Semundjet e zemres

Pesha q zn smundjet kardiovaskulare t zemrs, ka psuar rritje t ndjeshme me kalimin e viteve. Jan t
shumta rastet n t cilat krizat e zemrs shkaktojn vdekje t parakohshme ose gjymtim t organeve t trupit t
njeriut.
Faktort rriskues t ktyre smundjeve kan filluar t shfaqen n mas edhe tek t rinjt. elsi i eliminimit t
ktyre smundjeve ka t bj me ndjekjen e vizitave dhe konsultave t rregullta te mjeku. sht shum e
rndsishme q t mbahet nj balanc e mir, ndrmjet prdorimit t medikamenteve dhe llojeve t tjera t
terapive mjeksore pr ndalimin e ktyre smundjeve.
Prmbajtja

1 Smundjet e zemrs

2 Simptomat dalluese

3 Shkaktart

4 Ekzaminimet

5 Ndrhyrjet kirurgjikale

6 Konsultat

7 Kujdesi pr zemrn gjat vjeshts dhe dimrit

8 Infarkti miokardit i zemrs

9 Simptomat e infarkteve

10 Zemra mund t preket dhe nga infeksionet

11 Aritmia

12 Aktivitete sportive

Smundjet e zemrs
Zemra sht organi q bn pastrimin e gjakut. Dhe n rastin e smundjeve t zemrs kemi prishje te funksionit
te saj si pomp. Kur zemra nuk funksionon si duhet si pomp ather ka vshtirsi t shumta n drgimin e
gjakut t pastruar n pjest e duhura t organizmit. Kjo do t vshtirsoj punn e organizmit si dhe nuk do t
lejoj furnizimin e tij me oksigjen dhe lnd ushqimore. N kto smundje futen grupime t ndryshme si ato t
prishjes s ritmit t zemrs, infarktet. Me e shpeshta nga kto, sht ajo e ngushtimit t enve t gjakut t ktij

organi. Ndrkoh, q n mas shkaktohen edhe smundjet e zemrs reumatizmale t cilat shkaktohen n
fmijri, por shenjat klinike mund t shfaqen n mosha t mdha.
Ekzistojn dy lloje t tjera smundjesh si jan hipertensioni dhe hipotensioni. Rritja e shifrave t trysnis
arteriore mbi norm njihet si hipertension. Nj nga shkaqet kryesore t ksaj gjendjeje sht dhe humbja e
elasticitetit t enve t gjakut.
Kjo smundje quhet ndryshe arterioskleroz dhe prek shum njerz. Ato shkaktohen nga ndryshimi i tensionit
arterial q shkon n zemr. Kur prishet ritmi i zemrs kemi aritmit q jan dy llojesh, me ritm t shtuar ose
takikardit ose me ritm t ngadalsuar q jan bradikardit.
Hipertensioni arterial sht nj nga smundjet q bashk me t tjerat shkakton numrin m t madh t vdekjeve
tek njerzit. Prgjithsisht kjo kategori sot luftohet nprmjet medikamenteve. Nj pjes e madhe e
smundjeve t zemrs jan t lindura. Ktu sht shum e vshtir pr t ndrhyr por mundet q n saje t
operacioneve t zvendsohen pjest e dmtuara me ato t padmtuarat. Ataket n zemr ndodhin kur
furnizimi i pjesve t zemrs me gjak rrallohet apo pritet fare. Shkaqet q e krijojn jan arterie t bllokuara
nga grumbullime rezervash dhjami ose ndonj koagulim (mpiksje gjaku) n ndonj prej arterieve koronare.
Stadi i fundit i smundjes s zemrs sht pamjaftueshmria e zemrs (insuficienca kardiake) n t ciln zemra
nuk e kryen funksionin e saj dhe njeriu bhet invalid. N momentin kur kjo pamjaftueshmri nuk mund t
prballohet nga organizmi ather organizmi vdes.

