CHUYN : HIN TNG CM NG IN T

A. L THUYT V HIN TNG CM NG IN T

I. T thng qua din tch S t trong mt t trng u
+ T thng qua mt mch in kn c din tch S, t trong t trng u c vect cm ng

t l B c xc nh theo cng thc:

= BScos ; Trong = ( n ; B )
(Chiu ca n tu thuc vo chiu (+) m ta chn cho khung dy kn)
II. Hin tng cm ng in t:
+ Khi t thng qua mt khung dy kn bin thin th trong ktg t thng bin thin trong
khung xut hin dng in cm ng
+ Khi mt on dy dn chuyn ng ct cc ng cm ng th trong on dy xut hin
mt sut in ng cm ng
III. nh lut Lenx v chiu dng cm ng
+ Dng cm ng c chiu chng li nguyn nhn sinh ra n
+ Dng cm ng c chiu sao cho t trng m n sinh ra chng li s bin thin ca t
thng sinh ra n
. Khi Bm tng th Bm v Bc ngc chiu
. Khi Bm gim th Bm v Bc cng chiu
IV. Sut in ng cm ng:
* nh lut Faray v cm ng in t:
ln sut in ng cm ng xut hin trong mch kn t l vi tc bin thin t thng
qua mch.
ec = -N

(N l s vng dy ca khung)

* Sut in ng cm ng xut hin trn on dy dn chuyn ng trong t trng u.

ec = Blvsin
+ v v B cng vung gc vi on dy v v to vi B gc
+ Chiu ca s (t cc (-) sang cc (+) tun theo qui tc BTP hoc theo nh lut
Lenx
. Qui tc BTP: Xo bn tay phi hng ng cm ng, ngn tai ci choi ra 90 0 ch
chiu v th chiu
t c tay n 4 ngn cn li ch chiu t cc (-) sang cc (+) ca ngun
cm ng
V. Sut in ng t cm:
= Li
1. T thng t cm:
( L = k.2 .n2V)
2. Sut in ng t cm:
3. Nng lng t:

W=

4. Mt nng lng t:

etc = -L
1
LI2
2

I
t

suy ra trong cun dy: W =

B2
4 .k

B 2V
4 .k

VI. Cng ca lc t tc dng ln mt mch in kn chuyn ng trong t trng.

Khi mt mch in chuyn ng trong t trng bt k th cng ca lc t tc dng ln
mch in c o bng tch ca cng dng in vi bin thin t thng qua mch
trong qu trnh chuyn ng.

A = I.

Ta c: F=BIl v F to vi dch chuyn x mt gc ng bng gc ca vect php

tuyn khung to vi vect t cm B .
A = F. x .cos = I.
Suy ra cng ca lc t l :
B. MT S BI TP V HIN TNG CM NG IN T
Bi 1: Mt dng in chy trn mt dy dn thng di qua
hai cnh ca mt hnh vung ABCD, c cng dng
in i cho bi biu thc i = 4,5.t 2 10.t; trong i tnh
bng A v t tnh bng s. Cho a = 12 cm; b = 16 cm (hnh
v) (Gia dy dn thng di v hnh vung c cch in)
a.Tnh sut in ng trong khung dy dn hnh vung
ABCD ti thi im t = 3 s.
b. Xc nh chiu ca dng in cm ng trong khung ti
thi im t=3s.

B
i

a
D

Li gii

a. T trng B ca dng in i gy ra c phng vung gc vi mt

phng cha khung dy ABCD, c chiu i t
A
B
sau ra trc vi vng pha trn dng in v
c chiu t trc ra sau i vi vng pha di
M
N
dng in.
i
A
B b
Xt hnh ch nht ABNM i xng vi hnh

a
ch nht ABNM qua MN. V l do i xng

nn t thng gi qua ABNM bng nhng tri

D
C
du vi t thng gi qua ABNM, nn t thng
b
gi qua hnh ch nht ABCD ch cn bng t
thng gi qua hnh ch nht ABCD v bng:
a
a
i dr 0 ib
bi
a
BdS bBdr b 0

ln r 0 ln
Thay i = 4,5.t2 10.t vo
ba
2 r
2
2
ba
b a
biu thc ca t thng ta c
b
a
0 (ln
)(4,5.t 2 10.t )
2
ba
Sut in ng cm ng trn khung ti thi im t l
b
d
a

0 (ln
)(9t 10)
dt
2
ba
Ti thi im t = 3 s th sut in ng c ln 0,598.10 V
b. Ti thi im t = 3 s th dng in i i qua dy dn MN ang tng
theo thi gian t tc B ang tng. Theo nh lut Len-x th dng in
cm ng ic i trong khung dy ABCD phi c chiu sao cho chng li s
tng
ca B trong khung ABCD, ngha l n phi sinh ra t trng cm

ng Bc c chiu ngc vi B . Vy ic phi c chiu ngc chiu quay ca kim

ng h ti thi im .
6

Bi 2: Mt khung dy dn OABC nm trong mt phng Oxy c cnh b=2cm. T trng B

vung gc vi mt phng Oxy c chiu hng t trong ra ngoi v c ln cho bi cng
thc B = 4t2y. Trong B tnh bng T, tnh tnh bng s v y tnh bng m.

a. Xc nh sut in ng cm ng trn khung dy ti thi im t = 2,5 s.

b. Xc nh chiu ca dng cm ng chy trong khung dy ti y
thi im t=2,5s.
Li gii
a. T thng gi qua b mt bao bi khung dy
hnh ch nht c cnh l b = 2 cm c chiu cao
l dy l: d BdS Bbdy 4t 2 bydy.
V B = 4t2y l hm ca hai bin t v y. Ta ly
tch phn theo bin y
b

2
2
2
4t bydy 4t b ydy 4t b(
0

y2
)
2

2b 3 t 2
0

Sut in ng cm ng trn khung dy l:

d
4b 3 t
dt

Ti thi im t = 2,5 s, sut in ng c ln l = 80.10-6 V

b. Khi t = 2,5 s th B = 4yt 2 ng bin vi t. Vy Bc c chiu ngc chiu

vi chiu ca B . Nn dng in cm ng c chiu i theo chiu quay

ca kim ng h.
Bi 3: Mt khung dy hnh ch nht, c chiu
di l a, chiu rng l b, in tr l R t gn
mt si dy di v hn mang dng in i nh
hnh v bn. Khong cch t si dy di n
tm ca khung dy l r. Hy tnh.
a. ln ca t thng gi qua khung
dy.
b. Dng in cm ng trong khung dy
khi khung dy chuyn ng ra xa si dy di
vi tc v.

v
a
b
r
i

Li gii
a. T trng B gy ra bi dng in thng i khong cch r l: B
T thng gi qua khung dy l:
BdS

b
a

0i
2r

b
a

0i
i dr
i
ia 2r b
drdx dx 0
a 0 ln r
0 ln(
).
2r
2

2
r

b
b 2 r
b
0
r
r
a

b. Sut in ng cm ng trong khung dy khi n chuyn ng ra xa

so vi dy vi tc v
iav
2 0 abvi
d
d dr
d
2
2

v
0 (

)
dt
dr dt
dr
2 2r b 2r b (4r 2 b 2 )
Cng dng in cm ng ic i qua khung dy l:
2 0 abvi

ic
R R (4r 2 b 2 )

