MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 1

ISU DAN CABARAN PENDIDIKAN

SEMASA

1.1

ISU DAN CABARAN SEMASA

1.1.1 Konsep Isu Dan Cabaran Pendidikan

Menurut Kamus Dewan (2007), isu merujuk kepada perkara
pokok atau persoalan yang dibincangkan. Cabaran pula
merujuk kepada sesuatu unsur atau faktor yang menguji
kemampuan dan ketabahan sesuatu organisasi. Misi
Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) ialah untuk
membangunkan potensi individu melalui pendidikan berkualiti
PPPM 2013-2025

dan untuk itu, Pelan Pembangunan Pendidikan (PPP) 20132025 telah diperkenalkan pada 11 September 2012.

Objektif Pelan pembangunan Pendidikan (PPP) 2013-2025

1. Memahami prestasi dan cabaran semasa sistem pendidikan Malaysia
berfokuskan penambahbaikan akses kepada pendidikan, meningkatkan
standard (kualiti), merapatkan jurang pencapaian (ekuiti), menggalakkan
perpaduan dalam kalangan murid serta memaksimumkan keberkesanan
sistem.
2. Mewujudkan visi dan aspirasi yang jelas untuk sistem pendidikan dan
setiap murid bagi 13 tahun yang seterusnya sehingga tahun 2025.
3. Menggariskan program transformasi yang menyeluruh untuk sistem
pendidikan, termasuk perubahan utama dalam KPM, yang membolehkan
sistem ini memenuhi permintaan baharu dan jangkaan yang meningkat serta
menyokong transformasi perkhidmatan awam.

Sejak tahun 1997, dua cabaran pendidikan alaf baru kerap yang diutarakan ialah
ledakan ilmu yang berbentuk global dan masalah sosial yang perlu ditangani
dan diatasi untuk membentuk masyarakat madani.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

INTEGRASI NASIONAL

1.2

Merupakan proses penyatuan antara kumpulan manusia yang berbeza latar

belakang, status sosial dan budaya untuk membentuk entiti yang mempunyai norma,
sistem nilai dan mengamalkannya bersama. Integrasi nasional merujuk kepada satu
proses dinamik untuk merapatkan masyarakat berbilang kaum di Malaysia.

Isu-isu yang berkaitan dengan perpaduan dan integrasi nasional:

1. Tindakan kerajaan yang dilihat sebagai diskriminasi oleh kaum-kaum lain.
2. Kurangnya sensitiviti dan toleransi terhadap agama-agama lain.
3. Kurangnya semangat patriotisme dalam kalangan masyarakat.
4. Peningkatan kes gelaja sosial
5. Pembangunan ekonomi yang tidak seimbang.
6. Peranan media massa yang mensensasikan isu perpaduan
(Jabatan Perpaduan Negara & Integrasi Nasional, 2005)

1.2.1

Sekolah Wawasan

Konsep Sekolah Wawasan diluluskan pada 1997

menggabungkan tiga buah sekolah berlainan
aliran dalam satu kompleks yang mana pelajarnya
berkongsi

kemudahan.

Penubuhannya

untuk

mengeratkan perpaduan dalam kalangan pelajar.

Penyatuan murid-murid dengan menggunakan
Sekolah Wawasan dapat merapatkan

satu bahasa yang sama iaitu bahasa kebangsaan kaum

dan dalam masa yang sama murid dapat memahami budaya, bahasa dan
pemikiran kaum lain.

1.2.2

Peranan Guru dalam Menangani Isu Integrasi Nasional

Guru dianggap sebagai pembina negara

bangsa kerana gurulah yang dapat

membangunkan modal insan dan memastikan pembentukan jati diri murid yang

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

kukuh, berdaya saing, berkeyakinan tinggi damn berpegang teguh kepada agama
dan nilai sejagat seterusnya menjadi menjadi warganegara yang glokal. Berdasarkan
panduan KPM, peranan guru sebagai pembina negara bangsa dilaksanakan
menerusi:
1. Memperkasa bahasa kebangsaan.
2. Memantapkan perpaduan negara dan integrasi nasional.
3. Memupuk kecintaan kerhadap seni, warisan, budaya dan bangsa.

1.2.3

Konsep 1 Malaysia
Konsep 1 Malaysia diperkenalkan oleh YAB Dato Seri Najib Tun
Abdul Razak, Perdana Menteri Malaysia membawa aspirasi dan
harapan

untuk

merapatkan

hubungan

antara

kaun

bagi

memastikan rakyat Malaysia dapat menjalin perpaduan yang erat.

Konsep 1 Malaysia

Terdapat 8 nilai murni yang terkandung dalam konsep 1 Malaysia

iaitu budaya kecemerlangan, ketabahan, rendah diri, penerimaan, kesetiaan,

meritokrasi, pendidikan dan integriti yang diharap dapat menyatupadukan rakyat
Malaysia. Dengan perlaksanaan 1 Malaysia, semua rakyat harus mendasari prinsipprinsip utama iaitu kebersamaan (togetherness) dan kekitaan (sense of belonging)
bagi mencapai konsep ini.

1.3

PENDEMOKRASIAN PENDIDIKAN

Dewey (1966) mengatakan bahawa pendemokrasian pendidikan merujuk kepada

penyediaan peluang yang terbuka untuk setiap orang bagi memperoleh
kejayaan dalam pendidikan dan menjadikan pendidikan sebagai ejen bagi
meningkatkan kejayaan dan kualiti hidup. Ahmad Fauzi (1997), Pendemokrasian
pendidikan yang dimaksudkan bukanlah sekadar pendemokrasian sahaja tetapi ialah
persamaan hak yang sama rata dari segi peluang mendapat pendidikan yang
bermutu (democratization of access to quality education). Dalam konsep
pendemokrasian pendidikan, dasar-dasar penting telah dibentuk.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Dasar-dasar pendemokrasian pendidikan di Malaysia:

1. Perlaksanaan pendidikan wajib pada peringkat asas.
2. Perlaksanaan sekolah vernakular (sekolah Tamil dan Cina).
3. Pendidikan selama 13 tahun.
4. Sekolah teknikal, asrama penuh, pendidikan khas, swasta dan sek agama.
5. Peluang Pendidikan Jarak Jauh (PJJ) peringkat tinggi.
6. Pendidikan sepanjang hayat.

Dalam melaksanakan pendemokrasian pendidikan, terdapat beberapa cabaran yang

perlu dihadapi:
1. Penyediaan infrastruktur yang lengkap dan mencakupi untuk semua
pelajar.
2. Kemudahan asas sekolah dari segi bilangan bilik darjah, buku teks, pusat
sumber dan sebagainya.
3. Sumber tenaga kerja (bilangan guru siswazah dan bukan siswazah).

1.4

TONGGAK PENDIDIKAN UNITED NATIONS EDUCATIONAL,

SCIENTIFIC AND CULTURAL ORGANISATION (UNESCO)

Terdapat empat tonggak pendidikan UNESCO:

(i)

Belajar untuk menguasai ilmu (learning to know).

(ii)

Belajar untuk menguasai kemahiran (learning to do).

(iii)

Belajar untuk menjadi insan berguna (learning to be).

(iv)

Belajar untuk harmoni dan berkerjasama (learning to live together).

Berdasarkan cadangan UNESCO , pendidikan harus

memberikan peluang kepada pelajar meneroka dan
memahami orang lain sejak awal persekolahan. Pendidikan
harus menjadi wadah untuk murid belajar tentang budaya,
agama dan tingkah laku etnik di Malaysia.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

1.5

GLOBALISASI DALAM PENDIDIKAN

Scholte (2000:16) menyatakan bahawa globalisasi merujuk kepada proses

menyingkirkan batasan / sekatan kerajaan mengenai pergerakan antara negara
supaya mewujudkan satu ekonomi dunia yang terbuka. Dalam konteks pendidikan,
globalisasi ialah proses mengenepikan sekatan untuk mewujudkan dunia
terbuka tanpa sempadan.

Impak globasasi dalam pendidikan:

(i)

Penggunaan bahasa inggeris sebagai bahasa ilmu dan bahasa

antarabangsa.

(ii)

Pendidikan negara terbuka kepada dunia luar.

(iii)

Pertumbuhan cawangan universiti luar di dalam negara.

(iv)

Peluang pendidikan semakin banyak dengan penubuhan intitusi swasta.

(v)

Kepentingan pengajaran sains dan teknologi.

(vi)

Pembelajaran menggunakan teknologi untuk menguasai maklumat.

(vii)

Perubahan peranan guru dalam bilik darjah.

(viii)

Pembudayaan teknologi.

(ix)

Penyediaan peluang pendidikan.

(x)

Aliran tenaga buruh atau sumber manusia dari luar masuk dalam negara.

(xi)

Kemahiran berbahasa dalam pelbagai bahasa dapat mengatasi batasan

untuk berkhidmat di mana-mana negara.

(xii)

Transformasi kurikulum dalam pendidikan mengikut kehendak semasa.

Tugas guru dalam menyediakan murid menghadapi era globalisasi dan memenuhi
hasrat Wawasan 2020:
1. Latih pelajar untuk berdikari dan bertanggungjawab atas pembelajaran
sendiri.
2. Pelajar diberi peluang berfikir pada aras tinggi, meneroka idea dan
mencipta inovasi.

Dalam masa yang sama, guru harus meningkatkan amalan profesionalisme selain
mengemas kini maklumat agar sentiasa selari dengan arus perkembangan.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

1.6

KEPELBAGAIAN BUDAYA

Budaya bermaksud cara hidup manusia dari

Masyarakat berbilang budaya

segi pemikiran, kepercayaan dan perlakuan

dalam sesuatu mayarakat yang diterima oleh
ahli anggotanya atau diwarisi secara turuntemurun. Malaysia adalah sebuah negara yang
unik kerana masyarakatnya terdiri daripada
perlbagai kaum.

Konsep kepelbagaian budaya harus difahami bersama. Salah satu cara untuk
menyatupadukan rakyat adalah dengan membina negara bangsa dengan
pemupukan semangat patriotisme dalam kalangan pelajar. Antara langkah
pembinaan negara bangsa:
i.

Penghayatan prinsip Rukun Negara.

ii.

Pendedahan tentang aspek kewarganegaraan dalam Pendidikan

Moral.

iii.

