Âşıq Ehmed
(XIX. yüzyıl)
19. yüzyıl âşıklarından olup, doğum ve ölüm
tarihi hakkında elimizde bilgi yoktur. Bilindiği ka-
dariyle, şiirlerinde çarlık rejimini yerdiği için ömrü
boyunca Rus polisleri tarafından takip edilmiştir.
Bu takibin neticesinde, diğer kaçaklarda olduğu
gibi, dağlara düşmüş; o dağ senin, bu dağ senin
kaçıp durmuştur.
Azerbaycan'ın Güvendik köyünden olan Âşıq
Qoşmalar
VAR M’OLA?
Derya-yı ummanda qerq oldu qemim,
Aşnadani adım anan var m’ola?
Soldu gülüstanım2, yoxdu hemdemim3,
Yareb, bu sevdayı qanan var m’ola?
Menim rehimimdi4 Hüda-yi ezim,
Eyyub kimi derde düşmüşem özüm,
Meclis yiğılıban düşende sözüm,
El dizine vurub yanan var m’ola?
Men Ehmed’em sığmmışam Mövla’ya
Tifil iken felek saldı sevdaya,
Bu dünyada yetirmedi üqbaya5,
Menim kimi baxdı dönen var m’ola?
1. bildikten, tanıdıktan 2. gül bahçem 3. aynı zamanda
dostum, arkadaşım 4.merhamet, acıma, esirgeme
5. ahiret, öbür dünya; ceza
Ehmed, devrinin usta âşıqlanndandir. Ancak ha-
yatının büyük bir kısmını dağlarda geçirdiği için
elimizde fazlaca şiiri yoktur. Eldeki şiirleri dev-
rinin usta âşıqlarından derlenmiştir.
Şiirlerinde bahtından, sevdadan; isteklerine,
arzularına kavu şama maktan bahsetmiştir.
Kaynak:
Telli Saz Ustaları, Bakı 1964,87-89.
KONUL
Ay hazarat1 gelin size söylevim,
Qabaqdan2 kesilmiş tel ister gönül,
Men neylerem xoryat3 üzen qonçam,
aprağı solmamış gül ister könül.
Seherden gülşenin gülünü derim,
Camalm görmeye teseddüq4 verim,
Tamaşana5 gelsin Hind ile Urum,
Emmeye lebinden bal ister könül.
Üzün çox nazikdi dişe dodağa,
Sene qurban canım, serim sadağa,
Yusif-i Ken’an’a vermiş qadağa6,
Qırmızı yanagda xal7 ister könül.
Hisnün kitabı gelmez nezere,
Meh8 camalm9 meni salıb azara,
Arif serrafıyam, girim bazara,
Cevahir qoynundan le’l ister könül.
Gözleri xumarsan11, qameti.il er’er12,
Tamaşana gelsin Şems ile Qemer,
Ehmed deyer, yarın sinesi mexmer,
Serv boylu, ince bel ister könül.
I. hazretler, ağalar 2. önden, alından 3. başıboş
4. sadaka olarar verme, verilme 5. seyretmeye
6. yasak 7. ben, yüzdeki ben 8. ay 9. yüz
güzelliği 10. baygın bakışlısın, süzgün bakışlısın
11.boyu boşu 12. güzeldeki boy bos