KGM (2005) - Zemin Aras. Islerine Ait Sartname

ARATIRMA
MHENDSLK HZMETLER
TEKNK ARTNAMES
TADB
TEKNK ARATIRMA DARES BAKANLII
ANKARA-TEMMUZ 2005
Karayollar Genel Mdrl, Teknik Aratrma Dairesi Bakanl ve Blge Aratrma

Bamhendisliklerinin grevleri kapsamndaki hizmetlerde kullanlmakta olan Danmanlk
Hizmetlerine ait Aratrma Mhendislik Hizmetleri Teknik artnamesi gncelletirilmi
olup, Aratrma Mhendislik Hizmetleri Teknik artnamesi olarak kullanclarn hizmetine
sunulmutur.
Mnevver ATASARAL
Teknik Aratrma Dairesi Bakan
NDEKLER
Sayfa
JEOLOJK-JEOTEKNK RAPOR
GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL) PROJE RAPORU
65
STYAPI PROJELENDRME RAPORU
115
GR
Aratrma Mhendislik Hizmetleri kapsamnda yaplacak almalar;
Jeolojik-Jeoteknik Rapor
Geoteknik (Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii) Proje Raporu
styap Projelendirme Raporu
olmak zere ayr rapor halinde hazrlanarak sunulacaktr.

Her bir raporun hazrlanmasna ynelik detayl aklamalar konu balklar altnda
aada verilmektedir.
1. GR
Koridor yapm hatt gzergahlarnda yaplacak olan Jeolojik - Jeoteknik aratrma
almalar, olas seeneklerin;
(a)
(b)
(c)
(d)
Maliyet
Emniyet,
Zaman (yapm sresi ve faydal mr) ve
Estetik - evre (doal ve yapay evreye uygunluk)
asndan en uygun projenin retilmesine ynelik olarak srdrlecektir. Bu aratrma

srasnda; tm ilgili snrlandrmalar ve ltler (kriterler) DARE tarafndan belirlenir.
Sz konusu Jeolojik Jeoteknik aratrmalar aada verilen aamalar kapsar:
Koridor Ettleri
Elverililik Ettleri
n proje Jeolojik-Jeoteknik Ettleri
Kesin proje Jeolojik-Jeoteknik Ettleri
Malzeme Ocaklar Etd
Her aamada yaplmas gereken almalarn ve hazrlanmas gereken dokmanlarn

ayrntlar, ilerleyen maddelerde aklanmtr. Her aama sonunda yaplan tm
almalar ieren bir rapor ve/veya raporlar hazrlanp DARE 'nin onayna sunulacaktr.
Hazrlanan raporlarda DARE'nin istedii deiiklikler dikkate alnarak gerekli
dzeltmeler yaplacaktr. DAREden onay alnmadan bir sonraki aamaya
geilmeyecektir.
Btn harita ve kesitler lek, yn, belirte (sembol) ve aklamalar ierecektir.
2. KORDOR ETTLER
Koridor ettleri: levleri belirtilmi, yaklak balang - biti noktalar verilmi ve
plan aamasndaki bir karayolu (izgisel mhendislik yaplar) iin yaplr. Bu amala
yaplacak Jeolojik - Jeoteknik aratrmalar:
(1) DARE tarafndan belirtilen ilevleri karlayabilme,
(2) Maliyet (genel hatlaryla yapm ve bakm iletme v.b.),
(3) Emniyet durayllk (genel olarak; duraysz alanlarn dalm, iklim, rakm, sr
rahatl v.b.),
(4) Zaman (genel hatlaryla; yapm sresi ve faydal mr),
(5) Malzeme Ocaklar Etd (genel anlamda: olas ocaklarn tr, hacmi ve projeye
gre konumu),
(6) Arazinin milli servet deeri,
(7) Estetik - evre (Genel hatlar ile doal ve yapay evreye uygunluk: sosyo-ekonomik
ve tarihi - turistik evreye etkileri),
konularn raporlandrr. Bu rapor, olas koridor alternatiflerini, yukarda verilen ltler

erevesinde karlatracaktr.
Koridor terimi ile ett edilecek planlanan bir yolun yaklak balang ve bitim
noktalarn kapsayan, yaklak 10 km geniliinde ve boyu eninin en az 1.5-2 kat
olan eritsel bir alan ifade edilmektedir.
Geenek terimi bir koridor iindeki ayn balang ve bitim noktalarn kapsayan olas
alternatiflerin her birini ifade eden eritsel alandr.
Geki (gzergah) ise, geenek ierisinde yolun 1:25000 lei kapsamnda tm
koridor boyunca 2 km geniliinde bir erit iinde oynayabilecek ve en azndan
zerindeki dorusal ve dairesel kesimlerin balang-bitim koordinatlar ile tam olarak
tanml yol eksen izgileri ifade edilmektedir.
Koridor jeolojik-jeoteknik aratrmalar koridor iindeki en uygun geenein ve bu
geenek iindeki en uygun gekinin belirlenmesine ynelik olarak aada sunulan
aamalardan oluur. Her aamann gvenilirlii bir nceki aamann gvenilirliinden
geer.
Jeolojik Ett ve Raporu

Hidrojeolojik Ett ve Raporu
Mhendislik Jeolojisi Ett ve Raporu
Jeoteknik Ett ve Raporu
- Jeoteknik Aratrma Program ve Uygulamas
- Jeoteknik Ett ve Rapor Yazm
Koridor jeolojik-jeoteknik etd ile; yolun ve yol zerinde yer alacak tnel, viyadk,
kpr ve dayanma yaplar gibi byk mhendislik yaplarnn oturaca kaya ve
zemin birimlerinin jeolojik zaman iinde geirmi olduu tektonik olaylar ve bu olaylar
sonucunda meydana gelen deiimler aydnlatlr.
Koridor Jeolojik - Jeoteknik Ettleri kapsamnda hazrlanacak raporlar:
1234-
Koridor Jeolojik Ett Raporu

Koridor Hidrojeolojik Ett Raporu
Koridor Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu
Koridor Jeoteknik Ett ve Raporu
olmak zere 4 adettir. 1-2-3 nolu raporlar, DAREce aksi belirtilmedii srece tek
(blok) rapor halinde hazrlanacaktr. DARE gerek grrse bu raporlarlarn ayr ayr
hazrlanmasn isteyecektir.
lgili raporlar harita, boykesit ve enkesitleri kapsayacaktr.
Raporlar en az bu artname ekindeki rapor dzeninde belirtilen balklar kapsayacak
ve 5 kopya olarak sunulacaktr.
2.1. KORDOR JEOLOJK ETT VE RAPORU

Jeolojik etdn anahtar kavramlar; istifsel iliki (stratigrafi) ve tektonizmadr. Ett ve
Rapor; birimlerin alansal (x-y), derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde
tutarak 4-boyutlu (x-y-z-t) olarak hazrlanacaktr.
Bu alma DARE tarafndan balang biti noktalar verilmi koridor ierisinde
olas geki seeneklerinin karlatrlmasna ynelik yaplr. Bu karlatrmada
yukarda 7 madde altnda verilen ltler srekli gz nnde bulundurulacaktr.
2.1.1. KORDOR JEOLOJK ETT (JE)
Bu aamann Jeolojik ett almas 1/25 000 ve daha kk lekli haritalar
zerinde yaplr. Jeolojik etd en azndan aadaki konulara aklk getirecektir. Bu
konular:
(a) Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,
(b) Jeolojik birimlerin alansal dalm,
(c) Jeolojik birimlerin istifsel ilikisi (tarihsel jeolojisi),
(d) Yapsal zelliklerin harita, tip kesit ve ekillerle aklanmas,
(e) Ana sreksizlik (tabaka, fay, eklem, uyumsuzluk, dokanak v.b.) sistemlerinin
haritalanmas,
(f) zellikle gncel tektonik asndan aratrmalardan oluacaktr.
Bu almalar, altlk olarak kullanlan topografik harita leinin elverdii lde, bro
ve arazi almalar ile ett edilecektir. almalar sresince gerekli grlen alanlarda
hava fotoraflar temin edilerek jeolojik durum ve morfolojik adan deerlendirmeler
yaplacaktr. Ayrca standart stratigrafik kesit hazrlanmas iin gerekli veriler de
derlenecektir.
Koridor ierisindeki geki(ler) boyunca grlen jeomorfolojik unsurlarn (da, tepe, vadi,
yama v.b.) konumlarnn gzergaha etkileri incelenecek. alma alan ve yakn
evresinde egemen olan iklim tr aratrlarak; don derinlii, yllk ya miktar, u
scaklk deerleri, v.b. etkenler ett edilecektir.
Jeolojik ett kapsamndaki aratrmalar, DAREce aksi belirtilmedike, yaplan
gzlemsel jeolojik almalar seviyesinde kalacaktr.
2.1.2. KORDOR JEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI
Kresel boyuttan blgesel boyuta ve en sonunda zgn projenin geki boyutuna
indirgenecektir. Bu almada elde edilen somut veriler, 1/25.000 lekli haritalar ve
kesitler zerine ilenecektir. Olas gekileri karlatrmal olarak anlatan Koridor
Jeolojik Ett Raporu, DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir
sonraki aamaya geilmeyecektir.
2.2. KORDOR HDROJEOLOJK ETT VE RAPORU

Hidrojeolojik ett almalar, JE aamas sonunda 1/25 000 ve daha kk lekli
topografik harita zerinde belirlenmi gekileri hidrojeolojik adan deerlendirir. Bu
alma da 4-boyutlu olacaktr. zellikle, 4 mevsim ettleri bu alma iin bir
zorunluluktur. Zaman snrlamas olmas durumunda daha nceki almalardan
yararlanlabilecektir.
2.2.1. KORDOR HDROJEOLOJK ETT (HJE)
Bu aamada verilecek hidrojeolojik etdn ana unsurlar aada verilmitir. Bu
anlamda:
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
JE aamasnda elde edilen verilerin Hidrojeolojik adan zet yorumu,

Deniz, gl, dere, kaynak, ve ya sularnn - yeralt suyu ile ilikisi,
Jeolojik birimlerin litolojik zelliklerine gre hidrolik geirimlik (K, m/s), gzeneklilik,
Kaynak, sznt ve slak alanlarn dalm,
Yeraltsuyu tablas derinliinin genel anlamda verilmesi,
Olas gekileri etkileyen akalama (drenaj) sistemlerinin aklanmas ettleri
yaplacaktr.
Bu almalar, altlk olarak kullanlan topografik harita leinin elverdii lde, bro
ve arazi almalar ile ett edilecektir. almalar sresince gerekli grlen alanlarda
hava fotoraflar temin edilerek hidrojeolojik deerlendirmeler yaplacaktr.
2.2.2. KORDOR HDROJEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI
Hidrojeolojik zellikler blgesel boyuttan zgn projenin gekileri boyutuna kadar
indirgenecek. Bu ettte elde edilen somut veriler, 1/25.000 lekli haritalar ve kesitler
zerine ilenecektir. Olas gekileri karlatrmal olarak anlatan Koridor Hidrojeolojik
Ett Raporu, DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir sonraki
aamaya geilmeyecektir.
2.3. KORDOR MHENDSLK JEOLOJS ETT VE RAPORU
JE ve HJE kapsamnda yaplan almalar mhendislik jeolojisi etdnn temelini
oluturacaktr. Ett ve Rapor; birimlerin mhendislik zelliklerinin alansal (x-y),
derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak 4-boyutlu (x-y-z-t)
olarak hazrlanacaktr.
2.3.1. KORDOR MHENDSLK JEOLOJS ETD (MJE)
Bu aamann Mhendislik Jeolojisi Ett almalar 1/25 000 ve daha kk lekli
haritalar zerinde yaplr. Mhendislik Jeolojisi Etd en az aadaki konulara
aklk getirecektir.
(a) JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asnda zet
yorumu,
(b) Blgesel anlamda jeolojik birim dayanmlarnn niteliksel olarak aklanmas,
(c) Ana sreksizlik sistemlerinin tr ve genel mhendislik zelliklerinin niteliksel
olarak belirlenmesi,
(d) Jeolojik birimlerin sklebilirlilik asndan genel olarak (Kaz zorluu derecesine
gre) snflandrlmas,
(e) Olas geki seeneklerinin ana bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.)
durayll zerine etkili olabilecek susreksizlikkil (SSK) lsnn genel
hatlaryla ortaya karlmas,
(f) Etken (aktif) ve edilgen (pasif) kayma sahalarnn alansal dalm ve ngrlen
derinlii,
(g) Kvrm fay v.b. yapsal unsurlarn harita ve kesitlerde gsterilmesi,
(h) Olas seeneklerin doal ve yapay evreye (tarihi, turistik, tarm, orman yerleim
v.b. alanlara) etkisi.
2.3.2. KORDOR MHENDSLK JEOLOJS ETD RAPOR YAZIMI
Olas koridor(lar) ve geki(ler)in yer ald alanlar ierisinde yukarda (2.3.1de) belirtilen
konular genel anlamda raporlandrlacaktr. Bu almada elde edilen somut veriler,
1/25.000 lekli haritalar ve kesitler zerine ilenecektir.
Olas gekileri, karlatrmal olarak anlatan Koridor Mhendislik Jeolojisi Ett
Raporu DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir sonraki
Raporlarn blok halinde hazrlanmas durumunda; 2.1.1. jeolojik ett, 2.2.1.
hidrojeolojik ett, 2.3.1. mhendislik jeolojisi etd almalar birlikte
deerlendirilerek Koridor Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu hazrlanarak
DAREnin onayna sunulacaktr.
2.4. KORDOR JEOTEKNK ETT VE RAPORU
Bu aamada: daha nce yaplm olan almalara dayal olarak gerekirse jeoteknik
aratrma program (JTAP) hazrlanr. Koridor etd almalar srasnda tm
aamalardan ve jeoteknik aratrma programnn uygulanmasndan (saha ve
laboratuvar deneylerinden) elde edilen veriler kullanlarak Jeoteknik Ett ve Raporu
hazrlanacaktr. JTAPye gereksinme duyulmamas durumunda deneyim ve benzer
ortamlar iin yaplm nceki almalardan elde edilen jeoteknik deitirgeler
(parameters: c, kPa; , ; E, Mpa; , kPa; , v.b.) JTEye taban oluturacaktr.
2.4.1. JEOLOJK-JEOTEKNK ARATIRMA PROGRAMI VE UYGULAMASI (JTAP)
Saha ettleri kapsamnda gerektiinde, DAREnin onay alnmak kayd ile, Jeolojik Ett
(JE), Hidrojeolojik Ett (HJE) ve Mhendislik Jeolojisi Etdnn (MJE) tam olarak
aydnlatamad noktalarda, geki seeneklerinin kesinletirilmesine ynelik bir
Jeoteknik Aratrma Program hazrlanacaktr.
JTAPye gereksinme duyulmamas durumunda deneyim ve nceki almalar JTEye

altlk oluturacaktr.
JTAP hazrlanrken olas gekiler boyunca anahtar zellik tayan byk boyutlu
durayszlk sorunlar ile tnel, viyadk v.b. nemli mhendislik yaplarnn kanlmaz
olduu gekiler gz nnde tutulacaktr.
Bu kapsamda; JTAPnin amac ve gerekesi ayrntl olarak belirtilecektir. Verilen
amaca uygun olarak aratrma ukuru, gzlem ukuru, sondaj, jeofizik almalar
ve/veya laboratuvar deneyleri program hazrlanacaktr. Yaplacak almalar jeolojik
harita ve kesitler zerinde; km ve kot koordinatlar (1/25 000 hassasiyetinde)
belirtilecektir.
JTAP DARE 'nin onayna sunulacak, DARE'nin istedii deiiklikler dikkate alnarak
gerekli dzeltmeler yaplacaktr. Onay alnmadan uygulamaya geilmeyecektir.
2.4.2. KORDOR JEOTEKNK ETT (JTE) VE RAPOR YAZIMI
JE, HJE, MJE, ve JTAP almalar sonucunda jeolojik birimler snflandrlacak,
jeoteknik deitirgeler (parameters: c, kPa; , ; E, Mpa; , kPa; , v.b.) belirlenerek
kritik kesimlerde stabilite analizleri yaplacaktr.
Bu almada jeoteknik deitirgelerin 3-boyutta (x-y-z) dalmn harita ve kesitler
zerinde sunacaktr.
Bu harita ve kesitler genel hatlaryla:
(a) Byk lekli durayszlk sorunlarnn olduu kesimler ile
(b) Tnel, kpr, yksek dolgu, derin yarma v.b nemli yap yerlerinin JTElerini
sunacaktr.
almalarn gvenilirlii saha ettleriyle de denetirilerek artrlacaktr.
Bu aamann temel amac, en uygun Gekinin belirlenmesidir. Bunun iin, nceki
aamalarda elde edilen tm veriler kullanlarak Gekilerin Jeoteknik adan maliyet
karlatrmas yaplacaktr. Dolaysyla bu bir Jeolojik Jeoteknik karlatrma raporu
niteliindedir. Bu erevede harita ve kesitleri de ieren Koridor Jeoteknik Ett ve
Raporu hazrlanarak DAREnin onayna sunulacaktr. DARE gerekli deiiklikleri
isteyebilecek ve bu rapor sonucunda nerilen geki yerine bir dierini seebilecektir.
Bu almalar sonucunda DARECE onay alan geki ierisinde 1/5000 lekli n proje
Jeolojik Jeoteknik almalarna geilebilecektir.
3. ELVERLLK ETTLER
Geki (Elverililik) Ettleri: DAREnin gerek grmesi halinde, koridor almalar
sonucunda amaca uygun olup onay alan Geki ierisindeki olas alternatiflerin ortaya
karlmas ve en uygun alternatifin (Gekinin) tespiti iin yaplr.
Koridor ettlerinin yaplmamas veya gerek duyulmamas halinde ise verilen eritsel
alan GEENEK kabul edilir ve iindeki en uygun GEKnin tespiti iin elverililik
etd yaplr.
Bu amala yaplacak Jeolojik - Jeoteknik aratrmalar:
(2) Maliyet (genel hatlaryla yapm ve bakm iletme v.b.),
(3) Emniyet durayllk (genel olarak; duraysz alanlarn dalm, iklim, rakm, sr
rahatl v.b.),
(4) Zaman (genel hatlaryla; yapm sresi ve faydal mr),
(5) Malzeme Ocaklar Etd (genel anlamda: olas ocaklarn tr, hacmi ve projeye
gre konumu),
(7) Estetik - evre (Genel hatlar ile doal ve yapay evreye uygunluk: sosyo-ekonomik
ve tarihi - turistik evreye etkileri),
konularn raporlandrr. Bu rapor, onay alm geenek ierisinde olas geki
alternatiflerini yukarda verilen ltler erevesinde karlatrarak onaya sunacaktr.
Geki: Koridor/elverililik almas sonrasnda belirlenmi ve onay alm yaklak
2km geniliinde eritsel bir alandr.
Geki, koridor/elverililik almas sonunda seilerek onay alm ve 1/25 000 lekli
topografik harita zerinde gsterilmi seenekleri ierir. Verilen bu hat; dorusal ve
dairesel kesimlerinin balang - biti koordinatlarn gsterecektir.
Raporlar en az bu artname ekindeki rapor dzeninde belirtilen balklar kapsayacak
ve 5 kopya olarak sunulacaktr. lgili raporlar harita, boykesit ve enkesitleri
ierecektir.
3.1. JEOLOJK ELVERLLK ETD
Bu alma DARE tarafndan balang biti noktalar verilmi Geenek ierisinde
olas gekilerin karlatrlmasna ynelik olarak yaplacaktr. Bu karlatrmada
yukarda verilen ltler srekli gz nnde bulundurulacaktr.
Jeolojik elverililik ett almalar 1/25 000 lekli haritalar zerinde aadaki ana
balklar kapsayacaktr.
-
Jeolojik Ett
Hidrojeolojik Ett
Mhendislik Jeolojisi Etd
Jeoteknik Ett
- Jeolojik Ett (JE)

Jeolojik etdn anahtar kavramlar; istifsel iliki (stratigrafi) ve tektonizmadr. Ett;
birimlerin alansal (x-y), derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak
4-boyutlu (x-y-z-t) olarak yaplacaktr.
Jeolojik ett en azndan aadaki konulara aklk getirecektir.
- Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,
- Jeolojik birimlerin alansal dalm,
- Jeolojik birimlerin istifsel ilikisi (tarihsel jeolojisi),
- Yapsal zelliklerin harita, tip kesit ve ekillerle aklanmas,
- Ana sreksizlik (tabaka, fay, eklem, uyumsuzluk, dokanak v.b.) sistemlerinin
haritalanmas,
- zellikle gncel tektonik asndan aratrmalardan oluacaktr.
Bu almalar, altlk olarak kullanlan topografik harita leinin elverdii lde; bro
ve saha almalar ile ett edilecektir. almalar sresince, gerekli grlen alanlarda
hava fotoraflar temin edilerek jeolojik durum ve morfolojik adan deerlendirmeler
yaplacaktr. Ayrca, standart stratigrafik kesit hazrlanmas iin gerekli veriler de
derlenecektir.
Geki boyunca grlen jeomorfolojik unsurlarn (da, tepe, vadi, yama, akalama
sistemi v.b.) konumlarnn gzergaha etkileri incelenecektir. alma alan ve yakn
evresinde egemen olan iklim tr aratrlarak; don derinlii, yllk ya miktar, u
scaklk deerleri, v.b. etkenler ett edilecektir.
- Hidrojeolojik Ett (HJE)
Hidrojeolojik ett almalar, JE aamas sonunda 1/25 000 ve daha kk lekli
topografik harita zerinde belirlenmi Gekileri hidrojeolojik adan deerlendirecektir.
Bu alma da, 4-boyutlu olacaktr. zellikle, 4 mevsim ettleri bu alma iin bir
zorunluluktur. Zaman snrlamas olmas durumunda ise, daha nceki almalardan
yararlanlabilecektir.
Hidrojeolojik etdn genel kapsam aada verilmitir.
-
JE aamasnda elde edilen verilerin hidrojeolojik adan zet yorumu,

Jeolojik birimlerin litolojik zelliklerine gre hidrolik geirimlik (K, m/s), gzeneklilik,
Olas gekileri etkileyen akalama (drenaj) sistemlerinin aklanmas.
Bu almalar, altlk olarak kullanlan topografik harita leinin elverdii lde; bro
ve saha almalar eklinde gerekletirilecektir. almalar sresince gerekli grlen
alanlarda hava fotoraflar temin edilerek hidrojeolojik deerlendirmeler yaplacaktr.
10
- Mhendislik Jeolojisi Etd (MJE)

JE ve HJE kapsamnda yaplan ett almalar mhendislik jeolojisi etdnn temelini
oluturacaktr. Ett birimlerin mhendislik zelliklerinin alansal (x-y), derinlik (z) ve
jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak 4-boyutlu (x-y-z-t) olarak
hazrlanacaktr.
Mhendislik Jeolojisi Etd en azndan aadaki konulara aklk getirecektir.
(a) JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asnda zet
yorumu,
(b) Blgesel anlamda jeolojik birim dayanmlarnn niteliksel olarak aklanmas,
(c) Ana sreksizlik sistemlerinin tr ve genel mhendislik zeliklerinin niteliksel
olarak belirlenmesi,
(d) Jeolojik birimlerin sklebilirlilik asndan genel olarak (Kaz zorluu derecesine
gre) snflandrlmas,
(e) Olas yol gekisi ana bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.) durayll
zerine etkili olabilecek susreksizlikkil (SSK) lsnn genel hatlaryla
ortaya karlmas,
(f) Etken (aktif) ve edilgen (pasif) kayma sahalarnn alansal dalm ve ngrlen
derinlii,
(g) Kvrm, fay v.b. yapsal unsurlarn harita ve kesitlerde gsterilmesi,
(h) Olas gekilerin doal ve yapay evreye (tarihi, turistik, tarm, orman yerleim v.b.
alanlara) etkisi.
Jeolojik ett, hidrojeolojik ett ve mhendislik jeolojisi ettleri DAREce aksi
belirtilmedike, yaplan gzlemsel almalar seviyesinde kalacaktr.
- JEOTEKNK ETT (JTE)
Jeoteknik ett kapsamnda, JE, HJE, MJE almalar sonucunda elde edilen verilerin
3-boyutta (x-y-z) dalm harita ve kesitler zerinde sunulacaktr.
Bu harita ve kesitler genel hatlaryla:
(a) Byk lekli durayszlk sorunlarnn olduu kesimler,
(b) Olas tnel, kpr, yksek dolgu, derin yarma v.b. nemli yap
yerlerini kapsayacaktr.
Bu amala yaplacak almalarn gvenilirlii saha ettleriyle de denetirilecektir.
Saha ettleri kapsamnda gerektiinde, DAREnin onay alnmak kayd ile, Jeolojik Ett
(JE), Hidrojeolojik Ett (HJE) ve Mhendislik Jeolojisi Etdnn (MJE) tam olarak
aydnlatamad noktalarda, geki seeneklerinin kesinletirilmesine ynelik bir JeolojikJeoteknik Aratrma Program hazrlanacaktr.
JTAPye gereksinme duyulmamas durumunda deneyim ve benzer ortamlar iin
yaplm nceki almalardan faydalanlacaktr.
11
JTAP hazrlanrken olas gekiler boyunca anahtar zellik tayan byk boyutlu
olduu gekiler gz nnde tutulacaktr.
Bu kapsamda; JTAPnin amac ve gerekesi ayrntl olarak belirtilecektir. Verilen
amaca uygun olarak aratrma ukuru, gzlem ukuru, sondaj, jeofizik almalar
ve/veya laboratuvar deneyleri program hazrlanacaktr. Yaplacak almalar jeolojik
harita ve kesitler zerinde; km ve kot koordinatlar (1/25 000 hassasiyetinde)
belirtilecektir.
3.2. JEOLOJK ELVERLLK ETD RAPOR YAZIMI
JE, HJE, MJE ve JTE sonucunda elde edilen tm veriler 1/25.000 lekli harita ve
kesitler zerine ilenecektir. Jeolojik birimler snflandrlacak, jeoteknik deitirgeler
(parameters: c, kPa; , ; E, Mpa; , kPa; , v.b.) belirlenerek, kritik kesimlerde stabilite
analizleri yaplacaktr.
Gekilerin Jeolojik- Jeoteknik adan maliyet karlatrmas yaplarak en uygun geki
belirlenerek raporlandrlacaktr. Dolaysyla bu bir Jeolojik Jeoteknik karlatrma
raporu niteliindedir.
Bu erevede hazrlanan Jeolojik Elverililik Etd Raporu DAREnin onayna
sunulacaktr. DARE gerekli deiiklikleri isteyebilecek ve bu rapor sonucunda nerilen
Geki yerine bir dierini seebilecektir.
Bu almalar sonucunda DAREce onay alan Geki ierisinde 1/5000 lekli n Proje
Jeolojik Jeoteknik almalarna geilecektir.
12
4. N PROJE JEOLOJK - JEOTEKNK ETTLER

SEENEK ETTLER: Geki almalar / Elverililik ettleri sonucunda amaca
uygun bulunup onaylanan GEK ierisindeki olas seeneklerin ortaya karlmas
ve en uygun seenein tespiti iin yaplr. Bu alma 1/5000 lekli topografik harita
ve 1/500 dey, 1/5000 yatay lekli profiller zerinde gerekletirilecektir.
(2) Maliyet (Yapm, bakm, iletme v.b.),
(3) Emniyet durayllk (Harita leinin izin verdii lde; duraysz alanlarn dalm,
iklim, rakm, sr rahatl v.b.),
(4) Zaman (Yapm sresi ve faydal mr), Yaplacak aratrma almalar sonucunda
hazrlanacak rapor, onay alm GEK ierisinde
(5) Malzeme Ocaklar Etd (Olas ocaklarn tr, hacmi, projeye gre konumu,
petrografik tanm, litolojik tanm, evre birimlerle ilikisi, oluumu, iletme koullar,
genel hatlaryla jeoteknik deitirgeleri (parametreleri) v.b.),
(7) Estetik - evre (Doal ve yapay evreye uygunluk: sosyo-ekonomik ve tarihi turistik evrelere etkileri)
gz nne alarak gerekletirilecektir. olas SEENEKLER yukarda verilen ltler
erevesinde karlatrarak onaya sunacaktr.
SEENEK: Geki ierisindeki seenek almalar sonrasnda belirlenmi ve onay
alm, yaklak 1km geniliinde eritsel bir alandr. Seenek iinde seki
alternatifleri yer alr.
SEENEK jeolojik-jeoteknik aratrmalar aada sunulan aamalardan oluur. Her
aamann gvenilirlii bir nceki ett aamasnn tam olarak yerine getirilmesi ile
salanabilir. Bu aamalar;

DARE iin zelliine gre; bu raporlarn blok veya ayr raporlar halinde sunulmasn
isteyebilecektir. Raporlar en az bu artname ekindeki rapor dzeninde belirtilen
balklar kapsayacak ve 8 kopya olarak sunulacaktr.
n Proje Jeolojik - Jeoteknik Ettleri kapsamnda hazrlanacak raporlar:
1234-
n Proje Jeolojik Ett Raporu

n Proje Hidrojeolojik Ett Raporu
n Proje Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu
n Proje Jeoteknik Ett ve Raporu
13
olmak zere 4 adettir. 1-2-3 nolu raporlar, DAREce aksi belirtilmedii srece tek
(blok) rapor halinde hazrlanacaktr. DARE gerek grrse bu raporlarlarn ayr ayr
hazrlanmasn isteyecektir.
lgili raporlar harita, boykesit ve enkesitleri kapsayacaktr.
4.1. N PROJE JEOLOJK ETT VE RAPORU
Jeolojik almann anahtar kavramlar; Jeolojik yaplar, litolojik iliki, petrografik
tanmlama, istifsel iliki (stratigrafi) ve tektonizmadr. Ett ve Rapor; birimlerin alansal
(x-y), derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak 4-boyutlu (x-y-z-t)
olarak hazrlanacaktr.
Bu alma DARE tarafndan balang biti noktalar verilmi GEK ierisinde
olas seeneklerin karlatrlmasna ynelik olarak yaplacaktr. Bu karlatrmada
yukarda 7 madde altnda verilen ltler gz nnde bulundurulacaktr.
4.1.1. N PROJE JEOLOJK ETD (JE)

Bu aamann Jeolojik etd 1/5000 lekli harita ve profiller zerinde yaplacaktr.
Jeolojik ett aadaki konulara aklk getirecektir.
Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,