Bidang pelajaran distrukturkan mengikut nilai-nilai yang berkaitan

dengan perkembangan diri, keluarga, masyarakat dan negara.

iv.

Pengajaran subjek Kajian Tempatan di sekolah dan subjek Sejarah di

sekolah menengah.

Contoh situasi bagaimana guru dapat menangani cabaran kepelbagaian budaya

serta mewujudkan situasi bilik darjah mesra budaya:
1. Guru tahu secara mendalam mengenai budaya murid (cth:lawatan, jemputan
ke rumah)
2. Guru wujudkan peluang mengumpul maklumat dalam kalangan pelajar
(cth:berbincang dan berkongsi ilmu)
3. Guru guna bahan kurikulum yang mewakili kumpulan etnik. (cth: topik
pakaian tradisional).
4. Guru wujudkan peluang murid memahami budaya lain (cth: program sekolah
anak angkat).

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

1.7

PENGARUH PERKEMBANGAN TEKNOLOGI MAKLUMAT

DAN KOMUNIKASI

Perkembangan teknologi maklumat dan Komunikasi (TMK) telah mencapai satu

tahap di mana pengaruhnya dapat dilihat di dalam kehidupan manusia. Antara
faedah yang boleh diperoleh daripada TMK ialah:
i.

Pembentukan resos digital seperti perpustakaan digital.

ii.

Peluang kepada jaringan antara para pendidik dan penyelidik

berkongsi bahan penyelidikan dan akademik.

iii.

Memperkembangkan kemahiran aras tinggi seperti kolaborasi di

mana-mana sahaja tanpa mengira tempat dan masa serta penyelesaian
masalah.

Pengaruh TMK melalui rangkaian internet amat

penting dari segi pengetahuan, perhubungan
dan

perkongsian

bahan

pengajaran-

pembelajaran. Cabaran guru atau masyarakat

ialah bagaimana mendidik generasi muda
dalam penggunaan internet secara berkesan
untuk pendidikan dan bukan sebaliknya.
Teknologi Maklumat dan Komunikasi
mempengaruhi pendidikan

1.8

GEJALA SOSIAL

Era globalisasi dan modenisasi yang berlaku sekarang ini bukan sahaja memberikan
kesan positif, tetapi sebaliknya. Rentetan daripada ini, maka kebanyakan pelajar
terlibat di dalam kebejatan sosial. Dalam masa yang sama, kecanggihan teknologi
zaman ini merupakan penyebab berlakunya gejala sosial contohnya memuat naik
gambar-gambar lucah menerusi telefon bimbit berteknologi tinggi.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Amaludin dan Khadijah (2006) menyenaraikan 24 jenis gejala sosial yang melibatkan
penghuni pusat pemulihan akhlak seperti merokok, menonton video lucah, putus
cinta, mencuri, lari dari rumah, minum arak, mengambil pil khayal, berjudi,
menyimpan gambar lucah, mengadakan hubungan luar nikah, memeras ugut, pecah
rumah, menagih dadah, merogol, menyamun, makan rasuah, maksiat, bercerai dan
jenayah bunuh dan sebagainya.

Antara faktor penyebab gejala sosial ialah

sikap ibu bapa dan cara mendidik anakanak, sikap pelajar, pengaruh media
massa, iklim bilik darjah, pengaruh rakan
sebaya terhadap sikap agresif, ponteng
sekolah, dan merosakkan harta benda Gejala sosial di sekolah akan lebih parah jika
tidak ditangani
sekolah.

Berhenti

dan

renungkan.

Bagaimana

faktor

media

massa

dapat

menyebabkan gejala sosial dalam kalangan murid?

Oleh yang demikian, guru memainkan peranan penting dalam menangani masalah
ini dengan memupuk nilai-nilai murni di alam persekolahan. Antara tugas guru ialah:
i.

Guru sebagai pembimbing.

ii.

Meningkatkan penglibatan kaunseling di peringkat sekolah.

iii.

Gunakan pelbagai strategi dalam bilik darjah.

iv.

Menerapkan nilai murni dalam program anjuran sekolah.

Sekiranya masalah berlanjutan, penglibatan pihak berkuasa seperti pihak polis

haruslah diutamakan. Pihak pentadbir sekolah pula haruslah merujuk masalah
ini kepada pihak polis dan bukannya menyembunyikannya. Kerjasama pihak sekolah
dan pihak polis dapat mengekang daripada gejala sosial terus berleluasa.

Syabas! Kita sudah sampai ke penghujung tajuk ini. Berehatlah sebentar

sebelum anda menguji kefahaman anda.

Mari menguji apa yang telah anda pelajari.

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Jawab semua soalan berikut dan bincangkan jawapan dengan rakan-rakan anda.

Manakah antara berikut bukan kesan integrasi nasional terhadap pendidikan?

A

Hubungan antara kaum dapat dipertingkatkan.

Kewujudan cawangan universiti luar ke dalam negara .

Wujud sifat toleransi dalam memahami budaya dan agama lain.

Memudahkan sifat patriotisme diterapkan dalam diri murid.

Cara yang paling sesuai untuk menangani isu integrasi nasional ialah
A

Mewujudkan sekolah satu aliran.

Memperkasa bahasa kebangsaan.

Menempatkan pelajar berbagai aliran dalam sekolah yang sama.

mengurangkan jurang antara kaum.

Manakah antara berikut merupakan langkah dalam pembinaan negara bangsa?

i

Mewujudkan sekolah kebangsaan sahaja.

ii

Penghayatan prinsip rukun negara.

iii

Bidang pelajaran distrukturkan mengikut nilai-nilai berkaitan.

iv

Perlaksanaan subjek Kajian Tempatan dan Sejarah di sekolah.

I dan II

I,II dan IV

I,II dan III

II,III dan IV

Senaraikan empat dasar-dasar pendemokrasian pendidikan di Malaysia.

(i)

_______________________________________________________

(ii)

_______________________________________________________

(iii)

_______________________________________________________

(iv)

_______________________________________________________

Soalan Esei
Jawab soalan di bawah ini

Malaysia merupakan sebuah negara yang berbilang budaya dan bangsa. Pada
pendapat anda, apakah isu-isu yang membelenggu kita dalam usaha meningkatkan
perpaduan dan integrasi nasional dalam kalangan rakyat?

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 2
2.1

GURU DAN PERUNDANGAN

PERATURAN DAN TATAKELAKUAN DAN TATATERTIB

Sebagai penjawat awam, guru mesti mematuhi Peraturan Kelakuan dan tatatertib
1993 (Pindaan 2002). Dengan adanya peraturan ini, maka guru akan sentiasa
berkelakuan baik dan bertata tertib mengikut garis panduan yang ditetapkan.
Matlamat tatatertib adalah seperti:

Supaya pegawai awam melaksanakan tugas

dengan

cekap,

beramanah

dan

bertanggungjawab.

Supaya pegawai awam meletakkan kepentingan

awam

lebih

daripada

kepentingan mereka

sendiri.

Supaya

pegawai

awam

menjaga

imej

perkhidmatan awam.

Menghukum

pegawai

yang

kesalahan atau melanggar peraturan.

melakukan
Undang-Undang untuk
penjawat awam

Secara umum, Peraturan-Peraturan Pegawai Awam (Kelakuan dan Tatatertib) 1993

(pindaan 2002) mengandungi peraturan-peraturan seperti berikut:

Peraturan mengenai tatakelakuan (code of conducts) serta larangan /

kesalahan khusus.

Tanggungjawab serta tugas kawalan dan pengawasan tatatertib.

Prosedur dan tindakan tatatertib.

Hukuman tatatertib.

Peruntukan pelbagai yang berkaitan.

Berhenti dan renungkan. Apakah kepentingan peraturan-peraturan kepada

pegawai awam? Beri pendapat anda.

10

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

2.1.1

Peraturan-peraturan Tatakelakuan dan Tatatertib Secara Umum

Tatakelakuan (code of conducts) bagi anggota perkhidmatan awam adalah seperti

diperuntukkan di bawah peraturan 4 Bab D Perintah Am. Antara peraturan tersebut
(Warta Kerajaan P.U (A) 395 Pindaan 2002) ialah:
Peraturan 4(1)
-

Sentiasa memberikan kesetiaan kepada Yang di-Pertuan Agong, negara dan

kerajaan.
Ditegah bersubahat dengan musuh Negara.
Ditegah membocorkan rahsia Negara.
Ditegah memperkecil dasar serta tindakan kerajaan.
Ditegah berlakon dalam filem yang memburukkan Negara.

Peraturan 4(2)
-

2.1.2

Tidak boleh membelakangkan tugas demi kepentingan peribadi.

Tidak boleh berkelakuan kepentingan peribadi bercanggah dengan kepentingan
awam.
Tidak boleh menggunakan kedudukan untuk kepentingan peribadi.
Menjaga nama baik profesion.
Perlu cekap dan sentiasa berusaha menyelesaikan tugas.
Jujur, amanah dan bertanggungjawab.
Tidak boleh menggunakan pengaruh untuk memberi tekanan dalam menyokong
sebarang tuntutan untuk diri sendiri atau orang lain.
Melaksanakan apa yang disuruh dan tidak cuai dalam melaksanakan tugas.

Tatakelakuan yang Ditegah Sama Sekali atau Boleh Dibuat

Dengan Kebenaran

Peraturan 4A (Gangguan Seksual)

Tidak boleh melakukan gangguan seksual terhadap orang lain. Secara umum, gangguan
seksual adalah:
Segala keadaan yang akan menyebabkan seseorang yang waras tersinggung,
terhina atau tergugat.
Tidak terhad kepada perlakuan di tempat kerja atau dalam waktu kerja.
Termasuk kepada perbuatan menyatakan sesuatu pernyataan yang bersifat
seksual kepada atau di hadapan orang.
- tidak kira sama ada lisan, bertulis atau apa jua perbuatan yang bersifat seksual
kepada orang lain.

Peraturan 5 (Pekerjaan Luar)

Tertakluk kepada tatakelakuan yang berkaitan dengan pekerjaan luar. Tidak boleh
mengambil bahagian dalam apa jua urusan berkaitan dengan kerja luar. Bagaimanapun
dibolehkan dengan kebenaran ketua jabatan. Ketua jabatan boleh tidak membenarkan
jika:
Dalam waktu pejabat / semasa menjalankan tugas rasmi
Tidak menjejaskan kebergunaan sebagai pegawai awam.
Tidak bercanggah dengan kepentingan perkhidmatan awam.

