimentum cer^
tum de obfejjio-
ve.iic
prAfentia
dimbnisincor-
pore
humano
.
Prs.ceptunt-^
conditionatum
probatiuum
,
3
1 6
Par.IILCap.ni. De Remedijs
particularibus.
oleum, ^
operam perdetj nam Deus ab segrotis adultis ordinarie
cofenfutrr
recjuirit ad ianitatem illis unperciendam .
Si tandem velit
,
ac fanitatem quxrat , fed illam fe confecuturum non_
credat, tunc per Exorciftam
;
aut per parentes , amicos , vel domefticos eft
difponendus
,
.
II.
TErtio
, fi ex pr^cedentibus inueftigationibus figna aliqua habeantur
probabilia , Patientem efte a dsemone vexatum , vc certitudo de tali
vexatione habeacur , fequens faciendum eft experimentum . Primo Exor-
cifta obfeflum breuiter inftruar , vt credat ipfum efle Chrifti
, &
Ecclefias
miniftrum, & audioritatem habere dxmonem e corporibus obfeflis expel-
lendi, eiufque opera maiefica deftruendijidcirco, fi vere,ac realicer dcEmon
fueric in corpore ipfius, iUicd ad pr^ceptum ab Exorcifta fibi imponendum
fe propalaturum
.
Genuflexo ergo ObfeiTo ( fi poteft ) coram Exorcifta veluti coram iudice
fedente, tunc ipfe Exorcifta voce horribili, & afpedtu graui, &
maxima
6\-
uini auxilij munitus confidentia, fequens prasceptum condicionatu formet
:
2n mmine
lefHChriflt
egoN. njt mimjier ChriBi, &EccleJi
prxcipio tibi d(s:mon , 'vel vobis fj?iritus
immundi,
(Ji
aliqui ejiis in
corpore ijiius creatur&Bei) vt
ftatim
detismihi aliquod
fignum
emdens
,
ac certum pr^pntia veBr
,
hanc creaturam indefinenter
vexando : aut comnfouendo humores in ea more
folito eo modo
,
quo
a
Deo vobisfuerit permiffum .
Quôd ^\ paciens a dcemone vere fuerit vexatus , ftatim dxmon Exorciftc-e
pr^cepco obediet , efled:us caufando , quos ancea confueuerat operari . Et
runc Exorcifta ftatim demoni pr^cipiat, vc a tali vexatione ceflet , iuxca re-
gulasfuprapoficas num. 5^8. (^
(equentihus . S\ vero da^mon nullum det
euidens fignum iws. prEfenti^,tunc Vexatus ab Exorcifta dimittatur, illum
ad diuinum implorandum auxilium horcando, vt fupra admonendo, vc fal-
fam exiftimacioncm remoueat,& quod credat expercoj&; non fibi . Huiuf-
modi autem prscepta ExOrcifta fiue iatino, fiue vulgari idiomate iuxta op-
portunicatem, &exigentiam, fecundum monita fupra tradita num. 368- cj"
feqnentibus, poterit efformare
.
A R r 1 c r L
r
s iL
^,j
De
InfirUîone pYO Veyiato ad liberationem
praparando
.
di Vcxaru pro \j
Oltquam
Vcxatus vere^lle energumenus,vel malehcio
attectus,cogni-
/ua liberatione
^
ûs fuerfr, antequaTn Exorcifta
ad prêcepta expulfiua
deueniar,
vc fiu-
prAparandum,
ûofa fit adiuratio , ac
prascepra expulfiua d^xmoni
faciendafuum
poflTinc
obtiiKrc
Art II. De
InftnKaione pro
Vexato &c.
3
1
7
obdneie
effe^tum.pofitopatiente
coram
Exorcifta,pr^fcntibus
parentibus,
& alijs pi)s perfonis ,
clare, diftindle
,
ac fiauiter in
dodrina infra ponenda
illuminftruar:fed
diligenter Exorciftaaduertat,vtpatiens
illam percipiat;
ideoq-,
illum
ad attentionem fipiiis exciteti & aliquando iubcar,qucB audi-
uic
, denuo
replicare . Semper ad fpem , ac confidentiam illum roborcc
.
Proponac ei certam ex parte Dei,
&: Ecclefia; liberationem, Ci ipfe pcrfeda,
&
inha;fitancem confidenciam habuerit , ac huiufmodi liberatio illi furura
ûpra nu. 1
8.
fit
filutaris . Sxpiiis eum commonear,ne d.-Emoni attendat,fi illi aliquid in-
tiis
fuggefleric, neque (i aliquam ei intulerit vexationem
.
Ad aliquod pra?ceptum expulfiuum.nifi completa inftrudioncac proba-
tione ,
fcilicec nifi patiente benc inftru(5to , ac in fide , ac fiducia probaro,
non veniatur
.
Si tamen ObfefTus a diemone turbaretur,ne inftrudlioni pofiet attenderci
tunc Exorciita prjeceptis lenitiuis, de quibus infra
num. 66^. dxmone cohi-
beat videlicec ei prascipiendo in nomine lefu, ne patienrem perrurbec, auc
moleftet , nec impediat
,
quin attente , ac deuoce inftrudtiones audire , ac
percipere queat; addendo etiam, ( fi opus fuerir
j
aliquam aduerfus dxmone
obiurgationem : vt infra num. 660.
De quatuor ergo principalicer ab Exorcifta , vel Parocho inftrucndus eft
Vexarus
.
Primo in his, qua:
in ordine ad Deum credere debec
.
Secundo in his, quse Exorciftam refpiciunr
.
Tertio in his,qus in ordine ad dxmones
credere debet
.
Quarto in his, qua: ad feipfum fpe(ânt
.
SU
o
S T 1 O 1,
ômodOi &
de quibus Vepcatus infiruendus
fit
erga Deum
,
REfpondetur,
Energumenum , aut maleficio affe(5tum,vt maximam in^
^2,2,
Deum fiduciam , ac confidentiam pro fua liberatione elicere queat
,
^"'""do
,
&
<\nx fequuntur firmicer credere debere .
^ ms inRrue
Ppimoomnia^qux-in mundofiunc,fiuebona,fiuemaIaaDeoefle, vel
^^^
r^
^^
*
volence, vel pernjittente iuxca illud Ecclef. c. 1 1. Bona , &mda , -pita , &
jyeum.
mors, pauperiasy &honefias d Deo fnnt :
Ideoomnia maleficia, dxFmonia-
'veriu^*
cas obfeffiones, ac poflê/fiones, vc fimplicicer malum penns dicunt, qu^ eft
quidpoficiuumêfiea Deo volentc&approboiite: vt vero malumculpas
Suprami.iiS.
includuncvel ad culpam inducunt,efl[e a Deo non volente,nec approbantCi
^ fequenr.
fed tantummodo permittente, feu non impediente
.
Secundo
,
quod mala ,
qus Deus hominibus euenire permitcit , diuino-j
^^
TrouidentiaadbonHm dirtQ-ens cunEia difponit : vt loquitur Boechius lib. 4. ^-

" '
Conjol. phil
frofa
6. mfine ,
videiicec li Vexacus peccator eft , vc reupifcac
,
^g^,-^ ^^^ cu-
& pemtentiam agac : (\ vcro iuftus eft
,
ad maiora chrilîana: perfedtionis
{înîfpomt
.
incrementa prouocetur . QuareExarcifta, vel Parochus PaacntiadDeo
Supranu-^8J
gcacias agendas pro cali vexatioae ^crfuaUeati eique di<ûm D. Hieronymi
&
fequent.
reme-
624-
Obfejfus ad V9
bet.
Sup. ni^429.
5
1
8
Par.m. Cap III DcRcmedijs
pardcularibusr
rcmemoieL, nempe quod Omnia ProMclentia Dei guhernamur
, &
fape
quA
putatur penai?nedicinae{i. Conieqaenter horcetur, vt ex rotis prajcordijs
peccata deteftetur, ac confiteatur 6c
m virtutum exercitio magis,ac magis
proficere contendat . Moneatq-,virtutis profedum in ofFerendo feipfum ex
toto corde diuinae voluntati confiftere : ita vt vna aquali
facie , vt loquitur
Thomas de Chempis lib. 5. cap. i^. nu.
j.
in gratiarum
aîone permaniat
inter profpera, & contrariay omnia Aqua lance
penfando : Sic femper volun-
tatem fuam in omnibus diuinaj fubijciat, ac conforrnet
.
Tertio, cum nullus VexatuSj nifi per diuinam
reuclationem fcire poflit
,
an fit voluntas Dei, nec ne
, vt diu talem fuftineat vexationem
, Exorcifta-
luntatem
figni
eum inftruat,vt ad figni voluntatem confugiat
,
qua? per diuinas
fcripturas
confugere de-
nobis manifeftat Deum omnibus inuocantibus fefuum prxftare velleau-
xilium
, & in fe credentes , ac in SanCtiffimo nomine fuo confidentes
velle
a quacumq-, dxmoniaca liberare vexatione, fi talis liberatio cis falutaris
fit
futura . Propterea ad hoc vt Vexatus
(
quantum eft ex fe ) fuam liberatio-
nem faciat efle falutarem , ad laudem
, &
gloriam Dei , ac falutem animaj
fuap illam ordinct: & dum in oratione i Deo fuam petit liberationem,fimul
talem ordinationem petat, nempc, vt Deus fibi fanitatem, acfimul auxiliu
efficax tribuat vt taU fanitate ad Deum laudandum
, &
glorificandum, ac
magis magisqi in bono proficiendum bene vtatur
.
$.
I.
QVarto , Exorcifta moneat illum ,
vt Deum efie omnipotentem^
nec vllam efie creaturam

,
qua: eius potentis valeat refiftere,firmiter
w-
credat , idcirco licct in corpore Energumeni elTent mille d^mo-
niorum legiones, iliico Deum eos expellere pofle : Ac refpedu diuinae Po-
tentiae non effe differetitiam
> abvnoobfeflb centum milliadxmoniorum
expelteie , ac fi vnum folum : quia cum Dei potentia fit infinita, & dazmo-
num finita , inter eas nulla eft proportio , ideoqi tota omnium daemonum-.
potentia fimul vnita refpedlu diuinie nihil eft
.
Quint6,vt Deum fapientiflimum efle credatj ideoq; perfedliflime omniii
demonum machinamenta, dolos , ac fallacias nofcere -, & ciim vbique per
eflentiam ,
per potentiam
, &
per pr^fentiam fit, omnia efle aperta,
&
nuda oculis eius-,eaque fine vllo impedimento apertiflîme videre,ac modu,
quo ca deftruere , ac dasmones i corporibus obfefllis valeat propuIfare,opti-
me agnofcere
.
Sexto, quod Deus eft fummum bonum, ideoqi fe ad extra per communi-
carionem diffundit
, prout a creatura capi potcft
, & ei expedire iudicat.
Qiiare ratione fua? bonitatis vult omnibus benefacere
, &c non malefacerc,
qtuntiim cft cx parte fua : Sic Drexelius de Conformatione voluntatis
lib.
icap.^.ait: 'Deus non tantum yult
fieriy
quicquid in Orbe
fit
(dempto
peccato)
jed idomne reipfa femper exequitur, quodmelius efi, imo quod optimum
efit hoc
eiiCvt fic
loquamur) ingenium Dei
, &innata eius
propenfio
. Hac de caufa,
vt nos fuce bonitatis faciat eflTe participes , fiepiiis in diuina fcriptura horta-
tLir,
625.
Obfeffus
crede-
re debet ,quod
Deus efi emni
potens .
Supra nu.x68.
&nu.
594.
6z6.
Deus efifnpie-
tijjimus .
Suprau i68.
627.
DsKs esl
fum-
me bonus .
SupV3;ttU.394.
& fequent.
Art.B. De
Inftniftionc pro
Vcxato &c.
3
1
9
tur , vt illum inuocemus,
inuocantibus fe fuum pr^ftare auxilium pollicen-
do . Sic Chriftusjdum
mortali carne indutus in hoc inferiori Oibe moraba-
tur,
pertranfiens
omnibus benefaciebat
> & omnes a dsmone opprcflos fa-
nabat,
vthabetur Adl. lo. Deditqj poteftatemfuisDifcipulis, &eomirL*
fuccefforibus
omnia daemonia eijciendi: quam etiam omnibus in fc ctcdeft-
tibus
Marci vlt. communicauit dicens : Signa autem eo: ,
qi credidcritit
,
hC feqnemur : Innomine mto dÂmoniaeijcient . Ex quibus omnibus daie
conftat, Deum velle
(
quantum cft ex parte fua ) omnes Energumenos , 6c
maleficio affe<5tos \ dicmone liberarc fi ipfi ad liberationem perfed:^ fi^
difpofuerintv faciendo quantum in fe eft , ac Deum fupplicitcr rogando ,
vt
talis liberatio fibi falutaris fit futura , nec eam nifi fub tali conditioTie vllo
modo quarrant impetrare
.
Septimo : quod Deus verax eft, nec mentiri poteft ,nec in fuispromifl[is
62%.
deficere : idcirco, ciim promiferit Marci vlt. fupra citato, fe ad fidem cie- Deus en vera-
dentium djemones expulfurum
(
G Vcxarus perfcdiam in eo fiduciam collo-
cifimut
.
cauerit ) a demone proculdubioeum liberabit, fi talis Iibcratio ei fit pro-
Supranu- 405.
futura.
&fe<iuent.
.
II.
OCtauo
,
quod dasmon obfeflos faspius ad multa mala perpetranda in-
529.
ducit
,
puta ad blafphemias, ad peccata carnalia , ad rixas , ac iurgia
DAmon ad mul
excitanda, ad odia fouenda, ad parentes contemncndos,ad domefticos per- ta mata
bfef-
turbandos, ad coIIifiones,fubmerfiones,pra?cipitia, defperationem,ac mor- fo^ inducit
.
tem ipfam, vt in dies experientia docet : qua: omnia, etfi ci Deo permittan-
Supra nu. 70
tup, non tamen approbantur ; fed potius odit illa
j
ergo etiam djemonem in
& nu.
541-
corporibus humanis habitantem, ac talia fufcitantem odio habet
.
Non6,Exorcifta ex prxmi/Iis dedudlamVexato proponat conclufionem,
63O.
nempe in Deo confidentiara : quia Deo asqualiter de omnibus cura eft
:
quia omnipotens, ac fapiemiflfimus eft,ac vult omnibus in feconfidentibus
opitulari-, ac fidelis eft in omnibus fuis promiflfis, ideoq^ maxime confiden-
dum eft in eo,qui fuos numquam deferit , Suis enim femper prjcfens eft
, &
auxiliari femper eft paratus , vt omnia fuorum amicorum ad opportunum
finemdirigantuti propterea Vexatus eo femper animo illumexoret, nec
dubitet^ fed certo fciat fuas preces
(
Ci ramen iufta petat ) efle exaudiendas
:
nam inftar oraculi habeat illud a Chry(oftomo didtQ homil. 14. in Matth.
Si cum hoc fiudio mentis accejferis , & dixeris : Nifi accepero , non recedam
,
prorfus accipies :
fi
modo talia poflulaueris
, qua &illum
, qui rogatur , darc^
deceatidr acciperetibiiqui precarisêxpediat
.
Decimo, ob oculos ponat Vexato : quod ficut omnia Sacramenta ex
*
651.
opere opetato fuum producunt eftedium
, Deusq,- infallibiliter ex parte fua
^''^" ^ôrct-
Goncurrit
, (
fi adfinr requifita ex parte materiae , formas , rainiftri , ac reci-
^^^tôduat
pientis ) fic Ordo Exorciftitus, cum fit Sacramentum , vti plures graues te-
^"^
"
**
"^"^
ftantur Au6lores , ex mcrito paflfionis Chrifti , fi omnia aderint requifir^t*-
l^^^^ num. 9.
fuum producet effe(Sum : qui effe<5lus eft d^monis cxjulfioi idco fi obfeflus
& nu.
1
7.
operato .
IIS
per
310
Par.III. Ca^.III. DeRcmcdijs
particularibH^r
per fidem , ac confidentiam in Deurti bene fuerit difpofitus , a d^monis ty-
rannide proculdubio didoluetur
.
.
III.
5
j 2.
^T
^^^^'^""^ Exorcifta vexatum monieat> Deufli) cum pientiflimus fit
,
Deus Humqua
V
numquam ipfum derelidurumi fcd ipfi, fi eum inuocaucrit , fuuiTo
obfejfos
dere- preftirurum auxiliiim : nec defedlus illius diuin? prote6t:ionj obicem po-
linquit .fiipsn
ncnt, (i illos cx totis prccordijs deteftetur-, ideo numquam Energumenus de
deuote inuocet,
{^^î falute tam corporalij quam fpirituali defperet : quia Deus no vult mor-
tem peccatoiis-, fed vt conuertarur, & viuat : neque gaudet, hominem tali-
Supra nu.4<58.
bus iniquiilimi hofUs vexationibus fubiacere , fi quod ex parte fua requiri-
& 469
tur,
perpetrabit . Quare illum
, (
vt fiducialiter petat a Deo liberationeiTu
fuam ob magnitudinem mifcricordi? eius ) hortetur, que maior in benefa-
cicndo
hommi peccatori, & indigno, quam iufto,ac digno oftendirur : nzz
non ob inuariabilem, & indeficientem ipfius fidelitatem
,
qu? in feruandis
fuis
promifllionibus numquamdeeft . Infuper confoletur cor patientis,eius
afflictum,
ac iacentem erigat animum,& ad d^moniacis infultibus refiften-'
dum
corroboret
\
oftendatq-, non efle difficile , d(jmones expellere : quia-.
Deus ex partefua veluti fol refiilgens paratiflimUs eft , fuos quaquauerfum
gratiarum diffundere radios, dummodo
ignoranti? nubes
, acdiffidenti^
tollantur ; idcirco fi ipfe perfeile crediderit , ac confidentiam in eo inh^fi-
tantem
collocauerit , vtiq^ vidor erit . Propterea femper Exorcifta vultum
lctum,
hilarem, ac iucundum oftendat : nec ObfefTo vmquam minetur-, fed
eum hortetur, vt gaudeat,& confoletur
.
. IV.
63 1
.
T^
Vodecimo, ccrtifTimum eft, quod fi Exorcifta,& Energumenus fimul
OjomodoDeus
_y
cum diabolo ad eijciendum illum pugnauerint , Deus magis Exorci-
p
irtes iuuet
ftc, &
Energumeni,qui fe illi commendat,partes iuuabit,quam diaboli ini-
Exorcin&
, c^
jT^jci (ui, quj jHum blafphemat,& odit . Ergo certiffima erit vidoria . Quis
Energument
.
pofej-jt; refiftere Deo ? Et {\ aliquando Deus d^mones non eifciat, non cft
,
quianon poflit , vel nefciat , aut nolit
,
quantum ex fe cft ; fed quia vexato
cxpediens efie non iudicat, quia si a demoniaca vexatione cito liberaretur
,
fortafie ad priora, & etiam ad maiora pcccata reuerteretur : vel quia Vexa-
tus confidenter ad Deiim non confugit
\
fed de eius voluntate optima , ac
pieiTtifTima vererur
.
Quare concludimus , maximam efle diaboli tentationem , credere quod
Deus velit
,
( licet petmittat ) d^mones in hoc IpeciaU corpore habitare^
(
exceptis maximis peccatoribus ) ita vt Vexatus non procuret,nec fuam li-
berarione procurare debeat : ficut tentatio eflet ei, qui in ignem cecidit, &
pofTet amici auxilio iiberari, & nollct, dicens : Dem yoluityme in ignem ca-
derCi ftc
ergo vo!o mcinere . Cui ego refponderem : Tua, incuria & impru-
dtntia in ignem cecidffli ; &dvtm voluntarie
fme
aliquo
reSiofine
potens , nt>}'L^
vis libsrari, morieris in corpore, &etiam- s,ternam amittes beatitudinem
.
Art.IL
DcInftruâioncproVcxato. jti
6H.
Vexatus ergtu
Exerciffamde-
bet qmnqutj
mdittt exequi
fcilicet,
/. Credere
.
Supr..io.n."
S^V ^ S T 1 U.
Sl^tmiido
injtruendus
fit
Vepcatus de/peBuntibus
odEuotciftdm ^
RErpoadetur
breuiter, Energumenum, ac maleficio affedlum, vt ad fua
liberationem re<5le fit difpofitus , debere in ordine ad Exorciftanu
quinque adus elicere, fcilicet credere, obedire , attendere , fe conformare
,
&manifeftare.
Primo credere debet Vexatus ,
quod Exorcifta fit Dei minifter
, &
quod
eius operationes principaliter ipfius Dti funt,& inftrumentaliter ipfius mi-
niftriâc pcr confequens diabolus fine dubio illi obediet : quia non obedire
Dei miniftro , eft Deo noa obedirc : ficut in artificialibus ferra eft inftru-
mentum fabri lignarij
, &
qua ratione iignum ferrê obedit , dum per eam
fcinditur> eadem ratione obedit fabro, qui ferram mouet : fic in minifterijs
ccclefiafticjs Deus miniftrum fuum tanquam morale inftrumetum mouet
*,
&non obedire miniftro eius, cft ip fi non obedirc; crgo Exorciftx praccepta
etficacia erunt, fi Energumenus ex parte fua rite fuerit difpoficus
.
Pari modo Vexatus crcdere debec, quod Deus abfqjdubio cum fuo mini-
ftro
concurret
,
quando in nomine eius pr^cipiet . Sicut enim infallibiliter
cum Sacerdote concurrit ad confecrandum
, cum Confefiario ad abfoluen-
dum , &cum Parocho ad baptizandum , dummodo fint omnia neccflario
requifica : ita cum Exorcifta concurret,cum debit^ officium fui ordinis ad-
miniftrabit;
omnia enim Sacramenta
ex
opere operato virtutcm habcnt> vt
communitercenfencomnes Audbores .
Si autem dicatur,qu6d diabolus non femper preceptis Exorciftae pbtcm-
peiaf, ideo Energumeni fides vacillac*, immo ctiamipfius Exorcifta
.
Refpondetuc ,
quod diabolus feraper Exorciftse obedire tenetur in his
,
quae ad fuam fpedtant eie^tionem , fi Energumenus fit perfe(9:^ difpofitus
>
ac firmiter credat, nec intus vacillet;
&
Exorcifta rite fuo munere fungatur:
vt centies expcrientia comprobaui . Sed ciim Energumenus non cft perfe-
<fte difpofitus : vel Exorcifta non rite fuo fungitur munere, tunc d^mon no
obedit
i
irao etiamfi Exorcifta omnes conditiones haberet requifitas , fi pa-
tiens non (\x. bene difpoficus, da?mon,faltem prf^ceptis ad expulfionem per-
tinencibus non obtemperabic . îz etiam in alijs Sacramcntis
,
qu.E ponen-
tibus obicem gratiam non conferunt, contingit
.
.
I.
SEcundo
Vexatus
Exorcifta obedire debet
;
quod pr^ftare tenetur nedu
îS
in exterioribus, fed in incerioribus a5fcibus, quibus ei tanquam Dî mi-
2. Obedire
.
Diftro honor, ac reuerencia exhibetur .
Tertio ad dida , ac pr?cepta Exorcift.ne attendere ; ncc vllo modo ab cis 3. Attendere,
diuertere : quia tunc diabolus multa,vt diuertat,proponit; propterea Ener-
Supra nu.jdy.
ûmenusfide,intentione,attentione,&totoconatuattendat: quia per
&fequent.
55.
Infiantim.
Setutie .
Supranuj^r*'
3
i*: PacHL Cap.lII. DeRcmcdijs
particularibus*'
adlus fidei vigorofx d?mon quam maxime compellitur , vt
exa(5lifTimam^
Exorciftae obedientiam^pc^fteir.
4'.
Semfom'
Quarto in omnibus fe xorcift/E conformare debet , ita vt
pugnet contra
r#.
diabolum, a<S fuam voluntatem ExorciftjE
voruntati confornier.
I^kiiwJo
ciim minifter pr?cipit,& ipfe pr(^cepti huiufmodi executionem
intendatjad
quodcumque prqceptum ab Exorcifta fajûm fiue ad probaworiem , iliiefajd
expulfionem diuina viitute dijmonem ligari firmiter crdens, ita vt ab eius
obedientia fe fubducere non poilit
.
Pr^terea aduertere debet Patiens,ne tempore
exorcifmi vllo modo Exor-
cifta^ repugnet :
necquamuisdiabolusaliquid intiis fuadeat,
perturberur
^
fcd totam fuam ad Chrifti miniftrumdirigat intentionem : credens
illum
tunc dirigi a Deo, & facere illius opera, ideoq-, ab eo adiuuari ; Vnde coa-
tra d^mones Deus> minifter, &:
patrens decertabunt
.
$.
II.
^
/^
Vinto Vexatus omn^s diabolicas tentationes cuiufcumque generis
I
J*
V^
fint, ncdum ad peccata inducentesj (cd etiam fuggeftiones a monitis
i.Mamfeffare,
^^^
Exorciftitdiftrahentesillimanifeftaredcbet . Semper enim ad-
uerfarius aliquid obijcit Obfeflo, vel vt Exorcift^ non credat : vel vt tqdio
afficiatur : vel vt alicuius recoidetur diftrabentis : propterea Exorcifta fae-
pius mentem Energumeni fubleuer
, &c quantum poiTibile fuerit , cor eius
roboreti opportunatentationibus expellendis temedia tradat
;
ipfum quie-
et,& diffidentem adfpem erigat & ad fiduciam excirer . Ipfe quoque co-
ram patiente talitet feipfum in verbis
, &c
adtibus exhibeat , vt ille didos;
^-,
>
-^ si&XLS elicere pofliri ac fepe
conditiones, qua: verumornare debent Exorci-
flam, ipie mente reuoluat, dc opere exequatur
.
^J^î^
S T I O llh
^mmodoVexMus injhuendtts
fit
aduerfus d&mones,
^
_ 'Ty Efpondetur, Energumenum, fiue Maleficiarum indubiranter fibi per-
2 n a V
-*^
fuadere, ac credere debere
,
quod licet d^mon maximam naturalem
xati contra dL
^P'^
f^s Corporeas habeat poteftarem
j &
tantam
,
vt non fit alia fuper ter-
mones
'
r^^n
, qu? ei comparetur
j
attamcn h^c poteftas proprer peccarum ab eo pa-
Supra nU 6?.
tratum in eo infirmata eft,non quoad adtum primum : quia etiam poft pec-
catum naturalia in d^monibus inregra. remanferunt
\
fed quoad adlum fe-
cundum , ideft quoad operationem , vt non omnia mala
,
qu^ lubet
,
poflit
.DTa)
J)erpetrare.
' '^^
~
' '
Per Paffioncm veiaChrifti , ac mottem eius huiufraodi potcfbs dfrtio-
niaca fuit confradta, ac fublata non fimpliciter, &: abfolute
j
fed refpe<îue,
ac dependenter a Deo, eo modo, quo fupra cxplicuimus tm. dj. &
d^'
\--
jirt.Il/
jDc
InftrttdjGnc pro
Vcxat6:&c;
5
a^
j
Xf
^
s r 1 ir,
ômodo Vepcdtus inBrttendus
fit
ergd
feipfum .
fpondetur,Encrgumenum,vtpeifc6bcadfiiam liberationeindifpo- ^jp,"
.
_
natur, diligentiflime erga feipfum quxfequuntur debereobfemare:
InHruSiio Ve-
Prim6nergumenus, poftquam Exorcifta euidenter cognouii, qaodille xti trga pii$,
-verc a diabolo pofTidetur , aliud iudicium i iudicio ExorciftrX formarenon
/'
deber, nempe quod iudicet infirmitarem fuam naturalem eile, vel i caufa-.
obfejfus debet
naturali procedentem : vel aliquem defedum naturalem in ea concurrere
:
'^^
ggn'\ff
quia hoc multum curationi obeflet ^nam Patiens a d^mone deceptus eilet
;
^^^^^
"
propterea non contra illum cum Exorcifta
,-
fed pro illo contra Exorciftam
decertaret . Qui enim fe a demone obfeftum cfle non credit,nec poteft fidei
a(5tus elicere, quod per pr^cepta Exorcift.-e a d?raone fit liberandus .
Q^4
fijpiffime experientia in multis obfeflis, ac maleficiatis comprobaui
.
Sccundo Vexatus probabiliter vexationem, quam fuftinet , ob aliquain- âq^
fuani culpa^n, faltem venialem fibi euenifie credere debet.memor illius di-
Peccsta
confi'
î Domini N. ^grisiamfanatis infinuati, ne fcilicetampliuspeccarenr,ne teatur,
êteriusaliquideiscontingeret.
Idcircoftatimomniafuapeccatagrauio- loan/j.
14.
~ra;Iicetetiam aliasconfefiaconfiteatur,
fiConfeflariusexpediensiudica-
ûpra nu.55
j.
4ierit . Sacram recipiat Euchariftiamjac perfedle reconcilietur Deo in infi- ^ 574.
nitaeiuspietatc, ac mifericordia confiius : Exquocredat, ladicemftue
-vexationis primariam auferri . Necin hoC fuggerenti diabolo credat,qu6d
fit aliquod pcccatum fibi occultum , ob quod a d^moniaca obfclfione nc-
ûeat liberari
.
TErtio
quamuis Energumcnus aliqua indicia habeat , ex quibus infir-
^^
.
^
mitatem diabolicam abâliqua determinata perfona medijs
malefi-
jqeniuiicet
'
cijsfibieuenifiejiudicarepoflTir; numquamtamen tale iudicium formet :
aliquam dettr-
tum-quia facileademone rentaretur, vtpro vindidlamalumaliquod illi
minatam per^
intentarer, fic grauiora peccara inde fequerentur : tum etiam quia tale iu- Jonamfibimn.
<Iiciumeiuscurationi valde obcfler: ide6 omnin6 huiitfmodi diabolicas
^'ficium intu*
tentationes a fe abijciat, ac nihil penitus ctirer,vnde vexatio proueniat dia-
^*Jf*

bolica
: hoc vnum fcire fufficiat;, quod immediate a d^mone excitatur,
Immo dico, qu6d Vcxatus, etfi cerie perfonam maleficam nouerit/nihil
adhucde
hoc curet : quia fi perfede contra d^morrem munitus fuerir, Ma-
leficanihilampliusmalipoteritei
inferre
5
&fadi:umcit6euanefcet :quia
-EcclefiflE
au<aoritas fuper omnes Malefieosj&fuper totum infernumhabec
poreftatem.
^' -' '
'
. < ;
.
Quartopro certo tenere debet PatJensvôy m vexatos curando nulla_
642,
differentia eft
: fiue dîon corpus pcr timorem : Cue per maleficium : feu DigniJpmunLj
b quamcumque aliam caufam ingrefiûs fit : neque fi maleficium fit intrin- /"/
.
X 2 fecum,
314
Par.UI.Cap.III. DcRcmcdijs particularibui.
iecum> aut cxtrinfecum,vel cuiufcumq,generis : neque fi d^mones fint plo-'
res> vel etiam legiones , vel vnus tantum : nec fi vexatio fic recens, aut an-
tiqua : vel malencxorum fuerint renouationes , aut confirmationes : neque
fi Energumeni foerint alias exorcizati,necne . Neq-,refert,fi d^mones rauti>
vel loquaces fint : terribiles> vel pacifici
: maiores
, vel minores : fubditi,
vel principes : legati > vel foluti . Et tandem vexationes qualitercumque,
quomodocumque> &
cuiufcumque generis fint,per Exorciftam,Deo dante,
Sltîmi.^Sl* omnino auferentur : nam audloritati Ecclefia
, 6c Patientis fidei tartarcac
poteftates funt fubiedls, &d^mones obfidentes fine vlla difficultate omni-
no obedire compellentur
.
. II.
InRmtiit

Siluth
,
644.
^
Vextttus refr*m
nMredtbstfxf-
fiones .
64$.
Vexatus qu(y-
modo
poffit
per
feipfum
repel'
lere vexationes
diabolitas
.
Supranu.152..
AT
fortaffe dicent aliqui, per experientiam agnitum effe , in curandis
vexatis multas circa pr^dida differentias efie, vt in Scriptoribus
huius artis videri poteft: vt puta quod obfefius ex timore, quam ex malefi-
cio vexatus faciliiis curatur
; &cum maiori difficultate phires
, quam pau-
ciores eijciuntur d^mones-, quod etiam rationi confonum videtur
.
-
i
Refpondctur,hanc falfam de huiufmodi differentijs opinionem a diabo-
lo introdudam efle^vt difficilior curatio rcdderetur; fed in veritate non fic
eft : quia exiftente vera , Sc perfeda in Vexato difpofitione
^ & audloritate
in Exorcifta > nuUa prorfus curandi eft difficultas . Sicut anima
> quamuis
peccatis innumetabilihus obnoxia fuerit > fi vere fueric difpofita, per abfcv-
lutionem vnicam fubito ab oranibus ctiminibus foluetur : fic dicendum
eft
in cafu noftro
.
Vnde autem difficultas oriatur : an ex parte Dei : vel ex parte Energu-
menij aut miniftri,infi-a, vbi de cUmone obfifieme
explicabitur
.
$.111.
QVinto Vexatus fuas paffiones refr^nare debet , fuumq-, aniroum com-
ponerej ita vt in eo nuUa concupifcentis, odij , irx, inuidix, maledi-
w^ centia:, triftitiaj, diffidentia?,defperationis, aliarumq; paflionum,
quae animum moleliant
> & d^moni dant pabulum ad vexandum , turbatio
inueniatur . Auferat fingulariter meIancholiamj&: toto corde l^rus in ora-
nibus dioinas voluntati fe conformet
> dc fic lecûs, in quo cubat diabolus,
erit ablatus
.
Sexto Vexatus certo credere debet(quod etiam expcrientia comproba-
bit ) fe diuino auxilio
,
quod nemini illud volenti deficic , ac fide > ac confi-
deniia in Deum ,qua2 firma
> &c
non h^fitans , nec vacillans efie debet > 5c
Uberi arbitrij a6tu adiutum, feipfo poile omnes diabolicas, etiam abfentc^
Exotcifta, eijcere vexationes, in nomine lefu d^moni pr^cipiedo>vt ab om-
ni vexatione defiftat, ac totaliter a fe recedat
.-
quia hsec d^mones
eijciendi
poteftas in nomine Icfu, a Chrifto omnibus mfe credentibus
communicata
cfti Marci vkr St^m amem eos,gi4i crediderinC:, hnc fequefitur : In nominc^
mea
Art.IILDcProbatioiicVâti&c*
315
meo
tkmonia eijciem . DiaboIusenimnullamintrinfecam,autcxtdnfecam
incorporefaltemgraueminfcrrepoteft vexationemijs, qui adu in Deo
Supranu.^tf.
maxime
confidunt
,
quod eos ab huiufmodi vcxatione fit protcdurus , ac
pr^feruaturusj
fed magis minus in Deo confidentes >
ac <Jc eius protedtionc
diuina
magis diflSdentes vexat : vt prarter experientiam certam coUigitur
etiam ex c. Nec mirum. . Magi funt . i6.
q. j. Hi permijfu Dei elementn^
Spranu.^t.
concutiunti turhant mentes hominum minm confidentium
in Deo . Cui adfti-
pulantur Ifidorus Ub. 8. Ethyrnolog. c. ?,
Burcardus Itb. lo. c. 41. luo
/>. 1 1.
c. 67.
Panorm. lih. 8. c. 6^.
Exquoapparet , VexatumfKpiusdiuinura auxilium implorare debere
>
a6lus fidei firmx > ac confidentiaj in Deum inh(gfitantis f^piUime eliccre
:
hanc L Deo quotidie fupplicixer peterejac libero arbitrio vna cum Dei gra-
tia omnes tentationes>
&c
illufiones repellere diabolicasi quod fi qu.-e dico,
Vexatus effecerit, fupcr fe Dei auxilium experietur
.
A R TTd r L V S 111.
De Probatione Ve^^H dnte liherAtionem
requifita .
POftquam
Vexatus > vt obfeiHis , aut maleficiatus fufficienter cognitus 646.
inhis> quas ad fuam liberationem funt neceflaiia bene inftructus fue-
Prohatio Ve..
rit> non debet Exorcifta ad liberationem fubito deuenire> nifi prius,an vere
^*'*
qutnam
ad libcrationem fufficieuter difpofitus fueritjcomprobeturjidcitco alius ad-
^^ *-
ditur adus
,
qui Vexati probatio nuncupatur . Tunc autem Obfeflus per-
fede erit probatus
,
quando Exorcifta in quatuor priedidis bene expertum
efle> videlicet in ordine ad Deum> ad Exorciftam, ad da:monem,& ad feip-
fum,iudicabit.
^v^ s r 1 1.
ûomodo Vtxatus
frobdndus
fit
erga Deum
,
REfpondetut,
Energutnenum lunc fore bene probatum erga Deum >
cu
pcrfede erga illum difpofitus fuerit : quia cum totus liberationis
^47'
effedtus a Deo fit expedandus
, ncceflario in Vexato perfedta pr^requiritur
^^gbus Exor-
difpofitio erga Deum,vt valeat liberari
. Qih-E difpofitio ab Exorciitaco-
yg^/^^^Y/ne
gnofcetur, fi Vexatus Primo in puritate confcientia: difpofitus fuerit
>
qua?
elfe^^d^fhofitum
Deo gratum reddit . Secundo in adu humilitatis, quas eundem facit Capa-
J^.^ joeum tro
cem ^ratiarum
.
Tertio in adu confidentin?, qua Deum ad nos inclinat.
y^ iiberati^-
Primo in confcientijc puritate : fi magis nempe quam prius Sacramenta
ne
.
frequentet
> &
aliqua delidta , de quibus ab Exorcifta argutus fuitêmenda-
.ueriti
& vitam fuam fuperviuendi modo ordinaueritiideo ad probationem
ifta vexato fuggerere debet> ac fuadere
.
Secundoinhumilitatisadu: fi fe liberatione indignum exiftimet : fife
aUorum commendet orationibus, vt ad liberationem iuuetur: fi
gratias
X
5
Deo
ji^ ParJItGap.lIt. DeReincîjs
particularibus.
Deo de
diemonis rubiedione,
& de piomida liberationis gratia
petfblifat
.
Tertio in confidentije actu
:
Si
,
Exorcifta
de Dei bonirare
, pietate , cle-
litentia, mifericordia
>
ac fidelitate, ac de liberationis gratia loquenre,
ipfe
in vultu lc-etitix figna oftedarvrmlla dubia ponat, nulla difficultatem ac^nb-
fcati fed diemone illico recefTurum,cum vnicu ab
Exorcifta in nomin'6 fcfa
l^rxceptum aduerfus ipfum fuerit prolatum, firmiter
arbitretur
.
.
L
64?-
A
^ maiorem nihilominus Vexati m iftis probationem,
Exordifta pra-
htterrogationes
/\ dtice circa prredicta mordine ad Deiim inquirat : fimiiiter de loco

Vexato fAcien.
^ tempore, in quibus vult lib^rari , vt ex ipfius reiponfione agnofcar , an_,
i*
*^
Exorct^
bene fit probatus . Potcrit autemvulgari idiomate de fequentibus iliuno^
fcAt b "r
^nterrogare
.
difpofuMs ..
I Crediyche Iddio ihabbi mandata
quefla
diaboltca
vejfationey
accib facci
emenddtione de tuoifeccati , eper tauuenire
ajfatichi
^fry^^/r^ tutti i peccati, evlui
pk puramente
^
^ attendicon
puferuore a dar gloria k Dio
, c^
al profitto deWamma tu.i-^^
?
(Si refponderit, quod non : vel dubuis fuerit in refpondcndo , non eft bine
probatus.)Si vero refpoderit affirnTariue,eft probarus. Ssd addat Exorcifta :
2 . Come hai
difp^Jioê
determinato dêmedartiye
^pfittax nelbenc?
Si fe nondumdehac re aliquiddeccrminafie >fed poH: liberarionem
, fj de-
terminaturum refponderit , non eftbeneprobacus. Si vero refponderit:
FirmiterdecreHi omnes êccandi ^cafiones fugere ;proximameo beyih
facere
;
mala.omma cnlpitdeuitare: Sacramenta Ecclefifre.iHentare ; operam/fericor-
didicorporalia, ac fpiritHaUay &ali^ opcra boaî exercere : tunc e^ hiue proha-
ms . Sed addat Exorcifta :
5
Credi, che iddio
adeffo fubito ti po/faliberare da
qualfuoglia-
ebfeffione
yinfijlatione ,maleficio y e veffathone diabolica
y ancor-
he tu
fojji pojfeduto
da cento millia legioni dt demonij
l
Refponfio atfirmatiuaeft de fidej idcirco de hoc ntdla debet cile dubitario..
Sed addatExorcifta
:
4.
Crediy che iddio
fappia
il modo
,
cot qual immcdiatamtn-
te puo
fiibito
fcacciar da te il demonio
,
diftruggere tittti i
maleficij
, e liberarti da qualftuoglia diabolica
veffatione^,
Refponho affirmatiua eft de fideV ficuc pnor : neqi de hoc vUa debet effe
rlubicatio . Sed Exorcifta fequencem addit imerrogacionem,qui Omnium
eft prindpnliflima
:
5
. CYedi
,
che iddio vagli liberartidalla potefia diabolica,
e da
qualfiuoglia veffatione ,
che daldemonio ti
poffa
ejfer
cagionata nei
tHOCorpo?
Sidehocdubiusfuerit, noneftbsnepiobatus. Si. veraaiîr-
maciue
ArtJILDPtobaikxneVe4ti&c. .
i^wx
inatiue
rerponderit, eft
probatus .
Bt tunc Exorcifta poteft addere
:
6.
Sopra di che
^ppoggi
qucfta
tuafperanâ, e
confidenT^ dêJpM
liberato?
Si
refjjondere nefciat ;
non eft perfedlc probatus
. Si autem<li-
xerit ,
Confido
diuina fretus mifericDrdia ,
pietate j acfidelitat ; tunc cft bend
probatus
. Sed addat Exorcifta :
7. B
quando crediy che iddio ti *vogli liberare dal demonto^
fi
refponderit: Mc Uberabit quando fibi flacuerit
: tunc addatExorcifta:
8. E
quando
penfi
, che pacera a Dto di Ither^H? Ôggiy
dimani, la fettimana feguente^ dofo
vn'anno ? Si fe nefcire refpon-
derit>non eltbeneprobatus : Si vero dixerit: Hodiky immedtate cfuodtit
R.
Tnter djimoni pracipies , vt exeatt Hattm
fine
mora exibit , &
ego
fanus
fiam->fi
fanitas fnerit mihi falutaris , vt
fpero
: tunc erit "bene
proljatus.
Adhuc
Exorcifta poterit addere
:
9.
Inche luogo credij che iddio tivogli liberart? Si dubitet,
&cogitetnunc dc hoc, nunc deillo, puta necellariumeileRomam profi-
cifci
dijudicct
\
vel ad S. M<inan\L.auictanam
;
vel ad aliud celeberrimum
templum-,
non eft bene probatus . Si veio refpondeiit : Dens me liberabit
,
^bicnmque
dzmoni pr&ceperis,ipt e.\eat ; etiam htc : qttia liberatio non dependet
Jiloco:
erit bsne probatus; fedaddatExorcifta:
10.
Credi
y
che iddio concorrera con ia
fua
'virtu
infimta. A
fcacciar
il demonto da te
,
quando io come Minijho di Dio , e di S,
Chiefa
It comandaro nel nomedi Giesu
Chrifto ,
/:he
fubito da te
fi
paYta ? Si dubius fuerit ,
non eft bene
probatus . Si vero affirmatiuerc-
fponderit, dicens : ita credo,fi hac libâtio
fuerit mihi
falutaris t ficuti an-
fido
;
tunc eft benc probatus.
^r^ s T 1 11,
Sluomodo probandus
fit
Vexatus erga ExorciIi4m,
PRobatus
eiit Vcxatus in ordinc ad illa
,
qu^ ad Exorciftam pertinent
6A.0I
quando de illo tantam fidem concipiet
,
quod certo a Deo illius mini-
-^^
oHthts VeZ
fterio fecure fe liberandum fore fperabit . Hoc autem ex tribus poterit co-
xatustent/c^
gnofcere Exorcifta
.
_
tur bene proba-
Primo fi patiens Exorciftx reuerentiam exhibeat: velinaliquo illumj tus trgAExor-
contemnat: veleigratiasde laboribusproipfoalTumptis perfoluat. Qui
<iilam.
enim aliquod magnum benefic ium fperat ab vnp,taquam magnum, acho-
nore dignum illum reucretur . Qui autem. aiiquem contemnit : vel non cu-
rai de eo, vcl nihii fpcrat ab co : & fimiliter qui de beneficijs acceptis gra-
tias agit, alia beneficia fpcrat,ac merctur . Qî vero gratias non agit, aliud
^
Elsiitfactore non prcetcndit
.
Secudo obferuct Exorcifta, an obfcllus fecum de liberatione hilari vultu
X
4
tanquam
5
1$
Par.IILCap.IIL DcRemedijs particularibus.
tanqaam de re certa , de loco> modo
, 6c tempoie eiufdem loquacur ,
Dt-
his
enim libencer loquimur, qux amamus, ac defideramus
.
Obferuet etiara, an iiberari petat,&: quo defiderio,
& inftantia Icera fiv
dum obuius eft illi Exorcifta, ad eius aduentum
I^ticiiE figna, quje ex bono
{perato briri folent, oftendar
.
Tertio obferuer, an daemones taliter Exorcift^ fint fubiecti,qu6d in om-
nibus fine vlla contradictione ,
vel mora cito obediant : Ex quo Vexacus
fidcmconcipit, eos eciam vlcimo prascepto expulfiuo obedicnciam praefti-
turos. Quare ad maiorem concepcx fideidefualiberacione
conftrmatio-
nem, Exorcifta dasmoni prjecipere poceric , vc aliquara leuem in pacicncc^
caufct vexationem ; deinde ei pr.scipere, vt a tali vexatione defiftat , vt fic
Vexatus obedientiam
,
quaradxmon Exorcifta;prxftat, clare agnofcat.
Quac prscepta fempcr in nomine lefii , vel ia nomine Sancciilim^-E Trinira-
tis Patris, 8c Filij , & Spiritus Sancti fieri debenr
; 5c
regulariter idiomatCL-
matemo ipfius Patientis . Vnde fi d^mon ftatim Exorciftc-e obedicfignum
cft
,
quod Vexatus eft bene probatus : Si vero non obedit , non eit bene
probatus
.
Poterit autem ipfum Vexatum (ic interrogare ^
1 . Cretî
5
c&e io
fia
Minifiro publico di S.
Chiefa
da
effk
depu--
'faciendA^b
^^^^ a fcacciore i
demonif
dacorpi humani, e da tutte Le co/L^
Xxorciffa
.
Jhettanti a gli huomini ?
2. Credi^ che daDio, e daSantaMadre Chiefa mi
fia
Bata
cence/fa
queUa autorita
y
di foier
nelnome diDio
fcacciar i de^
moni come
fpra
?
3.
Credi^che ^feioadcfifocomandaroaldemBnio
^chetipofifede
y
i
tormenta^
che
f
parti da te , enontidia per tauuenire
piumo-
lefiia
alcuna
,
egli
fara
da Dio confiretto
adobedirmi
?
Si in refpot>
dendo dubius fueric,
&aliquam difHcuItatem pofueric,non eft bene proba-
tus . Si autera hilari fronte dixerir : Sic vtique ego credo
,
fi
t.ali^s ex^tdfii^
fuerk
mihi [atutaris, yti firmiter fpero : tunc rite probatus erit
.
S^r
^
S T I IIL
ûomodo Vcpiatus probandus
fit
aduerfus diHmonem,
651. TV Efpondetur, Vexatum tunc dicr aduerfus da^monera, bene probatutnr
fluAnam obfer-
XV.
cum diuina protectione fretus,illum amplius non timet : cum illum
umda
fint
ab
contemnit : cum ftbi prascipienti ei, ne vexecftacim obedienciam prajftar.
Morc$ffa
,
ve
Namficuc damon, cnob Vexati dif^dentia dediuina protectioncpotefta-
'xatume/^^be
^^^^ fuper illum acquifierat
^ per vexationem illum affligebar,
ac
con-
mdifpeitum'
temnebat, ac tanquam tyrannus fibi abeo obediri volebat: fic e contra,
contra
d^mon*.
quaTido Vexauis-diui-nofuffltLis auxilio' aroplius djemoitero
non timec-,
fed
Art.ni.
DcProbationeVcxati^c.
319
fed totam in Deo fuam
collocat fiduciam
;
tunc non ita ardle fub poteftate
dsmonis detinetur. Et
ciim daemonem c6temnit>non vexatur; Et cum pr^-
cipit,ne vexet, ftatim
vexaie ceftat
: & tunc non eft difticile etiam illum k
corpore
cxpellere : Ideo ad eius probationem tria prxdi(5ta obferuabit
:
Primo,
Si Vexatus timens d(jmonem animo deficiat, ac de diuina prote-
tione
diffidat : Si habens maleficiorum timorem,remedia fpiritualia non
^^^'
quxrat : Si ad minimos timores contremifcat : Si folus ambulare in cubi-
culis timât, alijsqj m locis domus folitarijs . Quibus exiftcntibus , non eft
bene piobacus ; cum timor diabolicus non fuerit adhuc per maximam iii..
Deum
confidentiam perfede euacuatus
.
Secundo , Si Vexatus dsmonem concemnat , ac detideat : fi
>
quafi eum
nihili faciens, cum de eius poteftate eft fermo, rideat : Si de tentatione, ac
fuggefiione eius non cureti imo nec illi artendat : tunc bene probatus erit.
TertiOj Si Vexatus imperium non habeat fuper dêmones : Si ftatim ve-
xationem, cum venerit,non reijciat : Si fibi ab Exorcifta imperato , vt ali-
quid demoni pr^cipiat,ille vel prscipere timeat : vel praecipiens,2k daemone
non obediatur, non eft bene probatus . Oportet enim,vt non folum dsmo-
nem Exorcifts per fe prrEcipientiifed etiam ipfi Vexato pr^cipienti per fide
in
nomine lefu obedire teneri firmiter credat : cum hxc pr^cipiendi pote-
ftis in nomine lefu a Chrifto cuilibet in fe credenti,ac confidenti,vt fepius
didum eft, fit concefta
.
Quare Exorcifta,vt iftorum habeat probationem,
fubtiliter , diligenter
, &
artificiose fuper didlis pun5tis Vexatum interro-
get , & omnia
,
qua dicit , modumqj ipfiim loquendi
, 6c explicandi benc
attendat.
^]^^
S T J O JK
ûomodo VexatHs frobandus
ftt
in ordine ad
feijffum
,
V
REfpondetur,
Vexatum efie bene probatum in ordine ad feipfum, &ad
-
liberationem bene difpofitum
,
quando in eo
,
qu:E fequuntur , repe- ^.|*
riLinmr.
w/"^T "f/
Primo, ciam mens eius eft tranquiIIa,confcientia quieta, inteUedhis non
^Jtus
"fe
bme
confufus, fed clarus,imaginatio non turbara,nec varijs agitata imaginibus
\ probntus in er-
fed bene difpofita,Iocutio Iibera,& omnes potetix fenfitiux no impedita; .
dine ad/eipsS
.
Hoc tamen eft intelligendum, quando contrarij eflfedlus a natura, feu a na-
turali infirmitate non prodirent . In quo nihilominus caute eft proceden-
dum: cum multoties j
quaecaufaapparetnaturalis, in Vexato diaboli fit
deceptio.
Secundo, cum Vexatus fuac^ liberationis maximum habet defideriumj
propterea faepius humiliter , ac fuppliciter ab Exorcifta petit liberari . Sed
non fufficit defiderium, ficut nec fpes quxcumq; eft fufficiens
j
fed firmifli-
ma fides requiritur , ac confidentia fine vlla hazfitatione, qua credat Deum
pro fua infinita bonitate,
&c clementia , pro veritate verbi fui , ideft pro fua
fidclicate ad prcecepriim Exorcifta; fui miniftri inlallibihter dasmone expul-
furum,
3^.5:^
Par.lII, Cap.II.
Pc
Remcdijs
particularibus.^
fiuum
,
fi expulfio fuerit falutaris
:
ilcuti fperat , ac confidit . Sxpius ergo
cuinExorcifta, anhocfirmitercredat: velandubitet
, interrogare
non_,
defiftat,
^
^
Tertio, cum ad inuocationcm San6li/limi
Nominis Iefu,( ab ipfo Vexa-
to pollice crucis
*i*
figno formato fuper corporis
partem a demone
vexata)
ftatim dxmon vexare cefiat, ac fine mora ab illa parte rccedit , fignum eft
Vexatum elle bene probatum
.
.
I.
HAbitisabExorcifta
deVexato prsmiflis probationibus
, pra:cipiat
illi, vt genuflexus ante imaginem Crucifixi, corde
, & ore fimul for-
o^-iio /eruan-
met, & clare, ac diftindle fuorui^peccatorum deteftationis a(5lum emittar,-
n*^ ^nk''!'-"'
^^ '^'^ pr^cordijs doleat, humiliter veniam petat
;
Deo protefterur
, fe im-
mtti'*^
poftcrum veile Deum toto corde, tota anima
,
tota mente , ac tocis viribus
f
atones,
amarej feindignumadaliquodaDeobeneficium recipiendum
fateatur;
feipfumq',pro ems amore quicquidfecundum beneplacitum
volimtatis eius
fuerit.adpatiendum ofterat. Veruntamen quiaexfigni voluntate nouic,
Deum afuis fidelibus in cun*flis tiibulationibus, ac ncceflltatibns inuocari
vellej ideo diuina eius bonitatcac clementia fi:etus,ac confifus
confidenter
a
Deo fuam expoftulet iiberationem, ac tandeni dgraonem
c6remnat,il]iqi
ipfemet prxcipiat,vt in nomine lefu totaliter a fe recedat. Qux omnia pro-
ferac in iingua fua macerna .
Interim obferuet Exorcifta , an
Vexarus ma-
gno aifettu, ac deuotione illa proferat : quia fi tcpide ac remifse,
adhuc no
cdtz bene probacus . Poterit autem Gbfeflus,fi legere fciuerit,
infrafcripra^,
formula, vel alia fimili vti .
Si autemleeere nefcierit, ipfe Exorcifta
ei <M-
<Sbec iilam, vel aliam fimilem de verbo ad verbum
.
65 5'
Hic autem aduertat Ledlor, quod fequens,ficut omnes ali^
fubfequentes
orationumformuiîdiomate vulgariponuntur, vtlingua: lacinx ignari
,
qnae
dicunt intelligentes,deuotius proferant , Enunciantur vero fecundum
communem loquendi Lombardorum vfum, qui perfonam honorabiIem,ac
venerabilem alloquentes in fecunda perfona,no vtuntur numero fingulari
,
puta di cen do : Ti preô mio Dio,che tu vogli concedermi
quefia gratia : Scd
nuniero plurali dicendo : Signor mio Dio,viprego yogliate concedermi que-
(ia
gratia . Vel loquuntur in tertia perfona dicentes ; Prego la
Maefla
vo~
flra,chevogliaconcedermi quefla gratia. Vnufquifque ergo iilas profcrat
fecundiim vfum fure matern^ lingus,& prouc deuotio magis illu excitabit.
Oratione a Giesu ChriBo per ejjere dalU tiramia del demonio
,
t
dafuoi malejicij Uberato
6j5.
C
Tgnor mio Gicsu Chriflo , eccomi io N. viliffimo feriio vo-
i3
ftro proftrato inanzi la Maefla voftra, conofco, e confcflô,
chc fon flato ingrato a voi mio Dio Creatore , e
Redentore
:
poichc
Art.nL
DeProfeatloncVcâti&o.
jjt^
poichcin
vece
di ringratiarui per tanti beneficij , e fauori da
voi ricciiiiti,
v*h6
offefo grauemente con tanti mici peccati, per
i quaH non
nicrito-di riccuerc dalla Maefta voftra gratia
alcu-
nai
Sc-in
particolarc miconofcoindegno dêflereliberatodaUa
potefla del demonio, che fuole in varij modi tormentarmi .
Ma
c pero vcro ancora, che hora di tutti i peccati commcili tutto
il
tcmpo dclla vita mia me n'accufo,e me ne pento,e di tutto cuo-
rc li dctefto
pcr cfler ofFefa fitta a voi mio Dio , che meritato
d*effere amato lopra turte le Cofe : E miprorefto, che per Tau-
ucnire non vi voglio piii offendere con Taiuto voftro^ma vi vo-
glio amare , e feruire con tutto il mio cuore , con tutta Tanima
mia, e con tutte le mie forze; & aifaticarmi , che da altri ancora
fiate amato , e feruito
j
&in pcnitenza de miei peccati m'ofFero
prontamcnte ad*adempire quelle mortificationi , che daPa-
dri fpirituali , e da miei maggiori mi verranno impofte . Anzi
m'offero
di patirc quefta
veffatione diabolica , e qualfiuoglia
tormeto,e la morte iftcffa,quando cosi fuffe il
voftio diuin vo-
lerc . Ma perche conofco , che voi fete Dio non folo onnipo-
tentc,
giuftiflimo , e fapientiffimo
; ma pietofiffimo , benigniffi-
mo , clcmentiffimo ,
e liberaliffimo
,
prontiffimo a perdonare a
pcccatori, mentreconcuorfiocero, pentiti de loropeccatia
voi ricorrono humilmente d'effi chiedendoui pcrdono
j e pro-
mcttcte di foccorrerc tutti quelli , che'n voi confidano , anzi di
liberarli dal dcmonio ifteffo : pertanto eccomi confidato nclla
voftra gran bonta,e mifericordia,e nella fedelta nel mantencre
Ic promeffe voftre, humilmcnte vi prego,e fuppHco per la gran-
dczza dclla voftra picta, e clemenza
;
per la verita della.paro-
la voftra, che non
puomancare
;
per honor,<? gloria del voftro
Santiffimo Nome
s
per refficacia dclla voftra Sacratiffima Paf-
fione ; per i mcriti della Vergine Santiffima voftra dilctcifficira
Madre, del mio Angclo Cuftode,e de Santi N.N, miei deXioti,
vogliate hofhora liberarmi dal demoniovoftro nemico , fithe
nonhabbiapiu pocefta^pcr rauuenire dimolcftarmiinmodo
alcuno, ne intrinfecamente, ne eftrinfecamente , ne perfeftef'-
foj ne per mezzo de Makfici, 6 altri fuoi miniftri : ma dalla vo-
ftra
65%
3 }
t Par.III. Cap,IIL Dc Remedljs
particolaribus.^
ftra virtu infinita fia coftretto a pigUar bando da mc,e diftrug-
gere qualfiuoglia maleficio, o fattura,
che contro di me habbia
operato
:
accio riceuendo hor'io
quefta gratia, habbia maggior
motiuo di ringratiare la Maefta voftra,
d'ammirare , e lodare la
grandezza infinita della bonta
voftra,&infallibiIita
della paro-
la voftra, e glorificare il voftro
Santiflimo
Nome . Amen
.
Deinde ftatim idem Vexatus fubiungat fequentem deteftationis adlum
.
ûo di detefiatiom
dafarfi daltohfefih
yfer
fcacciar da
fe
lontano
il demonio .
E
Tu diauolo maladetto nemico d^v Dio , ribelle del mio , o
tuo Creatore , apoftata del mio , e tuo Signore , con che
autorita prefumi di voler pofTedere piu quefto mio corpo , e
moleftarmi in modo alcuno adeflb che in Giesu Chriftoho
pofto la mia confidenza
j
pero io non
voglio , che tu î) piu in-.
quefto mio corpo ; ma nel nome dH Giesu Chrifto ti comando,
ch'al precetto, che n fara qucfto Reuer. Padre EfTorcifta mini-
ftrodiGiesu Chrifto, e di Santa Chiefa, fubito fenza alcu-
na dimora da me ti parti , e per rauuenire non habbi piu
potefta d\ trauagliarmi in modo alcuno : perche inrendo,e pre-
rendo di volcr viuere , e morire fotto la protettione del Santif-
fimo Nome dî Giesu
,
Si praididlos adus Vexatus maximo affedu , ac deuotione elicuerit , ac
iine vlla hsfitatione reprehenfibili fe liberandum fore crediderit,Exorcifta
ad prsceptum expulfiuumjde quo infra num.
744.
poterit deuenire
.
Cap. IV-
De Rcmedijs particularibus pro Dasmone coercendo
.
gfg^ "^ T* Ere ex vtraque pafte acuti/Iimus eft vcrbi Dei gladius pro obfeflo
Hiimon coeree.
%/
"^^ fuam liberationem praeparando
, dum per inftrudionem
,
ac
dui eH obiur.
jf
probatioDem ex vna partc abco remediomm fpiritualium
igno-
*tine,
(3> prA. rantia abfcinditur ; ex altera diffidencia de Dei bonitate ,
ac
libe-
cepto
.
falitate refecatur , fed acutiflimus eft eti am ex vtraque parte , dum
Exorci-
fia tum Obiurgatione, tum prscepto vtitur
Pto
.. Apll
pbiurgatione , &Prxcepto.
335
f
Obfidente> feu Ingredientc .
.
[
PoflTidenre, fcu Exiftente
.
I
Obfiftcnte> feu Renitente
.
Pro
d^mone
cqeycendo
^
Fugiente, feu Exeunte
.
{
Tentante fuum regrcflum
.
1
Repetente, fcu Reuettente
.
Llnkftante ea, qu ad hominem fpedant
.
Qnod fequcntibus articulis palam fiet
.
ji Jt ri c V L V
s u
De Obiurgatione
,
&
PrACepo .
"^
OBiurgatio
tH oferationum ekmonis reyrehenfio,
qud eiusfuperbiam coer^
^.g^
cet, &tmpedit, ne aû ita acriter Fexatum tentet, &affiigat :
vt fupra
QH^f.^/io ad
demonftrauimus num.
3 f f
. Qu? quideni maximam efficaciam habet,fi ad-
dîfnonem quo-
ucifus da;monem non legendo, fed fonora, ac inctepatotia , &
afpeta voce
modo
fitfnde.
ab Exorcifta fedentc, capite cooperto , minaci vultu > ac maicftat* terribili
da
.
ad dsmonem increpandum , ac contemnendum , fetba , & intcntionem-.
adtualem ditigente
exerceatut . Nam dsmon ,
qui eft putus fpiiitus , non
putis verbis
j
fed fpifitus,ac verbi Dei gladio eft coercendus,& exterminan-
dus . De quo gladio loquitur Paulus Ephef. 6. dicens : Jn omnibusfiimentes
fcutum fidei :
in
quopojfitis omnia tela nequijfimi
ignea extinguere : & galeam
falutis ajfumite, &glaaium
fpiritus
(
quod eH verbum Dei
.)
Tunc autem Exorcifta iubeat in nomine lefu , vt daemon ante pedes eius
Obfedum demiflo capite genufledlcre faciat : & fi cxpediens iudicauerit
>
pede obfeffi caput, fed leuitet, ac bteui tcmpoie conculcare poteft, d^mo-
ni obijciendo qu fequuntuc ad ipfius fuperbiam depcimendam
.
.
I.
Ic maledide dasmon ferpens tortuofe ,
cognofcis Deum
efle?
D_
.^
^
^ , .^p
^^^
eile t
ObiurgMticnes
Cognofcis te cfTe creaturam Dei pofitam fub potenti manu
nptiJftmA
ad
pj

;>
* *
dAmonis fuper-
*
. .11 rt 1

r I 1
^*''"'
deprimg'
Cognofcis te efle creatum multis illuftratum donis
i
fed ob dam.
fuperbiam tua omnia gratuita amiiifle, & in naturalibus quoad
praxim vulneratum, &infirmamm efle ?
Cognofcis te cfle a fedibus Paradifi , vt Angelum apoftata
,
ac rebellem deiedlum , ita vt non poflis amplius acquirere gra-
tiamDei?
Cognofcis nos homines , etfi peccatorcs fimus ,
maximam
tamen
ffi
Par.IH.<!&p.?V.
DcRemte4ij>parcic!ilarft)us:
tamen diuino auxilio /pofTe acquirere gratiam,
ac
c^jelefti fieri
dignos beatitudine ?
Cognofcis Chri-ftum cfTc vere filium Dei
j&cfTe caput Ca-
tholicae EcclefisE ?
Cognofcis Chriftum
per Tuam 'SacratifHmam
Paffionem
,
mortem
,
ac refurredioncm
tibi omnem
abftulifTe poteftatem
hominibus nocendi in anima
, & in corpore
pro omnibus his
,
quos Deus vultprotegere
; &maxime pro ijs
,
qui in eo fuam
"*
conltituuntfiduciam?
,
^
Cognofcis per PafTionem Chrifti datam effe virtutem, & ef-
ficaciam San(5tiffimo Nomini lefu ,
vt
quicumque fiduciajitex
illud-inuocaucrit, ab omnibus
tuismalefTci;s,fallacijs,&
machf-
namentisliberetur,acpriEfcruetur?
"^
'Cognofcis Chriftum dediffe
potcflatem-Ecclefi*e da-mones
jbijciendiinndmineeius?
-
ju;. ; .
r ..: r/;.
^
;.
.'
Cognofcis me, etfipecâtorfim.r.taftil-flWruiii eifeitiin^
ftrum Chrifti, &EccJefia? , &confe<juenter
pknamhabere por
teftatem dcemones eijciendi a corporibus humanis , & ab his
,
-qu2E ad hominesfpedant ?
Qupmodo
igitur;poteus contraiUmUluTO calciti;are ?
'
'.
n..
;''
^ :
'
^,
T) Oterit autem Exorcifla pofl vnamquamque interrogationem
dicmoni
X
pr.Tcipere, vt refpondeat dicendo :
Sic precipio tibi dsemon in nomine lefu, vt refponde3s,6c di-
&veritatem.
Nam efto>qu6d d^mon fe non cognofcerc) quid dicat,refponderet,- po.f-
fet-Exorcifta ex illius rcfponfione, illum magis,ac maîs obiurgandi> & in-
crepandi occafionem defumere>fic dicendo
:
,
Si tu haec non cognofcis, quia ftatus tui oblitus ftultus faclus
obiurgatio . f
es i vcl quia malignus es,eos no vis cognofcere : ego,qui Chri-
fti minifler fum , &EcclcfisB , &facrarum litterarum non igtia-
Eus jiwBc omnia per fidem optimc noui , ac per ftudium duiina?
Scriptur3e,per Canones , & Sandiiones Ecdefiafticas, & San-
dorura Patrum teftimonia, faltem mediocriter intellexir.
'
Sic Exorcifla fuas interrogationes profcquatur . Nihilominiis
reguijri-
tcr, fi Exorcifla rede fuo munerefungatur , ad huiufmodi
incerrogariones
dxmon
,.r
: ArcL
Oblu%ai:jlone,Π;eceptor
)j^y^^
d^mon a victute
diuina
veriitatem fated , vt pluties ego experientia didicf
compelletur. Ratio eft ;
quia hxc omnia diredie ad liberationem ordinan-
tur, quibus
drEraon
conuincitur
, 8c conuidtus vires amittit , ne tentare ob-
feifcmv&âfeiRiSj
qutcccedieada docet Exorcifta.,.illum auertere non ita cf-
ficapiterj
&aflfidue
valeat . Sed huiufmodi interiK)gationes Exorcifta vul-
garijdiomate
fbrmare poterit, vt &obfeiTus , 6c
aftantes intelligcntes, qua:
dicit Exorcifta , magis > ac magis ad deuotionem , ac fiduciam excitenrur.
Nec eft necelle, daemoni prjecipere, vt refpondeat, quando illum fuper ob-
fcfTr lingu^ vfum poteftatem habere non conftar ; fed tunc illum increpa-
re, & obitrrgare modo-prajcfidfco-fufficict ; nam fcmpec da?mon ( fi praefens
fit in
corpore ) obiurgationes , Sc iAterrogationes perfe<5le intelligit
j
licet
non fempcr poteftatem habeat reiportdendi
.
Conuicto ergo dxmone circa pr^dicta, Exorcifta fubiungere, ac conclu-
deredebet. -
Cum igitur ego fiin minifter Chrirti,:& Ecdefi;e,a Deo,& ab
Mamfenath
Ecclefia vt iudex delegatus contra te conflitutus,vt ex corpore
^tiioritatis
.
eorum, quiad Chriftum,& ad Eccleflamconiugiunt, te expel-
lam,intendo, & volo mea vti au<5loritate>nunc a corpore iftius
creaturae I^Qi te
expelleadoyacpropulfando, ita quod amplius
ad eam accedere non prasfumas
: aec poteris
fubterfugere,quin
ftatim, ac feftinantcr meis obtemperes mandatis
.
. III.
I>e Pracepto.
1)
Rojceptum eH ordinatioyfeu mandatum
,
qua.e^caciter
afiringitur di&mon
6,6z.
.
yirtute diuina ad Exorctfiay vt mimHro Chrtiiij &EcclefiA prdtflandam
PrdceptS quid
obedientiam
.
fif

Omnia autem prajcepta, quas fecundiim hanc artem regulariter fieri pof-
^' qnott^plex
.
{ant,ad quinque genera praeceptorum reduci podunt
.
Primi generis praccepta communia funt, quibus Exorcifta in quaciuTique
.
neceffitate vtitur,cvim daeraoi>em vulccompellere ad aliquid agendum
j vel
ab aliqua actione ceflandumivei ad aliquibus interrogationibus refponden-
dum . Poteft autem
regulariter formari fequenti modo
;
Ego
N. vt minift
er Chrifli,& Ecclcfi? in nomine lefu Chrifti
pra?cipio tibi dsemon, vt facias hoc, vel illud, &c. nec impedias
^cl^me"^
obfeffum, quin iibere ad
me accedatj &ftne vllo impedimcnto
loquatur; &h.xc {imiHa
.
Secundi generis pra^cepta probatiua dicuntur
,
quibus Exorcifb ad pror
^^ ,
^
bandum
, an aliquis fit imaginaric
\
aut ficte
\
vel vere , ac
realiter vexatus
vtitur
;
quod fub CQndicione fequenti modo formari poteft
;
Ego
'
PrAeeptum^
t/iuum .
664'
Pr&eeptum
nitiuHm .
le.
Quado
fint fa-
ctendum
.
f$S
Par.IIL Gap
JV.
DcRcmcdijspartkuIaribus.
Ego N. vt minifter Chrifti, & Ecclefiae in nomine
lefu Chri-
fti prsecipio vobis fpiritus immundi
, (
fi aliqui efkis in corporo
iftius creaturas Dei ) vt ftatis detis mihi aliquod fignum euides,
ac certum projfentice vcftrse^caufando in hac creatura coram me
aliquctn ex illis doloribus, quos pri^s mc abfentc efficere in ea
foliti eratis
.
In hoc aucem prajceptorum genere ca
, qu habentur fupra w. <? lo.
nec non monita tradita
m. ^66.
&
fequem, 6c
57
^. C^/^33. obferuabit
.
. IV.
TErtij
generis pr^cepta in ordine ad liberationem ad vexationem tol*
lendam ordinantur , &Lenitiua dicuntur
, quae fieri debent
, quando
Energumenus adlualiter vexatur, ad tollendas vexationes, dicendo
:
Ego N. minifter Chrifti , & Ecclefise in nomine Sandiffimie
Trinitatis, &in virtute Domini noftri lefu Chrifti prajcipio vo-
bis diEmones,qui vexatis hanc creaturam Dei,vt ftatim defina-
tis nocerc ei : nec habeatis poteftatem
impediendi fenfus cius,
fiue exteriores, fiue interioresj ita vt attente, & quiete fine vlla
pc rturbation^ meas poffit audire, ac percipere inftrudiones