Jeolojik birimlerin alansal dalm,
Jeolojik birimlerin istifsel ilikisi (Stratigrafi),
Yapsal zelliklerin harita, tip kesit ve ekillerle aklanmas,
Ana sreksizlik (tabaka, fay, eklem, uyumsuzluk, dokanak vb) sistemlerinin
ortaya konulmas ve haritalanmas,
zellikle gncel tektonik ve deprem etkisinin nemli olduu yap yerlerinde
sismik aratrma ve hendek, v.b. almalar yaplarak yaplara etkileri
irdelenecektir.
Bu konular, kullanlan topografik harita leinin elverdii lde; bro ve saha

almalar ile ett edilecektir. almalar sresince, jeolojik durum ve morfolojik adan
deerlendirmeler yaplacaktr. Ayrca, ayrntl dikme kesit hazrlanacaktr.
GEK ierisindeki SEENEKLER boyunca grlen egemen jeomorfolojik unsurlarn
(da, tepe, vadi, yama, akalama sistemi v.b.) konumlarnn gzergaha etkileri
incelenecektir. alma alan ve yakn evresinde egemen olan iklim tr ve yere zg
(mikro) iklim zellikleri aratrlarak; don derinlii, yllk ya miktar, u scaklk
deerleri, v.b. etkenler ett edilecektir.
4.1.2. N PROJE JEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI
Saha boyutundan alan boyutuna ve en sonunda da zgn projenin SEENEK
boyutuna kadar indirgenecektir. 4.1.1. jeolojik ett kapsamnda elde edilen somut veriler
harita ve kesitler zerine ilenecek ve raporlatrlacaktr.
14
Olas SEENEKLER karlatrmal olarak anlatan n Proje Jeolojik Ett Raporu

DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir sonraki aamaya
geilmeyecektir.
4.2. N PROJE HDROJEOLOJK ETT VE RAPORU
Hidrojeolojik almalar, JE aamas sonunda 1/5000 lekli topografik harita zerinde
belirlenmi SEENEKLERN hidrojeolojik adan deerlendirmesini ierecektir. Bu
alma da, 4 boyutlu olacaktr. zellikle, 4 mevsim ettleri bu alma iin bir
zorunluluktur.
4.2.1. N PROJE HDROJEOLOJK ETT (HJE)
Bu aamada verilecek Hidrojeolojik etdn ana unsurlar aada verilmitir.
Bu anlamda:
Jeolojik birimlerin litolojik zelliklerine gre hidrolik geirimlik (K, m/s),
gzeneklilik,
Olas SEENEKLER etkileyen akalama (drenaj) sistemlerinin aklanmas
Harita leinin izin verdii lde ve harita snrlar ierisinde yer alan mevcut
kuyularda, kaynaklarda, derelerde ve slak zeminlerde aralkl lmlerle
gzlemsel aratrmalarn retilmesi,
Baka havzalardan alma alan havzasna aktarlan su ile alma alanndan
baka havzalara aktarlan su durumlar ett edilecektir.
Bu almalar, kullanlan topografik harita leinin ve harita snrlarnn elverdii
lde; bro ve saha almalar eklinde gerekletirilecektir.
4.2.2. N PROJE HDROJEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI
Hidrojeolojik zellikler saha boyutundan zgn projenin SEENEKLER boyutuna
kadar indirgenecektir. 4.2.1 de elde edilen somut veriler harita ve profiller zerine
ilenerek raporlandrlacaktr.
Olas SEENEKLER karlatrmal olarak anlatan n Proje Hidrojeolojik Ett
Raporu, DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir sonraki
4.3. N PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETT VE RAPORU
JE ve HJE kapsamnda yaplan almalar mhendislik jeolojisi almasnn temelini
oluturacaktr. Ett ve Rapor; birimlerin mhendislik zelliklerinin alansal (x-y),
derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak 4-boyutlu (x-y-z-t)
olarak allmasn ve yorumlanmasn ierecektir.
15
4.3.1.
N PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETD (MJE)
Bu aamann Mhendislik Jeolojisi Etd 1/5000 lekli topografik harita ve profiller

zerinde yaplr. Mhendislik Jeolojisi Etd en az aadaki konulara aklk
getirecektir.
JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asndan

yorumu,
Jeolojik birimlerin litolojisi, rengi, dokusu, imentolanmas ve dayanmlarnn
niteliksel olarak aklanmas,
Ana sreksizliklerin;
Konumu (eim/dorultu)
Eklem takm says
Eklem aralklar
Eklem aklklar
Eklem devamll
Eklem przll
Eklem dolgu malzemesinin cinsi ve zellikleri
Ana sreksizlik sistemlerinin tr; fay (aktif, l, normal, yanal atml, ters),
eklem, atlak, uyumsuzluk, tektonik makaslama v.b. mhendislik zeliklerinin
niteliksel olarak belirlenmesi,
Birimlerin dokanak ilikileri,
Birimlerin ktlesel dayanm ve ayrma dereceleri, imentolanma derecesi,
Olas yol SEENEKLER ana bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.)
durayll zerine etkili olabilecek su sreksizlik kil ilikisinin ortaya
karlmas,
Birim baznda yapsal tanmlamalarn yaplabilmesi
iin yeterli sayda
sreksizlik lm alnmas,
Etken (aktif), edilgen (pasif), potansiyel kayma sahalarnn alansal dalm ve
ngrlen derinlii ile oluum mekanizmalarnn aklanmas ve haritalanmas,
Oturma, farkl oturma, svlama, tama gc ve benzeri sorunlar
oluabilecek
alanlarn harita lei ve snrlarnn elverdii lde
belirlenmesi,
Kvrm, fay v.b. yapsal unsurlarn harita ve kesitlerde gsterilmesi,
Olas seeneklerin doal ve yapay evreye (tarihi, turistik, tarm, orman
yerleim v.b. alanlara) etkisi aratrlacaktr.
4.3.2. N PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETD RAPOR YAZIMI
Olas seeneklerin yer ald alanlar ierisinde yukarda (4.3.1de) belirtilen

konular raporlandrlacaktr. Bu modelde elde edilen somut veriler, 1/5000 lekli
haritalar ve kesitler zerine ilenecektir.
Olas SEENEKLER karlatrmal olarak anlatan n Proje Mhendislik Jeolojisi
Ett Raporu DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir
sonraki aamaya geilmeyecektir.
16
Raporlarn blok halinde hazrlanmas durumunda; 4.1.1. jeolojik ett, 4.2.1. hidrojeolojik
ett, 4.3.1. mhendislik jeolojisi etd almalar birlikte deerlendirilerek n Proje
Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu hazrlanarak DAREnin onayna sunulacaktr.
4.4. N PROJE JEOTEKNK ETT VE RAPORU
Bu aamada ncelikle jeolojik ett, hidrojeolojik ett ve mhendislik jeolojisi ett
almalar gzden geirilecek, bu almalarn aydnlatamad noktalarda jeoteknik
aratrma program hazrlanacaktr.
JE, HJE, MJE, ve JTAP almalar sonucunda jeolojik birimler snflandrlacak,
jeoteknik deitirgeler (parameters: c, kPa; , ; E, Mpa; , kPa; , v.b.) belirlenerek
kritik kesimler tanmlanacaktr.
Seenekler iindeki sorunlu kesimler, tnel, kpr, yksek yarma/dolgu v.b. nemli yap
yerleri jeoteknik adan tanmlanacaktr.
Bu almada incelenen seeneklerin jeoteknik deitirgelerinin 3-boyutta (x-y-z)
dalm harita ve kesitler zerinde gsterilecek ve ayrca seeneklerin jeoteknik adan
emniyet ve maliyet karlatrmas yaplacaktr.
Ayrca karar verilen seenekte kullanlmas ngrlen her trl doal yap gereci
temin sahalar aratrlp Malzeme Ocak Ettleri Blmnde belirtildii ekilde
raporlandrlacaktr.
4.4.1. JEOLOJK-JEOTEKNK ARATIRMA PROGRAMI VE UYGULAMASI (JTAP)
Jeoteknik Aratrma Program; Jeolojik Ett, Hidrojeolojik Ett ve Mhendislik Jeolojisi
Etdnn tam olarak aydnlatamad noktalara aklk getirmeyi amalar.
Bu nedenle; olas yol seeneklerinin kesinletirilmesinde, gzlemsel ettlerle
aydnlatlamayan noktalarda ve doal yap gereci sahalarnn aratrlmasna ynelik
jeoteknik aratrma program hazrlanacaktr.
Ayrca, herhangi bir seenein belirlenmesinde etkili olacak byk lekli yol
bileenlerinin karlatrmal seimi iin anahtar noktalarda aratrma yaplacaktr. Tnel
yerine derin yarma m ve kpr yerine yksek dolgumu v.b. ikilemlere yant aranacaktr.
JTAP hazrlanrken olas SEENEKLER boyunca anahtar zellik tayan byk boyutlu
olduu SEENEKLER gz nnde tutulacaktr.
Bu kapsamda; JTAP amac ve gerekesi ayrntl olarak belirtilecektir. Verilen amaca
uygun olarak aratrma ukuru, gzlem ukuru, sondaj, jeofizik almalar ve/veya
laboratuvar deneyleri program hazrlanacaktr. Yaplacak almalar jeolojik harita ve
kesitler zerinde; kilometre, kot ve koordinatlar 1/5000 hassasiyetinde belirtilecektir.
17
4.4.2. N PROJE JEOTEKNK ETT (JTE) ve RAPOR YAZIMI

Bu aamann temel amac en uygun Seenein belirlenmesidir. Jeoteknik ett ve
rapor almalar 1/5000 lekli harita ve profiller zerinde yaplarak aadaki
konulara aklk getirilecektir.
Birimlerin litolojileri, ayrma, bozuma, sertlik, dayanm v.b. zellikleri,

Su k noktalar ve tahmini debileri,
ev duraylln etkileyecek sreksizliklerin konumlar, gruplandrlmas ve
yorumlanmas,
Kayalarn, uluslararas kabul grm (Q, RMR, RQD, GSI, v.b.) sistemlere gre
snflandrlmas,
Sel, , tarihi, turistik yerler ile tarm alanlarnn, seeneklerin belirlenmesine olan
etkilerinin deerlendirilmesi,
Seeneklerin karlatrmalarnn yaplabilmesi ve maliyete olan etkilerinin ortaya
konulmas iin ktle hareketlerinin olutuu veya oluabilecei potansiyel ve fosil
heyelan alanlarnn snrlar, derinlii, kayma yzeyinin ve kayma mekanizmasnn
belirlenmesini,
Kaz zorluu derecesine gre jeolojik birimlerin sklebilirlik asndan genel
olarak snflandrlmas,
Birimlerin jeoteknik deitirgeleri (parametrelerin: c, kPa; ; E, GPa;, kPa; , ,
CBR, LL, PI, wn, v.b.) arazi gzlemleri, zemin-kaya snflamalar, yerinde deneyler
ve laboratuvar almalar birlikte deerlendirilerek alansal ve derinlie gre
dalm, srasyla harita ve kesitler zerinde gsterilmesi,
Birim baznda yarma ve dolgu ev oranlar (eimler) ile yarmadan kan
malzemenin dolgu ev oranlarnn (eimleri) belirlenmesi,
Stabilite analizlerinin (Kinematik ve saysal analizler) birim baznda; yksek
yarma, dolgu, sanat yaps yerleim yerleri ve heyelanl kesimlerde, kritik en
kesitler zerinde yaplmas, (Stabilite analizleri Kesin Proje Blm 5.4.2.1.
Jeoteknik Model almalar gre yaplacaktr.)
Yol yapmnda kullanlacak olan ta, kum-akl, ariyet ocak sahalar ve su temin
edilecek yerlerin rezerv durumu, nitelikleri, iletme koullar, mlkiyet durumu,
tama mesafesi, evreye olan etkileri v.b. aratrlmas, kullanm yerlerinin
belirlenmesi iin gerekli numunelerin alnarak laboratuvar deneylerinin yaplmas,
Yaplan bu almalar sonucunda seeneklerin jeolojik-Jeoteknik adan emniyet ve

maliyet karlatrmas yaplarak en uygun seenek nerilmelidir. Bu erevede harita
ve kesitleri de ieren en uygun seenein n Proje Jeoteknik Ett Raporu
hazrlanarak DAREnin onayna sunulacaktr. DARE gerekli deiiklikleri
isteyebilecek ve bu rapor sonucunda nerilen SEENEK yerine bir dierini
seebilecektir.
18
5. KESN PROJE JEOLOJK - JEOTEKNK ETTLER

SEK ettleri: n projesi yaplm ve onay alm seenek ierisindeki varyant, ripaj
v.b. alternatif hatlar deerlendirilerek en uygun sekinin (yapm hattnn) belirlenip,
bileenlerinin boyutlandrlmas almalarn ierir.
Bu aama 1/1000 1/2000 lekli topografik harita ve 1/100 dey, 1/1000 yatay1/200 dey, 1/2000 yatay lekli profiller zerinde gerekletirilecektir. Harita lei
(1/1000 veya 1/2000) ihale szlemesindeki ile ayn olacaktr.
Bu alma olas her bir SEK ierisindeki yol bileenlerini (tnel ile derin yarma,
kpr ile yksek dolgu, altgeit ile stgeit v.b.) aada verilen ltler erevesinde
karlatrarak yaplacaktr. Daha sonra yol bileenlerinin, yapma esas olacak ekilde
kesin projeleri yaplacaktr.
(2) Maliyet (Yapm, bakm, iletme v.b.),
(3) Emniyet durayllk (Yapm hattnn yol bileenlerini etkileyebilecek duraysz
alanlarn dalm, iklim, rakm, sr rahatl v.b.),
(4) Zaman (Yapm sresi ve faydal mr),
(5) Malzeme Ocaklar Etd (Malzeme ocaklarn tr, hacmi, projeye gre konumu,
petrografik tanm, litolojik tanm, evre birimlerle ilikisi, oluumu, iletme koullar,
ayrntl jeoteknik deitirgeleri (parametreleri) v.b.),
(6) Arazinin milli servet deeri (Tnel yerine yarma, jeoteknik anlamda uygun olabilir.
Ancak, ulusal servet deeri yksek bir Endemik (Yresel / Yere-zg) trn
ortamna dokunmamak iin tnel seilebilir. Ayrca yarma ve dolgularda
kamulatrma ve/veya ulusal servet deeri tayan, ova, ky, orman ve tarm
alanlarna en az zarar verecek bileenlerin seimi ve konumlandrlmas iin donatl
ve/veya donatsz iyiletirme yaplarak yama eimi arttrlabilir.)
(7) Estetik - evre (Yerel, Ulusal ve Kresel anlamda doal ve yapay evreye uygunluk:
sosyo-ekonomik ve tarihi - turistik evrelere etkileri)
gz nne alarak gerekletirilecektir.
SEK: SEK almas sonrasnda belirlenmi ve onay alm olup yaklak 0.5 km
geniliinde eritsel bir alandr.
SEK jeolojik-jeoteknik aratrmalar aada sunulan aamalardan oluur. Her
aamann gvenilirlii bir nceki aamann gvenilirliinden geer.

19
Koridor, elverililik ve/veya n proje aamalarnda hazrlanan ett ve rapor

almalar da gz nnde tutularak, bu aamada, ayrnt verilecektir.
H15 m. olan yarmalarn ev oranlar zel problem yoksa, jeolojik-jeoteknik
deerlendirmeler ve KGM ev projelendirme rehberine dayandrlarak belirlenecektir.
H8m olan dolgularda zel problem yoksa, jeolojik-jeoteknik deerlendirmeler, KGM
ev projelendirme rehberi ve yrrlkteki genelgeler kullanlarak ev dolgu tasarm
yaplacaktr.
Yarma yksekliinin H>15m. ve dolgu yksekliinin H>8 olmas ve ayrca yarma ve
dolgularda durayllk problemi olmas
durumunda; 5.4.2.1. Jeoteknik Model
almalar blmndeki ltler dikkate alnarak allacaktr.
DARE iin zelliine gre; bu raporlarn blok veya ayr raporlar halinde sunulmasn
isteyebilecektir. Raporlar en az bu artname ekindeki rapor dzeninde belirtilen
balklar kapsayacak ve 8 kopya olarak sunulacaktr.
Kesin Proje Jeolojik - Jeoteknik Etd kapsamnda hazrlanacak raporlar:
1234-
Kesin Proje Jeolojik Ett Raporu

Kesin Proje Hidrojeolojik Ett Raporu
Kesin Proje Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu
Kesin Proje Jeoteknik Ett ve Raporu
olmak zere 4 adettir. 1-2-3 nolu raporlar, DAREce aksi belirtilmedii srece tek (blok)
rapor halinde hazrlanacaktr. DARE gerek grrse bu raporlarlarn ayr ayr
hazrlanmasn isteyecektir. lgili raporlar harita, boykesit ve enkesitleri kapsayacaktr.
5.1. KESN PROJE JEOLOJK ETT VE RAPORU
Jeolojik ett ve raporlarnn anahtar kavramlar; jeolojik yaplar, litolojik iliki,
petrografik tanmlama, istifsel iliki (stratigrafi) ve tektonizmadr. Ett ve Rapor;
birimlerin alansal (x-y), derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak
4-boyutlu (x-y-z-t) olarak hazrlanacaktr.
Bu alma DARE tarafndan onay verilmi SEK ierisindeki yol bileenlerinin
karlatrlmasna ynelik olarak yaplacaktr.
5.1.1. KESN PROJE JEOLOJK ETD (JE)
Bu aamann Jeolojik ett almas 1/1000 1/2000 lekli haritalar ve profiller
zerinde yaplacaktr. Jeolojik ett en azndan aadaki konulara aklk getirecek ve
ayrnt verecektir.
Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,

Jeolojik birimlerin alansal dalm,
Jeolojik birimlerin istifsel ilikisi (tarihsel jeolojisi),
Yapsal zelliklerin harita, tip kesit ve ekillerle aklanmas,
20
Ana sreksizlik (tabaka, fay, eklem, uyumsuzluk, dokanak v.b.) sistemlerinin

ortaya konulmas ve haritalanmas,
zellikle gncel tektonik asndan ayrntl (olas nemli yap yerlerinde sismik
aratrma ve hendek, v.b.) aratrlmas.
Ayrca, ayrntl dikme kesit (stratigrafik kesit) hazrlanacaktr.
SEK boyunca grlen egemen jeomorfolojik unsurlarn (da, tepe, vadi, yama,
akalama sistemi v.b.) konumlarnn yol bileenlerine etkileri incelenecektir. alma
alan ve yakn evresinde egemen olan iklim tr ve yere zg (mikro) iklim zellikleri
aratrlarak; don derinlii, yllk ya miktar, u scaklk deerleri, v.b. etkenler ett
edilecektir.
5.1.2. KESN PROJE JEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI
Saha boyutundan alansal boyuta ve en sonunda da zgn projenin SEK (yapm
hatt) boyutuna kadar indirgenecektir. 5.1.1. jeolojik ett kapsamnda elde edilen somut
veriler harita ve kesitler zerine ilenecek ve raporlatrlacaktr.
Onay alm SEKnin (yapm hattnn) olas yol bileenlerini (tnelyksek yarma,
kpryksek dolgu v.b.) karlatrmal olarak anlatan Kesin Proje Jeolojik Ett
5.2 . KESN PROJE HDROJEOLOJK ETT VE RAPORU
Hidrojeolojik ett ve rapor almalar, JE aamas sonunda 1/1000 1/2000 lekli
topografik harita ve profiller zerinde belirlenmi yol bileenlerini hidrojeolojik adan
deerlendirecektir. Bu alma da, 4-boyutlu olacaktr. zellikle, 4 mevsim ettleri bu
alma iin bir zorunluluktur. Daha nceki aamalarda elde edilen veriler de derlenip
kullanlacaktr.
5.2.1. KESN PROJE HDROJEOLOJK ETT (HJE)
Bu aamada verilecek hidrojeolojik ett ve raporun ana unsurlar aada verilmitir.
Deniz, gl, dere, kaynak, ve ya sularnn - yeralt suyu ile ayrntl ilikisi,
Jeolojik birimlerin litolojik, petrografik, mineralojik [r.: ien killerden
Na-Montmorillonit veya imeyen killerden kaolinit v.b. u zellikteki killerin
oran] zelliklerine gre hidrolik geirimlik (K, m/s), gzeneklilik,
Yeraltsuyu tablas derinliinin ayrntl olarak verilmesi,
Yol bileenlerini etkileyen akalama (drenaj) sistemlerinin ekillerle aklanmas,
Harita snrlar ierisinde yer alan mevcut kuyularda, kaynaklarda, derelerde ve
slak zeminlerde aralkl lmlerle gzlemsel ve deneysel aratrmalarn
retilmesi,
Baka havzalardan alma alan havzasna aktarlan su ile alma alanndan
baka havzalara aktarlan su durumlar ett edilecektir.
21
5.2.2. KESN PROJE HDROJEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI

Hidrojeolojik zellikler saha boyutundan zgn projenin yol bileenleri boyutuna kadar
indirgenecektir. Bu almada elde edilen somut veriler (5.2.1deki balklar), 1/1000
1/2000 lekli haritalar ve kesitler zerine ilenecektir.
Olas yol bileenlerini karlatrmal olarak anlatan Kesin Proje Hidrojeolojik Ett
5.3 . KESN PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETT VE RAPORU
JE ve HJE kapsamnda yaplan ett ve rapor almalar mhendislik jeolojisi ett ve
raporunun temelini oluturacaktr. Ett ve Rapor; birimlerin mhendislik zelliklerinin
alansal (x-y), derinlik (z) ve jeolojik zaman (t) boyutunu gz nnde tutarak 4-boyutlu
(x-y-z-t) olarak hazrlanacaktr.
5.3.1. KESN PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETD (MJE)
Bu aamann Mhendislik Jeolojisi Etd 1/1000 1/2000 lekli haritalar zerinde
yaplr. Mhendislik Jeolojisi Etd en az aadaki konulara aklk getirecektir.
JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asnda zet

yorumu,
Sahasal anlamda, jeolojik birimlerin litolojisi, rengi, dokusu, imentolanmas ve
dayanmlarnn niteliksel olarak aklanmas,
Ana sreksizliklerin;
Konumu (eim/eim yn)
Eklem takm says
Eklem aralklar
Eklem aklklar
Eklem devamll
Eklem przll
Eklem dolgu malzemesinin cinsi ve zellikleri
Ana sreksizlik sistemlerinin tr; fay (aktif, l, normal, yanal atml, ters),
eklem, atlak, uyumsuzluk, tektonik makaslama v.b. mhendislik zeliklerinin
niteliksel olarak belirlenmesi,
Birimlerin dokanak ilikileri,
Birimlerin ktlesel dayanm ve ayrma dereceleri, imentolanma derecesi,
Olas yol SEKLER ana bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.)
durayll zerine etkili olabilecek su sreksizlik kil ilikisinin ortaya
karlmas,
Yarma/dolgu v.b. baznda yeterli tanmlamann yaplmas iin yapsal jeolojiyi
aydnlatacak yeterli sayda sreksizlik lm alnmas,
Etken (active), edilgen (passive) kayma sahalarnn alansal dalm ve
ngrlen derinlii ile oluum mekanizmalarnn aklanmas ve haritalanmas,
Yol bileenlerini olumsuz ynde etkileyecek oturma, farkl oturma, svlama,
tama gc ve benzeri sorunlu alanlarn belirlenmesi,
Kvrm fay v.b. yapsal unsurlarn harita ve kesitlerde gsterilmesi,
22
Olas sekilerin doal ve yapay evreye (tarihi, turistik, tarm, orman yerleim
v.b. alanlara) etkisi aratrlacaktr.
5.3.2. KESN PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETT RAPORU YAZIMI
Olas yol bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.) yer ald alanlar ierisinde
yukarda (5.3.1de) belirtilen konular genel anlamda raporlandrlacaktr. Bu almada
elde edilen somut veriler, 1/1000 1/2000 lekli harita, profil ve kesitler zerine
ilenecektir.
Hazrlanan Kesin Proje Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu DAREnin onayna
sunulacaktr. DAREnin onay alnmadan bir sonraki aamaya geilmeyecektir.
Raporlarn blok halinde hazrlanmas durumunda; 5.1.1. jeolojik ett, 5.2.1.
hidrojeolojik ett, 5.3.1. mhendislik jeolojisi etd almalar birlikte
deerlendirilerek Kesin Proje Mhendislik Jeolojisi Ett Raporu hazrlanarak
DAREnin onayna sunulacaktr.
5.4. KESN PROJE JEOTEKNK ETT VE RAPORU
Kesin Proje Jeoteknik Ett ve Raporu yapm hattnn (en uygun sekinin) tm
bileenlerinin uygulanabilirlik asndan deerlendirilip, saysal olarak incelenmesi,
yorumlanmas ve projelendirilmesi esaslarna dayanmaktadr.
Bu raporda 1/1000-1/2000 lekli haritalar, 1/100 dey, 1/1000 yatay-1/200 dey,
1/2000 yatay lekli profiller kullanlacaktr. Ayrca yol bileenlerinin uygun leklerde
enkesitleri hazrlanacaktr.
Bu aamada ncelikle jeolojik ett, hidrojeolojik ett ve mhendislik jeolojisi ett
almalar gzden geirilecek, bu almalarn aydnlatamad noktalarda jeoteknik
aratrma program hazrlanacaktr.
Yapm Hattnn tm yol bileenleri ve birbirleriyle olan ilikileri jeolojikjeoteknik veriler
kullanarak irdelenecektir. Yol bileenlerinin seiminde kullanlan jeolojik- jeoteknik
gerekeler ayrntlaryla belirtilecek, deerlendirmeler analizlere dayandrlacaktr.
Ayrca yapm hattnda kullanlacak her trl doal yap gereci temin sahalar
aratrlp Malzeme Ocak Ettleri Blmnde belirtildii ekilde raporlandrlacak.
Bu ett ve raporlarn gvenilirlii saha ettleriyle denetirilerek artrlacak, gerek
duyulduunda Ek JTAP hazrlanp DAREnin onayna sunulacaktr.
5.4.1. JEOTEKNK ARATIRMA PROGRAMI VE UYGULAMASI (JTAP)
Jeolojik-Jeoteknik Aratrma Program ve Uygulamas; Jeolojik Ett (JE), Hidrojeolojik
Ett (HJE) ve Mhendislik Jeolojisi Etdnn (MJE) tam olarak aydnlatamad
noktalara aklk getirmeyi amalar.
23
Bu nedenle; jeoteknik tasarma ynelik olarak mhendislik deitirgelerinin

(parametrelerin) belirlenmesi, olas yol bileenlerinin kesinletirilmesi, gzlemsel
ettlerle aydnlatlamayan noktalarda ve doal yap gereci sahalarnn aratrlmasna
ynelik jeoteknik aratrma program hazrlanacaktr.
JTAP hazrlanrken; olas yol bileenlerinin (tnel, kpr, yarma, dolgu v.b.) kesin
tasarmna ynelik verilerin elde edilmesine zen gsterilecektir.
Bu kapsamda; JTAP amac ve gerekesi ayrntl olarak belirtilecektir. Verilen amaca
uygun olarak aratrma ukuru, gzlem ukuru, sondaj, yerinde kesme deneyleri,
presiyometre, jeofizik, almalar hazrlanacaktr. Yaplacak almalarn jeolojik harita
ve kesitler zerinde; kilometre, kot ve koordinatlar (1/1000 - 1/2000 hassasiyetinde)
belirtilecektir.
JTAPn uygulamas sonucunda ayrntl ve gerekeli laboratuvar
hazrlanacaktr. Onay alnmadan deneylere balanlmayacaktr.
program
5.4.2. KESN PROJE JEOTEKNK ETT (JTE) ve RAPOR YAZIMI

JTAP sonrasnda elde edilen verilere dayal olarak JE, HJE ve MJE tekrar gzden
geirilip ayrnt kazandrlr. Bu karlatrmada Blm 5deki 7 madde altnda verilen
ltler srekli gz nnde bulundurulacak ve daha nce yaplm olan ett ve
raporlarn jeoteknik anlamda yorumu yaplacaktr.
Bu ett ve raporlar ve JTAP almalar sonucunda, zellikle yol bileenleri gz
nnde tutularak elde edilen veriler kullanlarak kaya/zeminler guruplandrlp, tasarm
deitirgeleri (parametreler) belirlenerek alansal ve derinlie gre dalm (x-y-z
boyutlar), harita, kesit ve ekiller zerinde sunulacak ve bu verilere dayal olarak
Jeoteknik Ett ve Raporu hazrlanacaktr.
Hazrlanacak harita ve kesitler aada belirtilen detayda, durayszlk sorunlarnn
olduu kesimler, zayf zeminler ile tnel, kpr, yksek yarma/dolgu v.b. mevcut tm yol
bileenlerini kapsayacaktr.
Bu ett ve raporun kapsam en az aadaki bilgileri ierecektir.
JE, HJE, MJE ve JTAP sonularnn birlikte ayrntl jeoteknik deerlendirilmesi,

Birimlerin litolojileri, ayrma, bozuma, sertlik, dayanm v.b. zellikleri,
Su k noktalar ve tahmini debileri,
ev duraylln etkileyecek sreksizliklerin konumlar, gruplandrlmas,
yorumlanmas ve bu amala sreksizliklerin; konumu, says, aralklar, aklklar,
devamll, przll, dolgu malzemesinin cinsi ve zellikleri, su durumu,
sreksizlik iindeki dolgu malzemesinden rnek alnabiliyorsa bu malzemenin
laboratuvar deerleri, sreksizlik yzeyi kesme deneyi, Schmid ekici almas
ve literatr karlatrmalar,
Kayalarn, uluslararas kabul grm (Q, M-RMR, RQD, GSI, v.b.) sistemlere
gre snflandrlmas,
24
Dolgu ev eimlerinin stabilite analizleri ile desteklenerek belirlenmesi,

