Hai mi nm quan h Php - Vit Nam (1975 1995)

(Phn tip theo)

TS. Nguyn Th Hnh

Khoa Lch s - Trng i hc S phm H Ni

th ni nm 1982 l nm c
ma ca mi quan h Vit Php bi lin
tip din ra cc cuc gp g v thm ving
quan trng. T ngy 7 n ngy 14 thng 10
nm 1982, ln u tin t khi Vit Nam
thng nht, mt phi on ngh s Php sang
thm chnh thc Vit Nam. 1
Php ti tr cho vic xy dng khoa
ting Php - Trng i hc S phm Ngoi
ng H Ni, chu trch nhim o to gio
vin dy ting Php cc trng ph thng.
Php cng ti tr cho vic sa cha v tu b
li Vin Php ng ti thnh ph H Ch
Minh. 2 Trong iu kin khi hp tc kinh t
v chnh tr ang cn gp nhiu cn tr bi
nhng bt ng v chnh tr th pht trin
hp tc v vn ho chnh l s m bo chc
chc nht cho mi quan h hp tc gia Vit
Nam v Php. y cng chnh l mt trong
nhng mc tiu m chnh ph Php c gng
duy tr cc nc vn l thuc a c ca
mnh. S hp tc vn ho ngy cng c
thc y mnh m bng cc hot ng trao
i ngh thut: t chc lin hoan phim ti
1

Le Monde, le 7 octobre 1982. (Bo Le Monde ngy

7/10/1982).
2
Vin Php ng ti thnh ph H Ch Minh l mt
trong nhng trung tm vn ho ln nht m Php u
t nc ngoi vi 58 nghn u sch, hng nghn b
phim, phng chiu phim, phng hc tingv.v. (TG)

Paris, xut bn cc tc phm th song ng

v.v.
Bn cnh , s hp tc v k thut
ngy cng c tng cng, c bit trong
lnh vc y t, khoa hc: Php gip Vit
Nam hin i ho bnh vin Xanh Pn ti H
Ni, k nhiu tho thun hp tc gia i
hc Tng hp H Ni vi i hc Paris VII,
hp tc vi cc trung tm nghin cu ca
Php trong lnh vc cng ngh thng tin.
Ngy 6/2/1983, B trng Y t ca
Php Jack Ralite n thm Vit Nam.
Chuyn i ny c nh gi l mt bc
tin mi trong mi quan h hp tc gia Vit
Nam v Php ni chung v trn lnh vc y t
ni ring. Trn thc t, Php ht sc ch
trng n mi quan h hp tc v y t i
vi Vit Nam, thc hin chng trnh hp
tc u tin chu l vi Vit Nam. B
trng Y t ca Php nh gi: Vic hp
tc vi Vit Nam trn lnh vc y t cn phi
thot ra khi s hp tc mang tnh cu tr
m phi y ln mt tm cao mi l s
hp tc trong lnh vc o to nhn lc,
trang thit b y t, cc phng th nghim v
tin ti gip Vit Nam c th sn xut
c nhiu loi thuc, sn xut nhng trang
thit b y t n gin ; gip Vit Nam

88

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

c th s dng v duy tr, bo dng cc

loi my mc y t hin i. 3

tm ra cc gii php thc y hn na s

hp tc gia Php v Vit Nam.

C hai bn k kt mt Ngh nh th
v s hp tc trn lnh vc y v dc. Ngh
nh ny c nh gi l mt qu trnh xy
dng m c hai bn Php v Vit Nam u
c li. B trng Php nh gi rt cao
ngun nhn lc ca Vit Nam trong kh
nng hp tc: Vit Nam c mt i ng bc
s v y t c trnh cao v ng o. Tuy
nhin, h li thiu cc phng tin k thut
hin i. Trc tnh hnh ny, chnh ph

Kt qu ca nhng chuyn thm

c th hin thng qua nhng hot ng c
th: Nm 1983, c khong 125 hc bng
ngn hn v di hn c trao cho cc sinh
vin v thc tp sinh Vit Nam; Hp tc v
vn ho v khoa hc c tin hnh thng
qua s lin kt gia cc trng v cc vin
ca Vit Nam vi cc trng, vin ca Php
nh: i hc Paris VII, i hc Orsay, i
hc Grenoble; Vin Pasteur, Khoa Ung th

Php cn phi thc y hn na s hp tc,

tm kim cc s tr gip thng qua cc t
chc phi chnh ph gip Vit Nam c th
pht huy c kh nng ca mnh. 4

hc ca Vin Gustave-Roussy Hip c

hp tc c k kt gia Trung tm Nghin
cu khoa hc Quc gia Php (CNRS) v
Vin Khoa hc X hi Vit Nam. Hng nm,
c ti 150 chuyn gia Php trn cc lnh vc
ti Vit Nam trong khong thi gian 3 thng
hp tc trong nghin cu khoa hc. 5

Sau chuyn i thm Vit Nam ca Jack

Ralite, d lun Php nh gi cao kh nng
hp tc gia Php v Vit Nam v cho rng
Vit Nam chnh l qun ch bi ca Php
chu . Tip ngay sau , hng lot cc k
hoch thm Vit Nam ca cc b trng ch
cht ca Php c ra: chuyn thm ca
Ngoi trng vo thng 3/1983, ca B
trng Giao thng Vn ti thng 4/1983 v.v.
Cc chuyn thm ny u tp trung vo vic
3

Daniel Roussel, Jack Ralite Hanoi, Le Monde,

le 7 fvrier 1983. (Jack Ralite n H Ni, Bo Le
Monde ngy 7/02/1983).
4
Le discours du Ministre franais de la Sant en
visite au Vietnam du 6 au 9 fvrier 1983, cit dans Le
Monde du 10 fvrier 1983 par Daniel Roussel, Le
voyage de Jack Ralite marque une nouvelle tape des
relations entre Paris et Hanoi. (Bi pht biu ca B
trng Y t Php nhn chuyn thm Vit Nam ngy
6/02/1983, c trch ng trong bo Le Monde ngy
10/02/1983, trong bi vit ca Daniel Roussel,
Chuyn thm ca Jack Ralite nh du mt bc
pht trin mi trong quan h gia Paris v H Ni).