Hc^c,quotiefcunque Energumenus perturoatur a daemone,prxcepta
fieri
debenc: quia numqua dsmones Energumeno aliquod malu inferre,eft per-
mitrendum, nifi hoc Exorcifta cx induftria prazciperct
;
vt mox dicetur
u,
fcqnenti
. Semper tamen breuis prscedere debet inftru<5lio , nempe vt Ve-
xacus fidei adtus eliciat , credendo Exorciftam Chrifti
, & Ecclefijc verum
efTe miniftrum :
&
quod Deus per cius prajcepta ad obedientiam fibi prcc-
ftandam dsemonem compellet , ita vt daemon non poterit , ei vt mini-
ftro Dei non obedire. Nam fineiftisfidei adtibus da-mon difficillime
obediec Exorcifta; . Illis vero praecedentibus, vel concomitantibus femper
obediec . Non dico tamen
,
quod fingulis prsceptis inftructio pr^poni
dc-
beaci fed fingulis actibus, &Exorcifmis, &illis prsceptisjin quibus aliqua-
do da^mon aliquam ad obediendum difEcultatem praebet ; ficut
& prajcep-
tis illius generis,cuius amplius non facta fuere : &
quando etiam Vexatum
ad credendum, quod eft prjccipiendiim, perfecte elTe difpofitum , non clare
conftarct
.
$. V.
<565.
f^
V^ni generis prajccpta Inftructiaa dicuntur,quie fcilicet ad oftendcn-
PrAcepta in- V^
dam dcxmonis obedientiam ei imponuntur : quae in omni
c6iurati5-
nruStiu ^Hs.
^^***-
nisactufuntprapponenda, vt Vexatus da^monum
vilitarem ,
ac
nam/int. debilicaccm vidcas, qui taliterfubijciunturprxcepto,
vtnonpoflmt
vllo
modo
Art.I.
Obiurgationc,&Prcepto.
33.7
'modo
reniti >
ad ciedendum ,
ac confidendum excitetur
, &:
quod etiam ad
vltimum
pracceptum
obedient expiilffuum^quando Exorcifta eis praccipiet,
vt ab eo
totaliter
reccdant . Quare Exorcifta d^monibus pr?cipiat,vt & ip-
fimet
Vexato
obedientiam pr?ltare non recufent . Et tunc Vexatus d^mo-
^
a
ni
aliquid
pr?cipiatcredens,qu6d fibi d^mon procerto obediet,vt dicendo.
Ne/ mmedi Giesu Chriflo ti comando
,
)) diauolo maUdetto
,
che - .
r -,
tu ti p^tt jubito dai mtojtomacOy dalia mia tejtay dalle mtegambe^
deniia .
e da quella parte, nella quale hora mi tormenti .
Interim pollice crucis 14 fignum fupcr vexaram partem formando,Exor-4
cifta fimiliter in nomine lefu huiufmodi prcTcepta fiue latino , fiue vulgari
idiomate , prout expedicns iudicauerit, formet , eo modo
,
quo didlum eft
fupra ww.
3
<j5?. FormuLc autem erunc huiufmodi
:
Ego N. vt minifter Chrifti,& Ecclefise in nomine lefu Chrifti
f
^"^ pncsfth
prsecipio tibidemon,quicxiftisincorporeiftiuscreatiir3BDei,
'"^'''' ''"**
vt ftatim coram me in terram profternas hanc creaturam , fine
vllo tamen nociimento ipfius . Iterum pra?cipio tibi dcemon iii
nomine Icfu, vt facias illam furgere .
" ^^*'
Iteminnominelefu
prj^cipio tibi da?mon, vtEicias lugere
hanc creaturam me prafente, ficutfaciebas
me abfente . Iterii
pr^Tcipio tibi, vt ccffes, nec facias eam lugere
.
Item in nomine lefu priecipio tibi, vt venias ad guttur, &le-
uiter morc folito cam torqueas . Iterum prjecipio tibi, vt rece-
das a gutture
.
H-Ec & alia huiufmodi prarcepta poterit Exorcifta formare prius daemo-
ji^ quU
defer,
m prxcipiendo
, vc aliquam , vcl aliquas ex confuetis vexationibus caufet
j uimt
.
quibuscaufatis, ftacim prx'ciperedebet,vtdefiftat. Hsec namq^ prxcepta
ad concipiendam
(
vt annui ) maiorem fidci efficaciam
, dc
ad reuerendam
audtoritatem Ecclefins fiunc : & ad Vexati fpiritum roborandum . Videns
enim Vexatus tantam praecepcis Dei obedientiam prajftari , in fide ad
amt
pliora credenda roboratur : magis Ecclefiam reueretur
,
per cuius miniftru
tot vidit mirabilia operari : Ia;tatur etiam cor cius,qu6d iam fupprefias dia-
bolicas tencationes infpiciat
,
quibus taliter fait vexatus , ac tentatus :
&
tandem in Dei laudes prorumper , ciim videiit
, quod dsmonibus
, qui ei
dominabantur , nunc tam libere Exorcifta dominatur . Per huiufmodi au-
tem pr^cepca doceat Exorcifta, dc Vexatum inftruar,qu6d dsmones etiam
prêceptis expulfiuis obedient
:
quia eft
eademdeomnibusratio, fi ipfc-
Patiens perfede fuerir difpofitus . Etquodetiam tunc exitum prxcipere
pofletj fed non expcdit, donec ipfe Vexatus pcrfedle fuerit probatus
.
Y Quinti
5
3*
PatiHI.CapilV.DcRcmedi/sfarticuIaribus.
. VI.
,.'(::-:
666* /^
^*" gctferis. pracepta expuKTua dicuntur ,
& funt ea
>
qux ad expuf-
V^^ônc"^<J2?monum funt ordinata . Forraulie
autem erunt huiufmodi t
Pfjxeptum txy^
^^*^
^go N. vt minlfter Chrifti
,
& Ecclefiae ea aiidtorirate ,.
fuifiHHm , quam acccpi a Chrifto Domino, & ab
Ecclefta in ordine Exor-
ciftatus, In nomine Sandiflfimse Trinitatisr&
in virtuteSan6lif-
fimi NominisDomininoftrilefu Chrifti, precipio vohis
demo-
.
nes, fi plures, eftis,vel tibi, ft vnus es,qui exiftis in corpore iftius
creaturae Dei, &eam folirus es vexare, vt illico exeas cum om-
nibus tuis ibcijs, ac recedas ab ea
s
nec amplius habeas porefta-
tem nocendi eidie ,veInofte

necillamdiuexatidiintrinfece
vel extrinfece ; nec ei fub quacumquefigura , vel fbrmaappa-
rendi ;,nec perturbandivllo modo . Exeas igituriUico fpiritus
imraunde : (ic enim pr?cipio tibi, vt minifter Chrifti
&Eccie-
^^* InnominePatris,&Fih'j,&Spintu&San(5li. Amen-
Alia huiufmodi prafcepta expulfiuaiafequentibus articulis fuo ioco dif-
ponentur ..
ffdeeptum ex.
Hajc prjEcepta cxpulfiua numquam fieri debenr ,
ni/T ciim Obfedus ad
pul/iuumqua-
fuam hberationem peifedle difpofitus fuerit> atq, probatus . Cumenimj
dojiffachoduo fecuridum hanc artem omnibus pr^ceptis pumaualitec fit a darmonibus;
obediendum , expulffuum pr^ceptum faciendum noneft, nifi quando
de-
mones vere , acrealitet exire debent ,quod erit
, quando Patiens perfede
difpofitusfuerirfecundum inftrudlionem fuprapofitam, ac probationem
capite
pracedeti aflignatam . Nam ante infiru(5t:ionem.âcprobationem
ad
quidd^monibus, vt exeant, pr?cipere valebit , fi { vr probabile eft ) obc-
dientiam non pncftabunt ? Immo "VTexatusjCum non fufEcienrer difpofitus
fit,
debilitatur in-fide : &
forrafse non amplius, vel faltem difficilljme cre-
der, dasmones exituros : fic erpotius prazceptuminferernocumentum. Si
autem daemones obedienr, hoc forfitan propter maximam fid'em,acfandi-
tarem Exorciftar praeftabunt
5
quia ciim Vexatus non eft adhuc perfede fu-
perrefiftentijsfaciendisinftrujûs,da:mones facilein domum, vnde exie-
runtjreuerrentur .. QUare praeeeptum cxpulfiuumduntaxat faciendum erit>
quando Vexatus de omnibus pere(5le inftrujftiis.fuerir>acdafmones ad ple-
fiam,
&c
exadtam obedJentiamprxftandamfherint redadi ..
A
R
r 1 c r L V s ti.
667' ê dAmone obfidente
i
aut Inêdientel
Obfejp.comtnu-
niier Aicuntur
/^
Vamuis fecundiim communem loquendi vfum quicumque
funt i
poffejfia dAmo v^demone poflefli , etiam obfefTi dicantur : & obfeffi
omnes
poflefii
"*
.
^^B^
vocen-
t
I
Art.IL
Obfidcnteâutljngtcdi^te,
jjf
vocentur, &
Enagumenii
in rigore tamen, Sc
fecundum vocabuli pcoprie^
latem valde inter fc differunc . Naraobfali proprie funt iUi> in quibus d^-
monnoncft;
fcdtamcnabeoxtraxiftentevexantur, &affligunaic; vt
Ot/i# pjôprii
oftenditinquadamreuelatione,ac
vifioneBeataHildegardis Ith.
fuartatu
5"''*'*'/*"'*
ReueUtiommttizxz
a Delrio lib.
5
.
Difquif,
Magic. par. i . qutif. 4,/iff.
7,
PoffefCi
vero e contra funt illi , in quorumcorpore dgcmon non t^nûam
fgjTgic
^^;
^
forma
informans, neque tanquam pars eius exiftit \
fed tantum vt amftens

"
'
ioco , vel eis vt inftrumentoorganicovfiims . Conftat a fimili
:
Sicm Ci-
uitas ,
qua? ab hoftibus obfidetur , ctfi ab eis valde moleftetur
i
non tamen
ab
eispofiideri dicitur^donecillamingreflTi eidem-dominenturjac pro voto
fuo
omnia, quap in illa funt, difponant,& adminiftrent ; Sic dsemonesidum
in
humanumiiondura inereili funr corpus , necin illo manere a Deo per-
mittitur, non illudpoffioere dicuntur, fed obfidere . Da^none vero corpus
ingrcflb, ac poftidentcpoflcfli dicuntur, velEnergumeni, vt infra nu. 6^6.
D^moniaci vero vocantur
,
prout fub dacmonis potdlare funt conftituti .
f'W';* mum^
Arreptitijxiicuntur, quatenus \ dsmone rapiunt(Ur,feu arripiuntur
.
nomm,
Pythonici, feu pythones
,
quando in corpore fpiritum habent <liuinante
Lunatici quatenus duntaxat in pundiis vel crefceptis, veI<IecreIcntU
Lunx diuexantur
.
Vexati dicuntur communiter propter tormenta , xjuibus a djcmoae afii-
ciuntur
.
Maleficiati , Fafturati , Maliati proplie dicuntur
,
quando daemoncs pec
maleficia,nempe cooperantibus maIeficis,corporafunt ingre/Ti : fecundum
aliquos
veroquando d^mon non pr^fentialiter ; fed;tantum poteftatiue
in
corpore
exiftit
.
Fafcinati, quando vexati ad aliquidcogi videntur.
Habentesinfirmitatis fpiritum ob varias infirmitates a daemonibus cau-
fatas; &ali js huiufmodi multis nominibus , licet eftentialiter idem fignlft-
cent.appellantur..
Quas autcm moleftias d^mones homines obfidentes illis inferre confuc-
iierint,iamlatiflriroefupraexplicatumeft ^ num.y^.. inclufiue
vfq;
adî.
exclufiue.
5imiliterquotmodishumanacorporaingrediantur, iam clarc
demonftratmii eft a num. % 2. inclufiue
yfq;
ad5)0. exclufiue : nunc ergo re-
manet explicandum
.
^y^ s r j K
ômodo
mfetus
d^monis ohfidentis
fim
a Vexdto reptllendi
,
REfpondetur,<I)bfenum,vt
d^monibus obfidentibuspro virili refiftere
(5(5g,
valeat,necorpuseumcxtrinfecddiuexarevaleant, &:e6minus in- Aûs extTcen-
trinfece poftidercêbere in fequentibus aîbus quîm maximefe exercere.
di vexatit
Primo fuam quammaxime apeccatis confcientiam immunem reddere
^'^
litmnem^
debet , ab eifque illam mundampr^feruarc
>
pro fuo pofle diuinum ad id
refelhnaum
,
implorando auxilium
5
quodlaciet > frequenter fua peccata confitendo ,
ac
y z
facram
yô PanIII.Cap.lV.DcRcmcdijspaFticularibus.
1
g ^
facramdeuotifTimeEuchariftiam fiequentando . Nam /i diabolus primo
Supinum.j 8i.'
^^
pnncipaliter hominem ad peccatum, vr per ipfum fuper eum pleniorem
^*
' * habeatfacultatenijinducerenititur
:
recedendoapeccatOjfundamencuiTu
omnium diabolicarum pr^^tenfionum remouetur . Sacramenta quoq; ma^
ximum ad d?moni refiftendum animae robur
pr^ftanf, hominemqjad firmce
Sup. num.
66.
fidei adhis, ac fiducia in Deum eliciendos difponunt,
quibus diuino fuflfra-
&J98
ganteauxiiio omnesdsmoniaci impetus euauefcunt.
Secundo veros fidei firma? fxpius adlus elicere
debet , non folum
,
quod
Sandta Catholica, &
Apoftolica Romana Ecclefia credendum docet.crc-
dendo-jfedexplicite etiam, & in fpeciali firmiter, & inh^fitancer
credendo,
Su n i?i i?z.
^^^^
Deus, quantum eft ex parte fua, eius vexatiotiem non vult, fi talis ve-
xatioillifitnociua, velfaltem maiusbonumimpediat : immoexparte fua
- fcmperparatiflfimuseft adtoIIendam,acrepelIcndam talem vexationemi,
SuD* nHlfi^?'
^^ ^ '
eumq; a quacumque diabolica infeftatione pr^feruandum . Idcirco
** ^* ' ^ '
fi perfede in eius bonitate, ac tutiilima ipfius protedione confiderit, dubio
'
proculabomniinfeftationediabolicaliberabitur, ac totaliterilLTfuscu-
ftodietur . Nam hêc eft vna ratio,ob quam Deus a Maleficis homines ma-
leficijs vexari permittit : vt qui h<ec auditint, vel videm
,
probentur
; &appa-
reat, qua
fide
fint, vel deuotione erga Deum : vt habetur c. Nec mirum.
. Si
autem aliquis. 2<j.
q, 5.
660.
T^
Ertio, quando ill^ imaginari(E,veI corporales apparitioneS:, aut mole-
Mcdusrepel-
JL
fti''^ in liii corporis membris caufantur
, de quibus fupra num. 72. C7*
lendi viftones fequentibus > Vexatus ftatim fub Dei poteftate
, acprotedtionefandliffimi
imaginarias. Nominis lefu pofitum efte confideret; d^monemq; nullam habcre nocendi
Sup. nu.494.
facultateraijs, quiin Deoomnem fuamcollocant fiduciam , ideoque ad
&
fequentib.
lefum
mentem fuam eleuet, ipfumq; toto corde,&: afFedu inuocet, fequeri-
tia, vel fimilia verba iuxta fuam maternam linguam fa?piflime repetei>do :
Signor mio Giesii Chrifto, voi fete il mio protettore, e 6t-
Atto di
confi.
fenfore , difendetemi voi da quefti miei ncmici pcr honor, c.^
*"*"**
gloria del voftro fantiflimo Nome
.
Poftea virili animo contra d^mones dicat
:
Treeett efpui
^^%P^^
fpiriti ribelli.del mio, e voftro Dio, che cosi vi co-
f$Mo .
mando nelnome di Giesu Chrifto : allontanatcui da me,
e no
mi moleftate : poiche io fon pofto fotto la protettione di Giesil
Chrifto.
Si Vexatus h^c prasftiterit, dajmones in fugam vertentur, nec amplius tx
apparebunt : vel moleftia faltem minus graui eum afficient
; & eo
minus
corpus eius ingredi valebunt
.
Poterit etiam dicere f^piiis magno affedu illa Pfalmoru verba
fuperius
pofita num- 60^. vel illam breuem orationem, qu^ habetur.w.
60
1
. qun.'
omnia funt efficacia
ad
df
moniacos impetus repellendos
.
Quar-
Art.II.
Obfidcntc,autlngrcdicntc.
54
$. II.
g^\
Varto
confiderare debet Vexatus , ac firmiter credere , diabolumefTc
670;
\J
viliflimaK poteftatis
j
ita vceumpofriderenonpoflit^quidiuinofiie-
D*mon ncntL
7^^^ tus auxilio ilium noa clmet.ac inuocatione Sandliflimi Nominis mndus
$ fti
lefu
eum repeiiit . Et ii fuggcrat, quod poteft, potuit &
poterit, eum deri-
l><o efi
fiden-
deat, ipfi obijciendo, qua: didi funt fupra rjum.6^.
6S-&
(i<^- Et fi ea, qux
^"*'
alias fecit, fuggerat , non curct : tunc enim ei refiftendi modum ignorabatj
ideocorde, &animo roboreturcontra ipfum : ac certifiime fciat , quod
'diabolus formicacft facientibus fe leonem,&: leo facientibus fe formicam
:
quod videtur gygas, Ci eius verba attendantur, fed vix pygmeus eft,ll veritas
confpiciatur . Hoc docuit S. Hermam Angelus eius Cuftos mandato 7.
vc
habetur tom. i. Biblioth. Veterum Patrum lib. z. DiabolHm, ait, ne timeas
:
timemenim Dominum dominaherisillius : qttia yirtns in eo nuUa
eft
. In quo
aiitem
non efi virtus, is timendus non e(i : Jn quo vero eH virtus gbriofa ,
is
etiam
timendus . Et mandato 1 1. Diabolus timorem facitifedtimor
tUius va-
nus eH . Nolite ergo timere eum , &fugiet d vobis . Vbi autem fundari de-
beat
hxc fortitudo, ftatim admonec dicens : Diabolus non potefi
dominari in
Dei
feruosy
qui ex totis
pracordtjs in Domino credunt . QQd confirmat La-
(Stantius
Firmianus lib. 2. Dium. Inftit. Nocent, ait, d&mones quidem,fediiSt
d
quibus timenfAr, quos manus Deipotensi &excelfa non^rotegit
.
.
III.
QVinto deuocifiime BeatifiTimam Virginem Genitricem Dei inuocct
Mariara,vt late docuimus num.
f
o<j.
& fequentibus
, Nec non San-
^
6I0S Angeios Michaelem, Gabrielem, Raphaelem,pr?cipue An-
gelura fuum Cuftodem , vt omnes ad inimicum communem conterendum
proficiant, ficut admonuimus fupra a num.
f
1 1. <^ fequent.
Sic S. Hermam
praefatus AngeluseiusCuftosmonuit lococitato. Nolitefinquk, timero
diabolum: quiainvobispoteftatemnon habet: Ego enim vobifcum fumnun-
cius pnitentix, qui dominor iUius , iuxta iilud Pfalmi 90. jingeUs fuis Deus
tnandauit de te, vt cuftodiant te in omnibus vijs tuis . Pari modo aa San(5los
fuos patronos , acdcuotoseft confugiendum, vt & ipfi pro ipfo Vexato
Deum ( ficut bene docuimus fupra num. î9.& fequentihus)
deprecentur
.
Sexto fidei a(ûs eliciat circa ea, quae erga Deum,Exorciftam, daemone
,
&
feipfum credere debet, vt fupra laie explicatum eft ^ w. 6i.x. inclufiue
vfque adnum. 6^. exclufiue \
Ac prxcipue confidenter fuam
fiberationem
fperare debet, ac pro certo tenere,qu6d Deus fine dubio cum Ecclefia con-
curret
,
quando per fuum miniftrum da?moni ea,quae ad Dei gloriam , ani-
marum falutem, & corporum , ac dasmonum confufionem funt fpe<5l:antia,
prspceperit
: Et quod Exorciftx prxcepra Dei praecepta funt
,
quibus, fi ob-
fefius in fide, ac confidentia in Deum perfedle fuerit probatus>dxmon obe-
dientiam a Deo prasftare compelletur
.
y
3
Septimo
671.
Implorandutn-
e/i auxilium^
Beatijs. Virg*
Angelovumt
San&orum,
672.
Eliciendi funi
aSius fidei
.
^4^
ParJILOpJV.DcRcmedijsfarcicakribuso.
. I
V.
<57T-
CJEptimd
taiideiitObfeirus perfecle difpQfitus ante Exorciftae-
pedfest'f>&.
^<<
agend/tm. ^
nuflexuspoflorationem brcuem ab Exorcifta
, Obfeflo
, &aftanrifius
fit
nb
ohfejfo: huiniliter> ac deuociflime ad Deum
, BeatifTimam
Virginem
, Angelos
\ ac
perfeffl di/po^
Sandosprofufam,
iuxca ordincm infra pofitum '/lum.
740. corde
, & ore_>
Jf^^-
limul adus fidei. ,
ac confidentix in Deum ,, & adus
deteftationis
aduerfus
diaemonemiuxtaformulas
fupenuspoiltas ;<?.
<Jf 5. (^r 6^-7.
cxeicear,
quas
fiObfelTus.
legerenefciat,- illi de verbo ad verbum
Exorcifta
fuggerat
,
fafpius inftando, vt feruide, humiliter:, ac conffdenter illas
pronunciet
.
Hisprolatis
adinonear, ne aures diabohcis fuggeftionibus
prxbeat ; fed
mentemfuam ad Dcum ibi pr.^fentem
> ac cor eius intuentem
elcuer j ab.
eoq; fuam hberationem depofcat
.
^;^^
Pro infantibusautem , &:
ahjs rationis vfu carentibus vtiliffimum
erit ,,
prredidia a parentibus, vel eorum curam habentibus adimpleri
.
A6tu fidei, ac confidentia:, nec non deteftationis in da:mDnem eHcito,&:
& exphcato, tuncfedeat Exorcifta, ac capite cooperto,antc
pedcs eius Ob-
fefto genuflexo, iundis manibuSjdemilTo capicc,vuhu,cerniio,c?rtris aftan-
tibus genuflexis, cum maieftate terribih contra darmonem fequcntc exor-
cifmum, feuprsceptum formet, ac pronunciet
.
^}iOrcipnHs.ifeH
prdceptum aduersiis damonem
obfidentem^,
feu
ingredienttm ,.
^7S'
Th^^
N. vrminifter Chrifti,
&
Ecdcfia? audoritate
mihi
tvîceptumêx^
J^j
traditaab omnipotentiDeo ,& a
S.
Matrc Ecclcfia eius
luifitmm o
sponfain ordine Exorciftatus, In Noiîne Sandiflimie Trinita-
tis, & in
virtute Sandiilimi Nominis Domini noftri lefu Chrifti
prsecipio
vobis d^mones nequiifimi, quicumque,& qîiotcumq;:
eftis, quiperturbatishanc creaturam Dei,vt illico , ac fine vlla
mora totaliter ab ea recedatis , necampliiis poteftatem habea-
tis eammoleftandi
,
perturbaadi , vel inquietandi extrinfecc
,
velintrinfece: neq; intrandicorpus eius : nec apparcndiei fub
quacumq; forma, vel figura , feu imaginaric, ftu corporaliter
;
ncc perturbandi fenfus eius interiorcs, fiue extcriores: nec
quocunque alio modo vexandi die, vel node . Fugite ergo
fpiritus rcbelles : quia ftc praecipio vobis , vt minifter Chrifti
,
&Eceleliae, In NominePatris,& Filij,& Spiritus Sandi . Amen.
676.W
Hoc pra^ccpto, ficur
&
pra?miflâ inftrut5lione vti poterit
Exorcifta etiam
sd;cxpel!endi3S dcrannes fnniiiares,di<iloSjF(?/f/-//, picece^rHm-in. iingulari,
Art.II.
OBfcictitc,iutIrigrcdientcj. :
|^3t
^v ^ s r 1 o II.
^ÔfMbJ/f
cohcendi dxmonesfiriges ohfidentes,^ imfedienUs^
ne
Inqmjitorihus
y
ac ludicihus veritatemfateantur.
REfpondetur,cum
Magi, Malefici ,ac Stdges conftituuntur >acdefa-.
tendailiorum delid:orum veritate iuridice interrogamur ii ludicibus
fcquentia feruanda e/Ie > ne a dicraone impediri queant per maleficiumta-
citurnitatis.
Primo , dum miniltri fe ad reumtorquendum paiant , videtur optimum
efle prxcipere , vt interim alij ipfum expolient
(
C\ fit mulier, expolietur ab
alijs mulieribus , fi vir i viris ) antequam ad torturam ducatur , ne quid in_/
veftimentis maleficij lateat, & fubucula benedi<5la iam cx inrentione priiis
adhocparata induatur: Ira docent lacobus Sprengcr, Henricus Inftitor
,
&alij in Malleo Malef.par. 3.
quafi.
14. Binsfeldius Comment. in Titul.
Cde Malef,& Mathem.inL. Etfiexce^ta.qu&H.
i. cond. ij. 6c
Delrius
Ith.
S

DifqHtf Mag.feEl. p. verf
Secundo. fol. miht 70
^
.
Secuado, capillos capitis,ac barbx abradi; imo
&
per totu corpus,etiam
in
partibus fecrerioribus
iubere pofiiint depilari ( fi f^minaj fint, a f^minis
,
fi
viri , a viris
) & ficinhoneftas , ac verecundia cauetur ,
propter quamln-
quifitores Gcrmani , Sprengeius
, & alijhoc vti remcdio non funt aufi , vt
ipfimet ,
addcntes alibi hoc efie invfu,profitentur . Tamen , inquiunt , iru
alijs regnis Inqtii/itores talem per totum corpus abrafuram fieri mandant : Ita
Delrius lib.y. Difq. Magic.
6c Audtores Mallei . Vnde &c
Cumanus Inqui-
fitor infinuauit hoc ipfis : quod anno elapfo
(
qui fuit
148^.
) maleficas qua-
draginta vnam incinerari mandafiet , omnibus per totum corpus abrafis^
Ethocindiftri6tu ^BurbixComitatuinconfinibus Archiducis Auftriac
verfus Mediolanum-,
In qua tonfura diligentifTime obferuandum hoc eft , fi fiat duntaxat >ne
maleficij figna corporis foraminibus inferta lateant , vel crinibus infperfa
>
rite id fieri
. Eademq^ de caufa, ne qua vndlio fubeffet, Delrius loc.cit. to-
tum corpus aqua calida fuadet prius diligenter abluendum . At fi tonfura
ea opinione fierct, quod per eam robur corporis, & animi fortitudo defice-
ret, exemplo Samfonis.in qao totum id diuina virtute contingebat; & etia
documento Apollonij Thyanxi, vt tradit Nicolaus Remigius lib. 5.
cap.9,
d&monol. hoc magicum , &c fuperftitiofum effe , vtpote dxmonis operum-.'
Dei vbique improbi asmulatoris commentum > vt fub fpeciofo velamine
homines illaqueet, nemini mediocriter fcienti eft ambigendum
.
677.
Modiis tdlle'
di maleficium
tacitumitatis
in
firigibuscS'
Jiituendis,
.
I.
Sunt4epilii4A^
679'
,
Cauenda
fu
perliitio
.
X
^80.
Ertioomniumremediorumponflimumerit, filudex, quiExorcifta-
jêmedium u-
3l
tusordinefitinfignitus,omnesaftantesgenufle<5bere,diuinumqut-/
tijftmum mjfi.
auxilium ad d^mones reprimendos implorare lubeat ipfeque poft breuem
gnatur sb
/!
Y 4
otatio- &ore.
5
44
Pai^ni. Cap.l
V.
Dc Rcmcdijs
particularibus.'
orationem ad Deum ex toto corde profufam
, fidei firmx , ac
confidenti
perfedt? in Deum adtus eliciat ^
inhÛtanter credendo, quod Deus pro fidei
Gatholic^
defenfione, &c
h^refum extirpatione dubio procul ad
pr^ceptum
Contra d^mones ab ipfo faciendum concurret, ne delidlorum
impediant
Confeffionem,qu?
maxime contra Diuinam Maieftatem, hominum falute,
ac publicam Chriftian^ Reipub.
vtiliratem Magi, Malefici, ac Sag? perpe-
trare non verentur
.
Diuino
ergoinuocato auxilio, nec non BeatifTimx
Virginis
, Angelorw,
ac San6torum
imploratis fuffragijs, ludex cooperto
capite fedeat , voceque
terribili,ac
fonora(ante eum
genuflexo reo fubucula benedidta iam
induto,
&aqua
benedida afperfo)
contradsemonesfequentem^vel
fimilempro-
nunciet
exorcifmum
.
MiCOYcifmus^feu
prAcepum Adddimonem
eyipellendum
Ghfidentem
,
ac impedientem Malefcos, ac Sagas, nc ludicibus deliôrum
fuorum veritatemfateantur
.
68 1. T7
G O
F. N. qui a fummo Ponrifice
Chrifti Vicario
iii terris
Exorcifmusfa-
Jj^
ludex conftitutus fum ad hsereticam prauitatem cxrirpan-
^qîfitoribus]'
dam ,
ChriftiansE Reipub. fidemiIlBfam,&inconraminatam-.
quandostrigesy
tuendam,&
conferuanda,
oucs oberrantes
per deuia ad
caulas
Toûlî*,
'*'
Chrifti
reducendas
, &
excludendas a Dominico grege
morbi-
das, ne alias corrumpant .
Qujque a Dco
, & ab Ecclefia
eius
Spofa in ordine
Exorcifliatus audoritatem accepi
ad
demones
effugandos,
hac
audoritate fuffultus,
& innixus, In
nomine
Sa-
dtiffimiETrinitatis,
& in virtute
SandrifTimiNominis
Domini
noftri
lefu Chrifti pra?cipio tibi, dsemon,fi ibi txiîs : vel
vobis,
fpiritus
apoftatici, quicumque, & quotcumque eftis, vt ftarim^
fine vUa
mora recedatisabhac creatura Dei
,
qua? nunc
confti-
tuta
eftfub mea poteftaternec habcatis poteftatem ad eam am-
pHus
accedendi : nec intrinfece
, aut exrrinfecc illi veftrum im-
pendendiauxih'um:necilldmvlIomodo fubleuandi:
aee im-
pediendi, quin
tortura , ac csetera tormenta illi inflida
, vel in-
flingenda fuum producant eflfedumjnempe in ea folitos ctficie-
do dolores,ac
torfiones : nec gurtur eius , aut fauces conftrin-
gendi, nec vocem impediendi, quin libere fine vllo timorcpa-
uore, vel impedimento omnia fua crimina clare iateatur, non.*
foliim dum fub tormentis manet; fe d eriam poft tormeta : neq;
iilam inducendi ad defperationem : neq; illi apparedi fub qua-
cumque
Arc.n.
Obfidcntc,autTngrcdieiitc,
345
2umque forma, vel
figura
:
nec perturbandi
fenfus eius exter-
nos, vel internosi
fed nunc fine vlla mora ab ea,*& ab hac domo
procul
fugiatis,& longe reccdatis : fic volo, fic iubeo, vt ludcx,
& vt
minilter Chrifti, &Ecclefi?, In nomine Patris , & Filij , &
Spiritus
Sani5ii . Amen
.
Deinde reum torquendum, aftanres, ac domum,vbi reus torqucndus eft,
aqua beneditta afpergat
Poterit etiam ad Rci collum Agnus Dei vel San<5torum reliquias, aut
aliam rem facram, vel benedictam appendere, vt docent Syluefter de Stri-
gima%. admirand. Delrius lib. 5. Difqnif.
Afagic yJppend. i. quizfi.
2f
. An-
ton ius Qaeuedo in Itb. de indic. &torrura par. i. cap.
6. per totum . S>c
Anto-
ninus Diana
Refolut. Aioral. par. 4. tra^. 6. de tortura in S. Ojficio, &cdLter.
Refolut.
57.
^r^
s r 1 iiu
,'ûomodo Exorcisia
,
vel Parochus cum Magis
,
Sagis
,
ac
Mdleficis
habcntibus
pacfum cum ddimone
,
fedfamtentibus
fe
hahere debeat
,
REfpondetur,
ne Malefici padum habentes cnm djemonibus, fed peni-
ggj,
tentes, iterum a d^monibus perfuafi ad vomitum redeant , vel ab eis
Bocumeta
fer-
futfocentur, vtiliffimum fore, fi Exorcifta Gonfefrarius ( fiue Parochus, fiue umda$ Male-
non Parochus fit ) in Sacramenti P^nitentiae foro fequentia feruauerit do- ficis
e poteffate
cumenta.
dAtnoniteripie-
Primo : quando, quomodo, qua occafione, ac c^teris circunftantijs Ma-
^"
lcficus tale pa6lum mierit : &c
quanto tempore in eo permanferit
, Sc quid
pcr. illud habuerit , & habeat , 8c toto illo tempore operatus fuerit,diligen-
tiHimc debet inueftigare
.
Secundo cathechizet eum fuper delidi enormitate, fuper diaboli tyran-
nide, mifericordia Dei, ac promptitudine ad peccata delenda , hbertate ar-
bicrij, de pa<5ti inualiditates
&
quod fyngrapha, peccatorum confcffione fa-
d:3, nihil valebirj ideoq-, fuorum peccatorum confeffionem profequatur
.
Tertio cum maxima fide, ac deuoiione , ac praecipue profunda humilita-
te coram Crucifixi imagine omnibus promiffis
,
pa6kis , ac diabolicis con-
uentionibus iubeat abrenuntiare
.
Qa;m6proteftari iubeatfedeinceps nullam cum dÊmone partem, ac
conuentionem habeie velle : fed totum fe lefu Chrifti
, & Beatiifimê Vir-
ginis , fuiqi Angeli Cullodis protedlioni tradere , ac fub eorum tutela {efQ-
curum velle permanere
.
Qointo, fi Maleficus, aur Saga a pud fe referuatum fyngraphsr, feu chiro-
graphi exemplar, vd aliquod aliud magicum inftrumentum , vel maleficu
Sup.
nu. n^,
pro padbi , ac confenfus voluntatis figno habeati vel vc eo ad male operaa-
& ia7
dum
34^
Paf.III. Cap.fV.DcRcnicdijspamcul^ribus;
diim
vtatur illud cradere
, & exponere iubeat
, d in ioro interno , ipfi Con-
fcllario : ii in foro externo ReuerendifTinjo P. Inquifitori

j 8c ipfe Confcfla-
rius padtum dillbluar, irritum declarct
, & hominem ab omni
obedientiju
dxmonipr.Tltica, &abomnibus claufulisinfcriptis,
aut voce tantiim
ex-
prellis abfoluat.
SextopriECeptum dxmonibus facere poteft , vt fyngrapham
, quam apud
feipfos retinent, reftituant :
hoc tamenneceflarium
non effe docet Sanchez
tfi Snmma lih. z. cap. 4. &
alij fupra relatiw. Ji6. Propterea nihil ei of-
ficere oftendat,etiam/i fyngrapha a dasmonibus non reportetur , dummodo
coram Deo perfecta de commillis delictis contritio eliciatur, acde eifdem
coram Ecclefia incegra confellio habeatur
.
68 j.
Septimo tandem aduersus da^monem fequens prafceptum eflbrmetur
.
T.xorcifmMs
adenpellendum dAmonem a Strigibus
,
ac malefcis
adpoenitentiam reuertentibus .
TormafrAcepti T7
^ ^
^* ^^ miniftcr Chrifti, &EccIefi9 audoritate
mihi
formandi coira.
Jj^
ttadica
a Dco, &ab Ecclefia in ordine Exorciflatus preci-
p^cî"entesj*r.
V^^
îhi, dcmon, in nomine Domini noflri lefu Chrifti , vt nunc
turbMtes
. immediate fine vlla mora recedas totahter ab hac creatura,
Dci
,
qu^ fuorum peccatorum contrita
,
tibi abrenuncians
ad
Deum confugit, & ad afylum San<5tiflimi Nominis lefu fe
rece-
pit : nec amplius
poceflatemhabeas corpus eius intrandi
, vel
eam perturbandi,aut
inquietandi, fiue intrinfece, vel
extrinfece
moieflandi : nec fub quacumque forma ,
aut figura
apparcndi
:
vcl ad defperationem eaminducendi,aut alio quouis
modo in-
feflandi . Recede ergo fpiritus maledi(5le : quia iic tibi
prceci-
pio, vt minifler Chrifli, & Ecclefi , In Nomine Patris, & Filij,
& Spiritus San<fti . Amen
. I.
Poftea Exorcifta ftans Maleficum pcenitentem fcquenii benedictiono,
684.
feuorationedeprecatiuamuniat.
oratii
defre.
-f.
Propitius cflo Dominc peccatis noflris
catm
.
^
^g quando dicant gentes , vbi eftDeus eorum
%
Adiuua nos Deus falutaris nofler
.
9?.
Et propter gloriam nominis tui
Domine libera nos
.
^.
Adiutorium noflruminnomineDomini*
^Qui
Obfidciitcâutingreclieme-
547
l^.
Qui kcit Caclum , & tcrram
.
5^.
Domine
cxaudi orationem mcam
.
pt. Et
clamormcus
ad te veniat.
^.
Dominus vobifcum pi. Et cum fpiritu tuo
.
Oreraus
OMnipotens,
& mifcricors Dcus, qui omnem animam
pce-
nitentcm, & confircntem tibi magis vis emendari, qUvim
pcrdere:necvllumrerpuis, fedquantumuis peccantibus pcr
poenicenciam pia miferatione placaris^ refpicefupethunc fa-
muliun tuum, &auerteabeo iram indignationis tuce, & omnia
eiuspcccatadimitte.. SifueritfAmina^dicat', fuper hanc fa-
mulam tuam, &c. & auerte ab ea, &c.
DEVS,
qui iuftificas impium , & nonVis mortem peccato-
ris j
Maicftatem tuam fuppliciter deprecamur, vt hunc
famulumtuum (Jifueritf<emina,dicat: hanc famulam tuam)
dc tua mifeticordia
confidente ccelefti protegas benignus auxi-
lio, &afTidua prote(îonc conferues , vt tibi iugiter famuletur
,
nullis tentationibus ate fcparetur, acdiabolicis infeftationibus
perturbctur
OMnipotens
, &mifericors Deus refpice propitius ad pre-
ccs noftras,& liberamentemiftius creaturae ad afylum-,
Vdx mirericordise confugicntis de malarum tentationibus
cogi-
tationumiac corpusde dsemoniacaruminfultibusinfeftationu:
& illumina cor cius, vt tua valeat implereprcECCpta, ac Spiritus
Sandi dignum ficri habitaculum mereatur . Per
Dominum-,
&c.-invnitate eiurdem *
.
IL
VT
autem Maleffcus poenitens magis,ac magis pr^feruetur, neimpo-
^g-^^
fteruma d^mone diuexetur , illum ConfcfTarius moneac
Modus a dd.
Primo,
vt femper de enormi peccato doleat
, ac quotidie veniam petat : moniacisinful-
Sacramenra
frequencet , ac fpiricualia exercitia
j
ac fingulariter fiepidime.
tibus mttleficos
Sandtiffimumnomenlcfu inuocet ; Deiinfinitampiecatem , ac mifericor-
ponnitentes pn-
diam
meditetiu:: fjEpius BeatiflTmiae Virginis,Ai)geli Cuftodis>ac Sandloru
A''''^

fuffiagia implorer^
Secundo,
quotidieDeoreferatgratias jquodillum de infernalis leonis.
iuicibus eripcre fuerit dignatus : magis
, magisqîie in Deo fuam collocet:
fiduîara
348
Par.III. Cap.l
V.
DeRernedijs
particularibus.^
. fiduciam, quod etiam impoftemm iilum fir prxferuaturus . Ad quod etiarti
na
^5^
& l
^^^
'"^'^ ponuntur,vbi de refiHentip,acfrAferHatione: plurimum valebunt
.
75
5<x eq.
Xertio, ii aliquid diaboli ope aquifitum haberer, & cuiufdam tertiê per-
fon^' efle cognofcerer, ver. gr. quia eiadiabolo
fublatumfiiit (quodfepe
concingit, vt aduertit Petrus Bins de
Confcjf. Adaleficarumfralud.
13. plu-
res cumulans Dodlores) eidem domino congruenti modo, vt in rebus fiarto
ablatisfiericonuenit, efietreftituendum. Si vero aliunde ver. gr. ex anti-
quis thefauris :
vel ex rebus in mare totaliter depcrditis : vel diabolus cam
rem habueric, &
Mago tradiderit, ex ea ijs perfonis
, quibus fortafie nocu-
menta in rebus familiaribus, aut anuTialibus intulit, aut aliquo modo eifde
extiterit caufa damni, fatisfacere valeret
.
ARriCVLVS 112,
JDe ddimonefoj^tdente^ &
in corpon
exiflente .
D^mones
corpus pofiidere, vel in eo exiflere dicuntur , cum illud in-
grefli varias in eo operationes exercent, ac eis a Deo illud permitti-
^td
fit
pojfi-
f^f torquere : vnde qui fic a diemone po/Iidentur , vere Energumeni , ideft
deu a. dAmone
.
[^^^^ laborantes dicuntur, fic di(5li ab En, quod eft, In : 8c erge, quod eft
la-
vnde'^dicMur
^^'^
' ^^^"^^ quod eft defellus :
quod eft, quafiin
opere
deficiens : ita Archi-
diaconus
inClojfa in cnn. Exorcifla. dift.
i^. Quomodo autem dasmones
exiftant,
Sc
quid in corpore
,
quod poftident , operentur , lari/Iime
demon-
ftratum cft fupra a num. 5)0. inclufiue
vf<f^
ad i
o i . exclufiue . Hic ergo dun-
taxat de remediis particularibus ,
quibus darmones homines
poiTideres funt
coercendi, pcrtradtandum eft
,
quod fequentibus quaeftionibus
perficietur
.
Sijv
^ s r 1 o 1.
Sluomodo vexationes a d^mone
pofftdente effe^per
ip/bs Vexatos
ftnt
comprimenda,
& auferenda .
<jg7.
TJ
Efpondetur, vt huiufmodi affii^liones reprimantur,& auferantur, Ve-
De quibus Ve. j\.
xatum ab Exorcifta inftruendum efle
:
xatus
fit in. Primo, vt ea, qua? erga Deum, Exorciftam , Daemonem
j & feipfum cre-
flruendus
. denda proponuntur fupra d num. 712. inclufiue
vf^
ad 6^6. exclufiue , dili-
hentiftime exequatur
.
Secundo, nc vllo modo ad malum, quod patitur, vel pafius eft, fe appli-
cet, nec de illo quidquam excogitet ; fed ab his, quaj proponit diabolus, di-
uertat, nullo modo eius fuggeftionibus, ac tentationibus attendendo . Ad
quod maximopere proderit applicatio ad vtilia, neceftaria, ac
dele(5labilia,
cum alijs allocutio, deambulatio, operatio
, &c^tera, quae a propofit/s
ob-
iedtis
perdxmonesdiuerterepofiunt:
adeovt totaliter triftitiam
fugiar,
nec vnquam folitarius commoretur
.
Tertio
Arc.IIL Poflidentc,
fiu in corporc
exiftcnte
3 49
$.
I.
TEitio,
qiiando in fe aliquam diabolicam fentit vexationem, fi picvses
^g*
aderir Exorcifta, humiliter ab eo petat
,
vt fuo prxcepto d.i:monem-.
coercear: qui lenitiuo praecepto vtetur , dicendo :
Ego N.
vt mimjler ChriBi, &Ecclefta^ tn nomint
lefu
prjzcipio
pnceptum le.
tibi. d^mon
(
fi
vnus es
)
velvohis ( fiplures esiis) qui vexatis hanc
nttiuHm
contra
.
.
/
^
^
,,
j
d&monempo^'
creaturam Det, vt Batim nocere et dcjmatts : nec vUo modo ea-fût
dentem
.
pcrtttrharepojjttis
,
Si vcro abfens Exorcifta fuerit , ipfemet Energumenus a vexatione men-
tem fuam amoueat, eamque ad lefum Chriftum protec5torem fuum eleuet,
qui facillime cum a tali vexatione liberabit, dicatque firma fide, ac fiducia
fecundum communem fua: maternx lingua; vfum fequentem breuem ora-
tiunculam
.
Signor mio Giesu ChriBo^ chefte
il mio Saluatore
,
Trotettore
,
e
^%
9.
Confruatorcy dtfendetemi da queflifpiriti
maligni vofiri nemici \
Attodi cen^-
rej/rimete con la virtu
uoflra
diuina La Loro poteliaê tirannia^ acctb
^"**
"*
tn me nonpoffano
cagionare molejiia alcuna : perche in voi h))poBo
tutta La mia confidenT^
,
Deinde idem Energumenus hac fiducia fretus fe contra dasmonem ver-
tat, &c
virili animo, conftanti corde , ac verbis afperis dicat ei
:
E tu maLadetto diauoLo^ riheLLe deLmioê tuo Creatore,
apoftat
o-j
^^^^
^-
^^^^_
dtdmio^ e tuo Bio, con che ardire
frefumi
di trauagLiarmi
,
e cagio^ ffatione contro
nare in me queTti doLori,
effendoche
io viuo
fotto
La protettione del
*^ '^^'^^"^"
Santiffimo
nome di Giesu
f
Per Vauttorita dunque
,
che mi concede
JddiOy mediante Lafede^ e confden\apofianeLdetto SantifftmoNO'
7ne^ ti comando neLnome di Giesu ChrtHo
,
che
fubito
cefft
dimoLe-
ffarmiin modo alcuno :perche intendo
,
epretendo di voLerviuere
,
e morirefotto Laprotettione deLSantijftmo Nome di Giesu .
Si didra verba rirma fide protulerit,
dc iine vlla harfitatione
a Deo ad m-
uocationem San6liilimi Nominis lefu, da^monem fore coercendum credi-,
derit, Itatim diemon illum vexare ceflabit
: quia h.TC eft Dei promiilio om-
nibus in fe credentibus fadla Marci 1 6. qux deficere non poteft, quando idt
quod petitur, anim;E eft falutare
.
I^'
690.
,, . _
\
. >- . 1
/-
Stmileperpoli"
Vaito,
EnergumenuSjVt e vexatione fubleuetur, fe habere debet^ficuc
tum , vt vexa-
ille, qui in alicuius rapidicatem fluminis cecidit>
& illud ob
vitx in.-.
tus/e eripiata
colu- vexatione.
Q\
3 j 9
V^tlll CapJ
V.
Dc Rcmedijs
particularibus.
columitatem velit tranfnatare
. Ifte enim, fi ab aqiiis rapidis
fubmergi no-'
lit, ad profundum fluminis, ad aquarum voraginem,
prsfensque
periculum
fuam conuertere mentem non debet
: fed eara iimul
d: oculos ad ripam
,
adtiuam peruenire dcfiderat
, ^
ad rcmedium
,<juo , vt faluus fiat , fibi cft i
vtendumjinfigerci
&
pericula contemnendo
ySc ad defideratum
falutis por-
^
tum viriliter tendendo toto corde animari
j
quo fan^ modo tandem opta-
tamfalutem confequetur
.
Pari modo Energiimenus nec cor ad aifflidbioncs,
quas patitur, vel pafius I
ft,applicare, nec animum illis intenderedebet : quia facile fuccumbct,
Sc
|
animo deficicf, fed ad fluminis ripam, ad Chriftum fcilicet, qui vita, via,fa-
lus noftca, refugium noftrum, virtus, & adiutor in tribulationibus
eft , toto
affedhu protendere, firmiter> ac fine hipfitatione credere > ipfum fcire,pofle
<
&
vellcquantum eft ex parte fua,ommbus in fe credentibus
, & adfecon-
fugientibusfuumauxiliumelargiri. Eft enim Chriftus lefus lignumillud
vizx, dequoaitloannes Apocal. c. zi. Exvtraque parte
flumims lignum
vita djferens frHclusJiiodecim,permenfes ftngulos reddens
fruEium fuum
: &
folialigniadfanitdtemgentium. Si ergo Energumenus vexatus ad hocli-
gnum afpexerit,vitam animaj,& fanitatem corporis facillimc confequetur.
^Qj^
Hic tamendiligenter ab Exorcifta eft obferuandum,qudd multi funt^qui
liberari petunt, fed dolentes
, &lacrymantes : quia non firmiter, (td hxd-
tanter id, quodpetunt,fe confequturoscredunt . Si enim firraa fide peteiet,
^ fine hxhratione fe petita obtenturos crederent
,
non dolentes , fed gau-
dentes peterent : & fi aliquando lacrymas efFunderent, non ex timore ; fed
cx mcerna IjEtitia, & firma obtinendi fpe
,
quod petunt
, eas profunderent
\
non ad malum, quodpatiiintur ; fed ad bonum
,
quod firmiter credunt
, &
inhaefitanter
obtinere fperant,attendentes . Et ifti dubio procul quod pete-
rent obtinerent , fi quod petunt eflet eis ad aeternam falutem
profucurum
.
$.
III.
Vinto, vtiliflimum eiit , fi Energumenus fajpius deuote verficulos il-
los Pfalmorum Dauidis recitauerit : Erife me Domtney &cat. Domi-
nus illumimatio mea, C^ cdti. fupra pofitos num. ^04. Nec non illa
breuem orationem?7w.tJoi. pollice crucis
i<
fignum fuper partem cor-
poris a da?mone vexatam effbrmando
Sexto Energumenus feExorciftacintentioni, & fidei conformare debet

cogitando, illum tanquam Dei, &
Ecclefia: miniftrum fe Deo
, & Ecclefa:
conformarcj ideoq-, contra drEmonem pugnant, imo ipfum Deus, Ecclefia
Exorcifta, & Energumenus c6terunt,ac deprimunt . Qiiid ergo poterit dia-

bolus ? Non ergo Vexatus ad nugas,& diaboli minas mentem fuam diuer-
tat,fed in illum corde,ore, &opere viriliter infurgat
.
Septimo, omnibus prccdidtis ab-Energumeno fcruatis , Exorcifta illiim
,
an in fide, ac confidemia pro fua liberatione erga Deum ,
Exorciftam ,
d.T-
monem , ac feipfum fit bene difpofitus probet iuxta probationes
pofiras \
num. 6^6.
vfq;
adnum.
654. Et fi illura ad fuara liberationem
pîk^Q dif-
pofitum
692-
Orationes reci'
tandi aVexa-
to, vt vexatio.
nem reprirrmt.
QJ
ment'
Art.lIL
Poflidcntc^fea
in corporc cxiftcntc
5
j
i
pofitum
adinueniiitrei
pr?cipiat> vt ante eius pedes proftratus fidci,ac con-
hdenticT
adus in Dcum , nec non deteftationis in d^monem deuoto corde
eliciat , &
ore
cxplicet ; 6c
clare iuxta formulas fupra poficas nttm.
6S(^'&
6\-j.
fateatiu".
0<3:au6tandemExorciftaddaEmonis expulfionem deueniendum eft^
qtii
ea>
quc infra (trt,
f
. dc dctmoneFuîentetJeti Exettnte nu.j^
5 .
habentui>
obfetuabir
.
S^r^
s T 1 II.
^luomod maleficium iHmammoniofa5lum
fit
auferendum
y
ac
defiruendum .
QVinam detrimenta ac nocumenra vel per fcipfos, vel fuis cooperan-
^ ,
-
tibus fy mmiftis
>
daemones viris ac mulieribus coniugatis infcrre c6-
quiibHs 'm^.,^
^^
fueuerint,iamfuprabreuiterattigimus. lo^.-z/^r/.y^cw*:/^ jC^
tis inflrHtndi
vum. 1 60. verboy ExGeneratiua : nunc fatis flt de remedijs >
quibus huiuf-
fint
mnleficiati
modi maleficium cft deftruendum> pertradtare inmatrimeni^ .
Refpondetur ergo, Exorciftam,prxter inftru(5tiones illas generales fupr<t
te\a.i2isknnm.6ii.vfqiadnmm^.6^6.
mentalibus perfonasmaleficiataiocu-
hsobiiceredebereillaverbaAngeliRaphaelisTobiam
iunioremalioque-
^
i^
^
,
tis : Jiudi me,. inquit, &oHendam tibi
,
qui
funt > quibus prauatere potefi dtr

"
monium ^ Hi namque qui coniugium^ ita
fufcipiunt > vt Deum
dfe
, &dfua^
rnente
excludanty &futt libidini ita
vacentjficut equus,& mulus, quibus non eU
intelkHm-i.
habet poteUatemd&monium
fuper eos . Moneatqi c6iuges,fi adeo
praua tntenrione,vt fcilicet ad carnalia duntaxat explenda defidetia matri-
nionio fuerint coniimdti, vt ferio p^niteant> &ex pr^cordijs ante omnia,
&
fupcr
omnia fe vellc Deum amare > omniaq; luaad Dei gloriam ordinare
i
ideoqv
impoftcrum dc matrimonio non foliim contra concupifcentiam
> &
ad carnalia vicanda pcccata
5
fed ad propagandam etiam prolem, eamqj ad
Dcofcruiendum, ipfumque Iaudandum>&gIorificandumordinandam^
vfuros, proponanr
.
Sccundo, Exorcifta moneat illos, vtorationivacenr, acieiunio incum-
banti ficut Angelus Raphacl Tobiam, ac Saramdocuit : quia dêmones fa-
cillime in oratione, & ieiunio-eijciuntur rcum hxc maxime ad fidei firmar
adlus, ac perfe(fb in Deum confidentix eliciendos, quibus dajmones in fu-
gam, diuina eos impellente virtutejfe verrere coguntur,difponant . Atprq-
cipue iubear, vt fua fideliter,humiliter> ac deuote peccataconfiteantur,&
Euchariftia Sacratiflima reficiantur
.
.I.
HIS
omnibus peraiSlis
> & ab Exorcifta circa ea > qua? credenda fiint
^q^
Vcxatis iuxta regulas, ac probationes fupra a{Tignatas/. 646. &
^
feiuent. iam bene probatis,genuflexi ante Cnicifijci imaginem cordc, &
ore
humi-
3/1
Par.III. Cap.I
V.
De Remedijs
jparticularibu^,
hurailiter, ac deuote fidei, ac confidentis adlus in Deum , nec non detefta?
tionis in d^monem eligitos iuxta fcquentes, vel alias fimiles formulas pro-
iuicient,quas,fi legere nefciant,Exorcifta de verbo ad verbum illis di(âre
valebit
.
Oratione a CicsH ChriHoper ottenere Uliberatione
dalmaleficio
-
fatto neWvfo
del Matrimonio
,
SlgnormioGicsuChrifto, eccomi ioviliflimo feruovoftro
indcgno diftare auantila Maefta voftra, etanto meno di
riceuere gratia alcuna
;
poiche non ho mai fatto altro ,
che of-
fendcrui
i
&in particolare nci contrahere quefto Matrimonio
non ho hauuto quella retta intentione, che doueuo haucrci ma
a guifa di sfrenata beftia ho pofto il mio fine folo nel fodisfare
alli difordinati appetiti della mia carne : m'accufo di quefti, e
di tutti li altri mieipcccati ; conofco, che meritamcnte la Mae-
fta voftra hd pcrmcfTo , che'l demonio
nel mio corpo
habbia_,
prcfo poflcflo . Conofco pcro ancora, che
fcte Dio benignifli-
mo,e cicmentiflimo pronto a perdonare a chi con cuor contrito
a
voi ricorre,e de' fuoi errori vi chiede perdono . Pero eccomi
proftrato inanzi la Maefta voftra, di tutto cuore mi difpiaco
dhaucrui ofTefo, e mi propongo fermamente, che per rauueni-
rc con Taiuto voftro non voglio piii olfenderui ; ma amarui fo-
pra tutte le cofe con tutto il mio cuore, con tutta Tanima mia-.,
econ turte le mie forze . Cosi vi prego pcr la grandezza del-
Ja voftra bonta, e
mifericordia vogliate perdonarmi i mici pec-
cati, e darmi gratia di mai piu offenderui : ma di amarui fopra_,
ogni cofa . Parimente vi prego,c fupplico, che,come tutto be-
nigno,e libcrale vogliate liberarmi da quefti maleficij, da'qua-
li mi ritrouo lcgato, &opprefTo , e dal demonio tutto pcrturba-
to, proteftandomi divolereperrauuenireamarc la miamo-
glie, come me fteffo,
ffe
laperfonamaleficiAtafara
la moglie^diray
ilmiomarito,comemeftcfifay) edi vfare ilmatrimonio sipcr
fuggirc i peccati della
concupifcenza,come per generar
proic,
alleuarla ncl fanto timor voftro,& indrizzarla a fcruirc la
Mac-
fta voftra altiflima
, elodare, eglorificare ilvoftro
fantiflimo
Nome
.
Poftca
Art.IlI.
Poflidente,(eu
in corpore cxiftcntc
5 J 3
Poftea cotra
dicmonem
iracundo vultii,ac conturaeUofis veibis fequctt-
tia verba
recitans
infurgac
.
Ane
di detefiAtione
dafarfi
dal
Fefiato
comro ildemonio .
ETu
diauolo maladetto nemico di Dio, ribclle dcl mio, C-
^^
tuoSignore, apoftatadelmio,etuoCreatorc,
partitida_.
ji^^s deieffa^
me fenza dimora alcuna: pofciache per raurorita,chem'ha
î"" """''-'
concefTo Iddio, per la fede, e confidcnza pofta nel fuo Santifli-
'*""'"*'"

mo Nome
,
per la virtu,e gratia riceuuta ncl Santo Sacramento
del Matrimonio, ti comando ncl Nomc di Giesii Chrifto,cho
diftrugi qualfiuoglia maleficio, che tu habbi fatto nella perfo-
na mia, c della raia moglie
ffi-
laperfona malefciatae la moglie^
dicay e del mio marito^ e per Tauuenire non habbi piu potefta
^\ moleftarmi ncUa fantafia, 6 imaginatiua,6 nel corpo, e maf-
{imc ne'membri genitali,nc in qualfiuoglia potcnza deiranima,
o del corpo : perchc intendo, e pret^ndo di voler viuere,e mo-
rire fotto la protettione del Samiflimo Nomc ^\ Giesi\ .
'
Factis a Vexato pra;dictis confidentic-e in Deum , ac dereftationis in cjsc-
696.
jTionem
actibiis, Exorcifta moneat illum , vt inconculTus m. fide perfiftat
,
ac in confidentia perfeucret , fine vlla ha:fitatione credens , dubio procul
,
cum ipfe prceceptum expulfiuum contra d^monem enunciauerit,iIIico om-
niamalcficiadiffoluturum, dxmonemqj recelTurum; omnia quippeopera
cius malefica in ipfo deftruentur , & ipfe priftinam fanitatem confequetur.
Vexatoergo, omnibusqjaftantibus coram Exorcifta genuflexis^ impfo-
rato
ptiiis ab eifdem diuino fiitfragio, furgat Exorcifta , ac fedeat,'ac c-apite
cooperto, voce graui, ac terribili contra dnemonem pronunciet fequenterti
exorcifmum.
'
xorcifinus
ad
diffoluendum makficium
in Matrimonio operatum ,
697.
.
Triceptum
ex-
EGO
N. vtminiftcr Chrifti, & Ecclefise au(5loritatc mihi pHififtum.
tradira a Deo, & ab Ecclcfra in ordine Exorciftarus vcnio
contra tc, maledi<fi:e di:emon,fpiritus immundc,qui dcreliquifti
Dcum
Factorem tuum, & oblitus cs Domini Crcatoris tui, qui
vfum
Sacramenti Matrimonij a Chrifto inftituti ad peccata car-
nalia euitanda, ad confcruationeni Rcipubiicce Chriftiana?, ad
rnultjplicationcm humanse narur^ , & ad nouos milites in Ec-
clefia Dei procrcandos impcdire prsefumis : & in nomine Do-
mini noftri Icfu Chrifti pra?/:ipio tibi, vt ftatim flne vlla mora.^
Z-

deftrUas
'
iBrorin
IJ^
Far:ni.Cap.lV; De Remcdijs
particbfatiBu^..
(dcftruasomne,quodperfedftimaleficiumin
hac
creaturaDei;
recedas totaliter ab ea
;
ncc amplius poteftatcm
habeasillude-
di ei ,
autpcrturbandLfenfuseius ftue internos , fiue
externos
;
vel in ea. caufandiodium
,
abominationem
, vel
deteftatiortecn
aduerfusialterum coniugem
; autipfamimpediendi,
quinpoffit
vtimatriinonio. fuo ad generandam
, & enutriendam
prolem
gratam Deo,& hominibus
: {fi ferfonamdlefciatafit^vxoYîcat:
aiigenerandiimsConcipiendum, portandum
, pariendum
, enu-
triendumprolem gratamDeo, &hominibus
:)
fed Ibnge ab ca
fiigias
a,&
tecumtrahas omnes feces , immundities ,, & omnes
diabolicas.infeiSioiies
^,
quasin corpore ifto vfque modoîntu-
lifti
,
ac toIlas.omnes diaholicas^colligationes
, ac quaftumque
remoueas noxas, itavtcreatura: ifta remaneat libera,,& fana,ac
fi-nullamjnoleftiam diabolicamvmquam in feipfa fenfiflet :; fic
igiturvt mihifferChrifti
>
&Ecclefetibi prsecipio , fpiritus im-
munde,,vtexeas,acrecedas
::
IaaominePatris,&Filij,&
Spi-
ritus San(5li . Amen..
'
Poft llberationem > feiLpoft^pr?di6lum Exorcifmu probare poterit Exor-
cjfta, aii vere.fit libera, modo infra pofito nHm. 746. Et Ci verelibera
inue-
niatut, gratias Deo feferat, vt.infria.?,
747.
Habetur .
.
^F\y s T 10 rii:
'^
i^dmodofint
deflrutndamdleflcia infantium ,
acpuerulorunr,.
'PSl,
TJ>
Efpondetur,quiapueruri>&.infantesrationis-vfiiscompotes minime'
%fmtthm^
JAh.
funtv&.confequenter inftru(3:ionis impotes eoram parentes, velde-
dpg;
infiruendifunt'
fe(a:ueoruminutrices , vel illorum curam habentes efTe vocandos ,
& pra:-
parentes

vel'
pet ga,, qujg
in.communi inftru^Stione /. 62.1.
&
fequemibHi
- habentur ^
.
eorumcutatn^
etiam effe infttuendos , fcilicet^dxmonifaepeobeorum modicamin Deo
*" ''*'
confidentiam, acmaximam in eis diuinas prote(flioni comniendandis ne
gligentiamia Deo infantes Huiufmodi-, acparuulos maleficijs afficcre per-
mitti : ideoqvetiam plufimum ad corumliberationemfiiiei,ac confidentije;
Sij)r..Djij.i4i
adus in Dcumabeis elieitos valere ..
QUos^dus corde., &: ore.ante Grucifixi itnaginem genuflexi prjcfento
paruulo maleficiato iuxta fequentemformulkm poffunrenunciare ..
(Joratione aGiesuChrilio-ferottenert
laliberatione. da.malefcij'
<SP9^-
fdtti afanciulliu.
Tatlpia^
C
rgnor mio.Giesir<:hriftb, che. col^P^dre;.e lo
Spirito
Santo
.
mihdikexAdis,
ij^ fetC:
oiinipotente^fapi^ntimniOj e
clemcntiiumo::comcj>
onnir
ArÎIIvPoffidei;ttejtcu
mcorpoTQ
cxiftîtc*
J J
$
nnipotente
potete
iiberare ûefto figUuoJino danaaleficij, &
^grfaltro male : come
fapientiflimo fapete il modo per liberar-
lo : e come
clementifl[imo,e
pietoiilTimo volete liberarlo,effen-
doper
lavoftra clemenxa , e pieta inchinatoi far bene i tutti,
&xnparticoIarei<iuelli,
ch'i voiricorrojio, e ne* loro1>ifogni
vi chicdono aiuto ^ Quefto figliuolo a voi non puo ricorrerc^
perchenon e capaccxieirvfo di ragione:per6 io, chc diluiten-
gocura,perJuiivoiricorro: e fe periamia pocaconfidenza
nella Maefta voftraa oper lamia negligenza ncl raceomnjiW-
darlo alla diuina voftra protettione , &alla tutcla del fuo An^
gelo Cuftode, ficome peraltri mici peccati,ii fiiflefo^ccadutc
queftemoleftie<:orporali
,
quiproftrato auanti voi , mio Di
Creatorc^ e Redentore ,pentito , e contrito
vi chiedoperdono
di tuttii mieipeccati
,
proftentandomi, che perTauuenirenon
vogliopiu.o&nderuicoir-aiutovoftrqi ma vi voglipamare,
<e
fcruircjcon tuttoil mioxruore,, contutta Fanima mia C
con-*
tutte le mie
fbrze:: e mi voglio^fikticare^ncora:, accio quefto
figliuolo, quandohaueraJrvfodeflaragioneviami, viferui di
tuttocuorc, e vi ringratij del beneficio della fanita rjceuuta
.
Vi prcgo donque perrinfinita voftra bonta, e mifcricordia,per
ja fedelta da voiferuata nellepromefle voftre,perlionor,eglo-
:ria del voftro Santiflimo Nome, perT^fficacia dcllavoftra Sa-
cratifllraaPaflione, per i meriti dclla Vergine Santiflima voftra
êttifliraa Madre,e de Santi
N.N.
niiei deuoti, &in particola^
reperia carita deirAngelo Cuftode di queftofigliuolino , vo-
gliate liberario da qualfiuoglia maleficip, ligatura, fattura-, fa-
ibinationc, apparitione ,fpai}ento,e moleftia de' demonij , c
de*iuoi ttiiniftri, e tenerlofptto laprotettionedel vofbroSan-
tiflimoNome.
Poftea eontra dxmone<deteft(tionis adû fub fequcntiformula enunciec
4tto di deteJiatione contro H demonio,
-
ETi
tcdiauolo maIadetto,nemico di Diojipoftata delmio,
^(fj,
</w/?4i
e tuo Crcatore, ribelle dcl mio, e tuo Signore, pcr Tauto-
Mnis ,
fka riceuuta da DioncIIa fede, per la cura , che tengo^ e deuo
tenere di
quefto figliuolino
,
comando nei nome
di Gicstt
Z ,i Chtifto
3
5
(J Par.1111 Cap;IV. DeRemcdijs
particularibus.
Chrifto,
che diftruggi qualfiuoglia maleficiojigatura , Eittura,'
6 fafcinatione , che
tu habbi fatro per te ftelTo , 6 per mezo di
Streghc , 6 Malefici tuoi feguaci , e ti parti fubito da lui
; e per
1'auuenire non habbi piu potcfta di molcftarlo in modo alcunoi
percherhopofto, ecollocato
fotrolaprotettionedelSantifli-
mo Nome di Giesu
.
. I.
701. "C
ôrcifta.pofl: pi-xdiGtam parentum, vel paruulorum curam habentmm
JL!/
proteftationem m Deum
, & deteftationis adlum in dsmonem ( ante
pedes ipflus Exorcift^ ijfdem parentibus , vel paruulorum curam habcriti-
bus genuflexis paruulum raaleficiatumtenentibus}
confueto more infideat,
& cooperro capite iuxta fcqaetera formulam, pr^ceptum expulfiuura con-
tra dxmonem pronunciet
.
'
Bxorcifmus ad maleficium paruulis illatum deltruendum .
TtAeeptum
ex- 117
Go N. vt minifter Ghrifti,& Ecclefise in nominc lefu Chri-
fuifimm . .
gjj
fli prsecipio tibi, diêmon, qui malcficium perfecifti in cor-
pore iftius paruuli , vt ftatim fine vlla morardcftruas omne ma-
leficium, ab eo auferas omnem ligaturam, fa<5turam,fafcindrio-
hem , ac quamcumqjue
molcftiam , ac vexationem , ac recedas
totaliter ab eo , tecum trahcndo omnes f^ces,acimmunditics>
fi iquas in corpore illius immififti : ncc amplius habeas potefta-
tem ei apparendi fub quacumque forma,vel figura ; aut vexan-
di illum intrinfece , vel extrinfece , die , vel node : aut pertur-
bandi
fenfus eius interiores , vel exteriores : vel quocumquc
alio modo moleftandi : Sic volo, fic iubco , vt miniltcr Chrifti,
& Ecclcfice In nomine Patris, & Filij,& Spiritus Sandi. Amen,
DeindeExorciftafurgat, & ftans fequentem orationem deprecatiuara
fubiungat
.
ordfi^ detre^
JDomims lefus Chrifius
apudte
^fit^njt
te dtfandat', intra te
^
sattua
.
ftt^
ut te conferuet : ante te A
fit ,
vt te ducat :
foH
te
i^fit
, vt te
r , cuflodiat : fi^pcr tei^ftt^
vt te benedicat^ qui cum Patre^ &
Spiri-
tu Sanô in vnitateperfela viuit,
&
regnat infecula ficufffrf^r
Amen
,
-
-
-^-
'^'-BtnediBio Dei omnipotentis
^
Patris
,
^Filtj, ^
Spiritus
Jf
Sanî defcendat fuper te
,
&
maneat fem.pir , Amen .
-'
- -
-
^
Art.IIL
Poflidentc,fcu in corporc exificnte
.357
702.
InHmendifunt
parentes , vel
paruulorunuj
eurdhtihentes^
Sup. nu. 89.
SJ^
,y s T 1 o ir.
ômodoforuuli praferuandi
fint
a malejictjs .
DIco
piimd , vt pueruli a maieficijs praeferuentur, eorum parentes
i vel
illorum cutam habenccs,quantum in fe eft>facere debere.vc fe ingra-
tiaconftituanc>ac pro infancibusjac puerulis omnia illa adimpleancqua: in
feipfis, fi feipfos a maleficijs piaeferuare vellent, adimplerent . Nam ficut
>
ait Auguftmus> parentum negligencia fncpius caufa efle poteft,qu6d eorum
filijmaleficijsafficiantur,- ita eorum oratio pro pueris ad Deum effufa eft
illis maximas vtilis ad eos a quibufcumque malefici js prsferuandos . Qua-
re eorum parentes,vel illorum curam habentes eos quotidie Deo commen-
dare
> & fub protedlione San<3:i{Iimi Nominis lefu conftiruere debent , ac
fuper eos recitare pofiunt illam breuem orationem fupra pofitam nu. 60 1.
incipiencem, Ecce crucem 4 Doniim,&c. ik
fcriptam , vel typis imprefiam
ad pueri coUum appendere : Deinde illum Bcatiftimx Virgini , nec noru
Angelicjc cuftodix > aliorumqj San<5lorum fufFragio
> & iacerceilioni com-
mendare
.
Dico fecundo, eis d^mones c6temnere,ac paruipedere,diuina fi-etis pro-
tedione profuturum . Ec fi forcafie vererentur
,
quod aliqua Strix accede-
rer, ac puerulum in brachijs accipiendo fic conftringerecvc ipfius ofia rum-
perencur > vel nerui retraherentur : vel d^monis ope fanguinem illius fuge-
ret, vti eas prspftare refert Bartholomsus Spineus Sacri Palatij Magifter
qmfl.
8. de Strtgtbusy dc Delrius lib.
? .
Difquif.
Magic.
q.
^.fe^.
i-pag. mihi
348.
dicens : Huc referenda Rrigatio
,
quando puerulorum
exfugum fartgui--
nem> venis vngue, acut aut aliter ope dttmonis apertis, tunc nutrices moneanr>
ne huiufmodi mulieres fufpc^tas ad pucrulos accedere
j
nec vlnis , aut bra-
chijs eos tenere permittant *, fed eas virili animo e domus ingrefiu arceant,
ac repellant. No<5lurno vero tempore ianuiscIaufiscumStrigesdomos
fine d.tmonis ope ingredi nequeant
,
paruuios contra drEmontm,nedu
ora-
tion; > fed & breuibus facris , Agno Dei bullae imprefio, vel oleo benedi<5lo,
reliquijs Sandlorum, vel S. loannis Euangelio, 8c
aqu.t benedi(5ljc afperfio-
ne Ie<5tulum, vel cunabulum, puerulos,^ cubiculum muniant> &nihil d^-
mon contra eos male poterit operari
.
jtRTlCVLFS
IV.
X>e JDdmone
Obfiftente
,
feu
Renitente .
QVoniam in dies experientia docet > multos Obfefibs >
Energumenos
, 704.
ac Maleficiatos ad Exoitiftas accedcre,ab eis inftrui,& fe perfe<Stam :Exorciftdqua.
^ fidem habere affirmare, adeo vt Exorciftae contra dicmonem eos
doqt incajfum
po/fidentem exorcifmos, &coniurationes proferant, nectamenliberari
ddtnones sdiu"
videntur
: arguunt> increpant, vocem extollunt, infultant , defudant> velis,
*'''"'
Z
3
remisqj
70h
Cautela cotra
Striêsferuan.
da.
Supra
^70.
f*
70^.
With
dtfficul'.
tatisfecundum.
aliques,eft dA-
monis: obflina-
ti(t.
Hac opinio' re^
felUtur .
%$

