TRNG I HC NGOI THNG H NI

KHOA KINH T QUC T

----------

TIU LUN
THNG MI QUC T - TNG TRNG
V PHT TRIN
TI
TC NG CA VIC HNH THNH CNG NG KINH
T ASEAN (AEC) TI THNG MI VIT NAM
Nhm sinh vin thc hin:

Nhm 10

Ging vin hng dn:

ThS. Phm Xun Trng

H Ni, 2014

DANH SCH THNH VIN NHM 10

H V TN
1. H Th Cm Duyn
2. Nguyn Th Ha
3.
4.
5.
6.

Phan Th Huyn
Nguyn Th Ngc
Khnh Ninh
Hong Th Hng

M SINH VIN
1214410045
1214410071

S TH T
16
23

1214410088
1214410142
1214410152
1214410180

30
47
52
59

Tho

DANH MC CC T VIT TT
AEC
FDI
ATIGA
GCR
FTA
RCEP
EUMUTRAP

Cng ng Kinh t ASEAN

u t trc tip nc ngoi
Hip nh v Chng trnh u i thu quan ASEAN
Bo co nng lc cnh tranh ton cu
Khu vc mu dch t do
Hip nh i tc kinh t ton din khu vc
D n h tr chnh sch thng mi v u t ca chu

DN
DNVVN

u
Doanh nghip
Doanh nghip va v nh

DANH MC BNG BIU

Bng 1: GDP bnh qun u ngi theo sc mua tng ng ca cc
nc ASEAN giai on 2005 2012 (Ngun: ASEAN Economic
Community Chartbook 2013)...................................................................9
Bng 2: So snh mt s gi tr tiu biu ca khi ASEAN vi mt s
cng ng kinh t hot ng (Ngun: ASEAN Economic Community
Chartbook 2013).....................................................................................11
Bng 3: Kim ngch, tc tng/ gim v t trng mt s nhm hng
xut khu ch lc ca Vit Nam sang ASEAN trong 9 thng tnh t u
nm 2014 (Ngun: Tng cc thng k)..................................................20
Bng 4: Biu kim ngch xut nhp khu v tnh hnh cn cn thng
mi ca Vit Nam giai on 2009 2014 (Ngun: Tng cc thng k) 22
Bng 5: Biu mc lng ti thiu chung ca lao ng Vit Nam giai
on 1997 2013 (Ngun: B Lao ng Thng binh & x hi).........26
Bng 6: Xp hng nng lc cnh tranh ca cc nn kinh t mi ni ca
Chu 2014...........................................................................................30

MC LC

M U........................................................................................................................... 7
NI DUNG....................................................................................................................... 8
CHNG 1 KHI QUT V AEC............................................................................8
1.

2.

Hip hi cc quc gia ng Nam ASEAN......................................................8

1.1.

Quy m v s a dng....................................................................................8

1.2.

Tim nng kinh t ca cc nc ASEAN.......................................................8

Cng ng kinh t ASEAN (AEC).....................................................................11

2.1. V tr ca Cng ng kinh t ASEAN.................................................................11

2.2.

Cc tr ct ca Cng ng kinh t ASEAN.................................................12

CHNG II: TC NG CA VIC HNH THNH CNG NG KINH T

ASEAN I VI THNG MI CA VIT NAM.....................................................14
1.

Tc ng tch cc...............................................................................................14
1.1.

Tng trng xut khu.................................................................................15

1.2.

Thay i c cu sn phm xut khu theo hng tch cc...........................17

1.3.

Gia tng nng lc cnh tranh cho hng ha xut khu Vit Nam.................20

1.4.
To ng lc cho Vit Nam ci to mi trng u t , thay i chnh sch
kinh t hnh thnh v pht huy ti a tim lc ca nn kinh t th trng...........21
2.

Tc ng tiu cc...............................................................................................21
2.1.

Tnh trng thm ht cn cn thng mi......................................................22

2.2.
S cnh tranh ca hng ha Vit Nam vi hng ha ca cc quc gia trong
khu vc ngy cng kh khn....................................................................................23
2.3.

Mt li th cnh tranh vn c.......................................................................25

CHNG III: XUT MT S GII PHP CHO VIT NAM...............................26

1.

T pha nh nc....................................................................................................26
2.

T pha doanh nghip.......................................................................................29

KT LUN.....................................................................................................................35
TI LIU THAM KHO.............................................................................................36
6

M U
ASEAN ang c nh gi l mt trong nhng khu vc nng ng v y
tim nng ca th gii. K t khi c thnh lp vo nm 1967, n nay ASEAN gm
10 quc gia thnh vin, vi khu hiu: ASEAN mt tm nhn, mt bn sc, mt
cng ng. Cng chung mc tiu gn kt cc thnh vin trong khu vc, xy dng mt
cng ng ng Nam mt cch ton din, on kt, ln mnh, nm 2003 ti Bali
(Indonesia), lnh o cc nc thnh vin quyt nh hin thc ha Cng ng
ASEAN (ASEAN Community) vo nm 2015 vi ba tr ct chnh l Cng ng
Chnh tr - An ninh (APSC); Cng ng kinh t ASEAN (AEC); Cng ng Vn ha
X hi ASEAN (ASCC). Cng ng kinh t ASEAN (AEC) c thnh lp nhm
mc ch to dng mt th trng v c s sn xut thng nht cho cc quc gia thnh
vin ASEAN, thc y dng chu chuyn t do ca hng ha, dch v, u t, lao ng
c tay ngh trong ASEAN. Mc tiu ca AEC l thc y pht trin kinh t mt cch
cng bng, thit lp khu vc kinh t c nng lc cnh tranh cao m vi nng lc cnh
tranh ny, ASEAN c th hi nhp y vo nn kinh t ton cu. Vi bn tr ct:
mt th trng n nht v mt khng gian sn xut chung; mt khu vc kinh t mang
tnh cnh tranh; pht trin kinh t cng bng v hi nhp kinh t ton cu, AEC c
hnh thnh ang l k vng ln cho kinh t ca cc quc gia ng Nam . Vit Nam
cng ang chun b sn sng n nhn nhng c hi mi m AEC em li.
Bi tiu lun ca nhm 10 vi ti: Tc ng ca vic hnh thnh cng ng
kinh t chung ASEAN (AEC) i vi thng mi ca Vit Nam hi vng s cung cp
cho ngi c nhng thng tin c bn nht v cng ng kinh t ASEAN, nhng tc
ng tch cc, tiu cc m AEC em li ng thi xut mt s gii php gip Vit
Nam c nhng bc chun b tt hn cho s hi nhp nn kinh t khu vc quan trng
ny!

NI DUNG
CHNG 1 KHI QUT V AEC
1. Hip hi cc quc gia ng Nam ASEAN
1.1. Quy m v s a dng
Hip hi Cc quc gia ng Nam (ASEAN) c thnh lp ngy 8/8/1967 bi
5 thnh vin sng lp l Indonesia, Philippines, Malaysia, Singapore v Thi Lan. Sau
, ln lt Brunei gia nhp nm 1984, Vit Nam nm 1995, Lo nm 1997,
Myanmar nm 1997 v Campuchia nm 1999, to nn danh sch 10 nc thnh vin
hin nay.
Mc tiu ca ASEAN l hi nhp ngy mt su rng tr thnh mt th trng
gn nh ng nht. hin thc ha mc tiu y, mt sng kin c k vng rt cao
l vic thnh lp Cng ng Kinh t ASEAN (AEC) d kin din ra trong nm 2015
ti y.
1.2. Tim nng kinh t ca cc nc ASEAN
1.2.1. Tng trng kinh t cao v n nh
ASEAN l khu vc c s tch bit ln v mt kinh t gia cc quc gia, v d
nh vic GDP bnh qun u ngi ca Singapore gp ti 55 ln so vi Campuchia,
v s phn ha cao v vn ha, chnh tr, ngn ngy c th xem l mt trong
nhng ro cn ln nht cho tin trnh hi nhp ca khu vc, nhng cng ng thi l
li th tim tng v s a dng la chn trong hot ng ca cc doanh nghip sau
ny khi nn kinh t c hi nhp su rng.