11

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Peraturan 23 (Ketidakhadiran Tanpa Cuti)

Bermaksud seorang pegawai tidak hadir untuk apa-apa tempoh masa dan di tempat
sepatutnya beliau hadir untuk tugas rasmi. Dalam erti kata yang lain, guru dilarang tidak hadir
ke sekolah tanpa cuti.
Peraturan 23 (Peraturan-peraturan Lain Yang Berkaitan)
Antara peraturan yang ditetapkan:
1.

Guru perlu mematuhi etika pakaian.

2.

Dilarang menggunakan apa jenis dadah kecuali yang dipreskripsikan oleh pengamal
perubatan.

3.

Guru tidak boleh menerima apa-apa hadiah daripada individu atau kumpulan yang
mempunyai kepentingan peribadi.

4.

Guru perlu membuat pengisytiharan harta setiap lima tahun sekali.

5.

Guru dilarang terlibat dengan perhutangan yang serius dan tidak boleh meminjamkan
wang kepada pihak lain dengan mengenakan faedah atau cagaran lain.

6.

Guru di larang membuat pernyataan awam secara lisan atau bertulis berhubung
dengan dasar, rancangan dan keputusan kerajaan.

7.

Guru tidak dibenarkan terlibat dengan kegiatan politik. Perlu mendapat kebenaran
daripada Ketua Pengarah Perkhidmatan Awam atau ketua Setiausaha Kementerian
Pelajaran.

2.1.3

Tindakan Tatatertib

Sebagai penjawat awam, guru hendaklah mematuhi peraturan yang termaktub dalam
undang-undang dan perlanggaran akan menyebabkan tindakan tatatertib dikenakan.
Satu jawatankuasa akan dibentuk tidak kurang daripada dua anggota dan anggota
jawatankuasa penyiasat adalah mereka yang menjawat jawatan lebih tinggi daripada
mereka yang disiasat. Hukuman yang dikenakan termasuklah:

Amaran (diberi secara lisan dan bertulis oleh ketua jabatan).

Denda atau lucut hak emolumen1(denda yang dikenakan tidak boleh

melebihi amaun yang sama banyak dengan emolumen bagi tujuh hari
pegawai berkaitan. Denda atau lucut hak emolumen dipotong daripada
emolumen bulanan pegawai dan dimasukkan dalam hasil kerajaan.

Tangguh pergerakan gaji (tiada pergerakan gaji dalam tempoh hukuman).

Wang atau bayaran yang diperoleh daripada sesuatu pekerjaan

12

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Turun Gaji (gaji turun secara mendatar, tidak melebihi tiga pergerakan gaji,
tempoh hukuman tidak kurang daripada dua belas bulan dan tidak lebih tiga
puluh enam bulan).

Turun pangkat (dijalankan oleh pihak berkuasa tatatertib).

2.2

AKTA PENDIDIKAN 1996

Akta pendidikan merupakan satu bentuk perundangan yang lengkap, kemas kini dan
bersifat futuristik sebagai persediaan menghadapi Wawasan 2020.

Maklumat berkaitan Akta Pendidikan 1996:

i.

Menegaskan ilmu merupakan penentu utama arah tuju negara dan

penyelamat bangsa.

ii.

Merupakan satu misi negara menghasilkan sistem pendidikan yang

bertaraf dunia dari segi kualiti untuk memperkembangkan potensi
individu.

Akta Pendidikan 1996 merupakan lanjutan dan pembaharuan dari Akta Pelajaran
1961 bertujuan memantapkan sistem pendidikan kebangsaan sejajar dengan
kehendak dan cita-cita Malaysia untuk menjadi pusat kecemerlangan pendidikan
yang bermutu tinggi dan bertaraf dunia. Akta Pendidikan 1996 menampilkan
kesinambungan kepada hasrat dan dasar
pendidikan yang sedia ada.
Akta

ini

berpaksi

kepada

perakuan-

perakuan utama Penyata Razak 1956 yang

menjadi

asas

dasar

pendidikan

kebangsaan. Akta baru ini juga banyak

mengekalkan

peruntukan

yang

masih

relevan daripada Akta Pelajaran 1961.

Tujuan penggubalan Akta Pendidikan 1996
adalah untuk memperluaskan skop dan
memperkenalkan perundangan mengenai

Kandungan AKta Pendidikan 1996

pendidikan.

13

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Sistem Pendidikan Kebangsaan terdiri daripada pendidikan prasekolah, pendidikan

rendah, pendidikan menengah, pendidikan lepas menengah dan pendidikan
tinggi. Dalam masa yang sama, terdapat 3 jenis sekolah dalam Sistem Pendidikan
Malaysia ialah sekolah kerajaan, sekolah bantuan kerajaan dan sekolah swasta.
Dalam pada itu, terdapat 2 kategori sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan iaitu
sekolah kebangsaan dan sekolah jenis kebangsaan.

Akta

Pendidikan

1996

program Pendidikan

juga

Khas

memperuntukkan
untuk murid

yang

memerlukan pendidikan khas dan tempoh pembelajaran

tidak

boleh

kurang

daripada

tempoh

minimum

pendidikan rendah dan menengah. Selain itu, dalam

akta ini, pengajaran Agama Islam diajar sekiranya
terdapat 5 atau lebih murid yang beragama Islam. Bahasa Melayu adalah Bahasa
Pengajaran

agama

selain

agama

Islam

juga

Kebangsaan

dibenarkan tetapi murid harus mendapat persetujuan ibu bapa secara bertulis.
Bahasa Kebangsaan digunakan sebagai bahasa pengantar utama dalam semua
institusi pendidikan kecuali sekolah jenis kebangsaan atau mana-mana institusi lain
yang dikecualikan. Jika bahasa pengantar di sebuah institusi bukan bahasa
kebangsaan, maka bahasa kebangsaan hendaklah dijadikan mata pelajaran wajib.

Berhenti dan renungkan. Adakah kelonggaran untuk sekolah jenis

kebangsaan tidak menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
adalah relevan?

2.2.1
(i)

Peraturan-Peraturan Pendidikan
Kurikulum Kebangsaan, 1997

Menggariskan mata pelajaran teras, wajib dan elektif untuk kelas

peralihan dan tingkatan 6.

Menggariskan Gerak Kerja Kokurikulum (GERKO).

Ketua Pendaftar boleh pinda jadual waktu dan sukatan pelajaran

14

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

(ii)

Pendidikan Khas, 1997

Untuk pelajar cacat pendengaran, penglihatan atau masalah

pembelajaran.

Guru boleh ubah kaedah dan

teknik pengajaran dan

pembelajaran.
(iii)

Penilaian dan Peperiksaan, 1997

Fungsi Lembaga Peperiksaan:

Pantai, menasihati dan membuat analisis tentang Penilaian

Berasaskan Sekolah (PBS).

(iv)

Mengendalikan semua peperiksaan.

Majalah Sekolah dan Bahan Multimedia, 1998

Penubuhan jawatankuasa penerbitan sekolah dan pengedaran

majalah sekolah dan bahan multimedia.

Kuasa dan fungsi jawatankuasa.

Kelulusan guru besar atau pengetua untuk penerbitan dan

pengedaran.

(v)

Persatuan Sekolah, 1998

Kelulusan pengetua/guru besar untuk menubuhkan persatuan.

Kategori persatuan.

Penasihat persatuan dilantik oleh pengetua/guru besar.

Pengetua/guru besar dan Pendaftar boleh membatalkan

persatuan.

(vi)

Peraturan-peraturan pendidikan.

Penerimaan masuk Murid ke Sekolah Penyimpanan Daftar dan

Syarat Pengekalan Murid Belajar di sekolah, 1998

Diguna pakai di sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan.

Anak warganegara dan bukan warganegara.

Penyimpanan daftar penerimaan murid.

Pertukaran sekolah dengan kelulusan Pengarah Pendidikan.

15

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

2.2.2

Implikasi Akta Pendidikan 1996 Ke Atas Sistem Pendidikan

Malaysia

FPK menjadi landasan akta.

Kedudukan bahasa kebangsaan diperkukuh.

Kurikulum diselaraskan.

Peperiksaan yang sama.

Pendidikan Islam dan prasekolah diperluas.

Mutu pendidikan prasekolah dipertingkatkan.

Pendidikan teknik dipertingkatkan ke sekolah menengah.

Pendidikan guru diperkukuh.

Pendidikan swasta berkembang dan menjadi lebih sistematik.

Pendidikan khas diberi tumpuan.

Mengambil kira kepentingan pendidikan semua kaum.

Syabas! Kita sudah sampai ke penghujung tajuk ini. Berehatlah sebentar

sebelum anda menguji kefahaman anda.

Mari menguji apa yang telah anda pelajari.

Jawab semua soalan berikut dan bincangkan jawapan dengan rakan-rakan anda.
1

Berikut adalah matlamat kawalan tatatertib kecuali

A

Menghukum pegawai yang melakukan kesalahan tanpa budi bicara.

Menjaga imej perkhidmatan awam.

Pegawai awam melaksanakan tugas dengan cekap dan efisyen.

Meletakkan kepentingan awam melebihi diri sendiri.

Apakah perkara yang terkandung dalam Peraturan 4A Peraturan Kelakuan dan

Tatatertib 1993?
A

Taat setia.

Ketidakhadiran tanpa cuti.

Gangguan seksual.

Pekerjaan luar.

16

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Berikut adalah perkara yang terkandung di dalam Akta Pendidikan 1996 kecuali
i

bahasa kebangsaan

ii

sekolah

iii

peruntukan

iv

biasiswa

i dan ii

i,ii dan iv

i, ii dan iii

ii,iii dan iv

Soalan Struktur
Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.

1. Nyatakan hukuman-hukuman yang boleh dikenakan kepada penjawat awam.

i ________________________________________________________
ii________________________________________________________
iii________________________________________________________
iv________________________________________________________

2. Jelaskan maksud sekolah bantuan kerajaan seperti yang dimaktubkan dalam Akta
Pendidikan.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Soalan Esei
Jawab soalan di bawah

Seorang guru ingin membuat perniagaan kecil-kecil di rumahnya. Jelaskan tindakan

dan prosedur yang harus dilakukan oleh guru tersebut sebelum melaksanakan
hasratnya.