Par.III. Cap.I
V.
Det
Remediis
paitkuraribus^
remisqi vt illum e corpore pofTedo explodant,
contendunr5&
tamen aeremj
verberant, furdo canunt:, oleum
, & operam perduat
5,
ideo vnde
proueniat
demonumreiiftentiaj eft quxrendum ..
^v^ s r 1
j:
AncUmomm
reJifiemU
praceptis
EcclefiaUicts
fa6tis trouemat
tx viy ^potentia dtzmonum
,
vel ex parte
Dei
,.
vel.
Bxorciflji ,
vel Energumeni
.
Sr
nosaliquorumDo(5torumtam.prifcorum> quam modernorum
men-
temfequLvellemus, hanc refiftentiam a d^monibus pcouenire dicere-
mus:. eoquiaeorumalijalijs in malo func obftinatiores , ideoqi peruerfio-
res^ & in Exorciftje pr^ceptis lefiftendo validiores ..
ArquianosExDiciftamcontrada2nionem,nonviribushumanis,accrea-
tisjfed virtutediuina, quêft infi^nita,pugnare fatcmur , &finiti ad infini-
tumnuliaeftproportioj^îdeorefiftentiaexLvirtute, ac potentia. d(^monis;
prouenire non poteft
: quia totus infernus cum omnibusdfmonibusrefpe-
(Studiuinc-E virtutis, quaexpelluntur,nihil eftjide6illic6,cum Deus virrute
fua
concurrit,omnes.recederecompelluntur . Sicucetiamin vexandb,qu6d
aliqui&Energumenus magis,quam alius vexetur, ex eo non prouenir, qu6d
ipfe a potentiorid^mone, & ille i debiliori poftideatur : quia d^mones irt
vexaiido fecundum totamefiEicaciam fuarum virium naturalium. non ope-
rantur . Namfi Cic operarentur,.illic6 omnes Komines, nifia fuperiori vir-
tute impedrrenturyocciderentj ficut bene docet S. Bernardinusyem. 6.
de^-
miferkordiiZ perfeîione art. i. cap. 3.
fed operantur fecundum quod eis 4
Deo permittitur, vei iubetur : vt docet Beda in lib. Fariar.qq. qudH. 5>. Sc
alijapudSuarez fo?. r. deu^nêlislib.S.cap. 10. ..lOi Vnde aliquando-
vnicus deraon ex vltimis
, & infimis maiora damna , ac acriotestorfiones
in vno Energitmeno ,
qu^m plures d^mones ordinis fuperioris in alio pro-
ducet; & hoc non alia de caufa, nifi quia di^mon maiorem a Deo illum tor-
queiidiobtinet facultatem, quam illi plures fuperioris ordinis, quiin Ener-
gumenoafe ad torquenduiia po(le0b magis a Deo vbiq-, pu^fente-coer-
c-entur . Siergoa di^monis poffidentis virtute, & poteftate illa refiftentia:
non prouenit, eam prouenire eft dicendum: quia Deus victute fua addx-
monem coercendum
,
&ad'prxceptum Exorciftne d^moni impofitum tunc
remporis eum expellendum concurrcre non dignatur. Si .n. concurreret
Deus, mfallibiliter d(^moneijcerecur ..
VEmm
cum fa?pe, ac f^pius Deum
,
qoantum eft' ex partc fua ,
fetfipei-
ad dsenaonem expellendum pacatiflimum efte di xecimus
, &
poficis
c^terisTequifitisexparte miniftri , &Energumeni ,. Ecclefiaj>&infe
crc-
dentibus proirafifie, quod in nominefuad^mones expellerenr, &
alia mi*
iruMcatc- rabiliaoperarentui:, quod idem. îc ac dicere,fe adinuocationem
Sandlifs.
nominefuo. Nominis
I>&mones Ener-
gumenumnoKj
vexant iuxttu
fuas vires
, fed
tHxta Dei per.
miffionem
,
vel
mjfionem .
706.
Cnr Deus ad
(itmonem ex
petUndxm non
femfer cencur
rai
AitJV.
ObfiftenrejfeuRciiitfcfttcî
^>^
l^ôminis fui fide pcrfeda, ac fine h^ficatione a nobis fadtam dsmones ex-
pulfucum>
aliaqiTniracula operaturum ,
cur femperad dxmones expcl-
lendos
inuocato fuo nomine,ii apietate, acl>onitate fua, & apromiflionis
fu2
fidelitatc
ad hoc maxime ducitur, non concurrit ?
Huic
difficultatijfcio, quod Antiqui Aud:ores,&: ex modcrnis aliqui,qui
^^-
de
hac re tra6lant,refponclerent dicentes : Non effe crededum ob ipfius Exor-
D.r/,Jr,l */
cift>autobjej}icHlyamd(X,monesnonexpellf-, qmaetiamex occulto jjetiHatct9 :
îf^ AttSlorM
.autobip/ius
obfeffi
maiorem 'vtilitatem : velaliorum exemplum : aut ob altud
refellitur.
Ecclefid
commodum contingere
poteft
: quiai aiunt, nimis graue
effe
, yt in re
dubia certa detur[ententia . 1 1 . quU.
3
. c.quamuist&.c. nonfolumeadem cau.
Sed hanc opinionem quoad primum, & fecundum raembru falfam e(Te
,
fupra demonftrauimus a num. 20. inclufiue vfque adz'). exclufiue,
vbi fiEpius
Deum non concurrere ad d^monem expellendum tum ob Energumeni,
tum ipfius Exorcifta" dcfedus exa^be probauimus jquod etiam oftendimus
dnum. i6i.
vfque
ad numerum ^^y.vbi cgimus de prudentia Exorcifia itL^
erroribus vitandis circa adiurationem.SimWizQt non eft vfquequaque verum,
quod dgmoncs ex occulto Dei iudicio non eijcianturi fed hoc verum eft dun-
taxat refpedlu ignorantium rationes diuinjE permiiTionis maleficiorum
, &
Supraan.ijj.
îiabolicarum vexationum, de quibus fupra num.
1
5
5
Cr fequent.
"vfqjad n. 1 4^.
s.
n.
708.
lcimus ergo^Deum volutate figni omnes Obfeflbs, &
Energumenos,
Deut volunta^
ac maleficio aftedos i d^mone
,
quantum eft ex fe, liberare velle :
ig
figni
vult
quia ad hoc a fua infinita bonitate mouetur , vt promifit Marci 16. nempe
omnes obfejfos
quod omnes in fe credentes dcemones ei|cerent . Signa autem eostqui credi-
a, d^mone libe'
'derintth^c fequentur '. In nomine meo dsmonia eijcient . Sed hxc voluntas
rare
.
figni conditionaca-eft, &non abfolura : includit enim duas conditiones ,
Supranu.410.
quibus pofitis,promiftio infallibilirer adimplecur
.
^
"^lf*^
''^^
Prima conditio eft , vt Energumeni
, &
maleficiati
,
ficut
&
Exorciftae a
y Hl^^^til
Deo dxmonem expellere in nomine lefu depofcant .
Quid autem eft pete-
^^
ralutaris^
re in nomine lefu ? nil aliud fane eft,qudm in nomine Saluatoris poftulare
.
Jefus
enim aic Gregor. homilia i8. in Euang. Saluator efi;vei ettamfaluta-
ris dicitur : &quipetit in nomine
lefu, falutaria petit, &illa obtinet^qua petit .
Si ergo hberatio a d<^moniaca vexacione ipfi vexaco fucura fic falutaris, illa
vtique obtinebic . Si vero liberacio aniiHc-E obfefTi fucura non fit falutaris
:
vel maius bonum fit impeditura
, tunc promififio non feruatur
;
quia condi-
Stinrs. nu. 44?.
tioprÊfuppofitanonfubfiftit.
& fequent.
Secunda condicio eft, qui calem falucarem liberacionem pecunc, fide fir-
^qq^
ma, & inh^ficance petanc : Si enimaliquomodoh^fitentjac dubitencDeii
.^^yf vexatus
cos a d^monceriamfi liberacio fic falucaris , liberare non velle, a Deo libe-
fetat exfide .
rationcm non obcinebunc . Quod crudire docec Alphonfus a Caftro \\h.6.
aducrfus Ha'refes,verb. Exorcifmus . Ouad autem :, iuquit, non femper fiat ,
yt inuocato ncmine
lefu , ddmon egrediatur
, minima
fides tpfius
inuocantts
efl
incaufa. Nam
fi
perfeêcredtdiffetyhAC&maiorafectffet . Et adhosfolosj
Z 4
videli-
D
3
ô Par.IILQap.IV. Dc Remcdijs particularibu^.
SupT nii,
4ff
. videlicet in
fide
perfecios Dei
promiffto
Marci vlti mo : In nominc meo
d^mo-
&feq.
niaeijcient: pertinere videmr : quia pnus dixerat : Signa autem eos, qut
credideuint,hc fequentur,&:c. Obfefli ergo,&: Energumeni, quibus aliqua
iftarum deficit conditionum, etfi exorcizentur
, non liberantur : quia Deus
ad Exorciftse pr^ceptum non concurrit , Deo autem non concurrcnre, Da?-
mon Exorciftas prxceptis rcfiftit
, Sc
exorcifmos
contemnit : quia Deus il-
lura virtute fua diuina ad eis obedientiam prasftandam non eompcliit
.
^^namfintgenera
Ener^menorum
,
adquorum liberationem
Deus difficiUime concurrit .
710 /'^Vinque Energumenorum genera a d<^mone liberari difficiHime poflfe^
V^
experientia rerum magiftra me docuit
.
Teceatores in->
^^*^
PrimigenerisEnergumeni funt peccatoresobftinati,quialicuiiss-
tnalo iuueter. grauis peccati caufa, imo ob eoiuplurima fcelera, in quibus inueteratisup,
ti
oyfeQi
diffi

non foliim Deo permittente
\
fed fa?pe ipfo iubente, a dsmonepollidentui;^
ctllimiliberd.
quorum exempla plura affert Delrius lih. 5.
Difqwf
Magic. par. i. qu[i. 7.
'**'
feEl.
1. &nos docuimus fupra num. 82. Huiufmodi enim arrepritij
, vt d^-
moniacas euadant vexationes, fanitaris confequenda? defiderio du<ili ad
EccIefiafticGS confugiunt miniftros petcntes,rogantes,& fuppliciter implo-
rantes, vt per exorcifmos, ac prxcepta a dxmoniaca tyranmde eripianiur ::
& tamen non nifi poft longum tempus liberantur .
.
I.
71 1.
C* ED vnde hoc ? Si enim Deus per figni voluntarera offendit, fe vtFfe^
Suare
. ^ omnes Energumenos a daemone liberarc, dum in eo fidiicia fuam coJ-
locauerinf, &:adhocEccIefispoteftatem dedit ad dajmones eijciendos
^
cur ad iftorum peccatorum iam fua deteftantium peccata , humiliicrque a
Deo, & ab Ecclefiaauxilium implorantium liberatioaera ftatim noncori-
'''^l\r&fîta'no
Refpondetur, Deum no nifi poft diututnam ab ers peradam poenitentia
Ifet
eis
falu.
concurrere
.-
quia fi cito mprincipio concurteret, illa liberario cis falutaris.
laris
,
non effcrj fed noxia, ac derrimentofa : quia fi faniratem priftinam afieque-
rentur, ex inueterato peccandi habitu ad priftinum peccaci ftacum reuerte-
renrur-, ficfierentnouiflimapeioraprioribus . Licet ergo Deus figni vo-
luntare omnes Energumenos a dsmone liberare velit
j
hoc tamen condi-
fionate vult, fuppofitis nempe duabus conditionibus>quarii altera eft,qu6d
liberatio falutaris fit, vel faltem non noxia, vel maiusbonum non
impedi-
tura : altera, quod ex vera fide poftuletur . Voluntas igitur beneplaciti
Dci
eft, vt hi Energumeni a d^mone poilideantur , ac torqueantur, donec
pec-
candi habitus fit deftrudus, ne poft liberationem ilHco ad vomitum reueir-
tamur i
H&c emm efi volHmas Deh
ait Paulus i. Theflal. ^.fanîfcinte-
ve-
firai
Art. IV.
Obfiftcntc , fen Rcnitentc ^
'
1
5
tf i
Jha ;
fcilicet vt libeiatio a dxmoniaca vexatione eis non fit obfutura >
fed
profutuia
.
.
II.
SEcundi
generis Energumeni funt mulieres , vel mafculi adolefccntes i
d>Tmonibus incubis pofleffi . Spiritus incubus eft ille> qui formam viri
vilibiliter, vel inuifibiliter accipiens cum mulieribus per naturam; aut cum
eirdem>vel cum mafculis contra natuiam fe permifcet . Succubus ver6,qui
mulierisformaaiTumptavirisfefupponit: vtmemorat Innocentius VIII.
in BuUa contra Maleficos> qiix incipit : Summis defiderantes fupra relata-.
num. 105). &c affirmant Arnobius lib.
f
. contra Gentes, D. Auguftinus lib. i
f
.
de CiJiit. Deicap. 25.
Alexander Aleniispar. i. qutt/}. 78. D. Bonauentura_.,
D.
Thom. Scotusj Durandus> Gabriel,^ Paludanus in 1.
dift.
8. Martinus
de Arles, Francifcus Valefius Medicus
, & Delrius lib. 1.
DifqHifit.
Magic.
qHJtfi. If.
Sunt autem in triplici genere, qui talia patiuntnr.
Alij funt arrcptitij : Hi vtplurimum nonrealiterj fed imaginarie tan-
tum afHi(5tiones, & motus patiuntur inhoneftos.
AlijfuntadxmonepofieiTi; non tamen eorum potentias po/Tidef, (ed
tantiim corpore abutitur:
& fere fcmper in corde
, &C
in venereis partibus
habitat, quas ad carnalia dele^tamenta excitat,cum hoc tamen difcrimine,
quod cum aliquibus die, vel nodlu viri forma afiiimpta conciibit : vt anno
Domini
1645?.
quxdammuUerdefeipfamihienarrauit, fingulis nodtibus
fe cum dicmone incubo fub viri forma comnufcere, variasqj cum eo carna-
les fpurcitias exerccre ;ad Deum blafphemandum induci , cum eo , veluri
proprio marito conuerfari , loqui
, & frpiiis extra domum deferri ad con-
cumbendum etiam cii viris Magis,ac maleficis . Ex cuius verbis eam con-
fenfum daemoni, nedum implicitum, fed
Sc
expiicirum przeftaffe , valde fu-
fpicandi fumpfi occafionem . Cum quibufdam vero non afliimpta viri for-
ma
, fed phantafie duntaxat aiicuius viri forma, fcu fpecie,vel imagine pr^-
fentata ; realitcr vero ex aere denfo formatis virgajSc coleis concumbit : vc
cum illa, de qua fupra nitm.
s^^.
faciebat
.
Hi vtique difricillime hberantura diemone : quia difficillime fidei , ac
perfedtas confidentis in Deum adlus, fe liberandos fore elicere valent: quia
ciim fpiritui incubo fubiacendi habitum fecerint, fi non explicitum (\t fq-
pe euenit ) faltern implicitum afiueti funt pr^ftare confenfum ,
&c
adco in-
firmati mente, &
corpore funt, vt vix vnquam confidentiiE adtus
,
qu^ ad
liberationemnecefiariaeft, elicerepoflintj imoincorde fuo oppofiiumL.
feniiunt ; vc late fupra nHm. ^(^3. & 5(^4.
712.
Mulieres ,
vel
tkdolefcentes
nb
tncubis
vexti
difficillime
ti-
herantttr.
SpiritHS incu^
bus quis (it
.
Sptritns fucctt^
bus quisfit
.
IffiVexatisut
intriplicigene-
re
,
Cur difficilli-
me liberentur .
T
$.
III
7U-
_
AdultiEnergu-
Ertij generis Energumeni funt viri, ac muUeres i d(^mone ab infantia
fneni ab infan-
poirc/fi, qui ob temporis longitudinem,quo dxmon eorum
phantafi?
tin difficilUmi
varios liiermtMr
3
^%
Pai;.ULOp.iy-eRcmedijsparticularib^
varios inftillauit^roreS) vta diuino implorando auocaret auxilio > iam af--
fueti funt ad diibolicis credendum fuggeftionibus
i
ita vt ftatim ac fibi a
<icrmone aliquid fuggeritur, illico ad pulfum eius operantur: quia ex multis
adibus, &longo tempore iam firmam ad dasmoniacis
tentationibus aflen-
tiendum habcnt inclinationem , &
habitum retinent
inueteratum . Cunu
enim da;mon multa eis futura enunciauerit
, qua? poftea vera efle cognoue-
mnt, facile etiam in Ciexeris ei credunt : puta, admonct daemon obfeflûm^
<Jicens : Tali dte, (i tmrisadEcclefiam ,
in terram cades
, &gentes te irride-
hunt ; ( cuLUS cafus ipfe diaboius poftea eft caufa
) Veniet Exorctjia craHina,
vt meexpellatoj^d
in ^vanum laborabit : quia ligatusfum in hoc corporeper ma-
leficia,
qud
iffe
ignorat . Hodie pater tuus ad Nundinas nihil lucratus efi ,
IkHsvuJt
memanereinhoccorporevfqueadannum/equentem. Non pojfum
exireex hoccerpore 4onc moriatur makficus ? qui hucme
mifit
^ Hic coaûs
fummanere, donec moriaturmatgrtua, velpater
tuus,yelfrater tuus : veldo-
nec purgaueris taWpeccatum^quodpatrajii . Haec^ &.aha inceflanter imagi-
natiu^, ac phantafije tahum Energumenorum daemon reprefcntat
, quibus
ex continuo habitu aflentientes , ac fidem pr^ftantes , confequenter mini-
mam, aut nullam poteftati diuinas, & audoritati Ecclefiaftica; fidem prê-
Chtia dellttu
bent , ideoq; non nifi diificillime ad fidei firmJE , ac confidentia? perfe<5lse
arent fiducia.
adtus, qua; ad iiberationem neceflaria eft, fe vmquam difponere valent
.
714.
Hacdecaufa,quando^^ra5). vnusexIudceisadChriftum adduxitfi-
lium fuum habentem ipiritum mutum, Qjumantem,anidentem,& ftriden-
tem, quem difcipuU eius eijcere non potuerant, lefum eius Patrem his ver-
bis inTerrogaflc arbitror . Quantum temporis eH , ex quo hoc ei accidit s' Cui
ille dixit : u4b infantia
: vt ex huiufmodi refponfione diificultas innotefce-
ret hberationis : quia ob habitum, quem tam pater, quam fihus in nimium
pertimefcendis diabohcis minis, ac dêmonis fuggeftionibus faciliter aflen-
tiendo, fecerant, a fide, ac fiducia, qua? ad hberationem neceflâria erat, ni-
mis eranr aheni : idcirco eos reprehendit dicens:
O Generatio incredula^
quandiu apudvos ero f quandtu vospatiar ?
fi
potes credere , omnia
pojfibilui
funt
credenti.
S.
IV.
jT^
Varti generis Energumeni funt perfon^ ('maxime mulieres) fpiritua-
71
5.
Vc
^^^ Cbriftianae vacantes perfe(5lioni. Ifta: enim pro Chrifto mala paii
TerfonA fpiri- ^^w defiderio flagrantes videntesEnergumenos multas a d^monc-
tuales
obfejfa,
(uftinere torfiones, & affli<aiones>optant,& ipfaj,im6 aliquae a Deo petunt,
difficillime li.
yj j^ jpf^j d^nones immittat , a quibus pro Dei amore multa valeaot tor-
berantur
.
menta fuftinere . Sed ecce d^mon no6tu , dum no6tes infomnes ducunt
,
eorum phantafi^ repr^fentat , iam elTe voluntatem Dei determinatam, vt a
d^mone pofl^deantur , vt ipfo eas afflig?nte,in Chriftianx perfedlionis pa-
leftra,& in virtutumexercitiomagis magisque fint profedlurvT . Que om-
nia Angelorum vifiones efle credentes fuggeftioni afleniiunt, ac per libciu
arbi<rium diabolo facultatem c6cedunt,vt libere corpus fuum ingiediatur
.
Qui
Ar&lVÔbfificnte/euRcnitentcI
$65
Qui aliquando ( Deo fic permictente
)
illariim corpus ingreditur, aquo dif-
ficillimc
(
ne dicam, vix vmquam
)
queunt liberari
.
Ratio eft : quia huiufmodiperfoncT>etiIab Exorciftisremediaadlibera- 71 6*
donem
ordinata perquirunt i quia fe a d.Tmone ad multa mala induci,
&c i
^*'^ debitx^
bonis
pluribus peragendis impediri vident 5;,nihilominus non nifi raro a d(j-
cArent fiducia,
moniaca eripiuntur tyrannide
;
quia in fiducia erga Deum ad fuam libera-
tionem neceilaria deficiunt,, Dimcillime enim fibi fuadere volunr, Dei vo-
luntatem ede omnes a d^mone obfeflbs nunc liberandi , fi liberatio huiuf-
modi faluraris fueritj
8c
ipfi obfefli perfedtam fidem habuerint, quali Chri-
ftus centics hanc fuam voluntatem aperte in diuina fcriptura non declara-
tterirv fed potius Deum ipfas ficdiu torqueri velte opinantur
.
Qax perfona? implicite faltem temeritatis labe no videniur carere, dum Error occultur^
pofthabito maiorum fiiorum confilio, ipfxmet fibia Deoinperfedlionis. Eccl. 52.7.14.
fcholaprogrediendiiuxtafuampropriam voliincatem methodum afligna-
Supranu.48^*
ri volunt , nempe per d(^moniacas vexationes , ac infeftationes , non confi-
derantes mala etiam culp^, qua? a communi Dei, S>c hominum inimico in-
Geflanter concra Dei honorem, hominumqifaIucemintentantur;quafi apud
Deum perfedtiora media non fint, quibus ad certiora virtutum incrementa
valeanc prouocari. Diuinje etiam clementiiEquodammodo iniuriam haud
dubie in hoc inferunt,qu6d
Deum gaudere , vr ferui fui amici fub d^monis
eius infenfiflfimi hoftis poteftace maneant, arbitrencur . Hac de caufa Deus
ad d.Tmonemcoercendumnon conctUTic,,dumExorcifta djemoni prfcipic,
vc e corporibus exeat : quia huiufmodi liberationem fibi futuram efle falu
tarem non credunt: nec Deum ad fuam liberationem concurrere velle
>
confidunt; fed cum h^fitatione , ac cum formidine de oppofito femper per-
fiftunt -
s.
V.
QVinti generis Encrgumeni funt homines , ac mulieres duraEr ceruicis^,,
71 7.
ac propriaj itftimationis . His enim a d^mone , eornm infirmitatem Energumeni
*-
efle a catifanaturali prodeuntemfuggeritur, ideoq; non pofle^
durs, ceruicis
Exorciftx minifterio auferri . Qiiasdiabolicas fuggeftionescogitaciones
difficilUme
li-^
efle a fuo ptoprio iudicio , ac cercbro fibi adminiftratas purances , firmicer
^^'''''**
illis adh^rent:,& vt verAs, inuatiabiles
, &c
infallibiles amplexancur.
Vnde confequendas fanitacis defiderio dudti Gc a parentibus , velami-
cis perfuafi ad Exorciftam accedunr, qui nediim pcr indicia probabi-
Jfa
i
fed per certa, & euidentiainfirmicacem a demonecaufacam e^fe agno-
fcens, hanc illis vericacem fuadere conatur Vertim licet Exorcifte fuafio-
nibus>qiii fpeculatiue,
&: pradlicepereui-decitiafigna eis veritatem often-
dit
,
aflencire videancur ; nihilominus vix operari , auc loqui Exorcifta defi-
^'*'/<'' ^tfficul'^
ftic, quod iterum dcmoniacis fuggeftfouibus credunr : quas rationeseiiid^-
'^*'"
tes effe ex fuifubtiliflimi,ac firmiflimi cerebri promptuariodefumptas exi-
ftimantes, illas fequuntur; iudicantq; non exorciftico miniftcrio,fed medi-
corum
pharmacis fanitatem efle obtinendam ..
Quare
7i8.
"Repetitit bre-
uij caujA pri'
diHarum difji-
eultatum .
Peecntoret mn
Vexatl ah in'
cuhis .
Ohfejft abin.
fAiitia ,
firfotiA
fpiri.
tuales
,
JEnerpimeni
dtird ceruicis.
719.
Cur accedant
ad Exercifits
.
3
(f
4
Par.III. Cap.IV. Dc Remedijs
particularibusi
$.
VI.
Vare omnes pr^didli obfefTi difficillim^
liberantur, vel quia liberatio
cis non profutura , fed obfutura potiiis eflet : vel ob firmje fidei , ac
w-
perfedae confidentiiE in Deum : nec non ob deteftationis dxmo-
nis, ipfiusqj peruerfarum fuggeftionum defedum
,
quae ab huiufmodi fidu-
cia mentem auertunt
.
Primi quide generis obfefli non facile liberantur, quia repcntina
eoru li-
beratio non eis falutaris ( vtdiximus ) fed noxia elTet : vel etia
quia, cum cx
longo peccandi habitu eos eorum cor reprehendar, difficillime
pofiunt fir-
ms fidei, ac perfedje confidentis in Deum adlus elicerej ac pari modo nec
d^monem, eiusqj fuggeftiones deteftari,cui diii libenter per commifia pec-
cata inferuierunt, ac per voluntarium confenfum conniuerunt
.
Secundi generis obfefli difficillime etiam fidei adlus elicere pofifunt
:
quia mcns eorum cx coniundtione cii appetitu fenfitiuo
ex continuis carnis
fpurcitijs nimis valde eft obfcurata
, &maculata , ideo cum fenfui , ac car-
ni fit fubiedla,ex totis prêcordijs ad Deum difficillime poteft eleuari . Nec
djemonem deteftari audenr, a quo continue venereis, veluti ab amafio , feu
coniuge diledio deledlationibus afficiuntur
.
Tertij generis obfeffi non minori detinentur difficultate; quia i{\.i potiiis
oppofiiis confidentix a Chrifto requifitae a(5l:ibus afTentiunt ob habitum ex
frequentatis adlibus genitum
,
quo femper ad oppofitum tendunt , ad cre-
dendumfcilicet, quodnonnifipoft longum tempus liberabuntur.
Hinc
nifi difficilhme dereftari djemonem valenr, a quo multa futura eis pr^nun-
ciantur; quas cum poftea euenire confpiciant, gaudent,&: lictantur
.
Quarti generis fimiliter difficiliime firma? fidei adus elicere queunt
:
quia ne Deus oppofitum velit, fufpicantUr^videlirctjVt a d^mone vexentur,
vt fic in virtutum exercitio magis perficiantur . Hi deteftari dcemonem mi-
nimeaudent : quiaillum, non vthoftem,& maleficum,fed vtamicum
&. beneficum meditantur , a quo ad maiora chriftiana: perfe(5lionis incre-
menta, quafi tot calcaribus fibi videtur prouocari
.
Quinti generis randem pari modo maxima cum difficultate fidei a(5lus
elicere valent : & fi quandoque aliquos eliciunt , non perfeuerant : quia_
jegtitudinem fuam remedio fupernaturali indigere non credunt
j
fed potius
pharmacis naturalibus efie tollendam exiftimant : Nec ad djemonem con-
temnendum mouentur
j
quia illum ibi adefte non credunt , nec talem ab eo
aegritudinem caufari opinantur.
$.
VII.
QVarc omncs prajdidi Energumeni confequend fanitatis defiderio
laborant
,
quo ad remedia tam corporalia
, quim fpiritualia inuefti-
**^
ganda ducuniur, & aliquam fpem, vel opinionem potius ha-
bet illfs
mcdiis optatam
obtinendi fanitatem . Sed quia i^zs , feu opinio
illa
Arr. IV.
Obfiftcnte,feuRenitentc.'
^6$
illa eft ciim formidinc de oppofito, ideft hifitatione
, ac dubietate plena
i
fimilcs funt fludui
maris, qui a vento mouetur
, & circumfertur , vt ait la-
cobus
Apoft.
eptft
fua
canon. cap. i. Non ergo xftiment, quod accipianc
aliquid a
Domino : quia Deus illos fub poteftate dcxmonis derelinquer, ac
diuina
non concurrente virtute , dxmon Exorcift.T prcTCeptis obfiftet , atq-,
refiftet
. Qupd diligentiiTime ab Exorciftis eft obferuandum : quia omnes
obfelTijfiue Energumeni,vel maleficiati fe fidem haberedicunt ; k\\ fcjpius
no eft fidesjfeu fiducia,de qua loquimur
, fcd defiderium,aut fpes valde hcE-
ficans, ac dubijs inuoluta
.
J^F^
S T 1 111.
ûomodo huiupnodi diaholica repugnantia
ftt auferenda
Dlcendum
: cum Exorcifta poft communes inftrudtiones Energumeni?
ô.
f;dlas
,
poft Sacramenta ftpius ab ipfis fiequentata
,
poft alia huiuf-
cauteU fer.
modi fpiritualia tam generalia ,
quam particularia pharmaca eis exhibita, tad&ab Exor^
fua pr.Tcepta ad dxmones expellcndos no proficerc viderit, ad iterum noua cifia
,
vt eogno~
pnccepca expulfiua repetenda velox non fit, licet ipfi Energumcni fe fidem
fcatEnergume~
habei e aflcuerenti fed diu ilios prober, &: obferuer, an ipfi inftanter, humi-
""
'^ff^-
^^'
htcr , ac fuppliciter ab Exorcifta, vt dasmones cxpcllat, expoftulent . Djcat
^*''^ fidHctam .
eis illa veiba Chrifti, qu^ Ciecoclamanti :
lefHfih Dauidmiferere mei-, dixit:
Marci 10.48.
Quid visi yt faciamtihi? vt ex ipforum refponfione firmam illorum fidem
ac perfe<5tam confidentiam in Deum agnofcendi locum defumat. Simili-
ter attendat,an ipfimet faciIIime,d2moncm expugncnt, ac reprimant,&: an
ad pr.uccptum a fe in nomine lefu daemoni faclum , confeftim illos ceirec
molcftare. Paritercbnfideretjan eorum oculosnon cogitabundos, ac ve-
luti ad contempIandutTj eteuatos non ftare .ignofcatj fed eos vultu, & afpe-
tlu fe oftendere ei, quod ore pronunciant , toto corde
, & afledlu adhxrere
j
tunc fignum eiic, quod bene funt probati . Poteritq; Exorcifta tunc ad pnê-
cepta deuenire expulfiua,qua"
fequenti articulo habetur . Sed vt piurimum
hos, non humiliter , non feruidc , non libere, & abfolute auxilium pcter^
ab Exorcifta videbis , fed tepide , ac fcgnirer
,
potiiis a parenribus, confan-
guineis, vel amicis coadti
,
quam a propria voluntate duili : Ac de dsmo-
nenon ficut deinimico: fedveluci depeifonafamiJiari, &amica fermoci-
nari : Que omnia funt figna, eos gencrofa fide, ac fiducia in Deum
, & eo-
rum, qu* ad fuam libcrationem obtinendam necciraria funt, carere
.
Slf
.^ s r 1 IV.
^ttnam
fint
remedia particularia pro primi generis Ohfjfts .
/2.1
REfpondctur,
cum huiu-modi obftffi fint inueterati peccatores , Deum
I>oci*fenta ab
.
ad eorii dclnfta purfan.ia,ob qu.^ .Tternis elfent deftinandi fupplicijs,
^J''^""* f^*"
nos
d.emoniacis vexationibus a dasmonc torqueLipQrmitterejnihilommus,
*ff^^/j^^^/
^66
ParaiL Cap,tV^15cl^<meaijsp^rticularibiis:
vt
per exorcifticu munus a tali vexatione liberari ualeant> efle admonedos.'
Prim6> ut ex tocis prseordi^s coiiuertantur
adDeum,utDeus
per loelem
C. z.
monet> dicens
: Conueruminiad me in toto corde
vefiro , in ieiunio
> &
fletuy &
planîu >
ut late fupra docmnum.
35
1.^&
Jequentibus . Vtiliffimuq-,
crit>eos ad omnia peccata etiam aliasconfel&jied
grauiora
iteium in con-
feflione aperienda, ac deteftanda> adhortari..
SeGunddûtcitiiis quam poteruntjdiuinac îuftiti^ fatisfaciant uindicanti,
hos Exorcifta commoneat>Jut corpus fuum
ieiunijs.difciprlinis.abftinentijs
mortificationibusq-, caftigenr>
(
& fi diuites 'fint ) eleemofinis : quia > utD.
ArabroifiLis docet ad Virgmem lapfam cap. j 8. Grandi
plaga alta
. &proli-
xa efimedicina
,grande fcdus grandem habet.necelfariam
fatisfatlionem^
.
Namii huiufmodi afflidiuis p?nis diuinaeiuftiti^ fatisfecerint
> facillimei
Deo iiiam de dcemonisiiexaiiioQe hberationen^ obdnebunt : quia Deus>qui
Sup. nu.
y
j^'
iuftiftimus eft, bis in idipfum noniudicat>necAiprademeritacaftigationes
puniendo infligit*
Tertio, vt iiberatio a daemone tis profutura fit, iubeat^xorcifta , vt ali-
qua exercitia fpiritualia eligant> quibus toto tempore skx. fu? continuein-
cumbant.: puta orationi> nedum vocali, fed mentali> Euchapifti^f^pius fu-
mend9> & alijs huiufmodi;, vtiicpeccataacauentes,occafionemetiam cauc-
antjobquam a^^monepdftliberationem iterum
pd/ndeantur
.
Quarcd tandem,c.um illos perfe<51:e prdbatos efle iuxta regulas gcnerales
fupra pofitas w. (347. &fiquentibusynouQtit, poterit ad prazcepta expulfi-
ua.iimô]âett\potfitm^^rticuhfequenti.num.7i7-&fi<l'l'
deuenire-
ûa
fint
remedia partfcuUria pro Obft^tsfecundigeneris ,
722.
TJ
Efpondetur, vt abiiuiufmodi obfeffi? Exorcifta, diuinolfauente Na-
Momt trade.
j[\^
mine, d.xmonumrepugnantiamauferre valcat aib co.quae fequutuT
da vextis ab
^[je obferuanda..
.incubis .
Primo obfeflam diligenter de principio>& ordinetalis paJIionis interro-
get, vtfacilius eijciantur : maxime, aniidemiiegauerit,veLaliquem a^ûra
contraeamfecerit : anillosdajmone^ > necneinuocauerit : analiquodin-
temeneritpadum : an informa.alicuiusamafij,vel daemonis forma^putaj
inonftruofa,'fec;um illa commifoierit . Itemdeloco,&:jtempore,âliJ5
circumftantqs> vt plurics folct cuenire^
'Secund6adraoneat> quod dasmoninTiobis
>
quaj peccatafunt> fine nobis
operari nonpoteft,ideft njfi aliquis e0nfen(us,faltcmimplicitus,& tacitus
adfit> feuinterpretatiuus . Nam fubiacere, veilipiritibus immundis in a(î-
busiafciuiasfupponi>adiubftantiani)&adj)eccati modum fpe<ftati
ideo
ne dicatur> quodinteriiis confcnfiisnegasur., &ciu6dcerte -corpus
ad tales
adusimpellitur: quiaiubcilitet decipitur><iura dêinonin virtute
primi c6-
fenfus dati habitualitcr perfeuerantis> eura non amplius
retrorrahi
pofle,
&
corpus cius in fua eflepoteftate, credere facit . Scd hoc cft
falfifijmu, quia
femper
Atf: IV.
Obfiffentc,ieu Renitente ..
3 C'j
femper confenfus liber
exiftit,
& quilibet per liberum arbitrium, mediante
^,
Dei auxilio,
d^monis audaciam vincere potcft ,actotaIitereiusimpctus
^W'^^'^^^'^
exterminare
. Sed
difKcuIcas tantum ex habitu prouenit da-moni fubiacedi.
Tertiooftendaturei peccatigrauitas,ide6queadcontritionemjadlacry-
mas,
ad firmum propofitum ab eo*,diuino opitulantc Nlimine , recedendi,
inducatur : quotidie peccata fuai & omnia,.que fibi eueniunt,& euenerunt
a
principio, quo a daemone comprimi cocpit ,confiteatur , ac fajpius facra-
ti/Tima
Euchariftia reficiatur ..
Quarto fuadeat,vt ex totis prsecordijs coram Deo fipiftime fe fuperom-
nia:Deum
amare velle, nec tunc, nec vnquam dcemoniacis.fuggeftionibusj.
&.agitationibus atfientJri) proteftetur
..
&
r..
. Vinto,
vt f^pi/Time lefu inuocet nomen , ac humih'ter
, &deuote fe-
y^
y
quentem, aut fimilem proferat orationem, adhortetur
.
oratiines reci-
^^
Sigmr mio Giesu ChriBo, chefcte ilmioRedentorey Signo^
t/indAAbobfef.-
rr, e Protettore^ dtfendetemi^& aiutatemi contro
quefto
diauolo ma-
'"^'^*
' "
*
ladetto,
immondoy e/porco ,
e
non permettetey.che habbiapotelia al-
cunafipra
il mio<:orjfa\
.
Deindeorationei^quj&fequitur, Sandi Spiritus fuffragia deprecetur
.
Fre
igne San6ti Spiritus renes
noftros
,
&cor
noftrum ,
Domine
,
'ut tibi
calid corporefiruiamus,
&
mundo cordeplactamus: qui vi-
uisy &
regnas
inficulaficulorum
;
.
Poftea Beatiftimam Virginem Gcnitricem Dei Mariam inuocet, atquo
eam
in.matrem, tutricemj ac protedtriccm eUgar, nec non Angelum cufto-
dem fuum,
&alios>San(5tosfuosdeuotos fibi poftulet fufflagari
.
Sexto,
moneat illami vt numquami quoad fieri poreftj maneat fola dic-.
vl no6te : nec fe ad folitaria loca:recipiat , fed fecum* aliquam mulierenu
/^fi
perfona vexata fit mulier ) deuotami humilemj ac Deumtimentem ha-
beat, cui, quotiefcumquei d^mone moleftatur, ftatim fuam manifeftet ve
xationem
\
qua? ftatim ambo genuflex^ deuote fandtiffirnum; nomen lefu
inuocentmodofupradidto. Demdeambo daemonem;deteftentur, acin-.
lefu nomine ei praecipiant, vtrecedat , nec illam audeat fiue in anima, fiuc
in corpore moleftare . Et hoc.maxime.etobferuandum .. Poterunt autemi
fequenti formula vti ..
10
N. benche vilifllma creatura,indegna di nomihare ilnome- Amdi dete^
Santifllmo di Gicsii Chriflo, pure confidata nella fua gran-*-
^^ône comro'
bonta, e mifericordia, per rautorii^ c6ceframi da Giesu Chri-
*b9*efHccHbo*,*
flb nella fede pofta nel nome diGiesuGhrifto vengo cotro di te
fjgirito maladetio, ribdlc del mio , e tuo Dio,.apoftiita-del mio
e:tllOj
3
(J 8
Par.III. Cap.IV. De Remcdijs
particularibus.
e tuo Crcatore, incubo puzzolente, afmodeo immondo , chc
per mezzo deirimmonditie carnali procuri di tirarcle creature
in precipitio: & in virrii dcl flintiflimo nome di Giesu ti coman-
do, che fubito ti parti, & allontani dal mio corpo , dal mio cuo-
re, dalla mia fantafia, e da tutte je potenze mie interne,& efter-
ne, e per Tauuenire non habbi piu potefta fopra il mio corpo
,
ne fopra i miei fentimemi :
perche io fon pofta fotto la protet-
tione dcl fantiflimo nome di GI E
S V .
Mulier, qiix manec ad ciiftodiam, verba diiiget non fuper feipfam
j fed
fuper perfonam a dcemone vexatam .
.
u.
724^ C
Eptimo, vt in p^nalibus operibus, fcilicet ieiunijs, difciplinis, ac morti-
Txercittaaditn
^
ficarionibusexerceatur, vt fupradeclaratum eft z.
fô. &feque-f?ti-
pleniaa Vexa-
^,^,-,
nec non afTidue orationi incumbat: vt late fupra docuimus a nnm.^^j.
tis ab tncnbts
.
ifjQlfiJifie,
vfq;
ad num.
f
28.
exclu/iue , admoneat
.
Ocl:au6>vc excludjt omne d^monis timorem, minas, atque blandimenta
contemnat , nec vilo modo mente eius fuafionibus attendat
j
fed ciim ali-
quid fuggerit, riatim ad lefum eieuet mentem , ac quandiu centationis im-
pulfus durauciit, fequentia reperat verba
.
Sia landato
,
e glorificato
il Sami^tmo Nome di Giesu
,
Nono, vt dxmonem contemnat ,.ac vilipendat
, ilhimque multis
oppror
I. Cor. c ]o.
bri;S;ac c6uiti;s indignabundaafficiatiac fc d^moniorum fociam fieri nolle
protcitctur
.
Dccimo, vt aliquas fecum Sandiorii reliquias deferat,Agnus Dei, aliasqj
res benedicflas ; imo laudabile erit, fi etiam Exorcifta eius veftes benedicatj
fed fuper omnia fa'pius ad:us fidei^ ac confidentis in Deum eliciat ; hoc .n.
cft mnximum omnium remediorum .
Vndccimo cum perfona vexata plenum fuperdcemonem dominium ac-
quifiuerit, ita vt ad crucis fignum ab ipfa formatum
, & ad Sandtiftimi lefu
Nominis inuocationem iliico d^mon aufugiat ,
& Exorc.ifta eam in fide
,
ac fiducia iam perfede probatam efte cognouerit, ad pr^cepta expulfiua,de
quibus fequenti articulo agitHr, poterit deuenire .
Senediitio pro
Deinde eius cubiculum , vbi pluries talis carnalis commixtio continge-
Vexatis ab in- bat, facris munire benedi6i:ionibus,ac d^moni in nomine lefu precipere,ne
c'*^"
ad talem locum amplius accedere prsfumat. Poftea creaturam bencdidio-
nc fequenti benedicat
.
Bominus
lefus ChriHus
A- apud tefit ,
vt ab
hofie
immuncio
te defendat : intra te ij^
ft ^
uta fpurcitifs
carnalibus te coyfr-
uet
: ante te
^fit , vt in via mandatorum Dei te
pcrducat :
poft
te
ArtlV.
Obfifl:entc,fcuRenitcntc,
3^^
ie ^fit-iVt
ab incuho
ffiritu
te cusiodiat
,
itâ vt Amplius adte ae^
tcdiTe nequeat'. fuper
te
^
fit
'vttebenedtcat
^
quicumPatre^
C^
Spiritu Sanffo in vnitAte
ferfecta
viuit
^
regnat in
feculo-
ftculorum
. Amen.
Duodecimo candcm,cum Exorcifta eam \ dqmone toraliter liberam edc
cognoneric, morreat, vt de acccpto beneficio Deo<iuotidie gratias referat
:
f?pius fidei adlus, ac confidentix in Deum eliciat , fe impofterum, diuin9
ifiuente auxiIio> mundamj& a quacunqj dgraoniaca vexatione ill(j'fam fbre,
ACprgferuandam
.
^v^ s r 1 O VI.
Sltunamfint
remediaparticularia pro
obfiffts
tertjjgeneris .
REfpondeturjVt
a:b Obfeflis tertij generis (adultis videlicet,& qui ab in-
fantia a d^rmone fuere polTeffi ) obex ,
quo impediuntur , ne a d^mo-
niaca tyrannide fubtrahantur, auferaturjVtiiiliimum fore fequentia feruare
docuinenta
.
Prim6,cum
\^'\
Energtrmcni ob longum habitum exfrequentatisadibus
aftentiendi da^moniacis fuggeftionibus elicitum ad minimum diaboli nu-
tum trahantur, ac confequenter ad dififidendum de diuina prote<fiione ex-
citenrur, ita vt fe liberali eius concurfu a d^moniacis vexationibus eripien-
dos fore non credant
\
ctiamper habitum illi contrarium funt fubleuandi
;
qui quidem confidendi in Deum habitus ex frequentatis aiSlibus coalefcar,
necefte eft . Vndc' prcter ea, qu(^ fupra habentui". in inftrudlione communi
a
num. 6it.
vf^
adm.6^(). de qoibus diligentifTime funt inftruendi, fepius
etiam fu-.t aJmonendi, vt in Deum orando,&: fuppliciter eius diuinam ope
implorando ad dqmoni refiftendum perfeuerent,vt veranij certam,& inh^-
fitantcra (ibi fidem, ac confidentiamjqua mediante fuam liberationem ob-
tinerc valcant, communicare dignetur . Nam, licet Deus prJiare pojfit , aic
Chrifoftomus, pnus, qHampetamus : veruryiper hoc
differt,
&"
expeâty vtvc-
cafionem acciprat , qua iu(]e nos
fua
cura dignos faciat . Propterea Exorcifta
ad manum h*bcat dodnnam de perfcuerantia inorando fupra pofitani.,
a num.
4^5;.
yj^^
ad num. ^.66. vt pcr illam vexati, &
corde,
6c animo ad
di-
uin^ bonitati credtndum, ac in eius protedtione fidendiim roborentur
.
$.
I.
SEcundo
VexarummoneatExorcifta, nedgmoni aliquid fuggerenti at-
tfiitas pr^bcac aures , nec cum eo contendat
j
fed ex tali fuggeftjouc-y,
tanquam ex ftimulo ad Deum laudandum, ac fan(5lum nomen eius glorifi-
cmdum exciteturj idcirco toties, quoties tentatorem pr^fentem apprehcn-
dent, fequentibus verbis iUum fugare conetur
.
Aa Sia
725.
feruand* b
Obfejfis
ir
infanti*

Chrifoft. ho-
mil.50. inGe-
nefioi.
726.
2. 7^
Par.lII. Cap
IV. Dc Rcmcdijs
particularibus.
Siafempre laHdato,& da tutti glorijicata
ilfami^tmo mmedi
Giesk
SajpifTime ver6,cum opporranum aderir tempus, anre Crucifixi
imagihf
ad lefum deuote conuerfus, ac genuflexus fequentem,
vel aliam
fimilcm iil
fua materna lingua recirer orationem
.
orMMtie^dA re~
Voi, Signor mio Giesu Chrifto, Cetc il mio
Redentore,CoiT-
of/^^fJL
^<^>ûatore, e Protettore, il mio refligio, il
mio conforro,
h virtu,
tempo . e fortezza deli'anima mia
;
in voi ho pofto tutta la miu coniTde-
za : defendetemi dunque contro quefto
maligno fpirito,
rcpri-
mete la fua
tirannia ,
e non permettete
, che habbia potcftd di
mouermi tanto cfiicacemente la fmrafta
,& imaginatiua con le
fue Mk, e vane rapprefcntationi
: ma datemi aiuto , accio for-
tementepofTa reftftere alle fuemahgneperfuafioni
, e tcncre il
mio cuore, e la mia mente a voi vnita, accio iinaltBcntc per la
grandczza della voflia bonta , e mifericordia io refti totalmete
liberodalla tirannia di cosi crudel ncmico, c pofTa viafempio
lodare, e glorificare il voftro fantiflfimo nome
Deinde immediate pofl prsedidtos confidentie acSus, fequentem detefla-
tionjs adlum contra d^mouem animo virili,fed irato,& indignabundo
vul-
tu elieiat, dicens
:
jttto drdetefTa
Etu, dtauolo maUdetto, feduttore dclle mentidiuotey apolfat^
tione cmtxo^ it
delmio, e tuo Dio, ribdledelmiOy c tuo Creatore
^partitt da
mefcn-^
T^ dimora alcuna^ che cosl ticomandanel nome dt Gtesk ChrtHo

''
Inrerim floncem, os, gnttur, pedus, cor, aures , &: parrem a csmone ve-
xatam crucis {* figno muniat, illud ficpiuspollice efiormando ,
ObfefTus in duobus prxdiclisadtibus , nempe confidenti^ in Deum , ac
deteltationis dxmonis fe fjepiflime exercear, ficque brcui rempore pro fua
liberatione erit difpofitus
.
Tandem Exorcifla, cum ipfum obfeflum no ab alijs perfuafum,fed fpon-
te,humiriter, ac fupplicirer ab eo perere viderir , vr da^monem expellar,
fiex ipfiusverbisillumperfe(5i:e
efle difpofitum , ac bene probatum agno-
uerit, iuxta communes regulas fuperius pofitas nu. 6^6.
&feqq.
, ad prcece-
pra expulfiua deuenire porerit,iuxtado6lrinam articuio fequenti tradenda.
XJ\^
s r 1 O V 1 L
ÛAnamfintremediaparticulariapro Obflffts quartigeneris .
1^7
T) Bfpondetur, cum huiufmodi perfona? energumenae fpirrtuales fint , 5?
X\^
exercitijs fpintualibus femper intentae,non opus efleiillas
admonerei
vt
Art.IV.
Obfifl:ente,icuRcnitcntc.
371
vt pcccatorum fuorum
contritionis adus eliciancSacramcnca
fiequentcnt>
ieiunio, & orationi vacent, difciplinis,gc mortificationibus
corpus fuum_,
-0 ûilut iV
caftigent : quia his omnibus iugiter, ac fedulo incumbuntjfed circa ea,quae
ffrumd*
fint
fequuntur,
Exorcifta,vel Parochus eas diligenter inftruere valebit
.
perfonA fptri-
Primo circa Dq\ voluntatem , vidclicet quamuis nmlta mala Deus cue-
*'*'*^ff
offJ^JT*
nire
perraittat, quatenus illa non impedit,vt late profccuti fumus
a nn. 1 28.
/,-ê,^
(^
feqHentihus : actamen cum mala aliquo modo in fe peccatum includaot,
Supra nu.*?4i.
vel ad illudinducant, putaad Dei , vel proximi oftenfam : vel homincsa
& fequenr.
bono reuocentjvcl maius bonum impedianr, v.g. virtutum exercitia,& cha-
ritacis opera, Deus illa non vult, nec approbat . Ideo efficaciter illis Exor-
cifta fuadeat, vt firmiter ciedant, quar pofita funt credenda in inftrudrione
commurri k num. oiz.
vfj^
adnum. 6^6.
videlicet Dcum cas a d.^moniaca-
pofleffione liberare velle,1i talis liberatio eis fit falutaris; ac pro fua infinita
bonitacc, ac fidelitate ipfis huiufmodi beneficium collatumm! quia proAi-
fit, quod omnes in fe credentes dpmones forent eiedluri . Si autem ab alijs,
eo magis a feipfis
. Ec jpfemet Chriftus quotquotobfe(Ios,aut maleficiatos
inuenic, a d.xmone liberauit : vt teftatur Petrus A<5tuum c. i o. dicens : Oui
^^^^^ '^*
pertransijt benefaciendo,
&fanando omnes opprejfos d diaboU . Ec fubdic : Et
nos tefiesfumHs . Si ergo omnes fanabat, fignum eft
,
quod voluntas eius cft
Supra nu,^^^.
illos liberandi . Qoare d fe omnem dubiecatem repellere debent, ac toram
^
f^^queni.
fium
fiduciam in Dei bonitate, ac fidÎitate collocare
.
^^'P."
""-ôf.
& lequent.
.
I.
SEcundo,
vt Exorcifta liberationem a dmone ipfis fucuram efie animx
728.
falucarem eis psrfuadere quear, eis ob oculos ponere debet, Primo bo- g* ab Exorei.
na, quae da^mon impedit in obfeflis , v.
g.
ne fua conficeancur peccata ; vel
â
hmufmodi
faltem maxima cum difficulcate : nc alias doceanc perfonas res ad falucem
o^f<:Jftsfintpro.
neceft.irias : ne Euchariftia^frequentent Sactamentum: ne opera mifericor-
P^n^nda
.
^^Xi &
alia huiufmodi bona excrceunt, quar,nifi a daemoae ellenc impedici,
exccutioni mandarent . Secundo mala, ad quaj da;mon eos inducic, nempe
ad Deum blafphemanduin
,
proximum infamandum , eius occiilca peccaca
patefacienda, ad feipfos faxis collidcadum , igne adurendum , aquis pii?fo-
candum, ab alto pra?cipitandum , laqueo fufpendendum , & alia id generis
mala, ad qua; fcepius Energumenos a dremone induci experiencia compro-
batur . Tercio damna, ac perturbaciones , qu? non tanciim perfonis paren-
tum, confanguineorum, ac domefticorum infcrre folcr
\
fed in rebus eciam
corum, ac bonis forcuna?: vt rumores,tumulcus,ftcepitus commouere: odia,
inuidiam, ac zelotipiam excitare : rixas , acqj difcordias difieminare : fup-
pelledtilem diffipare , vinum fundere , omnia in perditionem emicter<:_^3
aliaque innumera mala, que, vt ad malum culp? fimt inducencia , non di-
cenda ftint elle a Deo iubenie,_ac volence
, fed tanciim pcrmictente, vt ex
illis magis*, ac magis obfefli, eiusq-, parentes , ac dnmeftici ad Deum pro
cpj.^nu
?
liberatione obfefTj humilircr exorandum,eiufquediuinumauxilium im- ^
plorandum excucntut.
Aa X
Tertio
3
7^
Par.IiI.CapJV.DeRcme<IijsparticuIariI>us.
729 np
Ertio admonere debct,non eire fecundum
rcgulas ptudentiir,
Hocvef
JL
illudg.i:auiflimummaIumpaEn(^ fecundu
propriam voluntatcm fibi
eligere velle, vt in virtutis, ac peifedionis paleftra fe
cxerceat
; & eo magis-
SuDranu
727
^
^^ pefere, vt in corpus fuum diabolu immittat^ciim
per voluntate figni
Supra nu.486.
conftetvDeum oppofita confirmare
.
Idto melius-efie
confiliu femper a Sa^
^ *
pienteperquirere,vtdocet Tobiasc^p.
4,
Nam varia funt media
, quibus^
homo in peifedionis fchola progredi poteft yJSlon emmya.k Paulus Sherlo'
gusinCantic. Anteloq. 12, n. 18., vnica e(i yia > qua itur
adOly/npHm^.
fiei mihiy ait S, lo. Chrifoftonuis homil. 61. ad Populum AntiochenuiTL.,.
quot adfalutem nobis via !
Illamcdia ex fpiritualis, do<5ti
y
&
pij Patris con-
klio elicere debet
,
quibus in perfc<5tionis.via libere
, di fine impedimentO'
proficere poffit.
Quarto,, iubeat Exorcifta , vt perfona obfeffa genuflcxa ante Crucifixi*
imaginem fideiadum ,.iuxta fequcntem ,.vel aliamiirailem formuLam-. >.
eliciat ..
Oratione ddfarftaDio dalleferfone (îrituali imôffejfate^
dal demonio
73a
,
s
orsiiojepeca-
Q^
Ignor mio Giesii Chrifto Redentormio, refiigio, e confor-
1
3tus,
^
todeiranimamia,eccomevilifl[imacreaturaferuavortia_f,
indegniflTima,
conofco, che a tanti beneiicijriceuuti
, e che d\
continuoriceuodalla
Maefla voflra , non ho mai coiTifpoffe,.
ne
corrifpondo,
conforme il mio debito : pero hora non potenr-
do inaltro modo corrifpondere yv'ofFero quefl'anima mia
, o
queftomiocorpo, tutti imici penfierf, parole , & opcrationi>.
proteflandomi, che tutto quello, che per Tauuenire faro, dir6
e penfaro, di volerlo fare, dire , e penfare folo per dar guflo a;
voi,e fare in tutto,e per tutto la vofbra diuina vGlonta,con pro*
tezza di patire qualfiuoglja pena, e tormento, chc piacera allai.
Maeila uoflra,ch'iopatifca;si cheanco adeffo^fe iofapefTi df.
certOj che fbfTe la volonta voffra, ch'io fofli dal demonio pofle^
duta,etormentata fino alfinedi niia vita, molto volontieri
m'offero a patire qucfto,e qualfiuoglia altro tormento,che pia-
ceraalla Maefta voftra di madarmi . Maperche no
mi
cofta ef^
fere il voftro diuin volere, che fia dal demonio voftro inimico
impofleirata
3 ma piii tofto,.che
kvoftra diiiina volonta
e di fac
bene:
Aft.IV.vObfiftente>fcuR,emtentc?:
^^f
bene a tutti,&in
particolarc di libcrar dal demonio tutti quel-
liy che a voi ricorrono, credono,c confidano nclla virtu, &effi-
cacia del voftro fantiffimo nome : sl come rhauete dimoftrata,
mentrc,
efTendo in quefto mondo vcftito di carne mortale , ha-
uete
liberato dal demonio tutti quelli , che a voi fono ricorfi
.
Et affinche giamai macafle Taiuto voftro,hauete lafciato la po-
tcfta di fcacciar' i demonij non folo alli voftri difccpoh , e fuoi
fucceflbri ; ma tutti i fedeli Chriftiani ancora, che' n voi hauef-
fero crcduto, e confidato
i
nel che e chiaro , che la voftra diui-
na volunta e di liberare dal demonio tutti quelli , che a voi ri-
corrono, &in voi confidano
,
quando tal liberatione li c falu-
lutare . Per tanto hora i< > credo fermamente , che per la gran-
dezza dclla voftra bonta, emifericordia fete pronto,e prepara-
to a libcrarmi da quefto maladctto demonio , mentre quefta..
liberatione mi fia gioueuole . Affinche dunquc qucfta libera-
tione fia conforme il voftro diuin volerc , vi prcgo , e fupplico
per rinfinita voftra clemenza , e hbcralita
,
per la. verita dclla_^
voftra parola, c fedelta nel feruare le promeiTe voftre vogHate
liberarmi da quefto maladetto demonio nemico voftro , & in-
fiemeconccdermigratiaefficace, affinche quefia liberationo
fia falutarc alfanima mia ; accio con maggior liberta di fpirito
poffa feruirui, & con maggior feruore attendere a frequenrare
i Santilfimi Sacramcnti, impiegarmi neiroperc di mifericordia
e fpirituali , c corporali , ^ cccitare non folo me fteffa , ma gli
altri ancora a maggiormentclodare, e glorificare il voftro fan-
tiffimo nome . In voi diique ho pofto tutta la mia confidenza,
c credo pcr certo, per la grandczza della voftra pieta, e miferi-
cordia, e fcdelta delle voftre promeffe, non folo di reftar total-
raente libera dal demonio,ma di ottenere ancora dalla voftra-,
libcralita vn' aiuto cfficacc, accio cotcfta liberatione ali'anima
mia fia gioueuole , c falutarc , & con maggior liberta di fpirito
via maggiormcnte fij pcr attenderc a lodarc , e glorificarc Ia_.
grandezza della voftra bonra
,
e mifericordia
.
Breuiter autcm f^piiis Iiberationem fequenti formula poterit poftulare.
Aa
5
Am
s
"
E
}
74
ParJIL Cap
J
V.
DcRcmcdijs
particularibiis.
Atto breuij^tmo di confden^ in Dio
,
IgnormioGiesu Chrifto> in voi ho pofto tutta la mia confi-
denza
;
perche voi fete il mio protettore,
c difenfore
;
pe-
roliberatemivoidaqueftomaladetto
demonio perhoiior,.c>
gloria del voftro fantifllmo Nome
.
Attodideteliatione
dafare contro il demonio ,
Tumaladetto diauolo nemico di Dio, ribelle del mio
, o
Ab/s "deteffa. JLi
tuo Creatorc, apoftata del mio
, e tuo Signore, perturba-
/10* mdAmo^
tore della pace,chead altro non attendi, che a far male, indur-
^^"*
*
re al peccato, &impedire le buoneoperationi , con che ardire
prefumerai tu di ftar piu in quefto mio corpoadeflb , ch*io cre-
do, e confido nel mioSignor Giesii Chrifto, chc mi vuol libe-
rare dalla tuatirannia ; e che miibn elettaper rauuenire di ef-
fercitarmiinqueipatimenti,&altre opere (piricuali,
chedal
mioPadre fpirituale mi faranno impofte ? Per tanto per Tau-
torita conceflami da Chrifto nella Fcde, ti comando nel nome
di Giesu, che ti parti da me, e non habbi piii potefta di mole-
ftarmi
.
lubeat Exorcifta, vt fepius etiam, fed breuiiis pr^dictos confidentix , ac
dereftationis actus repetat
; 8c
cum eam iam peifecte probatam efle credi-
derir, iuxta probationes fupra pofitas nHw. 6^6. &fequentibHs ,
poterit ad
prajcepra expuldua, iuxta regulas poCita.sfeqHemi Articula deuenire
XJ^
^
S T /
O
V llh
,ûanam
Jint
remedia
fro Ohfeffis
quinti generis,
732.
/^Vm iftisobfeflisExorcifta inftrufHones,
6c
communes probationes
De quibus irt- V.
^ pro Vexato prseparando, de quibus fupra toto capite prt&cedentt , adhi-
nrue-ndi
fint
bere vaiebir . Prscipue taraen per figna certa,& euidentia coram perfonis
obfep Ahta
fapientibus, ac prudentibus oftendere ftudebir perfonce obfefis, aut malefi-
eermeis
,
cjatje , illam aegtitudinem non elte i caufa naturali , fed a d^mone proueni-
re 5
quod per pr^cepta probatiua
, & inftrudliua demoni impofita , nedum
per feipfum, fed etiam per ipfammet perfonam obfefiam pr^ftabir : de qui-
bus fupra num. 66^. &66\. Cogitationes vero, quae illi,infirmirafem naru-
ralem efie fuadenr, monear,non abincellediu ,
ac ratione re(5l:a
prouenire
,
fed ab imaginatiua,
feu phantafia,cui a d^mone fuggeruntur,quas repeiierc
deber.
Art.
V*
Fugicntc, ftu Excuncc T
j
jj
debec ac ciedere
Exorciftae .
Si vero adhuc non crediderit talem perfo-
uamdimittat, &
aquacumque funcftione defiftat, vt fupradocui num. 619.
verf. quodfi
natttralem
. Seorfum tamen confanguineos,veI domefticos ad-
nionere
poterit , vt ipfi peifoni vexatcT fuadeant
, vexationem fuam non,
4
naturali
caufa, fcd ^ dgmone exotiui . Et poftea, cum illam periede difpo-
fitam
e/Tciuxta inftiu^liones , &
probationes communes viderir,ad e:d|)ul-
iiua pr<TCepta, de quibus
mfeqnenn
arnculo>ôtcm deuenire
.
ARTICVLVS P\
De Djimone Fugiente
, feu
Exeunte .
DVobus
modis d^raones c corpore
,
quod poflident , exire , nos in dies
experientia rerum
magiftra demonftrat . Vno modo pr^fentialiter
tantiim , fed non poteftatiue . Alio modo pr^fentialiter
, &c
potcftatiue
.
Primo modo dcTmones in corpore aiiquo exiftentes ab eo exire dicuntur
,
ciim per aliquod tempus, putaper diem,vel horam illud totaliter torqucre
cellant, & vltro fe alio transferentes illud deferunt, fed pofteajDco fic pcr-
mittente,ad idem redeunt : quia adhuc m illud intrandi,atque vcxandi po-
teftatem retinent : ita etiam docent Petrus Thyreus lib. de dimoniacis c. ^.
.& Sanchez lib. z. inpracepta Decal. c. 41. num. 7. Ec excmplo a C^fario ab
Alexandro Calamaco relato in praxi bene moriendi comprobatur. Alio
modo demones e corpore
,
quodpoflident, praefentialicer , &poteftatiue
exire dicuntur, cum a diuina virtuce ab eo exire compelIuntur,eisqj omnis
poteftas illud diuexandi totaliter aufertur. Et de hoc exitu imprefentiarum
loquimur, in quo, certum ftjquod d^mones propter fuam inuidiam,fiiper-
biam, crudelitatem, odium, iram,
& iniquitatem, omnemalum,quodpoP
funt, Vexato inferre vellentj fed fi Vexatus ericbene inftrudlus
, &c Exorci-
fta prudens fueric, d^moncs fine minima ipfius Vexati,&aIiorum quorum-
cumque lefionccxire compellentur.
Vnde antiquis Exorciftis vifum fuicd^mones cxire non po(Ie,vel eijcien-
dos non efie, nifi prius ex maleficiati corpore maleficia cxpellerencur, ac
deftruerentur, quac alibi eflTenr abfcondita, & nifi fuperiorcs demones eijce-
rent inferiores, & alia id generis, quorum primum non neceftarium efie,fu-
pra oftendnnus ;?w. 12^.(^2^0. Secundum vero, vtvanum reprobaui-
mus fupra num.z6S. &num.iS^. &fequentibus
.
Hac de caufa pr^^fati Exor-
ciftx , d^mones in exitu,tanquam compulfos, dire femper corpora vexarc-/
credebantj
&
quamuis pr?cepra grauiffima adhiberentur 5 no tamen adhuc
a vexatione abftinere
; &
ideo Vexari communiter voces terribiles , ac mu-
gitus cmitrere, dolores acerbiflfimos fuftinere
, membra propria dilaniare
,
incompofitc falrare, ora latifiime aperue, oculos quafi extra capuc educere
videbancur, qui Ci a pluribus non fuftinerentur, terribiliora paterentur
.
733-
D*mones ifu
aliquihus OB-
(effts
non fentm
per
pr&fentes
manenti fed
ail
tempus eos d-
ferut,^ ^flea
redeunt
,
Antiqui
Exor-
cifiA multa cre
debant
ejfe ne-
ceJfArto feruan'
da in eHpulfitm
ne d&monis
,
Âanobissut
reprobata ,
Aa At
"57<
Par.IlI;Gap.IV. DcRcmcdijsyartrcularibusI
. I.
yÂ . A
T nunc
,
Deo dante
,
demones e corpore
Energumeni fine vlla ipfius
fofunt
d^mo. JLJl
torfione,
&
vexacione exiue videmus>
& experimur
, quando ipfe fe-
nes ab
obfeffo
cundiimregulas prsEpofitas cajfite prAcedenti eft beneinftru(5lus,
acperfe-
exire
fine
vlU dte probatus
j
^
Exorcifta fecundum eafdem
, & alias / hoc opHfeulo affi^
ipfitts Ufione. gnatas ad demones pr^jcepta dirigit expuliiua
.
Nec his repugnat, quod-vexatio ex malciicijs, vel ex.timorc fiicrit ; vel (i
vnus, vel plures dxmones, aut etiam legiones fuerint :
&c quicquid prius in
corpore fuerint operati
: quia dcmones omnes exient
> &omnia maleficia
fine vllo corporis dolore, ac perturbatione difioluentur
.
Qupdfacileexlenitiuis,
& inftrud:iuis preceptis poteritargumei^tari,
Sup.num.66^.
Si enim per pr^cepta lenitiua, & inftrudtiua fadla , vt fupra docuiraus ; de-
&
d6j.
jxion ad talem obedientiam redacitur, quod omnibus. prxceptis indiffereii-
ler obediat
,
cur non etiam pr^ceptis obediet
, quê ad illius expuIfionciTu-
fiuntjVt fcilicet nullam Vexato in exitu lefionem inferat ? Imo Ci dsmonev
infen fibil i
ter i n corpus ing.redi pofllint
, &ia eo infenfibiliter manere
, po-
terunt etiam infenfibiliter exire .
Si.autem inftetur,qu6d contrarium experientia docet ; Refpondetur hoc
prouenire>quianon eftbeneinftru6tus Energumenus, dc non cftcautus:-
Exorcifta in d<^mone ei.jciendo,quando ad obedientia totaliter eft redudus.
.
IL
C^ I vero obijciatur
,
quod etiam ad Chiifti prarceptum
, dum aliquancfo
Obieaio
^
d^moncs expelleret ,
Energumenus quidam Marci
5), voiutabatur fpu-
Solutio
.'
mans , cruciabarur valde
, &
fadtus eft velut m-ortuus
. Rcfpondetur , hoc
Toffat. q.i2j.
permififTe Chriftura ,
non quod diabolus i\nz vlla obfefli vcxatione exire_>
in c. 8. Matth.
non pofiet ; (G:d vt aftantes d^monis crudelitateraviderent
,
quide corpor!?
ad
5.
exire noIuHrct, Ci potuiflet, & proptet aha rayiteria; Ideo Chnftus pra^cep-
tumnonaddiditdenulla I:pfione facienda. Alijs autera vicibus Chriftus
lucjE 4. .?5.
dfemonia fine vllo Energumcni dolore eiecit
; Obmutefce->(Mczb<M-,& exi ab-
eo
".
Ei cvtm pyoiecijfet ilium d&momum in medium ; exvjt ab illa , nihilq; iUum
nocuit . S)\c Difcipuli Chrifti eodem raodo d;emonia ei)ciebanr
.
Nec opus eft, daemoniprêcipere, vt fui exims dct fignum,pura lampa-
^^x!*
dem ardentem, feu candelam accenfara extinguendo ,
vel vicrum frangen-
SupnrjiuH efi
,
^ ^ vel fimilia : quia multoties , vt a fide dienis audiui y da.'mon calia dedic
pere vi t e i
f'gnavimo
anno i(>45). cum quidara Exorcilta talc hgnum qua;iiuiHet
, da"-
tudet
fignum,
Jnonnedum lampadis lumen extinxit,fed
&
ipfam.,licet argentea efIet,con-
fregit, nec tamen e corpore eft egrefTus
.
Certum ergo da-monij exituserit fignura, cum perfona prius obfeflaâtM'
malehciata poft vltimum expulfiuum pr.rceptum fe veluri a quodam pon-
dcre exoneraram, a quodam ligamine folucam,& a quocumque dolore
, 6c
grauamine fubleuatara > ac cor fmuii ob liberationem hilaricate ,
ac iucun-
dicate
îtate
rcpletum
habercexpenctur .
Dajmoni tamen Energumenorum lin-
guam
pofiTidenti ad
maiorem p^nam,& cofufionem prc^cipere poilet Exor-
cifta > vt in exitu ter
ciamaret > non inuocando
>
vel dcprecando , fed quaii
deterritus
pertimefcendo nomen lefu>(ic :
lefu
tu me eijcis : lefu tu me eijcts :
lefu
ttt me
evjcis : vei idiomate vulgari dicendo : Giesu tu mi fcacci : GtesU
tu mifcacci
: Giesk tu mtfcacci . Hoc tamen non eft neceirarium
.
S^r^
S T I J.
^luomodo
fe
debeat habcre Exorcifla
erga Bnergumenum in aotu
liberationis .
REfpondetur
Exorciftam , ciim ad vltimum adtum peruenerit, nempe.^ 73 7.
ad dccmonem ab Energumeno expeliendum, ipfumq-, obfellum beiie
Dicumeta tra-
inftrudium
, ac perfcdte probatum iuxca dodtrinam traditam cayite antece-
^^"^^*
/'^
Exor-
denti viderit, prsfsntibus Vexati confanguineis, vel domefticis, alijsq; per-
"^**
"*
aault^
fonis fpiritualibus , debere iUi a Deo accepta beneficia m memoriam reci-
*"''*'"'"'
tare
i
inlidias nempe daemonis iam patefacStas , ficut & modos
, quibus ipfe
decipiebatur : eum didicifle remedium,quo dxmon eft expellendus,nempe
fidem,&: confidenciam
certam in SantilTmio Icfu nomincâc pra!Ceptum ab
Exorcifta, tanquam ipfius Dci
, &c Ecclefias miniftro faciendum : iam do:-
moni a Deo omnem poteftatem fuper eum efle ablatam : Deumqj ad eius
peccata non refpecturum , Nam expulfio fiet virtute diuina ob diuinx mi-
fericordiae magnitudinem , ob Dei fidelitatem
> &: ob SanctilTimi Nominis
lefu honorem .
Prieterea Exorcifta Energumenum diligenter inftruat> ne diabolicis ten-
tationibus vmquam aflentiatur; imo quod ncque attendat . Videns .n. ma-
lignus ille fpititus
,
quod nihil amplius contra Energumenum poteft , de-'
fttucta totaliter fua poteftate, ad tentationcs, infidias, fuggeftioncs , ac de-
ceptiones confugic , vt faltem per illas aliquid poITic
,
puca Energumenum
addiffidentiam mducere de concurfu diuini auxiliji Ideo Energumenus
cautus fic, vt fide firma , ac confidentia certa da-moni bus refiftat , omnibus
illis infultet, eos fpernat, ac contemnac
, & In Deum fcmper omnem fpem
fuam collocet, onmibusque diligenter attendat, quiefibiab Exorcifta_
proponuncur
.
^V
^
S T 1 1 L
^lu^^nam
fint fuggeftiones
fpcciales, quthusdtimon Energumenum
inuadcre
folet
tempore liberationis
.
REfpondetUL-
varias elTe cencaciones, quas Energumenus patitur duran- _
te inftrudtionc,
& probatione ; {^6^ in adu liberation]S,& immediate
/
v'

