LI GII THIU

(cho bn ting Vit)

Nhn ti, mi thi i, c nh gi rt cao. Chng ta thn phc ngi ti, tha nhn v
ngng m ng gp x hi ca h. Tuy nhin, ti nng thin bm, mn qu ho phng ca
Thng , ch l li th khi im, iu quyt nh l hnh ng v bit cch s dng ti
nng .
Hu ht cc nhn ti c th gii ghi danh u tri qua mt qu trnh n lc bn b khng
ngng, thm ch khng t ln tht bi trc khi tr thnh tm gng tham chiu hay thn tng
ca nhiu th h v thi i. 1% & 99% ti nng v m hi nc mt (tn gc: Talent in
never Enough) ca John C. Maxwell, chuyn gia hng u th gii v thut lnh o, cng
chng ta di theo hnh trnh ca nhiu ngi trong s , nhng ngi c nh hng ln trn
th gii v thuc nhiu lnh vc khc nhau: chnh tr, vn hc, m nhc, hi ha, kinh doanh,
th thao, v.v Tm hiu cuc sng v s nghip ca h, t nhng ngi thuc v lch s
nh Thomas Jefferson, Winston Churchill, Charles Dickens, Leonardo da Vinci n nhng
ngi sng cng thi vi chng ta, nh nh hot ng cng ng Rueben Martinez, cu th Joe
Namath, vn ng vin Vonetta Flowers, huyn thoi dng nhc country Johny Cash, John C.
Maxwell c kt 13 im mu cht (la chn, nim tin, nim am m, s tp trung, lng kin
tr, s can m) m mi ngi cn c hay thc hin pht huy mc ti u nhng kh
nng tri ph, tr thnh ngi trn c ti nng.
Nhn vo thc t Vit Nam, mc d t l tht nghip kh cao (4,2% vo nm 2007), cc nh
tuyn dng vn lun gp kh khn khi tm ngun nhn lc, c bit l cho cp lnh o v qun
l. Thiu ht nhn ti dng nh ang tr thnh mt vn ng lo ngi i vi s pht trin
x hi. Tuy nhin, cha v s khng bao gi thiu ti nng; chng ta ch thiu nhng cng c
cn thit pht trin ti a ti nng. Xu th mi l khng tm ti nng bn ngoi m khi dy
kh nng tim n trong mi ngi. iu ABC (v lng) ca qun tr nhn lc v nhn ti l
khi dy ti nng n cha (A) bn trong (B) v cha c khai thc (C) y.
Cn bn, bn cng kht khao tr thnh nhn ti? Bn cng mun ti nng ca mnh c cng

nhn? Vy bn t t cho mnh nhng cu hi v bn thn? Bn mun lm ngh g? Bn s

hc n trnh no? Bn mun v c th lm g vi ngy hm nay? Vi ngy mai? V, th
no l nhn ti? La chn mi chnh l quyn nng ln nht m bn c. Mt trong nhng la
chn quan trng nht l quyt nh bn s tr thnh ngi nh th no. La chn ng s xy
dng nn mng cho s pht trin ton vn nht ca ti nng trong bn. Bn c iu kin cn
ti nng thin ph? 1% & 99% Ti nng v m hi nc mt s gip bn thy u l
nhng iu kin . Chc bn thnh cng v tr thnh nhn ti theo cch ca bn!
Tin s PHAN QUC VIT
Ch tch, Tng Gim c Tm Vit Group

LI M U

KHI NO CH C TI NNG L ?
Ti nng thng c nh gi qu cao v b hiu nhm. Nh th kim nh son kch ngi
Php Edouard Pailleton ch ra: Hy thnh cng v s lun c nhng k ngc ni rng bn
c ti. Khi ai t c thnh tch, nhng ngi khc thng l gii iu bng cch n
gin l quy mi th cho ti nng. Nhng l mt cch nhn nhn sai lch. Nu ch cn ti
nng, ti sao trong thc t c nhng ngi rt ti nng nhng li khng thnh cng?
Nhiu nh lnh o doanh nghip M b m nh bi ti nng. Mt s ngh ti nng l cha kha
cho mi vn . Malcolm Gladwell, tc gi cun sch The Tipping Point (im bng pht)
v Blink (Trong chp mt), nhn thy rng nhiu cng ty v nh t vn t vic tm ngi c
ti ln trn ht. ng ni: Quan nim v ti nng nh vy l cch qun l chnh thng mi kiu
M. Mt s cng ty thu hng lot thc s qun tr kinh doanh (MBA) tt nghip cc trng

i hc hng u, cho h thng tin nhanh chng vi nhng mc thng hu hnh m khng bao
gi nh gi c th thnh tch ca h. ng a ra v d in hnh l Tp on Enron. Vic tp
on ny ch cn c vo ti nng tr thnh huyn thoi. V d, Lynda Clemmons, ngi khi
lp vic kinh doanh bo him ri ro thi tit ca Enron, t mt ngi bun bn tr thnh c
ng, ln v tr qun l, gim c, ri tr thnh ch tch sng lp cng ty ch trong vng by
nm! Gladwell t cu hi: Nu trong mt h thng khng c ai m nhim mt cng vic
lu bn c th a ra nh gi chnh xc, bn s nh gi thnh tch ca h nh th no?
Ti nng thi cha ! Peter Drucker, cha ca ngnh Qun l hin i, ni: Dng nh c
t tng quan gia hiu qu ca mt ngi v s thng minh, tr tng tng hoc tri thc...
ca anh ta. S thng minh, tr tng tng v tri thc l nhng ngun lc thit yu, nhng ch
c tnh hiu qu mi bin chng thnh kt qu. Bn thn chng ch to ra nhng gii hn. Nu
ch cn ti nng l , nhng ngi t hiu qu cao nht v c nh hng ln nht s lun l
nhng ngi ti nng nht. Nhng thc t khng phi lc no cng vy. Hy xem xt nhng s
liu sau:
Hn 50% CEO ca 500 cng ty hng u do tp ch Fortune (Vn hi) bnh chn c kt qu
trung bnh hng C hoc C- khi hc i hc.
65% thng ngh s M ch xp na di ca lp hc cp ph thng.
75% tng thng M nm trong nhm hc sinh trung bnh ca trng hc.
Hn 50% doanh nhn triu ph cha tt nghip mt trng i hc no.
R rng ti nng khng phi l tt c.
NGUYN TC NHY CAO
y khng phi cun sch bi xch ti nng. Ti tin vo tm quan trng ca ti nng. Ti sao?
Tt c cc nh lnh o thnh cng u hiu tm quan trng ca n. Lou Holtz hun luyn
vin bng huyn thoi, ngi dn dt i bng ca cc trng i hc, tng ni vi ti:
John, ti hun luyn cc i bng c cc cu th gii v cng lm hun luyn vin cho
nhng i c cc cu th ti. Ti hun luyn tt hn khi ti c cc cu th tt! Mt i th

thao, mt nhm kinh doanh hay dch v s hu cng nhiu ti nng th i hay nhm cng c
nhiu tim nng, ngi lnh o i cng c nhiu c hi pht trin.
Hu ht cc nh lnh o hiu ng lc ca quyn s hu, s chia s trch nhim, s phn
cng lao ng, s qun l theo nhm v s y thc. Thng thng cc nh lnh o hon thnh
nhng nhim v ln bng cch chia mt cng vic thnh nhiu phn v phi hp n lc ca tt
c mi ngi. Cc cng trnh ln, nh Kim t thp hoc Vn L Trng Thnh, c hon
thnh theo cch . Tuy nhin, mt s nhim v khng th hon thnh theo cch cng thm
ngi. nh lut Brooks pht biu: Thm ngi vo mt d n phn mm chm tr s lm n
chm hn. Nhiu hn khng phi bao gi cng tt hn, mt s vic c lm tt nht khi ch
c mt c nhn. Mt minh ha tuyt vi v n gin cho tm quan trng ca ti nng trong th
thao l mn nhy cao. Mun ginh chin thng, vn ng vin c th phi nhy qua by feet ,
ch khng phi by ngi c th nhy mt foot. Tuy vy, chng ta vn thng tin c th t
c thnh tch cao hn khi a thm ngi thc hin mt nhim v. khng phi l gii
php lun ng. Thc t, cng ging mn nhy cao c nhiu nhim v yu cu ti nng xut
chng ca mt ngi ch khng phi kh nng bnh thng ca nhiu ngi.
T TI NNG TRONG TM NGM
Nh ni, ti khng nh gi thp tm quan trng ca ti nng. Ti nng l mn qu Thng
ban tng v ng c tn vinh. Khi chng ta quan st nhng ngi c ti, chng ta nn:
1. Thn phc ti nng ca h
c cc cun sch v thut lnh o ca Jack Welch, ti kinh ngc bi tr tu su sc ha
quyn vi nhng kinh nghim thc t ca ng. Khng c g ng ngc nhin khi ng c th xoay
chuyn Tp on GE v a n ln v tr thng tr trong cc doanh nghip M. Jack Welch l
mt nh lnh o bm sinh.
Ti thng ti cc bui ha nhc ca Sarah Brightman mi khi c c hi. Ging ht ca c rt
c bit. Ti lun say sa lng nghe c ht v kinh ngc trc ti nng ca n danh ca ny.
Sarah Brightman l mt ca s bm sinh.
Bng chuyn nghip Atlanta t ti mt ng cp mi khi Michael Vick ti th trn. Kh

nng dn bng ca anh c th khin m ng phn khch. Anh nng tm i bng v lm

nc lng cc c ng vin ca Falcon bng ti nng phi thng ca mnh. Michael Vick l mt
cu th bm sinh.
Ti nng c th khin con ngi lm c nhng iu phi thng, v chng ta nn tha nhn
ti nng cng nh thn phc thnh tch ca h.
2. Tha nhn nhng ng gp x hi ca h
Khi quan st nhng ngi ti nng, chng ta nn lu tm nh hng ca h. Nc M s i
ti u nu khng c to dng bi bn tay cc nh lnh o ti nng? Ti c cun sch
Booknotes Life Stories: Notable Biographers on the People Who Shaped America (Nhng
cuc i ni ting trn chng trnh Booknotes: Tiu s cc nhn vt lm nn nc M) ca
Brian Lamb, CEO sng lp C-SPAN v l ngi dn chng trnh truyn hnh Booknotes trn
C SPAN. Cun sch nhc ti nh ti ti nng ca nhng ngi c cng sng lp nc M:
THOMAS JEFFERSON, v tng thng th ba ca Hoa K v l ngi son tho chnh bn
Tuyn ngn c lp ca nc M. ng l mt nhn vt ca thi k Phc hng: pht minh chic
my cy hin i u tin, l Ch tch Hi Trit hc M, l ngi c Lewis v Clark tham gia
chuyn thm him khoa hc u tin ca nc M, quy hoch li thnh ph Washington v hin
tng mt th vin c nhn gm 6.500 u sch, to nn mng cho Th vin Quc hi Hoa K.
THOMAS PAINE lp k lc vi cun sch best-seller u tin ca nc M, cun Common
Sense (Lng tri). Cun sch bn c na triu bn trong khi dn s M vo thi im
ch c ba triu ngi.
JAMES MADISON, v tng thng th t ca Hoa K, l ngi c cng chnh trong vic xy
dng Hin php Hoa K, mt vn bn c tm nh hng trn ton th gii.
HENRY CLAY, nh hng bin, chnh khch, ng thi l mt lut s, c vn dy dn kinh
nghim ca Tng thng Abraham Lincoln ngi ngn chn thnh cng phong tro ly khai ca
mt s tiu bang min Nam nc M nm 1850. Nhiu nh s hc tin rng s tr hon ko di
c thp k cho qun Lin minh thi gian xy dng c s cng nghip v nh nc M
c bo ton.

Tin trnh lch s th gii thay i nh nhng nhn vt ti nng, nhng ngi hon thin
cc kh nng ca mnh ti mc cao nht.
3. Tch bit nhng g h c kh nng lm vi vic h l ai
Fred Smith, nguyn Ch tch Hi ng minh Fred Smith, tng ni: Ti nng thin bm ca
mt ngi thng ln hn con ngi . Theo ng, ti nng ca mt s ngi ln hn cc
phm cht c nhn quan trng khc nh tnh cch v s dn thn. Kt qu l h thng khng
xng vi tm ti nng tht s ca mnh. Cm d khin h th tri ti nng, hoc h mun ngi
khc nhn ra cc kh nng ca mnh nhng chnh h li b qua cc khim khuyt ca bn thn.
Ti sao nhng ngi ng l c th vn ln v tr hng u khng lm c iu ? H hi
t y ti nng cn thit nhng vn khng thnh cng. Trit gia Ralph Waldo Emerson nhn
nhn vn ny nh sau: Ti nng v ti nng ch l th trang sc le lot v l mt cuc
trnh din. Ti nng hot ng vi nim vui thch trong cng cuc i tm chn l s nng tm
ngi s hu ln mt ngun sc mnh mi
Vy ti nng c bao gi l khng? C, nhng ch vo thi im khi u. Tiu thuyt gia
Charles Wilson ni: Bt k kch thc ca ci chai th no, kem vn lun ni ln trn. Ti
nng lun ni bt. N khin bn c ch . Lc u, ti nng tch bn khi m ng. N
gip bn khi u trc nhng ngi khc. Nhng li th ch ko di trong mt thi gian
ngn. Nhc s Irving Berlin hiu r s tht ny: iu kh nht c thnh cng l bn phi
tip tc thnh cng. Ti nng ch l im khi u trong mi vic. Bn phi tip tc lm ti
nng hot ng.
Rt nhiu ngi ti nng khi u vi li th hn hn nhng ngi khc nhng chnh h li
nh mt chng do ng qun trn ti nng, khng nng tm ti nng ln. H cho rng ch cn ti
nng cng ni bt. H khng nhn ra s tht l nu h ch v cnh, nhng ngi khc s
nhanh chng bay vt qua h. Ti nng ph bin hn l h ngh. Stephen King, tc gi mt
cun sch bn c trn 10 triu bn, khng nh: Ti nng r hn mui n. iu phn bit
mt ngi ti nng vi ngi thnh cng l s kh cng. R rng, thnh cng chng ta cn
nhiu hn mt ti nng n thun.
BN CN IU G?

Vy thnh cng i hi iu g? Nhng iu ri s a chng ta ti u? Thnh cng c

dnh cho tt c mi ngi khng? Ti nng ph hp vi ni no? Ti tin vo nhng iu di
y:
4. Ai cng c ti nng
Mi ngi c gi tr nh nhau, nhng khng c ti nng ging nhau. Mt s ngi dng nh
c ban cho qu nhiu ti nng. Phn ln chng ta c t kh nng hn nhng ngi nh th.
Nhng hy ch : tt c chng ta u c th lm tt mt iu g .
Trong cun Now, Discover Your Strengths ( n lc khm ph sc mnh ca bn), Marcus
Buckingham v Donald O.Clifton ni rng mi ngi u c kh nng lm mt iu g tt
hn 10 nghn ngi khc. H chng minh lun im ca mnh bng nhng nghin cu vng
chc. H gi l vng th mnh v khuyn khch mi ngi tm kim cng nh pht huy ti
a vng ny. iu ny khng ph thuc vic bn bit kh nng ca mnh n u, bn cm nhn
v bn thn nh th no, trc y bn thnh cng hay cha. Ch cn bn c ti nng v c
kh nng pht trin ti nng .
5. Hy pht trin ti nng bn c, khng phi ti nng bn mun
Gia ngi ch da vo ti nng v ngi nhn ra ti nng pht trin n, ai s thnh cng
hn? Cu tr li rt r rng. Vy ti sao hu ht mi ngi dnh phn ln thi gian tp trung
cng c cc im yu ca h?
Trong cc bui ni chuyn ca mnh, ti lun truyn t ti mi ngi kinh nghim l hy
ngng ngay vic h lm vi cc im yu v bt u vi cc im mnh (ca kh nng, ch
khng phi thi hay tnh cch). Theo quan st ca ti, kh nng ca con ngi trong mt lnh
vc ch c th tng thm 2 im trong thang im t 1-10. V d, nu ti nng thin bm trong
mt lnh vc ca bn mc 4, vi s kh cng bn c th nng ln mc 6. Ni cch khc, bn
c th i t mc trung bnh yu ln trung bnh kh. Nhng bn v tr mc 7, vy bn c tim
nng vn ln mc 9, thm ch mc 10, nu l lnh vc mnh nht ca bn v bn tht s n
lc. iu gip bn tin t v tr 1/10.000 ln 1/100.000 nhng ch khi bn lm nhng
iu cn thit khc pht huy ti a ti nng ca mnh.

6. Bt k ai cng c th a ra la chn tng gi tr ti nng

iu g l cn thit bin ti nng thnh kt qu? N chnh l nhng la chn ca bn. Nhng
la chn then cht ngoi ti nng thin bm s phn bit bn vi nhng ngi ch c ti
nng n thun. William Jennings Bryan, din gi, lut s kim chnh tr gia, ni: S phn
khng phi l vn c hi, l vn chn la; cng khng phi l iu ch i, m l
iu cn t c.
Theo ti, c mi ba la chn then cht c th pht huy ti a ti nng ca bt k ai:
1. Nim tin nng cnh ti nng;
2. am m tip nng lng cho ti nng;
3. i u kch hot ti nng;
4. Tp trung nh hng ti nng;
5. S chun b nh v ti nng;
6. Luyn tp mi gia ti nng;
7. Kin tr nui dng ti nng;
8. Lng can m th thch ti nng;
9. Tinh thn hc hi m rng ti nng;
10. Tnh cch bo v ti nng;
11. Cc mi quan h nh hng n ti nng;
12. Trch nhim tng cng ti nng;
13. Tinh thn ng i gia tng ti nng.
Hy a ra nhng la chn ny v bn c th tr thnh ngi ti nng. Nu bn c ti nng,

bn s ng mt v tr ring. Nu bn c ti nng, bn s ni bt.

BN C TH LM!
Ti tin nhng tng trong cun sch ny c th gip bn. Cm hng vit Ti nng v m
hi nc mt xut pht t mt chuyn xy ra vi ti nm 2004. Hun luyn vin Jim Tressel
yu cu ti ni chuyn vi i bng Buckeye thuc bang Ohio vo dp cui tun, khi h chun
b thi u vi i Michigan. Vi ti, khng ch l vic nhn li ni chuyn, l c hi
bin mt gic m tr thnh hin thc! Ti ln ln Ohio v lun l c ng vin trung thnh
ca Buckeye.
Jim Tressel c cun sch Today Matters ( ngha ca ngy hm nay) ca ti. V cc cu
th ca ng rt tr, ng mun ti dy cho h cch gi tp trung trong ma bng 2004. H
nghin cu cun sch sut c nm. Tressel mun ti ni chuyn vi i bng trc khi bt u
trn u cui cng v cng l trn quan trng nht ma gii. l mt tri nghim khng th
no qun. Ti ni chuyn vi cc cu th vo ti th su v cng h ti sn vn ng vo ngy
th by. Trong phng thay ca cc cu th, ti nhn thy mt chic ng h m ngc ti
thi im din ra trn u vi i Michigan, trn c dng ch: Nhng vn ca ngy
hm nay.
Liu iu gip mi vic tt hn cht no khng? C! Hun luyn vin Tressel quay sang ti
khi chng ti vn ang trong phng thay v ni: John, anh v ti s dn i bng ra sn.
Chng ti chy vo sn trc 100 nghn c ng vin ang reo h. Ti s khng bao gi qun
khonh khc . Liu iu ny c lm mi vic tt hn cht no khng? C! Ti ng
ng bin vi i bng trong sut trn u. V mi vic cn tuyt vi hn th: i bng
chin thng!
iu ny lin quan g ti cun sch Ti nng v m hi nc mt? Trc bui ni chuyn
vi i bng, Tressel gi cho ti mt vi thng tin cn thit chun b. Mt trong s l
cun sch The Winners Manuel (Cm nang ca ngi chin thng), trong c mt bi vit
vi nhan : Nhng vic khng cn n ti nng. Bi vit nhn mnh cc tnh cch nh ng
gi, n lc, kin nhn v v tha u quan trng i vi mn bng ca bang Ohio. V khng
mt yu t no trong s i hi phi c ti nng. Theo Tressel, ng v cc nhn vin ca

mnh ang c gng gip cc cu th c ti nhn ra rng ch ti nng thi l khng .

Ti rt tm c vi bi vit v ngh rng mt cun sch v ti ny s gip ch cho rt
nhiu ngi. Bn thy y, nhng ngi xao nhng vic a ra cc la chn ng n gii
phng v pht huy ti a ti nng ca mnh thng lm vic vi kt qu khng tng xng. Ti
nng gip h ni bt, nhng la chn sai lm khin h phi dng chn ti ch. Bn b, gia
nh, hun luyn vin v ng ch u nhn ra tim nng ca h nhng vn phi bn khon v
sao h thng khng t c thnh tch m mi ngi trng i. Ti nng cho h c hi,
nhng la chn sai lm khin h t ng sp ca li. Ti nng l thin bm nhng bn phi n
lc mi thnh cng.
Ngc li, c nhng ngi ti nng c th pht huy gn nh ti a kh nng ca mnh. H
thng lm tt hn mc mong i. Mi ngi thy c ti nng cng nh thn phc nhng
bc t ph ca h. Ti nng cho h c hi v cc la chn ng n gip h m toang cnh
ca n vi nhng thnh cng thm ch cn to ln hn.
Cuc sng chnh l vn chn la v mi la chn bn a ra hnh thnh nn con ngi bn.
Bn s lm ngh g? Bn s kt hn vi ai? Bn s sng u?
Bn hc n trnh no? Bn s lm g vi ngy hm nay? V mt trong nhng la chn quan
trng nht bn phi quyt nh l: Bn s tr thnh ngi nh th no? Ti nng l thin bm.
Cuc sng ging nh tr chi vi qun bi c chia sn. Vn khng n gin l gi v
tung ra mt qun bi tt, iu quan trng quyt nh chnh l cc la chn ca bn.
TI NNG + LA CHN NG = MT NGI TI NNG
Ngi ti nng l ngi ti u ha c ti nng ca mnh, pht huy ti a tim nng v tha
mn s phn ca mnh.
Ti c mt cun sch ca Tin s Seuss, c nhan l Oh, the Places You'll Go (Nhng
ni bn s ti!). Trong , ti tm thy mt chn l tuyt vi:
Bn c no trong u
Bn c chn trong giy

Bn c th t mnh bc i
Theo bt c hng no bn chn.
Ti tht s tm huyt vi chn l ny. Ti mong Ti nng thi cha s gip bn t bc
i ng hng v a ra nhng la chn ng n, tip sc tr thnh ngi ti nng, xy
dng nn mng cho cc kh nng ca mnh v sng mt cuc i trn vn nht.

1. NIM TIN NNG CNH TI NNG

Tr ngi u tin v ln nht ngn cn hu ht mi ngi n vi thnh cng chnh l vic h

thiu nim tin vo bn thn. Mt khi mi ngi tm ra vng th mnh ca mnh (lnh vc h
cm thy mnh c kh nng nht), iu thng hn ch h khng phi l do thiu ti nng.
chnh l s thiu nim tin vo bn thn mt hn ch do h t t ra cho mnh. i vi ti
nng, vic thiu nim tin ging nh trn nh vy. Tuy nhin, khi con ngi tin vo bn thn, h
gii phng sc mnh trong h cng nh cc ngun lc xung quanh v gn nh ngay lp tc
chng s a h ti mt cp cao hn. Tim nng ca bn ging nh mt bc tranh m bn
c th tr thnh. Nim tin s gip bn xc nh v hng ti bc tranh y.
KHNG CH L TI NNG LN
C mt cu chuyn tr thnh huyn thoi trong lng th thao M. Ngi ta gi l s m
bo. Vo thi k , cu chuyn ny ch ging nh mt li tuyn b thi qu. l vic mt
cu th mn bng bu dc c thnh tch thi u xut sc t ra can trng khi i ca anh ta thua
cuc trc mt trn u ln. Vo ngy 9 thng 1 nm 1969, ch ba ngy trc trn chung kt
gii Super Bowl ln th ba, Joe Namath, tin v i Jets, khng nh vi tm t n gin:
Jets thng trn ngy Ch nht. Ti m bo.

Gi y li tuyn b khoc lc c th khng ng ch . K t thi Muhammad Ali, nhng

tuyn b chc nch ca cc vn ng vin tr nn ph bin. Nhng trc , ngi ta cha
c nghe thy nhng li ni kiu nh th t bt k ai trong Lin on Bng bu dc Hoa K.
Vi tui i tm nm, lin on ny b coi l km ci v trong hai gii v ch th gii trc,
cc i bng M u tht bi nng n. Hu ht cc chuyn gia u cho rng s phi mt nhiu
nm na mt i bng thuc Lin on Bng bu dc Hoa K c th thi u ngang hng vi
bt k i bng no thuc Lin on Bng bu dc Quc gia. i Colts thuc Lin on Bng
bu dc Quc gia c d on l s thng trong trn chung kt ln th ba ny vi s cch
bit 18 hoc 19 im.
S m bo ca Namath c v thi qu, nhng n c ngha hn mt li khoc lc rng tuch.
cng khng phi l iu tri vi tnh cch ca anh. D Namath thng nhanh chng nhn
li trong cc bui phng vn khi i Jets thua trn nhng anh lun th hin mt nim tin ht sc
mnh m. Anh tin vo bn thn, tin vo i bng ca mnh, tin vo kh nng h c th ginh
chin thng. c tnh y c th thy r trong sut thi th u ca anh.
NHNG DU HIU THI TH U
Joe Namath s hu ti nng in kinh bm sinh. Cu xut thn t mt gia nh c truyn thng
th thao. Nhng hun luyn vin u tin ca cu chnh l cc thnh vin trong gia nh. John,
cha cu, dnh rt nhiu thi gian ch cho cu cch nm, nh v chn bng cng nh cch x l
trong cc tnh hung khc nhau. Cc anh trai cng gp cng dy cu. Anh Bobby bt u dy
cu v v tr tin v khi Joe mi su tui. Cn anh Frank rn luyn cho Joe tnh k lut v sn
sng thi cu nu cu khng thi u tt trong cc bui tp luyn gia nh.
n tui trng thnh, trng Joe vn nh b v nh cn so vi tui ca mnh. i khi cu b
mi ngi nh gi thp v iu . Khi Joe hc tiu hc, mt ln, c mt m nhc bt tr
vng ln cn thch thc cu bn Linwood Alford ca Joe tham gia trn bng r hai chi hai.
Linwood v Joe nhn li. Linwood nh li: Tt c chng n ci nh th ni: Thng nhc
gy nhng ny l a no vy? Chng my lm sao c th thng c vi thng nhc nh th
ch? Trng Joe ging nh mt a b d b nh bi, nhng khng phi vy. Alford nhn xt:
Nu b nh ng, cu y ng dy ngay. Joe l mt cu b mnh m. Joe v Linwood
nhanh chng nh bi hai a tr kia v khin chng phi king n.

Joe dng nh khng bit s hi l g. Cu v Lindwood thng ti khung ng ray tu ha

gn nh v treo mnh l lng trn khi tu lao m m pha di. Nhng ban u, tnh liu
lnh vn cha c th hin trong lnh vc th thao. im mu cht gii phng nim tin
chp cnh cho ti nng ca cu l nm cu tm tui. l ln u tin Joe mc b ng phc
i Lin on Bng chy Thiu nhi vng Elks tr v nh. Trong cun tiu s ca Namath, c
ghi li mt cuc tr chuyn gia cu b Joe v cha mnh l John:
Ci tht tuyt y con trai ! Rt va vi con!
Joey l cu b nh nht trong i. Cu cng l cu b nh tui nht, c th l t hn nhng a
tr khc khong gn mt tui. B bit y, cc bn khc qu gii, cu ni, Chng cng ln
hn con... Con khng c ly mt c hi.
Vy th con hy ci b ng phc ra ngay by gi, cha cu ni, Hy em tr li ngi
qun l v ni vi ng y con khng th tham gia i v nhng cu b khc gii hn con.
Joey nhn cha vi i mt bun b, m mng: i, khng, cha! Con khng th lm th!
Nu con khng th tham gia i, vy gi li b ng phc ny c ch g?
Nhng, cha, cu ni, cc bn y qu gii!
Con cng chi hay, Joe ! Con c th chn nhng c bng st t. Con c th nh trng
bng. Con bit phi chy ti v tr no.
ng John t cu b trc mt s la chn: tr li ng phc hoc luyn tp vi i bng.
Nu sau qu trnh luyn tp, cu b khng cm thy mnh gii hn nhng a tr khc, cu c
th t b.
Joey ni cu s th.
V iu din ra, cu tr thnh cu th xut sc nht ca i Elks.
John Namath khng nhm khi c gng truyn nim tin cho cu con trai. Ngi cha tng
kt s nghip ca Joe ti Lin on Bng chy Thiu nhi bng mt cu chuyn v mt trn u

c bit th hin y kh nng ca con trai mnh. John nh li hm ng n mun v

phi hi mt ngi c mt t u trn u v t s. Cha c c nh trt no, t s l 3-3 v
tt c cc gc u c ngi. Nhng ng lo, ngi n ng ni, h va a cu nhc
Namath vo sn. Joe nhanh chng lm i phng nh trt ba ln, bao gm c ln loi
khi sn u cu th gii nht ca i phng, cu th hn Joe hai tui. Sau , khi n
lt mnh nh bng, Joe nh trng c bng quyt nh chin thng ca i.
MI VIC U S VO Y
S t tin trong thi u tr thnh chun mc ca Namath. Khi chi bng r trng trung
hc, anh thi u rt nhanh nhn, khng ch c kh nng nm r cn c th p r. Khi tham gia
i tuyn bng , anh dn dt i Beaver Falls ginh chc v ch Lin on Th thao cc
trng trung hc min Ty Pennsylvania. Mt ln, Joe b sng mt c chn v khng th tham
gia trn u ti, cu th tin v y t tin v cng l ngi chuyn chuyn bng bng cho cc
ng i an i v hun luyn vin lc ny ang rt lo lng: ng lo lng, hun luyn vin,
trong trn ny chng ta khng cn nhng ng chuyn bng u.
Namath c tuyn m t trng ph thng v nhiu ngi coi anh l tin v hc sinh xut
sc nht nc M. Sau anh chi cho Trng i hc Alabama. Ti y anh tr thnh
mt ngi sao v dn dt i Crimson Tide ginh chc v ch quc gia.
Khi tham gia gii chuyn nghip, mt ln na Namath li c coi l tin v xut sc nht. C
tin cho rng i New York Giants thuc Lin on Bng bu dc Quc gia rt mun c anh
nhng i New York Jets thuc Lin on Bng bu dc Hoa K li c c anh trc. Nm
1965, Namath k mt bn hp ng di hn nht trong lch s cc mn th thao chuyn nghip
ca nc M tnh n thi im .
Trong ba nm, Namath nm tri nhiu th thch, b l nhiu k lc, tri qua nhiu ca phu
thut u gi v dn dt i bng trong cc ma gii tht bt. Nhng anh khng bao gi nh
mt nim tin vo bn thn. Anh bit anh c th thi u v dn dt i bng ca mnh ginh
chin thng. Vo ma gii nm 1968, ma gii th t ca anh, cui cng anh dn dt i
bng bc ln bc vinh quang trong trn tranh chc v ch Lin on Bng bu dc Hoa K.
Anh khng quan tm n vic tt c mi ngi cho rng Jets khng c mt c hi chin thng

no trc i v ch gii Lin on Quc gia. Anh tin vo bn thn v kh nng ginh chin
thng ca mnh. Anh cng tin tng vo sc mnh ca ton i bng. Hu nh khng ai bit
Namath dnh hng ting ng h xem cc cun bng ghi cc trn u ca i Colts, vic
m anh vn thng lm vi mi i th. Con qu mt mt ny khng bao gi ni di,
Namath thng ni nh vy v chic my chiu anh t trong cn h ca mnh. Anh ch cho cc
ng i nhng pht hin ca mnh. H c th thng trn . V chnh xc y l nhng g h
lm. Jets nh bi Colts vi t s 16 7. c coi l bt ng ln nht trong lch s gii
Super Bowl.
iu g c th xy n vi Joe Namath nu hi cha anh khng thch thc anh tin vo bn
thn cng nh kh nng ca mnh khi anh mi tm tui? C th anh c kt cc ging cc anh
trai ca mnh, nhng vn ng vin ti nng phi ri b trng ph thng hoc trng i hc
lm vic ti nh my hoc ca hng c kh a phng. Hoc c th cui cng anh s tr
thnh mt ngi chi bi da n tin. Tht kh ni trc c iu g! Nhng c mt iu chc
chn: anh s khng th c ghi danh vo Bo tng Danh vng Canton, bang Ohio. ti
ch, ngoi ti nng cn cn c nim tin.
NIM TIN NG TIN MUA
Ti khng bit ti nng ca bn l g nhng ti chc chn mt iu: Ti nng s khng c
pht huy ti a nu bn khng c nim tin. Ch ti nng thi khng bao gi l . Nu bn
mun hon thin bn thn, bn cn tin vo iu . Bn cn:
7. Tin vo tim nng ca mnh
Tim nng ca bn chnh l bc tranh m bn c th tr thnh. Nh pht minh Thomas Edison
nhn xt: Nu chng ta lm tt c nhng g c th, chng ta s tht s ngc nhin v bn thn.
Chng ta thng ch nhn s vic nh n vn c ch khng phi nh n c th c. Khi Joe
Namath cn nh, mi ngi ch thy mt a b gy g, nh th. Khi cu hc cp ba, h thy
mt cu b lc lng gia bn b v l mt hc sinh khng chu lm bi tp v nh. Khi cu
chi bng gii chuyn nghip, h ch thy mt g c cp u gi ti t. Nhng cu t thy
mnh l mt nh v ch. Nu bn c th t nhn nhn tim nng tht s trong con ngi mnh,
bn s thay i ti mc khng nhn ra chnh mnh.

Con gi ti, Elizabeth, tng ti mt tm nh tuyt p ca n khi c b cn hc ph thng.

Lc by gi l mt. Ngi ta thng n phng chp v c ha trang ging mt ngi sao
in nh. Khi nhn tm nh ln u tin, ti ngh: khng phi l con b hng ngy,
nhng l Elizabeth. ng l con b. iu cng tng t nh khi bn nhn nhn v tin
vo tim nng ca mnh. Nu bn nhn nhn bn thn theo hng tch cc, bn s trng tuyt
hn nhng g bn tng tng tng. Ti ch c mnh c th ch cho bn thy hnh nh ca bn
vi tim nng trn vn.
Nh chnh khch n Mohandas Gandhi tng ni: S khc bit gia nhng g chng ta lm
v nhng g chng ta c th lm s gii quyt hu ht cc vn ca th gii. Gn hn
na, n cng s gii quyt phn ln cc vn c nhn ca chng ta. Nu chng ta
mun lm nhng g c th, trc tin chng ta phi tin vo tim nng ca mnh.
Nhiu ngi dng li qu xa so vi tim nng tht s ca mnh. John Powell, tc gi cun
sch The Secret of Staying in Love (B quyt sng trong tnh yu), c tnh rng ngi
bnh thng ch t 10% tim nng, ch chim ngng c 10% v p xung quanh mnh,
nghe c 10% nhc v th, ngi c 10% cc mi v nm c 10% cc hng v ngt
ngo. Phn ln mi ngi thng khng nhn thy hoc khng nm bt c cc tim nng .
Hun luyn vin iu hnh Joel Garfinkle nhc li mt cu chuyn ca nh vn Mark Twain,
k v mt ngi n ng va qua i v c gp Thnh Peter ti ca thin ng. Nhanh
chng nhn ra Thnh Peter, v thnh tr tu v uyn bc, ngi n ng lin hi: Tha Thnh
Peter, con quan tm ti lch s qun i nhiu nm ri. Xin hy cho con bit ai l v i tng
v i nht mi thi i!
Thnh Peter nhanh chng tr li: , y l mt cu hi n gin. chnh l ngi n ng
ngay ng kia.
Hn l ngi nhm ri ! ngi n ng, lc ny tr nn rt bi ri, Khi cn sng con bit
ngi n ng v ng ta ch l mt ngi lao ng bnh thng.
ng y anh bn , Thnh Peter trn an, ng ta c th tr thnh v i tng v i nht
mi thi i nu ng ta l i tng.

