Professional Documents
Culture Documents
Merhaba
Sahibi
Tavr Yaynlar adna
Bahar Kurt
Genel Yayn Ynetmeni
Gamze Kekek
Yayn Danman
Veysel ahin
Yazma Adresi
stanbul
Mahmut evket Paa Mah.
Mektep Sk. No: 4-B
Okmeydan - ili - stanbul
Tel: (212) 238 81 46 Fax:238 82 49
e-posta: tavir2007@gmail.com
tavirdergisi@yandex.com
www.tavirdergisi.org
Ankara
dilcan Kltr Merkezi
General Zeki Doan Mah.
mam Alim Sultan Cad. No: 12/19
Mamak
Tel: 0 312 391 37 75
Hesap no (TL)
1043-0784672
Gizem bak
Bankas Paabahe/ST
Hesap No (EURO)
1043-0539521
Gizem bak
Bankas Paabahe/ST
Fiyat (DVZ)
Almanya: 5 Euro Fransa: 5 Euro
Hollanda: 5 Euro Avusturya: 5 Euro
svire: 7,5 Frank ngiltere: 4 Sterlin
Posta eki Hesap No
Gizem bak
1195 28 23
Bask
Yediz Ofset
Yayn Tr: Yerel Sreli
Ne vakit aylar gelip geip arala evrilse, souk deil scak arpar yzmze. Araln 19unda diri diri yakanlarn ateidir bu ve bu ate kyamete kalmadan bulacaktr yakan. "Hi unutmam, hi unutmam, hi unutmayn, insan nasl direnir baka, hi unutma..." * der iirler ve daima hakldr airler. Hi unutmadk! Hi unutmayacaz!
Bolevikler, Lenin nderliinde keskin ve kararl admlarla yryorlard Klk Saraya doru. Ve vardklarnda Klk Saraya, yzyllarn olanca fkesi ve hesap sorma bilinciyle dolup tayorlard. Miladi takvime gre 7 Kasm itibariyle Boleviklerin Klk Saray ele geirmesiyle balayan eylemler Sovyetler Birliinin kurulmasyla sonuland. Dn Rusyada arln Klk Saray bugn Trkiyede Tayyip
Erdoann Ak Saray.. Ne fark vard smrclerin.. isim farkllndan baka. Dergimizin kapandan sesleniyoruz, cmle smrclere.. Saltanat sahiplerine.. Ak
Saray dedikleri, bilmem ka bin odal saray! Tarihsel materyalizm asla yanlmad, yanlmayacak ve elbet o saraylar, saltanatlar yklp; insanca yaamn ad konulacak.
Yreimizin en derinine, bir ift kara lastiinden orab grnen madenci babas gelip oturuyor ve hemen yanndaki ana haykryor olum yzme bilmezdi ki!
Ne yana dnsek, zorbann zulm, viran olas dzeninin sonularn gryoruz. Hal
byle olunca, kltr sanat yaamndaki Tavrmz bu sayda da sayfalarna tayor acy, fkeyi..
lkemiz zenginlerinden Ferit ahenk halka giriimcilik dersi veriyor akl sra. Benim kadar giriimci olamadnz, alp rpamadnz, hrszlk yapamadnz demek
istiyor aslnda.
Yarmalarla insanlarmz aalamaya devam ediyorlar. Bu Tarz Senin diye bir
ey kardlar imdi de. Hepsiyle tek tek uramamz istiyorlar. Ylmayacaz, savaacaz.
Yeni kitaplarmzla yolumuza devam ediyoruz Tavr Yaynlar olarak. TYAPta okurlarmzn youn ilgisine teekkr ediyoruz bir kez daha.
Bir sonraki saymzda grmek zere
Dostlukla..
*Turgut Uyar
3
5
7
8
10
13
15
16
18
19
20
21
GNCEL
serhat soylu
ne de olsa babakan sensin, ister asar ister kesersin
GNCEL
derya doan
1940lardan 2014e faizmin benzerlii
ARATIRMA
tavr
rakamlar neyi anlatyor?
DENEME
mehmet zer
lm bizi kovalar, biz maden skeriz ocaklarda
YK
grhan torun
hayat ayn, hayal farkl....
DENEME
levent navruz
lm fukara lm
TARTIMA
hazal kara
ferih ahenkten halka giriimcilik dersi
R
nihat behram
kmak iin bu karanlktan
DENEME
deniz ekin
yrca ky muhtar
KELMELERN DL
asl tekin
yzlemek
DEERLERMZ
ayenur yayla
hangi ahlak?
ELETR
mit ilter
gelecek artk eskisi gibi deil
24
25
27
28
31
32
34
35
37
39
42
44
45
46
R
mit ilter
gkyz
YK
deniz ekin
biz hi daha fazlasn istemedik ki be abi!
AYIN FOTORAFI
YK
seher durgun
dereyi geip karya varmak
R
hasan biber
gerilla sevdam
GNCEL
grup yorum
devrimci genlik sanat okulu ald
RESM
tavr
medusann sal
MAKALE
ahmet yapar
kltr devrimi ya da senkron kaymas
MAKALE
filiz tanya
sahnelerde genel mdrn istifas
TYATRO
idil halk tiyatrosu
kerbela
TELEVZYON
derya doan
bu tarz senin olamaz!
KTAP
ayenur yayla
mahir, hseyin, ula
SNEMA
hazal kara
gagarin
HABERLER
gncel
gncel
Yeni reis-i cumhurumuz, eski babakanmz Tayyip Erdoan ve syledikleri, yaptklar, azndan salyalar saa
saa hykrmeleri olmasa lkemiz ve
dnyamz gndem ktl ekecek.
kr ki o var da gazetelerin sayfalar doluyor, ana haber bltenleri rutin
olarak en az bir saat haber aktaryor.
Her ey bir yana, o olmasa dnyada
kimse bizim yaadmzn farknda olmayacak.
Mimardan daha mimar, mhendisten
daha mhendis, doktordan daha doktor, futbolcudan daha futbolcu, sanatdan daha sanat Son yapt
Amerikay Kolomb deil, mslmanlar kefetti aklamasyla benim
diyen tm tarihilerin gzn yaartt, hepsi eminiz okuduu kitaplar bir kenara brakarak reis-i cumhurlarnn yapt aklamalara kulak kabartt.
