Professional Documents
Culture Documents
HM BN LI, BN LM
V NGUYN L BIN
Thc hin: Phan nh Trung
I. nh ngha:
1. Hm li, lm:
Hm s f c gi l li trn on [; ] R nu vi mi x, y [; ] v vi mi a, b 0 tha
a + b = 1 th:
f (ax + by) af (x) + bf (y)
Ngc li, f c gi l lm trn on [; ] R nu vi mi x, y [; ] v vi mi a, b 0 tha
a + b = 1 th:
f (ax + by) af (x) + bf (y)
Ch : Ta tha nhn kt qu sau:
Nu hm f kh vi hai ln trn [; ] th f li trn [; ] khi f 00 0, x [; ]. Ngc li, f lm trn
[; ] khi f 00 0, x [; ]
2. Hm bn li, bn lm:
Hm s f c gi l bn li, bn lm trn [; ] R nu tn ti hng s [; ] duy nht sao cho
f li trn [; ] v lm trn [; ] hoc ngc li.
Pn
i=1 xi
+ (n 1) th khi :
ii) xn R
iii) x1 + x2 + ... + xn = k = const
iv) f l hm trn [; ] tha f lm trn (; ] v li trn[; +).
t F = f (x1 ) + f (x2 ) + ... + f (xn ). Khi :
+ max F x1 x2 = x3 = ...xn
+ min F x1 = x2 = ... = xn1 xn
III. Cc v d:
V d 1: (IMO Shorlist 1993, Viet Nam) Cho a, b, c, d l cc s thc khng m tha a+b+c+d = 1.
CMR:
1
176
abc + abd + acd + bcd
+
abcd
27
27
Li gii:
1
Gi s a = min{a, b, c, d} a . BDT cn chng minh vit li di dng:
4
1
176
bcd a + bcd
(1)
bc + cd + bd
27
27
Xem VT ca (1) nh mt hm s theo a. Ta xt cc trng hp: Trng hp 1: bc+cd+bd
Khi :
V T(1) = bcd
Trng hp 2: bc + cd + bd
(b + c + d)3
(a + b + c + d)3
1
=
27
27
27
176
bcd < 0. Khi :
27
V T(1) bcd
Trng hp 3: bc + cd + bd
176
bcd = 0.
27
1
27
176
bcd > 0. Khi :
27
V T(1)
bc + cd + bd 17
bcd
4
27
+
=
4
27
324
576
324.3
576
27
Php chng minh hon tt.
Lu : Ty theo bi ton ra cn la i lng thay i ph hp sao cho thun li trong vic
cng ph bi ton. i vi bi ton ny, ta c th c nh c, d th do a + b + c + d = 1 nn a + b cng
c nh, lc ny kho st V T(1) theo ab ta cng thu dc pcm.
V d 2: (Vasile Cirtoaje) Cho a, b, c, d l cc s thc khng m a, b, c, d tha a2 + b2 + c2 + d2 = 1.
CMR:
(1 a)(1 b)(1 c)(1 d) abcd
Li gii:
1
Gi s a = min{a, b, c, d} a . Ta vit BDT cn chng minh di dng:
2
[(1 b)(1 c)(1 d) + bcd]a (1 b)(1 c)(1 d) 0
(1)
p = b + c + d
t q = bc + cd + db
r = bcd
. Khi , ta cn CM:
2r + p q 1
0
2
Ch l lc ny p2 2q =
3
nn ta cn CM:
4
4r
1
(p 1)2
4
5
1
3
Theo AM-GM: p 3 3 r T y ch vic kho st hm g(r) = 4r 9 r2 + 6 r , r l c pcm.
4
8
V d 3: (Crux Mathemmaticorum) Cho a, b, c l cc s khng m. CMR:
r
r
r
48a
48b
48c
1+
+ 1+
+ 1+
15
b+c
c+a
a+b
Li gii:
t x =
2b
2c
2a
;y =
;z =
. Khi , ta c:
b+c
c+a
a+b
xy + yz + zx + xyz = 4
V ta cn CM:
1 + 24x +
1 + 24y + 1 + 24z 15
(1)
4z
1 + 24y + 1 + 24z = 1 + 24.
+ 1 + 24z
1 + 2z
r
4z
Thc hin kho st hm g(z) = 1 + 24.