Charles Schulz, ha s tranh hot hnh, a ra s so snh: Cuc i l chic xe vi mi

thang tc . Phn ln chng ta u c nhng thang tc khng bao gi dng ti. Chng ta
dnh nhng thang lm g? Nu i ht cuc i m khng cht m hi no, cuc
i tht khng cn ngha. Vy vn l g? Hu nh lun l nhng gii hn do chng ta
t to ra. Chng c tc ng mnh nh nhng gii hn tht s. Cuc sng vn nhiu kh
khn. Chng ta li lm n tr nn kh khn hn khi chng ta p t cho mnh thm nhng gii
hn khc na. Charles Schwab, nh t bn cng nghip, nhn thy: Khi mt ngi t gii
hn cho nhng g mnh s lm tc l t gii hn cho nhng g mnh c th lm.
Trong cun sch If It Aint Broke... Break it! (Nu n khng v... Hy p v n!), Robert J.
Kriegel v Louis Patler vit:
Chng ti khng c manh mi cho thy gii hn ca con ngi l g. Tt c cc bi kim tra,
cc ng h bm gi v cc vch ch trn th gii khng th o c tim nng ca con
ngi. Khi mt ai nh theo ui gic m ca mnh, h c th vt rt xa nhng g dng
nh l gii hn ca h. Tim nng tn ti trong chng ta l v hn v phn nhiu cha c
chm n... Khi bn ngh ti gii hn, cng chnh l lc bn to ra chng.
Chng ta thng nhn mnh qu nhiu cc th thch v tr ngi v th cht, dnh qu t s
quan tm ti cc vn tm l v cm xc. Sharon Wood, ngi ph n Bc M u tin leo
ln nh Everest, rt ra nhiu bi hc sau khi leo ln nh ni thnh cng. C ni: Ti pht
hin ra rng sc mnh th lc khng phi l vn m l sc mnh tm l. l cuc
chinh phc nm trong tm tr ti vt qua nhng ro cn, nhng gii hn ti t t ra v
hng n iu tt p chnh l tim nng nhng c ti 90% tim nng chng ta t khi
dng n.
Nm 2001, ti c mi ti Mobile, bang Alabama ni chuyn vi 600 hun luyn vin v
hng o sinh thuc Lin on Bng bu dc Quc gia ti trn tranh cp Senior Bowl (Cp
dnh cho sinh vin nm cui). H c mi tham gia v ngi ta tin h c tim nng chi cho
Lin on Bng bu dc Quc gia. Vo bui sng, ti dy h nhng iu trong cun sch The
17 Indisputable Laws of Teamwork (17 quy tc bt bin ca lm vic nhm) va mi xut
bn. Vo bui chiu, ti tham d mt bui tp th lc ca cc cu th. H c kim tra v
tc chy, thi gian phn ng, kh nng nhy, v.v...

Trong khi ti ang quan st, mt trong nhng hun luyn vin c mt ngy hm , ng Dick
Vermeil, ni vi ti: ng bit y, chng ti c th o c rt nhiu k nng ca h
nhng khng th o lng nhit huyt ca h. Ch c cc cu th mi xc nh c.
Tim nng ca bn tht s ty thuc vo bn. Ngi khc ngh g khng quan trng. Nhng g
bn tng ngh v mnh trc y li cng khng quan trng. Quan trng l nhng g nm trong
con ngi bn v liu bn c nh khm ph n hay khng.
C cu chuyn k v mt cu b sng nng tri vng Colorado. Cu thch i b ng di
v leo ni . Mt hm, khi ang leo ni, cu pht hin thy mt t i bng v trong c
mt qu trng. Cu mang qu trng v nh v cho mt con g mi p qu trng cng vi
nhng qu trng g khc.
V n ra gia mt by g, ch i bng ngh mnh l g. Ch hc cc hnh vi ca g t m
v bi mi trong sn cng vi nhng ngi anh em ca mnh. Ch khng bit g hn th. i
khi cm thy c nhng kch ng l lng trong ngi nhng ch khng bit phi lm g vi
nhng cm gic , v th ch l i hoc km nn li. Rt cc, nu l g th ch nn c x nh
mt con g.
Ri mt ngy n, c mt con i bng bay qua nng tri ng lc ch i bng sng trong khu
tri g ngc ln v trng thy. Vo khonh khc , ch nhn ra mnh mun c nh ch i
bng kia. Ch mun bay cao. Ch mun vn ti nhng nh ni xa m ch thng trng thy
t sn khu tri g. Ch th si i cnh ca mnh, i cnh gi y rng v mnh m hn
i cnh ca nhng ngi anh em. t nhin ch hiu rng mnh ging ch i bng trn bu
tri kia. D trc cha tng bay nhng ch c bn nng v kh nng lm iu . Ch
si i cnh ca mnh mt ln na v bay ln, lc u cn chp chi nhng dn dn mnh m
v vng chi hn. Khi bay vt ln, ch bit rng cui cng mnh tm thy ci ti tht s.
Phillips Brooks, tc gi bi ht O Little Town of Bethlehem (i, thnh ph Bethlehem b
nh!), nhn xt: Khi bn pht hin mnh mi ch sng na cuc i, na cn li s m nh bn
cho n khi bn m ng ti n. Ti mun ni thm iu ny: Nu khng t n mc tim
nng ca bn th tht s l mt bi kch. t c iu , trc ht bn phi tin vo
tim nng ca mnh v quyt nh sng mt cuc sng trn mc trung bnh.

8. Tin vo bn thn
C mt iu tin l bn ang s hu mt tim nng ng k. Mt iu na c nim
tin vo bn thn l bn cn ngh bn c th pht huy ti a tim nng . Khi tin vo bn
thn, mt s ngi tr nn hoi nghi tt c! khng ch l mt s h thn, n cn ngn cn
qu trnh phn u ca h. William James, nh tm l hc v trit hc, nhn mnh: Ch c duy
nht mt nguyn nhn dn ti vic loi ngi tht bi, l s thiu lng tin vo ci ti tht s
ca mnh.
Nhng ngi tin vo bn thn nhn c cc cng vic tt hn v lm tt hn nhng ngi
khng c nim tin . Gio s Martin Seligman thuc B mn Tm l hc, Trng i hc
Pennsylvania, lm mt s nghin cu ti mt cng ty bo him nhn th ln v thy rng
nhng nhn vin bn bo him c hy vng thnh cng bn c lng bo him nhiu hn
37% so vi nhng ngi khng c hy vng nh vy. Tc ng ca nim tin mi c nhn bt
u t rt sm. Mt s nh nghin cu khng nh rng thnh tch hc tp trong nh trng c
mi quan h cht ch vi s t tin hn l vi ch s thng minh.
Kerry Randall, lut s v l chuyn gia th trng, nhn thy: Nhng ngi thnh cng tin vo
bn thn, c bit khi nhng ngi khc khng lm nh vy. iu ny th hin r rng trong
lnh vc th thao. Cc hun luyn vin tng ni vi ti rng s t tin ca cc cu th c bit
quan trng trong cc trn u bng cng thng. Trong sut nhng pht cui ca trn u, mt s
cu th mun gi bng. Nhng ngi khc li mun trnh. Nhng ngi c xu hng t tin,
ging nh Namath, s gi bng cho ti giy cui cng trong mt trn bng r, mc d khi
i ca cu ang thua mt im. Khi ngi ghi bn hng u ca i lin tc ht ln: Chuyn
bng sang y!, Namith vn bnh tnh v nm chnh xc qu bng vo r, ginh chin thng
cho i mnh vo pht cui cng.
Nhng ngi t tin lun c phng chm sng:
Nu bn ngh mnh b nh bi, ng vy!
Nu bn ngh mnh khng dm, ng th!
Nu bn mun thng, nhng ngh mnh khng th

Gn nh chc chn bn s thua...

Khng hn, cuc chin trong i
Thuc v nhng ngi mnh hoc nhanh hn
Nhng sm hay mun, ngi thng cuc
L ngi ngh mnh c th chin thng.
y cng l phng chm ca Arnold Palmer, mt vn ng vin golf ni ting.
Vi nim tin vo bn thn, bn c th pht huy ti a tim nng ca mnh.
9. Tin vo nhim v ca mnh
Bn cn iu g na nng cnh ti nng? l nim tin vo nhng g bn ang lm. Nim
tin s gip bn ngay c khi c qu nhiu bt li ngn cn bn t c nhng g mnh mong
mun. William James khng nh: iu duy nht m bo kt qu thnh cng ca mt cng
vic khng m bo chc chn chnh l nim tin ngay t lc u. Vy nim tin ny c ch
nh th no?
Nim tin vo nhim v s tip sc mnh cho bn. C nim tin vo nhng g bn ang lm s
tip cho bn sc mnh t c n. Kin trc s Frank Lloyd Wright nhn thy: S vic
lun din ra khi bn tht s tin vo n; v nim tin vo mt iu g s khin n xy ra.
Ngi t tin thng c th nh gi mt nhim v trc khi m nhn n v bit liu h c th
lm c vic hay khng. Trong trng hp , nim tin c sc mnh to ln.
Nim tin vo nhim v s khuyn khch bn. Mt ngi ph n vi ch chin thng s lun
phi nghe nhng li tiu cc. Mt ngi n ng ang thc hin nhim v s lun phi nghe
nhng li ph bnh. Vy iu g cho php nhng ngi nh th tin bc trong mt mi
trng tiu cc? chnh l nim tin vo nhim v.
Nh vit kch Neil Simon tng khuyn: ng nghe nhng ngi ni: N khng c lm
theo cch . C th iu ng, nhng c th bn vn s lm theo cch . ng nghe

nhng ngi ni: Bn ang nhn mt c hi qu ln. Michelangelo v c cc bc ha

trn Nh nguyn Sistine d n c b thi gian mi mn. Simon hn bit iu . ng
c nhn 17 gii Tony , 5 gii Drama Desk v 2 gii Pulitzer .
Hin nhin l ng tin vo nhng g mnh lm.
Nim tin vo nhim v m rng kh nng ca bn. Bn cng tin tng vo tim nng, bn
thn v nhim v ca mnh, bn cng c kh nng thnh cng. Nu bn gi vng nim tin, mt
ngy no bn s thy mnh lm c nhng vic m trc y bn cho l khng th.
Nam din vin Christopher Reeve l mt minh chng tiu biu cho nhng ngi c c tm
nhn . Anh tng ni vi cc khn gi ca mnh rng:
Nc M c mt truyn thng c th khin nhiu nc phi ghen t: chng ta thng t c
nhng iu khng th. l mt phn tnh cch dn tc. N gip chng ta thc hin cuc hnh
trnh t ht b bin ny sang b bin khc. N bin chng ta thnh nn kinh t ln nht trn th
gii. N a chng ta ln mt trng. Cn phng ca ti c treo bc tranh v mt con tu v tr
c phng vo khng gian, trn bc tranh c ch k tng ca tt c cc phi hnh gia lm vic
NASA. Pha trn bc tranh : Chng ti thy khng c g l khng th. Cu ni ny cng
nn l khu hiu ca chng ta l iu m c t nc phi cng nhau thc hin. Rt
nhiu gic m ca chng ta lc u dng nh l khng tng, ri dng nh l khng th, v
khi chng ta tp trung ch, nhng gic m y nhanh chng bin thnh iu chc chn s xy
ra. Nu chng ta c th chinh phc th gii bn ngoi th chng ta cng c th chinh phc th
gii bn trong. Ranh gii ca b no, h thn kinh trung ng v tt c cc gii hn ca c th
tn ph bao nhiu cuc i v cp i qu nhiu tim nng.
Bn c tin vo s mnh ca mnh? Bn c t tin rng mnh c th hon thnh nhng nhim v
ln lao? Bn c hy vng s t c cc mc ch ca mnh? y l cc yu t cn thit
nng cnh ti nng ca bn t mc tim nng ti mc t thnh qu.
Ti cn ni thm mt iu na v nhim v. N phi bao gm nhn t con ngi. Mt cuc
i sng v ngi khc mi l cuc i ng sng. Khi bn hon thnh nhim v ca mnh,
liu nhng ngi xung quanh s ni:

Kt qu l cuc sng ca ti tt p hn, hay

Kt qu l cuc i ti ti t hn?
Nu bn ngh cu tr li khng phi l cu th nht th nhim v c th khng ng lm.
Mt trong nhng mn qu gi nht ca ti l mt chic chn giy bng pha l n gin. N
khng c hnh v g c bit. N cng khng c gi tr c bit v tin bc. Nhng n rt c
ngha vi ti bi nhng g c khc bn trong v bi ngi tng n cho ti. Trong
khc:
John
Ngi c vn tinh thn,
Ngi thy thng thi, Ngi bn
Cm n v tin tng ti!
Yu mn
Dan
l mn qu ca Dan Reiland, ngi lm vic vi ti trong hai mi nm vi t cch
mt nhn vin, ph ch huy v sau l ph ch tch cp cao ti mt trong nhng cng ty ca
ti. Dan l ngi ti c bit tin tng. Anh ging nh ngi em trai ca ti. Nhim v chng
ti cng theo ui khin c hai chng ti u tr nn tt hn. l kiu ngi bn mun hp
tc v cng l kiu kt qu mong mun ca bn.
TI NNG + NIM TIN = MT NGI TI NNG P DNG CNG THC TI NNG
VO HOT NG
Vy lm th no bn tr thnh ngi ti nng? Hy g vo mt chui t nhin cc hnh
ng bt u l nim tin v kt thc l hnh ng tch cc:
Nim tin xc nh s mong i

Nu bn mun pht huy ti a ti nng ca mnh, vic u tin khng phi l tp trung vo n,
bn cn bt u bng vic ng cng sc mnh tinh thn ca mnh. Nim tin ca bn kim
sot mi th bn lm. Thnh tu khng ch l vn lm vic chm ch hn hay khn ngoan
hn. cn l vn tin tng mt cch tch cc. Ngi ta gi l hi chng chc
chn. Nu bn ngh mnh s tht bi, chc chn rng bn s thua. Nu bn hy vng s thnh
cng, chc chn rng bn s thng. B ngoi ca bn s th hin nim tin trong bn.
Cc t ph mang tnh c nhn bt u vi mt s thay i trong nim tin. Ti sao? V nim tin
quyt nh s mong i v s mong i quyt nh hnh ng. Nim tin l mt thi quen ca
tinh thn trong s t tin tr thnh nim tin m chng ta bu vu. V lu di, nim tin khng
ch l tng m con ngi s hu. N l tng chim hu con ngi. Benjamin Franklin
ni: Hnh phc thay nhng ai khng mong i iu g v h s khng bao gi thy tht vng.
Nu bn mun t c iu g trong i, bn s phi sn sng cho cm gic tht vng. Bn
cn hy vng mnh thnh cng. iu c ngha rng bn s lun lun nh vy? Khng! Bn s
tht bi. Bn s mc li. Nhng nu bn hy vng mnh chin thng, bn s pht huy ti a ti
nng ca mnh v tip tc c gng. V ri ging nh Joe Namath, cui cng bn s thnh cng.
Lut s Kerry Randall ni: Tri vi kin thng thng, cuc i khng tt hn nh c
hi, n tt hn nh s thay i. V s thay i ny lun din ra bn trong; l s thay i
trong suy ngh lm cho cuc sng tt p hn. Mun ci thin cn c s thay i, nhng s
thay i i hi s t tin. V l do , i vi bn thn, bn cn u tin s t tin. Bn cn u
tin u danh sch s tin tng vo tim nng, vo bn thn, nhim v ca mnh v c nhn
loi. Tng thng Franklin Delano Roosevelt khng nh: Gii hn duy nht cho nhn thc ca
ngy mai l nhng nghi ng ca chng ta ngy hm nay. ng nhng nghi ng kt liu
nhng mong c ca bn.
Harvey McKay, tc gi ca nhiu cun sch ni ting, k cu chuyn v mt v gio s
ng trc mt lp hc gm ba mi sinh vin nm cui ngnh Sinh hc phn t. Trc khi
pht bi kim tra cui cng, ng ni: Ti c vinh d c l ngi hng dn cc em hc
k ny v ti bit cc em hc hnh chm ch nh th no chun b cho bi thi hm nay.
Ti cng bit ma thu ti hu ht cc em chun b vo trng y hoc hc cao hc. Ti cng
bit r cc em phi chu p lc ln nh th no c th t kt qu trung bnh kh, v bi v
ti tin cc em bit ti liu ny nn ti sn sng cho tt c nhng ai la chn khng tham gia bi

kim tra cui ny im B.

Rt d nhn thy nhng ting th pho nh nhm. Mt s sinh vin nhy ra khi bn ca mnh,
cm n v gio s v chnh l chic phao cu sinh i vi h.
Cn ai na khng? ng hi, y l c hi cui cng.
Mt sinh vin na quyt nh i ra.
Sau , v gio s pht bi kim tra, trong c hai cu: Chc mng, em c nhn im A
cho mn ny. Hy tip tc tin vo bn thn. l phn thng cng bng dnh cho nhng sinh
vin chm ch v t tin vo bn thn.
S mong i quyt nh hnh ng
Theo c cha Fred Smith, mt trong nhng c vn tinh thn ca ti v l tc gi cun sch
Leading with Integrity (Dn u tuyt i), mt nh ngn ng hc v cc dch gi cun sch
Kinh thnh Wycliffe ni vi ng rng trong hai mi ngn ng c nht th gii, t tng
ng vi t nim tin c ngha gn vi t lm. Ch khi tr nn tinh vi hn, con ngi mi
bt u phn bit ngha ca t ny vi t kia. Chi tit rt ng ch v hu ht mi ngi
u tch bit nim tin khi hnh ng. Vy lm th no hp nht hai khi nim ny? Hy th
hin thng qua nim mong i ca chng ta.
Chng ta khng th sng khng nht qun vi nhng mong i v bn thn. iu khng xy
ra. Ti tng nghe mt cu chuyn v ngi ng l l tin phong trong ngnh hng khng, anh
ta ch to ra my bay mt nm trc khi anh em nh Wright thc hin chuyn bay lch s
ca mnh ti Kitty Hawk. Chic my bay nm im lm trong nh kho ca nh pht minh ny v
anh ta khng dm cho n bay. C th v anh ta cho rng trc cha c ai lm iu ny. C
th v anh ta ngh mnh s tht bi ti khng r. Ngi ta ni rng sau khi nghe tin v Orville
v Wilbur Wright, anh ta mi cho chic my bay ca mnh hot ng. Trc anh ta khng
t tin vo bn thn chp nhn mo him.
Trn th gii ny c hai kiu ngi: nhng ngi mun lm mi th v nhng ngi khng
mun mc li. Anh em nh Wright thuc kiu th nht. Nh pht minh ng l l ngi tin

phong cho ngnh hng khng thuc kiu ngi th hai. Nu bn l kiu ngi th nht, bn
sn sng tin vo bn thn v chp nhn th thch. Nhng lm nu bn thuc kiu ngi th hai?
Mt tin tt l: bn c th pht trin.
Mt cu chuyn trong cun sch c nhan Tough Times Never Last, but Tough People Do!
(Kh khn khng bao gi kt thc, nhng ngi mnh m c th lm c iu !) ca
Robert Schuller k v Edmund Hillary, ngi u tin tro ln nh ni Everest cng vi
Tenzing Norgay, mt ngi Ty Tng. Trc khi chinh phc thnh cng nh Everest, Hillary
l thnh vin ca mt on leo ni khc, on ny khng nhng khng tro ln ti nh m cn
mt mt thnh vin. Ti mt bui tip n dnh cho cc thnh vin trong on ti London,
Hillary ng pht biu trc cc khn gi. ng sau bc pht biu l bc tranh nh ni
Everest rt ln. Hillary quay mt v pha bc tranh v ht ln: Everest, ngi nh bi
chng ta. Nhng ta s quay li. V ta s chin thng ngi. Bi v ngi khng th ln hn
na nhng ta th c th.
Ti khng bit nhng th thch bn phi i mt. Chng c th ln hn qua tng ngy, hoc
chng c th to ln n mc ti a, nh nh ni Everest. Nhng ti bit chc iu ny:
cch duy nht bn c th vn ln i mt vi th thch mt cch hiu qu l hy mong ch
n. Bn khng th vt qua th thch bng cch lm n nh i m bng cch lm mnh to ln
hn!
Hnh ng quyt nh kt qu
Kt qu c t hnh ng. Trong lnh vc vt l, iu c v l hin nhin. nh lut th ba
v chuyn ng ca Isaac Newton pht biu: vi mi hnh ng u c mt phn lc tng
ng. Tuy nhin, trong cuc sng, nhiu ngi khng a ra s lin kt. H ch n gin hy
vng vo kt qu tt p. Hy vng khng phi l mt chin lc. Nu bn mun c kt qu tt,
bn cn phi hnh ng hiu qu. c nhng mong i tch cc, trc ht bn phi tin tng.
Tt c u quay li im xut pht . Paul Harvey, nhn vt ni ting thuc gii truyn thng
M, ni: Nu bn khng sng, bn khng tin n. Tt c u bt u bng nim tin.
Mt hot ng ph bin dnh cho khch du lch Thy S l leo ni khng phi kiu leo ni
m nhng vn ng vin chuyn nghip ng cp quc t tham gia. Chnh xc hn, n c gi

l i b a hnh cao. Cc nhm du khch khi hnh t tri c s vo sng sm vi d

nh leo ti nh ni vo khong gia chiu.
Ti ni chuyn vi mt hng dn vin v kinh nghim ca anh khi lm vic vi nhng
nhm nh th ny v c anh chia s mt iu th v. Anh ni rng trong hu ht cc cuc
hnh trnh, nhm du khch s dng chn ti mt ngi nh khi c na chng ng, h n
tra, ly li sc v chun b cho chng leo cui. Thng xuyn c nhng thnh vin trong
nhm la chn s m p, thoi mi ca cn nh v h quyt nh khng leo na. Khi cc thnh
vin khc ri i, nhng ngi li rt vui v v ni chuyn rm r nh th y ang din ra
mt ba tic th v. Nhng khi bng chiu xung, nhiu ngi ngc nhn ra ca s hng
v pha ngn ni v cn phng tr nn yn lng. H c im lng nh vy cho n khi nhng
ngi leo ni khc tr li. V sao vy? H nhn ra h va mt i mt c hi c bit. H s
khng bao gi c c hi tro ln ngn ni na. H b l n.
iu ny cng ging nh khi con ngi khng pht huy ht ti nng ca mnh, khi h khng tin
vo bn thn v tim nng ca mnh, khi h khng hnh ng da trn nim tin v c gng tn
dng ti a mi c hi.
ng iu xy ra vi bn! Hy sng cuc i bn mun sng. Hy c nhn nhn bn thn
nh kh nng mnh c th vn ti v hy lm mi th bng chnh sc mnh ca mnh tin
rng bn c th. l bc quan trng u tin tr thnh mt ngi ti nng.
TI NNG + NIM TIN
BI TP NG DNG
cui mi chng ca cun sch s c cc bi tp tng t di y gip bn vn dng
nhng thng ip trong tng chng. Hc mt kin khng gip mt ngi trng thnh;
bn phi p dng cc quan im vo thc tin pht huy ti a ti nng ca mnh v tr thnh
mt ngi ti nng. Cc bn nn to mt cun nht k trng thnh v s dng n khi bn tr
li cc cu hi, ng thi ghi li nhng quan st khi bn thc hin nhim v. N s gip bn
tp trung v theo di c s tin b ca mnh.
1. Vit mt bn miu t ngn v bn thn trong thi im hin ti.

2. Nm ti nng hng u ca bn l g? Nu trc y bn cha bao gi khm ph cc ti

nng , bn c th phi lm mt s vic tr li cu hi ny. Nu cn, hy mua mt cun
sch nh Now, Discover Your Strengths ( n lc khm ph cc th mnh ca bn) ca
Marcus Buckingham v Donald O.Clifton, lm trc nghim Cng c tm kim th mnh hoc
cc bi tp trong mc ca bn c mu g? ca Richard Nelson Bolles. Thm vo , hy
ngh v cc thnh tch ngha nht v bn cm thy tha mn nht. Hy tham kho ng nghip,
gia nh v bn b thn thit nhn nhng thng tin lin quan n ti nng ca bn. Khi bn
hon thnh nghin cu ca mnh, hy lit k cc th mnh .
3. Lit k ba hot ng bn thch nht.
4. Hy ngh cc c hi no c th t n vi bn. Nhng c hi c th xut pht t ni bn
sng, ni bn lm vic, ngi bn quen bit, hoc nhng g ang xy ra trong ngnh hoc lnh
vc bn quan tm. Lit k cng nhiu c hi cng tt.
5. Dnh mt cht thi gian cn nhc xem kiu bc tranh no hin ra da trn cc ti nng, s
thch v c hi ny. Lm th no chng c th kt hp ng lc v ng ch trong mt con
ngi, mt ngi t c tr ngi hoc hn ch? Hy c nhng m c ln lao khng tng
no l in r. ng no xem nu ngi trong tnh hung nh vy th h c th lm g v
tr thnh ngi nh th no. Nhim v ca ngi l g? Hy dng mt cm t hoc bn
miu t ngn vit li nhng iu .
6. Bn miu t bn va hon tt chnh l nhng g bn c th t c. l bc tranh tim
nng ca bn. Bn nhn thy iu g khi so vi bn miu t bn vit trong bi tp u tin? Hy
tin vo tim nng, tin vo bn thn, tin vo nhim v ca mnh v c nhn loi. Lm th no
bn c th thp sng ngn la ca nim tin v nng mc mong i tr thnh mt ngi ti
nng? Hy t t cho mnh mt k hoch hnh ng thc hin n. Hy lit k nhng ngi
c th gip bn nu cn.

2. AM M TIP NNG LNG CHO

TI NNG

iu g dn con ngi vn ti nh cao? iu g khin h chp nhn ri ro, dn bc v lm

bt k vic g cn t c mc tiu? Khng phi l ti nng. l nim am m. Nim
am m quan trng hn mt bn k hoch. am m to ra la. am m cung cp nhin liu.
Ti cha tng gp mt ngi c am m m li thiu sinh lc. Min l c am m, s khng l
vn nu h tht bi, v cng khng quan trng h tht bi bao nhiu ln. Khng thnh vn
nu nhng ngi khc chng li h hoc ni rng h khng th thnh cng. H vn tip tc i
ti v tn dng ti a ti nng ca mnh. H l nhng ngi c ti nng v khng dng li cho
n khi h thnh cng.
TM HNG I
Miami, Arizona, nhng cu b nh Rueben Martinez thng phi lm cc cng vic g?
Miami l mt th trn nh chuyn khai thc than vi hai nghn dn, nm pha ng nam tiu
bang Arizona. Th trn ny ch thay i cht t k t khi c thnh lp vo nm 1907. Trong
khong thi gian hai thp k 1940 1950, khi Rueben ang tui trng thnh, phn ln mi
cng vic trong th trn u t ngnh khai thc than. Cha m ca Rueben l nhng ngi nhp
c Mehico v lm vic ti hm m.
Rueben l mt cu b c tr t m, ham m c sch, cha m cu khng phi l ngi yu
sch cn th trn li qu nh n ni khng c ly mt th vin cng cng.
Rueben nh li: M ti lun mun ti t sch xung v dn dp sn. V th ti thng trn
trong nh v sinh cch xa nh v c sch v khng ai c th lm phin ti.
Rueben ham c n ni cu tr nn ht sc chm ch. Rueben ni: Mi bui sng ti thng
thc dy vo ng 6h45 v l lc cu b giao bo n nh hng xm. Ti i ra bng ca

sau v ln c t bo ca nh hng xm. Sau khi c ht t bo, ti gp li v c gng t n

ngay ngn nh c.
Cui cng Rueben cng b pht hin. Nhng ngi hng xm khng ngi chuyn m cn
khuyn khch cu tip tc c. Rueben cng c hai gio vin ca mnh gip . H lin tc
khuyn khch nim say m c ca cu v cho cu mn rt nhiu sch.
HNG I MI
Mi by tui, Rueben chuyn ti Los Angeles tm kim c hi ln hn. Khonh khc cu
nhn thy Thi Bnh Dng l lc cu bit mnh s khng bao gi quay tr v sng Arizona
na. Cu nhn lm bt k vic g c th. Cu bn hng quy tp ha, li cn cu, lm cng
nhn nh my, thm ch c Nh my Thp Bethlehem ti Maywood. Mt hm, cu nhn thy
t qung co ca mt trng dy ngh ct tc v say m vi ngh s theo hc trng dy
ngh . Rueben ni: Ti thy nhng chic o b-lu h mc, rt trng. N tri ngc hn
vi bi bn ca th gii hm m. Ti mun c sch s.
Vo thp nin 1970, Rueben Martinez m hiu ct tc v tr thnh ng ch. Anh bt u to
dng mt cuc sng tt p hn cho bn thn. Nhng anh khng bao gi nh mt nim am
m c sch, thm ch anh cn mun truyn s am m cho mi ngi, c bit l nhng
ngi tr tui trong cng ng ngi Ty Ban Nha v Latinh. Theo mt cuc iu tra ca T
chc Ti tr ngh thut Quc gia, mc c ca ngi dn gc Ty Ban Nha ch bng mt na
so vi ngi da trng khng phi gc Ty Ban Nha. Rueben mun thay i iu .
Anh bt u bng cch cho nhng ngi ch ct tc mn sch trong b su tp hai trm cun
sch ca mnh. B su tp ca anh rt phong ph, t cc tc phm kinh in bng ting Ty
Ban Nha nh Trm nm c n ca Gabriel Garcia Marque v n Kiht ca Cervantes ti
cc sch ca cc tc gi M nh Hemingway hoc Silverstein c dch sang ting Ty Ban
Nha, ti c cun t truyn c ch k ca din vin Anthony Quinn. Nhng nhng khch hng
thn thit ca anh thng hay qun tr li sch, iu ny khin Rueben nn lng v khng th
cho nhng khch hng khc mn na. Gii php ca anh l g? Anh bt u bn sch. Nm
1993, ln u tin Rueben a sch ra bn. Anh bt u vi hai u sch. Chng bao lu
doanh s bn sch tng nhanh v anh bt u a thm nhiu danh mc na. Anh tr thnh

ngi khuyn khch vic c vit. Anh ni chuyn vi cc bc cha m v vic c ca con ci
h. Anh ni vi cc bn tr v nim am m c sch. Anh lin h vi cc tc gi ni ting
nh Isabel Allende v mi h ti ca hiu ca mnh. Rueben nh li phn ng ca Allende:
Khi ti hiu sch trong tim ht tc ca ti, b ni: N l th ny y ? Ti tr li: ng
th! V ti ch c hai gi sch. Ti c ngh thut. Ti c mt chic gh ct tc V b ni:
Ti thy thch n. Chng ti c khong thi gian ni chuyn rt ci m. Chng ti cng
c mt trong nhng lng c gi ln nht tng ti thm mt tc gi thnh ph Santa Ana.
Chng ti n kh nhiu ngi khong ba nghn ngi.
Vi nm sau, hiu ct tc bn sch tr thnh mt ca hng sch vi biu tng l chic gh ct
tc. Rueben t tn ca hng l Liberia Martinez Books and Art Gallery (Trin lm Ngh thut
v Sch ca Liberia Martinez). Rueben tm s: Chng ti khi u ch vi hai u sch, v
sau l mi ri hai mi lm. Dn dn, chng ti bn trn hai triu cun. l nhng g
s xy ra nu bn dm m c. Ca hiu hin cha mi by nghn cun sch v tr thnh
mt trong nhng b su tp sch bng ting Ty Ban Nha ln nht nc M. Rueben m ca
hng th hai vo nm 2001 v ca hng th ba chuyn dnh cho tr em. Anh ni vi cc bc
cha m: Hi nhng ng b b m, cc v mun con mnh ng u hng hay cui hng? Qu
v phi ng h, gip v c cho con ci nghe nu qu v lm nh vy, con ci qu v s
ng u hng v l mt ngi c bit trong th gii ny. Vic c lm c iu .
TIN
Ti nng ca Rueben Martinez trong lnh vc c sch pht trin v anh cho php nim am
m ca mnh bng n. Anh bt u bng vic dn mt chng trnh truyn hnh cp hng tun
trn mng li truyn hnh ni ting Univision. Anh l ngi sng lp Hi ch Sch Latinh
cng nam din vin Edward James Olmos. Anh bt u ni chuyn ti cc trng hc v cc
nhm cng ng khc nhm khuyn khch vic c. Anh khuyn cc khn gi ca mnh nn
dnh hai mi pht mi ngy cho vic c, nh vy h c th c ti mt triu t mi nm.
Mt trong nhng cu ni yu thch ca anh l: Sch c th mang mt ngi i khp th gii
mt chic th th vin s a bn i xa hn mt tm bng li xe.
Martinez ni: Ti bt u c khi cn rt tr v hin ti ti vn tip tc c. Mi ngy ti
c rt nhiu. Ti mong ch c c. Ti say m vn hc.

Mi ngi bt u nhn ra ti nng ca Martinez. Nm 2004, anh ginh c hc bng ca

Qu McArthur thng c gi l Hc bng dnh cho thin ti v kt ni vai tr ca
th trng v trung tm sinh hot cng ng to cm hng cho vic cm nhn vn hc v
bo tn di sn nn vn hc Latinh. Anh tr thnh Nhn vt Bo tr Tiu thng ca nm 2004
do C quan iu hnh Tiu Thng mi Hoa K bu chn. Anh c phong tng danh hiu
Gio s danh d b mn Vn hc ca trng i hc Whittier nm 2005 v c vinh danh l
mt trong hai mi su doanh nhn tuyt vi nht ca Inc.com. Carlos Azula thuc nh xut
bn Random House nh gi: Rueben khng ch bn sch m cn bn th vui c sch na.
Martinez vn khng dng li. tui trn 60, ng khng c nh tha mn trn vinh quang.
ng c tip thm nng lng nh nhng g mnh lm.
Khi Martinez bc sang tui 64, ng chia s: Ti kim c nhiu tin nh vic ct tc hn
l vic bn sch. Nhng nim vui ca cuc i ti l nhng g ti ang lm. Martinez mun
to ra mt chui cc ca hng sch trn c nc v hy vng t c con s 25 ca hng
trc nm 2012.
ng ni: Nu trc y ti tip tc lm vic trong nh my, gi ti c ngh hu mt
cch thoi mi. Nhng ti la chn vic t mnh i ln bng ngh ct tc. Gi y vi cc
hiu sch, ti s lm vic cho n cui cuc i. Cc con ti ngh c l ti mt tr. Khng,
ng khng h in r. ng ch trn y nim am m m thi!
NIM AM M C TH TIP SC CHO BN
Nim am m c th tip sc cho mi kha cnh ca cuc sng mi ngi k c ti nng.
Bn c bit ngi no trn y nim am m m li thiu sinh lc lm nhng iu c
ngha vi h khng? Ti nghi ng iu . Mt ngi c am m nhng ti nng hn ch s
lm tt hn mt ngi th ng d s hu nhiu ti nng. Ti sao? V nhng ngi c am m
hnh ng vi lng nhit tnh khng bin gii v h ch bit tin ln. Ti nng cng vi nim
am m mang li sinh lc di do.
Hai tc gi Robert J. Kriegel v Louis Patler trch dn mt nghin cu trn 1.500 ngi trong
hn hai mi nm cho thy nim am m c th to ra s khc bit trong s nghip ca mt
ngi ln n mc no.