polt hberationem funt innumer;e,& fubtihliima?, mter quas fequentes tunt
tetationes .
fpccialesjquibus ad folita tcmedia eft recurrendum
.
Prima .
3 7
8
Par.IU.Cap
J
V.
De
Rcmedijsparticularibus'.
Pcima tentatio cft> de non futuro
d^monis difcedii
, Sc illius
inobedien*
tia
peutinaci ,
3c
quod potius dcemon omnia pccnarum genera
eliget,quani
e
podedo corpore exire
.
I. Qupd fingct quidcm exire, fednon terminabit
exitum
, prout priece-
dcntes obedicntias finxit, nec terminauit
: quia diabolus
calliduseft,
&
mendax ; idcirco in aliquo decipiet,
&c in corpore
remanebit
.
3.
Qupd Energumenus non eft fufficienter ad
liberationem
difpofitus :
quiaelt aliquod peccatum occulcum
,
propter
quod liberari non poteft
.
4.
Qupd ExorciftapIenamau(ôritatemnonhabet
: quia
noneftbene
difpofttus: c6 quod confuecis exorcifmis non vtatur,nec
dxmonem dc om-
nibus ad liberationcm neceflTarijs interrogauit
.
f
.
Qupd non eft voluntas Dei, vt modo exeat : quia ipfc
Energumcnus
hanctribulationem meretur, cuimelmseft noniiberari: eo quod ilta eft
crux fibi daca a Deo( vt dicunc etiam quidam fpirituaies ignari ) ideoqj illa
refpuere non debere
.
6. Qupd poft fa^tum clare videbituf
, quodcreaturaliberatanonerit:
nam ijdem, qui prius, eftedus videbuntur : &
quod eriam di(5tum fuic
, 8c
credidit elle liberatam,
8c camen non fuit : fic erit & modo
.
7.
Qupd non datur aliqua vircus, qu? d^mones expellere valcat : quia-#
daemones pofTi Jences forces func, obftinaci,
& maligni
.
8. Qood exiet veie, fed modo non eft cempus opporcunum: exiet autem
alia occafione, alio tempore, alio loco, per alium miniftrum : quod adhuc
requirunrur haic, & illa.
9.
Qiipd nullus Energumenorum afpiritibus vere hberarurj
femper
enim aliquid m ili fenciunr,ica vt ab eis dxmones no finc egreiTi: vel ftatim
adidemiincreuerfi
.
10. Quodpiitismaleficiainuenire, &:illadeftruere oporcec: quod per
vomicum, vel alio modo expelli debint : quod funt fortiflima, & infolubi-
liaiquodmaleficaseft viuusj&illareccnterordietur: velquod iam funt
renouata : quod pritis talcs maleficos caftigare oportet
, & c^t.
I
I
. Qjod exibit , 8c
quod non exire non poteft; fed ftatim,
&poft mo-
dicumadpriftinamhabitationemreuertetur: qiiod tantiim infidiabitur,
donec, quod perdidir,acquirat : quod infenfibiliter ingrediecur .
1 1. Quod in exicu fe in aliquo corporis lacibuIo,poft datum fignum,ab-
fcondec : quod quiefcec, doncc ibi fuerit Exorcifta
j
fed in veftimentis , iii^
capillis, & caet. remanebit
.
13.
Blanditijs Energumcnum hortatur intrinfece , vt illum in corpore
velinquat} quia fc deinceps nullum malum, fcd bona potiiis illaturum pro-
mictit
.
14.
Qupd varios timores immiccet : quod per maleficos hxc,& illa ope-
rabitur : quod fecum alios dêmones adducct : quod alios mittet,&c.
1
5.
Quod fi exirc eogatur , infinita mala facere fpondet , nam fe creatu-
ram fuffocare velle, inteftina excrahcre, os cxtorqucre, ofla comminuere,&
alia raulta mala facere minatur
.
1 6. Qupd malum in Exorciftam
, vel obfeili parentes , vel
aftantes
,
vel
^giosjviiieas, prata tentabjt, &a
Alia
Art.V.
FugIentc,fcuExcuntc.
379
Alia niulta proponet
verfipellis d^mon, vc liberationem impediacEner-
cumenum
ad
timorem ,
pullllanimitatem
, & ad diffidentiam dc concurfu
diuini
auxili;
inducendo .
Sed hifce omnibus Energumenus,vr foitis miles
fidei
firm.iJ)
ac confidentia: in Deum fcuto validillimaf refilleredebec,
&
omnium
tentationum>ac fuggeftionum exercitum pro virili debellare .
.
I.
QVare Exorcilta , dum praedii^las Energumeno fuggeftiones proponir
,
y,
g^
hilari fronte eas contemnere debet, & cuiHbet lemedium preftare;&:
Energumenut
^ illispr^cipue,inquibus Vexatusfuerit tcntatusobuiare. Prop-
innruendus ab
tereahorteturillum,
vtclare manifeftetquaspatiturtentationes: fiiftas, Exorcificu ad
vel illas , vel alias , & continuo rem.edium ex fuprapofitis inftrudtionibus
tentationtt re-
capite
pracedentty
defumendum proponat
.
pellendAs
,
Infuper
Exorcifta, expofitis didiis tentationibus Vexatum animare de-
bet, 6c
cor eius ad contemnendum illas roborare : quia omnia funt mcnda-
cia
j &
quod diabolus, cum minimof poteftatis fit , fubiacere debet Exorci-
lls, & i omnibus , &c per omnia obedire
; & nuUatenus ei aduerfari poteft
inTiis,
qux ad fuam cxpulfionem fpe<5tant : idcirco Vexatus minas eius non
timeat,
ac blandimenta repellat
.
Vt
aute
Energumenus viriliter tentaciones diabolicas propulfare queat
,
& a Deo
perfeda fiduciam obcinere, qua fine vlla h^fitaiione credat, quod
ad
pr^ccptum
expulfiuum dosmonis faciendum ab Exorcifta Deus concur-
ret
, ac
virtuce fua infinita dxmonem expellet , vertet in fugam , deftruet
omnia
opera eius,ac perfe(5tam fibi impertietur fanitatem, Exorcifta vna cii
omnibus
aftantibus genuflexus ante Domini Noftri lefu Chrifti, ac Bcatif-
fimx
Virginis imaginem humiliter , ac deuoce fequentes , vel aliquam ex
fequsncibus
oracionibus, prout opportunum iudicauerit, tecitabit
.
Ad SpiritumS. Antiphona.
VeniSande Spiritus,repletuorucordafidelium,&tuiamo-
oratio dlpre^
ris in nobis ignem accendc
.
^'''*'
^.
Emitte fpiritum tuum, &creabuntur
.
,
jjs.
Et renouabis faciem tcrrsE . ^.
Domine exaudi,&c.
-f,
Dominus vobifcum, &c.
Oremus.
Deus, qui Apoftolis tuis fandum dedirti fpiritum
,
concede
plebi tuce piiE petitionis effcdum ; vt quibus dedifti fidem , lar-
giaris &paccm.
Omnipotens Domine, Verbum Dei Patris, Chrifte lefu,
Deus,& Dominus vnlucrfx crcaturce,qiri Sandis Apoftolis tuis
dcdiftipoteftatem calcandi fupcrferpentes , & fcorpiones, qui
intec
E thefauro
ExorcirmorS.
'
741.
Oratto depre-
cattua
,
3
80
Par.III. Cap.IV.DeR^medijsparticuIaribus*
inter cnetera mirabilium tuorumpr?ccpta,dignatus es dicere-
d^mones
effugatc : cuius virtute motus tanquam fulgur de celo
farhanas cecidit; tuum fanyftum numen cum timore, & tremo-
re fuppliciter deprecamur, vt indignifsimo mihi feruo,data ve-
nia omnium dcliclorum meorum , conftantem fidem , & pote-
ftatem donare digneris :
vt hunc trudelem demonem , brachi;
tui fancli munitus potentia ,
fidenter
, & fecurus aggrediar
, ^
expellam, per te lefu Chrifte Domine Deus nofter
,
qui
ventu-
nis es iudicare viuos,& mortuos,& fseculum per ignem.
Amen.
. Oremus.
Deus , &Paterfeotaini Noftri lefu Chrifti , inuoco nomcn_
fandum tuum, &clementiam tuam fupplex expofco, vt aduer-
fus hunc, & omnemimmundum fpiritum, qui vexat hoc
plafma
tuunij, mihi auxilium prêftare digneris .
Excita qusEfumus Domine potentiam tuam , & veni
-,
vr hi
,
quiintuapietatc confidunt, abomni citius aduerfitate
libe-
rcnfur.
'_,.
Deus
,
qui iuftificas impium. , &non vis mortcm
peccatoris
,
Maieftarem tuam fuppliciter deprecamur
,
& famulum
tuum_,
(fifcminaeft,
&famulamtuam) de tua mifericordia
confiden-
tem ca?Icfti
protegas benignus auxilio , & afsidua protedione
conferucs,
vt tibi iugicer famuletur, & nullis tentationibus
a te
feparetur . Per Chriftum Dominum noftrum . Amen
.
Ad Beatifsimam Virginem Antiphona
.
Sub
tuum praefidium confugimus Sanda Dei Genitrix , no^^
ftras dcprecationes ne defpicias in necefsitatibus noftris , i^di a
periculis cudis libcra nos femper Virgo gIoriofa,&
benedi(5la.
^Sl'
Ora pro nobis Sandla Dei Genitrix
.
9i. Vt digni efficiamur promifsionibus Chrifti
.
Oremus
.
Defende qucefumus Domine Beata Maria fcmpcr Virginc
intercedcnte iftam ab omni diabolica aduerfitate creaturam, &
toto corde tibi proftratam a daemoniacis propitius tuere cle-
menter infidijs
.
Adefio
fuppiicationibus noftris omnipotens D^s>& quibus
fidu-
Art.V. Fugicntc,fcucyeuntc.'
381
ftduciam
fperandnB
pictatis indulges
, confuetae
mifericordiae
tribue.benignus
efFeAum.
Deus, qui
miro ordine Angelorum minifteria , hominumq;
difpenfas,
concede propitius , vt a quibus tibi miniftrantibus in
ccelo femper afsiltitur, ab his in terra vita noftra muniatur . Per
Chriftum Dominum noftrum
.
AD SANCrVM ANTONIVM 2>E PADVA
742
Refponforium
.
/.r^lX"
SI
quj:eris Miracula, Mors , Error
, Calamitas,
d d. Anttniu
Daemon, Lepra fugiunt : ^gri furgunt fani
:
^
^'*'^'**
Cedunt Mare, Vincula : Membra, Resq; perditas
Petunt , &accipiunt iuuenes, & cani
:
Pereunt pericula , ceffat & necefsitas
.
Narrenr hi^, qui fentiunt: dicant Paduani
.
CeduntMare,Vincula: Membra,Resq;perditas
Petunt, & accipiunt iuuencs , & cani
.
Gloria Patri , &Filio , &Spiritui iznô .
Cedunt Mare, Vincula : Membra , Resq; perditas
Petunt, &accipiunt iuuenes , & cani
^.
Ora pro nobis Beate Antoni.
5t.
Vt digni efficiamur promifsionibus Chrifti
,
Oremus
.
Ecclcfiam tuam, Deus, Beati Antonij Confefforis tui depre-
catio votiua laetificet, vt fpiritualibus femper muniatur auxilijs,
&gaudijs perfrui mereatur seternis r
Da, qujEfumus Domine, fcruis tuis adte confugientibus , &
nomen fandum tuum inuocantibus diabolica vitaie contagia
;
&tc folum Deum pura mente fedari
.
Prsetende, qusefumus Domine, fxdelibus tuis dexteram cÎe-
ftis auxilij,vt te toto corde perquirant, & quB digne poftulant*
eonfequiniereantur . Pcr ChriftumDominum noftrum . Aau
$. L
POft
h(^c (edeat Exorcifla,c^teris omnibiis genuf!exis,& iubear>vt Ener- ^^'jj
gumenus fidem,ac fiduciam,quam proteftatur mente fe habere, verbi^
CQmprober iuxta formulam, vel aliam fimilem, poficam fupra w. 6<iS.-
jDemde
3
8 i
Par.lII.Cap.lV. De Rcmcdijs
particularibus;
Deinde deceftationis a(5lum iii daemonem , vtnum.
6^7' enunciec
.
Poftca breuicer i-ememoret, primo
,
vc firmicer credac , nec vllatenus
du-
bicec, quod ad prajcepcum expulfiuum mox damoni faciendum
infallibili-
ter da:mon obediec, fi calis liberacio ei fic profucura . Secundo
iubeat,vc
ip-
femec
obfefius refpondeac dicens
.
Credofcrmamente^
che horhora
ildemomofipartira da
me^fiac-
ciato dalla virtu diuina
,
mentre
quefta
liberatione
mifiafalutare^
s) come/pero ,
e
confido
in Dio
,
Teicio moneacquod Deus ibi vere per efienciam, per
pr^fenciamâc
per
pocenciam adeft, qui vircuce fua infinica ad cale pr^ceptum daemonem
pro-
pulfabit; immo fi eflent mille dxmonum lcgiones omnes in fugam
verten-
turjldcirco ipfe interimeleuata mence ad Dominum lefum incefianter
ma-
gno afFcdlu fcquentia repetat veiba, dum Exorcifta prnjceptum enunciat
.
verha 'dicend*
Simor mio Giesu Chriflofcacciate da me queBo maladetto dia-
Ab ohfejfo
itu
f
'^
-^
*
^
adu Ifheratio-
^^^^
'
^
"j. E tu, maladetto diauoloy partiti da me/ubitOyche cosi ti comando
nelfantijj-imonome di Giesu .
Inreri m cernuus ad Exorcift^ pedes prdi(5ta verba repetar
.
Tunc ergo Exorcifta fedens, capite cooperto, vocc graui,& horribili c5-
tra d^-monem conuerfus ,
quafi iudex contra renm vindum
, & conuidum
prcECeptum expulfiuum fequenti, vel fimili forma profc^rat
.
Exorcifmus ad dxmonem
ab Energumeno expellendum
.
744.
C^
Ontra re, maledidc djemon (vel li plures QiW^)
contra vos,
frMeptnm ex-
K^
fpiritus immundi, & apoftatici
,
qui Dominum
Deum
ve-
puifiHHtn
.
ftrum dcreliquiftis, &obliti eftis Dei Crearoris veftri,
conftitu-
tus fum a Deo ego N. minifter Chrifti, & Ecclefiae
j ideo au(5to-
ritate, quam accepi a Deo, &ab Ecclefia in Ordine
Exorcifta-
tus, in nomine fandifsimse Trinitatis, &in virtute Domini
no-
ftri lefu Chrifti praecipio vobis omnibus,& ftngulis, vt in omni-
bus, quae nunc vobis praecepero,(ine vlla mora adamufsim
mihi
obediatis
.
Pra?cipio ergo vobis eadem au6loritatc,qu6d in exitu veftro
non audeatis uos , nec quicunq; alij djtmones ah'quod malum^
facerc, uel nocumentum inferre ifti creatur2e,nec mihi,nec afta-
tibus, nec quibufcunq; ahjs creaturis, tam animatis, quatn ina-
nimatis
;
quinimmo in exitu ueftro uobifcum trahatis omnes
ucftras
diabolicas infe<aiones;ac remoueatis omnia noxia,quc
huf
ufq; fiue
extrinfece , fiue intrinfcce intuliftis corpori iftius
crea-
Art. V.
Fugicntc, fcu
Exeuntc .
3
8
3
creaturas : ac deftruatis
omnia maleficia,
fa(5turas, ac ligaturas,
quas fecifti contra hanc creaturam Dei
.
Auditc ergp
fpiritus rebelles,& apoftatici* vltjmum mcum^
prceccptum,quod
illic6,ac feftinanter adimplere debetis: Eadc
audiorirate, qua fupra, In nomine Sandtifsima? Trinitatis, & in^
virt-ute fimdifsimi nominis Domini noftri Icfu Chrifti pra^cipio
vobis, dcemoncs infernalcs, vt exeatis e corpore iftius crcatura;
Dci, ^ rotaliter ab ea reccdatis, ita vt no ainplius habcatis po-
teftatcm nocendi ci intrinfecc, neq; extrinfcce, nec vllo riiodo
eam perturbandi inftrmitatibus, timoribus, vifionibus
, appari-
tionibus, nec alijs quibufcunq; modis . Exite ergo fpirirus im-
mundii fic volo, fic iubeo vobis, vt minifter Chrifti, Sc Ecclefi^:
In nominc Patris,& Filij,& Spiritus SanCti . Amcn
.
.
III.
PRcedidta
prjecepta poteric Exoiviita.fi expcdire iudicauerit, formare in
745-
lingua materna patientis, vc ipfe melius mtclligat,
& Exorciftx fe c6-
^''^"/'^'^
^^-
formecin demoneexpellendoeomodo,quoExorciitaexpellit.
Et advl-
^"
^H^^J"It"'
timum prnfcepcum lubeat, vr Energumenus ceruicem inclinet, vt fupradi-
iiuf/
d:um eltj 6c d non eft pcrfona valde grauis, poterit etiam, fi opus fuericpe-
de dcxcro, fed leuiter , caput eius ad maiorem dtemonis confufionem, con-
culcare.
Formato,& iam enunciato corra d^monem vltimo prascepro expulfiuo,
^^^"O'* qfomo-
iubcat Exorcilla, vt ftatim paticns furgat, & fe hilari animo oftendat,& di-
'^" ^*^"'
^
'"'''
cat, quomodo fc habeat,
ik iuomet ore fateatur, num fe hberum fericiar,
&C
^"^'
'
ccedat: &
quando,
& quomodo fcnfit a fe d.Tmonem exijfte . Multi enim^
dicunr, fencire illum, vt ventuni validnm ab auribus: alij, vt fumum fctidu,
ab ore excuntcm ; alij, vr pluinbum graue, vel lapidem a corde fuo diuelli;
poftea fe omni grauitate, dolore, ac mol -itia cxoneratos fenrire fatentur
.
Si ergo Parienshilari fiontedicac-,acfe dubio procul credere ab omni
dsmoni.ica poceftace, ac vex .cione liberum efte faceatur, etiam Exorcifta.
dicar, fe quoq; hoc probabiliter credere
;
nihilominus probare poteric : aii
vere, vel fi6te dxmon exierit
.
f
iv.
Uodus^robandi, anquifuerat Energumenus
,
vere a dxmonc^
fit
Ubcratus,
N primfsadmoneatEx-^rcifla perfonamadcrmoneliberatam,timendu
'^
de d.emone vlccrius non ^t : quia (\ libera eft, ficut ipfa credic
, &
pro
cerco habet,quamuis Exorcifta d(jmoni pr<^cipiac,vt illam vexetjficuc priusi
mhi-
I
484
Par.III. Cap.IV. DcRemedijs
particularibus"
nihilominus
in eam nil vltra poterir dcmcn :
quia Deus ab eo omnem
po-
reftatem
abftulit . Talis igiturpcrfona liberata coram
Exorcifta fequente
proteftationem efFormet
.
padre ,
io crcdo fermamcntt ,
che iddio per U
fua
ân^ hottta
^
e mifericordia
, alcommandamento fatto da 'uoialdemonio^^ccto
da me
fi
ârti(fe ,
hahbia con la
fua
diuinavirtit
fcacciato lontano
da me coteBo
diauolo maladetto in modo tale, che
fepra
di me non^
hahhia piu potefta
alcuna
;
per tanto prouatepure a comandarli di
nuouo^ che
mitormenti^ comefaceuaprima
,
che vederete
,
che non-
^potra piu darmifaUidio ,
ne moLefiarmi
in modo alcuno \perche^
tengo per certo,
che /bpra di me non habhia^piu
potefia
alcuna^
che da me
fia
allontanato .
Tunc Exorcifta fedens dicat
:
vricepti pro.
Et cgo, licet probabilitcr credam, hanc creaturam Dei a d^-
âtiuHm
.
mone totaliter efle liberam ; nihilominus pro maiori cautela, fi
fortafie ob defeclum fidei perfedse ipfius, ac cofidentiic in Deii
inhsefitantis : vel, fi pro nunc falutaris ei no forer talis liberatio,
adhuc aliquis damon, vel aliqui d^mones eflent in corpore ip-
fius: vel fi vere, ac certe a quacunq; da?monis pofrefllone,& ob-
feffione fit immunis; vt nobis hoc magis
,
ac magis innotefcat,
ac Deus a
nobis laudetur , ac glorificetur
,
iterum
, vt mmifter
Chrifti, & Ecclefise mnomine lefu Chrifti prsecipio omnibus
,
ac
fingulis
dsemonibus, fi adhuc aHqui in hac creatura Dei ali-
quam habere poteftatem prsefumant , vt ftatim dent mihi fignu
euidens fue poteftatis,ac prajfentise, aliquam in ea caufando ve-
xationem earum, quas priiis caufare confueuerant
.
Si iterum eam vexarent, fignu efIet,quod libeta non erat,e6 quod perfe-
ftam
difpofitionem pro fua liberatione non habuerat, vel ei liberatio norL
fnerat falutaris . Et tunc ab opere defiftere debet>& dcbita adhibere remc-
dia alijs diebus, vt melius per orationem , &: ieiueium,
&c aiia remedia ge-
ncralia, &c
particularia fupra relata fe difponat
.
j.
' V.
747.
Q* I vero nullum denr dcmones fu? pra?fentic fignum , nec aliquam in tali
i3
perfona caufent vexationcm , fed ipfa permaneat hilaris , ac iucunda
,
ftatim iubeat Exorcifta , vt perfona a d^mone Iiberata cum c^teris aftanti-
bus ante lefu Chrifti miaginem genuflexa de beneficio
accepto Deo gra-
tias fcquenti, vel alia fimili forma perfoluat
.
Si^nor
Art.V.
FugientCjfcuExcuntc'
s$f'
Rendimento di gratie dafarft
k Dio dalU
êrfiHaliheratd
Slgnor
mio Giesu Chrifto vi ringratio di tutto cuore,chc pcr
cmivmnL^
rinfinita voftra bonta, e mifericordia, e per honor,e gloria
^"
'
del voftro fantiflfimo Nome,vi fete degnato di liberarmi dal de-
monio, e da* fuoi maleficij: cosi vi prego,e fupplico ancora vo-
gliate
preferuarmi, e cuftodirmi,che per Tauuenire non pofl^
piu raoleftarmi in modo alcuno: perche intendo di voler viue-
re,e morire fotto la protettione del voftro fantiflimo Nome
.
Deinde Exorcifta cum omnibus aftantibus deuote recitet fequenteta-
Hymnum
.
HY
MNVS
SanCtorum Ambrosijy
&
Auguliim .
TE
Deum iaudamus : teDominum confitemur.
Te ajternum Patrem : omnis terra veneratur
.
Tibi omnes Angeli : tibi coeli, & vniuerfse poteftates
.
Tibi Cherubim, &Seraphim : inceffabili voce proclamant
:
Sancûs, San5tus, San(5tus : Dominus DeusSabaoth.
Plcni funt coeli, &terra : maieftatis glorias tU3e
.
Te gloriofus Apoftolorum Chorus
,
Te Prophetarum laudabilis numerus,
TeMartyrumcandidatus laudat exercitus
.
Te per orbem terrarum, fm<5ia confitetur Ecclefia
>
Patrem immenfse maieftatis,
Venerandum tuum verum , &vnicum Filium
Sandum quoque Paraclytum Spiritum
.
Tu Rex glorise Chrifte
.
TuPatris fempiternus es Filius
.
Tu ad liberandum fufcepturus hominem : non horruifti vir-
gmis vterum
.
Tu, deui<ô mortis aculeo : aperuifti credentibus regna cce-
lorum
.
Tu ad dexteram Dei itAts : in gloria Patris
.
ludex crederis efle ventnrus
.
Te ergo quasfumus, tuis famulis fubueni, quos prctiofo San-
Bb guine
1^^^
ParIIL^;IV.
DcRcmcdijsf
ardcularibu&;
guineredemifU*
^terna iac cum SanAis tuis r o;Ioria
munerari
.
W"??
Saluufac popolu tuum, Domine:
&benedic
hêreditatitu^
Etregeeos: &extolkilIosvfque
in^ternum,
r
Per fingulos dies, benedicimus te . '
Etlaudamusnomen
tuum in faeculum
:
&infa?GulufiecuIi.
Dignare,
Domine, die ifto : fine peccata nos cuftodii^
Miferere
noftri, Domine : mifererenoilri.
Fiat mifericordia tua> Dominc, fuper nos : quemadmoduta
fjperanimus in te
.
In te, Dominc,
fperaui
:
nonconfundar in ceternum *
Quo finitOj.Exorcifta legecfeqiientia ..
th>at'i9netde^
-f,.
ConfirmahocDeus,quodoperatus csin nobis ..
%7umrvtlL
^-
AtempIoIlindotuo.quodeftinleFufalem.
firmet, qmd ^^. Oftcndcnobis, Domincmifericordiamtuam
o^vutu$,em
^^ Et falutare tuum da nobis
.
^. Domineexaudiorationem meam^
5i.
Etclamormeiisadteveniat.
^,.
Dominus vobiicum
.- pj. Etcumfpiritutuo..
Orcmus
.
EVS,.
qnineminemintefperantcm nimium aftiigi per-
mittis; fedpiumprecibusprzeftas auditum,pro benefi-
cio accepto,vatisquefufceptis gratias agimus , te pijdime dc-
precantes, vtpertuam pijflimammifericordiam a cunAis eript
mereamuraduerfis . Per Chriftum Dominum noftrum .-
Oremus
Ratias agimus tibi , Domine fande , Pateromnipotens

,
ceterne Dcus : gratias agiraustibi Chrifte, Verbu ^rerni
Patris
:
grariasagimus tibiSpiritusalme : grarias agimus San-
îs omnibus,, tum Angelis, tum hominibus
;
quia omaipoten-
ti
virtute l^î elifus eft draco . DeusAbraham > Deus Ifaac ,
&
Deus IaGob,miferere famulotuo N.a diabolicapoteftatelibe-^
rato,&
in eiusadiutorium San<5tumdirige Michaeleraaqui
eum
proregat,
vifitet,atque defendat al> omnibus inimicis fuis .
Qui
kus,&regnas>&c.
D
G
Oremus
.
OMnipotcns
fempitcrne Deus,qui liberarc dignatus es huc
famulum tuum N.
a vexarione Sathanae , &miniftroiuni
ius,
mitte in eu feptiformem Spiritum fan<ftum paraclytum de
QVefumusomnipotens Deus, iumulum tuum N. propitius
refpice ; vt te largiente regatur incorpaFe,& te feruante
^^
cuftodiatur i.n mente . Per Chriftum Dominum-.
noftrum. Amen*
Poft hcTcBxorcifta pcrfonam Jibetatam genuflexam pollice fignans in_
fionce dicat
:
DOminus
lefus Chrisius apudtejit,
^
^vt tc defendat : intra
ttfit,
^
vt te conferuet : ante teftt^
^
vt te dncat :
pef
te
fit^
)t<- vt te cuBodiat
\
ita vtdamones non ampliuspojjint nocerc^
tihivUo ntodo
\fed totalitcr a terecedant :
fuperteft,
fjfff
vt tc^
hcnedicat, qui cum Patre^
c^
Spiritu S.an6toin vnitate perfecia vi-
Jtit, ^regnat
in
fxcuLa
f&culorum . Amen .
Tandem adftantefaqua benedidta afpergendo benedicat dicens
:
Benedt6lio Dei omnipottntis Patris^
^
d^
Filij
,
^
^ Spiritus
Sa?iBi Adefcendatfuper
vos
,
^
maneatfemper . Amen .
Admoneat poftea , vt pro grati.irum acStione peifona liberara Sacratifli-
ma
Euchariftiafe tanquam fcuto inuincibilitnuniat : imofi tempusoppor-
lunu fuerit, ipfemet Exordfta ((\
Sacerdos fit
j
illa ei poterit adminiftraie^
ARTJCrLVS VI,
I>e Damone Tentante
fuum reêjfum^
EA
eft diabolics fuperbis conditio,Tt, cum d^MTion fe ab homine defpe-
-xg,
dlura, opprobrijs, acconuicijs affcdum, a fua fede expulfum videt, in-
jÂmon tentat
<iignationc repletus, &
ira excandefcens omnem moueat lapidem, cundtos
iterum poftde.
conatus adhibeat , vt corpus
,
quod poflTidebat , iterum ingrediatur ,
&vt reeum,acuiHs
fiant nouirfima peiora prioribus . Quare fieut aftutijs , dolis , ac fuggeftio-
corporefmtex'
nibus prrus hominem, quem poiTidebat , ad timorem , deinde ad pufillani-
/^/''
nimiratcm,ac tandem ad diffidenriam de diuina prore6tione induxerat.per
quam iTbi aditumad ingreftum aperuit: ita eifdem afturijs, dolis, ac fugge-
ftiJiiibus verfipellis nititur, irt:rum in corpushabere regrefium. Idcirco
darifTimnm.acgrauiilimum poft liberationem innumeris tentationibus, ac
fuggeftionibus exfufcitat bellum
,
quibus ad diflRdendu de diuina bonitate>
Bh 2 ac
749-
2>amon expl-
fus
non relega-
tHf in infemo
,
nee m deferto
,
fed
tentat in-
gK^di eorpus
,
vnde exiuit.
^jitoinodo
5
8 8
ParJll. CapJ
V.
DeRcmcdijs particularibus,
ac
protedtione liberatum indiicere valeac
: qu.^ fuggeftiones,ac
tentationes
nihilominusjfi cognira: fuerinrjfacillime etiam poterunc propulfari .
Quarc
carum principaliores
, ac communiores hic fubi jcientur , ex quibus Exocci-
fta, &liberatus c^teras omnes cognofcere, ac facile poterunt
exterminarc.
SIV
^ S r 1 O 1,
^<endm
fint
communiores
piggcfiiones
,
qnihus dtzmon qu&rit
iterum in corpus Itberati
fiium reêffitm,
REfpondetur
, d?monem,poftquam ab aliquo corpore eft eiciflus , cuni
nec in profiindum inferaijnec in defercum relegetur,vt putant aliquf,
imo multi antiqui Exorcift,fed fals6,vt latedemonftrauimus fupra .ipi.
&fequem.
fed ad alios obfidendos,aut poffidendos accedacadbuc extetiiis
faltem per aliquod tempus ad tentandum remanere, & huc , Jllucq; difcur-
rere ad nouos inueniendos raodos, quibus homines feducere valeat, ac pof-
fidere . Propterea intec alias tentationes,ac fuggeftiones,quibus hominem
impetere fatagit fequentes funt communiores
.
1. Suggerere folet
, quod talis homo vere liberatus non fit : m qua ren-
tatione fi vacillet , confequenter de diuincE virtutis concurfu diffidit
, & fic
merito a Deo permittirur , vc ille faicem extrinfece a dxmone aliqualiter
vexetur
.
2. Suggerit
,
quod diabolus abfconditus manet :
quod motionem nocL
facit, quia Exorciftam timef, fed cum fueric ille remotus,faciet ficut prius:
namorania,qu^fueruntfa<5l:a,
diabolicje fraudes fueiunt nihil veritacis
conrinentes
.
j.
Qupd diabolus verc exi^tjfed iam eft reuerfus : quia rpfe tentarionibus
confenfiti
ideo talem, &
talem motum in corporc operacur
.
4.
Quod Deus vult,vt reuertaturj quia ei peccata fua nundun>dimifit,&
vt debitas p^nas luat, vult Deus, vt d^mon iterum illum torqueat;ide6 cec-
te reuertetur
.
^.
Quod ipfe liberatus diu in refiftendo peifeuerare n5 poterit : fed ani-
mo tandem
deficiet, ac de diuina protedlione diffidet
*
qu6d difKcillimum
eft
vellefemperconfidereinDeum.
6. Nifi
confenfum, vt ingrediatur,pneftiterit , innumera raala fe patr-
turum
minatur. Si vero pr^ftiterit , non ampliusraalum, fedbouumei
fa(5lurumpollicetur.
7.
Quod in liberatione ab Exorcifta omnesconditiones requifita: nonj
fuereferuatx
: non enim de dxmonum nomine, numero, fuperiore
,
princi-
pc, tempore exitus, dc loco, & ahjs ab antiquis Exorcifti^ feruari confuetis
interrogauit,
ideo non exijt ; vel iterum redibic
.
H. Quod
incorpore aliquce reliquis diabolicse iremanferunt ,.
propter
âs d-emones habent liberum mgreftum
.
<?. Quod iam alia maleficia func pacraca: vel fiunt,vel fient in
pofterum*
& fic diaboluslibere intrabit . Nonne
(
fuggerit dsmon )
illam
raulierem.
fic dicentem>
ac talia opeiantero vidifti ?
^'^-
Qilpd
ArtVI.
Tcfitantcfuumrclrcffum?
jSV
10. Qupd iterum tibi illa infirmitas, quam prius
habebas,cueniet, illud
imalum
,
quod patiebaris, obuiabit; infirmitas enim
naturalis erac
ex hac*
vel illa caufa procedens
.
1 1. Tu numquam vexatus fuifti-, fed apparerttia tantum fiiit, quod verii
cffecredebas : melancholicus humor, & mentis itultitia erat oppreflicquE
patiebaris, quae omnia iterum euenient tibi, ciim ad id maxime inclineris^
II. In liberatione fufficiens fides tibi minime fuit : non fecifti, quod in
tc eratjperfedlior aha difpofitio requirebatur : memento, quod prsepaiatio-
nis tempore nuHam deuotionem habuifti : tempore liberationis a fenfibus
cras alienus, ideoq; vere non es liberatus
.
1
3.
Tot tentationes fuftinere non poteris
j
fed iHis tandem fuccumbes
:
tu es negligens , non facis
>
qua: tibi ad pr^feruationem funt impofita ; nec
facere potes
,
quia nimis difficilia funt ; in hac infirmitate mori oportet
,
nam vfque ad mortem fiue velis, fiue nolis, durabit
.
14.
Vide , quot tribulationcs pateris : quot miferias fuftinesjmelius tibi
erat, diabolicam vexationem
,
quam iftam tribulationem habere : multo-
ties quietem habebas
, &runc deuotio fcruentior erat : & proximus tuus
tibi magis magisq; compatiebatur : prius torquebaris in corpore , nunc
grauior eft torrura in mente *, priorem ergo i Deo corporis tribulationem-
expofce : vel
dxmonem voca, vt corpus tuum iterum ingrediatur
.
1
5. Obferua, qu^fo, quale fit hoc malum, quod pateris; oportet,vt illud
bene, & attente confideres , ne decipiaris : ex vna parte quidem naturale
:
ex altera veio diabolicum videtucjfac ergo experientiam,ad alterum Exor-
ciflam accede, qui te Patris Menghi, vel Patris Zacharis Vicecomitis oleo
perungaf, & an infirmitas tua a d^tmone fit, nec ne,cert6 fcies
.
1 6. lile rumor, quem in ventre experiris,illud fiigus,quo in dorfo , illc^
dolor,quo in capite cruciaris,diabolicus eftj adhuc da^mon in te aliqualiter
prsualet : ad te f^pius appropinquati nil aliud igitur remanet,nifi vt ingrc-
diatur, & hoc tibi citius,quam credas,eueniet
.
17.
In imaginatione tua femper praefentis horrentia, in fomnijs vifiones
teterrimas, in vigilijs terrores : femper retro habes
,
qui te retiaculis impli-
care videtur : femper contremifcis : femper vmbram vides : nonne femper
timidiis es ? Hxc clarillima figna funt
,
quod po/Iideris, vcl citius a da^mo-
ne opprimeris
.
Ha?c, & alia huiufmodi a dsmone ei fuggeruntur
,
qui ab eius tyrannide
libcr cuafit , vt d.-tmone timere,
& pauere"incipiat,ac timorc depreflus ani-
mo fuccumbat, ac diuinx pietatis, clementixq; oblitus de eius ailidua pro-
te6tione dif?idat
, & fic ingratus de acccpto liberationisbeneficio gratias
Deo non referat, Deumq-, pijfTimum , ac in fe confidentibus fumme benefi-
cum efle non ctedat . Exinde facilius a Deo aliquo modo deferatur,dajmo-
niqi regrefliis iterum permittatur . Qupd facillime dajnion afrequitur,.fi U-
beratus ei patientem auditum largiatur
.
Bb ? Qr&'
750-
3$o
Par.IILCap.IVvDcRcmcdijsparticttIaribus.
Sl^r^ s r 1 o
II,
Vndc
fumat damoK tentdndi
occaftonem
,
REfpondetur,
fibi dcemonem
ex varijs rerum
euentibus
> Sc contingcn-
J^)^^^
pKedi6tasfuggeftiones
liberatum
aciiius
excitandi arripero
tuidlmonfHl
o^^caiionem.
mh
t^taniT
^* 0^^"^
liberatus iii obfcuro aliquo loco
inhabitat,ei pauores,& tre-
eealtonem.
inores plurimos fuggêrit, vt timore perterrirus animi vigore, ac fiduciam.,
amittat,&: confequenrer de diuina protedione diffidat
.
z. Quando naturalis aliqua infirmitas occurrit , dsmon fecum fui pr^-
fcntiaiiiiusau(5loremefIe, &:caufam phantafia?
fbrtiterfuadereeiiititur
j,
quae tentatio maxima quidem eft
i
eiufqueprincipijs
quammaxime vexatus-
obfifteredeber, ne per fucceffiuum
augmentumiadeteriora tamanimi^
quamcorporis damnaprolabatur
.
5.
Quândo melancholicus humor fuperuenit, quidiabolicaexcitatur
impulfu, ftatim dEmon cum illo
fe ingerit, & timores.exfufcitans,illos.eof-
dem efle effedtus, qui fuerantprius ^ crederefacit, vt exinde vexatus adefie
d^monemfirmitercredens, deficiatanimo, acde Deo. fiduciam prorfus
abijciaf,
&ita fibi faciliiis aditus, & regrefius aperiatur.
4.
Quando liberatus ab aliqua eft pafiione perterritus : vt ira;,odio,inui-
dia, amore venereo, triftitia, defperatione,& alijs huiufmodi,diabolus ma-
ximumaliquodei fuggeric malum, vt ipfius imploret auxilium, ac Deum
^
quanturn eft exfe, bfafphemando depellat
: vel fimilia mala opecando :&
ciim per
huiufmodipeccata tunc
a
Deo, qui hoftiles dolos.eUertit> fitma-
:dmi diftansi faciIiCis daemoni aditus aperitur
.
\.
Cum tunc temporis ab ahquo perfonamaliquam maleficijsobnoxia
cfle : vel aliquem a demone po/fideri, aut fimilequidpiam intcUigatjillicd
malignus fpiritus idem fibi eueniHe repr^fentat
.
(j. Ciim talem perfonam energumenam exorcizatam, & non liberatam
iuifleraliumtantotempore vexatum : alterum, quiiiberatus fueratinla-
queosîterum incurrifie deprehendat,vexato verfipellis dcTinon runc fugge-
rit fe eodem modo
>
quo prius , fubiacere infidijs. ^ 6c
hoc velillud eueutu.-
rum perfuadet.
Nec hoc tantum per feipfum fuggerit ; fed etfam per fuos miniftros Ma-
gos, Maleficos , Sc Sagas
>
quorum aliqui fe efie Energuinenos , aut malcfi-
eio afFe<5los effingunt, vtExorciftas decipiant,ceterisq;hominibus a dêmo-
ne liberatis eos noi>vere liberatos efTe fuadeant; vt late fupra declarauimus
nHtn,
37^.
NonnuIIi Energumenos comitantur , cum ad Exorciftas. acce-
'diihr, vt exorcizentutj eifq; infirmitatem naturatem ede fuadere conanrur
,
idcirco ad Ecclefiam confugere,
&
exorcifmos adhibere fuperfluum efle^ :
quia poft exorcifmos adhuc ficut prius exiftent y nec Exorcifts verbis cre-
dendumefle-, fedexperientiasrerum magiftr^B.^ liiicei &
alijshuiufmodi
ija.fioiiibus> falfas efle Exorcift*e inflrudiones > illis fuadere conantur
, ac
melius.
Art.VI.
Temantc fuuin regrcDumC
;
^ 91
ittelius
cffe , fe matri naturje ,.ac d^monis difcretioni
> quam diuins protc
<Sbioni
comraittere>ac
EccicCix miniftrorum diredioni
.
7.
Quando
aliquisexcitaturiumor, vel horribile aliquid inopinatoap-
paret> Sc
liberatus ob timorem contremifcit , malignus tunc fpiritus diabo-
licum
properade ingreflum, &fe aliquibus vmbris fupprefijfle perfuadet
,
8. Ciim in fomnijs vexatoliorribiie aliquod fiue naturaliter
> fiue a dae^
monibus caufetum oftenfum fuerit > expe^ât d^mon , donec euigilaueric
homo ydc
dum adhuc ben fui compos non eft
,
phantafiaj
,
quod in fomnis
appatuit,repra:fentat > vt fic euigilans timori aditum prasbeat , ac animi ti-
more conftratus fuccumbat , ac de diuina protedione diffidat^ Deumqj vt
fuum adiutorem,ac defenforem noninuocet, in eo fpem fuam n5 collocet
,
nec fe eius diuina prote<5l:ione a diemoniacis infeftationibus illcEfum ferua-
dum fore exiftimet , vt fic de Deo diffifus , a Deo in daemoniacam iterunu
poteftatem corruere permittatur.
HÊC
machinamentadiaboIicafunt>heBfunttechnjE, doIi>laquei> atqucj
impofturae,quibus homines d?mon impetere facagit>vt fi non fibi in anima,
fakem in coirpore detur poteftas, vt docet Toftatus qu. 121. in c.S. Adatth.
ied arma, quibus adxmonis tyrannideerepti illum impugnare,omnesque
ius fuggeftiones,6ciaUacias> vtfumum difpergere vaIeant,contempleniur,
^rc/ s r 1 o 111,
ûihus remedijs ftdiftruAtiuis diab$licA fuggeBiones inhomini^
hus a dAfHone liberatis euanefcant .
REfpondetur,
ei> qui diuino fauente auxilio a dxmonis eft -ereptus ty-
r anide, vt a noua fe dasmonis vexatione ptjeferuare valeat, duo priri-
75
!
cipalirer (quorum primum eftin ordine ad Deum: alterum in ordinead de-
^^^^^**
f*^
monem } elie adimplenda^ * .
-*
2n ordine ad Deum
C^VM
Deus fummum bonum fit, fonsque omnium bonorum, a quo, fi-
J vrding i
cut k primo principio cuncfba bona procedunr, &ad quem,ficut ad vl-
^**".
timum finem omnia bona protendunt
j
quemadmodum ab ipfo liberatio-
nis bonum proceiTit, ita ab eo prseferuationis bonum orietur > acpropterea
liberatum aliquos erga Deum confidentije adtus elicere, confonum eric
.
Primo, fe non proprijs meritis , fed diuinaprincipaliter pietate> ac clc
mentiafuamobtinuiireliberationem cerridimecrederedebet: nec fuper
hoc dubitatio aliqua debet oriri> fed firmifiTima creduIitas,non obftantibus
quibufcunque tentationibus
, fuggeftioni bus ,&apparentijs fpirituum ma-
lignorum
.
5ecund6 confidere debet, vt ficut Deus fua infinita bonitate, ac pietato
ipfum a d^monibus liberare dignatus eft
^
ita eadem bonitate, & clementia
eum ab illorum regreiTu pr^feruare non definet, nifi ipfe voliintarie d?mo-
nis
fuggeftionibus afientiri> ac de infinita Dei bonitate,fecura prote^lionc^
Bb
4 ac
~^
9
1 Par.III.Op.IV. De Remcdijs
particularibus.
.
.
ac defenfione diffidere velit
. Deus eni m, cuius perfe(â funt opera, omni-
fm-$o,ytt,l
[jiisinfeconfidentibus, ac in adiucorio fuo habicantibus diuinam prore-
d:ionem adfuturam promific ; nec deficiet : quia mentiri non poteft . Ergo
ficiit fe a Deo vere liberatum efle exiftimat
j
ita firmiter fperet,ac diuina fe
protegcnte virtute,
ab omnibus daemonum infeftationibus
illxfum praefei-
uandumconfidac,
.
I.
7^2.
T^
Ertio frequenter
cceleftia meditetur myfteria
, fidci fcilicer , omnipo-
X
tentias Dei,
fapientis, bonicacis, clementire, pietatis,ac mifericordi^,
vita:,ac paflionis
Chrifti
;
vt,dum mes in fanîs meditationibus occupatur,
dajmoniacis fuggeftionibus locus prohibeatur
.
Quarto in Deum toto corde feratur: quia perfeda charitas timorem pro-
cul exDelht, fine quo da-mon aut nihil,aut parum valet . Charitas enim dat
inhabitationem
Spiritui fando, qui fpiritum mahgnum excludit : Nam_,
Deus charitas eH, ait loan. prima fua canon. cap.4. cr qui manet in charitatey
in Deo manet, &Deus in eo.
Quinto in Domino gaudeat,& melancholi.-cfuper quam daemon funda-
tur, paflionem excludat . Quod faciet, fjepius mentem , ac cogitationeiiL,
fuam ad diuinam pietatem, clementiam, ac mifericordiam ,
ad innumeraq;
.beneficia i Deo accepta contemplanda conuertendo : vt bene
docet , ac
teftatur Seraphicus P.S.Francifcus AfCiCmtes to.
5.
opHfculorum,collatione
1 1.
apud loannem de la Haye Parifinum, SanElam, air, Fratres charijfimi inte-
riits, &exteriiis Utitiam Dei habete .
Si enimferms Dei siuduerit
habere
, &
conferuare
htitiam ffiritualem-,
qudprouenit ex munditia cordis,
&acqutritttr
fer
demtionem
oratioms , ddt.moHes nihilpoffunt ei nocere dicentes : Ex quo in^
tribulationey &profperitate Utitiam habetferuus Dei > 7ion
poffumus inuenirc^
aditnm
intrandi adipfumi nec illi nocere-^
.
II.
-r^l^
C*
Exto,
nifi libratus fe Deo velit exhibere ingratum,accepca a Deo quo-
i3
tidie beneficia commemorare iugiter debet, vr poce qui a dêmonis cy-
rannide eft ereptus, de infcrnalis tortoris catenis folutus, de tot doloribus
,
vexationibus, &infeftationibus erutus
, &
qui inferna malignitace erat op-
preftus , ab illa liber euaferit : &
quia gratiarum adio beneficia mul-
tiplicat , de omnibus fupradidtis ^, & alijs multis continue quam maximas
Deogratias foluere non defiftat : Idcirco Exorcifta illum iuxta ipfius capa-
citatem edoceat de modo ad Deo gratias referendas obferuando
.
Septim6,cum pr^cipunm diaboli inftrumentum fit peccatum,&: vbi hoc
Supca mi.^8.
fuerit, diabolus magnam au6toritatem pofTideat,perfona a d^mone libera-
ta i mortali peccato quam maxime caueat; imo quantum ab alco fibi dabi-
tur, i veniahbus quoque abftinere 'fe defc>et. Quod Sacramencorum fre-
^ttentia, ae fpiritualium operationum cxercitio facillime confequetur.
0(âu9
Art.VI.
Tentamc (iium rcgreflLim
.
393
Odlauo
prsfeiuacionis
donum, lumen ad diabolicas cognofcendas ren-
iationes> vim> &
cfficaciam ad ipfis refiftendum d Deo petere debet : nec
non eciam fuper
hoc Beatidimjc VirginiS)&; aliouum Sandoium implorare
fuffragia ; ad
quod plurimum valebit oratio illa fupra pofita riHm. 60 1. fed
luxta
monitum
immcdiate traditum poft illam înm. 60^.
.
III.
NOno
maximam in Deo confidentiam habeac : rtam hoc eft principa-
y^^,
lidimum remedium .
Qni
enim ita in Deo confidunc , ac pi^cipue
in SandtilTimi Nominis lefu virtuce fuam fiduciam collocanc, vc fine vlla_
h^ficacione, fe nedum k dxmonibus,MaIeficis, ac maleficijs, fed a veneno,
ferpencum morfibus, aliorum animancium infeftacionibus , nec non ab ini-
micis, alijsque periculis animx, & corporis ncquaquam offcndendos , auc
percurbandos,
prouc fueric fibi falucarcv credanc, hi dubio procul quodcun-
que fieri dixerint, fiet eis : quia credemi omnia funt pofftbiliat
vt ipfamet Va-
ritas docet Mar. 9. & contra iftos tota infernalium daemonum cohors fru-
ftrabitur,
proprias vires deperdendo . Quare quotidie , non femel tantiim,
{ed faspius animam fuam, ac corpus, cunclaque omnia ad fe pertinentia fa-
craciflimi
Nominis lefu protedlioni commendare debet , fequentia , vel fi-
milia verba proferendo
.
Signor mio Giesu ChriHo
, voifete ilmio refugioyfrotettorcy e di-
-A.m di
cenfi-
fenCore
deWanimd miAy e delmio corpo
, di
tutte le mie operationi, e
f
^"^*
/"
^'J?
',.'
/ /
V
r ..

V

j

per prejeruarjt
di tutte Le coje a mejpettantt
; fero
to mntemo ne demonif ,
ne ma~ dn
mnUficij .
Uficiy
ne maleficij^
ne nemiciyne
cfualfiuoglia
altra
cofa auuerfarM^
che mipo/fa ojfendcre
;
perche io viuo,
c^
intendo di viuere fotto la
vojlradiuinaprotettiontyfbttolaquale ancora intendo di collocare
tutte le cofe ,
che a me fafpettano .
. IV.
X^
Kemedia in ordine ad d^zmones .
CVm
immediatum prêferuarion is remedium a rcfiftentijs demonum
755.
fuggeftionibus faciendis , de quibus fupra, vim fumat , ilhs cogniiis , Remedia prA-
in eis refiftendo maximopere eft inuigilandum . Pr^tcr autem rcliftendi
(eruatiua (on-
modoSi de qnibvLS (iipra. ptifCim prxcedentibHsarticHlis adumeft, nonnulli
tradimones .
hic breuiter funt fubijciendi
.
Primus modus confiftit in diuertendo ab his
,
qua? fibi d d^mone propo-
nuntur, ad quod valet mentis applicatio ad alia vtilia, ac nccefiaria , fed 1(^-
ta, ac deledabilia
.
Secundus , vt in promptu breuem aliquam orationem habeat
,
qua Deo
gcatiarum reddantur adtiones pro liberatione : vel ab eo prsferuatio peta-
tur : vei ad Deum aliquo modo mcns ( vt modis fequentibus proponitur
)
eleuetur^ Vi
3 94
Par.III. Cap.IV. Dc Remcdijs
particularibiis.
Orationi breui
Virifigratio
^
ffiio Dto
,
chenihaueteliberatodaldemomovoftro
per vincere itj nemico\ cos) crcdo 4??coraper certo
,
che mi vogliate
difendere d(Lj
untationi
.
j^^î inganni
,
Signor mio^quanto
fon
tenuto adamarui
, eferuirui
: poichc^
nihauete liberato daldemonio tir^nno crudele deWanima
mia
,
C-/
del mio corpo
,
'
'
Vorreipoter hauere il cuore
,
e la lingua di S, Paolo
,
o
di Maria^
Madalena per poteruipiu perfettamente amare, e lodare
,
Sia per tanto
fempre
lodato
,
e
glorificato ilSantijftmo nome di
Giesu
,
Porerit aliquam , vel aliquas di(5tarum oratiuncularum
toties repetere
quorici demon aliquid contra eius liberationem illi fuggeiTerit

.
Scias autem,mi Ied:or,hocremedium melius,ac fecurius elFcquam cutn
deinone contendere velle ; imo etiam quam illum contemnere
, &oppro-
biijs,ac conuici js impetere : quia per hoc d^moni non tantiim refiftitur,fed
D Bonauen-
^^ ^ viclona reportatur
;
nam plus eft vincere
,
quam refiftere : qui enim
turaii i.fent.
refiftit,tantum abinimicononvincitur
: fed qui inimicum vincit
, illum
dift.
14. ar. i.
conterit ,&profternic. Perhuiufmodi autem adtus elicitos perfona^dje-
qu3eft. 1. moniaca obfeffione liberata oppofitum illius ftflequirur,ad quod illam dia-
bolus pertrahere conabatur . Hic enim per impulfum ad diffidendum d^
diuina bonitate, ad ingratitudinis ,
impatientia:
, &
odij erga Deum
, & id
geneiis ailus illam inducere decreuerat :
illa vero per huiufmodi orationes
Deum laudandi, de acccptis beneficijs gratias reddeudi , adlus amoris erga
illum eliciendi ex diaboli tentatione occafionem defumit
, & fic dEmo)i_.
confufus recedere cogitur , nec illara araplius fuggeftionibus audet pertur-
bare
.
. V.
TErtio,
confiderare Deum vbique
praefentem effe, eiq;qualiter curam
eflfe de omnibus, & maxime de illis
>
qui eius diuinum implorant au-
Supra nu
401, xilium,plurimum valet , ideoq; ad ipfum cor eleuare
> & ab eo , vt ^ nobis
&
fsquent.
inimicorum timorem expellat, valebit, fspiffime dicendo
:
Si Deuspro me
,
quis contra me^
fe
iddio mi proteggc^chi mipo^
tra
offendere?
Hoc modo tota d^monum caterua^ omnes tenebrarum principes cunu
fuis fatellitibus , ac maleficiorum concinnatoribus vertentur in fiigam , &
ad nihilum redigentur
.
Quarto
, per aliquot dies pofl liberationem omnibus cibis
benedicîo
adhibeatur, faltem per ipfum Vexatum iam liberatum , fuper cibum &
po-
tum cruci
s 4< fignum formando, Dominum lefum Chriftum >
vt ipfe bene-
dicat,inuocando
. Quam confuetudinem , vt catholicam , debet
coto yit
decurfu obferuare
,
Quinto,
Art.VI. Tentantcfiiumregrefliim.
39J
Quint6,an mtra corpus dolor exiftat>vei aliquid per membra decurrens,
vel aliquê vcxationis reliquiar remanferint,obferuare defiftat : quia diabo-
lus
,
quar non
funt,apparere facit
>
quibus fi fides adhibcatur
, & confiden-
tiam {\ix prêferuationis amittat, aliquando permittit Deus.vt ex apparen-
tibus
fiant realia Qocumenta iidedadilla nullo modo animum , fiue men-
tem
conuertat
.
Sexco
,
quando dolores veros effc contingit , fi illos naturalcs efic clarc
nonconftet, aliquamdeceptioneminteruenifteexiftimet, qaam fpcciali
modo minime perquirat; fedcitoillam contcmnat, &
ab ea diuertcns, ma-
X ma fiducia lefu inuocec nomen > feeius virtuteabomni dolore crcdens
Itberandum.
Septimo, quando aliquid
,
pro voro fuo , ex his,qux ad corporis.vel ani-
mc-cnecefiicatem fpe6lant,vel iuxta artem fuam operari non pofie fibi vide-
tur : vel aliquam in corpore habere debilitatem
, &c
caufam naturalem norx
habet ,omnin6ilIampperationeraeflSciat, nonquidem membiis violen-
tiam infcrendo, fed per liberi arbitrij adlum CiC volendo , & determinando
illaminlefu nomine facere, eiusdiuinofirtiisauxilio , interim pollicc-
crucis^^fignumfupcrparcemlc-efamefformando. Sed aduertat, qu6d in
iftis adibus non dubicandoj fed viriliter, ac libcre
, Sc
inh^fitanter operan-
do fe haberc> eft necefle
.
. VI.
OCtauo
, optimum erit poft liberationem , nedum omnia habicationis - . _
loca benedicete, ledum puta, cellam
, feu cubiculum, veftes,
& alia
sreuis orati
huuifmodijfedprxcipueferoaquabenedidlacubiculum afpeigercilludque
contra infeffa
cruce benedicere dicendo :
;,-j 4*monif,
Ecce crucem
^
Domim,fugite pdrtes aduerfk : vicit leo
de tri-
hu luda radix Dauid
,
Alleluia .
Vel illam orationem fupra pofitam num. Coi.
Nono, Ecclcfias frequentet, & in cis miflas,& alia diuina officia audiat
:
facram Euchariftiam fufcipiat , Deumq-, humilitcr , ncdum pro lcipfo , fed
pro omnibus amicis , &: inimicis , viuis , atque defundtis
, ^
prxcipue pro
animabus purgantibus, quarum non eft fpecialis memoria,cxoret
.
Decimo, quodcumqv remedium fpirituale , in quo libcracus fperar, opti-
mum eritadprijfcruationcm. Nam omnium remediorum anima , feu for-
malitas fides eft, feu confidentia Iiberati
\
idco fi in aliquo remedio nullam
habeat fidem, adhibendum non eft : quia parum,vel nihil proderitj & cura
fide omnia, quamuis minima remedia, maximi funt valoris
.
In his autem cundlis remedijs aduertendum cft
>
qu6d prapdidla , ficut &
aIiaqua?cumqjnonficponuntur> vtomniafintneceftario adhibenda; ita
quod fine illis pr^feruatio efle non poffit , fed quia funt valde vtilia . Toc
aucem pofita funt, non vt omnibus fit vtcndum
j
fed vt ab vnoquoque ,
qua?
iuxta difpofitionem fubiedi fibi magis opportuna videbuntur, feligantur
.
Non
3
9
6 Par.III.Cap.lV. DeRcmcdijs
particularibusi^
Non enim omnes ?groti vnica medicina funt medicandi: nec omncs homi-
nes eodem cibo reficiendi : fic nec omnes maleficiati,
&obfeiTi ijfdem re-
medijs ad fuam liberationem, vel pr^feruationem
difponendi
.
ARTICVLVS
VIU
Dt B/zmQne Repetente
, feu
Redeuntc .
- ,
g^
/^
V M d^mones egreflos e corporibus humanis iterum in illa ingredi
,
BAmnes qua.
V-/
^î expcrientia rerum magiftia teftatur , fepe contingar
, vt h^c ars
^loque retiertS'
Exorciltica fuum habeat complementum,quid in nouas demonis inuafionis
tur
.
cafu cum iam liberato, in quem d^mones iterum funt ingreflijagere debea-
musAeftat inquirendumjquod duabus fequentibus queftionibus difcutietur.
SsV^
S T 1 O 1.
^mam
fit
cauft regrefius,
Cmfa
regref. T}
Efpondetur, caufam ex parte d^monis non efTe requirendam ,
mahna
fus
ex parttj
XV.
.n. fupeibiam, inuidiam, iram, odium,& vindidtam efTcnoti/fimum
dAmonis eff ma
eiti Tanquam .n. leo rngiens circutt qutzrem quem deuoret . i . Petr. C.
^. fem-
litU
, ^
ali(u
perque d^mon ad ingreflum, &rcgreflum , fi adirus fibi pateat, eft paratus
.
omVi
.
Neque ex paite Dci regulariter : quia ipfe ab bonum noftrum
, & non
ad
malum inclinatur . Neque ex parte Exorciftê
,
qui fufficientia tribuit
me-
dicamenta . Solum ergo ex parte Energumeni caufa eft requirenda . .
Adcuiuseuidentiam
aliqui moderni Exorcifta? d^mones dupliciter
de
coipoiibus obfe/Tis cijci pofie fatentur
.
Vno modo miraculose, cum fcilicetper virum magna fanditate pr^ditu
"759-
^ adhucin terris viuentem: vel per alicuius Sandri inuocationem : vel per
TÂTionesjuM-
ajiquam miraculofam imaginem , aut alia huiufmodi d^mones eijciuntur
,
doque eijcmn
^ ^^^^ eie^ti femel no amplius ingrediuntur : quia tales expulfiones etiam
/r miracu o-
^^^ patientis difpofitione fiunt : opera .n. miraculofa facientis atteftantur
potentiam,& non rccipientis difpofitionem
j
& de his in fpeciali fermo no
agitur : quia necadtalem expulfionem ifteadtusrequiiritur : quia eiedti
numquam regrediuntur . Virtus enim illa,qu^ dasmones ad exitum cogit
,
abefic etiam cogit , vt amplius intrare non poffint
j
tota enim miraculi ra-
tioêft potentia facientis
.
Ordin/irie eii.
^'^ modo per exorcifticam artei'fi,& exorciftatus minifteriu eijciutjtur,
ciuntur per po
& ^^"1^ quia cum Exorciftoj audtoritate regulariter, &
efhcaciter fafcipien-
tefiatem exor-
ns difpofitio requiritur, quando d^mones funt eie6li, fi patiens paratus in_.
eifiicam
.
refiftendo non perfeuerct, iterum ingrediuntur
.
Hdc expulfio
Declarant a fimih de peccatore p^nitente. Nam dupliciter aliquis a pec-
fimilis
eii ex.
cato aueiti poteft, & ad Deum conuerti , vel miraculose, vt patet de Paulo
fulfioni
pecca- Apoftolo , de Magdalena
, &alijs
, qui non amplius ad peccatum
funt re-
.
uerfi : vel modo ordinario
per P^nitenti? Sacramentum , &
tunc ^x peccati
habitus
ArcVI.
Repctentc,feuRedeunte.
$97
habitus non fit deftru<5lus , faciliter ad vomitum reuertitur : Sic in d(^mo-
num expulfionibus
quoad ordinarium modum) ik non abrolutii
contingic.
. I.
VErum
huiufmodi pofitio , etfi vcra fic > aliqua tamen incfiget cxpofi-
^
tione . Nam miracula vel ad augendam fidem ,
vel ad eam cnniir-
oJomodo eii-
mandam , vel adalicuius Sandigloriam manifcftandam , vel adalioruin_,
ciantur mir'
vtilitatem, puta ad infirmorum uniratem, & obfeflorum iiberationem pa-
culose,explica-
trantur : vt docent Guilhelmus Vorill. & D. Thom. jn i.
difi. 7. q.
i. art.
5. tur
.
Peibartusp^r. i. AureiSacrxTheol. Rofarify verbo Djinônesl^. 6i
Toftatus
qmft.
7. in Matth. c 8. Verum eft ergo, quod miracula , qux ad propagan-
dam fidem, vel confirmandam fiunt,in recipiente difpofitionem non requi-
mnt : vt patet de illo capco a D.Dionyfio fanato, dum adhuc paganus efier,
dc-quo fupra num. 502. de illa puella, a qua Paulus Apoftolus fpiritum
py-
thoncm eiecit, A6t. I ^. etiam contradicentibus,ac conqua?rentibus dominis
ipfius : ac dc illo obfefio, qui domicilium in monumento habebat,Marci
f
.
a quo Chriftus d>rmones eiccit , nuUam in oblefio difpofitionem requiren-
iîattai 8,
do . Sic in morte, vel immcdiate poft alicuius perfonse magna fan<5titate-*
prxdirT morcem,vt ipfius gIoria,qua fruitur in coelis,manifeftetuc in terns,
mulca Deus operaiur miracula m hominibus, fine vlla eorum prarcedente-
difpoficione, puta infirmos fanando, & obfeHos a dipmone liberando . Qui
auccm hifce ugnatis caufis a djcmone liberantur , impofterum a dsmone.
non poJTidentur : quia ills expulfiones non principaliter ob ipfius liberati
vtilitatem fiunt,fed ob fidei propagatione , vcl confirmationem, vel ad Sa-
<5tum aliquem honorandum
j
propcerea Deus, qui cali de caufa miiaculum
operatus eft, etiam ob eandem rationem vult d^fendere , ac pacratum con-
fcruare . Aliquando autem miracula fiunt ob mifcricordiam Dei ad infir-
morum, vel obfefiorum vtilitatem , vt docent allegati Au(5lores,
&c
in iftis
{
fi adulti fint, rationis fcificec compotes ) fides, ac fiducia in Deum requi-
ritur : vel ob ipfiusinfinicam mifericordiam, ac fidelitatem>vel obalicuius
Saiidi merita, i^
intercefiionem , vc liberationem cfficacitcr obtincat
; &
finehacpr.Euiadifpofitionepatiens miraculi beneficium non obtinecvc
bene docet Suarez
difp.
S. de diHind.fidei ah omntbus donisfeit. i. & ficut fi-
des requiritur, vt a d;i;monis pofieffione efficacitcr liberetur, itaeadem re-
quiritur, vt a noua da^monis inuafione pra;feruetur
,
Concludendum ergo eft,caufam,ob quam diabolus corpus,a quo eiedtus
fuerat, iterum ingreditur, fe ex patientis parte ceneri
,
qui , cum pcr malum
habicum diabolicis fu;:gcftionibusmagis, quamChrifto fuumauxiliumin
fe credenc bus, ac confidentibus polUcenti, credere, & afientiri fit afiuetus,
ide6pft iiberationemetiam fimili modo tencacus fuccumbic , exquoad
^"^P^^
nu. 7
diffidenciam inducitur, ratione cuius a Deo denuo fub dsmonis poceftarc-
cadere permictitur,qui itcrum corpus illius ingteditur,ac iuxta Dd permif-
fionem, fuam in eo tytannidem exercec
.
QyAE-
3 p
S ParJIL Cap.IV. DeRcmcdijs
pafticularibus.
^V^ S T 2 O 1 L
,ômodo
fc
habere dcbeAt
Bxorcifla cum tOy
quifoft
liberationcm
tterum a dt^mone
pojhdetur
,
w
^^^*
/^VM diftindlionerefpondetur:
NamiUe,qui ad.TmonispofTefrione
libetZTrlfpi
^^
liberaruseft,vel feiterum ad^mone
ponTideri fufpicatur ,fednihii
camibus de
L.
ceititudinis habct
:
vei certus eft,d^monem irerum in fiium corpus efle iii-
ua. inuaftont^
grdfum, illudque pofiidere
.
d&monu
.
Cum Vexatis primo modo Exorcifta ad inueftigationem, &
probatione
recurrere debet, de quibus fupra
a num. 6\%.
&
[equentihus . S\ enim ex hu-
iufmodi inueftigatione, ac probatione nullum euidtns diabolica? pra;fentiE
fignuai habuerit, tunc dimittatur vexatus , &illum Exorcifta a falfa exifti-
matione iemoueat,declarando, illas efte diaboli deceptiones, & illufionfes,
vt illum ad diffidendum de diuina protedione inducat ; horreturque ad di-
uinum continue auxiliumimplorandum : vt docuimus fupra nu. 6io. verbo
quod/ipatiens
.
Qupd intellige,quando tamex partcExorciftce
,
quara ex
parte Vexati perfedla pro dcTmone ad obedientiam pnTCeptis eccleriAdicis
exhibendam compellendo fueritdifpofitio.
Si veio Exorcifta ex euidentibus fignisnouam dnsmonis inuafionem cer-
tam efte cognouerit, runc Vexaro perfuaderc poceft, vc certam efte inuafio-
nem credat : eumque interrogec, an cupiat liberari
,
qui fi negatiue refpon-
derit,
&
pro cunc Exovcifta dremoni abfolute exitum prsecipere , expediens
elle non ludicauerir, adlum fuum fufpendere debet : quia de lege ordmaria,
fi patiens rationis fic compos, ex parte eius voluntatis a6lus requirjtur , vt
exChrifticuracionibusconftat, in quibusipfedicebatpatienti ; ris
fanus
pert
r
loan.
f
. Creditis^ quia
pojfumfacere hoc ? Match.5?. Ouid visj vt
faciam
tibi? Lwcx 18. Sipotes credere ,omniapojfibilia funt
credenti .M-ZVCi 11. Si
autem libcrationis defiderium oftendat, breuiter patiens inftrudiionibus
communibusfuperiuspofitis num. 6zi.&fequentibus indmatm . Ec exe-
piificetur de illo, qui a peccato, quod eft grauius vinculum, &: acerbior ve-
xatio, folutus, iterum in peccatum incidit
, &iterum a peccato abfolutus
euafit : Cic etiam iterum vexatus icerum liberarur . Oftendac, priores expe-
Exemplum_.
jfencias neceftarias non efie
j
{ed cancum praecepcum fufficere expulfiuum
.
Sup, nu-
57^.
.
I.
762.
/^VM ergodiIigenrerfuericinftrudlus,quodmirum noneft fi fuerit
V->
icerum propcer fragiliracem fuam vcxacus : quod liberacio facillima-.
cric : quod cauciorcric impoftcriim in refiftendo diabolicis
fuggeftionibus:
qddExorcift^ prxceptum prsftabic id,quod prius: quod ftacim fadlo
pr^-
cepto melius fe habebic, fi ipfeperfedtam {\ix liberacionis fiduciam
habue-
rir , tandem bieui
oracione peradla
,
genuflexo Vexaco ance
Crucifixi
ima-
ginem, feqiicns poteft pr^cepcum enunciare
.
E.xor-
Art.VII.
Rcpctcnte,(euRedeantc.
599
\OYCifmus ad
ddimonem expetlendHm
pofi
mHaminuafionem
.
EGo
N.
minifter Chrifti,& Ecclefise audloriratc mihi tradita
f^j^ceptum **.
aDeo,
&ab Ecclefia in ordine Exorciftatus, Innomine ptiijiunm.
Sdndiifnnx
Trinitatis, &in virtute Sanclifsimi nominis Domi-
ni
Noftfi lefaChrifti
,
prascipio vobis fpiritibus malignis
,
qui
in
corpore iftius creatura? Dci iterum ingrelTi eRis
,
vt ftatim^
exeatis, &reccdaris ab ca,acdcftruatis omnemaIcHcium,quod
prieftitiftis in ea ; ita quod amplius no habeatis potcftatcm eam
molcftandi intrinfecc
,
vel extrinfece quacumque ratione
,
vel
quocumque modo ; neqj apparendi ei fub quacumque for-
ma , vel Hgura , neq; vllo modo eam perturbandi : Exite ergo
fpirirus immundi, ac recedite ab ea : quia fic vobis priccipio, vt
miniftcr Chrifti, & Ecclefijc : In nomine Patris,&Filij, & Spiri-
tusSan^fti. Amen,
.
ir.
CVm
vexatis autera
,
qui <k regEeilli d^monum in corpus fuum certi
^.
funt , maximi prudentia procedere debet Exoicifta . Nam li conci-
_, J'.,
peient, quoddirmonespro lua libertatecorporamgrediuntur
: vel quod
ferutmdn. tro
eis fufficiens refiftentia fieri nequit ; vel quod femper fic erit: vel quod nuc,
vexatis libe.
auc alias Iiberari non pocerunt : aut quod fides notabilicer debilitata,& in-
ratis cenis de
firmata iicdum talibus decinentuc erronbus^cum maiori difficultate,quam ntHaimt/ifione,
piius liberabunciu j ideo pro lilorum cura vtillimum erit, quê fequuncur ab
Exoicifta feruari
Primo examJnandus eft diligcnter Vexatus pro fnucnienda vera regref-