Xt trn kha cnh tng trng kinh t v tim nng khu vc, ASEAN lun l
khu vc c mc tng trng cao v n nh hn hn nhng khu vc khc trn th
gii. S liu t 1980-2013 cho thy, tc tng trng hng nm ca ASEAN cao
hn tc tng trng ton cu 2 im phn trm. ng ch hn l tc tng
trng ny lun c duy tr n nh mc trn 5%/nm, ngay c trong giao on
khng hong ti chnh ton cu, tc tng trng cng ch st gim xung
4,9%/nm. Nhiu quc gia trong khu vc c ghi nhn c mc tng trng vt tri
7%/nm nh Myanmar, Lo hay Campuchia, v vi tc tng trng ny, quy m
cc nn kinh t s c th gia tng gp i sau mi chu k 10 nm.

Bng 1: GDP bnh qun u ngi theo sc mua tng ng ca cc nc ASEAN giai on
2005 2012
(Ngun: ASEAN Economic Community Chartbook 2013)

1.2.2. Kh nng thu ht ngun vn FDI

ASEAN l khu vc hp dn vi cc nh u t quc t. Nm 2013, khu vc
ny thu ht ti 9% tng dng vn FDI ton cu v ch yu vo lnh vc sn
9

xut nh nng lc sn xut v li th gi r ang c chuyn giao dn t Trung

Quc. Tuy nhin, ASEAN s cn tp trung nng cao nng sut lao ng nu mun thu
ht u t nhiu hn trong tng lai v thu hp khong cc vi cc nn kinh t c
nng sut lao ng cao hn. Hin ti, nng sut lao ng ti hu ht cc nc ASEAN
ch bng khong 1/3 n 1/2 so vi nng sut lo ng ti M, ngoi tr Singapore v
ch s vn c phn ca mi cng nhn (capital stock per worker), tr Singapore, ch
bng khong 10-40% so vi M.
Khng ch hp dn u t nh nng lc trong sn xut, ASEAN cn l mt th
trng y tim nng ch xp sau hai th trng ln nht th gii hin nay ny Trung
Quc v n .
Vi d kin dn s khu vc s tng thm hn 10% ln 690 triu nm 2030, tc
th ha vt mc 50% t nm 2007 v c th ln mc 60% trong 20 nm ti
v tc tng trng d kin t khong 5% hoc cao hn trong trung hn, ASEAN
s l th trng tuyt vi cho bt ng sn nh v thng mi, gia dng, cc loi
phng tin c gii, sn phm thng tin v vin thng, dch v chm sc sc khe v
ti chnh trong tng lai.
1.2.3. Thng mi hng ha
n nhn xu hng u t u tin cho khu vc, ASEAN v s y mnh vai
tr ca mnh trong thng mi ton cu trong tng lai gn.
ASEAN ng th t th gii v xut khu v chim 7% kim ngch xut khu
ton cu trong nm 2013. Vi vic dng vn FDI ang dch chuyn t Trung Quc
sang ASEAN, khu vc ny s c th bt kp vi Trung Quc nc xut khu hng
u th gii. Trong di hn, ASEAN s c li t cc hip nh thng mi t do hin
ang c m phn, c bit trong s l Hip nh i tc Kinh t Ton din Khu
vc (RCEP) v Hip nh i tc Xuyn Thi Bnh Dng (TPP). Thng qua nhng
10

hip nh ny, cc nn kinh t ASEAN c th tip cn nhng th trng c quy m ln

hn nhiu ln.
Nm 2013, thng mi ni khi chim khong 26% tng khi lng thng
mi ca ASEAN. Nhng cng vi vic thnh lp AEC, thng mi ni khi ASEAN
s c th pht trin hn na nh tng cng hp tc kinh t ngy cng mnh m v s
h tr ca dng vn FDI cng vi s thnh vng ang gia tng trong khu vc.
Tng GDP

ASEAN
NAFTA
MECOSUR
EU

2.300 t USD
11.312 t USD
2.010 t USD
17.372 t USD

Dn s

617 triu ngi

419 triu ngi
209 triu ngi
505,7 triu ngi

Tng

gi

tr

thng

mi

ni

khi
602 t USD
1100 t USD
88 t USD
3500 t USD

Bng 2: So snh mt s gi tr tiu biu ca khi ASEAN vi mt s cng ng kinh t hot

ng (Ngun: ASEAN Economic Community Chartbook 2013)

2. Cng ng kinh t ASEAN (AEC)

2.1. V tr ca Cng ng kinh t ASEAN
AEC l mt trong ba tr ct chnh hnh thnh nn Cng ng ASEAN cng vi
Cng ng Chnh tr-An ninh v Cng ng Vn ha-X hi, c quyt nh xy
dng bi cc Nh Lnh o ti Hi ngh cp cao ASEAN 9 (Bali, Indonesia, thng
10/2003).
Mt nm sau , ti Hi ngh Cp cao ASEAN-10 (Vin chn, Lo, thng
11/2004), cc nc ASEAN thng qua cc K hoch hnh ng xy dng 3 tr ct
Cng ng ASEAN ni trn, cng vi Chng trnh hnh ng Ving Chn (VAP)
bao gm cc hot ng c th nhm hin

11

S mnh ca Cng ng kinh t ASEAN (AEC) nhm to dng:4 tr ct: th nht,

l mt th trng v c s sn xut thng nht; th hai, l mt khu vc kinh t cnh
tranh (c kh nng cnh tranh cao); th ba, l mt khu vc c s pht trin ng u
trong khu vc; th t, ACE l mt khu vc m, hi nhp vi nn kinh t ton cu.
a ASEAN tr thnh mt th trng chung v c s sn xut thng nht, AEC
tp trung vo cc bin php to thun li ha v t do lu chuyn thng mi, u t,
dch v, lao ng tay ngh cao, v s di chuyn t do hn ca cc dng vn. AEC, tuy
vy, khng c k hoch xy dng mt lin minh tin t s dng ng tin chung nh
Lin minh chu u (EU).
2.2. Cc tr ct ca Cng ng kinh t ASEAN
AEC l mt trong 3 ni dung quan trng ca Cng ng ASEAN, vi vai tr to
dng 4 tr ct:
Mt th trng n nht v mt khng gian sn xut chung
Vic thc hin ha cng ng kinh t ASEAN s bin ASEAN thnh mt th
trng v c s sn xut thng nht, theo gp phn nng cao nng lc cnh tranh
ca ASEAN. AEC s h tr hi nhp kinh t ca cc khu vc u tin, ng thi cho
php t do chu chuyn ngun nhn lc c trnh cao/ti nng trong kinh doanh. Mt
th trng v c s sn xut thng nht ASEAN bao gm nm yu t c bn: chu
chuyn t do hng ha, dch v, lao ng c tay ngh; chu chuyn t do hn na cc
dng vn v dng u t.
Hng ro thu quan v hng ro phi thu quan s tng bc b xa b. Cc nh u
t ASEAN s c t do u t vo tt c mi lnh vc trong khu vc. Cc chuyn
gia v lao ng c tay ngh s c lun chuyn t do trong khu vc. Nhng th tc

