Aşıq Necef Elimerdanlı

(Tovuz, 1902-1947)

1902'de (Bazı kaynaklarda 1903) Tovuz böl- Ta ki ölenecen olasan cavan,

gesinin Elimerdanlı köyünde doğmuş; 1947'de
(Bazı kaynaklara göre 1939) vefat etmiştir.
İlk önceleri usta malı calip söyleyen Necef,
daha sonraları irticâlî olarak şiir söylemeye baş-
lamıştır. Bir müddet de ünlü âşık Hüseyin Bo-
zalganlı'nm yanında çırak olarak çalışmıştır.
Azeri halk şiirinin geraylı, koşma, tecnis, di-
vani ve muhammes gibi dallarında başarılı ör-
nekler veren Necef, güzellemeleri ile tanınıp se-
vilmiştir.
Süresen dövranm bir nece zaman,
Yanaq gül gonçesi, üz mah-i taban,
Gudretden qaşları qelemkar ola.
Kaynaklar:
Azerbaycan Aşiqlan ve El Şairleri II, Bakı 1984,353-366,
Azerbaycan Edebiyyatı İnciler, Bayatı/ Qoşma/Tecnis, Bakı
1988,125; 323-325, 549-550-573.
Azerbaycan Sanat Yazıcıları, Bakı 1988, 64-65.
Hikmet Elizade, Azerbaycan Aşıqları, II, Bakı 1930,188-200.
Sazım Sözüm, Bakı 1978, 90-94.

OYANMAZ

Qaşı cellad, gözü yağı1, Götürdüm hicran daşımı,

Yatıb oyanmaz oyanmaz. Qovğaya saldım başımı,
Qem hicranı2 yene mene, Nazlı yar, qeflet quşunu,
Satıb oyanmaz oyanmaz. Tutub oyanmaz oyanmaz.

Alım yarın qadasmdan, Necef kesmez hevesini,

Belke3 içem badasından4, Terlan10 gezer yuvasını,
Şirin sohbet ve'desinden, Aq üzünden cumasını11,
Ötüb5 oyanmaz oyanmaz. Atıb oyanmaz oyanmaz.

Sırmayı6 düzüb7 sazına,

Bülbül gelir avazına8, I. düşman 2. ayrılığı 3. belki 4. içkisinden,
badesinden 5. geçip 6. Sedef işleme 7. dizip
Yusif kimi murazma9, 8. sesine, ahengine 9. muradına 10. doğan, şahin
Çatıb oyanmaz oyanmaz. 11.duvağını
CEYRAN
Bezenib1 geçme qarşımdan,
Kirpikleri qara ceyran2.
Ox atma qelem qaşmdan,
Vurdun mene yara ceyran.
Sen ki bağda qızıl3 gülsen,
Xoş ixtilat4, ehl-i dilsen,
Oxuyan şeyda5 bülbülsen,
Niye uydun xara6 ceyran.
Teklif etdim gelmir dine,
Sığındım pirler pirine,
Necef in pozğun7 derdine,
Özün eyle çara8 ceyran.
1. süslenip 2. ceylan 3. kırmızı 4. karışma, görüşme
katışma 5. aşktan aklını kaybetmiş, deli, divane
6. dikene, yabancıya 7. bozgun 8. çare
EYLE
Boylana boylana geden maralım,
Qayıt! seyyadma2 bir nezer eyle.
Ne müddetdir intizarın çekirem,
Bu smıq3 könlümü mürqazar4 eyle.
Mailem5 camala6, müştaqam7 boya,
Seni görcek serim8 düşdü sövdaya,
Aşığam, eline gelmişem toya9,
Buyur meclisime xoş güzar eyle.
Men oxuyum, sen fikir ver sözüme,
Şirin kelamıma, xoş avazıma,
Şur10 sal meclisime, oyna sazıma,
Sübhecen meclisi lalezar11 eyle.
Divane eyledin nece12 cavanı13,
Gözeller serrafı, Necef i tanı,
Ox atdın sinemin töküldü qanı,
Nahaq14 gan etmekden bir hezer15 eyle.
l.dön, geri dön 2. avcına 3. kırık 4. kuş yatağı, kuşu boi
olan yer 5. tutkunum, âşığım 6. yüz güzelliğine 7. ar-
zuhıyum, istekliyim 8. başım 9. düğüne 10. mertlik,
kendinden geçme 11. lâle yetişen yer, lâle bahçesi
12. kaç, ne kadar 13. genci, delikanlıyı 14. haksız
15. çekin
YAR MENİ
Hicran1 bazarında, qem sevdasında,
Mecnun idim, geldi, gördü yar meni.
Bülbül oldum dost bağında gül üste,
Öz2 üzüne3 hesret qoydu yar meni.
Leyli kibi ve'de verdi, gelmedi,
Pozğun4 qelbim danışdırıb gülmedi,
Serraf oldum, zer5 qedrimi6 bilmedi,
Dil bilmeze aldı satdı yar meni.
Necef deyer kim güldürer ağları,
Geyip gelse yar qeddine7 ağları,
Xeste oldum, derdim eydi dağları,
Tebibsen, al xencerini, yar meni.
1. ayrılık 2. kendi kendisi 3. yüzüne
4. bozgun 5. altın 6. kıymetimi 7.boyuna
BİR ZAMAN
Esli haram olsa varın dövletin,
Artıb servet olmaz, iter bir zaman,
Olarsa heyatda vefalı dostun,
Qaldırıb qolundan tutar bir zaman.
Alova1 düşsen de dostu unutma,
Her nadan2 sözüyle ilqarı3 atma,
Şeytana bac verib zahmhq etme,
Müşgülün, metlebin4 biter bir zaman.
Bulunma şer işde, bulunma qalda5,
Tamahın6 olmasın şöhretde, pulda,
Xüdpesend7 olmasan, qalmazsan darda,
Tereqqin halını öters bir zaman.
Necef, mehebbeti çoxdur insanın,
Süfrede nan9 yeyib, çörek basansın,
Esli zinakarın, yollar kesesin,
Çardağı üstüne yatar bir zaman.
1. alevi, ateşi 2. bilgisiz, cahil 3.andı, yemini 4. talep,
isten ilen, arzu edilen şey, arzu, istek 5. karışıklık, çığırış,
bağırışta, kavgada 6. doymazlık, açgözlülüğün
7. hilekar 8. geçer 9. ekmek
ÜZDEN ÜZDEN QOCADIR