fus caufa : vt C\ iiouum mak-ficium fuerit fadtum ; fi aliquem pauorem,aut
timorem habucLit : fi in refiftendo cencationibus, ac fuggeftionibus diabo-
iicis id d;ffideniiam de Dd proteiflioiie inducentibus iiegligens fuerit: vel
fi habiruscMS ajientjendi dcftrudusnon fuecit : vel alia huiufmodi caufe :
qua inucaca,circa iriam Exorcifta quim maxime immorccur, vt illa tocali-
terremotaj nuUus pereamadvexa.udum amplius reuertcndi d-^monibus
aditus aperiacur.
Sccundo diligcnccr obferuetur, an credat, vt-Icrcdideiit poft liberatio-
nem da:aioiies non vere exilli' : & cunc d.moiies eijccre difficile eric r quia
fi cot adhibiris htj-ficauic , 6c
Dcum ad Exnrcift.t prarcepcum demonem cij-
cere velienon eretiidii:
,
quiderit nur^c l
Ergo dortec pwus ifta falfa remo-
ueacur opinio, or:i minifteri cxorcrfticr opcratio cft fufpendcnda
.
Tcriobrcuitercoinmiinisinftru^fliaquoad princip;iliapun(5ta, de qui-
bus fupia 7w. 6x1. & fequentibHs , L':pecarur . Ec probecur perea , <\\ix fx-
pms vidic
j 6c
la feipfo expercus eft > donec de oiuiiibus fitccrtiffimus :
6c
pra^ci-
40
o
Par.III. Cap.IV. De Remcdijs
particularibus^
fHJECipue quod de-Emonum regreffus ob eius negligentiam in
re/iftendo
dia-
bolicisfuggeftionis ,&:obminimam, autnullamin Deum
confidentiam
fdiz
i
Idcirco facillimum eile commoneat>iterum eum liberarijfi
ex pr^cor-
dijs iteium in Deum fuam fiduciam collocauerit:
Sc quod fimilis eft
expul-
fio dc^monum i corpore vexato expulfioni peccatorum ab anima
peccante
.
Peccata enim per contritionem, confelTionem,
&abfolutionem
delentur
:
d^mones vcro per fiduciam,&: confidentiam in Deum, & dete(htionem
in
d^monem , ac per pr^ceptum ab Exorcifta contra d^monem fadum
expel-
luntur.
$.
III.
764. /^
Varto Exorcifta pr^cepta pro experientijs non formet
, nifi
Vexatus
uando prA^ \J ipfe pio maiori fua fecuritate id requifierit. Nam antea omnia,qux
cepta ab Exor. ^^*i
neceflaria funt, fufficienter vidit . Porcft tamen
Vexatum ipfum
f^*^
fit for-
admonere, vt ipfemet per feipfum vexationes remoueat iuxta regulas
fupe-
marnia
.
j.
, -^
^ pofitas num. <J
fi
.
&fequemibus, Sc num. <J
f
8.
&fequentihus , & \\Ci do-
nec d.rraon,ficut priiis, totaliter fuerit dcprellus, atqj
fubiedusêxerceatur
.
Quinro , fi Vexatus ex fidei dcbilitate tentationibus , ac fuggeftionibus
diabolicis ad diffidentiam inducentibus imperfede reftirerir
, precepto le-
nitiao iuuetur,donec perfed:e fuarum operationum dominus
fuerit,ac
cun-
6tis demonum fuperior machinamentis ; femper tamen breuiter
fidei
a(Slu
prcTmiiro,quo necefiario da?mon ad obedientiam praeftandamcompellatur,
vt fupra annui nnm. 3(^8. & 664..
Sexto totum exercirium hoc tcmpore adimplendum ordinatum
eritad
deftmendum attendendi,&: da^moniacis fuggeftionibus
afientiendi
habitu,
&: zd rcmouendum totaliter caufam regreffus^dififidentiam
kilicet
de con-
curfu Dci ad d.Tmonem expellendum
j
ac donec firmiter crediderit
Deum
abfque dubio ad Exorciftic pr.-ECeptum djcmonem ab eo totaliter
expeJIcre
velle ratione fuje infinitJE bonitatis, ac inuariabilis fidelitatis
,
Septimo poterit Exorcifta ad probationes venire; ac prjEcipere, vt confi-
dentix in Deum, ac detettationis in dajmonem a<Stus eliciat : ac cjetera, de
quibus fupra an. ^. de damone fugiente ,&
exeunte,SLdimp\ere . Tanden:^
horcari, eumq-, admonere , vt impofterum maior fibi fit cura , maiusqj d^
eorum obferuantia ftudium,quE funt ad prjEferuationem neceflâria, Deum
iugiter, ac fuppliciter exorando,vt ab eo diuinum petentibus auxilium prs-
ftare dignetur, qui eft benedidus, & gloriofus in fecula
.
ARTICVLVS VllU
Be Damone wfeBante ta
,
qu^z adhominem
ffeftam .
fnhomin/eiu
Th
^^^
d^monis malitia,
&
inueteratum aduerfus hominem odium
,
vt
TebuTnocertj^
-^
"'^'^ detur in orbe tam abfconditum, quod no penetret
:
diftans,quod
ffHdec
,
"^" attingat
: f*edum
, quod non fubeat , vt faominem
quoquomodo queat
per-
Gladh exor-
cifmi efl coer-
Art.VIII.Infeftantc
ca,quae ad hom. fpcAant.
40
?
perturbare : Nam cum cius perfonx malum inferre prohibetur , in rebus
faltem ad eius vfum
fpedtantibus virus fuum difFundere , ac totalem
earum
deftmdtionemperquirerenondefifttt,
vt bene docet Toftatus qujeft. iid
in cap. 8.
Matthazi : Dxmones, inquit, tanto ardore ho-mmibiis nocere defidc-
rmti
quod/i
fionpojfunt nocere eis in feipfistfakem
volunt nocere in quibnfcuq;
rebuseorum
. Quapropter illum ex humanis corporibus cxpcllere non fuffi-
cit j
fed adhuc verbi Dei
> & exorcifmi gladio coerccndus eft in omnibus
rebus ad hominis vfum fpedtantibus , animalibus fcilicet
,
domibus
,
locis
"'en'dii7l.
habitabilibus, aere campis,terne frugibus,comefttbilibus,potabilibus,me-
dicinis, veftimentis , fuppelledili , acc^teris quibufcumqueahquo modo
horaini conuenientibus , vt ex omnibus deturbetur hic antiquus , ac vetcr-
nofus ferpens, eiusq;
vencnatum virus poflit expuUari
.
At quia
irrationabilia verbi Dei , feu exorcifmorum incapacia efle , in-
comperto eft , ad ea verbi diuini gladiurn , feu adiurationem dirigcrnus fe-
cundum quod ab alio ad nocendum rnouentur, videlicet vcl a Deo vlcifcc-
te, vel a demone
in illis operante . Si a Deo, Diuinarn Maieftatcm depre-
cando, vt id tnalum auertat : Si a d^rtnone , imperando illi in nomine lefu,
ne noceat, vel vt nocere de(iftat,iuxta do6trinam D.Thom.-e 2. 2. q.s)o.ar.^.
Sc
alios fupra relatos num.
3 f
7- d"
5 T^-
a maleticijs autem , quibus anima-
lia bruta ad vfum hominis fpe<5tantia affici confuefcunt, incipiemus .
^F^ s r 1 o j,
ûibus modis animalia bruta a damonibus vexentur
Irrationalia^-
exorcizantur
,
vt mouentHV
ab alio .
REfpondeturjtripliciter
animalia a daemonibus rnoleftari . Primo eoru
corpora ingrediendo , &: in ipfis aliquod vel bonum , vel malum fu-
pra beftiacum naturam operando ; quo modo permittente Chrifto porcoru
corpora inuaferunt. Sed hic modus frequens no eft . Secundo modo extrin'
fecc impedimentum eorutii operationibus ponendo: vt equis in via,nc pro-
grediantur : canibus,ne latrent : bobus, ne rede operenrur , & id generis
.
Tertio damnum eorum corpori inferendo, ita vt vel moriantur,veI penitus
mutilentur
.
Sl^v
^ s r 1 11,
ûomodo
fit
cis fubuemendum .
REfpondetur,
vt debita remedia illis applicari valeant , opus ede prius
cognofcere, quando huiufmodi beftix fint maleficijs perrurbatJE .
Conie(5turare ergo pofiumus, in ^\s di^monem operari, quando aliquid pr^-
ter naturjECurfum operantur, quarum operatio ad preceptum d^monifa-
ctum ab Exorcifta ^z^x^w. tunc .n. euidens eft diaboIiCcB pr^fentiic fignum,
cum beftix in operando obediunt ptiECcptis Exorciftre
.
Verum, cum d^mon pr^didtas operationes in beftijs,nifi pet relationcm
Cc ad
766.
Vexationes
brtttis a dAmO'
ne
infiiSA .
76^.
Modus cogno-
fcendi quand$
beniAfunt mn-
leficio affe^4t
40
1
ParJIL
Cap.IV* DcRemcc!ijsparticuIafibu&
Cffof 6enid
^^
lôiiî"^ miiiime excitet ( nam ciim hominis fint ,illas re.jiihnter
prop^
rum qulmedo
terodium, quo homincmipfum profequitur cruciat , vt docer Toftatus
infiruhus pro
f*^^'
'^- ^^ ^^9' ^' ^'^^thAi
:
non enim nocet beftijs, qure funtin defcrto)
tarum libera.
ideo dominus,vel beftiaiu cuftos eft in his,qu^ hic
fiibijciiitur,inftrutndus.
tiortc .
Primo ergo ab Exorcifta
,
vel Parocho infttuenduseft
? &: admonendus,
vt confiteatuu peccata fua
:
vt, fi Deus harc
propter iila permififter
, per
p?-
nitentiamvlcifcenti Dî iuftitix fatisfaciat;idcirc6
humiliter,deuote,6c
ex
praecordijspeccatafua deteftetur
,
Deumq; fuppliciter
, vt fibiomnia pec-
catafua dimittat, exorct
.
Secundo admonendus, vt firmiter fuper resfuas nihil da-monem
pofTev
fiipfe &
profe,&: proomnibus
,
qaae ad fe fpedant, in Deum fuam fiducia.
conftituerit; &
quod dubio piocul Deus &:
ipfum,&: omnia ipfius
fit a qua-
cumque
d^monis inuafione
, &c
infeftatione protedurus :: vt late
profecuti
fiimusfupravbi de fruBibus fidHcix in Deum.
Teutio iubeat Exorcifta, vel Parochus, vt dominus,.vel
beftiarum cuftos
genuflexus humiliter,ac deuote,
& peccacorum fuorura
contricionisi& co-
fidentiiE in Deum,ac deteftationis in daemonem fequenti,vel alia fimili for-
mula adtum eliciat, qiiamj fi. legere nefciat ,,de verbo a.d vecbum Exorcifta.
didtabit
.
Oratione dafarft
a Dio da padroni , }> cufiodi delli
animali.
maleficiati,per
lihcrarli dd
malefic^
.
76J. C
I"^^'
mlo Giesu Chrifto, eccomi io feruo vofiro indegnif-
Aûs conjrt-
jj
fimo qui
proftrato inanzi la Maefta voftra , confeflb , cb^
Uionts
.
^y^:^
ofifcfo itt varij modi ; ma in particolare nelfamar
troppa
la robba,e le cofe a me fpettami,, hauendo molte vorte amepo-
fto lacura,e
diligenza neicuflodir^ le cofe temporali alLi
cura>
e diligenza nel cuflodire pura, e fenzamacchia Tanima mia
nel
confpetto
voftro ; & quel tempOy che impicgar doueuo nel
lo-
dare, e glorificare il voflro fantifTimo
Nome ,,afcoItare i
diuini
Officij, e frequentare li fantiffimi Sacramenti ,, Tho impiegata
folo negrintereffi
temporalf, e pero meriramentc la Maefta vo-
flra hapermefTo, che quefli miei animali, dc^quali mi feruo
negrintereffi temporali,fiano dal demonio miniflro della voftra
A:iur Amttris
ginftitia^ veffati, e mal
trattati

Pero hora dii tutto cuore di tut-
0riBeitm
. ti imici pcccati vc ne chieggoperdono,proteftandomi, chc-r
perrauuenirenonvoghopiiiofrenderui; macoiraiutovoftro
vi voglio amarefopra tutte le cofe
con tutto il mio cuore, ccrL>
.
tutta Tanima mia>e con tutte le forze mie;& affiiticarmi,che dal-
'-.
^
li
Art.VlU
Infcftantc
ea,<}uas i& hom. Ipeftant.l
40
^
li altri ancora della mia cafa fiatc amato, e feruito
;
cosi inten-
do per Tauuenire,
tutto qucllo, che faro, dir6,e penfaro, di far-
lo,
dirlo, e
penfario a laude,e gloria voftra . Vi prego dunque
per la
grandezza della voftrabonta, e mifericordia
,
per rinfi-
nira voftra clemenza,e pieta, per honor,e gloriadcl voftro fan-
tiflimo Nome
vogliatc pcrdonarmi i mici pcccati , e conccder-
mi gratia, che per rauuenire non vi offenda , ma che vi ami fo-
pra tutte le cofe, & indrizzi in ordine alla gloria voftra non fo-
lo tutti i mici penfieri
,
parole , &operationi
; ma tutte le cofo
ancora a me fpettanti :
quali hora vi prego vogliate cuftodire,
^ûs or^fide.
e liberare da
qualfiuoglia infortunio , & in particolare qucfti ''^
"
0 fro.
miei animali
ordinati per vfo della mia cafa vogliate liberaro
"^^'""^
da qualfiuoglia maleficio, ligatura, incantefimo , veflacione,o
molelîa de' dcmonij, c de' fuoi miniftri . Cosi vi prcgo anco-
ra vogliate proteggcre tutte rajtre cofe a mc fpcttanti
, campi,
vignCjprati, fi-urti,merci, vtenfilij, e robbedi qualfiuoglia
ge-
nere pofte fotto la mia cvra
,
preferuandole da quaIfiuoglia_.
infortunio, & auuerfita
;
poiche intendo , che per
i'auuenire il
tutto fia colIocatOjC cuftodito dalli Angeli fotto Ja protcttione
del voftro fantilfimo Nome
.
.I.
AC
proteftatione perada, Exorcifta , vel Parochus prarceptum
, feu
exorcifmum cohtra damones fcqncnri formula efformet
.
H
T.xorcifmus ad dsmoncs ah ammalibus e\pellcndos
^
EGO
N. vtminirtcrChrifti, & Ecclefia: contravos,fpiri-
769.
tus mahgni, quiveftris maleficijs has bcftias ,&ahaad
PrAccftMmex-
vfumiftiushominisfpedantiainfcftatis, venio: & in nomine
f"^'^""*'
Icfii prascipio vobis, vt ftatim cxeatis ab hifce animahbus fub
dominio, velcura iftius hominisconftitutis,&aquibufcunquc
rebus ad illum pertincntibus , ac totaliter reccdatis a loco ifto,
acdcftruaris omne, quod perfeciftismaleficium:necamplius
potcftatem habcatis nocendi cis, ac vexandi ea fiuc intrinfece,
fiue extrinfcce: ncc apparendi eis fub quacumque forma ,
vel
C c 2. figura>
404
Par.III. CaplV. De Remedijs
particularibii&
figura
:
nec impediendi eorum opcrationes naturalcs , ita vt If-
berc,&finevllamoleftia,vel
retardatione eorum dominus,
vel cuftos eis vti
poffit>quandocumq;
opus fuerit . Fugite ergo,
ac recedite fpiritus maledidî
: quia fic prcecipio vobis, vt mini-
fter Chrifti, &Ecclefise
. In nomine Patris , &Filij , &Spiritus
Sandi. Amen.
Oraeio de^recatiua adDcumpro
befiijs
a
maleficys liherandis^
^.
Adiutorium noftrum mnomine Domini
.
9?.
Qui fecit ccelum, & terram.
"^. Domine cxaudi orationem meam
.
9i. Et claraor meus ad te veniat
.
"^. Dominus vobifcum
. 5?. Et cum fpiritu tuo
.
Oremus
.
orMio (k^re.
A~\Mnipotens fcmpiterne Deus,qui ab origine mundi cream
afiua
.
V^
hominem ad imaginem, & fimilitudinem tuam, ad ipfius
vfum, & leuamen fecifti etiam animam viuentcm fuper tcrram
in genere fuo : iumenta, equos, boues , & oues, caeteraque
ani-
malia, &beftias tcrrse iuxta fpccies fuas : te humiliter
depreca-
mur,.vt hoc animal
{fi
plurafuerim, dicatur : vt hiec animalia^,
)
liberare digneris a quocumque malcficio, ligatura, fignatuia^,
infeftatione d^monum, ac miniftrorum cius ,& a qualibet lue,
peftc, ac morbo contagiofo, vt tradita ei
(
vel cis ) fanitatc,.de-
fcruire pofsit ( vel pofsint ) ad vfum domini fui, qui in Ecclcfia
tua gratiarum tibi referat a(îones . Qui viuis, &regnas in fjE-
cula farculorum
.
. Poftea Exorcifta animalia aqua benedidta afpeugarâc benedicat ouilia
Tnum, aquam, fal, &aliahuiufi"nodibenedidlione pofitainfra ?.
783
ea omnia aqua benedidta afpeigendo
Tandem dominum,vel eomm cuftodem admoneat,vt illis libere vtatur.
&: de eis fine vllo timore difponat,nec ea maleficio effe infedta amplius co-
gitet : ac fine vlla hiefitatione Deum pro fua infinita bonitate, ac pietate,&
obhonoremSandtiflfiminominisIefu huiufmodi animalia, feubeftias a.
quacumque dxmonum infeftatione y aut alio injfortunio protedurum eflc
confidat
,
QVAE-^
Art.
Vill-lnfeft^ntc
ca,quae ad Hom.
{peâant. 40
j
XJ^
s r
1 o iiL
^Hjhtts
modis a dmmombus domus
fileant
moleliari ,
REfpondemr,
domus \ fpiritibus immundis diuerfimode vexari folere
,
ita vt multoties inhabitabiles rcddanrur . Nam m illis quandoq^ in IIO
vmbrarum forma ad habiratores , aJiosq-, homines terrendos fe oftendunt .
Moleni& domi--
Aliquando fibilant, loquuntur, rident.aliosq; plures fingunt rumores . Ali- ^*^
ad&mom-
quando vafa confringuntjilla euertunt, habitantes pertuibarit,dormitione ,
"'
'ffe(^&

feu fomnum impediunt, aliaqjmala grauilTima inferunt,vt lapidum ia<ftus,
gladiorum , &id generis demonftrationes,fa!piffime percufliones infligen-
do . Quandoq; fub hircorum veruecuraâc felum forma apparent,vel mon-
ftrorum , Aliquando leuiores turbationes e0iciunt,vt fufcitate dormientes,
cos tegumentis detegere, coopertoria,
& linteola trahere , & alia huiufce.-
generis plura operari : de quibus latiffime, cum de terriculamentis diurnis,
ac nodurnis, alijsq; dxmonum apparitionibus alias? cum diuinum Numen
nobis fauere dignabitur, peragemus
.
^
V <y s r 1 o IV,
ûomodo domus a fptritibus malignis
fint
purgandji
,
REfpondetur,Prim6,antequam ad infeftatum locum Exorcifta acocdat,
interrogandoselfedominos, velhabitatoresdomusdeinfeftationis - '^ .
tempore, quando fcilicet,
&
quomodo inceperit,
& quandiu durauerit : &c
fa^^^da^deve-
quo tempore foleat efte moleftia maior
:
item dc fpeciali loco: fi per totam
xationedomus
domum : vel in aliquo Ipeciali cubiculo : Pari modo
, an fcire , aut imagi-
nari po{fit vexationis caufa : Sc
quid credant : Item fi moleftent omnes ha-
bitantes, vel dominos tantiim : 6c fi hos tantum m domo ,
vel etiam e^tra
domum : Item quos , &
quantos producant effedlus : Item fi aliquod vm-
quam adhibitum remedium fuerit
^ & quodnam,
& quale fit praeftitum : Si
aliquid petierint fpiritus, & quid : (\ maior vni, quam alteri habitatori mo-
leftia inferatur : Si extra domum a vicinis,vel ab ipfis habitantibus aliquid
audiatur , vei videatur : Si in oratione , vel alijs fpiritualibus exercitijs ha-
bitatores moleftentur -
Secundo, conuocatis vexatcT domus habiratoribus , inftruantur ab Exor- Innruendi hn^
ciftacircaea, qusincommuni inftructione a num. 611.
& fequentibus ,
bitatores do-
credenda proponunturi prafcipue Deum djEmonibus,vt anima-, vel corpori,
'"f
/""* i'^'-
êl in rebus ad ipfos homines (pedantibus noceant,nifi ob aliquam iuftam
^^^*"^'
caufam,permittere non folere . In anima numqua, vt da^mon eam in mor-

talem culpam inducat, permittere fine ipfius voluntatis confenfu : In cor-
pore vero , &:
rebus , ex parte ipfius Dei ob eius gloriam
, & Ecclcfije fua;
Sponfs fplendorem : ex parte hominum ob bonorum profedlum
, & ob
malorum p^nam, &
alijs de caufis, de quibus fupra latiflTi me vbi de permif
''
Cc
3 fione
iô4 ParcUI. Op.IV.
Dc Rcmcdijs
particulaf
ibu^.
/lone d num. i ?? indufiue
vfque ad
147. exdufiHe .
Tertio, admonendi runt habitatorcs, ne di^moiiibus, vel hominibus
aflfe-
rentibus >
talem vexationem a quibufdam animabus , vei
purgantibus , vel
damnatis fieri faciic credanc : quia purgantes fuftagia pcuric^.& poft fuf^
fragia accepta quiefcunt, nec amplius aliquem perturbant : damnatje vero
in mfcrno recluduntur,vt bene pluribus audoribus probauimm fupra .Ifo.
.
I.
y^
Varto , habitatores Exorcifta? fe maxime confotmare
debent,iIliqut-#
'
'
^f
fidem prtftare > ac fuam in Deo fiduciam collocare
, nulloq^
modo
^^^^
diuina frcti prote^ftione d^mones pertimefceve : quia,vr plane
ex
diuina fcriptuia conftat,nihil pollunt dar mones contra eos
,
qui fine hxdxiLr-
Sup, num.
^j. tione in Deo fuam fiduciam collocarunt . Ideo d^monibus, ac d(^moniacis
&
66.
fuggeftionibus refiftere debent
,
quas inftillare folent, vt homines ad diifi-
dendum de Dei bonitate, eiufq^ ailidua cuftodia, ac protediione inducant
:
fed animo virili , ac hilari corde
, qus ab Exorcifta prxcipiuntur , ftudeant
adimplere.
Quinto , Exorcifta eos moneat
, quod diabolus f^pilTime vexatje domus
habitatoribusfalfasfoletcogitationes immittere, phanrafi^ obijciendo,
quod domus illa fub eorum Ipirituum dominio eft: quod numquam difce-
denf, quodibi adaliquem cuftodiendum thefaurum : vel ad torquendas
animas : vel quia in ea domo peccator aliquis raortuus eft
j
vel proprer aha
huiufmodi debentpermanere . Ideoq; huiufmodi fuggeftionibusfaciliter
aures non prf^beanf, nam hxc,Iicet quandoque eueniantj tamen vt plurimu
funt falfa, &
figmenta
.
^v^
s T 1 o r.
ûid agendum ab ExoYcifia
, c^
domus habitatoribus in aBu
liberationis
,
IN
liberationis adhi hunc ordinem feruare vtillimum erir
.
Primo
,
poft inftrudionem , accepta crucc cum candelis benedidiis ac-
^n*ltb7randis^
ccnfis, &
aqua benedida,domus Habitatores vna cum Exorcifta ftolam ad
domtbus a ve-
ôl!'-^''" geftante ad porram domus principalem proccflTionaliter accedant
,
xattonibus
. & ibi aliquantulum orent, Litanias Sandorum , vel aliud huiufmodi reci-
tando.
Secundo , fic proceflionaliter procedcntes locum principaliter vexatura
ingrediantur, vbi iterum oxent recitantes Pfal. po. Oui hahitat in adiutorio
Alttffi^rti
. Poftea eos hortetur Exorcifta ad fidei , ac confidentia; adlusin
Deum eliciendos , ita vt Deum ad prajceptum Exorcifta? eius miniftri
,
qui
in eius nomine pr^cipit,ac ipfius virtute opcratur firmiter credant
eoncur-
fuium . Quare Exorcifta
df
monibus, Ci adfint, prajciperc poterit,
vt leuem
aliquem ex ijs, quos caufare foliti erant, caufenc rumorem.,iine
vlla tamen
Exor-
Art.VIIMnfefl:antcea,qiTaeadhom /pc<aant.
407
Exorciftar, & habicatorum ne minima quidem l(^fione : qucm fi efficient
,'
ftacim prajcipiat, vt a tali rumore defiftant-, poftea habitatorcs ad ctedendu
hortetuf
,
quod ficut huic pr^jcepto obedierunt , ica vltimo prcpcepto obe-
dient expulfiuo . Si vero dxmoncs ad priECeptum ab Exorcifta Eidum nuN
lum caufent rumorcm, ficuti caufare confueuerancnec aliud fus pr,tfcntiie
fignum exhibeanr, fubiungat Exorcifta
j & habitatores commoneat
, quod
da^mones nullum fignum dederunt,eo quia lam a Deo faculcas vltcrius ha-
bitatores diuexandi cis facile eft fublata
.
Tertio iubeat, vt dominus , vcl habitator , feu domus cuftos cum c^teris
genuflexus contritionis ,
ac confidentix in Deum a6tus cliciat , dcmonem
fcquenti, vel alio modo.deteftando
:
Oratione
dafarfi a Dio dalli hahitatori delle
Cafe
molesiate^
per liberarle da dette 'ueffationi
diaboliche .
SIo:nor
mio Giesii Chrifto, ecco, ch'io vilifTimo feruo voftro
^^
'^'^^'nj
1
n

f /1
\
n c
Aitus conflaen-
indegno proft:raro inanzi la Maelta voftra conoico , e con-
tu mDeum ad
fcfCoy che v'h6 piu volte srauemente oflrefo, e Yideffo facilmen-
domusavexa-
te haueranno fatto ancora \\ altri miei di caia, cosi hora viuen-
/^^,, nberadas.
ti, come anco quelli, che di gia fono morti in quefta cafa
i
che
pero di tutte roffefe, ch'io, e tutti quelli di quefta cafa cosl vi-
uenti, come morti, v'habbiamo fatte , io ve ne dimando perdo-
no,si come quefti, che hora fono prefenti qui inginocchiati
,
intendono di fare,e confermare quefta mia protefta . Vi prego
dunque per rinfinir^ voftra bonta, e mifericordia, perla fedel-
ta nelle promefle voftre, per honor, e gloria del voftro fantifli-
monome,perreflicaciadeIiavoftra fantiflima paflionc, pcri
meriti delia Vergine fantiffima voftra dilettiflima Madre
, o
delli Angeli noftri cuftodi, e Santi N. N. noftri deuoti vogliate
a noi viuenti rimettere Ic noftrc colpe, &a' morti purganti,che
fono in luoco di falute, rimetterc le pene, che patir deuono per
*
Ielorocolpe,ofFerendomi d'adcmpirc per efli quelle opere fa-
tisfattorie, che da' Padri fpirituali mi faranno impofte . Cosi
humilmente vi fupplico concedere a tutti noi la gratia voftra-.,
c difenderci dairinfidie, e moleftie de'demonij, & in particola-
rc da quelle, chefogliono cagionare in quefta cafa, degnando-
ui con la virtu, c potcfta voftra infinita al precetto, che li fara a
nome voftro qucfto Reuerendo voftro miniftro, e
rapprefenta-
Cc
4
te,
40
8
Par.III. Cap.I
V De Remedijs particiilaribus.
te,
fcacciarli, e bandirli fubito fuori lonrani di quefta cafa , (T-
ehe per Tauuenire non poflfano piti molcftare, ne inrcrnamen-
te, ne efternamete li habitatori di efra,ne apparirgli fotto qual-
(iuoglia forma, 6 figura : poiche intendo, che per Tauuenirc o
la cafa, e li habitatori di effa fiano coliocati fotto la protcttione
del voftro fantiflimo nome
.
$.
I.
jûo di detefiatione
contro li demonij .
Aaui deten.
T2^
avoidiauoIimaladettiribellidiDiOjperturbatoridella!
/
mddmo,
J2j
pace, c della quiete, per la fedc , e confidenza,che ho po-
fto in Giesu Chriito, hauendo io cura di quefta cafi , comando
nel nome di Giesu Chrifto, ch'al precetto , che fiira quefto Pa-
dre Sacerdote, dobbiate fubito partirui da quefta habitatione:
perche eflendo da me pofta fotto la protettione del fantifsimo
nome di Giesu, nel quale ho pofto tutta la mia confidenza,pre-
tendo,,che non habbiatepiu potefta di ftar^înelTa, ne dimole-
ftare in modo alcuno li habitatori di quella
.
His ad:ibus elicitis> & enunciatis a donwno , vel principalihabitatorc-,
vel domiis
cuftodesExorcifla immediate ftans ceteris genuflexis cum maie-
ftate
ternbilij ac voce grandi, dextera eleuata manu ad inltai; minitantis ,.
cxorcifmum
fequenti, velfiraili forma pronunciet *
nts
77<5.
.
IL
Excrcijmus ad eitêUendos ddimenes a domibus vexatis
frAeeptum
ex-
/Ôtttra vos,fpiritus apoftatici , oforcs hominum,perturba-
ptiiftMm.
,
\^ torts pacis, pleni omni dolo, & fallacia
, nequifsimi dra-
Gones, EgoN. vt minifter Chrifti , & Ecclefi^ vcnto , &in no-
mineDomini noflxi lefu Chrifti prêcipio vobis , vt illicoy ae
fine mora recedatis ab hac domo , nec amplius poteftatem ha-
beatis habitandi, vel difcurrendi in ea : vel eius habitatorcs di-
uexandi, aut quocumque modo inquietandi, vel perturbandi
die, vel node : vel cis apparendi fub quacumque forma,
vel fi-
gura : vel ftrepitus
, tumukus , ac rumores excitandi
:aut voces
for-
Art.VllI.Irifeftante
ea,quas ad hom. fpedaht,
40
^
fbrmandi : aut
qurcquid
aliud operandi; fed prorfus, & eminus
ab ea
recedaris
. Exite ergo fpiritus maledicî
,
ac fugite fino
mora ;
quia lic prsecipio vobis in nominc lefu : (ic volo, fic iu-
beo,
vt
niiniller Chrifti, & tcclefise , in nomine Patris , & Filij,
&
Spirirus
Sandi . Amcn
.
Deindc
locum, & habicatores afpergat aqua benedida
.
Eodem
modo Exorcifta ad omnes cellas, cameras , ac cubicula vexata fe
gerat,
lubeatque omnes genuflcdrere , ik orare , ac prscipue principalem-.
illius
cubiculi
hibitatorem adum fidei, ac confidentiê in Dcum, nec noro
dcccftacionis
in darmonem elicerc,
&
pri^fcripto modo, feu breuioci ad Ex-
oiciitif libitum, tViuxta
vniufcuiufque deuotionem pronunciare; ac poftjâ
Exorcifta
pi\TpoiIta>feu
breuion ibrmula prorceptum repecatcxpulfiuura
.
$.111.
777.
POft
quodlibet
pracceptum , feu exorcifmum expulfiuum Exorcifta fe- orattones dt^
quentesorationesdeprecatiuas fubiungat , vt Deus virtuce fua, quod
precattHd reci-
abExorciftaoperatur,perficere dignetur.
tandAnb Exor*
tiSa,
Orationes defrecattua ad ohtinendum a Dto esipulfionem
dxmonum a domibus,
quasinfeftant
,
-^. Adiutorium noftrum in nomine Domini
^,
Quifecitccelum,&terram.
^.
Fiantaurestuceintendentes.
5t.
In
vocem dcprecationis mea
.
^.
Dominus fit in ioco ifto
.
9j.
Etcumomnibushabitantibus inco.
^. Domine exaudi orationem meam
.
9i.
Etclamormeusad teveniat.
^.
Dominus vobifcum . 5i. Et cum fpiritu ruo
.
Orcmus
.
INclina
,
quaefumus Domine , aures tuas ad prcces noftras
,
quibus tehumiiiterdeprecamur, vtlocumiftum (veldomu
iftam) tua benedidione implea?^, & efficias, vt in eo ( vel in ea
)
fit fanitas, caftitas, vicloria, virtus , humilitas, bonitas, manfue-
tudo, plcnitudo legis, confidenria in nomine tuo , & gratiarum
zdio f ibi Deo trino , & vno ; neque contra cum
(
vel contra ea)
amplius
4
1
Par.lILCap.IV. De Rcmcdijs
particularibus.
amplius prseualere polTit teterrimus
diemon : nec poffint habi-
tatores eius a da?monum illufionibus
,
praeftigijs , incantarioni-
bus, maieficijs, apparitionibus,infeftationibus,ac
vexationibus
perturbari ; fed omnes fentiant in eo ( vel in ea ) tuam omnipo-
tentem in hac facerdotali benedi(fliDne
concurriffcqua
poten-
ter eripiantur, liberentur, ac prjeferuentur ab omnibus diaboli-
cis infidijs ,
moleftijs
,
atque nequitijs, &a quocumqne malo
mentis, &corporis .
Per Chriftum Dominum noftrum . Am.
Oremus
.
Vlfita
,
quaefumus Domine , habitationem iftam , & omncs
infidias inimici ab ea longe repelle.
Angeli tui fan(5li
habitent in ea, qui habitantes in pace cuftodiants
& benedidio
tua fit fuper cos femper
.
Exaudi nos Domine San(fle,Pater omnipotcs,seterne Deus
,
&mittere digneris Sanûm Angelum ruum de cqlis
,
qui cu-
ftodiat, foueat, protegat, vifitet, atq; defendat omnes habitan-
tes in hoc habitaculo . Per ChriftumDominu noftrum. Amen.
Deinde afpergarur aqua benedi(5lajpoftea incenfo, ( fi adfit) thurificetur.
Tandem Exorcifta domum,& omnes in ea habirantes
genuflexos bene-
dicat>dicens
:
Bcnedi(5lio Dei omnipotentis Patris,
^
& Filij
,
^
&Spiri-
tus
^
San(5li
defcendat fuper hanc domum, & omncs habitan-
tes in ea, &maneat femper . Amen
.
XJ
^
S T 1 O VU
ûomodo domus a damonum mokBijs
fint
prdferuandji .
T)
EfpondeturpropriEferuatione eligendaeflfeexhis, quad'i(5lafuntde
y^^
[ XV
pracferuatione a maieficijs fupra num.
yf
i. &fsqHent.
ea
,
qu^F magis
uandt domo7a
opportuna videntur
. Poteruntnihilominusetiam, quas fequuntur adim-
tolictj
.
Primo domus illius dominus cum tota fua familia faltera tribus diebus
ad Sa.ndifCimx Trinitaris honorem antcqua ftratum petant , in domo iara
vexata genuflexus San(5t:orum recitet Litanias, vel Beatiflimae Virginisâd-
dendo orationem, Fi/ita qudfumtts, &c.
fupra pofitam, vna vel duabus
can-
*lelis benedidlis accenfis , ac thure benedi<5to fumigante
\
ac tandem aqua.*
b^nedidla domum, ac omnes in ea habitantes afpergat
.
.
Secundo conflderent habitatores ,
quod d^monps ab illa
totaliter domo
fa<5li fint exulcs : &: quod iam Angeli San(5li eam in habitationem
fibi ele-
gerint;
,&ri.VlIlJirfeftdmee^,qiiiadfeom,(pe^^^ 41
1
gCTinf, ideo qurlibct corum die, nodlaq; afTociatus
, vel folus fine cimore
^
aut tremorcimo cura gaudio, ac l^titia m ea difcuirat
, ambulet
, & fecu-
rus
permaneat, Dcum (emper laudando, ac glorificando,
qui numquam ia
fe
fperantes,ac confidentes confundit,vei derelinquit , fed femper adiuuat
,
ac ruetur
.
Tandem fuper omnia habitatoteS certam Hberationis, ac pra?feruationis
habeant fidem
,
quae inter omnia primum , ac principaliffxmum pra^ferua-
tiuum eft
, 6c
inexpagnabile fcutum , in quo omnia nequillRimi hoftis tcla
facillime poterunt retorquerc
.
^
F^ s r 1 o viu
. ^
velffHûs vafimtU
fit
deSûenda
,
REfpondetur
in prfmis a Paroeho eorum agrorum, vel (ruluum,
779.
quos noxia adeo animalia depopulanmr, dommos inftruendos efte ,
Mod*
deffruf-
vt crcdant
,
qux credenda docentur
, &c qu*
adimplenda traduntur adim-
'''
antmlt^
pleant , vt fupeiius nnm. 767. & fequemibiit , hAbetur,, &
in Deum confi-
^^"^'^J
^"-^*
dentix, ac deccftationis in dasmonem adus eliciant,vt fupra num.yCZ. mu-
'*"**^^^*'*
tatis mutandis, &c additis addendis.
Secundo Paroehus conditionatii exorciftnum efTormet addendo : i\ for-
taHcdxmonesipfi fint propinqua, veifaltemremota huiufmodi deuafta-
tionis caufa, fequenti tenore
:
Exorcffmus contra dxmones^ aues, vermes
,
mures^ loculfasy
c^
alia
ammalia prodMcentes, velducentes adcampos
, acfiuctus
deuaBandos
,
E
G
O
N. vt minifler Chrifti, & Ecciefla* contra vos,maIedi-
^lYr!u!!*mc'
di drtmones, qui ad aliud non collimatis, quam ad dam-
duilnatum.
na hominibus infcrenda :-& cum a Deo vobis non permittitur,
eis nocere in anima , vcl in corpore , faltem in rebus temporali-
bus illis olficere nirimini, nunc venio,& fi fortafle vos iniquifsi-
mi has aues, vermcs, mures, vcl iocuft:as,& alia huiufmodi ani-
malcula has vincas, has fruges, hxc prata, ac frudlus deuaftan-
tia,a(fliui pafsiuis applicando,produxiftis,illa de potentiama-
terise educendo : vei iam ediiclanaturahter collcgiftis , &col-
ledta huc dcduxiftf'?, ac per hos agros, hortos, vineas
,
plantas
,
ac fruges difperfiftis, audroritate mihi rradita a Deo , &ab Ec-
clefia in nomine lefu Chrifti prsecipio vobis , vt iterum ilia de-
ftruatiS)
41 %
Par.lII. Cap.IV. I5c Remedijs
pirticukribus.'
.
flruatis ,
corrumpatis
, & in priftinam materiam reducatis
: vel
alio transferatis, vbi
nemini nocere
valeant : In nomine Patris,
6fFiJij,&SpiritusSan(5ti. Amen^.
.
L
TErtio
Deum deprecetur , vt ipfe virtute fua , vel per Angelos fuos de-
ftruat , & adnihilum huiufmodi animalcula redigat , \ quacumque
caufa fiue naturaii , fiue tranfnaturali ad talem perniciem inferendam
fint
produ(5ta. -
;r)
OrAtionesdepYecAtiuA cofiir44ues, vermes^mures^locu^4s^vel4U4
4mm4lcul4 arbores
^velfru6iusdeu4ft4nti4
,
'^. Adiutorium noftrumin nomine Domini
.
780.
^^
Quj fecit celum, &terram
.
prJcViuA cor^
^.
Dominc exaudi orat.
Jfe.
Et clamor meus ad te veniat
;
tra, aomaictt.
f;
Dominus vobifcum . J^. Et cum fpiritu tuo
.
la fruius ter.
^
r&deuafidtia. _
^jrcmUS
.
PReccs
noftras
,
qusefumus Domine , clementer exaudi : vt
quiiuftepropeccatisnoftris afiligimur, &hanc auium,
vermium, feu murium, aut locuftarum, vel aliorum animalium
infeftationem patimur
,
pro tui nominis gloria ab ea mifericor-
diter liberemur, vtprpcul a tua potentia expulfi nulli noceant
;
& hos campos, agiros, arbores , fruges, vcl vineas in tranquilli-
tate, &quiete dimittant : quatenus ex eis furgentia, & orta mx
Maieftati deferuiant,& noftr^ neceffitati fubueniant. Per Chri-
ftum Dominum noftrum . ^j. Amen
.
Oremus.
OMnipotens
fempitcrne Deus omnium bonorum remune-
rator, &peccatorum maximus miferator, in cuius nomi'
ne omnia genufleduntur, cceleftia, terreftria, & infernalia , tua
potentia nobis peccatoribus omnipotenter concede , vt quod
de rua mifericordia confifi agimus,per tuam gratiam efficacem
confequatur efFcûm : quatenus hos peftiferos vermes,vel
mu-
i:es,
aucs,
uel locuftas , aut alia animalcula per nos feruos
tuos
malcdicendo
maledici5, fegregando fegreges ,
exterminando
extcrmines
, ut
pcr tuam clementiam ab.hacpefte
Jiberari
gra-
tiarum
Art.
Vin.Infeftante ea,qua?ad hom.fpelant.
4
1
3
tiarum adiones
maieftati tua? libere referamus . Pcr Chriftum
Dominumnoftrum. ^j. Amen.
Deinde
afpergac aqua benedida
.
.
II.
Benedidiio comfnunisfupYa fruges, (^
vine4S .
,
"^.
Adiutorium noftrum in nomine Domini
.
5i. Qui fecit coelum , &terram
.
^.
Domineexaudiorationcm meam.
J?t. Etclamormeusadte veniat.
^. Dominus uobifcum . 5^.
Et cum fpiritu tuo
.
Oremus.
ORamus
pietatem tuam omnipoteits Deus,ut has primitias
crcaturae tuae, quas aeris,& pluuiê temperamento nutri-
rc dignatus es , benedictionis tuse imbre perfundas ; &frudus
terra? tuce ufque ad maturitatem perducas . Tribuas quoq; po-
pulo tuo de tuis muncribus tibi femper gratias agere, vt a ferti-
litate terras efurientium animas bonis affluentibus replcas, &
egenus , & pawper laudent nomen gloriie tuse . Per Chriftum
Dominum noftrum . ^j.
Amen.
Afpergat illas aqua benedidla
.
Alia benedilio
fuyer eafdem,
iJ^.
.
IJi.
Qui fccit celum, &terram
.
"^. Domine exaudi orationem meam
.
pi. Et clamor meus ad te veniut
.
^.
Dominus vobifcum . V>i, Et cum fpiritu tuo
.
Oremus
.
TE
, Domine San(5te, Pater omnipotcns,ajterne Deus,fup-
plices deprccamur, vtmifcricordiatua iugitcrnobis c6-
cedas fullicienrem meflium copiam , fruduum omnium largita-
tem tribuas : vinearum quoq; fubftanriam abundanter , arboru
fetus, prouentusqr omnium rerum : atq; ab ipfis omnibus pefti-
ferum fydus, tcmpcftaris procellam , & grandinis iragorem , &
vniuerfa mala auertere digneris . Per Chriftum Dominum no-
ftrum.
^t.Amen, Ore-
ii
782,
rM?i!'5 f^
i'.''! .;.N
.''!
-OreiiiuS. 5 "i:'
-
r .
r
OMnipotens
fempiterne Dcus multiplica fnper nos miferi-
cordiam tuam : & preces noftras
benignus exaudi : vt
fuper has fruges famulorum tijorum veniat
fperatse bene iX^ di-
dionis vbertas : vt repleti de frQg&us tuis in tuo
nomine
dc tua
gratia femper eKukenr > PcrOriftum Dominum &c.
A(pergancur aqua benedicta
,
5- in-
BenediBio f^ni ^
fafcuorum
^
falis
^
^
aqu
fro
animaltbus
a
malejicijs liherahdis, ^c
praferuandis
,
f,
.
9j. Qui fecit celum, &terram
.
^.
Domine exaudiorationemmeam
.
5i. Etclamormeusadtevcniat.
^. Dominus vobifcum . 52.
Et cum fpiritu tuo
.
Oremus,
OMnipotens
a?terne Deus, qui producis fgnum iumentis
,
& iierbam fcruituti hominum
,
quiqi
aperis manum tua
,
1
lai.
144-
împlcs omne animal benedictione, dans efcam omnibus iiu,
temporc opportuno
i
cxaudi preccs feruorum tuorum, & fuper
hoc f^num,parcua , falem , &aquam , tuam fan(5liftimam
*J<-
be-
nedid:ionem infundere digneris, vt qua?cumq, animalia ex eis
fumpferint, ab eis difccdant omnes infidise latentis inimici , li-
berentur , ac prieferucntur ab omni maleficio , noxa , &infefta-
tione daemoniaca : &a quacumque lue
,
pcfte , ac morbo con-
tagiofo : vtillis tua diuina virtute adiutis, atque protecftis
,
eo-
rum domini, ac cuftodcs gratiarum tibi in Ecclcfia tua referant
adiones . Pcr Chriftum Dominum noftrum . ^t. Amcn
.
Arpergantur deinde aqua benedi(3:a,
Alij exorcifnii, coniurationes, ac benedidiones pro da?monibus coerce-
dis aereas rempeftates cientibus , fulmina , ac grandines excitantibus ,
ac
per ipfas, ficut
&
per vcrmes, bruchos , locuftas , erucas , & id generis
ani-
nialcula,
vineas , campos
, dc fruges deuaftantibus , ac deftruentibiis ex Ri-
tualji Romano nouiftimas impreffionis funt petendi
.
. . Hic
Arc.VHl.tofeftaatcca,qu ad hom.lpe<a:ant.
4
1
5
,
$.iv.
HI,C
tanien
Dmittenda? non func communes aliarum rerum ad vfunu 7^^*
lioininis
Tpeiftantium benedidtiones
,
quas maximas hominum con-
^*"*
benedt,
ferunt
vtilicati . Namcum<lamon diuinam obfcurare benignitatem , ac
'*""
libcraliMtemmaximoperetentet quaDeus adnobis abunde donaelar-
gienda excitatur> nos, per huiufmodi benedic^liones > ipfius n\ bonis nobis
conferendisabundantiam teftamur : Benedidio enim abundantiam figni-
ficat (ecundum illud Genefis zi. Et benedicentur infemine tuo omnesgemes .
Verf.i J,
vt erudite docet Paulus Carraria tom. z. de ReguUri > ac my[iica RegularMm^
luris canonJnterpret. &
verit. Reg,
}. art. i.yun. '^^num^j. Idcirco fequen-
tcsf vc vfitatiores
fubijciemus
.
Benedtctio ranis^ &vini^
^
qiiorunicumquc comeJiihilium,
Adiutorium
^
noftrum in nomine Domini
Qui fccic celum, & terram*'
'Exorcijrnus
,
EXorcizo
uos creatura* panis, & uini,& cuiufcumque come-
{tibilis , In nomine
^
ilHus, qui panes in deferto bcnedi-
xic, & multiplicauit : qui aquam in uinum conuertit, & manna-j.
in deferto patribus dedit omne deledamentuin fe habentc, ut
ficis fortitudo , fanitas,&puriiicatiohuic>& omnibus Dei crea-
turis ex uobis fumentibu&ad effugandos omnes fpiritus immu-
dos> omnemque nefariam uim Diaboli,& omnes figuras Satha-
nceexterminandas: Pereum, quiuenturus eftiudicare uiuos>
&mortuos, & fasculum fj^culorum .
^
Amen
Oremus*
OMnipotens
Deuf, arcern? vite, & Angelorum panis viuus,
quiEliaminfortudinefubcinericij panis vfqjadmotem
Orcb ambulare fecifti>& quinque pancs in defeno cua fan^ta.
benedidlioncmultiplicaftiâquam in optimum vinum tranfub-
ftintiafti,^4oyremquei&;populumituum
in defertocibis fuauif-
limis cibafti,purifTcare,
f
6enediccrc,'t &fand;icare
|
digneris
has creaturascibi,& potus, quas innomine fandotuopurifico
t
benedico,
t
& ilin(îfico
, t
vt omnibus ex tis comedentibus
>
ac
4
1 (y Par.lII.Cap.I
V.
De Remcdijs
partiGularibus.
ac bibetibus fint conrra maleficia,infidias, & callidi hoftis mor-
bos priefidium, & tutamen : & comedcntium corda, vifcera , &
cunda corporis membra per Spiritus fandi gratiam bcnedl-
centur .
Qujg omniamaleficia,incantationes,
ligationcs,figna-
turas, & faduras, per hsec comeftibilia
, &potabilia
benedicta.
deftruo,
f
annihilo,t & a corporibus humanis eradico
:
f
Per te
lefu Chriftc, qui viuis, &regnas in fsecula fseculorum . Anien.
Afpergariii aqua benedid:a
.
j4li4 Benedi^tio Pams,
%r, AdiutoriumnoftruminnomineDomini.
5i.
Quifecitccelum,&terram.
^.
Dominus vobifcum . p^.
Et cum fpiritu tuo.
Orcmus
.
lÔmine fandcPater omnipotens, eterne Deus, bene
f
î-
3^
ccrc digneris hunc panemtua fan(5la fpirituali benedi-
ciionc: vt fit omnibus fumentibus falus mentis,& corporis; atq;
contra omncs morbos, &vniuerfas inimicoru
infidias tutamen.
Pcr Dominum noftrum lefum Chriftum Filium tuum
,
panem-,
viuum
,
qui de celo defccndit, &dat vitam , &falutem mundo
:
&tccumviuit,
&regnat invnitate Spiritus fan(5li Deus: per
omniafseculafi]eculorum. |t. Amen.
J^fpergarur aqua benedida
.
j^lia BeftediSitio adquodcumque comeHihile .
^.
.
9i.
Qui fecit cÎum, &terram
.
^. Dominus vobifcum . 5?. Et cum fpiritu tuo ^
Oremus
.
BEne
t
dic, Domine, creaturam iftam N. vt fit remedium fa-
lurare generi humano : & prsefta per inuocationem fandi
nominis tui, vt quicumque ex ea fumpferint, corporis fanitatc,
& animce
tutelam percipiant . Per ChriftumDominum noftrii.
5^' Amen
.
Afpergat
aqua benedicta
.
""
Bene-
Aft.Vni-
Infeftanfc
ca^quas
adtiom.fpeAailt.'
4
f
BenediCtio Salis,
,^ _
'^ Adiutorium
noflt-um in nomine Domini
.
|i.
Qui fecitcÎum,&terram.
^.
Dominus vobifcum . 9t. Et cum fpiritu tuo
.
Oremus
.
DOmine
Deus, Pater omnipotens, qui hanc gratiarfi c^litus
fali tribuerc dignatus es, vt ex illo poffint vniuerfa con-
diri, qug hominibus ad efcam procreafti, benc
t
dic hanc crea-
turam falis ad elFugandum inimicnm:& ei falubrem medicinam
immitte, vt proficiat fumentibus ad anima? , &corporis
fanita-
tem . Per Chriftum Dominum noftrum . 5^. Amen
.
Et afpergat aqua benedicta
.
Beneditio Amiy
&
aliarum carmufJi,
^
^*^'
-f,
Adiutorium noftrum in nomine Domiriii
5i.
Qui fccit ccelum, &terram
.
^.
Dominus vobifcum . 9t.
Et cum fpiritu tuo
.^
Oremus
.
DEus,qui
per famulum tuum Moyfen,in liberatiorie populi
tuidevEgypto agnu occidiiuflifti in fimilitudinem Do-
mininoftrilefuChrifti, & vtrofque poftes domorum deian-
guine eiufdem agni perungi proecepifti : quique in priori Te-
ftamento carnes animalium in facrificio offerri voluilti, &in ci-
bum & refeclioaem hominibus conceffifti : qujtfumus vt hanc
carnem bene
*j^
dicere & fandi i^ ficare digneris,quam famu-
li tui ad laudem tuam fumcre defidcrant
,
per refurreftioncm..
eiufdem Domini noftri Icfu Chrifti :
Qui tecumviuit, &regnat
in faecula fseculorum . Iji. Amen. .!:
r
Et
mox afpeigat aqua benedicta,
Benedi6iio ouorum .
^,
AdiutoriumnoftruminnomineDomini.
pi.
Qui fecit c^lum, &terram
.
^.
Dominus vobifcum
: ^j. Et cum
fpiritu tuo
.
Dd Ore-
Oreraus
.
SVperueniar
quxfumus Domme
,tux benediîonis
gratia
huic ouorumcreaturae
:
vt cibus falubris fiat fidelibus
tuis
m
gratiarum adione
fumentibus
^
ob
refurrcdronem
Domini
noftri lefu
Chrifti

Qui tecumviuit
, &regrt^t in?faecula fjsecu^
lorum. ]^.
Amen.
Ec
afpergat
aqua benedicta ..
Eenedi6iio quorumcumqHefiu6tuum
^
^^ AdiutoriumnoftrumiiinomineDoHiini
]^..
Qui fecitcÎum, &terram
^^ Dominusvobifcum .. J^vEtcumfpiritutuO*
Oremus ..
BEne >J>
dicDomine hosfrudus
>
&pr^fta : vt qui ex th ire
\ tuo fandonomTne vcfccntur,corporis
&animie fdiite po~
tiantur, PerChriftum^Dominumnoftrum^ ^jÂmen.
Et afpergat aqua beaedictai ..
BenediUio vtniy ceruiJiA ,
vetalttriusjôtabiltsmamiA^
Verf. Adiutorium noftrum innomine^Domini ..
Refp.
Qui ft^cit cÎum, & terram *
yerf..DQminusvobifcum Refp^ Et cum fpiritu tuo
..
Oremus
DOmiiieEfeusPater
omnipotens, ftatutoromnium clcmc-
torum&frudhium ,,
quiper lefum: Chriftum filium tuum?.
Dominumnofh-um,fubftantiamhancinrefocillationem fitis ,.
&corporumfaIutem!efrevoIuifti; te fupplices deprecamur , vt
ex audidsorationibusnoflris
eam tuae pietatis afpedu fan(fti-
^
fices : atque itaomnium; fpirituum immundorum ab ca re-
cedat incurfio,,vt quicumque ex ea fumpferit,, ei gratia tuse
be-
nedi(5lionis adueniat^&malaomniatepropitiante ab eo
procuL
recedant .. Pereumdem Dominum noftrum lefum Chriftum-.
filium tuum, qui teeum viuit,
&c. Refp. Amea
.
Et afpergat aqua heoedicta.
Mta
ArLVIII.Infc/lante ea^ûsadhbm.ipcânr.
419
AlU lenediîo vino propria
,
Vcrf. Adiutorium noftrum in nomincDomini
,
Refp.
Qui fecit coelum, &terram
.
Vcrf*
Dominus vobifcum . Rclp. Et cura fpiritu tuo
Oremus.
U
-:
t
DOmine
lefu Chrifte
,
qui in Cana Galila?a? cx^qua vinum
fecifti
,
qui es vitis vera , multiplicafupernos mifericor-
diam tuam,&bene
J^-
dicere,& fan^fliiicare digneris lianc crca-
turamvini, vtquicumqueexeofumet, diuina?
l)enedi<îonis
tvix opulentia repleatur &fanftificetur,
t&corporis fanitatcm,
&animjB tutelampercipiat . QuJcumPatre, &SpirituSan(â
yiuis, &regnas, &c. Refp.Amen*
JEt afpeigat aqua benedicta^
êntdiSlio oJei
,
Verf. Adiutorium noftrum in nomine Domini
Refp.
Qui fecit coelum, &terram
.
Verf.
Dominus vobifcum * Eefp. Et cum ipiritu tuo
.
Oremus.
EMittc
,
qusefumus Domine
,
Spiritum fandum tuum para*
clitum de caAis in hanc pinguedinem oliuae
,
quam de vi-
ridi ligno producere dignatus es,ad refedionem mentis &cor-
poris, vt tua fanda bene^ didionc fit omnibuslioc vnguento
ccleftis medicince perundis tutaraen metis &corporis , ad eua-
cuandos omnes doIores,omnesqiiniirmitates,omnemque cgri-
tudinem mentis &corporis, & fi quod illis aduerfantium fpiri-
tuum adhsereat nocumcntum, ad tadum &fumptioncm fandi-
cati olei huius abfcedat , nullus fpiritualibus nequitijs locus
,
nulla refugis virtutibus iit facultas,nullainfidiantibus malis la-
tendi licentia relinquatur . Per Chriftum Dominum noftrura,
Refp. Amen
.
Benedi6tio
quarumcunque medicinarum ,
Vcrf.
Adiutorium noftrum in
nomine Domini
Dd 2 Refp,
410
Par.lILCap.iV. De Remcdijs
particalaribus.
Refp.
Qui fecit coelum , &terram
.
Verf.
Dominus vobifcnm . Refp. Et cum fpiriru tuo
.
Oremus.
SVmme
Deus,qui fumma & media,imaque
cuftodis^qui
om-
nem creaturam
intrinfecus ambiendo
conciudis,
fandj^-
ficare, &bene
^J*
dicere digneris hanc medicinam,
& bcnc
^.
didionem tuam fuper eam digneris cflFundere, vt per tnam
Lm-
difTimam virtutem, & copiofifsimam benediiftionem per
fignu
hn6tx
Crucisîmpertiram, omnis virtus diabolica
ab hac
creatura
,
qu^ hanc medicinam fumptura eft , expellatur
&
an-
nihilctur, tantamque virtutem merito Pafsionis tuse, & viuificar
Crucis
t
recipiat> vt omnes immundos fpiritus , incanrationes
,
Iigaturas,fignaturas, fa(fluras, &omnia maleficia pofsit
expcl-
lere , & diuertere a famulo tuo, qui ea vtetur , exhibeatque
ei
plenum fanitatis effeAum. Pcr Chrillu Dominu &c. ^. Amen.
Oremus
.
BEnedico
te, creatura medicince, in nomine altifsimi
Patris,
t
&Fili;,
t
& Spiritus
t
fandi, qui te creauit pro
tutela
hu-
mani generis. JEt rogamus te,Domin<? Deus nofter,vt
hcc crea-
tura mcdicincE famulo tuo,qui ea vtctur,in nomine
Sandte Tri-
nitatis
eificiaturfalutare remedium ,
fitq; perfecta
mcdicina
in
vifceribus
eius . Quj in Trinitate perfeda viuis , & regnas itx
fjecula
fseculorum . Refp. Amen
Deinde afpergat aqua benedicta
.
Benedi6tio Thalami
,
Verf. Adiutorium noftrum in nomine Domini
.
Refp. Qui fecit c^lum, &terram
.
Verf. Dominus vobifcum . Refp. Et cum fpirit u tuo ,
Oremus
.
BEne
t
dic Doraine y
thalamum bunc : vt omnes habitantes
in eo, in tua pace confiftant,& fenefcant,& multiplicentur
in longitudinem dierum cum incolumitate mentis& corporis ^.
&ad regna cclorum perueniant . Per Chriftum
Dominum no-
ftrum&c.
Refp.Ametio
Ore-
Art.Vni.Infcftante ca,qu3E
ad horn.lpeftant
41
I
Oremus
.
CReator
&
conferuator humani generis,
dator grati^
fpiri-
tualis, largitor aeternse falutis, tu Domine
emitte benedi-
dionem tuamfuper hunc thalamum , vt
,
quicumque in eo
re-
quiefcet
,
in virtute cÎeflis dcfenfionis ad vitam seternam
pro-
ficiat
, & a fuis languoribus & doloribus , omnibufque infidijs
&machinationibus diaboli & miniftrorum cius liberetur , Per
Chriftum
Dominum &c. Refp. Amen
.
Poftea
afpergat aqua bencdicta
.
BenediStio Cubiculi
.
Verf.
.
Refp. Qui fecit celum, & terram
.
Verf. Dominus vobifcum . Refp. Et cum fpiritu tuo
.
j
-.
'
Oremus.
BEne
t
dic,
Domine Deus omnipotens, locum iftum,vt fit in
eo fanitas, caftitas, vi(floria, fortitiido, humilitas, bonitas,
&manfiietudo, plenitudo Iegis,& gratiarum aîo Deo Patri,&
Filio, &Spiritui fan<5lo : & hzec bencdi*flio maneat fuper hunc
locum,
&fuper habitantcs in eo , Angeli tux lucis eum inhabi-
tent, cumque, & eius habitatorcs cuftodiant & defendant coa-
tra omncs infidias inimici ; & fi quseaduerfa , et contraria funt
ab eo in hoc loco machJnata,et fabricata,aud:oritate maieftatis
tuse expcllant . Pcr Chriftum Dominum etc. Refp. Amen
.
Oremus
.
PRopitiare,
Domine , fiipplicationibus npftris,&bene
f
dic
locum iftum dcxrcra tua fanda , & omhcs,qui in eo com-
morantur ; illumque vifirarc,& inhabitantibus gratiam fanitatis
impcrtiri digneris,ficutbcnedicerc dignatu? e^ cubicuIo,& do-
mui,in quo exceptusfuit
hofpirio Propheta Elifeus ; & ficut vi-
fitafti,& fanafti focrum Perri ; mitte, Domine, fanctum Angelu
tuum d.e cÎis
,
qui Iiberet & dcfcndat hunc locum ab imminea-
tibus malis cum omnibu.s,qui in eo commoranrur,nuIlaque eos
.ncquitia contrarije potcftatis infeftet ; fed virtute Spiritus fan-
"^fti iiat hic tibi debiriim, & deuota libertate fccurum feruitium
.
-riO
Dd
3
Pcr
41fc
Par.lII. Cap
JV.
DcRcmcdijs
partkularibus*
PerDominum noftrum,&c. Refp.Amen
.
Deindc afpergac aqua beiK<iiCca
.
Beneditia ignisyCûocremabuntur
Jigna.
maleficij
inuentd
^
Verf. Adiutorium
noftrum in nomine Domini ..
Refp. Quifecitcdumj&
terram
.
Yerf. Dominus vobifcum . Refp. Etcum fpiritutuo
Oremas.
DOmine
Dcus omnipotens , cui aflfiftit exercitus Angeloru
cumtrcmore, quorum fcruitium fpiritualc, & igncum
efle cognofcirur, dignare refpiccre , bene
t
dicerc & fanCiifica-
re hanc creaturam ignis,vt eo combuftis maleficij fignis,omnes
languores, omnesqjinfirmitatcs atque infidia? inimici effugianr,,
& feparcntur aplafitiate tuo . NumquamJirdatur a morfu anti-
qui ferpentis
,
quod prctiofo Sanguinc Filij tui redemifti . Qui
tecumviuit,
&regnat,&c. Refp. Amen *
Afpergat aqua beneciicta
.
Bcnediciio Thuris
ifea
Incenfi ^
^, Adiutorium noftrum in nomine Domini
.
I^.
QiiifecitC9lum,&terram.
^. Dominusvobifcum.. 9?. Etcumfpiritutuo..
Oremus
.
PER
interceffionem Beati Michaelis Archangeli ftantis i
dextris altaris incenfi, & omnium clcdorum fuorum
incenfum iftud dignetur Dominushene
\
dicerc , &in odorcm
fuauitatis accipcre . Sit
,
qusefumus Domine , famulis tuis pre-
tiofo SanguinetuoredemptiSjdcfcnfio pcrpctua conira omnes
fpiritus malignos, &omnes incantationcs
,
preftigia , & diabo-
licas vcxationes : fit perpetua expulfio malignorum fpirituum,,
& in quocumquc loco odor huius inccnfi fuerit, nullum malefi-
cium, nullaq; moleftatiodiabolicapoffit pcrdurare , itdi ftatim
tua immcnfa potentia,,& virtutetoUatur &abigaturper iignum
fan^flse Crucis
f
tue . Qui viuis,&c. Refp. Amen
.
Qre-
Art.VIII.Infcftantc
ca,qu ad hom. fpcftani. 4xy
Oremus
.
DOmine
Deus
omnipotens, cui aftat
exercitus
Angelorum
cum
tremore,
dignare bene
f
dicerc &fanâi
f
ficarc hac
creaturam incenfi , vt onines languores
>
omnesq;
infirmitates
atque infidiie inimici odorem incenfi huius fentientes fugiant
procul , vt de csetero non audeant Isedere , moleftare , aut infc-
ftare creaturas tuas , aut loca habitationis earum. Per te lefu
Chrifte Saluator mundi, qui viuis, &c.
^. Amen
,
Afpeigat aqiâ benedi(5ta
.
Bnedi6tio Aqua
.
^.
.
9?.
Qiii kcit ccelum, & terram
.
'^.
Dominus vobifcum . 9t. Et cum fpiritu tuo
.
Oremus
.
BEne
t
dic
omnipotens Deus hatic aquam
,
qui ad vfum hu-
mani generis ad abluendumomniumpeccatorumcrimi-
na praeftitifti, vt inuocato fuper eas nomine tuo fan(5to,<juicun-
que in ea lotus fuerit, vel vbicunque afperfli fuerit, feu a quali-
bet creatura rationali potata , falutaris tui munus inuifibile per
hanc aquam rribuatur, vt omne quod fordidum eft efFugetur,&
t\xx pietatis beneficium in omnibus conualefcat . Per Dominu
noftrum Icfum Chriftum, &c. Amen
.
Oremus
.
DOminc
Sande Pater, jetern e Deus,exaudi prcces noftras
,
^^ ^^^^^1
ficut cxaudire dignatus es famulum tuum Moyfem in-.
^xorcifmorum
mari rubro
,
propter hoc
,
quia Pharao in populo tuo cor fuum
^^*^' ^*^' ^^^'
cxacerbauir, vt ipfum manu fui cxercitus necaret : et ficuf Heli-
fcus
Propheta cum populus tuus aquam guftare non pofTct , fal
accepir, et proiecit ad exitus aquarum , et bencdixit eas , ct 6i-
xit
: Sanauit Dominus aquas iftas, et non erit in eis mors, neq;
infirmitas,
et fanatce funt aquce : ita tu Domine fana aquam ifta,
vt vbicunque afperfa fuerit per domos,fiue angulos domorum,
et
vbicunquemaleficium diabolicum delatum fuerir,ftatim c6-
fufum, et increpatum abfcedat , et fugiat ; et fit nobis Domino
Dd
4
haec
rauro
414
Par.III.
Cap.I
V*
Dc Rcmcdijs
particularibus^
hxc aqua afperfa,aqua omnis virtutis,aqua rcfrigcrans, et dia-
boliinteritus : et libcratus hic famulus tuus N. laudes , ct gra-
tias tibijDomine San5te Pater omnipotcns,agat fcmpiternas*
Per Chriftum Dominum noftrum ctc. Amen
.
BeKeMSiio veBimemorum
,
^. Adiutorium noftrum in nomine Domini
.
9i.
Qui fccit coelum , & terram .
^.
Dominus vobifcum . 9j.
Et cum fpiritu tuo
.
Oremus
.
OMnfpotcns
a?tcrne Deus
,
qui inter ca?tera mirabih'a crea-
turas tuas diucrfis ornamentis decorafti : & tunicas pcl-
liceas Adse, & Eua? fecifti : nosque vefte mifericordia? tuse ia^
hoc fseculoj&in regno tuo pcruenientes ftola gloriiP circiidas:
quaefumus, vt hoc indufium, fcu haec indumenta
,
pro tui nomi-
ms amore, purificarc,
t
mundarc
,
t
& benedicere
t
digncris
;
vtquicumquecaportauerit, &inducrit, ccelcftis gratiae pleni-
tudinem in eis, &munimenvalcat tuas bcncdi(5tionis pcrcipe-
re,v^t ab omnibus inimicorum malcficijs, incantationibus, Hga-
turis , fignaturis , & fadluris , & infidijs defenfus , incolumis te
in fa?cula glorificarc poflit . Per Chriftum Dominum noftrum
.
Amen
.
Deinde afpergat aqua benedicta .
BenediSfio Nduis
"^.
Adutorium noftrum in nomine Domini
.
5i.
Qui fecit celum, & terram
.
^.
Dominusvobifcum,
Va, Et cum fpiritu tuo
.
i
. Oremus,
REfpice
in nos,omnipotes Deus,dcccIo sado tuo:& digna-
re bene
t
di*5lione ccelefti huic benedicerc naui , in qua,
fan^flo comitante Angelo tuo,ambuIantcs itincre redo , &pro-
fpero dirigerc,& abomni periculo,&infortunio eripcre
digne-
ris, vt ad pacriam, &ad portum fafutis reuerfi, te cum
afacritatc
memis
exultantes laudent creatorera vniuerforyra .
Qui cuinL-
'": -
-
Fiiio
Art.IX. De mpdo>& ordinc exorcizandi.
41
;
Filio tuo
bencdi(5to
Domino noftro Icfu Chrifto, & cum Spiritu
fando viuis, &regnas Dcus
in fsecuia fjECuIorum . Amcn
.
Deiade afpergat
aqua bcnedicca.
Bcnediîio ad quodcumque volueris .
^, Adiutorium noftrum in nomine Domini
.
Rcfp. Qui fecit coelum, & terram
.
iJ^.
Dominus vobifcum. Refp. Etcum fpiritutuo.
Oremus
.
BEnc
t
dic, Domine , creaturam iftam N. vel N. vt ftt reme-
dium falutare generi humano ; &prsefta per inuocatione
fauifti tui nominis ; vt quicumque ex ea fumpferint , vel gufta-
ucrint, corporis fanitatem , & animse tutclam accipiant .
Per
Chriftum Dominum noftrum , Amen
.
Deinde afpergat aqua benedicta
.
A JLaT 1,C V L V S IX,
.'.'"
r.'
J>
modOi
c^
ordine exorciT^ndi
,
EX
omnibusprxdi6tisinhoc
capite facillime colligi poteftj nullum
^g^,
dcterminacii exorcizandi ordinem necedario afTignariifed polTe Exor-
Gjuomfdovten'
cUtam pro voto fuo ex exoreifaiis,coniurationibuS:,ac bencdiCtionibus iux- dum
fit
exor
ta pacientis condicionem,
&C vexationem,ipfius difpofirionem, ac tcmporis cifmit.
opportunitatem , eos feligere
,
qui magis fibi opportuni vidcbuntur . Non
enmi idem ordo cum omnibus obfedis, ac maleficiacis eft feruandus : quia
non e(jdemomnium funcobfeffiones
, ac vexitiones. Siquis cnimExor-
cifta , ciim fibi aliquis raaleficio afFedus adducitur , in quo d<Tmon fuper
enfitiuas potencias , ac fuper linguce vfum ad loquendum poteftatem noh
habef, fcd tantum aliquam aliam coiporisparcem diuexat, puta ftomachii,
renes, caput, & id generis, Si, inquam Exorciita d.Tmoni prcTcipere vellet
,
vt per os obfdli loqueretur, & ad inrcrrogata rcfp6dcret,quid
ageret Exor-
cifta huiufniodi mtenogationibus ? furdum alloquerctur, olcum , &
opera
perderct,ac diu maiores Vexatocruciatus augeret. Prn.'di<3:is ergo exor-
cifmis, obiurgationibus, prreccptis , ac benediaionibus fecundum obfeflb- .
rum, Energumcnorum, ac malcficio afTedorum diuerfitatem,
difpofitione
variam,ac diuerfam cemporis, & loci opportunitatem eft vtendum .
Nihilominus inufilc mmJmc erit, tnaxime pro tyronibus in exorciftatus
ordincferiiandam feiiem aftignare>
qu:c in huius artis praxi talis erit
.
.
/'1
c':.
Prim6>
4
1(5 Par.UI. Cap.I
V DeRfflmedijs particularibus.
$.
I.
78
5.
'Vy
R'"^>
Exoicifta expeiiatui-jnum ipfemet debitas conditiones pro mu-
e^tiid conftde- JL
nere fuo rite
,
ac tuco obeundo poflfideat
,
ncmpe num pr<jter ordinis
>
rnndu
abExor. ac iurifdidlionis poteftatem, fufficicnti fic fcientia pr^ditus in ordine ad co-
cinacircdfei^
gnofcendum maleficioium , &
obfedionum caufam permiiliuam , Deunu
fum.
fcilicet, ac rationem permiiTionis ; caufam efficientem,
& operantem,Dx-
monemnempe-,minifterialem,&cooperantem,Maleficum icxiic^x. : inftru-
mentaIem,feumoralem,resnaturalesnempe: necnoneorum fignatam
probabiliarquameuidentia : num virtutibus fit ornatus , fide theologica
fcilicet, & maxime rcfpedu eorum,qua fui muneris funt,nedum implicite,
fed & explicit^ : Spe, feu fiducia firma
, & inh^fitanti
,
quod dcEmonem fit
cxpulfurus , fi talis expulfio fiierit falucaris : Charirate erga Deum
, & pro-
ximum : Fortiiudine in fuftinendo , Sc perfeuerando
\
&Prudeutia in vi-
tandis erroribus circa adiurationem, &
in recftis feraitis circa eandem eli-
gendis
.
.
II.
7S6. Q^
Ecundo , antequam exorcizandi opus aggrediatur
,
prius agnofcat , an
GiHid eonfide.
^ ille, qui ptoponitur, energumenus, auc maleficiatus vcre,
& certe , vel
r^ndum circx^
faltem probabiiirer fit
, aliter f\ aliqu^figna faltem probabilia non habeat,
obfejfum .
^qj^ vlcra procedat iuxt^ xt^\3.sanum.6i%.ineltifititvfqiadnHm.6i.i.ex~
clnfiMe, aflignatas
.
Tcftio, diligenter aduerrat , an in Patiente conditiones
requifir.t , capa-
cicas fcilicet ad incelligendam inftrudtionem
;
propriae liberarionis
defide-
num; fides fpei firma?, feu fua; liberationis fiducis coniundla
; obedientia
,
quam in omnibus Exorciftaj pnTftare debef,ac tandem pura confcientia ha-
bsancur : Nam fi Energumenus prEdi<5tis careat,diificillime optatam fani-
tatem
confequetur
.
QuartOjquod
exorcizandus contritus
, 8c
etiam, fi fieri poteft , confefilis
c 2
fit, &
facra communione refedbus-, fitq-, honeftis parentibus,vel amicis afio-
& fequent.^'*
ciatus, & in locum ad hoc aptum
,
fcilicet quietum
,
deuotum
, &a populi
multitudine
remotum perdudus
.
$.
III.
jr\ Vinto, cognito,qu6d vere maleficiatus, vel Energumenus Cit, Exorci-
,
"^
Z'-
\f
ftacumomnibusaftantibuseenuflexusSpiritumSandtumimpIoret,
ab Exorcina^
^^**
vt ab co in fuo mmiftetio dirigatut
:
diuinum 2^. Anttfhona ad inuocntionem Spiritus Saniii .
men.
ypj^j San(fte Spiritus , reple tuorum corda fidelium, &rui
amoris iii eis igncm accende
.
V-
Ernirte fpiritum tuum , & creabunrur
.
5^. Et renouabis faciem terre
.
Ore-
Att.IX.Demodo,&ordinecxocizandi.
417
Oremus.
ADfit
nobis
,
quaefumus Dofliine , virtus Spirirus Sandi
>
quiE & corda noftra clemcntcr expurget, & ab omnibus
tucatur
aduerfis . Per Chriftum Dominum noftrum
.
DA,
qua?fiimus, nobis omniporens, &mifericors Deus : vt
Sanclo Spiritucongregati,holtilinullatenus incurfionc
turbemur
.
ACcionesnoflTas,qua?rumus
Domine âdfpirando praeue-
ni, & adiuuandoprofequerc : vt cun(5ta noftra oratio, &
operatio a tc femper incipiat , & per te ccepta finiatur
.
DhVS,aquobonacunda
procedunt, largire fupplicibus
ruis : vt cogitemus , te infpirante
,
qax rccla funt : &to
gubernante eadem faciamus
.
1)
Arcant aurcs mifericordiiie tuse ,Domine
,
precibus fuppli-
cantium:&vtpetentibus defiderata concedas: fac eos>
quce tibi funt
placita poftulare . Per Chriftum,&c. ^j. Amen.
S.IV.
SExto,
orationefoIuta,fedeantomnesadinftru6l:ionemaudiendam,qu?
_gg^
nonfoIumEnergumeno;fedcircumftantibus etiam plurimiim vale-
Gîd agendum
bit :in qua infttudione Exorciftavulgari idiomatcclare,& difttnde, iuxta
oratione foluta.
Encrgumeni capacitatem,quP fint credenda erga Deum
, Exorciftam, dne- ab Exorcilia ,
monem,&feipfum,iuxtado(5trinamtraditamji ,6iz. inclufiHe vfque ad &
citcunflan-
6.\6. exduftuy
dec larabit .,
"^^