Simptomat dalluese
Simptomat prcaktuese pr shfaqjen e smundjeve t zemrs jan t ndryshme sipas kategorive t prekura.
Shum her ka ndodhur q pacienti t ket trashguar kto smundje q nga fmijria, por simptomat dalluese
kan qen t fshehura duke mos e zbuluar smundjen.
Kjo sjell probleme t mdha n shndetin e pacientit, t cilat do t shfaqen me kalimin e viteve. Ndaj sht e
rndsishme q t mbahen kontakte t vazhdueshme me mjekun kardiolog. Q nj pacient t kuptoj se vuan
nga zemra duhet t ket shenja t tilla dalluese si vshtirsi n frymmarrje, dhimbje gjoksi t cilat shtohen
vazhdimisht.
Lodhjet dhe debulesat q shfaqen gjat aktiviteteve t ndryshme sidomos atyre sportive, si pr shembull ngjitja
dhe zbritja e shkallve, n t tilla raste ka edhe rrahje t shpeshta e t rregullta t organit t zemrs. Edhe n
rastet kur i smuri ulet pr t fjetur dhe gjat kontaktit q ka me araft e ftoht mund t vrehet edhe shkalla
e problemeve t zemrs. Nj tjetr shenj dalluese sht edhe vshtirsia n ecje, e cila shkaktohet si pasoj e
mos qarkullimit si duhet t gjakut brenda organizimit.
Por ka dhe simptoma t tjera si jan ato t marrjes s fryms, njtje e kmbve, nxirje e buzve, ose edhe
dhimbje kur kemi infarkt pr arsye se ndodh vdekje e nj pjese t murit t dhomave t zemrs. Infarkti ne
zemr njher nuk mund te sheroheke por tash shrohet.

Shkaktart
Shkaqet nga t cilat, lindin smundjet e zemrs jan nga m t ndryshmet. Sipas kategorive t smundjes q u
prmendn m lart. Smundja e ngushtimit t enve t gjakut ka faktor risku madhore dhe minor t cilt
varen nga organizmi dhe nga veprimtaria e tij n mjedisin ku ndodhet. Hipertensioni arterial, shkaktohet nga
diabeti si dhe nga smundjet e obezitetit duke ia vshtirsuar punn e funksionimit zemrs n t gjitha
aspektet. Ndrkoh q diabeti ndikon dhe n shfaqjen e atakeve dhe t infarktit t miokardit, duke ngushtuar
kshtu s teprmi ent e gjakut. Ndrkoh q krcnuesit m serioz pr shfaqjen e smundjeve t zemrs jan
prdorimi i lart i alkoolit dhe duhanit t cilat mund t japin goditje t menjhershme n zemr.
Duke qen se shoqria ecn para duhet pasur kujdes ndaj ktyre rreziqeve. M par kto si smundje nuk
ekzistonin pikrisht pr shkak t prdorimit n mas t pakt t ktyre produkteve. Ndrsa sot gjendja sht
br pr t qar hallin sepse jo vetm t moshuarit por po shtohet n mas dhe numri i t rinjve t prekur nga
smundjet kardiovaskulare.

Gjithashtu dhe paksimi i veprimtarive sportive dhe t brit e nj jete sedentare e shton mundsin e t prekurit
nga kto smundje. Ndrkoh q nj nga shkaktart e shpesht t infarktit myokardial sht dhe tensioni i larte
i gjakut ose hipertensioni.
N pjesn m t madhe t rasteve emocionet e forta jan dhe shkaktari kryesor i smundjeve vdekjeprurs t
zemrs. Emocionet dhe streset ndikojn n shprthimin e smundjeve t zemrs.

