Aleviler Alevilii Tartyor

Alevlin Gizli tarihi yazar, Erdoan nar'la

sylei
"Alevi szcyle Ali ismi arasnda uzak bir ses
benzerlii dnda bir iliki yoktur. Bu ses
benzerliini kullanmlardr. Ik insan ktan
gelen anlamnda Alevi szcyle yer deitirmi.
Alevi szcnn kullanlmas Ali ile olan ses
benzerliinin ardna saklanma kaygsndandr."
Alevilik nedir sorusuna verilen cevaplar Alevi
camiasn paralam durumda. Bir yandan slamc
evrelerin Trkiyenin %99u Mslmandr sylemi
ardnda Alevilii slamn iinde eritme abalar ve
Alevilii slamn iinde gren Alevilerin bu baka
destekleri, dier taraftan baz Alevilerin Aleviliin
slamla bir ilgisinin olmadn sylemeleri ve
yazmalar bu kesimde ileri kztrd. Babakan
Erdoann alt kimlik-st kimlik tartmalar
erevesinde Trkiyelilii ve slam bir st kimlik
olarak gren aklamalar Alevi camiasnda
huzursuzluu arttrd. Alevi dernekleri ve yazarlar
bu slam iinde deerlendirilme basksna Aleviliin Mslmanlkla bir ilgisinin olmad ve
Aleviliin kknn slamiyetten ok daha eski dnemlere uzanan bir kadim uygarlk olduu
cevabn veriyorlar. Bu konudaki tartma Alevi camiasnda derin bir ilgiyle izleniyor. imdi
ortaya kan sorular can alc nemde: Aleviler Mslman deil mi? Aleviler Alevilii
bilmiyor mu? Aleviler bir etnisite mi? Alevi ismi Hz. Aliden gelmiyor mu? Yzlerce yldr
Hz. Ali resimleriyle ve klc Zlfikar ile kendilerini simgeleyen Aleviler bugn kendilerinin
farkl bir kimlik sahibi bir toplum olup olmadn tartyorlar. Baz Aleviler Diyanet
kurumunda bir yer edinmeye alrken dierleri neden buna kar kyorlar? Birgn btn bu
konular masaya yatryor ve yukardaki sorularn cevaplarn Alevi camiasnda aryor.
Alevilerin nde gelen simalaryla konutuk. Cevaplar tm Trkiyeyi sarsacak nitelikte. lk
konuumuz aratrmac yazar Erdoan nar.
(Hakan Tanttran Glen eri )

Alevi ad Hz. Aliden gelmez

Siz Alevi camiasnda olduka ilgi gren kitabnzda Alevi kelimesinin Hz.
Aliden gelmediini sylyorsunuz. Peki nedir bu szcn kkeni ve bugne
kadar yaygn kabul gren bu anlay hatal myd?
Yaygn bir inann aksine bana gre Alevi szc Ali sznden tretilmi bir sz
deildir. nk Trke dilbilgisi kurallarna gre Ali szcnden Aliyi seven, Alinin
yolundan giden anlamnda bir kelime tretmek gerekirse, Alici veya Alili olmas
gerekiyor. Hibir zaman Alevi olmazd. i eki Trke de sonuna geldii kelimeye aidiyet
kazandrr. nsan-insani, tarih-tarihi, mimar-mimari gibi. Alevi szc alev
kelimesinin sonuna i eki gelmesi ile oluturulmu, aleve ait, a ait, alevden gelen,
ktan gelen anlamnda bir kelimedir. Zaten 16. yzyla gelinceye kadar Alevilik