Vo thi im bt u ca cuc nghin cu, nhm c chia thnh Nhm A, chim 83% mu
nghin cu, gm nhng ngi la chn ngh nghip do trin vng kim tin lm nhng g h
mun sau ny; cn Nhm B, chim 17% cn li gm nhng ngi la chn ngh nghip v l
do ngc li, h ang theo ui nhng g hin ti h mun lm v lo lng v vn tin bc
sau ny.
S liu sau y cho thy mt vi khm ph khin chng ta phi git mnh:
Sau hai mi nm, 101 trong s 1.500 ngi ny tr thnh triu ph.
Trong s cc triu ph, c 100/101 nm ngi trong Nhm B, nhm la chn theo ui
nhng g h yu thch.
C mt cu ngn ng: Hy tm mt iu g bn thch n mc bn c th vui v thc hin
n m khng i hi g c, v nu bn hc cch c th lm tt n, mt ngy no c ngi
s vui v tr cng cho bn. Khi iu ng, cu khu hiu sau y cng rt xc ng:
Khng g vui bng cng vic.
SC MNH CA NIM AM M
tip sinh lc cho ti nng ca bn, khng g c th thay th nim am m. Hy xem nim
am m c th mang li iu g cho bn:
10. am m l bc u tin tin ti thnh cng
Yu thch nhng g bn lm l cha kha m ra cnh ca n vi thnh cng. Khi bn khng
thch nhng g bn ang lm, n s th hin rt r rng bt k bn c gng nh th no che
giu iu . Bn c th ri vo trng hp ging cu b Eddie. B cu l ngi yu thch
nhc kch v b c v xem theo ma. Vo ngy sinh nht ln th tm ca Eddie, b a cu i
xem mt v nhc kch ca Wagner bng ting c v coi l mn qu sinh nht dnh cho
cu. Ngy hm sau, theo gi ca m, cu b vit mt bc th cm n b: B yu qu, chu
cm n b v mn qu sinh nht. l nhng g chu lun mun, nhng khng phi l mun
lm. Yu b, chu Eddie.
Tht kh thnh cng khi bn khng mong mun lm iu . l l do v sao nim am m

li quan trng n vy. C mt cu chuyn th v v nh trit hc Socrates v mt chng trai

tr y cao ngo. Mt hm, chng trai tr ti gp nh trit hc vi n ci t mn v ni:
Tha Socrates v i, con tm ngi xin tri thc.
Nhn chng trai tr nng cn v rng tuch, Socrates dn anh ta xung bin, ti vng nc su
ngang tht lng, ng ni: Hy ni li cho ta bit cu mun g!
Tri thc, chng trai mm ci tr li.
Socrates chp ly vai ca chng trai v nhn u anh ta xung nc, gi anh ta nh th trong
ba mi giy. By gi cu mun g?
Tr tu, tha Socrates v i, chng trai tr lp bp.
Nh trit hc li nhn cu xung nc. Khi bung chng trai ra, ng li hi: Cu mun g
no?
Tri thc, tr tu v, cu ch kp tht ra nh vy trc khi b nhn xung nc ln na, ln
ny thm ch cn lu hn.
Cu mun g no?, ng hi li khi chng trai ngoi ln mt nc. Chng trai ho sc sa v
th gp.
Anh ta ht ln: Khng kh! Ti cn khng kh!
Quay v b, ng ni: Khi cu mun tri thc nh lc cu ch mun c khng kh th cu s
nhn c tri thc.
Cch duy nht bn c th t c mt iu g c ngha l khi bn tht s mun n. Nim
am m em li iu .
11. Nim am m lm tng ch
Vi t cch l gio vin v lnh vc to ng lc cho con ngi, mt trong nhng vai tr ca
ti l c gng gip ngi hc t n mc tim nng ca mnh. Trong nhiu nm, ti c
truyn cm hng am m cho ngi nghe bng mt cch lm sai lm. Ti thng ni vi mi

ngi iu g lm ti say m, iu g thc y ti mun t c thnh tch v hnh ng vi

kh nng tt nht. Nhng ti ch thy nhng kt qu khng nh ti mong i mi ngi khng
phn hi g c. Ti khng th khi dy am m ca ngi khc ch bng cch chia s am m
ca mnh.
Ti quyt nh chuyn trng tm. Thay v chia s am m, ti bt u gip mi ngi khm
ph nim am m ca h. lm iu , ti t ra nhng cu hi sau:
Bn ht v iu g?
Bn khc v ci g?
Bn m c th g?
Hai cu hi u cp ti nhng iu chm vo ni su nht trong tm hn bn hin ti. Cu
th ba tr li iu g s mang n cho bn s hi lng trong tng lai. Cu tr li cho nhng
cu hi ny thng gip mi ngi khm ph nim am m tht s ca h. Ai cng c th c
nim am m, nhng khng phi tt c u dnh thi gian khm ph n. V l mt iu
ng xu h. am m l nhin liu ca ch. am m bin nhng ci bn phi lm thnh
nhng iu bn mun lm. Nhng g chng ta t c trong i t c da trn nhng g
chng ta mun lm v chng ta mun lm iu nhiu n mc no. B mt ca ch chnh
l sc mnh ham mun . Nhng ngi khao kht t c mt iu g mt cch mnh m
thng tm thy ch t c n.
Bn khng th gip ngi khc tr thnh ngi chin thng tr phi h mun ginh chin thng.
Nh v ch tr thnh nh v ch t bn trong ni tm ch khng phi ch c v b ngoi.
12. Nim am m tip nng lng
Khi bn c nim am m, bn s c tip nng lng. Bn khng phi to ra s kin tr v
nim am m hin hu t nhin trong bn. N gip bn tn hng cuc hnh trnh lc no cng
nh khi bn ti ch. Khng c nim am m, con ng dn ti thnh cng s tr nn qu
di v kh khn.
Margaret v ti, lun gi ti l Ch th nng lng sau khi c y xem chng trnh qung

co v ch th chy bng pin lin tc di chuyn. Ti ngh v ti lm th l c tt. ng l ti

c nhiu nng lng. Vi ti, lun c nhng iu hy vng, lun c nhng ngi tm gp
v lun c nhng mc tiu cn phi t c. L do chnh ca tt c nhng iu l nim
am m! Chng ta thng nh gi mt ngi giu hay ngho nng lng da trn vic h lm
nhiu hay t, nhng ti i n kt lun l s thch hp hn nu nh gi h c nhiu hay t
am m.
Trong cuc giao lu ti mt hi ngh, mt ngi hi ti: B quyt ca nim am m m
ng c l g? Phi mt mt lc ti mi c th din t c cu tr li:
1. Ti gii nhng g ti lm (th mnh).
2. Nhng g ti lm to ra s khc bit (kt qu).
3. Khi ti lm nhng vic buc phi lm, ti thy sung sc nht (mc ch).
Ti tin tt c nhng ngi c nim am m u cm thy nh th. Charles Lindbergh, mt
ngi tin phong trong lnh vc hng khng, nhn xt: Liu adrenalin mnh nht l thc hin
nhng g bn nng lng mun lm. Bn cm thy mnh c th bay m khng cn
my bay.
Mt s ngi ni rng h cm thy nh mnh bng chy. S tht l h c th cha bao gi
bng chy ngay t u. Nh vn kim bin tp vin Norman Cousins ni: Ci cht khng phi
l mt mt ln nht trong i. Mt mt ln nht l nhng g cht i trong mi ngi khi chng
ta ang sng. Khng c nim am m, mt phn trong chng ta s cht. Nu khng cn thn,
chng ta s c kt cc ging mt ngi c bia m c khc nh sau: Cht khi 30. Chn ct
khi 60. ng cho php iu xy ra vi bn. Hy ging nh Rueben Martinez, ngi vn
lun mnh m vt qua tui su mi. Mi ngi vn ni v ng nh th ng ang sng bng
na s tui ca mnh vy. iu g em n cho ng nng lng ? Chnh l nim am m!
13. am m l nn tng ca s xut sc
Nim am m c th bin mt ngi t mc trung bnh ln mc xut sc. Ti c th khng nh
vi bn iu t kinh nghim thc t. Khi cn hc trung hc, ti khng phi l mt hc sinh

u t. u tin ca ti: th nht l bng r, th hai l bn b v th ba mi l hc tp. Ti sao?

V chi bng r v dnh thi gian cho bn b l nhng iu ti say m. Ti hc, nhng ch
lm hi lng cha m. Vi ti, trng hc c rt t s li cun.
Mi th thay i khi ti hc i hc. Ln u tin ti hc nhng mn c ngha vi mnh. Cc
mn hc rt th v v s c p dng cho ngh nghip tng lai ca ti. im s ca ti
c nng cao nh nim am m. Khi hc ph thng, thnh thong ti vn nm trong danh
sch ca thy hiu trng (v y khng phi l iu tt p g), nhng i hc, ti lin tc
c tn trong danh sch ca thy trng khoa. am m dy ln trong ti nim mong c t
n s xut sc.
Martin Luther King Jr., mt nh lnh o lun u tranh v quyn cng dn, khng nh: Nu
mt ngi cha khm ph c iu m mnh c th cht v n th ngi khng ng sng.
Khi bn tm thy mc ch tc l bn tm thy am m. V khi bn tm thy am m, n s tip
nng lng cho ti nng ca bn bn tr nn xut sc.
14. am m l cha kha ca thnh cng
i vi hu ht mi ngi, mi khi c mt iu g kch thch tm hn h th nhng iu bt
kh thi bin mt. C l l l do v sao nh trit hc, nh th Ralph Waldo Emerson, vit:
Mi bc tin v i v uy nghi trong lch s th gii u l thng li ca lng nhit thnh.
Khi c hi iu g khin bn thnh cng, khong hai trm v gim c iu hnh u khng
nh phm cht s mt l s nhit tnh, ch khng phi ti nng. 80% trong s h tha nhn cn
c ngn la nhit huyt mi mong t c thnh cng.
Nhng ngi ti nng nht khng hn l ngi lun chin thng. Nu khng, lm sao c th gii
thch thnh cng ca i hockey Olympic Hoa K nm 1980, mt s kin c dng thnh
b phim Miracle (iu k diu); hoc s nghip gip ghi danh vo Bo tng Danh vng ca
cu th bng r Larry Bird v cu th bng Joe Montana? Ronnie Lott, mt ng i ca
Montana, nhn xt v anh: Bn khng th o c s nhit tm ca anh y bng mt ci
thc o hay mt chic ng h bm gi. Cn nhiu hn ti nng to nn thnh cng. Bn
cn nim am m.

15. am m c sc lan ta
Nh vn kim chuyn gia qung co Eleanor Doan nhn xt: Bn khng th nhm ln ngn la
ca lng nhit huyt cho bt k ngi no cho n khi n ang bng chy trong chnh tri tim
bn. Ti tin iu ng. Mt trong nhng mn hc yu thch ca ti l Truyn thng. Ti
nghin cu v ging dy b mn ny nhiu nm v ti lun thch quan st cc i tng khi
ang giao tip. Ti tin rng con ngi c ch dn bi l tr nhng h c khi ngun bi
am m.
Mt bn tm tt v cc nh lnh o v doanh nhn c tm nh hng su rng trong lch s
cng cho thy nim am m ca h c sc lan ta vi nhng ngi khc. Mt trong nhng
nhn vt m ti yu thch nht l Winston Churchill. Vo thp nin 1930, Churchill bt u tr
nn m nht trong nn chnh tr Anh. Nhng s ni ln ca Hitler gia tng nim am m
trong Churchill. Churchill l mt trong nhng ngi tin phong ln ting chng ch ngha pht
xt. Nim am m ca ng chnh l bo v t do v dn ch. Khi Hitler tuyn b chin tranh,
mu toan xm chim chu u v thn tnh nc Anh, kht vng u tranh chng li k th ca
Churchill c sc lan truyn mnh m n ngi dn Anh v lan sang c nc M. Khng c
Churchill, s phn ca th gii t do c th khc i.
TI NNG + AM M = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Nu bn khng c mc nng lng bn mong mun th bn cn phi kch thch nim am m
ca mnh. Sau y l mt vi li khuyn dnh cho bn:
16. t cc u tin ca cuc i theo nim am m
Nhng ngi c am m nhng khng c s u tin ging nh ang trong mt cn nh g
nm l loi trong rng su vo mt m tuyt ri lnh lo v ch c mt b nn nh thp sng
cn phng. Nhng cy nn khng to nh sng h nhn v cng khng sc nng
h cm thy m hn. Cng lm chng ch t im cho cn phng vui mt hn mt cht. Mt
khc, nhng ngi c s u tin nhng khng c nim am m ging nh d tr ci cho l
si trong cn nh g lnh lo nhng khng bao gi nhm la. Nim am m gn lin vi

vic t u tin s ging nh vic nhm la bng s ci d tr v hng th nh sng, sc

nng m n to ra.
Vo u thp nin 1970, ti nhn ra rng ti nng ca mnh s c pht trin ti a v tim
nng ca bn thn s c tha nhn vi iu kin ti phi ha hp nim am m vi cc u
tin ca mnh. Lc ti ang lng ph qu nhiu thi gian vo nhng vic ti khng c ti
nng ln am m. Ti phi thay i phi hng vo nhng iu khin ti c cm xc mnh
m. iu to ra mt s khc bit ln trong cuc i ti. N khng xa b cc vn
hay chng ngi nhng n em li cho ti sc mnh c th i mt vi cc kh khn ,
lng trn y nng lng v nhit tnh. Trong hn ba mi nm, ti lm vic duy tr cc
th t u tin v nim am m. V nh ti vn thng lm, ti lun ghi nh trong u cu ni
ca nh bo Tim Redmond, n chim mt v tr ni bt v gip ti lun i ng hng: C
nhiu th rt bt mt nhng ch c mt vi th khin tri tim ti rung ng. l iu ti cn
nhc theo ui.
Da vo nim am m thit lp nhng u tin ca cuc i c th l iu mo him. i
vi hu ht mi ngi, n i hi phi sp xp li nhiu th trong trong cng vic cng nh
cuc sng ring t. Nhng bn khng th va l mt ngi ti nng, ng thi tin hnh cng
vic mt cch an ton. Richard Edler, ch tch mt hng qung co, pht biu:
Ni chung sng an ton s mang li cm gic hi tic v sau. Tt c chng ta u c ban
tng ti nng v m c. i khi hai iu khng n khp nhau. Chng ta thng xuyn tha
hip vi c hai trc khi chng ta tm ra. Sau , d c th thnh cng n mc no, chng ta
u nhn li v kht khao khong thi gian ng l chng ta nn theo ui nhng c m tht
s v nhng ti nng ch thc cho tt c nhng g xng ng. ng bn thn b p lc khi
phi ngh rng c m hay ti nng ca bn khng an ton. Chng khng bao gi l an ton c.
Chnh chng em li nim vui v s tha mn cho cuc i bn.
Nu cc u tin khng song hnh vi am m ca bn, hy bt u ngh n vic thay i cuc
i mnh. Liu thay i c mo him khng? C th! Nhng bn thch sng vi iu g? Ni
au ca s mo him hay ni m nh ca s nui tic?
17. Cng c nim am m

Nu bn tng nhm la, hn bn bit iu ny: xu hng t nhin ca la l tt. Nu bn

mun gi cho mt ngn la chy, bn cn tip ci cho n v phi bo v n. Khng phi tt c
mi ngi xut hin trong cuc i bn u c th gip bn thc hin am m ca mnh. Thc
t c hai loi ngi: ngi nhm la, nhng ngi s ri b con ng ca h gip bn
gi ngn la lun bng chy, v ngi dp la, nhng ngi s ht nc lnh vo ngn la
am m ang chy trong bn.
Lm th no bn c th phn bit ngi nhm la vi ngi dp la? Hy lng nghe nhng g
h ni. Nhng ngi dp la thng dng cc t ng nh th ny:
N khng nm trong ngn sch.
Ci khng thc t.
Chng ti th ci ri v n khng c tc dng.
Chng ta cha tng lm th bao gi.
ng , nhng
Sp s khng ng h.
Nu n khng v th ng sa n.
khng phi l cch chng ta vn thng lm y
N s chng bao gi hot ng c.
Nhng ai s lm tt c nhng cng vic pht sinh?
Anh/ch khng _________ [thng minh, ti nng, tr trung, kinh nghim ]
Anh/ch ang lm qu sc mnh y.
Anh/ch ngh mnh l ai ch?
Nu bn tng nghe mt hoc nhiu hn nhng li ny t nhng ngi quen bit, chc hn

bn mun to mt khong cch no gia mnh v h. K dp la thng tp trung vo

nhng iu sai hn l nhng iu ng. H thy my n cng vi mi tia chp. H nghi ng.
H chng li s thay i. H ngn ngi khc t n im ti a ca tim nng bng cch
dp tt ngn la am m. Hy trnh xa h. Thay vo , hy dnh nhiu thi gian hn vi
nhng ngi khng ch nhn nhn con ngi hin ti ca bn m cn c th nhn nhn con
ngi bn trong tng lai, nhng ngi khch l c m v kch thch am m ca bn. Ti
lun c gng sp xp mt hoc hai ba n tra vi nhng ngi nhm la nh vy mi thng.
H tht s thp la cho ti v tip nng lng gip ti c th lm nhng g l tt nht cho
mnh.
18. Ton tm ton theo ui nim am m
Rudy Ruettiger, nguyn mu ca b phim Rudy, nhn xt: Nu bn tht s tin vo c m
ca mnh, bn s t c n. Nhng bn phi c nim am m v cam kt trn vn s thc
hin c m . Khi bn c nim am m v s cam kt, bn khng cn mt bn k hoch
phc tp. K hoch ca bn l cuc i bn v c m ca bn.
Bn mun t c iu g trong cuc i? Bn mun tp trung nng lng ca mnh nh th
no: vo s sinh tn, thnh cng hay ngha? Chng ta sng trong mt thi im v mt khng
gian c nhiu c hi cho s sinh tn. V cuc sng cn c nhiu iu hn l ch ring s thnh
cng. Chng ta cn phi c c m ln lao. Chng ta phi la chn tm nhn ging nh nh
vit kch George Bernard Shaw vit:
Ti b thuyt phc rng cuc i ti thuc v tt c cng ng; v min l ti cn sng, c
quyn ca ti l lm bt c iu g c th cho cng ng , v cng lm vic chm ch ti
cng sng c nhiu hn. Cuc sng tht th v v ngha ca chnh n. Cuc i vi ti
khng phi l mt ngn nn ngn ngi. N l cy uc rc r ti c nm gi trong mt
khonh khc, v ti mun lm n chy rc r ht mc c th trc khi ti trao n li cho cc
th h tng lai.
Bernard Shaw c am m dnh cho cuc i v cho cng vic. Sc mnh ca nim am m
trong bn em li cho bn nng lng vt xa cc gii hn ca ti nng. Cui cng, bn s
c mi ngi nh ti nh nim am m ca bn. Nim am m s tip nng lng cho ti

nng ca bn, tip sc mnh bn to du n cho bn thn.

TI NNG + AM M
BI TP NG DNG
1. bit r hn bn am m iu g, hy tr li cc cu hi sau:
iu g khin bn mun ht?
iu g khin bn phi bt khc?
iu g gip bn bit c m?
2. Lp mt danh sch nhng ngi c gng dp tt ngn la am m ca bn. n gin l hy
ln k hoch trnh xa nhng ngi nu c th. Vi nhng ngi bn buc phi tip xc, hy
to ra mt chin lc gim thiu nhng thit hi h c th gy ra cho bn. Nu bn kt
hn v chng/v bn nm trong danh sch ny, hy tm mt chuyn gia gip bn khc phc cc
thit hi v xy dng li cc cu ni quan h.
3. Hy ngh v nhng ngi nhm la chnh trong cuc i bn, c trong qu kh ln hin ti.
Hy u tin tip xc vi mt vi ngi nhm la hin ti trong nhng tun sp ti. Hy vit
mt dng nhn ti mt ngi nhm la trong qu kh cm n ngi v khi ngun
cm hng gip bn t thnh cng.
4. Bn nn dnh mt khong thi gian nht nh xc nh cc u tin hng u trong cuc
i bn. Hy ngh n mi lnh vc nh cng vic, gia nh, gii tr, sc khe, v.v v c
gng vit ra cc u tin theo trt t mc quan trng.
5. Hy so snh nhng g bn va vit v cc am m v ti nng t Chng 1 v danh sch u
tin bn va hon thnh. Chng ha hp vi nhau th no? Bn c th thay i nhng g
gip chng song hnh? Bn s phi tr gi th no nu bn b mc khng thay i?
6. Bn c th l mt ngi nhm la cho ai? u v khi no nim am m ca bn c sc
lan ta? Bn c th nhm ngn la am m lm tng gi tr ca mt ngi nh th no?

3. I U KCH HOT TI NNG

S l so mn khi ni rng mi cuc hnh trnh u khi u vi bc u tin, nhng iu

vn ng. Nhng ngi c ti nng khng i n lc mi th hon ho mi tin v pha
trc. H khng i ti khi tt c cc vn v tr ngi bin mt. H khng i cho n khi
ni lo s lng xung. H i u. H bit mt b quyt m cc nh lnh o gii u hiu:
tin l ngi bn ng hnh. Ngay khi h bc nhng bc u tin v bt u tin v pha
trc, mi chuyn s tr nn d dng hn mt cht. Nu tin mnh, h s t mnh gii
quyt c rt nhiu vn v pht huy ti nng ca bn thn hn. Nhng n ch bt u sau
khi bn i c nhng bc u tin.
THM HA
Ngy 17 thng 01 nm 1997, vo lc 4h30 sng, mt trn ng t 6,7 rchte lm rung
chuyn khu vc Los Angeles. Trn ng t c nh gi l c mc va phi (so vi trn
ng t San Francisco nm 1906) nhng n vn gy ra nhng thit hi khn lng. Hn 22
nghn ngi b mt nh ca v 7 nghn ta nh b h hng nng, 9 bnh vin phi ng ca,
mt s ng cao tc b ph hy v 9 cy cu b sp.
Cc chuyn gia gi thm ha ny l trn ng t Northridge, n c tm pha di thung lng
San Fernando, gy thit hi ti 44 t la. Mt vi chuyn gia cho rng nhng ngi dn sng
trong khu vc ny rt may mn v trn ng t xy ra vo bui sng sm ca mt ngy ngh Ngy Martin Luther King . Nhng vn l trn ng t gy thit hi v vt cht ln nht
trong lch s nc M.
THO G B TC

Los Angeles lun l ni c tnh trng tc nghn giao thng ti t nht trong tt c cc thnh ph
ln ca nc M. Tc ng ca trn ng t Northridge cng lm mi th ti t hn. Mt
trong nhng khu vc gp nhiu vn nht l khu Giao l 10, c gi l Xa l Santa Monica,
nm trung tm Los Angeles xa l vi lu lng xe s dng nhiu nht trn th gii. Mi
ngy trn con ng ny c khong 341 nghn phng tin i li. c tnh nu con ng ny
b ng bng, mi ngy California s thit hi 1 triu la do lng bng b mt, chi ph nhin
liu gia tng v hot ng kinh doanh nh tr.
Cc bn nh gi mi trng v cc yu cu cp php California thng thng phi mt t
18-24 thng. Thm vo , xy dng nhng d n quy m nh vy thng phi mt hn 6
thng. Ch ring s nh tr ca Xa l Santa Monica cng c th gy ra mt tc ng tiu cc
v tn km cho Los Angeles, c tnh hn 900 triu la.
Thng c Pete Wilson hiu rng ng cn hnh ng gii quyt vn ny. ng xut mt
k hoch gii ta ng vic ti xy dng sau trn ng t c tin hnh nhanh chng v
thun tin. Wilson k li: Ti ban hnh mt vn bn yu cu b qua tt c cc quy ch v quy
nh lin quan n vic k hp ng Mc tiu ca ti l m li Giao l 10 trong vng 6
thng. Mi hp ng bao gm mt u i. Nu cng vic chm tr, chng ti s pht v nu n
c hon thnh sm, chng ti s c thng.
Cng vic ph d c bt u ch su gi ng h sau trn ng t. V vo th hai, ngy 31
thng 01, ch hai tun sau trn ng t, CalTrans c quan chu trch nhim xy dng xa l
mi nm nh thu ti u thu cng trnh ti xy dng Xa l Santa Monica. Cc k hoch s
b c chuyn ti cc nh thu ngay ti hm . Cc cuc u thu s kt thc lc 10h sng
th su, ngy 04 thng 02. Hp ng s c trao ngay ti hm v vic xy dng s bt u
vo th by, ngy 05 thng 02. C hai thng tin quan trng: Th nht, lng thi gian ti a
cho php xy dng l 140 ngy; th hai, khon ti chnh dnh cho vic hon thnh d n ng
hn l rt cao. Nu nh thu hon thnh d n chm, mc pht l 200 nghn la mt ngy. Tuy
nhin, nh thu s nhn c 200 nghn la cho mi ngy d n c hon thnh trc k
hoch.
TIN V PHA TRC

Cng ty duy nht trng thu l C. C. Myers, y l cng ty hon thnh mt vi d n ca

CalTrans trc y. Cng ty nhn thu d n mc 14,7 triu -la vi cam kt s hon thnh
trong vng 140 ngy. Tuy nhin, nhm qun l t t ra mc tiu hon thnh trong 100 ngy.
Nu mi vic thun li, cng ty c th kim thm 8 triu la.
Nhng tt nhin, mi th khng phi bao gi cng sun s. C. C. Myers d nh cho cng nhn
lm 24 ting mi ngy, 7 ngy trong tun, mi nhm s lm 12 ting mt ca. Nh vy cng nhn
s nhanh chng mt mi. Vy u l gii php ? Nhng ngi qun l tin hnh thu thm th.
Mt cng vic quy m thng cn 65 th mc. H thu 228 ngi. Thay v 15 cng nhn rn
st, h mn 134 ngi. H lin tc xut cc phng n y nhanh tin d n, v d nh
dng loi b tng nhanh kh nhng t tin thay v loi nguyn liu thng thng. V khi cng
ty c thng bo l tu cn ba tun chuyn nhng thanh st cn cho d n, C. C. Myers c
ngay tu ca cng ty nhn ngun hng t Arkansas v Texas ti Los Angeles.
S tin phong ca C. C. Myers c tr cng rt xng ng. Cng ty khng ch hon thnh
vt mc thi hn 140 ngy, thm ch cn vt mc k hoch 100 ngy do h ra. Nhm xy
dng hon thnh cng vic ch trong 66 ngy sm hn 74 ngy so vi k hoch. V trong hp
ng ny, cng ty C. C. Myers kim c tng s tin thng ln n 14,5 triu -la, gn
bng s tin k kt ban u.
Cng ty C. C. Myers c trnh , kinh nghim v mt bng thnh tch di c chng minh.
Nhng lnh o cng ty khng ch da vo nhng iu . V sao ? H bit rng ch ti nng
thi khng bao gi l . H bit h cn ti nng. hon thnh d n Xa l Santa Monica, h
cn th hin s i u trong tin trnh thu, trong vic lnh o ngun nhn lc v trong c vic
qun l cc chi tit. S i u mang li cho h thnh cng ln. V cng ty tip tc th hin
s i u ca mnh. Ngay sau trn ng t Northridge, C. C. Myers bt u lm vic vi
cc k s ca trng i hc Nam California v cc sng kin nhm gia c cc xa l hin ti
chng li cc thit hi do ng t gy ra.
BN CHT CA S I U
Nu bn mun pht huy ti a tim nng, bn phi th hin s i u, ging nh Thng c
Pete Wilson v cc nh lnh o C. C. Myers lm. y chnh l l do ti sao bn phi i

u :
19. i u l bc khi u ti bt k ni no bn mun
Mt du khch dng li ngh ngi ti mt th trn nh trn vng ni. ng ta ngi xung mt
chic gh bn cnh mt ng lo, ngay trc ca hng duy nht trong th trn. Xin cho ng
bn, du khch ni, ng c th cho ti bit th trn ny c im g ni bt khng ?
, ng lo tr li sau mt thong ngp ngng, anh c th xut pht t y v ti bt k ni
no trn th gii m anh mun.
Trong thc t, iu ng vi hu ht cc a im. ch n ca cuc i bn khng c
quyt nh nhiu bi ni bn xut pht m bng vic bn c xut pht hay khng . Nu bn
mun xut pht v tip tc i u, s khng th d on bn c th i xa ti u.
l trng hp ca Les Brown. Les v anh trai, Wes, c nhn nui khi c hai mi su
tui, v h ln ln thnh ph Liberty, mt khu vc ngho ca Miami, Florida. Khi cn nh,
Les b coi l mt a tr tip thu chm v cc gio vin ca cu cho rng cu c rt t c hi
thnh cng. Nhng c mt gio vin lun khuyn khch Les. Ngi thy ni vi cu :
kin ca ngi khc v em khng phi l ci bin em thnh nh vy. Les tt nghip trung
hc v sau lm DJ cho i pht thanh. Vi rt nhiu n lc, anh tr thnh ngi qun l
chng trnh. Anh tham gia cc hot ng cng ng ri tr thnh mt nh lnh o, c bu
vo c quan lp php ca bang trong ba nhim k. Sau , anh chuyn hng sang lnh vc
din thuyt v nhn c vinh d cao nht ca Hip hi Din thuyt Quc gia, l mt trong
nm nh din thuyt hng u th gii theo bnh chn ca Toastmasters nm 1992. Anh vit
sch, dn chng trnh truyn hnh do mnh t chc sn xut, s hu mt doanh nghip v t
mc th lao 25 nghn la cho mi ln din thuyt trc cng chng.
20. i u khp li ni s hi
Tc gi Katherine Paterson ni: S hi l mt chuyn. cho ni s hi nm ly bn v quay
bn nh chong chng li l chuyn khc. Tt c chng ta u c nhng ni s hi nht nh,
quan trng l chng ta s ch ng n hay n ch ng chng ta.

Nm 1995, Dan Reiland, mt ngi bn ca ti, v v anh, ch Patti, tham gia nhy d cng
vi mt nhm bn (trong c c nh vn Charlie Wetzel). H tham gia s kin vi s ho
hc xen ln ni s hi. Ti trung tm nhy d Nam California, h ch c hng dn mt
vi pht chun b cho cc c nhy ni tip. Dan ni h cm thy kh tt v tt c mi th
cho n khi c mt g bc vo phng v rao bn bo him nhn th.
Khi my bay ln n cao 3.300m, mi lc h cng tr nn cng thng. Sau , h m ca
trt pha sau my bay v lc ny ni s hi trong h ln ti mc nh im. H ch c chic
qun m h ang mc c lm bng cao su. Cui cng h cng tin ra ca, mi ngi bm
cht ly mt chuyn gia nhy d ri th mnh ra khi my bay.
Ch trong vng vi giy, h lao nhanh v pha mt t vi tc 180 km/h. V sau khi ri t
do trong khong 1.800 m, h ko dy d. Khi tn d m ra, h b mt c xc mnh, ng thi
tc gim t 180 km/h xung cn 38 km/h. Dan ni: N lm ci qun trong ca t nm v
tr cha tng thy t trc ti nay.
Mi khi nghe Dan k chuyn ny, ti u cm thy bun ci, nhng ti tht s ngc nhin khi
Dan v Patti ni rng cho d trc khi nhy h kinh hi n mc no th tt c ni s hi ca
h s bin mt ngay vo giy pht h nhy ra khi my bay.
Mc s Norman Vincent Peale khng nh: Hnh ng l cch khi phc v to dng s t tin
v i nht. Khng hnh ng chnh l kt qu v cng l nguyn nhn ca ni s hi. C th
hnh ng ca bn thnh cng; cng c th cc hnh ng v iu chnh khc s phi theo sau,
nhng bt k hnh ng no cng tt hn l khng hnh ng g c. Nu bn mun khp li ni
s hi, hy hnh ng.
21. i u m cnh ca n vi c hi
Benjamin Franklin, mt trong nhng ngi sng lp nc M, tng khuyn: thnh cng,
hy nm bt c hi nhanh nh khi a ra kt lun. Nhng ngi i u v lm vic chm ch
c th thnh cng hoc cng c th tht bi. Nhng nhng ngi khng i u th hu nh chc
chn s tht bi. Ti sn sng nh cc rng bn c:
Mt quyt nh bn s phi a ra,

Mt vn bn s phi gii quyt,

Mt kh nng bn s phi kim tra,
Mt d n bn s phi khi ng,
Mt mc tiu bn s phi t ti,
Mt c hi bn s phi nm ly,
Mt c m bn s phi thc hin.
Khng ai c th i cho n khi mi th tr nn hon ho mi hnh ng v hy vng s thnh
cng. Tt hn l c c 80% chc chn v tip tc hnh ng ch ng i cho n khi bn
c c 100% chc chn v khi , c hi vt qua tm tay.
22. i u gim nh cc kh khn trong cuc sng
Nh tm l hc M. Scott Peck c mt cu ni ni ting: Cuc sng tht kh khn. khng
phi l vn ca hu ht mi ngi. chnh l cch h phn ng trc nhng kh khn ca
cuc sng. C qu nhiu ngi ngi i con tu ca mnh ti. Khi h tip cn cuc sng theo
cch , h thng cm thy cuc sng tht kh khn. Nhng iu t n vi chng ta him khi
l nhng iu chng ta mong mun. c c hi t c nhng g chng ta mun, chng ta
phi n lc.
Nh trit hc William James ni: Khng c g mt mi bng vic c mt nhim v dang d
treo l lng trc mt. Chng ta cng cho mi th trt di, mi vic cng tr nn kh
khn. Cng vic vt v nht thng l s tch t ca nhiu vic d dng m ng l phi c
lm t hm qua, tun trc hoc thng trc. Cch duy nht loi b mt nhim v kh khn
l hy thc hin n. iu cn s i u.
23. i u l im khc bit gia thnh cng v tht bi
Mt ngi n ng lm thu cho v chng mt b tc chu u. Mt hm ng c gi ti
ni chuyn vi ngi ch ca mnh.

James, b tc phu nhn ni, anh vi chng ti bao lu ri?