17

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 3
3.1

TEKANAN EMOSI DALAM

KALANGAN MURID

GANGGUAN EMOSI

Menurut Kamus Dewan (2007), emosi bermaksud perasaan jiwa yang kuat seperti
sedih, gembira, takut dan sebagainya. Gangguan emosi berlaku apabila seseorang:

Mengalami emosi tertentu seperti depresi.

Tidak mampu menunjukkan kasih sayang, marah dan penolakan.

Sukar berhubung dengan orang lain.

Mempunyai dua atau lebih emosi misalnya antara marah dan takut.

Mengikut Achmanto Mendatu (2007), gangguan emosi

berkisarkan persoalan perasaan takut dan cemas.
Terdapat beberapa jenis perasaan takut yang dapat
dijelmakan

dalam

bentuk

kecemasan

seperti

acrophobia (takut kepada ketinggian), agoraphia

(takut kepada tempat terbuka), astraphobia (takut
kepada cahaya dan kilat), hydrophobia (takut kepada
air), sitophobia (takut makan), xenophobia (takut Pelajar yang mengalami
kepada orang asing), nytophobia (takut kepada

gangguan emosi harus dibantu.

kegelapan, mysophobia (takut kepada kotor) dan lain-lain. Gangguan kecemasan

mencakupi antara lainnya gangguan panik (panic disorder), fobia sosial (social
phobia) dan gangguan kecemasan umum. Orang yang fobia akan mengalami satu
keadaan di mana dirinya akan memasuki situasi yang menakutkan dan kemudian
akan digambarkan dengan kecemasan.

3.1.1

Gangguan Emosi Dalam Kalangan Murid

Guru bertanggungjawab membantu murid yang mengalami gangguan emosi. Kanakkanak yang menghadapi gangguan emosi biasanya:

18

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

i.

Tidak berupaya berinteraksi secara formal dengan kanak-kanak lain.

Tingkah laku mereka lebih bersifat keanak-anakan dan tidak mengikut
tahap mereka.

ii.

Ada kalanya mereka didapati liar dan ganas, tidak mempunyai sifat sabar
dan kerap mengamuk.

3.1.2

Punca Gangguan Emosi

Antara faktor yang ketara yang menyebabkan gangguan emosi ialah masalahmasalah seperti:
(i)

Masalah ketidakfungsian otak.

(ii)

Pemakanan.

(iii)

Mempunyai kemahiran sosial yang rendah dan tidak mempunyai

keyakinan diri.

(iv)

Masalah keluarga yang sentiasa menunjukkan sikap kasar dan agresif.

(v)

Pengaruh rakan sebaya dan persekitaran.

3.1.3

Langkah-Langkah Menangani Masalah Gangguan Emosi Dalam

Kalangan Murid.

Berikut adalah langkah-langkah dalam mengatasi masalah gangguan emosi murid:

Khidmat sokongan daripada pakar psikologi atau kaunselor.

Diberi bimbingan kerjaya.

Mendapat kerjasama daripada ibu bapa.

Modifikasi tingkah laku yang sesuai.

Didedahkan dengan pengurusan emosi.

Peraturan bilik darjah yang bersesuaian.

Murid diberi peluang mengenal pasti masalah dan tingkah laku sendiri.

3.2

HAK ASASI KANAK-KANAK

3.2.1

Latar Belakang

19

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Konvensyen mengenai Hak Kanak-Kanak (CRC) telah dibentangkan dalam

Perhimpunan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) ke-44 pada 20 November
1989 dan memberikan perlindungan kepada kanak-kanak dari segi:

Pengabaian.

Penderaan.

Eksploitasi.

Jaminan kanak-kanak mendapat haknya.

Secara logiknya, mengapa hal ini perlu?

Tidak ada perundangan dalam beberapa buah negara.

Menjamin perkembangan yang sihat untuk kanak-kanak.

Kanak-kanak lemah berbanding orang dewasa.

Kanak-kanak tidak berhak mengundi dan tiada pengaruh politik dan

ekonomi.

Prinsip-prinsip konvensyen:
1. Kanak-kanak tidak harus didiskriminasikan.
2. Kanak-kanak mempunyai hak kepada kehidupan dan perkembangan.
3. Kepentingan terbaik kanak-kanak harus diberi keutamaan.
4. Kanak-kanak harus diberikan peluang melibat secara aktif dalam semua
perkara dan diberikan kebebasan menyuarakan pendapat.
Perlaksanaan Konvensyen:
Perkembangan ini dipantau oleh Jawatankuasa Hak Kanak-Kanak Bangsa-Bangsa
Bersatu. UNICEF yang bergerak sebagai agensi khusus di undang untuk memerhati
dan pandangan mereka. Konvensyen Hak Kanak-Kanak ini telah:

Memperakui bahawa setiap kanak-kanak mempunyai hak dan kebebasan

tanpa mengira keturunan, warna kulit, jantina, bahasa, agama dan
sebagainya.

Memberikan penekanan yang khas kepada kanak-kanak dan syorkan

supaya keluarga memberi perlindungan dan bantuan perlu untuk mampu
menjalankan tanggungjawab mereka.

20

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Memperakui bahawa personaliti kanak-kanak hendaklah berlaku dalam

persekitaran kekeluargaan yang gembira, kasih sayang dan persefahaman.

Mengingati bahawa kanak-kanak belum matang dari segi fizikal dan mental,
memerlukan perlindungan dan jagaan khas termasuklah perlindungan
undang-undang yang sewajarnya.

Mengiktiraf bahawa di seluruh dunia terdapat kanak-kanak yang tinggal

dalam keadaan yang amat susah dan kanak-kanak ini memerlukan tindakan
khas.

Menekankan pentingnya nilai-nilai tradisi kebudayaan setiap orang bagi

perlindungan dan perkembangan yang harmoni bagi kanak-kanak.

Tiga Prinsip Utama Konvensyen Hak Kanak-Kanak:

1. Kanak-kanak ialah seorang yang berumur di bawah 18 tahun.
2. Semua hak meliputi semua kanak-kanak tanpa kekecualian dan tiada
diskriminasi.
3. Semua tindakan yang diambil mestilah dilakukan berdasarkan prinsip demi
kepentingan terbaik bagi kanak-kanak (the best interest of the child).

Hak Kanak-Kanak:
(i)

Hak kehidupan (keperluan asas, hak untuk hidup, mendapat perubatan).

(ii)

Hak Perlindungan (diskriminasi, penderaan, pengabaian, penderaan

seksual, eksploitasi dan lain-lain).

(iii)

Hak Perkembangan (semua jenis pendidikan, hak kepada standard of

living, peluang untuk turut serta, persekitaran yang selamat).

(iv)

Hak Penyertaan (berjumpa dengan kanak-kanak lain, menyertai kelab

atau persatuan, memberikan pandangan mereka).

3.2.2

Hak Kanak-Kanak Di Malaysia

Kerajaan Malaysia telah mengesahkan dan menandatangani beberapa konvensyen

dalam komitmen kepada perlindungan kanak-kanak di negara ini seperti berikut:
i.

Konvensyen Hak Asasi Kanak-Kanak pada 19 Mac 1995 .

21

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

ii.

Konvensyen Penghapusan Semua bentuk Diskriminasi Terhadap

Wanita pada 4 Ogos 1995.

iii.

Konvensyen Pertubuhan Buruh Antarabangsa 182 (bentuk buruh kanakkanak yang paling teruk) pada 10 November 2000.

Di Malaysia, beberapa bentuk perundangan telah dibentuk dalam konteks melindungi

Kanak-Kanak iaitu:
i.

Akta Perlindungan Kanak-Kanak 1991 (Akta 468) mengenai

pemuliharaan dan perlindungan kanak-kanak yang memerlukan
perlindungan.

ii.

Akta Taman Asuhan Kanak-Kanak 1984 (Akta 308) berkaitan

dengan pendaftaran, pengawalan dan pemeriksaan taman-taman
asuhan kanak-kanak.

iii.

Pengambilan Anak Angkat (Akta Pengangkutan Anak Angkat 1952).

iv.

Akta Kanak-Kanak 2001 (Pindaan 2002) memastikan perlindungan,

pemuliharaan dan pembangunan untuk kanak-kanak.

3.2.3

Usaha-Usaha Dalam Melindungi Kanak-Kanak

Kerajaan telah berusaha untuk melindungi kanak-kanak di Malaysia dengan pelbagai

cara. Antara caranya ialah seperti:
i.

Meningkatkan penyertaan ahli masyarakat dalam aktiviti pencegahan

dan pemulihan.

ii.

Pasukan Pelindung Kanak-Kanak ditubuhkan di peringkat daerah

dan negeri.

iii.

Pasukan Mengesan Penderaan Kanak-Kanak dan Kanak-Kanak

Terabai (SCAN) ditubuhkan di hospital-hospital daerah dan negeri.

iv.

Akta Pusat Jagaan Kanak-Kanak 1985 dikaji semula untuk

memantapkan penguatkuasaan.

22

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 4
4.1

STRES

4.1.1

Konsep Tekanan Stres

TEKANAN EMOSI DALAM

KALANGAN GURU

Menurut Kamus Dewan (2007) mentafsirkan stres sebagai keadaan resah, cemas,
tegang dan sebagainya akibat tekanan mental atau fizikal. Dengan kata lain, stres
merupakan tindak balas fizikal yang biasa terhadap satu perkara atau peristiwa yang
boleh menyebabkan ketidakseimbangan berlaku.

4.1.2

Jenis-Jenis Stres

Mengikut Cockburn (1996), terdapat 5 jenis stres yang dialami oleh guru. Stres-stres
tersebut ialah:
1. Stres here or now situasi yang wujud pada sesuatu masa atau ketika.
Contoh: guru berada dalam situasi peperiksaan.
2. Stres anticipation guru akan bertindak balas terhadap sesuatu peristiwa
yang

dijangkakan.

Contoh:

setiap

hujung

semeter,

sekolah

akan

mengadakan hari ibu bapa bertemu guru.

3. Stres imaginative individu akan berimaginasi tentang sesuatu yang ngeri
dan menakutkan dalam sesuatu situasi. Contoh: berfikir didatangi pencuri.
4. Stres reactive stres yang wujud daripada peristiwa lampau. Contoh:
berasa sedih akibat kematian seseorang.
5. Stres negative sesuatu yang memuncak dalam tempoh masa sama ada
hari, minggu atau tahun. Contoh: tidak cukup wang.