Chuyn thm ca B trng Giao thng

vn ti Php Charles Fiterman vo thng
5/1984 gip tng cng hn na s hp
tc trn lnh vc giao thng v cng c
nh gi l lm pht trin hn na mi quan
h gia hai nc. 6 Cc vn hp tc hai
bn c trao i c th: vin tr v bn r
nhng my mc, trang thit b ca hng
khng v ng st, tng cng trao i cc
chuyn gia v cc on hp tc khoa hc,

Le Firago, Paris Hanoi: Relation sans nuages,

le 11 avril 1984. (Bo Le Firago, Paris-H Ni: Mi
quan h tt p, ngy 11/04/1984).
6
LHumanit, Les transports : un objetif
prioritaire, par Daniel Roussel, le 1e juin 1984. (Bo
LHumanit ngy 1/06/1984, Giao thng vn ti:
Mc tiu c u tin ca Daniel Roussel).

Hai mi nm quan h...

hp tc gia Hng khng Vit Nam v Hng
khng Php
Bn cnh , ti thnh ph H Ch
Minh, Vin Pasteur Paris vin tr xy
dng mt phng th nghim sn xut
vcxin. Cng vic ny c ngha to ln i
vi sc kho cng ng.
Ngy 21/4/1984, B trng B Hp tc
v Pht trin ca Php Christian Nucci ti
H Ni d l khnh thnh khoa ting
Php do pha Php ti tr. 7 Trn lnh vc
hp tc vn ho, khoa hc k thut, Php ti
tr cho Vit Nam 12,4 triu francs nm 1980
v tng ln ti 28,7 triu francs nm 1984. 8
Php l mt trong nhng i tc chu u
u tin ca Vit Nam hp tc trn cc lnh
vc vn ho, khoa hc v k thut. Php
cng l nc duy nht khng thuc phe x
hi ch ngha tip tc gip Vit Nam trn
phng din chnh ph trong giai on ny.
nhiu trng trung hc ti H Ni,
chng trnh o to ting Php cng pht
trin nhanh chng v t hiu qu. Bn cnh
, Php cn k nhng cam kt gip o
to ting Php trng i hc Bch Khoa
H Ni, Hc vin Quan h Quc t. Nhiu
sut hc bng ngn hn (6 thng) v di hn
7

Khoa Ting Php ca trng i hc S phm

Ngoi ng H Ni c xy dng t nm 1979, hon
thnh vo thng 4/1984 v ngay t nm hc u tin
n nhn ti 500 sinh vin (vi kh nng tip nhn
1.200 sinh vin) v vi mt i ng gio vin ting
Php c trnh cao l 30 ngi, 4 gio vin bn ng
c nhim v o to nng cao trnh cho cc gio
vin ting Php (TG).
8
Le Monde, le 21 avril 1984, (Bo Le Monde ngy
21/04/1984).

89
(2 nm) c trao cho cc sinh vin hoc cn
b nghin cu ca Vit Nam o to gio
vin ting Php hoc hc cc ngnh c
th nh: ngoi thng, vin thng, du lch v
nht l trn lnh vc y t cng ng.
Tnh hnh chnh tr quc t v khu vc
c s thay i khin Php v Vit Nam
phi nhanh chng hn na tm kim nhng
gii php tt nht cho mnh. Ngy
17/5/1985, mt on i biu cc nh doanh
nghip Php ti thm Vit Nam bao gm 18
doanh nghip ln, trong c i din ca
cc ngn hng ln ca Php: Crdit
Lyonnais, Ngn hng Ngoi thng Php
(BFCE) v Indosuez. Chuyn i ny c
coi l s thm d th trng ca cc doanh
nghip Php. Mt trong nhng th trng m
cc nh u t Php quan tm l u t
vo cc sn phm c th xut khu u tin
v trc tip sang th trng Lo, Campuchia
v cc nc ng Nam khc.
S c mt ca cc nh doanh nghip ln
ca Php ti Vit Nam khng phi l mt s
ngu nhin. Paris bt u ngh n mt
tng lai gn khi m vn Campuchia i
vo giai on cui, v mt hip nh v
Campuchia c k kt. Khi , mt tng
lai khng xa s l s ho gii gia Vit Nam
v Trung Quc. Th trng y tim nng
Vit Nam s tut khi tay Php nu nc
ny khng tranh th c hi. Bn cnh ,
pha Vit Nam cng cn tm kim mt s
lin kt bn vng pht trin kinh t sau
khi vn Campuchia c gii quyt. Mt
khc, s gip ngy cng gim st ca cc

90

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

nc XHCN m c bit l Lin X khng

cn p ng cho nhu cu ngy cng tng
ca Vit Nam. Vit Nam cn phi tm nhng
gii php khc. y chnh l thi im Php
cn phi tng cng mi quan h i vi
Vit Nam nu khng mun b l c hi i
vi c khu vc. 9
Thng 1/1986, mt chng trnh hp tc
c k kt gia Th vin Quc gia Paris v
Th vin Quc Gia H Ni. Theo ni dung
hip nh th Vit Nam l mt trong nhng
nc c Php cung cp sch v tp ch c
bit trn lnh vc khoa hc v k thut. 10
Php chu trch nhim o to cc k thut
vin nghe nhn v cung cp khong nm
mi gi chng trnh tivi trn cc lnh vc
th thao, vn ho hng nm.
* Nh vy, trong nhng nm t 1975
n 1989, mi quan h Vit Nam-Php y
nhng bc thng trm do tc ng ca bi
cnh khu vc v quc t cng nh b nh
hng bi tnh hnh c th trong tng nc.
Quan h gia Php v Vit Nam c bc
khi u ht sc tt p ngay sau khi Vit
Nam ginh thng li trong cuc khng chin
chng M 1975-1977. Tuy nhin, t cui
nm 1977, mi quan h ny li b gim st
khi vn Campuchia xy ra, Vit Nam b
c lp v ln n bi hu ht cc nc trong
khu vc v cc nc t bn trn th gii.
9

Le Monde, Dlgation dhommes daffaires

franais, le 17 mai 1985. (Bo Le monde ngy
17/05/1985, Phi on doanh nghip Php ti Vit
Nam.
10
Chng trnh m rng nh hng vn ho Php m
ch Vit Nam v Libng l hai nc trong khi Php
ng nhn c s gip ny (TG).