Birimlerin kaz zorluu ve skma-kabarma oranlar; arazi ve laboratuvar verileri
birlikte deerlendirilerek; kayalar Q, M-RMR, RQD, GSIya gre, zeminler ise
sklk, tane boyutu dalm dikkate alnarak snflandrlmas,
Yarma/dolgu ev oranlarnn (eimlerinin) ve yarmadan kan malzemelerin dolgu
ev oranlarnn belirlenmesi (madde 5.4.2.1.e gre).
Skma/kabarma ve yarma-dolgu ev klas tablosunun hazrlanmas,
Ktle hareketlerinin olutuu veya oluabilecei potansiyel ve fosil heyelan
alanlarnn snrlar, derinlii, kayma yzeyi ve kayma mekanizmasnn
belirlenmesi,
Birimlerin jeoteknik deitirgeleri (parametrelerin: c, kPa; ; E, GPa; , kPa; , ,
CBR, LL, PI, wn, v.b.) arazi gzlemleri, zemin-kaya snflamalar, yerinde deneyler
ve laboratuvar almalar birlikte deerlendirilerek belirlenmesi, alansal ve derinlie
gre dalm, srasyla harita ve kesitler zerinde gsterilerek jeolojik-jeoteknik
profilin oluturulmas,
Suya hassas kaya gurubunda allyorsa (mekanik davrann etkileyecek
miktarda kil veya suya hassas malzeme bulunuyorsa rnein; marn, killi kireta,
tebeirli kireta, jips, anhidrit v.b.) slake dayankllk deneylerinin (su ortam
iinde malzemenin anmaya kar davran) yaplmas (ulalacak sonular
tasarm parametresi de dikkate alnacaktr),
Yarma/dolgu, sanat yaps yerleim yerleri ve sorunlu kesimler, kritik enkesitler
zerinde modellenecektir.
-H 15 m. olan yarmalarn ev oranlar; zel problem yoksa jeolojik-jeoteknik
deerlendirmeler ve KGM ev projelendirme rehberine dayandrlarak
belirlenecektir.
-H8m
olan
dolgularda
zel
problem
yoksa;
jeolojik-jeoteknik
deerlendirmeler, KGM ev projelendirme rehberi ve yrrlkteki genelgeler
kullanlarak ev dolgu tasarm yaplacaktr.
-Yarma yksekliinin H>15m. ve dolgu yksekliinin H>8 olmas ve ayrca
yarma ve dolgularda durayllk problemi olmas
durumunda; 5.4.2.1.
Jeoteknik Model almalar blmndeki ltler dikkate alnarak
allacaktr.
Jeoteknik harita, profil ve enkesitler en az aadaki bilgileri ierecek ekilde

hazrlanacaktr.
Haritalar:
Haritalarda yarma ve dolgularn evli planlar,

Birim snrlar ve birbirleri ile olan ilikileri,
Yapsal unsurlar (fay, kvrm, tabaka, eklem, atlak ve bunlarn konumlar
(eim/dorultu),
Sondaj, aratrma/gzlem ukuru, el burgusu, jeofizik v.b. yerleri,
Fosil, aktif ve potansiyel ktle hareketlerinin snrlar,
Zayf zemin yerleri,
Yzey ve yer alt sularnn akm ynleri, kaynak, gze, kuyu v.b. yerleri,
Tarihi, turistik, tarm, orman alanlar ve yerleim yerlerini
25
Profil ve Enkesitler:
Boyuna profilde litoloji; yarma ile geilen kesimlerde krmz hattn, dolgu, ile geilen
kesimlerde ise siyah hattn 5 metre altna kadar ilenecektir. Sorunlu kesimlerde bu
derinlik artrlacaktr.
Proje kilometresi,
Birimlerin dey ve yanal snrlar,
Yanal ve dey ayrma-bozuma snrlar,
Litoloji, dayanm ve ayrma tarifleri,
Zayf zeminlerin yatay ve dey snrlar,
Yer alt su seviyesi,
Yapsal unsurlar (fay, kvrm, tabaka, eklem, atlak ve bunlarn konumlar
(eim/eim yn) (sreksizlikler, profil ve enkesitlerde grnr eimlerine gre
izilecektir.)
Fosil, aktif ve potansiyel ktle hareketlerinin snrlar
Aratrma/gzlem ukuru, el burgusu, jeofizik, sondaj yerleri ve bunlarn jeoteknik
zellikleri,
Aratrma ukurlarndan alnan numunelere ait deney sonular (No:4 ve
No:200den geen, LL, PI, CBR, Max.Kuru Birim Arlk ve ime potansiyeli),
Yarma kaz malzemelerinin dolguda kullanlabilirlii,
Yarma ve dolgu ev oranlar ile yarmadan kan malzemenin dolgu ev oran,
Birimlerin skma-kabarma yzdeleri, sklebilirlik ynnden kaz klaslar,
Dolgularda veya yol tabannda varsa zemin iyiletirmeleri,
Drenaj yaplar hakknda n bilgi,
Kaya ve zemin snflandrma sonular (Q, M-RMR, RQD, GSI, BZS v.b. jeoteknik
bilgiler),
Kinematik olarak incelenen yarmann; sreksizlikler ile ev konumunun stereonet
zerinde ilikisini gsteren ekiller, kk boyutta profilde ilgili yarmann yannda
gsterilecektir,
Bunlarn dnda gerekli grlen dier notlar.
5.4.2.1. Jeoteknik Model almalar

Jeoteknik model almalar H>15 metreden derin yarmalar ve H>8 metreden yksek
dolgular ile kritik kesimlerin projelendirilmesini esas tekil edecek modelin
oluturulmasn kapsar. Aktif, potansiyel ktle hareketleri ile oturma v.b. stabilite
problemi olabilecek kritik kesimlerde ykseklik art aranmakszn stabilite analizleri
yaplacak ekilde jeoteknik model oluturulacaktr.
Bu ksm, DAREce onaylanm olan karayolu sekisi iin 1/1000-1/2000 lekli
kesin proje aamasnda yaplan jeolojik, hidrojeolojik, mhendislik jeolojisi, JTAP,
laboratuvar verileri ile jeoteknik ett sonucu belirlenen tasarm parametreleri ve
jeolojik-jeoteknik kesitler kullanlarak yol ve yol bileenlerinin; yarma, dolgu, heyelan,
kritik kesimler ve zayf zeminlerin ettleri yaplarak ksa ve uzun dnemde yolun
emniyetli bir ekilde hizmet etmesini salamak zere kaya ortamlarda gerekli
kinematik ve saysal analizlerin yaplmas ve ev alarnn belirlenmesini ierir.
Kaya ortamlarda stabilite analizleri jeolojik ortamn zellii gz nne alnarak
gruplandrlp, dzlemsel, kamasal devrilme v.b. durayszlk koullarnda ksa dnem,
26
uzun dnem ve deprem durumlar iin yarmann en kritik kesitinde, deien jeolojik
ortam/yk koullarnda ise farkl her kesit iin yaplacaktr.
Kaya devrilmesi/dmesi koullarnda jeolojik yap ve sreksizliklerin genel zellikleri
dikkate alnarak allacaktr.
Stabilite analizi grafikleri ev geometrisi, litoloji, kaya parametreleri, kayma
dairesi/dzlemi ve gvenlik saylarn gsterecek ekilde raporda verilecektir.
Stabilite analizleri sonucunda uygun ev oran verilecektir. Gerekli ise evde
kaymaya kar alnacak nlemler tasarlanacaktr.
Deprem durumu iin analizler sadece H>15 m. olan yarmalarda yaplacaktr. Deprem
durumu analizi iin gerekli ivme katsays artname ekinde verilen ekil zerinden
alnacaktr. Yarma ev stabilite analizlerinde aada verilen gvenlik saylarna
uyulacaktr.
Yarma evleri in Gvenlik Saylar Kriterleri
DRENAJSIZ KAYMA
DAYANIMI
PARAMETRELER
Uzun dnem (statik)
Uzun dnem deprem)
KOULLAR (H>15 m. in)
Ksa dnem (statik)
EFEKTF
PARAMETRELER
1.50
1.1
1.50
Sanat yaps temeli

ieren Yama iin
2.00
ncelenen kaya yarmaya ait detayl jeoteknik bilgiler verilecek, kesitler zerinde
ayrntlar gsterilecektir.
Analizlerde sreksizliklerin incelenen kesit ynndeki grnr eimleri kullanlacaktr.
Kaya yarmalarda ncelikle kinematik analizler yaplacak; dzlemsel, kama ve blok
tipi kayma/devrilme durumlar aratrlacaktr. Herhangi bir kayma durumu belirlenirse
saysal analizler yaplarak gvenlik saylar belirlenecektir.
Analizler sonucunda kaya yarmalara ait aadaki zet bilgileri kapsayan izelge
oluturulacaktr.
27
Kaya Yarmalara Ait zet izelge

Y.
No
Km
Hmax
(m)
ev
Oran
ev
Konumu
Sreksizlik
Konumu
(Eim/Eim
Yn)
C
(kPa)
()
Birim
Hacim
Arlk
(n)
Arazi
al
malar
12+350
24
2/3
250/42
63/275
150
42
22
SK-27
24+800
18
1/1
145/35
80/342
28/25
75
30
20
SK-9,
A-13
Jeolojik
Birim
Tanm
Elas.
Modl
(kPa)
Poisson
Oran
G.S.
15000
0.30-035
1,65
10000
0.30-0.40
1,56
Orta
ayrm,
orta
dayanml
Kumta
ok
ayrm,a
z
dayanml
Bazalt
*izelge iindeki bilgiler rnek olarak verilmitir.

Zemin Yarmalarn projelendirilmesi:
ncelenen zemin yarmaya ait detayl jeoteknik bilgiler verilecek, kesitler zerinde
ayrntlar gsterilecektir. Yeterli gvenlikte, uygun ev eimleri analizlerle
belirlenecektir.
Projede yer alan H 15m. zemin yarmalara ait aadaki bilgileri kapsayan izelge
oluturulacaktr.
Zemin Yarmalara Ait zet izelge
Yarma
No
1
sel
Birim
Hmax ev Kohezyon
Arazi
(m) Oran
(kPa)
Srtnme
Hacim
almalar
As (0) Arlk(n)
SK-25
12+350 24
3/2
30
10
18
A-16
Km
Zemin
Tanm
Gvenlik
Says
Az kumlu
siltli KL
1,70

5.4.2.1.2. Dolgu evlerinin Modellenmesi
Bu ksmda H8 metre olan dolgular, proje mr boyunca yolun durayl kalmasn
salanacak ekilde uygun ev eimiyle (genelge ve rehberler dorultusunda)
projelendirilecektir.
Projede yer alan H8 dolgulara ait aadaki bilgileri kapsayan zet izelge
oluturulacaktr.
Dolgulara Ait zet izelge
Dolgu
No
Km
12+350
Hmax
(m)
24
ev
Oran
Y/D
Birim
Hacim
Arlk
(n)
2/1
22
Arazi
almalar
SK-25
A-16
Su
Durumu
1,5m de
YASS
28
Dolgu Malzemesinin
zellikleri
Cinsi
max
Killi,
kumlu
AKIL
35
20
Taban Zeminin
zellikleri
Cinsi
KT
150
37 26
Bu erevede hazrlanan Kesin Proje Jeoteknik Ett ve Raporu, harita ve profillerle

birlikte DAREnin onayna sunulacaktr. DAREnin istei dorultusunda rapordaki
gerekli dzeltmeler yaplacaktr. Raporlar bu artname ekinde verilen en az Rapor
Yazm Klavuzunda belirtilen balklar ve ekleri kapsayacaktr.
Koridor, elverililik, n proje ve kesin proje kapsamnda tanmlanan JeolojikJeoteknik ett ve tasarm almalar; Otoyolu, Devlet yolu, l yolu ve benzeri
ilerde mhendislik jeolojisi konularnda en az 5 yl deneyimli veya yksek lisansn
mhendislik jeolojisinde yapm 3 yl deneyimli jeoloji mhendisi; bu almalar 10 yl
fiilen yapm fiziki corafya mezunu jeomorfolog veya 12 yl fiilen yapm jeofizik
mhendisi, Mhendislik Jeolojisi konusunda yksek lisans yapm ve en az 5 yl
deneyimli naat Mhendisi tarafndan yaplr.
29
6. MALZEME OCAKLARI
Yol gzergah ve yakn evresinden temin edilerek yol yapmnda kullanlan her eit
doal gere, malzeme olarak tanmlanr. Btn bu malzemelerin her birine ait belirli ve
doal ynaklara da "OCAK" denir.
Malzeme ocaklarnn deeri, malzemenin jeolojik tanm, ocak yeri ile kullanlaca yer
arasndaki mesafe, servis yolu durumu, ocakta mevcut malzeme miktar (rezerv),
malzemenin klas durumu, ocak rt tabakas ve kalnl, ocak sahasnn ekli,
malzemenin su iinde olma durumu, ocak sahasnn ruhsat durumu ve mlkiyeti,
malzemenin kalitesi ile ekonomik, teknik ve evresel adan uygunluu gibi eitli
koullara bal olarak deiir.
Malzeme ocaklar etd, esas olarak yapm dnlen yolda kullanlmak zere
yukardaki artlar gz nne alnmak kaydyla gzergaha en yakn, rezervinin
gvenirlilii eitli metotlar kullanlarak (sondaj, jeofizik, aratrma ukuru, yzeysel
jeolojik almalar) tespit edilmi ve kullanm amacna gre en uygun malzeme
sahalarn tercih maksadyla gerekletirilecek bir aratrma etddr.
6.1. YOL NAATINDA KULLANILAN MALZEME OCAKLARI VE MALZEME
KAYNAKLARI
Malzeme ocaklar; ta ocaklar, akarsu ocaklar, sel yataklar, birikinti konileri, yama
dkntleri, plaj malzemeleri, teras ocaklar, su ocaklar vs. ekilde tabiatta doal olarak
bulunmaktadrlar.
Bu ocaklardan alnan malzemeler dolgu malzemesi, seme
malzeme, alttemel malzemesi, temel malzemesi, asfalt mcr agregas, scak karm
agregas, beton agregas, tahkimatlar iin talar ve yaptalar gibi eitli alanlarda
kullanlmaktadr.
Her trl malzeme ocandan temin edilerek yol yapm faaliyetlerinde kullanlan tm
ilenmi ve/veya tvenan malzemeler Y.F.. (1989) 'nin ilgili blmlerinde ifade edilen
zelliklere uygun olacaktr.
6.2. MALZEME OCAKLARINDAN ALINAN NUMUNELER VE RAPORA ESAS
DEERLENDRMELER
Malzeme ocak ettleri incelenen gzergahn malzeme ihtiyacn eksiksiz, optimum
kalitede ve maksimum ekonomi salayacak arazi almalar yolu ile
gerekletirilecektir. Bu amala yaplan almalarda aadaki hususlara uyulmas
zorunludur.
Tm ocak malzemeleri makroskopik olarak tanmlanacak, gerekli durumlarda
ayrntl mineralojik/petrografik analiz teknikleri de kullanlarak deerlendirmeler
yaplacaktr. Bu amala ta ocaklarnda kayacn kkeni (magmatik, tortul,
bakalam), kkeninden ve geirdii jeolojik ve yapsal evrimden kaynaklanan
tabaka, atlak aral, atlak akl, atlak dolgu malzemesi nitelii, rengi,
dayanm, ayrma-bozuma derecesi gibi yapsal ve fiziksel zellikler; kum-akl
ocaklarnda ise malzemenin genel litolojisi, homojen-heterojen-polijenik-monojenik
gibi kaynaa ve kkene bal zellikleri, iri malzeme oran, malzemenin tvenan
30
veya ilenerek
irdelenecektir.
kullanlmas
durumundaki
olas
davran
detayl
olarak
Mevcut ta/kum-akl/ariyet oca alanlarnda ocak aynasnda ve ocak sahasnda

malzemenin varln ve rezervin yeterliliini denetlemek zere; yeni alacak ocak
sahalarnda ise malzemenin yatay ve dey sreklilii ve varsa rt malzemesinin
kalnln belirlemek zere aratrma ukuru, sondaj ve jeofizik ett teknikleri
kullanlacaktr. Sz konusu saha aratrmalar oca tam temsil edecek nitelikte,
sistematik sondaj ve jeofizik ettler ile numune alm kurallarna uygun ekilde alan
aratrma ukurlar yolu ile gerekletirilecektir. Ardk veya kark litolojiden
oluan ocaklarnda btn litolojileri temsil edecek miktar, derinlik ve zellikte
numune alnacaktr. Ocaklarnn kalitesi ve teknik zellikleri; ocaklardan eitli
usullerle ve yeterli miktarlarda alnan numunelerin laboratuvar deneyleri sonucunda
ortaya kartlacaktr. zellikle ariyet ocaklarnda dolgularn kaliteli olarak imalatn
salamak ve bu almalar ynlendirmek zere gerekli ve yeterli seviyede
laboratuvar ve arazi deneyi yaplacaktr.
Ocak sahalarnda sahay temsil eden tm birimler dikkate alnarak gerek rezerv ve
gerekse malzeme kalitesinin yatay ve dey srekliliini denetlemek amac sondaj
almalar gerekletirilecek ve her ta, kum-akl ve ariyet ocandan ayr ayr
deneye tabi tutulmak zere ocak sahasn karakterize edecek ekilde minimum 3
ayr noktadan numuneler alnacaktr. Numune adeti ocan karmak yapsna,
boyutlarna ve kullanm amacna gre artrlacaktr. Malzeme ocaklarndan alnan
numunelere ayr ayr uygulanan tm laboratuvar deneylerinin sonular raporda
aynen bulunacaktr. Laboratuvarda birbirine yakn zellikte olan numunelerin
birletirilmesi sz konusu olmamaldr. Bu konuda gerekli zen gsterilecek ve
rneklere uygulanacak deneyler laboratuvar mhendisine bizzat etd yapan
mhendis tarafndan DAREnin onay dorultusunda bildirilecektir.
alma alannda aratrma programnn hazrlanmas amac ile yaplacak n

ettlerde, aratrma ukurlar ile dey ve yatay olarak yeterince
deerlendirilemeyecei ngrlen lokasyonlardaki her trl malzeme ocanda
sondaj ve jeofizik ett teknikleri kullanlarak yaplacak aratrma almalar, ocak
alannn morfolojik yaps ve olas maksimum ve minimum ayna ykseklii ve
iletilebilir derinlik dikkate alnarak planlanacaktr. Sz konusu ocak aratrma plan
potansiyel ocak sahalarn tanmlayan plan ve krokiler zerine jeolojik veriler de
ilenerek DAREnin onayna sunulacaktr.
Ta ocaklarnn iletme esnasnda randmann, kalitesini ve deiimini belirleyecek

olan jeolojik yapsal unsurlarn (atlak akl, atlak aral, atlaklar aras dolgu
durumu v.b..) belirtilmesi gereklidir. Ayrca ta ocaklarnda 1:5000 veya daha byk
lekli harita ve krokiler zerinde; jeolojik formasyonlarn ve bozumu kesimlerin
snrlar, tabaka durumlar ve gerekesi belirtilerek nerilen iletme yn
gsterilmelidir. Btn malzeme ocaklar; lekli bir plan veya leksiz bir kroki
zerinde gsterilecek, ayrca gerekli grlrse uygun bir veya birka ynde jeolojik
kesit alnacaktr.
Elek analizi deneyinin daima malzemenin 3" den %100 getii ekliyle yaplmas
salanacaktr ve 3" zeri malzeme miktar etd yapan mhendisin gzlemiyle
belirlenip yazlacaktr.
31
Ariyet ocaklarnda malzemenin sklebilirlik asndan klas durumu, dolguda

sktrldktan sonra kendini tutabilecei ev deeri (Hdolgu>8m. olan dolgularda
stabilite analizleri ile desteklenerek belirlenecektir) ile hacimsel deiimi veren
skma/kabarma oranlar belirtilmelidir.
Her trl malzeme ocanda ocak iletmesi srecinde, zellikle yksek iletme
aynalar ile karlalmas olas lokasyonlarda veya yksek aynalardan oluan
mevcut ocak sahalarnda, ocak aynasnn duraylln deerlendirilerek, gerekiyorsa
optimum ayna ykseklii ve optimum ayna iletme evi yaplacak kinematik ve
analitik stabilite analizleri yolu ile belirlenecektir. Bu amala yaplacak almalar
sonucunda iletme srecine k tutacak dzeyde bir neri iletme plan
hazrlanacak ve ocak almasna yn verilecektir.
Ocak sahalar krokilendirilerek ruhsat ve kamulatrma almalarna k tutacak

ekilde 1:25000 lekli haritalar zerinde ulusal koordinat sistemine gre
yerletirilecek ve sahann mlkiyeti hakknda bilgi verilerek, olas malzeme/pasa
depolama yerleri belirlenip, maksimum ekonomiyi salayacak ekilde kamulatrma,
geici igal v.b. durumlar deerlendirilerek, konkasr ve plent tesisleri iin lokasyon
nerilerinde bulunulacaktr.
Birden fazla kullanm amacna uygun olan ocak yerlerinde rezerv asndan
kullanm ncelikleri belirtilmelidir. Rezerv tespitinde hacimsel hesaplamalar ocan
mmkn olan en yakn geometrik modele benzeimi yaplarak belirlenmelidir.
Su temin edilecek yerlerde (dere yataklar, kaynak, kuyu, v.b..) iletme mevsimi
boyunca su bulunaca yre halknn bilgileri ve meteorolojik verilerle
desteklenmelidir.
Ocak sahasnn ve konkasr antiyesinin iletme esnasnda evreye olabilecek

olumsuz etkileri hakknda grler belirtilmelidir.
6.3. MALZEME OCAKLARI RAPORU
Malzeme ocaklar raporu asgari aadaki balklar ierecek ekilde hazrlanacaktr.
Kapak
Yer Gsterim Haritas
Malzeme Ocaklar Gsterim Haritas
indekiler
Proje ve Etdn Amac

Projenin Yeri
Projenin zellikleri
alma Yntemi ve Sresi
GR
32
MALZEME OCAKLARI
(Bu ksmda Malzeme Ocaklar zet Tablosu ad altnda ett edilen yol, proje v.b. iin
ka adet malzeme oca ngrld belirtilecek ve malzeme ocaklar trleri (ta kumakl, ariyet, su, v.b.), kullanm yerleri ve rezervlerine saysal olarak belirtilecektir.)
XXX Ta/Kum-akl/Ariyet Oca
Km. mevkii,
Malzemenin cinsi,
Rezervi (Grnr rezerv, muhtemel ek rezerv ve toplam rezerv
belirtilecektir. Malzeme ocaklar itinererinde belirtilen rezerv her zaman
grnr rezerv olacaktr. Varsa muhtemel ek rezerv olarak belirtilen
kaynak iin ngrlen gerekeler mutlaka belirtilecektir.)
Servis yolu durumu,
Yola (veya projeye) mesafesi,
Ocak hakknda detay bilgi;
Ocak yeri ve servis yolu durumu,
Rezerv,
Malzemenin cinsi, yapsal durum ve jeoteknik irdeleme,
Mlkiyeti ve Ruhsat Durumu,
letme koullar,
Ocak malzemesinin kullanlaca yerler ( Malzeme
ocandan
alnan numuneler zerinde yaplan laboratuvar deney sonularnn
olumlu veya olumsuzluu hakknda ok ksa bilgi verilerek buna
gre ocak malzemesinin hangi ilerde nasl (elenerek, krlarak,
elek st krlarak v.b.) kullanlaca belirtilmelidir.)
6.4. SONU VE NERLER

(Bu ksm; deneyler sonucunda saptanan, kayacn petrografik, fiziksel, kimyasal,
mekanik ve teknolojik zellikleri nda deerlendirilecektir. Bu blmde proje iin ka
adet malzeme oca verildii, ett sonular vb belirtilecektir. Ayrca projede yer alacak
ocaklarn kullanm ncelikleri, tavsiyeler ve ncelikler belirtilecektir.)
KAYNAKA
EKLER (Her bir ocak iin);
Malzeme ocaklar zet tablosu
zellikle ta ocaklar iin zerinde jeolojik durum iaretlenmi neri
iletme plan
lekli bir plan veya leksiz bir kroki ve jeolojik kesit
Ocan Fotoraflar
Malzeme Ocaklar tinereri (Ekteki formata uygun olarak)
laboratuvar Fyleri
ETT EKB
Ett ekibi,ilgili konuda fiilen alm en az 5 yl deneyimli, 1 veya daha fazla Jeoloji
Mhendisi, Maden Mhendisi, Jeofizik Mhendisi, Jeolog veya Jeomorfolog ile yeterli
33
sayda teknisyen ve iiden oluur. DAREden "Jeolojik-Jeoteknik ilerde yeterlidir"

onay alnmadan hi bir teknik eleman ilgili projelerde altrlmayacaktr.
DARE onayl ett mhendisinin veya dier elemanlarn teknik yeterliliini ve
konulardaki deneyimini i banda deerlendirerek deitirilmesini isteyebilir.
34
7. SONDAJ ALIMALARI
7.1. GR
Sondaj almalar yol bileenlerinin; yarma / dolgu, tnel, viyadk, kpr, alt geit, st
geit, menfez, dayanma yaplar, heyelan, zayf zemin geileri v.b. ile bina gibi yap
temellerinin projelendirilebilmesi amacyla yaplacak jeoteknik amal sondaj kuyularnn
almas iidir.
Jeoteknik amal alacak sondajlar kayalarda ve diyajenezi tamamlamam kellerde
(tortul zeminlerde) dnel sistemle karotlu, zeminlerde ise sulu veya susuz dnel sistem
veya akma sondaj metotlarndan bir veya bir kann birlikte kullanlmas eklinde
gerekletirilecektir.
Jeoteknik amal sondaj kuyusu am, sondaj kuyular ierisinde proje ve kontrol
mhendisinin uygun grd derinlik ve sayda yerinde (in-situ) deneyleri; Standart
Penetrasyon Testi, Veyn, Presiyometre, Basnl Su Testi, Konik Penetrasyon Testi,
v.b. yapmak, uygun grlen say ve sklkta laboratuvar deneyleri iin gerekli
rselenmi/rselenmemi numuneleri almak ve kuyu iine lm ekipmanlar;
inklinometre, ekstansometre, piyezometre v.b. yerletirmek amacyla yaplacaktr.
Sondajlar kaya / zeminlerin litolojik ve yapsal zelliklerini, yatay ve dey dorultudaki
deiimlerini, sreksizliklerin skl, ara uzakl, sreksizlik yzeylerinin przll,
dolgu durumu, geirgenlii ve yeralt su durumu ile mhendislik parametreleri gibi
bilgileri toplamak amacna ynelik yaplacaktr.
hale kapsamnda bulunan sondaj almalarnda; bu ile ilgili yeterli miktardaki
makinelerin, ekipmanlarn ve iiliin temini, ikmali ve iletmesi bu artname esaslarna
gre olacaktr.
7.2. GENEL KAPSAM
7.2.1. DARENN YETKLER
Onayl sondaj i programnda yer alan sondaj kuyular arazinin topografik veya
jeoteknik zellikleri nedeniyle DARE tarafndan revize edilebilir. DARE gerekli
deiiklikleri yaparak i miktarn eksiltebilir veya arttrabilir.
Sondaj ileri DAREnin uygun grd " Teknik artname" ve metotlar ile yaplacaktr.
Sondaj ilerinde DAREce istenecek deiiklik ve ek iler proje ve inaat programnda
gecikmelere sebebiyet vermeyecek ekilde mteahhit tarafndan yrtlecektir. e
balamadan nce DAREnin onayna sunulan sondaj ilerinde kullanlacak makine ve
ekipman listesindeki her eit aletin say ve kapasiteleri DAREce yeterli grlmez ise
DARE bunlarn deitirilmesini mteahhitten isteyebilecektir. Mteahhit bu istekleri,
ilerin bitimini uzatmayacak bir srede temin edecektir.
35
7.2.2. MTEAHHDN SORUMLULUU

1. Sondaj
almalarna
sondaj
i
program
onaylanmadan
kesinlikle
balanmayacaktr.
2. Sondaj almalarnn proje i program sresinde yaplabilmesi iin yeter sayda
sondaj makine ve ekipman iyerinde bulundurulacaktr. Sondaj iinde kullanlacak
makine saysn kontrol mhendisi ve sondajlar gerekletirecek olan sondaj
mhendisi iin sresi, iklim koullar v.b. etkenleri dikkate alnarak belirleyecektir.
3. Onayl i program haricinde gerekli grlen makul saydaki ilave sondaj almalar
iin kontrol mhendisi ile proje sorumlusu arasnda tutanak dzenlenecek, aksi
durumda ilave sondaj i program hazrlanp DAREnin onayna sunulacaktr.
4. Sondajlardaki yerinde deneyler, enstrmantasyon, yer alt suyu lmleri, numune
alma v.b. almalar Eurocode 7: Jeoteknik Tasarm, Blm-3, Arazi Deneyleri
Yardmyla Tasarm kurallarna uygun olarak yaplacaktr.
5. Yaplan btn sondajlara kot ve koordinat verilecektir.
6. Sondajlar proje ve kontrol mhendisinin uygun grd yerlerde alacaktr.
7. Tm proje aamalarnda yaplan sondajlara ait bilgiler detayl olarak ett pafta ve
profillerinde gsterilecektir.
8. Kayalarda, kontrol mhendisinin aksine bir talimat olmadka tm sondajlarda
karotlu sondaj almas yaplacaktr.
9. Karotlu sondaj almalarnda manevra boylar maksimum karot yzdesi elde
edilecek ekilde dzenlenecektir. Yzde 70 in altndaki karot yzdeleri kabul
edilmeyecektir. Bu kesimlere ait metrajlara kayada karotsuz sondaj am bedeli
denecektir.
10. Sondaja mutlaka azlk borusu aklarak balanacaktr.
11. Derin sondajlar hari; sondaj derinlii Hs 40 m. olan tm sondaj kuyularna, kuyu
tabanndan yukarya doru en az 3-4 metresi delikli olmak zere ap minimum 5
cm olan PVC boru yerletirilecektir.
12. Btn sondajlarn kuyu azlar 40x40x15 cm. ebatlarnda betonlanarak sondaj
numaras yazlacak ve kuyu az ileride gerekli lmler yaplacak ekilde
kapatlacaktr. Derin sondajlar kuyu bitiminde sondaj takm kuyudan ekilmeden
kontrol mhendisine tutanakla teslim edilecektir.
13. Alnan numunelerden laboratuvar almas iin gerekli olanlar kontrol mhendisinin
uygun grd zaman ve sklkta ilgili laboratuvara nakledilecektir.
14. Alnan karot numuneleri usulne uygun sandklanarak sondaj almalar
tamamlanp tasdik edilene kadar mteahhit firma tarafndan usulne uygun olarak
muhafaza edilecek ve i bitiminde kontrol mhendisinin uygun grd DAREye ait
en yakn iyerine tutanakla teslim edecektir.
15. Sondaj almalarnn banda mutlaka sorumlu bir sondaj mhendisi
bulundurulacaktr.
16. Kuyu inas tamamlanan sondajlarn loglar kuyu bitiminden en ge 15 gn iinde
kontrol mhendisine teslim edilecektir.
17. Sondaj logu en az artname ekinde verilen rnek log zerindeki bilgileri
kapsayacaktr.
18. Yapl amacna hizmet etmeyen ve yeterli derinlie inilmeyen sondajlar eksik kabul
edilecek, DARE bu sondajlarn yerine yenilerinin yaplmasn isteyecektir.
19. Sondaj raporlar en az; T.A.D.B. "Sondaj Raporu Yazm Teknii" ndeki bilgileri
ierecek ve 6 nsha olarak dzenlenip DAREye teslim edilecektir.
36
7.2.3. SONDAJ EKB

Sondaj ekibi; bir sondaj mhendisi, bir sondr ve iki sondaj iisinden oluur.
Sondaj Mhendisi ; Sondaj ilerinde en az 3 yl deneyimli Jeoloji Mhendisi veya sondaj
ilerinde en az 5 yl deneyimli Maden Mhendisi,Jeofizik Mhendisi, Jeomorfolog
olacaktr. DARE onay verdii sondaj mhendisinin veya sondrn i bandaki teknik
yeterliliini ve konulardaki deneyimini yeniden deerlendirerek deitirilmesini
isteyebilir.
7.2.4. SONDAJ MAKNASI VE YARDIMCI EKPMANLAR
Mteahhit ii zamannda bitirecek kapasite ve sayda aada belirtilen zelliklere sahip
makine, ekipman ve yedek paralar ile deney aletlerini i yerinde bulunduracaktr. e
balamadan nce ekipman listesini DAREnin onayna sunacaktr.
in zelliine uygun derinlik ve apta, her eim ve dorultuda, her trl jeolojik
formasyonda minimum 120.6mm apnda, karot ap en az 54.7 mm. olmak zere en
az 100m. derinlik kapasiteli jeoteknik amal sondaj kuyusu amaya uygun makineler
kullanlacaktr. DARE, iin zelliine gre gerekli grdnde karot apn byltebilir
veya kltebilir. Ancak bu durum gerekeli bir tutanakla kayt altna alnmaldr.
DARE, tnel sondajlar gibi daha derin sondajlar iin makine kapasitesi konusunda zel
belirlemeler yapabilir.
in zelliine uygun, yeterli alma basncna ve debiye sahip ift tesirli, dubleks veya
tripleks tipi, gerektiinde sondaj amuru da basabilen pompalardan yeterli miktarda i
yerinde bulundurulacaktr.
Sondaj kuyusunun su ihtiyacn i saatleri sresince salamak iin arazz veya en az 3
ton su kapasiteli su tank gerektiinde kullanlacaktr.
Kullanlacak olan kesiciler, karotiyerler, tijler, muhafaza borular ve dier yardmc
ekipmanlar mevcut sondaj standartlarna uygun olacak ve artnamede belirtilen iin
zelliine uygun ap ve derinliklerde alabilecek kapasitede olacaktr.
Kullanlacak karotiyerler sondaj yaplan birimin zelliine gre tek tpl veya ift tpl
oynar balkl veya karnyark karotiyerler olacaktr. Bu karotiyerlerin tipi ve ap iin
zelliine uygun olarak kontrol mhendisi tarafndan belirlenecektir.
rselenmemi numuneler mmkn lde minimum 3 1/2" apnda souk ekme
elikten yaplm ince cidarl tplerle veya gelimi (pistonlu, denison, v.b.) numune
alclarla alnacaktr. Tpler deforme olmam, ince cidarl, temiz, yal ve minimum 70
cm. boyunda ve kesici ular DARE 'ce belirlenen artlar salayacak zellikte
olmaldr.
37
7.2.5. KUYU NDE YAPILACAK DENEYLER