4.1.3

Punca-Punca Dan Tanda-Tanda Stres Dalam Kalangan Guru

23

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Punca-Punca Stres
Pada masa sekarang, guru mempunyai tugas-tugas lain yang mencabar selain
daripada mengajar. Dengan pertambahan tugas tersebut, ramai guru mengalami
stres. Menurut kajian daripada Kesatuan Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan
Malaysia (NUTP), stres dalam kalangan guru dikenal pasti atas faktor:

Tekanan oleh ibu bapa pelajar.

Beban tugas.

Prospek kenaikan pangkat.

Penilaian untuk kenaikan gaji yang tidak adil.

Keinginan untuk mengajar.

Infrastruktur dan lokasi sekolah.

Tanda-Tanda Simptom Stres

Stres boleh dikenal pasti berdasarkan simptom-simptom yang dipaparkan oleh
perilaku seperti:

Masalah ingatan.

Kurang beri tumpuan.

Membuat penilaian tidak tepat.

Sakit sendi, cirit birit atau sembelit.

Sakit kepala, pening.

Makan lebih atau kurang.

Tidur lebih atau kurang.

Suka menyendiri dan sebagainya.

Langkah-Langkah Menangani Stres

Terdapat beberapa langkah yang boleh menjauhkan dan mengelakkan seorang guru
daripada stres. Antara langkahnya ialah:

Belajar mengatakan tidak atau tidak mahu dalam kehidupan peribadi atau
profesional (asertif).

Mengelakkan individu yang boleh menyebabkan menghadapi stres.

Tambah dan kuatkan hubungan rakan-rakan sekerja.

Berkongsi pandangan dan luahan dengan rakan atau ahli keluarga yang
boleh dipercayai.

24

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Menggalakkan diri dalam kumpulan perbincangan atau forum.

Menulis jurnal dan menilai kelemahan diri.

4.2

BURNOUT GURU

4.2.1

Konsep Burnout

Istilah teacher burnout digunakan pertama kali oleh ahli psikologi Freudenberger
(Wood,2000). Bournout merujuk kepada kehilangan minat oleh pekerja terhadap
orang-orang yang berkerja dengannya (Maslach,1976; Seidman & Zager, 1837, dlm
Aeria, 1995).
4.2.2

Tanda-Tanda Burnout

Setiap hari perasaan bagaikan kelesuan menusuk jiwa, sentiasa berdepan

dengan rintangan yang sukar ditangani.

Tanggungjawab tugas profesional dianggap usaha yang sia-sia dan tidak

bermanfaat.

Prestasi dan hubungan interpersonal merosot di tempat kerja dan rumah.

4.2.3

Perbezaan Antara Stres dan Burnout

Stres

Burnout

Dicirikan dengan penglibatan

keterlaluan.

Menghasilkan

Cirikan

dengan

pelepasan

daripada melibatkan diri.

cemas

dan

hiperaktif.

Kehilangan tenaga.

Mengakibatkan kegelisahan.

Kecederaan secara fizikal.

Mungkin boleh menyebabkan

maut terlalu awal.

Menghasilkan ketidakupayaan
dan berputus asa.

Kemerosotan

motivasi

dan

harapan.

Mengakibatkan

pengasingan

dan kemurungan.

Terhiris perasaan seperti hidup

tidak bermakna.

25

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

4.2.4

Punca-punca Burnout Guru

Burnout boleh disebabkan beberapa faktor. Antaranya ialah:

a) Gaya hidup
b) Personaliti guru
c) Tekanan kerja
d) Kurang pengiktirafan atas tugas yang baik
4.2.5

Tanda-tanda dan simptom Burnout

Burnout merupakan satu proses yang berlaku secara beransur-ansur dalam suatu
tempoh yang panjang. Tanda-tanda awal dan simptom burnout akan wujud dan
menjadi lebih ketara jika tidak dikesan dengan cepat.

Rasa keletihan
sepanjang masa
Perubahan semasa
tidur dan pemakanan
Sakit kepala
Sakit belakang dan otot

Rasa kegagalan dan

keraguan kendiri
Kurang bermotivasi
Tidak bermaya
Kurang berpuas hati
Asingkan diri

Tanda-tanda fizikal

Tanda-tanda emosi

Tanda-tanda dan simptom

Burnout

Tanda-tanda tingkah laku

Mengundur diri daripada tanggungjawab

Asingkan diri daripada orang lain
Menangguhkan tugas dan mengambil masa panjang untuk
menyempurnakannya
Menggunakan bahan ubat atau alkohol untuk menangani masalah
Mengalihkan kekecewaan kepada orang lain dan mengabaikan tugas
Datang bertugas lewat dan balik awal

26

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

4.2.6

Langkah-langkah Menangani Burnout

Mencegah adalah lebih baik daripada mengubati. Justeru, adalah lebih baik burnout
ini dicegah dengan segera setelah dikenal pasti. Antara langkah yang boleh diambil
ialah:
a) Latihan atau sesi pengenduran untuk peserta meregangkan badan.
b) Membuat meditasi
c) Membaca sesuatu yang memberikan inspirasi atau menulis jurnal.
d) Bengkel pengurusan masa.
e) Program permentoran untuk guru novis.
f)

Bengkel pengurusan stres serta aktiviti peningkatan profesional.

g) Latihan pemakanan.
h) Menambah baik keadaan bekerja.
Secara kesimpulannya, guru perlu meningkatkan kecerdaan emosi untuk
mengelakkan diri daripada terjebak dengan gelaja burnout dan dalam masa yang
sama mewujudkan suasana kerja yang kondusif,

27

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 5

INOVASI DAN PERUBAHAN

DALAM PENDIDIKAN

5.1

INOVASI DAN PERUBAHAN DALAM PENDIDIKAN

5.1.1

Konsep Inovasi

Ronger E miller (1971)- idea, amalan atau objek yang dianggap baru oleh
seseorang..

Spencer (1994)- sesuatu yang dianggap baru dan lebih baik dari yang lama
oleh seseorang individu.

5.1.2

Inovasi Dalam Pendidikan

Trend dalam pengajaran dan pembelajaran pada hari ini menunjukkan bahawa
kecenderungan pembelajaran:
a) Berasaskan penemuan, inkuiri dan resos, projek dan pembelajaran aktif.
b) Memberikan penekanan kepada mencari, meneroka, menilai dan
menggunakan maklumat.

Kecenderungan dalam pembelajaran menghasilkan pemikiran baharu dalam

pengajaran. Antaranya ialah:
a) Apa yang diajar tidak serupa dengan apa yang dipelajari.
b) Pengajaran dan pembelajaran terkini merangkumi pengajaran kolaboratif
dalam kumpulan yang pelbagai.
c) Isi pelajaran berbentuk rentasan kurikulum dan berbentuk pengajaran
berpasukan.
d) Isi pelajaran boleh diakses secara meluas dan dikongsi di luar waktu
belajar dan kursus.
e) Pengajar berperanan sebagai rakan kongsi dalam komuniti pembelajaran.
f)

Pembelajaran berlaku hasil maklum balas rakan sekelas sebagai rakan

kongsi dalam pembelajaran.

28

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

g) Penaksiran pembelajaran adalah kompleks dan berbentuk pelbagai aras,

melibatkan penilaian pengajaran dan pembelajaran secara formatif dan
sumatif.
Inovasi pendidikan ialah hasil perubahan teknologi internet dan keperluan
dunia tanpa sempadan. Inovasi boleh berlaku dalam pelbagai bentuk:
-

Pengenalan teknologi baharu.

Perubahan dalam sistem penyampaian.

Perubahan dalam prosedur yang boleh meningkatkan produktiviti.

5.2

STRATEGI PENGAJARAN PEMBELAJARAN YANG

INOVATIF

5.2.1

Pembelajaran Berasaskan Projek (PBP)

Pembelajaran Berasaskan Projek (PBP)

-

Suatu kaedah pengajaran sistematik yang melibatkan pelajar dalam

pembelajaran pengetahuan/kemahiran melalui proses inkuiri lanjutan yang
dibina berdasarkan persoalan asli dan direka untuk menghasilkan produk
atau tugasan.

Berbentuk projek ringkas ikut mata pelajaran yang ada tempoh masa dalam
1-2 minggu.

Projek jangka masa panjang (setahun, merentas kurikulum dan penglibatan

komuniti luar sekolah)

Ciri2 PBL Synteta (berpusat kurikulum, gabungan beberapa mp, berpusat

pelajar, berasas kumpulan pembelajaran koperatif/kolaboratif, membawa
penghasilan positif, penaksiran berasakan prestasi.

Langkah-langkah melaksanakan PBP

-Tugasan (mengemukakan permasalahan, cipta objek dan cipta suatu cara baharu)
-Menganalisis masalah (bincang bagi kenal pasti masalah)
-Meneroka masalah (menyiasat masalah secara bersama setelah mengumpul
maklumat

29

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

-Membuat perkaitan(pelajar berkumpul semula, bincang masalah yang dihadapi,

buat rumusan, perbandingan dengan permasalahan baru yang serupa)
-Membuat refleksi(pelajar buat refleksi tentang proses pembelajaran dan
perbincangan
Peranan Guru Dalam Memastikan Kejayaan PBP
-membantu pelajar mengenali strategi pembelajaran mereka.
-belajar teknik pengurusan yang mutakhir.
-menggunakan alat pengukuran informal untuk menaksir pembelajaran pelajar
-mewujudkan bilik darjah yang mengutamakan pembelajaran bukannya penerokaan
jawapan dan pertandingan.

5.2.2

Pembelajaran Berasaskan Masalah (PBM)

Objektif PBM
Menurut Barrow & Tamblyn (1980), antara objekif pendidikan kaedah ini
diperkenalkan ialah:

Mengukuhkan kemahiran pelajar untuk mempelajari sesuatu prinsip, konsep

dan belajar menggunakan maklumat dalam pelbagai situasi.

Memperkembangkan kemahiran pelajar memberi hujah dan pendapat,

berfikiran kritis, serta kemahiran membuat keputusan.

Memperkembangkan kemahiran pelajar mengintegrasikan pengetahuan

dalam pelbagai disiplin ilmu dan kefahaman yang baik tentang peranan sikap
kemanusian terhadap kemajuan profesionalisme.