iinde asl zmreyi oluturanlara verilen isim klar veya k taifesi idi. Ancak k ve
k taifesi szckleri kfre dntkten sonra ve bu insanlar zerine srek avlar ve
katliamlar dzenlendii iindir ki bu insanlar isimlerini deitirmek zorunda kalmlar.
Alevilik tm tarihi boyunca defalarca isim deitirmitir. Alevilik kadar farkl isimlere
brnen bir baka topluluk, bir baka inan daha yoktur yeryznde. Bu onlara kar
srdrlen saldrlarn ve katliamlarn doal sonucudur.
Osmanldaki Alevi katliamlarnn dnda tarihin baka dnemlerinde de Alevi
katliamlar var mdr ve bu katliamlarn nedeni nedir?
Katliamlarn nedeni temelde farkllklardr. Egemen dnce kendisinden olmayana
bir mddet tahamml etse de, daha sonra onu ortadan kaldrmaya yneliyor.
Glnn kendisinden olmayana tahammlszldr neden. Elbette Osmanl
katliamlar ilk deildi bunun ncesi de vard. Alevilere ynelik yaplan katliamlarn
iinde Osmanlnn yaptklar Ortodoks ve Katolik Kiliselerinin yaptklarna
kyaslandnda devede kulak kalacak kadar azdr.
Alev ve Alevi szcklerinin Ortadoudaki aleve tapanlarla, Zerdtlerle bir
ilgisi var m?
Hayr. Alevi szcnn aleve tapanlarla,a tapanlarla bir ilgisi yoktur. Alevi
inannda var oluun kayna ktr, enerjidir. Var olu gneten yansyan enerjinin
vcut bulmasyla ortaya kmtr. Alevilik, yeryzndeki yaradln esasnn k
vastasyla oldu unu kabul eden bir inantr. Ik vastadr. Alevilik yaradan gibi
deil, yaratann grnen yz olarak grr. Bu ikisi birbirine ok yakn gibi dursa da,
birbirinden ok farkl eylerdir.
Alevi szcnn kkeni nerelere kadar gidiyor?
Milattan nce 2000 yllarnda Anadoluda Luviler yaam . Hititlerle beraber var
olmular, ancak biraz Hititlerin glgesinde kalmlar, biraz da kendileri byle olmasn
istemiler. ok nemli bir uygarlk olduklar ve bu uygarln evrenin, yeryznn ve
insanl n var oluuna ilikin ok nemli bilgilere sahip olduu yeni yeni anlalmaya
baland. Luvi szc Hitit dilinde k insan demektir. Zaten gnmzde de
birok dilde lu kk k anlamnda kullanlr. ngilizce de light Almanca da licht,
Latince de lx gibi. Alev szc de n kaynandaki yansmaya verilen isimdir.
Anadolu da sadece Luviler yok; Likyallar da var. Likya k lkesi demektir. Aleviler
de Safavi savalar srasnda kendilerine uygulanan byk katliamlar ncesine kadar
kendilerine k taifesi olarak adlandrdlar, ancak k taifesi katli vacip hale gelince
mecburen isim ve kisve deitirdiler. Ama isim ve kisve deitirirken zlerine sadk
kaldlar ve bir kelime oyununun arkasna snp varlklarn bir mddet daha
gizlemeyi denediler. Alevi szc o zamandan itibaren kullanlmaya baland. Baz
aratrmaclar bunu daha yakn zamanlara tayorlar ama ben alevi szcn Kul
Nimetin nefeslerinde buldum, bana gre Alevi szc ilk kez 16. yzyln son
eyreinde kullanld.
Yani daha nce kendilerine Ik insanlar diyorlard.
Ik taifesi diyorlard ve 16. yzyldan nceki Osmanl arivleri incelendii zaman
fermanlarda Alevi szcne rastlanmaz arlkl kullanlan isim k taifesidir. Bu

konuda yaplm aratrmalar ve ortaya karlm belgeler var.