Grdnz gibi tarihiden daha ta-
rihi.. Tabi her eyin eni olunca bir eylerde daha c oluyor. A-ME-R-KAN
CI ! Nasl? Belki de onu O yapan en belirgin zellii.. En Amerikanc!
12 yldr onu dinliyoruz, onu izliyoruz,
ona bakyoruz, ondan gryoruz, hatta ilk ondan duyuyoruz.. Kolombla
mslman kaiflerde olduu gibi. Bizi
de ok dnyor. Ryalarna giriyoruz.
Bir sabah kalkyor, iki imeyin bundan
sonra diyor. Hangi tr ekmei yiyeceimize karar veriyor. Hangi televizyon
kanaln izleyeceimize, hangi mzii
dinleyeceimize, hangi kitab okuyacamza, hatta ka ocuk yapacamza O kadar dnyor ki, yatak odalarna girmeye alyor cumhurunun
yle bir ey anlayacanz!
Yalnz bir kusuru var.. ok seviyor ama
o mslman kaiflerin kefettii yeri.
Amerikay kefediyor, Kbaya cami
yapyor. Yani artk icraatlarn sadece
millet iin dnmyor. Kalkp uzak
gncel
gncel
1940lardan 2014e
faizmin benzerlii
derya doan
1940'larn ba...
1933'te Hitler, Almanya'da dev sanayi tekellerinin desteiyle babakan
oldu. Tekellere borcunu demek iin
Hitler her yana saldrmaya balad.
lkeleri igal etti, yakt, ykt, katletti. Yahudilerden, Komnistlerden
oluan toplama kamplar kurdu. Bunlardan biri Auschwitz Kampdr. Bu
kamp 2. Paylam Sava dneminde
kurulmu en byk toplama, zorunlu alma ve imha kamp olarak bilinir. Bu kampa girip de kurtulan
ok az sayda insan vardr. Ya alktan,
kurundan, ya da gaz odalarnda
boularak ikenceyle 4 milyon insan ldrdler.
Auschwitz Kamp boalttldktan
sonra sa kanlardan biri yle anlatyordu:
deneme
deneme
lm bizi kovalar
biz kmr skeriz ocaklarda...
mehmet zer
Ve halk zlecek
Ne ac, diyecek, Ne ac.
Unutulacak ama her ey, haftasna varmadan
Ve milletvekili
Ve maden ocaklar sahibi
Ve papaz efendi
Ve gazeteler
Ve yalan haberlerle zehirlenmi kamu
Devam edecekler zehirlerini, kinlerini biriktirmeye
Gelecek ilk byk maden grevinde boaltmak iin.
Bu akam kadnlar maden ocann banda beklee dursun
Tanr bile grmyor, tanr bile
kiyzlln ve utancn bu oyunun.*
13 Mays 2014 tarihinde Manisann
Soma lesinde yaanan madenci katliamnn ardndan 28 Ekim 2014de Ermenekde yeni bir katliama daha tank
olduk. Yzlerce maden iisi katledildi.
Yzlerce madencinin hayat gelip durunca yrek kapmza dikkat kesildik ii katliamlarna. Joe Corrie iirinden aktardm gibi, haftasna varmadan unutuldu
Soma. Sonra rnaktan lm haberleri aldk. Yine ocakta gk vard, grizu
vard. Kapda atlar, umutlu bekleyiler
ve ierde birbirine sarlarak len ii bedenleri.
10-12 hayat ayni hayal farkli_29-30 ellerimi tut 11/27/14 5:40 PM Page 10
yk
yk
10-12 hayat ayni hayal farkli_29-30 ellerimi tut 11/27/14 5:40 PM Page 11
Gelecei dnyordu sa; yok byle olmaz bir eyler yapmalym, madende nereye kadar alacam.
Birileri ok para kazanacak diye, biz
canmzdan olacaz. Aldmz
kuru bir para, biraz u borlarmz halletsem, bir yandan da i arasam
iyi olacak, burada olmasa da merkeze gider alrm. yle ya ben lrsem annem ne yapar evin tek bir ocuuyum, sevdiim ok zlr.
Daha yaanacak onca gzel yllar
varken, beni srekli lm duygusuna sokan bu madende almak hi
akl ii deil
len vakti geldiinde, her gn bir
kii masa oluturur. Bir, iki meyve kasas, bir de uzunca bir sunta koyar.
10-12 hayat ayni hayal farkli_29-30 ellerimi tut 11/27/14 5:40 PM Page 12
deneme
deneme
lm fukara lm
levent navruz
Haramiler, saltanatn uzun srdrmek iin yalanla da beslenir... Yoksulun kan yetmez... Yalana, daha ok yalana ihtiya duyarlar... Yalanlarla bizleri kandrrlar... Aclarmzla alay ederler... Bu iin ftratnda var diyordu haramiler... Kanlarmz zerinde kendilerine cennet kurmulardr... Ki, ''Zenginin cenneti, yoksulun cehenneminden
doar.'' (Viktor Hugo) Hayatn vazgeilmez yazgsdr... lmlerimiz zerinde smr saltanatn kuran haramilerin dzeni, yklmas muhakkaktr...
Biz yoksullara hayat hakk tanmayan, lm bizlere reva gren bu
devran, bu ark, bu dzenin sonu gelecektir... Kurduklar bu cennetlerini cehenneme evireceiz... O gnler gelecek... Bir gn mutlaka nancmz
var; ''Ne mutlu o yoksullara ki teki
dnya onlarndr, er ya da ge bu
dnya da onlarn olacaktr.'' (Friedrich Engels) Bu inanla sylemitir
ozan szmz:
''Her mevsim daha gen, daha verimli,
Sunar, prl - prl, sebil,
mrnn en gzel ak hasadn,
Elimizin hnerinde yeryz
Dolu sofra, glen anne, glen ocuklar,
Bir'e on, bir'e yz'le akama gebe
afakla doan igc.*
Bunu yaratacak olan yoksullardr...
nk, ''Yoksullua ancak yoksullar,
ala ancak alar son verebilir. Onlar rgtlemek, devrimi rgtlemektir''**q
*Ahmed Arif
**Dursun Karata
tartma
tartma
iir
iir
Halk budur!
