You are on page 1of 6

CHNH SCH I NGOI CA NGA TI TRUNG NG

DI CHNH QUYN PUTIN - MEDVEDEV


Ths. L Duy Thng
Ths. Trn Minh Hng
Trng i hc Chnh tr - B Quc phng

Khu vc Trung ng vn c mnh


danh l "ba chu nm bin" (chu , chu
u, chu Phi v bin Arp, a Trung Hi,
Hng Hi, n Dng, i Ty Dng),
l u mi giao thng ca th gii, cng vi
kt cu dn tc v tn ngng tn gio phc
tp, t lu nay chnh l vng t cc nh
qun s phi chim cho c. V vy, Trung
ng t nhin cng tr thnh mt phn quan
trng trong chin lc ton cu mu cu
phc hng ca Nga. Trung ng c tm
quan trng i vi Nga bi a v chin lc
ca khu vc ny; Quy m khai thc, gi c
tiu th ca ngun ti nguyn du m ca
Trung ng c nh hng ti thu nhp ngoi
t ca Nga, ti li ch a-chin lc v li
ch kinh t thng mi ca Nga Trung
ng. K t khi Putin ln nm quyn, Nga
theo ui chnh sch i ngoi tch cc ti
Trung ng. Chnh sch i ngoi ca Nga
Trung ng di thi Putin v sau l
Medvedev khng theo kiu cng quc
khng nh uy lc ca mnh m theo cch
cng quc ch trng theo ui cc mc tiu
tng i c th.
V c bn, chnh sch i ngoi ca
Nga ti Trung ng phc v 3 mc tiu: 1.

Ngn nga Bc Cpcad tr thnh mt s


nghip chng Nga ti Trung ng Hi gio
theo kiu pganixtan trong thp nin 1980;
2. Hp tc ngn nga s ni ln ca cc
lc lng Suni cc oan ti Trung ng th
ch vi Nga; 3. Theo ui cc li ch kinh
t ca Nga ti Trung ng.
C Putin v Medvedev theo ui cc
mc tiu ny thng qua vic thit lp cc mi
quan h tt vi hu ht cc nhn t ti Trung
ng v trnh can d vo cc mu thun
gia cc nhn t ny. Ti nay Nga t
c thnh cng ng k vi kiu ngoi giao
cn bng ny. Tuy nhin, v lu di Nga s
kh c c hi tip tc duy tr thnh cng ny.
Chnh sch lm bn vi tt c
K t khi Putin ln nm quyn, Nga
n lc xy dng mi quan h thn thin vi
hu ht cc chnh ph ti Trung ng, c
thn M v chng M. Nga thit lp mi
quan h gn gi vi c hai phong tro ch
cht ti Palextin l Fatah v Hamas, v vi
phong tro i lp mnh m ti Libng l
Hezbollah. V c bn, Nga thit lp mi
quan h tt vi tt c cc nhn t chnh ti
Trung ng tr al-Qeuda v cc chi nhnh
ca t chc khng b ny.

36

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

Hin vn tn ti rt nhiu mu thun


gia cc nhn t chnh Trung ng. Mu
thun ln nht l gia Ixraen v Palextin,
Ixraen v th gii Arp. Ngoi ra, mu thun
cng tn ti bn trong cng ng ngi
Palextin, gia Fatah v Hamas, gia cc
cng ng ngi Libng, trong lng Irc,
gia Iran vi M v cc ng minh ca M
nh Ixraen, Arp Xt Tuy nhin, Nga
n lc trnh xa nhng mu thun ny v duy
tr mt mi quan h tng i tt vi tt c
cc bn tranh chp, mc d khng c mt
nhn t no hi lng vi vic Nga c mi
quan h tt vi i th.
Trong u trng Arp-Ixraen, Putin
lm hi sinh mi quan h Nga - Xyri t trng
thi u oi ca nhng nm 1990. Nga bn
v kh cho Xyri, trong c cc tn la m
Ixraen co buc rng amt chuyn giao
cho Hezbollah min Nam Libng. Nga t
lu c mi quan h gn gi vi phong tro
Fatah ca Palextin, nhng Putin cng
thit lp mi quan h tt vi phong tro
Hamas. Mt khc, Nga cng thc y cc
mi quan h c bit gn gi vi Ixraen k t
khi Putin nm quyn. Cc cng ngh ca
Ixraen gip Nga y mnh c cc thng
v v kh vi n v nhiu nc khc.
Bn thn Nga cng mua cc loi v kh ca
Ixraen, c bit l cc thit b khng ngi
li (UAV) 1. Cng ging nh Hamas, Nga
duy tr cc mi quan h tt vi chnh ph
Libng cng nh vi ngi Sunni, ngi C
1