Mc d vy, s gim st v cng thng trong

quan h Php-Vit din ra khng lu, bi
khng ging nh cc nc t bn phng
Ty khc, ch ln n v c lp Vit Nam,
Php cng vi Thy in v mt s nc
Bc u khc nh Phn Lan vn duy tr mi
quan h hu ngh vi Vit Nam trong sut
nhng nm thng kh khn nht. Khng ch
dng li , mt mt, Php gip Vit
Nam nhng phng tin k thut, vt cht,
lng thc gp phn gip Vit Nam vt
qua giai on kh khn, thiu thn nht; Mt
khc, Php cn c gng pht huy vai tr
trung gian ca mnh tm mt gii php
cho cc vn trong khu vc, nh Vit
Nam c th thot khi tnh trng b bao vy,
c lp v tin ti hi nhp vo th gii.
Chnh nh chnh sch tch cc ny ca Php
m quan h Vit Nam Php ch ng bng
trong mt giai on ngn (1977-1981) ri
sau li khi sc v tip tc pht trin
trong mt bi cnh ht sc kh khn v nhy
cm ca tnh hnh quc t v khu vc. Hn
lc no ht, giai on 1981- 1989 th hin
r chnh sch i ngoi nht qun, tng i
c lp v khn kho ca Php trong vic
gii quyt cc vn khu vc ng Nam
. Khng b nh hng nhiu bi chnh sch
ca M cng nh ca cc cng quc khc
nh Trung Quc, cng khng thc hin
chnh sch i u vi Vit Nam nh l xu
th chung ca th gii t bn lc , Php
tm cho mnh mt li i ring trong mi quan
h vi Vit Nam. Php va kin quyt phn
i Vit Nam trong vn Campuchia, yu
cu Vit Nam phi rt qun v nc v

91

Hai mi nm quan h...

ng bng quan h chnh tr v kinh t
lm sc p i vi Vit Nam v vn ny;
Song bn cnh , Php vn tch cc v ch
ng xc tin s hp tc vi Vit Nam trn
cc lnh vc vn ho, khoa hc-k thut, y t
v mang n cho Vit Nam nhiu s gip
, va gip Vit Nam thot ra khi tnh
trng kh khn, thiu thn, va s dng
nhng s hp tc ny lm c s, lm cu
ni cho vic gii quyt nhng bt ng. Nh
chnh sch ngoi giao ny m trong nhng
thi im kh khn nht, mi quan h gia
Vit Nam v Php cha bao gi b gin
on. Nhng thnh qu m Php v Vit
Nam t c trong giai on kh khn
ny l im ta ht sc vng chc
quan h Vit Nam-Php ct cnh trong giai
on sau.
Thi k pht trin ca mi quan h
Php-Vit (1989-1995)
Cui thp k 80 ca th k XX, tnh
hnh th gii v khu vc c nhng bin
i to ln v tc ng khng nh ti cc mi
quan h quc t. Vi vic M v Lin X
chm dt Chin tranh Lnh, xu th i u
gia hai h thng chnh tr - x hi i lp
trn th gii khng cn na, thay vo l
xu th va hp tc va u tranh. Quan h
quc t cng thay i theo chiu hng u
tin hng u cho s pht trin kinh t. S
khc bit v th ch chnh tr khng cn l
ro cn ngn cch ca s hp tc kinh t
na. Nn kinh t th gii bc vo mt cuc
chy ua ton cu m trong li ch kinh t
c t ln hng u. Xu hng mi ny

thc s va l thch thc, song li va l c

hi i vi nhng nc ang pht trin,
trong c Vit Nam.
Di tc ng ca s thay i tnh hnh
th gii, tnh hnh khu vc cng c nhng
bin chuyn to ln. Vi vic Vit Nam rt
ton b qun i ra khi Campuchia, quan
h i u gia hai khi nc ng Nam
cng chm dt. Quan h Vit Nam Trung Quc cng pht trin theo chiu
hng tng bc c ci thin tin ti
bnh thng ha.
Nhng yu t trn c tc ng su
sc n mi quan h VitPhp. Xu hng
hp tc, cng pht trin ca khu vc, c
bit l vic chm dt mu thun v
Campuchia cng nh vic nn kinh t Vit
Nam ngy cng ho nhp vo nn kinh t
khu vc v th gii thc s tr thnh mnh
t tt cho mi quan h Php-Vit pht trin.
C Php v Vit Nam u nhn thy s
cn thit phi gn b vi nhau. Pha Vit
Nam, bt u trn con ng hi nhp ca
mnh vi mun vn kh khn, do vy vic
tng cng quan h vi Php thc s l mt
trong nhng yu t m bo cho s thnh
cng. Thm vo , vi vic Lin X sp
nm 1991, ch da cui cng v duy nht
ca Vit Nam v kinh t khng cn na.
tn ti v ho nhp vo nn kinh t th gii,
Vit Nam cn da vo Php lm cu ni
cho mnh v hng ra th gii.
V pha Php, bu khng kh ho hon
khu vc ng Nam thc s l iu kin l

