Professional Documents
Culture Documents
Nnivi n
trdm tdu chien dii cdc loai ludn theo sdt cac
Tdy cd truyen.
^de
55
ti'inh...
ddc quyen budn bdn cde mat hdng ndy tir tay
the ndo.
territory
Nam A
56
nhdm vdo"
XVII.
De dat
quyen
ti'inh...
Sl
thu dugc cho viec xay dung phdo ddi, duy tri
58
^de
itiein
eua qud
59
ti'inh...
Cdn ngudi
dong
Viec
60
mdt thi lire chfnh trj, quan sir va tdn tai nhu
Palembang,
Macassar,
Toan
quyen Jan
trinh...
61
Ha Lan sc kbdng chi gidi ban d Indonesia,
ma cac phao dai va thuang diem sc dugc trdi
rdng ra todn phuang Ddng, VOC da xiic tien
xam nhap khu vuc DNA luc dja. Trudc bet,
Cdng ty thiet lap cdc mdi quan he bang giao
tdt dep vdi gidi cam quyen Ayutthaya, Dang
Trong, Dang Ngoai, Lao, Mien Dien.... dc
md dudng cbo boat ddng budn ban thuan Igi
cua Cdng ty d cdc vuong qudc nay. Sau dd,
VOC da hd trg ky thuat quan su, tau chien,
\u khi trong xung dot giu:a eac the lire phong
kicn (lien minh quan su vdi Dang Ngoai),
tranh chap lanh thd d khu vuc (xung dot giira
Mien Dien vdi Ayutthaya, chinh phuc lieu
qudc chu bau Patani ciia Ayutthaya) vd lam
ddi trpng loai bd the luc nudc ngoai (Bd Dao
Nba va Tay Ban Nha d Ayutthaya). Tat ca
phuong thirc, thu doan nay nlidm budc chinh
quyen ban xii thira nhan cdc dac quyen
thuong mai ciia Cdng ty nhu quyen tu do
budn bdn va dam bao an toan khi budn ban
tren lanh thd dja phuang, khdng bj ddnli thue
hang hda xuat nhap cdng, ddc quyen budn
ban mdt sd mat bang, dugc lap thuang diem,
khu djnh cu... Trong nhieu trudng hgp,
VOC da sir dung vii lue de dat dugc muc
dich thuang mai ciia minh nhu danh tan ham
dpi Anh d vjnh Patani, danh dam tau thuyen
budn ban vdi Dang Trong, gay chien vdi
Dang Trong. Ddng ke nhat la viec dimg su'c
manh quan sir de kiem sodt cira sdng Chao
Phraya, danh pba tdu thuyen cua Ayutthaya
budn bdn vdi cdc nudc trong khu vuc, budc
ngudi Thdi phdi ky vdi Hd Lan hiep udc bat
binh ddng ndm 1664.
62
nlur
Banda.
Ambonia,
1 crnale.
khach" va
qudc
Macassar,
lldi
giao
(Banlam,
Bengal
/\yultba>a.
den
Arakan.
Mien
Dien
va
ti'inh...
'^ Le Van Quang: Lich sir vuong quoc Thdi Lan, Nxb.
Thanh phi H6 Chi Minh, TP H6 Chi Minh, 1995,
tr.91.
63
Coroniandcl va Bengal nhieu ngudn tai chinh
dutrir'^
Ha Lan cung nd luc xam nhap thj
trudng Dang Trong ciia cdc chiia Nguyen.
Tuy vay, quan he thuang mai giua Batavia
vdi Dang Trong da sdm dd vd. Nguyen nhan
Clia nd, theo Klcinen, Id vice thieu mdt su
ddng y ve cdc dieu lual qudc lc lien quan den
nhirng con tau mdc can cung nhu nhung vj
Iri khac biet md phia I Id Lan vd Dang Trong
phdi ddi dien vdi Dang Ngoai. Mat khac,
quan he thuang mai vdi Dang Ngoai dugc
thiel lap da Idm cho tam quan trpng ciia
Dang Trong ddi vdi VOC dan thu hep lai.
Khi mdi quan he ay dugc phuc hdi trong
ndm 1651, nd ciing khdng phai dugc ca bai
ben ddng gdp nhiet tinh. Cdng ty ket luan
rang, chang cd nhieu lgi nhuan gi tir mdi
I o
64
Ngoai^^
Trong
^de
65
Irinh...
25
66
26