Ekzaminimet
Q nga fazat e para t smundjes sht e nevojshme q pacienti t paraqitet pran mjekut specialist pr t br
EKG e zemrs. Ky ekzaminim sht edhe hapi fillestar q shrben pr prcaktimin e nj prognoze t sakt t
smundjes.
M pas duhet br nj ekokardiogram. Nprmjet brjes s ksaj grafie t zemrs, mund t zbulohen shum
detaje dhe shqetsime t ktij organi, q pacienti m par mund t mos i ket ndjer.
Kjo sht nj metod shum e rndsishme q nuk e shpon me gjilpra t smurin, si dhe jep t dhna t sakta.
Ciklorigometria sht nj tjetr lloj ekzaminimi q shrben pr t par sesa ka avancuar smundja e ngushtimit
t enve t gjakut. N gjuhn popullore kjo njihet ndryshe edhe si biiklet e zemrs. N prqindjen m t
madhe t rasteve ajo jep edhe diagnozn e sakt t smundjes. Ekzaminimi tjetr sht edhe koronografia.
Kategorit m t prekura dhe trajtimet mjeksore N smundjet e zemrs jan t prfshira t gjitha moshat.
Prgjithsisht smundja sht n mas tek moshat e mdha, por fatkeqsisht ky raport ka filluar t marr
prmasa t tjera.
Koht e fundit i jan shtuar lists s prekur nga smundjet e zemrs edhe moshat e reja. Ndryshe ndodh pr
smundjet e lindura t zemrs. Ata takohen q n fmijri. E meta n kt rast sht se nuk japin shenja klinike
q n mosh t vogl.
Duke e gnjyer kshtu pacientin se nuk vuan nga ndonj smundje. Kto t fundit t lna pa kurim pr shkak t
mungess s shenjave klinike kan rezultuar shum t dmshme pr shndetin, duke sjell dhe pasoja fatale pr
jetn. Trajtimet mjeksore, ndikojn n pjesn e madhe t rasteve t smundjes kto jan dhe shptimi m i
madh pr t smurt e zemrs.
Nj kujdes sa m i rrept medikamentoz sht dhe elsi kryesor pr mbajtjen e smundjes nn kontroll.
Nprmjet mjekimit mund t bhet dhe nj prognoz e sakt e ecuris s smundjes. Bashkpunimi i ngusht
mes mjekut dhe pacientit mund t sjell rezultatet m pozitive pr shmangien e ksaj smundjeje.

Ndrhyrjet kirurgjikale
N shum raste kur defektet e zemrs jan t pakorrigjueshm me an t prdorimit t medikamenteve, sht e
nevojshme q t ndrhyhet pr riparim t pjesve t dmtuara me an t ndrhyrjeve kirurgjikale.
Kto t fundit bhen pr disa patologji t veanta si jan smundjet e zemrs t lindura, t cilat rregullohen
vetm nga operacionet, po n kt grupim futen dhe disa kategori t tjera smundjesh t cilat jan t fituara, si
jan bypass-et dhe ngushtimet e enve t gjakut. sht shum e rndsishme dhe thelbsore q n operacionet
e zemrs t planifikohet koha e duhur pr realizimin e ndrhyrjes. Kjo sepse dhe rezultate do t jen t duhurat
kur sht e nevojshme dhe pozitive pr shndetin e pacientit. n t tilla raste marrin pjes si mjeku kardiolog, i
cili ka vrtetuar diagnozn e smundjes ashtu edhe ai kardiokirurg q do t bj operacionin.
N ndrhyrjet e zemrs duhet prcaktuar sakt koha e brjes s operacionit. T smurt e zemrs duhet t jen
vazhdimisht nn kontrollin e mjekut pr t prcaktuar kohn e sakt t ndrhyrjes e cila do t jap efektet e
duhura n shndetin e pacientve.
Nga studimet e bra thuhet se ndrhyrjet kirurgjikale jan m t efektshme se sa trajtimet medikamentoze dhe
m pak t kushtueshme se sa trajtimi konservativ me ilae.

Konsultat
Zhvillimi i konsultave t vazhdueshme me mjekun specialist sht edhe baza kryesore pr trajtimin e ktyre
smundjeve vdekjeprurse. Sa m i shpesht t jet kontrolli aq m e madhe do t jet dhe mundsia e
diagnostikimit t hershm t smundjes, e cila do t ndihmonte n mnjanimin e faktorve rriskues pr jetn e
pacientit.