Septimo Exorcifta patientem intetroget
,
qoo ma!o
j &
in. qua corporis.
fterrogatio~
parte regtitatitet a d.rmone diuexetur . Qiio refpoiidente
,
fic
&:
fic : &: iru,
nesfaciendA,
tali parte, &c.ainc Exorciftapraecepto inftiudiuo di^monisobedientiam-
probet iuxta regulas liipra a nuni.
3
(J8.
vfcii
ad
3
77. & 66^. vbi de yfAce^to
wjirulfiuo agitar,aftignatas.
Odlauo, poftquam Exorcifta Energumenum perfcde inftruxerir , eumu Prohatimes
prober, an perfe<ft^ credat
,
quae ad expulllonem nccefiaria funt luxta regu-
feragend^,
las traditas (u^xxanttm. 6^6. iftiUfruei
vfq;
W(>
5
4. exclufiue
.
Nono, cognito
,
quod Energumcnus bene difpofitus C^^ , ac perfeIle pra
fua liberatione piobvitus > Exorcifta illum admoncatdetentafiombus,ac
fuggeftionibus>qua& jn libcrationcilli vcrfipellishoftis obijciec , vteum
ad diffidentiamde diuini auxitij cocurfu inducere vaieat : poteritq; aliquas
earum,qu.rponuticurfupra7.738. fecundum doctrmam illo articulo
cradit..m adduccre . Moneatqjac doccatillis refiftendi modum, fuis locis
diftmctis, nempe art. z.
3
. C^ 4. hmus qjiani caîtis aftignatum ..
Dcci-
4
1 8
Par
.1
JI.
Cap.I
V.
DeRemedijs
particularibus.''
. V.
789.
Diuinum it.
plorandum au-
xilium
.
Aciutfidei , p.c
cojidentiA enH-
ciandus
.
Nee non aStus
detefiationis .
ffkdi
790.
Modtis breuis
ft&moncs expel'
Undi
.
TrAceptuwpro-
batiuum .
DEcimo
,
inuento ab Exoieifta Energumeno bene difpofico, peffec
puobato> &'ad demoniacis tentacionibus
refiftendum riteparato,
Exorcifta vna cum omnibus aftantibus geuuflexus ante
Crucifixi ac Bea-
tiffimcE Virginis imaginem, diuinum imploret auxilium pro dasmonis ex-
pulfione, humiliter ,
ac deuote aliquam
, vel aliquas ex orationibus
pofitis
fupra<iz?;/2. 740.741.(2^741.
recitando . .
.;
Vndecim6,poft orationem fedeat ExQrcifta,csteris omnibus genuflrfxis,
<3<:
lubcatj vt Energumenus fidem, ac fiduciam, quam mente fe haberefat^-
tur, verbis explicet, iuxta propriam fui ipfius deuotionem . Poterit tameh
Exorcifta formulam fupra. 'C^C- velaliasfursibcis
diftinctispofitlispro-
ponere iuxta obfefIionum,ac maleficiorum varietatem . Deinde ftatim de-
teftationis accum in dxmonem eifdem locis pofitum renouare
.
1
Duodecimo , Exorcifta ea ,
qus d num.
745.
inclufiue
vfq;
admm. yC^.
excliifiue
habentur, iuxta ordinem ibi pofitum,
& monita ixyi tradita pro-
lequktur.-'
'
-.
'
\'
.;>j:{:>:Uii ^.iDff. Ju
.
Modushreuisapti^tmusadddimonesexpelUndosj
C^
maleficia dijjbluenda .
DVcco
Vexato coram Exorcifta '\n loco decenti ,
deuoto
, & a
populi
mulcirudine remoco
,
pn-Efencibus aliquibus ex eius parencibus
, vel
amicis : ex fignis eius vcxarione pra'Cognita, probet Exorcifta ad
maiorem,
cuidentiam,an vere vexacus fit, & hoc per prasceptum probatiuum,
fic eon-;
dirionalicerd(^moni pr^cipiendo
:
In mmine lefu
-prjicipiG tibi d^mon,
fi
tu a in corpore
ifiius
creatura Dei
,
vt me
frafente
illos humores commoueas vel in
Jfo-
macho , vel in altera parte corporis
,
quos folitos es
commouere
me abfente
, fine
'vlla tamen
Ufione ipfius
paticntis
.
Deindeftacimprxcipiar, vtatalicommotionedefiftat.
,
Cognito ex d^monis obedientia
,
quod infirmitas certicudinalitura
dê-
mone eft excicata, Exorcifta breuiter Energumenum inftruat
.
j^
o
Prim6,vt credat, quantum eft ex partefua,ad illum a da-mone
liberandii
paratifiimum efle, fi ipfe fanitate bene [\z vfufus,ad Dcum nempe magis ac
magis laudandum, & glorificandum , & falutem anim.T (\ix maiori ftudio
procurandam;
&: confidenter credat, fe a Deo tale beneficium obtenturum.-
Sccund6, Exbrciftam a Deo,6c ab Ecclefia in Exorciftatus ordine darmp-
nes eijciendi poteftatem accepifle :
&
quod ipfe , ciim fit Exorcifta
, taleiii
habctficultacem
.
.Terti6,d:emonem ad ipfius Exorciftae pr^ceptum cogendum fore ab ipfo
Enefgamciio
exire : quia Jl diuina viccutcqu^ pr^fens eft,expeliccur
.
Qii.uco
, Deii ad ipfius obfeili peccata minime refpe(5lurum , dummodo
illico
ArtIX.Demodo,&ordincexorcizancli.
419
illico ex corde
peifc6lum
doloris>ac contiitionis adlum cu propofito firmo
quampnmum
fideliter
confitendi peccata fua, ac f\tisfaciendi,producat
.
Quinto, Exorcifta
vexatum interroget, an fittniter credac, quod ipfe illii
docuit : fimiliter ,
an confidat , nunc immediate Deum ob fuam infiiiitam
bonitatcm
, ac mifericordiam , eum efTe liberaturum .
Si hilari fronte ref-
pondeat,qu6d fi(; : tunc iubeat,vt genuflexus corde,&: ore contritionis
a(5tii
eliciar, &
proferat ; deinde humiliter, deuote , ac confidenter a Deo fuam_.
liberationem
dcpofcatjdemoniq; pricipiat in nomine lefu,vt recedat : po-
teritq; Exorcifta illum adhuiufmodi a(5lus formandos> & exprimendos
adiuuare
.
Tandem Exorcifta fedens, patiente genuflexo, & cernuo ,
contra daemo-
nem praeceptum proferat expulfiuum, dicens
:
JBgoN, utmimUer
ChriBi, &
Eccle/i^ in nomine
lefu
ChriHi
'Pr&cepum tx^
prxcipio tibij d^mon ,
vt immediate
,
&finc
vlla mora exeas ex cor-
f"Â^"'"

pore iJiius creatura Dei
>
nec amplius habeas poteHatem nocendi ei ^
intrinfce^
velcxtrinfce ,
velquocumque modo eam perturbandi
,
In nomine Patris^
d^
FiUj^ &
Spiritus Sancti . Amen
,
Poft liberationem iubeat,vt immediate breuitergratiarum a(5tionis a<5lu
jieo grati*
erga Deum eliciat
,
potericqi ipfemet Exorcifta ei di(5lare iuxta formulam^
agendA .
pofitam fupra ntim.
747.
Et admonere , vt impofterum fpiritualia , ac pra?-
feruatiua remedia adhibeat , ne dxmon amplius illum inuadere queat , ac
perturbare
.
Modus breuijjimus ad damones
expellendos
,
^malefcia defiruenda .
PRjefentato
Energumeno , vel maleficiato ad fuam hberationem confe-
qucndam perfedtiflime difpofito coram Exorcifta,vel Parocho, iubeat
791
Exorcifta , vel R.rochus, vt dicat , nura ipfum Dei, & Ecclefis miniftrniTo
ô^^^reulf-
e(Ie credat, ik. vt ralem fe demones eijciendi,eiufqi malcficia deftruendi fa-
'""'7/
'^*"J^^'*
culratem habere .
Qui fi hilari vultu, magnaq-, dcuorione, acfiducia fefir-
^*''*
*"
*'
micer credere , ac fiue vlla hxfitarione confidere afTerat
, quod mox a qua-
cumque di^monum vexatione Iiberabitur,ncc conrra ipfum d^mones quic-
quam
vlterius poterunr, Exorcifta fedens,patiente ad pcdeseiusgenuflexo,
prasceprum conrr I .i;cmonem hac,vel aliaformulaeffbrmet.
In nomine lcfu
ChriBi prxcipio tibi^d<mon^vt exeas ex corpore
Prucptumex'
iUius creatur.t Dei ,
numquam in illud rediturus, ftdfiuHm.
Formato hoc ptircepto, iubeat, vt perfona hberara furgat , ac fuam libe-
rationem
conrefterur.
Cogniro, qaoJ vere fic fiberara, iubeat,vr genuflexa Deo gratias rcferat
cui foli honor, &: gloria in fi^cula fa.'cuiorum . Amen
.
Cap.
430
Par
III. Cap.
V.
DeRcmcdijs pro
afflia;'^;
Cap.
V.
De Remedijs pro afflicSis,
6c tribuIatisJ
QVamuis Parochoium fit piopriiim munuSj affli(5l;is,ac
tiibulatis (vlx
cuiae fubiedis opem tribuere
?
ficut eis in
Rituali*Romano
cap. de
Vifitatione , <:fr cura infirmomm inCinuaxuv .
Veruntameru,
,
^-w*^.. ^.,,.
^^f^f^
qma.v/iiciiiqi{e Dens mandauit de froximo
fuo
^^ vt
quilibet
tiam larini linguê ignarus
&
fibi,
& proximo, cum nccejffitas poftulat, in
tribulationibus ,
ac neceffitatibus opportuna po/fit adhibere remedia , hic
nonnullas vulgari idiomate
(
C\c rogatus ) breues inftrudiiones
cum quibuf-
dam orationibus deprecatiuis fubijciam, maxime pro afflidlis, ac tiibulatis
in
infirmitatibusnaruralibusfubleuandis; eosqj
abinimiciSjacperfecutori-
bustuendis. Quodduobusarticuiisdifcutietur,
ARriCVLVS 1,
Z>e
affltîs ,
Ac tribulatis in injirmitatihus naturalibus
fubleuandis
SVppofitis
inftructionibus pro Parochisrqu^
in Rituali Romano hco cit^
habentur, quas ipfi , ciim neceftitas cxigit ,
femper in oculis liabere te-
ncntur, fequewtes pro omnibus breuirer
propono .
Injiruttione frima.
.
QVello, che defidcra nelle fue infermita
dêfiere da Dio confolato
, &
aiutato,deuc
^ Primieramente confiderare,ericeuere quelhnfermita,
e rribula-
tione, comevenutadallamanodi DioperfaIutcdeIl'anima fua
, acciofi
emendi di qualche fuo pcccato, 6 difettojcdifponga meglio la vita fua,cor-
regga i fuoi coftumi , e faccia maggior profitto per I'auuenire nella via del
Paradifo.
E pero deue fubito ringratiarc Sua Diuina Maefta,che fi fia com-
piaciuto di vifitarlo con quell'infeuuita5 c tribulatione
j e di darli
quella_.
piccola Croce
.
Secondariamente, deue pregarTddio, che gli dia aiuto , accio da quefta^
vifitatione,ouaI fi fia,pofti cauare quel frutto,eprofitto,chelddio
defide-
ra, ne dalla fua impatienza,&: ingratitudine venghi impedito
.
Terzo , fe per forte quell'infermita lc fofle ftata da Dio mandata per i
fuoi peccati, fubitofaccia vn'atto verodi dolore, econtritione de'fuoi ptc-
j
r.
cari con propofito fermo d'emcndarfi, c di farnc ladouuta penitenzai cht^
& nu. 8i/^^
leuata la caufa dell'infermita,fi leuata I'efFeito,conforme anco Santa Cbie-
fa neirinfrafcritte
Collette, 6 Orationi coftuma 6\ domandare
.
Quarto, fe quell'infermita da Dio gli fofle mandata per la fua negligeza
"
nel
Art.L
Sabfcuandisin infirmit.
naturalibus.
43
1
nel
caminare
nella via
dclla Chriftiana pcrfettione, fi ftabilifca di cuore>d*
volereperl'auiicnireviuerepuramente,
econ tutte le fue forze affaticarfi
per
fcruir Dio con
inaggior-afretto^ e follccitudine : e pero preghi Iddio
>
che
per la fua bonra , e mifericordia
, e pec i meriti della fua facratiffima^
Paflioncfi
degni perdonarlii fuoipeccatr,e concederligratia,di
poter pcr
lâuucnire
amarlo , e feruirlo con tutto il cuore , con tutta Taninia
, e corL*
tutte le forze i
8c
adempire queil'opere
> che faranno piu confbrmi al fuo
diuino
volere.
Quimo,
s'ofFerifca a patire per amordi DioqueIl'infermita,e tuttequet-
le
pene, e
tormenti>chc fonopiu conformi al fuo diuin beneplacito
.
E
pet
mettere in pratica quefti precedeti atti.feruiranno le fegucnti ora-
tionijprima
defcrittc in latino per i dotti> di puoi iq, volgare per quelli> che
noa
incendono la lingua latina
I. O R A T I O
Ad
acchiendam
mfirmitatem ,
vt a diuina prouidentia
immijfam :
ac^roipfaLcoâtias agendum^
DOmine
lefu Chrifle qui ad gforfam tuam , &falutem no-
^^^
ftram lieta permifces triflibus,& ad profedum noftrum-
fecunda,
aduerfaq,-, euenire permittis, bonitati tuse gratias ago,
quod
meiflieris recordatus,& hacexigua cruceferuuminutile
vifitaueris . Peto autem gratiam
>
vt exhae qualicumque vifi-
tatione tua
fruclus, &prouentus, quem tu defiderasy confequa-
-
tur ; neque impatientia^ velingratitudine mea impediatur
.
Tuam,
qujEfo,manum porrigasinfirmo mihi ymeqj ficutPetru
Apoftolum:
ciim mergico&pilTet marinis fluclibus
,
potentide-
xtera
erige, ne fub hac cruce labafcam> &concidam
.
Oremus
.
DEVS,
qui confpicis
,
quia ex noftra prauitate afffigimur
:
tuor tempoffi
concede
propitius ,vt ex tua vifTtatione confolemur Aduentus
Qui viuis , &rcgnas in faecula faeculorum Amen

I L O R A T r O
Ad impetrandum a De&veniam êccatorum,
ODomineDcusmcus,confrteormenonvixiffe,prohdo- 795*
lor, ficut debuiffem , & per gratiam tuam potuiffem^
:
Ynde iam toto corde doleo, &me no fatis dolere doleo Ob-
fecro
43
2. Par.III. Cap
JY.
DcRemedijs particularibus;
kcro
igitur te, Dominc, & fupplicirer rogo, vt non facias mihi
fccundum peccata mea, fed fccundum magnam mifericordiam
tuam, quae fupcratpcccata totius mundi
. Mifcrere mei Domi-
ne, miferere mei,& adiuua me ,
ficut tu nofli
,
quod mihi necef-
fe eft in corpore , & anima . Scis omnia, potcs omnia, qui viuis
in fa?culorum
fi^cula
.
Oremus
.
Feria 6 cine- 'T^
Vere,Domine, me famulum tuum,& ab omnibus peccatis
rumadvefp^
X
clementcrcmunda: quianullamihinocebitaduerfitas,
fi nulla mihi dominctur iniquitas .
Per Chriftum , &c.
I I I. O R A T I O
Adproftciefidum in
viaperfe^fionis
.
796'
TTX Omine lefu Chrifte, ccce ego mifer replctus multis mife-
liJ
rijs, fateor me hac tua paterna correptione dignum cfle,
quia tibi,vt debueram,obfcquium, ac feruitutem non impendi,
ac multa bona opera, quae opcrari debueram
,
prsetermifi : fed
tu, Domine lefu , cuius eft totum
,
quod cft optimum,
infcrc^
meo pedori amorem tui nominis , & in me prsefta religionis
augmentum, vtqu^r funt bona,nutrias : ac pietatis ftudio,
qux
funt nutrita, cuftodias
.
Orcmus
.
*x
/1
T
Aroirenobis,qu2efumusDomine, femper fpiritumcogi-
pentecoftf X
/
tandi, qucE reaa lunt, propitius & agendi :
vt qui ime te_^
cffe non poffumus, fecundum te viuere valeamus . Per Chriftu
Dominum noftrum . Amen
.
I V.
O
R A T I O
Ad
feipfkm
ojferendum
diuino henepUcito,
797* irX
Vlciflimc Domine lefu Chriftc,in vnione iUius charitatis,
X_J
qua tcipfum Patri obtulifti in mortem , olfero tibi cor
meum, vt de me, &per me fiat beneplacitum tuum . Dulcis Ic-
fu, hoc bencplacitum tuum eligo, & defidero
,
quantalibet ad-
uerfa, morbus,& mors inftent, &me totum fidelifTima? tuê pro-
uidenti*e,acfandi0ima2
voluntati tua? committo.Speio
cnim,&
i'0[;o,
Art.I. Subleoandis in infirmit.natiiralibus. 435*
rogo, vt mc, &omnia, quse circa me funt , dirigas ad gloriam.*
tuam, & anima mex falutem
. O mi amantiflime Pater, argue,
corripe,
caftiga, vre, feca hoc tempore , vt in iEternum parcas
,
neq in
furore tuo pcccata noftra inferni flammis cxuras . Scio
muitis prodefle virgam tuam , cum diledos filios corripis
,
&
corripiendopurgas, exerces, probas
,
priiifquam eledos coro-
nes . Paratum cor meum, Deus
,
paratum cor mcum
,
quomo-
do, & quamdiu tibi placuerir , me virgcc tuar patern^ fubijci
,
meamque patientiam in cruce probari . In te, Domine, fpera-
ui, non confundar in seternum . Mc totum fanctiflimse volun-
tati tuse fubmitto, atque committo . Etiamfi mortem immitras,
tamen in te vir^ fontem fperare non definam . In manibus tuis
funt fortes mese
.
Oremus
.
OMnipotens
fempiterne Deus, dirige adus noftrosin bc-
Domin. infra
neplacito
tuo: vt in nomine diledi filij tui mereamur bo-
^^-
Natiu.
nis
operibus abundure
.
COrdibus
npftris, qusefumus Domine
,
gratiam tuambeni-
Dom.pfffion!
gnus infunde : vt peccata nuftra caftigatione voluntaria^
cohibentes , temporalirer porius maceremur
,
quam
fupplicijs
dcputemur ceternis . Per Chriftum Dominum noftrum
.
Pi.
Amen.
V. O R A T I O
Ad
ftabiliendam hHmantnvolumatis cum diuina
cokformitaiem
*
ODulcis
lefu, ncq; viram, neque mortem , {tdi tuum bene-
798.
placitum defidero, te cxpeAo : fiat mihi fecundum vo-
lunratem tuam . Si vis^ vt moriar, dulcis lefu, fufcipe fpiritum
meum
. Et licet ad veiperam venerim omnium nouiflimus , da
mihi,vt tecum,& in re requicm accipiam fempirernam . î vcro
vis, vt diurius viuam, dulcis lefu, hoc propono, & pro hoc gra-
tise ruse fuffragium rogo, reliquum virse mea? corrigere, arq in_.
hoiocauftum ribi totum ofFerre ad gloriam tuam , &fecundum-.
beneplacitum
tuum
.
Ee VI. ORA-
799.
43
4
Par.llI.Cap.V* Dc RcnTcdijs pro affli^lis
.
V I. O R A T I O
Adhoc idem impetrandum^
quodfimme, ^vnice eH necefptrium
,
DOmine
lefu Chrifte, obfecro te per
amorem
,
quo omniu
hominum onera porrafti, vt facias me onus triftitise meae
cum gratitudine
fufcipere de manu
prouidentia? tu^
, & de vo-
luntatepaternicordistui, &pro tui amore, quamdiii
tibipla-
cuerit, cum pleniflima mei ipfius re/ignatione , longanimiter
fuftincre, ita duntaxat ,
vt me tua gratia confirmes, ne vnquam
te vel in modico offendam , aut a fandiffima
voluntate tua vej
minimum recedam .
Atque vtinam poffem omnium , & fingu-
Jorum, quipro
tepaffi funt,hominum prefTuras fufFerre,vt qua-
lcmcumque vicem redderem infinirx charitati tuae . Eia beni-
gniflime lefu, ita, qucefo, vnias voluntatem meam cum fandif-
ftmo beneplacito tuo,vt ahudoptarenequeam, quamquod
tu vis
.
VII. O R A T I
O
Ad terfeBam
fui
ipjius in diuinam voluntatem
refignationem .
^ Ludouico Blofio .
goo.
'pX
VlcifHme Domine, Deus meus,memor efto, quctfo, beni-
JL/
gneque confidera me pauperem creaturam tuam effe , te
vero Dominum, & Creatorem meum. Ecce ego me in cequif-
fimumiudiciumtuumoifero, &gratiffim2e voluntati tuceinte-
gre refigno, paratus hunc, & alium quemuis cruciatum, quam-
diu tibi placuerit, fijftinere . Vtere me, ficut vis,
\\-\
tempore, &
r
in aeternitate. QuidquidtuPatercotleftisinme, &de mefa-
cere decreueris, facito \
nam ad omnia, qua polTum humilirate,,
me totum tibi offerortrado , & refigno . Libenter patiar pro te
quidquid fuper me
venire volueris, indiffercnter enim volo de
manu tua bonum & malum , dulce & amarum , Ijetum &trifto
fufcipere , &proomnibus gratias agere . Cuftodi me foliim
,
Deus, ab omni peccato, & non timebo mortem , nec infernum
,
dummodo in seternum me non proijcias, nec deleas de
hbro vi-
tae , non mihi
nocebit quidquid venerit tribulationis
fuper me
.
Adcflo
801.
Art.l,
Subleuandis ininfirmit.naturalibus
4J
j^
Adefto mihi Domine lefu in omni loco & tempore , fitq; hasc
mihi confolatio,
libenter pro te vellc carere omni humano fola-
tio . Et li tua
mihi defucritconfolario,tua voluntas,& iufta pro-
batio erit mihi pro fummo folatio . Sit nomen fan(5lum tuum
nunc, &in aeternum lupcr omnia benedidum
.
Oremus.
Domin. infra
OMnipotcns
fempiterne Deus, fac nos tibi fc mper &deuo-
oaaua' Afcc-
tam gerere voluntatem , &Maieftati tua^ fincero corde
^*^"^^
feruire. PcrChriftumDominumnoftrum. Amen.
ORATIONE PRIMA.
Per rendere gratie a Dio deWinftrmitk mandataci per vtilita
deWanima nojira .
Slgnor
mio Giesu Chrifto, che pcr gloria voftra, e falute no-
Itra accompagnate le cofe allegre con le trifte, e melanco-
niche, e
per il
noftro profitto permettetc , che accadano le cofe
profpere infieme con le aucrfe, rendo gratie alla voftra bonta
,
che di me vi fete ricordato , e con quefta picciola croce hauete
vifitato quefto voftro feruo inutile . Pero vi domando gratia
,
accio da quefta, qual fi fia vifitatione , ne fegua
quel firutto , o
profitto, che defidcra la Maefta voftra : ne dalla mia impatien-
za, &ingratitudine venghi impedito . Pregoui donque, e fup-
plico vogliate porgcre la mano a me infermo, e con la potente
voftra deftra vi degnate ereggermi , come Pietro Apoftolo
,
quando
cominciaua fommcrgerfi neU'onde del mare ,
accio
fotto
queftacroce nonmi perda d'animo, e cada miferabil-
mente.
ORATIONE SECONDA.
Ter impetrar da Dio il perdono de
fuoi feccati
,
OSignor
mio Dio, confefTo î
non efler vifTuto ( mifero me
)
conforme hauerei douuto , &hauerei potuto per mezzo
della gratia voftra . Perilche hora di tutto cuorc me ne dolgo,
e mi difpiace d\ non dolermi a baftanza . Vi fupplico donquo
mio Signore , &humilmente vi prego , accio non
riguardate a
Ec 2 ..
miei
802.
4
5 <J Par.III. Cap.V. De Rcmedijs pro afflidis
.
miei peccati; ma alla grandezza dclla voftra bonta,e mifericor-
dia, h qiial fupera i pcccati di tutto il mondo . Habbiate di me
pieta o mio I)io,pietn,pieta 6 mio Dio,&
aiutatemi,fi
come voi
conofcete, chc mi e neceffario neiranima,c
nel corpo . Voi fa-
petc il tutto,
potete il tutto
,
che viuete ne fecoli dc fecoli
ORATIONE TERZA
Per/ar
profiuo
nella via della
perfettione
,
gQ.^
O Ignor mio Giesu Chrifi:o,cccomi io mifero ripieno di mol-
ij
te miferie ,
confciro cfTerc degno di quefla voftra paterna_,
correttionci
poiche no vi ho refo queiroflequio, c feruiiu,ch'io
doueuo: & ho tralafciato d'operare molte buone opere,le qua-
li hauerei potuto con Taiuto voftro operare .
Ma voi Giesu mio
dolce, di cui e tutto, e dipende il tutto,chc e ottimo,inferitc nel
mio petto Tamore del voftro fanto nome, & operate in me Tac-
crefcimento della chriftiana perfertione
i
e venite a nutrire in_
me tutte queli'opere , che fono buone , e perfette
; e col ftudio
della voftra pieta cultodite quelle, che fono gia nutrite
.
ORATIONE QAÂRTA
Per offcrir fe
Jteffb
a patire fecondo il dtuim beneplacito
.
S04J ir\
OlcifHmo
Signore Giesu Chrifto , in vnione dd quclla ca-
JL/
rif^ 5
<ôn la quale voi fteffo ofFerifti alla morte al Padre
eterno, a voi offerifco il mio cuore, accio da me,e per me fi fac-
cia il voftro
beneplacito . Dolce Giesu,quefto voftro benepla-
cito eleggo , e defidero : venghinopure fopra di me auerfita,o
la morte iftefTajtutto me fteffo commetto alla fedeliflima voftra
prouidenza, e fantiflima voftra volonta . Imperochefpcro, e
prego,acci6 e me,e tutte le cofe circa di me indrizzate ajla glo-
ria voftra, e faiute deli'anima mia . O mio amancifTimo Padre
,
riprendetc, correggete , caftigate , feritc , mortificate me feruo
voftro in quefta vita temporale, accio mi perdonate in eterno
,
,
ne habbiate da punire nel furor voftro i miei peccati coireter-
ne fiamme deirinferno . Conofco,a molti giouare il voftro
fla-
gcllo, mcntre correggete i voftri diletti figli , e col
correggerli
li
.,-
J
805.
Art.L
Subleuandis
in inhrmit.
naturalibu^.'
35^
li
purgate,c(rercitate,pi'ouate,auanti che cktti licoronate . InJ
voi Signore ho
fper.ito,non reftaro confufo in cterno . Me tut-^
to fottometto, e commetto alia voftraSantifiTima uo)[onta . An-
corche
mi dcfte la raorte
, nondimeno non reflaro di fperare
,
e confidare inuoi fonte di uita.. Neilc uoftre mani fonp le mie
forti
.
ORATIONE QVINTA
Per Hahilire U conformita delU humana volo;2ta conUditiind\
ODoIce
Giesu, ne uita, ne morte io defidero,ma folo il uo-j
ftro diuino beneplacito, e uoftro afpetto : fia fatto 6\ me
fecondo i\ uoftro diuin uolere . Se uolete, ch'io muora , dolce
Giesii, pigliate il mio fpirito. Ebencherultimoditutti siVi
tardi io fia uenuto, concedctemi, che con uoi, & in uoi riccua^
requie fempitcrna . Sepoiuolete, chclongo tempoiouiua,
dolce Giesu
,
quefto propongo , e per quefto domando Taiuta
della gratia uoftra 6\ correggereilreftantedella uita mia, &
d'ofFerire rutto a uoi
iniiolocaufto a gloria uoftra , e Iccondo \\
uoftro beneplacito
.
..^;^,
ORATIONE SESTA
^
''\
Per impetrare
tîflejja conformita ,
Uquale
efommaf
^
vnicamente
ncceffaria
,
^
Slgnormio
Giesti Chrifto, vi prego per ramore, col qualcjt
go6.
hauete portato i pefi di tutti gli huomini, vogliate fare, ch'
iopigHilpefodeliamiatriftezza
con graritudine dalla mano
della voftra prouidenza , e dalla volunta del voftro patcrno
cuores epcramorvoftroloporticon patienza finche piacera
a voi,
f
on picniffima raflegnatione di rae ftcffo ;
purche voi co
la gratiavoftra mi Gonfcrmiate, &fortificate , si che gia mai no
v'ofFcnda, ne anco in vn minimo neo, ne dalla voftra fantifliina
volunta pur' vn tantino m'aIIontani . Oh Dio voleflfe, ch'io fo
Jo poteflifofferire tutte IeaffIittioni.ditutri grhuomini,e di cia-
fchc-duno di cfti , chc per amor voftro hanno patito , accio in.*
iq,ualchcp,ar;e.pot.efsi corrifpondere airinfinita y^ftra carita.
'
^^
-i,
;
Ee ? Horsix
458
Par.UI. Cap.V. Dc Rcmcdijs pro
afflidis
J/*,
Horsu benignifsimoGiesu cosi vi prego , vnite la mia volunta
col fantifsimo voftrobeneplacito, accioche altro defiderar no
pofla, che quelio , che voi volete
.
ORATIONE SETTIMA
Che ahhraccia vna
perfenarajpgnationedifeftejjb
mlla diuina voluma .
807. T^
Olcifsimo Signor Dio raio ricordateui
, vi prego, e bcni*
JL^
gnamente confiderate, ch*io fonpouera creatura voftra,
cche voi fete Signore, e
Creator mio
. Ecco,ch*io otfcTifco me
fteflb nel fantifsimo gruditio voftro , &imieramcnte irii ralTe-
gnoailagratifsimavoftravolunta,pronto,e preparato a fop-
portare qucfta,e qualduoghaaltra afflittione fin tanro,che pia-
cera alla Macft^ voftra . Seruiteui Ai me, come volete in tem-^
po, e neireternita . Fare pur di me , Padre cck fte , & opcrato
in metutto cio, che dcterminato h.iucte di fire ; impcroche c5
quella humilta , che poflb , a
tutte le cofe rutto mc fteflb oifcri-
fco,dono,eraffegno. Volontieri patiro pervoi tutto quello,
che
vorrete, che mi fopraucnga ; imperoche indifFcrentemenre
voglio dalla voftra mano riceuerc il ben?, &ii male , il dcLo,
eramaro,raIlegro,& i! mefto,&pcrtuttefe cofe vi vogliorin-
gratiare . Cuftoditemi folamenre, 6 mio Dio , da ognfpccca-
to,
e non temerb la morte, ne rinferno, purche in ererno non-.
:;
mi
rigetrate,e riprouate, ne cancellate dal libro della vitJ,noa
ini nocera tutto cib,che di contraricta, b tribulatione mi fopra-
uenera Siatemi prelcnte,SignormioGiesu, in ogniIiiogo,e
temporequefta (Ta la mia confoIatione,divo]er volonticrief-
fcr priuo dôgni humano fblazzo peramor voftro Efe mi ma-
cara la
voftraconfolatione , la voftra volonta , e giufta proua-
tionemi fara pcr fbmmo fbfazzo , e dilettatione . Sia hora
,
&
in eterno fopra tutte le cofe benedecto , e glorificato ilvoftio
fantonomco

p^t; .
Jnftruitionefcconda,
808.
"X
T^
TiHflimefbno le precedenti orationi per confblarione de
gl*}n^rmi>
V
ttibulaci , maffknc cbe kfiderano d*acqiiiftare in
breuetempo !^
\:
.'.'{:.
per-
Ait.I. Subleuandis in infirmit. naturalibus.
4)9
perfettione . Mi perche con la fanitjl ancora fi ponno fare molte opcrc di
pertettionc, non ellendo alcun'infermo in quefto mondo , il quale pofla fa-
per di certo, fe non per diuina riuelatione , fe fia la volonta di Dio di bene-
placito, che egli ftij longamente oppreflb da quell'infermiti : 6 pure fe vo-
gU liberarlo quanto prima , deue ricorrere alla volonta di fegno manifefta-
ta nlla<iiuina fcrittura in molti luoghi, oue Iddio notifica all'huomo, che
la fua volonta e, che nell'infermita, angoftie , e tribulationi fi ricorra alla_.
Maefta fua : e promette di concedere mfallibilmente elafaniti, etiitto
qucUo, che Ci domanda,mentre fi domandi con gran fiducia,efia per eflere
falutareall'anima , 6 almeno non fia nociuo , ma pero indrizâto a glbria
di Dio : ouero non imped^fca il maggior bene
.
Accio donque la fanita , che brami , ti fia all'anima gioueuole , deui in-
drizzarla, come mezo per porer meglio arriuareall'vItimo fine , cioe k dar
gloria, & honore 4 Sua Diuina Maefta , che cosi coftuma ancora S. Chiefa
in tutte le orationi, che dice neiroflicio,e nella mefla, oue domanda a Dio
la. fanita per gl'infermi; ouero che ci liberi daIl'auerfit4,come fi puo vedere
nell'ir^rafcritte alnum^^ i y. Domanda donque a Dio la faniti liberamente,
ma infieme domandali vn'aiutogrande, & efficace perpotertiferuirbene
della fanita folo per impiegarti a dar gloria a Dio , a feruire , & amare con
puio cuore Sua Diuina Maefta,& impiegani in opere di mifcricordia e fpi-
ritualij e corporali
per fouuenire il tuo proffimo , protcftandoti a Dio, che
mentre la fanid
fofle per cflere nociua all'anima tua
,
piii tofto vuoi patire,
c morire, che ofFendere Dio
.
Et affinche pofli eccitarti a confidare in Dio , di ottenere la gratia , che
domandi, confidera, che Iddio e prefente in ogni Iuogo,&: ha tanta cura di
te , come fe tu folo ti ritrouaffi al mondo , e non folo cerca il tuo bene , m^l
dcfidera il tuo maggior bene . Se donque ti proponi,e rifolui da douero di
feruir meglio Iddio, e di far opere di maggior perfettione di queIIo,che fai
neli'infermira, Iddio ti leuara Tinfermita , e ti dara la fanita , mentre veda
,
checertamente fij per adcmpire quello, che gli prometti
:
In oltre folleua ia tua mente aila grandezza dellabonra , e pieta diuina
,
che e tale, che non puo trattenerfi, cbe noficommunichi i fuoifauori , e le
fue gratie,mentre ritroua foggetti a riceuerle preparati , p
ben difpofti . Et
e come il Sole , che a nefluno nega di Communicare i fuoi raggi , menrro
dalle creature inferiori col inftaponerc qualche corpo opaco, non vengano
impediti.
. Appreflo deui confiderare la promefla S Dio, che e vmucrfale di aiutar-
ci in tutte le neceffita e fpirituali , c corporali fenza ecccttuatione alcuna
,
e promette di concedere tutto qucllo , che li fara domandato nel nomedi
Giesu, mentre che fia fecondo l'honeft4,e retta ragione, &:
ordinato a glo-
ria
, & honore di Sua Diuina Maefta , cbc fein futi fara per rifulrare a glo-
i;iafua,.credi percerto, che Iddio uon mancaria della fua promcfla
.
Finalmente perfeuera in quefte confiderationi , c u6 ti perdere d'animo
:
perche molte volte Iddio non concede fubito qualche graria per far proua^
dclla coftanza, e fiducia de fuoi ferui , eilendoche la vera , e
perfetta confi-
E e 4
denza
Supra nu,47z.
80p.
Siip.num.42,9.
& nu.
476.
810.
Sup.nu.59r.
Sup.nu.
475.
811.
Sup.nu.594.
&feq.
Sup.nun1.474.
812.
Sup. nu.
40J.
&feq.
8n.
Sup.num.459
& feq.
449
Par.III. Gap.V. DcRcmedijs pro afflidlis
,
\
denza in Dio non fi manife{ta> fe non nellc contraiieta, nelle quali i\ feru
di Dio non s'allont.ana dalla conformita alla diuina volunca, e confidenza
pofta nella diuina Prouidenza . Per ottenere donque la brainata fanita