Bu, Alevilerin kendilerine verdikleri isim. Peki dardan onlara verilen isim
nedir?
Ayn isim kullanlyordu. Ik taifesi, Alevilerin kendilerine verdikleri isimdir ama
dardan da ayn isimle anlyorlard. Bugn Alevi gemiine baktmzda Ak-
Sadklar veya dier ozanlar gemite kendilerine Ik diyorlard, onlarn ismi Ikt.
Onlar da savunmasz bir ekilde Anadolu da kyden kye dolap bu inann
misyonerliini yaparken ar tehditler altnda kaldlar. Ik szc o dnem Osmanl
da kullanlan Arap harfleri ile yazld zaman yazl ak ile ayndr. Orada baka bir
kk oyun gizlidir.
Bu da bir gizlenme, bir rtyd sanrm.
Evet bir gizlenmeydi. Birde Siralar var. Onlarn gemiteki ismi klard. Yine bu
mezalime maruz kalmamak iin isimlerini siralar olarak deitirdiler. Sira Arapa bir
kelime o da k demek. Siralar bugn Anadoludaki on iki byk alevi topluluundan
bir tanesidir ve Anadolu corafyasnda ok yaygndrlar.
Alevilik Hz. Aliyle rtnm, gizlenmi diyorsunuz. Neden Ali?
Alevi szcyle Ali ismi arasnda uzak bir ses benzerlii dnda bir iliki yoktur. Bu
ses benzerliini kullanmlardr. Ik insan ktan gelen anlamnda Alevi szcyle
yer deitirmi. Alevi szcnn kullanlmas Ali ile olan ses benzerliinin ardna
saklanma kaygsndandr.
Yani Hz. Alinin mazlum, madur kimliiyle balants yok mu?
Var. Kerbela Olay, Alevilikte srdan uzak, srra vakf olmayan asl byk kitleyi
madur olmu insanlarn sempatisini kazanmak iin ok iyi kurgulanm,
kullanlmtr. Aleviler madurun yannda olmay seviyorlar. Ali, Alevilik iinde ok
etkili bir isimdir. Ancak Ali derken 7. yyda yaam slami ahsiyeti kastedilmez.
Kimi kastediyorlar?
Kasedilen bir kii deil bir kavramdr. imdi Gen Abdaldan (Gven Abdal) iki
drtlk okuyaym.
Yo iken yerle gkler ezelden
Kudret kandilinde pnhan Alidir
Kn deyince bezm-i elestten evvel
Alemi var eden sultan Alidir.
Mminler srrn ilden saknr
Kendin bilmezlere szn dokunur
Genci Abdal drt kitapta okunur
Evveli ahiri destan Alidir.
imdi dnya kurulmadan varolan ve alemi var eden bir varl hangi zneyle anarsak

analm ister Ali ister Muhammet diyelim bu,7. yyda yaam etiyle canyla kanyla
varolmu slamn 4. halifesi olan Ali olmas mmkn deildir.
Aa yukar Alevi srrna vakf tm Alevi Ak- sadklarnn nefeslerinde bu durum
byledir. Bir drtlk daha okuyaym:
ah- Merdan cua geldi srr aikar eyledi
Yamuru yadran benim deyi mere syledi
Ol dem imek yalabd Yedi Sema grledi
Hem Sakidir, hem Bakidir, Nur -Rahmanm Ali!
Sefil Ali
imdi saki, Saki, Baki ve Nur-u Rahman, esirgeyen, balayan m Ali diyor ak.
Bu vasflarn, niteliklerin bir insanda toplanmas ve bunun da 7. yyda yaayan Hz. Ali
olmas mmkn deildir. Aleviler bunu binlerce yldr sylyorlar, dinliyorlar. Bunu
syleyen birisinin kendisini Mslman hissetmesi zaten mmkn deildir.
Anadolu da on iki byk Alevi airetinin olduunu sylyorsunuz, hep on iki rakam
kyor karmza? Bu da bir gizlenme ekli mi, hepsi bir kod mu yani?
Evet hepsi bir kod. Alevilikte edilen her szn, her kelimenin altnda mutlaka geni
anlamlar ykldr. Bu anlamlar da sadece bir tane deildir, herkes ufkunun elverdii
kadar n grr. Alevilik byk bir deryadr, bir ummandr Alevilik. Kii bu ummandan
kabnn yettii kadarn alr. Alevilii anlamak iin insann kendi kabnn geni olmas
gerekir. Kendi anlaynn, alglamasnn, eitimi ve grgsnn geni olmas gerekir.
Alevilik insanlk tarihi kadar eskidir
Kitabnzda yer verdiiniz Alevi kltrnn sembolleri insanlk tarihinin
binlerce yllk gemiinde ska rastlanan semboller. Nasl bir iliki var insanlk
tarihindeki sembollerle Alevi sembolleri arasnda? rnein 8 keli yldz
sembol.
Sekiz keli yldz bugn bir mze olarak kullanlan Hac Bektai Veli Derghnda
derghn mhr olarak sergileniyor. Mhr bir nevi kimliktir, kimlik czdan gibi bir
eydir. 8 keli yldz gemite Mu inannda, mu ana ktasna bal kolonilerde,
mabetlerde kullanlan da bir semboldr. O inana bal derghlarda kullanlan bu
mhr bugn Hac Bektai Veli derghnn mhr olarak hala kullanlmaktadr.
Sadece derghn mhr olarak deil, btn mezar talarnn bir kesinde
bulunmaktadr. Hac Bektai Veli Dergh zannedildii gibi 1240 tarihindeki bir
oluumla ortaya km bir oluum deildir. Bu derghn altnda inanlmaz say da
mumya bulunmaktadr. Bu mumyalarn zerinde bir karbon testi yaplacak olursa
grlecektir ki bu mumyalar en az 3-5 bin yllktr. Derghta pirlerin, mritlerin,
dedelerin babalarn kitabeleri kayptr. Bu dergh Hac Bektai Veli zamannda
kurulmu bir dergh deildir. Hem 8 keli yldzdan hem de mumyalardan bu
derghn ok eski bir inann devam olduu bellidir. Bu iki kant bu derghn kadim
bir inann taycs olduunu aka gsterir. Aleviliin ok eski ve kadim bir
gemii olduunu bilmemiz Alevilii anlamamz asndan olduka nemlidir. Alevilii
slamla balatanlar derler ki; Alevili in btn ibadeti Alevi Ayin-i Ceminin