Russia protecting its Middle East allies, Arabic


News Digest, Jan 15/2012.

c gio v cc ng phi khc i lp vi


Hezbollah v Xyri.
Khng ch Ixraen m c M, EU, Arp
Xt v cc chnh ph Arp ng minh ca
M u lo ngi v vic Iran c c cc v
kh ht nhn v kh chu vi vic Nga bn
cng ngh ht nhn v v kh cho Thran.
Thc t, Nga v Iran c cc mi quan h gn
gi trong cc lnh vc du kh, qun s v
ht nhn. Khng ch vi Ixraen, Nga cn
ng thi c gng duy tr cc mi quan h tt
vi Arp Xt v cc nh nc Arp bo th
khc. c bit ng lu l mi quan h m
Nga vun p vi Cc Tiu vng quc Arp
thng nht (UAE). Mc d UAE v Iran c
tranh chp lnh th lu di v 3 qun o
Vng Vnh v mc d Iran l i tc ln mua
v kh ca Nga, song UAE hin cng tr
thnh i tc hng u mua cc loi v kh
t Nga. Bn cnh , cc cng ty ca Nga
cng c php hot ng ti Arp Xt,
v cc thng v v kh ca Nga vi vng
quc ny ang trong qu trnh m phn.
Nga cng duy tr hoc xy dng cc mi
quan h tt vi cc quc gia Arp l ng
minh ca M nh Cata, Cot, Giocani v
Ai Cp.
Trong khi Nga v nhiu chnh ph khc
phn i mnh m s can d do M dn u
ti Irc bt u t nm 2003, nhng sau
Nga li thit lp cc mi quan h tt vi cc
chnh ph c bu hu Saddam Hussein ti
Bta. Tp on Lukoil thm ch cn ginh
c hp ng khai thc m du mu m ti
Ty Qurna (trc y tp on ny k hp

37

Chnh sch i ngoi...


ng khai thc m du ny vi chnh ph
Saddam Hussein, nhng sau b ng ny
hy b vo cui nm 2002). Ngoi ra, nhiu
doanh nghip khc ca Nga cng ang hot
ng kinh doanh pha Nam khu vc ngi
Cuc.
V sao Nga li thnh cng vi chnh
sch Trung ng?
c th lm bn vi tt c cc chnh
ph v cc phong tro khc nhau l vic
khng d, v vic duy tr th cn bng ny l
mt thnh cng ng ca ngi ca Nga trong
chnh sch i ngoi ca mnh. Khng mt
chnh ph hay mt phong tro no Nga c
mi quan h tt li hi lng vi vic Nga c
mi quan h tt vi k th ca mnh. Tt
nhin, hin tn ti mt nguy c rng: Duy tr
mi quan h tt vi tt c cc bn xung t
c th hy hoi cc mi quan h ca Nga vi
mt bn no . Tuy nhin, cho ti nay iu
ny cha xy ra. y c th l do s ganh
ua ti Trung ng lun trong tnh trng
cng thng ti mc m mi bn u lo s
rng nu h lm cho cc mi quan h vi
Nga xung cp th rt c th Nga thm ch s
cn gip k th ca mnh nhiu hn.
Trng hp ca Ixraen l mt v d.
Ixraen thng phn nn v vic Nga bn v
kh cho Iran v Xyri. Tuy nhin, nu Ixraen
h cp hoc ct t cc mi quan h vi Nga
v vic ny th rt c th Nga s cn bn v
kh nhiu hn na cho amt v Thran.
Tng t, Iran rt phn n v vic Nga v
Trung Quc (di sc p ca M v EU)
b phiu ng h ngh quyt ca Hi ng