92

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

tng Php thc hin nhng tnh ton v

li ch ca mnh l gi vng v cng c nh
hng ng Dng, m rng nh hng
ra cc nc trong khu vc vn gn lin vi
quyn li chin lc ca Php chu m
Php bng mi gi phi gi cho bng c.
Bn cnh , vic bnh thng ho khu
vc ng Nam li cng t ra cho Php
thch thc l s cnh tranh vi vic m
rng nh hng ca cc cng quc khc.
Mun gi vng ch ng ca mnh y,
Php cn phi tng cng cng c mi quan
h vi Vit Nam - t nc ngy cng tr

trng Ngoi giao Vit Nam Nguyn C

Thch sang thm chnh thc nc Php. Mc
ch chuyn thm l nhm phc hi quan h
chnh tr song phng gia hai nc vn b
ng bng ngay t khi Vit Nam can thip
vo Campuchia. Chuyn thm ghi du n
bng s n tip ca Tng thng Francois
Mitterrand v vic k kt Hip nh hp
tc kinh t, cng nghip, vn ho, khoa hc
v k thut, ng thi thnh lp U ban
Hn hp ca hai nc, c nhim v xem xt
mi nm mt ln tnh hnh quan h hai bn
trn cc lnh vc hp tc hin ti v xut

nn quan trng v c uy tn trong khu vc.

i vi Php, Vit Nam lun l mt i tc
quan trng v y tim nng.

phng hng pht trin nhng quan h

trong tng lai. 12

Nh vy, xut pht t nhng nhu cu

trn m c Vit Nam v Php tranh th
mi c hi, tng cng s hp tc ca mnh
ngay t khi vn Campuchia c gii
quyt. Quan h VitPhp trong giai on
ny c khi qut trn ba phng din:
quan h chnh tr - ngoi giao, quan h kinh
t v quan h hp tc vn ho - x hi.
Quan h chnh tr-ngoi giao
Quan h chnh tr - ngoi giao gia hai
nc khi sc ngay khi vic gii quyt vn
Campuchia mi ch bc vo giai on
cui. Ngy 28/2/1989, B trng B Nng
nghip Php Henri Nallet ti thm Vit
Nam vi mc ch nhm ni li s hp tc,
vn b gim st t nm 1982. 11 Ch vi thng
sau , t ngy 20 n ngy 22/6/1989, B
11

Le Monde du 28 janvier 1990. (Bo Le Monde

ngy 28/01/1990).

Bt u t nm 1990, sau khi Hi ngh

quc t Paris v Campuchia kt thc
(8/1989) v sau khi t cui cng ca qun
Vit Nam rt khi Campuchia (9/1989), mi
quan h Php - Vit Nam thc s tng tc.
Ngy 23/2/1990, B trng Ngoi giao Php
Roland Dumas ti thm chnh thc Vit
Nam. B trng c nhiu cuc tip xc
vi cc nh lnh o Vit Nam ti thnh ph
H Ch Minh, bt u khi ng cho vic
thnh lp cc phi on hn hp ca hai
nc trong cc chng trnh hp tc. Quyt
tm ca chnh ph Php tng cng mi
quan h gia hai nc c B trng Php
khng nh trong ln gp g ny. 13

12

B trng Ngoi giao Nguyn C Thch thm

Php, H s 27, V Chu u II, B Ngoi giao.
13
Le Monde du 23 fvrier 1990. (Bo Le Monde
ngy 23/02/1990).

93

Hai mi nm quan h...

Thng 11/1991, B trng Ngoi giao
Php Roland Dumas li mt ln na sang
thm Vit Nam cng vi phi on ca cc
nh kinh doanh Php. Mc ch chuyn
thm, bn cnh vic trao i v quan h hai
nc, cc vn khu vc, quc t th hai bn
cn tp trung bn bc v vic Php gip Vit
Nam trong vic m rng hn na quan h
vi cc nc trong Cng ng Kinh t Chu
u (EEC), cc t chc ti chnh quc t. Bi
trn thc t, mc d Vit Nam hon ton
rt qun khi Campuchia song vn cn nhiu
vn khc mc cha c gii quyt tho
ng m nht l nhng quy ch vn hnh ca
nn kinh t Vit Nam cha ly c s
tin cy ca cc nc v nhiu t chc kinh
t, ti chnh ca th gii. Vit Nam by t s
mong mun thit lp v tng cng quan h
hp tc vi cc t chc nh Cng ng Kinh
t Chu u, Qu Tin t Quc t (IMF) v
nhiu t chc ti chnh quc t khc. Pha
Php khng nh s gip Vit Nam khai
thng c mi quan h vi cc t chc ny,
cng nh tng cng c quan h vi cc
nc trong EEC v T chc Cc nc ni
ting Php. 14
Chuyn thm ny c nh gi l mt
bc khi im tt p trong quan h hai
nc v l bc chun b cho chuyn thm
Vit Nam ca Tng thng Php Francois
Mitterrand. Php thc s ng vai tr cu
ni gia Vit Nam vi cc nc t bn
phng Ty.

Thng 2/1992, Jean Noel Jeanneney B trng Ngoi thng Php ti thm Vit
Nam. Trong bi pht biu ca mnh, ng
khng nh : Nc Php lun dn u
trong cu lc b nhng ngi bn ca Vit
Nam. Php lun ng h Vit Nam trong
chnh sch m ca v bnh thng ho quan
h vi Qu tin t quc t. 15
Thng 6/1992, B trng Ngoi giao
Nguyn Mnh Cm ti thm Php. Chuyn
thm ny c nh gi l thnh cng tt
p. Th tng Php k vi B trng
Hip nh v khuyn khch v bo h u
t. y chnh l c s hai bn tin hnh
m rng quan h u t, bun bn.
Thng 10/1992, Ph Ch tch th nht
Hi ng B trng Vit Nam Phan Vn
Khi ti thm Php. Trong chuyn thm
ny, mt ln na pha Php khng nh lp
trng ng h ca Php i vi vic Vit
Nam c s hp tc vi cc t chc ti chnh
th gii m c bit l Qu Tin t Quc t.
Ngy 9/2/1993, Tng thng Php
Francois Mitterrand dn u on i biu
cao cp ca chnh ph Php ti thm Vit
Nam. S kin ny nh du mt mc quan
trng trong lch s quan h Vit Php bi
ln u tin mt v Tng thng nc Cng
ho Php ti thm chnh thc Vit Nam v
cng l ln u tin, mt ngi ng u nh
nc phng Ty ti thm Vit Nam sau
nm 1975. Trong bi din vn ca mnh,
Tng thng Php khng nh mi quan h

14

U ban Hn hp v Hp tc kinh t, cng nghip

gia Php v Vit Nam, H s S40, V Chu u II,
B Ngoi giao.