Halksan, koparp alacaksn kollarndan
krbacn zorbann!
Halka dik ballk,
daln, arnn, tomurcuun,
mazlumun, mahzunun, masumun,
gszn, kimsesizin grz olmak yakr.
Halksan, kendinden tesini bekleme!
Bak sesi var kemiinde,
dilin kesik, gsn parampara...
Beklediin ne ki, kim, neyin nesi?
Kendin krmadka kolundaki zinciri,
daha ok ezileceksin!
Seni sabrn afyonuyla besleyen,
zalimin uaklar deil mi?
Bekleyen halk puslanr, paslanr, usul usul uslanr!
Ve artk
duyulmaz olur iniltisi...
Unutma: katiline snann inlemesi duyulmaz!
Ufkun var, ona bak; gcn ufkunda kanatlandr!
Alaznla rzgrlan!
Rzgra zincir vuramazlar!
nk halk, rzgr olduunca halk,
nk rzgr estiince rzgrdr!
Ylgnlk pazarlyor tccar; ylgnlk nk hem mal onun
hem oyunca! Parala, kr at! En azndan,
damarna baslan ocuk kadar cesur ol! Diklen!
Utan biraz dmanna direnen karncadan!
deneme
deneme
yrca ky muhtar
deniz ekin
ocukluumdan kulama alnan bir
trk dt birka zamandr aklma. Trknn giriinde "Basm da glgesi km de sisi/ u karki toprak Anadolu'mdur/ Kesti n paas beyi/ ki kan arasna ay dt" diyordu tok bir ses.
O vakitler benim iin en anlalr hali
Anadolu'nun n paann, beyin kesmesiydi. Bydke de anladklarmn belli
bir zamanla, mekanla, dizeyle snrl olmadn grdm.
Yrca Ky'n bilir misiniz? Sanrm yaznn yaynlanaca tarih itibariyle artk hepinizin kulana az ok alnmtr. Peki ilk
haberlere dtnde biliyor muyduk? Sanrm byk ounlukla hayr... Zaten haberi hazrlayan editrler girizgah niyetinde bir cmle ekliyorlard: Soma'ya bal Yrca Ky.. Peki ya Soma? 301 kere lmeden,
yerin yedi kat altnda 301 kere can vermeden evvel biliyor muyduk? Sanrm buna
da byk ounlukla hayr diyeceiz.
Peki Anadolu'da baka bilmediimiz yerler, peki ya onlar baka hangi katliamlarla, hangi paann, beyin n kesmesiyle reneceiz. Deil mi? Artk Anadolu'daki yerleri katliamlarla reniyoruz. Ve
en vahi an ierisinde, mrmz her
yeni gne yeni bir katliam, yeni bir acyla uyanmakla geiyor.
Alattlar Yrca Ky muhtarn, canl yaynda usulca. Gzlerimizle grdk. Anadolu insannn en bilge ve vakur haliyle
konutu dakikalarca. Anlattklarna ikna
olduk. Sabaha kar kesilen alt bin zeytin aacnn her biri iin konuuyordu. Hesap sorma bilincini tayarak, zeytin aalarn geri istiyordu. O zeytin aalarnn
her birinin orann kylsnn ocuu gibi
olduunu, her bir zeytin fidannn en az
yirmi be ylda yetiebileceini sylyordu. Ve alyordu Yrca Ky muhtar, nasl kydnz onlar bizim canmzn parasyd, nasl kydnz diyordu. Bu tablo ne
kadar da tandk deil mi? Yine ayn ellerin, yine sabaha kar sinsice gzaltna alp,
gzaltnda kaybettii, katlettii yirmi-yirmi be yandaki evlatlarn arayan ailelerin szlerine ne kadar benzer deil
mi? nk vahet, ahlakszlk ve alaklk
ayn. Hibir fark yok!
Yrca'da sabaha kar kesilen alt bin zeytin aac, orann kylsnn yaamn idame ettirebilme teminatyd. Anadolu'nun
bilge kyls yaamn idame ettirmesini salayan, geim kaynana minnet
duyuyor; onlar ocuklar gibi bakp, koruyor, toprana, aacna sahip kyordu.
Yrca Ky halk sabaha kar gizlice kesilen alt bin aaca kar imdi birok duygunun ve kaygnn yan sra bir de mahcubiyet duygusu besliyordu. nk dmann saldrsndan koruyamamlard. Ve
kime mikrofonu uzatsan ikinci cmle
boazna taklyor gzlerinden yalar
akyordu.
Onlar bilmez bu duyguyu. Ar, namus, haysiyet gibi kavramlar olmadndan bilmez.
Bakan; "zeytin marketten de alnr, ama
termik santral yle mi" diyecek kadar namussuzdur. Alay Amerika'nn ocuudur
bunlarn. Daha fazla kr uruna hi ekinmez satmaya kalkar lkeyi, topyekn
fakat bir gn gelir, dikilir karsna bu halk.
Vardr elbet syleyecei bir ift sz ve
arttka zulm bilinir tez yklacaktr zalim.
Elbette halkn da syleyecei bir ey var
ve boazda taklp kalmayacak.
Bir gn gelince, alak, korkak, yarnsz zalimlerden ve bu faizmden hesab Yrca
kyllelerinin gznden akan yalar soracak. Bilge Anadolu halk soracak.. q
kelimelerin dili
kelimelerin dili
yzlemek
asl tekin
deerlerimiz
deerlerimiz
hangi ahlak?
ayenur yayla
Ahlak; bir toplumun sahip olduu davran biimleri, yaratt deerler ve kurallar
btndr. Toplumlar gelitike bu deerler ve kurallarda da deiim yaanr elbette ki. Veya o gnn koullarna gncellenir yaamn kendi doal ak ierisinde.
Geri olan yanlar gnn toplumsal deerlerine gre yeni ekiller alr.