Alacak sondaj kuyularnda projelendirme iin gerekli deneyler sondaj i programnda
belirtilecektir. Bu deneyler Eurocode 7: Jeoteknik Tasarm, Blm-3, Arazi Deneyleri
Yardmyla Tasarm kurallarna uygun olarak yaplacaktr.
Deneyler, DAREnin / Kontrol Mhendisinin aksi bir talimat olmad srece
aadaki sklkta yaplacaktr.
Deneyin Ad
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Vane
Presiyometre
Basnl Su Testi (BST)
Konik Penetrasyon Testi (CPT)
Deney Skl
1,5 m. de bir adet
1 m. de bir adet
1 m. de bir adet
2 m. de bir adet
1,5 m. de bir adet
NOT: Yaplacak tm deneyler iin DAREnin onay alnacaktr. DARE bu deneylerin

dnda uygun grd deneyleri istedii standarda gre yaptrabilir.
7.2.6. NUMUNE ALMA, ETKETLEME VE NAKL
Numuneler Eurocode 7: Jeoteknik Tasarm, Blm-3, Arazi Deneyleri Yardmyla
Tasarm kurallarna uygun olarak alnacak, etiketlenecek ve nakledilecektir.
7.2.7. ZEMN-KAYA TANIMLAMALARI
Zemin-kaya tanmlamalarnda eldeki olanaklar lsnde Trk Standartlar TS-1500,
TS 6108'e uyulacaktr. Trk Standartlarnn yetersiz olduu yerlerde BS, DIN, ASTM,
AASHTO v.b. yabanc standartlar veya DAREnin teknik talimatlarna uygun
snflamalar yaplacaktr.
7.2.8. SONDAJ RAPORU YAZIMI
Sondaj rapor yazm TADB "Rapor Yazm Kurallar" standardna uygun olarak
aadaki ekilde gerekletirilecektir.
- KAPAK
- Yer Gsterim Haritas
- Gzergah Gsterim Haritas
1 - GR
a- Proje ve Sondajn Amac
b- Projenin Yeri
c- Projenin zellikleri
d- alma Yntemi ve Sresi
2 - GENEL JEOLOJ
a- Stratigrafi
b- Yapsal Jeoloji ve Tektonik
c- Depremsellik
38
3 - ALIMA ALANININ JEOLOJS

4 - SONU VE NERLER
5 - EKLER
1- Sondaj Loglar
2- Jeolojik Harita
3- SPT Grafikleri ve Jeolojik Kesit
4- Laboratuvar Fyleri
5- Detay Sondajlar in Plankote
7.3. SONDAJ YERLERNN, SAYISININ VE DERNLNN BELRLENMES
Sondajlar yol bileenlerinin; yarma, dolgu, tnel, viyadk, kpr, altgeit, stgeit,
menfez, dayanma yaplar, heyelan, zayf zemin geii v.b. ile bina gibi yap
temellerinin projelendirilecei alandaki jeolojik birimlerin yatay ve dey yndeki
jeolojik-jeoteknik zelliklerini en iyi ortaya karacak yerlerde ve derinliklerde
yaplacaktr.
Sondaj almalar koridor, elverililik, n proje ve kesin proje jeolojik-jeoteknik
ettleri aamalarnda, bunlarn artname kriterlerinde belirtilen amalar
dorultusunda say ve yerleri belirlenerek yaplacaktr.
Bu almalarn yaplmas kriterleri aada belirtilmitir.
7.3.1. YARMA SONDAJLARI
Yarma sondajlar h 5 m. olan yarmalarda en yksek yarma evinin (1/1 orannda)
araziyi kestii yerden 5-10 m. geride yol krmz kotunun 5 m. altna inecek ekilde
planlanacaktr.
7.3.2. DOLGU SONDAJLARI :
Dolgularda sondaj dolgunun zerinde ina edilecei taban zemininin zelliklerine
gre belirlenecektir. Dolgu ykseklii h 5 m. olan dolgularda sondaj yaplacaktr.
Tm dolgu sondajlar 10 m. den daha az olmayacaktr.
a) Sondaj derinlii killi, siltli, ince taneli SPT-N 10 zeminlerde dolgu
yksekliinin 3 kat olarak yaplacaktr. Ancak sondaj derinlii 50 metreyi
gemeyecektir.
b) Sondaj killi siltli ince taneli zeminde ve 10 SPT-N 20 ise sondaj
derinlii dolgu yksekliinin 1.5 kat olacaktr.
c) Sondaj a ve b maddelerinde belirtilen zemin koullarnda ilerlerken; 4 kez
arka arkaya SPT-N 20 koulunu salamas halinde, ya da zeminin
deiip iri taneli kum-akl, blok, kaya v.b. zeminlere girilmesi durumunda,
4 kez arka arkaya SPT-N 30 koulunu salamas halinde sondaja son
verilecektir.
d) Dolgu taban zemininin kum, akl ve bloklu malzemeden olutuu
ortamlarda dolgu ykseklii kadar veya dolgunun ok yksek olmas
halinde (h 20 m.) 20 m. yaplacaktr.
39
e) Dolgu taban zemininin kil, silt, kum, akl, blok tabakalarndan olutuu
ortamlarda ise sondaj derinlii dolgu yksekliinin 1,5 kat olacaktr. Ancak
dolgu yksekliinin fazla olmas halinde (h 20 m.) 30 m. olacaktr.
f) Kaya ortamlarda ise aktif fay, karstik boluk v.b. sreksizlikler iin
aratrma gerekmiyorsa sondaj derinlii 10 m. olacaktr.
g) stte alvyon, altta kaya bir birimin olmas halinde sondaj derinlii 10 m.
den az olmamak koulu ile kaya ierisinde 5 m. ilerlenip sondaja son
verilecektir.
Kontrol mhendisinin gerekli grmesi halinde sondaj derinlikleri deitirilebilir.
7.3.3. VYADK SONDAJLARI
Viyadk sondajlar viyadk yaplmas planlanan alanda viyadn uzunluuna ve
yksekliine bal olarak yaplmaldr.
lk yaplacak iki sondaj; lokasyonlar DAREden onay almak art ile belirlenmi pilot
sondaj olarak kabul edilip derinlikleri kaya ortamlarda 30 m., zeminlerde 60 m. olarak
yaplmaldr. 30 m. derinlikten nce kayaya girildiinde sondaj derinlii 30 m. den az
olmamak koulu ile kaya iinde 7.5 m. karotlu olarak ilerlenip sondaj bitirilmelidir.
Dier sondajlar 7.3.4. Kpr, Altgeit, stgeit Sondaj kriterleri gz nne alnarak
yaplacaktr.
7.3.4. KPR, ALTGET, STGET SONDAJLARI :
Kpr sondajlarnda; olas temel yerleri belirlenerek jeolojik istiflenme, tektonik
durum, yapsal zellikler v.b. etmenlere bal olarak sondajlar yaplacaktr. Sondajlar;
altgeit ve stgeitlerde en dk proje kotundan kprlerde ise talveg kotundan
itibaren yaplacaktr.
a) Kaya ortama girildii andan itibaren sondaj derinlii 10 m. den az olmamak
koulu ile kayada 5 m. ilerlenerek sondaja son verilecektir. Ancak fay,
krk, karstik boluk v.b. yapsal unsurlarn aratrlmas durumunda kontrol
mhendisinin onay alnarak arttrlabilecektir.
b) Skma potansiyeli yksek, tama gc zayf (SPT-N < 10) olan
zeminlerde 40 m. yaplacaktr.
c) 10 SPT-N 20 olan zemine girildii andan itibaren sondaj derinlii 40 m.
den az olmamak koulu ile bu ortamda 10 m. ilerlenerek sondaja son
verilecektir.
d) Molozlu, bloklu bir ortama girildii andan itibaren sondaj derinlii 15 m. den
az olmamak koulu ile molozlu, bloklu ortamda 7,5 m. ilerlenerek sondaja
son verilecektir.
e) 20 < SPT-N < 40 olan kil, silt, kum ve akll bir zemine girildii andan
itibaren sondaj derinlii 30 m. den az olmamak koulu ile bu zeminde 10 m.
ilerlenerek sondaja son verilecektir.
f) SPT-N 40 olan kil, silt, kum ve akll bir zemine girildii andan itibaren
sondaj derinlii 20 m. den az olmamak koulu ile bu zeminde 7,5 m.
ilerlenerek sondaja son verilecektir.
40
g) Akl ve/veya ayak ykseklii 40 metreden fazla olan kprler iin

mutlaka zel sondaj program hazrlanp derinlikleri onaylatlacaktr.
Not: SPT-N deeri arlkl ortalama deerdir.
7.3.5. TNEL SONDAJLARI
Tnel sondajlar tnel yerindeki jeolojik-jeoteknik ettlerle belirlenen zayf zonlarda (fay,
birim konta v.b.), kaya ktle snflamasna veri toplamak amac ile tnel giri-k
portallarnda, giri k yarma evlerinde, deien her jeolojik birimde ve gerekli
grlen dier yerlerde planlanacaktr.
Bu sondajlar tnel krmz kotunun 20 m. altna inecek ekilde tamam karotlu olarak
yaplacaktr.
7.3.6. HEYELAN SONDAJLARI :
Heyelanlarda sondaj; heyelann tipi, konumu, jeolojik yap ve byklne bal olarak
kontrol mhendisinin grleri dorultusunda uygun say ve derinliklerde jeoteknik
parametreleri ortaya karacak metotlar kullanlarak gerekletirilecektir.
Sondajlar jeolojik yapy, heyelan snrlarn yeraltsuyu ve deiimini kayma yzeyi
derinlii ile kayma yzeyinde mobilize olan dayanm parametrelerini belirleyecek yer ve
derinliklerde olmaldr.
Heyelanlarda sondaj derinliklerini jeolojik yap ve kayma yzeyi denetler. Sondaj
derinlikleri kayma yzeyinin 10 m. altna kadar devam edecektir.
7.3.7. ZAYIF ZEMN SONDAJLARI
Yer alt suyunun yzeye ok yakn olduu, tama gc ve oturma probleminin
beklendii zayf zemin geilerinde (SPT-N8) 10 m. den az ve 30 m. den fazla
olmamak koulu ile SPT-N >8 olan ortamda 5 m. ilerleyene kadar sondaj yaplacaktr.
Sondajn herhangi bir seviyesinde kaya ile karlalmas durumunda kaya ierisinde 5
m. ilerlenerek sondaja son verilecektir.
7.3.8. MALZEME OCAKLARI SONDAJLARI
Ta ocaklarnda; kamulatrma, projenin malzeme ihtiyac v.b. kriterler dikkate alnarak
ngrlen iletme derinliinin 5 m. altna kadar en az 3 adet sondaj yaplacaktr.
Olas ocak derinliinin 5 metreden byk olduu kum-akl ve dolgu (ariyet) ocaklarnda
ocan dalmn ortaya karmak iin uygun ve ekonomik iletme derinliinin 2 metre
altna inecek ekilde en az 3 adet sondaj yaplacaktr. Kaya ortamla karlalmas
durumunda 2 m. ilerlenerek sondaja son verilecektir.
41
8. JEOFZK HZMETLER
8.1. GR
Jeofizik; yerin jeolojik yapsn matematik ve fizik ilkelerin yardmyla fiziksel yntemleri
kullanarak inceleyen bir bilim daldr.
Jeofizik almalar; yol bileenlerinin; yarma, dolgu, tnel, viyadk, kpr, heyelan
alanlar, zayf zemin geileri, her tip bina v.b yap temellerinin projelendirilmesi
amacyla yaplacak jeoteknik amal jeofizik almalar ile malzeme ocaklar ve su
aratrmalarnda yaplmaktadr.
Gerek proje aamalarnda ve gerekse yapm safhasndaki baz mhendislik
problemlerinin zm iin, mhendislik jeofizii dediimiz uygulamal jeofiziin
jeoelektrik, sismik, mikrotremr, gravite, manyetik, v.b tekniklerine ihtiya vardr.
almann zelliine gre jeofizik yntemlerden biri veya birka birden
uygulanabilmektedir.
Karayollarndaki mhendislik problemlerinde jeofiziin balca uygulama alanlar:
-
Ana kaya derinlik ve devamllnn aratrlmas,

Jeolojik stratigrafinin ortaya kartlmas,
eitli mhendislik yaplarnda, hasara ve zarara yol aabilecek yzeyde tespit
edilemeyen rtl faylarn ve dier tektonik bozukluklarn veya yzeyde grlen
izinin devamllnn aratrlmas,
Kayalardaki bozuma zonlar, killi, serpantinlemenin youn olduu kesimlerin ve
karstik yaplarn bulunmas,
Bataklk kesimlerdeki kum-silt-kil gibi rt tabakasnn kalnlnn bulunmas,
Heyelanl kesimlerde, kayma yzeyi derinliinin veya hareketli formasyonun
aratrlmas,
Belirli sahalardaki kil, kum, akl ve kaya gibi inaat malzemelerinin devamll ,
rezervinin aratrlmas,
Zeminlerin yerinde (in-situ) dinamik elastisite parametrelerinin bulunmas,
Zeminlerin sismisitesinin bulunmas,
Kpr, viyadk, tnel gibi byk sanat yaplarnn inaat alanlarnda jeolojik
stratigrafisi, dinamik elastisite sabitleri ile sismisite parametrelerinin bulunmas,
Jeofizik almalar; karayolu yapmnda karlalan yukarda belirtilen v.b problemlerde;

proje ve kontrol mhendisinin uygun grd derinlik, sayda ve yerde yaplr. Amaca
ynelik hangi jeofizik yntemin kullanlarak problemin zlecei nceden jeofizik
mhendisleri tarafndan belirlenir.
Yukardaki mhendislik problemlerinin zm amac ile karlabilecek zel hallerde,
artnamede belirtilen jeofizik yntemlerin dnda dier jeofizik yntemler ve
uygulamalar (sismik yansma, yer radar, SP, manyetik, oklu elektrot (multi
electrode) zdiren uygulamalar v.b) yaplmas istenebilecektir.
hale kapsamnda bulunan jeofizik almalarnda; bu ile ilgili yeterli miktardaki alet,
ekipman ve iiliin temini bu artname esaslarna gre yaplacaktr.
42
8.2. GENEL KAPSAM DARENN YETKLER

Jeofizik alma i programnda yer alan uygulamal jeofizik yntemleri, jeofizik alma
noktalar arazinin topografik veya jeoteknik zellikleri nedeniyle DARE tarafndan revize
edilebilir. DARE gerekli deiiklikleri yaparak i miktarn eksiltebilir veya arttrabilir.
Jeofizik almalar DAREnin uygun grd Teknik artname ve metotlar ile
yaplacaktr.
Jeofizik almalarda DAREce istenecek deiiklikler ve ek iler proje ve inaat
programnda gecikmelere sebebiyet vermeyecek ekilde mteahhit tarafndan
yrtlecektir. e balamadan nce DAREnin onayna sunulan veya i srasnda
jeofizik almalarda kullanlacak alet ve ekipman listesindeki her eit aletin say ve
kapasiteleri DAREce yeterli grlmez ise DARE bunlarn deitirilmesini mteahhitten
isteyebilecektir. Mteahhit bu istekleri ilerin bitimini uzatmayacak bir srede temin
edecektir.
8.3. MTEAHHDN SORUMLULUU
-
Jeofizik almalara jeofizik i program onaylanmadan kesinlikle

balanmayacaktr.
Jeofizik almalarn proje i program sresince yaplabilmesi iin yeterli sayda
jeofizik alet ve ekipman iyerinde bulunduracaktr.
Jeofizik almada kullanlacak alet ve ekipmann uygunluu kontrol mhendisi ve
jeofizik almalar yrtecek jeofizik mhendisi karar ile iin sresi, iklim artlar v.b
etkenler dikkate alnarak belirlenecektir.
Onayl i program haricinde gerekli grlen makul saydaki (toplam jeofizik i
hacminin %10 u) ilave jeofizik almalar iin kontrol mhendisi ile proje sorumlusu
arasnda tutanak dzenlenecek, aksi durumda ilave jeofizik alma program
hazrlanp DAREnin onayna sunulacaktr.
Jeofizik projelerinin arazi almalar DAREnin belirleyecei bir jeofizik mhendisi
tarafndan bir tutanakla teslim alnacaktr.
Yaplan btn jeofizik alma noktalar, profil ve dorultularna kot koordinat
verilecektir.
Jeofizik almalar proje ve kontrol mhendisinin uygun grd yer ve
dorultularda yaplacaktr.
Tm proje aamalarnda yaplan jeofizik almalara ait bilgiler detayl olarak ett
paftasnda ve profillerde gsterilecektir.
Jeofizik almalarda belirlenen derinlie inilmesi gerekmektedir. Topografik koullar
v.b nedenleri ile inilemiyorsa bu belirtilecek ve kontrol mhendisinin onay
alnacaktr.
Minimum zdiren tayini iin alnan numuneler kontrol mhendisinin uygun grd
yer, zaman ve sklkta alnp laboratuvara iletilecektir.
Jeofizik almalarn banda mutlaka sorumlu bir jeofizik mhendisi
bulundurulacaktr.
Jeofizik almalarda llen ve kaydedilen jeofizik kaytlar ve saysal veriler teslim
edilmek zere saklanacaktr.
Yapl amacna hizmet etmeyen yeterli derinlie inilemeyen jeofizik alma
noktalar veya hatlar eksik kabul edilecek. DARE bu jeofizik alma noktalarnn
yeniden yaplmasn isteyebilecektir.
43
Jeofizik alma raporlar en az; T.A.D.B. Jeofizik Raporu Yazm Tekniindeki

bilgileri ierecek ve 6 nsha olarak dzenlenip DAREye teslim edilecektir.
8.4. JEOFZK EKB

Bir jeofizik ekibi; 1 jeofizik mhendisi, 1 alet operatr, 4 dz ii ve gerekli dier
personelden oluur. Patlayc maddelerle allmas durumunda bir ateleyici de ekibe
katlr.
Jeofizik mhendisi; almada uygulanacak jeofizik yntemle ilgili olarak fiilen 3 yl
alm olacaktr.
DARE onayl mhendisinin veya dier elemanlarn teknik yeterliliini ve konulardaki
deneyimini i banda deerlendirerek deimesini isteyebilir.
8.5. ALIMALARDA KULLANILAN JEOFZK YNTEMLER
8.5.1. ELEKTRK ZDREN YNTEMLER:
Yer katmanlarnn elektrik akmnn gemesine gsterdikleri direnci lmeyi esas alan
tekniklerdir. Elde edilen deere grnr zdiren ad verilir ve ohm metre cinsinden
ifade edilir.
8.5.2. SSMK KIRILMA YNTEM:
Sismik krlma almalarnda ama; Vp boyuna dalga hz ve Vs enine dalga hz
deerlerinin llerek zemin ve kayalarn elastik parametrelerinin (poisson oran,
dinamik elastisite modl, shear modl, bulk modl v.b) elde edilmesi, zemin ve
kayalarn cins ve dalm, yeralt su seviyesi, fay, krk, atlak, ayrma durumu
hakknda bilgilerin salanmas ve zeminlerin hakim titreim periyotlarnn
belirlenmesidir.
Sismik krlma almalarnda atlar karlkl olarak yaplacaktr. S dalga hz
lmlerinde polariteye dikkat edilecektir.
8.5.3. MKROTREMR YNTEM:
Mikro titreim lmleri; belirlenen alma alan ierisindeki noktalarda gnn sakin
zamannda titreim hareketinin (yatay ve dey) belirli sre iin kaydedilmesidir
(lmlerde trafik, sanayi, rzgar v.b grltlerinin olmad zamanlar tercih
edilmelidir). Bu yntemde titreim alglayclar (sismometreler) ve kayt cihaz
(sismograf) kullanlr.
Kayt almak iin herhangi bir yapay titreim kayna kullanlmaz. Dorudan yerkrenin
cisim ve yzey dalgalarndan oluan yerin doal titreimleri kaydedilir.
8.5.4. LABORATUVARDA MALZEME RNENN ZDRENCNN LLMES
YNTEM:
Deney dzeneinde uygun artlar oluturularak hazrlanan numunenin zdirencinin
llmesi yntemidir.
44
8.6. ALIMALARDA KULLANILAN JEOFZK ALET VE EKPMANLAR

8.6.1. ELEKTRK ZDREN ALETLER:
ki elektrot araclyla yere, doru akm ya da alternatif akm vererek, yerde oluan
gerilim farklarn dier iki elektrot araclyla lebilen aygtlardr.
Aratrmalarda kullanlacak elektrik zdiren aygtlarnn nfuz (penetrasyon) derinlikleri
en az 200 metre olmaldr. Ancak tnel ettlerinde DARE penetrasyon derinliini zel
olarak belirleyecektir.
8.6.2. SSMK ALETLER:
Yapay yollardan elde edilen elastik dalgalar jeofonlar araclyla alglayabilen ve uygun
ortamlara kaydedebilen aygtlardr.
Jeofizik aratrmalarda kullanlacak sismik aygtlar; en az 12 kanall, sinyal biriktirmeli,
ilk var zamanlarn saysal olarak verebilen, kazan dzeyleri saysal olarak
tanmlanabilen trde olmaldrlar. Sismik izler kat zerinde gsterilebilmeli ve
bilgisayar ortamnda da kaydedilebilmelidir. Sismik aygt, patlayc madde, arlk
drme ve darbe gibi g kaynaklaryla kayt alabilecek kapasitede olmaldr. Sismik
dalgann oluturulma ann belirlemek iin kullanlan tetikleyici muntazam almaldr.
Patlayc maddeleri atelemede kullanlan kapsller gecikme zaman bilinen trde
olmaldr.
Sismik krlma yntemi iin uygun yapdaki frekansa sahip P ve S jeofonlar
kullanlacaktr. Vp hz lmlerinde dikey, Vs hz lmlerinde yatay jeofonlar
kullanlacaktr.
Sismik almalarda genellikle enerji kayna olarak dinamit, arlk drme ve
zemine yerletirilen plaka zerine yaplan eki darbeleri kullanlmaktadr. Aratrma
derinliine ve cihazn zelliine gre bunlardan birisi kontrol mhendisinin gr
alnarak kullanlacaktr. Vs dalga hz lmlerinde 2.5-3 m. uzunluunda kalasn
zerine ara kartlarak kalasn yerle temas salanacak ve kalasn her iki ucuna
srasyla vurularak S dalgalar oluturulacaktr. S dalgalarn oluturmak iin kontrol
mhendisinin uygun bulmas halinde benzer yntemlerde kullanlabilir.
8.6.3. MKROTREMR ALETLER:
Mikro titreimlerin partikl hzlarn alglayarak 0.1 sn ile 10 sn arasnda veri
alabilecek, geni bantl sismometreler kullanlmaldr . Mikro titreimleri bileenli
(iki yatay, bir dey) olarak kaydedebilmelidir. Kayt sresi en az 5 dakika olmaldr.
Veriler bilgisayar ortamnda ilenilebilir ve grntlenebilir olmaldr. Cihaz saysal
sismograf olarak alabilmeli ve yksek dinamik aralna sahip olmaldr. Ayrca
sensr dinamik dzeyi 140 dB, saylatrc dinamii 129 dB olmaldr. Dey ve
yatay bileen alglayclarnn duyarllklar 340 V/ (m/sec) den yksek, kuplaj etkileri
giderilmi ve 1 Hz den 100 Hz e kadar partikl hznda tam dz tepki fonksiyonu
verebilmelidir.
45
8.6.4. LABORATUVARDA MALZEME RNENN LLMESNDE

KULLANILAN
ALETLER:
Numunenin saf su karmnn 20 C deki rezistivitesinin llmesinde kullanlan
aygtlardr. Kullanlan alet, dk akm verebilen (20 - 0.1 mA), lm duyarll
0.001 dzeyinde olmaldr. lm dzeneinde paslanmaz plaka veya ereve
elektrotlar kullanlmaldr. lm kutusu yaltkan olmaldr. lm yaplan kutunun
boyutlar en fazla 35x20x20 cm olmaldr.
8.7. UYGULAMALARDA GENEL ESASLAR
8.7.1. PLANLAMA:
Jeofizik uygulamalar iin arazi almalarnn taslak plan nceden hazrlanarak
DAREnin onayna sunulacaktr. Plan onaylandktan sonra jeofizik uygulamaya
balanacaktr. DARE almalarn her aamasnda jeofizik uygulamada deiiklik
yaplmasn isteyebilir.
8.7.2. ELEKTRK ZDREN UYGULAMALARI:
"Jeofizik Hizmetlerin Yapl" bal altndaki her blm iin yerelektrik (jeoelektrik)
sondajlar yaplacaktr. Yerelektrik sondajlar arasndaki uzaklklar 50 metreyi
gemeyecektir.
zel durumlarda kontrol mhendisinin onay alnarak bu mesafe arttrlabilir veya
azaltlabilir. Uygulamalarda yerelektrik sondajlar iin uygun elektrot dizilimleri
kullanlacaktr.
8.7.3. SSMK KIRILMA UYGULAMALARI:
Jeofon aralklar en az 3 metre en ok 15 metre alnmal ve her serimde karlkl atlar
yaplmaldr. S dalgas kayd yaplrken polariteye dikkat edilmelidir.
8.7.4. MKROTREMR UYGULAMALARI:
Her noktada mikro titreimler en az 5 dakika sre ile kaydedilmeli ve bileenli (doubat, kuzey-gney ve dey ynl) olmaldr. Bu titreimlere Spektral oran yntemleri
uygulanarak karakteristik spektrum grafii bulunmal ve baskn periyotlar ile byltme
faktrleri hesaplanmaldr.
8.7.5. LABORATUVARDA ZDREN TAYN UYGULAMALARI:
Dolgularda, kuru ortamda ve su ierisindeki yaplarda kullanlacak malzemenin 20C
bir saatlik saf su karmnn zdirencidir.
8.8. JEOFZK HZMETLERN YAPILII
8.8.1. YARMALARDA JEOFZK HZMETLERN YAPILII:
Yarmalarda jeofizik uygulamann amac, yarmann jeolojik yapsn ortaya koymaktr.
46
Sismik krlma ve elektrik zdiren uygulamalar, topografik koullar uygun ise byk
yarmalarda yarma balangcnn 50 metre ncesi ile yarma knn 50 metre
sonras arasnda yaplmaldr. Aratrma derinlii yarma yksekliinin 1.5 misli
olmaldr. Tektonizma etkisi gzlenmise aratrma derinlii arttrlmaldr.
almalar, eksende boy kesit, kritik grlen kesimlerde de en kesit zerinde
yaplmaldr. l noktalarnn boy ve en kesit zerinde olmasna dikkat edilmelidir. En
kesit says yarmann jeolojik zelliklerini tmyle ortaya koyacak sayda olmaldr.
Sismik Krlma almalar:
Kaya zeminlerde jeofon dizilim ynnn eer gzlemsel olarak saptanabilmise,
tabakalarn dalm ynne uygun, krk ve atlak sistemleri ynne dik olmas
salanacaktr.
Sismik bulgularn temiz, krlma noktalarnn kesin olarak belirlemeye uygun olmasna
dikkat edilecek, tm kanallarda krlma dalgas salanacaktr.
Elektrik zdiren almalar:
Yarmann jeolojik zelliklerini ortaya koyacak uygun zdiren yntemi seilecektir.
Gerektiinde byk yarmalarda seilen derinlikler iin sabit elektrot aralklaryla profil
tarama da yaplmaldr. Almlar topografyaya uygun olarak yaplacaktr. Tabakal
zemin ve kayalarda, elektrot alm ynnn eer saptanabilmise tabakalarn
dorultusuna uygun olmas salanacaktr.
8.8.2. DOLGULARDA JEOFZK HZMETLERN YAPILII:
Dolgularda jeofizik aratrmann amac, dolgunun oturaca zeminin jeolojik yapsn
ortaya karmak ve dinamik elastisite sabitlerini saptamaktr.
Sismik ve elektrik zdiren almalar, topografik koullar uygun ise byk
dolgularda dolgu balangcnn 50 metre ncesi ile dolgu bitiminin 50 metre
sonras arasnda yol ekseni boyunca yaplmaldr. Uygun grlen yerlerde en
kesitler alnmaldr.
Jeofizik aratrmalarda inilecek derinlik dolgu yksekliinin 1.5 kat olmaldr.
Dolgularda P ve S dalga hzlar llmelidir. Sismik hzlar ve katman kalnlklar
bulunmal, dinamik elastisite sabitleri hesaplanmaldr.
salanacaktr.
47