Menyediakan pelajar kepada konsep pembelajaran sepanjang hayat.

Menggalakkan

pembelajaran

kumpulan

kecil,

keperluan

kepada

keberkesanan kerja berpasukan dan pembelajaran secara kolaboratif

(Barrow

&

Tamblyn

dipetik

daripada

Suhaimi

Makminin,

2005)

Ciri-ciri PBM
Definisi awal PBL memperkenalkan Model Klasik oleh Barrow dan Tamblyn, 1980
yang dinyatakan dalam penulisan Baden dan Mojor (2004) yang mempunyai ciri-ciri
seperti:

30

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Situasi masalah sebenar yang kompleks iaitu tidak mempunyai jawapan

yang betul atau salah

Pelajar bekerja dalam kumpulan untuk menangani masalah, mengenalpasti

jurang pembelajaran dan mengembangkan pelbagai penyelesaian

Pelajar memperolehi informasi baru melalui pembelajaran kendiri

Pensyarah sebagai pembimbing,

Masalah akan memandu ke arah perkembangan keupayaan penyelesaian

masalah ilmu perubatan.

Perlaksanaan Pembelajaran Berasaskan Masalah (PBM)

Menurut Lynda Wee (2004), terdapat tujuh langkah dalam menerangkan proses
PBL. Langkah-langkah tersebut ialah seperti berikut:

Pembahagian Kumpulan- Pada peringkat ini, pelajar akan mengenali di

antara satu sama lain dan pelajar akan membentuk kumpulan masingmasing. Seterusnya, ketua kumpulan dan pencatat akan dilantik dan
peraturan-peraturan kumpulan akan dibentuk.

Mengenalpasti Masalah- Pelajar akan dikemukakan dengan masalah untuk

diselesaikan. Pelajar perlu mengenalpasti dan mengesahkan masalah
tersebut dan menyatakan masalah tersebut berdasarkan fakta-fakta yang
diperolehi. Proses mengenalpasti masalah melibatkan elemen-elemen
pencetus idea terhadap masalah yang ingin dikaji, juga dikenali sebagai
trigger. Trigger boleh didapati dalam bentuk gambar, petikan surat khabar,
klip video, petikan jurnal dan juga kejadian sebenar yang berlaku. Trigger ini
akan menyebabkan sesuatu isu dipersoalkan, diperdebatkan dan memberi
petunjuk kepada penyelesaian masalah tersebut.

Menjana Idea- Pada peringkat ini, pelajar akan mengeluarkan idea-idea yang
dapat membantu dalam proses penyelesaian masalah tersebut.

Isu Pelajaran- Pelajar perlu mengenalpasti apakah yang perlu dipelajari dan
mencari isu-isu yang dapat membantu mereka untuk menyelesaikan
masalah serta mengetahui apakah langkah-langkah yang perlu diambil bagi
menyelesaikan masalah tersebut. Seterusnya, pelajar akan mengenalpasti
tindakan yang sesuai untuk menyelesaikan masalah yang diberikan.

31

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Pembelajaran Kendiri- Pada peringkat ini, pelajar akan mencari dan

merumuskan informasi-informasi yang relevan dan logik dengan masalah
yang diberikan.

Sintesis dan Aplikasi- Punca-punca informasi perlu disahkan kesahihannya

terutamanya daripada Internet. Pelajar akan mula berkongsi maklumat
dengan pelajar yang lain dan mengaplikasikan maklumat yang diperolehi
untuk

menyelesaikan

masalah

tersebut.

Seterusnya,

pelajar

akan

berbincang, membangunkan penyelesaian dan membuat penerangan

terhadap penyelesaian yang diambil.

Refleksi dan Tindak Balas- Pada peringkat ini, pelajar akan memberi tindak
balas terhadap kerja kumpulan, kerja individu, penjanaan pengetahuan,
penyelesaian

masalah

dan

juga

peranan

fasilitator.

Seterusnya,

perbincangan akan dilakukan dalam kumpulan masing-masing. Ini jelas

menunjukkan bahawa kemahiran yang paling diperlukan ialah kemahiran
menyelesaikan masalah. Diperkukuhkan lagi apabila Nor Ratna Masrom
(2006) telah membuat kajian yang bertajuk "Problem Solving Skill in ICT and
Multimedia Application mendapati bahawa tanpa pengetahuan dan
kemahiran penyelesaian masalah, pelajar tidak mampu untuk melaksanakan
dan mengaplikasikan kaedah PBL dengan sempurna dan cekap.
Proses Menyelesaikan Masalah
Menurut George Polya (1957), sesuatu masalah boleh diselesaikan melalui empat
langkah penyelesaian iaitu:

Memahami masalah iaitu menentukan apa yang hendak diselesaikan dan

maklumat yang berkaitan dengannya

Menyediakan rancangan penyelesaian iaitu mencari perkaitan antara

maklumat yang diberi dengan penyelesaian

Melaksanakan rancangan iaitu melaksanakan apa yang dirancang dengan

teliti, langkah demi langkah

Menyemak jawapan iaitu menyemak ketepatan dan kesesuian hasil

penyelesaian

dengan

apa

yang

hendak

diselesaikan.

(Widad Othman, et al, 2003)

32

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Menurut Razihan Abdul Jalil (2001) kaedah penyelesaian masalah merupakan salah
satu kaedah yang dapat melibatkan aktiviti pelajar mencari maklumat untuk
menyelesaikan masalah yang diberikan kepada mereka di samping memberi peluang
kepada pelajar untuk merasai pengalaman dan kemahiran (Mohd Khairuddin Abdul
Karim, 2005). Berdasarkan Smith (1997) dan Edward dan Monika (1995) terdapat
lima proses untuk menyelesaikan masalah. Proses-proses tersebut ialah:

Mengenalpasti Masalah- Pada peringkat ini, pelajar akan diberikan

masalah untuk diselesaikan. Tugas pelajar adalah untuk mengenalpasti
masalah yang diberi dan menjadikan masalah tersebut sebagai
persoalan yang perlu diselesaikan. Kemudian, pelajar perlu membuat
rumusan berdasarkan objektif masalah dan mengenalpasti sumbersumber yang perlu digunakan untuk memperolehi maklumat yang
benar, relevan dan penting untuk menyelesaikan masalah tersebut.
Selain itu, pelajar perlu merancangan kaedah penyelesaian dari
peringkat awal sehingga permasalahan tersebut dapat diselesaikan
dengan sempurna. Menurut Mohd Azhar Abdul Hamid (2003)
menyatakan, pada mulanya masalah dikenalpasti daripada segi struktur
masalah dan dibuat definisi. Definisi yang tepat membantu pemahaman
bagi menyelesaikan masalah yang dihadapi dan memilih alternatif
penyelesaian masalah yang tepat.

Menganalisis Masalah dan Mengumpulkan data- Pelajar perlu

mengumpul data dan membuat penganalisian terhadap maklumat yang
diperolehi. Azhar Abdul Hamid (2003) menyatakan terdapat pelbagai
teknik pengumpulan data. Contohnya, gambar rajah tulang (analysis:
couse dan effect), carta pareto, carta pai, carta aliran dan lain-lain.
Proses menganalisis masalah ini diperlukan bagi mengembangkan
pemikiran dan mempertimbangkan semua kemungkinan. Objektif bagi
peringkat ini adalah mencari punca masalah tersebut berlaku. Menurut
Kirby, Gary R, dan Goodpaster, Jeffery. R (2002), sesuatu masalah itu
tidak dapat diselesaikan sehinggalah punca masalah tersebut ditemui.
Beberapa persoalan perlu ditanya sama ada apa, di mana, bila, siapa
dan bagaimana masalah itu berlaku. Masalah dianalisis daripada
pelbagai sudut seperti ataupun kepentingan masalah, pengalaman diri,
tindak balas pihak lain, kos masalah, lokasi berlaku masalah,

33

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

perbandingan dengan masalah lain dan sebagainya ( Mohd Azhar Abdul

Hamid, 2003).

Membuat Keputusan- Pelajar perlu membuat pemilihan penyelesaian

masalah dengan tepat dan pastikan penyelesaian yang dibuat
merupakan penyelesaian yang terbaik. Disamping itu, pelajar perlu
mempunyai alasan yang kukuh untuk menyokong penyelesaian yang
diambil. Pemilihan penyelesaian ini dijana dengan menggunakan
pelbagai kaedah bagi memastikan idea yang diperolehi berkualiti.
Menurut Mohd Azhar Abdul Hamid (2003) menyatakan bahawa salah
satu kaedah mencari penyelesaian adalah brainstorming. De Janasz, et
al (2002), kaedah ini mengundang banyak ideea untuk menyelesaikan
masalah kerana kaedah ini merupakan salah satu teknik di mana ramai
orang dari satu kumpulan berkongsi idea terhadap suatu perkara tanpa
mengkritik. Ini adalah supaya perbincangan terbuka di dalam kumpulan
tersebut digalakkan bagi menghasilkan idea kreatif. Kaedah ini sesuai
digunakan bagi masalah kumpulan.

Mengenalpasti Penyelesaian yang Terbaik- Kini, pemusatan pemikiran

diperlukan bagi menilai, membanding dan menjalankan percubaan
melaksanakan jalan penyelesaian (Mohd Azhar Abdul Hamid, 2003).
Pada peringkat ini, pelajar perlu merancang bagaimana untuk
menyelesaikan masalah tersebut dengan sewajarnya. Ini kerana, faktor
paling

penting

dalam

penilaian

adalah

kesan

kepada

jalan

penyelesaian. Kesan ini terdiri daripada kesan posivif dan negatif. Oleh
itu, pertimbangan yang teliti amat diperlukan bagi memastikan
keputusan yang dipilih mempunyai kelebihan dan memberi manfaat
kepada ahli kumpulan yang lain. Selain itu, pelajar seharusnya mampu
untuk memastikan keputusan yang dipilih boleh mengembangkan atau
menghadkan penyelesaian masalah serta keputusan yang dipilih
merupakan alternatif yang terbaik.

Melaksanakan
menyatakan

Keputusanbahawa

Mohd

Azhar

keempat-empat

Abdul

peringkat

Hamid
di

(2003)

atas hanya

terkandung dalam peringkat perancangan. Selepas penentuan alternatif

jalan penyelesaian, ianya perlu dilaksanakan dengan teknik yang betul
dan

tepat.