Bi 4: Trong cng mt mt phng nm ngang vi dng in thng di v hn c cng I

= 20A ngi ta t hai thanh trt kim loi song song vi dng in v thanh gn hn cch
dng in mt khong x0 = 1cm. Hai thanh trt
I
cch nhau l = 2cm. Trn hai thanh trt ngi ta lng
x0
vo mt on dy dn MN di l .Cho dy dn trt
M
P
tnh tin trn cc thanh vi vn tc khng i v =
3m/s theo hng song song vi cc thanh trt.

a. Tm hiu in th xut hin gia hai u

v
dy dn UMN.
b. Ni hai u P, Q ca hai thanh trt vi
N
nhau bng in tr R = 0,2 to thnh mch kn. Q
Xc nh ln v im t lc ko tc dng ln
MN n chuyn ng tnh tin u nh trn. B
qua ma st.
Li gii
ur
Dng I sinh ra t trng c cm ng t B nh hnh v
V on dy MN chuyn ng trong t trng nn trn
n xut hin sut in ng cm ng.Sau thi gian t k
t lc bt u chuyn ng,t thng qut bi on di
dx ca dy (cch dng I khong x) bng:
d = Bds =

0 I
vtdx
2x

I
P

d
x

T thng qut bi c on dy MN bng:

x l
0 Ivt x 0 l

ln
= d
2
x0
x

N vt

0 Iv x0 l

ln
2
x
0

Sut in ng cm ng c ln: c = // =
V cc ca ngun c du: N m, M dng.
Mch h
UMN = c =

x l
0 Iv x0 l
=2.10-7Iv ln 0

ln
2
x0
x0

Thay s c UMN = 1,32.10-5 (V)

Mch kn .
Dng in qua on dy MN c cng :
*Lc t tc dng ln on di dx ca
dy dn MN :
dF = BIcdx =

0 I
Icdx
2x

X 0 l

Cc dF cng hng => F =

dF =

X0

Ic = c / R = 6,6.10-5 (A)

0 I
X l
I c ln 0
2
X0

x0 l
= 2,9.10-10 (N)
x
0

Hay F = 2.10-7I.Ic ln
Xc nh im t ca

F .Gi

s G l im t ca

F .

X0

GM = XG

+ B

l
0 I
XGF = XdF =
Icl => XG = ln X 0 l = 1,82 (cm)
2
X0
X0
X 0 l

Suy ra G cch u M khong 0,82 cm.

Vy lc ko

F'

cn bng vi lc t

F= 2,9.10-10N v t ti G

Bi 5: Mt si dy tit din ngang 1,2 mm2 v in tr sut l 1,7.10-8

m c un thnh mt cung trn c tm ti O, bn knh r = 24 cm nh
hnh v bn. Mt on dy thng khc OP cng cng
loi nh trn , c th quay quanh im O v trt c tip
P
xc vi cung trn ti P. Sau cng, mt on dy thng

khc OQ cng cng loi trn, hp vi hai on dy trn

thnh mt mch in kn. Ton b h ni trn t

Q
O
trong mt t trng B = 0,15 T, hng t trong ra ngoi
vung gc vi cung trn. on dy thng OP thot u
nm yn ti v tr = 0 v nhn mt gia tc gc bng 12 rad/s2.
a. Tnh in tr ca mch kn OPQO theo .
b. Tnh t thng qua mch theo .
c. Vi gi tr no ca th dng in cm ng trong mch t cc
i.
d. Tnh gi tr dng in cm ng cc i trong mch.
Li gii
a. di ca cung PQ l: PQ = r. Trong tnh bng rad
di ca mch kn OPQO l:
l = OP + OQ + PQ = r + r + r = (2 + )r.
Vy in tr ca mch knh OPQO l:
R

l
(2 )r

S
S

Thay s ta c R = 3,4.10-3(2 + ) () = 3,4. (2 + ) m.

b. T thng qua mch kn OPQO l:
= BS = B

r 2
(0,24) 2
0,15
4,32.10 3. (Wb) 4,32. mW
2
2

c. Sut in ng cm ng trn mch knh

d
d
4,32.10 3
4,32.10 3 4,32.10 3 t
dt
dt

Trong , tng ng l vn tc gc v gia tc gc ca thanh OP.

Dng in cm ng ic trong khung l:
ic

Vi

4,32.10 3 t
1,271t

3
R 3,4.10 ( 2 )
2

1
t 2 t
2

Thay vo biu thc ca ic ta c

ic 1,271. 2

 tm gi tr cc i icmax ca ic ta ph tnh
dic
2

d 2( 2) 2

Ta c

dic
d

Kho st ic theo ta c bng bin thin

0
2

dic
d

Vy khi = 2 rad th ic t gi tr cc i.
d. Cng dng in cm ng cc i trong mch
Thay = 2 rad vo biu thc ca dng in cm ng ta c
icMax 1,271. 2

1,271 2.12.2

2,2 A
( 2 2)
2

Bi 6: Mt khung hnh vung lm bng dy dn

quay u quanh mt trong s cc cnh ca n ti
gn mt dy dn thng di v hn c dng in
khng i I i qua (hnh v). Trc quay song song
vi dy dn v khong cch gia chng bng d,
chiu di cnh khung bng a.
Ti v tr mt phng khung to vi mt phng cha
dy dn v trc ca khung mt gc bng bao
nhiu th vn k ch gi tr tuyt i cc i tc
thi ca in p?
Li gii:
Xt ti thi im t=0 khi khung dy trong
cng mt phng vi dng in.
Ti im M trn khung cch dng in on
x, t cm do dng in gy ra ti M c ln
bng:

BM =

a
d

M
O2

O1

kI
x

T thng qua din tch (a.dx) ca khung l: d

=BM.a.dx =

kIa.dx
x

Xt ti thi im t=0 khung v tr O2CDE

Ti thi im t, khung quay c gc = t

v v tr O2CDE nh hnh 2.
T thng qua khung lc ny bng t thng
qua din tch O2AFE ca khung khi =0, vi
O1A= O1C= r
Xt tam gic O1CO2:
O1C=r = d 2 a 2 2da cos = O1A
T thng qua din tch O2AFE l:

O1

O2

= d =...=kIa(lnd - ln d 2 a 2 2da cos )

r

e = - =

kIa d .sin(t )
d a 2 2da cos(t )
kIa 2 d 2
.
[d 2 a 2 2da cos(t )]2
2

( d 2 a 2 ).cos t 2ad

e=0 khi cos =

2ad
d 2 a2

Vy ti v tr mt phng khung to vi mt phng cha dy dn v trc ca khung mt gc

tha mn cos =

2ad
th vn k ch gi tr tuyt i cc i tc thi ca in p
d 2 a2

Bi 7: Mt khung dy dn hnh vung chuyn ng dc theo trc x vi vn tc v 0 i vo

mt bn khng gian v hn (x>0) trong c mt t trng khng u hng theo trc z:
Bz(x) = B0(1 + x) vi B0 l hng s dng. Bit rng hai cnh ca khung song song vi trc
x, cn mt phng ca khung lun vung gc vi trc z. Hi khung thm nhp vo khng
gian c t trng mt khong cch bng bao nhiu, nu khi lng ca khung l m, chiu
di cnh ca khung l b v bit rng vo thi im khi cc ng sc t xuyn qua ton b
mt phng ca khung, trong khung to ra lng nhit ng bng nhit lng m khung to
ra trong chuyn ng tip sau cho ti khi dng hn.
Tnh in tr ca khung. B qua h s t cm ca
O
khung v coi b<<1.
Li gii
Xt thi im cnh CD c to l x v khung ang
thm nhp vng t trng. p dng nh lut bo ton
nng lng, nhit lng to ra trong khung bng
bin thin ng nng ca khung:
dQ

m 2 m
v (v dv) 2 dQ mvdv
2
2

(1)

Sut in ng cm ng xut hin trn cnh CD l:

E BCD bv B0 (1 x)bv

B 2 (1 x) 2 b 2 v 2 dt B02 (1 2 ) 2 b 2 v 2 dt
E
dQ I 2 Rdt 0

R
R
R

T (1) v (2) ta c:
Rmvdv B02 (1 2x)b 2 v 2 dt

(2)

 Rmdv B02 (1 2x)b 2 dx

(3)
Gi v1 l vn tc ca khung khi bt u khung nm trn trong t trng ta c:
mv02
v
mv02
mv12
Q

v1 0
Q
trong
4
2
2
2

Tch phn 2 v phng trnh (3) ta c:

v1

v0

Rmdv B02 (1 2x)b 2 dx

Rm(v1 v0 ) B02 b 2 (b b) B02 b 3 (1 b) B02 b 3

2 B02 b 3
( 2 2) B02 b 3

mv0
mv0 ( 2 1)

(*)

Khi khung vo hn trong t trng, cng dng in trong khung l:

ECD E AB B0 vb1 ( x b) (1 x ) B0 b 2v
I

Xt trong khong thi gian nh dt: dQ I Rdt

B02 b 4 2 v 2 dt B02 b 4 2 v dx
2

dQ

(4)

Tch phn 2 v phng trnh (4) v thay R (*) vo ta c: s1

Khung vo trong t trng c mt on l:

( 2 1)
2b

2 1 2b 2
2 1
2
2
b
b
( 2 2) B02 b 3
2 1

Vy
v
mv0
2b
s s1 b

Bi 8: Cho mt khung dy dn kn hnh ch nht ABCD bng kim loi, c in tr R, c

chiu di cc cnh l a v b. Mt dy dn thng di v hn, nm trong mt phng ca
khung dy, song song vi cnh AD v cch n mt on d nh hnh v bn. Trn dy dn
thng c dng in cng I0 chy qua.
a. Tnh t thng qua khung dy.
a
b. Tnh in lng chy qua mt tit din thng ca khung
A
B
dy trong qu trnh cng dng in trong dy dn thng gim
d
n 0.
c. Cho rng cng dng in trong dy dn thng gim
b
tuyn tnh theo thi gian cho n khi bng 0, v tr dy dn thng
v v tr khung dykhng thay i. Hy xc nh xung ca lc t
D
C
tc dng ln khung.
Li gii
a. Cm ng t ti im cch dy dn mt on r: B
T thng qua khung dy l:

d a

0 I 0
2r

0 I 0b
Ib
a
dr 0 0 ln(1 ) 0
2r
2
d

b. Trong thi gian nh dt trong khung c sut in ng ec

d
,
dt

trong khung c dng

ec
d dq
d

dq
ly tch phn 2 v ta c:
R
Rdt dt
R
0
0 0 0 0 I 0b
a
q

ln(1 )
R
R
R
2R
d

in cm ng i

c. Gi t l thi gian dng in gim u n 0 th:

I I 0 (1

t
); ec '
t

; trong khung c dng in cm ng

ec
I b
'
a

0 0 ln(1 ) = hng s
R
R
2Rt
d

Lc tc dng ln khung l tng hp hai lc tc dng ln cc cnh AD v BC:

F B1bi B2 bi

0b
0b
0 ab
Ii
Ii
Ii
2d
2 (d a)
2d (d a)

Xung ca lc tc dng ln khung l:

t
0 I 0 abi t
02 ab 2
I 02
t
a
X Fdt
I
(
1

)
dt

ln(1 )
0

2
4 d ( d a ) 2 R
d
2d ( d a ) 0
t
0
Bi 9: Mt thanh c chiu di L chuyn ng vi tc
i
khng i v dc theo hai thanh ray dn in nm ngang.
H thng ny c t trong t trng ca mt dng in a
thng di, song song vi thanh ray cch thanh ray mt
on a, c cng dng in I chy qua. Cho v =5 m/s, L
v
a = 10 mm, L = 10 cm v I = 100 A.
a. Tnh sut in ng cm ng trn thanh.
b. Tnh cng dng in cm ng trong mch. Bit rng in tr ca thanh l 0,4
v in tr ca hai thanh ray v thanh ngang ni hai u thanh ray bn phi l khng ng
k.
c. Tnh tc sinh nhit trong thanh.
d. Phi tc dng ln thanh mt lc bng bao nhiu duy tr chuyn ng ca n.
e. Tnh tc cung cp cng t bn ngoi ln thanh.
Li gii
a. Sut in ng cm ng =

d
dt

Ta i tnh d BdS Bdrdx vi r l khong cch t phn t dS ti dng in i v x l

i
khong cch t dS n cch ni hai u thanh ray, cn B 0
2r
a L
a L
a L
i dr
i
i aL
dx 0 ln(r ) 0 ln
dx
Vy d dx Bdr dx 0
2
2
a
a
a 2 r
a
Do thanh L chuyn ng vi tc khng i v, nn:
dx = vdt
Vy =

iv a L
d
0 ln
dt
2
a

0i a L
ln
vdt
2
a

Thay s vo ta c ln ca = 0,24 mV.

b. Dng in cm ng trong mch c cng ic

0,6 mA.
R

c. Tc sinh nhit trn thanh l:

dQ
Ric2 0,1437.10 6 W.
dt

d. Lc t tc dng ln dng in cm ng ic trn thanh l F ic dr B

V dr vung gc vi B nn suy ra
aL
ii dr 0 iic a L
idr
F dF 0 c

ln
dF ic drB ic 0
2r
2 r
2
a
a
-9
Thay s vo ta c F=28,75.10 N.
Vy duy tr chuyn ng cho thanh ta phi tc dng ln thanh mt ngoi lc bng lc t
tc dng ln thanh F = 28,75.10-9 N.
e. Tc cung cp cng t bn ngoi chnh l cng sut ca ngoi lc F
dW
Fdx

F .v 0,1437.10 6 W
dt
dt

.
B

Bi 10: Ngi ta t mt vng xuyn mnh, ng cht

v dn in bn knh r vo trong mt t trng ng
nht v bin i theo thi gian theo cng thc B=B ocos
t . in tr ca vng xuyn l R v h s t cm L.
ur
Vecto B to vi mt phng vng xuyn gc . Hy tnh
momen trung bnh ca cc lc tc dng ln vng xuyn?