&
aiuco in tucte le cribulationi > mirabilmence feruira il recitare con gran de-
Uocionee confidenza in Dio le feguenci oratiorii , nelle quali fi rapprefen-
tano a Dio le cure, e gcacie facce da Chrifto a glMnferrai, obfe{Ii,e tribulati
e fi domanda il perdono, e remiflRone de* peccati,
dc aiuco iu cutce le necef-
fica fpirituali,e corporali
.
Or^ctio ab
ifrmis , ac tribulatis rtcitanda ad impctrandttm
diuinum auxilium.
DOmine
Deus omnipotens , fapientiisimc , ac Glementifsi-
me, qui proptermifericGrdiam tuam magnam,fa}uos fii'^
cis omncs fperantes in te ; qui fanas contritos corde , vulneras,
&medcris, mortiffcas, &viuificas^ deducisad inferos, & redu-
cis,&orantes infua infirmitate curare confueutfh", auxiHare>
nobis ad te clamantibus in hac, &in omni tribulatione noftra-
.
PientifsrmeDeus,quiEzcchiamadte clamantem
amorbo li-
bcraiti: lob vlcere pcfsimo pcrcuflûm fanafti: daemonema Sara
depulifti : ac Tobiam lumen cccli viderc fecifti , Spiritus fantti
gratia nos vifttare, ac confolare dignare . Exurge Chrifte, ad-
iuua nos,qui Chananeam pro filia dcprecantem exaudifti : So^
crum Petri a febri libcrafti : mulierem fpiritu infirmitatis annis
(ftodecim inclinatam ad fanitatem perfetam erexifti : filiurrL>
Principis mori incipientem a febri faluafti : pucrum Centurio-
nis verbo fanafti : paralyticos , &leprofos curafti , & mundafti
;
a fpiritibus immundis vexatos, & obfeffos liberafti ; ac mulierc
per tad:um fimbriae tuse a fanguinis fluxu fanafti, faniratciTL>
mcntis , & corporis nobis largire . Benignifsimclefu,quifur-
dos audire fecifti: claudis grcffum reflituifti: mutorum o;a_*
apcruifti : Csecos iiluminafti : Filium morruum matri viduse vi-
uum re ftiruifti : Filiam Archifynagogi ad vita reuocafti : Laza-
rum quatriduanum a mortm*s refufcitafti, nederelinquasnos
orphanos in anguftijs noftris , ncquc dcfpicias nos Dtus falu-
taris nofter . Salua nos Chrifle Saluator,& Redemptor noftcr,
fufccptor &liberator nofter, Deus adiutor & protedior
nofter
>
Refugium
noftrum, &cornu falutis noftrê, fortitudo &
patien-^
tia
-1
Art.I.
Subleaandis in iiifirmit.naturalibus .
44
1
tia
noftiM
, auxilium tuum nobis bcnignus
impendc , vt gratii-.
tua,
ac fubfidio ruo fufficicatcr adiuti, a
prxfentibus malis libe-
rati
quammaxiaius
tibi rcferamus gratias,
acmaiori conatu, ac
feruore
fcmper te diligere appctamus
.
-^.
Adiutor nofter efto, n6 dcreHnquas nos
.
Iji.
Ncque
defpicias nos I^êus falutaris noftcr.
^,
Adiuua nos Dcus auxiliator nofter
.
^, Et propter gloriam nomitiis tui libera nos
^r, Dominc cxaudi orationem meam
.
l^,
Et
clamor meus ad te vcniat
.
,;
'! ; <Oremus
.
DEus
,
qui Vnigeniti tui paticntia antiqui hoftis fuperbiam
coniriuifti, da nobis qu3efumus,quae idem pro nobis per-
tulit, di^nc rccolcre , ficque txemplo eius cunda nobis aduer-
fvmtia
equanimicer tOlcrare'.
Deus humani gcneris bcnigniffimcConditor, &mifericor-
difsimc
rcfv)rmaror, qui homincm inuidia diaboh aba?tcrnafg-
licirare
deic(5tum, vntgcniti Filljtui pretiofo fanguine rcdemi-
fti
, viuifica
nos fimulos tuos grariie rua? vigore , & iacentibus
manum
porngc falutarcm : reple nos gaudio cordis , & J^tiiii^
fpi'-itus
i
expelle a nobisomnes hoftiics infidias , &mittc nobis'
nieJicu
iif<Iutis, Angclum pacis,q.ui nosin anguftijs pofitos
confola
ionibus tuis attollar
,
quibus in prefcnti confequamur
auxihum,A
in futuro pra?mia obtineamus a^tcrna
.
Mifcricordiam tuam huniilircr dcprccamur, omnipotens
Deus, qu:e
amiflam grariamnobis reconcihcr , arquc munus
paricniiceiaillarisomnibusjfcmper &vbiq;prorcgndoimper-
tiar . Dcus fub.cuius nmibus vira? noftra? momcnra decurrunr,
fufcipcpreceshumi.ircrad tc clainanrium, vtdeomniaduerfi-
tare , 6c
^grirudinc hberari
,
perpi^rua rc grariarum adione lau-
demus.
PcrChriftum Dominumnoftrum. Amen .
^//.e orationes adobtinendam
fanitatem^ ex Breuiario Romano
DA,
quaefumus Domine,nobis falutem menris,& corporis :
815.
vt bonts operibus
inhgrcndOjtux fcmper virtutis
merea-
^^^^âTil''
marprocectionedcfendi. Deus, vefp.
442-
ParJII. Cap.V. DcRcmedijs pro
Afflidlis-
Sabbat. Dom.
Deus
,
qui confpicis omni nos virtute deftitui
: interius
, ex-
I. Quadr. ad tcriusq; cuftodi
:
vt ab omnibns
aduerfitatibusmuniamuriiu
^^^P'
corpore,&aprauiscogitationibusmundemurinmente.
j^ ^^
^
Deus,qui nos in tantis pericuiis conftitutos,pro
humana fcis
Epiph.^
^^
fragilitate non pofle fubfiitcre
:
da nobis falutem
mentis,
& cor-
poris : vt ea, quas pro peccatis patimur, te adiuuante
vincamus.
Deus
infirmitatis humanic {ingulare praefidium , auxilij
tui
Eccief.in Mif-
fuper nos famulos tuos oftende virtutem,vt opere
mifericordiae
fa pro infirm.
^^^ adiuti , Ecclefia? tuieSancta? incolumcs reprsefentari
me-
reamur
.
Fer.4.Dom.^.
Concedc, qua^fumus, omnipotens Deus, vt qui protcdionis
Quad.adver
tu2E gratiam quajrimus, liberati d malis omnibus fecura tibi
menteferuiamus. Per Chriftum Dominum noftrum
.
Benedi6t'to
fro mfirmis,
PArochus,
cum ^grotos fibi vifitare contiêritj prster ea, qux in Ritua-
li Romano de iîfitationeinfirmorHm- habentur
,
poterit etiam ad libi-
tum fequentibus orationibus vti pro fanitate sgrotis a Deo impetranda . .
In primis xgrorum in i:s inftruar,quasin hoc articulo fuperiiis habentur,
&:
aliquam , vel aiiquas ei orationes ex pr^miflis deuote recitandas propo-
rjat ,
qu.x magis videncur opportuna? . Poftea eum hortetur
, humiliter
, ae,
deuote fequentem orationem recitare .
,^
.
Oratione
fer
impetrare da Dio la
famta
di mente^ e di corpo
.
DOlcifsimoSignor
mio Giesii Chrifto , che fcte A mio Re-
dentore, Saluatore, Signore, e Protettore
, Confolarore
delli afiflitti, Solleuatore de caduti, Medico de gli infermi , che
fanate i contriti di cuore , e curate quclli , che nelle loro infer-
mita a voi ricorrono, ecco me, vilifsimo feruo voftro, confufo
,
e tutto afflittojconofco, che pcr Toffefe fatte alla
Maefta voftra
non merito di riceuere da voi gratia alcuna . Conofco pero an-
cora , che fcte Dio non folo onnipotente , e fapientifîmo , ma
ancorabenigaifsimo, pietofifsimo, mifericordiofifsimo,clemc-
tifsimo,c
IiberaIifsimo,prontifsimo a perdonare a chi con puro
cuorede
fiioi errori vi chiede perdono : Pero ccconii qui hu-
miiinto a;uanti la Maefta uoftra , di puro cuore de' miei pcccaci
vi
Art.LSublcuandislninfirmi^ naturalibus.
443
vi domando
perdono; e ui pregoper la
grandezza della uoftra
bonta , e fedclta
nelle promefle uoftre
:
per honor, e gloria del
voftro Santifsimo
nome;per refficacia della
uoftra facrarifsima
Pafsione ; c per i meriti della Vergine Santifsima uoftra dilet^
tifsima Madre, dcl mio Angelo Cuftode , e de*Santi N. e Sante
N. miei dcuoti, uogliate perdonarmi i miei peccati , edarmi
gratia che per rauuenire m'aftenga da qualfiuogiia offefa, e ui
ami fopra tutte le cofe con tutto il mio cuore, con tutta Tanima
mia, e con tutte le mie forê . Parimente ui fupplico , uogliatc
Iiberarmi da quefta infcrmita , e concedenni perfetta fanita di
mentc, e di corpo . accio fottola uoftra diuina protettione col-
locato, con piii liberta di mente , e di corpo attenda a fcruirui
,
&amarui,& impiegjrmi per amor uoftro in opere di mifericor-
dia e fpirituali , c corporali ; & adempifca femprc in tutto, e per
tutto il uoftrodiuino uolere ; e di tutto renda gratie a uoi mio
Dio, che eol Padre
, e Spirtto Santo uiuete , e regnate ne' fecoli
defecoli. Amen.
*
h
Ha.
oratione ab irifirmo deuote,ac hamilitcr recitata, Parochus poterit
fequvntem , vel aliam ad hbimm fuum cx approbatis ab Eccletia foirmare
bcnediclionem
.
0r4fh pro infrmis
.
POtentin Jf
pei Patrk adiuucrê . Sapientia ij* Dei Fili;
inftruatie. Virtu^ fpiritu. ^San(5ti libcretceabomni-
bus ma!is, tSe pc riculis animce, & ct/rporis
.
Benedicat tibi Dominus , & cuttouiat te , oftcndat Dominus
iciem fuam tibi, & mifereatur tui, conuertat Dominus uultuni'
fuumadtc,&dettibipacemi<& faniratem.
'^'"*
-f.
Adutorium noftrum in nomine Domini
.
Bi.
QuifcGitceIum,&rerram.
f;
Domincexaudiorar.
R.
Et clamor meuf,
&'^.
if^.
DominusvobifcUrtr. R?. Rtcumfpiritutuo.-
urr fiit
pi^cmus
.
DOmine
SandePâter omnfpotcns a?rerne Deus, qui fragi-
litatem humance conditionis infufa uirtutis tuse
digna-
tione
817.
444
Par.lII. Cap.V. DeRemedijs pro afflidis* h
tioneconfirmas : vt falutaribus remedijs, corpora nortra,& me-'
tes
vegetcntur,fuper hunc tamulum tuum N. propitius intendc,
vt omni necefsitate corporcae infirmitatis
exclufa
,
gratia in eo
priftinse.fanitatisperfediÊrcparetur,
.
-
Omnipotens
a?terne Deus
,
qui benedidionis.tuse
gratiam-:
aegris infundendo
corporibus
,
faduram tuam multiplici pieta-
te cuftodis,ad
inuocationem Sand:ifsimi Nominis tui benignus
afsiftCjVt
famulum tuum N. ab segritudine liberatum,& fanitati
donatcim dextera tua erigaSi virtute confirmes
,
poteftate tuea-
ri.s , atque Eccleftse tuse Sandsecum omni defiderata profperi-:
tate
reftituas
.
j
OmnipotensfempiterncDeus falus seterna credentiu exau-
dino.sprofamulotuoinfirmo,pro quo mifericordiiE tua? im-.
ploramus auxilium : vt reddira (ibi fanitate
,
gratiarum tibi In-h
Ecclefia tua rcfcratadiones . Pcr Chriftum Diimnoftru.Amw
. Dominus lefus CJhriftus
apud te ^fit., ut te defendat , intra
^
te fit , ut te conferucr , ante
?{< te lir
,
' ut te ducat
,
poft ij<" tc
iK, ut te cuftodiat, fuper i^ te fit ,.ut te bene
^
dicat
: Qui cum
Patre,& Spiritu SanCto rcgnat in faecula fajculorum . Amen
.
Bcnediv5tio Dei
omnipotentis Pa
*J<-
tris,& Fi
^
Jij , & Spiri-
tus
^
San(5ti defccndat fuper te, &maneat femper . Amen
.
Orationesxecitanda
ab ^groto adaquirendamfatiemiay^y
*\\t dum durat
infirmitas ,
c^
tribulatio.
NOfti
omnipotens Deus
,
quam vile iit, &fragile hoc ma-
nuum tuarum figmentum
,
quod cx puluere formatum a
Ipui vento concutitur, frangitur, &tandem iterumin puluerem
cuanefcit . Adco nihil eft, qupd meis ego viribus fidam
,
qui
curne contra fpiritjam femper rclu(5lante,tot fentio motus indir
gnationis, impatientia?, pufillanimitatis, diifidentiee,aliarumq;-
perturbationutp, quando vel leuiter tangor . Tu^m igitur ope
imploro
, cuplîlis medice , diuinum tuum pharm^cum
,
quod
PATIENTIA dicitur , mihi cupio communicari . SummuirL-,
nempc in morbis etiam acerbiilimis lenamentum efl Patientia ;
Ta ergo^ Domine, qui exterius flagella irrogas, da
interius
iii-
^x.oij
tlcfi-
8lS.
Art.LSiibIeuandisin,infirmit.ftaturalibus.
44
j
deficientem
Paticndam,
ica vt laus tua nunquamreceduc do
ore
nieo
.
DA
niihi,
quiero, Domine, prajfenti , &a?quo cfTe animo
,
vt velut auibidcxtcr Iseta & triftia, fuauia & afpera non-,
aliundc,
quamapatcrnistuis manibusprofcda, fufcipiam^,
nuhiquc
diuinirus c Hc nnmifla certifsimo crcdam, quoniam ad
fili rum tuoium
cxcrcitationcm , ac profcclumdiiigis omnia
.
DOccatmc,
obfecro, fpiritus tuus, quo conforrante polTu-
mus omnia,
vr fciam animam in paticntia pofsiderc vfq;
ad mortcm . Tu es Dominus, qui aculeos,& dolorcs omnium,
& {inguiorum
iaborantium confidcras: ego vero licet nondum
ad fimguincm vfque reflitcrim ; tamen carnis imbccillitatem
,
& Feca.citrantis natun-e vîm ixph vcl inuitus experior . Tanto
igicurmagisadiuua,
Domine,imperfLd:um meum,vtvirtusin
infirmitateperficiatur,
S^
egofinccre teftari pofsim, Virga,&
pfaUi^ver.^.
hacntus tuusipfa me confolaeafunt . Ad hxCjgratia tua duce, re-
fpiv iam fcepe mfaciem Chrifti mci, & Filij rui Crucifixi, quifo
paticiitibus omnibus abfolutum paticntise fpeculum
,
& exem-
plarprsebet.
Scd&le(5tifsimi, acfidelifsimiamicituiincruce
mea
me confolcntur, qui tanquam aurum in ardenti fornace a
te
probati, ac purgati , atrocifsima quaeque fupplicia pro te vti
patientifsime,
ita & fprtifsime pcrtulerunt, tanio nunc capiti fi-
miliores in coelcftibus dc litijs
,
quanto antea patientiores fue-
runt in
grauibus tormentis
.
Oratio ad augcndam Patientiam
,
Vlta
haec noftra peregrinatio eft ab exiiio ad patriam . Et[
ne detineat nos amsenitas vix
,
quo minus ad te , Dcu^.,
rcdo, & celcriter contendamus, cj^citas nos ftimulis , & fpinis
pungis, vt concupifcamus/equicm , & fincm irineris . Sunt
er*
go morbi, flcrus, luvftus, moeror,aduerfa omnia, vclutcalcaria,
quibu.s fegnis hic equus, vel verius , afinus vrgctur , ne femper
in via fubfift ir . Fac nos, Dominc, obiiuifci vi^, rneminifTc pa-
trlx
i
atque, fi adijcis pondus aducrforum , adde etiam robur
,
nc fiiccumbamus oncri, ad te pcrpetuo intenti , &ercifli . Cse-
tcrum
819.
o
446
Par.III. Cap.
V.'
De Remedijs pro
affliais
.
terum tua, Domine, funt omniaj fac de omnibus fine
cxceptio-
ne
quod infcrutabili tuo iudicio vifum fuerit,hoc
vno dempto,
nemetibiinimicum effepatiaris.
Ad repentinammoYtcm AUtrUndamy
Oratio i.
OMifericordifsimeDominelefu, pcr lacrymas tuas,pcr
agoniam, &fanguincum fudorem tuum, pcr mortem tua
rogo te, a fubitanea , &improuifa raorte
libcra me
.
Oratio II.
Benignifsime Domine Icfu
,
pcr acerbifsimam , & igno-
miniofifsimam flagellationcm , ac coronationem tuam
,
per crucem, &pafsioncm tuam amarifsimam,pcr omncm boni-
tatem tuam, humillime te precor , ne pcrmittas , me fine Sacra-
mentis marte repcntina ex hac vita migrare
.
Oratio III.
Mi amantifsime Icfu , 6 Dominus mcus , & Dcus meus
,
per omnes labores , ac dolorcs tuos
,
per prctiofumfan-
guinem tuum, per facrofanda vulnera tua
,
per iWîS tuas , 6 mi
diilciiTime Iefu,fupremas in cruce voces: Detts meusyBeus meus,
pfal.zi.ver.i.
^^ quid dereliquiJii me . Pcr validum illum clamorem tuum
:
Pfal.30.
ver.^. pâter^ In manus tuas commendo/piritum meum
,
ardentifsime
to
rogo, ne fubito hinc tollas me . Manus mx
,
o mi Rcdemptor,
fecerunt me, &plafmaucrunt me totum in circuitu : ne
,
qua^fo
,
fic repente pr^cipites me . Da, oro, ipatium pcenitenti^, da^
feliccm , & in gratia tua obitum , vt cgo te tota mcnte diligam
,
laudem, & bencdicam in ajtcrnum
.
ARTlCVLVSll.
JDe
Affli6tis ,
ac Tribulatis tuendis ab himicis
,
ac prfecutoribus
,
8
20.
"\
7"^ Parochus, vel Patcr fpiritualis afHi<5tis, ac tribulatis modum, quo
Modu^fe tuen-
V
feipfos ab inimicis, ac perfecutoribus tueri queanr, infinuarc pofTir
,
diabinimicisi
ûm fequentiaconfiderare non pigeat monumenta. Qua;, vt etiam
ab
f fcrfecmori-
ipfifmet aftlidis, ac iribulatis latini fermonis ignaris percipiantur ,
vulgari
bits . idiomate proponam
.
Pri-
o
Art.II.Tucndis
abmimicis,3cperfecutorib.
447
Primiecamenccqlundo
ti litroui afriitro,eperfeguitato,confideiaquelIa
tribulatione, come
venuta dillamanodi Dioi e dallafua foauiflima dif- ^'"^'l
^-'
poficione, e
prou)denza .
Dio e quello, che regge la deftra di quello, che ci
j^^^j
Jib.i c^^'
percuote . Dio e qaeIlo> che muoue la lingua di quello , che di te mormo-
^
'
ra. Dio e
qucllojchediedeforzeaquello, che empiamence cipeicofTei
ifaiec.4^.^.7.
cpero deui fubito ringratiar Dio non folo de' beneficij riccuuti
j
ma anco-
Amos c.^.y.6.
ra delle tribulationi, e contradcti a te venute, e nel luogo de beneficij , e_-
imon annouerarle
.
Secondo, deui ofFvtir te ftelTo a patire per amor di Dio, Sc
in fatisfatcio-
nede'cuoi peccati,qiiefte, e tuttequellc tribularioni, che piu piaceraalla_.
Maefta fua di mandArti,nel modoinfegnato neli'articoIo precedente
.
Tcrzojjnon deui ijiiormorare, n^ lamentarti di quelli,che t'hanno ofFefo,
Drexel.de Pa
&
ingiuriaro-, ma confideiare , che fono ftati folo inftromento della mano tientia par. z.
di Dio, per facci rauedere de' tuoi peccati, e nella via della perfettione pro-
cap.
5.
fittare.
Quarto, deui prontamente perdonare per amor di Dio l*ingiuria riceuu-
ta } detcrminandoti fL-rmamente non lolo di non offendere chi t'ha offefo
,
mi ne anco di dir mal di lui, e
di contenere il tUo cuore da pedfieri di odio,
e di rancore
.
QiTJnto , deui confiderare , che Iddio e prefente in ogni luogo , c vede il
tuo cuore, e quello che pitifli per amor fuo ; fi come anco vede l'ingiuria
, Drexel. de_*
dc
ofFefa , che hai riceuuta : e mentre tu per amor fuo perddni al tuo nemi- Conform. vo-
co : e per facisfare, & olleruare qucUo, che Iddio commanda nel Vangelo,
lunt.Jib.z.c.j.
rimetti
NfTcfariceuucaÎddio reftaobligatoa rimunerarti
j
perilche deui 4
credere , ch'egli hauera cura di te , e fi pigliara a petto di vendicar Poffefa
,
Matthasi c.5.
che ti fu fatta, e cio a tempo opportuno
.
Tu donque foccomc-cci te ftcfio tucco alla diuina proceccione,(8(: al fuo di-
Pfal.ô. ver.i.
uin volerce cicn per certo , e per ficuro , che Iddio ci protcggeri , e ntrtrti
permecrera fe non quello,che Ci.t. per eiTere per ruo maggior benejanzi fara,
che le perfecutioni Ci conuertino in tuo vnle, e commodo .
Sefto, confidera,chenelI'offefa,che ri puo fire il ruonemico, duecofe' 821.
hanno daconcorrere, cioe l.i volonta mal.i, e peruerfa d'offenderti, e Tope-
ra efteriore, cioe roflfefi , che ti potrebbc hre . La volonta
,
quantunquc-^
iniqua, e peruerfa non ti pno nuocerf',ne ficti danno alcuno . L*crpera efte-
riore neanco ti puo nuocere, fe Kldio non concorre, ouero s'egli s'oppone.
Sia pur forte, e porenreilruonemico, qainropuo cHere, difiniflime arme^
Supranu.i47
ben guarnito , da huomiru forri , e rc^bnlti firibondi del ruo fangue accomr^
^
^^^*
pagriato, fe Dio non concorrc alTano fiii>"o , e mareriale dell'offefa : ouero
s'opponera , 6 per fe ftcllb
, oper mezo d;'fiioi minftri gl'AngeIi celefti:'
rinimico perdera le forze, I'arme non ri olfcnderanno , egli huomini forti,'
e
robufti s'auuiIirannoinfe ftcfli, fiperderan.no d'animo, ne ii.potranno.
offendere ,
ne d.irti alcun danno . Mcrri donque turra la tua confidenza in
Dio, e chiam lio ad ogn'hora,&: ogni momenro per ruo Signore,SaIuarote,
prorecrore, difenfore : 4 lui commerri re fielTo, e tnrte le cue caiife, e prega-
io,che ti difwnda,eprotegga : E fuppiiica ancora ogni giorno la Maefta fua,
che
448
Par.III. Cap.V. Dc Rciinedijs pro afflitflis J
^^
chc fi compiaccia di perdonare al tuonemico, e dargli lume,e cognitioneJ
de' fuoi errorij confonda i fuoi machinarnenti, e penfieri peruerfi,diftrugga
l'infidie contro di te ordite , e lo corregga m quel modo , che e piii conue-
nienre al fuo diuin volere : cosi fperimentarai , come Iddio con modo ma-
r;iuigliofo conuertira Tamaro in dolcc, la meftitia in allegrezza, e la perfe-
cutione in confolatione
.
Al che feruiranno le feguenti orationi . Per i dotti feruira ancora cio
ch'habbiamo detto di fopia, trattando de frutti della confidenza in Dio
al
numero marginale loo.
efeguentii &alnum. z lo.
efegnemi, e 227.
efeguemi.
Oratiofie per difendere
fe Heffo
dd nemici^ e per/ecutori
,
Zzz.
^
Ignor mio Giesu Chriifto dolcifsimo , & amantifsimo
, ecco
t3
^^ feruo voftro afilitro, e perfeguitato, da voi riceuo que-?
fta tribolatione, comc venuta dalla volonta del voftro paterno
cuoreperfarmiriconofcerede'mieierrori, e nella via deila.*
Chriftiana perfettione profittare . Per amor voftro Taccetto
,
e fopporto volonticri, c vi ringratio , che degnato vi fete di vi-
firarmi. Oflfcrifcome fteflb pronto non foloapatire quefta.
perfecutione , ma qualfiuoglia altra rribolatione ancora , cho
piiipiacera allaMaefta voftradimandarmi. Solo vi prcgo,
che vi dcgnare ancora di darmi patienza ,
accio non mi contur-
bi, ne mi quereli, ne in me s'eccittino penfieri d'odio, 6 di ven-
detta ; ma che di tutto cuore a voi dij lode, gloria, & honore
.
lo rimetto volentieri , e di tutto cuore , e perdono pcramor
voftro queft'oifcfa , e prego la Maefhi voftra a perdonare a chi
m'ha offefo , e dargli lume , e cognitione , accio conofca Terror
fuo, e fi emendi . E quando a i voftri diuini impulfi faccia refi-
ftenza, voi, che del tutto Signor fete, e che uedete il tutto, cor-
reggctelo in quel modo , che al uoftro diuin beneplacito e piu
conueniente; confondetei fuoi penfieriperuerfi, emaligni,-
fcoprite le fue infidie,diftruggete i fuoi machinamenti,& impe-
dite roffefe, che mi potrebbe fare . A uoi s'afpetta il dilcndcr-
mi, e proteggermi in ogni hora, ôgni momcnto, & impcdirc,
chenonfolo cotefto mio nemico , ma qualfiuogliaaltraco^
contraria , e nociua non mi poffa offendere
,
poiche voi fete W
mio Signore, Redentore, Saluatore, protettore , tutore , difcn-
fore,.
econferuatore, refugio, conforto , vita , falute , e confola-
tione
dcli*anima mia,
e del mio corpo . : Eflfendo donqiie voi i[
mio
Art.ll. Tuendis ab iniinicis,d^ pcrfecutorib.
449
mip protettore , e di che cofa potro io temcrc . Eflendo voiin
inia difcfa
, e qual forza
,
qual potcnza mi potra ofFendcre ?
lob.c
17.V.3.
fone me iuxta ee
, d^
cuiujhis manus pugnet contra me ? Si Deus Roman. c 8.
fro
mcy quis contra me f
^^"'
^
'*
Pocra ancora ad ogn'hora, e piu fpeflTo col cuore, c coii la bocca dire lc^
feguenti paroie
:
Voi mio Dio , che fcte Signor del tutto
,
che potete il tutto
,
che vedetc il tutto, e che voJete far bcncficio a tutti, &in parti-
colare a quelli,rhe*n voi confidano,e uiuono fotto la uoftra di-
uina protcttione,difcndetcmi, e proteggetemi da miei nemici.
A quefto efFctto feruira ancora \\ recitare fpello quei verfetti de Salmi
pofti di fopra al riHm.
60
\. come anco il recitare il Salrao
y
5. Deus in m-
mint ttio faluum me
fac,
&c. &
il Salmo ^. Ferba mea anribus psrcipe, &c.
Finalmente potra aggiongcre le feguenci orationi , ciafcheduno cosi di
quelle, come dalle precedenti eleggendo quella, 6 quelkj 6 tutte, 6 in par-
te, che piii faranno conforme la fua deuotione .
Orationes ad tuendum
fe
ah inimicis .
Ex
Pfalmorumverficulis
.
DEus
in adiutorium meum intende : Domine ad adiuuan-
prai.^p.ver.i.
dum me feftina
.
Confundantur, & reucrcantur, qui qucerunt animam meam .
êr^ *
Auertantur rcrrorfum, & erubcfcant
,
qui volunt mihi mala . verf. j.
In te Domine fperaui, non confundar ina^ternum , in iuftitia pfai.5. ver.i.
tualiberame.
Efto mihi in Deum prote(5lorem , &in locum refuglj , vt fal- verf
j.
uummefacias.
Quoniam firmamentum m.cum , &rcfugium meum es tu : & verf 4.
propter nomen tuum dux rnihi eris,& cnutncs me
.
Eripe me de manu inimicoru meoru,& a pcrfequentibus me.
verf 17.
Ad te Dominc leuaui animam meam : Deus meus in te con-
pfai.14.
ver.i.
fido, nbn erubefcam
.
Neque irrideant me inimici mei : etenim vniucrfi
,
qui fufti-
verf. x.
nent te, non confundentur
.
Confundantur omnes iniqua agentes fuperuacue
.
verf
3.
Libera nos Deus Ifrael
cx omnibus anguftijs noftris
.
verf .
Ff ludica
4i0
Par.lILOip.V.DeRcmcdijsproaffliArs.
pfal. j4.ver.i.
ludica Dominc nocentcs me, cxpugna impugnanrcs
me.
verf. 2. Apprehende arma & fcutum, & cxurge in adiutorium
mihi
.
verf.j.
.Eflfundeframeam,&concIudevadua-luseos,quiperfequuri-
turme :dicanim2emca?,falus tua cgo fum
.
verf.
6,
Fiant tanquam puluis ante faciem venti : &
Angelus Domi-
ni coar(5tans illos
.
verC 7. Fiat via illorum" tenebrx &lubricum : & Angelus
Domini
perfequens eos
.
Pfal.
5
j. v. 1 r. In Deo laudabo verbum
, in Domino laudabo
fermoncm
;
in Deo fperaui, non timebo, quid Eiciat mihi homo
.
Pfal 1 7. ver. i. Diligam te Domine fbrtitudo
mea , Dominus
firmamentum
meum^ &refugium meum,& liberator meus
.
verf. ! Deus mcus adiutor meus , & fperabo in eum
.
verf j.
Protcdtor meus, &cornu falutis mcce, &fufceptor meus-
.
verf 4.
Laudans inuocabo Dominu : &ab inimicis meis faluus ero
-^, Adiutorium noftrum in
nomine Domini
.
Pi.
Qui fecit corlum & terram
.
i^.
Saluos fac fcruos tuos
.
R. Dcus meus fperantcs in te
^.
EftonobisDomineturrisfortitudinis.
^lt. Afacie inimici
.
^.
Nihilproiiciatinimicusinnobis.
]Pi.
Et filius iniquitatis non apponat nocere nobis
.
^. MittenobisauxiliumdeSando.
9?. Et de Syon tuere nos
.
i^.
Dominecxaudiorationemmeam
91.
Etclanwrmeusadteveniat.
Oremus
.
RotCsfVor nofter afpicc Deus,& inimicorum noftrorum cli-
de fupcrbiam, eorumque contumaciam dextcrje tuse vir-
tuteproflernCjVttuoauxilioabeorum periculis tuti , & omni
perturbatione fubmota, liberis tibi mentibus feruiamus
.
I
Vcefumus omnipotens Dcus, vota humilium refpice, atq;
ad defcnfionem noflram dexteram tua^ Maicflatis
cx-
tende
.
Pra?f!a
p
tute
pertiii uai
/^Vcei
Art.It.
TuenJis ab
irumicis,^: perfecutorib.
45
1-
PRcefta,
quaefumus,
omnipotens Deus , vt qui in tua prote-
îone confidimus , cuncta nobis aduerfantia,
teadiuuan-
te, vincamus
. Per Chriftum Dominum noftrum
.
O R A T I
O
Ad
Be4tijhmam Virgmem Mariam Matrem Domini,
OMater
mifericordia?, Mater aeterni Regis, pcrueniarrt ad 8 24.
te preces mea? . Scio me peccatis meis graues p^nas c6-
mcruifTe, fed tamen impetra mihi a Filio tuo mifcricordiam , vt
antcquam moriar ex animo coiîertar, &finceram agam poeni-
tentiam . O
Virgo clemcntiifima confolatrix afflidiorum, auxi-
lium Chriftianorum, adiuua me in hac tribuIatione,& ab omni-
bus infidijs inimicorum tam vifibiliiim, quara inuifibilium, (Sc a
cuncîs me periculis protcge . O Mater Dominl, aflfifte mihi, &
fubuerti tuis patrocinijs, ac meritis, in omnibus doloribire mcis,
&pra?fertim in vltima neceflitatemjCa fiK^rre mihi . O
Mater
affli(frorum, non me dcfcras in hora mortis meas-
Ad SanBijjimos Angelos .
OPuriflTimi
fpiritus,AngeJibeatiffimi, affiftitcqu^fo^mihi,
&ab hominum iniquorum olFcnfis me defendite, occur-
rite mihi in pcriculis cunvtis, & feruate me in anguftijs, ac con-
folamini, & maxime prêfentes mihi eftote migranti ex hoc fr-
culo, & porentercripitcmeabiiTmandorum fpirituum infidijs,
&animammeam in veftrum confortium afl*umite. Tu prceci-
puc Angcie bone, qui cuftos es meus fideliftimus , defcnde me
in pra^lio, vt non percam in rremendo iudicio : Nec me defcras
in quacunque nccefsitatc , fed tuum mihi benignum impendo
auxilium . O vos omnes Sandi Angeli Dei , veftris obfecro in-
tercefsioaibus defLndar, vt infernalis canis mihi non noeeat, &
animamea ad fuum Crearorem puraperueniat.
Ad Patronum. aut Patronos toelites
,
o
Patrone optime,San(5le N. etiam in te fpcm aliquam fub-
fidij, & confiJcntiam collocaui . Tuis , obfecro , deprc-
I
'.
:
'A
:, F f 2 catio-
4^1
Par.III.Cap.V.DeRcmcdijsproAfflidtTs.
cationibus apud Deum , & nunc
,
& in cunctis aducrficatibus
niihiadfis, &praefeniminextremiE necefsitaris articulo. Ira-
petra mihi, qusefo, bcnignam fententiam,vt a ludice mco audi-
re merear : Fem benedtCte Patris meiâccipe regmm^quodtibipa-
ratumefiab
initio mundi\ Vt ita tecum,6 SanSe N.communcm,
&immortaIem Dominum glorificem in fascula fseculorum
.
Amen
.
F I N
I S.
Ad maioremDeiy SanBifsimi mminis
lefu^
Virgtnis MariA^, Angelicorum
fpmtuumy
SanStorumq^ ommum
gloriam^f-j
INDEX
r/
I
N
D
E X
RERVM
OMNIVM>
Quje toto hoc volumifle cominentur
.
Priilr nMmerumpagtMm
,
fecundusf/tri^dfhum m/trginalem deftgnant .
A
Brahami vi(5boria ob fidu-
ciam in Deo collocatam
.
pag. I2^.num.2i8.
Abraham fuic exalcatus ob
fiduciam in Deo colloca-
tara. 130.
23f.
Abflinentia a peccato neceffana eft ob-
fedo.
277.
f2p.
Abftinentia abilliciiis voluptatibus eft
neceffaria obfello
.
277. 550.
Adlus exercendi a vexato , vt d^monis
impetus repellat
.
3
55).
658.
A(5bus confidenti*e in Deum contra d.T-
monem poflidentem
.
349.
(jSp.
A(5tus deteftationis in dajmonem po/Ii-
dentem .
34^.
68p.
Adiurandus eft dimon non rogando,fed
obiurgando,& imperando.
15)3.3^4.
Adiurari potcft Deusdeprecatme.
pag. 191.
34P-
Adiuraii licite pollunt a nobis Angcl!,&
Sandli
.
ip2.3p.
Adiurari jl nobis licite poftunt drmo-
nes
.
1572351.
Adiuratio quidfit, &
quotuplex fit
.
pag. 190.
347.
Adiuraiio quomodo conueniat cum iu-
ramento> c^
oratione,
& quomodo
differac. 191.
347.
Adiuratio triacontinet.
15) i.
348.
Adiuiaiio obfecratio qucedam eft . ip i.
349-
Adiuratorcs aliqui funt obfellbrum car-
uifices, & tortores
.
178.321.
Adulti vexati vfqu^ ab infantia difiicil-
limeliberantur. &quare. 3^1.713.
.^gritudinis
, & fanitatis caufjE natura-
Tes qua:nam fint
.
C\. 1
19.
igroti exercitium dcbet efle oratio , vt
maximam in Deum valeac eiicerc-*
fiduciam
.
207.387.
igroti iuxta fidei fux magnitudinem
fanitatemaccipiunt. 121.221.
igroti medicinas corporales accipien-
tes ab Exorciftis , vt cxci in foueam
cadunt n(^cis corporex.
174 3
1
T*
igroti fuper omnia cor fuum debent \
vitijs purgare . 2 1
8.404.
itgroto quid agendum,vt fanitas, quam
petit, fibi fitfalutaris .
2^0.473.
itgrotus obfefius figuratus eft per loan-
ncm in Patmos relegatum arumnis
affej^lum .
203.
383.
Afflidlio carnis fecundum guftum,
&
radtum necefiaria eft oblefii-).^^^.^ 3 r.
Afilidti, & tribulati quomodo fubkuan-
di in infirmitatibus .
450. 792.
Affliili &: tribulati quomodo tueiKli ab
inimicis
.
820.
Afilidioncs caufatcE a dvTmonC' diuerfi-
mode videas , DAmon , & verbo Mo-
Agni Dei virtus contra dêmones . 308,
607.
Agnus Dei cereisformis imprefiiis quid
importec
.
^08.606.
F f
3 Amuleta
1
Amulcta deferendi mos non Cohtcm-
nendus.
507. <jOf.
Angelij & Sandi licite, ac reê a nobis
adiuraii poflunt
.
i
p
2. 1
f
i
.
Angeli, ac Sandti mihtis>ac medici mu-
nete funguntur
.
^67. îi.
Angeli Superiores varia minifteria exer-
cent in obfequium hominu. 2^8.
^
12.
Angeli inferiores in neceffitatibus ho-
minibus fuccmrunr
.
268.
y 1
3
.
Angeli auxiliura pracilant populo Ifrae-
litico. 2<j5>.
514.
Angeli tuentur ludam Machabaeum
.
2(Jp.
Hf.
Angeli fuperiores natura virtutenaru-
rali coercent inferioires .
77.145).
Angeli funt medici magis foHiciti ad
benefacicndum nobis
,
quam d^rmo-
nes ad malefaciendum . 271.^18.
Angeli non femper dimones repelluntj
quia nosmetipfos eis quotidie non_.
commendamus
.
271.519'
Angeli ab hominibus funt inuocandi
.
272.515).
Angelus quilibet virtute diuina poteft
omncsd-cmonescohibere. 77.150.
Angelus infinuauit duobusFratribus mi-
noribus fiduciam in Deo elTecoIIo-
candam, vt hberarentur a fame . 1
15).
217.
\
Animaliabruta quibus modisadamo-
nibus vexentur. Et quomodo libe-
rentur. ôi.
-^66.
Antiochia feriiata fuit a terrjEmotu ob
fiduciam ab Antiochenis in Deo col-
locatam. 122.222.
Anriphoiia,& orationes pro diuino Nu-
mine inuocando .
375?. 740.
Antiphona, & orationes pro auxilio
Beatifs. Virginis , & Angelorum im-
plorando.
580.741.
Anti(tes Magdeburgicus ob maximam
fiduciam in Deo pofitam liberatus
fiut abinimi cisfuis.
112.204.
S. Autonij a Padua res gefta.
303. <Joo.
S. Antonitts a Padua
venanum
mortife-
rum bibit
> &nihil ei nocuit .
&qua-
re.
114.207,
Apoftoli quanam forma
verboium vte-
rentur ad
d^mones
expelledos.io. r
5.
Apoftoli
, &
Sanfti
miracilila
patrarunt
obfiduciaminDeoJ)ofita.
132.239.
Aqua: bencdicas
"virtus duplex.
3, li.Giz.
Argumentum diuina;
prouidehtiae fumi-
turabauibus
.
208.
38^.
Argumentum diuin^
prouidentix fiimi-
turafloribus.
.208.35)0.
Argumentum
perfeuerantis
fumpiium
ab Amico tres panes
petetc.
243 .455>.
Argumentum aliud
fumptum a Vidua
le vindicari cupiente
.
243 .4<j
o.
Arreptiti) non pofliint ordines fufcipere,
nec fufceptos
adminiftrare.
29(^.583.
Arrepritijquinamdicantur.
25)7. 584.
Arreptitius quando quis dicacur.
44. 87.
&33p.
(^^7'
Afmodxus non fuit alligatus in deferto
ab Exorciftaifed ab Angelo.K,
5.25)3,
Atto di deceftatione da farfi dall'obfefn
io, per fcacciar da fe il demonio.
332.
657..
Atto di deteftatione contro il demonio
da farfi dal Vcffato neIl'vfo del ma-
trimonio
.
345?.
685,
Atto di deteftatione da firfi contro il
demonio da quelli, chs tengono cuia
de figliuoh per liberarli da maleficij .
355.700.
Atto di deteftatione contro il diauolo
incubo.
367.723.
Atto di deteftatione conrro ii demonio ,
370.72(J.
Atto di deteftatione contro il demonio
.
374-
731-
Atto breuiftimo di confidenza in Dio'.
374.730.
Atto di cofidenza in Dio per preferuarfi
'
dalla noua inuafione del demonio
.
393-
7H-
Atto di deteftatione contro \i
demonij
.
408.775.
Auari-
Aaarida cft fagitta
>
qua d^mon feiirc
tentat Exoiciftani
.
141.1^1.
AudoreS antiqui
, dc
moderni cautc le-
gendi circa deftru^îonem malefici)
.
&quare. i(jO. z8i.
B
BAptifmi
ritus oltendit virtutera eius
contra da'mones
.
15) i.
S^^'
Baptifmi virtus contra dcemones . 1^0.
S61.
Benedi<5tio pro infirmis liberandis. 8 16.
Benedidio pro vexatis ab incubis fpiri-
tibus iiberandis
.
568.714.
Benedidlio
communis fuper fruges
&
vineas.
413.781.
Benediftio alrera fupereafdem. îj.ibi.
Benedidio f^ni, pafcuoru, faiis, dc
aqUcC
pro anunalibus a maleficijs liberadis,
&pr<jferuandis.
414.781.
Benediiîones
varic-e.
4x^.783.
Benediftio panis,
& vini,& quorucumqj
comeftibilium .
41
f.
ibi.
Bencdidio alia panis
.
4 i(j. ibi.
Benedidio ad quodcumq-, comeftibile
.
416. ibi.
Benedi<5tiofalis.
417.
ibi.
Benedidl:o Agni, & aliarum carnium
.
417.
ibi.
Benedi6tioouorum.
417. ibi.
Benedicfl10quoruciiqjfru6tuum.418.ibi.
Bnedi6tio vini,ceruifi.T,veI alrerius po-
tabilis materi.-e .
418. ibi.
Benedi<5tio vino propria
.
4
ip. ibi.
fienefli(5tio olei
.
4
ip.ibi.
Benedi(5tio quarumcumque mcdicina-
rum.
415). ibi.
Benedhftio thalami
.
4ZO.ibi.
Benedi(5tiocubicuIi. 4ii.ibi.
Benedi(5tio ignis,quocremabuntur figna
maleficij inuenra
.
411. ibi.
Benedictio Thuris,feu incenfi . îi.ibi.
Benedi<5tio aqua;
.
413.
ibi.
Benedi(5tio veftimentorum .
414.
ibi.
Benedi(5tio Nauis
.
414. ibi.
Benedictio ad quodcunquc
volucris
",
415.
ibi.
S.
Bernardinus a Senis pr^feruatus fiiit )l
pefte, &c quare . 1
1
T ^09.
Bona fpiritualia qucnam fint. 117.41
r.
Bona fpiritualia abfolute petendafunt
.
218.411.
Bona temporalia qu?nam finr. 227.41
1.
Bona temporalia conuenicntia narur^
licire peti pollunt , vt fines
proximi
,
dummodo fecundiim rectam
fidenu
petantur. 1^0,^16.
Bona temporalia conuenientia natune
abfolute petere non eft temcritas
.
231.419.
Bona inditteretia cum moderatione ho-
neftaabfolutepetipofiunt. 231.431.
Bona indifferentia non funt abfolute pe-
tenda cum txceflu, vcl abiidantia finc
moderata limitatione . 233-434.
Bonatemporalia, licet perfenoncon-
fciant adfalutemj dummodo illam,
aut maius bonum non impediant , fi
petantur ex fide 3 habent impetratio-
nem infallibilem
.
238. 447.
Boni ob malcficia proficiunt in fchola_.
perfectionisi &
quomodo . 73. 141.
Bonitas Dei in meditando non eftfepa-
randa a prouidentia Dei . 2 1 1
. 3 P4.
Boniratis (ux Deus vult nos participes
.fieri. 2i2.3py.
Bonitatis diuins meditatio fiduciamu/
auget. 213.35)8.
Bonorii tcmporalm qua^dam funt per fe
appetibilia fecundum recta rationem:
qucdam funt indifrerentia. 227.421.
Bonorum quxdam funt fpiritualia, quac-
dam temporalia
.
227.421.
Bonum, quod petitur vt medium, poteft
peti
&
propter fe , &c propter aliud
.
229.
424.
Bonii fubftratii malitiaj quid fir.70.
134.
Bonum tam propterfe, quam propter
aliud poteft peti & abfolute
, & con-
ditionate.
230.42
if.
F f
4 Carolus
CArolusV.
illasfus feruams fuic in-
bello,
&: quare
.
116.2.11.
Caufa: morales maleficiorum qUc-Enam
fint.
58. 115.
Caufae naturales maleficiorum quaznam
fint
.
^6. iio.
Caufje naturales maleficiorum quomo-
do babeant vim nocendi a natura
.
.57.
iio.
Cauf^ ordinis Exorciftatus quajna fint
>
vide verbo
Exorciflatus
.
Caufs fanitatis,
& asgricudinis naturalis
qu.Tnamfinc. (ji. iip.
Cautela feruanda circa animarum appa-
ritioncs.
58.80.
Cautela feruanda ab Exorcifta, cuim fuf-
picatur , aliquem eile tantummodo
ficce,vel imaginarie obfefsu.ioi.^yi^.
Caucela feruandacocra Scriges.3
57.705.
Caucela; qu^dam feruands ab Exorci-
fta, vc adiuratio fuum confequatur ef-
fectum.
197, 50
f.
Cautelac feruandx ab Exorcifta ,
vt co-
gnofcat Energuraenos babere debita
in Deo confidentiara .
375.720.
Charicas, vc refpicic Deura
,
qua raciorke
fic Exorcift.^ necellaria .
1 39.245.
Charitas quid operecur in Iiabeiue.
140.
Charitas quomodo proximo nt exhi-
benda
.
140.
249.
Charitate carere non debet Exorcifta, vt
tuto, & efficaciter fuo munere fiinga-
tur.
13 9.245.
Charitatisdefinitio.
139.
245.
Chirographum malefici quando eft in_,
poteftate d^nionis, non tenetur male-
ficus illud qua^rere a d^cmone , vt de-
ftiuatillud.
66,116.
Chirographum quando cft in poceftate
malefici cenetur illud confignaie
, &
bcerare.
67.116.
Chrifti fideles omnes in nomine lefu
poffunt d^mones expellere.
2^0.495,
Chrifti fideles mulca mirabilia operan-
turinnominelefu.
2^2.500.
Chriftus nobis meruit omnia bona ho-
nefta.
239.449.
Chriftus reliquit hoc memotiale , vt in
cunctis neceffitatibus
fidcles nomen
eius inuoccnt
.
264.
504.
S. Clara fiiit a Deo cibo refecta ob fidu-
ciam inDeocoIlocatam. 1 19.215.
Clerici qua poteftate exorcizent.
25.5 1.
Coercendus eft d^mon obiurgatione,
&c
pra^cepto.
3
32.<Jf&.
Confidentia in Deum eft galea > lonca
,
&aachora.
112.205.
Confidentia in Deii,vide verbo Fiduaa .
ConfidentiÊ in Deum plura exempla_.
.
1 1 2. 204.
Confirmatio hominem corroborat con-
tra d.^monem
.
291.557.
Confirmationis Sacramento munin dc-
bent pueri, ac pueIia:ada:mone ve-
xati. 292.550.
Coniuratioduocontinetr fcilicet
, ob-
iurgationera,&: pri-ecepcum.
194.3 5
5.
Confideracio dium.T promilTionisgenc-
rat in confiderante raaxiraara in Dcii
fiduciam.
219.405.
Cofuecucio os figno }<
crucis muniendi
,
cu horao afcicat, vnde orta fit.
3
5.74:.
Contcmplatio diuin.-c prouidenci.t gc-
nerac in conceraplance perfcccara la
Deum fiduciam
.
207..? 88>.
Contemplacio diuinê prouidencia; aicif-
fimaminanimo noftio ptaccm con-
ciliat.
209.391.
Conuincuncur Saduca^fj&
Ach:ci ex ma-
leficiorum permiffione .
73.139.
Creacurct infenfibiles obediunc ei,qui
confidic in Deura.
132.238.
Creacur^ inlenfibilesquomodo fentiant
pr.-Ecipientis verba
.
132.238
Creaturne irracionales fecundum fe non
poilunc propric adiurari .
194- J
57-
Creacur irrationaUs^ vcmouencurab
aiio
alio podunt licitc adiurari . &c
quo-
modo. i5>f-3S^-
Ciedentium diuerficas.
loo.iSz.
Crimina magoium puniri iubet Inno-
centius VIII. Eius BuUa recitacur.
5
^.
io5>.
Crucis figno dsemones expelluntur.z^)*?.
f5?i.
D
DAniel
fuit exaltarus ob fiduciam
in Deocollocatam.
130.23^.
Danieli Leones non nocuerunr
, &
qua-
re. 114.20(3.
Dauid cnarrat victorias a feipfo repor-
tatas ob fiduciam in Deo colloca-
tam
.
124.217.
Dauid a Dco fuit exaltacus ob maxima
fiduciam in Deo collocata .
130.25^.
Damon efi caufa cflficiens omnium ma-
lchciotum,&
obfedionum . 28. (>i.
D^mon in concinnandis maleficijs vri-
rur fcientia,potentia, roalitia. 28.(^2.
Da;mon maiorem habet poteftatem fu-
per maximospeccatores
,
quam fuper
iuftos.
3268.
D^mon maxJmos peccatores raro tor-
quet in corpore , nifi uiflus i Deo , vt
magistorqueat in anima.
33-70.
D^mon vexat exrrinfece homines per
iraaginarias apparitiones.
3S7^'
D^mon quomodo torqueat homincs in
vigilia.
3^.72.
Dvnnon quomodo vifiones caufct in_,
fomnis.
3T-75*
Dfjmon quomodo vexet homines per
vifionescorporales.
3<?'74.
Demon quandoque ingredirur corpora
. humana lufius a Deo : &c
quandoin-
grediatur. 40.82.
D?mon quandoque ingreditur corpora
huraanapertimorem
.
41. 83.
Dtmon qua ratione dicarur ingiedi cor-
porahLimanapertimorcm .
41.&4;
Dcraon aliquado ingredicur cprpujâli-
cuius hominis fumpta occafione ex
eius ira,
&c indignacione . 42.-8
f
.
D^mon f(j'pius ingreditur corpora
hu-
manapermaleficia
.
44-^7'
Demon quomodo poceftacem lumat in-
trandi corpora humana per malefi-
cia.
4^87.
D?mon quandoque ingrediturcorpcra
humana perimaginationem : ik
quo-
modo
.
45
88.
D^mon curingrediarur corpora infan-
tium, &pueruIorum. 45'85>.
Dvjmon f?pe humores in corporibus hii-
manisexcitat,
&
perrurbar . 48.94.
D^mon f^pius hominum vires debilirar,
diftbluitjvel deftruit.
49 9 f
.
D^mon corporis humani organa farpe
corrumpit
.
45>-i?<jf
D^mon humani corporis membra faepe
diftrahit, vel contrahit
.
4^-5><j
Demon in varia pericula hominesim-
pellit. 45>-5>7
D^mon fajpe hominibu* mortem ipfam
infert
.
4-9-97
Di^mon in maleficijs vtitur rebus natu-
ralibus vcl vtcaufis naturalibus, vel
vtcaufismoralibus.
f
(3.1 10.
Dcmon vritur rebus naruralibus in ma-
Icficijs vel permorum localem: vel
per alterationem , a^tiua pufl[iuis ap-
plicando. y<j. 110.
D^mon vtirur agenribusnaturalibus,vc
inftrumentis ad malcfaciendum
, qua:
non excedunt narurê terminos , vel
vim narnralem caufa?.
^7.
1 12.
Dcmon nihil poreft operari fine permif-
fionediuina.
'
68.128.
Demon per fupcrbiam maxime tentat
Exorciftam. 141. 2^0.
Da^mon renrat Exorciftam per auaritia
.
.
i4iMi-
Daemon calcitrare poteft contraobiur-
, gariones , fed non contra priccepta, fi
adfintdebita requifiratamexparrc.^
. _.;niiiiiftri,qua m obfcfti . . 1^6.
277.
Darmoii
Damon non poteft alligari fignis . i
y^.
180.
Da:mon adiutandus eft no rogando
j
fed
obiurgandOj& impcrando.
193.3^4.
Diemon ab obfeftb non motibus corpo-
ris , Ccd adibus fidei eft impellen-
dus ad obedientiam
.
20
1. 377.
Diemon cft coercendus obiurgatione,&
prxcepto. 352.^^8.
Dimon non timendus
j
fed Deo fiden-
dum. 34i.(>70.
Daemon energumenum vexat non iuxta
vires fuas
;
fed iuxta Dei permiflTio-
ncm.
3^8.
70^.
Daemon non femper prsfens eft in dae-
moniaco; fedadbreue tempuseum
deferir,
&
paftea redit
.
37f-73f
Dajmon quomodo exeat excorporein
liberatione.
385.745.
Da:mon tentat iterum poflidere eum , a
cuius corporc fuerat expulfus.
387.
748.
Dacmon no poteft religari in infernum
,
vt quidam aiunt
.
3
88.745?.
Daemon vnde fumat tentandi occafio-
nem. 35)0.750.
D*mon
gladio cxorcifmi eft coercen-
dus.
'
401.7(^5.
Dafmon ob odium in hominem eius re-
bus nocere ftudet.
400.7^5.
D*mones expellere ex cofuetudine Ec-
clefiae ad Sacerdores fpedat . 14.25.
D^mones quandoque fingunt fe efle ani-
mas mortuorum
.
3
8. 80.
Dajmones quandoque plures
,
quandoq-,
vnus tantum exiftuntincorporehu-
raano
.
^6. 90.
Diemones quomodo infint corpori hu-
mano
.
4^. ô.
Dajmones in qua partc corporis refi-
deant in obfefti s
.
45,5>
i
.
Djpmones non poflunt illabi in anima-
busnoftris.
47'5>i'
Daemones fcnfibus intemis illudunt
, &
quomodo.
47
i?
2..
Dafmones
pofTuat pluramala
homini-
bus inferre
exiftentes
extra corpora
ipforum.
50.5)8.
Dapmones quafdam
operationes exercec
in corporibus
humanis nonnifi exi-
ftenres in ipfis .
50.5)5).
Daemones fjcpiflime fiint in corpore ho-
minis, etiamfi non ioquantur
per os
ipfius.
50.100.
D.-emones fuperiores cur obediant Ma-
gis,
& Maleficis
.
161.1S6.
Dêmones 4 nobis licite adiurari pof-
funt.
15)2.3 5z.
Daemones per Deum ipfum vel expref-
se, vel tacit^
, dc non aliter funt adiu-
randi.
15)^.3^3.
Daemones inuiti honorem impendunt
San(5tiflimo Nomini lefu.
2(^0.45)4.
Dxmones fatentur fe figno crucis ab
hominibus expelli
.
ôs.^p^.
D^mones,& Malefici in maleficijs ope-
randis fspius reprimuntur a Deo.
76. 147.
Dacmones pommt exire ab obfeflo fine
vlla ipfius torfione
.
37<J.
734.
Dsmones cijci poflunt ex obfeflis mira-
culose.
i96.7S9'
Dacmones regulariter eijciuntur per po-
teftatem exorcifticam .
^9(3-7^9.
Daemones quomodo eijciautur miracu-
lose.
^97.760.
Daemoni non eft credendum dicenti per
os obfeffi , fe efle animam defundi
.
35).8i.
Damionis fcientia maxima . 28. 61.
Damonis potentia eminetifl[ima.
19 6^.
Daemonismalitiainfignis.
29.(^3.
Dsmonis poteftas caepit aliqualiter li-
gari ab origine mundi, ne omnia
pof-
fet, qu^ vellet
.
25.
^4.
Dasmonis poteftas hominibus nocemS
omnino eft ablata per paflione Chri-
fti,
&:quomodofitablata. ô.^Jf.
Diemonis poteftas pro quibus fit ligata .
iu66.
Dn^mo-
D/emonis poteftas relaxatur re(J3eAu
corum
,
qui diffidunt
de Dei protc-
<aione. ii-<>7'
Dxmonis obfidcntis impetus quomodo
{itita Vcxato repellendi.
^^^.663.
DiBmonuni refiftencia fadla prxceptis
ecclcii.'fticis vnde proueniat.5
f
S./of
Defedus fiducias vnde proueniat . 105.
15,1.
Dji promilTio ad liberandum Energu-
menos duas conditiones requiric
. &
quas.
3f5>.
708.
Deum vcllenoscontinuc malis affiigi
,
nobis eft ignotum
.
2^0.472.
Deum velle nos vti remedijs licicis ad
mala ausrtenda, nobis eitnotum.
iSo.
47i.
Deus quomodo maleficia velit pro ma-
teiiali. ^8. 125?.
Deus
maleficia no vult pro formali
j
fed
. peimittit.
<jp. 151.
DeusjUcet peccata non velit; illa tamen
ab hominibus patrata ordinat in fine
bonum. 70.133.
Dcus
maleficia permittit> nc libertas ar-
bicrijimpediatur
.
70.134.
Deus
permittit maleficia> vt bonum op-
pofitum clarius agnofcatur,ardentiuS
appetatur. 71.
136'.
Deus maltficia permittit : quia roulta_
bonaelicit
.
71.
137:
Deus maleficia permittit ex ordine reiu
infinem. jz. 138.
Deus punit
peccatores per maleficia
.
74- 143-
^
.
Deus per feipfum pontiue impedit da?-
monum,ac malcficorum pperationes>
eisobfiftendo.
7S
147-
Deus
raabficos > ac da^mones imp>;dit
ncgatiue> eis> dum malcfacei c tentat,
fuum
concurfum denegando .
76^
148.
Deus pcr Angelos dasmones cocrcet
.
77-
H9-
Deus qua ratione fit obiedlum materia-
lefidei.
5>4'i7i'
Dcus cft prima ratio credcndi .
9S'^7}'
Deus qua ratione fit obiedlum formalc
fidci.
j
5>î74-
Deus protegit etiam qui funt ex familia
confidentium in fe
.
116.ZI1.
Deus Iicite> ac recfte a nobis adiurari po-
teft deprecatiue
.
15)1.349^
Dcus adiurari potcft per Deum ipfum
.
i9S'3S9'
Dcus adiurari poceft pcr Chriftum.
i5f.
3^0.
Deus adiurari poteft per Angelos bea-
ros , & Sandos tam ucgnates in ccelo,
quam viatoresiuftos. 196.^61.
Deus non poteft adiurari per creaturas
inferiores. 196.^61,
Deus ea pronidetia gubernat vniuerfos
,
quafingulos. 210.35)2.
Deus vult nos participcs fieri fuae boni-
tatis. 212.35)^.
Deus ficut fidelis eft in promidis feruan-
disj ita requirit ab homine hanc fide
.
119. />p6.
Deus ob noftram longam orationem-
faepius concedic nobis beneficiapo-
tiora> quam nos pecimus . 247.4^(7.
Dcus
exoratus ab .Tgroto paratns elt illi
infallibiliter fanitatem dare>fi fanitas
ei fitprofutura.
24P.472.
Deus
vulc cocedere nobis beneficiaj fed
iuxta ordinem diuinae prouidentix
.
27f. U^.
Deus difpofuit aliqua dare rogatus, quas
non vult dare non rogatus > ideo ro-
gandi funt Sandli
.
27<j
S
^^*
Deus cur femper non concurrat > inuo-
cato nomine euis ab Exorcifta > vel
Chriftifidelibus. 358.706'.
Dius volunrate figni, ac conditionata
vult omnes Energumenos ^ da?mone
liberare.
. 355).
708.
Diflfidentes de Deo plurcs funt in orbe
.
2i4.35?5).
Djftidentia m Deumfacit fuccumbere
temationibus
.
109.197.
S.Dio-
S.Dionyfi us Areopagita antequam bap-
tizaretur , cscum iIluminauit,inuoca-
to
nomine lefu
.
t 16^.^01.
Difpoficio requifita in obfeflo
cltfides
theulogica,ac fiducia in Deum
collo-
cara.in adu exercito
.
io6.^8^.
Diueificascredentium.
100.182.
Documenta pulcherrimaadfortiter
fu-
ftinendum, ac conftanter perfeueran-
dum. 144.2^^.
Documenta feruanda pro
maleficis a
potcftate dxmonis eripiedis.
3 4
5
.(JS 2.
Documenta ab Exorcifta obfeffis pec-
catoribus tradenda > vt liberentur a
dxmone. ^6^.711.
Documeta tradenda vexatis ab incubis.
^66.711.
Documenta feruanda ab obfeflis ab in-
fantia. 7,69.71')*
Documehta tradenda obfeffis fpirituali-
bus.
37i-7i7-
Documenta pro obfeflis durne ceruicis.
Documenra
feruanda ab Energumeno
inactuliberationis.
377- 737'
Documenra
pro vexatis liberatis fufpi-
cantibusdenouainuafione. 35)8.761.
Documenta pro vexatis liberatis certis
denouainuafione. 35)8.7(12.
Domus varijs modis a dajmonibus ve-
xarifolent. 405.770.
Domus quibus
modis a diabolicis vexa-
tionibus fint purgand^ .
405.771.
Domus habitatores quid agere debeanc
in actu liberationis a d^moniaca ve-
- xatione. 405.772.
Duces militum plures illajfi feruati funt
in bello . &
quare
.
ii<?.2ii.
ECcIefi^
fplendor luccfcic ex malefi-
ciorum permiffione
.
75.140.
Effedtus extraordinarij in homine quan-
doque procedunt k illufionibus dia-
feolicis.
47. P3'
Eicctio da;monis ex corpore humario'
quomodo fieri poilit . vide verbo
Da-
mon->
.
S. Elzearius \ fubmerfione aquaru pra?-
feruatur ob fiduciam in Deo colloca-
tam. .
123.224.
Eligendum eft in dubi;s quod magis ra-
tio dictatj& fenfui repugnat.255.487.
Energumeni per folum diflenfum volu-
tatis nonpofiunt feipfos i dajmonia-
ca vexatione liberare . i^^).^^^.
Energumenus quado quis dicatur.44.87
Energumenus vndc dicatur . 348.<j8(j.
Energumenus durae ceruicis difficillime
liberatur
. &
quare
.
7,61.717,
Epifcopi non pollunt prohibere munus
exorcizandi quoad poreftatem gene-
ralem a Chrifto
>
6<:aiure communi
acceptam. 18.^2.
Epifcopi pofTunt prohibere munus exor-
cizandi quoad poteftatem particula-
rem. 15).
33.
Epifcopi ob aliquam caufam particula-
rem pofiunt fufpendere fuos fubditos
quoad functionem publicam : quoad
priuatam vcro cantum delinquentes
inea. i5>-
34
Epifcopi poflunt ftatuere, vtfubditi mo-
dcfte
, &ordinate exorcizandi facul-
tatevtantur. 15).
35.
Epifcopi poftunt examinare fuos fubdi-
tos de modis> & formulis,quibus vtu-
tur in exorcizando
.
20. 3 <j
.
Epifcopi plures arri exorcifticae operam
nauarunt.
20.38.
Epifcopi tencntut ex charitate
, & iufti-
tiaperfc> velperalios exeiceremu-
nus exorcifticum > cum neceffitas po-
ftulat.
2.1- 35)'
Error aliquorum reprobatur circa efie-
ctum ab cxorcifmo productu. 1 1 .
157.
Error ex parte Exorciftas quando eue-
niat. 1220.
Error ex parte intentionis
quando oc-
currat. 12. ii.
Eri.or
1
Error cx partc rornicB
>
quando cueniat
.
15.11.
EiTor cx partc maxeria: remotac
. 1
5 ij*
EiToc ex
paite adruum Ubeci arbirri)
.
14.24-
Error plui ium Exorciftarum
oftenditur.
Erroc grauiilimus Exorciftaru. 171.3
1 1.
Euan.geUj
viitus contra d^mones. 501.
Euchariftia obfeffi, ac maleficiati funt
muniendi. zpf.
581.
Euchauiftia; virrus contra d<^mones.i94.
S76.
Exempla de Sandbiffimae Euchariftia;
victuce contia dêmones
.
S7i7'
Exempla de efficacia Baptifmi contca
dsemones. 190.5^3.
Exempla Sadorum dc virtutc aqux be-
nedidlce concra dsmones . ^1161^.
Exempla
de Poenicentia: Sacrameti vir-
. lute contra d^mones
.
2^1.^70.
Exemplum
relatum ab Audtore de qua-
dara iuuencuia a d^mone incubo ve-
xata. i8f.
f49.
Exemplum
de virtute imaginum San-
dtorum
contra d^mones . îo.^jII.
Exemplum de Confirmationis virtutc^
contra
d^mones
.
291.56^8,
Exeraplum ab Au<5tore reiatum de mo-
leftijs
demoniacis
.
37-78.
Exemplum
relatum ab Audtore de in-
.
greflu d^monis in corpore cuiufdam
.
41.
B6.
Exemplum
relarum ab Auflore de effi-
dtibus
extraordinarijs caufatis abil-
lufiombusdiabolicig.
47>5>3'
Exemplum D. Hilarionis de fignis iri_,
makficio adhibitis
.
6^-
nf.
Excmplum
relatum ab Au<5lore de quo-
damobfefto libcrato ob fiduciam in
Deo
collocatara
.
1 10. 198.
Excmplum
relatum ab Audore de da*-
monisfallacia, fumpta occalToneex
quadam
interrogacione fibi faâ i
quodam
Exorclftft
.
1^3.
172.'
Exercitia
adimplenda a Vexatis ab in-
cubis. 3<>6.7ii.
Exorcifmorum
multitudo vnde proue-
niat.
13.11.
Exorcifmus infallibilicer fuum producit
efre(5him> fiadfint omnia requifita.
10. 17.
Exorcifmas , feu praeccptum faciendum
dsmoni obfidenti , vel corpus ingre-
dienti
.
341. 67^.
Exorcifraus ad d^monem expeilendum
obfidentem Maleficos , vel Sagas , ac
impedientem,ne ludicibus vcritatcm
fateantur. 344.681.
Exorcifmus ad expellendum dxmonem
a Strigibus , ac Maleficis ad poeniten-
tiam teuetcencibus
.
346.683.
Exorcifmus ad diiroluendum maleficiu
in mitrimonio factum.
^S^-^97-
Exorcifmus ad maleficmm deftruendii
puerulis illatum
.
3^6.701.
Exorcifmus ad dapmonem ab Energu-
meno expellendum
.
3
8
1.744.
Exorcifmus addaemonem expellenduni
poft nouam inuafionem .
398.761.
Exorcifmus eft gladius pro da?monc-
coercendo
.
40
1 .
76
f
.
Exorcifmus ad dasmones ab animalibus
expellendos.
403.769.
Exorcifmus ad expellendos dapmones a
do'mibus vexatis.
408.
776.
Exorcifmus contra dcemones producen-
res , vel congiegantes aues > vermes
,
mures , locuftas
, $c alia animalcula-
fru6tus terrae deuaftantia .
41 1.779.
Exorcifta adiurans incerprecarur . i.i.
Exorcifta cognofcece debct caufas ma-
leficiorum
.
^9.18.
Exorcifta non fir pr^ceps in iudicio fe-
rendo de maleficio
.
60. 117.
Exorcifta per fimilem filio hominis fi-
guratur. 1. 1.
Exorcifta poreft iicite toIlere,ac deftrue-
ic figna maleficij
.
6f.iif.
Exor-
ExoFcifta.poteft malcficia.defttiim:fine
(ignorura trtaleficoram deftiudionc *
Exorcifta dcberet efTc inibutus fcientijs
philofophix , ac thcologix , vc rite ac
perfe<2:e fuum valeret obire
minifte-
rium. 78. lyi.
Exorcifta per fidem fitfimiliyîioho-
minis in facie lucente ficut Sol . 5M.
166.
Exorcifta feipfum purgare debet a viti js.
140.248.
Exorcifta , vt amet Deum , debet amare
proximum
.
140.
245?.
Exorcifta quando erret circa interroga-
tiones dxmoni faciendas, vide vcrbo
Imerrogatio .
Exorcifta illicite jegrotis medicinas cor-
porales exhibet
.
172.5
11.
Exorcifta quando peccet mortalitcr,
asgrotis medicinas corporalcs exhi-
bendo.
173.312.
Exorcifta tradendo corporales medici-
nas ignorantem fe prodit
> & auarum
feoftendit.
17^.315.
Exorcifta non debet Energumenrfm ve-
xare flagellis,dehoneftare opprobrijs,
& alia huiufmodi faceie . 1 78.3 2 1.
Exorcifta non debet vti fidtionibus ad
proband{i,an aliquis fit vere, vel fide
obfelTus. 178 322.
Exovcifta confiderare debet medfa ne-
ceflaria ad dxmonem expellendum
.
i5>o.
347.
Exorcifta nihildarmoni prjecipiat, nifi
quje conducunt ad expulfionem. ip2.
Exoreifta incumberc debet orationi
, &
ieiunio.
15)7.36^.
Exoreifta accedere debet ad d^monem
expellendiim,vt ludex delegatus con-
tra reum vin6tu,& conuiftu.ip^.^^,^.
Exorcifta inftruere debet obfefium , vt
credat , illum habere poteftatem dc-
Rifjnes expellendi
.
15)8.567.
Erotcifta priECepta formarc potcft vul4
gari idiomate , vt illa vexatus inteili-
gacfi tamenaliterexpedirequandoqV
non iudicet
.
i^p'^^^-
Exorcifta prxcepta
enunciare no debet>
quando vexatus eft aliqua pafifionc-ji'
perturbatus
.
1 95>-
3 6p.
Exorcifta non debet finere obfeflum
diii
i djemonc vexari
.
it^p.^ô..
Exorcifta praecipere debet d^moni, ne^
vfum fenfuum impediac.
1^9371.
Exorcifta filentium dxmoni
imponat
,
i5?5>.372.
Exorciftapoteftdsemonem interrogare
de rempore ingêflus ; fed prius inter-
,jogandifunrparemcs obfefll, &ob-
feflusipfe.
200.575,
Exorcifta fempcr fit paratus ad rite mu-
nus fuumobeundmn
205.
382^
Exorcifta ex quibus cognofccr vexatum
efle bene difpofimra erga Deumad
fuamliberationem.
32^.^47.
Exorcifta
quxrtam rcquircre dbet aVe-
xato , vt ccfgnofcat eura elTe petfede
difpofitum ad liberationem.
5 26.(^48.
Exorcifta ex quo cognofcet
Vexatura
eêbene
difpofitu erga Exorciftam
.
3
27. r,49.
Exorcifta de quibus refpedlu fui ipfius
poflTir
intcrtogare Vexatura.5
19,6^^.
Exorcifta
qujenam obfeiuare debcat , vt
cognofcat Vexatum effe bene difpo-
fitum aducifus d^monem .
3 28.(Jf
i.
Exorcifta
quomodo fe habere debeat cu
eo, qui poft liberationem
iterural
da;mone
poffidetur
.
^<)S.-^6i.
Exorciftaj
dignitas hiimanaiTO (uperat
,
angelicam
exaequat,diiwtjain attingicl
I.
2.
5.
Exorciftae fidcs thcologica fimpKciter
^
&
abfolute non eftncccHariaadala!-
monem
expellendajni . laj.iStf.
Exorciftae
neceflariaeftfidesin Deroii^
vt tuto Sc
eflScaciter denaones expej.
Jat. 104.187.
Exor-
i
Exorcifta: necellaiia
cdhdncia. in Dcu
,
vt tuto, &
efficacitei-
dsmones expel-
lat.
lof. 185;.
Exoccifts; qaa carione charitas fit nccef-
faria.
139.
Z4^
E-xorciftx' quam fit necelTaria! patientia,
ac perfcuerantia .
,
144.1^4.
Exorciftjs necefiaria eift pmdentia ad er-
rores vitandos
, & fcmitas re<5tas eli-
gendas. i47.i(jt.
ExorciftcC tantum ea funt lidta
,
quae ex
poteftate a Chrifto accepca expulfio-
ni darnionis conducunt.
i6^.it)o.
EKOiciftx poteftas non fc cxtendit ad
. kcmones ailigandos hic, vel illic
.
v6^. 15?!.
Exorciitx quamuis arre medica prajditi
prohibentur medicinas exhiberecor-
. poreas.
- ''
'
lys- 3^^'
Exorciftê eft illicitum cum ajgrotis 8c
obfel-fis chiiurgi muneie fungi . 1
7
5^
Exorciftnr plures tnunus chirurgi fibi
afcifcunt : ex quo multa fcandala_i
oriuntur. 17^.317.
Exorciftjc aliqui vtuntur balneis, ac fuf^
fumigijs, fedcummaximo patientis
detrimento. 177.319.
Exorcift.r
antiqui multa putabant eflc^
n:ceftuia in expulfione dsmonis,
qus ab Au6lore reprobatur.
^76.7^4..
Exorcift.t, ac Rarochi fuadere debet ob-
fellis , vt per Poenitentiae Sacramentii
peccatacxpurgent.
19^.^7^.
Exo.cifts , ac Sacerdotes potentiflfimi
funt ad dsmones expeflendos ratio-
neordinisexorciftarus. 2p<j.^8z.
Exorciftae quando Incaflum d,Tmonem^
exorcizenr.
3^7.704.
Exorciftatus ordo quid (n^ &quando fit
inftitutus . vide vcrbo^rV.
Exorciftatus
miniftcrium includit om-
nia
proportionaliter, quo! in Sacra*
mentis. 7. 1 1.
Exorciftatus caufa effici^ns principalis
eft
Deus.Minifterialls Exorcirta.8. i i.
Exorciftatus
, vt minifterium eft ,caufa
matedalis tam remota, quam
piopin-
qua.
8.13.
Exorciftatus forma remoia , ac propin-
qua.
cf.i^.
Exorciftatus finis eft intentio Exorciftx
dajmones expellendi
.
10. i^.
Exorcizaredimonem prscepto expul-
fiuo fine aliquo figno euidenti pr<c-
fentias diabolicce eft illicitu. i^^.Kji.
Experientise in quibus prius fint facien-
die.
101.378.
Expulfio dxmonis ex corpore obfe/ti no
dependet a voluntate dsmonis , fed
Dei.
i^6.ij6^
Expulfio daemonis perpoteftatem exor-
cifticam dcclaratur
.
^9^7S9'
Expulfio daemonum videtur quafi fimi-
lispeccatorumexpulfioni ,
^96.7^9,
Extrema? vndtionis virtus ad tetationes
diaboiicas repellendas,
& ad fanita-
tem a?gris conferendam . it^S.^SS.
Ezechias mirabilia operatus eft ob fidu-
ciam in Deo collocatam .
131.^3^.
Ezechi:e Regis vidoria infignis recen-
fetur.
iif.228.
FErdinandus
a Caftro Palao fuftinct
pofte Exorciftam licire
conniuero
dxmoni offcrenti egrefiuni exhomi-
ne, fi ei permittatur in alium ingrcdi.
185?.
344.
Fidtiones debent vitari ab Exorcifta iii
fuo minifcerioobeundo.
178.312.
Fidei humanas dcfcriptio
.
5)2.
1
6j.
Fidei obiedlum triplex .
573.1^5?.
Fidei obiedlum primarium quodnam_,
fit
.
94.
1
70.
Fidei obiectum materiale ad^quatum
eftquodlibet cnsreuelabileaDeo.
9S'^72..
Frdei actus definitio
.
pf.i^fi
Fidci theologicsdefinitio. 96.17(3.
Fidei
Fidei tres diftiiiiilioncs
.
lOo.iSr.
Fidem habcnt mulci fpeculatiuam
;
fed
caieiic pra(5lica
.
z^SA^h
Fidem multi habent habitualemjfed de-
ficiunt in fide aduali quoad exerci-
tium
.
24^.4(^4.
Fidesguatiagraiisdataqu^ .
5>3.i<j7.
Fides quomodo fumatur aliquando pro
fiducia. 93.157.
Fides diuina includit tria:obie(5tu>a<flus,
6chabitus. 5)3.1(18.
Fides theologica duplex , altera vniuer-
falis, altera parcicularis . 97.
177.
Fides miraculorum
, & promiffionii eft
eademcumfidecatholica , 5)8.175).
Fides theologica qua ratione fit maior
in vno homine, quainalio. 100.182.
Fides theologicadiitinguitur a fidegra-
tia gratis daca, & a c^teris graci js gra-
tisdatis.
103.
i8f.
Fides cheologica nmplicirer
, & abfolu-
le non eft necedaria Exorciftae, vc d<^-
monesexpellac. 103.180.
Fides chcologica necedaria eft Exorcl-
{\.x-,vi cuc6,& cfEcacicer d^mones ex-
pellar
.
105.187.
Fiducia in Dcum necefTaria eft Exorci-
ft.T, vc cuto
8c
cfficaciter d^mones ex-
pellac.
iof.185).
Fiducia quomodo augeatur. lo^
15)0.
Fiducia quomodo tollat h^fitationem.
106. I5>2.
Fiducia in miraculisoperandisqu.
107.
15)3.
Fiducia eft armatura , ac veluti virga-.
Mofayca in manu confidentium in
Deum.
107.15)4,
Fiducia ett fpes robuftiHflma,
& perfe-
(5la.
loy.
15)3,
Fiducia pr^feruat a vitijs,
& peccatis
plurimis.
108.15)^.
Fi(lucia in Deum non finit ita facile ho-
mines cadere in tentationes.
108.
15)7.
Fi ducia in Deum liberat
, & pr^fcruat k
mikficijs,
& obfeffionibus.
1 lo.ipS,
Fiducia in Deum
pr^feruata d?monis Ch'
more
, apparitionibus
t & no(5lurnis
terriculamentjs
.
1 1 o. ip^.
FiduciainDeurii
defendit abinimicis,
ac perfecutoribus .
1 1 1.200.
Fiducia in Dcum eft galea^lorica,
& an-
112.205.
chora
.
Fiducia in Deum liberat , ac pr^feruat
X
morfu, acveneno brutorum anima-
lium.
^
113.20^.
Fiducia in Deu liberat a pefte. 1 1 ^.208,
Fiducia in Dfium ill^fos pr^feruar in_,
bello.
I
if.2ii.
Fiducia in Deum protegit nedum confi-
dentes in eumj fed
etiam qui funt dc-/
familiaeorum.
116.111.
Fiducia in Dcum famem tollic,
& dai:
efcam efurientibus
.
j 17.21 3
.
FiduciainDeum infirmitates
curat.120.
218.
.
Fiducia in Deum requiritur etiam in eo,
quicuranduseft. 121.220.
Fidu(;ia in Deum defcndit i
terr.tmotu,
fuImtne,aquarumlubmerfione,aIijsq;
periculis.
122.222.
Fiducia in Deum afylum eft
fecurifiimu
in omnibus periculis .
123.225.
Fiducia in Dcum vi(5I:oriam
reportaic-/
facitdeinimicis.
124.227.
Fiducia in Deumneminem
fallit, aut
confundit.
127.251.
Fiducia in Deum maximam afiert vitic
tranquillitatem
.
ii^.i^^.
Fiducia in Deum exaltat homines etia
inhacvita,
125^.25
5,
Fiducia in Deura facit
homines quafi
omnipotentes
.
151.237.
Fiducia quoquomodo fumpta debet efic
firma, &non hrefitans .
133.240.
Fiducia in Deum dat vitam longam
in_,
praefenti faeculo , & Beatitudinem in-.
fiituro.
135.241,
Fiducia inDeum facile acquiritur per
attentam diuinarum fcripturarum c6-
fideratinem, 134.242.
Fidu-
i
m
Fiducia innicituc patiencia? . ac pecfeue-
cantiac. i4j.if|.
Fiducia pecfeda eoâc
inhomineex
;
concemplatione diuins pcouideneiae
.
107.588.
I
FiduciftergaDeum augetuc ex medica-
cione diuinx Bontcacis . z
1
5 . ^9^.
Fiducia in Deum pluces cacenc& quace.
2,1^.401.
Fiducia nuccitur &augecuc cotempian-
do Deum vt pcefentem .
ti
7.404.
Fiducia magna enafeicui exconiidera-
cione dinin^ hdelicacis . 1 19.40 ([.
Fiducia
^
pecfeuecancia func ftbi inui-
cem coadiutrices
.
Z4f.4i()5.
Fiducia fiLma deficicnce deficic perfeucf
rantia. Z4^.4!^4.
Fiduyiaedefinicio. lO^.iSp.
FiducicE defedrus vndeûeniac. lotj.i^j
Filij ruppoficicij quinam finc . 91. r^z.
Fili
j
Iftael plures in deerco a ferpetibu$
illaefi feruati fuctiic>&: quare. i i4.zo<j.
Forma propinqua miniftecij exorciftar
tus. 9. If.
Forma remota miiiiftcrij exorcift?,{ius .
i
Forcicudinisdefinitio. 141.151.
S.
Francifcus pluries fiiit a Deo cibo
refv<5tus corporaliob fiduciam inDeo
pofitam. ii^J.iif;
GEdeonis
vidloria infignisobfidu-
ciam ^b eo in Dco coiiocacam .
iif. 118.
Gloria Dei exutgitexmaleficioru per-
miflione. 71. i;8.
Gloria Dei eftracio omnium potilTima
permi{Iioni maleficioium.
7f.i4<j.
Gratiarum aîones Deo redded.^ a per-
. fona liberata
.
53^.747.
Gratiarum adkiones Deo reddendx ab
Ejtorciftavna cum pcrfonalibcrata,
ac c^teris aftantibus
.
38^.747.
Gratiae gcacis dau: quoc
, & qua! defcrt:
buntur. 101.184.^
Graciac gracis
datae diftinguunttic4 fidc-
cheologica.
103.
i^f.
H
Hicecic;is
quid accidecic d^mones
eijcere cencancibus . 104.188.
H^recicus nullus vel infidelis de fadlo
d^mones eijcere > auc micacuiafacere
(bkt. 104.188:
Homines fiunt quafi omnipocenccs ob
fiduciam in Deo coUocaca.
1
1 1 .
1 5
7.
Horaines maxima /ruuncur cranquilli-
cace ob ifiduciam in Deo coilocacam
.
119.
15J-
^
Homines pec fiduciam in Deum pofiunc
mirabilia operari.
1
3 1.139.
Hominesfandios iam beatos
> <: Ange-
los cecto modo vtiliter & fandle pof-
, fe a nobis orari fides catholica docet
.
17M11-
B.TAcobus a Marchia vcacnum bibit
,
X
&:nihiieinocuit.
;; 1.
14.107;
leiunantcs non eftcurputent, Dcuno
yellc eos a d^mone poffideri, vt fuoru
peccatorum penitentiam agant . 18 1.
leiunantes a morbis corporalibus libc-
rancur. iS^.y^t.
leiuniohoftes inuifibiles maxime pro*'
fligantuc.
i87.fff.
Iciunio hoftes vifibiles fupecancur a lu-
d<cis> ludith,
&
Efther
. iS^.fî
leiunium obCeffb eft necefiarium > vc ad
peifeda fiducia fe difponac . 17^.^18.
leiunium efiicax eft adleuesculpasde-
Icndas > &in via \yd viriliter progrc-
diei^dum.
180.537.
lei.uni^n pharmacu eft eflficax ad abor
Jendum peccatum
.
184.547.
leiunium colehdum eft ab obfcffis , ma-
xime qui ab incubis, vel fuccubis ve-
xantur.
185.548,
G
g
lem-
Iciunium eft optimuin reraediii ad dx-
monem fupcrandum
.
r8(j,fÔi
Jefus, &;Mana non funt feparandi
5
ideo
eorum nomina
jfjiiûl inuocanda.ifp.
45>i-
J' J
lefu nomine dcemones expelluntiulicro.
Icfunomine inuocato Apoftoli daemo-
nes eiecerunt
.
160.^^)6.
lefu nomine inuocato San(5bi mulca mi-
rabilia operanruu 160.^96.
lefus quandoq; dona facillLis conccdic
n.omine Mariar, quam fuo proprio in-
uocato>
z5(>.f05).
Illicitum eft vti prcTCeptis probatiuis,vel
lenitiuis fine aliquo figno probabili
.
148. i6z.
Illicitueft vti prscepiis expulfiuis fine
. aliquo figoo euidenci
.
i^y.i6i.
Illicitum elTquxrere a d.-emone , an ali-
quo padto, vel maleficio fit ligatus
.
155?.
180. ]-
lllicitum eft peterei dxmone modum
. quomaleficiumdeftruatur. i<>o.i82.
Hlicicum eft qusrere a d.-cmone , vt di-
catJ,;quis fit eorii princeps in illo cor'^
pore/.
;
i6i.iS^^.
lilicitum eft Exorcift.T prascipere dx-
moni
fuperioris ordinis, vt da^mones
-
inferiores inobediences excruciet iru
. inferno. 1^1.28^.
Illicjtum eft pr^cipere fpiritui princi-
paH in corpore obfeili, vc fecum edu-
cattotaiTifocietarem
.
Kji.28^.
XlIiciEum eft prxceptafbrmarecontra_
daemonem fub pêna excommunica-
tionis. i^5?.50i.
lllicicum eft Exorciftx fidlioiiibus vti ad
probandum, an aliquis fit vere, vel
imaginarie,aut fi(5le obfefras.178.322
illicitunieft ,annuere dafmoni oflerenti
cgfefilim ex homincfi permittatur ei

inaliumingrtdi
.
185^345.
Imaginum Sand:oinm eloria .
5
10.6^10.
Imaginum San<5loi um vircus contra das-
. mones . > .
1'
]
.u/'
'^-îo^Stu
Iinpeti;are ratione diuins botiicatis
, &
; impetrare ex vi promifliohisDd iquo-
. TOodo diti^ranc
.
141:4^^.
Impetrationem infallibilem Cividiui-
nx promi/fionis habet ipetitio bono-
rum fpirituaiium^
vidc 'veihoFctitia .
-
237.444.
-;'v r. iU^. .iAl^J i'. i:
..
' .
Imprecari malum mortuo qiiando fit li-
cicum,&: quarido non
.
25^.438.
Imprecari viacori damnationem ajterna
numquam licet.
255.435^.
Imprecaciones faciendê hominibus per-
niciofis Reipublicae quatuor modi,?
intelligipofTunt.
256.44^.
In cunclis ncceflitatibus confugiendum
cftadremediaaDeo, 6: ,ab Ecclefia
tradita.
183.(43.
In dubijs eligendum quod magisratio
didat, &fenfui repugnat . 2
f
J.^^^l
,
Infirmitatcs plures procedunt ex illufio-I
nibusdiabolicis.
A7-9^'
Ingluuies morbos efficit, &: vitijs amma
replec.
283. f^f.
Inquificores quid agere debeant vt tol-I
lant maleficium taciturnicatis adr-
mone ftrigibus indudhimV
345.(>77.
In re indiffecenti racio
, Sc
confciencia_/
funcboniconfiliarij.
2^7.488.
Infticucores Rcligionum arciexorcifii-
cap operamnauarunc.
i7T7'
Inftructio facienda cuftodi befiiarum-.
proearum liberatione.
i,'i^.-j6yf
Inftruftio pro afHi diis, & rribularis fi>b*-
leuandis. 5^1.75?,'.
Inftrudtiones
faciend^? Vexato,vide vei-
ho Aiodunnfirnendi. 317.(^22.
Inftruendi habitatorcs domusprolibe-
ratione.
'
40^ 771.
Inftrnttione per difponerfi ad vnapcr^
fecca confidenza in Dio pei? impetra-
relafanitacorporale.
'
"^rô-jpî
Intentio
,
quam deber habereExorcifta
i\\ fuo minifterio exercendo.
10.16^.
Litcrrogare dasmones dc numero in cor-
porc
pore obfefli iniuriosii cft diuinsc om-
nipotenti^. iî.z<$8.
Incerrogare drmone in corpore obfeflfi
exrftencemj,
vt dicac> per quam perfo-
naBi , &
per quem SanduTn fttcxpel-
jendus,eftillicirum, âpfi Exoi^ciftlc
>
.
pernieiofam . i : i.
u. ,151.471.
Incerrogare dannonem,vt dicat,quinam
fiat fui inimici in coelo , eft iplis San-
(2:is iniuriofum
.
154.175.
Inccrrogare djemoriem
, yc dicac, qmbus
, verbis magis t:ruîctUEi>tnanifdtac
--
Exorciftaniignarancîti,. . .
ly^.zy^f.
Inteccogare dajQionemiVC dicar,qua die,
& hoiM fic cgLeftuius , Diuiuae Maie-
-jftaci.eft inmnofum^' if.
^s^-^'^'
Incerrogave darmouemidc^âttiis
^ & inu-
.! liUbus cft/peicatura:*.i!
i,
.x<>7.3.jp7.
IncerrogaL-e dccmonem ex leuicacc^cii-
-?'Tjoficatespdtc5ft<HlcpecciraiTi!veniale
.ex mentrc-aiiquDrum^&timence Caftro
^
Palao eft mocralc. : i6S:ôo.
Inccrrogare dxmonem de nomine: eft
fupemuutnt&penciilofimi;
r^p.iAf^
Inccirogacio. ficâ dcmoni de caulis in-
igccdus in corpus obfciTi facidseftre-
.li.nquenda, qua pâdicanda. r
5
1.2.6^.
Incflrrogari debec obreilus de adcidenti-
'bustempoieiiifîufti^nis.
103.581.
Incel:rogacionesficiend<e Vexaco,&: pa-
lenribus cius,vide verbo Adodits .

Inueftigacio facienda de vexacione do-
inus. :< .
;
405.771.
S. loannes Euangelifta
venenumbibic,
>& nihilei nocuiri
'^nijjiK
114 267.
Ibbfuita Deoexalcatus ob fidueiam in
Deo coUocacam
.
1
50.25(3.
lofaphaci Regis vidoria infignisobfi-
duciaminDeocollocntim.
12^.229.
lofeph Pacriarcha
fuic a
Dto exalcatus
-
ob^fiduciarniuOeocollocatam. iô.
^
x^6.
i;''';.'ciob/. .'! r
''.1
,.
lofue ;mirabilia o|)eracii$
eft ob fiducia
' in Deo collucatam .
i
^
2.259!
Irracionales creaturae quomodo adiurari
poffint,
vide vcrbo Creaturjt.
.
Irrationalia
exorcizanrur vc
raouentu:
abalio. 400.7(1^.
luda Machabsei vidtorix ob fiduciairo
in Dec^coUocacam
.
ijtef.ii^.
ludith vidtoria infignis obfiduciamin
Deo Gdllocatam
.
116.1^0.
lurc ordinario excluduntur i munerc^
exorcizandi laici
> &
Clerici fimpli-
lultos viatorcs a nobis orari
pofTe , fides
..i.docec. 1 \-jG.s!^rj.
LEppes
Danieli Propheta no nocue-
runt, &quare. 114105.
Litem inftituerc cum darmonibus eft fu-
.
perftitiofum. \S^.r,oi.
Litem infftituere cootrairrationalia eft
fuperftitiofum
.
171.504.
Locus quinam magis fit aptus ad exorci-
.'
Tzandum. 105.580.
Locus vnus , fi conferat ad maiorem de-
: uotionem.cunc ab Exorcifta,& non 4
di^moneeft eligendus.
105.179.
M
MAgnificenClxdefcripcio.T42.lf 2.
Mala penx licite peti poflunc
piopter finem fimplicicerbonum. vi-
de verbo, P^rfre
.
i^4.^^6.
Mala pen^ nobis inflida funt a Deo
.
i45>-47i-
Mala p^^n.ê
,
qua functancum ad exerci-
.tjium virrutis,funta Deopermittente,
r
fed non iubente
.
281.541.
Milefici quibus modisconcinnencfua-
maleficia. 51.105.
Malefici quid operentur per maleficium
fomniferum. 51.105.
Malefici, ac dxmoncs in maleficijs ope-
^
-randis fxpius coercentur a Deo .
j6.
147.:
Mateficia pofTunr deftrui fine fignorurn
maleficorum deftrudione . (f^.iiyl
G
g
1 Ma-
Maleficia infantiura , ac pueruloriS quo-
mododeftruenda,
3i^^6s>^.
Maleficiatus quado quis dicatur .
44.87.
Maleficijdefinitio.
18.59.
Maleficij caul? funt quatuor>& qus finr.
18.5?. .
Maleficio aflfedli per folum ditTenfum..
voluntatis non podunt feipfos a ma-
leficio liberare
.
lytj.î^.
Maleficiorum figna , vide vcrbo Sigm .
Maleficium non poteft fieri fine libera
hominis in maleficium confentientis
voluntate.
'
51.101.
Maleficium amatorium quid operetur
inhominibus.
53.104.
Maleficium amatorium non poteft co-
gere hominis voluntatem ad aman-
dum. rn. .
;.f
3.105.
Maleficium hoftilc qu^ damna homini
. inferat in anima,& corpore .
54.
106.
Maieficium quando dicatur temporale
>
.& quando perpetuum . 67.117.
Maleficium matrimonij quomodo de-
ftruendum. ^Ki.6p^.
Maleficiu tacitumitatis quomodo tol-
lendum.
345.(^77.
Maieficorum varia nomina .
5
1. 102.
Maleficus non tenetur qucerere a daemo-
ne chirographum
,
qaando eft in pp-
teftateeius. 66.116.
Maleficus tenetur chirographum confi-
gnare, ac lacerare
>
quando eft in fu
poteftate. 66.116.
Malunri imprecari mortuo quando fit li-
cituin, &
quando non
.
135.438.
Maria interpretatur Domina . Kj^.ô^j.
Maria dominaiur d^cmonibus.
1^5.50^.
Maria eft inuocada ab obfeffis>& ajgro-
tis.
1^7.510.
Marire nomen inuocandum .
165.507.
S. Martinus Epifcopus obmaximam
fi-
. duciaminDeumilUfusferuatus
fuit
a vulnere
, quod ei quidam infligero
ctentauit.
113.104.
Materia puopinqua
, & remota minifte-
"riiexorciftatus qux . S.
1
j.
Matrimonij virtus contra danones '.
'25>7. ^8^.
'
. : . rl
Medici partestion funt , oufdre malefi-
cia, vt maleficiafunt
.
î.Iii.
Medici fspius non poflunt cognofcerc
res naturales etiam naturaliterappli-
catas a dxmonc,& maleficis .
6c qua-
re.
^3.115.
Medicins definitio adducitur . 6 1.1
is>.
MedicinfE. corporales illicitie aegrotii
exhibenturabExorcifta. 171.^11.
Medicis qnidagendum , ciini fufpican-
tur, aliquem efte maleficio afiei^lium-.
64. 114.:
<-
.
;
Medicorum ars quandoqjnon poteft au-
ferre morbum maleficum
,
qnamuis
percaufasnataralesfitinduiûs. 61
n8.
V
-.:
. r-Mr-.i. r..',
y.J
Medicus iudicare debetde;Ecbijs natu-
ralibus adhibicis in maIeficiis>qnando
funt adhibita? vt caufephyficjr
.
'55?.
115.
Medicus poteft fententiam ferrc de ma-
leficio negatiuc>& indirecl;e>& quan.-
do
.
^9.116.
Mcdicus non poteft re<5l:e iudicare de_-
maleficijs,quando res naiuralesadhii
bentur, vt figna. di.119.
Medicus per fe quid confiderare debeac.
61. 110.
Medicus, vtfuo rite fiingaturofficio,
quafcientia prajditus efic debeat.171.
^06.
Meditatio diuinac Bonitatis fiduciam-<
auget. 113.35)8,
Miraculum vt fiat quotconditionesre-
quirantur. 5>7'175.
Miferije
,
quibus inuoluimur , obijciun-
tur.
1*15.400.
Mi/fionarij
ApoftolicidebentvtiSaaa-
mento
Baptifmi ad obfeflos infidelcs
i dÊmonc liberandos . i^î.ftfî
Modi,quibuscognofcuntur
mali a bonis
fpiritibus , & vcr a fi(5lis animabus >
fu
feu iUu(ionibu$ d.Tmoniacis. 357.81.
Modo eodem non femper cum omnibus
Vexacis eft procedicndum . loz.
j 7
5J.
Modus interrogandi dohiefticos obl^^.
514.61S.
. ^
Modus incerrogandi
> Sc
obferuandi ob-
fedum
.
^1^.619.
Modus faciendi experimentum cercum
de obfedione, feu pr^fentia diabolica
in corpore vexati
.
j
i (f.6io.
Modus inftruendi Vexatum erga Deum
pro fua liberacione pr^parandum .
317.^12.
Modus inftruendi Vexatum erga Exor-
ciftam.
311.^34.
Modus inftruendi Vexacum aduerfus
daemonem
.
311.^38.
Modus inftruendi Vexacum erga feipsu.
323.(^39.
Modus probandi
Vexatum erga Deum
.
5x^.647.
Modus probandi Vexatum erga Exoici-
ftam. 5i7.<J45>.
Modus probandi Vexatum aduerfus dx-
monem
.
3i8.<>fi.
Modus probandi Vexatum erga feipsu
.
319. (Jn-
Modus faciendi obiurgationes contra_.
demonem
.
^5i-(>S9'
Modus repellendi impetus demonis
.
5
35)
<J^^-
Modus repellendi vifiones imaginacias.
340. 669.
Modustollendi malcficium raciturnica-
tisin Maleficisc6ftiCLiendis.54V<977.
Modus fe pr^feruandi a d^moniacis, in-
fultibus. 547.685.
Modus deftruendi
malcficium in matrt-
monio fadum
.
35
1.(35? 5.
Modus probandijan qui fuerat obfeniiS)
veread^mone fitliberarus .
385.74(3.
Modus cognofcendi beftiasiquando fint
maleficio affe(flac
.
401.7(37.
Modus deftruendi aues>vermes,locuftas,
& alia animalcula terrae fru(5lus va-
ftantia.
411.779^
Modus vtendi exorcifmis. 41^.784.
Modus breuis expellendi dsmones , Sc
maleficia diftoluendi
.
418.790.
Modusbreuifllmus d^mones eijciendi^
acdcftrucndimaleficia. 419.791.
Moleftiie caufats a d^mone pervifio-
nes corporales
.
J<74'
Moleftix a d<Tmone cauiacas pec auditii
.
3<J.7S.
MoIefti<T a daemone cau&t^ perodora-
tum
.
^6.76.
Moleftix ad^mone caiafaoe per guilum.
57-77
Moleftije i dijmone caufatx
per ca^Slum.
38.79.
Monaci Caftinenfcs i fulmine prefcr-
uantur ob fiduciam in Deo
coHocJa-
tam. 111.213.
Monimentam vcililTimum pro Miilio-
narijs Apoftolicis. 141.4^8.
Monita tradeda maleficiacis in vfuma-
trimonij.
'
5^1.(35?
5.
Morales caufs raaleficiorum quasnam
finc. ^8.115.
Morbos maleficos cognofcere,ac curare
fpe(Stac ad Exorciftam Theologum
.
65.113.
Morbus maleficus i d^mone indu<5lus
per caufas naturales naturaliteropc-
rantes poteft quandoquc curari i pe-
riro Medico , fi d.^m6n nocere ceffa-
ucrit. 60.117.
Mos amuleca deferendi no contemncn-
dus.- 307.(^0^.
-Moyfes mirabilia operatus eft obfidu-
ciamin Deocollocatam. 131.139.
MoyfesAbbas vifione Angelorum, &
d.^monu rentationem fugat. 168.5
13.
Moyfis ingcns fiducia in Deu. 118.131.
Moyfis viiliorix ob fiduciam in Deo
collocatam. ii|.ii8.
Mulieres & adolefcentes ab incubis vc-
xati difHcillime liberantur .
&c
quare
.
561.711.
Gg
3
M-
Mtilti
promi/Tioncm Dei ignorant , 8c
tamcnimpetrant.&quare. 110.407.
Multi iidem habent rpecuiatiuam , fed
carent pradkica
.
14
^.4(^4.
Multi fidem habcnt habitualem; fed dc-
ficiunt in fide adluali quoad exeici-
tium. i4^.4<^4.
Multi fiduciam habent fpeculatiuam
,
fed carent pradlica
.
14^.4(54.
Multi fpem habent habitualem
;
fed ca-
-
renrfpe ai5luali quoad exercitium
.
.;>
145.4(^4.
Mundani male fentiunt de diuina per-
miflione.
70.133.
N
NEceflitas
exercendi artera exoi-
fticam manifeftatur
. .
11.39.
Nomen lefu fufTragatur in cundlis ne-
ceffitatibus.
Kj^.fO^.
Nomina varia maleficorum .
f
1. 101.
Nomina, vt funt impofita ad diftindlio-
nem perfonamm;,non funt in Angelis,
nec in demonibus
.
145?. 1^4.
Nomina impofita ratione officiorunti.,
lunt in Angelis , 8c
in d(^monibus
.
i45).i(Jf.
Nomina lefu & Maria: funt inuocaada
.
16^4.15)1.
Nomina Dei valent contra d^mones.
301.
f5j8.
Komini lefu d.tmones inuiti honorem
impendiint
.
160.49^.
Nominislefugloria cxtenditurad An-
gelos, homines,&: d^mones.ifp.^fji.
Nominis lefu vinutem non pofTunt dê-
monesfuftinere.
1^1.45)^.
Nocumeta illara permaleficiuminbo-
nisfortunae. f^-.ioS.
Nocumenta varia illata per maleficium
in vfu matrimonij muiieribusvterum
gerentibus.
54.107.
Nulius inferibf^ Papa poteft prohibere
inlnifteriumexorcizadi quoad facul-
ttem 2;eneraleai a iure diuinoâccep-
ram. Into nec ipfe Papa in toto. 1
8.
3 1.
o
OBiciknm^dci
triplex ^
9^,169,
Obiedlum
fidei primarium qaod-
ham fit
.
1
94.17-6
Obie(3:um fiduciae
.
105.1857.
Obiedlum materiale ad^quatum
fidei
eft quodliljet cns rcuciaisilcaDeo .
5?5. 171.
Obiedum fpci quodnam fit. 105.189.
Obiurgatio defcribitur
.
194.355.
Obiureario aduerfus dxmones quomo-
do mcienda fit ab Exorcifta.
33
3.(7 59.
Obiurgationes aptifiimir ad dccmonis
fupctbiam conculcandam .
3 3 3
jô.
Obfefii communiterdicunrurpofiefti a
demone, fcu Energumcni .
3
5
8.6<j7.
Obfefii proprie quinam iint,& quot no-
. ;/ minibus vocentur. .
339.667.
Obfefli per folumdiflenfum voiuntatis
non poflunt feipfosa demoniaca ve-
xatione liberare
.
i^^-îj-
Obfeflionim cognofccndarum figna_.
,
vide veibo Signa
.
Obfeflo, & xgroto necefTaria eftfides
theologica, ac confideiitia in Deum
,
vt fanitatemslDco infallibilitcr ac-
cipiar.
141.455.
ObfefTus interrogandus de accidentibus
temporeinftru6lionis. 103.381.
ObfcfTus debet cfle benedifpofitus, vt
exorcifmi virtutca demonisvcxatio-
neliberariqueat. 105.384.
ObfcfTus figuracus per loannemia Pat-
mos relegarum auumnis afleclum -
105.385.
-Obfeflusquid agere debcat , vt fc difpo-
natad liberationem;. 341.670.
Obfeflus perfecte difpofitusquidagere
debcat > vt a d^monis obfeflionc fibe-
retur. 341.673.
Obfeflus inftruendus adtencacTones
rc-
pellendas.
37P'7?P-
ObCeflus peccatoj in malo
iiuiereratus
diffi-
difficillirac k <i(jmone libcratur . jô.
710.
Obfeflas cur ad Exorciftas acccdat.
3
^4.
7i5>.
OdoandftesRegis Angli? ftater d^ccp-
tus ii d^mone
.
118.151.
defbenedi^ virtus contra demonei
.
311.^1?.
Orans facilius poteft feipfum,quim aliu
reddere idoneum ad impecrandum
.
249. 470.
Orantes tenentur habere notitiam pro-
miffionis diuinfe
, vt infailibiiiter va-
leant impetrare
.
120.407.
Orarepro fracribus eft fecundum vold-
ratem Dei
.
248.469.
Orare pofliimus Sandtos , vt nobis ali-
quod pr^ftent beneficium etiam coo-
perando.
27^^!^
Oratio, vtpetitioeft, cx feeftaptaad
impetramdum .
211.4081
Oiatio , vt infallibiliter confequatur cf-
f;utum,requiritpromiffione.22
1.405).
Oiatio ex vi promiHionisnonimpecrac,
niCi conditione adimpleta . 222.4 lo.
Oratio, vt infaiiibiliter impeiret , debet
efte de rebona,&: honelta . 223.412.
Oratio habet impetrationeminfallibi-
lem
,
quando quis debiris conditioni-
bus munirus orat pro feipfo.
247.4(57.
Oratio pro alio habetfuam eflfeftum
,
niii ille iic incapax ad recipiendum .
24{f.
470.
Oratio ludith cft exemplar
,
quod fequi
debec quialiquid a Deoinfallfbrljter
confequi defider.int
.
2^2.477.
Oratio ludit habuit omnes conditiones
ad impetrationem infallilMlem rcqui-
fitas. 2y4.45{o.
Oratio ad Sandos eft adus bonus , 8c
vtilis.
274.123.
Oratio qua ratione dirigatur ad Deum
,
&quaadSan(ilos. ij^.î^.
Oratiobreuis contta d^monesjac male-
ficia.
304.601.
Oratio dcprecatiua ad Deum pro impe-
trando
diuino auxilio
.
^
^6.6^4^
Oratio breuis conira infeftationes
df-
moniacas.
39S'7S7*
Qratio dcprecaciua ad DetOh pro bedis
a maleficijs iiberandi$
;'
403.765^^'
Oratio ab infirmis, & cribulacisrecitan-
da ad tinpetrandum diuinum auxiliu.
440.814.
Oratio pro infirmis
.
443-^
'7
Oratio adacquirendampatientiam
.
444.818.
Oratio ad augendam patientia.
44^8
18.
Oratiopro ipfoorantehabetfuumeffe-
(5lum,nifi ipfe fit incapax ad recipien-
dum
.
248.470.
Oratione da recitare , 6 portar feco peP
impctrarda Dio ia liberatione e pr.e-
feruatione da meleficij, dalla febre,&:
altrimali. 304.602.
Oratione aGiesii Chrifto per eller libe-
rato dalla cirannia del demonio , e de
fuoi maleficij.
^^0.6^6,
OrationeaGiesu Chriftopcrottenerla
liberatlone dal maleficio fatto nell*
vfodel matrimonio.
^^1.69^,
Oratione aGiesuChrifto per impetrar
la liberatione da malefici) fatti a fan-
cinlli.
3^4.65)5?.
Oratione da rccicarfi dalli obfefti di 16-
go tempoperottenere daGiesuChri-
Ito la fua protettione
.
369.726.
Oratione da recitarfi dalle perfone fpi-
ricuali impoflefiate dal demonio.
372.736.
r.r.']:
Oratjone da recitarh dallipadrord, 6
cuftodi delli animali perliberarli da
maleficij. 402.768.
Oratione da recitarfi dalli habitatori
dellc cafe moleftate pet iibcratlc daJ
quelle moleftie
.
407.774.
Oraiione per rendere i Dio gratie dcil*
infermita mandataci per vtilira dell*
animanoftra. 4M.801:
Otatione per impetrardaDioilpcrdo-
Gg
4
no
no dc pcccati . jiriisDOJ n^^ y;Soi7;
Oi'atione
per faf proficto nella via della
perfettione.
4
5
(.805.
Oratipne per ofTerir fe ftellaa patire fc-
condp il diuin volere
.
>^.}6.ô4.
Oratione per ftabilire la coformita del-
-
lanoliravoluntaconladiiiina.
4^7.
.
8of.
Oratione per impetrar da Dio la cofor-
mita della noftra volunta con la diui-
na.
t
.'
; :;,iu 437.80(1.
Oratione, che abbraccia vna pcrfecta-
ralTegnationedifefteflo nella diuina
volunta.
458.807.
Oratiohe per impetrar da Dio la fanita
di mente> e
di corpo
.
441.8
1
6.
Oratione per diffender fe fteflo da fuoi
nemici, e perfecutori
.
448.811.
Orariones EcclefiJE prscipue de quibus
fmt. i?
7-44
3-
Orationes recitanda; 4 Vexato , vt vexa-
tionem reprimat
.
^^0.691.
Orationes breues recitandns a Vexatis i
d^monibusincubis.
3^7.715.
Orationes Deo offerend^ , vt confirmet
.
quod operatus eft in liberatione.
385.
747-
Orationes
deprecatiu^ adobtinendum
aDeo expuliionem dgmonum ^do-
mibus moleftatis
.
409.777.
Orationes deprecatiuae contra aues> ver-
mes> mures, locuftas
> & alia animal-
cula arbores, vel frudlus deuaftantia
.
411.780.
Orationes ad impetrandam i Deo fani-
tatem.
441.81^.
Orationes recitadaf ab?Egroto ad acqui-
rendam patientiam, dumdurat infir-
mitas, vel tribulatio
.
444.8
1 8.
Orationes ad repentinam mortem auer-
tendam.
44(^.819.
Orationes ad tuendum fe ab inimicis <
449.81J.
Orationi breui per vincere le tentationi
del demonio
.
393'75T'
Ordinegplares faM in Ecclefia.
3.4.
Ordo exorciftatus dcfinitur
.
4.4.
Ordo ejaorciftatus eft mus ex>miDori-
bus .
, 4.
<J.
Ordo exorciftatiw
figuratus ^ttnkgc
veteri.
'
. 'k. < ;!
4V tf.
Ordo exdrciftatus inftituoisitnttn legc
noua.
f-7'
Ordo exorciftatus quando fit inftitutus
.
5-7-
Ordo Exorciftatus eft Sacramentii. ^.5).
Qrdo exorciftatus producir fuum effe-
'
ctum ex opere operatOj fi adfint debi-
tarequifita. 6.,(?.
Ordo exoicizandi
.
41.^,784.
Ordo feruandus ab Exorcifta in iiberan-
dis domibus a vexationibus.40^.773..