Dolgunun oturaca zeminin jeolojik yapsn ortaya karacak uygun zdiren yntemi
seilmelidir. Gerektiinde seilen derinlikler iin sabit elektrot aralklaryla profil tarama
da yaplmaldr. Almlar topografyaya uygun olarak yaplacaktr. Tabakal zemin ve
kayalarda, elektrot alm ynnn eer saptanabilmise tabakalarn dorultusuna
uygun olmas salanacaktr.
8.8.3. GZERGAH BOYU JEOFZK HZMETLERN YAPILII:
Yol gzergah boyunca jeolojik yapy ortaya karmak amacyla jeofizik aratrmalar
yaplr. Jeofizik aratrmalar, jeolojik yapya uygun aralklarla gzergah boyunca
olmaldr ve gerekli grlen kesimlerde en kesitler alnmaldr. Jeofizik veriler krmz
kotun altnda en az 10 metre derinlikten veri elde edecek ekilde yaplmaldr.
DAREce istendiinde, krmz kota yakn fay, dayk gibi jeolojik yaplarn, krk,
atlak, boluk aratrmalarnda jeoradar almalar yaplmaldr.
Sismik krlma almalarnda, gzergah zerindeki kritik kesimlerde P dalga hz
llmelidir. serimlerde ksa ofset tercih edilmelidir.
salanacaktr.
Elektrik sondaj noktalar topografik koullarn elverdii lde gzergah ekseni zerinde
alnmal ve eksen kazklarna balanmaldr. Kritik grlen kesimlerde, eksene dik
dorultularda en kesit almalar yaplmaldr. Gzergah boyunun jeolojik yapsn
ortaya karacak uygun zdiren yntemi seilmelidir. Gerektiinde seilen derinlikler
iin sabit elektrot aralklaryla profil tarama da yaplmaldr.
Topografik koullar uygun ise atlakl ve boluk ieren jeolojik birimler zerinde
anizotropi almas yaplmal ve krmz kotun altna inilmelidir. Tabakal zemin ve
kayalarda, elektrot alm ynnn eer saptanabilmise tabakalarn dorultusuna
uygun olmas salanacaktr.
8.8.4. KARADAK KPR VE
HZMETLERN YAPILII:
VYADK AYAK
YERLERNDE
JEOFZK
Kpr ve viyadk ayaklarnn oturaca yerler ve ayaklarn oluturabilecei yklerin

yayld alan aratrma konusudur. Viyadkler iin depremsellik almalar ile sismik
risk deerlendirmeleri yaplr. Her iki alma sadece kpr ayaklarnn oturaca
noktalar deil ayn zamanda kpr ayann meydana getirebilecei yklerin
48
yayld sahalar da kapsamaldr ve inilecek derinlik, ortamn jeolojisini belirleyecek

ekilde olmakla birlikte en az 50 metre olmaldr.
DAREce istendiinde, ana kaya ve boluk aratrmalarnda jeoradar almalar
yaplmaldr.
Sismik krlma almalarnda jeofon serimleri birbirini izleyecek biiminde olmaldr.
Jeolojik yap ortaya kartlmal ve ortama ait dinamik elastisite sabitleri ile zemin hakim
titreim periyodu hesaplanmaldr.
salanacaktr.
Viyadk ve kpr ayak yerlerinin oturaca zeminin jeolojik yapsn ortaya karacak
zdiren yntemi seilmelidir. Elektrik sondaj noktalar sismik serimler zerine denk
gelecek biimde seilmelidir. Gerektiinde seilen derinlikler iin sabit elektrot
aralklaryla profil tarama da yaplmaldr.
Almlar topografyaya uygun olarak yaplacaktr. Tabakal zemin ve kayalarda,
elektrot alm ynnn eer saptanabilmise tabakalarn dorultusuna uygun olmas
salanacaktr.
Mikrotremr almalar:
Viyadk veya kpr ayak yerlerini kapsayacak ekilde belirlenen alma koridoru
ierisindeki noktalarda mikrotremr kaytlar alnarak her noktann karakteristik
spektrumu periyot grafii bulunarak baskn periyotlar tespit edilmelidir .
8.8.5. TNEL GZERGAHLARINDA JEOFZK ARATIRMALAR:
Tnel gzergah boyunca yaplan jeofizik aratrmalarn amac, jeolojik birimlerin,
altere kesimlerin, fay zonlarnn ve atlak sistemlerinin belirlenmesidir. Tnel
almalar srasnda yeralt suyu seviyesinin ve yeralt suyu hareketlerini engelleyen
geirimsiz katmanlarn konumlarnn bilinmesi de gerekmektedir.
Jeofizik almalar, tnel giriinin 50 metre ncesi ile tnel knn 50 metre sonras
arasnda yaplmaldr. topografik koullar uygun ise almalar tnel ekseninde ve tnel
eksenine paralel, eksenin sanda ve solundaki hatlarda yaplmaldr. Gerekli grlen
yerlerde tnel gzergah eksenine dik en kesitler alnmaldr.
Jeofizik almalarn derinlii tnel krmz kotunun 25 metre altndan bilgi alnacak
ekilde yaplmaldr.
49
DAREce istendiinde, almakta olan tnel ilerinde krk, atlak, boluk gibi
sreksizliklerin aratrlmasnda jeoradar almalar yaplmaldr.
Tnel iin yaplan sismik krlma almalarnda eklemeli serilimler yaplmal, ofset
mesafesi gereksinime gre ayarlanmaldr. Sismik hzlar, katman kalnlklar ve dinamik
elastisite sabitleri hesaplanmaldr.
salanacaktr.
Arazi koullarnn uygun olduu durumlarda jeofon alt derinlik hesaplarnn
yaplabilmesine olanak salayacak serilimler yaplacaktr.
Tnel gzergah boyunca ve gerekli grlen yerlerde alnan en kesitlerde uygun
zdiren yntemi seilerek elektrik sondajlar yaplmaldr. Gerektiinde dipol- dipol
elektrot dizilimi ve dier dizilimlerden elde edilen veriler kullanlarak eksenler boyunca
grnr zdirencin derinliine deiimi haritas izilmeli ya da seilen derinlikler iin
sabit elektrot aralklaryla profil tarama yaplmaldr. Gerekli grlen yerlerde anizotropi
almas yaplarak atlak sistemlerinin konumlar aratrlmaldr.
salanacaktr.
8.8.6. HEYELANLARDA JEOFZK ARATIRMALAR:
Heyelanlarda yaplan jeofizik aratrmalarda kayma yzeyi, yeralt su seviyesi ile
ayrm-bozumu birimlerin durumu belirlenmeye allr. Durayl ve salam olarak
kabul edilen birimlerin sismik hzlarnn lm de heyelanlarda jeofizik aratrmalarn
konusudur.
Jeofizik aratrmalar srasnda elektrik sondaj ve sismik krlma yaplacak profiller,
heyelan ekseni boyunca alnmal ve alma alannda durayl olan kesimde grlen
gerilme atlaklarn da kapsayacak biimde ilk kopma aynasnn 50 metre ilerisi ile ile
heyeln topuunun 50 metre sonras aratrlmaldr. Gerekli grlen yerlerde boy
kesite dik dorultularda da jeofizik alma yaplmaldr.
Heyelan zerinde iki ya da daha ok boy kesitte alma yaplabildii durumlarda
heyelan eden ktlenin hacmi de hesaplanmaldr.
Topografik koullar uygun ise jeofizik alma derinlii, heyelan kayma yzeyinin en az
20 metre altndan bilgi alnacak ekilde yaplmaldr.
50

Belirlenen dorultulardaki serimlerde P dalga hzlar llmelidir. Kaya zeminlerde
jeofon dizilim ynnn eer gzlemsel olarak saptanabilmise, tabakalarn dalm
ynne uygun, krk ve atlak sistemleri ynne dik olmas salanacaktr.
Elektrik zdiren almalar :
Heyelann jeolojik yapsn ortaya karacak uygun zdiren yntemi seilmelidir.
Gerektiinde dipol- dipol elektrot dizilimi ile llen grnr zdirenler kullanlarak,
grnr zdirencin derinliine deiimi haritalar hazrlanmal ya da seilen derinlikler
iin sabit elektrot aralklaryla profil tarama yaplmaldr.
salanacaktr.
8.8.7. MALZEME OCAKLARINDA JEOFZK HZMETLERN YAPILII:
Malzeme ocaklarnda yaplacak jeofizik aratrmalarnn amac, ocaklardan alnabilecek
malzemenin miktarn, devamlln ve bozumu ksmlarn belirlemektir. Almlar
ocak iletim kotunun 20 m altna inecek ekilde planlanmaldr.
Ocak sahasnda, aralarndaki uzaklk 50 metreyi gemeyecek biimde birbirine paralel
ve dik konumdaki profillerden bir a oluturularak, bu a zerinde elektrik sondajlar
yaplmaldr. Btn elektrik sondaj noktalarnn kotlandrlmas yaplmal ve topografya
karlmaldr.
Elektrik sondaj derinlikleri alma ncesi belirlenen malzeme kalnln saptayabilecek
biimde seilmelidir. Topografik koullarn uygun olmad durumlarda elektrik sondaj
derinlii koullara gre belirlenebilir.
Gerektiinde kot farklarnn olmad ya da ok az olduu profillerde grnr zdirencin
profil boyunca deiimi grafikleri belli derinlikler iin izilmeli ya da seilen derinlikler
iin sabit elektrot aralklaryla profil tarama yaplmaldr. Granler malzeme ocaklarnda
killi seviyeler, su bulunduran kesimler, talam (iyi imentolanm) kesimler
aratrlmaldr. Jeofizik almalar sonucunda malzemenin devamll, ortalama
kalnl, uzanm yn, hacmi ve uygun ayna yeri belirtilmelidir.
salanacaktr
Sismik almalar:
Ta oca almalarnda kaya kalitesini belirlemek iin sismik krlma P dalga hz kayd
almas yaplmaldr.
51

salanacaktr.
8.8.8. YERALTI SUYU JEOFZK ARATIRMALARI:
Yeralt suyu aratrmalarnda jeofizik almalar; karayolu yapm ve iletmesi srasnda
gerekli olan suyun salanmas amacyla yaplr. Bu almalarda elektrik zdiren
almalar genellikle yeterli olmaktadr. Jeofizik almalarda yeralt suyu tama
olasl olan birim ya da katmanlarn konumlar aratrlmaldr. Kayalardaki krk
sistemleri ile akifer zellii gsteren katmanlar aratrma konusudur.
Aratrmalarda Schlumberger ve gerekirse Wenner elektrot dizilimi kullanlmaldr.
Yerelektrik sondaj noktalar akiferin konumuna ve arazi yapsna uygun hatlar zerinde
bulunmaldr. Jeoelektrik sondaj verilerinden elde edilen gerek zdirenlerden akiferin
yeri ve derinlii hakknda bilgi sahibi olunmaldr.
salanacaktr
8.8.9. LABORATUVARDA
ALIMALARI:
MALZEME
RNENN
ZDREN
TAYN
10 mm lik elekten elenen malzeme eit tabaka halinde lm kutusuna

yerletirilir. Her bir tabaka yerletirildikten sonra tokmakla en az 30 darbe ile
sktrlr. Numunenin st yzeyi spatula ile dzeltilir.
Soutulan saf su numunenin zerini kaplayacak ekilde kutuya konur. Termometre
yerletirilir. zdirenci ve scakl llerek kaydedilir. Bir saatlik numune su karmnn,
20C deki zdirenci, uygun bantlar kullanlarak hesaplanr.
"Jeofizik Hizmetlerin Yapl" blmnde bulunmayan jeoteknik
karlaldnda, yaplacak jeofizik aratrmann
esaslar KGM
belirlenecektir.
sorunlarla
tarafndan
8.9. JEOFZK VERLERN KAYDI VE DEERLENDRMES

8.9.1. Elektrik zdiren almalar:
Log-log kadna izilmi olan grnr zdirencin derinliine deiimi erisi, kuramsal
erileri ieren abaklar ve/veya bilgisayar programlar araclyla deerlendirilmelidir.
Kullanlan bilgisayar program ve aletin zellikleri belirtilmelidir. Deerlendirme sonucu
hesaplanan katman kalnlklar ve gerek zdirenler, zdiren erisinin altna ilenerek
elektrik sondaj loglar elde edilmelidir. Elektrik sondaj logunda kalnlklar metre, gerek
zdirenler ohmmetre cinsinden verilmelidir; ayrca ayrt edilen jeofizik birimlere karlk
gelen jeolojik birimlerin adlar ve iaretleri de, yerinde yaplm mekanik sondaj,
52
aratrma ukuru ya da izlenebilen yzlek vermi birimlerden elde edilen veriler ile
karlatrlarak elektrik sondaj loguna ilenmelidir. Elde edilen elektrik sondaj loglar
btn bir hat boyunca tamamlandnda jeofizik kesitlerin izimi yaplmaldr.
Gerekiyorsa; istenilen profillerde grnr zdirencin derinliine dey deiimi haritalar
ve yeterli l alnabilmise grnr zdirencin derinliine yatay deiimi haritalar da
izilmelidir.
Elektrik sondaj noktalarnn kot ve koordinatlar plankote zerine ilenmelidir.
8.9.2 Sismik Krlma almalar:
Sismik krlma almalarnda ilk var zamanlar kullanlarak zaman- uzaklk
diyagramlar izilmeli ve uygun formller kullanlarak sismik hzlar ile kalnlklar
hesaplanmaldr. Sismik krlma kaytlarnn deerlendirilmesinde bilgisayar programlar
da kullanlabilir. Kullanlan aletin ve hesaplamalarda bilgisayar kullanldnda hangi
programn kullanld ve zellikleri belirtilmelidir. Hesaplanan kalnlk ve ortalama hzlar
kullanlarak, l alnan profiller boyunca sismik kesitler hazrlanmal ve hesaplanan
dinamik elastisite sabitleri kesitlere ilenmelidir. Kesitlerde jeolojik isimlendirme
yaplmaldr. Sismik profillerin kot, koordinat
ve dorultular plankote zerine
ilenmelidir.
8.9.3. Mikrotremr almalar:
Her noktada mikro titreimler en az 5 dakika sre ile bileenli (dou-bat, kuzeygney ve dey ynl) kaydedilmelidir. Verilere spektral oran yntemleri uygulanarak
karakteristik spektrum grafii bulunmal ve baskn periyotlar tespit edilmelidir.
almalar srasnda kullanlan sismograf, sismometre ve bilgisayar programlar
belirtilmelidir. Mikrotremr kaytlarnn deerlendirilmesinde kullanlan program ve
yntemlerin zelliklerinden bahsedilmelidir.
almann sonucunda, alma alann temsil edecek sayda alnan veriler zaman ve
frekans ortamnda ayr ayr sunulmaldr. l noktalarna ait hz ve byltme
spektrumlar verilmelidir. Yntem ile alansal bir tanmlama yaplacaksa lm
noktalarndaki deerler konturlanarak harita v.b stne ilenmelidir.
8.10. JEOFZK RAPORLAR VE TESLM:
Jeofizik aratrmalar tamamlandktan sonra;
-
zdiren l karneleri ile log- log kadna ilenmi bilgiler

Sismik krlma kaytlar ile yol- zaman diyagramlar
Mikrotremr saysal kaytlar
Laboratuvar fylerinin birer rnei
Gerek zdiren kesitleri
in zelliine gre zdirencin yatay ve dey grnr zdirencin derinliine yatay
ve dey deiimi haritalar
Sismik krlma deerlendirme sonucu bulunan sismik kesitler (jeofizik zdiren ve
sismik kesitlere jeolojik veriler iaretlenmelidir)
53
zdiren verileri ile sismik krlma deerlendirmesinde kullanlan bilgisayar

programlarnn zellikleri ile l alnan l aletlerini zellikleri
Jeofizik raporlarnda bir yer gsterim haritas, alma alann ve l noktalar ile
serimleri gsteren bir plankote ya da proje bulunmaldr.
Jeofizik raporlarn sonu ksmnda jeofizik verilerin yorumlar bulunmaldr.
Yukarda belirtilenler jeofizik raporlar ile birlikte mutlaka verilecektir.
54
izelge-1: Tabaka kalnlna gre deiik snflandrmalar

Tabaka kalnl (cm)
Kaya tanm
Deere (1963)
Londra Mh. Jeo. Grubu
> 300
300 100
100 30
30 5
<5
-
> 200
200 60
60 20
20 2
62
2 0,6
< 0,6
ok kaln tabakal
Kaln tabakal
Orta tabakal
nce tabakal
ok ince tabakal
Laminal (tortul)
nce laminal (tortul)
izelge-2: Sreksizlik sklna gre kaya tanmlamas (ekerciolu, 1998)

Ortalama sreksizlik skl
( m-1)
Kaya tanm
<1
13
3 10
10 50
> 50
Masif
Az atlakl krkl
Krkl
ok atlakl krkl
Paralanm
izelge-3: atlak ara uzaklna gre snflandrmalar (ekerciolu, 1998)

atlak ara uzakl (cm)
Kaya tanm
ok seyrek atlakl (kat)
Seyrek atlakl (masif)
Orta atlakl (bloklu)
Sk atlakl (atlakl)
ok sk atlakl (krlm ezilmi)
Fevkalade sk atlakl
Deere (1963)
ngiltere
> 300
300 100
100 30
30 5
<5
-
> 200
200 60
60 20
20 2
62
<2
55
izelge-4: Sreksizlik aklna gre kayalarn tanmlanmas

(ekerciolu, 1998)
Sreksizlik aral
(dolgu, damar, fay kalnl) (mm)
Tanm
> 200
60 200
20 60
6 20
26
02
0
ok geni aralkl
Geni aralkl
Orta genilikte aralkl
Orta derecede aralkl
Dar aralkl
ok dar aralkl
Sk
izelge-5: Sreksizlik yzeylerinin saha gzlemlerine gre przllk

asndan Snflandrlmas (Piteau, 1970)
Yzey Przll
Yzeyi Sahada Tanma
Dz
Hafif przl
Orta przl
Dokunulduunda przszdr. Kayma izi bulunabilir.

Yzeyde girinti ve kntlar aka grlr ve hissedilir.
Yzeyde przler aka grlr ve andrc grntedir.
ri przler grlebilir. kntlar ve yksek al (dik basamakl)
basamaklar belirgindir.
Dik basamaklar ve kntlar vardr.
Przl
ok przl
izelge-6: Sreksizliklerin devamllnn tanmlanmas (ekerciolu, 1998)

Sreksizlik izinin
llen uzunluu
(m)
>1
13
3 10
10 20
> 20
Tanmlama
ok dk devamllk
Dk devamllk
Orta devamllk
Yksek devamllk
ok yksek devamllk
56
izelge-7: Kayalarn kaya kalitesine (RQD) gre snflandrlmas

(ekerciolu, 1998)
RQD
Kaya Tanm
100 90
90 75
75 50
50 25
25 >
ok iyi kaliteli
yi kaliteli
Orta kaliteli
Kt kaliteli
ok kt kaliteli
izelge-8: Sreksizlik yzeylerinin tek eksenli skma dayanmna ve arazi

tanmlamalarna gre snflandrlmas (ISRM, 1981)
Simge
Kaya snf
R0
Ar derecede
zayf kaya
R1
R2
R3
R4
R5
R6
Tanmlama
Kayacn yzeyinde trnak ile entik oluturulabilir.
Jeolog ekiciyle sert bir darbeyle ufalanan kaya ak ile

doranabilir.
Kaya ak ile glkle doranr. Jeolog ekici ile yaplacak
Zayf kaya
sert bir darbe kayacn yzeyinde iz brakr.
Orta derecede
Kaya ak ile doranamaz. Kaya rnei jeolog ekici ile
salam kaya
yaplacak tek ve sert bir darbeyle krlabilir.
Kaya rneinin krlabilmesi iin, jeolog ekici ile birden
Salam kaya
fazla darbenin uygulanmas gerekir.
Kaya rneinin krlabilmesi iin, jeolog ekici ile ok
ok salam kaya
sayda darbe gerekir.
Ar derecede
Kaya rnei jeolog ekici ile sadece yontulabilir.
salam kaya
ok zayf kaya
Tek eksenli basn

dayanm, c
MPa
0,25 1,0
1,0 5,0
5,0 - 25
25 - 50
50 - 100
100 - 250
izelge:9 Zemin ve kayalarn yaklak skma kabarma deerleri

OK SERT KAYA
SERT KAYA
YUMUAK KAYA
KSK
GW-SW-GP-SP
GM-SM-GC-SC
ZEMN
ML-CL
MH-CH
57
K= %25-30
K= %15-25
K= %5-15
S=K - K=%5
S=K - S=%5
S= % 5-15
S= %15-25
S= %25-30
> 250
izelge-10 arazi gzlemleri ile kayalarn ayrmaya gre snflandrlmas

BOZUMA
DERECES
SEMBOL
AYRIMAMI
(Taze Kaya)
AZ (HAFF)
AYRIMI
ORTA DERECEDE
AYRIMI
YKSEK
DERECEDE (OK)
AYRIMI
TAMAMEN
AYRIMI
REZDEL ZEMN
(Toprak)
IV
VI
TANIM ZELLKLER
MHENDSK ZELLKLER
Gzle grlr bozuma ve renk deiimi yok.

atlak yzeylerinde boyanma olabilir. Jeolog
ekiciyle vurulunca ses verir.
Ayrma renk deiiklii eklinde kaya iine
ilerlemitir. Kaya direnci taze kayaya yakndr.
Kaya oran % 90dan fazladr.
Ayrma kaya iine doru ilerlemi olup, renk
deiimi mevcuttur. Karotlar elle krlmayabilir.
ak ile izilmeyebilir. Kaya oran % 50-% 90
arasnda deiir.
Minerallerin bir ou bozumu, numuneler el ile
krlabilir veya ak ile tralanabilir. Ktlede kaba
daneler var. Kristal doku belirsizlemekte ancak
yap yerindedir. Kaya oran % 50den azdr.
Ayrma sonucu kaya tamamen
paralanmtr.Mineraller zemine dnm, ancak
kayann dokusu hala tannabilir. Numuneler
kolayca elle ufalanabilir. Renk deimitir. Seyrek
olarak kk ana paralar bulunabilir.
Kayacn tekstr (dokusu) tannmaz. Bitki kk ve
humus ieren yzey seviyesidir. Byk hacimsel
deime mevcuttur.
Basn kalkmas ya da patlamadan dolay mstakil bloklar

olabilir. Tnel ve aftlarda bazen destekleme gerekebilir.
Kazlar patlayc madde ile yaplr. Beton baraj temelleri iin
uygundur. Ak atlaklar boyunca geirimlidir. Beton
agregas iin pheli grlr.
Patlayc madde kullanmadan kazlmas zordur. Dozer
izlerinde krlmalar grlr. Toprak ve ufak beton baraj
temelleri iin uygundur. Yar geirimli malzeme olarak
kullanlabillir. atlaklara dikkat edilmek koulu ile durayl
evler alabilir.
Patlayc madde kullanmadan kazlabilir. Byk yap
temelleri iin sorun yaratabilir. Sebatsz byk bloklar
grlebilir.
Patlayc madde kullanlmadan ve elle kazlabilir. Byk yap
temelleri iin uygun deildir. Dolgu baraj temeli ve
malzemesi olabilir. Erozyondan korunmaldr.
Temel ve evler iin durayszdr.
Little, 1969, Ulusay, R., 1989, K.G.M. ev Pr. Reh., 1989 (K.G.M. Jeolojik Hizmetler ubesi Mdrlnce hazrlanmtr, ubat 1993)
58
59
TRKYE DEPREM BLGELER HARTASI
60
61
TANIMLAR
KORDOR
GEENEK
KORDOR
10 Km
GEENEK
Koridor etdnde un uygun GEENEK belirlenir. almalar o geenek zerinde yaplr.
ELVERLLK
GEK
GEENEK
GEK
Elverililik etdnde en uygun GEK belirlenir. almalar o geki zerinde yaplr.
N PROJE
SEENEK
A
GEK
~2 Km
SEENEK
n Proje etdnde en uygun SEENEK belirlenir. almalar o seenek zerinde yaplr.
KESN PROJE
SEENEK
~1 KM
SEK
SEK
Kesin Proje etdnde en uygun SEK (Yapm Hatt 0.3 Km) belirlenir. Bu SEKnin
Kesin Projesi hazrlanr.
62
KORDOR ETTLER
Koridor ettleri 2 aamada yaplr.
1. Aamada En uygun GEENEK belirlenir.
2. Aamada (Elverililik)en uygun GEK belirlenir.
Koridor ettlerinin 1. Aamasnn yaplmamas durumunda verilen eritsel alan GEENEK
kabul edilir, en uygun GEK bulunur.
N PROJE ETTLER
Koridor/Elverililik ett almalar sonucu belirlenen/tespit edilen GEK esas alnp, bu
GEK ierisindeki SEENEKLER allr. En uygun SEENEK belirlenip bu seenein
n projesi hazrlanacaktr.
KESN PROJE ETTLER

n projesi yaplm seenek ierisindeki varyant/ripaj v.b. alternatif hatlar deerlendirilerek
en uygun SEK (Yapm Hatt) belirlenip kesin projesi yaplacaktr.
63
JEOLOJK-JEOTEKNK ETTLER
RAPOR YAZIM KILAVUZU
Koridor, Elverililik, n Proje ve Kesin Proje Jeolojik Jeoteknik Ettleri: T.A.D.B.
artnamesinin ilgili ksmlarnda belirtildii ierikte en az aadaki balklar kapsayacak
ekilde raporlandrlacaktr.
Kapak
indekiler
Yer Gsterim Haritas
Gzergah Gsterim Haritas
1. GR
1.1.
1.2.
Etdn Amac
Gzergahn (koridor/geenek/geki/seenek/seki) Yeri ve zellikleri
2. JEOLOJ
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
Genel Jeoloji
Jeomorfoloji
Stratigrafi
Yapsal Jeoloji ve Tektonizma
Depremsellik
3. HDROJEOLOJ
4. MHENDSLK JEOLOJS
5. JEOTEKNK
6. SONU
7. MALZEME OCAKLARI
8. JEOFZK
9. SONDAJ
Kaynaka
10. EKLER
Ek-1 Jeoteknik Aratrma Program
Ek-2 Laboratuvar Deney Fyleri
Ek-3 Malzeme Ocaklar tinereri
Ek-4 n styap Dizayn tinereri
Ek-5 Jeolojik-Jeoteknik Harita ve Profil
Ek-6 Analiz ktlar
Ek-7 Tasarm Paftalar
64
GEOTEKNK
(ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL)
PROJE RAPORU
65
Genel
Jeolojik-Jeoteknik Rapor DAREce onaylandktan sonra, Zemin Mekanii ve Temel
Mhendislii konularn kapsayan Geoteknik (Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii)
Ett Raporu oluturulacak olup, Geoteknik Proje Raporlar gerekmesi halinde
hazrlanacaktr.
Gzergah zerinde herhangi bir kritik kesim bulunmamas durumunda, Geoteknik (Zemin
Mekanii ve Temel Mhendislii) Ett Raporunda sadece yarma, dolgu, tutucu yap v.b.
yaplara ait Tablo-1, Tablo-2, Tablo-3, Tablo-4, Tablo-6,Tablo-7 verilecek, kritik kesimlerin
bulunmad belirtilecek ve onayl Jeolojik-Jeoteknik Raporla birlikte sunulacaktr.
Gzergah zerinde kritik kesim bulunmas durumunda ise, Geoteknik (Zemin Mekanii ve
Temel Mhendislii) Ett Raporu; yarma-dolgu ev stabilitesi, tama gc, oturma,
heyelan, zayf zemin geileri, kpr-viyadk temelleri, menfezler, dayanma yaplar v.b.
gibi geoteknik zm gerektiren problemli kesimlerin listeleri (Tablo-1, Tablo-2, Tablo-3,
Tablo-4, Tablo-6,Tablo-7), jeolojik birimleri gsteren plan-profil ve kritik enkesitleri,
geoteknik tasarma ynelik deerlendirmeleri ierecek ekilde hazrlanacak ve onayl
Jeolojik-Jeoteknik Raporla birlikte sunulacaktr.
Sunulan Geoteknik Ett Raporunun deerlendirilmesi srasnda, gerektiinde Zemin
Mekanii ve Tneller ubesi Mdrlnce yerinde inceleme yaplarak, Geoteknik Proje
Raporu hazrlanacak kesimlere karar verilecek, gerekirse ilave aratrma almalar
istenecek ve bu kesimlerin her biri iin Geoteknik Proje Raporlar hazrlanacaktr.
Geoteknik Ett ve Geoteknik n/Kesin Proje Raporlar DAREce onaylanm Zemin
Mekanii Mhendisi (naat Mhendisi) veya Geoteknik Anabilim Dalnda yksek lisans
yapm ve en az 5 yl deneyimli Jeoloji Mhendisi tarafndan hazrlanacak ve
imzalanacaktr.
DAREden Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii ilerinde yeterlidir onay almam
hibir teknik eleman Geoteknik Projelerde altrlmayacaktr.
67
A. GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL)