Ini

juga

membantu

penyelesaian

masalah

bagi

34

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

mengorganisasikan proses pelaksanaan dan menguji sama ada hasil

yang dijangka dapat dijana atau tidak.

Kelebihan PBM

Menurut Montgomery (2000), antara kelebihan utama PBL berbanding strategi

pembelajaran lain yang dicadangkan oleh teori konstruktivisme ialah rangsangan
atau stimulasi yang berjaya dihasilkan olehnya dalam membentuk kognitif pelajar
agar lebih bersifat ingin tahu. Ini seterusnya menurut mereka berjaya meningkatkan
minat atau motivasi pelajar untuk terus belajar. Masalah yang menyerupai masalah
dunia sebenar yang digunakan pula membolehkan pelajar mencuba pelbagai jalan
penyelesaian dalam persekitaran pembelajaran yang lebih selamat (Jamalludin
Harun, et al, 2005).

5.2.3

Pembelajaran Elektronik (e-learning)

Adalah satu istilah umum yang merujuk kepada pembelajaran yang berlaku dengan
menggunakan komputer dan internet, CD Rom, televisyen interaktif atau siaran
melalui satelit berlaku di mana-mana atau pada bila-bila masa mengikut keperluan
pelajar menghasilkan pengalaman dan penguasaan kemahiran dan pengetahuan
baru

35

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Ciri-Ciri Pembelajaran Elektronik

-mengikut kadar kendiri pelajar
-boleh dicapai oleh ramai pelajar
-boleh dicapai di mana-mana dengan talian internet
-memenuhi pelbagai gaya pembelajaran

5.2.4

Pembelajaran Berasaskan Laman Sesawang

Merupakan sejenis pembelajaran dalam talian yang menggunakan
gabungan streaming video, power point, audio dan perisian lain dalam
penyampaian P&P.

Terdapat

7 fungsi

penting laman

sesawang

dalam

pembelajaran

(pengumuman berdasarkan masa sebenar, teks, html, spread sheet, video,

pautan luaran, buku gred, laman diskusi, kuiz automatik.

36

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

5.3

PENGGUNAAN TEKNOLOGI DALAM PENGAJARAN

Penggunaan Teknologi Dalam Pengajaran

Menggunakan medium persembahan penyampaian seperti slaid, audio dan

tayangan video

Penggunaan sumber internet dalam pengajaran

Penggunaan email, papan maklumat, blog dan portal mewujudkan

komunikasi antara penyampai dengan penerima

Menyenaraikan laman sesawang dan e-jurnal dalam senarai bacaan seperti

perpustakaan maya

Memasukkan database dan dataset dalam pengajaran

Menggunakan teknologi baharu dalam ujian dan undian dalam bilik darjah.

Persekitaran Bilik Darjah Maya (virtual Learning)

Pembelajaran berlaku secara online sepenuhnya atau secara gabungan

(online dan pertemuan formal) yang dikenali sebagai blended pada peringkat
kolej@universiti

Kawalan terhadap pembelajaran dibuat oleh institusi yang menyediakan

portal pembelajaran

Maklumat dan aktiviti pembelajaran dimuatkan dalam portal pembelajaran.

Pelajar perlu berdaftar.

Persekitaran pembelajaran maya meliputi penggunaan papan buletin tidak

mementingkan hubungan sosial dengan pengguna.

Perkembangan pesat internet boleh membawa perubahan pesat terhadap

penggunaan portal pembelajaran dan perisian sosial untuk tujuan
pembelajaran.

5.3.1

Reka Bentuk Resos

Teknologi e-pembelajaran membuka laluan pengajaran dan pembelajaran
secara maya (melalui internet) dengan mudah dan pantas.

Guru dan pelajar dapat berinteraksi tanpa perlu bersemuka melalui teknologi
berinovatif ini.

37

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Perkembangan resos pembelajaran berasaskan teknologi ICT:

e-buku- Ialah buku dalam bentuk elektronik, memuatkan kandungan yang

sama dengan buku dalam bentuk cetakm, mempunyai ciri-ciri tambahan iaitu
terdapat pautan, fungsi carian, fungsi highlighting dan bahagian mengambil
nota.

e-majalah- Majalah dalam bentuk elektronik, mempunyai ciri-ciri yang sama

dengan majalah bercetak tetapi disertakan fungsi-fungsi elektronik seperti ebuku, mudah dicapai melalui internet untuk dijadikan rujukan pada bila-bila
masa, guru dapat membimbing(scaffold) dengan menambah nota, saranan,
tugasan untuk mengarah pembelajaran atau memberi fokus kepada aspekaspek penting.

e-portfolio- Satu alat interaktif dinamik yang memuatkan pengumpulan bahan

pembelajaran pelajar, artifak, catatan interkasi guru dengan pelajar atau
pelajar dengan pelajar lain, sejauh mana perkembangan pembelajaran
termuat dalam e-portfolio, hal ini memudahkan guru memantau dan
membimbing pelajar mengikut keperluan.

blog dan forum- Memberi peluang kepada pelajar untuk membaca, menulis,
memberi respons, berkolaborasi dan berbincang dalam talian, membolehkan
pelajar berkongsi pengalaman dan pandangan, melalui blog dan forum,
pelajar introvert dan pendiam juga bermotivasi untuk melibatkan diri,
kemahiran berfikir aras tinggi dapat dikembangkan.

Senarai teknologi boleh digunakan:

Personal digital assistants (PDA)

MP3

CD-ROM

Web 2.0 tools

Laman sesawang/web

38

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

5.4

PERKEMBANGAN PERSEKITARAN PEMBELAJARAN

5.4.1

Persekitaran Pembelajaran Personal (PLE)

Pelajar hari ini dikenali generasi internet. Perkembangan teknologi mempengaruhi

sistem pendidikan seluruh dunia. PLE ini terbahagi kepada 2 iaitu: Persekitaran
pembelajaran personal (PLE) dan Persekitaran bilik darjah maya (vitual classroom).
PLE

PLE dikenali sebagai Personal Learning Environment

Pembelajaran berlaku secara online dalam pelbagai bentuk pilihan pelajar.

Pembelajaran formal dan informal boleh berlaku.

Maklumat isi pelajaran diperoleh melalui pelbagai media dan perisian contoh
perisian ialah youtube, facebook, flickers, skype

5.5

Interaksi sosial melalui penggunaan pelbagai media dan perisian sosial

Pelajar sendiri yang menentukan arah dan hala tuju pembelajarannya

Memenuhi konsep pembelajaran sepanjang hayat

PLE dikenali sebagai Personal Learning Environment

Pembelajaran berlaku secara online dalam pelbagai bentuk pilihan pelajar.

Pembelajaran formal dan informal boleh berlaku.

PENAKSIRAN PEMBELAJARAN

Pentaksiran ialah satu proses mendapatkan maklumat dan seterusnya membuat

penghakiman tentang produk sesuatu proses pendidikan. Dalam konteks pendidikan,
pentaksiran merupakan proses pembelajaran yang merangkumi maklumat tentang
hasil pembelajaran seseorang pelajar bagi tujuan tertentu.
1. aktiviti menghurai,
2. mengumpul,
3. merekod,
4. memberi skor dan,
5. menginterpretasi

39

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Penilaian formatif : Penilaian dijalankan secara berterusan dalam proses

pengajaran dan pembelajaran. Maklumat yang diperoleh dapat memberi maklum
balas tentang sejauh mana sesuatu hasil pembelajaran telah dikuasai. Dapat
mengetahui tentang kelemahan dan kekuatan serta potensi seseorang murid dan
mengambil tindakan susulan yang sewajarnya.
Penilaian sumatif : Penilaian sumatif dikaitkan dengan penilaian pada akhir
semester atau tahun. Penilaian ini memberikan nilai yang membezakan pencapaian
seorang p dengan p lain dan seringkali digunakan untuk membuat pemilihan/
pengredan.
Tujuan Penaksiran
1. Proses mendapatkan gambaran tentang prestasi seseorang dalam
pembelajaran
2. Menilai aktiviti yang dijalankan semasa pengajaran dan pembelajaran
3. Mendapatkan maklumat secara berterusan tentang pengajaran dan
pembelajaran memperbaiki pengajaran-pembelajaran.
4. Merancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang tersusun dan
sistematik bersesuaian dengan tahap keupayaan murid.
5. Melibatkan semua atau sebahagian besar murid dalam kelas secara efektif.
6. Merancang dan melaksanakan aktiviti tindak susul yang berkesan.
7. Memperbaiki pengajaran dan pembelajaran.
Penilaian

Penilaian merupakan satu proses untuk menghasilkan nilai kuantitatif untuk

menentukan peringkat pencapaian dan kedudukan dalam pembelajaran.

sebagai satu proses/prosedur yang sistematik bagi membuat pertimbangan

dalam menafsir hasil pengukuran, yang bertujuan untuk memberi maklumat
tentang pencapaian akademik, kemahiran atau sikap.

merangkumi aspek pengujian dan pengukuran.

40

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Tujuan Penilaian

Membantu guru dalam membuat jangkaan terhadap potensi atau bakat

pelajar terhadap pembelajaran.

Membolehkan guru menilai bahan-bahan dan teknik serta kaedah

pengajaran mereka.

Melalui ujian penilaian yang dilakukan guru dapat berusaha meningkatkan

keberkesanan pengajaran mereka.

Pelajar berpeluang mengetahui kelemahan dalam sesuatu kemahiran atau

bidang dan segera memperbaikinya.

Jenis Penaksiran

Penaksiran pembelajaran

Penaksiran prestasi

Penaksiran berasaskan portfolio

Penaksiran kendiri

Penaksiran berasaskan komputer

41

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

BAB 6

PENGURUSAN INOVASI DAN

PERUBAHAN PENDIDIKAN

6.1

KEPENTINGAN INOVASI DAN PERUBAHAN PENDIDIKAN

6.1.2

Definisi Perubahan

Perubahan ialah penerimaan inovasi apabila matlamat utama adalah untuk

meningkatkan pencapaian melalui penambah baikan dalam pelaksanaan dan
amalan (Carlopio,1998). Manakala menurut Kamus Dewan, perubahan ialah
peralihan atau pertukaran.

