PISMENA PRIPREMA ZA NASTAVNI AS

Nastavnik:
kola:
Mentor:
kolska godina: 2012/2013.
Datum:
Predmet: Geografija
Razred: III
Nastavna tema: Afrika
Nastavna jedinica: Afrika, prirodno-geografske odlike
Tip asa: Obrada nove nastavne jedinice
Ciljevi asa

Obrazovni: Usvajanje znanja o osnovnim geografskim karakteristikama afrikog

kontinenta.
Funkcionalni: Razvijanje sposobnosti snalaenja na geografskoj karti itanje karte,
analiziranja geografskih podataka i generalizacija istih. Aktivnim ueem uenici e

pratiti proces uenja, razvijati sposobnost uoavanja, zapaanja i zakljuivanja.

Odgojni: Razvijati kod uenika sposobnost kritikog miljenja, poticati osjeaj
sigurnosti i vlastite kreativnosti, te razvijati pozitivnu sliku o sebi.

Oblik rada: Grupni, individualni

Nastavne metode: Monoloko-dijaloka, metod demonstracije, metod rada sa tekstom
Nastavna sredstva i tehnika pomagala: Udbenik, geografska karta Svijeta, geografska
karta Afrike, tabla, kreda.
Literatura: Udbenik geografije za trei razred gimnazije, kolski atlas za osnovnu i srednju
kolu

STRUKTURA NASTAVNOG ASA

Uvodni dio asa (5 minuta):

Upoznati uenike ta e se i na koji nain raditi na asu. Napisati naslov nastavne
jedinice na tabli Afrika (prirodno-geografske odlike). Podijeliti uenike u pet grupa.
Koristiti tehniku oluja mozga, gdje e uenici iznositi asocijacije o Africi i na osnovu
odgovora provjeriti predzanje uenika o ovoj nastavnoj jedinici.

Oekivani odgovori:
Crni kontinent, sida, siromatvo, piramide, dijamanti, praume, Nil, Kilimandaro, pustinje
itd.
Glavni dio asa (35 minuta):
Svaka grupa e dobiti dio teksta koji trebaju prouiti i pripremiti za prezentaciju
koristei se udbenikom i kolskim atlasom. Svaka grupa e izabrati vou koji e predstaviti
rad svoje grupe. Nastavnik e obilaziti grupe dok rade i po potrebi pomagati sugestijama da
se ne propusti rei neto vano. Svaka grupa ima 10 minuta da proui svoj dio i pripremi ga
za prezentaciju.
Grupa A: Ime, granice i veliina Afrike
Grupa B: Niska Afrika
Grupa C: Visoka Afrika
Grupa D: Klimatske karakteristike Afrike
Grupa E: Hidrografske karakteristike Afrike
Nakon pripremanja teksta voa grupe e kratko izloiti svoj dio koristei se
geografskom kartom. Nastavnik e zajedno sa uenicima pratiti izlaganja i popunjavati plan
ploe.

Oekivana izlaganja:

Grupa A
Naziv Afrika potie iz rimskog doba kada se ovim imenom nazivala rimska kolonija
u sjevernom dijelu Afrike. Afrika je drugi kontinent po veliini. Zahvata povrinu od 30
miliona km2, pa veu povrinu od nje ima samo Azija. Afrika je kontinent koji lei na etiti
hemisfere: sjevernoj, junoj, zapadnoj i istonoj. Najvei dio kontinenta lei u arkom pojasu,
to utie na klimu, vode, raspored stanovnitva i privrede itd. Geografski poloaj Afrike je
povoljan iz razloga to ima centralni poloaj u odnosu na ostale kontinente. Neznatno je
udaljena od Evrope, od koje je dijeli Sredozemno more sa Gibraltarskim moreuzom. Sa
Azijom je povezana kod Sinajskog poluotoka i Sueckog prolaza.

