Professional Documents
Culture Documents
اثر:
مفتی محمد تقی عثمانی حفظه الله
ترجمه:
ابوعبدالفتاح عبدالله ریگی
﴿﴾2
درس ختم بخاری
فهرست
مطالب
صفح موضوع شما
ه ره
5 پیشگفتار مترجم 1
7 های از زندگی شیخ السلم قاضی گزید 2
محمد تقی عثمانی
10 مختصری از زندگی امام المحدثین امام 3
بخاری
10 نام و نسب 4
11 شکل و شمائل ظاهری امام بخاری 5
11 زمان تعلیم و قوت حافظة امام 6
13 زهد ،تقوا و سیرت امام بخاری 7
13 اساتید و شیوخ امام بخاری 8
14 شاگردان امام بخاری 9
14 مناقب امام بخاری 10
15 سفرهای امام بخاری برای فراگیری علم 11
حدیث
16 ابتلی امام 12
19 مذهب امام بخاری 13
20 سبب تألیف جامع صحیح 14
21 نظر اهل علم در مورد امام بخاری 15
22 تألیفات و تصنیفات امام بخاری 16
23 تعداد مرویات کتاب الجامع الصحیح 17
26 سند حدیث 18
28 سخنرانی توسط شیخ السلم مولنا محمد 19
تقی عثمانی
28 جدائی و فراق مولنا سبحان محمود 20
29 بزرگترین فاجعة دین 21
29 روش تدریس کتب حدیث 22
30 خواندن سند حدیث قبل از قرائت متن 23
حدیث
31 سند حدیث از خصوصیات امت محمدیه 24
است
31 یباشند
تورات و انجیل قابل اعتماد نم 25
32 احادیث قابل اعتماد هستند 26
32 ینامة راویان حدیث محفوظ است زندگ 27
33 زحمات علمای جرح و تعدیل 28
﴿﴾3
درس ختم بخاری
34 داستان 29
یک محدث
35 30فن اسماء الرجال
35 31بدون ذکر سند ،حدیث غیر قابل قبول
یباشدم
35 32مقام و حیثیت سند بعد از منتشرشدن کتب
حدیث
36 33راویان حدیث ،منارۀ نور هستند
37 مَثلی زیبا برای راویان حدیث َ 34
38 35انسان در روز قیامت با چه کسانی همراه
خواهد بود
38 36مقام و منزلت صحیح بخاری
39 37اهتمام ویژه به نوشتن احادیث
39 38ظرافت در تراجم ابواب
39 39علت آوردن کتاب التوحید در آخر
41 40علت ختم نمودن کتاب التوحید در این باب
41 41سّر آوردن کتاب التوحید در آخر
41 42خداوند چه احتیاجی به گذاشتن ترازو دارد؟
42 43انصاف خداوندی
43 یشوند؟ 44اعمال غیر مجسم چگونه وزن م
43 45خداوند بر وزن اعمال قدرت کافی دارد
44 46عقل ما ناقص است
44 تهای جنت ماوراء عقلند 47نعم
45 48تصور نمودن وزن اعمال
45 یگردد وزن 49هر کلمی که از زبان خارج م
یشوندکرده م
46 یشوند 50اعمال شمرده نم
46 نکردن یافت 51چگونه در اعمال خاصیت وز
یگردد م
47 یشود 52از ریاکاری وزن کم م
47 یشود 53از اتباع سنت وزن زیاد م
48 حبودن طریقه ضروریست 54صحی
49 55توضیح لفظ قسط
50 56واقعة حجاج بن یوسف
51 57علت آوردن روایت احمد بن اشکاب در پایان
52 58سه صفت در دو کلمه
53 59معنای سبحان الله العظیم
53 60خشیت چیست؟
﴿﴾4
درس ختم بخاری
54 خواندن 61
این کلمات در صبح و شام
55 62خلصه
﴿﴾5
درس ختم بخاری
پیشگفتار
مترجم
ههای علمیه هساله در بعضی از حوز از آنجایی که هم
یشود و از اهل سنت ،جشن ختم صحیح بخاری برگزار م
دور و نزدیک مردم با اشتیاق کامل در این جشن شرکت
یکنند ،در این فکر افتادم که درس ختم بخاری را در م
رسالة کوچکی که همه بتوانند از آن استفاده ببرند
عآوری کنم.جم
لذا در سفر کوتاهی که به کراچی داشتم ،شرفیابی
ملقات با شیخ السلم محمد تقی عثمانی حفظه الله
حاصل شد .گرچه مولنا در همین وقت از سفر مبارک حج
یگشتند و ملقات ما خیلی محدود بود ،اما اجازه برم
گرفتم این رساله ُپرفیض را ترجمه کنم.
