Predloak za LV iz kolegija

ANALIZA ELEKTROENERGETSKOG SUSTAVA

(1)
- Kontrola napona pomou kondenzatorske baterije -

Student: Tomislav Vukasovi

NASTAVNIK: Kreimir Fekete, dipl.ing.
Osijek, 2011.

1.ZADATAK
U programski paket EasyPower potrebno je ucrtati shemu sa slike 1.1.

Slika 1.1
Potrebni podaci za elemente mree su slijedei:
generator G1:
Min. MW = 0
Max. MW = 209.95
Min. MVAr = -48
Max. MVAr = 128
generator G2:
Izlazna djelatna snaga = 150 MW
Min. MW = 0
Max. MW = 209.95
Min. MVAr = -48
Max. MVAr = 128

transformator T1 = T2:
Un1/Un2 = 15kV/110kV
Sn = 250 MVA
PCu = 182 kW
uk% = 10.5%
spoj namota = Y0yo
vod L12:
l = 45 km
R1 = 0.19 /km
x1 = 0.41 /km
B1 = 2.7 S/km
I = 535 A
vod L13:
l = 50 km
R1 = 0.08 /km
x1 = 0.41 /km
B1 = 2.72 S/km
I = 603 A
vod L23:
l = 40 km
R1 = 0.08 /km
x1 = 0.41 /km
B1 = 2.72 S/km
I = 603 A
optereenje SL1:
PL1 = 100 MW
QL1 = 50 MVAr
optereenje SL3:
PL3 = 100 MW
QL3 = 100 MVAr
Nakon ucrtavanja mree potrebno je izvriti tokove snaga za slijedeih 5 sluajeva:
1.
2.
3.
4.
5.

kada je QC3 = 0 MVAr

kada je QC3 = 25 MVAr
kada je QC3 = 50 MVAr
kada je QC3 = 75 MVAr
kada je QC3 = 100 MVAr

2.ANALIZA VJEBE
1. Objasnite utjecaj ukljuivanja kondenzatorske baterije na tokove snaga. Nacrtajte
dijagrame u kojima e se na x-os prikazati jalova snaga kondenzatorske baterije, a na y-osi
djelatna i jalova snaga koja optereuje vodove. Za svaki vod je potrebno nacrtati poseban
dijagram. Komentirajte dobivene rezultate.
Dijagram 1. Ovisnost optereenja voda L12 djelatnom i jalovom snagom o iznosu snage
kondenzatorske baterije
61.4

16

61.2

15.5

61

15

60.8

14.5

60.6

Djelatna snaga[MW]

14

Jalova snaga[MVAr]

60.4

13.5

60.2

13

60

12.5

59.8
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

12
100 MVAr

Dijagram 2. Ovisnost optereenja voda L13 djelatnom i jalovom snagom o iznosu snage
kondenzatorske baterije
60

18
16

50

14

40

12
10

30

20

6
4

10
0
0 MVAr

2
25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

0
100 MVAr

Jalova snaga [MVAr]

Djelatna Snaga [MW]

Dijagram 3. Ovisnost optereenja voda L23 djelatnom i jalovom snagom o iznosu snage
kondenzatorske baterije
89.8

80

89.6

70

89.4

60

89.2

50

89

40

88.8

30

88.6

20

88.4

10

88.2
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

Djelatna snaga [MW]

Jalova snaga [MVAr]

0
100 MVAr

Dodavanjem kondenzatorskih baterija na strani potroaa SL3 kompenzirali smo

induktivnu snagu potroaa. Rezultat je manja potreba proizvodnje jalove snage u
generatorima i manji prijenos jalove snage kroz transformatore i vodove.
Jalova snaga koja ostaje na vodu prilikom potpune kompenzacije induktivne snage
potroaa jednaka je potronji jalove snage samog voda. Kada ne bi imali petlju ulazna
induktivna snaga u vod bi bila iznosa potronje induktivne snage na vodu, a izlazna nula.
Kako imamo petlju postoje odreeni tokovi snaga preko samih vodova te izlazna induktivna
snaga nije jednaka nuli. to dobiveni dijagrami potvruju.
Kako je generator G1 blii potroau SL1 koji je dodatan potroa induktivne snage,
generator G1 preuzima vei dio proizvodnje induktivne snage. Istodobno kako je generatoru
G2 udaljeniji od potroaa SL2, generator G2 preuzima proizvodnju veeg dijela djelatne
snage. Spomenuti efekt se pojaava poveavanjem kompenzacije jalove snage potroaa SL3.
Rezultat je da prilikom vee kompenzacije vei prijenos djelatne snage ide preko voda L23,
ime se on vie optereuje djelatnom snagom (dijagram 3), a manji prijenos djelatne snage ide
preko vodova L13 i L23, ime se oni manje optereuju djelatnom snagom (dijagrami 1 i 2).