Li gii:
Xt ti thi im t, t thng qua vng xuyn: = r 2 . sin .Bocos t
Sut in ng cm ng xut hin trong vng xuyn l: e=- = r 2 Bo .sin .sin t
Ta c th coi nh trong vng xuyn c mt ngun c s bng e, in tr trong bng 0 ang
cung cp in cho mt mch ngoi gm in tr thun R ni tip vi cun thun cm L
Eo
r 2 Bo.sin
Cng dng in cc i qua mch l: Io = 2
=
R 2 L2
R 2 2 L2
lch pha ca i vi e l e / i :

sin e / i =

Biu thc dng qua vng xuyn l: i =

R 2 2 L2

r 2 Bo.sin
R 2 2 L2

. sin( t - e / i )

Momen ngu lc t trung bnh tc dng ln vng xuyn trong mt chu k l:

1
MTB =
T
1
=
T

2
o

2
iB r cos .dt =
o

2 r 4 Bo 2
R 2 2 L2

1
T

r 2 Bo
R L
2

2 2

cos .sin .sin dt +

1
T

2
o

.Bo r 2 cos .sin .sin(t ).cost.dt

2 r 4 Bo 2
R 2 2 L2

cos .sin .sin(2t ) dt

Bo2 2 r 4 2 L sin .cos

=
2( R 2 2 L2 )

Bi 11: Mt khung dy dn phng, hnh vung cnh a, khi lng m, khng bin dng, in
tr R. Khung curnm ngang t cao h 0 vi vn tc v0 (Hnh 4) trong vng c t trng
vi cm ng t B c hng khng i, ln ph thuc vo cao h theo quy lut
B B0 k .h , vi k l hng s, k 0 .

10

ur

Lc nm, mt phng khung thng ng vung gc vi B v

khung khng quay trong sut qu trnh chuyn ng.

u
r
B

u
u
r
v0

a. Tnh tc cc i m khung t c.
b. Khi khung ang chuyn ng vi tc cc i v
cnh di ca khung cch mt t mt on h 1 th mi hn ti
mt nh ca khung b bung ra (khung h). B qua mi lc
cn. Xc nh hng ca vn tc ca khung ngay trc khi chm t.
Li gii:
a. Tc cc i:
- Chiu dng in cm ng (hnh v).

u
u
r
F1

Ic

- Biu din ng lc t tc dng ln 4 cnh.

- Lc t tng hp F c: phng thng ng, hng ln.
F tng theo vz n lc F = P khung s chuyn ng u vi
vn tc vzmax trn phng thng ng.
Khi khung C u, th nng gim, ng nng khng i,
xt trong khong thi gian t , gim th nng ng bng
nhit lng ta ra trn khung.

u
r
B
+

uu
r
F3

uu
r
F4

uu
r
F2

mgvz max t RI 2 t
I

Ec
R

a 2 B a 2 k z a 2 kvz

Rt
Rt
R
2

ka 2 vz
mgR
mgvzmax t
Rt vzmax k 2 a 4
R

Trn phng ngang khung C u vx = v0

2
2
Tc cc i ca khung khi : v vzm
ax v0
2

mgR
v 2 4 v02
k a

b. Hng vn tc ngay trc khi chm t:

- Khi chm t, vn tc theo phng thng ng
2
v '2z vzm
ax 2 gh1

Gc hp bi vn tc v phng ngang l:
2

mgR
2 4 2 gh1
'
vz
k a
tan
v0
v0

Bi 12: Hai dy dn di, mi dy c in tr R=0,41

c un thnh hai ng ray nm trong mt
phng ngang nh hnh v. Hai ray pha bn phi
cch nhau l1=0,6m v nm trong t trng c cm
ng t B1=0,8T, hng t di ln. Hai thanh ray
bn tri cch nhau khong l2=0,5m v nm trong t
trng B2=0,5T, hng t trn xung.
Hai thanh kim loi nhn ab in tr r 1=0,41 v cd

11

c
Ft

v2
ic
b

in tr r2=0,16 c t nm trn cc ray nh

hnh v, mi ma st u khng ng k.
1. Tc dng mt lc ko ab chuyn ng sang phi vi vn tc u v 1=10m/s; khi cd
cng chu tc dng mt ngoi lc v chuyn ng sang tri vi vn tc u v 2=8m/s. Hy
tm:
a. ln ngoi lc tc dng ln cd, bit lc ny nm trong mt phng ngang?
b. Hiu in th gia hai u c v d?
c. Cng sut in ca mch trn?
2. Nu khng c ngoi lc tc dng vo cd th n s chuyn ng nh th no?
Li gii:
1. S cm ng xut hin trn hai thanh:
. Trn ab: e1 = l1v1B1 = 4,8 (V)
. Trn cd: e2 = l2v2B2 = 2V < e1
ic c chiu nh hnh v.

a
Ft

e1 e2
iC = 2 R r r = 2,5 (A)
1
2

v2
ic
b

a) Lc t tc dng ln cd: F2 = il2B2 = 0,625 (N) = Fk2 (V cd chuyn ng u)

b) ucd = -e2-ir2 = -2,4 (V)
c) Cng sut in ca c mch l: P = i2Rt = 7 (W)
2/ Nu khng c ngoi lc tc dng vo cd.
Ngay khi ab chuyn ng th c dng in chy qua cd theo chiu d-c c lc t tc dng
ln cd theo chiu hng vo mch in, do cd s chuyn ng v li xut hin trn cd
mt sut in ng cm ng e2 c cc (+) ni vi u c.
Xt ti thi im t, vn tc ca cd l v2, gia tc l a.
e1 e2

v1l1B1 v2l2 B2
2 R r1 r2
v l B v2l2 B2
Ft=ma=il2B2= 1 1 1
.l2B2
2 R r1 r2

i = 2 R r r =
1
2

m.( 2 R r1 r2 ) dv2
=v1l1B1 -l2B2v2
l2 B2
dt
T c th tnh qung ng m thanh i c sau khong thi gian t =... hoc

tnh v2.
@ Ch : Gii phng trnh vi phn bc nht.
x kx = 0
dx
= kx
dt

dx
= kdt
x

xo

dx
= k dt
x
to

+ Tr li bi ton:
m.( 2 R r1 r2 ) dv2
=v1l1B1 -l2B2v2
l2 B2
dt

t :
Vy:

(vi k= -

B1l1v1- B2l2v2 = x dx = -B2l2dv2

m.( 2 R r1 r2 ) dx
.
=x
dt
l22 B22

ln
= k(t-t0) x = xo e
x0
m.( 2 R r1 r2 )
)
l22 B22
dx

dv2=
B2l2

B22l22
(t k= )
m( 2 R r1 r2 )

x =xo e kt (ti t=0 th: v2=0 nn x0 = B1l1v1

kt
v = B1v1l1(1- e kt )
Do : x = B1l1v1. e
* Tnh qung ng:

12

k (t t 0 )

m.( 2 R r1 r2 ) dv2
=v1l1B1 -l2B2v2
l2 B2
dt
m.( 2 R r1 r2 )

dv2 = v1l1B1dt -l2B2v2dt = v1l1B1dt -l2Bds

l2 B2
m.( 2 R r1 r2 )
Tch phn hai v c:
.v2 = v1l1B1.t -l2B.s s = ....
l2 B2

T :

Bi 13: Cho h nh hnhurv, a bng ng bn knh r c trc quay qua tm a v nm

ngang, t trng u c B vung gc vi mt a, in tr R tip xc vnh a bng chi
qut kim loi, vt m treo bng dy mnh cch in qun quanh a v dy khng trt trn
vnh a. Th cho m chuyn ng, hy tnh vn tc quay cui cng ca a? B qua mi ma
st.
Li gii:
Gi momen qun tnh ca a i vi trc quay l I
Xt ti thi im t khi vt m ri c qung ng S,
n c vn tc l v, a c vn tc gc =v/r. Sau thi
gian rt nh dt, mt bn knh a qut c gc d
= dt v bn knh a qut mt din tch: dS =

ur
B

1
r.
2

1 2
r dt. Sut in ng cm ng xut hin
2
B.dS 1 2
trn bn knh a l: e=
= Br
dt
2

dt.R =

Dng in xut hin trong mch v trn bn knh

e Br 2
l: i= =
.
R

2R

Bn knh a chu tc dng ca lc t t vo trung im, cn tr chuyn ng quay ca a

B 2 r 3
v c ln: Ft = Bi.r =
(1)
2R

Gi lc cng dy khi l T, gia tc ca m l a. p dng nh lut II Niuton cho vt m v

cho chuyn ng quay ca a ta c:
Mg T = ma
(2)
Tr - M(Ft) = I.

a
r

r
a
= I.
2
r
2 4
Br
mgr
4R
a=
I
mr
r

Tr Ft.

T (1), (2) v (3) suy ra:

(3)

=....

Khi a quay n nh, vn tc cui cng ca a ng vi a=0:

@ Gii li bi ton nu p lc ca chi qut vo vnh a l F, h s ma st k.

Mg T = ma
(2)
Tr - M(Ft)- kF.r = I.

a
r

Tr Ft.

r
a
- kF.r = I.
2
r

13

(3)

T (1), (2) v (3) suy ra:

a=

mgr

B 2 r 4
kF .r
4R
I
mr
r

@ Nu in tr R gn vo a th khng xut hin dng in qua R do m ri xung

nhanh dn u.
Bi 14: Trong mt t trng ng nht c cm ng t bin i theo thi gian bi B=B ocos
t (T). Mt mu ng c khi lng ring D, khi lng M, in tr sut c ko
thnh mt dy dn di L, tit din ng u, sau lm thnh vng kn t trong t trng.
C th nhn c dng in cc i kh d trong dy dn bng bao nhiu?
Li gii:
Din tch tit din dy l: S =

mD

in tr dy: R=

L
DL2
=
S
M

Gi din tch vng dy l S V th sut in ng xut hin trong khung l ln nht khi khung
c t vung gc vi cc ng sc t v c ln l: e= SV .
Dng in trong khung c gi tr cc i: Io=

Eo
S B
= V o
R
R

dB
= -SV. Bosin( t)
dt

L2
Vy Io s c gi tr ln nht c th nu khung c un thnh vng trn SVmax= . 2
4
Bo M

Iomax=
4 D

Bi 15 : Xt mt con lc n c khi lng vt nng l

m, chiu di dy treo l l, thc hin dao ng nh vi
bin gc 1 trong t trng u nm ngang, t
trng vung gc vi mt phng dao ng ca con lc.
Ngay ti thi im con lc qua v tr cn bng, ta t
nhanh vo hai u dy treo con lc mt t in bng dy
dn mnh, gi s ngay khi mc t, t kp tch in hon
ton. Gc lch cc i ca dy treo con lc sau khi mc
t l 2 . Xc nh in dung C ca t in?
Li gii
vmax
g
= 1
l
l
1
Sau thi gian rt nh dt, dy treo qut gc: d = dt v qut mt din tch: ds= l2. dt
2
1
T thng qua mch bin thin lng: d = Bds = B. l2. dt
2

Ngay ti thi im con lc qua v tr cn bng, vn tc gc ca dy treo l: =

Sut in ng trn dy l: e=

d
Bl 2 g .1
=
dt
2 l

Hiu in th t lc l: U=e=

Bl 2 g .1
2 l

(1)

* Khi dy ln cao dn, vn tc gim dn, sut in ng trn dy gim dn v hiu in th

14

t gim dn. Khi con lc ln cao nht, vn tc dy bng 0, sut in ng trn dy bng hiu
in th t bng 0.
Vy t VTCB n v tr gc lch cc i 2 nng lng t gim dn chuyn thnh nhit ta
ra trn dy dn. Theo bo ton nng lng ta c:
1
1
1
1
2
2
2
mgl 1 = Q+ mgl 2 = mgl 2 + CU2
2
2
2
2
2
2
4m(1 2 )
T (1) v (2) suy ra: C=
B 2l 212

(2)

Bi 16 : Mt thanh dn in c chiu di l,

khi lng m, in tr R, trt xung khng

B
ma st trn hai thanh ray in tr khng
M
l
ng k nh trn hnh v bn. u di ca
hai thanh c ni vo nhau. Mt phng
O
ca hai thanh ray hp vi mt phng ngang
M
mt gc . H thng t trong mt t tr
ng u c cc ng sc t thng ng,
O
c chiu hng ln, cm ng t c ln l
B.
a. Chng minh rng cui cng thanh vt dn s t ti tc khng
i m gi tr ca n bng: v

mgR sin
B 2 l 2 cos 2

b. Chng minh rng tc sinh nhit trn thanh ng bng tc

gim th nng hp dn ca n.
Li gii
a. T thng
gi qua b mt c to bi khung MOOMM l:

BS BS cos B.MM '.OM cos Blx cos

Sut in ng cm ng xut hin trn thanh

MM l:

d
dx
Bl
cos Bvl cos
dt
dt

Dng in cm ng ic trong mch kn l:

ic

Bvl cos

R
R

Dng in cm ng ic c t trong t trng

lc in t:

FB ic l B

c ln FB ic lB sin ic lB

nn chu tc dng ca

B 2 l 2 v cos
R

Nh vy thanh dy dn chu tc dng ca 3 lc

ln phng chuyn ng ca thanh dy dn l:
F Pt FBt mg sin

FB

P, FB , N .