ierisindedir. Alevi Ayin-i Cemi ilk nerede grlmse Alevilik orada balamt r.
Buna ek olarak Alevi Ayin-i Ceminin 1400 yl nce Hz. Alinin toprak daml evinde,
Arabistan Yarmadasnda yapldn ve orada baladn sylerler. Halbuki ben
kitabmda ok ak olarak bundan 5500 yl nce yazlm bir Smer tabletinde Alevi
Ayin-i Ceminin bugn Anadolunun herhangi bir Alevi kynde yrtld biimiyle,
demiyle, erayla, zakiriyle, 12 hizmetlisiyle Smerlerde de yrtldn ortaya
koydum. Tarihin kabul ettii ilk yazl belgedir Smer tabletleri. Bu tabletlerden nce
de vard bu kadim inan ama bilinen yazl tarih bu kadar.
Yani size gre insanlk kadar eski bir inantr o zaman Alevilik.
Evet yledir ve bu benim grm deil bilimsel bulgulardr. Ben sadece st
rtlm bir takm gerekleri gn yzne karyorum.
rty kaldryorsunuz sizin deyiminizle.
Evet. Bakn bir nefes daha okuyaym;
Sorma ne hacet bizlere sofu
Ta evvel knyede ismimiz vardr
Dnya kurulmadan yz bin yl evvel
u yeil kandilde cismimiz vardr.
Devraninin bir nefesi bu. Devrani diyor ki; dnya kurulmadan yz bin yl evvel baka
bir kandilde, gezegende cisim olarak vardk. Bir baka biim deil cisim olarak vardk.
Bu nefesleri oaltabiliriz. Eer Alevi Aklarn syledikleri inanmazsak biz bunlara
Alevi a olarak kabul etmeyiz, onlarn yolundan gitmeyiz. Ama kabul edersek
sylediklerini de kabul edeceiz. Sadece Yunus Emreyi kabul etmekle olmuyor bu i.
Onun sylediklerini de kabul edeceksiniz. Pir Sultan kabul etmekle olmuyor
sylediklerini de kabul etmek gerekiyor. Kul Himmeti , Gen Abdal keza yle.
Bunlar n hepsinin nefeslerinde Aleviliin tarihi ve inann asl ok net olarak yatyor.
Alevilerin Ayin-i Ceminde btn bunlar anlatlyor diyorsunuz. Ne anlatlyor
Cem trenlerinde?
Alevi yin-i Cemi, evrensel bir gsteridir. Evrenin ve insann yaratlnn mistik bir
sunumudur, ruhani bir lendir. Ritellerin, sz, mzik ve dansla bezendii, masals
bir anlatmdr. Zengin sembollerle donanm koreografinin iinde, engin srlar ve
kadim bilgiler gizlenmitir. Alevi yin-i Cemi iinde dans, mzik ve sz, arpc bir
uyum iinde bir araya gelerek, varoluun hikyesine dnr. Alevi yin-i Cemi,
varoluun hikyesini balangcndan alarak, sras iinde bu gne tar. Alevi yin-i
Cemi iinde sahnelenen her figrn, her szn, her notann, derin anlamlar vardr.
Aleviler yllarca Hz. Alinin resimleriyle, klc Zlfikarn kolyeleriyle yaadlar.
Kendilerini Mslman olarak tanmladlar. Genelde Aleviliin iayla bir ilikisi olduu,
iann bir kolu, bir farkl yorumu oldu u dnlrken siz onlara Mslman
deilsiniz diyorsunuz. Aleviler btn bunlar bilmiyorlar myd?
Ben kitabm yazarken Aleviliin doru anla lmas iin Alevilik zerindeki Ali
ipoteinin kaldrlmas gerekir diye baladm. Kabul etmek gerekir ki allmadk bir