Ordo generice fumptus quid fit . 5.
4.
PAnis
benedicti virrus contra dsmo-
nes. 511.^14.
Parochi tenentur ex charitace, & iultitia
perfe, vel peralios exercere raunus
cxorcifticum, ciim neceflitas exigit
.
11. 41.
Parochi no poflLint prohiberi abEpifco-
pis, quiri munus exorcifticum exer-
ceant. 11.41.
Parochi no ex^cusatur A minifterio exor-
ciftico exercendo, quamuis graue fic
onus
.
14.
4<>.
Parochi no pofiunt prohiberc
,
quin fui
fubditi ad quofcuque accedant Exor-
ciftas > vt liberentur a dacmonis vexa-
tione
.
i4.
47
Patientia,ac perfeuerantia quam fint ne-
ceflaria? Exorcifta:
.
144.1^4.
Paticntia facit hilariter fuftinere perfc-
cutiones. 144.1(4.
Patientiaedefinitio. 141.1
J
2.
Patientia,ac perfeuerati? innititur fidu-
cia.
^
143-15
?
Paulus Apoftolus percu(Tus a vipera i!-
ljefuspermanfit.&: quare.
ii^.io6.
Paulus
Paulus
Aiuchovet.13 ob
fiducia
in Deo
collocatam diii refedus
fuit a Coruo
|)ane
Coiporali
.
1 1 8.z i
f
.
Pcccatoies
obfeflfi in malo inueterati
difficillime
a daelnonc
liberantur. &
quarc.
3(10.710.
Pcccatorcs puniuntur a Deoquandoq;
per maleficia. 7f.i4j.
Peccatum eft interrogare
daemonem de
vanis,& inutilibus. 5<:quale.i(j7.i5>7.
PciniifTionem
maleficiorum,vide verbo
Dens.
Peifeuerantici: defcriptio
.
141.2^2.
Perfeuerantia facit palmam obtinere
.
Perfeuerantia in orationc elt conditio
nccefiaria
adimpetrationem
infaili-
bilemrequifita. 24^459.
Perfeuerantia, &
fiducia funt fibi inuice
coadiutrices
.
24^.4^3.
Perfeuerantia longa in oratione non mi-
nuit fiduciam, ^d auget . 247.4^(1.
Perfonae
fpirituales obleffa: difficillime
liberantur.&quare
.
^61.7 1^.
Peterc
propter fe eft petere taquam bo-
num proptcr fe amabile,ideft propter
finem
.
zis;.^t^.
Petere propter aliud eft petere vt rae-
dium
.
229.424.
Peteic abfolute
bona temporalia con-
ucnientia naturae non cfttcmeritas.
251.429.
Petcre i Deo
fingulare auxilium in om-
.
nibus rebus noftiis nonefttentaro
Dcum,
quamuisadimpetrationeiTu,
miraculumrequiratur. 234.45
^
Peterc mala pa:nE fibi, vel alteri non eft
intrinfece
malum
.
234.43^.
Petcre fibi mala pxnx ,
quamuis fit lici-
tum>non eft tamcn hic modus confu-
lcndus. 23^.437.
Pctcre orando
aliquod nialum proximo
ob maius bonum >
licitum eft , & ca*
tholicum. 23(^.440.
Paere 4 Deo>
vt mittat mala,
&
damna
temp>oralfa,(5c
inorccm
ipfam hommi
perniciofo
Reipubiic^
, aut publico
hoftiEccIefi2,e(l
licitum.
13^.441.
Petcre a Dco aliquam
rem malam eft
peccatum
mortale
.
240.4 ^
2.
Pctcre bona tcmporalia , vt vltimum fi-
nem,eft pcccatum
mortale .
241.4^3.
Pcti non potcft aliquid, vt finis vltimus,
nifi proptcr fc
.
229.424.
Peti potcft tam propter fc, quam prop-
ter aliud id, quod petitur vt medium
.
229.424.
Peti poccft & abfolute
, & fub conditio-
ne aliqua bonu tam proptcr fc , quam
propter aliud
.
230.42^.
Pcci polfunc licite
mala psnjE propter
fincmfimpliciterbonum.
234.43^.
Petitiobonorum fpiritualium habct m-
fallibilcm
impctrationem cx vidiui-
nxpromififionis.
237.444.
Pctitio bonorum temporalium , fi vtilia
fint ad falutcm , habct infallibilem-.
.
prorniffionem
.
237.44^.
Pctitio rei indiflTerentis non rclacas ad
honcftatem, non habet infallibilem
impetrarionem
.
240.4^0.
Petitio,vt impetrec infallibilicer , dcbec
clleexfidc theplogica, acfiduciain-
hrEfirante.
241.4^4.
Petitio, vtinfallibiliterobrincat,
ficri
debct non tantum ratione bonitatis
i
fedetiam ratione diuma? promi/Iio-
"'^-
/ ., /- /,
Hi-457.
Pecitio,n vtilis fit ad faluccra; vel aliquo
modo habeac rationem adfalutem,
numquam defiftendum eft
abca.
24(9.
4(jf.
Petitiones dominicales exponuntur
.
223.414.
Plures fiducia carcnt : quia meditantur
Deum vt abfentera,n6 vt prsfcntem
.
2I(j.40I.
Plures funt in orbe, qui dcDeodiffi-
dunt.
214.399.
Plurimum vafet ad facicndara diuinam
volun-
voliUKatemr, dicerc cum Patilo : Do-
mme qmd mc vts
facere ? 2
f
S.^Sp.
Pceiiitencia Deus eft placandus ab ob-
fellis,ac csteris Vexatis pcccatoribus.
278. ^Si'
PcfcnitGncia compledli debet intermim
dbiorem peccatorum, &excernani-
membrorum punitionem. 278.
f ^
5.
Poenicentia quidam Sacerdos obfeflus
feipfum k dsmoniaca vexatfone libc-
rauic.
27sy.f34.
PoflideriadiBmonequidfit. ^^8.6S6.
Poteftas ecclefiaftica Exorciftx cft ne-
ccfiaria ad debitam officij excrcita-
tionem.
2.3.
Potcftas ecclefiaftica diiplex cft . 3.3.
Poteftas eijciendi dimones non depen-
decaloco.
158.279.
Poteftas delegata alia limitata , alia mc-
dia.
if-
yo.
Poteftas dcemonis quando,
& quomodo
fuerit ligata, vide verbo
Dxmon .
Poceftas cxorcizandi ab Epifcopis mul-
tis fuirpradicaca.
^6. 38.
Poteftas ExorciftiE non fe extendit ad
dxmones alligandos in deferto.
16^.
25^2.
Poteftas in drcmones exerceri dcbet ab
ij^,qui funt in ordine exorciftatus.4.3.
Poteftas iurifdi<5tionis ad dccmonesex-
peFFendos no cft nccefiaria iurc com-
itmni.
18.31.
Poteftas furifdidtionis eft neceftariaiure
particulari aliquorum Epifcoporum
.
&quomodo. 18,
31.
Poteftas ordinaria fluit a Papa in
Prêla-
tos,
&
Plebanos
.
3^- 37
Poteftatem non habet Exorcifta
da^mo-
nes mittcndi in infernum .
1^5.25)4.
Poteftdtis ecÎcfiafticjc quatuor CaufjE
explicantar.
3.3.
Pia?cepra debent fieri in nomrnc
lefu
.
5). if.
Prnecepta inftrudliua ad quid defcruiant.
S16.66S.
Prarcepta
expulfiua quado fint facienda ^
^^S.666.
PrjBcepta
quomodo fint formanda
.583.
74^
Pfacceptis ptobariais,
Ienitiuis,& cxpul-
fiuis, quando fit licitum,vti.
147.2^2.
Prsccptum dsmoni faciendum defcri-
bttur.
194.35^.
Prafccptum quid fit> Sc quotuplcx .
3 3 f
.
66^.
Prseccptu comune dcfcribitur.
335.
66^,
Praeceptum probatiuum exphcatut.
^^6.66y
Praeccptu lcnitiuS declatatur.
3 5
6.664.
Prajceptii quando fit faciendu.
3
^6.664,
PrafCeptum inftra<5tiuum quodnam fit
.
^^6.66^.
Praeccptum expulfiuum defcribitur.3
3
8.
666.
Prafccptum lenitiuum contra dgmonem
polftdentem
.
$49-683.
Praecipere
dêmoni vt in cxitu iurct fe_^
cxicuruoTjncc
amplius reacrfurum,eft
fupcrfhium. 188.342.
Probationes ab Exorcifta faciendje
dt^
Vexato ) vidc verbo Modus faciendiy
&cat.
Promififio Dei de liberandis Energume-
nis duas coditiones requirit.
3
55>.7o8.
Promiflfio Dei non cft abfoluta*, fed con-
ditionata. 222.410.
Promiftione
Dei oportet cognofcere
, &
ex fidc illius petere , vt orario habcac
coditioncm requifitam ad infallibili-
tcr impetrandum
.
220. 407.
Promifliones Dei qux
.
21^.405.
Prouidcrttia Dei defcribitur . 207. 38 8 j
Prouidenti2E
diuinas contemplatio per-
fe6tam
generat fiduciam . 207.588.
Prudentianeceflariaeft Exorcifta: ad cr-
rores vitandos , & femitas xe^sa eii'
gendas. s47.
161.'.
Prudentiae defcriptio
.-
147.15
r
.
Prudentia: efie(5lus
.
147.2^1
.
CL
Vxieie a d^^monej vtdicacanper-
fona,quara poflidec, vierefit ener-
giimeaa,ridiculu eft. i6 1.1184.
Qui a Doo petit aliquid confidenter , fa-
cic Deum cfie Deum . 111.^^6.
Qiiicqmd abdiacit a Dco non eft iecun-
dum Dei voluntatem
.
2^,^.483.
Qui de D;o drfiidit,ac fibi
ipiiAdit ftul-
tuseft. 210.35)1.
Quid agendum ab xorcrfta pio rcmo-
uedacaufa ingreftus darmonisexcor-
pore obfciTi
.
152.270.
Qui diuinam contemplatur bonitatem
,
lUam debet arguere malitia. 2
1
7.40 3
.
QuidiuincE voluntati fe conformare de-
liderac , ille c^teris ccrtius ilJam ex-
: plorac.
258.45)0.
Qui orat Deum
fiducialiter , Dcum ho-
norat.
213.3^7.
Qaomodo charitas proximo fit exhibe-
da.
140.249.
Quomodo creaturae infenfibiles intelli-
gant pr.Tcipientis verba . 1 3 2.2
3
8.
R
RAtio
cur aliqui obfefli exorcizati
nonliberentur.
11.
17.
Ratio omnium potiftima permiffionis
maleficiorum eftgloriaDei.
7^.1^6.
Ratio, &
confcientiain re indifferenti
funt boni confiJiarij
.
257.488.
Rationes diuini permiJionis epilogan-
tut.
74-144.
Regulares quapoteftate exorcizct.25.52
Regulares poftiint arreptitiosexorciza-
reabfquelicentia Epifcopi .
25.52.
Regulares qua ratione paftint exorciza-
re.
i<^-55.
Regulares no incidunt in p^mas ab Epi-
fcopis latas contra exorcizates. 2(^.54.
Regularcs praecipue mendicantes tene-
cur ex charitatc arcem exorcifticam
exercere, 16.^6.
RguI<F
, quibus diuina voluntas cxplo-
raripoteft.
254.482.
ReUgionum Inftitutorcs arci cxorcifti-
cajoperamnauarunt.
^l-Sl-
Reliquiarum
Sandlorum virtus contra_
dcemones.
309.608.
Reliquijs facris vti poftlmt obfefli , ac
malfificiati
.
309.505?.
Remedia gcneralia funt Sacramenra
, &
Sacramentalia
.
289.5(50.
Remedia particularia pro obfcJTispec-
catocibus liberandis wide. verbo
i)o-
CMmen/a.
^66.711.
Riemedia pro obfeffis durce ceruicis
.
?74-73i-
Remedia pr^feruatiua in ordine ad Deu
ad tentationes dsmonis repellendas
.
5PI-75I-
Remedia praeferuatiua in ordine ad 6x-
mones , & eorum tentationes repel-
lendas .
395-75f-
Remedia proaffli(5tisx&: tribulatis.
430.
792.
Remedia fpiritualia Dcus inftituit iuua-
dis hominibus
.
289.559.
Remedia fpirituaha alia gcncralia , alia
particularia
.
2.89.5 59.
Remedium pairicularecontra
dsmones
eft gladius verbi Dei , fcilicet exor-
cifmus.
314.^17.
Remedium potiiTimum ad tollcndum
maleficium caciturnitaris .
343.680.
Rcndimento di gratie da farfi a Dio dal-
I,\ pcrfona libcrata
.
385.747.
Rendimcmo di grarie per rinfcrmita ri-
ceuucc dalla mano d\ Dio
.
80 r.
Rcpcticio caiiftr, ob quam plurcs obfcfll
difficillime a d;tmone liberantur.
3(^4.718.
Repugnantia prsceptis ecclefiafticis \
djjmone facfta quomodo fit aufcfcn-
da. ?(j5.720.
Res naturales adhibit^ in maleficijs , vt
naturaliter operantes , non excedunc
naturae rerminos , vel vimnaturalem
caufae.
57.
112. Ke-
Refiftcntja cJarmonum fada ptaeccptis
ccdefialticis vnde proccdat.
3 f
8.70^
.
Refponforium S. Bonauetura: ad D. An-
ronium a Padua. ^Si.yî.
SAcramentalium dignitas,
vfus, &e^
ficacia
.
2-99-^9i'
Sacrametorum virrus magna eft ad ma-
la expellcnda
, & bona confequenda
.
190. ^61.
Sanchez conditrones quatuor ponit,qui-
bus fcruatis, air,licere Exorciftne con-
niuere d^moni ofTercnti egrefsij fi ei
permittatur in alifi ingredi .
189.343.
Sanfti plures fuerunt a Deo cibo corpo-
rali refedti ob fuam confidentiam in
eopoficam. 1 17.114.
San6li rcde , ac licire a nobis adiurari
pofiunt. ipz.^p.
Sandti imitantur Angelos in charitatc-.
ergahomines.
172^10.
Sandti dicuncur habere gladios adnos
tuendum contrainimicos. i^z.îo.
San6ti tenent phialas , vt nobis bcnefa-
ciant
.
173.^21.
Sandti ab Exorciftis, &igrotis funt in-
uocandi
.
274.^22.
Sanfti cur fint rogadi vide verbo Dens .
27?.
U<^-
^ ^
Sandtos homines a nobis orari pofle,
fidesdocct. 273.^21.
Sanitas coUata S. Agathê ^ D. Petro
Apoftolo. 172.520.
Sanitas,vt animx fit falutaris
>
quid age-
dumegrotis.
if0.473.
Sanitatis, & .Tgritudinis naturalis cauiae
quivnam fint
.
Saulis vexatio vnde. I<j0.i8i.
S:"ientia rcquifita in perfe(5to Medico
rccenfctnr
.
ly 1.^06.
Sentcntiarum diuinjc fcripturjc vcritas
eftinfaijibilis
.
138.244.
SigiMi
, quibus in rebus omnibus cogno-
fci poteft diuina voluntas .
154.480.
Signa malefiiciorum,
& obfcdionu quar-
namfint.
79.154.
Signa certa,&
cuidentia quie .
&qua?na
probabilia
.
j^. 1
54,
Signa dcfumpca ex intelledus,^ volun-
taris opcrationibus.
79.155.
Signa defumpta ex ^ftimatiua
* imagi-
natiua,phantafia,& memoria. 81.156^
Signa dcfumpta
ex pafifionibus concu-
pifcibilis.
81.157.
Signa defumpta ex paflionibus irafcibi-
lis.
84.158.
Signa defumpta ex fenfibus cxreriori-
DUS .
S^.i^^,
Signa dcfumpta ex potetijs vegetatiuis
.
87. 160. .
Signa dcfumpta ex corpore aegroti
> in-
choante morbo
.
89. i ^ i
.
Signa
,
quibus cognofcuntur paruuli>
&
infantcs maleficio afiedti . 90. 1^1.
Signa dcfumpta ex corpore
groti, au-
gcntemorbo. 91.1^3.
Signa defumpta ex corporc afgroci,
pcr-
feucrante morbo
.
î.kj^.
Signa maleficiorum , feu inftrumcnra_.
'malcficiorum funt figna falfa
, & dc-
ccptoria, Cur dajmon eis vtatur .
58.
114.
Signum euidens , ac probabile defcribi-
tur
.
i47.2(>2.
Simile perpolitum > vt vcxatus fe eripiat
a vexatione
.
349.590.
Spei definitio quic . 10^.189.
Spci obic<5tum defcribitur . i o
5
. 1
89.
Spes, fcu fiducia in Dcum ncccfiaria eft
Exorcift?,vt tut6,& cfficaciierd^mo-
nesexpellat. 105.189.
Spes mudo , vel viribus humanis innixa
fallitj&confundit. 128.252.
Spirirus incubi> ac fuccubi quinani fint
.
3<?i.7ii.
Srola: vfus non eft necelTarius Exorciftr
ad dxmones cxpellcndos. 16.1^-
Stolae vfus eft nccefiarius neceflTtarc-
prajcepti in riiu Exorcifmorum ,
qui
antc
antc baptifmum pr^mittuntur. 17-^9-
Stulrus cll qui ile Deo diifidit ,
ac fibi
ipfifidit.
zio.jpi.
SfiggeftioDes focciales >
quibus
d^mon
Tpjfcjfefium 'iiûaderc folqt in tempcre
-^*' Iifcicrationis.
377.738.
Superfluum cft imperare da:moni > vt in
exicudcr fi^gnum.
^76.7^6.
Superftitio cauenda in tollendo malefi-
cio taciturnicatis.
345.675).
Supciftitiofum elt inilituere iitemcum
irrationabilibus. 171.304.
Sylua parua diuinarum fcripturaru pro
iiducia erga Deu acquirenda.
1 34. 241
T
TEiK:itionesquibus
da?mon inuade-
. x<^ foêt Encrgumenum in tempo-
leliberacionis.
,
^jj.7':^S.
Tciuariones communiores
>
quibus dx-
J
hionquctrititcrumincorpus liberati
*^
-ingredi i
387.748.
Tobias exaltatus fuitaDeoob fiducia
mipfocollocatai-n
.
131.138.
Tranquillitatem inaximam fentiunt qui
confiduntin Domino. iip.233.
Tres
diltinctiones fidei
.
100. 181.
Tria
confideraiHur in eo,qui fa<2:urus eft
.,
nii|.acalum . &
qus fint , 97.178.
Tucrnr Deus confidences in fe etiam in
peiiculisiaclura; bonorum tempora-
luim. 113.10^.
V
Erba aliqua facra con,tra da?mo-
nes vim nabenria
.
'
$^^-S99-
V
Verba dicenda ab obfeiloinadulibe-
rationis.
381743.
Vcritas fententiarum diuin.x fcriptur.-E
eft infallibilis
.
138.
144.
Vexati abincubis di0iciilime liberatur
.
&quare. 361.711.
Vexati abincubis funt in triplici diffe-
rentia. 361.712.
Vcxati ab infaniia (ed adulti , difticilli-
m^ liberantur .
&
quarc . 361.713.
Vcxati fpirituales difficillime iiberan-
tur. &:quare. 362.71^.
Vexatidursccruicis difficillimc liberfi-
tur. &quare.
381.743.
VexatioSauIis vndc. 160.281.
Vexatus quid obfcruarc debeat erga-.
Exorciftam.
321.634.
Vexatus quomodo reprimcre, & auferrc
debeat vexationes fibiniflicljisad.-c-
mone poilidentc
.
348.687.
Vexatus in quibus fit inftruendus .
348.
687.
Viatores iuftos pofle a nobis orari , fides
docet.
276.^27.
Vi6toriae a Dauid reportata? ob fiduciam
in Deo collocatam . 1 24.227.
Vi<ftoriae plurimorum ob fiduciam ab
eis inDeocoIlocatam. 12^.228.
Virtusdefcribitur.
5?r.i6f.
Viitutes theologicjB,ac morales qua ra-
tione fint Exorcift.neceflariaj.5j2.16f.
Vifio D. Pauli manifeftat gloriam San-
Stiflfiminominislefu.
260.495.
Vifiones imaginaria? quomodo a d^mo-
nccaufentur.
5T'7i'
Vifiones in fomnis quoraodo ^ d^monc
formentur.
lS'7l*
Vifiones corporales qiiomodo a dajmo-
necaufentur.
3<j-74
Vifiones horrendcE>ac rerum terribilium
siit prÎudia futuriE obfeftionis.3
f
.73.
Voluntas Dei manifeflaiur per legem
Dei
j & Ecclelio!
.
2 f ^484.
Voluntaii diuina' qui conformari
defi-
derar , iile cjeteris eam ccrtius explo-
rat.
258.45)0.
Voluntatis diuin.t interpretes funt Ma-
giftwtus tam politicus
, qnamfacer
>
Conleflarij,Cttriones,Maiores,&Pr?-
fides.
256.48^.
Vtile eft ad falutem quod ad:u eft caufa
alicuius boni
, & non eft occafio ali-
cuius peccati , nec impedit maius bo-
num.
238.44^.
INDEX
I N D
E X
CONGION
VM
Per totum annum occurretttium
.
Tamde Dominich diehus
^
quam de Z>. NAefuChriHi folemnitAtibus
^
ac de Sanfhrum communi
\ oflendens accurate, quodfmgulis diebus
ex Manuali ExorciBarum
,
ac Parochorum Parochi
,
ac Verbi
Dei Prdcones Populo
fideli
audiendumprojônant
.
PROPRIVM DE
TEMPORE.
Oininica i. Adaentus.f/-
himy&kenatranfihmhverba
autem m:a non
tranfibmt'
LifCiezi-tferf.^^'.
De veritaccac fideJitareDei
in fer-
Liandislbispromifliis.
Videpag.
219.
nu.
405
&fequentibus.
Dominica 2. Aduentus.
Cumaudif-
fet
loannss m^fiinctdis opera ChriW.
Matth^'! r. 5?^?*/^ 2.
De patieria,& fortitudine in tribu-
.
larionibus perferendis . pag.
142.
i*'num. 252. & lequent. & nu.
793.
''*''&
8 20.
"VeldeoperibusChrifti. pag. 318.
num.627.
Dominica
3.
Aduentus.
Etconfefius
^y &non mgauit ; &confeffus eH
,
qwa non
fum
ego Chrifius . loan. i.
verf
20.
^
De vana exiftimatione fugieda_,
înminifterijsfuisobeundis.pag.
''
140. num.
249.
Mxiii-
DirigiteviamDomini ificut dixit Ifaias
.
verf 2^.
De neceflaria
p
rajparatione ex
partc noftra adChrifti gratiam
,
&beneficia recipienda pag.
217.
nu: 403.
pag.2o6.nu.385.&pag.
3 17.
nu.
627.
Meditts veHrum Hetityquem vos nefcitis
.
-perf
26: De pr^fentia Dei . pag.
2i6.num 401.
Dominica 4. Aduentus. yox cla-
mantis in deferto : Tarate viam Domi-
. ni , refias facite femitas eius .
Luae
S
.
*perf.^.
De vijs luftorum redis, perquas
ambulandum eft^ pag.
254
nu.
482.
&fequent.
Dominica infra odauam Natiuit.
Domini. Ermt lofeph, & Maria
Materlefumirantes fuperjjjis , qu^di-
cebantur de illo Luca 2,.
"p
erf 55.
De meditatione opefum Chriî
.
pag.3O.nU.65.
r
v>:
' ;
7
Hm j/idua, & c<t. non dlfcedebat de
templo, ieiunijsy &ohfecrationibm
fen-
uiens die , ac noffe .
verf ^7.
De leiunio cum oratione conimt-
gendo . pag 207. nu.
387.
& feq.
Dominica i. poft Epiphaniam .
J{e^
manfit puzr lifus in Hierufakm
. Luc^
^.perf^S.
''*" '
De
'
De Parcntumofficio circa curani
libcrorum . pag.s.num.i^. & 14
Dommica 2. polt Epiphaniam .
Di-
ci!: Mat.r lefi*
ad eum . yimmnon ba-
bent. I<im.
2.
verf^.
q
uomodo pro
alijsorandam..pag.247.nu. 468.
Implite hydriai aqua. Et implemrunt
.'pfq;
nd fimmum-verf. j.
Voluit
ChrilUis vc vSc ipfi apponerent
:'
aquam. l;: : i .i
D.e neceflariaTtôperatione no-
ftra ad Dei bencficia, &auxilia
.-:obcinendapag. 121.nu.220.pag.
205.nLi.
j84
pag. 250.n11m.475.
Doniinrca ^.^polttpiphaniam . S^d.
vadeoflendite Sac^doti Mattlm
8.
vaf^
'
'^--y
- :'-\
. i
Dedebito honore acreucrentia
OL-dini Sacerdotali exh\benda.
pag.14.nu.2-5. -
1
''
. ûdiens autem lefus rruratmeH;
&fe-
. qumtibm
fe
dixit : ^men dico vobis
>
. nqn inuzni tmtam fidem
in ifraeL
vjrf.
10.
'De magnitudi'ne fidci, ac cofiden-
tiaîn L)euni. pag. p^.num.
175.
i&ieqq.&pag. 105. nu. 189.
Dominica
4.
polt Epiph. Motusma-
^nus fc^&us esi in r/iari-, ita "ptnanicu^.a
operiretur fluiihus
Mattht&i . cap. 8-
perf. 24.
j'< v
Dêtribulationibus luftorum lacl
patientix virtutem exercendani
.
- pag. 142. num.252. &lbquenr.&
num. 792.
& fequent.
Et fufcitaudrunt
eum dicentes : Domine
faluanos;perimus. yerf.2$.
De inuocandoperorationeChri-
fto in omni necellitate . pag.259.
num. 49i.&requent.
Ou'd ti:nid' efi:s modicafidei^ verf.
26.
De fiduciainDeum numquam-
deponcnda. pag.
105. num.
189.'
&pag 246.nu.46j.
Tunc furgensyimperamt 'i7entisy& mari
.
De potentia magna confidentium
in
Deum . p^gTij i. num. 237.
&
fequent.
Et fa6iaefitranquHHtasmcigna.
DeDeiclementia, qui poft pro-
cellas ferenitatem affert.
p. 129.
nu,2n.
DominiCa ^.poftEpiph. Cum autem
dormirent homnesy venit inimicus eius
.
MMtlm r ? . 2??r/. 2
5
.
De negligentia Chriftianorum in
meditando Dei bonitatem: &ar-
guendo fuamimprobitace. pag.
211. nu.
394
&pae.
217
nu.Ôj.
yen:t inimicus eiusy ^fuperfeminanit
'7:r:^(tnia.
De arte diaboli in tetando. pag.
j 5
.
nu.72.&feqq. &pag.
377.
num.
738.pag. 388. nu.749.
Jnitnicus homo hoc fecit . verf
28.
Derefiftentia noftra faciendadia-
bolicis tenracionibLis. pag.
379.
nu.739. &pig 39f.nu.751.
Dominica 6- poflEpiph. SimHe
efl
Y^gnum cdorum grano finapis . Mat-
tkei I?. verf 7i.
De fidei virtutCT excelkntia, & ef-
fectibnis . pag,
02. nu. 1 66. & pag.
100. nu. 1 8 1 . & fequcnt.
;
Dominica SepfuigefimcE . Exiftpri'-
mo mani conducd) e opirariosin vineam
fuam Matiha! 20.
vsrf. i
.
De Prouideria, & benignitate Dei
in procuranda hominum falute
.
pag. 207. num.3 88. Sc (equent. &
pag. 2ii.num.
394.
Dominica Sexagefimar. y?nit dia-
bolus y
&"
tollit "psrhum de corde eorumy
ne credsntesfalmfiaiit. Lmc S.ver- 1 2

Dc
De varijs diaboli tentationibus
.
pag.
3
5. num.
72.
pag.54. nu.io6.
<5c pag.j77-nu.738.
Dedirtidentiapag. loS.num. 196.
& fequent. vnde pcoueniat .
p4g.
106. num.
191.
Dominica Qujnquagefima; . Cacus
multo magis clamabat : TiliDauidi mi~
ferere md . Luc 1 8.
verf ^9.
Deorationeefficaci, acperfeue-
ranti.pag. 207.num.587.&pag.
243.nu.459.&feqq.
lefus
autem interrogauit illum dicens:
quid tibi vis
faciam.verf.î
Dc neceflaria cooperatione libe-
ri arbitri } ex parte groti adulti
.
pag. i2i.num. 220.
Dominica i. Quadragefimac. Du-
&US eH lefus a
fpiritu in dzfertum > vt
tentaretur adiabolo . Matthai^.
Devarijstentationibus, ac;iioIc-
ftijs, quasdaemon foletbomini-
bus inferre . pag.
3
5.n.72.& feqq.
Cum ieiunafkt quadraginta diebus > &'c.
verf.
2.
De ieiunij vtilitate.pag.276.n.527.
J^nin folo pam viuit homo;fed de om-
. ni verboi quodprocedit de ore Dei. v.
4.
De perpetua,& infallibili Dei pro-
uidentia circa fuorum amicoru
neceffitatfs . pag. 207. num.
3
88.
& feqq.
^ngelis fuis Deus mandatut detet& in
manibus tollent tey &c. verf
6.
De cuftodia angelica. pag. 268.
num.
512.
j'X'i8 Sathanayfcriptum efienim : Domi-
n:mD;im tttum adorabisj &c. ver- 1
o.
De generali vidoriaomniumten-
tationum. pag.?9i.num.75i.&
pag. 395.nu.755,
Dominica
3. Quadrag. Ecce
appa-
ruerunt illls Moyfst > &lllas cumiGiti
loquentes
. Matthaiij.verj.
^.
Demodo cognofcendi verasanlr
mas ab iilufionibus diaboiicis.
pag.j9.nu.8i.
Dominica 5 . Quadrag. Er^t
lefus eij^
ciensdamomum. Lucii.
Dcpoteftatc daemonis fupercor-
pora humana. pag. 29. num. 63.
be antiquitate artis exorcifficae
pag.
4. nu.6. Qupmodo poteft^s
dxmonis fueritiigata per paftio-
nem Clirifti . pag. jo. num.
65
&
fequent.
Dominica 4. Quadrag. Cum fuble-
uafiet oculos Iefusy& vidifiet,quia mul-
'
titi^do maxima
venifietad eumt dicit ai
Tbilippum : mde ememus panes vt
manducent hi ^ loan. 6. verf. y
.
Deprouidentia l>Qi erga illos,qui
ineofuam coftituunt (iduciam.
pag. 1 17.
nu. 213. & feqq. & pag.
2Q7.nu.388. & feqq. &num
402.
Ducentorum denariorum panes non
fuf-'
ficiunty Vt vnufquifq; modicum quid ac-
cipiat .
verf 7.
Contra diffidentiam humana cir-
ca Dei auxilium . pag.
215
.n.400.
Dominica Paffionis . Siveritatemdi-
co vobist quoYcnon creditis mihi . loan*
S.verf^d. :
..;ii<::
De modo captiuandi intelledluift
veritati Dei . pag. 138. num.
244.
De veritate , ac fidelitate Dei in
promiffis fcruandis. pag.ijc.
num.405. :><
7{onnebeni dicimi0> qwafamarUws
es tu f
&dmomnmhabes ^ verf 49.:
De c6tumeli)S patienter itttwijiis.
pag. i42.num. 22. j
lefus autem abfcondit
fei
&
exiuit dj
templo. verf. $^.
De
De non
vlcifcendo proprias iniu-
rias,
pag.447.nu.820.
DominicaPalmarum.
^ccepitlefus
panemy &cAt. &ait : ^ccipite, &co-
meditethoc
efl
corpus meim. Matth. 26.
De
San^tift.Euchariftise Sacramfi-
nto
: quombdo defendat 4 daimo-
n:bus.pag. 294.nu
576.
SupcrEpiltoIam Philipp. 2. Chri-^
Slus htmiliauit femetipfumt fa&us oh-
dien'sy&Ct.
De etficacia Sandifs.NominisIc-
fu. pag. 259.
num.492. & feq.
Dominica
Refurredionis . lefrnn
quntis Crucfixum : furrexit > non
eft
'^hk . Marci 16.
.
De vid:oria Chrifti contradiabo-
lum : fuperiiia vcrba: Ts(uncprin~
ceps huius mundii& ct. pag.
50. nu.
?'65.&(56.
Feria 2. Pafch x . O flultiy &tardi cor-
de ad credendum . LUc<z 24. verf. zf.
Defide vigorofa, acperfeuerariti
pag. 100. nu. iSii&feqq. &pag.
247.11.466.
Fcria 3.
Pafcha? . Stetit lefus
in medio
D;fcipulorumfuorunh& dixiteis: Tax
vobis . Luc 24. verf. ^6.
Dc pace, quce confiftit in diledtio-
ne Dei, & proximi. p.
n^.
n
245
.
Conturbati verdy &contemti , exifiitna-
bantfe fpiritum viderj.
"Perf
^j.
Dc varijs daimonum apparitioni-
bus.pag.?5 nu 72.&pag.?9.n.8i.
DoiTiinica m AltJis . Cumfa&useffet
ferodieilla.
loan- 20.
verf 19.
De fpcacfiducia in Deum no de-
ponenda pag. 24s.n
46J.
Stetit lefus in medio eorttm
.
Depra:fcntiaDci.pag.2i6.n
401.
Quoru remiferitis peccata-jrsmittutur eisy
&quoru raimsritis,retetafunt .v.i^.
De
Sacramcntalis
peccatoru
con-
feflionis
neccilitatc , ac vtilitatc
ad fc
tuenduni i dxmonibus.
pag.
292. nu.
570.
&
feqq.
ûia vidisiime
ThomaycredidiHi:
Beati,
qui non videyunty&
crediderunt .
V. 29.
De fidei adualis
merito
, &effica-
cia . pag.
97.
n.
1 77. & feqq.
Dominica
2 poftPafcha.BojP^-
Slor animam fuamdat pro ouibus fuis
.
loan- ro.
verf 11.
De cura, quamhabere tenentur
Parochi ouium fuarum , dcfen-
dendo eas i lupo infcrnali . pag.
2i.nu.j9. &fcqq.
Domihita 3. poft Pafcha. ^men,
amendicovobistquia plorabitis,
&fi;-
bitis voSi mundus aute gaudebit.Io- 1 6.
Dc afflidione luftorum , & maxi-
me Exorciftarum: ac de Fortitu-
dine in perferendis aduerfttati-
bus.pag. 143.nu.253.

Dominica^. poftPafcha. Cumvc-
neritille, arguetmundum depeccato,&
de iufii:ia> &de iudido,& ct. Deiudi--
cio amem
, quia princeps huius mundi
iam iudicatus eB . loan. 1
6.
verf 11.
De poteftate diaboli fuperanimas
credentium fublata pcrpaffionc
Chrifti . pag. 30- n. 65.66.& feqq.
Dominica
5. poft Pafcha. Si quid
petieritis Tatrem in nomine mso , dabit
vobis . loan. 1 6.
verf 24.
De orationis adinirabili virtute, &
vario effedu : ac dc conditioni-
bus bonae orationi debitis.
pag.
207. nu.
3 87.
ac feqq. &pag. 222.
nu. 4ii.&:feqq.
yfque
modo non petiHis quicquam in no-
mine m30 . verf. 24.
De excellentia , & efficacia Sadif-
finii Nominis lefu ad orationis
H h cflcaus
effcaus
cpnfcqucndofpag.zsp.
riiL
492. & feqq,
;''
'
Dornjnica infra
oâuatxi Afpô-
jft is
.
J^? h(^
facienfôbisjqfifa no^
0-
.
tierm'Tatren},
n^querne..J(um.
i^.
iêrf. ^.
Defi^nis cpgnofcendi
diuinapo-
vbluntateoi:. Mg
254.0^.4^2.
'
IgnorantiaMeDÔvap
eiu5^.9ai,u-;
te gtaaio y^tbî
pei aV K^njini-
bus eft rerecand^^.
pa.^^,i,4;rT|,^ni.
6i7.<Scfe.qq,-, .,
/.'
;.,!; :
DominicaPentecortes.
i^nmrbe-
'turcorvepmnj
heq;for.mid^t. Ig^n.
''i^.verf^zj.
'
J.^/;
:.
De animifortitudin^ , 5q.patientia;
^
in rebus aduerfis
fqu,a^j^y' pig.'
.x42.nu.^252^
J.^,^^:l
yemtprinceps huim mHp.(tii(^S^^n^.np^
habet quicquam
.verf ^.
Deaffiduadiaboli
circa cuiufqye
mortem vexaijiQne..
p^,47nn.
Loquebai^tw^pMîpiij^ms.^^joBpIjM^t-^
.
gnalia^Dei.\A^.2.
Mohitum vtnifsimu pro Ali^flio-
narijsapoflolicis. pag^
242.^.458.
Feria 2 polt p,ntec. Si}:, Deus dikxit
n}mdumy& c^. ft omnisy quicreditin
ipfttm nof^p^re.at.yfed hakeat J>ita ^ter-
nam., loan..
S.verf.
16-
De fide>ac fiducia,qua hpmp pr^-
feruaturayitijs, 6f
peccatis plu-
rimjs, ac jeternam confequitur
beatitudinem . pag. 108.
na 195.
6;pag. 133. nu.
241,
.
Fcria 3. po(j: Peutec. *Amen.yamzn
dico vobis
,
qki non intrat pe*' ojiium in
ouile ouiurnj fed.afcendit
alii-mdsi ille
fureHy &Lttro . loan- i.p.yerf.
1.
Non poteft aliqupd beneficiun} a
Deo obtjnenj nifi per CliriiUim>
quia. ipfe omnia
nobis
n^C4;n|t
bona . pag.
23 9. nu.
449.
r .
Vj
..
Dominicji i . poft. pentec. jE/^p^^^
fericordesi fijcut &"Pater
>eflermiferi-'
cors eB.
Lu(i<e.6. verf.
SS.
.
De operibus mifericordi.a^
ex^-
iûdis
.
pag. 27, nun>t 58*
^
pag.
140.
nu,.
249.r ...
D^na.nica^.ipo^ Vin^^c.y^-i^f)^
,
^^.
/^.^^fe^ê.fW*?^ ?f*^;P^
quiaparatafunt omnia . Luc(â^.iz..ij,

Dclumma
Pei
benignitatîex
cil-
iuspartenihil deefl:
,
qupdad
flp-
fticam ialutenx
fpedtei:.
p^g.2:^;4i
nii'394^2^^<]q
,v;0
:
:
Domjnica 3. polt Pentec^ Brantap-
propinquantfs ad lefumpuhHcaniy^
. peccatpr,esy. vp au^jrent illun^.
Lucf, 15
.
"êrf
I.
Bonus Sacerdosomnibus quauis
peccatoribu.s
fnufti debet impe-
der.e auxÎiui^
pag. 22. nu.;4.i.^&
^qq- . ; ;
.
- : -
-
; : :
.^!
Gaudium erit coram^ ^ng^lis
.Deifuper
vno peccatore p^nitentian^ agente- v.y.
Peccator fuam debetarguere
n)ali-:
tian^ , vt a Deo gratias obtinere-
valeat. pag. 2i7-np-4Q3.
Dpminica^ po(t Pentec. Cumturî^
irruerent in Iefum>
tftûdiren^îferh^
Dei ' Lm 5 . verf
i,-
! ,
'
Aegroti , ac in quacjumqj necefj-
tate conftituti pec verbum
pei
funt dilppnendi adfiduciamiiv
Deocollocandam. p.3
14
n.
6^1,7.
Seilinverbotuqlaxjiborepe,. verf
$^
\^
De fiducia in;Deum.circadifficit
lia . pag.
25
2. nu. 477.<&
feqq. .
,
Dominica 5.
ppft Pent^c.
Egoâutem,
d{cq vobis : quiirafcitiir fratrifuQjreMSi,
. eritiudicio. Matth<&i 5. verf
22.
De ira ,qui^ aliquan,da c^.pccafio.,
*- "
<\ixhA
quod aliquis a dsEmdfie ti^Tsi:
dcatik.
pag.42.nU.-7.&le<qql
Si offerrfmms
tiium
adrtltkre
? & ctet.
vadeprius reconciHari^frairi tuo.i^.z^.
'->De difeiyfis, *iiliurifsdimfticehdis
){)r6
amfore Dei . paf^.
225 13.41^.
0o*tvinica'6. poft ^ciit6c:dumff*rba
multaejfeftSê^t. 'akîfksi Mif&eor
-
fupertw^ham . Marei-^.
êrf
i. '&ii.
DeprouidenriaDî eifeanecefla-
ffia hobbscfommiinic^ntla.
p. 117.
lA.î2i3.&fe^^ &|)a^.io7. n.jSS.
Qmaecce iam triduo
fufiMnf%ie
-^- 2.
^De perreuerantia in -fyet^hdo', ^
bene operandb .
p^g. 24r.
h.ij.^-p.
-^feqq.
-
-
;
y/tde illos quis poterit blh
f^âh
in
lfe/eV>oVV^jy:-4. ;
^'
'
Corttra difHdeiiti^m.p.iiîn.i^.
Dominica
7. polt Pent^c. JihMte
^faifisTrdjphetis^&c^t^-Ji fruSiibUs
eOrttitcbgriofceiis 'dbs . '^tthiî
y.verf
De fig^s coghofcendi homrhes
di^b6Rc5s . pag
79.
hum.
155.&
leqq. Acdebêri^bus makficb-
rum . pag. 52. nih. lo'?. & (i?qq.
Ddmihica 8 . p6it l^^htec. 'Hdfho qui-
dam erat dities;& 'citt.'&'dit'i: Têdde
rkîêin WHcdîonis fuk . L'fic';C t&.
verf. i. & z.
Deratidne, quam De6 irfe^dbiêj,
debent Parochi, q\ir hejyiglfht
fuoVuRh ParochirtrfoiaViTi h^cdf-
fitatibus fpiritualibas ftibtrehir^
.
pag. 2i. hu. 42.
& feqc^.
Dominica 9. poft Pent&c. twHi dp^
pfopirlûiêÎiffHsiiis^rkfiik^fni videns
'
'tihitAkhi
iflftdt fi^Haik. 'Liicie i'p.
-perfî:
'
-i y'.\-î]yy^\ :
Defl^tiis peccalfi^ pro|ir1^-.'-^'^Tf'^-
tii$
5
vt pofsimus \ Deo cenfeqtu
id,^4u<yd iJCtimus .
P&
j. 27S.ttiJtti.
552.&fequentibus.
Ddmusmea dotntts drationis ^fi.
fer.^.6.
De orationis ftudio frequStando
.
'fiigvi^Mu.
3
87. >5c fcq^.

'^-^
Dbhiintca ib./pbft Pchj-cc. Mhhch'
mines afcenderuntih 'teMblf^ , ci^Sat-
iQui
fe
hmili^deexattabikr
.-
tMiSi.
perfio.^î'^.
Hamilitas cum fiducia in Deiim-j
vnitia exaltat homihes etiamin_r
h&cvita.pag.
i29mu.2i 5.
<5c 2-^6.
Dominican. poft Pentdc. J^Hu-
'iuHrei ftt-rdiim& deprecxhantWeiimt
^Wifnfdkatilli fhdnuin.Marci "j.iêr.^ 2.
De prompta voluntate in fuble-
Waricfrs pffbkrmorum necefsitati-
btis . pag.
27. nu.
57.
5cfeqq.
Dominica i2.ôft Pentec. Diliges
^dminu^n heuih tukrH ex toto corde tuot
'&
cdt' &pro.tiifiUin ficut teipfum
.
tttcx 10.
-pdrf
ij.
De charitate erga l3enVn,5c proxi-
rhitm . pa^g.
13
p.hu.
245
. & feqq.
Dommica i^.poft Pehrec. Occurre-
rurit ei detefh viri kprofiiTfui.HeteSÛrit d
'
horigii &lemuerunt vocerh
fk'dmyX^^j
Tie 17. verf ij.
"
Dc fitfe exrplfcfta requifitainhis,
"t^ ftmtaie dDeo o^tinerc 'cii-
piunt. pag. 100. riu. 182. (Sc fcqq.
&'|>'a^. i2;o.Tiu. i's.& lecj^.
Bjsîê^JiUs j^ , ctmlnagna i>6ce ntagHifi-
cansDsum, & cecidit ih fuciem fuai^
arite'pedfes fefu^gra^tia^s agefis. verfi\t
De gr-atijs Deo agendis pro acccp-
tis beneficijs . pag.
3 8 5.
huhi.757.
'iidhtte deCem hiundati fUht , &hotiem
vbi
funt^ verf
\j.-
De bonb êrfeuerahHaj adfalutS
necelTSrib . pag; i;4^. liur^.
4$^
^feqq,
'
' " '
'
'^'^
'-'
Hh Do-
Dominica 14. ppft PentcG Tê fol-
Ucitifitis animjive/irayquid madmetis:
neq;
corpori vefiro
,
quid indHamini .
Mattbtii
6.
verf. 2$.
Contra curas> &foliicitudines hu-
ius yitaeauaris proprias. pag.n7.
hu.2i3.&feqq.
Jiac omnia gentes inquirmt . Scit enim
pater "pefter c<eleliisi qmahisindigetis

verfî.
Contra difficlentiam de continua
Dei prouidcnîa . pag.2 14.^.391;.
&k'qq.'.-j !
;
I>rimum qukrite regnum Dei* &iuHitia
eius, &hMomnia adijcienturvohis.
De ordine feruando in petitioni-
busnoftris. pag. 222. num. 411.
&feqq.
Dominica 1$. pbft: Pentcc. Ouam
cum >idi(fet Dominus mifericordia mo-
tus fuper eam , dixitilli :
l^loli fiere
.
Lucay-verf 13.
Demkericordia obiefsis, & aegro-
tis exemplo Chrifti ab Epifcopis,
&aiijs praelatis exliibenda . p.
21
.
nu.39.&feqq. &p3g.26
nu.
^4.
Dbminica i6.po(t Pentec. Eccequi-
damhomo hydropicm erat ante lefum
.
Ipfe
vero apprehsnfum fanauit eum
.
Luc i^-verfz.
De pietate,ac mifericordia Domi-
ni N. lefu Chrirti erga infirmos.
pag. 3i8.nu. 627.
Dominicai7. port Pentec. Diliges
DommumDeu tmmex toto corde tm>
&cjU. Mattk-ci iz.verf.
57.
De Deo fuper omnia diligendo.
pag. i39.nu. 246.
Sicundum autem fimih.efi hmc : Diliges
proxinûmtuwn^ficut teiofum- >erf.^^.
De diredtione proximi . pag.
i^p.
niani.
249.
Dominica i8.poftPent(?c.
Ecceoffe-
rebant ei paralyticum iacentemin
leito.
Matthteip^yreif.i.
Decura prpximorum,&
câritatc
erga eos . pag. 26 nu.
54
& feqq.
yidens lefus fidem
illorum
, dixit Tara-'
litico:
confide
fiU.
verf
2.
De lege ordinaria Deus
requirit
inzegrotisadulcisfidem, accon-
fidentiam
, vtilJisimpcrriatfani-
,tatem. pag. iî.nu.220.
&p^.
188. nu.
340.
E)ominica 19. poft Pentcc. l{ex cum
audifietiratus eji , &miffis exercitibus
fuisipsrdidit homicidas illos .
Matthai
22.
verf 7.
De pgnis, quibus Deus per d^mo-
nes punit peccatores. pag
47.
nu.92. &feqq.
Dominica 20.poft Pentêc Eratqui-
dam Bêgulus ,
cuius
filius infirmabatur
Capharnaum . loan.
4. verf
47
Caiamitates eos ad Deum addu-
cunt
, qui abfque eis vcnturi non
erant. pag.î. num.
i37.&pag.
74. nu. i43.&eqq. ^
.,
,
J{pgahat eumy vt defcsnderet , 2^ fana-

ret filinm eius
.
verf
47.
De cura parentum erga Iiberos.
pag.s.nu. 13.
Domine defcende , priusquam moriatur
filius
meus verf 49.
De perfeuerantia in
oratipne.pag.
243.
nu.
459- fjr[.:;!t);
Credidit hm) fermoni , qwsm dixit
fi
lefuSi&ab-.jt. verfô. .-\
Demodocaptiuandi intellc^nm
veritati verbi Dei . pag. 134-
nu.
242.<5cpag. 138. nu
244.
Dominica 2 1 . poft Pentec. Mifertus
autem DomLms feruiiUius dimifit
eumy
t^
debitum dmiffp:ei>
Matthd 18.
têrf.
2.7.
.
.7
. . ,/
Dc nViiericordia Dei petentibus
eampromptifsirna.
pag. 2ii.nu.
594
^ leqq. & pag. 2
j
i. nu-
474.
Dominica 22. polt Pentec. A/^^jH^r
fcirms j
quia v.tâ- ex > ^ viam Deiin
veritatedoc s . Ma^thai 22.
verf. 16.
De veritate verbi Dei, ac fidelitatc
in fuis promilsis feruandis. pag.
219. nu.
405.
Dominica 23. poft Pentec. Si teti-
gero tantum fimbriam veHim^nti eiusy
faluaero' MatthMg.verf. 21.
Defide,acfiduciain Deum. pag.
100. nu. 132. &pag.i05.nu. 189.
& ieqq.
Dominica24. poft Pentcc. Cum vi-
djritis abominationem defolationis,tmc
, qni in ludea
funt , fugiant ad montes
.
. Matthai 24. verf. 1 6.
De modo fortiter fuflinendi tri-
bulationes. pag. 144.
nu.
255.
De Deibonitate infinita, qui vtin
cundistribulationibus adeum-
confiigiamus , nos inuitat . pag.
212. nu.
395.
Cdum-, &terra tranfibunt, verbaautem
mca nonprdi^-eribunt . verf.
5
j.
De infallibilitare verbi Dei. pag.
ijS.nu. 244.
&pag. 219. nu.405.
IN SOLEMNITATIBVS
lESV ,CHRISTI D. N.
Ii^
dieNatiuiratisDominiN.Ie-
fu Chri 11 i . Tusiores loqHebantuy ad
inuicem ; Tranfeamu.'y&' cjct. Et inue-
nerimt Mariam , &lofeph, &Infante
.
pofitwn iii prxfepio
. Luca z.
verf. i 5.
er 16.
(î vu!t Deiim inuenire,3f ab eo,
quod cupu obanere, debetpri-
moqaaerere gloriani Dei,<5c om-
nia adijcientur ei . pag. 222. num.
4ii.5cfeqq.
De bonis.qua: licite funt pctenda.
pag. 228. nu. 422.
Cfc
leqq.
In felto S. Stephani Protomartyris.
Ecce ego mitto ad vos Trophetas
, ^fa-
pientes, &fcribas,& ex illis occidetis,
&crucifigetis . Matth. i^.v.^^.
De perfecutionibus lultorum , ac
de patientia eorum. pag.
142.nu.
252 &255.
Cum autem Stephanus
effet
plenus Spiri-
tu San6lo, intendens in Celum viditglo-
riam Dei , &lefum siantem d dextris
virtutis Dei . ^51.
7. verf
5
5.
De gratia , ac fide miraculorum
.
pag. 97.
num. i^s.&feqq.
In fello S. loannis Euangelifts.
Conuerfus Tetrus vidit illum Difcipu-^
lum, quem diligebat lefui . loaa. 21.
verf.
20.
De amore Dei erga homines
,
qui
cognolcitur exprouidentia ma-
gna ,
ac bonitate eius infinita ho-
minibus exhibita. pag.207. nu.
388.&pag. 2ii.nu.
594.
& feqq.
InfertoSan^torum Innocentium.
K/ingelus apparuitin fbmnis lofephdi-
Cens : Surge,& accipe puerum,& ma-
trem eius,& fugc
in êgyptum . Mat-
th:ei 2.
verf i^.
De modo cognofcendi malos
i
bonis Ipiritibus. pag.39. n.8 1. Ac
de protedione Dci, quatuetur
ab inimicis eos, quiinillofuam
conftituunt fiduciam.pag. iii.
nu.20O.
In die CircuncifionisDomini.Po/?-
quam confummati funt dies oio , vt
circuncideretur puer y vocatum ejino-
men eius lejus . Z^?c<e z.verf
21-
Do
De Sandifsimi Ntjmiilft 'Ifeftj^tlr-
tute,&excellentia. pag.259.f1u.
492.&reqq.
In die Epiphanice Domini . Jfperks
thefauris fuisobttderum MJî Domino
tturum-, thi4s, &mirtham .
Idatthtî
2.
verf II.
Dc adoratIonc,& humili oratione
ad Denm effundenda . pag.
207.
nu.
387.
&pag.
259.
nu.479.
In Ibiemnitate San^se Crucis . iv^^z/c
princeps huius mimdi eijcietm
foras-
loan.ii.verfî.
Qupmodo poteftas d^monis per
pailionem Chrifti fuerit fublata.
pag. 50. nu.
65. & 66.
De mirabili crucis virtutecontra
dxmonespag
299. nu.
592.
In Die Alccnfionis Domini . T{ecu-
bentihus yndecim Difcipulis , apparuit
illis lefus : &expvobrauit incredulita-
tem eorum ,
&
duritiam cordis . M^ci
i6.verf 14.
De fide miraculorum : an fit cade
cum fide catliolica .
^.97.^.178.
Sii^^na autem eos, qui crediderinti hcecfe-
quentur: la nomine meod^moniaeij-
cient ."Perfij.
Depoteftate aChr^ftotradita om-
ibusin fe credentibusadd^mo-
nes eijcicndos . pag.âo.nu.^^j.
&pag. 32^.nu.645.
Linguis hquentur nouis .
"perf. 7.
Quomodo, & quando poflint ho
mines loqui varijs linguis. pag.

242. nu.
458.
Serpent^s.ôllent .
yerf
i2,
Deus protegit in fe confidentcs
a
morfu, ac vcneno brutorum ani-
maliura. pag. i j^.num. 206.
Et
fi momferum quidbiberint) mneis
noccbit .
yerf t^.
Ftdffcia ih Deum
qnomodo
libe-
reta veneno
. pag. 114. nu.
207.
S4iperi6gros manks imponet,
&beniha--
bebunt. "PerfiS.
Fiducia inDeum
infirmitates
cu-.
rat. pag i20^nu. 2f..
*^
Infefto Sand:iffim3B Trinitatis
.Da-
taefi mihi omnispoteflas in celo,
&in
terra. Mattl}tei
zS.êrf iS.
De potent+a Chrirti in daemones
eijciendo : ac csetcra dona nobis
Coriferendo. pag. 260. nu.
494.
& feqq. &pag. 262. nu. 500.
Euntes -docete orfmes getHes hapti:iântes
eos in nomine -Patris, &Filij,
&
Spiri-
tusSan^L.
verf. 19.
De efficacia Baptifmi ad dxmo-
nes eijciendos . pag.290. nu.
562.
&feqq.
Inelk>SS.C6rpo'ris Chriftj. Caro
mea t>er^ efl
cibus, &'fanguis meus ve-
r^ dflpotus
. -Idan. J5.
verf 56.
De Sacramcnti EucharilVie effica-
c-ia ad d^mones cxpellendos.
fag.
29^4. riu.
576.
& leqq.
COMMVNE 8ANCTORVM.
IN
feftiuitatibusBeatiffimseVir-
ginis Maria; . De qua natusefl lefus,
quivocatur Chriflus . Matth. i.'p. 16.
Maria dominaturdaemonibus.
pag. 265.nn. 506.
Nomen eius inuocandurii.
j). 2,^6.
nu.507.
&lequcnt.
*
''
^^
'
In fefto Santorum AngClorum,
^ngeli eorum femper
vidmt ftcien
Tatris,quiinclis eTt. Matth.i^.v. 10.
De Angelicacuilodia: \Scde An-
gelorum minifterijs.
pag; 268.
nu.
5
1 2. et feqq.
In ferto Santtorum
Apodolorum
.
Con-
1
Comocatis duodecirri Difcipuhffifis d^;^
ditilUs pottjâ^mfpiritmtm
immmdo^
mmy vt eifcerentêQf uM^ttMp i
o.. i .
-
Dc potclfece
Appitolis tfadrta 4
Chriftoaddatmones eijciendos,
ag;f\n,j;a<:ula> gatr^*^. pag.:36o.
d^^,^p^>fts.(?ijcif
^dQ3>j^
niiit^wkl
fiu^c>^4i4
., paf
.
ft3i-.
n u
^ im
IfV^fP|VuiurS
M^tyA-iSj. Sicpi^^t^êaiiA :
,
. tmn fuu'7f.
Lmoi 14. ;
i f
1 '
.
'
'
.
De &de actuali erg.^ Chriftum>qua:
i^dânte te.Ijqujerunt o.mn;ru>,
^rppmi'
ipjum.
pogj.sî.
nti.
lapi
^(^>^.e4^pagj95.n.i7i ^t:re.q.cj.
Q^fi?}.Hli
"^ciiixifoji mi ajji^êt
fems.tifi-
ijfyifij&'t,ollat criffe^n^fyfim^faâ-
tur-m,i . Matthiî 16.
yerf 24,
Pe
îJipdo
tatxulationes
p.ro Chri-
(lo
perferendi . pag. 142. ^.252.
Rag.
i44.,nu.
25 j,
et;fe.^q;
etnu.
:7'9.^-ieiieqAicniii

.- ir : , .
:: .
1
.
In felW
plp.i;impi;uni Martyrmn .
Cm^-ii^l^riti^^ pr^liai& feditionss, no-
Ufte.tifi-a}-
LMQîi^verf^.
De;Va.vij8
(iajmoni^m tetationibus.
pag."3i5..
t"i^-
72. eiip.ig. ?88.n.749.
De i?iefi>âViia
ei
aln toiiinibus
facienda . pag.
3
39. num. 6.^8.et
feqq. et
pag. 748.nu.687. et feqq.
In felto
Confeflbris Pontificis . Ecce
Sacerdos magnusi^ni in diehus fuis pla-
cuitDeo.
Ecclelia inOff. Sandto-
rum
Confefs. Ponrif
De
mifericordia erga fubditosaf-
fliftos exercenda ab Epifcopis
exeploSandlorri.p.20.n.3 8.et
39.
InfeftoConfelTonsnon Pontificis.
Si}t labi vefiri pcin^h &luceraoi ar-
dxi!::sin nunibus veflris-Lncx 1 2.V.5 5.
Defopcribus mifcricordisB cxcr-
cendis*a Parochis . pag. 22. n. 41.
4 Religiofis . pag. 26. nu.56. pr^-
cipue
abjobfeffis. pag.
278. num.
552
etfeqq.
De QratiQneaflidua, acdecondi.
UOiiihusadirapetrationcm infal-
.libtbsm reqai/itis. pag, 207. nu.
; j7' ejtfcqqipi22i.n 4o8.et feqq.
Inft^ S^n^tar uxii Vi Fgi num. Simi-
) kie^rM)/ium,Clor.u ddcempîrginlbus
,
; i tfim:
OAupient&s lamfMd^js fuas exierunt
oiatia/pxnffof&fpo/if^. Matth. 2
5
.5^. i
.
DftieJUiiiO, quo carnem fuam fpi-
rifniifubiecerunt; ac inimicos vi-
Gljiicft, et.inuifib;ies vicerunt.
pjig.
277-
nu...529. etleqq. et pag.
3a<5inw. 5^2. et (eqiicnt.
Iitfe-l.tQ.San(3:arum mulierumnon
virgirnjm . SimileeHregnum celorii
thefauro abfcondito in ano. Matth. 15.
Bx cofiderationc theCauri terreni
mcntem eleuauerunt adcorem-
platio.nem thefauri cjgleftjs , ac in
Dco folo fua fidiiciam colloca-
runt. De fiducia in Deo collo-
canda.pag. 105. nu. 189. ctfeqq.
De cont.emplanda Dm prouide-
tia, bonitatcac fidelitate .
p.207.
,n. j88;-p-2ii..n.
3 94.^.219^.405.
ExiempiûAi.lu.djtii addu^ci poteft,
eiusqjoiadi modus . p.^^^.n.^-'^.
In feftoomnium San^lorum . Beati
paup^rsi foiritu , (juoniam ipforum eji
regnum celoruru .
Matthî 5. verf 5.
Sandtiin c^lo regnantes dicuntur
gladios habere ad nos ruendum .
pag.272.n. 520. phialastenere,vt
nobisbenefaciant. ibi
.
Anliciteariobisfintoradi. p-27?.
nu.521. CurvcIitDeusnosSaa-
dos orare . pag. 274. nu. 526.
MO-
n
MONITV^M AVCTORIS
Ad Typographos/(&
Bjbliopolas
CVM
multotics maximo Scriptorum grauaminc eorum
opcra
ob reprehenfibiles Impreflbrum , Bibliopolarumq; errores
, qui
lecundiim Virgilij didum ; Quidnam mortalia pe6iora cog/s,
aurifacra
fames
*
temporali lucro potiiis, quam catholico zelo impulfi iam imprcf-
lavolLiminaiterum fine Audoris confenfu typis mandare tchtauere_.,
lufpenfioniobnoxiaextitiflecontigerit; caueant prxdidi ImpreflforeS)*
ne opus hoc Mamde Exorcifiarum inlcriptum , meinfcio ; aut alicuius pe-
riti Theologi ad ipfius corredionem amftentia,qui aliquorum annorum
fpatio ad artem dxmonia cx humanis corporibus pcllendi cx profeflb in-
cubuerit, iterumpra^lomandareprsefumant. Veenim illis: qnia norL*
fperncnda vltio propter aperta pericula,quibns fe maniftfte exponercnt,
immineret. Cumenimhocmopere de rebus tantiim ad cathoIkam_*
fidemfpedlantibusperagatur, abeadeclinare facillimumerit, maxime
quia talis error non vno, dicam, verbo ; fed vna duntaxat fyllaba
,
quae ip-
fam totaliter, autpartialiterfaltemncgarcpoteft, perpetrari valcret ; et
tunc non de proprio tantiim, veriim dc aliorum etiam errorcqui do6tri-
nx illi adeo false expofitse legcndo forfitan adhsererent , culpabiles rcd-
derentur:
q.uapropierSanftseInquifitionisMagiftros adtaleopus, alia-
ue fimilia fufpendenda iure promouerent . Caucant inquam : quia func
,
etiamtanqaam publici boniperturbarores,pra;fentisq;Operis adobfef-
forum , aegrotorumq; folatium ordinati efl[icaciae impeditores in con-
fcientia; foroculpabilcseflent, etadillata tot pauperibusdamnarcftau-
randa tencrentur. Hoc vnum dcnique fciant
,
quod non mci negotio
dudtus (nonenimdemeareagerctur) hasc monita exhibco; fed vtdi-
vinaevltionistelum ipfieffugerevaleant, dquovtDeusOptimusMaxi-
musnosdefenderedignetur,exorcmus. Valete.
sliffj ti(
r
CAn-.rM 3C''
}
in
(yVo/

Manuale Exorcistarum Ac Parochorum

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Manuale Exorcistarum Ac Parochorum

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Todus Ordinis Minorum S.P. FR ANCI^CI Vicarius

-..(i J. i-i.Mj . ... . ^ j^.;

amptius no diuexet. 1 69. 301.

rationemreqiiifita. ^i^.6.\6. -pelexparte Dei-^velExorci-

vt fcriptvlcs,-ac Pat-fes indicalLit

Simili verborum forma ipfi Apoftoli , ac Difcipulr Chrifti faffi funt, fo

C^Ieftino Papa epi^. i . ad

vel ipfo Exorcifta exerceri poteft ; modo honeftas , &:

poflet aftringere ad aliqua feruanda

quod per vtrtutem Deitatis Chrijii excluderetur poteFias damonum ab homini-

Toltatus in cap.S. A/att. qH'fl. i zz. quod Deus permittit hominestorqnen d

dcmonibus caufanrur, huic perturbatx potentia; ab incredulis

pr.Tcipue quod fiepius obfcura nox fibi videbatur clara dies ;

vel aliquod beneficium i Deo miracuiose impetraturum . Primum eft cre-

Deinde fidesgratia gratis data nonvidetur tam confitterein iudicio,

ac indeficienti fidelitate ^pgritudines expellir, ac moibos fanar

wanusptfgnet contra nte ?

tus ei]ciunt de corporibusobfeffisyfpiritubenignitatis ,&

irrideat huiufmodi nugas indignas prorfus,qune ab ore Mmiftri Ecclelialtici

quA varias irt

quampofltffio de pr^fenti ha-

aut iubere . Potclt autem adiurare Deus ipfe

ac confidentia; in Deum maiorem,veI minorem ipfius patientis .Si obfefiiis

^"^ pr^cipitur ab Exorcifta

nia impedimentavidit, qua^inaflequendo

benignitatem, ac liberalem prouidentiam, quacundlagubernat, fic ratio-

jn peccato manens, & totaliter perpeccatum a Deo auerfus confidere po-

feu improbitatem Chriftus nominauit dicens : Amen amen dico vobis:

illa vtiqjex fiLmi{fima,ac perfediJTima fiducia ab ea ia Deum confti-

mum eff reme-

flrorum eius,a cumStis infidijs inimicorum tam vifibilium,quain

nec vllam efie creaturam

fcllario : ii in foro externo ReuerendifTinjo P. Inquifitori

Sexto Energumenus feExorciftacintentioni, & fidei conformare debet

Exorcifta, & Energumenus c6terunt,ac deprimunt . Qiiid ergo poterit dia-

Ratias agimus tibi , Domine fande , Pateromnipotens

quorici demon aliquid contra eius liberationem illi fuggeiTerit

Primo examJnandus eft diligcnter Vexatus pro fnucnienda vera regref-

caufam,permittere non folere . In anima numqua, vt da^mon eam in mor-

Qui viuis , &rcgnas in faecula faeculorum Amen

cgfefilim ex homincfi permittatur ei

quiaparatafunt omnia . Luc(^a^.iz..ij,

mines loqui varijs linguis. pag.

You might also like