Khong ba mi nm, tha b! Anh tr li.
Theo ti nh, anh c nhn vo lm chm sc ch.
Vng, tha b! James tr li.
James, nhng con ch cht cch y hai mi by nm ri.
Vng, tha b! James ni, Vy b mun ti lm g by gi ?
Ging nh James, qu nhiu ngi ch i ai ni cho h bit phi lm g tip theo. Hu
nh mi ngi u c suy ngh, kin v nh tt nhng nhiu ngi li khng bao gi bin
chng thnh hnh ng. lm c cn s i u.
Hu ht mi ngi tha nhn rng i u l c li nhng h vn cha nh gi ng gi tr ca
n. Cu chuyn sau y v vic ng k bn quyn pht minh in thoi c l l minh ha in
hnh nht cho tnh hiu qu ca s i u. Thp k 1970 l thi k ca cng ngh in tn. C
hai ngi n ng l Alexander Graham Bell v Elisha Gray u rt say m nghin cu v lm
vic mit mi nhm ci tin cng ngh ny. C hai u c tng truyn m qua dy in v
cng khm ph ra cch truyn ging ni bng ng in. iu th v l c hai ngi cng gi
tng ti vn phng ng k sng ch trong mt ngy, ngy 14 thng 02 nm 1876. Bell l
ngi th nm trong h s xin ng k bn quyn ngy hm . Cn Gray c lut s ca mnh
n nhng ngi ny n chm hn Bell hn mt gi ng h. Sau ng ta cn mt vi
pht xin mt t thng bo loi giy t khai bo nh np n xin ng k bn quyn.
Mt vi pht khin Gray mt c gia ti. Tuyn b sng ch ca Bell c cng nhn ti ta
d Gray phn nn rng ng c tng trc.
Ti nng khng c s i u khng bao gi t c ht tim nng. N cng ging mt con
ngi khng bao gi thot khi ci kn. N s khng bao gi bin i, vnh vin l lt trn mt
t d n c tim nng bay.
NHNG NGI THIU S I U

Khi ni ti s i u, c bn kiu ngi:

1. Nhng ngi lm iu ng n m khng cn ai yu cu;
2. Nhng ngi lm iu ng n khi c ngi khc yu cu;
3. Nhng ngi lm iu ng n khi c nhc nh hn mt ln;
4. Nhng ngi khng bao gi lm iu ng n d th no i chng na.
Bt k ai mun thnh mt ngi ti nng cng cn phi tr thnh kiu ngi th nht. Ti sao
khng phi ai cng lm nh vy? Ti ngh c mt vi l do.
24. Nhng ngi thiu s i u khng nhn thy hu qu ca vic khng hnh ng
c vua Solomon ca quc gia Israel c i c coi l ngi sng sut nht t trc ti
nay. Mi ln ti c cun Proverbs (Tc ng), tng truyn l do v vua ny sng tc, ti u
hc c mt iu g . Ti rt thch c mt bi din gii ca ng c tn l The Message
(Thng ip):
Hi k li nhc ngc nghch, hy nhn ch kin.
Hy quan st tht t m; hy ch kin dy ngi mt vi iu.
Khng ai cn bo n phi lm g.
Mi ma h n u d tr thc n;
Mi v ma n u tch tr ngun thc phm.
Vy ngi cn mun li nhc n bao gi na?
Bao gi th ngi s ra khi ging?
Chp mt lc ny, chp mt lc kia, ngy ny qua ngy khc,
Ngi li, coi nh mi th ngi c bit iu g s n khng?

Ch c iu ny: Ngi ch c th mong ch mt cuc sng ngho tng,

Ngho i s lun ng tr trong ngi nh ca ngi!
Josiah Stamp, nh kinh t hc ngi Anh, nhn xt: Tht d dng chi b trch nhim
nhng chng ta khng th chi b hu qu ca vic chng ta chi b trch nhim. iu
hon ton ng. Bt k nhng g chng ta lm, hoc khng ch lm, cui cng vn theo ui
chng ta. Nhng ngi khng bao gi i u thng c kt cc nh nhn vt trong on th
sau ca nh son kch ngi Anh James Albery:
Anh ta ng di nh trng;
Anh ta tm nng di nh mt tri.
Anh ta thch cuc sng ton nhng d nh;
V anh ta cht i m khng lm c iu g.
ng iu xy ra vi bn!
25. Nhng ngi thiu s i u mun ngi khc thc y h
C mt cu chuyn nc ci v mt ngi n ng ti mt th trn nh, ngi c coi l mt
ng dn v i. Mi sng ng cho mt chic thuyn nh ti h, v ch trong thi gian ngn,
ng tr v vi chic thuyn cht y c.
Mt ngy n, c mt ngi l ti gp ng v hi liu anh ta c th i cng trong ln ti ng i
bt c khng. ng ni: Chc chn ri, anh c th i. Gp ti bn cng lc nm gi sng.
Sng hm sau hai ngi tin vo mt vnh nh, nm cch xa b. Ngi khch l quan st thy
ng khng h c bt k mt chic cn cu hay cc thit b no khc ch c mt hp dng c
hoen r v mt tm li.
Sau khi tt ng c, ng m hp dng c v li ra mt que thuc n. ng nh mt que dim,
t que thuc n v nm n xung nc. Sau ting n inh tai, ng qung li v bt u vt
c.

Vi ci nhn nghim khc, ngi l mt th tay vo ti o v li ra chic huy hiu trn c

dng ch Ngi qun l khu vc cm sn bn. ng b bt, anh ta ct ging u u.
Nhng li ca anh ta khng lm ngi ng dn bi ri. ng thn nhin vi ly hp dng c ln
na, chm mt que thuc n khc v gi n trong tay trong khi dy thuc n ang chy gn ht.
Sau ng d n vo tay ngi qun l khu vc cm sn bn v ni: Vy, anh nh ch ngi
y hay anh s bt c?
Nhng ngi thnh cng khng cn mt dy thuc n chy d to ng lc cho h. ng
lc ca h xut pht t bn trong con ngi h. Nu chng ta ch i ngi khc thc y
mnh, iu g s xy ra nu hun luyn vin, ng ch hoc nhng ngi to cm hng khc
khng xut hin? Chng ta cn mt k hoch tt hn th.
Tom Golisano, ngi sng lp Cng ty Paychex, a ra mt kin rt ng suy xt: Ti tin
bn khng thc y ngi khc. iu bn lm l thu nhng ngi c ng lc, v hy m
bo rng bn khng lm gim ng lc ca h. Nu bn mun tin ln pha trc, bn cn
nhm mt ngn la cho ring mnh.
26. Nhng ngi thiu s i u tm kim thi im hon ho hnh ng
Thi im rt quan trng iu khng c g ng nghi ng. Quy tc Thi gian trong cun
sch The 21 Irrefutable Laws of Leadership (21 quy tc bt bin v thut lnh o) pht
biu: Lnh o quan trng nh vic s lm g v i u. Thc t tt c cc n lc ng lm
trong cuc i lun i hi s mo him. Ti rt thch mt cu thnh ng Trung Quc: Ngi
no qu mu cu hon ho trc khi bc, c cuc i s ch bc trn mt chn. Vi nhiu
ngi, bi kch khng phi l cuc i kt thc qu sm m l h ch i qu lu trc khi bt
u mt cuc sng tht s.
27. Nhng ngi thiu s i u thch ngy mai hn ngy hm nay
Mt trong nhng l do khin nhng ngi thiu s i u gp kh khn khi khi u l h qu
tp trung vo ngy mai thay v ngy hm nay. Nhc cng Jazz Jimmy Lyons nhn xt: Ngy
mai ch l ngy trong nm c ngha vi mt k li nhc. Thi khin chng ta gp
kh khn v thi khc duy nht chng ta c th kim sot mi vic chnh l hin ti.

Edgar Guest sng tc mt bi th khc ha s phn nhng ngi mc phi vn ny. Bi

th c nhan rt ph hp, Tomorrow (Ngy mai):
Anh nh tr thnh ngi nh anh mong mun
Ngy-mai.
Khng ai tt hn hoc dng cm hn anh
Ngy-mai.
Mt ngi bn gp rc ri v mt mi, anh bit,
Ngi bn s vui mng nu c s nng v cng rt cn iu ;
V phn anh, anh s gi v xem mnh c th lm g
Ngy-mai.
Mi sng anh tp hp nhng bc th s vit
Ngy-mai.
V ngh v nhng ngi bn anh s cng vui v
Ngy-mai.
iu qu t, tht s, v anh qu bn ngy
hm nay,
V khng c ly mt pht dng li trn ng;
Anh phi dnh nhiu thi gian hn cho ngi khc
Ngy-mai.
L ngi lm vic hiu qu nht, ng l anh c th

Ngy-mai.
Th gii hn bit n anh, nu anh tng thy
Ngy-mai.
Nhng thc t l anh cht v m nht dn,
V tt c nhng g anh li ni y khi tng sng qua
L mt ni nhng th anh nh lm
Ngy-mai.
tng v ngy mai c th rt cm d, nhng li ha nm trong nhng tng thng l
gi di. Ti tng nghe cu chuyn v mt khch hng ti mt ca hng g Santa Fe, New
Mexico v nhn thy mt tm bin c k, bc mu trn tng, trn vit: Ngy mai chng ti
s cho khng mi th trong ca hng. Trong mt thong, ngi khch thy rt ho hng. Ri
sau ngi ny nhn ra rng tm bin s vn ni iu tng t vo ngy mai tr hon vic
cho khng thm mt ngy na, ri mt ngy na. Ngy mai s khng bao gi n.
Baltasar Gracian, linh mc v l nh vn Ty Ban Nha, ni: Ngi khn ngoan s lm ngay
lp tc nhng g k ngc dnh lm cui cng. Bt k iu g ng lm cng ng lm ngay
lp tc. Hy nh rng vi nhng ngi khng bao gi bt u th kh khn ca h khng bao
gi dng li.
TI NNG + S I U = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Thc t, tt c chng ta u mc cn bnh chn ch trong mt lnh vc no ca cuc sng.
Nu iu g khng d chu, khng th v hoc phc tp, chng ta c xu hng tr hon n
li. Ngay c mt s iu chng ta thch lm cng c th gy kh khn cho chng ta. Johann
Wolfgang von Goethe nhn xt: a tng vo hnh ng l iu kh nht trn th gii.
Nhng pht huy ti a tim nng v tr thnh ngi c ti nng, chng ta phi th hin s i

u. Sau y l mt vi gi gip bn trong qu trnh n lc tr thnh mt ngi c ti nng:

28. Chp nhn trch nhim v cuc i mnh
Nh trit hc Hy Lp Socrates ni: di chuyn c th gii, bn thn chng ta phi vn ng
trc. Hy ch cho ti nhng ngi xao nhng trch nhim thuc v cuc i h, v ti s ch
cho bn thy cng l nhng ngi thiu s i u. Trch nhim v s i u l khng th
tch ri.
Ai cng phi tri qua tht bi. Tt c chng ta u phi i mt vi cc chng ngi. i khi
chng ta u cm thy dng nh vn bi s phn sp xp chng li mnh. D sao chng ta
cng nn th hin s i u. Dick Butler khng nh: Cuc i khng cng bng. N cng s
khng tr nn cng bng. Hy ngng than vn v on thn, hy bc ra ngoi v lm cho iu
xy n vi bn. Trong kinh doanh ti chng kin qu nhiu ngi hy vng chic rng ti
chnh thn k s xut hin vo bui ti, ly i chic rng rng xu x di gi v thay th mc
li nhun ch trong nhy mt vo cui nm ti kha. Mt cu ni rt chnh xc rng, nhng
tm hn v i c ch cn nhng tm hn yu t ch c iu c. Chng ta khng th ao c
c sn con ng i ti thnh cng. Chng ta cn nhn ly trch nhim v hnh ng.
29. Xem xt cc l do khin bn khng i u
Mnh T a ra quan im: Nu vic khng thnh, hy tm nguyn nhn trong chnh bn
thn. Khi bn thn ng n, c th gii s ng v pha ta. Nu bn thiu s i u, cch duy
nht bn c th thay i l trc ht hy xc nh vn c th. Hy suy ngh nhng l do
a ra trong chng ny. Bn ph nhn hu qu ca vic khng i u v nhn trch nhim v
bn thn? Bn ang ch i ngi khc khch l bn thay v t mnh to ng lc? Bn ang
ch i cho mi th tr nn hon ho trc khi hnh ng? Bn thy thch th vi ngy mai
thay v tp trung vo nhng g bn c th lm ngy hm nay? Liu c vn no ang ngn
bn hnh ng khng?
iu quan trng l bn hy tch bit nhng l do chnh ng vi nhng l do bo cha. L do
bo cha l s li cho mt ngi hoc mt vic khch quan. Li bo cha ging nh bin
bo li ra trn con ng hng ti s tin b. Chng a chng ta ra khi ng i. Hy ch
iu ny: s d dng chuyn t tht bi sang thnh cng hn l t li bo cha sang thnh

cng. Hy loi b nhng li bo cha. Mt khi bn lm c iu , bn c th chuyn s

ch ca mnh sang cc l do chnh ng v tm cch vt qua chng.
30. Tp trung vo li ch ca vic hon thnh mt nhim v
Tht kh c th thnh cng nu bn mi tr hon mi th. Tr hon l cht dinh dng nui ln
kh khn. Khi bn mt qu nhiu thi gian quyt nh v mt c hi t n, bn s b l
vic nm bt n. Trong chng trc, ti cp tm quan trng ca vic sp xp cc u
tin da vo am m ca bn. c tm nh hng v to ra tin b trong lnh vc ti nng
hoc trch nhim, bn khng th dnh thi gian qu bu ca mnh vo nhng nhim v khng
quan trng hoc khng cn thit. V th ti s a ra gi thit rng bn tr hon mt nhim v
v l mt nhim v cn thit (Nu khng phi vy, ng tr hon, m hy t b n). vt
qua giai on kh khn, hy tp trung vo nhng g bn s nhn c nu hon thnh vic .
Liu iu c em li li ch ti chnh khng? N c dn ng cho mt iu no khc bn
mun lm hay khng? N c nh du mt mc quan trng trong vic pht trin hoc hon
thnh mt iu g ln hn khng? t nht, n c gip bn gii ta v mt cm xc khng? Nu
bn tm kim mt l do tch cc, bn c th tm thy.
Khi , hy bt u khi ng tin v pha trc v hnh ng mt cch quyt on. William
Halsey, c Hi qun M, nhn xt: Tt c cc vn u tr nn nh b hn nu bn
khng ln trnh n, hy ng u vi n. Rt r chm vo cy k, bn s b n chm au; tm
chc ly n, nhng chic gai s nt vn.
31. Hy chia s mc tiu vi ngi s gip bn
Khng ai t thnh cng mt mnh. Nh Quy tc ngha trong cun The 17 Indisputable of
Teamwork ni: 1 l con s qu nh t c iu ln lao. Lindbergh khng th bay
mt mnh qua i Ty Dng m khng cn gip , Einstein khng pht trin Thuyt tng
i trong mi trng chn khng v Columbus cng khng tm ra chu M mt mnh. Tt c h
u c gip .
Ngi bn ln trong i ca ti l Margaret, v ti. Margaret lun l mt phn trong tt c
cc mc tiu quan trng ti t c. C y lun l ngi u tin bit khi ti xc nh mc
tiu, ng thi va l ngi u tin cng l ngi cui cng ng h ti trong sut chng

ng. V tt nhin c rt nhiu ngi khc gip v khch l ti, c bit l cha m v
em trai Larry ca ti.
Mt ngi lun ng h ti trong nhng nm gn y l John Hull, Ch tch kim Gim c iu
hnh ca EQUIP. Khi ti t mc tiu cho EQUIP o to mt triu nh lnh o trn ton cu,
nhim v dng nh rt gian trun. D cng hin nhiu n mc no cho vin cnh , ti vn
c nhng lc bn khon rng liu iu c tht s kh thi hay khng. John khng ch ng
vin ti m cn ng ra nhn mc tiu v trin khai k hoch hon thnh n. Khi bn c
cun sch ny, chng ti vt qua mc tiu o to mt triu nh lnh o v hin ang tin
hnh o to thm mt triu ngi na. Mt trong nhng l do khin ti yu qu v ngng m
John chnh l s i u ca anh.
Khng c cch no xc nh gi tr ca s gip m ngi khc dnh cho bn bn t
c c m. Hy chia s mc tiu v c m ca bn vi nhng ngi quan tm ti bn v
sn sng khch l, gip bn trong n lc t c c m. iu c ngha l phi chp
nhn mo him v bn s c th b tn thng khi chia s cc hy vng v hoi bo ca mnh.
Nhng mo him rt ng bn dn thn.
32. Hy chia nh cc nhim v ln
Mt khi bn d b c mt vi ro cn tn ti trong bn, nhng ro cn c th chn ng
vic i u ca bn, ng thi lit k s gip ca nhng ngi khc, lc ny bn sn
sng tr nn thc t. Trong nhiu trng hp cc nhim v ln thng lm chng ta cm
thy b ngp, v chnh l mt vn v nhng ngi b chong ngp t khi i u.
Sau y l mt s gi gip bn chia nh mt mc tiu ln thnh nhng phn d kim sot
hn.
Phn chia theo loi. a phn nhng mc tiu ln u phc tp v c th c chia thnh cc
bc da theo chc nng. Cc mc tiu nh hn thng i hi n lc ca nhng ti nng c
bit. Hy bt u bng vic vch ra nhm k nng no cn cho vic hon thnh cc nhim v
nh hn.
u tin theo mc quan trng. Khi chng ta khng khi xng v u tin nhng g chng ta

phi lm theo mc quan trng, nhim v bt u t sp xp theo mc khn cp. Khi ,

bn mt mi ranh gii tin phong v thay v kch thch ti nng ca bn, n ly i ca bn cc
c hi s dng ti nng tt nht.
Sp xp theo th t. Chia nhim v theo tng loi gip bn hiu bn cn nh th no
hon thnh n. u tin theo mc quan trng gip bn hiu v sao bn cn thc hin tng
phn. Sp xp theo trt t gip bn bit khi no cn lm phn no. iu quan trng y l
to ra mt thi gian biu, t ra cho mnh thi hn v tun th theo nhng iu . Li ni
di ln nht chng ta t ni vi bn thn khi cn hnh ng l: Mnh s lm vic sau.
Phn cng theo kh nng. Khi bn chia mt nhim v ln thnh cc phn nh hn theo loi,
bn bt u hiu kiu ngi no bn s cn tin hnh cng vic. Trong giai on ny, bn
tr li mt cch rt c th cu hi ai. L mt nh lnh o, ti c th ni cho bn bit rng
bc quan trng nht trong vic t c mt iu g ln lao l xc nh ai s nm trong
nhm ca mnh. Phn cng nhim v, trao cho h quyn hn v trch nhim, cng vic s c
hon tt. Tht bi trong vic trao cho mt ngi quyn s hu nhim v , hay ni cch khc
l trao quyn s hu nhim v cho mt ngi bnh thng, bn c th s gp rc ri.
Hon thnh bng cch lm vic nhm. Ngay c khi bn chia nh mt nhim v, lp k hoch
chin lc v tuyn c nhng nhn vin tuyt vi bn, vn cn thm mt yu t na thnh
cng. Mi ngi phi c kh nng lm vic nhm. Lm vic nhm l cht keo kt ni mi
ngi li vi nhau.
33. Phn b thi gian c th cho nhng nhim v bn c th tr hon
Dawson Trotman, ngi thnh lp Hng Navigators, nhn xt: Thi gian b lng ph nhiu
nht l thi gian khi u. Bn khng thy iu ng sao? Phn kh khn nht ca vic
vit mt bc th l khi vit nhng dng u tin. Vic kh nht khi phi gi mt cuc in
thoi quan trng l vic nhc ng nghe ln v quay s. Bc kh nht trong luyn n piano l
ngi xung v chm vo cc phm n.
Chnh s khi u thng ngn cn mi ngi. Vy lm th no bn c th vt qua kh
khn ? Hy c gng sp xp thi gian c th cho nhng iu bn khng thch lm. V d, nu
vic phi i mt vi nhng ngi kh tnh l mt phn trong cng vic ca bn, nhng bn c

xu hng ln trnh lm iu , vy th hy sp xp mt thi gian c nh dnh cho n. C th

thi gian tt nht s nm trong khong t 2-3h hng ngy. Hy coi nh mt cuc hn gp, v
khi qua 3h, hy dng li cho n ngy hm sau.
34. Hy nh, chun b bao gm hnh ng
Cc nh lnh o tr tui thng hi ti nn bt u nh th no khi vit v ti ni vi h v
cun sch u tin ca mnh, Think on These Things (Hy suy ngm v nhng iu ny).
l mt cun sch nh gm nhiu chng, mi chng ch c ba trang nhng ti mt gn mt
nm vit ra. Ti nh nhiu m v hng gi lin nguch ngoc trn tp giy ch vi vi
cu th hin n lc ca mnh.
Ti mun bn c nhiu sch v c tm nh hng n nhiu ngi nh ngi lm c,
nhng chng trai tr ny lun tuyn b nh vy.
iu tht tuyt! ti s tr li, Cc bn vit c g ri?
, cha g c, y l cu tr li thng gp.
Thi c! ti ni, Cc bn ang nh vit v ci g? Ti hi cu ny vi hy vng em li
cho h mt s khch l no .
, ti cha tht s bt u vit, nhng ti c rt nhiu tng, h ni v gii thch rng h
hy vng s c nhiu thi gian hn vo thng ti hoc nm ti, hoc sau khi ra trng. Khi ti
nghe mt cu tr li nh vy, ti bit rng iu s khng bao gi xy ra. Nh vn phi vit.
Nhc s phi son nhc. Nh lnh o phi ch huy. Bn phi hnh ng tr thnh ngi m
bn mun. Tiu thuyt gia Louis LAmour, ngi vit hn 100 cun sch v bn hn 230
triu bn, a ra li khuyn: Hy bt u vit, bt k l v ci g. Nc khng chy cho n
khi vi nc c vn ra.
Mong mun l cha . nh tt cng cha . Ti nng thi cng cha . Thnh cng cn
s i u. Michael E. Angier, ngi sng lp SuccessNet, ni: tng l v gi tr. nh
khng c sc mnh. K hoch khng l g c... tr phi theo sau chng l hnh ng. Hy thc
hin n ngay by gi.

TI NNG + S I U
BI TP NG DNG
1. Dnh mt khong thi gian lp danh sch tt c cc l do v sao bn khng th hin r rng
kh nng i u ca mnh. Hy lm mt cch trit v lit k mi th bn c th ngh ti.
Mt khi danh sch c hon tt, hy c qua v nh du mi mc vi ch LBC (li bo
cha) hoc NN (nguyn nhn).
By gi hy to ra ba danh sch mi t danh sch ban u. Danh sch u tin s c gi l
Khng mt li bo cha no na. Trn hy vit li mi li bo cha bng mt tuyn b
trch nhim. V d, nu mt trong nhng li bo cha ca bn l: Ti khng c tin th
hy vit li l: Ti s khng bao gi li cho vic khng c tin. Hy dn danh sch
ny ch bn c th nhn thy hng ngy.
Danh sch th hai bt ngun t nhng l do cn li trong danh sch ban u v s c gi l
Thc t cuc sng. Bt c th g bn khng th kim sot v thay i v d nh hnh ng
ca ngi khc, tui tc ca bn hay l nn kinh t s nm trong danh sch ny. n gin y
l nhng iu bn phi chp nhn.
Bt k iu g cn li trong danh sch cc l do s c a vo danh sch th ba vi tn gi
Trch nhim ca ti. V nhng iu ny l trch nhim ca bn, bn phi gii quyt chng.
Hy a chng vo danh sch nhng vic cn lm v bt tay vo thc hin.
2. iu g khin bn tr hon?
Bn ph nhn cc hu qu ca vic khng i u v chi b trch nhim vi bn thn?
Bn ang ch i ngi khc to ng lc cho mnh thay v t hnh ng khch l bn
thn?
Bn ang ch i cho mi th tr nn hon ho trc khi hnh ng?
Bn ang thch th vi ngy mai thay v tp trung vo nhng iu bn c th lm hm nay?

 Bn ang c lm mi th mt mnh?
Xc nh mt hnh ng c th m bn c th lm vt qua s tr hon, ch ra mt thi gian
c th trong lch trnh ca bn thc hin n v nu cn thit hy ln danh sch nhng ngi
s gip bn vt qua iu .
3. Hy ngh v iu bn c bit mun lm nhng hin ang lo s. Hy lm nh Dan Reiland
khi anh ta nhy ra khi my bay, bc i no bn c th lm t mnh vo ch hot ng,
a s tp trung ca bn thot khi ni s hi?
4. Hin bn ang sao nhng iu g khin ti nng ca bn khng th pht huy? c phi l
mt quyt nh bn nn a ra? Hay mt vn bn nn gii quyt? Mt kh nng bn phi
kim tra? Mt k hoch bn nn bt u? Mt mc tiu bn nn hon thnh? Mt c hi bn
nn nm ly? Mt c m bn nn tha mn? Hy tm ra l g v quyt tm gii quyt n,
p dng nhng bc c nu ra trong chng ny:
Phn chia theo loi;
u tin theo mc quan trng;
Sp xp theo th t;
Phn cng theo kh nng;
Hon thnh bng cch lm vic nhm.

4. TP TRUNG NH HNG TI
NNG

Bn thy g khi quan st nhng a tr ang chi a? Chng chuyn rt nhanh t mn chi
ny sang mn chi khc v t hot ng ny sang hot ng khc. Chng dng ht mt
lng nng lng ln nhng lm c rt t. l kt qu c th thy trc c. Chng ang
khm ph th gii ca chng v hc bng cch thc hnh.
S tp trung khng sn c trong mi chng ta, nhng n thit yu i vi bt k ai mun s
dng ti a ti nng ca mnh. C ti nng m khng c s tp trung ging nh mt con bch
tuc chi trt bng vy. Bn c th chc chn rng s c rt nhiu chuyn ng nhng li
khng bit nhng chuyn ng s i theo hng no. Ti nng c s tp trung s nh hng
bn v s a bn tin xa.
Nm 2004, ti ti Buenos Aires, Argentina thc hin mt kha o to cho mt nhm
khong by nghn ngi. Bt c khi no ti mt a im mi m, ti u lm mt vi nghin
cu khm ph im c o ca ni . Ti lun mun thm nhng ni c bit hoc tham
gia nhng tri nghim mi bt k ni no trn th gii.
Ti c bit Argentina c bi sn b cu ln nht trn th gii. N nm cch Buenos Aires
khong t 115-150km v pha bc, ni y c hng triu con chim b cu v ai i sn cng a
thch ti th nghim.
THAM GIA MT CUC I SN
Mc d tng i sn nhng ti khng phi l mt th sn thc th. Mt s ngi am m th
sn bn v h thch tt c cc loi hnh sn bn. Ti tham gia ch yu v ti thch mt tri
nghim mi l. Cho nn khi ti Argentina, ti thuyt phc mt thnh vin trong nhm, Ray
Moats, i cng vi ti. Chng ti ln k hoch bay ti v cng i sn.
Khi hng dn vin n n chng ti ti sn bay, anh ta lic nhn ti v ni: ng khng phi
l mt th sn ng khng? Ti th nhn mnh khng phi l mt tay sn chuyn nghip. V
anh ta gii thch: l nhng g ti ngh. iu u tin chng ta phi lm l b li chic o
khoc ng ang mc. Ngay c l b cu cng thy iu . Chng ti s kim cho ng mt
ci o khc ngy trang.

Ngi hng dn vin chun b mi th cho ti v Ray. Cui cng chng ti ti , mt

thung lng tuyt p. Hng n b cu bay trn u chng ti dc theo thung lng. Sau mt
ting ng h, c t nht nm mi nghn con bay qua u chng ti. C nhng lc bu tri en
kt ton b cu.V th trong hn mt gi ng h ti lin tc bn bn v bn. l mt
trong s nhng tnh hung ti c th t ni vi bn thn l Lm sao mnh c th trt c
ch? V bn ch bit bt u bn khp ni.
Nhng bn c bit ti h c bao nhiu con trong mt ting khng? Khng con no c!
Ti b vy quanh bi nhng v n trng rng v ti khng c ly mt con chim b cu no b
li c.
S CAN THIP
Sau mt gi quan st k thut cng nh chng kin cnh ti trng tay, cui cng ngi hng
dn khng th chp nhn iu lu hn c na. Vi tc , chng ti chun b ph v
k lc ngi c s b cu bn c t nht trong mt ln i sn. V th anh ta c gng gip ti.
Vn ca ng l, ng ang c bn tt c chim b cu, anh ta ni, ng ng c bn tt c.
ng thm ch ng lo v nhng con c th thot. Hy tin ti, anh ta tip tc ni, trong khong
hai mi lm hoc ba mi giy na, mt n b cu khc s ti. V th ng lo v nhng con
b cu; chng s qua y c ngy. Hy ngng lo lng v nhng g ng mt. Hy tp trung
vo vic h ly mt con .
Trong khi hng dn vin ni, Ray ng , ngay bn cnh ti v lnh hi tt c nhng iu
. V sao? V anh y cng khng phi l mt th sn v cng bn t nh ti vy.
GP G NHNG TH SN CHNH HIU
Hai ting sau, hng dn vin quyt nh n lc chng ti ngh ngi v quay tr li tri
n tra. chng ti gp mt vi anh chng rt kh n t Arkansas, h l nhng th sn
chnh hiu. Bn c th thy r iu t v b ngoi ca h. H mc ngy trang, c qun
o ln nhng khu sng lc, u c sn. V nhng chng trai ny ang ni chuyn rt
nghim tc v kinh nghim sn bn ca mnh.

Ray v ti ngi i din vi nhng chng trai Arkansas, mt trong s h nhn chng ti v ni
vi Ray: Ny cu, hy ni cu bn c bao nhiu trong sng nay?
Ba! Ray tr li hi ngng.
Ba ? ! Cng khng nn cm thy ti, anh ta ni, Ba trm th khng ti cht no. Tht y,
th l kh tt ri. Chng ti thng bn c bn trm nm mi, nhng ba trm th cng
khng ti, c bit nu y l ln u tin anh xung y.
Khng, anh khng hiu, Ray ni, Chng ti bn c ba. Khng phi ba trm. Anh bit
ch, ba! Ray m cc ngn tay: Mt. Hai. Ba.
Trong mt lt, cc chng trai t Arkansas nhn chm chm vo chng ti. Ny cu, cu, cui
cng mt ngi ni, cu thm ch khng cn phi ngm h c ba con. Cu ch cn bn
ln khng trung v cu s kim c ba con. Cht tit, cu khng th ch tm kim ba con.
Cu ch c th tnh c kim c ba con thi.
Sau ba tra, chng ti sn c kh hn mt cht, nhng khng nhiu lm. ng l Ray v
ti khng phi l nhng tay sn c, nn tht s l mt vn . Trong lnh vc c t ti nng,
bn khng th hy vng nhiu thnh cng. Tuy nhin, cuc i sn ca chng ti l mt v d in
hnh cho tnh hung m chng ti c qu nhiu c hi nhng li b l tt c cc c hi .
Trong vic i sn hay bt k lnh vc no khc, nhng iu chng ta nn lm l tp trung vo
s t m chng ta c th nh trng v qun i nhng c hi chng ta b l. Nu bn mun
thnh cng, bn phi tp trung vo nhng g mnh c th lm, khng phi vo nhng iu bn
khng th.
SC MNH CA S TP TRUNG
Tp trung c th em li sc mnh to ln. Nu khng tp trung, bn s lun cm thy kit sc
v khng th t c nhng iu mong mun. Bn tp trung tc l ti nng v kh nng ca
bn s c nh hng v ch nh. Nhng phm cht em li thnh cng bng cch to ra
kt qu.
Sau y l nhng thc t v kh nng tp trung m bn cn bit:

35. Kh nng tp trung khng t nhin c

Chng ta sng trong mt nn vn ha vi nhng la chn v c hi hu nh v tn, v vy mi
ngi thng thy mnh b ging co trong nhiu hng khc nhau. iu ti t hn l mi ngi
dnh qu nhiu thi gian v nng lng cho nhng vic h khng tht s quan tm. Don
Marquis, tc gi cun sch Archy and Mehitabel (Archy v Mehitabel), cho rng: Th gii
ca chng ta l mt th gii trong mi ngi khng bit mnh mun g v sn sng i qua
a ngc c c iu .
Gii php cho tnh hung kh khn l s tp trung. Nh th William Matthews vit: Mt
ti nng c trau di, o su v m rng ng gi gp trm ln mt ti nng nng cn. Quy
tc thnh cng u tin, khi chng ta b qu nhiu th thu ht, l s tp trung hng tt c
ngun nng lng ti mt im v i thng ti im , khng nhn sang phi cng nh sang
tri.
Ti c gng duy tr s tp trung ca mnh trong giy lt bng cch ch ti li khuyn ca Jim
Elliott, mt nh truyn gio t v o: D bn u, hy ton tm ton . L mt nh
lnh o, ti lun t hi: Ti c ang gip ngi khc tin b khng? Ti thn trng vi
vic s dng thi gian nh th no, vi ai v liu n c em li kt qu hay khng. V tr l
ca ti, Linda Eggers, cng gi cho ti lun i ng ng bng cch theo di lch lm vic
ca ti. C l mt kho bu v gip ti duy tr cc u tin ca mnh. Nu ti cm thy hin
ti mnh khng tin v pha trc v mi ngy khng gip c nhng ngi khc th l
lc ti ang i sai ng. Linda gip ti gim st iu .
36. Tp trung lm tng nng lng ca bn
Nu bn mong mun t c mt iu g , trc tin bn cn phi xc nh mc tiu. iu
ng ngay c khi ni ti s pht trin c nhn. Nu bn thiu tp trung, bn s khp ni.
Bn c gng mi th cng ging nh khng c gng g c, iu ny s khin cuc sng mt dn
ngha. N s ht ht nng lng v cc c hi mi ca bn. V d bn c bt k ng lc
no phn u th bn cng s b kit qu.
Tri li, tp trung mang li cho bn nng lng. c Richard E. Byrd, mt nh thm him,
khng nh: Ch mt s ngi c th khai thc cn kit cc ngun lc ng tr trong h. C

nhng chic ging su cha y nng lng khng bao gi c dng ti. Mt trong nhng l
do khin nhng chic ging khng bao gi c chm n l s thiu tp trung. Nhng iu
tuyt vi s xy ra khi chng ta thu hp s tp trung ca mnh v ra mc tiu. Tr tu khng
t ti thnh cng cho n khi n c mc tiu r rng.
Sau khi cc nh du hnh v tr M t chn thnh cng ln mt trng, Albert Siepert, Ph ch
huy Trung tm V tr Kennedy, cho rng NASA thnh cng l bi h c s tp trung. Trong
sut mt thp k, t chc ny dnh gn nh ton b thi gian v nng lng ca mnh vo
mc tiu ln mt trng. Siepert nhn xt: L do NASA thnh cng l v NASA c mt mc
tiu r rng v th hin r mc tiu ca mnh. Bng cch lm ny, chng ta c c ngun
nhn lc tt nht cho mc tiu ca mnh cng nh s h tr ca chnh ph cho mi giai on
nhm t c mc tiu.
37. Tp trung nng cao bn thn
David Star Jordan, hc gi v l nh gio dc, ni: Th gii ng sang bn l cho bt k
ai vt qua, v l ngi bit mnh ang i u. Trong cuc sng, ch cn bit mnh mun
g v n lc theo ui iu s khin bn tr nn khc bit vi nhng ngi khc.
Nh vn M Henry David Thoreau c ln t ra cu hi: Bn tng nghe ni mt ngi n
lc c i cho duy nht mt mc tiu v khng c cch no t c n cha? Nu mt ngi
khng ngng khao kht th s c chuyn ngi khng th kh hn khng? S tp trung lun
c tc ng. Ch bng cch c gng pht trin bn thn, bn s c nng cao ngay c nu
bn khng t c nhng g mnh mun, thm ch khi ngi khc khng nhng ng cho
bn.
38. Tp trung m rng cuc i bn
Vi nm trc y, ti vit cun sch c nhan l Thinking for a Change (Suy ngm cho
mt s thay i) miu t cc k nng t duy khc nhau c th gip mt ngi thnh cng hn.
Mt chng trong ni v t duy tp trung, kh nng xa b cc tc nhn gy nhiu v cc
phin nhiu v tinh thn, gii thch cch ti thng tp hp mt nhm ngi gip ti kch thch
suy ngh khi lm mt d n. V tp trung s ch vo i tng c sn nn chng ti c th
m rng tng theo ng cch.