2. Objasnite utjecaj ukljuivanja kondenzatorske baterije na napone sabirnica. Nacrtajte

dijagrame u kojima e se na x-os prikazati jalova snaga kondenzatorske baterije, a na y-osi
iznos napona na sabirnicama. Za svaku sabirnicu je potrebno nacrtati poseban dijagram.
Komentirajte dobivene rezultate.
Na vodovima prevladava uzduna induktivna reaktancija (X > R), te e iznos pada
napona (tonije uzduna komponenta) na vodu ovisiti o induktivnoj komponenti struje
potroaa, a kut napona (tonije poprena komponenta) o radnoj komponenti struje potroaa.
Drugim rijeima iznos napona ovisi o toku jalove snage, a kut o toku djelatne snage. U
sluaju bez kompenzacije postoji veliki tok jalove snage na vodu te je time uzduni pad
napona velik. Rezultat je da se sabirnice nalaze na niim naponima. Kompenzacijom jalova
snage, smanjuje se uzduni pad napona na vodovima. Rezultat je poveanje napona na
sabirnicama. (Dijagrami 4,5 i 6)
Dijagram 4. Ovisnost napona sabirnice 1 o iznosu snage kondenzatorske baterije
107
106.5
106
105.5
Napon sabirnice

105

Linear (Napon sabirnice)

104.5
104
103.5
103
0 MVAr

25 MVAr 50 MVAr 75 MVAr 100 MVAr

Dijagram 5. Ovisnost napona sabirnice 2 o iznosu snage kondenzatorske baterije

111
110
109
Napon sabirnice kV

108

Linear (Napon sabirnice

kV)

107
106
105
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr 100 MVAr

Dijagram 6. Ovisnost napona sabirnice 3 o iznosu snage kondenzatorske baterije

110

105

100
Napon sabirnice kV
95

90

85
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

100 MVAr

3. Objasnite utjecaj ukljuivanja kondenzatorske baterije na djelatne gubitke u sustavu.

Nacrtajte dijagrame u kojima e se na x-os prikazati jalova snaga kondenzatorske baterije,
a na y-osi iznos djelatnih gubitaka vodova i transformatora. Nacrtajte dva dijagrama
jedan za sve vodove i jedan za sve transformatore. Komentirajte dobivene rezultate.
Dijagram 7. Ovisnost djelatnih gubitaka na vodu o iznosu snage kondenzatorske baterije
4
3.5
3
2.5
Gubici L12 [MW]

Gubici u L23 [MW]

Gubici u L13 [MW]

1.5
1
0.5
0
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

100 MVAr

Dijagram 8. Ovisnost djelatnih gubitaka transformatora o iznosu snage kondenzatorske baterije

0.09
0.08
0.07
0.06
Gubiti T1

0.05

Linear (Gubiti T1)

0.04

Gubici T2

0.03

Linear (Gubici T2)

0.02
0.01
0
0 MVAr

25 MVAr

50 MVAr

75 MVAr

100 MVAr

Smanjenjem toka jalove snage (dodavanjem kondenzatorskih baterija) smanjuju se svi

djelatni gubici u mrei, kako bi tvrdnju opravdali pretpostavimo jednostavan strujni krug koji
se sastoji od voda samo s uzdunim parametrima i dva sluaja troila. Jedan isto radni (bez
tokova jalove snage) i jedan radno-induktivan (sa tokovima jalove snage):

Slika 1. Jednostavan primjer smanjenja djelatnih gubitaka u mrei smanjenjem tokova jalovih snaga

Za a) sluaj vrijedi:
PT =V 2 I 2
P=I 22 R
Za b) sluaj vrijedi:
'

'

'

PT =V 2 I 2 cos 2

' 2

'

P =( I 2 ) R
Ako su izlazni naponi i djelatne snage jednake:
V '2=V 2 i PT =P'T
Vrijedi:
I '2 =

I2
cos 2

Nadalje je:
2
I2
P
P=
R=
cos ( 2 )
cos ( 22 )
'

Kako je nazivnik manji od jedan za sve sluajeve osim potpune kompenzacije (nazivnik
jednak jedan) zakljuujemo da se smanjenjem tokova jalova snage smanjuju djelatni gubici
(Dijagrami 7 i 8).

4. Svojim rijeima prokomentirajte kompenzaciju jalove snage i kontrolu napona pomou

kondenzatorske baterije. Navedite, prema svome miljenju pozitivne i negativne strane
takve kompenzacije.
Kao to je vjeba pokazala kompenzacijom jalove snage na strani potroaa smanjuje se
potrebna snaga iz generatora i optereenje vodova.
Nedostaci:
- za vrijeme poremeaja u sustavu i jakih snienja napona, snaga kondenzatora pada s
kvadratom napona, a upravo tada potrebna je vea koliina jalove snage.
- nemogunost kontinuirane regulacije snage
- mogunost pojave rezonancije
Prednost kondenzatorskih baterija prema ostalim kompenzacijskim metodama:
- mogunost naknadnog smanjena/poveanja snage
- pouzdanost i niska cijena
- jednostavnost zamjene i postavljanja

5. Svojim rijeima prokomentirajte kontrolu napona pomou transformatora. Navedite, prema

svome miljenju pozitivne i negativne strane upotrebe transformatora u regulaciji napona.