Seyraqıblar1 görse salar kemende, Ez(i) zim lele, bir gözele tuş oldum,
Salam ver, kecgilen ay üzden üzden2. Dediler ki, halq olmuşdan qocadır.
Desen zülfün zemi3, orağı4 sende, O kimlerdir alır, satır, dünyanı,
Dilberim biçgilen ay, üzden üzden. Birisi bezirgan, biri xocadır.

Halal oğul haram etmez mayanı, Dostun meclisinden elim üzüldü1,

Süfre açar, dost yolunda dayanı, Gönlüm bağçasmm barı2 pozuldu,
Sidq ü sedaqatden5 dostdan deyeni11, Qedim zaman dört, kitaba yazıldı,
Gören tek seçgilen ay üzden üzden. O haradır3 gündüz deyil gecedir.

Sene bir erzim var melekler tayı7, Necef gelib üstadının xoşuna,
Leblerin8 serabı Selsebil çayı, Kamil avcı oxun atmaz boşuna,
Necef'den bürüme Haqq veren payı, Hansı4 dağdır çıxmaq olmaz başına,
Niqabın9 açgİlen ay üzden üzden. Sebeb nedi cemi5 dağdan ucadır6.

1. rakibler, kötü insanlar 2. yüzden, ilgisiz ilgisiz 1. çekildi, kesildi, ayrıldı 2. meyvesi, ürünü
3. ekin yeri, tarla, bağ, bahçe 4. orak 5. doğruluktan 3. neredir 4. hangi, hangisi 5. hepsi, bütünü
6. diyeni, söyleyeni 7. eşi 8. dudakların 9. yüz örtün, 6. yücedir
yaşmağın

YAR GELMİR
ZÜLFÜN

Gözel sende bir nişana görümşem, Dost bağında güller açdı,

Qudretden götürüb qaranı zülfün. Qonçe xar1 oldu, yar gelmir.
Men özüm ki1, eşqin divanesiyem, Geldi nece fesil2 geçdi,
İmandan çıxardır göreni zülfün. Dağlar qar oldu, yar gelmir.

Gördüm cemalim, geldim hevese, Mindim bedoy3, yordum köhlen4,

Ucundan2 abdalam elimde esa, Sonam sen sürbeden tehlen,
İncil'i, İsa'dır, Tevrat'e Musa, Sinemden yol salıb qeflen,
Ezberden öyrenib Qur'anı zülfün. Toz qubar5 oldu, yar gelmir.

Ne durmusan sen Necef in qesdine, Şahlar şahı yetiş dada6,

Bi-huş3 olsa, kim yapışar destine4, Destinden7 içmişem bada8,
Herden5 herden men feqirin üstüne, Necef yardan düşüp cida ,
Havadan yağdırır boranı zülfün. Günüm zar oldu, yar gelmir.

1. diken, rezil, mahcup 2. mevsim 3. bedevi at, sağlam

1. kendim ki 2. yüzünden 3. akılsız 4. eline süratle koşan at 4. küheylan, özenle yetiştirilmiş aygır
5. bazı bazı, ara sıra 5. toz 6. imdada, feryada, yakarışa 7. elinden 8. bade
9. ayrı