Kujdesi pr zemrn gjat vjeshts dhe dimrit]

Ato shkaktohen nga virozat e stins s vjeshts dhe t dimrit dhe jan shum t rrezikshme pr shndetin e
pacientve pasi mund t shkaktojn vdekje t menjhershme nse nuk do t kurohen n koh.
Kto njihen ndryshe si perikardit ose miokardit. N gjuhn popullore kto raste njihen si mbushja e zemrs me
nj. Kjo smundje q mund t mbart pasoja fatale pr jetn takohet gjat periudhave t lagshta t vitit dhe
krkon nj trajtim t vazhdueshm dhe sa m t rregullt mjeksor.
N kt rast qarkullimi i gjakut npr pjes t ndryshme t trupit bhet shum i vshtir pasi dhe pastrimi i tij
n zemr nuk bhet si duhet. Shpesh kjo lloj smundjeje takohet dhe te moshat m t vogla dhe te t rinjt. N
kt rast vjen duke u zmadhuar pambarimisht zemra duke quar n dobsim t muskujve dhe veprimtaris s
muskujve t zemrs, t cilat duhen kapur q n fazat e para t smundjes por t anashkaluar simptomat mortale
q mund t lr.
sht e nevojshme q kur kalohet nj faz gripi dhe individi ka temperatura, dhe ka marrje t fryms t larta
ather sht e nevojshme q t kontrollohet me kujdes te mjeku gjendja sepse n t tilla raste jan t shumta
smundjet e zemrs q lindin.

Infarkti miokardit i zemrs

Muskuli i zemrs ushqehet me gjak nprmjet arterieve. Kur bllokohet njra nga kta arterie miokardi vuan pr
pranin e oksigjenit. Kshtu q kjo pjes e muskulit q nuk merr oksigjenin e mjaftueshm vdes duke
paralizuar nj pjes t funksionit t zemrs.
Pikrisht vdekja e nj pjese t muskulit t zemrs si pasoj e mungess s furnizimit me gjak quhet infarkti
miokardit. Shenjat kryesore t goditjes nga infarkti jan dhembja n pjesn e kraharorit mbi zemrn e cila
shtrihet drejt qafs, shpatulls dhe krahut t majt. Vdekja nga kjo smundje prbn dhe 56 pr qind t t gjitha
rasteve t shkaktuara nga smundjet e zemrs dhe enve t gjakut.

Simptomat e infarkteve
Bllokim, shtrngim ose dhimbje n kraharor pr m shum se dy minuta (dhimbja nuk sht e thn t jet
pikrisht nn gjoksin e majt. Dhimbja mund t shfaqet gradualisht duke u rritur nga masa n mas.
N fillim ajo shfaqet n formn e nj ndjesie t uditshme e shoqruar me shume dhimbje, por me shume si
shtrngim, si ngr n kraharor. Ndrkoh q shenja t tjera dalluese jan dhimbjet e forta t koks, marrje
mendsh, rnie t fikti, djers, provokime t vjellash ose munges mbushjeje me frym. Ndrkoh q dhimbjet.
Probleme me kraht dhe nofullat, t cilat lvizin me vshtirsi, edhe pse mund t shfaqet gradualisht me
kalimin e kohs.
infrakti i miokardit shkaktohet nga mbyllja e artriteve te zemrs. Nse pjesa e vdekur nuk sht shume e gjere
dhe i smuri merr mjekimin e duhur ather zemra fillon te rimarre veten.

Zemra mund t preket dhe nga infeksionet

Dmtimi i mureve t zemrs dhe kllapave t saj mund t vij dhe nga infeksionet e ndryshme. Kshtu
smundjet reumatizmale t zemrs shkaktohen nga nj infeksion bakterial i marr n rrethana t ndryshme.

Drgimi i ktij bakteri nprmjet gjakut n zemr mund t lr pasoja t rnda t cilat dmtojn kllapat e
zemrs. Jan t shumta bakteret, viruset q prekin shtresat e mureve t zemrs duke shkaktuar dhembje, aritmi
e dmtime t tjera.