+ 1 + 24z vi z [0; 1] ta d dng thy g(z) 10
1 + 2z
T suy ra:
p
2a
2b
2c
,y =
,z =
. Khi :
b+c
c+a
a+b
xy + yz + zx + xyz = 4
V ta cn CM:
(1 + 2x)(1 + 2y)(1 + 2z) 25
a+b+c
3
abc max{( a b)2 ; ( b c)2 ; ( c a)2 }
3
Li gii:
Khng mt tnh tng qut, gi s a b c. Khi , ta cn CM:
3
a + b + c 3 abc 3( c a)2 0
(1)
3
ca
f (b) =
>0
3 5
3 b
00
3
a + 2c + 3 ca2 6 ca
iu ny l ng theo AM-GM.
Nu m rng BDT trn ta tm c chn di ca i lng TBC-TBN l
min1i<jn {( ai aj )2 }.
2
1X
1
n
min {( ai aj )2 }
ai t
ai
n
2 1i<jn
i=1
i=1
1x
, x [0; 1]
1+x
1 2x
s
1x 3
4
(x + 1)
1+x
1
1
00
Ta thy f i du khi qua x = 1/2 nn f lm trn 0;
v li trn
; 1 . Do theo nh l 2,
2
2
VT t cc i khi:
(
(
a = 0, b = c
a=b=0
a+b+c=1
c=1
f 00 (x) =
bc
m, y =
a
ca
n, z =
b
ab
p. Khi ta c:
c
m + n + p = mnp
iu ny gi cho ta chn A, B, C l ba gc ca mt tam gic nhn sao cho: m = tan A, n = tan B, p =
tan C. By gi, ta cn tm GTNN ca:
r
r
r
bc
ca
ca
tan A +
tan B +
tan C
P =
a
b
b
. Ta c : f (x) = 2 tan x.(tan2 x + 1) > 0, x 0,
nn f lm
Xt hm f (x) = tan x, x 0;
2
2
trn 0;
. Ta chn d l s thc dng sao cho:
2
1
1
1
2
+
+
=
a+d b+d c+d
d
S tn ti ca d hon ton c khng nh theo b . p dng BDT tip tuyn, ta c:
s
s
s
!"
#
!
a(b
+
d)(c
+
d)
a(b
+
d)(c
+
d)
a(b + d)(c + d)
0
f (A) f arctan
A arctan
+ f arctan
bc(a + d)
bc(a + d)
bc(a + d)
s
"
# s
a(b + d)(c + d) + bc(a + d)
a(b + d)(c + d)
a(b + d)(c + d)
tan A
A arctan
+
bc(a + d)
bc(a + d)
bc(a + d)
s
"
# r
r
bc
2abc + (ab + bc + ca)d + ad2
a(b + d)(c + d)
(b + d)(c + d)
tan A
A arctan
+
a
bc(a + d)
a+d
abc(a + d)
Ch rng v
1
1
1
2
+
+
=
a+d b+d c+d
d
nn ta c ngay
d3 = 2abc + (ab + bc + ca)d
Suy ra:
r
s
# r
"
bc
d2
a(b + d)(c + d)
(b + d)(c + d)
+
tan A
A arctan
a
bc(a + d)
a+d
abc
Tng t, ta cng c:
r
s
"
# r
ca
b(a + d)(c + d)
(a + d)(c + d)
d2
B arctan
+
tan B
b
ac(b
+
d)
b+d
abc
s
"
# r
ab
c(a + d)(b + d)
(a + d)(b + d)
d2
C arctan
+
tan C
c
ab(c + d)
c+d
abc
Ch rng:
s
s
s
r
a(b + d)(c + d)
b(c + d)(a + d)
c(a + d)(b + d)
(a + d)(b + d)(c + d)
+
+
=
bc(a + d)
ca(b + d)
ab(c + d)
abc
nn:
s
A + B + C arctan
Do :
a(b + d)(c + d)
arctan
bc(a + d)
r
(a + d)(b + d)
+
c+d
b(c + d)(a + d)
+ arctan
ca(b + d)
(b + d)(c + d)
+
a+d
c(a + d)(b + d)
=0
ab(c + d)
(c + d)(a + d)
b+d
Vy:
r
min P =
(b + d)(c + d)
+
a+d
(c + d)(a + d)
+
b+d
(a + d)(b + d)
c+d
7
27
x2
x
y
z
+ 2
+ 2
+1 y +1 z +1