Mike Kendrick khng nh: Nhng g bn tp trung s c m rng. C v nghch l nhng

l s tht. Bn c nhn thy rng khi cn nhc mua mt loi xe c th, bn bt u nhn thy
chng khp mi ni khng? Thu hp tm nhn s gip bn m rng trin vng. Mt khc, nu
bn tht s c gng m rng tm nhn, thay v thu nh n li, iu ch khin bn mt mi.
Nu bn mun m rng kh nng ca mnh, hy tp trung.
39. Tp trung phi c duy tr theo ch nh
Kh nng duy tr ca mi ngi khng t nhin ko di. Cng ging nh nh sng t nhin lun
b phn tn, s ch ca con ngi cng vy. iu i hi s c gng ln nhng s em
li kt qu ngha. Hank Aaron, mt cu th bng chy c ghi danh ti Bo tng Danh vng,
ni: Ti ngh iu lm nn s khc bit gia mt siu sao v mt cu th bnh thng chnh l
s tp trung. Aaron cho thy anh c th duy tr kh nng tp trung ca mnh, gi k lc v s
ln nh trng bng trong cc gii u ln.
Trong cun sch Laughter, Joy, and Healing (Ting ci, nim vui v s hn gn), Donald
E. Demaray vit v mt nh bo tr lun b cha mnh ph bnh gay gt v anh khng c v tin
b trong s nghip. Khng nn lng, chng trai tr vit th tr li cha v gii thch rng anh
ang tp trung mt k hoch t ti thnh cng. K hoch ca chng trai nh sau:
30 tui, tr thnh mt phng vin ti nng;
40 tui, tr thnh mt bin tp vin gii;
50 tui, tr thnh nh vn xut sc;
60 tui, tr thnh tiu thuyt gia ln;
70 tui, tr thnh mt ngi ng tuyt vi;
80 tui, tr thnh ngi c nhng ph n xinh p ngng m;
90 tui, anh s l ni mt mt ln lao ca c cng ng.
Demaray ni rng cha ng ci rt nhiu khi c l th v tht s hi lng khi bt u nhn

thy s nghip con trai mnh ang tin trin theo hng .
Mt vi nm trc, ti rt tm c vi mt cu ni gip ti thnh cng trong s nghip:
Thnh cng l tng bc t c mt mc tiu ng gi ra t trc. iu ti hc
c t cu ni ny: thnh cng khng phi l mt s kin m l mt qu trnh. V bt k khi
no bn tham gia vo mt tin trnh i hi thi gian, vic tp trung l v cng cn thit. Ch
nhng ngi c th tp trung mi c hy vng nh hng ti nng v t c thnh cng
mt mc nht nh.
TI NNG + TP TRUNG = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Nu bn mong mun tr thnh mt ngi ti nng, bn cn tp trung. V sau y l mt s cch
thc:
40. Hy ch nh. Mi hnh ng u phi c ngha
Mt gia nh va chuyn ti mt khu dn c mi. Mt bui sng, h ra khi nh mun v kt
qu l c con gi su tui b l xe but ti trng. D c th b mun lm, ngi cha vn ng
a con gi ti trng nu c b ch ng cho anh.
Hai cha con ri khu nh v c b bt u ch ng cho ngi cha r ht li ny sang li khc.
Sau hai mi pht li xe vng vo, cui cng h cng n trng v ha ra n ch cch nh h
tm dy nh. Rt bc mnh, ngi cha hi con gi v sao li ch ng vng vo nh vy trong
khi trng hc rt gn nh. C b tr li: Chng ta i ng ca xe but v l con
ng duy nht con bit.
Nu bn mun pht trin ti a ti nng v tr thnh mt ngi ti nng, mi hnh ng ca
bn phi c ngha. Bn phi xc nh mnh mun i u v ti bng cch no. Bn khng
th ging nhn vt Alice trong tc phm Through the Looking Glass (Thu qua tm knh) ca
Lewis Carroll. Khi gp ch mo Cheshire c b hi ng nh th ny:
Cu c th lm n ni cho mnh bit mnh nn i ng no t y c khng?

Ch mo nhon ming ci, tr li: iu cn ph thuc vo vic c b mun ti u.

C b tr li: Mnh khng quan tm lm s i u.
V ch mo li p: Vy th i ng no cng u c quan trng.
Nhng ngi khng quyt nh c h mun lm g hoc mun i u khng th khi dy
ngun sc mnh ch hay ti nng ca h. Kt qu l h s ch tri ni theo dng nc.
iu tra vin Bill Copeland khuyn: Bn s d b c phn ln chng ngi vt trn ng
ti thnh cng khi nhn thc c s khc bit gia chuyn ng v nh hng. bao gi
bn t hi mnh tht s mun lm g? bao gi bn quyt tm theo ui iu v chng li
tt c ro cn, mc cho cc kh khn v bt chp mi hon cnh? Ch nh chnh l tp trung
lm nhng iu ng n tng giy pht v nht qun theo ui n. Nh Tng thng John
F.Kennedy khng nh: N lc v dng kh l khng nu khng c mc ch v nh
hng.
41. Thch thc nhng li bo cha
Mt tm bin trn bn lm vic ca mt nhn vin Lu Nm Gc vit: B mt cng vic ca
ti khng cho php ti bit mnh ang lm g. l mt cu a thng minh, nhng n s
nghim trng nu iu l tht. Ngi khng bit mnh ang lm g s nhanh chng nn lng.
Chng ta lun c l do bo cha nhng vic mnh khng lm. Chng ta khng c thi
gian. Chng ta khng c cc ngun lc. Chng ta khng c s gip . Chng ta c nhiu
vn . Chng ta c thiu st. Chng ta vng bn qu nhiu th. Liu c nn nhng iu
ko chng ta i chch hng? Khng!
42. ng bn tm qu kh
Nh vn Will Rogers chia s suy ngh: ng ngy hm qua chim qu nhiu thi gian ca
ngy
hm nay. Ti cha tng thy ngi no bn tm v qu kh li c c mt tng lai tt p
hn. Qu nhiu ngi nui tic qu kh v mc kt trong . Thay v th, h nn hc hi t

qu kh v hy qu kh ra i.
Alvin Dark, tng qun l Hip hi in kinh thnh ph Kansas, ni: Khng c ci gi l thay
mt cu th ra. Ch c thay mt cu th khc vo. iu tri ngc nhng g bn thng
nghe trong cc trn u bng chy, nhng y chnh l im ng ni. Khi bn ni sp sa thay
mt cu th ra, c th bn ang tp trung vo nhng li cu th mc. iu khng gip
bn ginh chin thng. Ngc li, khi bn ni sp thay mt cu th vo, bn ang tp trung vo
vic cu th mi chun b lm g nh bi i th. N c th to ra mt s khc bit ln
trong thi ca ton i c bit l vi cc cu th hng ti thnh cng.
Elbert Hubbard, ch bo kim bin tp vin, vit:
Mt tr nh tt l mt iu tuyt vi nhng kh nng qun cng l mt biu hin ca s v i.
Ngi thnh cng bit cch qun. Qu kh l iu khng th xa b. H ang chy ua. H
khng cho php mnh ngoi li. Mt h phi hng v vch ch. Nhng ngi rng lng
cng bit cch qun. Nu ai lm g sai vi h, h xem xt cn nguyn v gi bnh tnh. Ch
nhng ngi nh nhen l hay tr a. Hy l mt ngi bit cch qun. Cng vic i hi iu
v thnh cng cng cn n n.
Nu mun tn dng ti a ti nng v t c thnh cng, bn cn thc hin nhng vic bn
ang tp trung. N lc t thnh cng tng t vic li mt chic xe t. Thnh thong kim tra
gng chiu hu th tt, nhng ng dnh ton b s ch vo . Nu khng, cui cng bn
s khng th tin ln pha trc, d ch mt bc.
43. Tp trung vo hin ti
Tng t vic ng nn bn tm vo qu kh, bn cng khng nn ton tm n tng lai.
Nu lc no cng ngh ti tng lai th bn khng lm c g ti thi im hin ti. Bn cn
duy tr s tp trung trong phm vi c th kim sot l ngy hm nay. Nu bn tp trung
vo ngy hm nay, bn s c mt ngy mai tt p hn.
Ti c gng lm mt s vic mi ngy. Mi ngy ti c sch pht trin i sng c
nhn. Mi ngy ti nghe ngi khc ni chuyn m rng tm hiu bit. Mi ngy ti dnh
thi gian suy ngh p dng nhng g hc. Mi ngy ti c vit ra nhng iu va hc

ghi nh. Mi ngy ti cng c gng chia s nhng bi hc vi mi ngi (Nhng bi hc

ca ngy hm nay s lm nn nhng cun sch ca ngy mai). Mi ngy ti c to bn danh
sch mi hai iu t cun sch do ti vit, Today Matters ( ngha ca ngy hm nay), ti
tp trung v c li t duy ng n.
Bn nn lm mt iu g tng t. Bn khng th thay i ngy hm qua. Bn khng th da
vo ngy mai. Nhng bn c th chn la lm g ngy hm nay. Tp trung hin ti s em n
cho bn nhiu li ch.
44. Tp trung vo kt qu
Bt c khi no tp trung vo nhng kh khn ca cng vic trc mt thay v kt qu hay phn
thng ca n, bn s d dng nn ch. Chm ngp trong kh khn qu lu, bn s cm thy yu
ui thay v hnh thnh cho mnh thc k lut, ng thi s tp trung ca bn s b phn tn
thay v phi tp trung hn. Cui cng kt qu m bn t c s ngy cng t. Bng cch tp
trung vo kt qu, bn s c cm gic tch cc v c ng lc lm vic.
Mt l do na khin bn khng tp trung vo kt qu, l vic bn lun tip xc vi nhng
ngi kh chu. Bn thng phi tip xc vi nhiu ngi v h c th tc ng ti cc n lc
ca bn trong qu trnh phn u t c c m mt s s tc ng tiu cc. Sau y l
nm loi ngi chng ta c th gp:
Ngi lm mi h to cm hng cho c m cng nh tip nng lng cho ti nng ca
bn.
Ngi tinh lc h mi sc tng cng nh ch r tm nhn ca bn.
Ngi phn nh h phn nh chnh xc kh nng ca bn, khng thm hay bt.
Ngi h thp h c lm gim kh nng v n lc ca bn n mc h cm thy thoi
mi.
Ngi ph nhn h ph nhn ti nng, ngn cn cc n lc cng nh che lp tm nhn ca
bn.

Nu tp trung vo kt qu, bn s kin nh vi mc tiu ca mnh. Vic ngi khc khen ngi
kh c th lm bn ng nhn, nhng tc ng tiu cc t h cng s c gim thiu.
45. Pht trin v tun theo nhng u tin
Ngi xa c cu ni l nu bn ui theo hai con th, c hai s chy thot. Khng may l c
nhiu ngi li ri vo trng hp y. H khng tp trung ch , do cng vic khng hiu
qu. Mt l do kh d l nn vn ha ca chng ta c qu nhiu la chn, gn nh l v hn.
Chuyn gia qun l Peter Drucker tha nhn hin tng ny. ng ni: Tp trung l im then
cht ca cc thnh qu kinh t. Ngy nay khng c nguyn tc hiu qu no b vi phm thng
xuyn nh nguyn tc tp trung C v nh khu hiu ca chng ta chuyn thnh: Hy lm
mi th mt t.
Nu mun pht trin ti nng ca mnh, bn cn tp trung. Nu tp trung, bn cn xc nh cc
u tin tht s ca mnh l g v tun theo chng. y l iu ti p dng t trc ti nay. Ti
thch cc la chn. Ti mun t do theo ui cch hnh ng tt nht ti bt c thi im no.
Khi tui 20, ti lm mi vic kh tt nhng vn cha tht s tp trung ng mc. Mi n
tui 40 ti mi bt u c s chn lc v vic dnh thi gian v nng lng ca bn thn
lm vic. Hin nay, khi sp bc sang tui 60, ti lc tt c nhng iu mnh lm v ch
hng ti u tin cao nht: Ti c ang lm tng gi tr cho ngi khc khng? Vi ti, tt
c mi iu ch hng ti mc tiu .
46. Tp trung vo th mnh, ch khng phi im yu
Mt cp v chng n mua mt mnh t mi v h d nh xy trang tri. l mnh t tuyt
vi v h ho hc c chuyn ti bt u mi th. Vo mt bui ti, khi ln k hoch
chuyn nh, h bt u tranh ci v vic s lm g trc tin. Ngi v mun xy nh. D sao
khi h chuyn n, mnh t mi s l nh ca h. Ngi chng tng trng thnh nng tri
li mun xy chung gia sc ly ch cho cc con vt nui ca h. Cui cng, sau khi h bn
ti bn lui, ngi chng ni: Hy xem no, chng ta phi xy chung gia sc trc v t
chng ta s c c s xy nh, ga-ra, hm cha thc, xch u cho bn tr v mi th khc!
Khi bn tp trung vo cc u tin ca mnh v t u tin cao nht ln hng u, mi th khc
s tr v ng v tr ca n.

Anthony Campolo, Gio s danh d mn X hi hc thuc i hc Eastern, bang

Pennsylvania, ni:
iu bn cam kt s thay i bn thn bn v bin bn thnh mt con ngi hon ton khc.
Hy ti nhc li iu . Khng phi qu kh m l tng lai quy nh bn, v nhng g bn
cam kt s quyt nh bn tr thnh ngi nh th no hn bt k th g khc tng xy n
vi bn ngy hm qua hay ngy hm trc na. V th, ti ch hi bn mt s cu n gin:
Cc cam kt ca bn l g? Bn ang i v u? Bn nh lm g? Hy ch cho ti mt ai
khng a ra c quyt nh v ti s ch cho bn thy mt ngi khng c danh tnh, tnh
cch v nh hng.
Tp trung vo im yu thay v th mnh cng ging nh bn c mt nm tin xu mt t l
vng nguyn cht v s cn li lm bng ng b hoen r bn t nhng ng tin vng
sang mt bn v dnh ton b thi gian lm sch, nh bng nhng ng tin hoen r vi hy
vng lm n trng c gi tr hn. Cho d bn dnh nhiu thi gian nh th no, chng cng
khng bao gi c gi tr bng nhng ng tin vng. Hy bit s dng nhng ti sn qu gi
nht ca mnh, ng lng ph thi gian.
47. Tr hon phn thng cho n khi cng vic hon thnh
Mt trong nhng mo ti thng p dng vi bn thn trong nhiu nm nay l t thng cho
mnh khi hon thnh cng vic nn lm. Cha ti dy ti t khi ti cn b rng, hy hon
thnh xong vic c giao ri mi chi. Ti cho rng mi ngi thng qu mong mun c
phn thng trc khi t kt qu, v v l do h khng tp trung ti mc c th.
Mt b quyt sng tt l mi hnh ng u phi ngha hy ch nh. Cch tp trung
gip mi ngi sng m khng phi hi tic v n nh hng v s dng ti a ti nng cng
nh c hi ca h. Nu bn bit bn thn c ti nng, trn y nng lng v hot bt nhng
li khng th thy thnh qu c th th vic thiu tp trung c th l vn ca bn. Ngoi ti
nng, bn cn c s tp trung pht huy ti a tim nng v tr thnh hnh mu nh mong
mun.
TI NNG + TP TRUNG

BI TP NG DNG
1. Trc y, s thiu tp trung trong lnh vc no tc ng ti ngun nng lng ca bn?
Nu c, hy xc nh l do c th.
2. Ly mt v d v mt thi im m kh nng tp trung tt gip bn t c kt qu xut
sc. iu g gip bn duy tr s tp trung? Bn c th hc c g t kinh nghim ?
3. Bn dnh s tp trung vo lnh vc no? Bn c dnh phn ln thi gian ngh v nhng
iu xy ra trong qu kh khng? Bn c t qu nhiu hy vng vo tng lai, nh hy vng
c tng lng, thit lp mt mi quan h, i ngh hoc th vui lc ngh hu khng? Hoc
bn ang tp trung vo ci ny hay ci khc khng? Hy c phn chia thi gian bn suy ngh
theo t l phn trm v vit xung y (phi m bo tng cng l 100%):
______________Qu kh
______________Hin ti
______________Tng lai
4. Ti tin s l tt nu dnh 90% thi gian tp trung cho hin ti. Ngh v qu kh chim 5%
s hu ch nu bn rt ra bi hc t nhng thnh cng v tht bi ca mnh. Nn dnh 5% thi
gian ngh v tng lai nhm m bo nhng g bn ang lm c tin hnh ng hng.
Nu vt qua ngng y, d ch mt cht, n cng c th lm gim hiu sut ca bn. Trong
trng hp bn phi iu chnh li tp trung vo hin ti.
5. cui Chng 1, ti yu cu bn xc nh cc th mnh ca mnh. Bn c thng tp
trung vo vic pht trin v hon thin n khng? Hay bn ang ghm mnh xung ci thin
cc im yu? Bn c th lm g nhn mnh hn na cc th mnh? Bn c th t b iu g
ang nh hng n s tp trung ca bn? u l th mnh hay ti nng bn ngh mnh c
nhng cha h c ng n? Bn c th bt u tin hnh nhng bc i c th no s
dng chng?
6. V hin ti l thi im duy nht bn c th kim sot, vy bn lm th no cc hot ng
ca mnh tr nn tp trung hn? Bn cn xc nh mc tiu l bin mi hnh ng u tr nn

c ngha v hng n nhng kt qu m bn mong mun.

7. Hy ngh v mt th g bn mun c. N c th l bt c ci g cun sch, chic a
CD, b gy chi golf, mt k ngh hoc thm ch mt chic xe t mi. Thay v ch mua n,
hy coi l phn thng bn t cho php mnh c mt khi bn t c mt thnh qu m
mnh mong mun. Hy m bo rng n lc phi ph hp vi phn thng (Nu bn khng
chc n c ph hp hay khng, hy hi bn b hoc ngi bn i ca mnh).

5. S CHUN B NH V TI NNG

iu g xy ra khi bn khng chun b? Nhng vic bn khng hy vng li xy ra v thm ch

nhiu hn nhng vic bn hy vng s xy ra. L do tht n gin: khng chun b khin bn
khng ng v tr. Hy hi cc nh m phn iu g xy ra ti bn thng lng khi h khng
ng v tr. Hy hi cc vn ng vin iu g xy ra khi h khng ng ch. H thua cuc.
S chun b t chng ta vo ng ch v thng l ranh gii phn bit thng thua. Nhng
ngi c ti nng l nhng ngi chun b tt v h sng theo phng chm u xui ui
lt.
THCH THC LN
Cuc phiu lu v i nht con ngi i mt trong th k XX l g? Khm ph cc a cc?
Chinh phc nhng nh ni cao nht th gii? Phng tu v tr vo khng gian v con ngi
t chn ln mt trng?
Cn th k XIX th sao? Chc chn chnh l cuc khm ph chu Phi, chu c v chu M.
Rt nhiu cuc khm ph trn ton cu din ra t nm 1492 n nm 1800. Nhng hnh
trnh khm ph ln v nn bn th gii, xc nh v tr ca tt c lc a trn phm vi

ton cu v c th v chnh xc ng b bin ca cc chu lc. Nhng nhng g nm bn

trong cc ng bin gii ca mt vi chu lc vn cn l iu b n.
Ngay khi nc M mi thnh lp, cc nh lnh o rt nng lng mun bit chi tit ni a ca
chu M. Phn ln lnh th nm gia i Ty Dng v sng Mississippi c khm ph
nhng vo nm 1801, khi Thomas Jefferson tr thnh Tng thng M, hai phn ba trong s 5,3
triu ngi dn sng trong vng 75 km ng b bin, rt t ngi tng ti pha ty dy ni
Appalachian. Vng t nm pha ty sng Mississippi vn cha c bit n, vn ch con
ngi khm ph. S phn ca t nc s c xc nh bi ngi nm gi mnh t
M, Php, Anh, Ty Ban Nha hoc nhng th dn sinh sng .
Khng c nh lnh o M no quan tm n khu vc Bc M hn Thomas Jefferson. Nh s
hc Stephen E. Ambrose khng nh rng Jefferson quan tm n vn ny bt u t thp
nin 1750. Ambrose vit: Trong sut thp k sau khi thng nht vng lnh th, M c bn bn
k hoch khai ph min Ty. Jefferson l tc gi ca ba trong s . Vo thp nin 1790, vi
t cch l thnh vin ca Hi Trit hc Hoa K, Jefferson n lc tin hnh cng cuc khai
ph min Ty. ng bit iu mu cht ca thnh cng l la chn ngi dn u. Andr
Michaux, nh khoa hc n t Php, c la chn v ch nh tm ra con ng ngn nht
gia M v Thi Bnh Dng, c cho l nm pha thng ngun sng Missouri, ng thi
tm cch kt ni vi sng Kentucky min Ty. Nm 1793, Michaux tin ti Kentucky
trc thi im Jefferson triu hi phi on ny khi pht hin nh khoa hc ny l ip vin
ca Chnh ph Php ci vo nhm xi gic ngi dn tn cng nhng vng do ngi Ty Ban
Nha s hu ti min Ty.
NG NGI NG VIC
C hi tt nht tin hnh cng cuc khai ph min Ty nc M n vi Jefferson khi ng
tr thnh Tng thng M. Tuy nhin, im mu cht vn l ngi dn u hnh trnh .
phi l mt ngi tht s ti nng. V ngi m Jefferson ngh ti chnh l Meriwether Lewis.
Trc , vo nm 1792, khi Jefferson v Hi Trit hc Hoa K ang chun b cuc thm
him bt thnh do Michaux dn u, mt trong nhng ngi yu cu c la chn dn u
on l Lewis. Lewis cng sinh ra Albemarle, bang Virginia, nhng lc anh ta mi mi

tm tui. Lewis tng sng bin gii Georgia ba, bn nm v hc c nhiu chin thut.
Khi tm tui, Lewis ni ting v dm i sn mt mnh lc na m. Anh h ca Lewis,
Peachy Gilmer, miu t cu em h lun lun ni bt v s kin tr, bng bnh theo ui ngay
c nhng iu lt vt ca la tui ; tinh thn thng v; mc ch v cng kin nh; t ch
v lng can m khng h nao nng. Lewis cng c kinh nghim lnh o. B mt sm,
Lewis phi m nhn mt n in rng hai ngn mu Anh khi cn l mt thiu nin. Nhng
ti thi im Lewis khng c tin dn u mt cuc thm him. Cu c ti nhng vn
cn qu tr.
Nhiu nm sau , Jefferson mi gii thch v sao ng chn Lewis thay v mt nh khoa hc uy
tn. Theo ng, phi tm c mt ngi s hu kin thc hon ho v thc vt, lch s t
nhin, khong vt hc v thin vn hc v c s n nh v th cht v tnh cch, s m
bo, thch nghi vi rng ni, hiu bit phong tc v tnh cch ngi da , nhng iu cn thit
cho nhim v ny. Tt c nhng phm cht ny i trng Lewis u c.
Lewis trau di thm nhng phm cht v k nng chin thut trong sut su nm qun ng. T
mt binh nh, anh c thng chc i y. Anh tri qua nhiu nm thng chin trng, i v
pha ty ti Ohio v Michigan. Khi gi chc v trung on trng, anh i rt nhiu, tm
hiu c nhiu iu v ngi dn da sng min Ty nc M v cng c k nng lnh
o ca mnh.
iu Lewis thiu ht l s gio dc chnh thng. Nhng trch nhim khc ngn cn vic hc
ca anh. Ti sao iu li quan trng? Jefferson hnh dung hnh trnh ti min Ty khng
n gin l cuc tm kim mt con ng ti Thi Bnh Dng. cn l mt s mnh khoa
hc v ngoi giao. Tng thng mun bit tim nng ca vng t s dnh cho nng nghip v
h tr nhng ngi nh c sau ny. ng mun c thng tin ng tin cy v cc loi ng thc
vt l v cc vt ha thch trong vng. ng cng hy vng c nhiu mu c thu thp, a vo
danh sch v mang v min ng.
Jefferson giao ph cho on nhim v lp bn chnh xc cc vng t mi. ng mun bit
v a l v kh hu. ng mun c cc d kin lin quan n vn ha v phong tc ca ngi
bn x. ng cng ch nh on thm him phi thit lp mi quan h thn thin vi h v
thuyt phc h tin vo nhng li ch ca vic lm n bun bn vi nc M. Chuyn hnh trnh

c ngha ln hn mt cuc thm him tin phong.

S CHUN B SM
Cch Tng thng Jefferson pht trin ti nng thin bm ca Lewis chnh l da vo ti nng
lnh o ca anh. Khi chun b nhm chc tng thng, ng mi Lewis lm th k ring cho
mnh v ni vi Lewis rng, v tr ny s gip anh bit v c cc nhn vt c nh hng
trong cc vn quc gia bit n, t anh s c li th c bit tr tu ca h. Trong thi
gian Nh Trng, Lewis lm c iu v cn nhiu hn th. Chng trai tr c i
i nh mt thnh vin trong gia nh Tng thng v thc t anh l ngi duy nht cng Tng
thng (lc ny ga v) ngoi cc nhn vin phc v.
Nhim v u tin ca Lewis l gip Tng thng Jefferson khi ng thu hp quy m qun i
quc gia. Anh thng xuyn thu thp thng tin cho Tng thng, sao chp v son tho ti liu.
Anh l ngi lin lc gia tng thng vi Quc hi. Anh ng vai tr l ngi ph t ca Tng
thng. H dnh hng gi lm vic cng nhau. Lewis c nhiu sch th vin ca Jefferson
v ngi i trng tr tui ny lun dng ba cng Tng thng khi ng chiu i cc nh t
tng, nh khoa hc v nh lnh o thi by gi. Theo ngi vit tiu s ca Lewis, ng
Richard Dillon, cc tri nghim ca Lewis ti Nh Trng ng vai tr nh mt ngi trng
rn luyn l tng cho Lewis.
Ma h nm 1802, Tng thng Jefferson tm c bn sao ca cun sch Voyages from
Montreal, on the River St. Lawrence, Through the Continent of North America, to the
Frozen and Pacific (Hnh trnh t Montreal, trn sng St. Lawrence, xuyn qua lc a Bc
M, ti Bc Bng Dng v Thi Bnh Dng), mt bn tng trnh v chuyn hnh trnh
xuyn Canada ca Alexander Mackenzie, ngi Scotland. Bn tng trnh thi thc ng
nhanh chng tin hnh mt cuc khm ph do ngi M tin hnh. N khin ng tr nn ch
nh hn trong vic chun b cho Lewis. Tng thng gip Lewis hc a l, thc vt hc,
dng knh lc phn quan st bu tri cng nhiu th khc. Theo Ambrose: Ni mt cch ngn
gn, t khi cun sch ca Mackenzie ti Monticello (thng 8 nm 1802) n thng 12 nm
1802, Tng thng Jefferson gii thiu cho Lewis nhng kin thc trnh i hc v cc
mn khoa hc nhn vn, a l Bc M, thc vt hc, khong vt hc, thin vn hc v dn tc
hc. S chun b cho chuyn i chnh thc bt u.

TR NN CH NH HN
Trong nhng thng chun b, trc khi Lewis khi hnh, c hai s chun b c bn. Th nht,
Lewis cn tp hp v chun b qun nhu, thit b cho chuyn i. Th hai, Lewis cn t chun
b cho bn thn. thi i vin thng, Internet cng cc dch v chuyn pht siu nhanh v cc
ca hng tin li mi gc ph, chng ta tht kh hnh dung s chun b vt cht thi phc
tp nh th no. Ngy nay, nu bn i ngh m qun khng mang theo mt cun sch, bn ch
cn mua n ti mt hiu sch no . Nu b m bn s vo hiu thuc. Nu qun o b tht lc
hoc h hng, bn ch cn mua b mi. Nu qun knh nh, bn c th nh ngi gi chuyn
pht nhanh. Nhng vic c th khin bn tn nhiu tin hn mc d tr nhng trong hon
cnh bc thit bn lun sn sng thanh ton. Nhng vn ny u c th gii quyt.
Trc khi xut hin cc phng tin chy bng ng c hoc hnh thc lin lc nhanh, mt s
sut trong chun b c th gy thit hi to ln. Thm vo , cc chun b hu cn ca Lewis
u rt quy m. Anh cn m bo hng tn qun nhu, t sng n, cc cng c k thut ti giy
mc, qun dng, thc phm v c qu cp dnh cho nhng th dn da . Anh phi c mt
chic s lan i ngc dng Mississippi v Missouri (do anh t thit k). Anh cng phi la
chn cc thnh vin cho on thm him.
Nhng cng vic rt d khin nhiu ngi nn ch, v s chun b ca ngi dn u l
quan trng nht. Nu Lewis khng sn sng m ng nhim v th ton b cuc thm him
d c chun b k lng n mc no u tht bi. Lewis dnh hng thng tri tip tc
hc cc k nng vi nhng chuyn gia hng u ti M v sn sng cho nhim v. y l danh
sch mt s chuyn gia ni bt nht, gip Lewis:
Albert Gallatin, nh su tp bn cung cp kin thc a l thuc khu vc pha ty Bc
M.
Andrew Ellicott, nh thin vn hc v ton hc cung cp k nng quan st thin vn, s
dng knh lc phn, ng h bm gi v cc dng c khc.
Robert Patterson tr gip vic quan st thin vn v mua ng h bm gi cho chuyn i.
Tin s, bc s Benjamin Rush ph trch cc vn y t, chn mua thuc v lp danh sch

cu hi dnh cho ngi dn bn a.

Benjamin Smith Barton, Gio s Thc vt hc cung cp k nng bo qun vt mu, kin
thc v cc thut ng thc vt hc.
Caspar Wistar, Gio s Gii phu hc v chuyn gia v ha thch c nhim v tr gip k
nng pht hin v su tp ha thch.
Tt c s chun b u c kt qu xng ng. Ambrose miu t kt qu:
Sau hai nm hc hi Thomas Jefferson, tip l kha hc hiu qu Philadelphia, Lewis
tr thnh mt nh thm him nh Jefferson hy vng mt nh thc vt hc vi gic quan nhy
bn v vn t chuyn ngnh phong ph, mt ngi lp bn c th s dng tt cc dng c
quan st thin vn. Tt c cc phm cht c kt hp trong mt ngi th rng v mt s
quan, ngi c th dn on thm him ti Thi Bnh Dng.
Nhng cng on cui cng trong qu trnh chun b l la chn mt s quan tr l v t chc
mt qun on thm him. l mt nhim v khng d dng. V s quan m Lewis la chn
chnh l William Clark, ngi ch huy m Lewis tng lm vic di quyn khi cn trong qun
i. Gia h xy dng c mt tnh bn gn b c bit. Vic tp hp hai mi chn
ngi cho chuyn i tn nhiu thi gian hn, v nh Clark v Lewis khng nh: La chn
sng sut cc thnh vin cho on l iu quan trng bc nht i vi thnh cng ca k hoch
ln ny. Khi Lewis i v hng ty, t Philadelphia ti St. Louis, anh tip tc tp hp qun
nhu, tm kim cc thnh vin ph hp v tnh ton vn ti chnh. Chnh trong giai on ny
anh nhn c thng bo t Tng thng Jefferson, ng tin hnh mua tiu bang Lousiana.
CUI CNG CNG TM C LI RA
Ngy 22 thng 05 nm 1804, t Tri Ma ng ngay pha bc St. Louis, ni Lewis v Clark
hon tt nhng bc chun b cui cng, h khi hnh ngc dng Missouri. Tnh t thng 04
nm 1801, thi im Lewis bt u lm vic cho Tng thng, chuyn thm him c hy vng
s hon tt trong vng 18-24 thng. Thc t l chuyn i ko di hn ba nm. Cc nh thm
him ti Thi Bnh Dng v quay tr li St. Louis trong hai nm ri, sau ti Washington
trong bn thng tip theo.

Chuyn i l mt thnh cng ng kinh ngc. on thm him i xuyn lc a. H i qua

nhng vng t ngy nay l Missouri, Kansas, Iowa, Nebraska, Nam Dakota, Bc Dakota,
Montana, Idaho, Washington v Oregon. H l nhng ngi u tin, tr dn bn a, nhn thy
v vt qua dy ni Rocky. James P. Ronda, Gio s b mn Lch s Min Ty nc M, i
hc Tulsa, ch ra rng h cng c tuyn b ch quyn ca nc M ti min Ty. H thit
lp mi quan h ha ho vi nhiu nhm th dn. H t ra l trnh khm ph mang tnh khoa
hc trn ton nc M. H pht hin 122 loi ng vt hoc loi ph v 178 loi thc vt
mi. Ronda ni: Nht k, bn , cc mu ng thc vt v ghi chp v i sng ca cc
nhm th dn xng ng l mt cun bch khoa ton th v min Ty. Nh s hc Ambrose
nhn xt: K t nm 1803 v vi vic on thm him tr v nm 1806, mi ngi dn nc
M u c hng li khi Tng thng Jefferson mua Louisiana v khi ng chuyn thm
him ca Lewis v Clark.
iu ng bun l trc chuyn thm him, Lewis c chun b k cng v ng lm
vic rt tt, th nhng sau khi tr v i vi ng mi chuyn li tri ngc. Jefferson c
Lewis lm Thng c bang Lousiana, mt nhim v m ng khng h c chun b, v thc t
ng tht bi. D Lewis c gng lm vic vi nhng trang nht k s ca mnh nhng
ng khng bao gi hon thin khu chun b xut bn chng. Nhng ngi khc phi lm
vic sau khi ng mt. Lewis bt u ung ru rt nhiu. Khi b m, ng bt u dng thuc
pha thm thuc phin hoc moc-phin. ng tip tc cch iu tr ny d tuyn b l s
chm dt. Ngy 11 thng 10 nm 1809, trong giy pht tuyt vng, Lewis dng sng t st
v tt th vi gi sau .
TI SAO NHIU NGI L L VIC CHUN B?
Cuc i ca Meriwether Lewis cho thy mt s tht: nhng thnh tch ngon mc n t s
chun b khng c g to tt. Ngi ti nng, rt ging chng trai Lewis mi tm tui, mun
lao vo hnh ng, v s chun b t ti nng ca h vo ng v tr pht huy tc dng.
Ti nng kt hp s chun b thng dn n thnh cng. Ti nng thiu s chun b thng
dn n thm ha.
Gi tr ca vic chun b l khng th ph nhn. Vy ti sao nhiu ngi li l l giai on
ny?