Hp lc tc dng

B 2 l 2 v cos 2
R

Ta thy ban u thanh dy dn MM chuyn ng nhanh dn, tc l v

tng theo thi gian t v F gim dn n khng.
Gi vmax l gi tr ln nht ca v t c ng vi lc F = 0
T biu thc ca F ta c:

15

B 2 l 2 vmax cos 2
mgR sin
vmax 2 2 2 (PCM)
0= 0 mg sin
R
B l cos

Khi v = vmax th F = 0 khi thanh dy dn MM chuyn ng thng

u, nn
v = vmax = const
b. Xt trng hp khi thanh chuyn ng thng u v = v max = const khi
F = 0
nn:
2 2
2
mg sin dx B l v cos dx vi dxsin = dh l vi phn cao
dt

dt

V tri ca biu thc trn l mg

thanh, v

dx
v max nn
dt

dh
dt

l tc gim th nng hp dn ca

v phi ca biu thc l

2
B 2 l 2 vmax
cos 2
R

Mt khc ta c tc sinh nhit trn thanh l:

2
2 2 2
2
dQ
2 B l vmax cos

2
dt

Ric R

Vy tc sinh nhit trn thanh MM ng bng tc gim th nng

hp dn ca thanh .
Bi 17 : Mt on dy dn thng chiu di 2L c un thnh mt gc
xOy = 2, t trong mt phng nm ngang. Mt on dy dn MN trt
trn Ox, Oy v lun tip xc vi Ox, Oy. Trong qu trnh trt, MN lun
lun vung gc vi ng phn gic ca gc xOy, vn tc trt gi
khng i v bng v. Ton b h thng c t trong mt t trng u
c vc t cm ng t B vung gc vi mt phng xOy. Gi s ban u
on dy MN chuyn ng t O. Cc dy dn trong mch c lm t
cng mt cht, u cng tit din v c in tr trn mi n v di l r.
Xc nh :
a. Cng dng in chy qua MN.
b. Nhit lng ta ra trong ton mch khi MN i ht Ox.
Li gii
Gi H l trung im ca MN, ti thi im t
ta c : OH = vt ; MN = 2OH.tan = 2vt tan
C

1 sin
)
cos

Bv sin
I
R r (1 sin )

R r (OM ON MN ) 2rvt (

a. Cng dng in trong mch l:

b. Nhit lng ta ra trn ton mch:

16

B H

N
y

OH
vt
OM ON

cos cos

Sut in ng cm ng xut hin trn on dy dn MN:

= B.MN.v = 2Bv2t.tan
in tr ton mch :

M
x

B H

N
y

t0

B 2 v 2 sin 2 0
1 sin
Q dQ I Rdt 2
2rvt (
)dt
2
cos
r (1 sin ) 0
0
2

B 2 v 3 sin 2
t 02
r (1 sin ) cos

=> Q

vi to = Lcos /v

B 2 vL2 sin 2 cos

r (1 sin )

Bi 18: Mt khung dy dn hnh vung cnh a, c khi lng m v in tr R, ban u nm

trong mt phng thng ng xOz (cc cnh song song vi trc Ox v Oz), trong mt t
trng c vc t cm ng t B hng theo trc Oy vung gc vi mt phng xOz v c
ln bin thin theo ta z (trc Oz hng thng ng xung di) theo quy lut B = B o +
kz, (Bo v k l cc hng s). Truyn cho khung mt vn tc ban u v o theo phng ngang
Ox v khung chuyn ng trong mt phng xOz. Ngi ta thy sau mt thi gian khung t
c vn tc khng i bng v. Hy tnh vo.
Li gii
thi im t khi tm O ca khung c ta z, t thng
gi qua khung bng:
= a2B = a2(Bo + kz)
Sut in ng cm ng trong khung (do v tr ca khung
tc ta tm G ca khung bin i theo thi gian) l:

d
dz
a 2 k
a 2 kv z vi vz l thnh phn ca vn
dt
dt

B H

tc v ca khung theo phng Oz.

x
Dng in cm ng xut hin trong khung c cng

N
y

a 2 kv z
I
v c chiu nh hnh v (khi khung chuyn ng
R
R

xung di th B tng nn dng in cm ng sinh ra B c c chiu chng li s tng tc l

hng ra ngoi => p dng quy tc ci inh c ta xc nh c chiu dng in cm ng)
Xt cc lc in t tc dng ln khung ta thy cc lc F 2 v F4 tc dng ln cc cnh NP v
QM trit tiu nhau cn cc lc F1 v F3 ngc hng nhau nn hp lc in t tc dng ln
khung c ln l:
a 3 kv z k 2 a 4 v z

F = F3 F1 = (B3 B1)Ia = k ( z3 z1 )
( do z3 z1) = a ).
R
R

Lc F c hng ln trn.
Theo nh lut II Newton ta c:
P F = 0 (ti thi im khung c vn tc khng i v)
=> mg

k 2 a 4vz
R

=> v z

mgR
k 2a4

ln ca vn tc l: v v v => v v02 v z2
Bi 19: Dc
trn hai thanh kim loi t song song nm ngang, khong
N
cch gia chng l l, c mt thanh trt MN, khi lng m c th trt
khng
ma st. Cc thanh c ni vi mt in tr R v t trong mt
R
B
t trng uvoc vc t cm ng t B thng ng vung gc vi mt
phng khung.
Bit on dy MN trt vi vn tc u v o nh hnh v.
M
Tm biu thc cng dng in I chy qua R.
0

17

Li gii
MN chuyn ng trong t trng, ct cc ng cm ng t, nn hai u ca thanh
xut hin mt sut in ng cm ng E C = Blv, do c dng in i qua R ng thi xut
hin lc t F = iBl cn tr chuyn ng nn vn tc ca MN gim v ti 0.
EC Bvl
B 2l 2v

=> F
R
R
R

C I

N
B
R

Theo nh lut II Newton

a

2 2

2 2

F
dv
B l v
dv
B l

dt
=>
m
dt
mR
v
mR
v

vo
i
M

dv
B 2l 2
B 2l 2t
v

dt

ln
v

Ly tch phn hai v :

v0
v
mR 0
mR
v0
B 2l 2t
)
mR
Blv0
Blv
B 2l 2t
I 0 exp(
) vi I 0
=> I
R
mR
R

=> v v0 exp(

Bi 20: Mt thanh kim loi c chiu di l nm ngang, c th quay quanh

trc thng ng i qua mt u. u kia ca thanh c ta trn mt
B
vng dy dn nm ngang c bn knh l. Vng dy c ni vi trc quay
l
(dnoin) qua mt in tr thun R. H c t trong mt t trng u
hng thng ng xung di. Hi lc cn thit phi tc dng vo thanh
n quay
R vi vn tc gc khng i . B qua in tr ca vng, trc
quay, cc dy ni v ma st. p dng s: B = 0,8T, l = 0,5m, = 10rad/s.
Li gii
Xt khi thanh quay c mt gc nh d, din tch n qut c l: dS

l2
d
2

Sut in ng cm ng xut hin trn thanh:

e

d
dS
Bl 2 d
Bl 2
B

dt
dt
2 dt
2

Cng sut ta nhit trn R (chnh l cng sut ca mmen cn chuyn ng quay ca
thanh): P

e 2 B 2 l 4 2

R
4R

thanh quay u th mmen lc tc dng ln thanh phi bng mmen cn:

M = Mc
d
M c
dt
P B 2 l 4
Suy ra M

4R

Mt khc: P M c

Lc cn thit tc dng ln thanh l nh nht khi lc c t vo u A ca thanh

(OA = l ):
Fmin

M
B 2 l 3 0,2

l
4R
R

Bi 21: Mt thanh kim loi mnh, cng, c khi

lng nh khng ng k, u c gn mt qu
cu kim loi nh (coi nh cht im) c khi lng
bng m. Thanh c th dao ng quanh trc O

18

B
L

VO

nm ngang nh mt con lc. Qu cu tip xc vi mt si dy dn K - L

c un thnh mt cung trn c bn knh b. Tm ca si dy ny gn
vi im treo O qua mt t in c in dung C. Tt c c cu ny
c t trong mt t trng u B vung gc vi mt phng dao ng
ca thanh. Ti thi im ban u ngi ta truyn cho qu cu (t v tr
cn bng) vn tc nm trong mt phng hnh v v vung gc vi
thanh. B qua ma st v in tr ca thanh, ca dy dn K-L v in
tr cc ch tip xc.
a. Chng minh qu cu dao ng iu ho. Tm chu k dao ng.
b. Tnh nng lng dao ng ca qu cu.
Li gii
a)Xt ti thi im t, thanh kim loi hp vi phng thng ng gc

. Chn chiu dng ca dng in trong mch nh hnh v.

1
b 2 B
2

T thng gi qua mch in l:

Sut in ng cm ng sut hin trong

E

mch in:
Khi

in

in

tch:

1
q CE b 2 BC .
2

Cng
i

dng

in

d 1 2
b B
dt
2

trong

mch:

(
+
)

dq 1 2
b BC .
dt
2

1
2

Lc t tc dng ln thanh kim loi l: FB ibB b 3 B 2 C .

r
1
b 4 B 2C
2
4
M men ca trng lc tc dng ln thanh: M G mgb sin
Vi cc gc lch nh ca thanh: sin , do : M G mgb

M men ca lc t tc dng ln thanh l:

M B FB .

M men qun tnh ca qu cu i vi trc quay i qua O: IO=mb2.

C: M G M B I O
t

1
mgb b 4 B 2 C mb 2
4

mgb
0
1 4 2
2
mb b B C
4

mgb
1
, ta vit li phng trnh trn nh sau:
mb 2 b 4 B 2 C
4

2 0

l phng trnh vi phn m t dao ng iu ho. Vy qu cu dao

ng iu ho vi chu k T

2
.

b) Gi s phng trnh dao ng ca qu cu c dng:

A cos t
A sin t

19

Ti thi im ban u: 0 0, 0

V0
0
b

Acos 0

2
V0
A sin b 0 A V0
b

Vy phng trnh dao ng ca thanh l:

V0

cos t
b
2

c) Nng lng ca dao ng bng ng nng ban u ca thanh:

E

1
mV02
2

Bi 22: Mt a phng bng ng c bn knh r = 10cm, khi

lng m = 0,4kg c t vung gc vi mt t trng u c
cm ng t B = 0,25T. a c th quay t do, khng ma st
quanh trc i qua tm v vung gc vi mt phng ca a. Hai
u ab ca mt bn knh c t cc tip im trt (tip xc vi

u
r
B

trc v mp a) cho dng in chy qua. Ngi ta ni hai tip

im vi ngun in p mt chiu cho dng in I = 5A chy
qua a.

a. Hi sau bao lu k t khi bt u c dng in chy qua, a

t tc 5vng/s.
b. Gi s bnh xe quay nhanh dn u ti tc 5vng/s ri quay u vi tc .
Hy tm cng sut ca ng c.
c. Thit b trn c th hot ng nh mt my pht in. Gi s ta khng mc ngun
in m thay vo mt in tr R = 1. Khi bnh xe quay trong t trng, trong mch
xut hin sut in ng cm ng. Hi phi tc dng vo bnh xe mt mmen quay bng
bao nhiu a quay u vi tc 5vng/s. Tnh cng sut ca my trong trng hp
ny.
Li gii
a. Khi a t trong t trng v c dng in chy dc theo bn knh s chu tc dng ca
lc t F = BIr lm a quay ngc chiu kim ng h.
r BIr 2
M

Mmen lc t tc dng ln a:
.
2
2
- Phng trnh LH vit cho chuyn ng quay ca a:

20

1 2 d BIr 2
m
M mr

dt
d
2
dt
2
BI
0
0
m
8, 4s.
BI
b. Khi a quay u. Cng lc t thc hin khi a quay gc d :
r
BIr 2
dA Fds F d
d Id .
2
2
Br 2
d l t thng m bn knh ab qut c khi bnh xe quay gc d .
Trong d
2
dA dA
dA BIr 2
P

0, 2355W
- Cng sut:
d
dt
d
2

c. Khi bnh xe quay, bn knh ct cc ng cm ng t nn gia trc v mt im trn

vnh s c mt hiu in th. Nu ta ni in tr vi trc v vnh bnh xe qua tip im
trt ta c mt mch in kn v trong mch c dng in. Dng in ny chnh l dng cc
e chuyn ng nh hng trong bnh xe dc theo bn knh di tc dng ca lc t.
r2
r2
- Trong thi gian dt, bn knh qut din tch: ds d dt.
2
2
2
d Br

.
Sut in ng cm ng: C
dt
2

Br 2
0,04A
Dng in cm ng: I C
R
2R
Khi dng in cm ng chy dc theo bn knh s lm xut hin lc t tc dng ln a. Theo
nh lut Lentz, lc t s cn tr chuyn ng quay ca bnh xe. Mun bnh xe quay u,
r BIr 2
5.105 Nm
phi tc dng ln bnh xe mt mmen c ln: M F
2
2
2
-3
- Cng sut ta nhit trn in tr R: P = I R = 1,6.10 W.
t

Bi 23: Mt hnh tr trn (C) di l , bn knh R (R<< l), lm bng vt liu c

in tr sut ph thuc vo khong cch ti trc theo cng thc

r2
0 1 2
2R

u
r
B

, trong 0 l hng s. t vo hai u hnh tr mt hiu

in th khng i U.
a. Tm cng dng in chy qua hnh tr.
b. Tm cm ng t ti im M cch trc hnh tr on x.
c. Ngt hnh tr khi ngun, sau a vo trong mt t trng ng nht hng
dc theo trc ca hnh tr v bin i theo thi gian theo quy lut B = kt. Xc nh cng
dng in cm ng xut hin trong hnh tr.
Li gii

21

a. Chia khi tr thnh nhng ng hnh tr cng trc vi khi tr v c b dy dr. Xt mt

ng tr c bn knh r, in tr ca ng tr l:
0l
l
dR r

dS
r2
1

2 rdr

2R

- Cng dng in chy qua mi ng:

U 2 U
r2
dI

1 2 rdr
dR 0l
2R
- Cng dng in chy qua khi tr c bn knh r < R l:
r
2 U
r2
Ur 2
r 2
Ir
1

rdr

(1)

2
0l 0
2 R 2
0l
4R

Khi r = R ta tm c dng in ton phn chy qua khi tr: I

3 UR 2
4 0l

b. Do tnh i xng tr nn cc ng cm ng t do dng in chy qua khi tr gy ra s

l nhng ng trn ng tm, tm ca cc ng trn nm trn trc khi tr.
- Chn ng trn, bn knh r, c tm trn trc khi tr. p dng nh l Ampere c:
ur r

Bdl 0 I

(c)

Ux 2
x2
- Trng hp x < R : B.2 x 0 I x 0
1 2
0l
4R
Ux
x2
B 0
1

2 0l
4 R 2

- Trng hp x > R:
3 UR 2
3 UR 2
B.2 x 0 I 0
B 0
4 0l
8 0lx
c. T thng gi qua din tch mi ng tr: kt. r 2
2
- Sut in ng cm ng xut hin trong mi ng c ln: ' t k r

- Cng dng in cm ng xut hin trong mi ng tr l:

2k 2 r 3
r2
dI

1 2 dr
dR
0l
2R
- Cng dng in cm ng ton phn trong khi tr l:
R
2 k 2 3
r2
I
r
1

dr
0l 0
2 R 2
Thc hin php tnh tch phn tm c: I

k 2 R 4
3 0l

22

Bi 24: Mt thanh kim loi OA khi lng m, chiu di a c th quay t do quanh trc
thng ng Oz. u A ca thanh ta trn mt vng kim loi hnh trn, tm O, bn knh a,
t c nh nm ngang. u O ca thanh v mt im ca vng kim loi c ni vi in
tr thun R, t in C, kho K v ngun in E to thnh
z
r
mch in nh hnh v. H thng c tur trong mt t u
trng u, khng i c vc t cm ng t B hng thng B
A
ng ln trn. B qua in tr ca OA, im tip xc, vng
dy v ca ngun in. B qua hin tng t cm, mi ma
O
st v lc cn khng kh. Ban u K m, t in C cha tch
R
in.Ti thi im t = 0 ng kho K.
a. Thit lp h thc gia tc gc ca thanh OA
C
v in tch q ca t in sau khi ng kho K.
b. Tm biu thc v q theo thi gian t. Cho bit
mmen qun tnh ca thanh OA i vi trc quay Oz bng

K
E

1
dy
m.a 2 . Cho nghim ca phng trnh vi phn
ay d
3
dx
d
ax
vi y = y(x) (d v a l hng s) c dng y A.e .
a

Li gii
a. Sau khi ng K c dng in trong mch tch in cho t. Khi thanh OA ch tc dng
ca lc in t, lm thanh quay quanh trc Oz. Khi thanh quay, trn thanh sut hin sut
in ng cm ng. Gi i l dng in chy qua thanh OA. Lc in t dF tc dng ln
on dr ca thanh l Bidr.
Mmen lc t tc dng ln thanh l:
a

M Bir.dr=iB
0

a2
2

Phng trnh chuyn ng quay ca thanh:

I

d
a2
1
d
a2
iB ma 2
iB
dt
2
3
dt
2

Suy ra: d

3B
dq
2m

(1)

Tch phn hai v phng trnh (1) v ch ti t = 0 th 0 v q = 0 c:

b. Sut in ng cm ng xut hin trn thanh OA:
EC

d
Ba 2
Suy ra EC
dt
2

p dng nh lut m: E EC = uC + Ri

23

3B
2mq

(2)

Suy ra: E

Ba 2 q
dq
R
2
C
dt

(3)

dq
q
3 B 2 a 2C
E

(1
)
T (2) v (3) :
dt RC
4m
R

t0

RC
E
3B 2 a 2C v I 0
1
R
4m

T (4) ta tm c: q Q e
0

t
t0

(4)

(5)

I 0 t0

Bit t = 0, q = 0 suy ra Q0 = - I0t0

t

t0
q

I
t
1

Vy ta c:
0 0

t

3BI 0t0
t0
1 e
Theo (2)

2m

C. BI TP T GII
Bi 25: T mt dy dn c chiu di l = 2m v in tr R = 4, ngi ta
hn li thnh mt hnh vung. Ti cc cnh ca hnh vung ngi ta mc
hai ngun in c sut in ng E1 = 10V v E2 = 8V theo hnh 8. Mch

c t trong mt t trng u c hng vung gc vi mt phng

hnh vung. Bit ln ca cm ng t B tng theo quy lut B = kt, trong k = 16 T/s.
Tnh cng dng in trong mch. B qua in tr trong ca cc ngun.
Bi 26: Mt khi tr bng g khi lng m=250g di
L=10cm, trn n c qun N=10 vng dy hnh ch nht sao
cho mt phng vng dy chia i khi tr theo mt phng
cha trc ca khi g. Hi dng in nh nht chy qua

ur
B

khung dy phi bng bao nhiu n c th ngn khng

cho khi g ln xung mt phng nghing c gc nghing
bng . Bit rng c mt t trng u ng sc thng
ng hng ln v t cm bng B=0,5T v lc u mt phng khung dy song song vi mt
phng nghing?

24

Bi 27: Trong hnh bn, mn v xy l hai bn kim loi t vung gc vi mt phng hnh v
v song song vi nhau, chiu di cc bn rt ln. Trong khong gia hai bn c t trng
u B=0,8T vung gc vi mt phng hnh v v hng v pha sau. Thanh kim loi nh ab
di L=0,2m, in tr Ro=0,1 lun lun tip xc vi hai bn kim loi v c th chuyn
ng khng ma st trong mt phng hnh v. R1
v R2 l hai in tr c gi tr R1=R2=3,9 , t
a
c in dung C=10 F
n
m
a. Khi ab chuyn ng sang phi vi vn
tc u v=2m/s th ngoi lc tc dng ln n c
R
chiu no, ln bng bao nhiu?
R
y
b
b. Nu trong lc chuyn ng, thanh ab
t nhin dng li th ngay lc lc t tc
dng vo ab s c chiu no? ln bao
nhiu?
1

Bi 28: Trn mt bn phng nm ngang nhn t mt khung dy

dn hnh ch nht c cc cnh l a v b (hnh v). Khung c t
trong mt t trng c thnh phn ca cm ng t dc theo trc Oz
ch ph thuc vo ta x theo quy lut : Bz = Bo(1 - x), trong
Bo v l cc hng s. Truyn cho khung mt vn tc vo dc theo
y
trc Ox. B qua t cm ca khung dy, hy xc nh khong
cch m khung dy i c cho ti khi dng li hon ton. Bit
in tr thun ca khung dy l R.
---------------- Ht ------------------

25

Bz
N

x
P