Yalnz bir engel var. Smr ve snflar gerei. Ezen ve ezilenlerin atmas. Smrclerin smry gerekletirebilmesi,
egemenlii altndaki insanl uyuturarak
smrebilmesi, onlarn uyanmasn ve
sorgulamasn engellemek iin; yeniden
oluturduu, deforme ettii, var olan ahlak anlayn tersyz edip, yozlatrd da
bir gerek. Peki bizim tarihin akndan anladmz bu mu olacak?
Egemenlerin dayatt ahlak anlay bu
doal aka byk bir darbe vuruyor. Var
olann iini hzla ve bulunduu her yerde
yok ediyor, boaltp kendi kirli, kokumu,
insan ten ve insan deersizletirip bir
torbaya dntren bir anlay yerletiriyor. nsann doasna uymayan, doasn bozan, kimyasn bozan ne varsa onu
bulup hakim klyor. Byk rneklerle,
reklamlarla, medya, moda, ark her eyiyle saldryor her eyimize. Uzun yllar boyunca insanln birbirine aktard, bedellerle, emeklerle biriktirdii deerleri ksa
srede bir hi haline getiriyor. Sorun burda..Hangi Ahlakderken bunu hatrlatmak
istiyoruz tekrar.
Bildiimiz iki snfn savanda, bugnk
adyla kapitalistler halka ait ne varsa elinden almak ister. Kendi varlnn koulu,
halkn olumlu deerlerinin alnmasdr.
Halkn deerlerinin yozlatrlmasdr. Kitlelerin ahlakszlatrlmasdr. Uyuturucu, fuhu, hrszlk, saygszlk, arpk moda
eletiri
eletiri
1 Kasm-14 Aralk 2014 tarihleri arasnda gerekletirilen 2. stanbul Tasarm Bienali, bu yl Gelecek Artk Eskisi Gibi Deil balyla dzenleniyor. Bu organizasyon Ko Holding,
Dou Holding, Bilgili Holding, Enka
4)GERE GRMEK
Yoksullara bcek yedirme gerekelerine dikkat edelim: ... Dnyadaki
nfus art ve kronik ala are
olarak...
Yalan!
Bu yaklam byk bir ikiyzlln rndr.
Birincisi kronik aln sebebi, nfus art deildir.
kincisi halklarn yaad aln sorumlusu, emperyalizmin ta kendisidir.
Bu yaklamda hem sorumluluklarn gizlemeye hem de are ad altnda nerdikleri bu trden projelerle
bu durumun kabullenilmesini dayatmaktadrlar.
3) TY DKMEK
Burjuvazinin yoksullar bcek yesin
projesi, ilk defa gndeme gelmiyor.
Daha nce de bunu ifade ettiler. Hatta yaptrdklar aratrmaya gre 700
bcek trnn yiyilebilir olduunu
aklamlard. imdi bunu bu tr etkinliklerle merulatrmaya alyorlar.
Alara, yoksullara, halklara nerileri bu:
Et bulamayan bcek yesin.
Yoksul halka hesap vermeden nce
kralie Mari Antuanetin Ekmek yoksa pasta yesinler dedii bilinir. Kralienin bu yaklam, halka ne kadar
yabanclatn gsterir. Burjuvazinin Et bulamayan bcek yesin projesi ise dik alasdr.
Buna ty dikmek denir.
Burjuvazi, sebep olduu kanl ve kirli
alk gereinin zerine ty dikiyor
bylece.
iir
iir
gkyz
mit ilter
yk
yk
Buras stanbul'un merkezi yerlerine fazla yakn saylmayacak bir ile. Bir nevi teki stanbul da denilebilir. Burann insanlar; ie, okula ya da bir yerlere gezmeye
gitmek iin birka otobs deitirip birka saatini ayrmak zorunda. u an size
bizim ilenin en ok kullanlan durandan yazyorum. ok uzun vakitlerdir bu
duran sabit mdavimleri var. Her sabah
ve her akam belli saatlerde onlar gryorum. Sabah henz uykuyu yzlerinden
atamam ifadeleriyle, gnein doup
domadn dahi grmeden hzl admlarla yryerek bu duraa geliyorlar.
Hemen hemen hepsi ayn otobse biniyor. Otobs bizim duraa zaten azna
kadar dolu gelmi olduundan bizim abiler ve ablalar, balk istifi yapmak durumunda kalyorlar. Evden karken tsne, dzenine dikkat ettikleri kyafetleri altklar yere varmadan bizim mehur
otobste oktan bozulmu oluyor. Ha!
unutmadan, duran bir de "abisi" var,
ona birazdan geleceim.
Bizim duraa gelenlerin ounu tanyorum artk. Fakat yzlerini tanmla deseniz biraz zorlanabilirim nk onlarn hayatlar bir tela halinde, ie yetime telayla balyorlar gne; duraa geldiklerinde azna kadar dolu otobse binebilen
be "ansl" kiiden biri olabilme tela ve kim bilir i yerlerinde hangi telalar
ykleniyorlardr daha. Tm gnlerinin
byle devam ettiini sanyorum nk
akamlar bu duraktan geerken son
derece bitkin oluyorlar. Dnp bir selam
vermek o yana dursun, beni grebildiklerini dahi sanmyorum. Bana kalrsa ya-
amak deil, bu tela canlarna dman onlarn... Ben mi? Bana birazdan geleceim..
Bizim duran bir abisi olduundan bahsetmitim size.. Abi onun ad. Kimse bilmez gerek hikayesini. Yaz-k, gece-gndz gne gzl takar ve ne zaman biri
gzlne yeltense fkelenir, kser, ekilir bir keye. Hi sormadm adn ve gzlnn hikayesini. Yaz-k, gece-gndz
duraktadr abi. Bizim duran durak olduuna dair herhangi bir tabela yoktur. O yzden o kendine i edinmitir herkesi otobse ya da minibse bindirmeyi. Mesela bir
otobs gelir, abi barmaya balar: "uraya gider, uradan geer, kaptan duur gelen var!" O otobse binecek kiiyi bindirdi mi, mutlu olur. Minibsler durduunda
ise tekrar balar abi barmaya: "uraya gider, uradan geer, abla gel geer abla geer" Minibs kaptan karr bir lira uzatr
abiye. Alr, teekkrn eksik etmez. Vermezse de "can saolsun"dur.