cmle bu. Alevilerle Aleviliin kendi inanlar arasnda kaln bir perde olduunu ve o
perde kaldrlmadka Aleviliin aslnn anlalamayacan dnyorum. Kabul
ediyorum sert ve radikal bir k bu. Bu konu ile ilgili eitli konumalar yaptm,
konferanslara katldm ve yzlerce mail aldm. ok ak sylemeliyim ki bu iddiama
ciddi bir kar k olmad. Sadece Alevi esnaflar bu dnceme kar kt. Zaten
Alevilerle Alevi esnaflar da birbirinden ayrmak lazm.
Alevi esnaflar derken kimleri kastediyorsunuz?
Alevilii bir baka bnyenin iinde eritmek zere kendini grevli klm insanlarn
varln hepimiz biliyoruz. Yani Aleviliin kendisini tarif yerine Alevilii bir baka din
ve inann iinde asimile etmeye programl insanlarn -ki bunlarn says ok az
yazdklarma tepkisi var. Alevilerin de onlara tepkisi var. Diyorlar ki bunlara; bunca
zamandr bize dorular sylemediniz. Onlar bu kitaptan sonra gemite onlara
inanm kiilere hesap verme durumunda kalmlardr.
Yazdnz kitap bir nevi turnusol kd m oldu?
Evet. Gemite sylenmi, yazlm bir sr ey var. Bunlara inanan geni bir kesim
de var. imdi bu insanlar bu kitab eline ald, okudu ve bana gelmeden nce
muhtemelen onlara gittiler. Dediler ki; Siz byle byle diyordunuz ama yle deilmi,
ne diyorsunuz? Artk onlardan hesap sorma zaman balad. Bu konuulmas
gerekenlerden bir tanesi. kinci bir konu Aleviler bunu biliyorlar myd? Alevi inanyla
ilgili, Alevi inannn aslyla ilgili her ey Alevi nefeslerinde Alevi cemlerinde var.
Alevilik binlerce yldr nefeslerde yayor. Ebetteki biliyorlar Aleviler gerei. Ama bu
bir eit cmlelerle ifade edilmeyen, bilgiden ziyade bir sezgi olarak vard. Aleviler
kendilerinin Mslman olmadklarn, Mslmanlktan farkl olduklar n seziyorlard
demek biliyorlard demekten daha doru bir yaklam.
Arada bir eliki gryorlard; tarif edilmemi olsa da yle mi?
Genel alglama Aleviliin slamiyetten ayr olduu eklinde deil de farkl olduu
ynndeydi. Aleviler camiye gitmiyorlar, namaz klmyorlar, oru tutmuyorlar, hacca
gitmiyorlar diye Mslman olmadklarn sylemek eksik bir anlatm olur. Asl nemli
olan Alevi inannn temeldeki inan kalplarnn slamiyetten farkl olmasdr.
yle syleyeyim Alevilerin inand Allah ile Mslmanlarn inand Allah ayn Allah
deildir.
Mslmanlkta yaratan ve yaratlan diye bir ayrm vardr. Yaratln dndaki daha
ulu bir varlk yaratlmlar yaratmtr.
Alevilerde byle bir inan yoktur. Aleviler yaratln tamamn yaratann kendisi
olarak grrler. Yani yaratlmn dnda bir ilahi varla inanmazlar.
Alevilik ve slam daha Allahn tanmnda, yaratann tanmnda birbiriyle uzlamaz,
rtmez bir ekilde birbirlerinden ayrlrlar. Geleneksel tarzda izah etmek gerekirse,
Allahtan baka tanr yoktur der Mslmanlar. Aleviler bunu Allahtan baka varlk
yoktur diye ifade ederler. kisi birbirinden ok farkl eylerdir.