قابل ذکر است که شیخ السلم مولنا محمد تقی
بهای زیادی را تألیف ،ترجمه و تصنیف کرده عثمانی کتا
اند ،و شخصیتی شناخته شده اند.
یتوان به :تکلمة فتح الملهم بها م از جمله این کتا
اشاره کرد که بعد از تکمیل آن ،علماء به ایشان لقب شیخ
ده هنگامی که السلم دادند .همچنین شیخ عبدالفتاح ابوغ ّ
به استعداد خدادادی ایشان پی برد ،این لقب را داد.
این رسالة کوچک بحث کوتاهی را در باره آخرین حدیث
یکند ،لذا طوری ترجمه شده که ان شاء بخاری دنبال م
الله برای عموم مسلمین مثمر ثمر واقع گردد .در پایان از
فچینی و چاپ همکاری تمام دوستان در امر تصحیح ،حرو
یکنم .و به ویژه از برادر گرامی آقای تشکر و قدردانی م
ینامة علمه مفتی عبدالقادر عارفی که در مورد زندگ
محمد تقی عثمانی با بنده همکاری نمودند ،سپاسگذارم.
امیدوارم که دوستان و عزیزان این بنده عاصی را در
دعاهای خیر فراموش نکنند و اگر چنانچه در موردی با
اشتباه مواجه شدند ،بر بنده منت گذاشته ،خبر دهند تا در
پهای آینده تصحیح گردد. چا
وما توفيقي إل بالله عليه توكلت وإليه
أنيب.
ابوعبدالفتاح عبدالله ریگی
زاهدان 1380شمسی
﴿﴾6
درس ختم بخاری
های
گزید
از زندگی شیخ السلم
قاضی محمد تقی عثمانی
نام :محمد تقی بن علمۀ مفتی محمد شفیع بن مولنا
محمد یاسین بن خلیفه تحسین علی .در پنجم شوال سال
1362هجری مطابق با سوم اکتبر سال 1943میلدی در
قریة دیوبند ایالت اتار پرادیش هندوستان به دنیا آمدند و
در ماه جمادی الثانی سال 1367هـ.ق برابر با 1948م
حضرت مولنا محمد شفیع /به پاکستان هجرت نمود و در
های را بنیانگذاری نمودند.
کراچی مدرس
علمه محمد تقی عثمانی در آن مدرسه از سن پنج
سالگی مشغول فراگیری علوم دینی شده و در سال
1379هجری از دروس حوزوی فارغ التحصیل شدند.
از آن سال به بعد به عنوان استاد دارالعوم کراچی
مشغول تدریس شده و بالخره تدریس سنن ترمذی را بر
عهده گرفتند و تا در گذشت استاد بزرگوارش علمه
سبحان محمود /به تدریس آن اشتغال داشتند.
در سال 1420هجری پس از این که استاد صحیح
بخاری دارالعلوم کراچی حضرت مولنا سبحان محمود
زندگی را الوداع گفتند علمه محمد تقی عثمانی به عنوان
حترین کتاب حدیث ،بعد از کتاب الله منتخب استاد صحی
شدند.