Bizim duran birbirini tanyan insanlar abiye selam verirler her vakit. Alr bann stne koyar. Bir tek o genten ocuk vermez
selam. Adnn Erdem olduunu duydumdu geenlerde. Duraa hep takm elbiseyle gelir. Elinde bir anta vardr Erdem
Bey'in. Kpry getin mi plazalarda alrm. Ya ok deil yznden belli fakat
sanrsn krk devirmi de ocuk bytm. O kadar yorgun durup durur bedeni. Tank olmutum bir kere arkadalar alay
ediyordu. Otobs beklerken bile kravatn gevetmiyor diye. Susturmutu Erdem
Bey onlar. "Bu iler byle olur" demiti,
"Byle byle byrsn." "Kariyer adam ol-
mak, hayatn her alannda arln koymaktr" Ne anlarm ben bu ilerden. Vazgetim onlar dinlemekten. Erdem Bey,
geenlerde yine beklerken bizim otobs, bizim mahallenin deli amcas yanat yanna. Deli amca, grdm en titiz
delilerindendir. Bir giydii ceketi bir daha
giymez. Sanrm yetmi yalarnda var. nsanlara bir zarar olmaz, bizim duran abisini ok sevdiinden gelir devaml duraa. Geenlerde bir sabah caddenin kar tarafnda grnd. Elinde sigarasyla yava yava bizim duraa yneldi. Erdem
Bey geri ekti kendini, deli amcaysa bu sabah Erdem Bey'i tercih etti ve yanat yanna usulca Erdem Bey kendini geri ekebilecek baka bir mesafesi kalmadndan aresizlikle kartt bir kulandan kulakl. Deli amca kahkaha att Erdem
Bey'in bu haline. Erdem Bey'se bir "hasbinallah" ekti. Deli amca balad bara
bara konumaya: "Anam babam yok
para ver banaa" Erdem Bey, kendince ayar kak sabah parodisinden kurtulabilmek
iin kartt czdann. Tm durak heyecanla dndk baktk. Gerekten de czdandan para verecekti. Bak hele Erdem
Bey'e, gnl byk adamm. Bir sre tm
durak aktrmadan Erdem Bey'in czdanndan ka para karacan tahmin etmeye altk. O ana kadar Erdem Bey'e
olan tm gcklmz ortadan kalkmt.
Deli amca ise bu esnada "anam babam
yok para ver bana" demeye devam ediyordu. Erdem Bey, czdann byk gznden 50 kuru kard ve deli amcaya
uzatt. O an tm duran iinden geenleri imdi tahmin edip bir kez daha ks ks
glyorum. Vay be Erdem Bey'im, 50 kuARALIK 2014 | TAVIR | 25
ayn fotoraf
ayn fotoraf
yk
yk
suyun iinde sallanan gvdesine ramen silahn dimdik tutuyordu. Birliin en gen, en yeni savalarndand Nihat. Henz boy atmam, byklar yeni yeni terlemi, gzlerinde
fkeyi bytm bir savayd. lk
dnd ise silahyd. Yoldalar
hzlca tutup kardlar onu sudan. Paalarndan damlayan suya aldrmadan, silah kuru kald iin mutluydu. elik suyunu alr gibi rmaa
band kt kor kor. Islak antasn itirazlarna ramen srtndan aldlar ve
yry srd sessiz sessiz. Yrdke snd ve gen mrnn dinamikliiyle bast topraa. Salknn
tm Naslsn? sorularna, karanln
ierisinde muzipe glyle elik
gibi cevabn verdi. Ancak yine de rman, arkasndan kendisine gldn dnd.
Konaklama yerine vardklarnda hala
biraz slakt Nihat. Gnn domas-
man arksn sylyorlard yldzlara. Ve hep birlikte bir dn peindelerdi besbelli. Bilmeden dalarn dn. Usul usul yola koyuldular tepe
nbetileri. Onlar yola koyulduklarnda Alpin yanna iyice sokulup daha
yeni uykuya dalmt Nihat. Uykudan tatls yok diyerek Alp battaniyeyi iyice Nihatn zerine rtt. Bir battaniyenin altnda drt kiilerdi ama
yine de sma sorunlar yoktu, bunu
artk ilgin bulan bile yoktu.
Hem gen hem de cokusu dorukta
oluundan mdr nedir tm birliin Nihata zeni, sevgisi bir bakayd. Hele
de uyurken silahnn zerinde elini dolandrn grenlerin tepkileri yok
mu, iyi ki grmyordu. Yoksa ocuk
muyum ben der kzard. Bazlar da
ondaki bu silah sevgisinin dengelenmesi gerektiini, silahn bir ara olduunun kavratlmas gerektiini savunuyorlard. Aslnda bu konuda hemfikir olmakla beraber gel gr ki tepkileri farkl farkl olabiliyordu. Hepsi de biliyorlard bu ocuk gibi davranmann
acsn ekeceklerdi.
elde yle heybetli grnce tvbeki Cihan da kontrol etti. Artk silah da
alamam demiti.
st ba da kuru ve temizdi. Nbete gitmek iin saatine bakt izin ald
Atei, kk bir ukurun zerine ku- ve ayn hzla kalkt. Ardndan enay
rup tututurduklarnda aydanl seslendi. Askeri eitim balaynca seatein zerinde tutmak iin Nihat nin nbeti deieceiz geleceksin,
hemen atld. Mevsim souk olunca dedi. Nihat sevinle; Tamam komudier ucu da gnll bulmakta zor- tan yolda. diyerek srayan admlarlanmad. aydanln sapna geirdik- la ilerledi.
leri sopay bir iyice kavradlar kaldrdlar alevlerin zerine zerrece du- Dere biraz kabarm, aydanlkta ay
man kartmadan. Nihat, ate vurduk- bitmi, atein kzleri ukura dolua biraz irkildi. Tahmin ettii kadar mu herkes kendi iiyle meguld.
ok slanmamt. Silahm slanmad Yeni savalar askeri eitim iin son
ya yeter diye mrldand.
hazrlklar yapyorlard. Bir el silah sesiyle birden doruldular. enay sesin
Kahvaltdan sonra silahn temizleye- geldii yeri fark etti. Ses nbet yerinlim Nihat.
den geldi. Adalet, Cengiz nbet yeTek bama temizleyebilirim Cihan rine geriye kalan etraf toparlasn
Yolda.
beklesin. Sanrm bir kaza. dedi eYine de beraber temizleyelim.
nay. Endieli gzlerle herkes birbiriTamam o zaman. derken Ne gerek ne baktlar.
varsa ben yaparm tonu vard sesinde yine de sustu.