15

Le Monde du 11 fvrier 1992. (Bo Le Monde

ngy 11/02/1992).

94

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

gia Vit Nam v Php c truyn thng lch

s lu i v vic tip ni truyn thng l
iu m c Php v Vit Nam khng th
khng lm. Ti c mt y l khp li
qu kh v m ra mt chng mi trong
quan h hai nc. Ti tin tng rng gia
hai dn tc chng ta lun tn ti mt mi
quan h mt thit thc s v chng ta mong
mun mi quan h ny ngy cng pht trin
hn na. 16
Tng thng Php cp ti tt c cc
vn quan trng m c hai nc u quan
tm, by t quan im ca Php v cc vn
kh khn m Vit Nam ang gp phi:
Ku gi M b lnh cm vn; Cam kt cng
st cnh vi Vit Nam xy dng mt
Campuchia ho bnh; ng h quan im
Vit Nam gia nhp t chc ASEAN v ti
hp tc vi cc t chc ti chnh quc t th
gii; ng h Vit Nam k Hip nh hp tc
vi EEC v cam kt s ng mt vai tr
quan trng trong vic gii quyt nhng kh
khn trong vic hp tc vi EEC ca Vit
Nam nh n tn ng cha tr ht, s lc
hu ca nn kinh t v nhng kh khn ca
Vit Nam sau chin tranhvv. Tng thng
Php cam kt s tng vin tr cho Vit Nam

16

Vietnam allocution prononce par M. Franois

Mitterrand, Prsident de la Rpublique de France, lors
du diner dEtat offert par le Prsident de la
Rpublique socialiste du Vietnam et Madame Le Duc
Anh, Hanoi,
le 9 fvrier 1993, Source :
http://www.doc.diplomatie.gouv.fr (Bi pht biu ca
Tng thng Php Franois Mitterrand nhn chuyn
thm Vit Nam ngy 9/02/1993, Ngun: Trang web
ca B Ngoi giao Php).

v nc Php sn sng pht trin vi Vit

Nam mt s hp tc lu di v ton din. 17
Trong chuyn thm ny, Vit Nam v
Php k 7 hip nh v hp tc kinh t,
lut php, y t v vn ho. Nhng hip nh
ny l c s php l hai bn y mnh
quan h song phng v thc s l c hi
Vit Nam bc u ho nhp vo cng ng
quc t. Chuyn thm ca Tng thng Php
ti Vit Nam c nh gi l thnh cng
rc r v c mt ngha to ln i vi quan
h hp tc hai nc. N cng chng t mt
iu, trong qu trnh hi nhp ca Vit Nam,
Php thc s ng mt vai tr tin phong v
c tm quan trng c bit.
Tip ngay sau chuyn thm ca Tng
thng Php, thng 6/1993, on i biu ca
Chnh ph Vit Nam do Th tng V Vn
Kit dn u sang thm Php theo li mi
ca Th tng Php Eduard Balladur. y
cng l chuyn thm u tin ca mt Th
tng Vit Nam ti Php k t nm 1977.
Trong chuyn thm ny, hai bn khng nh
li nhng bn bc trong chuyn thm ca
Tng thng Francois Mitterrand, ng thi
xc tin mt s hp tc v kinh t. c bit
c Php v Vit Nam u nhn mnh s
tng ng kin v vai tr quan trng ca
nhau trong vic cng gii quyt vn
Campuchia v cc vn khu vc ng
17

Vietnam allocution prononce par M. Franois

Mitterrand, Prsident de la Rpublique de France, lors
du diner dEtat offert par le Prsident de la
Rpublique socialiste du Vietnam et Madame Le Duc
Anh, Hanoi, le 9 fvrier 1993, Source :
http://www.doc.diplomatie.gouv.fr

95

Hai mi nm quan h...

Nam . iu ny c th thy rng, li ch
chin lc ca Php v Vit Nam khu vc
ng Nam gn cht vi nhau. Vit Nam
thng qua Php ho nhp mt cch c
hiu qu hn na vo khu vc v Php cng
thng qua Vit Nam lm cu ni quay li
nh hng ca mnh ng Dng m gi
y nh hng ca Php khu vc ny,
ngoi ngha chnh tr cn gn cht vi
quyn li kinh t. 18
Nhm tng cng hn quan h hp tc
song phng, nhng thng u nm 1994,
lin tip c cc cuc ving thm ca cc b
trng Php ti Vit Nam: B trng B
Cng nghip v Ngoi thng, B Vn ho,
B Kinh t v.v. Cc chuyn thm ny mang
ti mt hi th mi cho Vit Nam c v kinh
t v x hi thng qua cc cam kt gip
v hp tc m cc b trng a ra. Thng
7/1994, B trng b Kinh t Php Edmond
Alphandry ti thm Vit Nam v m li ti
H Ni Cng ty Bo him Ngoi thng
Php (COFACE Compagnie Francaise
dAssurance pour le Commerce Extrieur),
ng thi t c s cho hot ng ca Qu
Pht trin Php ti Vit Nam (CFD-La
Caisse Franaise de Dveloppment.)

