Tc ng ca chin lc Nga - Trung - M

i vi khu vc Chu Thi bnh dng v Vit Nam. Trin vng

TS. Nguyn Cnh Ton
Vin Nghin cu Chu u
Phn I: Nhn nh chung
Khng phi ngu nhin th gii tha
nhn rng, th k XXI l th k ca Chu
Thi Bnh Dng (CA-TBD) m ng
Nam l tri tim ca n.
CA-TBD khng ch c dn s ng nht
th gii, m cn l mt khu vc c nn kinh
t pht trin nng ng nht, tp trung nhiu
ca ci vt cht nht, ni s tn ti nhiu
im nng nht ca th gii v v vy
cng l ni tp trung s ch ca nhiu
ng ln nht. Vit Nam l mt trong
nhng im nng ca khu vc ny.

cc cu hi mi c th c i sch ng n
v s lng trc, iu chnh chnh sch
nhm hn ch ti a nhng tn tht (nu c),
l:
-

Trc ht, thc cht y l bi ton

li ch, xoay quanh trc CA-TBD v Vit

Nam. Vi bi ton ny, ci li tht s ca
Nga, M v Trung Quc y l g? Ci g
gia h v Vit Nam c li ch song trng,
tam trng, tng ng vi nhau? Ci g l
xung t, cn ci g tuy ng sng nhng
d mng?

c nhn nh chnh xc v tc ng
ca mi quan h M - Trung - Nga i vi
khu vc CA-TBD v Vit Nam, xu th ca
khu vc ny trong tng lai gn, cn c t
duy v phng php tip cn mi trong bi
cnh quc t mi.

Thc trng, trin vng chin lc,

sch lc v cc chnh sch tht s ca 3
nc ln Nga, M v Trung Quc l g?

Tnh hnh ti CA-TBD v Vit Nam

ngy mt phc tp v cng thng v tht
khng d nhn bit thc s tc ng ca mi
quan h Nga, M v Trung Quc khu vc
ny ra sao. Cn c gng gt b lp ha m

Quan h tay ba gia Nga, M v

Trung Quc vi nhau?

hay nhng chiu dng ng, kch ty

hiu ng bn cht chin lc ca cc ng
ln v quan h ca h tc ng ra sao i
vi Vit Nam. Cn c gii p chnh xc cho

ng c, mc ch, phng thc

tin hnh t c ti a li ch v gim
ti a v thit hi (nu c) ca cc bn ?

Quan h gia Nga, M v Trung

Quc vi Nht Bn, n , Australia, Hn
Quc v cc nc khc trong c ASEAN?
- Cc quan im mi v tnh hnh
quc t trong bi cnh mi v xu hng pht
trin ca CA-TBD;

64

Nghin cu Chu u - European studies review No9 (144).2012

- Li ch chin lc trc tip ca cc

quc gia ln nh Nga, M, Trung Quc? Cc
quc gia lin quan khc hoc c li ch gin
tip, li ch ph thuc vi ba ng ln ni
trn gm Nht Bn, n , Australia, Hn
Quc v ASEAN trong c Vit Nam nh
th no?
- Cc kt qu nghin cu khoa hc, cc
nh nghin cu trn th gii u nh gi th
k XXI l th k ca CA-TBD. Do v tr, vai
tr ngy cng quan trng nh th buc cc
nc, nht l cc cng quc u c nhng
iu chnh chin lc, nhm tng cng nh
hng, bo v li ch ca mnh khu vc
ny;
- Mt mt, cc quc gia ln tuy vn coi
trng Lin hp quc v cc lut php quc
t, trong c Cng c Lin hip quc v
Lut Bin, 1982 (United Nations Convention
on Law of the Sea - UNCLOS) nhng cc li
ch nh: Li ch quc gia, li ch dn tc;
Li ch nh trng, tam trng; Hp tc cc bn
cng c li / Win - Win Solutions th
khng th lc no cng t c.
Vi Win Win Solutions - c hai
cng thng, thm ch c ba (gm c hai cng
thng v th gii cng vy) khng phi lc
no cng tha thun c hoc t c khi
Vit Nam kin tr vi ng li c lp t
ch - s tip ni quan im rt thnh cng
trong chin tranh gii phng dn tc trong
bi cnh quc t mi hin nay. Trong trng
hp cn phng b m sau lng khi
i xic trn dy. y khng ch l vn
thun ty tha k kinh nghim ca ng v