12

hi quan v thng mi khi c tiu chun ha hi ha v n gin hn s gp

phn lm gim chi ph giao dch.
Mt th trng hng ha v dch v thng nht s thc y pht trin mng li
sn xut trong khu vc, nng cao nng lc ca ASEAN vi vai tr l mt trung tm
sn xut ton cu p ng yu cu i vi chui cung ng ton cu.
Th trng v c s sn xut thng nht mang li li ch cho cc ngnh cng
nghip u tin tham gia hi nhp nh: nng nghip, hng khng (vn chuyn bng
ng hng khng), t, e-ASEAN, in t, ng nghip, chm sc sc khe, cao su,
dt may v thi trang, du lch, nghnh cng nghip g v cc dch v logistics khc
Mt khu vc kinh t mang tnh cnh tranh
Cng ng kinh t ASEAN hng ti mc tiu to dng mt khu vc kinh t
c nng lc cnh tranh cao, thnh vng v n nh, theo khu vc ny s u tin 6
yu t ch cht l: chnh sch cnh tranh, bo v ngi tiu dng, quyn s hu tr
tu, pht trin c s h tng, h thng thu kha v thng mi in t.
ASEAN cam kt thc y vn ha cnh tranh cng bng thng qua vic ban
hnh cc chnh sch v lut cnh tranh, m bo sn chi bnh ng trong ASEAN v
hiu qu kinh t khu vc ngy cng cao nh xy dng C s d liu thng mi
(ATR). y l cng thng tin a chiu c hai cp khu vc v quc gia, c vai tr
gip nng cao tnh minh bch trong thng mi.
Bn cnh , cc nc thnh vin cng lin tc ci cch cc quy tc xut x
a ra nhng iu chnh cn thit thch ng vi nhng thay i trong quy trnh sn
xut ton cu, gip cc doanh nghip c nhiu la chn hn p ng yu cu v
quy tc xut x ASEAN cho hng ha trao i trong khu vc.

13

Cc nc ASEAN cng ang cn nhc ti vic thnh lp c ch T chng

nhn xut x, cho php cc doanh nghip c t k khai xut x hng ha thay v
phi c Giy t k khai xut x hng ha xut x do c quan c thm quyn ca
Chnh ph cp.
Pht trin kinh t cng bng
Mc ch ca hip nh khung AEC i vi s pht trin ca cc doanh nghip
va v nh (SME) l thc y nng lc cnh tranh ca khu vc ny bng cch li th
ha phng php tip cn thng tin, ti chnh, k nng, pht trin ngun nhn lc v
cng ngh. Nhng ng lc ny l lp y khong cch gia cc quc gia thnh
vin ASEAN, thc y hi nhp kinh t ca Cambodia, Lo, Myanmar v Vit Nam,
cho php cc nc thnh vin cng hng ti mt mc tiu chung v m bo tt c
cc quc gia ny u c c li ch cng bng trong qu trnh hi nhp kinh t.
Hi nhp kinh t ton cu
Vi th trng tng tc ln nhau v cc ngnh cng nghip hi nhp, c th
ni ASEAN hin ang hot ng trong mt mi trng ton ton cu ha ngy cng
cao. Do , khng ch dng li AEC m ASEAN cn phi xem xt tt c cc quy
nh trn th gii hnh thnh chnh sch cho chnh mnh, nh chp thun cc tiu
chun v kinh nghim sn xut, phn phi quc t ti u nht. y s l ng lc
chnh cho php ASEAN c th cnh tranh thnh cng vi th trng ton cu, t
c mc ch sn xut, tr thnh ni cung ng quan trng cho th trng quc t,
ng thi m bo th trng ASEAN c sc hp dn vi cc nh u t nc ngoi.
Cc quc gia thnh vin ASEAN cng nht tr tham gia nhiu hn na vo
mng li cung ng ton cu bng vic nng cao nng sut v hiu qu cng nghip.
AEC s tr thnh tm im ca ASEAN vi vai tr ch ng tham gia cng cc i
tc FTA ASEAN v i tc kinh t bn ngoi trong vic i mi kin trc khu vc.
14

CHNG II: TC NG CA VIC HNH THNH CNG NG KINH T

ASEAN I VI THNG MI CA VIT NAM.
1. Tc ng tch cc.
1.1. Tng trng xut khu
Trc ht xt v mt l thuyt, theo Thuyt lc hp dn trong Thng mi quc t,
khi lng thng mi gia hai quc gia t l thun vi GDP ca hai quc gia, t l
nghch vi khong cch gia hai quc gia 1. iu ny c ngha l hai quc gia
cng gn nhau th khi lng thng mi trao i vi nhau cng ln. Thuyt lc hp
dn trong thng mi quc t a ra hm rng, nn thnh lp khu vc thng mi t
do gia cc nc lng ging, thnh lp chui sn xut gn nhau v mt a l thc
y tng trng xut khu. AEC hnh thnh s p ng c yu cu tt yu .
Trn thc t, i tc thng mi quan trng hng u ca Vit Nam l cc nc
trong khi ASEAN, AEC l ng lc gip nn kinh t nc ta duy tr tc tng
trng v xut khu nhiu hng ha dch v trong nhng nm qua. Tc tng trng
xut khu ca Vit Nam vt qua cc cng quc trn th gii nh Nht Bn, M,
Trung quc hay Lin minh chu u EU. Vit Nam c li th v v tr a l, dn s
vng, t i nguyn thin nhin, thc y nn kinh t ngy mt pht trin v nng
ng hn.
So vi nm 2002, thng mi 2 chiu gia Vit Nam v ASEAN nm 2013 tng
hn 5 ln, t 37,84 t USD, chim 16,6% tng kim ngch xut khu ca c nc.
Nhng nm gn y, tc tng trng xut khu ca Vit Nam sang ASEAN tng t
2,43 t USD nm 2002 ln ti 17,8 t USD nm 2012. T nm 2010, kim ngch xut

1 PGS.TS T Thy Anh, (2010) Gio trnh Kinh t hc quc t, Nh xut bn Thng k.
15

khu ca Vit Nam sang Campuchia, Indonesia, Philipines, Thi Lan, Singapore u
t hn 1 t USD.2
Trong giai on 2006-2012, tc tng trng xut khu trung bnh ca Vit Nam
sang ASEAN, Trung Quc, Hn Quc, Nht Bn, Uc, New Zealand , n t trn
20% cao hn tc tng trng xut khu chung ( khong 15%). Vic gia nhp AEC
s gip Vit nam m rng khi lng thng mi vi cc nc trong khu vc cng
nh cc nc khc, khu vc khc trn th gii.
Khi AEC thnh lp nm 2015, vic thng mi ha trong khu vc cng nh m
rng thng mi vi cc nc khc c thm nhiu thun li, lm tng trng xut
khu v khi lng trao i thng mi ca Vit Nam vi cc nc AEC. Bi nhng
mc tiu chnh ca k hoch tng th xy dng AEC l hnh thnh th trng chung
v c s sn xut thng nht, cc mc tiu bao gm:
* T do lu chuyn hng ha
* T do lu chuyn dch v
* T do lu chuyn u t
* T do lu chuyn vn
* T do chuyn lao ng c k nng
T lu, ASEAN y mnh cc n lc chun b cho AEC thnh lp vo nm
2015 thng qua vic g b cc hng ro thu quan, t do ha lnh vc dch v v ni
lng v nhng quy nh u t nc ngoi. n cui thng 3 nm 2013, ASEAN