Cengiz hzla gidip ayn hzla dnd
enayn yanna. Komutan yolda, NiBak yine mermiyi aza almsn Ni- hat vuruldu. dedi sessizce. Nasl,
hat!.. Byle giderse sen ya bo bir si- peki durumu nasl? diye sorarken ikilah tarsn ya da silahn bota kalr. si de hzla ilerliyorlard.
Senin elindeki oyuncak deil silah ve
sen de ocuk deil savasn. Nihat Nihat kafasnn bir yan, elleri kan
hi kafasn kaldrmadan, skp n- iinde gzleri iri alm akn bakne sra sra dizdii silahnn parala- yordu. lk mdahaleyi Adalet yapt.
rn silerken, sylenenlerin arly- Nihat suskundu. Yaras ar deildi
la bkld birden.
ancak korktuu her halinden belli
oluyordu. Partimin bana verdii siAnlald m Nihat yolda. Nihat sa- lahla, mermiyle lecektim az kalsn.
dece ban sallayarak Tamam dedi. Oynama demilerdi... tm sylenenAlp yanlarndan geerken yle bir ler imdi kulanda nlyordu. Kanensesine vurdu. Nihat gzleri fkeden l elleri ykanrken derin bir soluk
akmak akmak kafasn kaldrmad ald. Hala pansumann altndan lk
bir ey diyecek oldu sustu. Cihan, Ni- lk kulann arkasndan kan szhatn gzlerinin iine bakarak Hak- yordu. Gz bebekleri titredi. imdi
lsn sen bir ocuk deilsin byle bana bir ey olsayd yoldalarm.
yapmamallar, ancak esas olarak bunu diyerek dudaklarn kprdatt. esen gstereceksin. Yoldalarna anla- nay Arn ok mu? diye sordu. Gztacaksn. , silah ele almakla bitmez, lerini kapatp at mahup bir sesle
balar. Her admnda her soluunda Yok deil. dedi.
sava olmalsn. Arkadalarla biz
de ayrca konuuruz.
Konaklama yerinde t kmyordu.
Nihat bir battaniye zerine yatrdSeri hareketlerle Nihat silahn takt, lar, bann altna montlardan yastk
iir
iir
gerilla sevdam
hasan biber
Barikatlar ardnda
Canlar cokuda
Bayramz dalga dalga
Umut kavgada
Kardelenler diyarnda
Sevdann doruunda
Akyoruz alanlara
Zafer yaknda!..
Gerilla sevdam
Hayatn iinde
Gerilla sevdam
Boy verir zgrle
Gerilla sevdam
Hayatn iinde
Gerilla sevdam
Boy verir zgrle
Gerilla sevdam
Hayatn iinde
Gerilla sevdam
Boy verir zgrle
gncel
gncel
Kapitalizmin ve onun kltrnn yaratt yabanclama, deersizlemenin nne yeni yeni mevzilerle geilmeye devam ediliyor. Mtevaz ama
politik hedefi ok byk olan bu
admlar bydke hak alma mcadelesinin boyutu da deiecek, so-
resim
resim
medusann sal
tavr
Afrika'y, Ortadou'yu ve dnyann her tarafn kan glne eviren kapitalizm, byk bir gmen sorununu da ortaya kard.
nisindeki Bat Afrikay ele geirmekti. Kaptann kraliyet taraftar olmas ve aristokrat
gururu subaylarn tlerine kulak vermesini nlemiti. Ve birtakm denizcilik
hatas ile firkateyn Kanarya Adalar civaZaman zaman Akdenizde, okyanusun or- rnda karaya oturdu..
tasnda kck tekneleri batan ve lme gnderilen yzlerce gmeni okuyo- Vali, kaptan ve subaylar 6 filikaya doluurruz. Lks yolcu yatlar, byk vapurlar bu larken, 147 insan botlarda yer bulamayp
teknelerde st ste ylm yzlerce ki- gemi direinden ve kalaslardan yaplm
iyi grd halde, kck teknelerin bir sala trmanmaya zorlandlar.
batma tehlikesi olduunu grd halde yanlarndan geip gidiyor.
Botlarn sal en yakn karaya ekeceine
dair sz verildi. Botlar sala balayan ipEn yaknmzda, stanbul Boaznn souk ler kesildi. Saln zerinde gerek bir lm
sularnda tekneleri batan gmenleri kalm mcadelesi balad. 147 kazazedegrdk. Dnyay kan glne boanlara... ye gemiden kalan bir kutu biskvi ilk gn
G yollarn aanlara... Bin kere lanet... Ve tkendi. Subaylar ilk gn 65 kiiyi ldrbu cinayetlerin hesab sorulacak elbet. Sa- d.
natlar da sanatyla sormal hesabn
katliamlarn, tarihe not dmeli.. Tpk Me- Bir hafta sonra 28 kii kalmt salda. Vdusann Sal resminde olduu gibi..
cutlarnda yaralar olanlar denize atld. Geriye kalan 15 kii subaylar, bilim adamlaMedusann Sal isimli resim Theodore Ge- r ve katiplerdi. Zenci Jean-Charlesin
ricault tarafndan yaplmt. Kraliyet fr- grevi doktorun setii kurbanlar Medukateyni Medusa, Fransa limanndan 17 sadan denize atmakt. Hayatta kalan ditemmuz 1816da ayrlm, Senegalde er drt kiiyle beraber o da onlar kurSaint-Loise gidiyordu.
taran geminin gvertesinde, ok ve hzl yemek yedii iin ld.q
Medusann grevi, bir sre nce ngilizlerin Franszlara terk ettii Senegal kolo-
HASTR LAN!