Yaradl yaratan ve yaratlan olarak ikiye ayrmay Aleviler doru bulmazlar. Varlkta
ikilik yaratmaktr bunun anlam Alevilikte hakir grnr.
Aleviler varln birliine inanrlar. Varln birlii de Alevilerde ok bilinen bir tabirle
enel hak diye tarif edilir. Enel hak szc 910 ylnda Badatta ite ok ar
tarihin en ar cinayetlerinden birine kurban giden Hallac Mansur tarafndan ifade
edilmitir. Ben Allahm demektir.
Ancak bunun derinlii de, yaratlm her eyin, yaratann bir paras olduunu, bu
paralarn bir araya gelmesiyle yaratann ortaya ktnn ifadesidir. Daha temel
olarak Allah inancnda ayrlrlar. Ayn Allaha inanmayan insanlar ayn dinden
olabilirler mi? Hristiyanlkta, Yahudilikte ve Mslmanlkta ayn tanrya inanlr ama
bunlar ayr dinlerdir. Alevilerle Mslmanlar ayn tanrya bile inanmazlar.
Yani Alevilik tm tek tanrl dinlerden de ayrlyor, yle mi?
Alevilik tm semavi dinlerden ayrlr. Sadece Mslmanlkta deil. nk yaratlmn
dnda bir yaratan n varlna inanmyorlar.
Bugne dein Mslmanlk iindeki drt hak mezhep dnda kald
tartlyordu. imdi siz btn semavi dinlerin dnda m olduunu
sylyorsunuz?
Evet tamamen byle. Baka bir ey daha syleyeyim; Aleviler cennete de
cehenneme de inanmazlar. Tm semavi dinlerde ldkten sonra cennete ya da
cehenneme gidileceine inanlr. Alevilikte byle bir inan yoktur. Aleviler nurdan
geldiklerini ve devriye emberi tamamladktan sonra ayn nura geri dneceklerine
inanrlar. Bir embere inanrlar, bu emberin iinde nce kadir-i mutlak tan nura,
nurdan drt kuvvete dtklerine inanrlar. Bu drt kuvvet drt nesneyle temsil edilir
(ate, toprak, su ve hava) Bunlar bilimsel gereklerdir: Bugn herkes kabul ediyor ki
bir gezegenin doumundan bir ocuun doumuna kadar evrende her eyin kontrol
eden drt kuvvet vardr. Alevi nefeslerinde de bu vardr. Sradan insanlar kolay
anlasnlar diye ate, toprak, su ve hava olarak adlandrlr.
Sonra bu nur drt kuvvetin kontrolnde nce cansz nesneye, sonra nebata sonra
hayvana sonra insana ve ardndan olgun insana yani nsan- Kamile ulatktan sonra
tekrar geldii kaynaa dner. Alevilikte baka bir evrene, baka bir mekana veya
br dnyaya, cennete ya da cehenneme gidi yoktur. Sadece nsan- Kamil
oluncaya kadar dnyaya geli gidie inanlr.
Yani reankarnasyona m inanyorlar?
Tam yle deil ama; ona yakndr. Eer bir insan nsan- Kamil mertebesine
ulamadan lmse-ki ona ham ervah denir bu kiinin arkasndan sonra Devr-i Asan
olsun diye dua edilir. Bu duayla ona nsan- Kamil olmakta kolaylk dilenir. Olgun
insan lmez hakka yrr. Olgun insann ardndan Hakka yrd denir.
Hakk aslnda gerektir. Alevilik kk ok eskiye giden on binlerce yl ncesine giden
ok soylu ve kadim bir inantr ve kendisini srekli sembollerle, simgelerle ifade
etmitir. Bunun nedeni Alevilik baka dinlerin hakim olduu corafyalarda, iklimlerde