N PROJE RAPORU
A.1. GR
Bu artname, en uygun geki seeneinin tespit edilerek yapm hattnn kesinletirilmesini,
yolun ksa ve uzun dnemde emniyetli bir ekilde hizmet vermesini, kesin projeye taban
tekil edecek gerekli geoteknik projelerin hazrlanmas iin gz nne alnacak geoteknik
proje kriterlerinin belirlenmesini salamaya ynelik olarak, Geoteknik Ett Raporundaki
deerlendirmeler nda, geoteknik proje almas gerektiren yol yaplar iin, Zemin
Mekanii Mhendisi tarafndan idealize zemin profilinin hazrlanmas, geoteknik parametre
seimleri, yap temelleri-zemin ilikisinin belirlenmesi v.b almalar kapsamaktadr.
Bu alma srasnda, Zemin Mekanii Mhendisi, geki seenekleri zerinde yeralan her
trl kritik kesim ve kritik yapya (zayf skabilir zemin zerine oturan yol ve yol
yaplarndan dolay oturma, tama gc problemi olan kesimler, potansiyel heyelanl
alanlar, viyadk, kpr geileri v.b.) ait temel zeminleri iin, 1/5000 lekli n Proje
aamasnda yaplan jeolojik, hidrojeolojik, mhendislik jeolojisi ve jeoteknik ettler ile arazi
ve laboratuvar almalarndan elde edilen verileri esas alacaktr.
Geoteknik n Proje Raporu ve Proje Paftalar bu artnamede belirtilen geoteknik kriterler
dorultusunda hazrlanacaktr.
Tnellerle ilgili jeoteknik alma ve projelerin hazrlanmas bu artname kapsam dnda
tutulmutur.
Ancak DAREce istenmesi halinde detay hesaplar Geoteknik (Zemin Mekanii Ve Temel
Mhendislii) Kesin Proje Raporu Teknik artnamesi nde verilen kriterlere uygun olarak
yaplacaktr.
A.2. GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL) N PROJE
RAPORUNUN GENEL KAPSAMI
Geoteknik n Proje Raporu, geki seeneklerinin geometrileri ile ilgili zet bilgiler ile
balayacaktr. Seenekler zerindeki yarma, dolgu, zayf zemin geileri, sanat yaps v.b.
her trl yol yaps iin jeolojik-jeoteknik n projede yaplan tm arazi ve laboratuvar
aratrmalar ve sonularnn ilendii paftalar hazrlanp DAREye sunulacaktr.
Her bir yol yapsnn temel zeminleri ile ilgili aratrma almalarnn yorum ve
deerlendirmeleri (idealize zemin profili, geoteknik parametre seimi v.b.) incelendii
blmn banda yer alacaktr.
Yaplan aratrma almalar (arazi ve laboratuvar deneyleri, yzey jeolojisi almalar)
sonucunda, tasarmda kullanlacak parametreler, zemin / kaya birimlerinin homojen veya
heterojen dalm, yer alt suyu durumu, ykleme koullar (kaz veya ilave yk v.b.),
zemin-yap etkileimi dikkate alnarak seilecek ve bu seimin nasl yapld (yarma,
dolgu, zayf zemin geileri, sanat yaps v.b.) ilgili blmn banda ayr ayr belirtilecektir.
Parametre seiminde kullanlan kaynaklar belirtilecek ve kaynaklarn ilgili sayfalarnn
68
fotokopileri raporda yer alacaktr. Benzer zemin koullarndaki benzer yaplar iin yaplm
almalardan da tecrbe olarak yararlanlabilecektir.
dealize zemin profili zerinde deien zemin zelliklerini yanstan geoteknik zemin
parametreleri yol yapsnn zelliine gre ilenecek ve tasarm hesaplarnda kullanlan
parametreler ile eliki gstermeyecektir.
Yarma, dolgu, zayf zemin geileri, sanat yaps v.b. yol yaplarnn temel zeminleri iin
ayr blmler halinde verilen geoteknik n proje hesaplar ve almalar, seenein teke
indirilmesinde karar verilebilecek ekilde, gerekli bilgileri ve izimleri ieren proje
paftalaryla birlikte verilecektir.
Geoteknik n Proje Raporu, yarmalar, dolgular, zayf zemin geileri, sanat yaplar iin
ayr balklarda, plan-profilleri ve asgari aada aklanan bilgileri ierecek ekilde Zemin
Mekanii Mhendisince hazrlanacak ve imzalanacaktr.
Heyelan raporlar ayr rapor eklinde Blm 7de akland gibi hazrlanacaktr.
A.3. DOLGU EVLERNN PROJELENDRLMES
Dolgular, proje mr boyunca yolun stabil kalmas ve tolerans d oturmalarn
olumamas salanacak ekilde projelendirilecektir.
Yamalarda ve kark (miks) kesitlerde oluturulacak dolgular ve tekil edilecek
kademelerin tasarmnda, Yollar Fenni artnamesi ve yrrlkteki genelgelerde belirtilen
esaslar gz nne alnacaktr.
Proje boyunca yer alan dolgulara ait tablo; kilometre, maksimum ev ykseklii, yaplan
aratrma almas (sondaj, aratrma ukuru v.b.), dolgu malzemesi cinsi, dolgu
malzemesinin nereden temin edildii (yarma no/ariyet ad), taban zemininin zellikleri, ev
oran bilgilerini ierecek eklinde hazrlanacaktr. (Tablo.1)
Seenein teke indirilmesinde etkili olacak kritik kesimlerde yeralan dolgular ve/veya
yksek dolgular iin idealize edilen kesitlerde ev tasarmna ynelik olarak stabilite analizi
veya tama gc ve oturma hesaplar (oturma miktar, oturma sresi) yaplacaktr.
Hdolgu< 8 m olan dolgularda genel deerlendirmeler ile yrrlkteki genelgeler kullanlarak
dolgu evi tasarm yaplr.
Ykseklii Hdolgu 8 m olan dolgularda, tul boyunca ev oranlarn deitirebilecek
ykseklikler ile deien/deimeyen taban zemin zellikleri gz nne alnarak idealize
edilecek farkl kesitler iin ev tasarmna ynelik olarak stabilite analizi, gerektiinde
tama gc ve oturma hesaplar (oturma miktar, oturma sresi) yaplacaktr.
Dolgu taban zemini ve/veya kullanlan dolgu malzemesinin sorunlu olduu kritik zemin
koullarnda, Hdolgu< 8 m olsa dahi detayl ett, stabilite analizi ve/veya tama gc ve
oturma hesab yaplacaktr.
Deprem durumu analizi H > 8 m olan dolgu ykseklikleri iin yaplacaktr. Deprem durumu
analizi kritik zemin koullarnda ykseklik art aranmakszn yaplacaktr.
69
Hdolgu > 10 m olan dolgularda genel olarak, 10 mde bir 5 m geniliinde palyeler ile tasarm
gz nne alnacaktr.
Dolgularn plan, profili 1/5000 lekli, enkesitleri 1/500 lekli olarak hazrlanacak, plan
profil ve enkesitler zerinde zemin koullar, sondaj, aratrma ukuru yerleri ilenecektir.
A.3.1. DOLGU TEMEL ZEMN ZERNDE YAPILMASI GEREKL LABORATUVAR
ZEMN DENEYLER
A.3.1.1. LABORATUVAR DENEYLER (GENEL)
Fiziksel zelliklerin tayinine ve snflandrmaya ynelik olarak;
Su ierii (wn)
Birim hacim arlk (n)
Elek analizi
Atterberg limitleri
Kayma dayanm parametreleri (c, ) tayinine ynelik olarak;
Serbest basn deneyi (ince taneli kil, silt v.b. zeminler iin)
eksenli basn deneyi (ince taneli kil, silt v.b. zeminler iin)
Ksa dnem stabilite analizi iin; UU (Konsolidasyonsuz-Drenajsz)

Uzun dnem stabilite analizi iin; CU (Konsolidasyonlu-Drenajsz) (gerekirse)
Kesme kutusu deneyi (ince taneli akll, kumlu, siltli KL v.b. zeminler iin)
Laboratuvar veyn deneyi
Skabilir zeminler iin skma zelliklerinin tespitine ynelik olarak;
Tabii boluk oran (eo)

Hacimsel skma katsays (mv)
Konsolidasyon katsays (cv)
Skma indisi (cc)
Yeniden skma indisi (cr)
OCRnin tespiti
A.3.1.2. LABORATUVAR DENEYLER (ZEL):

Tama gc dk, skabilir killi (SPT-N <15 olan veya dey dren projelendirmesi
ngrlen) zayf zeminler iin;
Laboratuvar deneyleri :
Yatay konsolidasyon deneyi (3.1.1e ilave olarak),
Uzun dnem stabilite iin; CU (Konsolidasyonlu-Drenajsz) (gerekirse)
Arazi Deneyleri :
CPT , arazi veyn (gerekirse)
70
Bu deneylere ilave olarak, projecinin gerekli grd ve DAREnin de onaylad dier

deneyler de yaptrlacaktr.
A.3.1.3. DOLGU MALZEMES DENEYLER
Dolgu malzemesinde Yollar Fenni artnamesinin (YF) ilgili ksmndaki kriterlerin
salanmas iin gerekli her trl deney yaptrlacaktr.
A.3.2. DOLGULARIN TOPTAN GMEYE KARI STABLTES (DI STABLTE)
Dolgularda toptan gmeye kar taban zemininden ve dolgudan geen en kritik kayma
gz nne alnarak ev oran belirlenir. Stabilite analizleri dolgunun ve/veya taban
zemininin ev orann deitirecek farkl kritik kesitleri iin yaplacaktr. Emniyetli ve
ekonomik bakmdan uygun ev oran, kaymalara kar ilave nlemlerin etkisi de gz nne
alnarak stabilite analizlerinde incelenecektir. Stabilite analizi sonular, kritik enkesit
zerinde idealize zemin profilini, dolgu ve taban zeminine ait zemin/kaya parametrelerini,
su durumunu, kayma dairesini/yzeyini, minimum gvenlik saylarn v.s. gsterecek
ekilde raporda yer almaldr (ekil-1).
D stabilite analizine ek olarak, toptan gme olabilecek zayf zemin koulu ile
karlalmas durumunda, dolgu taban zemini kalnl (Hz) dikkate alnarak;
Hz > B/2 ise stabilite analizlerine ilave olarak tama gc analizi yaplacaktr.
Hz < B/2 ise sadece stabilite analizi yeterli olacaktr.
Burada;
Hz = zemin (alvyon) kalnl
B = dolgu taban genilii
Toptan gme iin yaplan ksa dnem stabilite analizlerinde, hzl deneylerden (UU) elden
edilen drenajsz kayma dayanm parametreleri (cu, u), uzun dnem stabilite analizleri iin
ise efektif parametreler (c, ) kullanlr. ev stabilite analizlerinde esas alnacak gvenlik
saylar aadaki tabloda verilen deerlere uyacaktr.
Dolgu evleri in D Stabilite Gvenlik Saylar Kriterleri
KULLANILAN PARAMETRE
CNS
DRENAJSIZ KAYMA
DAYANIMI
PARAMETRELER
EFEKTF
KAYMA DAYANIMI
PARAMETRELER
1.3
-
1.5
1.1
ARTLAR
KISA DNEM (STATK)
UZUN DNEM (STATK)
UZUN DNEM (DEPREM)
Deprem durumu iin yaplan stabilite analizlerinde gerekli ivme katsays ekil-2 zerinden
alnacaktr.
Bu blm kapsamnda, kpr yaklam dolgular da, kenar ayak temellerine etkisi gz
nne alnarak, tama gc ve oturma problemi asndan ayrca incelenecektir. Problem
71
tespit edilirse zm nerisi verilecektir. Seenein teke indirilmesi iin DARE tarafndan
istenmesi halinde zme ait hesaplar da verilecektir.
A.3.3. DOLGULARIN STABLTES
Dolgunun iinden geen kaymalara kar stabilitesi iin dolgu ev oranlarnn uygunluu,
dolgu iinde kalan kayma daireleri gz nne alnp, dolgu ii oturma olmad kabul
edilerek, gvenlik saylar statik durumda GS1.5, sismik durumda GS1.1 olacak ekilde
analizlerle kontrol edilir. stabilite analizlerinde sadece dolgu malzemesinin kayma
dayanm parametreleri dikkate alnr.
Bu durum dnda zel bir problem varsa kesin proje aamasnda incelenerek zmlenir.
Dolgu evleri in Stabilite Gvenlik Saylar Kriterleri
PARAMETRELER
DRENAJSIZ KAYMA DAYANIMI

PARAMETRELER
KOULLAR
STATK
SSMK
1.5
1.1
Kritik zemin koullar nedeni ile ar yatk veya maliyeti yksek kamulatrmaya neden
olan ev oranlar gerektiren dolgularn, dere, nehir, deniz kys geileri gibi zel
durumlarda ve heyelanl alanlarda yaplacak dolgularn tekilinde; tutucu yap (duvar,
gabiyon v.b.), donatl toprak dolgu veya destek dolgusu v.b. gibi zel nlemler gerekmesi
durumunda, bu nlemlere ilikin gerekeler ve n deerlendirmeler raporda yer alacaktr.
A.3.4. DOLGU TABAN ZEMNNDE OTURMA KRTERLER
Yol dolgular iin esnek styap yapldktan sonra oluabilecek ilave oturma miktar
tolerans, uzun tulde homojen devam eden zemin zerindeki dolgularda 10 cm, kpr
yaklam dolgularnda ise 5 cm dir. Boyuna ynde farkl oturma miktar tolerans uzun
tuldeki dolgularda 1/500, kpr yaklam dolgularnda ise 1/200 olacaktr.
Dolgu taban zeminindeki maksimum oturma miktar hesaplar, kohezyonsuz zeminler iin
elastik oturma (ani oturma), deien dolgu ykseklikleri iin zamana bal oturma problemi
beklenen zemin koullarnda ise konsolidasyon oturmas olarak hesaplanacaktr.
Konsolidasyon oturmas iin ar konsolidasyon orannn (OCR) dikkate alnd uygun
formlasyonlar kullanlacaktr.
Konsolidasyon oturmas sz konusu olan kesimlerde oturma sresi hesaplanacaktr.
A.3.5. ZEL ZMLER
DAREce istendii takdirde, seenein teke indirilmesi iin gerekli zel zm almalar
yaplacaktr.
72
Yolun trafie al tarihine gre, hesaplanan oturmalarn kabul edilebilir snrlarn zerinde
kmas ve bu oturmalarn uzun srede gereklemesinin sz konusu olmas durumunda,
oturmalar hzlandrmak amacyla srarj, yer deitirme, dey dren v.b yntemlere ait n
deerlendirmeler; ilave olarak stabilite problemi olmas durumunda ise, kademeli inaat,
zemin iyiletirmesi, drenaj, enjeksiyon v.b yntemlere ait n deerlendirmeler ve zm
nerileri raporda alternatifli olarak verilecektir.
Kademeli inaat ynteminin uygulanmas durumunda kademeler iin yaplacak stabilite
analizinde DAREce deitirilmedike, gvenlik says GS 1.2 salanmaldr. Yukarda
belirtilen yntemlere ait projelendirme kriterleri, ilgili balklarda aklanmaktadr.
ev eteinin dayanma yaps ile tutulmas durumunda, dayanma yapsna (betonarme
veya harl istinat duvar, toprakarme duvar, gabiyon duvar v.b.) ait n deerlendirmeler
raporda yer alacaktr.
Dolgu tabannda zayf zeminle karlalmas durumunda madde 5de belirtilen hususlar
dikkate alnmaldr.
zel zmler iin dolgu ykseklii ve zayf zemin kalnl dikkate alnarak en kritik kesitte
alma yaplmasnn yan sra, azalan dolgu ykseklii ve zayf zemin kalnl iin ilave
kesitlerde de deerlendirme yaplacaktr.
A.4. YARMA EVLERNN PROJELENDRLMES
Yarmalar, proje mr boyunca yolun stabil kalmasn salayacak ev oranlar ve gerekli
olmas halinde ilave tedbirler gz nne alnarak seenein teke indirilmesi amacna
ynelik kritik kesimler iin projelendirilecektir.
Projede yer alacak yarmalara ait bilgileri kapsayan bir tablo oluturulacaktr. Bu tablo
(kilometre, maksimum ev ykseklii, kullanlan aratrma almalar, sondaj, A v.s)
yarma zemini koullarnn tanm, ev oran v.b bilgileri ierecek eklinde hazrlanacaktr.
(Tablo-2).
Geoteknik rapor kapsamnda, sz konusu tabloda yer alan yarmalar ev tepesinden
llen maksimum yarma yksekliklerine gre ayr kategoride incelenecektir.
1. H 3 m olan yarmalar, yzey ettleri, drenaj, trafik v.b. etkenlere gre
2. 3 < H < 15 m olan yarmalarda zel problem yoksa, KGM ev projelendirme
rehberine gre projelendirilecektir.
3. H 15 m olan yarmalar ile Geoteknik Ett Raporunun incelenmesi srasnda zel
problem bulunduu tespit edilen her ykseklikteki yarmalar geoteknik almalara ve
analizlere dayandrlarak projelendirilecektir.
Analizlerde kullanlacak zemin parametrelerinin doru bir ekilde seilebilmesi iin, yeterli
sayda rselenmemi numune zerinde yaplan laboratuvar deney sonular, arazi deney
sonular ve jeolojik-jeoteknik raporda belirtilen hususlar kullanlacaktr.
73
H 15 m olan yarmalarda genel olarak, 10 mde bir 5 m geniliinde palyeler ile tasarm
gz nne alnacaktr. Zemin/kaya koullar dikkate alnarak, palyesiz yarma ykseklii
artrlabilecektir. Ayrca, kamulatrma, yaplama ve topografya v.b. nedenlerle
kstlamalarn bulunmas halinde ev kademe ykseklikleri zel olarak tasarlanabilecektir.
Zemin iinde veya zemin davranna yakn davran gsteren ayrm kayalar
zemin mekanii prensiplerine gre; kaya yarmalar kaya mekanii prensiplerine gre
deerlendirilecektir.
A.4.1. YARMALARIN DEERLENDRLMESNDE GEREKL LABORATUVAR
ALIMALARI
Fiziksel zelliklerin tayinine ynelik olarak;
Su ierii (wn)
Elek analizi
Atterberg limitleri
Kayma dayanm parametrelerinin tayinine ynelik olarak;
Ksa dnem iin; UU
Uzun dnem iin; CU
Direk kesme deneyi (kum, seyrek ince akll zeminler iin)
Serbest basn deneyi (suya doygun kil, silt zeminler iin)
Veyn deneyi (suya doygun kil, silt, zeminler iin)
Yarma tabannda ime zelliklerinin tayinine ynelik olarak (gerektiinde);
ime basnc deneyi

ime yzdesinin tayini
Tek eksenli basn deneyi (kaya birimler iin)
A.4.2. YARMALARIN DEERLENDRLMESNDE GEREKL ARAZ ALIMALARI
Tek eksenli basn deneyi (kaya birimler iin)

Presiyometre (kaya birimler iin)
A.4.3. STABLTE ANALZLER

Stabilite analizleri, zemin/kaya zellii gz nne alnarak dairesel, dzlemsel veya
kamasal kayma dzlemlerinde ksa dnem, uzun dnem ve deprem durumlar iin
yarmann en kritik kesitinde yaplmaldr. Stabilite analizi sonular, kritik enkesit zerinde
idealize zemin profilini, yarma zeminine ait zemin/kaya parametrelerini, su durumunu,
kayma dairesini/yzeyini, minimum gvenlik saylarn v.s. gsterecek ekilde raporda yer
alacaktr. (ekil-3)
74
Stabilite analizleri sonucunda uygun ev oran ve evde kaymaya kar alnacak nlemler
belirlenmelidir.
Deprem analizi iin gerekli ivme katsays ekil-2 zerinden alnacaktr. Yarma ev
stabilite analizlerinde aada verilen gvenlik saylarna uyulacaktr.
DRENAJSIZ KAYMA
DAYANIMI PARAMETRELER
EFEKTF
PARAMETRELER
Uzun dnem (statik)
1.5
Uzun dnem (deprem)
1.1
Ksa dnem (statik)
1.5
Sanat yaps temeli ieren yama

iin
2.0
H 15 m olan yarmalarn plan ve profili 1/5000 lekli, en kesitleri 1/500 lekli

hazrlanacaktr. Plan zerinde sondaj ve aratrma ukuru yerleri gsterilecektir.
A.4.4. KORUMA VE DESTEKLEME SSTEMLERNN PROJELENDRLMES
Yarma evlerinin; yaplama, kamulatrma, zemin/kaya koullar v.b. nedenlere bal
olarak desteksiz olarak yaplamamas durumu raporda gsterilecek ve srasyla aada
belirtilen nlemlerin n deerlendirmesi yaplacaktr.
ev eteinde destek dolgusu

ksa duvar (Bkz. B/6.1.4)
Destek sistemi;
Pskrtme beton
Donatl pskrtme beton
Bulonlar (Bkz. B/6.1.4)
Zemin ivileri (Bkz. B/6.1.4)
Ankrajlar v.b. (Bkz. B/6.1.4)
Drenaj (tek bana veya yukardaki zmlerle birlikte)
Destek sistemlerinin projelendirmesinde, alma yaplacak kesitin ilgili kesimin en kritik

kesiti olmas gerekmektedir.
Zemin/kaya yzeyinde, s lokal kayma ve kopmalar nlemek amacyla daha ok
korumaya ynelik, pskrtme beton, donatl pskrtme beton, v.b. nlemler dikkate
alnacaktr.
Yarmada styap tabannda ien malzeme ile karlalmas durumunda madde B/5.3de
belirtilen hususlar dikkate alnacaktr.
75
A.5. ZAYIF ZEMN GELER

Geoteknik n Proje raporu aamasnda aada tariflenen zayf zemin geileri tespit
edilerek zm nerileri yer alacaktr. Zayf zeminler;
YFnin Dolgular ksmnda verilen artlara uygun olmayan btn kaz malzemeleri,
Yol st yapsn ve yol yaplarn (dolgu, yarma, kpr, viyadk, v.b.) hizmet mr
sresince problem karmadan emniyetli ve ekonomik bir ekilde tayamayan
zeminlerdir.
YASSnin yksek olduu killi, siltli, organik madde ieren zeminler, gevek ince
kumlu alvyon zeminler ve kontrolsuz ekilde oluturulmu yapay dolgulardr.
Kesin Proje aamasnda zayf zemin geileri zm nerileri detayl olarak incelenecektir.
A.5.1. ZAYIF ZEMNLERN TESPT EDLMES
Zayf zeminler, genellikle enine ve boyuna yol eiminin az olduu, yzey gllenmelerinin
olutuu, yer alt ve yzey sularnn dearjnn uzun tulde gerekletii ova geilerinde
bulunmaktadr. Zayf zeminler aada belirtildii ekilde incelenecektir.
Geoteknik n Proje iin yaplan aratrma almalarna gre (sondaj, aratrma ukuru,
yzey jeolojisi) yol ve yol yaplar altnda yer alan zayf zeminlerin ncelikle;
Nitelii (CL, CH, OH)
Kalnl
Zamana bal oturma zellikleri
Stabiliteyi etkileyecek kayma dayanm parametreleri
ime potansiyeli
belirlenecektir.
Zayf zemin tabakasnn kaldrlp atlamayacak kalnlklarda olmas, kaz stabilitesi problemi,
su altnda alma zorluu, uzun tulde kbaj art v.b. durumlarda, madde B/5.4de aklanan
ileri iyiletirme yntemleri dnlmeli ve kullanlacak yntem raporda nerilmelidir.
Proje aamasnda, yarma veya dolgu tabannda veya sanat yaps temelleri altnda yer
alan s kalnlkta zayf zeminler grlmesi halinde ise;
Kaz ile syrma

Yerine yeni malzeme koyma
Drenaj
Geosentetik veya geogrid ile destekleme
v.b. neriler raporda yer alacaktr.

Yeralt suyu seviyesinin s ve yzeye yakn olmas durumunda, yolu su etkisinden
korumak iin, yol tabannda (dolgu veya yarma) ncelikle drenaj iltesi tekil edilmesi
nerilmelidir.
76
A.5.2. YERALTI SUYU OLMAMASI, YZEYDE GLLENME NEDENYLE TAIMA

GC ZAYIF ZEMN BULUNMASI DURUMU
Tama gc yetersizliklerini nlemek amacyla zayf zeminin syrlmas ve kazlan ksmda
Serbest Drenaj Malzemesi kullanlmas nerilmelidir. Dolgu malzemesi granler nitelikte
geirimli ise, serbest drenaj malzemesi kullanlmas gerekli olmayacaktr.
A.5.3. YARMA TABANLARINDA ME ZELL OLAN ZEMN BULUNMASI
DURUMU
Yarma tabannda ime zellii olan zemin olmas durumunda, zeminin ime yzdesi ve
ime basnc deerleri kullanlarak ime miktarlar belirlenmelidir. Su seviyesinin styap
taban seviyesine en fazla 1.5 m yaklamasna izin verecek drenaj tedbirleri (borulu hendek
drenaj v.b.) dnlmelidir.
A.5.4. ZAYIF ZEMN GELERNDE LER ZEMN YLETRMELER
Zayf zemin kalnlnn fazla olduu, s kaz veya iyiletirme tabakas tekili ile
zlemeyen durumlarda ileri zemin iyiletirmesi tek bana veya s zemin iyiletirmesi ile
birlikte deerlendirilmelidir. leri zemin iyiletirme yntemleri dolgu, kpr yaklam dolgusu
taban zemini, kpr temeli zeminleri iin sz konusu olup, esas olarak oturmalarn
hzlandrlmas, azaltlmas, tama gcnn artrlmas, ev stabilitesinin artrlmas iin
gereklidir.
n proje aamasnda zemin iyiletirmesi iin kullanlacak enkesit, ilgili kesimin en kritik
kesiti olmaldr.
Zemin iyiletirme projelerinde srasna gre aadaki alternatif uygulamalarn n
deerlendirmesi yaplmal, yaklak uygulama metrajlar lein izin verdii oranda
verilmelidir.
n ykleme ve srarj
Kademeli ykleme
Dey drenler
Geosentetikler
Ta kolonlar
Temel enjeksiyonu
Yol ve yol yapsnn inasndan nce zeminin nceden yklenmesi n Ykleme; zemini
daimi olarak etkileyecek yap yknn zerine ilave olarak ekstra ykleme yaplmas
Srarj Yklemesi olup, her iki durumda da ykleme ncesi ve sonras zeminde oluacak
oturmalarn miktar ve sreleri hesaplanacak, yol veya yol yapsna olan etkisi
gsterilecektir.
Kademeli Ykleme ise, zeminin tayabilecei ykseklikteki dolgunun aamal ina
edilmesi olup, her aamada belirli dolgu ykseklii altnda zemin oturmalarnn
tamamlanp, kayma dayanmnn istenen deere ulamasndan sonra, dolgunun proje
kotuna ykseltilmesi eklinde yaplan projelendirmedir.
77
Dey dren ve ta kolon hesaplarnda yolun trafie alma sresi dikkate alnmaldr.
Dey dren n deerlendirmeleri yaplmaldr.
A.6. SANAT YAPILARININ TEMELLER
n proje aamasnda, sanat yaplarna ait temellerin (viyadk, kpr, alt geit, stgeit,
dayanma yaplar, menfez v.b.) zemin-yap ilikileri (tama gc, oturma, stabilite v.b.)
incelenip, temel tipi seimi ve n boyutlandrmaya esas deerlendirmeler yaplacaktr.
Projede yer alacak sanat yaplarna ait tablo, kilometre, aratrma almas (sondaj,
aratrma ukuru), sanat yaps tipi, temel tipi, zemin/kaya cinsi v.b. bilgileri ierecek
ekilde hazrlanacaktr. (Tablo-3, Tablo-4)
Her bir sanat yaps iin ncelikle 3.1.1 ve gerekirse B/3.1.2. maddesindeki deneyler
yaplacak, plan ve idealize zemin profili karlacak, jeolojik profil ve enkesitler zerinde
sondaj ve aratrma verileri ilenecek, temelin oturaca yaklak kotlar belirtilecektir.
A.6.1. SANAT YAPILARININ TEMELLERNN PROJELENDRLMES
Sanat yaps temellerinin tama kapasitesi (s/derin temel) statik ve sismik durum iin n
boyutlandrmaya gre verilecektir. Oturma problemi beklenen sanat yaplar iin bu
probleme ilikin deerlendirmeler ve kesin proje aamas iin neriler raporda yer
alacaktr.
A.6.1.1. YZEYSEL TEMELLERN TAIMA GC
Temel taban seviyesine temel geniliinin iki kat (2B) mesafedeki derinlik, geoteknik (c, ,
v.b.) olarak tanmlanacaktr. Df (temel derinlii), B (temel genilii), L (temel uzunluu)
gz nne alnarak tama gc hesaplar yaplacaktr.
Statik durum iin gvenlik says GS=3.0 alnarak emniyetli tama gc bulunur. Statik
yklere gre tanmlanan zemin emniyet gerilmesi ve kazkl temellerde kazn yatay ve
eksenel ykler iin emniyetli tama yk, deprem durumunda en fazla %50 arttrlabilir.
A.6.1.2. DERN TEMELLERN TAIMA GC
Yzeysel temel sistemiyle gvenli tama gc elde edilememesi veya baka yntemlerle
(malzeme yer deitirme v.b) ekonomik zm bulunamamas durumunda derin temel
Kazk balk kotu ve kazk derinliklerini gsteren zemin profili karlacak, sondaj
verilerinin (RQD, SPT deerleri, YASS ve zemin tabakalamas, v.b.) yan sra varsa
presiyometre deerleri, temel zemini zellikleri, parametreleri ve jeolojik bilgiler bu profil
zerinde gsterilecektir.
Hesaplarda kullanlan parametreler, her tabaka iin enkesit zerinde gsterilecektir. (ekil4 ve ekil-5)
78
A.6.1.3. DAYANMA (STNAT) YAPILARI VE DESTEK SSTEMLER

Dayanma yaps tipleri;
Papulu veya papusuz betonarme duvarlar

Harl ta (arlk) duvarlar
Gabiyon duvarlar
Toprakarme duvarlar
Kazkl perde duvarlar
Ankrajl kazkl perde duvarlar v.b.
olarak sralanabilmektedir. Bu blm yukarda belirtilen dayanma yaplarna ilave olarak

bulon, zemin ivisi, ankraj v.b. donat elemanlarna sahip destek sistemlerini de
kapsamaktadr.
Projede yer alacak dayanma yaplarna ve destek sistemlerine ait tablolar, kilometre,
aratrma almas (sondaj, aratrma ukuru), duvar ykseklii, duvar tipi, zemin/kaya
cinsi v.b. bilgileri ierecek ekilde hazrlanacaktr (Tablo-6, Tablo-7).
Dayanma yaplar ve destek sistemlerine ait geoteknik deerlendirmeler, yaplan aratrma
almalar (sondaj, aratrma ukuru, laboratuvar deneyleri v.b.), geoteknik n
deerlendirmeleri, sistem seim gerekelerini gsterir planlar, dayanma yaplar ve
jeolojiyi gsterir boykesit, enkesit ve lein izin verdii oranda yaklak metrajlar
ierecektir.
A.7. HEYELANLAR
Gzergahta yer alan aktif ve potansiyel heyelanlar belirlenecek, n projesi hazrlanacaktr.
Jeolojik-jeoteknik deerlendirmeler jeoloji mhendisi tarafndan, saysal zmlemeler ve
deerlendirmeler Zemin Mekanii Mhendisi tarafndan yaplacaktr.
DAREnin onay alnarak Heyelan Etd ve nleme Projesinin yaplp yaplmayacana
karar verilecektir.
A.7.1. HEYELANLARA AT N DEERLENDRME
Projelendirmede aada belirtilen hususlar dikkate alnacaktr.
1. Heyelann etkiledii yol kesiminin dolgu, yarma, kark kesitte olup olmad
belirtilecektir.
2. Heyelanl alan gsterir plankote ve enkesitler karlacaktr.
Plankote zerinde;
Heyelan snrlar (ta, ayna, yan ayna, topuk)

atlaklar
Taze bitkisel alanlar
Su kaynaklar, gllenmeler, su szntlar, emeler v.b.
Yaplan aratrma almalar
Jeolojik yap, litoloji, ayrma bozuma zonlar
79
Koordinatlar, km ve istasyonlar
Mevcut yaplama (bina, kanalizasyon v.b.)
Enkesit akslar gsterilecektir.
Kayma ncesi durum
Enkesitlerde;
Kayma ncesi geometri

Mevcut geometri
Kayma dzlemi
atlaklar (boyutlaryla), ayna, topuk
lenebilecek dier deformasyonlar (mevcut yoldaki deformasyonlar v.b.)
Jeolojik yap, litoloji, yass gsterilecektir.
Plankote ve enkesitlerde jeolojik yapya ait farkl birimler boyama veya lejantla
gsterilecektir.
3. Heyelann olu zaman, mevsim koullar, olu nedeni, mevcut drenaj sistemlerinin
alp almad, alyorsa deformasyon olup olmad, heyelann boyutlar
(uzunluk, genilik, derinlik), heyelanl ktlenin ve harekete katlmayan ktlenin
zellikleri, hareketin hz (ilk hareketten sonra hareketin devam edip etmedii, ilk
hareket sonras atlak ve yarklarn genilii, derinlii, yeni atlaklarn oluup
olumad v.b.), hareketin tipi, (akma, kayma, dme, devrilme, tekrarl, tekil,
karmak, dairesel, dzlemsel, kamasal v.b.) bilgiler, aratrma almalar (sondaj,
aratrma ukuru, inklinometre, laboratuvar almalar v.b.), fotoraflar raporda
verilecektir.
80
B. GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL)