Khng nhn thc c gi tr ca vic chun b trc khi hnh ng

Cc tc gi Don Beveridge Jr. v Jeffrey P. Davidson tin rng thiu chun b l nguyn nhn
chnh dn n nhng tht bi trong kinh doanh: Nhng ngi c trnh gio dc thp, c
o to ngho nn v thiu chun b tht bi v h khng c k nng hoc s tinh thng lm
vic. Ngun ti chnh thiu thn, nguyn nhn s mt khin cc doanh nghip tht bi, cng c
th l do thiu s chun b.
Phn gii thiu ca cun sch cp n vic ti nng xut hin sm trong cuc i hoc
giai on khi nghip s khin mt ngi ni bt nhng ch trong mt thi gian ngn. Ti
sao? Ti nng c th l thin bm nhng thnh cng th bn phi t n lc ginh ly. Ngi ta
thng ni: Ti nng ca mt ngi dnh cho ngi mt khong khng gian. Ni cch
khc, ti nng s cho bn mt c hi. Nhng hy nh rng c hi m n to ra ch l tm thi.
S chun b l cha kha chnh m ra bt k cnh ca thnh cng no. N c th t ti
nng ca bn vo ng v tr pht huy ti a tim nng. Cc qun nhn c bit hiu r iu
ny. Tng Douglas MacArthur ni: Sn sng chin u l cha kha ca thnh cng v chin
thng. ng cng thng thn ch r: M hi cng nhiu trong ha bnh, mu cng t trong
chin tranh. Nhng hnh ng ca Meriwether Lewis cho thy ng c mt thi tng t.
Mc cho tt c nhng him nguy v thiu thn, thi tit khc nghit v nhng th dn th ch,
on ca Lewis ch mt mt thnh vin, trung s Charles Floyd, c chun on l t vong
do thng rut tha dn ti vim mng bng.
Khng nh gi ng gi tr ca k lut
K lut tc l lm nhng g bn tht s khng mun c th lm nhng g bn thc s mun.
im yu nht ca Meriwether Lewis l vi vng v d t i. Thc t, mt trong nhng mi lo
ngi ln nht ca Jefferson l Lewis c th khng thn thin vi th dn, dn ti pht ng mt
cuc chin hoc khin bn thn ng v on thm him b git. Gn nh Lewis iu
xy ra mt vi ln, nh ln thm d ht sc cng thng vi ngi Teton Sioux. Cc nh thm
him c lc c th b xa s v tr thnh mt du tch m nht trong lch s nc M nu
h ch cn i sai mt bc. iu g cu sng h? Ambrose l gii rng trong con ngi
Lewis, bn tnh vi vng c b p bi tinh thn t k lut tuyt vi. Vi nhng khu sng

 ln n v hng chc mi tn hng vo mc tiu, Lewis ch i tnh hnh. Cui cng, mt

v th lnh ca Sioux khin s tc gin ca nhng th dn lng xung, s xung t cng gim
dn. Lewis hiu gi tr ca k lut.
Vic chun b d dn n s chn nn khi n i hi nhiu thi gian hn l vic s kin y s
xy ra. Nhc cng c th phi luyn tp nhiu ting ng h chun b cho mt bn nhc ba
pht. Din vin kch phi luyn tp hng tun chun b cho mt bui biu din ko di hai
ting. Khi son mt bi ging v k nng lnh o vi cha n mt ting trnh by, ti thng
phi mt tm n mi ting vit ra. K lut l yu t cn thit duy tr vic chun b vn
ko di hng ting ng h cho mt s vic c th din ra rt nhanh.
Alexander Hamilton, mt trong nhng ngi sng lp nc M v l b trng ti chnh u
tin ca Hoa K, ni: Mi ngi cho rng ti c li th l mt thin ti, nhng tt c nhng
ti nng ti c nm iu ny: khi c mt i tng trong tay, ti nghin cu n ton din.
Hamilton l ngi c k lut v lm vic vi hiu sut cao. ng hiu rng bt k hon cnh,
iu kin hay ti nng thin bm ca bn nh th no, c mt s th lun nm trong tm kim
sot ca bn l kh nng lm vic chm ch hn v sng sut hn bt k ai khc.
CC NGUYN TC CHUN B
Henry Ford, nh sn xut t ni ting, nhn xt: i vi tt c mi th, chun b sn sng l
b quyt thnh cng. Ford l ngi hiu r sc mnh ca s chun b v nhng li ch m n
mang li.
48. Chun b cho php bn khm ph ti nng
Trong khi vit cun sch ny, ti c k hoch lm mt cuc hnh trnh ti chu M La tinh
dy thut lnh o cng nh gp g cc nh lnh o cp quc gia ca cc nc Guatemala, El
Salvador, Honduras, Panama, Venezuela, Bolivia v Peru. Ti s i trong hn mi ngy, v
th trc ti dnh trn mt ngy chun b cc ti liu cn thit cho vic vit cun sch
ny. Ti xem li dn ca cc chng, dnh cht thi gian suy ngh v vn ca mt vi
chng u, ly cc cu trch dn v cc ti liu khc t ti h s mang theo. V tt nhin,
ti cng gi ghm mt vi cun s ghi chp mi.

Ti cng vit phn gii thiu cho cun sch. Chuyn i ny s c s tham gia ca mt nhm
cc nh lnh o v nh t tng xut sc, v v th ti mun nhn c nhng nhn xt ca h
v hng ti ang vit. Ti sao chp phn gii thiu , pht cho nhng ngi bn ng hnh,
v yu cu h a ra phn hi v kin (Ti l ngi tin tng mnh m vo cch lm vic
da trn tinh thn ng i, nht l khi n lin quan n ti nng. Vn ny s tho lun k
trong Chng 13). V chuyn bay ko di nhiu ting ng h, ti tranh th ly cc ti liu ra
v vit mt cht.
Khi chuyn i kt thc v chng ti ang trn ng tr v, David McLendon, mt trong
nhng ngi bn ng hnh ca ti, ni: Ti hc c mt bi hc qu gi trong chuyn
i ny. Anh chun b tn dng ti a thi gian ca mnh v anh bit mnh mun g. Trong
khi tt c chng ti c sch bo v tr chuyn anh li lm c nhiu vic. Anh lp cho
hai chng. Thm ch anh cn ko chng ti tham gia vo vic vit sch ca mnh!
Nhng g anh ta nhn xt c th l do ti chun b trc. Ti tr li: David, anh bit y,
theo ti mi pht chun b tit kim c mi pht hnh ng. V ti dnh mt ngy chun
b, ti c th lm vic mi ngy trong sut chuyn i. iu khng kh ch cn ln k
hoch. Trc mt chuyn i, ti t t ra cho bn thn nhng cu hi tht n gin:
Cn phi lm cng vic g?
Phi lm nh th no?
Khi no phi lm?
Phi lm u?
Phi lm vi tc nh th no?
Cn lm g tin hnh cng vic ?
Tr li nhng cu hi ny tc l ti ang chun b. V khi , ti nng ca ti c t ng
v tr t hiu qu cao nht.
49. Chun b l mt qu trnh, khng phi mt s kin

Chng ta sng trong mt x hi lin tc vn ng v pht trin. Chng ta ngh n cc s kin

v gii php tc thi. Nhng s chun b khng hot ng theo cch . Ti sao? V n ph
thuc vo chnh bn. Bn phi thc hin mi th theo nh hng tin trnh nht nh. Theo quy
tc tin trnh trong cun sch The 21 Irrefutable Laws of Leadership : Ti lnh o pht
trin hng ngy, khng phi trong mt ngy. N cng tng t vic pht huy ti a ti nng ca
bn.
John Wooden, hun luyn vin huyn thoi ca i bng r UCLA cho rng, cch tt nht
ci thin i bng ca bn l ci thin bn thn bn. ng hc c bi hc t cha mnh,
Joshua Wooden, ngi tng ni vi cu con trai John: ng c ni bt hn mi ngi, nhng
ng bao gi ngng c gng tr nn tt nht c th. l li khuyn hu ch d bn ang
chi bng r, nui dy con ci hay kinh doanh.
Bt u t nm 1983, hng thng ti tin hnh ging dy v ghi chp li cc bi hc v thut
lnh o. Hin nay, sau hn hai thp k, ti vn ang dy nhng bi hc , hn ba trm bi
ging v thut lnh o. Ti sao ti c th lm c vic ? Ti khng ngng bi dng
tr tu v b sung ngun t liu ca mnh. Hng ngy, ti c v lu gi cc trch dn v cu
chuyn, mt tng mi c khi ng. Hng thng, ti hc hi t cc ngun t liu . Mi
nm ti dng mt vi trong s cc bi hc vit nhng cun sch mi. S chun b l
nhn t gip hiu sut lm vic ca ti tng nhanh hn bt k iu g khc. Ti nng ca ti
c t ng v tr pht huy ti a. l mt qu trnh lin tc. Nu mt lc no ti
ngng cng vic hc hi v chun b hng ngy th hiu sut lm vic ca ti cng chm dt.
50. Phi c s chun b trc khi c hi n
Nu bn mun tn dng c hi s dng ti nng th bn phi c chun b khi c hi ti.
Mt khi c hi n, s l qu mun bt u chun b.
Nu tm hiu cuc i ca nhng ngi nng ng, bn s thy s chun b cho c hi l im
chung
gia h. Tng thng Abraham Lincoln ni: Ti s chun b v mt ngy no c hi ca ti
s ti. Th tng Anh Benjamin Disraeli chia s: B quyt thnh cng trong cuc sng l sn
sng cho thi im m c hi n. Oprah Winfrey khng nh: May mn l khi s chun b

gp c c hi. Cn Tng thng John F. Kennedy so snh: Thi im sa mi nh l khi

tri ang nng. Tt c nhng nhn vt ny u c ti nng, h t chun b v sau tn dng
ti a ti nng khi c hi n. Nhiu ngi tin rng ro cn ln nht n vi c hi l n
ch c mt, nhng thc t ro cn ln nht chnh l h cha sn sng khi mt c hi ti.
51. Chun b cho ngy mai bt u t vic s dng ng n ngy hm nay
Ti v mt vi ngi bn c c hi n ti vi cu Th trng thnh ph New York, ng Rudy
Giuliani v v ng, b Judith, ti Orlando sau khi chng ti tham gia mt bui ni chuyn.
Ngi th trng l mt ngi rt nng m, d gn v d ni chuyn. Trong sut bui ni
chuyn, ti hi ng v nhng tri nghim trong s kin ngy 11 thng 9. ng chia s nhng suy
ngh ca mnh v cho bit s kin tc ng ti ng vi t cch mt nh lnh o nh th
no. Theo ng, cc nh lnh o cn phi sn sng cho bt k tnh hung no. H phi nghin
cu, hc hi cc k nng v ln k hoch i ph. Giuliani ni: Thnh cng ca bn s c
xc nh bi kh nng chun b ca bn. ng tip tc gii thch rng khi mt s kin nh s
kin ngy 11 thng 9 xy ra v khng c k hoch no sn sng cho n cc nh lnh o
phi hnh ng v da vo bt k s chun b no c t trc. l cc bi hun luyn v
tnh hung khn cp.
S chun b khng bt u vi nhng g bn lm. N bt u vi nhng g bn tin. Nu bn tin
rng thnh cng ca ngy mai ty thuc vo nhng hnh ng ngy hm nay th bn s i x
khc vi ngy hm nay. Nhng g bn nhn c ngy mai ty thuc nhng g bn tin ngy hm
nay. Nu hm nay bn ang chun b, bn s khng phi sa cha sai lm vo ngy mai.
52. Chun b i hi phi c tm nhn
Khi cn l mt a tr, tnh yu u tin ca ti l mn bng r. T lc mi tui cho n khi
tt nghip ph thng, mi lc rnh ri ti li tp nm bng. iu th v l cc cu th c th
thay i tc trn u rt nhanh. iu khng ch ng vi cc v tr cu th pht bng m
cn vi cc cu th ngi trn gh d b. l l do v sao ngi th su rt quan trng.
Tom Heinsohn, cu hun luyn vin i Boston Celtics, nh gi: Cu th th su phi l mt
cu th n nh ti mc c th ngay lp tc y nhanh tc trn u hoc lm n chm li.
Anh ta phi c nh hng ngay lp tc khi bc vo sn. Anh ta phi c kh nng c o l

c th tham gia trn bng ngay khi vn ang ngi trn gh d b. iu g khin cu th th su
c th lm c iu ? l tm nhn. Anh ta phi c kh nng ca mt hun luyn vin khi
theo di trn u t gh d b v nng lc ca mt cu th ngay khi anh ta bc vo sn. Nu
anh ta c nhng iu ngha l anh ta c chun b tc ng ti trn u.
Howard Coonley, mt nh qun l c Vin Tiu chun quc gia Hoa K ly tn t cho mt
gii thng ca vin nhm tn vinh cc cng hin ca ng i vi nn kinh t t nc, ni:
S qun l s c nh gi bi kh nng d liu cc vn hn l vic i mt vi cc kh
khn khi chng xy n. Tm nhn khng ch gip chng ta chun b m n cn thc y chng
ta chun b. Ti rt thch cu ni ca Abraham Lincoln: Nu ti c tm ting ng h cht
mt ci cy, ti s dnh su ting mi sc chic ru ca mnh. Khi cn tr, Lincoln rt gii
dng ru b ci v th ng hiu gi tr ca mt chic ru sc. Tm nhn gip ng bit mnh phi
chun b bt c khi no chun b sn sng n g, t hc lut tr thnh lut s hay lnh
o t nc.
53. Chun b tt dn ti hnh ng
S chun b c gi tr g nu n khng bao gi dn ti hnh ng? Rt t. Nh William
Danforth, nguyn hiu trng danh d ca i hc Washington, St. Louis, nhn xt: Khng
bn k hoch no xng ng c in ra giy tr phi bn khi ng n.
Khi chun b, nhiu ngi d ri vo tnh trng lm qu k dn n mc kt trong , i khi
n khin h khng th hnh ng. Kathleen Eisenhardt, gio s b mn Khoa hc qun l v
C kh thuc i hc Standford, nghin cu qu trnh a ra quyt nh ti 12 cng ty cng
ngh. B pht hin ra rng, nhng ngi quyt nh nhanh mt hai n bn thng a ra cc
quyt nh quan trng, t hiu qu hn cc ng s khc, nhng ngi mun c c tt c
cc s liu v tnh hung ca mnh v mun to ra s nht tr. Nhm a ra quyt nh chm
cn ti 18 thng ln k hoch v quyt nh, ti thi im h tht s tm ra gii php th
nhng quyt nh khng cn ph hp.
Chun b khng c ngha l phi nm bt c mi tnh hung thc t hay bit tt c cc cu
tr li. N cng khng nht thit phi t c s nht tr (Cu Th tng Anh Margaret
Thatcher nhn xt rng nht tr l s ph nhn vai tr lnh o). N c ngha l t mnh vo

v tr tt hn thnh cng.
TI NNG + S CHUN B = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Th thao l lnh vc gip bn c th nhn thy gi tr ca vic chun b. Trong bt c mn th
thao no, cc vn ng vin gii lun cao iu . Nh v ch qun vt Arthur Ashe gii
thch: Mt mu cht dn ti thnh cng l s t tin. V mt b quyt quan trng dn ti s t
tin l s chun b. Tin v Joe Namath ni n gin: Nhng g ti lm l t chun b cho n
khi ti bit mnh c th lm nhng g phi lm.
Rick Bizer, bn chi golf vi ti, tng ni rng, theo hun luyn vin ca anh, vic duy nht
lm gim p lc l chun b. Nu bn mun thy r iu , hy quan st giai on trc khi
nh bng ca bt k ngi chi golf chuyn nghip no. Ti c bit nh gi cao cc bc
chun b ca tay golf chuyn nghip Tom Kite. N bao gm ba bc chnh: nh gi, nhm
ch v thi . Thc t, ti coi nh mt nh hng, khng ch khi chi golf, m trong
nhiu tnh hung khc. Ti tin bn cng c th lm nh vy.
54. nh gi Ti c ang nh gi ng khng?
S chun b tt lun bt u bng vic nh gi. Nu bn khng nh gi chnh xc ni cn n
v n bng cch no th bn c th gp rc ri. Trong chi golf, cc cu th gii thng t
t ra nhng cu hi sau h tr qu trnh nh gi:
Mnh cn i u? Tin trnh bt u bng vic xc nh ng mc tiu. Mc tiu phi
ph hp vi ti nng. Bn c mun ging mt th sinh tr li trong cuc thi Hoa hu M:
Mc tiu ca ti l em li ha bnh cho ton th gii, v c c cn h ring.
Mc tiu ca mnh xa ti u? Tip n, bn cn nh gi khong cch tin ti mc tiu. Ti
thch ni vi cc bn chi golf ca mnh rng, ti c mt trn u ngn tuyt vi nhng khng
may ch b chch l golf! iu ny c th l hin nhin nhng bn phi bit khong cch ti
mc tiu c mt c nh trng ch.
Cn nhng iu kin g? Nhng ngi chi golf gii lun tnh n sc gi. Mt trong

nhng cu chuyn ng nh ca ti lin quan ti mn th thao ny l c hi c chi ti St.

Andrews Scotland. V ti tht s chi tt 79 im. Ti t c iu nh th
no? Mt ngy khng c gi! Ngi phc v sn golf ni vi ti: Trn u s hon ton khc
nu c gi.
Cn g c th t c iu ? Bc cui cng trong tin trnh nh gi l bit phi s
dng loi gy no. Gary Player ni rng vic chn gy chi ti l li s mt ca nhng ngi
chi nghip d. H thng nh bng khng ti. Quan trng l bn phi bit cc k nng cng
nh hn ch ca mnh khi a ra nh gi.
Lin h nhng cu hi ny vi cc tnh hung khng lin quan n mn th thao golf nh th
no? Chnh xc th bn cn bit mnh s lm g , s tn thi gian v sc lc nh th no ti
, nhng tr ngi bn c th phi i mt l g v cc gii hn c nhn ca bn th no.
Nu nm r nhng iu ny, bn c th yn tm t chun b t c cc mc tiu ca c
nhn.
55. Nhm ch Ti nhm ng hng cha?
Mt ngi chi golf gii c th tin hnh qu trnh nh gi khng h mc s st nhng vn
nh trt mc tiu. Ti sao? H nhm ch ti. Nh tm l hc James Dobson ni: Tro ln
nc thang thnh cng lm g nu ch pht hin chic thang ang c dng nhm
nh?
Khi mi bt u chi golf, ti c gng t luyn tp. Ti cm cy gy golf nh khi nm cy
gy bng chy v ngm khong cch cng tng t mn bng chy, ri t bt k khong cch
no ti cng u nh bng tt vo tn rng. ci thin, ti phi thay i cch chi. Ti hc
li mn th thao ny v iu c ngha l phi c s tr gip.
Nu mun t ti cp k tip trong tr chi v mt c nhn, tnh chuyn nghip, cc mi
quan h hay mc ch gii tr bn cn tm mt ngi gii hn gip bn trong qu trnh
chun b. Hy thng thn v thnh tht vi ngi , h s nh gi cch bn nhm ch v
gip bn vo sn.
56. Thi Ti c ang hnh dung ng khng?

Sau khi nh gi v ngm ch, bc cui cng cn lm l xc nh thi . Mn golf tht s

l mt tr chi tr tu. Bn khng ch rn luyn c th, bn cng ang rn luyn tr tu. Bn
phi tin vo bn thn v nhng g ang lm. Bn phi hnh dung bn thn thc hin nhng vic
bng con mt tnh to. Nu bn khng th tng tng ra n, bn s kh t c iu .
Chun b l mt trong nhng la chn r rng nht m bn cn pht huy ti a ti nng v
tr thnh mt ngi ti nng. i khi qu trnh chun b ko di v chm chp. N c th i
hi s gio dc chnh thng. N c th cn ngi tr lc vi tinh thn sng sut. N c th gy
nhiu p lc cho bn. Hoc n c th i hi iu chnh mt k nng bn tinh thng. D n
i hi bt c iu g, hy nh rng bn phi tht s sn sng khi c hi ti. Chng ta khng
c c hi th hai nm ly nhng iu ch n mt ln trong i.
TI NNG + S CHUN B
BI TP NG DNG
1. Bn s dng quy trnh nh th no nh gi vic bn s i u v lm g?
2. Tm mt ngi tr gip bn kim tra ch ngm hin ti ca mnh. Bn c th hi ngi
mt s cu hi h gip bn khi ng:
Ti c ang nhm ng mc tiu khng?
Ti c ang nhn thy cc vn tim nng khng?
Ti c ang hng ti v tr tt nht cho php ti tin ln bc tip theo khng?
Anh/ch nhn thy ti c th mnh no?
S suy gim ca ti nh th no?
Kh nng pht trin th sao?
Nhu cu cp thit nht ca ti l g?
3. Nh o to kim t vn Dru Scott Becker ni rng mt trong nhng cch tt nht mi ngi

c th chun b l tn dng nguyn tc S 15. Bn mun ci thin khu vn, hc mt ngn

ng mi hoc bt u mt cng vic kinh doanh, hy dnh 15 pht mi ngy lm vic . Theo
Becker, khong thi gian 15 pht tp trung gip bn duy tr s ch lin tc trong sut tr
chi, v n p dng rt hiu qu i vi cc mc tiu. Nhng ngay c nu bn khng vt qu
khong thi gian 15 pht, hy thc hnh nguyn tc ny su ngy trong mt tun, ko di mt
nm v bn s dnh c 78 gi cho mc tiu ca mnh.
u v khi no bn c th thc hnh 15 pht mi ngy? Hy xc nh mt mc tiu v phc
tho mt k hoch nhm t mc tiu 15 pht mi ln.

6. LUYN TP MI GIA TI NNG

Mt thc t l bn thng chi mc bn luyn tp. Thng xuyn luyn tp tt dn ti

thng xuyn chi tt. Luyn tp mi gia ti nng. Nhng ngi thnh cng hiu r iu ny.
H nh gi cao cng nh rt k lut trong luyn tp. C th tng kt yu t gip cc c nhn
thnh cng trong bn t n gin: thm mt cht na. Ngi thnh cng phi tr gi cho
nhng g h ng c hng v lm tt c nhng g h c trng i.
TM KIM THNH CNG
Ti thnh ph London, nc Anh, c mt chng trai tr lun c gng tm li i cho cuc i
mnh.
Nm 1827, ch mi 15 tui, cu b Charles s hu tr thng minh, tham vng, v cu hy
vng c ti nng bin gic m thnh cng ca mnh thnh hin thc.
Cu b ln ln trong mt gia nh thuc tng lp h lu v h lun phi i mt vi vn ti

chnh. Cha m cu c xu hng tiu nhiu hn so vi mc cha cu kim c. Vi tm a

con, h phi nui rt nhiu ming n. Kt cc l h lin tc vay mn tin, kht n v chuyn
ht ni ny n ni khc. Nm 1824, khi ngi cha phi vo t v n nn, cu b Charles khi
mi 12 tui b a n mt nh my lm cng vic dn nhn chai. Cu ght vic .
Charles c i hc vi nm trc thi gian cu vo lm nh my, v khi tnh hnh ti
chnh ca gia nh gay go, cu quay li trng hc. Charles l mt hc sinh gii nhng khi
cu 13 tui v gia nh li phi i mt vi nhng giai on kh khn hn, cu bit nhng ngy
ti trng chm ht. Cu buc phi i lm v ln ny lm th k cho vn phng lut. Lc
u cu vui mng v c lm nhng cng vic khc xa kinh nghim trc y. Trong nh
my, cu lm vic cng nhng thng b ngho, m ch, chuyn lm nhng cng vic bn thu
v t ngt. Nhng cng vic ti vn phng lut s khng lu khin n tr nn t nht vi
cu. Sau mt nm ri hc vic , cu i hng lut nhng cng khng tt hn l my. Sau
mt vi thng, cu b vic.
Lc ny Charles vn sng cng cha m, nhng khng ging h, cu dnh dm c t tin
khi cn lm vic, v vy cu quyt nh dnh thi gian hnh dung loi cng vic mnh mun
lm. Cu dnh hng ting ng h trong phng c ti Bo tng Anh. C mt cng vic li
cun Charles, l ngh nh bo. N khng ch khi gi tnh yu vn hc trong cu m cn
khng i hi bng cp chnh thc v thi gian hc vic. Ch cu l mt phng vin, cha cu
thnh thong cng vit vi mu tin. Lm sao cu c th t mc tiu ca mnh? l lm
vic chm ch v kin tr luyn tp. Cng vi li ch t nhng cun sch ti vin bo tng v
mt vi ch bo ca ngi ch, John Henry Barrow, Charles bt u t hc cch h thng tc
k ca Thomas Gurney mt ngi vit tc k. Cu rt cn mn v khng phi mt nhiu thi
gian. Sau khi thun ha c b mt ca tc k, cu tr thnh ngi cng tc vit tc k
ti ta n khi 18 tui.
T M H TI XUT SC
La chn ca Charles khin gia nh rt ngc nhin v h khng tin anh s thnh cng. Cha anh
ni: Khng ai trong chng ti on c iu v khi chng ti nghe ni n tr thnh
mt phng vin, cu em r Barrow v nhng ngi thn khc u ch i tht bi ca n.
Nhng Charles khng tht bi. Charles qu gii n ni ngi ch nhanh chng nhn anh

lm nhn vin cho t Mirror of Parliament (Hnh nh trung thc ca Quc hi) v sau
trao cho anh nhim v qun l. Khi Charles gn 21 tui, anh c coi l phng vin nhanh
nhn nht, chnh xc nht v ng tin cy nht thi tham gia lnh vc bo ch ca London.
Charles cm thy tin b trong ngh nghip v ang kim c tin, nhng anh mong mun
nhiu hn th. Anh mong mun mc thu nhp ln hn v tinh thn c tha mn hn. Anh
quyt nh vit mt th loi khc, vi nhng tc phm mang tnh sng to hn. Khng ch l
mt phng vin, anh mun tr thnh mt nh vn. Anh bt u bng vic vit bn phc tho
v con ngi v cc a danh, da trn nhng kinh nghim ca mt phng vin khi i xuyn
nc Anh v nhng quan st khi i b di hng ngy trong thnh ph London. Khi bn tho u
tin hon tt, A Dinner at Poplar Walk (Mt ba ti ti ph i b Poplar), Charles hy vng
bi vit s c xut bn v anh qung n vo mt hm th ti tm, trong mt vn phng
ti tm, ti mt ng ct ti tm ca ph Fleet vi ni s hi v run ry. Anh rt phn
khch khi thng 12 nm 1833, tc phm ca anh c xut bn trn t Monthly Magazine
(Nguyt san). Charles khng c tr cng cho nhng n lc, tn anh cng khng c ghi
di tc phm. Nhng iu khng quan trng. Anh ang pht trin ti nng bng vic luyn
tp tay ngh. Anh ang trn ng tr thnh mt tc gi chuyn nghip.
RN LUYN TAY NGH
Tranh th nhng giy pht rnh ri, Charles vit nhiu bn tho hn. Cng vi s ra i ca
cc tc phm mi, anh li mi gia thm ti nng ca mnh. Trong mt nm ri, anh vit
khng cng, ch nhn c s tha nhn t cc bin tp vin v c gi khi cc tc phm ca
anh c xut bn. Cc tc phm ginh c nhiu s ch n ni tp ch Evening
Chronicle (Bn tin chiu), ni Charles ang lm vic, ngh anh vit bn tho u n cho
tp ch. Anh ng lm khng cng nhng gi tp ch s vui lng tr thm mt cht tin
ngoi tin lng nh k. Ch bt tng lng cho anh t nm ln by ghin mt tun.
Khong su bn tho u tin ca anh xut bn m khng c tn. Sau anh dng bt
danh l Boz. Ba nm sau , anh xut bn 60 bn tho trn cc tp ch khc nhau. Nm 1836
anh rt ngc nhin v vui sng khi mt bin tp vin tr tui ti tm mnh. Ngi ny mun
su tp cc bi vit ca Charles thnh b cng mi bc tranh minh ha ca mt ha s ni
ting. Tuyn tp c tn l Sketches by Boz (Cc bn phc tho ca Boz). Tuyn tp rt

thnh cng v c in ti bn ln trong nm xut bn u tin. N cng gip Charles c

c s knh trng v c tha nhn, to thun li anh thc hin mt cng vic na: su
tm truyn a vo mc truyn nhiu k hng thng c minh ha. Nhng nm Charles vit
bn tho rn luyn tay ngh sp c n p xng ng. Anh mun gi tc phm mi ny
l The Pickwick Paper (Di co ca cu lc b Pickwick), v anh quyt nh s dng tn tht
ca mnh: Charles Dickens.
T XUT SC TI DANH TING
Ngy nay, khi ni ti Charles Dickens, hu ht mi ngi ngh ti cc tiu thuyt c in c
hc trong cc gi Vn hc Anh. Nhng vo thi Charles Dickens, cc tc phm ph bin
nh cc b phim hoc chng trnh truyn hnh n khch ngy nay. Dickens l mt tc gi c
ton th gii yu thch.
Jane Smiley, tiu thuyt gia ginh gii Pulitzer v l nh vit tiu s ca Dickens, cho rng
Dickens l nhn vt tht s ni ting u tin ca b mn ngh thut qun chng l ngi
tr nn giu c v ni ting rng khp nh chnh cc tc phm ca mnh, gn gi vi mi ngi
nh bt k mt ngi sao in nh no ngy nay v l ngi u tin tr thnh mt thng
hiu.
Dickens cng c nhiu ngi nh gi l tc gi ti nng nht trong lch s nc Anh sau
Shakespeare. Nhng trc khi ng c danh ting , nhiu ngi khng nhn ra ti nng ca
ng. Fred Kaplan, mt ngi vit tiu s Dickens, vit: Khi ng ri b v tr th k vn
phng lut s c gng tr thnh mt phng vin, gia nh ngh ng nhm mc tiu qu cao.
Hai nm sau, khi ng chuyn t phng vin lut php sang phng vin quc hi, h li ngh ti
tht bi. Cng tht d hiu v h khng c chun b cho s bng n ti nng ca Dickens, ch
trong ba nm tr thnh mt nh vn c yu thch trn ton th gii. Dickens pht huy
ti nng nh th no? ng rn luyn tay ngh bng cch vit cc bn tho. Kaplan ni:
Nhng bn tho l ni th nghim cho mt tc gi nghip d, ngi m ti nng c th
khin anh ta tin b nhanh.
tng vit tiu thuyt u tin cho mc truyn di k ca Dickens rt hay. ng tip tc sng
tc theo phong cch . Phn ln cc sng tc ca ng c xut bn trong cc mc truyn di

k hng thng. Ngi ta mua v c mi k ging nh ngy nay chng ta xem phim truyn hnh
nhiu tp. Nhng ngi b l mt phn ca tiu thuyt c th mua bn ng ba hon chnh
ging nh gi y chng ta c th xem mt b phim nhiu tp hon chnh trn a DVD.
Di co ca cu lc b Pickwick l tiu thuyt u tin Dickens vit theo phong cch ny.
Thng 04 nm 1836, s bo u tin bn c gn 500 bn. Tuy nhin, Dickens lin tc pht
trin ct truyn v cc nhn vt, v n s th t, doanh s ln ti 4.000 bn. Con s ny
khng ln nhng ti thi im li rt c bit. Tiu thuyt l mt loi hnh ngh thut c
tui i mi ch 100 nm, hu ht cc tiu thuyt ch bn mc trung bnh t 300 400 bn. V
vi mi phn, doanh s ca Dickens tip tc tng. Khi mt vi s cui cng xut bn, mi
phn bn c vi con s v cng n tng l 40 nghn bn. Tnh ti thi im , tiu thuyt
u tin ca Dickens thnh cng hn bt k mt cun tiu thuyt no khc trong lch s. tui
25, ng tr thnh mt tc gi thnh cng ti mc khng ai snh c cho n tn th k sau.
Trong vng 20 nm sau , hn 1,6 triu bn Di co ca cu lc b Pickwick c bn
di nhiu hnh.
Jane Smiley tin rng ba tc phm ln u tin ca Dickens Cc phc tho ca Boz, Di co
ca cu lc b Pickwick v Oliver Twist l nhng v d in hnh v vic ng rn
luyn tay ngh pht huy ti nng. Smiley vit:
Mi tiu thuyt gia u c gng m rng phm vi din t ca mnh la tui 20,
Dickens cng khng khc cc tc gi tr tui khc. Cho d l mt thin ti nhng ng cng c
nhng tham vng ngh thut cha c chun b t c chng, v ng s dng ba cun
sch u tin ny vch ra con ng tha mn cc tham vng .
Trong sut s nghip ko di 35 nm, Dickens vit hn 12 cun tiu thuyt (mt s c
coi l kit tc vn chng), mt vi cun v ch du lch v rt nhiu cu chuyn Ging sinh.
Trong nhng nm thng , ng cng bin tp cc nguyt san khc nhau v i rt nhiu ni
c cho cng chng nghe cc tc phm ca mnh. C th coi ng l tc gi c yu mn nht
trong lch s nc Anh. Nhng d ti nng n u, ng cng khng xut pht v tr nh cao.
Ngay c mt thin ti cng cn rn luyn pht huy ti a ti nng.
SC MNH CA S RN LUYN

C rt nhiu huyn thoi v nhng ngi c ti nng thin bm c bit. Nhng s tht l
khng ngi no c th pht huy ti a tim nng tr phi h sn sng rn luyn t c
thnh cng. Ti tng c chuyn i cng Tom Mullins, mt cu hun luyn vin, ngi vit
cun sch The Leadership Game (Tr chi lnh o), mt cun sch v cc nguyn tc lnh
o thnh cng m ng thu thp t cuc phng vn tm hun luyn vin ca cc i bng tng
v ch gii bng sinh vin ton quc. Khi ti nu kin vic rn luyn, Tom rt phn
khch. Tom ni v bt k iu g lin quan n vic lnh o, ging nh th ng ang quay tr
li phng thay v ni chuyn vi i bng ca mnh vo thi gian ngh gia hip, khi h
ang b thua. ng ni: ti ni cho anh nghe, John, tt c cc hun luyn vin a i bng
ginh chc v ch quc gia u ni vi ti cha kha i t tt n v i bt ngun t hai
kha cnh: s chun b ca i bng v vic luyn tp ca cc cu th. H vn ang tip tc
nng cao s chun b v tng cng luyn tp.
S chun b t ti nng vo ng ch v vic luyn tp s mi gia n.
57. Luyn tp pht trin
Chng ta trng thnh v pht trin th no? Thng qua luyn tp. Con ngi sng lc cc k
nng c v hc hi cc k nng mi thng qua luyn tp. l khi chng ta b hi thc phi
tin ln bi mu thun gia v tr hin ti v mc tiu chng ta mun t.
Bill Bradley, cu cu th bng r nh ngh M ng thi l mt thng ngh s, ni rng anh
tng tham d mt tri h bng r khi mi lm tui. Ti , Ed Macauley, cu ngi sao bng
r nh ngh sinh vin Easy ni vi anh: Ch cn nh rng, nu trong trn u em khng
chi ht sc mnh, s c mt ai ngoi kia c cng kh nng vi em, h s chi ht sc
mnh. V mt ngy no , cc em s thi u vi nhau, d nhin ngi kia s c li th hn
em.
Nu bn mun ci thin v pht trin bn thn th bn phi luyn tp. Luyn tp cho php bn
ph v cc k lc ca chnh mnh v b xa nhng g bn lm c ngy hm qua. Luyn tp
ng cch s khin bn tr nn tin b mi ngy. Nu khng luyn tp, bn s lm mai mt ti
nng.
58. Luyn tp khm ph

Trong cun truyn tranh Peanuts (Ht u) ca Charles Schulz, nhn vt Charlie Brown than
khc vi ngi bn Linus nh sau: Vi t cuc sng tht kh khn. K t khi c sinh ra,
lc no t cng thy bi ri. T ngh ton b vn l do chng ta b nm vo i qu nhanh.
Chng ta cha tht s c chun b sn sng.
Th cu mun g, Linus p, mt c hi khi ng trc chc?
Chng ta khng th c c hi khi ng trc khi bc vo thi th u, nhng mt khi cuc
sng bt u chng ta c th khi ng bng vic luyn tp nhiu hot ng mnh theo
ui. V thng trong nhng lc khi ng ny chng ta rt ra c nhiu bi hc qu gi
cho bn thn. Nu bn cam kt vi bn thn s luyn tp, y l mt vi iu bn c th hc
hi:
Luyn tp va th hin va to dng cc cam kt.
Bi kim tra tht s ca cam kt l hnh ng. Nu bn cam kt tr thnh mt v cng tuyt
vi nhng khng bao gi luyn tp th khng phi l cam kt. khng phi l cc bc
nhy, ch l mt li ni. Nhng khi bn tun th v luyn tp, bn th hin cam kt ca mnh.
V mi ln bn lm theo cam kt, cam kt ca bn tr nn mnh m hn.
Thnh tch c th lun c ci thin
T vn vin Harvey Mackay ni: Mt nh lnh o gii hiu rng bt k iu g c lm
theo mt cch no trong mt khong thi gian cho trc u sai lm. V mi thnh tch
ring l u c th c ci thin. l nhim v ca bn.
Qu trnh mi gia s tt hn nu mi trng ph hp
Bn khng th khm ph cc kh nng v ci thin cc k nng ca mnh trong mt mi trng
khng c php mc li. Ci thin lun i hi phi tri qua nhng tht bi nht nh. Bn
phi luyn tp mt mi trng cho php th nghim v chp nhn khm ph.
Phi sn sng khi u vi nhng iu nh nht
Dale Carnegie, chuyn gia lnh vc c nhn tm, khuyn: ng s phi cng hin ht mnh

cho nhng iu tng chng nh nht. Mi ln bn chinh phc c mt iu g, n s khin

bn mnh m hn nhiu. Nu bn lm tt nhng vic nh, bn thn nhng vic ln s c xu
hng n tha. Ln u tin luyn tp, nhng g bn t c c th nh b. Nhng ri chng
s ln dn. Daniel F. Chambliss, hun luyn vin bi li, ni rng cc vn ng vin xut sc
lun ch n cc chi tit nh v lin tc luyn tp vi cc chi tit . ng nhn xt: Bi li
cng ch l bi li, d trong luyn tp hay khi thi u th cng vy c. Nu bi cu th 364
ngy trong mt nm th vo ngy din ra mt trn thi u ln, bn khng th t c iu g
xut sc, d bn c phn khch th no.
Nhng khc bit rt nh, c thng xuyn luyn tp, s to ra kt qu
Khi luyn tp, c th c nhng iu khin bn bt ng. u tin bn t c thnh tch nh,
sau chng bt u tng ln. Nhng n mt thi im, nu bn kin tr, s li thy nhng g
t c ch l nh b. Tuy nhin, trong nhng thi c c bit, chng li to ra s khc bit
to ln. Chng hn trong cc k Olympic, s chnh lch gia vn ng vin ginh huy chng
vng vi nhng ngi khng t c huy chng no thng ch l phn trm ca mt giy.
t n cp cao hn, i hi s tr gi
Trong qu trnh luyn tp, bn thng rt ra mt bi hc t c mt mc tiu hoc i ti
cp cao hn, bn phi c s tr gi. Khi sn sng luyn tp, bn nn tun th nguyn tc
nh khi i taxi. Ti hc c iu ny khi ra nc ngoi. Trc khi bn ln taxi, hy tm hiu
chuyn i s tn bao nhiu tin. Nu khng, rt cuc bn c th phi thanh ton gp nhiu ln
so vi gi thc. Khi luyn tp, hy tm nim cu ni ca nh vit kch bn phim Sidney
Howard: Mt na ca vic bit mnh mun g l bit mnh phi t b nhng g trc khi t
c n.
59. Luyn tp i hi k lut
Mt l do khin nhiu ngi coi luyn tp l vic cc nhc v n i hi k lut. c bit, cc
hot ng i hi luyn tp th lc cao yu cu tinh thn k lut cao. Bill McCartney, cu
hun luyn vin trng i Colorado Buffaloes tng ginh chc v ch quc gia, thng ni
vi ti: S chun b v tinh thn so vi s chun b v th cht c t l 4-1.