علمه محمد تقی عثمانی مدرک لیسانس اقتصاد و
سیاست را در سال 1964و مدرک لیسانس حقوق را در
سال 1967م ،از دانشگاه کراچی و مدرک فوق لیسانس
رشته ادبیات عرب را در سال 1970م ،از دانشگان
پنجاب پاکستان – کسب کرد.
های علمه محمد تقی عثمانی از اساتید بزرگ و برجست
یتوان نام کسب فیض نمودند از آن جمله افراد ذیل را م
برد:
-1علمه اکبر علی /مترجم اظهارالحق متوفی
1397هـ.
-2مفتی اعظم مولنا مفتی ولی حسن /متوفی 1415
هـ.
-3مولنا مفتی رشید احمد حفظه الله.
-4مولنا سلیم الله خان ،رئیس حوزه علمیة فاروقیه
کراچی.
-5مولنا سبحان محمود /شیخ الحدیث سابق دارالعلوم
کراچی متوفی 1420هـ.
﴿﴾7
درس ختم بخاری
-6مولنا
قاری رعایت الله /متوفی 1420هـ.
-7علمه مفتی محمد شفیع عثمانی مفتی اعظم
پاکستان و مؤلف تفسیر معارف القرآن.
علمه تقی عثمانی بر سه زبان معروف جهان عربی،
اردو و انگلیسی تسلط کامل داشته و در هرسه زبان
بهای مفیدی به رشته تحریر درآورده اند. کتا
ههای حدیث، تهای علمه عثمانی در رشت بیشتر فعالی
فقه و اقتصاد بوده و در مسائل بانکداری از متخصصین
قدانان بزرگ جهان اسلم به شمار برجسته و حقو
یروند.م
قها و مؤسسات بیشماری در کها ،صندو در تأسیس بان
جهان نقش بسزایی داشته اند و سعی کرده اند که آنها را
بر اساس اصول اسلمی بنیانگذاری و طراحی نمایند.
تهای متعددی را بر عهده داشته اند علمه عثمانی پس
و بسیاری از آنها را به علت کمبود وقت و مشاغل زیاد
ترک کرده اند.
ایشان به اکثر کشورهای جهان مسافرت علمی داشته
اند ،قسمتی از سفرنامة آن بزرگوار در کتاب
ندیده« آمده است. »جها
علمه عثمانی از چندین سال پیش عضویت دیوان عالی
کشور پاکستان ،به معاونت ریاست جامعه دارالعلوم
کراچی ،عضویت مجمع فقه اسلمی )جده( و بالخره
معاونت ریاست آن مجمع را بر عهده دارند.
ههای متعدد دارای تألیفاتی بوده علمه عثمانی در زمین
یتوان به آثار زیر اشاره کرد: اند که از آن میان م
-1تکلمه فتح الملهم شرح عربی صحیح مسلم در 6
جلد.
-2درس ترمذی.
-3بحوث فی قضایا فقهیة معاصرة.
-4فقهی مقالت 3جلد.
ندیده. -5جها
-6أحکام الذبائح.
-7أحکام الودائع المصرفیة.
-8اصلحی خطبات 10جلد.
-9اصلحی مواعظ.
﴿﴾8
درس ختم بخاری
مختصری
از زندگی امام المحدثین
امام بخاری /
نام و نسب:
نام ایشان ابوعبدالله محمد بن اسماعیل بن ابراهیم ابن
مغیره بن بردزبه الجعفی البخاری بوده است) .(1اجداد
امام بخاری پیش از بردزبه به بعد مجوسی و ایرانی
الصل هستند ،اما قبل از ابراهیم مشرف به اسلم شده
اند.
یآمد و
پدر امام /از محدثین زمان خود به شمار م
دارای تصانیفی است .علمه ابن حبان در کتاب »الثقات«
ایشان را شاگرد حماد بن زید و امام مالک /قرار داده و
او را از ثقات شمرده اند و نیز با عبدالله بن مبارک/
ملقات کرده اند .پدر امام /در هنگام وفات وصیت کرد
که تمام اموال متروکه حلل و در آنها شائبه و شبهه هیچ
نوع حرامی نیست .تمام آنها به طور میراث به امام
بخاری رسید و امام از همان اموال پاک تربیت شد.