nhn dn ta trong chin tranh gii phng, m

cn l vn khoa hc, khoa hc chnh tr,
khoa hc lin ngnh v ngh thut. y l
vn rt kh, khng phi lc no cng cn
bng vi cc bn v khng phi lc no cng
thnh cng. Chng ta c gng t c
li ch ti a v thit hi ti thiu.
Nh mi ngi u bit rng:
- CA-TBD chim 40% tng din tch
tri t, 41% dn s (gn 3,6 t ngi), 61%
GDP, 47% tng thng mi quc t v 48%
ngun vn u t trc tip nc ngoi ca
th gii.
- CA-TBD tp trung 65% ngun
nguyn liu ton cu v c nhiu tuyn
ng giao thng bin quan trng bc nht
th gii.
- CA-TBD chu tc ng ng thi ca
hai qu trnh ton cu ho v khu vc ho,
vi cc t chc nh Hip hi cc nc ng
Nam

(Association

of

Southeast Asian Nations/ASEAN) v cc din

n, nh Din n Kinh t CA-TBD (AsiaPacific Economic Cooperation/APEC), Din
n kinh t th gii v ng (World
Economic Forum on East Asia/WEFEA),
Hip nh i tc xuyn C-TBD s k vo
cui 2012 (Trans-Pacific Strategic Economic
Partnership Agreement /TPP)...;
- CA-TBD c ba trung tm sc mnh
kinh t l M, Nht Bn v Trung Quc
(Nm 2010, Trung Quc vt qua Nht
Bn, vn ln v tr nn kinh t ln th hai
th gii sau M) v cc nc cng nghip

65

Tc ng ca chin lc...

mi ang pht trin rt thnh cng, t ch s

cao v tng trng kinh t.

- CA-TBD tp trung t nht 8 quc gia

c lc lng qun s vi s qun ng nht

- Ti CA-TBD ang din ra qu trnh

th gii gm: M, Trung Quc, n ,

cnh tranh v hp tc an xen, trong ni

Cng ho Dn ch Nhn dn (CHDCND)

ln l s tranh ginh nh hng quyt lit

Triu Tin, Nga, Hn Quc, Pakisxtan,

gia M v Trung Quc, khi y cha c

chim 23% th trng v kh th gii.

mt c ch a phng thng nht v an ninh

Do tm quan trng ca khu vc CA-

tp th; h thng an ninh chnh tr-qun s

TBD,

da ch yu trn cc hip nh v tho thun

bc iu chnh chin lc i vi khu vc,

song phng nh: Hip c An ninh Nht-

trc ht phi k n M, Nga, Trung Quc,

M, Hip c v Phng th chung gia M

Nht Bn v n . Ngoi ra c th thm

v Hn Quc, Tho thun gia cc nc

Australia, Hn Quc.

tham gia khi ANZUC (Australia, Niu Diln,

Anh, Malaixia, Singapo). Do , cc t chc
khu vc thng c xu hng kt hp cc
mc ch kinh t vi li ch an ninh.
- CA-TBD hin ang tn ti cc "im
nng" eo bin i Loan, ng Bc ,
Bin ng, eo bin Malcca... Trong tim

mt s nc ln tin hnh nhng

Bi vit ny ch yu tp trung phn tch

vai tr ca Nga khu vc C-TBD, l:
-

Li ch chin lc ca Nga. Nhng

im tng ng v d bit v li ch chin

lc ca Nga khu vc ny so vi M v
Trung Quc;

n nguy c xung t do tranh chp lnh th;

- Chin lc gia Nga vi M v

mu thun sc tc, tn gio; tnh hnh chnh

Trung Quc thng qua bi ton li ch quc

tr ni b bt n trong tng nc ring l;

gia, dn tc khu vc C-TBD;

nn khng b; cp bin; bun lu v kh,

- Nhng tc ng, nh hng ca vic

ma tu v di dn bt hp php. Trong bi

iu chnh chin lc ca Nga trong cn

cnh cn nhiu phc tp, cc nc ang c

bng quan h vi M v Trung Quc i vi

s iu chnh chin lc.

khu vc C - TBD v Vit Nam.

- CA-TBD ang tp trung hin i ho

qun i v tng cng sc mnh quc
phng. Tng chi ph qun s ca cc nc
trong khu vc gn tng ng vi chi ph
qun s ca tt c cc nc thuc Lin minh
Chu u v ang c xu hng vt EU.