yaamasdr. Yaarken de saklanmtr. Saklanrken de uzlamac bir tavr taknarak

yaad corafyadaki inanlarn znelerini kullanmtr.
Alevi toplumunda kendisini Mslman hisseden bir kesim var. Bu hissediin
nedeni 1400 yllk slam kltrnn yaratt bir ey midir? Yoksa slami
alkanlklar ve riteller Alevi toplumunun iine mi ilemitir?
Mevlanann gzel bir sz var: Olduun gibi grn yoksa grndn gibi olursun.
Aleviliin uzun yllar baka bir dinin iinde ya da baka bir dinin hkmdarlnda
kendilerini ak ve serbest bir biimde ifade edememeleri sonucunda kendisini
Mslman hisseden insanlarn varl dorudur. Burada Aleviliin tarifini doru
yapmak lazm. Alevilik semavi dinlerin dnda bir gizli inantr.
Dier dinlerde olduu gibi Mslman ya da Hristiyan ya da Musevi ana babadan
doan ocuk anne babann dinine geer. Alevilikte bu yoktur. Alevi olabilmek iin belli
bir olgunlua geldikten sonra kendi zgr iradenle Alevilii kabul etmen gerekir.
Doan ocuk Alevi saylmaz. Belli bir yaa gelip akl erdikten sonra bir rehber
eliinde ve bir msaip edinerek yola girip yemin etmesinin ardndan ancak alevi
saylr.
Bu Alevilii dier semavi dinlerden ayran ok gelimi bir zelliidir. Yola giren
insanda yola girdikten sonra hemen Aleviliin srlarna vakf olamaz. Aleviliin srr
drt kapnn ardnda gizlidir. Yani girersin birinci kapnn onuncu basamana
ykselirsin ardndan baka bir kap gelir onu aarsn bir on basamak daha karsn
ve sonra bir kap daha.
Drdnc kapnn onuncu basamanda Alevi srr insana verilir. Buna gre yoldaki
adam evirip Aleviler Mslman mdr diye sormak ve onun verdii cevab muteber
saymak mmkn deildir. Erkna girmemi, ikrar vermemi insann Alevilii tarif
etmesi mmkn deildir. 1960l yllardan sonra kyden ehre gler yaand Alevi
kyleri boald ehire gelen Alevilerin byk ksm Aleviliin ilk kaplarndaki
insanlardr. Alevilik konusundaki bilgileri snrlyd.
Onlardan doan ocuklar da Alevilii bilgileri snrl anne babalarndan rendiler. Bu
anne babalardan doan ocuklarn kendilerin Mslman olarak tanmlamalar Alevi
yolunu bilmemelerinden kaynaklanr. nk Alevi yolu, Alevi erkn 1960lardan
itibaren dalmtr. Bugn Alevi erkn kaybolmutur. Aleviler gerek bir Alevi
bilgisinden mahrumdurlar.
Alevilii drdnc kapnn onuncu basamandaki bir kii doru anlatabilir ve
Alevilie vakf olabilir diyorsunuz. u anda siz bize Alevilii anlatyorsunuz,
peki sizin durumunuz ne?
Doru Alevilii anlatyorum ancak Aleviliin benim yazdm kitapta da burada
sylediklerim dnda bir ok srr, vasf var. Ben hepsini anlatmyorum. Ben sadece
bilebildiimi vakf olabildiimi anlatyorum. Hatta daha ok Aleviliin ne olduunu
deil ne olmadn anlatyorum. Bu arada da vakf olduumun da ok azn
anlattm da sylemeliyim.
Konumalarnzda Alevi srrna vakf olan ve olmayan ozanlar ayrm var. Bu

ozanlar nasl ayrlyor ?

Bu ayrm sadece ozanlar iin deil tm Aleviler iin vardr. Aleviliin kurumsal yaps
iinde drt kap vardr; eriat Kaps, Tarikat Kaps, Marifet Kaps ve Hakikat Kaps
ve bu kapdaki insanlara eriat ehli, tarikat ehli, marifet ehli ve hakikat ehli denir. Yani
her ehil baka bir ey syler.
Alevi nefeslerinden tarikat ehli baka bir anlam karr, marifet ehli baka bir anlam
karr, hakikat ehli baka bir anlam karr. Her sze en az drt anlam yklenmitir.
Onun iin Alevilii ok iyi tanmlamadan ok iyi bilmeden Alevilerin kendilerini
Mslmanm ya da deilim diye tanmlamalar doru deildir. Sokaktaki insana
mikrofon uzatp Mslman msn diye sormak ve Mslmanm cevab almak
Alevilerin Mslmanl konusunda bir ey ifade etmez. nk o insan Alevilik
zerine bir fikir yrtmek iin yetitirilmemitir. Ehil deildir.
Birgn Gazetesi 'inden alnt