Bo an Lin hp quc chng Iran; Nga tr


hon hon tt l phn ng ht nhn
Busherhr; hay Nga tr hon vic chuyn giao
cc h thng phng th tn la S-300 cho
nc ny 2. Nhng nu Iran h cp hay ct
t quan h vi Nga v cc vn ny th
chc chn Nga s ng h cc lnh trng pht
nghim khc hn ca Hi ng Bo an Lin
hp quc chng li Iran, tng cng quan h
vi k th ca Iran l Ixraen, Arp Xt v
cc chnh ph khc m Iran lun coi l knh
ch. Nh vy, s thnh cng ca Nga trong
vic lm bn vi tt c cc nhn t chnh
Trung ng (tr Al-Queda v cc chi nhnh)
khng n gin l kt qu ca chnh sch
thn thin vi tt c m n c c l nh
tnh trng hn th trong khu vc lun cng
thng ti mc m nhiu nhn t s khng th
gnh chu c hu qu ca vic hy hoi
cc mi quan h vi Nga, d cc nhn t ny
khng hi lng vi vic Nga duy tr mi
quan h tt vi i th ca mnh.
Ngoi ra, chnh sch i ngoi ca Nga
ti Trung ng cng hng li t mi quan
h nc i ca khu vc vi M. Trong khi
nhiu chnh ph hp tc cht ch vi M,
cng dn ca h thng c quan im c
bit tiu cc v chnh sch i ngoi ca M
v khng mun chnh ph ca h c mi
quan h gn gi vi M. Cc cuc gp ca
gii lnh o vi cc quan chc hng u
ca Nga, cc thng v mua v kh v hng
ha khc ca Nga, hay mi ch m phn vi
2

Marcin Kaczmarski, Russia's Middle East policy


after the Arab revolutions, Centrer for Eastern
Studies, 26/72011.

38

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

Nga v cc cng vic nh vy cng u gip


to ra mt hnh nh cho thy cc chnh ph
Trung ng c lp vi M v thm ch cn
sn sng thch thc vi M. V th, mc d
Nga c th khai thc cm gic bi M ca
khu vc t c cc mc tiu kinh t v
ngoi giao nhng cng phi tha nhn rng
kh nng ca Nga trong vic khai thc v
u t ti nhiu nc trong khu vc r rng
l c cng c nh trt t an ninh khu vc
do M bo tr, iu gip cc chnh ph
hin nay gi vng quyn lc v k cng cc
thng v lm n vi Nga.

ngha vi vic Nga tn dng s suy yu ca


M ti y. Trong nhng nm ti, Nga s
tng cng can d vo Trung ng nhm

Trin vng ca quan h Nga - Trung


ng

dng vn vo h thng nhm a dng ha

Trong nhng nm ti, Nga s tip tc


y mnh chnh sch ca mnh ti Trung
ng theo nh hng "lm bn vi tt c"
nh hin nay. u nm 2011, cc nh lnh
o Nga c cc cuc gp "ln u tin
nhng rt di" vi cc nh lnh o
pganixtan v Pakixtan; C nhng tuyn b
ti khng nh s ng h ca Nga cho mt
nh nc Palextin c lp. Cng vi suy
thoi khng lng trc c trong khi
G.20, Nga chp nhn li ku gi ca M
trong nm 2010 ti iu chnh mi quan h,
dn ti vic: Hp tc ca Nga v cm vn
Iran lin quan ti chng trnh ht nhn ca
nc ny; Cung cp hnh lang vn ti cho
NATO ti pganixtan; Hi sinh cc cuc
m phn ha bnh Trung ng. Nhng
b vi M khng c ngha l Nga t b tham
vng cng quc ca mnh. Vic tng cng
can d vo Trung ng cng khng ng