Pht trin tnh k lut lun bt u cng s u tranh. tr thnh mt ngi c k lut khng
d cht no. N khng lin quan n ti nng hay kh nng. N khng ch l vn iu kin
m cn l s chn la. Tuy vy, khi la chn c a ra v vic luyn tp tr thnh
mt thi quen th c hai iu s tr nn r rng. Th nht l s khc bit gia ngi luyn tp
v ngi khng luyn tp. Lance Armstrong, vn ng vin ua xe p, nhn mnh thnh cng
n t vic kh luyn v kin tr hn nhng ngi khc. l kinh nghim c rt ra t
thnh tch k lc ca Amstrong: by ln v ch gii ua xe p vng quanh nc Php. iu
th hai ny sinh l tinh thn chin thng. Cng lm vic chm ch, bn s cng kh c th chp
nhn u hng.
Nh trit hc Hy Lp Aristotle nhn xt: Xut sc l mt ngh thut t c bi s rn luyn
v hnh thnh thi quen. Chng ta khng hnh ng ng v phm hnh hay s xut sc nhng
thc t l chng ta c nhng iu v hnh ng ng. Chng ta l kt qu ca nhng vic
chng ta lm lp i lp li. S xut sc, do , khng phi mt hnh ng, m l mt thi
quen. Thi quen c pht trin trong qu trnh luyn tp.
NM NGUYN TC TR CT CA LUYN TP
Ti ni chuyn vi nhiu nh lnh o v hun luyn vin v vic luyn tp khi nghin cu
vit chng ny. V mi ngi trong s h u c im khc nhau trong cch tip cn vic
luyn tp sao cho hiu qu. Warren Bottke l mt hun luyn vin chuyn nghip trong gii
PGA (Hip hi golf nh ngh). ng gip hng nghn ngi chi golf chuyn nghip ln
nghip d ci thin thnh tch. Sau khi trao i, chng ti thng nht nm yu t gip luyn
tp t hiu qu cao.
Ct tr 1: Mt gio vin hoc hun luyn vin xut sc
Ti lun tin rng mi vic pht trin hay suy gim u do s lnh o. Ti truyn nim tin
ny cho cc doanh nhn, iu ny cng c th p dng vi cc lnh vc khc ca cuc sng,
bao gm c vic luyn tp. Chng ta s luyn tp hiu qu v t thnh tch cao di s ch
dn ca mt gio vin tuyt vi.
Gio s Howard Hendricks, Gim c Trung tm o to Lnh o ngi C c ti Dallas,
ni: Dy l khin ngi khc hc. Cc hun luyn vin xut sc lm iu th no? Mt

phn, h khi ngun cm hng. Nhng nhng gio vin gii lm nhiu hn th. H a ra
nhng hng dn ph hp nht cho hc sinh. Mt gio vin hay hun luyn vin gii, ging
nh tt c cc nh lnh o gii, nm c c im mnh v im yu ca mi ngi. H bit
mt ngi thuc kiu sng to/trc gic theo li t duy ca no phi hay l kiu u c phn
tch s dng no tri. H bit mt ngi hc tt thng qua hnh nh, li ni hay hnh ng. V
h c th ni khi no ai cn khch l hay ph bnh.
Khi Dickens bt u s nghip ca mnh, nh nhng ch dn ca ngi ch, ng tr thnh
phng vin. Nh luyn tp, ng tr thnh phng vin xut sc nht nc Anh. Khi ng bt u
sng to v gi cc tc phm vn hc n ta bo, mt vi bin tp vin c kin phn hi
v, quan trng hn, h khuyn khch ng tip tc sng tc. V ti nng ca Dickens qu v i
nn ng nhanh chng vt xa kh nng ca h. Nhng trong sut cuc i mnh, Dickens
vn gi quan h vi cc nh vn khc, t ng c th nhn c li khuyn v cc kin
phn hi, nh Thomas Carlyle, Wilkie Collins, William Makepeace Thackeray, Edward
Bulwer-Lytron v John Forster.
Ct tr 2: N lc ht mnh
Andrew Carnegie, nh t bn cng nghip kim nh t thin, tuyn b: S hon ton v ch
nu bn c gip nhng ngi khng t n lc. Bn khng th y ai ln mt ci thang tr
phi bn thn anh ta mun tro ln. Chng ta khng th tin b v pht huy ti a tim nng ca
mnh nu khng c nhng n lc to ln. l l do Duke Ellington, nh son nhc kim ch
huy dn nhc, thng a ra mt yu cu n gin nhng cng y thch thc i vi cc nhc
cng: Ti ch cn kh nng tt nht ca cc bn. Ellington lm vic cn mn v trng i
iu tng t t nhng ngi khc, ng cho rng chm ch khng git cht ai c (d n tht s
c v khin nhiu ngi s hi).
Joe Theismann, ngi dn chng trnh cho knh th thao ESPN, tng chi v tr tin v cho
i Washington Redskins trong hai ln tranh cp Super Bowl vo cc nm 1983 v 1984. i
ca Joe thng ln u v thua ln sau. Hin gi anh ang gi ai chin thng cho i v ch
cp Super Bowl v c ai tht bi ca mnh nhc anh nh tm quan trng ca s c gng.
V sao? Trong sut ma gii v ch nm 1983, Theismann v cng phn khch c tham gia
trn tranh cp Super Bowl v cng hin ht mnh v chin thng. Nhng nm sau, mi

chuyn khng cn nh vy, Theismann gii thch: Ti lun cu nhu v thi tit, giy thi
u, thi gian luyn tp, ni chung l mi th. R rng anh khng c gng cng hin ht
kh nng. Theismann ni: S khc bit ca hai chic ai nm vic cng hin bn thn v
khng chp nhn iu g khc ngoi nhng iu tt nht.
Ct tr 3: Mt mc tiu r rng
Warren Bottke, mt tay golf chi gii PGA, ni rng, khi lm vic vi mt khch hng mi,
iu u tin anh lm l thit lp mc ch luyn tp. iu c ngha l xc nh mt mc
tiu c th cho mi bi tp. Tuy vy, mc ch tng th ca vic luyn tp lun l s tin b
t thnh tch xut sc.
Jon Johnston, Gio s X hi hc ca i hc Pepperdine, phn bit gia xut sc v thnh
cng n thun nh sau:
Thnh cng da vo gi tr ca vic chng ta so snh vi ngi khc. Xut sc th hin gi tr
ca chng ta bng cch so snh bn thn vi tim nng vn c. Thnh cng em li phn
thng cho mt s t ngi nhng li l m c ca s ng. S xut sc vn c dnh cho tt
c cc sinh vt sng nhng li c chp nhn bi rt t ngi. Thnh cng tp trung s ch
vo v bn ngoi. S xut sc chiu ri im sng ca n vo tinh thn cng nh nui dng
cc nguyn tc v s nht qun.
Khi luyn tp, hy bin s xut sc tr thnh mc tiu v cng hin ht mnh t c iu
. Bill Hybels, ngi sng lp nh th Willow Creek, ni: Phn ln mi ngi u cm
thy hi lng v bn thn khi h th hin kh nng tht s tt nht ca mnh. Nu xut sc l
mc tiu ca bn v bn t c iu th bn s hi lng, d bn thn khng bao gi t
c thnh cng.
Ct tr 4: Tim nng ln nht
Bn bao gi hai ngi trong cng mt i, cng mt hun luyn vin, cng luyn tp
vi s tp trung, n lc v mc ch nhng li c kt qu rt khc nhau cha? Thc t l ngang
hng v luyn tp khng c ngha l ngang hng v s tin b. Nm ln chn tui ti hc
c chn l ny. Lc ti theo hc piano c mt vi nm. Khi chi n, ti t nh:

Mnh kh gii vic ny. Nhng ri vo mt ngy, ti chi trong mt bui biu din piano
mt bi kim tra thc t. C b Elaine, mi hc piano trong vng su thng, chi mt bn nhc
kh hn bn nhc ca ti. Lm cch no c b c th gii hn ti trong mt thi gian ngn nh
vy? Cu tr li tht n gin: tim nng ca c b ln hn ti rt nhiu. Khng cn bit ti
t bao nhiu n lc v s tp trung luyn n, s tht l ti khng bao gi tin xa nh
Elaine. m nhc khng phi mt trong cc kh nng gii nht ca ti. Ti thch chi n nhng
ti s khng t c s xut sc vi n.
Mt vi nm trc, sau khi ti ni chuyn v thut lnh o cho Chick-fil-A (nhn hiu ca
mt h thng ca hng n nhanh c tr s ti Atlanta v Georgia, M), ai hi lm th no
pht trin cc nh lnh o tng lai. Ti tin rng khi ti nhanh chng tr li: Hy tm cc
nh lnh o tim nng, mi ngi ngh lc ti khng nghim tc. Nhng quan im ca
ti l s d dng hn nhiu khi o to mt ngi c nhiu tim nng nht trong lnh vc .
Khi Charles Dickens bt u ngh n vic vit tiu thuyt, ng l phng vin xut sc nht
Anh. ng c th duy tr v tr nh cao ca ngh ny. Nhng t thm tm Dickens hn bit
rng d gii nhng ng cha trong lnh vc m ng tht s xut sc nht. V th, Dickens
mo him chuyn s tp trung tm kim tim nng ln nht trong ng.
Bn nn lm iu tng t. V mt khi bn hiu tim nng ln nht ca mnh thuc lnh vc
no, hy bt u luyn tp n. Nu khng, bn s khng pht huy c kh nng v kt cc s
mt mt phn tim nng thin bm. Bn c th thy tim nng hot ng hon ton ngc vi
vic m mt ti khon tit kim. Khi bn gi tin vo ti khon tit kim, thi gian tri i, tin
ca bn sinh si ny n. Bn khng ng n n cng lu, n cng tng. Nhng vi tim nng,
bn khng ng n n cng lu, n cng gim. Nu bn khng khm ph ti nng ca mnh, n
s b lng ph.
Chng ta c th pht huy ti a kh nng bn thn bng cch a ra cc tiu chun cao cho
tim nng ln nht. Dianne Snedaker, ngi ng sng lp Wingspring, khuyn:
Nu bn quan tm n thnh cng, tht d dng ra tiu chun da trn thnh tch ca ngi
khc v sau h nh gi bn bng cc tiu chun . Nhng tiu chun bn ra cho
ring mnh lc no cng quan trng hn. Cc tiu chun nn cao hn tiu chun m bt c

ngi no khc c th t ra cho bn, v chnh bn phi t nh gi cng nh cm thy hi lng

v bn thn. V cch tt nht l tim nng cao nht ca bn dn ng. V th, hy ra cc
tiu chun cao cho mnh v lun gi chng mc cao, ngay c khi khng c ai gim st bn...
Ct tr 5: Cc ngun lc cn thit
Ngay c nu bn lm nhiu vic, bao gm tm c mt hun luyn vin gii hay mt ngi
h tr v mt tinh thn tt, tp trung vo lnh vc bn c nhiu tim nng nht, cng hin ht
mnh v xc nh mc ch c th, bn vn c th tht bi nu khng c cc ngun lc cn thit.
Trong sut Chin tranh th gii th II, tng George Patton l mt trong nhng v ch huy ti
nng v thnh cng nht trong lc lng qun ng minh. ng rt giu sng kin, lun tp
trung v can trng. ng l mt nh chin lc gii. ng cng c nhng chic xe tng v lc
lng qun i c th quyt chin chng li qun Pht xt. Nhng c mt th ng thng thiu:
xng. Khng c nhin liu, xe tng ca ng tr thnh v dng.
Cc ngun lc chnh l cng c bn cn t c mc ch. Mi n lc ca loi ngi u
cn n mt loi ngun lc no . luyn tp hiu qu, bn cn c trang b ph hp.
TI NNG + LUYN TP = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
C mt b quyt gip bn luyn tp hiu qu v mi gia ti nng ca mnh, v ti tin n s a
nhng ngi thnh cng ln v tr nh cao. Dickens th hin iu . Joe Namath, Rueben
Martinez, Meriwether Lewis v c nhng ngi ti nng m ti k trong cun sch ny
cng lm vy. N c tng kt thnh mt cm t thm mt cht na. Sau y l nhng g ti
tin l cn thit trong qu trnh luyn tp tr thnh ngi ti nng:
60. Thm mt cht n lc
Nh s hc Charles Kendall Adams, tng l Ch tch trng i hc Cornell v sau ny l
i hc Wisconsin, nhn xt: Khng ai t c thnh cng xut chng khi ch lm nhng g
mnh c yu cu, chnh s xut sc ca vic vt qua v vt xa nhng g c yu cu
quyt nh s v i. Tt c cc thnh tu u bt u vi mong mun c gng, v sau ch

cn l mt s thnh tu. S khc bit gia ngi bnh thng v ngi xut chng l thm
mt cht.
Thm mt cht n lc lun cho ngi ta mt mc gii. Art Williams, ngi sng lp Cng ty
Dch v Ti chnh Primerica, tng ni vi ti: Anh nh bi 50% s ngi M bng cch
lm vic chm ch; anh nh bi 40% tip theo khi anh l mt ngi trung thc, chnh trc v
i din cho mt iu g ; v 10% cn li l mt cuc hn chin trong c ch th trng t
do. Nu bn mun chin thng trong trn chin , hy n lc thm mt cht na.
61. Thm mt cht thi gian
Nhng ngi thnh cng rn luyn vt v hn v lu hn nhng ngi khng thnh cng. Theo
Peter Lowe, chuyn gia v thnh cng, ngi thu thp cc b quyt thnh cng t hng trm
ngi dn u trong cc ngh nghip khc nhau: im chung nht ti nhn thy trong tt c
nhng ngi thnh cng l h khut phc c s cm d ca nh t b.
Dnh thm mt cht thi gian khng n thun ch l kin tr. N i hi s kin nhn. Trong
cun sch The 21 Irrefutable Laws of Leadership , ti a ra
Quy tc Tin trnh: K nng lnh o pht trin hng ngy, khng phi trong mt ngy. iu
c th p dng vi bt c ti nng no chng ta c gng nui dng v ci thin.
Tht sng sut nu bn duy tr mt tm nhn lu di hn cho qu trnh ci thin. Mt tm nhn
nh vy tht s hu ch. Khi c hi c coi tc phm ca mnh l hon ho khng, Gutzon
Borglum, nh iu khc to ra cc tng i k nim cc tng thng M ti i Rushmore,
tr li: Khng phi hm nay. Mi ca Tng thng Washington di qu mt inch (2,54 cm).
Nhng nh th li tt hn. N s mn i v tr nn chnh xc trong 10 nghn nm na. Vn
by gi l s kin nhn!
62. Thm mt cht gip
Bt k ai mun thnh cng u cn s gip ca nhng ngi xung quanh. Alex Haley, tc
gi cun sch Roots (Ngun gc), tng ghi nh li nhc nh trong vn phng: Nu bn
nhn thy mt con ra trn mt ci cc hng ro th hy ngh ngay l n c gip c

th .
Ti bit rng trong qu trnh theo ui ngh nghip ca mnh, ti lun cn s gip . V tht
may mn l nhng ngi khc sn lng gip ti. Vo thp
nin 1970, thi k mi bt u s nghip, ti lin h vi mi nh lnh o hng u trong
lnh vc mnh ti v ngh h tr li cc cu hi trong vng ba mi pht, vi s tin th lao
l 100 la. Nhiu ngi chp nhn ngh ny, v (may mn cho chic v mng ca ti lc
) phn ln u t chi nhn s tin 100 la. Hin ti ti vn tip tc gp g cc nh lnh
o xut sc m ti khao kht c hc hi.
Khi ti ngh v cch mi ngi gip mnh trong cuc sng, ti thy mnh tht khim nhng
v trong lng v cng bit n h. Mt s cho ti li khuyn. Nhng ngi khc trao cho ti c
hi. V mt s t ngi, nh Margaret, v ti, th hin tnh yu v iu kin i vi ti. Ti
bit mnh l mt ngi rt may mn.
63. Thm mt cht thay i
Mt bc th c gi tr li bu in. Trn b th c dng ch vit tay nh sau: ng y
cht. Do s sut, bc th v tnh c gi li ng a ch mt ln na. Bc th c tr
li bu in v ln ny thm mt dng ch vit tay na: ng y vn cht!
Hy i mt vi n. Hu ht mi ngi chng li s thay i. H mong mun ci thin nhng
chng li vic thay i thi quen hng ngy ca mnh. l mt vn , nh Max Depree,
chuyn gia v thut lnh o ni: Chng ta khng th tr thnh hnh mu m chng ta mun khi
khng chu thay i. mi gia ti nng, bn cn lm nhiu hn l ch c thi ci m
vi s thay i. Bn cn phi theo ui s thay i v bn cn lm vic nhiu hn mt
cht so vi nhng ngi thnh cng khc. Sau y l nhng iu bn cn lu c th thay
i v tr nn tt hn:
Khng thay i ch thot khi cc vn ca bn phi thay i gii quyt
chng.
Khng thay i hon cnh ci thin cuc sng hy thay i bn thn ci thin

hon cnh.
ng lm nhng iu c v hy vng c kt qu khc hy ginh ly nhng kt qu mi
bng cch lm mt iu g khc i.
ng i thy nh sng mi thay i hy bt u thay i ngay khi bn cm nhn c
sc nng ca n.
ng nhn nhn s thay i nh mt iu g gy tn thng m bn bt buc phi lm
hy nhn nhn n nh mt iu g c ch v c th lm.
ng trnh n vic phi tr gi tc thi cho s thay i nu bn lm th, ci gi cui
cng bn phi tr s l khng bao gi ci thin c.
Nh th kim nh trit hc Johann von Schiller vit: Ngi ton tm ton vi mi vic
trong i s lun lun sng. Bn ch c th lm ht sc mnh nu bn khng ngng c gng
nm bt nhng s thay i tch cc.
Khi bn luyn tp chm ch mi gia ti nng v bt u nhn thy kt qu, ng ngh
rng c th ngng rn luyn. Bn khng bao gi t c mc tim nng ca mnh bn ch
c th tip tc c gng t ti n. V iu ngha l bn phi luyn tp khng ngng.
William Johnson, bn ca Charles Swindoll, ngi s hu h thng khch sn Ritz-Carlton,
rt hi lng khi ginh c gii thng Cht lng quc gia mang tn Malcolm Baldridge. Khi
Swindoll chc mng Johnson, ng cho rng cc thnh tch l do nhng ngi khc mang
li. ng cng ni rng chng khin ng v cc thnh vin khc trong cng ty phi lm vic ct
lc hn xng ng vi gii thng. Johnson pht biu nh sau: Cht lng l mt cuc
ua khng c vch ch. Nu bn khng n lc cho s xut sc th chng my chc bn ch
dng li mc chp nhn c. Mi bc i ca bn s tr nn bnh thng v khng ai tr
cng cho iu c! Nu bn mun t ti tim nng v khng nh bn thn l mt ngi c
ti nng, bn phi tip tc luyn tp ngay c khi bn xut sc.
TI NNG + LUYN TP
BI TP NG DNG

1. Nu mun luyn tp tt, bn cn m bo tun th nm nguyn tc tr ct hng ngy. Hy

ngh v nhng iu sau:
Mt gio vin hoc hun luyn vin xut sc. bao gi bn tm c mt ai c th
gip bn hc v lnh vc ca mnh, mi gia cc k nng hay luyn tp hiu qu cha? Nu
bn c mt hun luyn vin, c phi l ngi tt nht gip bn trong lnh vc ny khng?
Bn c cn tm mt chuyn gia gip bn ci thin trong mt lnh vc c th no khng? Bn
khng th t mnh pht huy ti a tim nng ca bn thn.
N lc ht mnh. Bn c ang luyn tp theo cch cho php bn n lc ht mnh khng? Bn
c ang luyn tp ng thi im khng? Bn c ang v tr tt nht khng? Bn c t
khuyn khch n lc ht mnh khng? Hy lm nhng g cn thit to ra nhng c gng
cao nht.
Mt mc tiu r rng. Mi ln luyn tp, bn c bit mnh ang c gng t c iu g
khng? Bn c mc tiu ln hn trong u cng nh mt s ci thin c th m bn ang c
gng to ra khng?
Tim nng ln nht. Bn c tp trung vo vic pht trin ti nng ln nht ca mnh khng?
Bn c ang vng th mnh ca mnh khng? Tin b ln nht v ng gp nhiu nht ca
bn s xut hin trong lnh vc m bn c ti nng nhiu nht.
Cc ngun lc cn thit. Bn c mi th bn cn luyn tp hiu qu khng? Bn c th
u t g d dng chuyn tip ti cp cao hn?
2. Bn ang tin n giai on no ca qu trnh luyn tp? Bn ch va bt u v ang phi
i mt vi mt bc ngot ln trong khi luyn tp? Bn ang tin b nhanh? Bn t c
nhng thnh tch cao nht t trc ti nay trong lnh vc luyn tp v hin ang iu chnh
nhng kt qu ? Bit mnh ang v tr no s gip bn iu chnh thi quen luyn tp
t c kt qu tt nht.
3. Khi luyn tp bn gi k lut nh th no? Hy t theo di. Hy s dng nht k luyn tp
lu li cc bui tp trong mt thng. Hy ghi li cc thng tin nh thi gian bt u luyn
tp, ko di trong bao lu v luyn tp ci g, luyn tp th no. Cui giai on, hy t nh

gi s tin b ca mnh.
4. Elmer G. Letterman khng nh: Ngi bnh thng, d bt k v tr no trong cng vic,
u c th nhanh chng tng gp i hiu sut cng vic nu bit bt u lm tt c nhng vic
cn thit v dng tt c nhng vic khng nn lm. Chng ta c th p dng li khuyn thng
thi ny vo vic luyn tp hng ngy nh th no? Hin ti iu g ang lm bn lng ph thi
gian? Bn thng lm vic g ch do thi quen v n c th c thay th bng mt vic c
ngha hn mi gia ti nng ca bn khng? Hy kim tra bn thn v lun sng to trong
qu trnh luyn tp.
5. Nhng ngi c ti nng lun n lc lm thm mt cht. u l vn hin bn phi tp
trung nhiu hn: n lc, thi gian, s gip hay thay i? Bn s lm g to ng lc lm
thm mt cht v bin bn t bnh thng tr nn phi thng?

7. KIN TR GI VNG TI NNG

Kin tr khng phi l vn thuc v ti nng. cng khng phi vn thi gian. l
vn hon thnh. Ti nng mang li hy vng cho vic thnh cng nhng s kin tr m bo
iu . Nh son kch Noel Coward nhn xt: Hng nghn ngi c ti nng. Ti cng c th
chc mng bn v bn l ngi c u c. Nhng mt iu, v l iu duy nht, ngha l:
Bn c sc mnh duy tr iu khng?
DM C M
Thng 07 nm 2000, Vonetta Flowers p my bay ti Sacramento, Carlifornia, sn sng cho
cuc thi vng loi c mt trong i tuyn M tham gia Th vn hi Ma h s c t chc
ti Sydney, Australia. C luyn tp c i mnh chun b cho iu .

Vonetta m c c tham gia Th vn hi t khi cn l mt c b. C thng tp chy mi

ni v khi ln chn tui, c rt vui mng khi ginh c c hi gia nhp Alabama Striders,
mt cu lc b in kinh ca thnh ph Birmingham. Khi v hun luyn vin nhn vo bng
thnh tch ca ng ua gn 150 m v thy V. Jefferey c thnh tch chy nhanh nht trong tt
c nhng a tr hc ti trng tiu hc Jonesboro, ng cho rng thnh tch ny thuc v mt
cu b no tui ln hn. ng rt kinh ngc khi bit l Vonetta mt c b mi hc
lp ba! Vonetta nhanh chng tr thnh ngi sao trong cu lc b .
L mt vn ng vin xut sc, Vonetta ghi du n ca mnh trong mn in kinh, bng
chuyn v bng r trong thi gian hc ph thng v l nhn vt ch cht ca i in kinh sut
ba ma gii. Khi vo i hc, c tp trung cao vo mn in kinh, tham gia thi u trn cc
ng ua 200m v 400m, nhy xa, nhy ba bc, by mn thi u v chy tip sc. C
by ln c bnh chn l Nhn vt ca nc M.
Nm 26 tui, Vonetta vn tham gia thi u vi t cch mt vn ng vin u t v ang trn
ng ti Sydney tham gia i in kinh. C tham gia vng loi nm 1996 khi 22 tui, thi
u trong cc ni dung chy 100 m v nhy xa nhng khng thnh cng. Vi c vic tht
kh khn. Nhng c lun m c c thi u ti Th vn hi, t khi c mi chn tui, v
th c quyt nh dnh thm bn nm na luyn tp gian kh, tr hon vic lp gia nh v c
thm mt ln na. Flowers vit: Nhng nm sau khi hc xong i hc, trong khi lm tr l
hun luyn vin in kinh, ti vn tip tc vic luyn tp ca mnh. Ti dnh khng bit bao
nhiu ting ng h cho mn c t, n ung hp l v gi cho tinh thn rn ri. Ti bit cuc
i vn ng vin ca mnh sp chm dt v ti hy vng rng vng loi tham gia Th vn
hi 2000 l nm m cui cng ti cng c c cm gic ca mt vn ng vin Th vn hi.
Nhng mc cho tt c hy vng, n lc v ti nng ca mnh, nhng c gng tuyt vi nht ca
Vonetta cho vng loi Th vn hi 2000 l cha . C khng hon thnh cuc thi vi bc
nhy tt tr thnh thnh vin ca i in kinh. Mi by nm luyn tp kt thc
trong tht bi. Gic m Th vn hi ca c chm ht.
T B HAY TIP TC?
Tuy vy, c mt cu chuyn th v din ra khi c Sacramento. Johnny, chng c, nhn thy
mt t bm c dn mt hnh lang, trn vit:

Hy tip tc gic m
Th vn hi ca bn bng cch th
vi i ua xe trt tuyt
ng c vin l tng phi thc hin
nhng yu cu sau:
30 m
60 m
100 m
Nhy nm bc lin tip
Nhy cao
y t
Hy gi cho Bonny, s in thoi hoc ti
ng ua ca trng Davidson vo ngy kim tra thnh tch
Johnny rt ho hng v thng tin nhng Venotta th khng. C khng bit g v ua xe trt
tuyt, c cng cha tng sng u c tuyt, v hn na, c vn ang chn nn v tht bi
trong bui u loi Th vn hi Ma h.
Lc Vonetta ang ng gia ng ba ng. Ti nng ca c dng nh khng c gii hn
nhng n khng gip c t c gic m ca mnh. V gi y l mt c hi khc. Nhng
khng phi l mn th thao ca c. Thm ch n cng khng nm trong Th vn hi c m
c Th vn hi Ma h. V ngay c nu c c th qua c bui kim tra th iu c
ngha l c s phi bt u li t u vi mt mn th thao trn mt sn u xa l sn bng.
Vic i hi kin tr cn hn nhng g c th hin.