Aritmia
Kjo njihet ndryshe si ritmi i rregullt i rrahjeve t zemrs. Ato shkaktohen nga ndryshimi i puns s ritmit t
zemrs, ose nga rregullimet e tejimit t nxitjes s zemrs. Rrahjet e zemrs n nj ritm m t lart se 100
pr minut njihen si takikardi. N kt rast pjest prbrse t ktij organi nuk punojn njsoj ndaj dhe puna e
zemrs orientohet.
rregullimet e ritmit mund t gjenden n mas tek njerzit e shndosh, t cilt prdorin nj sr
medikamentesh q mund t ln efekte ansore. Simptomat dalluese n kt rast jan vshtirsi n
frymmarrje, presion pulsor i rritur. Mund edhe t mos ket simptoma. Ndrkoh q pulsi sht totalisht i
rregullt t smurt ndiejn dhe parehati n gjoks, presion gjaku i ult, sinkop, takikardi. Trajtimi n t tilla
raste duhet br me mbrojtjet e ventrikujve t zemrs nprmjet goditjeve elektrike t cilat e kthejn ritmin e
zemrs n normal. Karakteristikat e takikardive arteriale jan t shumta. Veshoret e zemrs kan vatra t
shumta; ritmi i zemrs sht i parregullt; kjo lloj aritmie zakonisht shihet n t smurt me smundje
obstruktive t mushkrive. Kontroll i ritmit ventrikular me goditje elektrike nse pacienti sht n rrezik. Ajo
mund t zgjas deri n 30 sekonda. Trajtimi i saj varet nga simptomat q ka. N qoft se pulsi nuk ndjehet dhe
presioni sht i ult, pacienti duhet trajtuar me an t goditjeve elektrike t cilat kthejn funksionin normal t
aparatit t zemrs.

Aktivitete sportive
Aktivitete sportive jan shum t rndsishme pr t mnjanuar problemet e zemrs. Ndrkoh q jo t gjitha
kategorit e pacientve mund t bjn aktivitete sportive. Shum njerz me kondita t ndryshme shndetsore
si smundje t mushkrive apo t zemrs mund t shkaktojn m shum dm se sa prfitim nga strvitja. Para
se t prcaktohet se far aktiviteti sportiv do t bj sht e rndsishme q t kontaktohet mjeku specialist i
cili do t prcaktoj dhe gjendjen e pacientit nse duhet t bj aktivitete sportive dhe se kto aktivitete
ndihmojn n ndonj aspekt t rndsishm.
Sipas ekspertve rreth 30 minuta aktivitete sportive jan shum t domosdoshme n dit pr t smurt e
zemrs. Aty mund t bhen ushtrime fizike si ecje ose vrapim i leht mund t paksohen dukshm rrezikun e
prekjes nga smundjet.
Sipas studimeve t bra thuhet se pr t pasur nj zemr t shndosh gjat ktyre ushtrimeve sht e
rndsishme q t bhen m shum se ushtrime te thjeshta fizike. Kryesisht ngritja e peshave ndihmon n
formimin e muskujve, por t dhnat kan treguar se nj prej muskujve q prfiton nga ky lloj sporti sht edhe
zemra. Ngritja e peshave pakson rrezikun e prekjes nga smundjet e zemrs, duke ulur nivelin e kolesterolit
n gjak nivelin e yndyrave si dhe ndihmon organizmin t asimiloj sheqernat dhe t shmang komplikacionet
kardiovaskulare.

Smundjet e zemrs jan vrassi numr 1 i burrave dhe grave n shumicn e vendeve t bots. P.sh n SHBA ato
zn 40% t shkaqeve t vdekjes duke ja kaluar t gjitha smundjeve kancerogjene t mbledhura sbashku. Koht e
fundit edhe mjekt shqiptar kan dhn alarmin se do dit po preken nga smundjet e zemrs edhe moshat e
reja. Prse smundjet e zemrs jan n kto shifra? Shum njerz tregohen neglizhent ndaj simptomave q