2 Ngun s liu: B cng thng, thng 1/2014, Bo co thng k t Nghin cu ch s

hp tc ca Vit Nam 1992 2013
16

hon thnh 80% cc gii php c nu trong K hoch xy dng AEC trn tt c cc
lnh vc khc nhau.
Tnh n ngy 1/1/2010, cc nc ASEAN-6 hon thnh mc tiu xa b
thu quan i vi 99,65% s dng thu. ASEAN-4 ( Campuchia, Lo, Myanmar, Vit
Nam ) a 98,86% s dng thu tham gia chng trnh u i thu quan c hiu
lc chung xy dng kkhu vc t do ASEAN v mc 0-5%, y l kt qu ni bt
v l ct mc quan trng ca ASEAN. Vic ct gim thu quan nh vy to thun li
cho vic tng trng xut khu cho Vit Nam, theo Trung tm thng tin- B Cng
Thng (2012), kim ngch nhp khu ca ton khi ASEAN ( ngoi tr Myanmar)
bnh qun hng nm khong 1,329 t USD, trong Vit Nam chim 7,36% kim
ngch xut khu. Go v du th l 2 loi hng ha ng gp vo GDP nhiu nht v
l 2 nhm hng chnh xut khu sang th trng ASEAN vi gi tr chim 30% tng
kim ngch xut khu. bn cnh , Vit Nam cn c nhng mt hng ch lc khc
nh: st thp, linh kin in t, may mc,
T do lu chuyn hng ha c th hin khng ch vi thng mi ni khi
m cn m rng vi nhiu i tc thng qua cc FTA ca ASEAN vi cc nc ny.
Thng qua FTA, Vit Nam , ang v s c mc thu nhp khu u i l 0%.
i vi thng mi dch v, mc tiu ca AEC cng hng ti t do lu chuyn
trong v ngoi khi. vo nm 2015, khi AEC c hnh thnh s to c hi cho cc
phn ngnh dch v Vit Nam nh : du lch, vn ti, ngn hng, ti chnh,.. m rng
mng li hot ng ra ton b th trng ASEAN vi chi ph rt thp so vi hin
nay.
1.2. Thay i c cu sn phm xut khu theo hng tch cc
C cu xut khu ca Vit Nam sang ASEAN ang chuyn bin theo chiu hng
tch cc, c nng cao c v cht lng v gi tr. T nhng mt hng nng sn s
17

ch v nguyn nhin liu nh go, c ph, cao su, du th c hm lng ch tc thp,

nc ta xut khu nhiu mt hng tiu dng, hng cng nghip nh linh kin my
tnh, dt may, nng sn ch bin, m phm vi gi tr cao v n nh. Vit Nam v cc
nc ASEAN khc cng gia nhp cc cu lc b cc nc xut khu ln nht trn th
gii v go, cao su, c ph, ht iu, hng dt may. Trong quan h v u t trc tip
nc ngoi, ASEAN l ngun FDI ln cho Vit Nam, ng thi cng l cu ni cho
nhiu khon u t ca cc cng ty a quc gia c tr s ti ASEAN. Nhng thnh
vin ASEAN c vn u t ln vo Vit Nam l Singapore, Malaysia, Thi Lan v
Brunei.
Trong nhng nm qua, Vit Nam tham gia xy dng AEC mt cch ch ng v
tch cc. Cho ti nay, Vit Nam gim thu nhp khu cho trn 10.000 dng thu
xung mc 0-5% theo ATIGA, chim khong 98% s dng thu trong biu thu 3. Vit
Nam cng tham gia hp tc mt cch ton din cng cc nc ASEAN khc t cc
lnh vc truyn thng nh thng mi hng ha, dch v, u t, nng nghip, giao
thng vn ti, vin thng, n cc lnh vc mi nh bo h s hu tr tu, chnh sch
cnh tranh, bo v ngi tiu dng. D trnh pht trin cha bng mt s nc
trong khi nhng Vit Nam l mt trong 4 thnh vin ASEAN c t l hon thnh tt
nht cc cam kt trong L trnh tng th thc hin AEC.
Trong nm 2010, Vit Nam m nhim thnh cng vai tr Ch tch ASEAN,
c bit trong vic thc y tin trnh thc hin AEC. Ti Hi ngh Cp cao ASEAN
ln th 16 ti H Ni, di s ch tr ca Vit Nam, cc nh Lnh o ASEAN ra
Tuyn b v phc hi v pht trin bn vng khng nh quyt tm cng c v xy
dng Cng ng kinh t ASEAN vo nm 2015.
Mt hot ng rt c ngha khi thit lp AEC l vic thay i v nng cao
nhn thc ca cng ng doanh nghip v ngi dn ASEAN v AEC. Qung b v
3 Tng cc Hi quan, Bo co tnh hnh xut nhp khu 9 thng u nm 2014.
18

AEC v m rng i thoi vi doanh nghip v AEC s c tc ng tch cc n li

ch lu di ca AEC vi cng ng. Vit Nam l mt trong nhng nc ASEAN i
u trong vic nng cao qung b v thc thi mt cch ch ng Chng trnh truyn
thng ca ASEAN v AEC c trn cp quc gia v khu vc. Theo Sng kin ca
Vit Nam, cc nc ASEAN ln lt t chc cc din n tho lun v hiu qu
ca AEC i vi 12 lnh vc u tin hi nhp.
Tng cng hi nhp kinh t, thng qua vic hnh thnh AEC, l nh hng thit
thc nhm xy dng Cng ng ASEAN. Trong thi gian ti, vi tinh thn tch cc,
ch ng hi nhp, Vit Nam s cng cc nc ASEAN thc y qu trnh xy dng
Cng ng ASEAN, c bit l Cng ng Kinh t, coi y l u tin cao nhm to
lp nn tng vng chc, gp phn pht huy vai tr, v th ca ASEAN.
V mt kinh t, AEC ang to ra nhng c hi v c thch thc i vi nn
kinh t, doanh nghip v ngi dn nc ta. Khi khng cn nhng ngn cch v
khng gian kinh t, hng ha, dch v v vn c lu chuyn t do trong ASEAN th
bt c doanh nghip hay nh u t ASEAN no u c c hi nh nhau trong vic
tn dng v pht huy u th ca th trng chung ca 10 nc ASEAN. Qu trnh xy
dng AEC s gip thay i dn c cu kinh t theo hng thch nghi, h tr qu trnh
chuyn i m hnh tng trng ca Vit Nam.
Trong qu trnh , vai tr nh hng ca cc c quan hoch nh chnh sch
cng rt ln nhm khuyn khch, to iu kin mi doanh nghip trong nc ta c
c s nh v chc chn v tr ca mnh trong chui sn xut chung ca khu vc.
Vi s chung sc ca cng ng, s quan tm tha ng ca nh nc, AEC chc
chn s mang li li ch i vi nn kinh t Vit Nam.
Stt Tn hng

Tc

thng/2013 thng/2014 tng/gim trng trng

19

(Triu

2
3
4
5
6
7

USD)

(%)

(%) (%)

linh kin
1.876
Du th
984
St thp cc loi
1.108
My vi tnh, sn phm

1.802
1.142
1.113

-4,0
16,0
0,4

13,2 10,4
8,4 19,7
8,2 74,9

in t & linh kin

1.402
My mc, thit b,

896

-36,1

6,6

12,0

dng c ph tng khc 729

Go
529
Phng tin vn

850
785

16,7
48,5

6,2
5,8

16,0
34,4

620
495
327
326
5.286
13.642

-13,0
-23,7
6,0
19,3
5,1
0,3

4,5
3,6
2,4
2,4
38,7
100,0

14,9
67,6
2,1
5,7
12,0
12,4

USD)
1

(Triu

in thoi cc loi &

ti & ph tng
8
Xng du cc loi
9
Hng dt, may
10 Hng thy sn
11 Hng ha khc
Tng cng

712
649
308
273
5.031
13.602

Bng 3: Kim ngch, tc tng/ gim v t trng mt s nhm hng xut khu ch lc ca Vit
Nam sang ASEAN trong 9 thng tnh t u nm 2014 (Ngun: Tng cc thng k)

Theo s liu thng k ca Tng cc Hi quan , 9 thng u nm 2014, tng kim

ngch xut nhp khu hng ha ca Vit Nam ti th trng cc nc thnh vin
ASEAN t 30,63 t USD, tng 4,15 so vi cng k nm trc.Cc doanh nghip Vit
Nam xut khu hng ha sang khu vc th trng ASEAN t gi tr 13,64 t USD,
tng 0,3% v chim 12,4% kim ngch xut khu th gii. cc hng ha xut khu ca
Vit Nam c a dng v chuyn mn hn, em li nhiu gi tr v mt kinh t, ng
gp phn ln vo GDP quc gia.
1.3. Gia tng nng lc cnh tranh cho hng ha xut khu Vit Nam
20