Ben gider oldum
kardalar.
Ve de
kz kardalar,
Ben gider oldum
Gayri haram bana
Bu toprak damlar
Bu aalar,
Bu talar bana.
Apat dediin
iirilmi oto lastii
Ve bir ka
Tahtadan ibaret
Bir saldr.
Suda yzer.
Oul, uak, bir de karm.
Kurt bana
Hastir eker
Ku bana
Ylan bana
Hastir eker
iyan bana
Lan karda
Bu nasl yara
Kanar heryerimden.
Dlmm
Slmm
Koulmu.
Siktir ekilmiim yani
Kendi z yurdumda.
Bir meri keklik gibi
eker giderim.
*Enver Gke
makale
makale
sahnelerde
genel mdrn
istifas
filiz tanya
oyunda yine barold. Neler sylediini yle bir anmsayalm, bakalm arambann gelii saldan belli miymi?
Mustafa Kurt Genel Mdrlk koltuuna oturur oturmaz gazetelere verdii
rportajlarda; Bugne kadar bu kesime ulalamamasnn sorumlusu biz
sanatlarz. Tiyatro biletlerinin arkasnda yetikin oyunlarnn 10 ya st herkes tarafndan izlenebilecei yazlmtr. Bugne kadar oynanan oyunlarn 10
yandaki ocuklar iin ok da uygun
deildi. Bundan sonraki srete, biletlerde belirtildii gibi ocuklar aileleri ile
rahatlkla oyun izleyebilecekler lkemizin birliine, beraberliine, kardeliine, bara odakl bir repertuar yaptk. Herkesi kucaklayan, her kesimi kucaklayan bir repertuar yaptk. Bundan
da kastmz u; tarihi oyunlar, dnem
oyunlar, klasik eserler var Yllardr ihmal edilmi yazarlarmz var; bir trl
sahneye kmayan, Necip Fazl gibi.
Onun Para oyununu ilk kez oynayacaz. 40 yl nce DTye verilmi, repertuarda duran bir oyundu diyordu.
Geen sezon sergilenen Devlet Tiyatrolarnn repertuvar ortada. Deiimi buradan tartmayacam. nk
biz artk Devlet Tiyatrolarndaki oyunlarn kalitesini ve ieriini deil, kurum iindeki dedikodular ve skandallar tartr hale geldik (Daha dorusu getirildik). Turne dnlerinde
dekor kamyonlar gmre takld,
eletirilen oyunlara ynetmenler
oyunun provas bitmeden sahneye
koydular v.s. diye aklamalar yaptlar, oyun metinleri Bakanlk bnyesinde kurulan komisyon tarafndan denetlenmeye balad. TSAK bir muamma olarak tartlmaya devam edildi, alanlarn nne bir tehdit arac gibi stlp stlp konuldu durdu.
Herkeste o kadar ok stld ki artk
bu cack bozulmutur algs yaratld. Ki cacn bozulduu falan yok, yaratt bu algyla insanlarn ilgilerini
datyor, meseleyi uzatarak ilgilileri
yoruyor, bezdiriyor. Bu arada ok ileri vard, paralel kazklar skyor,
aktklarn salamlatryorlard, TSAK ii pimeye brakld.
Mustafa Kurt henz bir yln doldurmu asaleti onaylanmam bir genel
mdrken 14 Ekim 2014 gn istifa
etti. Kendisi istifasyla ilgili konumad fakat iddialar ard ardna geldi.
lk nce Bakanlk bnyesinde kurulan
komisyonun Goethe'nin Gne Batarken Bile Byk oyununun orijinal
metnindeki baz replikleri sansrlemesiyle prmiyerin ileri bir tarihe
ekilmek istenmesi ve daha nce de
benzer durumlar yaand iin
Kurtun oyundan nce istifasn sunduu da bir dier iddia. Bir baka iddia ise istifasn bakanln istedii.
Bu iddialar ortada dolanrken Tiyatro Oyuncular Meslek Birlii (TOMEB)
bir aklama yapt. Genel Mdr
Kurtun sansr mdahalelerine kar knca istifasnn istendii belirtilerek, Kltr Bakanndan bir aklama beklediklerini belirterek Sanata,
sze, dnceye vurulmaya allan
zincirler hibir bask dneminde uzun
mrl olamam, uygulayanlar tarihin kara sayfalarnda yer almlardr
ve Genel Mdr Kurt, gerek bir yl
nce TSAKa dier ynetim elemanlaryla birlikte kar knda,
gerek ise bu istifasnda doru davranmtr dediler. Dediler demesine de
Mustafa Kurtun TSAKa kartl
da ok tartlmt. Hatrlarsanz Mustafa Kurt zel tiyatrolarn deneini
kesilmesi, festivallerden dlanmasna da imza atmt. Bu istifayla birlikte tm bunlar yeniden gndeme geldi.
Tm bunlar tartlrken taraflardan
biri suskunluunu bozdu. Bakanlk bir
aklama yaparak; Genel Mdr Vekili Mustafa Kurt'un D ilikilerde alan C. isimli bir kz taciz ettii gerekesiyle hakknda bir soruturma olduu, soruturma iin ifade verecei, ancak sansr bahane ederek istifa ettiini, istifasnn gereksiz olduu, zaten grevden alnacan, bunu el al-
tiyatro
tiyatro
kerbela
idil halk tiyatrosu
iktidar ele geirmeye ynelik bir dzende insancllktan ve bartan bahsedemeyiz. nsani bir dzen deildir kurulan,
slamiyetin douuyla birlikte iktidar ele
geirme mcadelesi sz konusudur. Kerbela bu mcadelenin devamdr.