امام بخاری در 13شوال سال - 194هـ .ق ،بعد از
نماز جمعه در شهر بخارا چشم به جهان گشود و در سن
62سالگی در سال 256هـ .ق 30رمضان مبارک در
شب عید فطر در هنگام عشاء برای همیشه به ملقات
معبود حقیقی شتافت و بعد از نماز ظهر روز عید فطر در
قریه خرتنگ حدود 6مایلی سمرقند ایشان را به خاک
سپردند .بعد از وفات امام بخاری تا مدت مدیدی از قبر
یشد.امام بخاری بوی عطر استشمام م
در شب وفات امام بخاری /شیخ عبدالواحد طراولسی،
پیغمبر اسلم را در خواب دید که همراه جمعی از
صحابه ایستاده اند و گویا منتظر شخصیتی هستند .این
یگوید :من سلم گفته عرض کردم :یا رسول محدث م
الله منتظر چه کسی هستید؟ فرمودند :انتظُر محمد بن
اسماعیل البخاری .بعد مشخص شد که امام بخاری در
همان شب وفات کرده اند.
در حدیث برای تقاضای موت نهـی آمـده ،قـال رسـول اللـه» :ل
يتمنين أحدكم الموت« پــس چــرا امــام بخــاری تمنــای مــوت
کردند؟
یفرمایــد :بــه خـاطر مصــائب و جواب :این است که ابن حجــر م
مشــکلت دنیــوی ،دعــاوی مــوت درســت نیســت ،امــا بــه ســبب
مصائب اخروی مانند منع از روایت حدیث و ...درست است و در
اینجا همین مورد بــود و چـون امکـان ضـعف ایمـان بــود ،لـذا بــه
همین خاطر فرمودند :غیر مفتون.
)( -هدی الساری ،صفحۀ.494 : 2
سّلم:
ه عليه و َصلى الل ُ ل الله َ قال َرسو ُ
ن إ َِلى حِبيب ََتا ِن َ مَتا ِ ك َل ِ َ
من ح َ الّر ْ
سان عَلى الل ّ َ ن َ فَتا ِفي َ خ ِ َ
ميَزان في ال ْ ِ ن ِ قيل ََتا ِ ثَ ِ
هد ِم ِح ْوب ِ َ حان الله َ سب ْ َ ُ
ظيم ع ِ ْ
حان الله ال َ سب ْ َ ُ
﴿﴾21
درس ختم بخاری
بسم الله
الرحمن الرحیم
درس ختم صحیح بخاری سنه 1420هجری )جامعه دارالعلوم
کراچی(.
یکی از طالبان علوم نبوت به نام محمد اظهر این
عبارت را قرائت کرد:
الحمد لله رب العالمين والصسسلة والسسسلم
على نبيه الكريم وعلى آله وأصحابه والمسسة
المحدثين .أما بعد باب قول اللسسه تعسسالى ﴿ :
اعمسسال ) ﴾ النبیسساء (47 :وأن
بنسسى آدم وقسسولهم يسسوزن ،وقسسال مجاهسسد:
القسطاس العدل بالرومية ويقسسال القسسسط
مصدر المقسط وهو العسادل وأمسسا القاسسط
فهو الجائر.
سند حدیث:
فضسسيلة الشسسيخ القاضسسي المفسستي محمسسد
تقى العثماني حفظكم اللسسه وأكرمكسسم فسسي
الدارين حدثكم والدكم فضيلة الشيخ فقيسسه
الملة المفتي محمد شفيع رحمة الله تعالى
علیسسه عسسن فضسسيلة الشسسيخ المسسام أنورشسساه
الكشميري عن شيخ الهنسسد محمسسود الحسسسن
رحمة الله تعالى.