shfaqen, por ka dhe raste kur problemet nuk jan dhe aq t dukshme. Veanrisht kujdes duhet t tregojn personat
mbi 65 vje. Gjithashtu t kujdesshm duhet t jen edhe personat q kan sasi t larta kolesteroli n gjak, tension t
lart, obezt, duhanpirsit, diabetikt dhe ata q kan predispozicion familjar pr smundje t zemrs. Pr kt arsye
ne po ju tregojm 12 simptoma pr t dalluar nj sulm t mundshm kardiak.
Ankth
Nj atak n zemr (goditje n zemr) mund ta shkaktoj ankthi intensiv ose nj frik e pashpjegueshme nga vdekja.
T mbijetuarit e atakut n zemr shpesh flasin se kan prjetuar ndjesin e dnimit t pashmangshm.
Dhimbje n gjoks
Dhimbja n gjoks sht nj nga simptomat m klasike t atakut n zemr. Jo tek t gjith personat mund t ndodh
nj dhembje e till, ashtu si jo do dhimbje lidhet me atakun sepse ka mjaft arsye t tjera si; problemet muskulare,
mushkrit, esofagu etj. Pr t dalluar nse sht vrtet nj simptom e cila lidhet me zemrn, dhimbjet ndihen n
qendr t gjoksit, ose pak m majtas, disa her edhe n krahun e majt dhe shpatulla. Ndodh q disa (m shum
femrat) t ken dhe ndjesin e djegies n gjoks, pr kt arsye shum persona mendojn se kan probleme me
stomakun.
Kolla
Koll e vazhdueshme dhe nj frymmarje e veshtir mund t jen simptoma t insuficiences kardiake. Si rezultat i
akumulimi t lngjeve n mushkri, n disa raste personat e prirur pr atak kardiak nxjerin me an t kolls glbaza
t prgjakura.
Marrje mendsh
Smundjet e zemrs mund t shkaktojn marrje mendsh dhe humbje t ndjenjave. Shkaktare mund t jen aritmit e
zemrs.
Lodhje
Sidomos tek grat, nj lodhje jo e zakonshme, ndodh para nj sulmi t mundshm kardiak. Sigurisht q lodhje t tilla
mund t mos ken aspak lidhje me zemrn. Por nse dika ju duket ndryshe nga hert e tjera dhe keni nj
predispozicion pr smundjet e zemrs, sht nj simptom e cila nuk duhet t neglizhohet. Duhet t drejtoheni tek
mjeku i familjes sa m shpejt t jet e mundur.
Nauzea (przierje) ose munges oreksi
Ndodh shpesh q gjat nj ataku kardiak personat t ken przierje barku edhe t vjella. Fryerja e barkut e lidhur me
insuficencen kardiake (lodhje e skajshme e zemrs), ndikojn n mungesn e oreksit.
Dhimbje n pjes t tjera t trupit
N shum sulme t mundshme kardiake, dhimbja fillon n gjoks dhe prhapet n shpatulla, krah, brryla, mbrapa
qafe, nofulla edhe bark. Por ka raste kur nuk ndihet dhimbje n gjoks,vetm n pjest e tjera t trupit. N kto raste
meshkujt kryesisht kan dhimbje n krahun e majt, ndrsa tek femrat n t dyja kraht ose ndrmjet shpatullave.

Puls i shpejt ose i parregullt

Rrahjet e parregullta ose t shpejta t zemrs shoqruar me simptomat e mposhtme si, lodhje, marramndje apo
munges frymarrje, mund t jen tregues t qart t nj sulmi kardiak, insuficence kardiake ose aritmie. Nse
aritmia nuk kurohet, mund t oj n goditje n tru, insuficence kardiake, deri dhe n vdekje t papritur.
Munges frymmarrje
Shum njerz q kan vshtirsi n frymmarrje gjat nj aktiviteti normal ose dhe n momente pushimi, shpesh
mund t ken probleme n mushkri, si azma ose bronkopneumopati kronike obstruktive. Por mund t jet dhe nj
tregues i nj ataku kardiak. N disa raste pacientt q kan psuar atak kardiak, nuk kan ndjer dhembje n gjoks
por vshtirsi t theksuar pr t marr frym. N raste t tjera dy simptomat shoqrohen me njra-tjetrn ose
vshtirsia n frymmarrje ndodh prpara dhimbjes s gjoksit.
Fryerje (Enjtje)
Insuficenca kardiake mund t shkaktoj grumbullim lngjesh n trup. Kjo mund t shkaktoj enjtje n zona t
ndryshme si n kmb, kavilje, bark.
Djersitje
T mbushesh me djers t ftohta, sht nj simptom e atakut n zemr. Mund t jeni thjesht t ulur n karrike kur
papritur filloni t djersisni sikur sapo keni kryer ushtrime fizike.
Dobsi
N ditt e fundit q paraprijn nj atak t mundshm kardiak por dhe gjat tij, shum pacient kan ndjesin e
pafuqis. Shpesh pr kta persona dhe mbajtja e nj letre n dor sht tepr e pamundur.