Oyun, tarihsel-diyalektik bir bak asyla deil, idealist bir bak asyla sahneleniyor. Oyunda iyiler ve ktler var. Bir
tarafta iyiler, dier tarafta ktler. Oysa
bir insann deiimini, iyi-kt yanlarnn
savam halinde olduunu gstermesi gerekir. Muaviye ve Yezid neden kt? ktidar kavgas var, haksz bir ekilde iktidar almaya alyorlar. Ve egemenler hep
acmasz olurlar. Sosyalizm dndaki btn dzenlerde iktidara gelenler neye
gre iyi olacaklar. ktidarlar halkn zarar kouluyla, ynetenlerin karlar zerine kuruludur. Oyunda bu gereklik, tarihsel ve toplumsal koullarn nemi atlanm.
Drdnc halife Alinin lmyle iyilerin
40 | TAVIR | ARALIK 2014
myor. Ar ekimli kapma ve oyunculuklardaki byk byk hareketler sahneyi dolduruyor. Hseyin ve ailesinin ldrld finaldeki bu sava sahnesi doru bir teknikle verilmi.
Okuyucularmza, Kerbela oyununu tavsiye ediyoruz, izlenmesi gereken bir oyun.
Eletirdiimiz noktalar var, gncelletirme
beklerdik, pek yok. Adeta ehir Tiyatrolar versiyonu olmu, yani birka ayrntda
oto sansre uram, deforme edilmi bir
tarihle karlayoruz. Ancak oyun bizlere tarihimizi hatrlatyor. Yezidler yaamaya devam ediyor hala ve Yezidlere kar
mcadele de devam ediyor. Yezidlerin
alnd Hac Bekta Veli anmalar, aureler, cem trenleri Ezilen halklar tarihini unutmamal. Zalimlerle ayn sofraya
oturmamal. Oyuna gidelim ve tarihimizi hatrlayalm, bir kez daha. q
*ehir Tiyatrolar 2014-2015 Kasm ay
program bror
televizyon
televizyon
mak istiyor. dl ise 100 Bin TL.. Bugn 100 Bin TL kolay kolay kazanlmaz
biliyorsunuz. Bu paray kazanmak
iin yarmaclara yaptrmadklar kalmyor. nce o haftaya uygun kyafetler almak iin alverie kyorlar. Kyafet aldktan sonra da ona uygun
makyaj ve sala geliyor yarmac
podyuma. Eyvahhh jri karsna m
ktnz.. imdi geliyor aalamann,
hakaretin bin trls.
kaynak yaptrp yaptrmadn kontrol etmek iin sana bakmak istemeleri, san ekerek bakmalar, kzn alayarak kulise gitmesi...
Bir insan bunu nasl kendine yaktrabilir ki? Bunu kabullenmek mmkn bile deil. Annesinin babasnn
ona yapmadn, kendini modann yldz sananlar yapyor. Katlanlardan ise
en k 19 yanda gen bir kz. Ve
de en ok konuulanlardan biri. 19 yanda bir kzn gelecee dair gzel hayalleri olabilir. Ama bu dzen onu
yle bir hale getirmi ki magazine
gndem olabilmek iin her trl irkinlii yapmasn salyor.
Herkes birbirine kar ak sava balatm durumda. Jridekiler bal bana tm yarmaclara hakaret ederken, yarmaclar da rakiplerine ayn
hakareti yapyorlar. Yani anlayaca-
nz herkes birbirinin kuyusunu kazmakta. RTK bile aalama ve hakaret ierdii iin cezalar veriyor. Cezalar vereceine yayndan kaldrsn.
Gencecik kzlarmz bu soytarlara
zeniyorlar. Televizyonlarn bandan kalkmyorlar. Patronlarn da doallnda iine geliyor nk reyting
oluyor. Reyting demek de daha fazla para demek.
Bizim halkmz yoksuldur. Ekmek paras bile bulamayan aileler var Trkiyede. Bunlar grmezden gelip her-
kese diyorsunuz ki kendi tarznz yaratn. Dekolte elbiseler, yrtk pantolonlar, dar gmlekler, mini etekler, pahal ayakkablar aln. Kendinize bakn. Hayat bo elen co diyorsunuz ya, yok
ite bu lkede doan her ocuk borla douyor.
Kimin ne giyeceine, nasl yryeceine, san nasl yapacana, nasl konuacana yarma jrileriyle karar veriliyor bu lkede... Neredeyse anamza
kfredecek kadar yzmze bizi aalayan, canl yaynlarda tehir eden-
kitap
kitap
film
film
gagarin
hazal kara
Film uzaya giden ilk insan Yuri Gagarinin hayatn konu alyor. Gagarinin
hayatyla birlikte o dnem Sovyetlerde yaananlara da tank oluyoruz.
Yuri Gagarin, 9 Mart 1934 tarihinde
dnyaya gelmi. Kyde yetimi ve
kinci Paylam Savann getirdii
zorlukla karlam ocukluunda
Film boyunca Gagarinin ocukluuna,
genliine ve pilotluk dnemlerine dnler yapyoruz.
Filmde sosyalizmin gerekten de insan
iin alan, reten, gelitiren bir yap
kurduunu gryoruz. Gagarin ise
sosyalist kltrn yaratmak istedii
yeni insann gzel bir rnei
Kapitalizmde bir kenara atlp yozlamann bataklarna ekilen yoksullar
var. Oysa sosyalizmde grdmz
tablo tam tersi. Bu filmde de insana verilen deeri, halk iin vatan iin alan
insanlar gryoruz.
Kapitalist toplumda, insanlar bencildir,
kskantr, karcdr
Sosyalist toplumun yaratt yeni insan
ise bunun tam tersini rnekliyor. Gagarin, halkn ve lkesini ok seven bir
haberler
haberler
meye balamt. Tavr Yaynlar, 17-18 Kasm tarihlerinde ise imza gnleri dzenledi. 17 Kasm Cumartesi gn air brahim Karaca, Galip Doan, Tavr Yazarlar
Veysel ahin, Hsn Yldz; 18 Kasm Pazar gn ise
Ynetmen Reis elik ve Grup Yorum F Tipi Film DVDsi
ve Tavr kitaplarn imzalad. q
haberler
haberler
ksa... ksa... ksa... ksa.. ksa... ksa... ksa... ksa... ksa... ksa... ksa... ksa... ksa... ksa...ksa...