Tham gia AEC s lm gia tng nng lc cnh tranh cho hng ha xut khu Vit
Nam. Khi AEC thnh lp, cc doanh nghip ca Vit Nam c c hi m rng th
trng, doanh nghip Vit Nam khng ch hng n th trng ni a m hng ra
th trng chung y tim nng, th trng m ASEAN c FTA nh cc quc gia vng
ng . Hn na, khi thu sut trong ASEAN gim xung cn mc 0%, cc donh
nghip Vit Nam c iu kin gim chi ph, h gi thnh xut khu, tng nng lc
cnh tranh.
Bn cnh , theo quy nh ca ASEAN, cc sn phm sn xut c t l ni khi
40% c xem l sn phm vng ASEAN, s c hng cc u i khi xut khu
cc th trng trong khu vc ASEAN c FTA. Gia nhp AEC l c hi ln Vit
Nam tn dng nhng u i nhm gia tng nng lc cnh tranh cho hng ha xut
khu trong nc sang th trng khu vc.
1.4. To ng lc cho Vit Nam ci to mi trng u t , thay i chnh sch
kinh t hnh thnh v pht huy ti a tim lc ca nn kinh t th trng
Vit Nam gia nhp AEC bt buc phi tun th cc quy tc, nguyn tc ca t chc
ny. Nhng quy nh ca Vit Nam trc kia khng ph hp s phi thay i. AEC
to ng lc cho nc ta a ra nhng s ci cch v quy tc xut x, a ra nhng
iu chnh cn thit thch ng vi nhng thay i trong quy trnh sn xut ton cu,
gip cc doanh nghip c nhiu la chn hn p ng yu cu v quy tc xut x
ASEAN cho hng ha trao i trong khu vc. Vit Nam cng tham gia qu trnh xy
dng C s d liu thng mi ( ATR ) cng cc thnh vin trong ASEAN. y l
cng thng tin a chiu c hai cp khu vc v quc gia, gip nng cao tnh minh
bch trong thng mi. AEC thc y qu trnh ti c cu nn kinh t, tp trung vo
u t cng, ti c cu h thng doanh nghip nh nc, h thng ngn hng, to
iu kin nn kinh t th trng hot ng hiu qu. Vit Nam ang gp rt hon
thnh cng cuc cng nghip ha hin i ha, tp trung pht trin ngnh cng
21

nghip ph tr gp phn thu ht , m bo hiu ng lan ta ca u t, nng cao trnh

chuyn mn, pht trin ngun nhn lc v nng cao kh nng cnh tranh ca doanh
nghip.
2. Tc ng tiu cc
2.1. Tnh trng thm ht cn cn thng mi.
Vi vic y mnh t do ha thng mi ni khi, hng ro thu quan v phi thu
quan gia cc nc thnh vin AEC s dn b xa b. Tnh n thng 7 nm 2013,
Vit Nam gim thu nhp khu cho hn 10.000 dng thu xung mc 0 5% theo
Hip nh thng mi hng ha ASEAN (ATIGA), chim khong 98% s dng thu
trong biu thu. Vi mc gim thu su nh vy, trong tng lai, hng ha ca cc
nc ASEAN s trn ngp th trng Vit Nam, dn n vic ci thin tnh trng nhp
siu ca Vit Nam vi cc nc ASEAN cng tr nn kh khn hn. Theo s liu ca
Tng cc Hi quan, cn cn thng mi Vit Nam ASEAN nhiu nm qua lun b
thm ht (Bng 4. Giai on 2009 n 9 thng u nm 2014, cn cn thng mi ca
Vit Nam vi cc nc ASEAN lun mc m, thm ch nm 2011 cn xung mc
m 5,86 t USD.

22

Bng 4: Biu kim ngch xut nhp khu v tnh hnh cn cn thng mi ca Vit Nam giai
on 2009 2014 (Ngun: Tng cc thng k4)

Hn na, Vit Nam cng cng vi cc nc trong ASEAN k kt Hip nh t

do thng mi hng ha (ATIGA) vi cc nc khc nh Hn Quc, Trung Quc,
Nht Bn iu ny l nguy c tim n ca tnh trng nhp siu Vit Nam. Mt v
d in hnh l hip nh thng mi t do ca ASEAN-Trung Quc (ACFTA) Vit
Nam l nc chu nh hng mnh m nht, bi trc khi Hip nh ny c k kt,
Vit nam l nc nhp khu rt nhiu mt hng Trung Quc, t hng tiu dng n
linh kin in t, nguyn ph liu phc v cho sn xut cng nghip Theo tin trnh
ct gim thu quan vi Trung Quc, phn ln hng ha Trung Quc vo Vit Nam s
ch phi chu thu sut t 0-5% vo nm 2015. Vi mc thu sut nh vy, kim ngch
nhp khu t Trung Quc cao nay cn cao hn gp nhiu ln, cn cn thng mi
ca Vit Nam Trung Quc ngy cng mt cn i nghim trng hn, cha k cht

4 Tng cc thng k, Bo co thng k tnh hnh xut nhp khu ca Vit Nam vi cc
nc ASEAN 9 thng u nm 2014, http://gos.gov.vn .
23

lng hng ha nhp khu ngy cng khng m bo an ton cho ngi tiu dng
Vit.
2.2. S cnh tranh ca hng ha Vit Nam vi hng ha ca cc quc gia trong khu
vc ngy cng kh khn.
2.2.1. S cnh tranh ca hng ha xut khu ca Vit Nam ti th trng ASEAN
Trong thi gian ti, AEC c hnh thnh s to ra mt th trng chung, mt
sn chi t do cho cc nc m , khng c bt k ro cn hng ha, dch v
hay vn no p t. Hng ha cc nc thnh vin s c p dng mc thu sut
u i nh nhau, nh vy sc cnh tranh s ch cn tp trung cht lng v gi
thnh sn phm. Tuy nhin, vi thit b cng ngh nh hin nay, sn phm xut khu
ca cc doanh nghip nc ta kh c th cnh tranh c vi cc nc trong khu vc
c bit l Singapore, Thi Lan hay Myanmar trn th trng ASEAN.
Cng vi , khi ASEAN thc hin t do ha thng mi vi cc nc nh
Trung Quc, Hn Quc, nht Bn cng ng ngha vi vic, hng ha Vit nam
phi cnh tranh vi hng ha ca cc nc trn th trng chung. Th trng
ASEAN l th trng kh kh tnh, khng chp nhn nhng mt hng km cht
lng, khng r ngun gc xut x. hng ha ca cc nc ng nu trn p
ng c nhng yu cu cht lng, quy cch phm cht t rt lu, c uy tn trn th
trng quc t, c bit l cc sn phm cng ngh cao ca Hn Quc, Nht Bn.
Chnh v vy, Vit Nam rt kh cnh tranh vi cc sn phm xut khu ca h. Cc
doanh nghip Vit Nam nu khng gp rt ci tin cng ngh, cht lng sn phm v
ngun nhn lc th chc chn s khng th tr vng trn th trng khu vc.
2.2.2. S cnh tranh ca hng ha ngay ti th trng trong nc.
Khng ch cc mt hng xut khu mi chu s cnh tranh ca cc i th nc
ngoi m ngay c cc mt hng tiu dng ni a cng s chu chung p lc ny khi
AEC c hnh thnh. V vic t do ha thng mi l bnh ng cng bng vi tt c
24