وحسسدثكم فضسسيلة الشسسيخ المفسستي رشسسيد
أحمد حفظه الله تعالى عسسن الشسسيخ حسسسين
أحمد المدني عن شيخ الهند الشسسيخ محمسسود
الحسسسن العثمسسانى عسسن الشسسيخين الجليليسسن
الشسسيخ العلمسسة محمسسد قاسسسم النسسانوتوي
والعلمسسة رشسسيد أحمسسد الكنكسسوهي وهمسسا
يرويانه عن العارف بالله الشيخ عبسسد الغنسسى
المجددى عسسن مولنسسا المسسام الحجسسة الشسسيخ
محمد اسحق الدهلوي عن الشاه عبسسدالعزيز
الدهلوى عن العارف بالله الشيخ ولسسي اللسسه
أحمد بن عبدالرحيم السسدهلوی قسسال :أخبرنسسا
﴿﴾22
درس ختم بخاری
الشسسسسيخ
أبوطاهر محمسسد بسسن ابراهيسسم الكسسردى قسسال:
أخبرنی والدي الشيخ ابراهيم الكردى قسسال:
قرأت علسسى الشسسيخ أحمسسد القشاشسسى قسسال:
أخبرنسسسا الشسسسيخ أحمسسسد بسسسن عبدالقسسسدوس
النشاوي قال :اخبرنا الشيخ محمد بن احمد
الرملى عن الشيخ زكريا بن محمد أبي يحی
النصاري قال :قرأت علسسى الشسسيخ الحسسافظ
الحجة أحمد بن علسسي بسسن حجسسر العسسسقلني
عن الشيخ إبراهيم بسن أحمسد التنسوخي عسن
الشسسيخ أحمسسد بسسن أبسسي طسسالب عسسن الشسسيخ
السسسراج الحسسسين بسسن المبسسارك عسسن الشسسيخ
عبسسدالول بسسن عيسسسى الهسسروي عسسن الشسسيخ
عبدالرحمن بسسن مظفسسر السسداؤدى عسسن شسسيخ
عبدالله بن أحمد السرخي عسسن الشسسيخ أبسسي
عبسسدالله محمسسد بسسن يوسسسف الفربسسري عسسن
المام الجليل الحافظ الحجة أميرالمسسؤمنين
فسسسي الحسسسديث أبسسسي عبسسسدالله محمسسسد بسسسن
إسماعيل بن إبراهيم بن المغيره بن بردزبه
الجعفي البخاري رحمهم الله تعالى ومتعنسسا
بفیضهم .آمين.
قال :حدثنا احمد بن اشسسكاب قسسال :حسسدثنا
محمد بن فضيل عن عمارة بن القعقاع عن
أبي زرعة عن أبي هريرة رضي اللسسه تعسسالى
عنه وعنهم أجمعين قال :قال النسسبي صسسلى
الله عليه وسلم:
ن
فَتا ِفي َخ ِمن َح َن إ َِلى الّر ْحِبيب ََتا ِ ن َ مَتا ِ »ك َل ِ َ
حان سب ْ َ
ميَزان ُ في ال ْ ِ ن ِقيل ََتا ِ سان ث َ ِ عَلى الل ّ َ َ
ظيم«.
ع ِ حان الله ال ْ َ سب ْ َ ه ُ د ِ
م ِ ح ْ
وب ِ َ
الله َ
﴿﴾23
درس ختم بخاری
سخنرانی
توسط شیخ السلم مولنا
محمد تقی عثمانی مدظلهم
الحمد لله رب العالمين والصلة والسلم
على سيدنا ومولنا محمد خاتم النبيين
وعلى آله واصحابه أجمعين وعلى كل من
تبعهم بإحسان إلى يوم الدين .أما بعد!
علماء ،طلب و حضار عزیز و بزرگوار!