B trng nhn mnh quan im ca Php

ht sc ng h Vit Nam gia nhp ASEAN.
Vi t cch s l nc Ch tch Lin minh
Chu u t 1/1/1995, Php cam kt s lm
ht sc mnh thc y quan h Vit Nam EU ngy cng tht cht hn na v c bit
l s cng c quan h Php Vit Nam.
Ch hn hai nm sau chuyn thm lch
s ca Tng thng Php ti Vit Nam, mt
s kin c bit khc din ra trong quan
h ngoi giao hai nc: chuyn thm ca
Ch tch nc L c Anh v nhiu quan
chc cp cao khc ca Vit Nam ti Php
ngy 7/5/1995 nhn k nim 50 nm ngy
chin thng pht xt v ch hai thng trc
khi Vit Nam tr thnh thnh vin chnh
thc ca ASEAN. Chuyn thm ny c c
hai bn nh gi cao bi nhng cam kt hp
tc m hai bn t c.
Nh vy, t 1989 n 1995 l mt
qung thi gian khng di, song quan h
Vit Nam - Php trn lnh vc chnh tr ngoi giao c nhng bc tin nhanh
chng. Xut pht t mi quan h truyn
thng, t nhng li ch chin lc khng th

Ngy 24/11/1994, B trng Ngoi giao

tch ri, c th thch qua cc giai on

Php Alain Jupp ti thm Vit Nam

cng vi nhiu quan chc cp cao ca b
Ngoi giao v cc nh doanh nghip Php. 19

kh khn, quan h Vit Php pht trin

nhanh chng ngay khi c nhng iu kin
khu vc v quc t thun li. S pht trin
mnh m trn lnh vc quan h chnh tr -

18

Le Monde du 23 juin 1993. (A.F.P)(Bo Le Monde

ngy 23/06/1993).
19
Le Monde du 25 novembre 1994. (Bo Le Monde
ngy 25/10/1994).

ngoi giao l nn tng vng chc v l iu

96

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

kin tin quyt, thc y mi quan h trn

cc lnh vc khc pht trin.
Quan h kinh t
Quan h trn lnh vc kinh t c
mt tm quan trng c bit trong mi quan
h chung ca hai nc, do , n lun c
xem nh hn th biu trong quan h PhpVit. Quan h kinh t c khi u t ngay
khi Vit Nam v Php thit lp quan h
chnh thc. Tuy nhin, giai on trc nm
1989, mi quan h ny b ng bng do b
nh hng ca yu t chnh tr m nht l
vn Campuchia. Bt u t 1989, mi
quan h kinh t pht trin mnh bi nhng
bt ng v chnh tr xung quanh vn
Campuchia c bn c gii quyt, cng
vi mi trng ho du ca c khu vc v
th gii. C hai bn u nhn thc r tm
quan trng ca nhau trong mt bu khng
kh ton cu mi: Vit Nam vi s dn ng,
tr v mt nn kinh t pht trin mnh, nng
ng l th trng l tng cho s u t ca
Php v t y Php vn ra cc th
trng khc trong khu vc, trc ht l cc
nc ng Dng. i li, Php gp phn
gip Vit Nam xy dng t nc v ti ho
nhp vo nn kinh t th gii. Quan h kinh
t gia Php v Vit Nam c biu hin
trn cc mt: Vin tr, cho vay vi li sut
u i; Vn ng gip Vit Nam ti hi nhp
vo cc t chc kinh t th gii v cc nh
ch ti chnh th gii; Hot ng u t kinh
doanh; Hp tc kinh t v bun bn song
phng.

Mt trong nhng vn chnh ca quan

h Vit Php trong giai on ny l vin
tr kinh t ca Php i vi Vit Nam. T
nm 1989, vin tr ca Php cho Vit Nam
gia tng nhanh chng, nht l sau khi Tng
thng Php Francois Mitterrand sang thm
Vit Nam nm 1993. S tin vin tr ca
Php t 5 triu franc nm 1989 ln ti 45
triu francs nm 1990; Nm 1991 s tin
vin tr tng ti 95 triu francs; Nm 1992 l
180 triu francs v nm 1993 ln ti 360
triu francs; Nm 1994 con s l 450 triu
francs. 20 Vi con s ny, Php tr thnh
nc vin tr song phng ln th hai, ch
sau Nht Bn, cho Vit Nam. 21 Ngoi ra,
hng nm Php cn gip v lng thc, thc
phm nh bt m, ng, sa v.v. Vit
Nam gii quyt nhng kh khn trc mt.
Gii quyt n tn ng cng l mt vn
ht sc cp thit i vi Vit Nam. Mun
ti hi nhp c vi cc t chc ti chnh,
Vit Nam cn phi thanh ton cc mn n
trc i vi cc t chc nh ch ti
chnh th gii nh: Ngn hng Th gii
(WB), Qu Tin t Quc t (IMF), Ngn
hng Pht trin Chu (ADB) ng
trc hon cnh kh khn ca Vit Nam,
Php ch ng tp hp, thnh lp v ng
u Cu lc b Nhng ngi bn ca Vit
Nam, nhm huy ng mt s vn cn thit
gip Vit Nam tr n, khai thng con ng

20

Tp ch Quan h Quc t, s 40 (2/1993).

Le Monde, le 25 novembre 1994. (Bo Le Monde
ngy 25/11/1994).
21

Hai mi nm quan h...

ho nhp ca Vit Nam vi th gii. 22 Kt
qu l nm 1993, Php, Nht Bn cng cc
ngn hng thuc 14 nc h tr gip Vit
Nam thanh ton mn n, a Vit Nam
chnh thc bnh thng ho tr li vi IMF
v nhn c s gip t t chc ny.
Bn cnh , Php cn gip v ti
chnh cho Vit Nam di nhiu hnh thc
khc nh: cho vay vi li sut u i gip
Vit Nam tr n v thc y hot ng cng
nghip. Cc t chc ti chnh ca Php tham
gia vo hot ng ny l: Qu Pht trin
Php (CFD - Caisse Franaise du
Dveloppement), Ngn hng Ngoi thng
Php (BFCE - Banque Franaise du
Commerce Extrieur), Qu Pht trin Trung
ng Php (CCD - Caisse Centrale du
Dveloppement) vi s tin cho vay hng
nm hng trm triu franc, gia hn cc khon
n cho Vit Nam v gip Vit Nam tr n
cho IMF. 23 Thng 8/1994, trong chuyn
thm Vit Nam, B trng Kinh t Edmond
Alphandry thng bo xo khon n 1,2
t francs cho Vit Nam. y l na s tin
n m Vit Nam phi tr cho Php.
Vi uy tn ca mnh chu u, Php
tch cc ku gi cc nc trong Cng ng
Chu u bnh thng ho v pht trin quan
h i vi Vit Nam. Chnh nh vy m mi
quan h hp tc gia Vit Nam v cc nc
ny ngy cng pht trin mnh m. Nm
1993, mt tho c v hp tc kinh t v
22

Le Monde, le 11 fvrier 1992. (Bo Le Monde

ngy 11/02/1992).
23
Vietnam Investment Review, N. 147, 8/8/1994.