cc quc gia trong khi nn Vit Nam cng n nhn nhng ngun hng rt ln t cc
nc bn. Vit Nam vn c nguy c thua ngay trn sn nh vi c nhng mt hng
m mnh c th mnh. Theo cc cuc iu tra cho thy, hin nay ti H Ni, Nng,
Thnh ph H Ch Minh ang xut hin ngy cng nhiu cc sn phm n t cc
nc ASEAN vi mc gi rt cnh tranh, ch bng 2/3 thm ch gi thnh trong
nc. Thm vo l tm l snh hng ngoi ca a s ngi dn th chc chn
hng ha ca cc doanh nghip nc ngoi s c a chung hn nhiu.
Hn th na, hin nay cc doanh nghip trong khu vc c nhng bc
chun b ht sc khn trng, to nn mng cho vic kinh doanh ra th trng rng
ln hn khi AEC c thnh lp. V d in hnh nht l vo thng 8 nm 2014, tp
on bn l hng u ca Thi Lan - Berli Jucker mua li Metro Vit Nam vi gi
879 triu la. Thng v ny c xem nh bn p hng ha ca Thi Lan
c bit l hng tiu dng xm nhp su rng hn vo th trng Vit Nam khi AEC
hnh thnh vo nm 2015. Nh vy, nu nh hng ha made in Vietnam khng th
cnh tranh c vi hng Thi Lan th nguy c cc doanh nghip sn xut ca Vit
Nam phi ng ca l rt cao. Ngoi Thi Lan, h thng chui trung tm thng mi
Parkson ca Malaysia cng c mt nhiu nc ASEAN v cng nhm mc tiu
m rng thi trng tiu th sn phm khi AEC thnh lp, mc thu sut nh vo
hng ha v 0%.
Bn cnh , khi Vit Nam thc hin cam kt gim thu sut i vi cc sn phm
nhp khu t cc nc i tc m Vit Nam cng ASEAN k kt Hip nh thng
mi, hng ha Vit Nam s phi i mt vi s cnh tranh ca hng nhp khu t cc
nc i tc ny. Khi mt nn kinh t cha c chun b y trc nhng i th
cnh tranh trong iu kin cc hng ro thu quan sm b d b, s dn n nhng
tn tht v kinh t trong cuc cnh tranh khng cn sc, ng thi cn gy sc p i
vi nn cng nghip non tr ca Vit Nam. Trn Vn Th (2011) a ra khi nim
by thng mi quc t ch ra nguy c sau khi m ca th trng, t do ha mu
25

dch, nhng nc i sau s khng cn c c hi chuyn dch c cu kinh t theo

hng cng nghip ha.
2.3. Mt li th cnh tranh vn c
T trc n nay, li th cnh tranh ch yu ca Vit Nam l nhn cng gi r,
ngun ti nguyn di do v mt s sn phm nng sn, thy sn truyn thng. Theo
l thuyt, khi xut hin thng mi quc t, lao ng s c lng thc t s tng
(hng li t thng mi quc t). Chnh v vy, lng ca nhn cng Vit Nam s
khng th r mi. Khi thu nhp ca cng nhn cao, Vit Nam mt i li th v nhn
cng di do gi r (li th cnh tranh ch yu). ngun ti nguyn khai thc mi ri
cng s cn kit nn li th cnh tranh th 2 cng dn mt i. AEC hnh thnh dn
n s cnh tranh v lao ng.

LNG TI THIU CHUNG

1150
1050
830
650
450

144

180

210

290

730

540

350

LNG TI THIU CHUNG

Linear (LNG TI THIU CHUNG)

Bng 5: Biu mc lng ti thiu chung ca lao ng Vit Nam giai on 1997 2013
(Ngun: B Lao ng Thng binh & x hi).

Lao ng trnh cao ca Vit Nam s t do di chuyn sang cc nc trong

ASEAN tr cho h mc lng cao hn. Hin tng chy mu cht xm cng nghim
trng hn. Ngc li nhn cng Vit Nam nu khng ci thin cht lng rt d b
nhn cng nc ngoi thay th. Hin tng tht nghip s l vn ng lu tm. Mt
26

i li th cnh tranh, ngun vn FDI u t vo nc ta cng ngy cng gim st, m

kinh t Vit nam ch yu da vo ngun vn u t trc tip nc ngoi. Vic tm ra
li th cnh tranh mi khng phi l iu d dng v cn rt nhiu thi gian. Vy nn
nu khng nhanh chng nng cao cht lng ngun nhn lc, th khi AEC hnh thnh,
cc doanh nghip ni ring v nn kinh t Vit Nam ni chung khng nhng khng
c li m cn tr thnh th trng tiu th hng ha v lm thu cho cc doanh
nghip nc ngoi.
CHNG III: XUT MT S GII PHP CHO VIT NAM
1. T pha nh nc
Tng cng tuyn truyn nng cao nhn thc v AEC cho cc doanh nghip trong
nc.
Cc doanh nghip Vit cha tht s nh gi cao th trng cc nc trong khu
vc ASEAN; trong khi xt gc dn s th khu vc ASEAN xp v tr th 3 trn
th gii vi 600 triu dn; xt v th trng hng ha, khu vc ny hin v tr th 7.
iu chng t ASEAN l mt th trng tim nng m Vit Nam c th khai thc,
tuy nhin, theo mt kho st mi nht th c n 76% doanh nghip Vit Nam khng
bit g v Cng ng kinh t ASEAN (ACE), 94% doanh nghip khng hiu r v ni
dung m phn trong AEC, 63% doanh nghip khng hiu v nhng c hi v thch
thc khi Vit Nam tham gia AEC, trong khi Cng ng kinh t ASEAN l mt l trnh
hi nhp chc chn. Tuy nhin, cng c mt s cng ty ln c s cnh tranh trong
khu vc t nhiu nm nay ang c nhng chun b gp rt cho AEC, phn ln cc
doanh nghip va v nh Vit Nam vn cn kh th vi AEC. V vy,cc DN cn
phi nhanh chng tm hiu v nm bt v AEC khng ch "ch c n tay ri pht"
m cn bit ng x hiu qu khi gp ri ro. Cn phi xc nh c Cng ng kinh
t ASEAN nm ch no, khu no trong mi quan h Quc t ca nc ta. Bi
ngoi gia nhp AEC, Vit Nam cn gia nhp nhiu th trng kinh t khc. "Bit AEC
27

 u, chng ta s bit cch hi nhp theo tng lnh vc cam kt: lao ng, kinh t, ti
chnh mt cch hiu qu nht 5. Hn na, cc c quan Chnh ph cn lp mt k
hoch tng th hi nhp v nhng mt cam kt, l trnh lm sao cho n hi ha tt
c. Rt nhiu vic lm cng mt lc s c nhiu im knh nhau, chng cho, nu
khng lm r cc doanh nghip trong nc rt kh nm bt. V d v thu, cn phi
nm tng th v thu: ASEAN c mc thu ny, Philippin mc thu kia cc
doanh nghip la chn lm n vi ai th thun li nht. c mt s hi tho c t
chc v cn c nhn rng cc doanh nghip tip cn v hiu r l trnh cng nh
nhng vic cn chun b gia nhp AEC hiu qu nh: Din n Mekong 2014:
"Cng ng kinh t ASEAN - C hi v thch thc", din ra ngy 28/10/2014 ti
trng i hc Kinh t - HQGHN v ban Kinh t Trung ng phi hp, Hi tho
Ph bin v Cng ng Kinh t ASEAN (AEC) v cc Hip nh Thng mi t do
m Vit Nam tham gia c V Chnh sch thng mi a bin - B Cng
Thng v D n EUMUTRAP phi hp vi UBND TP Cn Th v tnh Kin Giang
t chc t chc ti TP. Cn Th ngy 10/6 v TP. Rch Gi (Kin Giang) ngy
12/6/2014, Hi tho ASEAN DREAM MISION Cn bo hi nhp Cng ng
Kinh t ASEAN din ra ngy 26/11/2014 ti i hc Tn c Thng v nhiu hi
tho khc.
To dng mi gn kt gia nh nc v doanh nghip
nc ngoi, khi m phn n giai on bt li, h thng tm dng v hi
kin doanh nghip. Sau , h vin dn kin ca doanh nghip vo vic m phn
ct sao c li cho h nht. Chng ta th cha thc hin iu ny, do , cn thay i
cch chun b v cch m phn. c bit cn tham kho kin ca cc doanh
nghip. y l nhn t quyt nh cho s pht trin ca kinh t sau ny.
5 TS.L ng Doanh, (2014) Tp ch Tia Sng, B khoa hc v cng ngh, C hi v
thch thc ln vi Vit Nam khi Cng ng kinh t ASEAN hnh thnh, , truy cp ngy
1/12/2014.< http://www.tiasang.com.vn >
28