KESN PROJE RAPORU
B.1. GR
Bu artname, DAREce onaylanm olan karayolu gzergahlar iin 1/1000-1/2000 lekli
kesin proje aamasnda yaplan jeolojik, hidrojeolojik, mhendislik jeolojisi ve jeoteknik
ettler ile arazi ve laboratuvar almalarndan elde edilen verilerin Zemin Mekanii
Mhendisi tarafndan esas alnarak, yol ve yol yaplarnn (yarma, dolgu, tnel, sanat
yaplar v.b.) temel zeminlerinin geoteknik adan deerlendirilmesini (tasarmda
kullanlacak idealize zemin profilinin hazrlanmas, geoteknik parametre seimleri, yap
temelleri-zemin ilikisinin belirlenmesi v.b), ksa ve uzun dnemde yolun emniyetli bir
ekilde hizmet etmesini salamak zere gerekli geoteknik projelerin hazrlanmas
srasnda yaplacak almalar ve gz nne alnmas gerekli geoteknik proje kriterlerini
kapsamaktadr.
Geoteknik Kesin Proje Raporu ve Proje Paftalar bu artnamede belirtilen geoteknik
kriterler dorultusunda hazrlanacaktr.
Tnellerle ilgili jeoteknik alma ve projelerin hazrlanmas bu artname kapsam dnda
tutulmutur.
B.2. GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL) KESN PROJE
RAPORUNUN GENEL KAPSAMI
Geoteknik Kesin Proje Raporunun kapsam; Geoteknik n Proje ve/veya Geoteknik Ett
Raporlarnn deerlendirilmesi sonucu kesinleen gzergah zerindeki projelendirilmesi
gerekli bulunan yarma, dolgu, zayf zemin geileri, heyelan, sanat yaps v.b. yol
yaplarnn her biri iin ayr geoteknik deerlendirmeleri, tasarm hesaplarn, karar verilen
zm yntemini ve yapm srasnda kolaylkla uygulanabilecek ekilde gerekli bilgiler
(boyutlar, metraj v.s.) ve izimlerden oluan uygulama paftalarn ierir.
Heyelan raporlar ayr rapor eklinde Blm 7de akland gibi hazrlanacaktr.
dealize zemin profili zerinde deien zemin zelliklerini yanstan geoteknik zemin
parametreleri, yol yapsnn zelliine gre ilenecek ve tasarm hesaplarnda kullanlan
parametreler ile eliki gstermeyecektir.
Yaplan aratrma almalar (arazi ve laboratuvar deneyleri, yzey jeolojisi almalar)
sonucunda, tasarmda kullanlacak parametreler, zemin / kaya birimlerinin homojen veya
heterojen dalm, yer alt suyu durumu, ykleme koullar (kaz veya ilave yk v.b.),
zemin-yap etkileimi dikkate alnarak seilecek ve bu seimin nasl yapld (yarma,
dolgu, zayf zemin geileri, sanat yaps v.b.) ilgili blmn banda ayr ayr belirtilecektir.
Parametre seiminde kullanlan kaynaklar belirtilecek ve kaynaklarn ilgili sayfalarnn
fotokopileri raporda yer alacaktr. Benzer zemin koullarndaki benzer yaplar iin yaplm
almalardan da tecrbe olarak yararlanlabilecektir.
Geoteknik Kesin Proje Raporu, dolgular, yarmalar, zayf zemin geileri, sanat yaplarnn
temel zeminleri ve temel sistemleri ile gzlem projesi olarak ayr balklarda, plan-profilleri
82
ve asgari aada aklanan bilgileri ierecek ekilde Zemin Mekanii Mhendisince

hazrlanacak ve imzalanacaktr.
B.3. DOLGU EVLERNN PROJELENDRLMES
Dolgular, proje mr boyunca yolun stabil kalmas ve tolerans d oturmalarn
olumamas salanacak ekilde projelendirilecektir.
Yamalarda ve kark (miks) kesitlerde oluturulacak dolgular ve tekil edilecek
kademelerin tasarmnda, Yollar Fenni artnamesi ve yrrlkteki genelgelerde belirtilen
esaslar gz nne alnacaktr.
Proje boyunca yeralan dolgulara ait tablo; kilometre, maksimum ev ykseklii, yaplan
aratrma almas (sondaj, aratrma ukuru v.b.) dolgu malzemesi cinsi, dolgu
malzemenin nereden temin edildii (yarma no/ariyet ad), taban zemininin zellikleri, ev
oran bilgilerini ierecek eklinde hazrlanacaktr. (Tablo.1)
Hdolgu < 8 m olan dolgularda genel deerlendirmeler ile ve yrrlkteki genelgeler
kullanlarak dolgu evi tasarm yaplr.
Ykseklii Hdolgu 8 m olan dolgularda, tul boyunca ev oranlarn deitirebilecek
ykseklikler ile deien/deimeyen taban zemin zellikleri gz nne alnarak idealize
edilecek farkl kesitler iin ev tasarmna ynelik olarak stabilite analizi, gerektiinde
tama gc ve oturma hesaplar (oturma miktar, oturma sresi) yaplacaktr.
Dolgu taban zemini ve/veya kullanlan dolgu malzemesinin sorunlu olduu kritik zemin
koullarnda Hdolgu < 8 m olsa dahi detayl ett, stabilite analizi veya tama gc ve oturma
hesab yaplacaktr.
Deprem durumu analizi H > 8 m olan dolgu ykseklikleri iin yaplacaktr. Deprem durumu
analizi kritik zemin koullarnda ykseklik art aranmakszn yaplacaktr.
Hdolgu > 10 m olan dolgularda genel olarak, 10 mde bir 5 m geniliinde palyeler ile tasarm
gz nne alnacaktr.
Dolgularn plan, profili 1/1000-1/2000 lekli lekli, enkesitleri 1/200-1/300 lekli olarak
hazrlanacak, plan profil ve enkesitler zerinde zemin koullar, sondaj, aratrma ukuru
yerleri ilenecektir.
B.3.1. DOLGU TEMEL ZEMN ZERNDE YAPILMASI GEREKL LABORATUVAR
ZEMN DENEYLER
B.3.1.1. LABORATUVAR DENEYLER (GENEL)
Su ierii (wn)
Elek analizi
Atterberg limitleri
83
Kayma dayanm parametreleri (c, ) tayinine ynelik olarak;
Serbest basn deneyi (ince taneli kil, silt v.b. zeminler iin)
Ksa dnem stabilite analizi iin; UU (Konsolidasyonsuz-Drenajsz)
Uzun dnem stabilite analizi iin; CU (Konsolidasyonlu-Drenajsz) (gerekirse)
Kesme kutusu deneyi (ince taneli akll, kumlu, siltli KL v.b. zeminler iin)
Laboratuvar veyn deneyi
Skabilir zeminler iin skma zelliklerinin tespitine ynelik olarak;
Tabii boluk oran (eo)

Hacimsel skma katsays (mv)
Konsolidasyon katsays (cv)
Skma indisi (cc)
Yeniden skma indisi (cr)
OCRnin tespiti
B.3.1.2. LABORATUVAR DENEYLER (ZEL)

Tama gc dk, skabilir killi (SPT<15 veya dey dren projelendirmesi ngrlmesi
halinde) Zayf Zeminler in;
Laboratuvar deneyleri :
Yatay konsolidasyon deneyi (3.1.1e ilave olarak),
Uzun dnem stabilite iin; CU (Konsolidasyonlu-Drenajsz) (gerekirse)
Arazi Deneyleri :
CPT , arazi veyn (gerekirse)
Bu deneylere ilave olarak projecinin gerekli grd DAREce onaylanan dier deneyler
de yaptrlacaktr.
B.3.1.3. DOLGU MALZEMES DENEYLER
Dolgu malzemesinde YFnin ilgili ksmndaki kriterlerin salanmas iin gerekli her trl
deney yaptrlacaktr.
B.3.2. DOLGULARIN TOPTAN GMEYE KARI STABLTES (DI STABLTE)
Dolgularda toptan gmeye kar taban zemininden ve dolgudan geen en kritik kaymalar
gz nne alnarak ev oran belirlenir. Stabilite analizleri dolgunun ve/veya taban
zemininin ev orann deitirecek farkl kritik kesitleri iin yaplacaktr. Emniyetli ve
ekonomik bakmdan uygun ev oran, kaymalara kar ilave nlemlerin etkisi de gz nne
alnarak stabilite analizlerinde incelenecektir. Stabilite analizi sonular, kritik enkesit
zerinde idealize zemin profilini, dolgu ve taban zeminine ait zemin/kaya parametrelerini,
su durumunu, kayma dairesini/yzeyini, minimum gvenlik saylarn v.s. gsterecek
ekilde raporda yer almaldr (ekil-1).
84
D stabilite analizine ek olarak, toptan gme olabilecek zayf zemin koulu ile
karlalmas durumunda, dolgu taban zemini kalnl (Hz) dikkate alnarak;
Hz > B/2 ise stabilite analizlerine ilave olarak tama gc analizi yaplacaktr.
Hz < B/2 ise sadece stabilite analizi yeterli olacaktr.
Burada;
Hz = zemin (alvyon) kalnl
B = dolgu taban genilii
Toptan gme iin yaplan ksa dnem stabilite analizlerinde, hzl deneylerden (UU) elden
edilen drenajsz kayma dayanm parametreleri (cu, u), uzun dnem stabilite analizleri iin
ise efektif parametreler (c, ) kullanlr. ev stabilite analizlerinde esas alnacak gvenlik
saylar aadaki tabloda verilen deerlere uyacaktr.
Dolgu evleri in D Stabilite Gvenlik Saylar Kriterleri
KULLANILAN
PARAMETRE CNS
ARTLAR
KISA DNEM (STATK)
UZUN DNEM (STATK)
UZUN DNEM (DEPREM)
DRENAJSIZ KAYMA
DAYANIMI
PARAMETRELER
EFEKTF
KAYMA DAYANIMI
PARAMETRELER
1.3
-
1.5
1.1
Deprem durumu iin yaplan stabilite analizlerinde gerekli ivme katsays ekil-2 zerinden
alnacaktr.
Bu blm kapsamnda, kpr yaklam dolgular da, kenar ayak temellerine etkisi gz
nne alnarak, tama gc ve oturma problemi asndan ayrca incelenecektir. Problem
tespit edilirse zme ait hesaplar ve uygulama kolayl salayacak ekilde hazrlanan
paftalar da verilecektir.
B.3.3. DOLGULARIN STABLTES:
Dolgunun iinden geen kaymalara kar stabilitesi iin dolgu ev oranlarnn uygunluu,
dolgu iinde kalan kayma daireleri gz nne alnp, dolgu ii oturma olmad kabul
edilerek, gvenlik saylar statik durumda GS1.5, sismik durumda GS1.1 olacak ekilde
analizlerle kontrol edilir. stabilite analizlerinde sadece dolgu malzemesinin kayma
dayanm parametreleri dikkate alnr.
Bu durum dnda zel bir problem varsa incelenerek zmlenir.
85
Dolgu evleri in Stabilite Gvenlik Saylar Kriterleri

PARAMETRELER
DRENAJSIZ KAYMA DAYANIMI

PARAMETRELER
KOULLAR
STATK
SSMK
1.5
1.1
Dolgu malzemesi artnamesine uymayan malzemelerin kullanlabilmesi iin gerekli

iyiletirme tedbirleri, bir optimizasyon almas sonucunda belirlenir.
Kritik zemin koullar nedeni ile ar yatk veya maliyeti yksek kamulatrmaya neden
olan ev oranlar gerektiren dolgularn, dere, nehir, deniz kys geileri gibi zel
durumlarda ve heyelanl alanlarda yaplacak dolgularn tekilinde; tutucu yap (duvar,
gabiyon v.b.), donatl toprak dolgu veya destek dolgusu v.b. gibi zel nlemler gerekmesi
durumunda, bu nlemlere ilikin gerekeler ve deerlendirmeler yaplp, bu dorultuda
DAREnin onay alnarak, uygun ve ekonomik zmn kesin projeleri, uygulama paftalar
ile birlikte hazrlanacaktr.
B.3.4. DOLGU TABAN ZEMNNDE OTURMA KRTERLER
Yol dolgular iin esnek styap yapldktan sonra oluabilecek ilave oturma miktar
tolerans, uzun tulde homojen devam eden zemin zerindeki dolgularda 10 cm, kpr
yaklam dolgularnda ise 5 cm dir. Boyuna ynde farkl oturma miktar tolerans uzun
tuldeki dolgularda 1/500, kpr yaklam dolgularnda ise 1/200 olacaktr.
Dolgu taban zeminindeki maksimum oturma miktar hesaplar, kohezyonsuz zeminler iin
elastik oturma (ani oturma), deien dolgu ykseklikleri iin zamana bal oturma problemi
beklenen zemin koullarnda ise konsolidasyon oturmas olarak hesaplanacaktr.
Konsolidasyon oturmas iin ar konsolidasyon orannn (OCR) dikkate alnd uygun
formlasyonlar kullanlacaktr.
Konsolidasyon oturmas sz konusu olan kesimlerde oturma sresi hesab yaplacaktr.
B.3.5. ZEL ZMLER:
Yolun trafie almas tarihi dikkate alndnda, oluacak oturmalarn kabul edilebilir
snrlarn zerinde olmas ve bu oturmalarn uzun srede gereklemesi durumunda,
oturmalar hzlandrmak amacyla srarj, yer deitirme, dey dren v.b zm
yntemlerine ait deerlendirmeler; ilave olarak stabilite problemi olmas durumunda ise,
kademeli inaat, zemin iyiletirmesi, drenaj, enjeksiyon v.b zm nerileri alternatifli
olarak allacak, yeterli gvenlii veren en ekonomik zm alternatifi nerilecek ve
DAREnin onay ile hesap detaylar raporda verilecektir.
Kademeli inaat ynteminin uygulanmas durumunda kademeler iin yaplacak stabilite
analizinde DAREce deitirilmedike, gvenlik says GS 1.2 salanmaldr. Yukarda
belirtilen yntemlere ait projelendirme kriterleri, ilgili balklarda aklanmaktadr.
86
ev eteinin dayanma yaps ile tutulmas durumunda, dayanma yapsna (betonarme

veya harl istinat duvar, toprakarme duvar, gabiyon duvar v.b.) ait deerlendirmeler ve
detay hesaplar, madde 6.1.dye uygun olarak yaplp raporda yer alacaktr.
Dolgu tabannda zayf zeminle karlalmas durumunda madde 5de belirtilen hususlar
dikkate alnmaldr.
zel zmler iin dolgu ykseklii ve zayf zemin kalnl dikkate alnarak en kritik kesitte
alma yaplmasnn yan sra, azalan dolgu ykseklii ve zayf zemin kalnl iin ilave
kesitlerde de deerlendirme yaplarak zm optimize edilecektir.
B.4. YARMA EVLERNN PROJELENDRLMES
Yarmalar proje mr boyunca yolun stabil kalmasn salayacak ev oranlar ve gerekli
olmas halinde ilave tedbirler gz nne alnarak projelendirilmelidir.
Projede yer alacak yarmalara ait bilgileri kapsayan tablo oluturulacak, bu tablo (kilometre,
maksimum ev ykseklii, kullanlan aratrma almalar (sondaj, A v.s) yarma zemin
koullarnn tanm, ev eimi v.b ierecek eklinde hazrlanacaktr. (Tablo-2).
Geoteknik rapor kapsamnda, sz konusu tabloda yer alan yarmalar ev tepesinden
llen maksimum yarma yksekliklerine gre 3 ayr kategoride incelenecektir.
1. H 3 m olan yarmalar, yzey ettleri, drenaj, trafik v.b. etkenlere gre
2. 3 < H < 15 m olan yarmalarda zel problem yoksa, KGM ev projelendirme
rehberine gre projelendirilecektir.
3. H 15 m olan yarmalar ile Geoteknik Ett Raporunun incelenmesi srasnda zel
problem bulunduu tespit edilen her ykseklikteki yarmalar geoteknik almalara ve
analizlere dayandrlarak projelendirilecektir.
Analizlerde kullanlacak zemin parametrelerinin doru bir ekilde seilebilmesi iin, yeterli
sayda rselenmemi numune zerinde yaplan laboratuvar deney sonular, arazi deney
sonular ve jeolojik-jeoteknik raporda belirtilen hususlar kullanlacaktr.
H 15 m olan yarmalarda genel olarak, 10 mde bir 5 m geniliinde palyeler ile tasarm
gz nne alnacaktr. Zemin/kaya koullar dikkate alnarak, palyesiz yarma ykseklii
artrlabilecektir. Ayrca, kamulatrma, yaplama ve topografya v.b. nedenlerle
kstlamalarn bulunmas halinde ev kademe ykseklikleri zel olarak projelendirilecektir.
Zemin iinde veya zemin davranna yakn davran gsteren ayrm kayalar
zemin mekanii prensiplerine gre; kaya yarmalar kaya mekanii prensiplerine gre
87
B.4.1. YARMALARIN DEERLENDRLMESNDE GEREKL LABORATUVAR

ALIMALARI
Fiziksel zelliklerin tayinine ynelik olarak;
Su ierii (wn)
Elek analizi
Atterberg limitleri
Kayma dayanm parametreleri tayinine ynelik olarak;
Ksa dnem iin; UU
Uzun dnem iin; CU
Direk kesme deneyi (kum, seyrek ince akll zeminler iin)
Serbest Basn Deneyi (suya doygun kil, silt zeminler iin)
Veyn Deneyi (suya doygun kil, silt, zeminler iin)
Yarma tabannda ime zelliklerinin tayinine ynelik olarak (gerektiinde ime
basnc deneyi ve ime yzdesinin tayini)
Tek Eksenli basn deneyi (kaya birimler iin)
B.4.2. YARMALARIN DEERLENDRLMESNDE GEREKL ARAZ ALIMALARI
Tek Eksenli Basn Deneyi (kaya birimler iin)

Presiyometre (kaya birimler iin)
B.4.3. STABLTE ANALZLER

Stabilite analizleri, zemin/kaya zellii gz nne alnarak dairesel, dzlemsel veya
kamasal kayma dzlemlerinde ksa dnem, uzun dnem ve deprem durumlar iin
yarmann en kritik kesitinde yaplmaldr. Stabilite analizi sonular, kritik enkesit zerinde
idealize zemin profilini, yarma zeminine ait zemin/kaya parametrelerini, su durumunu,
kayma dairesini/yzeyini, minimum gvenlik saylarn v.s. gsterecek ekilde raporda yer
alacaktr. (ekil-3)
Stabilite analizleri sonucunda uygun ev oran ve evde kaymaya kar alnacak nlemler
belirlenmelidir.
Deprem analizi iin gerekli ivme katsays ekil-2 zerinden alnacaktr. Yarma ev
stabilite analizlerinde aada verilen gvenlik saylarna uyulacaktr.
88

DRENAJSIZ KAYMA
DAYANIMI PARAMETRELER
EFEKTF
PARAMETRELER
Uzun dnem (statik)
1.5
Uzun dnem (deprem)
1.1
Ksa dnem (statik)
1.5
Sanat yaps temeli ieren yama

iin
2.0
H > 15 m olan yarmalarn plan, profil (1/1000-1/2000 lekli) ve en kesitleri (1/2001/300 lekli) hazrlanacaktr. Plan zerinde sondaj ve aratrma ukuru yerleri
gsterilecektir.
B.4.4. KORUMA VE DESTEKLEME SSTEMLERNN PROJELENDRLMES

Yarma evlerinin; yaplama, kamulatrma, zemin/kaya koullar v.b. nedenlerle desteksiz
olarak yaplamamas durumu raporda gsterilecek ve srasyla aada belirtilen
nlemlerin n deerlendirmesi yaplacaktr.
ev eteinde destek dolgusu

ksa duvar (Bkz.6.1.4)
Destek sistemi;
Pskrtme beton
Donatl pskrtme beton
Bulonlar (Bkz.6.1.4)
Zemin ivileri (Bkz.6.1.4)
Ankrajlar v.b. (Bkz.6.1.4)
Drenaj (tek bana veya yukardaki zmlerle birlikte)
Destek sistemlerinin projelendirmesinde, alma yaplacak kesitin ilgili kesimin en kritik

kesiti olmas gerekmektedir. Bu alma, ayn kesimde deien zemin ve ykleme koullar
farkl olan kesitler iin de yaplmal ve proje paftalar hazrlanmaldr. Proje paftalar,
yerleim plan-profil, enkesit ve detay paftalarn iermelidir.
Drenaj projesine ait (yatay dren, borulu hendek drenaj, kaplamal hendekler v.b.) proje
paftalar ve gerekirse hesap ve deerlendirmeler verilmelidir.
Zemin/kaya yzeyinde, s lokal kayma ve kopmalar nlemek amacyla daha ok
korumaya ynelik, pskrtme beton, donatl pskrtme beton, v.b. nlemler dikkate
alnacaktr. Bu nlemlerin hangi koullarda uygulanacana dair kriterler raporda yer
alacak ve yapm aamasnda projeye uygunluun teyidi iin gerektiinde ilave almalar
(jeolojik haritalama, fotoraflar v.b.) DAREce istenebilecektir.
89
B.5. ZAYIF ZEMN GELER
YFnin Dolgular ksmnda verilen artlara uygun olmayan btn kaz malzemeleri,
Yol st yapsn ve yol yaplarn (dolgu, yarma, kpr, viyadk, v.b.) hizmet mr
sresince problem karmadan emniyetli ve ekonomik bir ekilde tayamayan
zeminler,
YASSnin yksek olduu killi, siltli, organik madde ieren zeminler, gevek ince
kumlu alvyon zeminler ve kontrolsuz ekilde oluturulmu yapay dolgular,
Geoteknik n Proje raporu aamasnda tespit edilerek zm nerileri getirilen ve

Geoteknik Kesin Proje kapsamnda projelendirilmesi gereken zayf zemin geileri
olarak tariflenmektedir.
B.5.1. ZAYIF ZEMNLERN TESPT EDLMES
Zayf zeminler, genellikle enine ve boyuna yol eiminin az olduu, yzey gllenmelerinin
olutuu, yer alt ve yzey sularnn dearjnn uzun tulde gerekletii ova geilerinde
bulunmaktadr. Zayf zeminler aada bahsedildii ekilde incelenecektir.
Geoteknik Kesin Proje iin yaplan aratrma almalarna gre (sondaj, aratrma ukuru,
yzey jeolojisi) yol ve yol yaplar altnda yer alacak zayf zeminlerin ncelikle;
Nitelii (CL, CH, OH),

Kalnl,
Zamana bal oturma zellikleri,
Stabiliteyi etkileyecek kayma dayanm parametreleri,
ime potansiyeli
belirlenecektir.
Zayf zemin tabakasnn kaldrlp atlamayacak kalnlklarda olmas, kaz stabilitesi problemi,
su altnda alma zorluu, uzun tulde kbaj art v.b. durumlarda, madde 5.4de aklanan
ileri iyiletirme yntemleri projelendirilecektir.
Proje aamasnda, yarma veya dolgu tabannda veya sanat yaps temelleri altnda yer alan
s kalnlkta zayf zeminler grlmesi halinde ise;
Kaz ile syrma,

Yerine yeni malzeme koyma,
Drenaj,
Geosentetik veya geogrid ile destekleme
v.b. neriler boyutlandrlarak raporda yer almaldr.

Yeralt suyu seviyesinin s ve yzeye yakn olmas durumunda, yolu su etkisinden korumak
iin, yol tabannda (dolgu veya yarma) ncelikle drenaj iltesi tekil edilmesi nerilecektir.
Drenaj amal tekil edilecek ilte veya drenaj malzemesinin aadaki kriterleri salamas
gereklidir.
90
Filtrasyon Kriteri:
Drenaj salanan zemin tanelerinin drenaj malzemesini tkamamas amacna ynelik olarak
konulmu bir kriterdir. Buna gre;
D15F 5 D85Z
D15F 20 D15Z
D50F 25 D50Z
(D60Z / D10Z 1.5 ise D15F 6 D85Z)

(D60Z / D10Z 4 ise D15F 40 D15Z)
Burada;
F: Filtre Malzemesi
Z: Tabii Zemin Malzemesi
Permeabilite Kriteri :
Drenaj malzemesinin suyu geirebilme zelliini belirten bir kirterdir.
D15F 5 D15Z
kullanlabilecektir.
Drenaj malzemesinin temininde, ekonomik olup olmamas gz nne alnarak, aada

belirtilen seeneklerinden birinin YFdeki kriterler de gz nne alnarak kullanlmas
nerilecektir.
YFde gradasyonu verilen ince ve kaba filtre malzemeler,
YFde gradasyonu verilen kum ilte kullanlarak,
Kum iltenin ekonomik olmamas halinde, drenaj malzemesi ve zeminin dane
boyutu dalmlar tespit edilip, buna gre, yukarda verilen filtrasyon ve
permeabilite kriterlerini salayan ekonomik drenaj malzemesi,
Proje snrlar iinde veya yaknnda yeterli doal ince malzemenin bulunmamas
durumunda, ince filtre malzemesi yerine drenaj amal rgsz TP-A geotekstil,
kaba filtre malzemesi yerine aada gradasyonlar verilen Tip-I veya Tip-II
malzeme,
Ekonomik doal malzemenin bulunmamas halinde (yksek plastisiteli kil bulunan
blgelerde) kaba filtre malzemesi olarak krmata kullanlacak ise, etrafna (ince
filtre malzemesi yerine) drenaj amal rgsz TP-B geotekstil kullanlacaktr.
DRENAJ AMALI GEOTEKSTL TPLER VE STENEN ZELLKLER:
Drenaj Amal Geotekstil Tipi
DENEY ADI
Dar mesnetli ekme dayanm (N)
Kopma uzamas (%)
Delinmeye kar dayanm (N)
Permeabilite (lt/m/sn)
Permitivite (sn-1)
Grnr gz akl (m) (maks.)
91
TP-A
450
50-80
300
80
1
150
TP-B
900
50-80
600
80
1
150
TP-A geotekstil ile kullanlacak filtre malzemesi gradasyonlar:

TP-I
Elek (mm)
2 1/2 (63 mm)
1 (37.5 mm)
(20 mm)
3/8(10 mm)
Geen Malzeme %si

100
85-100
0-25
0-5
TP-II
Elek (mm)
3 (74 mm)
1 1/2 (37.5 mm)
3/4 (20 mm)
3/8(10 mm)
No.4 (5 mm)
No.8 (2.5 mm)
No.200 (0.074 mm)
Geen Malzeme %si

100
70-100
40-100
20-70
0-40
0-12
0-3
B.5.2. YERALTI SUYU OLMAMASI, YZEYDE GLLENME NEDENYLE TAIMA

GC ZAYIF ZEMN OLMASI DURUMU
Tama gc yetersizliklerini nlemek amacyla zayf zeminin syrlmas ve kazlan ksmda
Serbest Drenaj Malzemesi kullanm nerilecektir. Dolgu malzemesi granler nitelikli
geirimli ise, serbest drenaj malzemesi kullanlmas gerekli olmayacaktr.
SERBEST DRENAJ MALZEMES GRADASYONU
Elek (mm)
3 (76 mm)
1 1/2 (38 mm)
3/4 (19 mm)
3/8 (9.5 mm)
No:4 (4.75 mm)
No:8 (2.38 mm)
No:200 (0.074 mm)
Geen Malzeme %si

100
70-100
40-100
20-70
0-40
0-12
0-3
92
B.5.3. YARMA TABANLARINDA ME

DURUMU
ZELL OLAN ZEMN BULUNMASI
Yarma tabannda ime zellii olan zemin bulunmas durumunda, zeminin ime yzdesi
ve ime basnc deerleri kullanlarak ime miktarlar belirlenecektir. Su seviyesinin
styap taban seviyesine en fazla 1.5 m yaklamasna izin verecek drenaj tedbirleri (borulu
hendek drenaj v.b.) projelendirilmelidir.
B.5.4. ZAYIF ZEMN GELERNDE LER ZEMN YLETRMELERNN
PROJELENDRLMES
Zayf zemin kalnlnn fazla olduu, s kaz veya iyiletirme tabakas tekili ile
zlemeyen durumlarda ileri zemin iyiletirmesi tek bana veya s zemin iyiletirmesi ile
birlikte projelendirilecektir. leri zemin iyiletirme yntemleri dolgu, kpr yaklam dolgusu
taban zemini, kpr temeli zeminleri iin sz konusu olup, esas olarak oturmalarn
hzlandrlmas, azaltlmas, tama gcnn artrlmas, ev stabilitesinin artrlmas iin
gereklidir.
Projelendirilecek zemin iyiletirmesi iin kullanlacak enkesit ilgili kesimin en kritik kesiti
olmal, deien zemin ve yk koullarna gre farkl kesitler iin de hesap yaplmaldr.
Zemin iyiletirme projelerinde srasna gre aadaki alternatif uygulamalarn n
deerlendirmesi yaplmal, yaklak uygulama metrajlar lein izin verdii oranda
verilmelidir.
n ykleme ve srarj
Kademeli ykleme
Dey drenler
Geosentetikler
Ta kolonlar
Temel enjeksiyonu
Yol ve yol yapsnn inasndan nce zeminin nceden yklenmesi n Ykleme; zemini
daimi olarak etkileyecek yap yknn zerine ilave olarak ekstra ykleme yaplmas
Srarj Yklemesi olup, her iki durumda da ykleme ncesi ve sonras zeminde oluacak
oturmalarn miktar ve sreleri hesaplanacak, yol veya yol yapsna olan etkisi
gsterilecektir.
Kademeli Ykleme ise, zeminin tayabilecei ykseklikteki dolgunun aamal ina
edilmesi olup, her aamada belirli dolgu ykseklii altnda zemin oturmalarnn
tamamlanp, kayma dayanmnn istenen deere ulamasndan sonra, dolgunun proje
kotuna ykseltilmesi eklinde yaplan projelendirmedir.
Oturma miktar lm sistemi detaylar raporda yeralacaktr.
Kademeli ykleme nerilmesi halinde her kademe iin stabilite analizi veya tama gc
hesaplar yaplacak, inaat kademeleri stabilite analizlerinde gvenlik says statik
durumda GS1.2 salanacaktr. Gerektiinde zemin parametrelerindeki iyilemenin
belirlenmesi iin kademeler sonras aratrma almas nerilebilecektir.
Dey dren ve ta kolon hesaplarnda yolun trafie alma sresi dikkate alnacak, dey
dren paterni (yerleimi, aral, boyu v.b.) verilecek ve uygulama paftalar hazrlanacaktr.
93
Dey dren projesi (kum dren, bant dren v.b.) alternatifli olarak yaplacak ve metrajlar
raporda yer alacaktr.
Zemin enjeksiyonu ve jet-grout nerilmesi halinde, istenilen nitelikte iyiletirmenin
salanabilmesi iin, gerekli enjeksiyon tipi ve basnc, pompa debisi, geri ekme hz,
dnme hz, enjeksiyon ekipman tipi, imento dayanm, su/imento oran v.b. enjeksiyon
uygulamasna zg parametreler, teknik ve ekonomik adan en uygun yntem ve
ekipmann seilmesi salanarak, raporda yer alacaktr. Bu yntemler iin projede
ngrlen parametrelerin kontrol amacyla yaplacak deneme uygulamasna ait kriterler
raporda verilecektir.
B.6. SANAT YAPILARININ TEMELLER
Sanat yaplarna ait temellerin (viyadk, kpr, alt geit, stgeit, dayanma yaplar,
menfez v.b.) her biri iin zemin-yap ilikileri (tama gc, oturma, stabilite v.b.) incelenip,
temel tipi seimi ve n boyutlandrma dikkate alnarak proje mr boyunca stabil kalmasn
salayacak ekilde projelendirilecektir.
Projede yer alacak sanat yaplarna ait tablo, kilometre, aratrma almas (sondaj,
aratrma ukuru), sanat yaps tipi, temel tipi, zemin/kaya cinsi v.b. bilgileri ierecek
ekilde hazrlanacaktr. (Tablo-3, Tablo-4)
Her bir sanat yaps iin ncelikle 3.1.1 ve gerekirse B/3.1.2. maddesindeki deneyler
yaplacak, plan ve idealize zemin profili karlacak, jeolojik profil ve enkesitler zerinde
sondaj ve aratrma verileri ilenecek, temelin oturaca yaklak kotlar belirtilecektir.
Projelendirmede ayrca aadaki kriterler gz nne alnacaktr:
Akarsu ierisinde yer alacak temellerde olas oyulma derinlii