hai mc tiu: Th nht, tng cng cc li


ch kinh t hn gn nn kinh t sau khng
hong; Th hai, ngn chn cc phong tro
ni lon ti cc vng t Hi gio ca Nga
Bc Cpcad.
i vi mc tiu kinh t: Thc t l nn
kinh t Nga b tc ng mnh bi khng
hong ti chnh v qu n nh hin cng
dn cn kit. Gi du m gi y hi
phc, nhng Nga cng vn cn phi c mt
nn kinh t ca mnh. Cc nh lnh o Nga
t c cc hp ng mua bn v kh,
cng ngh ht nhn dn s, du m v kh
t vi Iran, Xyri v Angiri. Nga hin mun
xy cc nh my ht nhn dn s t Bc Phi
cho ti Levant, v c nhng khon u t
nng lng ng k ti ti Angiri, Libi,
Iran, Irc v Arp Xt. Mt trong nhng
khch hng ln nht ca Nga ti khu vc l
Iran, ni Nga bn cc loi v kh v nh my
ht nhn dn s cng nh u t vo cc m
du. Tuy nhin, cc quan chc Nga ngy
cng quan ngi rng, tham vng ch to v
kh ht nhn v tn la tm xa ca Iran s to
ra mt mi e da. V th, trong khi tip tc
phn i cc gii php qun s nhm vo
Iran, Nga ngng bn h thng tn la S300 cho nc ny. Mt s bt n Irc v
Iran, v nhng cng thng tip din vi M
v mt l thuyt cho php cc cng ty ca
Nga tip tc cng c cc tha thun nng

Chnh sch i ngoi...


lng c hai quc gia cng nh thc y
cc n lc ngn chn ngun nguyn liu
chy vo th trng chu u.
i vi mc tiu ngn chn cc phong
tro ni lon, hin nay tn Hi gio ti
Nga chim t nht 1/7 tng dn s v s
lng ny ngy cng tng mnh. Bo lc
ngy cng tng ti Bc Cpcad v v tn
cng vo sn bay Domodedovo l nhng li
nhc nh i vi chnh ph Nga rng nc
ny cn phi nui dng mi quan h tt hn
vi th gii Hi gio nhm trnh tr thnh
mc tiu k tip ca cc phong tro Sunni
cc oan trong khu vc. Vi mc tiu ny,
vic Nga tip tc ng h nh nc Palextin
c th c coi l mt s lin tc mang tnh
lch s v l c hi gi thng ip ti th
gii Hi gio rng Nga rt cm thng vi s
nghip lu di ny. S can d ca Nga vi
gii lnh o Iran, Xyri v c bit l vi
Hamas ti Palextin v Hezbolah ti Libng,
s tip tc l ni lo s vi M v cc chnh
ph phng Ty. ng thi, Nga s tip tc
cn trng duy tr s pht trin ca mi quan
h thng mi vi Ixraen 3.
Trong trng hp pganixtan v
Pakixtan, Nga ang tnh ton ti ngy m lc
lng lin qun do M ng u s rt khi
pganixtan v to ra mt khong trng bt
n an ninh ti Trung . Theo Chin lc An
ninh quc gia 2010, Nga c nhng mi quan
ngi tht s v cc mi e da bt ngun t
3

Chnh sch Trung ng ca Nga sau Chin tranh


Lnh, Ti liu tham kho c bit, TTXVN
7/11/2010.