GS. Hidetoshi Nishimura, Gim c iu hnh Vin Nghin cu kinh t

ASEAN v ng (ARIA) cho rng, cc quc gia phi c nhng ci cch su hn
trong cn quan tm n khu vc kinh t t nhn. ng thi m bo vic iu phi
hiu qu gia cc c quan Chnh ph vi nhau, tng cng s h tr ca Chnh ph
v cc c quan qun l nh nc trong qu trnh thc y s pht trin ca cc
DNVVN
Cc chnh sch minh bch, thng nht
Nh nc xy dng mt khun kh u t m v t do i vi lu chuyn
dng vn thng qua ci cch cc quy nh iu tit th trng theo hng minh bch
hn, d on c v c hiu lc hn. Mt chnh sch thu quan chung vi bn ngoi
th trng khng b phn mng. Hn na, khi c mt h thng quy nh chnh sch
r rng s l s hp dn i vi cc nh u t ngoi nc. Vic xy dng mi trng
kinh doanh, mi trng php l cng bng, n nh c nh hng rt ln i vi
doanh nhn v nn kinh t ca t nc. Do , thng qua ch trng chnh sch c
th, Nh nc cn to iu kin thun li hn cho hot ng kinh doanh ca cc
doanh nghip hiu qu v pht trin bn vng.
Thc y c s h tng
C s h tng l mt yu t quan trng trong vic sn xut, phn phi hng ha.
C mt c s h tng tt v t tiu chun s gip cho vic vn chuyn mt cch d
dng. T gim chi ph sn xut, thu ht nh u t.
H tr t vn v thit b, cng ngh mi hin i, thch hp v cung cp thng tin
cng ngh, th trng cho cc DNVVN, to lp v pht trin th trng cng ngh, to
iu kin cc DN ny tng cng cnh tranh trong sn xut, ch bin sn phm.
Chnh ph cn thnh lp mt s t chc h tr t vn (bng nhng hnh thc a dng)
trong cc lnh vc, ngnh ngh khc nhau, gip cc DNVVN nng cao nng sut lao
ng, h gi thnh sn phm, c thm mt tim lc mi trong cng cuc hi nhp
29

quc t.VN nn c cc chnh sch khuyn khch cc DN trong nc u t mnh cho

nghin cu pht trin hn, bi iu s mang li chuyn giao cng ngh tt hn t
cnh tranh cao hn.
2. T pha doanh nghip
Nng cao nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip trong nc
Vit Nam hin ti ang tng 2 bc xp th 68/144 v nng lc cnh tranh ton
cu6. Nhn vo cc quc gia khc nh Thi Lan xp th 31, Indonexia xp th 34,
thy vic tng ln ny cha cho thy c kh nng cnh tranh Vit Nam tng ln so
vi cc quc gia trong khi vc. rt ngn khong cch ny v sn sng cho vic gia
nhp AEC vo 2015, nhim v quan trng nht i vi cc doanh nghip trong nc
chnh l t nng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip bi v ch c s chun
b 1 cch k cng th cc doanh nghip Vit Nam mi gi c th trng trong nc
trc s tn cng dn dp ca cc doanh nghip ngoi. Trc tin, cc doanh nghip
cn tng cng u t pht trin cng nghip ph tr v u t vo cng nguyn liu.
Cc doanh nghip trong nc cng cn lin kt vi nhau, to c hi u t cng
nhau chng s cnh tranh t ca cng ty nc ngoi, ci thin cht lng, mu
m v nng cao s dng hiu qu ngun nhn lc.

6 Din n Kinh t th gii (WEF), (3/9/2014) Bo co Nng lc cnh tranh ton cu

(GCR) 2014.
30

Bng 6: Xp hng nng lc cnh tranh ca cc nn kinh t mi ni ca Chu 2014.

(Ngun: Din n kinh t th gii, 9/2014, Bo co nng lc cnh tranh ton cu (GCR) 2014).

Vic nng cao cht lng ngun nhn lc lun l vn c cc doanh

nghip cn ch . Nhim v ny cng quan trng hn trong giai on chun b gia
nhp AEC ny. Mt li th so snh ca Vit Nam vi cc nn kinh t khc l chi ph
nhn cng r, nhng sau khi gia nhp AEC Vit Nam kh c th gi c li th so
snh . Cc doanh nghip cn nhn thc c vn ny v thay i trc khi qu
mun. Doanh nghip cn tng cng kh nng qun tr ca gim c v cn b qun
l trong cc doanh nghip. Doanh nhn cn c ch trng nng cao nhng k nng
cn thit v cp nht nhng kin thc hin i sc bc vo nn kinh t tri thc.
Mt s kin thc v k nng c th c nhng cn c h thng ho v cp nht,
trong , cn c bit ch nhng k nng hu ch nh: K nng qun tr hiu qu
trong mi trng cnh tranh; k nng lnh o ca nghip ch v gim c DN; k
nng qun l s thay i; k nng thuyt trnh, m phn, giao tip v quan h cng
chng; k nng qun l thi gian. Nhng k nng ny kt hp vi cc kin thc qun
tr c hiu qu s c tc ng quyt nh i vi cc doanh nhn, cc nghip ch v

31

cc nh qun l DN trong c DNVVN, qua lm tng kh nng cnh tranh ca

cc DN.
Pht trin nng lc qun tr chin lc ca cn b qun l trong cc DNVVN.
S yu km v tm nhn chin lc trong pht trin kinh doanh c th l nguyn nhn
s gy ra s mt n nh nn kinh t Vit Nam trong giai on tip theo. bi
dng, pht trin nng lc qun l chin lc v t duy chin lc cho i ng gim
c v cn b kinh doanh trong cc doanh nghip Vit, cn ch trng c bit nhng
k nng: Phn tch kinh doanh, d on v nh hng chin lc, l thuyt v qun
tr chin lc, qun tr ri ro v tnh nhy cm trong qun l. Nhn lc ca cc doanh
nghip cn nng cao cc k nng mm nh giao tip, tin hc, v cc kin thc x
hi, kin thc v cc quc gia khc trong ASEAN.
Ci thin kh nng s dng ngoi ng c bit l ting Anh. Thng tho ngoi
ng ang dn tr thnh m t k nng khng th thiu trong bi cnh nn kinh t h i
nh p. Hin nay ngn ng chung c s dng trong cc bui hop ca ASEAN u l
ting Anh v tin ti y s l ngn ng c s dng rng ri.
Hc hi s chun b ca cc doanh nghip quc gia khc trong khu vc, v
d nh Thi Lan.
V mt kinh t: Cc doanh nghip c cung cp thng tin c th v chi tit
cc lnh vc xut nhp khu cc nc trong ASEAN, cc th mnh v nhng im
cha khc phc c ca cc i tc m doanh nghip Thi Lan s cng tin hnh
kinh doanh khi ASEAN ngy cng tr thnh mt th trng thng nht. Thng tin t
web VOV.vn cho bit, B Cng nghip Thi Lan thi gian va qua tin hnh tp
hun v o to cho hn 7 nghn doanh nghip kinh doanh cc lnh vc ni tht, may
mc, thc phm v cc kin thc c bn trong cnh tranh kinh doanh ti mi trng
ASEAN khi khi ny hnh thnh AEC vo nm 2015 v trong hai thng cui nm nay
s tip tc tp hun, o to tip cho khong 1 nghn doanh nghip c nhu cu nht,
32