6..1.3 Definisi Inovasi

Inovasi ialah cara atau pendekatan terkini dalam melaksanakan sesuatu yang
bermanfaat dalam kehidupan manusia.

Perubahan diperlukan bagi memastikan amalan terkini diguna pakai selaras dengan
dapatan penyelidikan pelbagai isu dan permasalahan ditemukan. Maka, daripada
dapatan tersebut, penambahbaikan dapat dilakukan.

6.2

STRATEGI PENGURUSAN INOVASI DAN PERUBAHAN

PENDIDIKAN

Pengurusan

inovasi

dan

perubahan

dalam

pendidikan

di

Malaysia

memerlukanpendekatan yang menjurus ke arah pembinaan modal insan Malaysia

yang memiliki peribadi unggul apabila rakyat Malaysia sama seperti rakyat di negara
maju yang lain, tetapi sebaliknya memiliki peribadi mulia, menjunjung budaya bangsa
dan negara.

42

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

6.2.1

I.

Strategi perubahan

Strategi Perubahan
-

Pihak atasan guna autoriti formal & kawalan untuk paksa sasaran
berubah.

II.

Strategi Pujukan
-

Memerlukan kemahiran interpersonal, logik & kebijaksanaan bagi

meyakinkan sasaran tentang kebaikan perubahan yang dibawa.

III.

Strategi Pendidikan Semula

-

Guna maklumat baru yang disediakan oleh agen perubahan &

serahkan ia kepada sasaran untuk tentukan rancangan sendiri.

IV.

Strategi Pemudah Cara

-

Sasaran tentukan rancangan yang dipilih

Agen perubahan hantar sumber yang diperlukan (barangan &

khidmat teknikal).

6.2.2

Pembinaan Negara Bangsa (PNB)

PNB bermaksud proses pembinaan atau pembentukan sebuah negara bangsa

menggunakan kuasa yang ada pada pemerintah, di mana prosesnya bertujuan
menyatupadukan rakyat tanpa mengira bangsa dan lokasi sehingga wujud satu
persekutuan yang menjamin keselamatan politik dan mampu dipertahankan dalam
masa yang panjang.

Antara hasrat yang ingin dicapai ialah:

i.

Rakyat yang ada jati diri & imej Malaysia

ii.

Modal insan cemerlang/berminda kelas pertama yang glokal

iii.

Sumber manusia yang berkualiti

iv.

Proses lengkap membentuk tenaga kerja yang berilmu, berakhlak,

berkemahiran, berdaya saing & berdaya tahan.

43

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

6.2.3

Pengurusan Pendidikan

Pendidikan ialah asas dalam pembinaan modal insan bagi sesebuah negara. Aspek
dalam pendidikan merangkumi beberapa perkara iaitu:
1. Kepimpinan
a. Pemimpin memimpin (menggunakan pendekatan perkongsian idea yang
meneliti setiap keputusan yang dikemukakan oleh ahli).
b. Visi yang jelas dalam pengurusan perubahan.
c.

Menumpukan perhatian khusus pada setiap perubahan yang dibuat.

d. Mengutamakan elemen kemanusiaan.

2. Pengurusan Bilik Darjah Yang Kondusif
a. Pendekatan Berpusatkan Murid.
b. Kemudahan Pengajaran dan Pembelajaran.
3. Landskap Maklumat
a. Pusat sumber.
b. Peranan guru.

6.2.4

Transformasi Dalam Kurikulum

Satu bentuk perubahan yang perlu dilakukan memandangkan asas perubahan yang
hendak dibawa bermula di sekolah. Ia memerlukan pengetahuan & pemahaman
tentang semua bahagian dalam pendidikan.
Agen perubahan perlu bantu komuniti bangunkan visi dalam sistem pendidikan yang
ideal & melibatkan semua pihak agar berminat dengan visi baru. Transformasi dibuat
bagi menjamin kesesuaian kurikulum untuk hadapi cabaran & perubahan semasa.
Kurikulum Standard Prasekolah Kebangsaan (KSPK) membawa elemen terkini bagi
memastikan kurikulum tersebut penuhi keperluan semasa.

6.2.5

Sekolah Bestari

Sekolah Bestari ialah pendemokrasian pendidikan yang membuka peluang belajar

kepada semua murid tanpa mengira status dan aras pencapaian dalam mencapai

44

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

potensi sepenuhnya dalam cara yang paling sesuai dengan gaya pembelajaran
murid. Ciri-Cirinya ialah:
a. Murid berupaya belajar ikut keperluan, kebolehan & gaya pembelajaran
sendiri.
b. Guru adaptasi kurikulum kebangsaan yang luas dengan ambil kira keperluan
& kebolehan murid agar selaras dengan pengalaman murid.
c.

Persekitaran sekolah kondusif.

d. Penaksiran berterusan.
e. Guru Besare sebagai pemimpin pendidikan & disokong oleh tenaga pengajar
yang profesional & berkaliber.
f.

6.2.6

Ibu bapa & komuniti sokong pendidikan bestari.

Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA)

Piawai kepada pencapaian anggota pentadbiran & penjawat awam

NKRA yang ke-3: Meluaskan Akses kepada Pendidikan Berkualiti &

Berkemampuan.

4 sub-NKRA:
i. perluas & mantapkan pendidikan prasekolah
ii. tingkatkan kadar literasi & numerasi
iii. Wujudkan sekolah Berprestasi Tinggi
iv. Iktiraf Pengetua & Guru Besar cemerlang

6.3

ADAPTASI PELBAGAI INOVASI DAN PERUBAHAN

6.3.1

Latihan Perguruan

I. Naik Taraf Maktab Perguruan Ke Institut Pendidikan Guru

-Sijil Perguruan & Diploma Perguruan kepada Ijazah Sarjana Muda Perguruan
-IPG melatih guru pada peringkat ijazah, menawarkaln latihan perguruan kepada
lepasan ijazah dari universiti tempatan & luar negara (KPLI).

II. Kurikulum Latihan Perguruan

45

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

Pendidikan Awal Kanak-Kanak

I. Program PERMATA
II. Pendidikan Prasekolah

Literasi dan Numerasi

Usaha Kerajaan
a. Proses Saringan
b. Modul PdP
c. Latihan Guru
d. Tingkatkan Komitmen Pihak
Berkepentingan
e. Pemantauan & Penyeliaan
Kompetensi Berbahasa Inggeris
-BI sebagai bahasa perantaraan
antarabangsa & bahasa ilmu.
-Kursus BI wajib di IPG/IPTA
-Penguasaan BI bagi membolehkan
rakyat berada di peringkat antarabangsa
& bersaing dalam bidang sains &
teknologi.

6.3.2

Kemahiran TMK
Pembudayaan Penggunaan TMK di
sekolah:
-Merekodkan Sistem Maklumat Murid
-E-nilam
-Urusan Pernaziran
-Urusan Perkhidmatan semua
bahagian & kementerian
-Urusan akademik
Kemahiran Insaniah (KI)
-kemahiran belajar,
-kemahiran bekerja sebagai satu
pasukan kemahiran pembelajaran
sepanjang hayat
-kemahian pengurusan emosi
-kemahiran komunikasi
Pendekatan Terkini dalam PdP
-Kes Metodologi
-Pengurusan Portfolio
-Pembelajaran Berasaskan Projek
-Pembelajaran Berasaskan Masalah
-Perubahan Bilik Darjah Tradisional
kepada Moden

Program Pensiswazahan Guru

PROGRAM KHAS
PENSISWAZAHAN
GURU (PKPG)
-untuk mensiswazahan
guru sekolah menengah
-guru berpeluang
melanjutkan pengajian
peringkat ijazah di
universiti
-kerjasama antara IPTA
& IPG

PENSISWAZAHAN
GURU SEKOLAH
RENDAH (PGSR)
-untuk mensiswazahkan
guru sekolah rendah
-guna kurikulum Ijazah
Sarjana Muda Perguruan
iaitu mod Kursus dalam
Cuti
-guru ikuti pengajian
semasa cuti sekolah

PROGRAM KHAS
PENSISWAZAHAN
GURU BESAR (PKPGB)
-dilaksanakan d Institut
Aminuddin Baki
-supaya Guru Besar
sekolah rendah memiliki
ijazah
-berkolaborasi dengan
UPSI
-pengajian 3 tahun

46

MODUL GURU DAN CABARAN SEMASA

6.2.3 Kurikulum Transformasi

KOMUNIKASI
-Penggabung jalinan
kemahiran berbahasa
semasa berinteraksi
secara verbal dan non
veral dalam BM, BI,
bahasa Cina & Tamil

KEROHANIAN, SIKAP
& NILAI
-Penghayatan amaan
agama, kepercayaan,
sikap dan nilai

KETRAMPILAN DIRI

FIZIKAL & ESTETIKA

-Pemupukan kepimpinan
& sahsiah diri melalui
aktiviti kurikulum &
kokurikulum

-Perkembangan jasmani
dan kesihatan untuk
kesejahteraan diri,
pemupukan daya
imaginasi, kreativiti,
bakat & apresiasi

KEMANUSIAAN
-Penguasaan ilmu &
amalan tentang
kemasyarakatan dalam
sekitar setempat, negara
& global serta
penghayatan semangat
patriotisme & perpaduan
LITERASI SAINS &
TEKNOLOGI
-Penguasaan
pengetahuan sains,
kemahiran & sikap
saintifik
-Penguasaan
Pengetahuan &
kemahiran matematik
-Penguasaan
Pengetahuan &
kemahiran berasaskan
teknologi

6.2.4 Sekolah Berprestasi Tinggi

Konsep
-Sekolah yang mempunyai etos, watak,
identiti tersendiri & unik serta
menyerlah dalam semua asp[ek
pendidikan,
-Mempunyai tradisi budaya kerja yang
cemerlang yang mampu melahirkan
modal insan cemerlang berpersonaliti
unggul.

Elemen
-Suasana PdP yang kondusif
-Suri Teladan kepada sekolah lain
-Autonomi & akauntabiliti dalam
pengurusan & pencapaian murid
-Tempatkan murid cemerlang yang
mampu bersaing peringkat
antarabangsa

Penulis/Pengumpul maklumat:
Muhammad Shamsul Naim (Bab 1 Bab 4)
Muhammad Aidill (Bab 5)
Rifaa Syazwan (Bab 6)
(IPG Kampus Pulau Pinang)

47