Don penetrasyon derinlii
zmlerin maliyeti
Geoteknik projelendirmede; yap temeli altndaki zemin veya zemin tabakalar, yapdan
temel aracl ile iletilen gerilmeleri yeterli (kabul edilebilir ve genellikle statik durumda 3
alnan bir gvenlik saysn salayan) gvenlikle tayacak kapasitede olmas, zellikle
farkl oturmalarn yap stabilitesini bozmayacak snrlar iinde kalmas gerekmektedir.
Ayrca aada belirtilen hususlar gz nne alnacaktr:
nemli dey gerilme azalmasnn sz konusu olduu durumlarda, (yarmaya oturan

temeller iin) zemin kabarmas incelenecektir.
Stabilite problemi olabilecek temel kazlar iin (yamaca oturan temeller) kaz
stabilitesi analizi yaplacaktr.
Birbirine yakn temeller iin temel kazs etkileimleri incelenecektir.
Zayf / skabilir zeminler iin madde 5de belirtilen hususlar gz nne alnacaktr.
Yapm aamas ve/veya sonrasnda olas YASS seviyesi, projelendirme
aamasnda belirlenecek, yapm aamas iin gerekli neriler raporda yer alacaktr.
Temel kazlar ve imalat srasnda (komu) evre yaplarn etkilenip,
etkilenmeyecei aratrlacak ve projelendirme buna gre ynlendirilecektir.
Svlama riski olabilecek yerlerde svlama hesaplar yaplacaktr.
94
B.6.1. SANAT YAPILARININ TEMELLERNN PROJELENDRLMES

Sanat yaps temelleri iin tama kapasitesi (s/derin temel) ile oturma miktarlar ve
sresi gz nne alnarak uygun temel sistemi nerilecektir.
Tama gc ile ilgili olarak; styapdan gelen ykler ve momentler belirlenerek, bu
deerler tablo halinde geoteknik raporda verilecektir. Bu yklere bal olarak statik ve
dinamik ykleme durumu iin tama gc hesaplar yaplarak uygun temel tipi tespit
edilecektir.
B.6.1.1. YZEYSEL TEMELLERN TAIMA GC
Temel taban seviyesine (temel geniliinin iki kat) 2B mesafedeki derinlik, geoteknik (c, ,
v.b.) olarak tanmlanmaldr. Bu temel zerine ait styapdan gelen ykler N (normal
kuvvet M) (moment) ve Df (temel derinlii), B(temel genilii), L(temel uzunluu) gz
nne alnarak tama gc hesaplar yaplmal ve temele gelen yklerle zeminin tama
kapasitesi karlatrlmaldr. (Tablo-5)
Statik durum iin gvenlik says GS=3.0 alnarak emniyetli tama gc bulunur. Statik
yklere gre tanmlanan zemin emniyet gerilmesi ve kazkl temellerde kazn yatay ve
eksenel ykler iin emniyetli tama yk, deprem durumunda en fazla %50 arttrlabilir.
Kenar ayaklarda ve istinat duvarlarnda devrilme, kayma tahkikleri yaplmal ve temel
altnda oluan gerilmeler belirlenmeli ve maksimum gerilme emniyetli tama gc ile
karlatrlmaldr.
B.6.1.2. DERN TEMELLERN TAIMA GC
Yzeysel temel sistemiyle gvenli tama gc elde edilememesi veya baka yntemlerle
(malzeme yer deitirme v.b) ekonomik zm olmamas durumunda derin temel
Kazk balk kotu ve kazk derinliklerini de gsteren zemin profili karlacaktr. Sondaj
verileri (RQD, SPT deerleri, YASS ve zemin tabakalamas) varsa presiyometre deerleri
temel zemini zellikleri, parametreleri ve jeolojik bilgiler bu profil zerinde gsterilecektir.
styapdan kaza gelen servis ykleri tablo halinde verilecektir. Grup etkisi de dikkate
alnarak bir kazn tayaca kapasite belirlenecektir. Hesaplarda kullanlan parametreler,
her tabaka iin enkesit zerinde gsterilecektir.(ekil-4 ve ekil-5)
Kenar ayaklarda yaklam dolgular altnda oluacak oturma miktarlar ve sreleri
hesaplanacaktr. Yaklam dolgular altnda oluacak oturmalar tamamlanmadan kenar
ayak kazklarnn imalat sz konusu ise negatif srtnme kuvveti hesaplanacaktr.
Oturmalar tamamlandktan sonra derin temel yaplacaksa, yapm aamas raporda
verilecektir. Bu durumda kenar ayak kazk kapasite hesaplarnda negatif srtnme kuvveti
gz nne alnmayacaktr.
B.6.1.3. OTURMA HESAPLARI
Yzeysel temel altnda oluacak oturmalar hesaplanacaktr.
Temel sisteminin kazkl (srtnme kaz, kayaya soketli olmayan) olmas durumunda da
oturma hesaplar yaplacaktr.
Oturma hesaplarnda aada belirtilen hususlar dikkate alnacaktr.
95
Oturma hesaplar sonucu bulunan deerler kesin olmayp, bir yaklam olarak
deerlendirilecektir. Bu toplam oturma miktar iin olduu kadar, oturma-zaman
ilikisi iin de geerlidir.
Oturma hesaplarnda gz nne alnacak derinlik olarak; efektif gerilme artnn,
jeolojik efektif ykn % 20sine eit olduu derinlik veya temelden aktarlan
gerilmelerin % 10una dt derinlik yada temel geniliinin 1.5 - 2.0 kat olarak
alnabilir. Ancak bu kriter geni ve az yk tayan temeller iin azaltlmal, ok
yumuak zeminler iin artrlmaldr.
zin verilen toplam ve farkl oturmalar, yapnn zelliklerine (viyadk, kpr, menfez
v.b.) gre projede yap mhendislerinin grleri alnarak nerilecektir.
Farkl oturmalar, yklerin dalm ve zemindeki deiim gz nne alnarak
hesaplanacak, bu oturmalarn st yapya zarar vermeyecei gsterilecek, farkl
yaplar iin verilen oturma toleranslar dikkate alnacaktr.
B.6.1.4. DAYANMA (STNAT) YAPILARI VE DESTEK SSTEMLER

Dayanma yaps tipleri;
Papulu veya papusuz betonarme duvarlar
Harl ta (arlk) duvarlar
Gabiyon duvarlar
Toprakarme duvarlar
Kazkl perde duvarlar
Ankrajl kazkl perde duvarlar v.b.
olarak sralanabilmektedir. Bu blm yukarda belirtilen dayanma yaplarna ilave olarak
bulon, zemin ivisi, ankraj v.b. donat elemanlarna sahip destek sistemlerini de
kapsamaktadr.
Projede yer alacak dayanma yaplarna ve destek sistemlerine ait tablolar, kilometre,
aratrma almas (sondaj, aratrma ukuru), duvar ykseklii, duvar tipi, zemin/kaya
cinsi v.b. bilgileri ierecek ekilde hazrlanacaktr (Tablo-6, Tablo-7).
Dayanma yaplar ve destek sistemleri iin hesap kesitinin seiminde deien zemin/kaya
koullar, ykseklik ve geometri esas alnacaktr. Yksekliin deiken olmas durumunda
iki hesap ykseklii arasndaki fark minimum 2 m olacaktr.
Hesaplarda aada belirtilen hususlar dikkate alnacak ve raporda verilecektir.
Geri dolgu malzemesi zellikleri, geometrisi (parametreler, ykseklik v.b.)

Dayanma yaps arkasnda ilave ykler (trafik yk, mevcut yaplar v.b.)
Temel zemini zellikleri
Su seviyeleri
Dayanma yaps nndeki kaz, oyulma ve erozyon
Don etkisi
Dayanma yaps arkas drenaj malzemesi zellikleri, geometrisi
96
Dayanma yaplar iin aada belirtilen tahkikler yaplacaktr.
Kayma tahkiki (GS statik > 1.5, GS deprem > 1.125)

Devrilme tahkiki (GS statik > 2, GS deprem > 1.5)
Taban basnc tahkiki (qmaks < qem, qmin > 0) statik durumda
Emniyetli tama gc hesab
Oturma hesab
Stabilite analizi (kaz durumu ve yapm sonras)
Kaz durumu (GS > 1.10)
Yapm sonras (GS > 1.5)
Donat hesab (betonarme duvarlarda)
Toprakarme duvarlar iin, yukarda belirtilen ve bu yaplar iin d stabilite tahkiklerine

ilave olarak i stabilite (syrlma, kopma v.b.) tahkikleri de yaplacaktr.
Dayanma yaplar ve destek sistemlerine ait geoteknik raporlar, yaplan aratrma
almalarn
(sondaj,
aratrma
ukuru,
laboratuvar
deneyleri),
geoteknik
deerlendirmeleri, parametre seimlerini, hesaplar ierecek ve proje paftalar (sondaj ve
aratrma ukurlarn gsterir plan, sistem seim gerekelerini gsterir planlar, dayanma
yaplar ve jeolojiyi gsterir boykesit, enkesit, drenaj paftalar ve detay paftalar v.b.) ve
lein izin verdii oranda yaklak metraj hesaplar ile birlikte sunulacaktr.
Bulon, zemin ivisi, ankraj gibi destek sistemleri iin; genel olarak aada verilen yntem
izlenecektir.
Desteksiz ev iin kayma dairesinin/dzleminin belirlenmesi

Belirlenen kayma yzeyi esas alnarak; s yzeyler iin GS statik > 1.5; GS sismik
> 1.1; a=(1.45- amaks) x amaks) olacak ekilde stabilite analizlerinin yaplmas
Derin kayma dzlemleri iin GS statik > 1.3, GS sismik > 1.1, a = amaks /2 olacak
ekilde statik ve sismik durumda stabilite analizlerinin yaplmas
Kopma ve syrlma tahkiklerinin yaplmas
Ankrajlarda ayrca kk boyu hesab yaplmas
amaks : maksimum yatay deprem ivmesi (ekil-2deki deerlerin iki kat)

Kazkl ve ankrajl kazkl perde duvarlar iin betonarme hesaplar, balk ve kuaklama
kirii hesaplar ve ilgili proje paftalar raporda sunulacaktr.
B.7. HEYELANLAR
DAREnin onay alnarak heyelan etd ve nleme projesinin yaplmasna karar verilmesi
halinde Aratrma Program hazrlanarak, yol ve yol yaplarnn proje mr boyunca stabil
kalmasn salayacak ekilde nlem projesi hazrlanacaktr. Heyelan raporlar ayr raporlar
halinde dzenlenecek olup, jeolojik-jeoteknik deerlendirmeler Jeoloji Mhendisi
tarafndan, saysal zmlemeler ve deerlendirmeler Zemin Mekanii Mhendisi
tarafndan yaplacaktr.
97
B.7.1. N DEERLENDRME
Projelendirmede aada belirtilen hususlar dikkate alnacaktr.
1. Heyelann etkiledii yol kesiminin dolgu, yarma, kark kesitte olup olmad
belirtilecektir.
2. Heyelanl alan gsterir plankote ve enkesitler karlacaktr.
Plankote zerinde;
Heyelan snrlar (ta, ayna, yan ayna, topuk)

atlaklar
Taze bitkisel alanlar
Su kaynaklar, gllenmeler, su szntlar, emeler v.b.
Jeolojik yap, litoloji, ayrma bozuma zonlar
Koordinatlar, km ve istasyonlar
Mevcut yaplama (bina, kanalizasyon v.b.)
Enkesit akslar gsterilecektir.
Kayma ncesi durum
Enkesitlerde;
Kayma ncesi geometri

Mevcut geometri
Kayma dzlemi
atlaklar (boyutlaryla), ayna, topuk
lenebilecek dier deformasyonlar (mevcut yoldaki deformasyonlar v.b.)
Jeolojik yap, litoloji, YASS gsterilecektir.
Plankote ve enkesitlerde jeolojik yapya ait farkl birimler boyama veya lejantla
gsterilecektir.
3. Heyelann olu zaman, mevsim koullar, olu nedeni, mevcut drenaj sistemlerinin
alp almad, alyorsa deformasyon olup olmad, heyelann boyutlar
(uzunluk, genilik, derinlik), heyelanl ktlenin ve harekete katlmayan ktlenin
zellikleri, hareketin hz (ilk hareketten sonra hareketin devam edip etmedii, ilk
hareket sonras atlak ve yarklarn genilii, derinlii, yeni atlaklarn oluup
olumad v.b.), hareketin tipi, (akma, kayma, dme, devrilme, tekrarl, tekil,
karmak, dairesel, dzlemsel, kamasal v.b.) bilgiler, aratrma almalar (sondaj,
aratrma ukuru, inklinometre, laboratuvar almalar v.b.), fotoraflar raporda
verilecektir.
98
B.7.2. HEYELAN ETTLERNDE GEREKL LABORATUVAR DENEYLER

Su ierii (Wn)
Elek analizi
Atterberg limitleri
Kayma dayanm parametrelerinin tayinine ynelik olarak;
Direk Kesme (rezidel) Deneyi
B.7.3. SAYISAL ZMLEME

zme ynelik saysal zmlemelerde Ksm 7.1 ve 7.2 de sonular gz nne alnarak
izlenecek yntem aada belirtilmektedir.
Kayma ncesi geometri ve kayma koullar gz nne alnarak geri analizle kayma
yzeyi boyunca rezidel kayma dayanm parametreleri belirlenecek, geri analizde
gvenlik says GS < 1 esas alnacaktr.
Geri analizden elde edilen parametreler, aratrma almalar ve laboratuvar
deneyleri sonucunda bulunan parametrelerle birlikte yorumlanarak deerlendirilecek
ve tasarm parametreleri belirlenecektir. Bu deerlendirmeler raporda yer alacaktr.
zm geometrisi iin statik durum (ksa dnem, uzun dnem) deprem durumu ve
gerekiyorsa kaz durumu iin ksa dnem stabilite analizleri yaplacaktr. Rezidel
parametrelerin kullanlmas durumunda zm iin statik durumda GS 1.30,
sismik durumlarda GS 1.1, kaz durumunda (heyelanl alanda kalc dzenleme
iin yaplan projenin nemine, heyelanl alan ve evresinde yaplama, heyelan
hz, allan mevsim koullar, alma ve kaz zorluuna gre) GS > 1.10-1.20
deerleri esas alnacaktr.
Yaplan hesaplarda heyelan ana ekseni (en kritik kesit) esas alnacak, deien
zemin koullar ve deien kayma dairesi derinlii iin proje optimizasyonuna
ynelik olarak gerekirse dier (yan) kesitlerde de alma yaplacaktr.
zmn alternatifli verilmesi halinde alternatifler aras maliyet karlatrmas
yaplacaktr.
zme ait uygulamaya ynelik her trl plan, profil, enkesit ve detay paftalar
rapor ekinde sunulacaktr.
99
B.8. GZLEM PROJES

Dolgu, yarma, heyelan, sanat yaplar v.b. yol ve yol yaplarnn projelendirilmesi srasnda
(oturma, kayma, su durumu v.b.) verilerin toplanarak projelendirmeye esas modelin
karlmas veya projelendirme srasnda belirlenen performansn yapm srasnda ve
sonrasnda geerliliinin kontrol amacyla, gerektiinde uygun gzlem projesi tipi ve
sresi belirlenerek gzlem projesi hazrlanacaktr.
Gzlem projesi iin, lmn amac belirtilecek, lm yerleri, okuma aralklar, alet
detaylar verilecektir.
Gzlem sonular yorumlanarak deerlendirilecek, rapor haline getirilecek, buna gre,
gerektiinde yapm srasnda esas proje ynlendirilerek, revizyon yaplabilecektir.
NOT: rnek Deney Sonu Tablosu Tablo-8de verilmektedir.
100
EKLLERN LSTES
EKL 1- Dolgulara ait rnek stabilite analizi
EKL 2- ev stabilite hesaplarna esas yatay deprem katsaylar
EKL 3- Yarmalara ait rnek stabilite analizi
EKL 4- Yzeysel ve derin temellere ait enkesit ve zemin profili
EKL 5- Kazk servis yklerinin belirlenmesi
TABLOLARIN LSTES
TABLO 1- Dolgu bilgileri listesi
TABLO 2- Yarma bilgileri listesi
TABLO 3- Byk sanat yaplar listesi
TABLO 4- Kk sanat yaplar listesi
TABLO 5- Yzeysel temellerde oluan yk ve gerilmeler
TABLO 6- Dayanma yaplar listesi
TABLO 7- Destek yaplar listesi
TABLO 8- rnek deney sonu tablosu
NOT: ekil ve tablolarda yeralan bilgiler rnek olarak verilmitir.
102
1,80 Do Stabilite
1,50 i Stabilite
1.6
1.6
2.2
Yolun Ad :Ergani Dicle Yolu

Km:3+000
2.2
1.6
Yol Platformu
2y/1d
1
Soil: 1
Description: Dolgu
Soil Model: Mohr-Coulomb
Unit Weight: 18
Cohesion: 5
Phi: 30
Soil: 2
Description: Ayrm Fili
Unit Weight: 18
Cohesion: 15
Phi: 20
ekil-1 Dolgulara Ait rnek Stabilite Analizi
104
ekil-2 ev Stabilite Analizlerine Esas Yatay Deprem Katsaylar
105
Youn Ad :Ergani Dicle Yolu

Km:3+600
1.6
2.6
1,50
198
Ykseklik
196 (m)
1.6
Soil: 1
Description: kum
Unit Weight: 19
Cohesion: 10
Phi: 22
2.8
194
192
190
2y /1d
188
Soil: 2
Description: kumta
Unit Weight: 21
Cohesion: 55
Phi: 23
186
184
182
2y /1d
180
178
176
174
172
170
168
166
-60
-55
-50
-45
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
Yatay Mesafe (m)

ekil-3 Yarmalara Ait rnek Stabilite Analizi
106
-5
ekil-4 Yzeysel ve Derin Temellere ait Enkesit ve Zemin Profilleri
107
ekil-5 Kazk Servis Yklerinin Belirlenmesi
108
109
110
111
0.074
3.00-3.45
23
34 21 13
100 98 96 90 70 57 CL 33
SK-1 UD-2
4.50-4.95
19 2.112 2.67 34 21 13
100 98 93 82 63 55 CL 39
SPT3
7.50-7.95
10 2.191
27 16 11
100 97 85 71 53 45 SC 48
UD-3
9.00-9.45
14
27 16 11
100 99 94 85 75 56 48 SC 50
SPT10.50-10.95 14
4
27 16 11
100
91 82 74 63 41 30 SC 51
112
Wnum(%)
SPT2
16 1.08 26
18
0.66 0.33
0.48 0.24
0.11 10
C (kg/cm)
NO:60
NO:200
0.149
100 99 98 94 82 76 CH 28 22 1.09 15
qu (kg/cm)
NO:40
0.42
60 19 41
Veyn
Deneyi
Wnum (%)
NO:20
0.84
39 2.088
C (kg/cm)
NO:10
2.00
2.50-3.00
Konsolidasyon
Yataysa:Y
Deyse:D
ime Basnc
(kg/cm)
ime Yzde
(%)
NO:4
4.76
UD-1
Konsolidasyon
Deneyi
qu (kg/cm)
3/8"
9.52
100 97 90 81 63 55 CL 28
SERBEST
BASIN
Wnum (%)
1/2"
12.7
34 21 13
/'/r(derece)
3/4"
19.1
26
P
PI
L
C/C'/Cr (kg/cm)
1"
25.4
1.50-1.95
SONDAJ
NO
SPT1
% t/m3 t/m3 LL
Wnum (%)
1 1/2"
38.1
/ ' (derece)
2"
50.8
C/C' (kg/cm)
2 1/2"
63.5
Standart Penetrasyon Deeri (N)
Elek
Analizi
(%)
Atterberg
Limitleri
3"
DERNLK
(m)
72.2
KESME
EKSENL
KUTUSU
BASIN
Deney Tr
Deney
(UU-CU-CDTr (UURezidel)
CU)
NUMUNE
NO
NUMUNE
Birletirilmi Zemin Snf
TABLO 8- rnek Deney Sonu Tablosu
TRKYE DEPREM BLGELER HARTASI
113
STYAPI PROJELENDRME RAPORU
114
1. STYAPI PROJELENDRME RAPORUNA LKN GENEL HUSUSLAR

styap Projelendirme Raporu DAREnin kabul edecei styap Mhendisi tarafndan
hazrlanarak imzalanacaktr.
styap Mhendisi;
1- Resmi kurumlarn Otoyolu, Devlet ve l Yolu veya benzeri ilerde Yol styap Ett ve
Projelendirme konusundaki birimlerinde
a) ube Mdr veya Daire Bk. Olarak en az 2 yl,
b) ef veya Bamhendis olarak en az 2 yl,
c ) Mhendis olarak en az 2 yl alm olmak veya
d) Belirtilen birimler dnda olup en az 10 ayr ite yol st yap ett ve
projelendirme raporu hazrlam olmak veya
2- Yurtii veya yurt dnda Otoyolu, Devlet ve l Yolu veya benzeri lerde styap Ett
ve Projelendirme konusunda ;
niversitelerin inaat mhendislii blmnden mezun olup, en az 2 yl styap Ett ve
Projelendirme konusunda alm olmak veya inaat mhendislii blmleri ulam
dalnda yksek lisans yapm olmaldr.
styap Projelendirme Raporu dier aratrma raporlar ile birlikte e zamanl olarak
DAREye sunulacaktr.
styap Projelendirme raporunun hazrlanmas iin gerekli arazi gzlemleri, aratrma ve
gzlem ukurlar yerlerinin tespiti, loglarnn kartlmas, numune alnacak yerlerin
belirlenmesi, deney programnn hazrlanmas ve sonularnn deerlendirilmesi dahil
projelendirmeye ynelik her trl alma styap Mhendisi tarafndan yaplacaktr.
2. YEN YAPILACAK KESNLEM YOL GZERGAHINDA;
Trafik ykn styap taban zerine emniyetli bir ekilde iletmek zere tabakal bir yap
olarak ina edilen styapnn projelendirilmesi iin gerekli ana unsurlar aada
belirtilmitir.
1. styap Projelendirilmesinde Teknik Aratrma Dairesi Bakanl styap ubesi
Mdrlnce hazrlanm olan, Karayollar Esnek styaplar Projelendirme Rehberi
nde belirtilen projelendirme ilkeleri esas alnacaktr. Ayrca sz konusu rehberde
gerektiinde yaplabilecek deiiklikler de dikkate alnacaktr.
2. styap zerinden proje mr sresince gemesi beklenen toplam 8.2 ton standart tek
dingil yk edeeri (Proje Trafii), Ulam ve Maliyet Ettleri ubesi Mdrlnden
alnan yllk ortalama gnlk trafik (YOGT) saym sonular, yllk art katsaylar ve
styap ubesi Mdrlnce belirlenmi Tat Edeerlik Faktrleri kullanlarak
hesaplanacaktr.
3. Tabann, styap tarafndan iletilen trafik ykn, beklenenden daha fazla
deformasyona maruz kalmadan tayabilmesi iin, styap taban elastik modl ile
orantl bir deer olan Kaliforniya Tama Oran (CBR) ve dier styap taban malzemesi
zelliklerinin doru olarak tespit edilmesi gereklidir. Bu amala, yaplacak deneylerin
116
sonular Toprak Deneyleri Raporuna ilenerek styap Projelendirme Raporu

kapsamnda yer alacaktr.
4. Yol iin tespit edilen Ariyet, Kum-akl, Ta ve Su Ocaklar bir malzeme ocaklar
listesinde belirtilecektir. Bu listede malzemelerin cinsi-kkeni, rezervi, kullanm yeri, CBR
ve dier malzeme zellikleri deerleri ile ocaklarn projeye olan uzakl yer alacak ve
listeler ocak baznda hazrlanacaktr. Ayrca malzeme ocaklar bir itinerer zerinde
yukardaki bilgilerle birlikte ematik olarak gsterilecektir.
5. Teknik ve ekonomik analiz sonucu belirlenen styap tabannn tama gc
deerlerine gre, yol homojen kesimlere ayrlarak, gerekli ise bilgisayar programlar
kullanlarak, her kesimin projelendirmesi ayr yaplacak ve DAREnin istedii sayda
itinerer zerinde gsterilecektir.
6. Yarma malzemelerinin dolguda kullanlma durumunun incelenmesi yaplarak rapor
kapsamnda tablo halinde verilecektir.
7. styap tabann etkileyecek, zayf zemin koullarn tayan yarma, dk ykseklikte
dolgu ve hemzemin geilerde Rehbere gre yaplacak iyiletirme almalar ve bunlara
ait kazma derinlikleri ve seme malzeme kalnlklar belirtilecektir.
8. styap taban malzemesi olarak kullanlacak olan yarma, ariyet oca v.b. yerlerde
alm tm aratrma ukurlar ve sondaj numunelerine ait deney fyleri hazrlanarak
rapor iinde yer alacaktr.
9. styap projelendirmesiyle ilgili A, G ve sondaj loglar rapor iinde yer alacak ve
styap taban itinereri (idalize profil) zerine ilenecek ve rapor kapsamnda sunulacaktr.
3. MEVCUT YOLDA STYAPI TAKVYE PROJESNN YAPILMASI DURUMDA
Mevcut yollarn takviye projelerinin hazrlanmasnda, ncelikle yzey bozukluklar
gzlemleri, gerekirse defleksiyon lmleri, ukur ve karot almalar gibi styapnn
mevcut performansn, yapsal tama gcn ve malzeme zelliklerini tespit etmeye
ynelik ettler yaplacaktr. Ayrca gerekli ise, mevcut taban zemini deerlendirilecek,
CBR dahil dier malzeme zellikleri belirlenerek rapor kapsamnda yeralacaktr. Mevcut
yol yzeyindeki styap bozulma tipleri ve dereceleri belirlenecek (atlak genilii, tipi,
boyu, younluu v.b.) ve bunlar kilometre baznda itinerer zerinde detaylandrlarak
gsterilecektir. Defleksiyon lm yaplmas durumunda da, elde edilen veriler ilgili
analiz programlar yardm ile deerlendirilerek, yol homojen kesimlere ayrlacak ve
takviye projesi hazrlanacaktr.
Defleksiyon lmnn uygun olmad durumlarda, mevcut styap Karayollar Esnek
styap Projelendirme Rehberinde yer alan efektif kalnlklar metoduna gre
deerlendirilecek ve takviye kalnlklar buna gre hesaplanacaktr. Raporda yol
yzeyindeki bozulmalarn tipleri, nedenleri ve onarm metotlar ak bir ekilde yer
alacaktr. Gerekli ise her trl atlaklarn yansmasn geciktirici malzemelerin
projelendirilmesi yaplacak ve rapor kapsamnda hesap detaylaryla birlikte sunulacaktr.
117

KGM (2005) - Zemin Aras. Islerine Ait Sartname

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KGM (2005) - Zemin Aras. Islerine Ait Sartname

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ARATIRMA

Karayollar Genel Mdrl, Teknik Aratrma Dairesi Bakanl ve Blge Aratrma

GEOTEKNK (ZEMN MEKAN VE TEMEL MHENDSL) PROJE RAPORU

STYAPI PROJELENDRME RAPORU

Geoteknik (Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii) Proje Raporu

styap Projelendirme Raporu

olmak zere ayr rapor halinde hazrlanarak sunulacaktr.

asndan en uygun projenin retilmesine ynelik olarak srdrlecektir. Bu aratrma

Her aamada yaplmas gereken almalarn ve hazrlanmas gereken dokmanlarn

konularn raporlandrr. Bu rapor, olas koridor alternatiflerini, yukarda verilen ltler

Jeolojik Ett ve Raporu

Koridor Jeolojik Ett Raporu

2.1. KORDOR JEOLOJK ETT VE RAPORU

2.2. KORDOR HDROJEOLOJK ETT VE RAPORU

JE aamasnda elde edilen verilerin Hidrojeolojik adan zet yorumu,

JTAPye gereksinme duyulmamas durumunda deneyim ve nceki almalar JTEye

- Jeolojik Ett (JE)

JE aamasnda elde edilen verilerin hidrojeolojik adan zet yorumu,

- Mhendislik Jeolojisi Etd (MJE)

4. N PROJE JEOLOJK - JEOTEKNK ETTLER

Jeolojik Ett ve Raporu

n Proje Jeolojik Ett Raporu

4.1.1. N PROJE JEOLOJK ETD (JE)

Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,

Bu konular, kullanlan topografik harita leinin elverdii lde; bro ve saha

Olas SEENEKLER karlatrmal olarak anlatan n Proje Jeolojik Ett Raporu

N PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETD (MJE)

Bu aamann Mhendislik Jeolojisi Etd 1/5000 lekli topografik harita ve profiller

JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asndan

4.3.2. N PROJE MHENDSLK JEOLOJS ETD RAPOR YAZIMI

Olas seeneklerin yer ald alanlar ierisinde yukarda (4.3.1de) belirtilen

4.4.2. N PROJE JEOTEKNK ETT (JTE) ve RAPOR YAZIMI

Birimlerin litolojileri, ayrma, bozuma, sertlik, dayanm v.b. zellikleri,

Yaplan bu almalar sonucunda seeneklerin jeolojik-Jeoteknik adan emniyet ve

5. KESN PROJE JEOLOJK - JEOTEKNK ETTLER

Jeolojik Ett ve Raporu

Koridor, elverililik ve/veya n proje aamalarnda hazrlanan ett ve rapor

Kesin Proje Jeolojik Ett Raporu

Jeolojik birimlerin litolojik, paleontolojik ve petrografik zellikleri,

Ana sreksizlik (tabaka, fay, eklem, uyumsuzluk, dokanak v.b.) sistemlerinin

5.2.2. KESN PROJE HDROJEOLOJK ETT RAPOR YAZIMI

JE ve HJE aamasnda elde edilen verilerin mhendislik jeolojisi asnda zet

Bu nedenle; jeoteknik tasarma ynelik olarak mhendislik deitirgelerinin

5.4.2. KESN PROJE JEOTEKNK ETT (JTE) ve RAPOR YAZIMI

JE, HJE, MJE ve JTAP sonularnn birlikte ayrntl jeoteknik deerlendirilmesi,

Dolgu ev eimlerinin stabilite analizleri ile desteklenerek belirlenmesi,

Jeoteknik harita, profil ve enkesitler en az aadaki bilgileri ierecek ekilde

Haritalarda yarma ve dolgularn evli planlar,

5.4.2.1. Jeoteknik Model almalar

Sanat yaps temeli

Kaya Yarmalara Ait zet izelge

*izelge iindeki bilgiler rnek olarak verilmitir.

*izelge iindeki bilgiler rnek olarak verilmitir.

*izelge iindeki bilgiler rnek olarak verilmitir.

Bu erevede hazrlanan Kesin Proje Jeoteknik Ett ve Raporu, harita ve profillerle

Mevcut ta/kum-akl/ariyet oca alanlarnda ocak aynasnda ve ocak sahasnda

alma alannda aratrma programnn hazrlanmas amac ile yaplacak n

Ta ocaklarnn iletme esnasnda randmann, kalitesini ve deiimini belirleyecek

Ariyet ocaklarnda malzemenin sklebilirlik asndan klas durumu, dolguda

Ocak sahalar krokilendirilerek ruhsat ve kamulatrma almalarna k tutacak

Ocak sahasnn ve konkasr antiyesinin iletme esnasnda evreye olabilecek

Proje ve Etdn Amac

6.4. SONU VE NERLER