nhm t mc tiu h tr 8 nghn doanh nghip trong nm nay 7. Gn y, cng ty

BJC Thi Lan thc hin thng v mua li trung tm Metrol Cash Vit Nam.
Khng bn n nhng vn vng mc ang c t ra, chng ta s thy l thng
v ny s gip cng ty BJC cng ty chuyn v lnh vc xut nhp kh, chui cung
ng, sn xut v phn phi c c hi ln hn trong vic pht trin lnh vc phn
phi, c th m ra quy m ton quc. Thi Lan c nh thm nhp vo Vit Nam
t rt lu, t cc hi ch, cc ca hng, pht trin du lch sang Thi, v phn phi l
cu cui cng. Cng ty CP chuyn v cc sn phm nng nghip ca Thi Lan khng
ch ni ting v sung cp trng gia cm cht lng cao m cn ang ln dn sang th
trng thc n chn nui v thy sn ti Vit Nam. Hin ti CP Vit Nam c 9 nh
my sn xut thc n chn nui v thy sn trn a bn cc tnh ng Nai, Bnh
Dng, Tin Giang, Cn Th, Bn Tre, c Lc, H Ni v Hi Dng. Bn cnh ,
tp on ny cng ang ma lm gi trong lnh vc cung cp cc sn phm t gia
cm, gia sc... nhiu h thng siu th ca hng trn khp th trng Vit Nam. CP
vo Vit Nam t u nhng nm 90 vi lnh vc u tin l sn xut thc n chn
nui v g ging. Sau , DN ny m rng sang ht ging ng, thc n thy sn,
ch bin thc phm, tm ging, nui ln v nm 2014 l pht trin h thng phn phi
tht ln trn c nc. Nhng dn chng c th trn a ra rt nhiu bi hc cho cc
doanh nghip Vit Nam. Cn c mt ci nhn khi qut, chin lc c th v tng
bc thc hin mt cch hiu qu.
V mt vn ha, Chnh ph Thi Lan c th coi l mt trng hp in hnh
ca n lc nm bt thi c ca AEC. Chnh ph nc ny rt nghim tc v tn trng
tin trnh hi nhp AEC. Cc cn b cc c quan cng quyn c yu cu phi hc
hai th ting, l ting Anh v mt th ting trong ASEAN. Nhiu cn b chn ting
Indonesia (cng l ting Malaysia), nhng cng nhiu cn b chn ting Vit hoc
7 Website i ting ni Vit Nam (VOV) <http://vov.vn/thegioi/thai-lan-ra-suc-chuanbi-cho-hoi-nhap-aec-232803.vov>
33

ting Campuchia. C th vic hc ngoi ng trong vi thng khng lm cc cn b

nh nc s dng thnh tho ngn ng ngay c, nhng iu ny s gip h phn
no hiu hn v vn ha, tp qun ca cc nc y, d mc s ng. 8
Tng cng v lin kt nhm gia cc doanh nghip Vit Nam.
iu c ngha l cc doanh nghip Vit cn phi va cnh tranh va hp tc vi
nhau nhm mc ch tng cng kh nng cnh tranh; nu cc DN ch thun tu ch
n mt cnh tranh m b qua mt hp tc th rt sai lm. Cc doanh nghip Vit cn
phi on kt vi nhau mt cch cht ch hn. Nhng ngnh ngh lin quan n nhau
nn to thnh mt chui cung ng t u vo n u ra, trnh cho cc cng ty nc
ngoi xm nhp. hn na, cn tng cng vai tr ca cc hip hi Vit Nam, cc cu
lc b ( v d Hip hi nhn s HRA, CEO club, Hip hi cc nh bn l Vit Nam..)
nng cao s lin kt gia cc doanh nghip trong nc nhm mc ch to ra khng
sinh mnh trc ln sng th gii. V vy cn ch trng hn na vic t chc cc
bui trao i sinh hot, gii thiu kinh nghim trong nc v quc t, cp nht thng
tin v ngnh v v hot ng kinh doanh. Nhng hot ng tuy n gin nhng rt
b ch, to iu kin pht trin v hon thin nng lc ca cc gim c v cn b
qun l kinh doanh.
Tng cng h thng k ton qun tr cho cc DN Vit Nam
K ton qun tr c th c hiu mt cch n gin l vic thu thp, h thng thng
tin v cc ngun lc hin c ca hp ng cung cp nhng c s cn thit nhm
gip nh qun tr a ra cc quyt nh iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip trong tng lai. H thng k ton qun tr c th gip cho DN nh gi
c nng lc cnh tranh ca mnh, gip cho cc ch DN a ra cc quyt nh ngn
hn v di hn mt cch khoa hc. ng thi c th ch ra cc nguyn nhn yu km
8 Thi bo kinh t Si Gn, < http://www.thesaigontimes.vn/119601/Viet-Nam-vaAEC-2015.html>
34

trong khu sn xut, nh gi c trch nhim qun l ca cc b phn qun l. N

cho php doanh nghip lp cc d ton sn xut v kinh doanh, cung cp thng tin
cho vic ra quyt nh ca nh qun tr nhanh chng qua cc li ch sau:Th nht l
hiu c mi quan h nhn qu. V d, ci g lm pht sinh chi ph; ti sao cc hot
ng ny khng sinh li .Th hai l nhn din nhng hot ng khng lm tng thm
gi tr v d nh nhn din nhng cng vic tha hay nhng hot ng khng p ng
yu cu ca khch hng t c th t chc li qu trnh sn xut cho hp l.Th ba
l hiu c mi quan h gia cc s kin trong chui cc s kin, v d thng tin k
ton qun tr c th ch ra nh hng ca nh cung cp hay nh phn phi n gi tr
sn phm hay dch v m khch hng phi tr. Th t l tch bit cc tc ng bn
trong v bn ngoi t chc, v d k ton qun tr c th ch ra b phn no ca qu
trnh sn xut cn tr kh nng sn xut v a n s bt mn cho khch hng. V
vy khi DNVVN pht trin m rng phm vi hot ng th vic xy dng h thng k
ton qun tr gip cc DN ny d dng thch nghi, p ng c cc nhu cu trong v
ngoi nc.

35

KT LUN
Cng ng kinh t ASEAN hnh thnh l mt tn hiu ng mng, th hin s
lin kt ngy cng cht ch hn gia cc thnh vin trong ASEAN. AEC chc chn s
em li rt nhiu c hi cho thng mi ca cc nc trong c Vit Nam. Tuy
nhin, AEC cng em li rt nhiu thch thc, i hi cc quc gia cn phi c s
chun b tht k cng, c s thay i v cc chnh sch v th ch kinh t cho ph hp
vi iu kin v quy nh chung ca AEC. Vit Nam ang c nhng thay i ng k
v lut php v chnh sch pht trin kinh t, xy dng c s h tng cn thit cho
n lung gi mi t AEC - hy vng s thnh lp theo ng k hoch vo nm
2015 ti y!

36

TI LIU THAM KHO

PGS.TS T Thy Anh, (2010) Gio trnh Kinh t hc quc t, Nh xut bn Thng k.
Din n Kinh t th gii (WEF), (3/9/2014) Bo co Nng lc cnh tranh ton cu
(GCR) 2014.
Tng cc thng k, Bo co thng k tnh hnh xut nhp khu ca Vit Nam vi cc
nc ASEAN 9 thng u nm 2014, http://gos.gov.vn .
B cng thng, thng 1/2014, Bo co thng k t Nghin cu ch s hp tc ca
Vit Nam 1992 2013.
TS.L ng Doanh, (2014) Tp ch Tia Sng, B khoa hc v cng ngh, C hi v
thch thc ln vi Vit Nam khi Cng ng kinh t ASEAN hnh thnh, <
http://www.tiasang.com.vn >, truy cp ngy 1/12/2014.
ASEAN Economic Community Chartbook 2013.
Thi bo kinh t Si Gn, Vit Nam v AEC 2015
<http://www.thesaigontimes.vn/119601/Viet-Nam-va-AEC-2015.html>, truy cp ngy
2/12/2014.
Website i ting ni Vit Nam (VOV) http://vov.vn/thegioi/thai-lan-ra-suc-chuanbi-cho-hoi-nhap-aec-232803.vov, truy cp ngy 2/12/2014.

37