Tng ha ca nhng quan h , cn

tin hnh tip cn trn cc hng:
-

Nghin cu nhiu vn kin nh nc

chnh thc, cc bi vit c cng quan im

ca cc nh lnh o, hoch nh chnh sch
ca 3 nc ln Nga, M v Trung Quc, c
bit l Nga;

66

Nghin cu Chu u - European studies review No9 (144).2012

Nghin cu cc nhn nh, phn tch

sn trc kia. Ngy nay, trong bi cnh ton

ca cc chuyn gia v chnh tr, kinh t,

cu mi, vn li ch dn tc, li ch quc

ngoi giao v qun s trong v ngoi nc

gia lun c t ra gay gt. Trong hp tc

lin quan;

phi tng xng, tng ng v c hai u

c li, khng c s cho khng, biu khng

Nghin cu, tng hp v phn tch

cc bi bo, tp ch, cc i ca 3 nc ln
Nga, Trung Quc v M lin quan n khu
vc Chu - C-TBD v Vit Nam;
-

Cc s liu, d kin thu c khi i

thc t nghin cu nm 2010, 2011, 2012

mt vi a phng ca Trung Quc, Nga;
tip xc vi nhiu tng lp dn c ngi
Nga, lng nghe ngi Trung Quc ni v
ngh g v quan h Nga - M - Trung i vi
khu vc Chu - C-TBD v Vit Nam;
T nghin cu, cc ti liu, t liu thc
tin k trn, c th a ra cc nh gi sau:
-

D bo 2012 -2020, khu vc Chu

- C-TBD s tip tc thu ht mnh s

quan tm ch ca cc nc, nht l cc
cng quc ln v cc nc ny u c
nhng iu chnh chin lc mi, nhm tng
cng nh hng, bo v li ch ca mnh
y.
- , ang v s l xu th ng x thnh
hnh thay th cho nhng khi nim cui th
k XX, l ngy nay, trong bi cnh ton
cu mi, tinh thn, li ch v ch ngha dn
tc, tinh thn v li ch quc gia, li ch
nhm t chc hay li ch thc dng ca
nhm nc ng quan im, ng quyn li
thay th hon ton tinh thn quc t v

hay v t nh thi tinh thn ngha hip ca

quc t v sn. Campuchia1, Lo2, l hai
quc gia gn gi nht vi Vit Nam hn 80
nm, l v d mi nht.
-

Ngy nay khu vc Chu - C-

TBD v Vit Nam, chin tranh ln kh xy

ra nhng s cng thng bi s khiu khch
trng trn, s hm da hay s ng ,
xung t v trang ngn vi v kh cng ngh
cao v c th c lit l hon ton c th,
nu mt trong cc bn thiu s kin nhn,
bn yu mt tnh to mc mu th dn trn
khiu khch ca nc ln;
-

Nm 2012 s l mt nm bn l

cho vic hnh thnh mt trt t th gii mi.

Nhng bin i ca nm 2012 v nhng nm
tip theo s c th khin din mo khu vc
Chu - C-TBD v Vit Nam thay i.
TI LIU THAM KHO CHNH
Ting Vit:
1. L Minh Quang:Chin lc ca mt
s nc ln i vi khu vc chu - Thi
Bnh Dng. Tp ch Quc phng ton dn,
ngy 10.3.2011.
2. NATO c chuyn trng tm sang
Chu Thi Bnh Dng? Bo Qun i
Nhn dn, th t, ngy 16/05/2012.

67

Tc ng ca chin lc...

3. Nguyn Ngc Trng, nguyn i s

Vit Nam ti Mexico, Thy in, Phn Lan.
M khi phc sc mnh hi qun Chu
Thi Bnh Dng. Bo Qun i Nhn dn,
th nm, 31/05/2012.
4. inh Tun Anh. Singapore v s can
d ca M Chu -Thi Bnh Dng. Th
ba,
28/2/2012.
nghiencuubiendong.vn/nghien-cuuasean/2409-singapore-va-s-can-d-cua-my-chau-a-thai-binh-dng
Ting Nga:
5. , ,
:
.

, 2 (73)
6 2008.
6. .
. (

). , ,
28 2012.
7. Din vn ca V. Putin c ng ti
website
Lenta.ru
ngy
2/10/2007,
http:lenta.ru/articles/2007/asymmetry
8.
:
http://www.ng.ru/courier/2012-0528/9_alternative.html. Ti ngy 25.7.2012.
9.
RusEnergy/16.03.2007
(http:rusenergy.com/
politics/a16032007.htm)
10. Russkii Zhurnal, ngy 09/12/2007.
http:russ.ru/layout/set/print/reakcii/rossijskie