39
Trung , trong c cc mi e da bt
ngun t vic nhp c bt hp php khng
kim sot c, bun ngi v bun lu ma
ty v cc hnh thi khc ca ti phm a
quc gia c t chc. Nga nghi ng rng cc
phn t Hi gio cc oan ti cc ni n nu
Pakixtan gn bin gii vi pganixtan c
cc mi lin h vi phin qun Bc
Cpcad v Phong tro Hi gio
Udbkixtan Trung . V th, Nga hin
ang y mnh cuc tho lun an ninh vi
Pakixtan, mc d cho ti nay cc cuc m
phn ny cha mang li nhiu tin trin nh
Nga mong i.
Nhng thch thc i vi chnh sch
ca Nga ti Trung ng
Mc d chnh sch i ngoi ca Nga
ti Trung ng k t Putin cho ti nay l kh
thnh cng nhng hin vn c l do tin
rng chnh sch ny kh c th tip tc thnh
cng trong tng lai. Cho ti nay, lc lng
Hi gio ti Chesnhia hay Bc Cpcad cng
nh trn lnh th Nga cha tr thnh mt
phong tro chng i mnh m; v cc chnh
ph Trung ng, cc phong tro i lp ch
cht cng khng ng h phong tro Hi gio
ti Nga ng ln chng chnh quyn. Tuy
nhin, nu nhng cp trn thay i th cc
vn ca Nga ti Bc Cpcad c th tr
thnh cc mi e da nh Nga phi i
mt ti pganixtan nhng nm 1980. V
mc d cc chnh ph Hi gio Trung
ng, cng vi Fatah, Hamas v Hezbolah,

40

Nghin cu Chu u - European studies review No8 (143).2012

tip tc khng gip sc cc lc lng Hi


gio cc oan Bc Cpcad th h cng
khng sn lng hoc khng th gip Nga i
ph vi cc lc lng ny mt khi tnh hnh
khu vc bt n.
Thm vo , trong khi Nga ang
hng li t ch ngha chng M ti Trung
ng v tnh hnh an ninh n nh do M
bo tr ti y th rt c th cc li ch ca
Nga trong tng lai s b nh hng nu nh
s hin din ca M ti khu vc suy yu.
Vic M rt qun khi Irc thng 8/2010 v
d kin s rt ht ton b cc lc lng h
tr s tr thnh php th u tin xem liu
chnh ph Irc c th duy tr mc an ninh
m qun i M duy tr ti y hay
khng. Nu tnh hnh an ninh xung cp th
n s c tc ng tiu cc ti Nga khi cc
cng ty du kh ca Nga khng th hot ng
ti y. Tng t, phong tro Talian ni ln
pganixtan cng c th c nhng tc ng
ht sc tiu cc ti cc li ch ca Nga nu
nh phong tro ny tip tc ng h cc nhm
Hi gio lun phn i cc chnh quyn m
Nga hu thun ti Trung .

Cui cng, Nga thc s may mn khi tt


c cc chnh quyn c thn M v chng M
ti Trung ng u phn i cc tn Hi
gio Sunni cc oan hay cc phn t
Hezbolah dng Shiite cc oan. Bn thn
Nga c t thc lc c th ngn nga s ni
ln ca cc phn t cc oan dng Sunni
chng Nga khu vc v thc t l Nga ang
ph thuc vo cc quc gia khc v vic ny.
S mt uy tn v khng kin nh ca mt s
"nh c ti" ang nm quyn Trung ng
cng vi vic M v ng minh khng my
thit tha can d qun s sau hai cuc chin
ti Irc v pganixtan c th m ng cho
cc phong tro Hi gio Sunni ln nm
quyn ti mt hay nhiu quc gia trong khu
vc. Cc nh cm quyn cc oan mi ny
chc chn s coi M, Ixraen v phng Ty
ni chung l k th; v nhiu kh nng h
cng s coi Nga l mt k th v s gip
cc nhm Hi gio ng ln chng Nga.
Ti liu tham kho
1. V tr no dnh cho Nga Trung
ng, Ti liu tham kho c bit, TTXVN
3/10/2010.
2. Ti sao Nga ni khng? Ti liu tham
kho c bit, TTXVN, 19/6/2011.

You might also like