97
mu dch c k kt. Nhiu hip nh bun
bn hng dt may, xut khu cc mt hng
nng sn c k kt gia Vit Nam v cc
nc ny.
Vic Vit Nam a ra Lut u t nm
1987 v ngy cng sa i cho hon thin
hn to iu kin thun li cho hot ng
kinh doanh u t ca Php Vit Nam.
Nm 1994, u t ca cc cng ty Php vo
Vit Nam khong hn na triu USD vi 66
d n ang hot ng, ng hng th 7 cc
nh u t vo Vit Nam v l nc chu u
u t ln nht y. c bit, chnh ph
hai nc Vit Nam v Php c gng to iu
kin v khuyn khch cc nh u t bao
gm c cc cng ty v c nhn vo Vit
Nam. Nm 1992, hai nc k "Hip nh
v khuyn khch bo h u t" nhm tng
cng thu ht vn u t v chuyn giao k
thut gia hai nc. Tuy nhin, cc d n
ca Php trong giai on ny vn ch quy
m va v nh tp trung trong cc lnh vc:
lp rp in t, du lch, khch sn, vn ti
bin, thng tin, lin lc, y t v.v.
Cc d n ln nht ca Php Vit
Nam ch yu tp trung vo cc dch v nh:
lin doanh xy dng khch sn v sn xut
ru bia. Trong khu vc sn xut t c d n
tm c quy m ln. Cc d n ln ng ch
nh Cng ty Lin doanh khch sn Ct C
thnh ph H Ch Minh (vn u t 76 triu
USD), Cng ty TNHH khch sn H Ni
(vn u t gn 54 triu USD), Cng ty lin
doanh Thng nht - Metropole Hotel (vn
u t 47,8 triu USD), Cng ty lin doanh

98

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

Ru bia Tin Giang (vn u t 43 triu

USD) 24
Hot ng hp tc kinh t v thng
mi Php-Vit cng pht trin mnh m, c
bit trn cc lnh vc: hng khng, du kh,
vin thng, trong hp tc v hng khng
ng mt vai tr quan trng. Mi quan h
gia Hng khng Php v Hng khng Vit
Nam c t lu v s hp tc cng c
tng cng hn t sau nm 1989. Hng
Hng khng Php dnh nhiu u tin cho
Hng Hng khng Vit Nam thng qua vic
gip hin i ho my bay v o to i
ng phi cng v.v. S hp tc ny khng ch
n thun mang li li ch v kinh t m cn
c mt ngha tinh thn to ln, ni gn
khong cch a l xa xi gia hai dn tc.
Trong lnh vc vin thng, tp on
vin thng ng hng u th gii Alcatel
ca Php c mt Vit Nam v trin khai
nhiu d n quan trng vi s vn u t ln
ti hn 200 triu francs, trin khai hn
130.000 cc tng i in thoi trn ton
quc, gip Vit Nam o to cn b cho
mng li vin thng hin i.
Thi gian t 1989 n 1995, quan h
thng mi hai nc c bc pht trin
mnh. Mc d ch yu cn cn thng mi
cn nghing v pha Php, song s pht trin
ny ng mt vai tr ng k cho s pht
trin ca Vit Nam. Trao i mu dch nm
1991 l 800 triu francs, th n nm 1992
tng gp i ti 1,6 t francs, nm 1994 tng

ln n trn 2 t francs. Mc tng ny ch

yu l hng nhp khu t Php sang Vit
Nam.
Tuy nhin, so vi ton b kim ngch
mu dch ca Php th con s ny cn l qu
khim tn (ch mi chim 0,06% ton b
kim ngch mu dch ca Php. 25) i vi
Vit Nam, phn th trng ca Php l
khong 8 ti 9% v l bn hng mu dch ln
th t ca Vit Nam. V cng ngy th cc
mt hng xut khu ca Vit Nam sang Php
a dng hn, c bit cc mt hng cng
nghip nh nh may mc, giy dp v.v.
Nh vy, quan h Vit Nam - Php trn
lnh vc kinh t ngy cng c nhng bc
pht trin tt p. Trong giai on ny, s n
nh v chnh tr gip mi quan h ny
pht trin mnh m v c mt trin vng ti
sng.
Quan h hp tc vn ha x hi
So vi cc lnh vc khc th quan h
Php - Vit Nam trn lnh vc vn ho-x
hi t b tc ng bi nhng yu t khch
quan khu vc v quc t. Hn th na, mi
quan h ny li cn lm c s, tin cho
nhng mi quan h khc. Truyn thng vn
ho phng ng lu i ca Vit Nam kt
hp vi vn ho phng Ty ca Php to
thnh nhng nt c trng c o t trong
qu kh. Mi quan h ny khng b ngt
qung m n c kt ni lin tc trong mi
quan h Php-Vit. Chnh sch m rng
25

24

Thi bo Kinh t Vit Nam, s 33 ngy 17/8/1995.

Vietnam Investment
11/7/1995.

Review, N. 143, ngay

99

Hai mi nm quan h...

nh hng bng vn ho ca Php trong
chng mc nht nh pht huy hiu qu
ti Vit Nam.