بزرگترین انعام و احسان خداوند آن است که امروز در
دارالعلوم کراچی در طول سال تحصیلی آخرین درس
یگردد.
قرائت م
مطابق با روایات مدارس دینی ما ،این آخرین درس
یباشد .امروز که
صحیح بخاری و آخرین باب از احادیث م
یگردد ،یافتن الفاظیاین جلسه پرخیر و برکت برگزار م
که بتوانیم به وسیلة آن شکر خداوند را ادا کنیم مشکل
است ،خداوندی که با فضل و کرم خویش این سال
تحصیلی را به مرحلة تکمیل رساند.
داستان یک محدث:
علمه خطیب بغدادی /در کتاب »الکفایۀ« که یکی از
کتب مشهور اصول حدیث است قول یکی از ائمة جرح و
تعدیل را نقل فرموده که ما برای تحقیق احوال از راویان
یرفتیم) .رفتن به اینحدیث به منطقه و روستای وی م
یشد که فلن شخص در نوع بود که هنگامی که مشخص م
یکند و آن
یکند و حدیث روایت م فلن شهر زندگی م
شهر هزاران کیلومتر دور بود و در آن عصر هواپیمایی
وجود نداشت که با سفر هوایی در طی 2الی 3ساعت
﴿﴾29
درس ختم بخاری
به آن شهر
برسند ،بلکه در آن عصر مسافرت با اسب و شتر و یا با
یگرفت و این سفر تحقیقی به این پای پیاده صورت م
علت بود تا مشخص گردد راویی که این حدیث یا فلن
حدیث را روایت نموده چه مقام و منزلتی دارد؟(.
یرفتیم و در باره احوال وی لذا به محل سکونت وی م
ینمودیم و حتما ً از همسایگان و تحقیق و تفحص م
یکردیم دوستان و نزدیکان وی در مورد احوالش سوال م
که وی چگونه شخصیتی است و این که چگونه نماز و
یکند؟ و در معاملت چگونه است و یا از روزه را ادا م
ّ
های قرار دارد – و کلیهلحاظ اخلقی در چه مرتب
یگرفتیم و به حدی تحقیق و جستجو مشخصات او را م
یپرسیدند :آیایکردیم که گاهی اوقات مردم م م
یخواهید در اینجا دخترتان را به نکاح کسی درآورید که م
یگفتیم: یکنید؟ ما در جواب م این همه تحقیق و بررسی م
اصل ً چنین هدفی در کار نیست ،هدف از جستجو این است
که فلنی حدیثی را از حضرت رسول اکرم روایت
یخواهیم بدانیم که آیا نموده اند و ما با این تحقیقات م
یتوان بر روایت ایشان اعتماد کرد یا خیر؟ م
انصاف خداوندی:
اراده الهی از قائم نمودن تــرازو بــرای وزن اعمــال ایــن
است که به مخلوق این درس را بیاموزد که من هیچ وقــت
یکنم تا وقــتی کــه در جلــو روی برای سزای کسی حکم نم
وی برای اعمالش دلیلی را فراهم نمایم؛ و در روز قیــامت
یشود:سزای هر انسانی تعیین شده و به وی گفته م
﴿
﴾
یشود ،کتاب )اعمال(
)اسراء» (14 :در آن روز بدو گفته م
خود را بخوان )سعادتی یا شقاوت خویش را بــدان( کــافی
اســت کــه خــودت امــروز حســابگر خویشــتن باشــی )چــه
مسائل روشن است و نیازی به شاهد و حسـابرس دیگـری
نیست(«.
یشــود کــه وی بنــابراین ،بــرای هــر شخصــی اثبــات م
مرتکب اشتباهات و گناهــانی شــده اســت و هــدف از وزن
یپذیرد که نه فقط عدل قــائم اعمال بدین خاطر صورت م
شده ،بلکه حکم عدل و انصاف باید در مقابل طرف ،علنــا ً
انجام گیرد تا کامل ً مشخص گردد که انصاف رعــایت شــده
و کسی مجال اعتراض نداشته باشد .به همین علت علمــاء
یفرمایند :قاضی اجازه ندارد با علم خود حکــم را صــادر م
نماید تا وقتی که جلوی روی وی دلیلی نباشد.