_kompanii_ostorozho_osvaivayut_aziatsko_t
ihookeanskij_region. Ti ngy 25.7.2012.
11.
2012 1.000 /
Lc lng v trang Nga trong na cui nm
2012 s t chc hn 1000 cuc tp trn.
russian.china.org.cn
02-06-2012.
http://russian.china.org.cn/news/txt/201206/02/content_25545114.htm. Ti ngy
25.7.2012.
12. Tefano Felician. Lotta per
l'egemonia nel mar cinese meridionale.
AffarInternazionali/ Cuc u tranh ginh
quyn
kim
sot
Bin
ng.
http://www.affarinternazionali.it/artico...
12/07/2011. Ti ngy 25.7.2012.
13. Chris Buckley. China top military
paper warns U.S. aims to contain rise.
Beijing/ Tue Jan 10, 2012 . Reuters.
http://www.reuters.com/article/2012/01/10/u
s-china-usa-defenceidUSTRE8090BT20120110.
Ti ngy
25.7.2012.
14. See Seng Tan. Singapore's View of
the United States Engagement in the AsiaPacific, 2011-07-01, English, Article,
Journal or magazine article edition.
http://trove.nla.gov.au/work/157495619?vers
ionId=171677958. Ti ngy 25.7.2012.
Ch thch:
1

Hi ngh B trng Ngoi giao

ASEAN ln th 45 t chc ti Phnom Penh
trong khng kh chia r gay gt v thi
ca Campuchia trong v vic ny lm
nhiu ngi kinh ngc.D lun t co

68

Nghin cu Chu u - European studies review No9 (144).2012

Campuchia l con nga mi ca Trung

Quc, l k ph v khi on kt ASEAN.
Nhng thc ra Campuchia khng phi
l con su lm ru ni canh hay con nga
mi ca Trung Quc. Campuchia, cng nh
Lo, Vit Nam v Myanmar, ch l phn ni
ca tng bng bnh trng t phng bc
xung vng bin pha nam ca Trung Quc.
T hn mi nm qua, Bc Kinh m
thm m rng vng ai nh hng xung
cc quc gia pha nam trong mc tiu truy
tm nhng ngun nng lng mi. Chin
lc m rng vng ai nh hng ca Trung
Quc kh gin d: mua chuc s trung thnh
bng tin.
Trong thi gian t 1994 n 2011,
Trung Quc u t tng cng 8,8 t USD
vo Campuchia v tr thnh nh u t ln
nht nc ny. u t ca Trung Quc tp
trung vo cc ngnh thy in, khong sn,
dt may, ngn hng, ti chnh, du lch v
cng nghip, v gn y hn l vo cng tc
d tm du kh trong ni a Campuchia.
Nhng khon u t trc tip t cc
doanh nghip Trung Quc khong 1,19 t
USD, ch yu vo cc ngnh khai thc g
rng, khong sn, xy dng v khch sn.
Bc Kinh cn ha cho Phnom Penh vay vi
li sut thp vo by lnh vc chnh nh ti
chnh, y t, hng khng, thng tin, giao
thng - vn ti, c bit l 430 triu USD
nng cp cc c s h tng v 20 triu USD
xy dng qun y vin v trng o to
qun s.

Trung Quc cn l nh ti tr pht trin

c s h tng ln nht ti Campuchia vi
hn 2,1 t USD nh xy dng v nng cp
cc quc l (1, 2, 3, 4, 6, 7) ni lin bin gii
Lo v cao nguyn pha ng n vnh Thi
Lan v cng Kompong Som.
Trung Quc ngy cng u t su vo
Campuchia vi nhp ngy cng tng. V
thng mi, hai bn cam kt nng kim ngch
thng mi song phng t 2,56 t USD ln
5 t USD. l cha k nhng khong tin
mua chuc, t lt cho cc cp lnh o
Khmer t trung ng n a phng
c d dng trong vic khai thc ti nguyn
v xy dng c s.
S ngi Trung Quc hin din chnh
thc trn lnh th Campuchia khong
350.000 ngi, trong 200.000 ngi
thng tr ti th Phnom Penh.
Trc nhng khon tin khng l ny,
mt chnh quyn tham nhng nng nh
Campuchia c th lm ng trong khi Vit
Nam tn rt nhiu tin bc v xng mu
ti Campuchia.
2

Sau nhiu ln Vit Nam khng tn

thnh cng trnh xy dng p thy in
Xayaburi, Lo khi cng ri hon, ri khi
cng ri hon li. So vi Campuchia, Lo c
quan h bn cht vi Vit Nam hn. Theo
Hng thng tn Reuters, ngy 13/7/2012, ln
u tin Chnh ph Lo cng khai tuyn b
ngng cng trnh xy dng p thy in
Xayaburi gy tranh ci, tr gi 3,5 t USD,
trn sng M Cng sau ngh ca cc quc
gia lng ging v nhm mi trng.