Grupa B
U Africi se jasno mogu izdvojiti dva visinska podruja: niska i visoka Afrika. Niska
Afrika obuhvata sjeverni, sredinji i zapadni dio kontinenta. Na ovom podruju reljef, izuzev
nekih usamljenih planina, ne prelazi 500 m. Sahara zahvata najvei dio niske Afrike. Rije je
o pustinji povrine 7 miliona km2. Niskoj Africi pripada i Sudan, podruje juno od Sahare.
Bazen Konga (Zaira), najvea potolina u Africi, takoer pripada ovom podruju. Tu se razvila
gusta mrea vodotoka koji pripadaju rijeci Kongo. Na sjeverozapadnom dijelu smjeteno je
Atlasko gorje, koje je po postanku i izgledu slino Alpima u Evropi.
Grupa C
Visoka Afrika obuhvata istoni i juni dio kontinenta sa kojeg se izdiu Etiopsko
visoje, Jezerska visoravan i Junoafrika visoravan. U ovom dijelu nadmorska visina je
iznad 1000 m. Ovu oblast karakteriu jaki tektonski pokreti i snana vulkanska aktivnost.
Kao posljedica toga formirana su razliita udubljenja (potoline, rovovi) i visoke vulkanske
planine kao to su Kilimandaro (najvii vrh u Africi), Kenija, Ruvenzori itd.
Grupa D
Afrika je najtopliji kontinent na Zemlji. U najveem dijelu Afrike srednja godinja
temperatura ne pada ispod 200 C. Jasno se mogu izdvojiti pet podruja specifinih klimatskih
obiljeja. Podruje ekvatorijalne klime obuhvata centralni dio Afrike. Savanska klima se
odlikuje sa dva godinja doba: kino i suno. Stepska klima je najblia pustinjskoj jer
neznatna koliina padavina onemoguava razvoj bujnije vegetacije. Pustinjska klima

obuhvata oblast pustinja: Sahara, Namib, Kalahari i dr. Odlikuje se visokim temperaturama i
malom koliinom padavina. Podruje suptropske (sredozemne) klime obuhvata prostor uz
Sredozemno more, kao i jugoistoni dio kontinenta i sredinji dio Etiopske visoravni.
Grupa E
Vode

Afrike

su

neravnomjerno

rasporeene.

Rijeke

raspolau

ogromnim

hidroenergetskim potencijalom. Hidrografska mrea pripada slivovima Atlaskog i Indijskog

okeana i Sredozemnog mora, a 1/3 kontinenta nema oticanja prema moru. Najvea rijeka
sliva Sredozemnog mora je Nil. Ostale rijeke su uglavnom kraeg toka i dolaze sa Atlaskog
gorja. Slivu Indijskog okeana pripadaju rijeke Zambezi, Limpopo i dr. Na rijeci Zambezi se
nalaze uveni Viktorijin vodopad. Slivu Atlanskog okeana pripadaju Senegal, Niger, Zair,
Kunena, Oranje i dr. Ovaj sliv je i najrasprostranjeniji u Africi. Najvea jezera Afrike su
Viktorija, Tanganjika, Njasa, ad i dr.
Zavrni dio asa (5 minuta)
Uputiti uenike na literaturu i jo jednom ukazati na najvanije injenice. Ukoliko ima
nejasnoa treba upitati prezentatore, odnosno voe grupa (nastavnik je tu da po potrebi
pojasni i da daje odgovor samo ukoliko to prezentator ili lanovi grupe nisu uradili). Ocijeniti
najaktivnije uenike i zadati domai zadatak da na slijepoj karti Afrike uenici unesu
najznaajnije reljefne cjeline i rijeke.

Plan table

Afrika (prirodno-geografske odlike)

Povrina-30 mil. km2
Reljef
Niska Afrika: Sahara, Sudan, basen Konga i Atlas
Visoka Afrika: Etiopsko visoje, Jezerska visoravan i Junoafrika visoravan
Klima
Ekvatorijalna, savanska, stepska, pustinjska i suptropska (sredozemna)
Vode
Sliv Sredozemnog mora: Nil
Sliv Indijskog okeana: Zambezi, Limpopo
Sliv Atlanskog okeana: Niger, Kongo, Senegal, Kunena i Oranje