Vit Nam v Php. Ti thnh ph H Ch

Trong Hip nh hp tc Vit Php k

nm 1989, hai bn cam kt: Trong lnh
vc hp tc vn ho, hai chnh ph s lm
ht sc mnh duy tr cc hot ng nhm
to thun li cho s hiu bit ln nhau v
cc hot ng nhm tng cng mi lin h
gia Vit Nam v Cng ng ni ting
Php. 26

avec la France) c thnh lp vi mc ch

Trn c s , Vit Nam nhanh

Mt trong nhng hot ng t hiu qu

chng ho nhp vo Cng ng ni ting

cao v lu di l chng trnh hp tc o

Php, tham gia tch cc vo cc hot ng v

to cn b nghin cu trn cc lnh vc gia

l mt trong 15 nc thnh vin ca Hi

Vit Nam v Php. Nhiu trng i hc ni

ng Thng trc cc nc ni ting Php,

ting cc trung tm nghin cu ln ca

tham gia vo Hi ng Ti cao Php ng do

Php nh: Paris, Lyon, Grenoble, Bordeaux

Tng thng Php lm ch tch. Ting Php

tip nhn cc sinh vin, thc tp sinh,

dn quay tr li Vit Nam v nhanh chng

nghin cu sinh sang hc tp. C th ni

pht trin bi n c mt nn tng vng chc

rng, v lu di th y chnh l hnh thc

l mt th h tr thc yu ting Php v vn

hp tc hiu qu nht, gp phn cng c cho

ho Php. Cc chng trnh ging dy ting

mi quan h Php Vit ngy cng bn cht.

Php do cc trung tm ngn ng Php m

Cn phi nhc n s hp tc Vit Nam

nhim c mt ti Vit Nam. Nm 1991,

- Php trn lnh vc y t. Qu trnh pht trin

Trung Tm Ngn ng v Vn minh Php

ca nn y hc Vit Nam mang m du n

(Alliance Franaise) m vn phng i din

s gip ca Php. Chnh ph Php tin

ti H Ni v hot ng rt tch cc, tr

hnh nhiu chng trnh tr cp cho y t

thnh trung tm ln nht Vit Nam trong

Vit Nam hin i ho trang thit b hay

vic truyn b Php ng. Vin Vin ng

khi phc li cc bnh vin nh Xanh Pn

Bc C c m li vn phng i din ti

H Ni v Grall thnh ph H Ch Minh.

H Ni nm 1993 nhm thc hin cc hot

Nm 1993, Hip nh hp tc v Y t v Y

ng khoa hc v ging dy ting Php. y

hc c k kt gia hai nc. Hip nh

thc s l cu ni gia cc nh khoa hc

tho thun v vic Php tham gia o to v

26

gip y t cho Vit Nam, hp tc gia cc

Le Monde, le 22 juin 1989. (Bo Le Monde ngy

22/06/1989).

Minh, Vin Trao i Vn ho vi Php

(IDECAF Institut dEchanges Culturel
thc y quan h hp tc song phng gia
Vit Nam v Php trn cc lnh vc vn ho,
khoa hc, k thut v.v. Ngoi ra, nhiu trung
tm Php Vit cng c m c H Ni
v H Ch Minh nhm tin hnh o to cc
kho ngn hn cho cc nh qun l kinh t
Vit Nam.

100

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

trng i hc v cc vin. Hng nm, cc

h ca mnh k t khi thit lp mi quan h

chng trnh gi bc s i thc tp ti Php

cho n nay. Do vy m mi quan h Php-

c tin hnh v mang li hiu qu cao. S

Vit khng ch c bt ngun t truyn

gip o to ca Php c bit quan trng

thng lch s, m cn c cng c bn

bi n khng ch gip cho Vit Nam nng

vng hn qua cc giai on pht trin.

cao cht lng i ng bc s m cn lm

thay i c phong cch lm vic i vi
ngi bnh.

C hai nc Vit Nam v Php u tm

thy nhau nhng li ch chin lc trong
vic duy tr mi quan h. Chnh v vy m c

Kt lun

hai u d dng i ti nhng quyt nh v

Nh vy, quan h Php-Vit trong 20

chnh sch tng ng nhm cng c v pht

nm (1975-1995) ng mt vai tr ht sc
quan trng trong sut tin trnh lch s ca
mi quan h hai nc. So vi quan h ca
Vit Nam i vi cc nc phng Ty khc
th quan h c nhng c im ht sc ring
bit.
Cng nh nhiu mi quan h quc t
khc, quan h VitPhp trong thi k 19751995 phi chu nhiu s tc ng ca cc yu
t ni ti, khu vc v quc t, do vy m
cng phi tri qua nhiu bc thng trm.
Tuy nhin, khng b cun hon ton theo xu
hng chung ca lch s, hai nc Vit Nam
v Php vt ln nhng bt ng chnh
tr, s i u v thc h lun gi c
s lin tc ca mi quan h c trong nhng
nm thng kh khn nht: Khi th gii b
chia lm hai h thng i ch m Vit Nam
v Php mi nc li l mt thnh vin ca
hai khi ; Khi xu hng khu vc v th
gii bao vy, c lp Vit Nam, tm mi cch
ngn cn s gip ca Php i vi Vit
Nam v.v. Php v Vit Nam khng cho
tnh trngi u tn ti trong mi quan

trin mi quan h. i vi Vit Nam, Php

c tm quan trng c bit trong vai tr cu
ni gia Vit Nam v th gii phng Ty,
trong qu trnh Vit Nam ho nhp vo mi
trng quc t. Vit Nam tm thy Php
mt ch da vng chc bi chnh sch i
ngoi nht qun v t ph thuc ca Php
trong vic gii quyt cc vn quc t. i
vi Php, Vit Nam l mt i tc y tim
nng v vng chc cho vic quay tr li nh
hng ca Php ng Nam m trc
ht l ng Dng - khu vc c vai tr
chin lc m Php khng th b qua.
Tri qua nhiu thng trm, quan h
Php-Vit trong nhng nm t 1989 n
1995 c nhng bc pht trin vt bc,
ton din hn v su sc hn trn nn tng
ca mi quan h trc . Ch trong mt thi
gian ngn, quan h Vit Php c cng
c vng chc v chng t l mi quan h
khng th thay th c gia hai nc. iu
ny mang li li ch cho c hai nc v
gp phn vo s nghip ho bnh, hp tc
trn th gii.