-ضرب المثل مشهوری به همین مفهــوم در زبــان فارســی وجــود دارد کــه: 2
-قابل یاد آوری است که اگر چه حجاج بن یوسف ثقفی یک امیر 1
خشیت چیست؟
به خاطر داشته باشید که خشیت تنها به معنی ترس و
هها وخوفی نیست که از مار و عقرب و شیر و درند
یگویند دزدان داریم ،بلکه خشیت به آن ترس و خوفی م
یشود .لذا چنانچه با الله تعالی محبت که از محبت پیدا م
کامل داشته باشیم ،نخست خشیت او تعالی در دل ما پدید
یآید ،و اما ترس و خوف از پدر و شیخ و استاد به خاطر م
یگردد.
محبت با آنها در دل ایجاد م
چنانچه بعضی اوقات پدر نه از پسر عصبانی شده و نه
او را تنبیه کرده است ،اما چرا وقتی که پسر از کنار پدر
یلرزد؛ علت این ترس چیست؟ یگذرد ،پاهایش م م
یآید ،وجواب این است :این ترس از محبت به وجود م
همین طور در نتیجه محبت با خداوند خشیت او در دل
یتوان خشیت نامید یآید .لذا اجتماع محبت و خوف را م م
و تشریح حدیث با این توجیهات این است که از گفتن
یآید و با سبحان الله و بحمده محبت الهی در دل بوجود م
یگردد .با گفتن سبحان الله العظیم خوف از خدا ایجاد م
یآید و حاصل وجود این دو شرط خشیت الهی در دل م
﴿﴾47
درس ختم بخاری
تمام
اعمال و اخلق این است که در دل خشیت الله پیدا
شود.
﴿
)فــاطر.(28 : ﴾
يترسند«. »از ميان بندگان خدا ،تنها دانشمندان از او م
امام بخاری /به ایــن علــت ایــن حــدیث را در آخــر ذکــر
فرمود که خلصــه تمــام علــوم خشــیۀ اللــه اســت ،چنــانچه
یفرماید:مولنا رومی /م
خشیت الله را نشان
علم دان
آیت یخشی الله در
قرآن بخوان
خلصه:
یگــردد کــه اگــر
جلسه امروزی ما در دو جمله خلصه م
بر این دو شرط عمل کنیم این مجلس ما مفید ثابت شــده
است.
-1حرف اول این که همیشه در فکر باشــیم کــه اعمــال
یشوند و دو شرط اساسی موجب ســنگینی اعمــال وزن م
یشوند:م
﴿﴾48
درس ختم بخاری
)أ( اتبـــــاع
سنت.
)ب( اخلص.
امروز این صحبت را با فکر و تدبر همراه خودمان ببریم
تا خداوند متعال این دو شرط اساسی را در وجود ما
بیاورد ،تا که در آخرت اعمال ما قابل وزن گردند.
-2حرف دوم ایــن کــه بــرای ایــن دو جملــه ،در احــادیث
فضایل بیشماری بیان شــده اســت .ایــن دو جملــه را حــرز
جان قرار دهیم ،و در تمام احوال رفتن ،نشستن و ،...این
جملت را ورد زبان کنیم.
اگر شخصی این اذکار را به این نیت بخواند که خدا به
وسیلۀ آن خشیت خود را در دلش بیاورد ،ان شاء الله
خداوند متعال هم به وسیلۀ آن ذکر او را به مقصدش
یسازد؛ یعنی خشیۀ ذات یرساند و هدفش را تکمیل م م
یکند.خود را به او هدیه م
خداونــد بــه مــن و شــما توفیــق کلیــۀ خیرهــا را عنــایت
بفرماید )آمین(.