Mt cch min cng, Vonetta ng tham gia th. C pht hin kinh nghim chy cc c
ly ngn, nhy ba bc v luyn tp mn c t gip c chun b tt tr thnh mt n ua xe
trt tuyt (tc l ngi y xe v ph li). C mt hai nm hc, luyn tp v thi u. Cui
cng c hon thnh gic m c ti Th vn hi, khng phi vi t cch mt vn ng
vin in kinh trong Th vn hi Ma h m l mt vn ng vin ua xe trt tuyt trong Th
vn hi Ma ng. V nm 2002, s kin tr c n p, n cn hn c gic m chy
bng ca c. Mt bt ng i vi tt c mi ngi, Vonetta v ngi iu kin xe, Jill Bakken,
ginh huy chng vng! Cng vi s kin trn, Vonetta ghi tn mnh vo sch k lc l
ngi M gc Phi u tin ginh c huy chng vng trong mt k Th vn hi Ma ng.
CC NGUYN TC KIN TR
Bt k ti nng ln ti u, chng ta cng khng th thnh cng nu thiu s kin tr. Eddie
Rickenbacker, mt phi cng xut sc trong Chin tranh th gii I, ni: Ti c th cho bn mt
cng thc gm su t thnh cng: Ngh thng sut lm qun trit. Nhng trn thc t,
nhiu ngi ngh thng sut v t ngi lm qun trit.
Nu bn mun tr thnh mt ngi ti nng, bn cn hiu mt vi iu v s kin tr:
64. Kin tr c ngha l thnh cng v bn quyt tm, ch khng phi v bn chc chn s thnh
cng
Vince Lombardi, hun luyn vin trng i tuyn Green Bay, ni: S khc bit gia mt
ngi thnh cng vi nhng ngi bnh thng khng phi l thiu sc mnh hay thiu tri thc,
m l do thiu quyt tm. Nhng ngi t c thnh cng v i nht khng ngi i thnh
cng ti. H tip tc tin ln pha trc, tip tc kin tr v h quyt tm t c thnh cng.
Bn c th nhn thy quyt tm ny nhng ngi thnh t thuc mi tng lp x hi v
mi la tui. Hannibal, v tng ngi Carthage, Tuynidi, chin u chng li qun La M
trong cuc chin Punic II , khng nh: Chng ta hoc s tm c li i hoc s to ra mt
con ng mi. ng duy tr thi kin tr khi dn u mt chin dch bt ng gip
ng vt qua c dy Anp nh bi qun La M.
Nhng ngi ti nng v thnh cng u c quyt tm mnh m. Joseph Lanier, tng l Ch

tch v Gim c iu hnh ca Tp on West Point-Pepperell, ni: Chng ti quyt tm

ginh chin thng. Chng ti s chin u cho n khi a ngc ph bng v nu cn thit,
chng ti s chin u trn mt bng. Quyt tm thc y mi ngi hnh ng, d h ang
iu hnh mt t chc hay theo ui mt lnh vc ngh nghip.
Nam din vin Tom Hanks tng tham gia nhiu b phim thuc tt c cc th loi: hi, kinh d,
hnh ng, hi lng mn, thn thoi phiu lu v trinh thm. Nhng b phim ca anh u c
cng chng v gii ph bnh khen ngi. Anh c v nh Jimmy Stewart, mt huyn thoi in
nh, thi hin i. Tnh t u nm 2006, nhng b phim m anh th vai t mc doanh thu bn
v hn 3 t la. Anh cng tham gia lnh vc vit kch bn, o din v sn xut phim. Bt c
din vin no cng mong mun c c mt s nghip nh anh.
C th nhiu ngi cho rng Tom Hanks qu ti nng n ni thnh cng l iu tt yu. Thc
t khng phi nh vy. Khi mi bt u s nghip, anh khng c c mt cng vic no n
nh. Anh ng phim qung co nhng khng thnh cng. Anh lin tc th vai cho cc chng
trnh truyn hnh v lin tc b t chi. Cui cng, vo nm 1980, anh cng c c mt vai
din trong mt b phim hi kch tnh hung c tn Bosom Buddies. Cng vic ko di hai
nm v Hanks ch c tr 5.000 la cho mi phn. Tuy nhin, n em li cho anh c hi
c lm khch mi chnh trn cc chng trnh truyn hnh. V chnh iu dn ti bc
t ph ln u tin ca anh nhn mt vai chnh trong b phim Splash.
iu g to nn s khc bit cho Tom Hanks? chnh l s kin tr. Anh khng bao gi
nht ch trc nhng li t chi. Sau mi nm vo ngh, Hanks tng pht biu: Ti ng
hn 20 b phim v nm trong s rt tt. Gi y anh ng gn 50 b phim v phn
nhiu l cc phim hng nht. Anh ginh c hai gii thng ca Vin hn lm. Hin gi,
vi mi b phim anh kim c 25 triu -la. Thnh cng ca anh khng lin quan g ti s
phn, n ch lin quan ti s quyt tm.
65. Kin tr gip nhn ra cuc sng khng phi l mt ng ua di m l nhiu chng ua
lin tip
bao gi bn nghe cu: Cuc i l mt cuc ua ma-ra-tng? N c ngha khuyn
khch mi ngi tip tc c gng khi cng vic tr nn kh khn v cn c thi kin nhn

nhng ngoan cng trong cuc sng. Tuy vy vi ti iu khng hn l ng. Cuc i
khng phi l mt chng ua di. N tht s l mt chui cc chng ua ngn, chng ny ni
tip chng kia. Mi nhim v c nhng thch thc ring. thnh cng, bn ch cn tip tc c
gng. Rush Limbaugh, ngi dn cc chng trnh i thoi, nhn xt: Trong mn bng bu
dc cng nh trong cuc sng, nhng bn thng him khi din ra trong khong tn cng 70m.
Thng l chin thut ch ng chim lnh bng.
Nh thm him Christopher Columbus tng phi i mt vi nhng kh khn khng lng
trc c khi i tu v hng ty tm ng ti chu . ng cng on thy th phi
chng chi vi nhng cn bo, chu cnh i kht v thiu thn, thm ch phi u tranh vi
tm trng v cng chn nn. Thy th on ca ba chic tu gn nh sp ni lon. Nhng
Colombus rt kin tr. Ngy qua ngy, Colombus kin tr vit bn tng trnh chuyn i: Hm
nay chng ti li tip tc i. V lng kin tr ca ng c n p. ng khng tm ra con
ng ngn nht ti chu lc vi nhng ngi n c ngun gia v giu c; thay vo
ng khm ph c chu M. Trong sut cuc hnh trnh, tm im ca ng lun r rng
mi ngy u phi hon thnh mt on ng. Ginh thng li trn mi chng ua ngn,
chnh l b quyt thnh cng. Nh t vn qun l Laddie F. Hutar khng nh: Thnh cng bao
gm mt chui cc thng li nh mi ngy.
66. Kin tr cn thit ginh ly nhng phn thng ca cuc sng
Trong bui hp v kinh doanh, gim c bn hng ca mt tp on ng ln trc hai nghn
nhn vin bn hng ca hng v hi: Anh em nh Wright bao gi t b cha?
Cha!, i ng nhn vin bn hng h to.
Charles Lindbergh bao gi t b cha?, ng li hi.
Cha!, h li h to.
Lance Armstrong bao gi t b cha?
Cha!
V ng li h vang ln th t: Thorndike McKester bao gi t b cha? S im lng bi

ri ko di mt lc lu.
Khi , mt nhn vin bn hng ng dy v hi: Thorndike McKester l ai vy? Chng ti
cha tng nghe n anh ta.
Ngi qun l bn hng p li ngay: Tt nhin cc bn cha bao gi nghe thy tn anh ta
v anh ta b cuc!
Bn bit bao nhiu ngi rt thnh cng tng b cuc? Bn bit bao nhiu ngi c hu
thng v b cuc? Ti khng bit ai, v ti cuc l bn cng khng. Walt Disney tng b
301 ngn hng t chi ngh cho vay tin trc khi ng nhn c mt li chp thun u
tin. ng s dng khon tin vay dng nn Disneyland, cng vin gii tr u tin v
ni ting nht trong lch s.
Nh pht minh Thomas Edison khng nh: Nhiu ngi tht bi trong cuc i v khng nhn
ra rng h gn ti thnh cng n th no khi h t b. l bc chy nc rt ca cuc
ua. Khi mi ngi s xc nh c ngi chin thng v ginh c phn thng. Nu
mi chng ua bn u chy tt, ngoi tr bc chy nc rt, v dng li ngay trc vch
ch th kt qu s tng t vic bn cha bao gi xut pht.
67. Kin tr nhn c kt qu t trong chnh nhng nghch cnh
Nhng th thch v p lc ca cuc sng v cch chng ta i mt vi chng thng tc
ng mnh m n chng ta. Khi phi i mt vi nghch cnh, c nhiu ngi t b trong khi
nhng ngi khc li vn ln. Vy nhng ngi thnh cng lm vic nh th no? H kin
tr. T nhng th thch, h thy c li ch i vi bn thn. Khi vt qua c cc rc ri
hay nghch cnh, bn s nhn c nhng kt qu tt p.
Ti tnh c c c mt bi th ca Howard Goodman vi nhan rt ngha: I Dont
Regret a Mile (Ti khng tic mt dm ng). Bi th c mt on trch nh sau:
Ti m nhiu gic m cha bao gi tr thnh s tht,
Nhng gic m tan bin lc bnh minh

Nhng c nhng gic m tr thnh hin thc

khin ti tip tc c m
Ti cu bit bao li cu nguyn, cu tr li dng nh khng n bao gi
D tht kin nhn v ch i rt lu
Nhng cu tr li n cho nhng li cu nguyn
khin ti tip tc nguyn cu
Ti gieo v nh ri nhiu ht ging trn ng
V cng b l chim n mt
Nhng nhng b la vng trong tay ti
khin ti tip tc gieo mm
Ti tin vo qu nhiu ngi bn v b b ri
Ri mc ti thn thc mt mnh
Nhng ti c nhng ngi bn chn thnh, tri k
khin ti tip tc gi lng tin
Ti cn chn ni au v tht vng
V tri qua bao ngy khng mt bi ca
Nhng ti nhp mt ngt t nhng a hng cuc sng
khin ti khao kht sng nhiu hn
T b khi nghch cnh e da c th khin mt ngi cm thy cay ng. Kin tr vt qua
nghch cnh s khin mt ngi tt hn.

68. Kin tr tc ng kp ti cuc sng

Napoleon Hill ni: Mi ngi thnh t u nhn thy thnh cng ln nm ngay sau thi im
h b thuyt phc rng tng ca h s khng thc hin c. Bn vt qua thi im
nh th no? Bn vt ln gii hn ca chnh mnh nh th no? Bn t c thnh cng lu
di ra sao? Hy lm nhng iu ng n, ngy ny qua ngy khc. Khng c ng tt no
dn ti thnh cng.
Mi ngy bn lm nhng iu ng n lm vic chm ch, tn trng ngi khc, hc tp
tc l bn ang u t vo bn thn. Hng ngy bn cn kin tr khng mt mi v nh vy
thnh cng ca bn s gia tng theo thi gian. ng vi quan im ny, Judy Wardell
Halliday ni: Nhng c m tr thnh hin thc khi chng ta duy tr s cam kt vi chng.
69. Kin tr ngha l hon thnh nhim v, ch khng phi dng li v mt mi
Robert Strauss, nh ngoi giao, tng c tng thng trao tng Hun chng T do, nhn xt:
Thnh cng cng kh ging vic u vt vi mt con gorilla. Bn khng dng li khi bn mt
bn ch dng khi con gorilla mt. Thc t, s kin tr khng tht s xut hin cho n
khi bn mt. Khi bn cn sng khoi, ho hng v trn y nng lng, bn hng hi tip
cn nhim v, coi cng vic chnh l nim vui. Ch khi tr nn mt mi bn mi cn n s
kin tr.
Vi nhng ngi thnh cng, s mt mi hay nn lng khng phi l cc du hiu t b. H
coi nh l du hiu pht huy cc ngun lc d tr v tip tc tin bc. Montesquieu,
nh trit hc theo trng phi nh sng, tuyn b: Vi hu ht mi vic, thnh cng ty thuc
chng ta bit cn mt bao lu thnh cng. Khi chng ta cha nhn thc c ci gi ca
thnh cng th chng ta tip cn cc th thch ch n thun do ham thch; iu tht s cn l
s cam kt trn vn. V iu lm nn ton b s khc bit.
70. Kin tr i hi n lc ht mnh
Frank Tyger nhn xt: Mi chin thng u i hi rt nhiu c gng. Nhng kin tr c
ngha hn vic c gng. N cng c ngha hn s chm ch. Kin tr l mt s u t. N buc
bn thn phi u t cm xc, tr tu, th lc v tinh thn vo mt tng hoc nhim v cho

n khi chng c hon tt. Kin tr i hi rt nhiu, v kt qu l: mi th bn cho i l s

u t vo chnh bn.
NM K TH CA S KIN TR
Nh bc hc ngi Php Louis Pasteur chia s: Hy ti ni cho bn b quyt dn ti ti
mc tiu ca mnh. Sc mnh duy nht ca ti chnh l s bn b. Kin tr bt u bng thi
ng n thi bn b. Nhng ch c mong mun kin tr thi khng mi ngi
tip tc khi h mt mi hay nn ch. Kin tr l mt c tnh c th rn luyn v pht trin. V
bc u tin bn cn lm l hy loi b nm k th ln nht ca n:
71. Li sng t b
Mt cu b c ng ha s thng mt chic kem c qu nu cu ngoan ngon khi hai ng
chu ang trn ng i. Cng i lu cu b cng cm thy kh thc hin li ha. Cu b hi:
Cn phi mt bao lu na h ng?
Khng qu lu u, ngi ng tr li, chng ta ch cn mt im dng chn na trc khi
c c kem.
Chu khng bit mnh c lm c iu khng ng , cu b p.
Ngi ng ni: Chu c th ngoan. Chu ch khng th thc hin iu lu thi.
Khi cn nh, chng ta thng khng kin tr theo ht mt nhim v v mi ngi cho chng
ta thi gian ngh gii lao. l iu c mong i. Tr em c xu hng nhy t hot ng
ny sang hot ng khc v chuyn t ngh ny sang ngh khc rt nhanh. Nhng ngi ln
khng th lm th, h hy vng thnh cng. Nh khoa hc L. G. Elliot khuyn: Nhng ngi d
dao ng him khi thnh cng. H t khi ginh c s knh trng tht s ca nhng ngi
cng nhm. Nhng ngi thnh cng u rt cn thn khi i ti quyt nh, ng thi h rt bn
b v quyt tm trong hnh ng.
Nu bn mong mun thnh cng v pht huy ti a ti nng, bn cn kin nh v bn ch.
Thiu s kin tr, ti nng khng bao gi t c kt qu vin mn. Thiu s kin tr, c hi
cng s b vut mt. Gia s kin tr v tim nng c mi quan h tng h trc tip. Nu bn

c thi quen t b, bn cn vt qua n tin ti thnh cng.

72. M qung tin rng cuc sng tht d dng
Debra K. Johnson k mt vic xy ra vi c con gi by tui mun hc n vi--lng. Khi
hai m con cng n mt ca hng thu nhc c, Debra bt u ging gii cho c b v chi
ph ca vic hc v yu cu mt cam kt nu c b mun c chic n vi--lng. S c nhng
lc con mun t b, Debra ni, nhng m mun con khng nh vy m hy tip tc c gng.
C con gi gt u v tr li vi ging ni rt nghim tc: N cng ging nh mt cuc hn
nhn, ng khng h m?
C c nim mong i ng n t vo bt k iu g l mt na ca cuc chin. Gio
s John C. Norcross thuc trng i hc Scranton, ng thi l nh tm l hc lm sng,
nghin cu mt s i tng v cc mc tiu ca h, ng nhn thy rng c im phn bit
ngi t hay khng t c mc tiu chnh l nhng mong i. C hai kiu ngi ny u
tri qua cng s ln tht bi trong thng u tin c gng t mc tiu ca mnh. Nhm ngi
thnh cng khng hy vng s thnh cng ngay lp tc, h coi nhng tht bi ca mnh l l do
cam kt li, nhc nh h tp trung li vo cc mc tiu vi quyt tm cao hn. Norcross
ni: Nhng ngi khng thnh cng ni rng phi lm li l mt bng chng r rng chng t
h khng th lm vic .
73. M qung tin rng thnh cng l mt im n
Hun luyn vin Pat Riley gip i bng ca ng ginh c nhiu chc v ch gii NBA
(Hip hi Bng r Quc gia). Trong cun sch The Winner Within (Ni lc chin thng) ca
mnh, ng vit: S t mn l ro cn cui cng m bt k ngi chin thng hay i bng no
cng phi vt qua trc khi pht huy c tim nng to ln ca mnh. T mn l cn bnh
ca thnh cng: n n su bm r khi bn cm thy tho mn v bn thn v nhng g mnh
t c. iu ny tht nghch l, nhng thnh cng trong qu kh c th chnh l k th nguy
him nht ca thnh cng trong tng lai.
Thng 02 nm 2006, ti v mt vi ngi bn c mi i xem gii Super Bowl trn mt
chic my bay ring. Ti ngi cnh Lester Woener, ch nhn chic my bay, l mt doanh nhn

rt thnh cng. ng bt u u t vo bt ng sn khi cn tui thiu nin, gp phn xy

dng nn mt trong nhng cng ty kinh doanh c nui nga tt nht trong nc khi tui
i ba mi, v gi y, khi hn 40 tui ng l Ch tch ca Woener Holdings vi cc hot
ng u t trong nng nghip, bt ng sn v bo him ti chnh. Trong bui ni chuyn, mt
trong nhng cu hi ti t ra cho ng l lm th no ng duy tr c thnh cng sau khi
t c n.
Lester miu t thi im ng nhn ra mnh lm c n, v ng bt u suy ngh vic tip
theo l g. Lester gii thch: Ti bt u thay i. Ti i t vic ngh ti sao khng vi mi
c hi n vi ti ti vic ngh nhng ti sao khi mt c hi xut hin. V ti mt i
s thm kht.
Khi Lester ngng nm ly c hi, c hi bt u tr nn cn kit. V ng va phi mt tr ngi
ln.
Lm th no ng ph b c tr ngi ? ti hi.
iu u tin l tha nhn rng mnh ang gp mt tr ngi ln; iu th hai l phi ng li
cnh ca thnh cng ca ngy hm qua, ng tr li. Mt khi ti lm c iu , ti c th
tin bc thay i, li bt u theo ui cc c hi khc.
Ti ni vi Lester rng mi ngi thng c xu hng n mng ri x hi khi h nhn nhn
thnh cng l mt im n.
n mng v ngh ngi th tt, Lester tr li, nhng khng c qu lu. Chng ta phi ng
cnh ca thnh cng ca ngy hm qua.
Nu bn ngh bn ti ch, vn s ny sinh. Ngay khi bn ngh khng cn phi lm vic
tin b na, bn s bt u nh mt nn tng ca mnh.
74. Thiu sc bt
Trong cun sch Aging Well ca mnh, George E. Vaillant, Gio s Tm thn hc thuc i
hc Havard, xc nh sc bt l mt c tnh c ngha ca nhng ngi vt qua nhiu
chng chuyn giao ca cuc i, t khi sinh ra cho n khi gi i. ng vit: Sc bt phn nh

cc c nhn ging nh mt cnh cy c li xanh ti mi. Khi b un cong, cnh cy b bin

dng nhng khng gy; thay vo n bt tr li v tip tc pht trin.
l s lin h tuyt vi vi vic chng ta phi lm nu mun kin tr vt qua chng ngi
v pht huy ti a ti nng thin bm. Chng ta khng c php tr nn kh cn, d v v
thiu linh hot. Chng ta phi n lc bt tr li, bt k chng ta cm thy th no. Hy ghi
nh li ca cu cu th Jerry West, hun luyn vin v l qun l ca mt i bng chi trong
gii NBA: Bn khng th lm nhiu vic trong i nu bn ch lm vic vo nhng ngy bn
cm thy thoi mi.
75. Thiu tm nhn
Mi th tht s c sng to hai mt. u tin n c to ra v mt tinh thn; sau n
c to ra v mt vt cht. S sng to tinh thn n t u? Cu tr li l t tm nhn.
Nhng ngi kin tr lun gi vng tm nhn khi h mit mi lm vic. H nhn thy c
nhng g h mun lm v khng ngng lm vic t c iu . Vi nm trc, ti c
c mt bn tm tt v trn u gia mt ngi chi golf nghip d vi Sam Snead, mt thnh
vin ca Hip hi Golf th gii c lu danh trong Bo tng Danh vng, ngi nhn gii
Thnh tu Sut i ca Gii u PGA, tng ba ln lm i trng ca i ginh cp Ryder
M. l th nht, Snead ghi c by im so vi s im thng quy nh l ba, mt t s bt
thng i vi mt ngi chi golf ng cp nh anh. Khi hai ngi ri khi sn golf, Snead
khng h t v phin lng v ba ln mt im ca mnh. Khi ngi chi nghip d hi Snead
v iu , anh p: l l do v sao chng ta chi mi tm l. Tm nhn ca Snead
gip anh duy tr vin cnh, gi c sc bt v s kin tr. Vo cui vng u, Snead kt thc
vi bn c nh li im.
TI NNG + KIN TR = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Loi b nm k th ca s kin tr l bc m u tr thnh mt ngi ti nng v kin tr.
Suy ngh ng n lun i trc hnh ng ng n. Nu bn mun duy tr ti nng ca mnh,
hy thc hin nhng bc sau y:

Mc ch: Hy xc nh c th!
Rich De Voss, ch cu lc b Orlando Magic, i bng tham gia gii NBA, nhn xt: Kin tr
l theo ui mt mc ch m khng h lay chuyn. Rt kh pht trin s kin tr nu thiu
mc ch thi thc. Ngc li, khi mt ngi c cm gic am m vi mt mc ch no th
ni lc gia tng, tr ngi tr thnh yu t ph v s kin tr s chin thng.
C th bn xem Americas Most Wanted , chng trnh truyn hnh ti dng cc v n nhm
khuyn khch khn gi gip nh chc trch xc nh v bt gi nhng k phm ti ang b truy
n, thng lin quan n bo lc. Ngi dn chng trnh l John Walsh. Nhiu ngi ngh
anh l mt din vin hoc nh bo mt chuyn gia truyn hnh c thu dn chng trnh.
Nhng khng phi vy. Cu chuyn ca anh kh c bit.
Walsh s hu mt cng ty ring v cng vi ba i tc, anh xy dng cc khch sn sang
trng. Vo mt ngy ti t, Adam, cu con trai su tui ca anh bin mt. a tr b bt
cc, tuy nhin v khng c bng chng ti phm nn nh chc trch rt chm chp trong vic
gip hai v chng Walsh tm a con trai duy nht. H tm kim trong 16 ngy. V tht bi kch
khi tm c a tr qu mun. Cu b cht.
Cuc sng ca Walsh ri vo vng xoy hn n. Cn nng ca Anh b st 15 kg. Nh b tch
thu tr n. Cng vic kinh doanh cng sp anh khng th quay tr li cng vic. Anh
nh mt tt c hy vng. Ri mt ngy Ronald Wright, nhn vin iu tra ca Ht, nhn Walsh
v hi: Anh ang ngh ti chuyn t t, phi vy khng?
Ti phi sng v ci g y? Walsh tr li. Ti chng c g c. a con duy nht ca ti
b git. Thm ch ti khng th ni chuyn vi v mnh. Ti khng c vic lm, nh b nim
phong, cuc i ti th l ht.
Khng phi vy, Wright p. Anh c ti giao tip. Anh thc hin c mt chin dch
ln nht trong lch s bang Florida tm kim a tr. Hy i ra ngoi v c gng thay i
mi th.
Walsh ni rng l li khuyn tt nht anh nhn c t mt ngi khc. N ch cho anh thy
mc ch. V chnh mc ch gip anh lm c nhiu hn, v anh khng t st. N tip

nng lng anh phc v v gip nhng ngi khc. Nm 1988, anh bt u dn chng
trnh Americas Most Wanted , chng trnh m hin nay anh vn lm. Chng trnh gip
cc nh chc trch bt gi hng trm tn ti phm o tu, trong c c nhng k b FBI truy
n gt gao nht.
Nu mun pht huy ti a ti nng, bn cn xc nh mc ch ca mnh. l cch duy nht
gip bn kin tr, nh John Walsh lm, ngay c khi i mt vi nhng tnh hung kh khn
nht trong cuc sng.
Nhng li bo cha: Hy loi b chng!
Mt trong nhng im ni bt nht phn bit nhng ngi duy tr c thnh cng vi nhng
ngi ch thnh cng trong thi gian ngn hoc khng bao gi thnh cng chnh l thc su
sc v trch nhim i vi hnh ng ca bn thn. D dng thnh cng t nhng tht bi hn
l t nhng li bo cha.
Bruce Nash, tc gi ca mt lot cun sch c nhan Hall of Shame (Nhng nhn vt ng
xu h) vit v lnh vc th thao, cp n Rafael Septien cu cu th ca i Dallas
Cowboys thuc gii NFL, mt ngi mang ting xu v chnh nhng li bo cha ca anh ta.
Nash vit: Tt c chng ta u ng trch khi dng nhng li bo cha. Lm nh vy tc l
chng ta t t mnh vo hng ng ca nhng v anh hng v i trong th thao. Hy ly Rafael
Septien lm v d. Rafael Septien khng c ng i khi ni ti vic ba ra nhng li bo
cha ng xu h cho nhng bn thng b b l. Sau y l mt s li bo cha, c l y
ma mai, Septien tng a ra:
Ti mi n cc ch s ca mnh trn bng t s.
C qu di. (Sn vn ng Texas thm ch khng c c; mt sn l loi c nhn to).
Loi ng h 30 giy khin ti mt tp trung.
Chic m qu cht. N khin ti khng th ngh c g.
Nu bn mun pht huy ti a ti nng cng nh duy tr ti nng , ng cho php bn thn
a ra li bo cha. Thay vo , hy nhn ton b trch nhim v mnh. V hy lun ghi nh

cu ni ca George Washington Carver: 99% tht bi xut pht t nhng ngi c thi quen
bo cha.
Kh nng chu ng: Hy pht trin thm mt cht!
Muhammad Ali, cu v ch th gii mn quyn anh hng nng, c mnh danh l Ngi v
i nht, khng nh: Nh thi u khng to nn mt nh v ch. Nh v ch xut pht t
mt iu g n su bn trong con ngi h - mt kht khao, mt gic m, mt tm nhn. H
phi c sc chu ng vo pht cui, h phi nhanh hn mt cht, h phi c k nng v ch.
Nhng ch phi mnh hn k nng. Tt c nhng ngi t thnh cng v duy tr c n
u c kh nng chu ng. chnh l b quyt dn ti kin tr v kin tr l cha kha tr
thnh mt ngi ti nng.
TI NNG + KIN TR
BI TP NG DNG
1. Xc nh mc ch dn n am m, am m nui dng kin tr. Mc ch ca bn l g?
Nu bn cha xc nh c iu , hy thc hin ngay lp tc.
2. Bn c thng xuyn a ra nhng li bo cha khi khng hon thnh ng k hoch? N
chim 20%? Hay 60%? Hy xc nh t l c th. ng thi, bn hy tin hnh vic ny: yu
cu ba ngi (nhng ngi bit r v thy c khuyt im ca bn) xc nh mc bn
a ra nhng li bo cha.
Nu con s h a ra c mc trung bnh hn 10%, bn cn tp trung gii quyt vn ny.
u tin, hy yu cu nhng ngi gip bn khng bo cha na. Th hai, t rn luyn
bng cch tr li cu hi Ti c th hc c g t iu ny?, ch khng phi l Ti sai
u?
3. Bn c thi nh th no trc nhng th thch ca cuc sng? Bn c trng i cc tr
ngi v tht bi khng? Bn thng lm g nu khng thnh cng ngay lp tc? Bn c t b v
chuyn sang mt vic khc hay vn tip tc theo ui?
Kh nng chu ng xut pht t nhn thc cuc sng lun c nhng kh khn v tr ngi, t

vic pht trin thi quen vt qua nghch cnh v khng li bc trc bt k tr ngi no.
Khi bn li mun t b, hy t thc y mnh tin thm mt bc. Sau , hy nh gi li
v xem liu bn c cn phi tin thm mt bc na hay khng.
4. Bn p dng quan nim cuc sng l mt chui cc chng ua ngn vo cuc i mnh nh
th no? N s gip bn thay i cch tip cn mt nhim v, mt trch nhim hay mt c hi
ra sao?
5. khai thc tim nng cng nh pht huy ti a ti nng ca bn thn v tr thnh ngi ti
nng, bn phi nh i bng iu g? Hy dnh thi gian suy ngh v lp ra hai danh sch:
nhng th bn mun t b bc ti cp cao hn v nhng th bn khng mun tha
hip.

8. LNG CAN M TH THCH TI

NNG

Chng ta thng cho rng lng can m l mt phm cht ch cn thit trong nhng thi im
v cng nguy him hoc cng thng, v d khi c chin tranh hoc thm ha. Nhng n c
ngha nhiu hn th, v cng ph bin hn chng ta ngh. Can m l mt phm cht cn c
hng ngy. Gio s C. S. Lewis, nh vn kim nh bin gii tn gio, vit: Can m khng
n thun l mt trong cc phm cht m l tng hp ca tt c cc phm cht ti thi im th
thch. Bn khng th lm g nu thiu s can m. Ngi th hin lng can m chnh l
ngi sng m khng phi hi tic iu g.
MT CNG DN ANH NGOAN CNG

Khi ngh n nhng ngi c ti nng c nng tm v c th thch nh lng can m ca

h, mt hnh nh ngay lp tc xut hin trong u ti l Winston Churchill. Khi cn l mt
chng trai tr, Churchill d liu nhng iu ln lao cho mnh. tui 16, lc ang hc ti
trng Harrow, mt ngi bn hi ng v tng lai bn thn, Churchill rt qu quyt tr
li: T c th thy nhng thay i ln lao s xy n vi th gii ha bnh hm nay; nhng
bin ng, nhng cuc chin u v chin tranh khng khip m con ngi khng th hnh dung
ni; t ni cho cu bit l London s gp nguy him, London s b tn cng v t s bo v
London mt cch xut sc v tr cao m t nm gi, nhim v ca t s l bo v Th
v bo v c Vng quc. Vin cnh ca Churchill xc nh rt r mc tiu.
Sau khi chu u tht th, Churchill lnh o nc Anh n thng c m chng li qun pht
xt trong hai nm. ng thch thc Hitler v khng ngng on kt nhn dn, nhng ngi ang
phi chu hng lot trn nm bom lin tip t c quc x v i mt vi nguy c b xm
lc. Trc cuc chin, vo thp nin 1930, chin lc ca nc Anh l tha hip v iu
kin vi Hitler. Sut thi gian sau , Churchill lin tc phn i nhng hnh ng tha hip.
Nm 1940, khi Th tng Neville Chamberlain b buc t chc, nc Anh tm kim mt v
lnh o ti gii thay th ng. Ngi k nhim Chamberlain d nhin c th l ngoi trng,
B tc Halifax. Nhng Halifax nhn thc c rng bn thn ng khng hi t cc phm cht
cn thit lnh o nc Anh vt qua cuc chin v ng t chi kh nng b nhim .
Churchill, khi 66 tui, c yu cu nm gi v tr cn b trng.
Ti sao Churchill c chn lm th tng? ng khng ginh c s ng h hon ton. Ti
sao c ngi tin rng Churchill can m lnh o t nc vo thi im kh khn? Cu
tr li chnh l lng can m ca Churchill, n c thi gian th thch v iu
chng minh ti nng ca ng.
C MUN NI BT
Churchill ch l mt hc sinh trung bnh. Cu vng v v thng gp tai nn. Cu ch tht s
bt u ta sng khi chun b cho s nghip qun ng. Cu rt xut sc trong mn lch s, l
mt tay li c v ginh chc v ch gii u kim ca trng. Sau khi ri trng Harrow,
Churchill hon thnh kha hun luyn dnh cho s quan qun i ti Sandhurst. Nm 1895, khi
20 tui, Churchill c triu tp vo Hussars 4, mt n v k binh, v hnh qun ti n .

Mc tiu lu di ca Churchill l tham gia chnh tr ging nh cha mnh. Nhng bc khi u,
ng mun to dng tn tui trong qun i. Churchill rt ho hc hnh ng nn trong thi gian
ch i ln tu ti n , ng tham gia lc lng qun i Ty Ban Nha, chin u ti
Cuba vi t cch mt quan st vin nhm th thch dng kh ca mnh. Sau ny, Churchill vit:
Ti ngh c th l mt cuc din tp c nhn, mt chuyn th thch ring bit m bo
rng th thch ny ph hp vi tnh kh ca ti. Churchill chng minh lng can m ca mnh
di ln n, thm ch ng cn c c nhn Hun chng Cng lao.
Khi ng qun ti thnh ph Madras yn bnh ca t nc n , Churchill nhanh chng cm
thy bun chn, v mt ln na, ng tm cch hnh ng. ng tham gia lc lng d chin
Malakand vi t cch phng vin ti mt trn Ty Bc n , cch Madras hn 3.200 dm.
ng nhanh chng c gia nhp ban tng ch huy. Trong mt bc th ng vit cho gia nh, c
on: Con nh chi tr chi ny v nu thua th r rng con c th khng bao gi chin thng
c na. Con tham vng c c danh ting v lng can m hn mi th khc trn th gii
ny.
NUI DNG LNG CAN M
Churchill khng phi i lu chng t bn thn. ng c tri nghim chin trn hai ln.
Ln u tin khi n v ca ng b tn cng v Churchill di ln n trong mi ba ting
ng h. Trong cuc chin, Churchill lun gi vng tinh thn, thm ch ng cn gip mt s
quan a mt ngi lnh b thng ti khu vc an ton. Sau ny Churchill vit: Bom n
khng h g ti khng tin l Cha to ra mt ngi mnh m nh ti nhn mt kt thc
tm thng nh vy. ng miu t tri nghim th hai ca mnh l mt cuc chin c lit nht
ti mt trn Ty Bc. Trong cuc ng ko di nm ting ng h, ton n v ca ng c
50 ngi b thng v 17 ngi hy sinh, trong c c ngi ch huy trung on.
Khi mi chuyn lng xung, Churchill li tm cch hnh ng. ng gia nhp on K binh 21
ti thnh ph Cairo v tham gia cuc tn cng k binh v i cui cng trong lch s qun i
Anh. n v ca ng tin hnh do thm gn khu Khartoum v pht hin 150 tn ch c mang
theo gio. Qun Anh lp tc tn cng v pht hin ra h b ri vo by. Kt cc, h phi
chin u mt trn gip l c c lit. Trong vng hai pht, 119 nga ca qun Anh b thng,
21 ngi hy sinh v 50 ngi khc b thng. Churchill chin u dng cm v n v ca ng

 ginh chin thng.

Nm 1899, Churchill sn sng bt u s nghip chnh tr ca mnh. ng gii ng v tham
gia tranh c mt gh trong quc hi, nhng b tht bi. Cng nm , chin tranh n ra ti Nam
Phi v Churchill ti a tin vi t cch phng vin ca t Morning Post (Bu in
Bui sng). Hai tun sau , khi ng ang i cng binh lnh trn mt con tu bc thp, nhng
k phin lon tn cng v lm trt bnh con tu. Churchill bnh tnh tp hp i qun g cc
thanh ni toa tu u my ch nhng ngi b thng chy thot, ri ng quay li gip v
ch huy. ng b bt gi v b dn ti mt tri tm giam Pretoria.
Nhng Churchill khng chp nhn b nh bi. Sau mt thng b giam cm, ng tin hnh
mt cuc vt ngc liu lnh. ng tro qua tng tri giam v nhy ln mt chuyn tu ch
hng. Qun phin lon Boer treo phn thng cho ai bt c ng d cn sng hay cht
nhng Churchill n c Durban. Khi ti , ng thy mnh c mi ngi suy tn l
v anh hng dn tc, l nhn vt ni ting quc t. Sau su thng lm nhim v ti Light Horse,
mt k binh on khng chnh quy ti Nam Phi, ng quay v Anh v li tranh c vo quc hi.
Ln ny Churchill thng c. Lc ng mi 26 tui. Chu ni ca Churchill, Winston S.
Churchill, vit:
Khi ai nh gi s ln ng mo him cuc i mnh, ngay c sau khi ng gii ng v tham
gia quc hi nm 1900, tui 26; khi ng bc ra t xc my bay b m vo nhng ngy u
tin ca lch s ngnh hng khng; lc ng phc v trong cc ng hm ti Flanders (B), ch
huy Tiu on s 6 Lnh ha mai Hong gia Xctlen thuc qun i chnh quy vo nm 1917;
hay khi b mt chic taxi New York m vo nm 1930, ngi khng th khng c ngh
rng s sng st ca ng qua tt c nhng nguy him khng phi mt iu g khc ngoi s
k diu.
V th khi Winston Churchill c bu chn l th tng nm 1940, nhiu ngi tin rng nc
Anh sp n nhn mt iu mi m. S can m, do dai v ti nng ca ng tri qua nhiu
th thch. ng chun b ng u vi khong thi gian nm nm chin tranh. V ng
thnh cng.
TI SAO TI NNG CN I LIN VI LNG CAN M?

Mi ngi nh gi rt cao vic Churchill m trch cng v th tng. ng lm c

nhiu vic hn l bo v London v t nc, d nhng trch nhim r rng ht sc v i.
Nu tui tr ca Churchill khng s hu lng can m bc tip, d cha qua th thch, th
ng s khng bao gi khm ph c tim nng ca mnh cng nh khng th sn sng hot
ng trn v i th gii.
Sydney Smith, gio s v l nh vn ngi Anh, khng nh: V s ti nng b nh mt ch v
thiu mt cht can m. pht huy ti nng, chng ta cn lng can m. T can m trong
ting Anh bt ngun t coeur ca ting Php, c ngha l tri tim . V cn phi cng nhn
rng, nu chng ta th hin lng can m, tri tim ca chng ta s khng ngng c th thch.
Sau y l nhng g ti mun ni:
Lng can m s c th thch khi chng ta tm kim mt s tht c th gy tn thng
Trc khi gia nhp qun i, Winston Churchill khao kht c ni ting bi lng dng cm
nhng ng khng bit mnh tht s c n hay khng. V vy Churchill ti Cuba. Mc tiu
ca ng l th thch lng can m trong mt mi trng tng i gt gao v t nhiu an ton
hn so vi nhng g ng ngh mnh s phi i mt ti n . V ng gi l mt cuc din
tp c nhn. ng hiu rng chnh th thch s gip con ngi khm ph bn thn. Nu chng
ta s th thch th chng ta s khng bao gi nhn c c hi pht huy ti nng.
Hu ht chng ta khng phi i mt vi nhng vin n bay vo vo trn chin trng tht s.
Nhng th thch m chng ta tri qua thng c tnh cht ring t hn v lin quan ti mt
chin trng din ra bn trong con ngi, n d gy tn thng v mt tinh thn hn. Nh
bo Herbett Agar, ngi tng nhn gii thng Pulitzer, ni: S tht gip con ngi t n
t do phn ln u l s tht m con ngi khng mun nghe.
Chng ta cn i mt vi s tht thuc v bn cht con ngi chng ta, v thng l mt
qu trnh kh khn. N tng t nh:
Vn . thng l iu chng ta khng mun nghe.
S cm d. Chng ta mun l n i, hp l ha, n trnh hoc che giu n.

 Quyt nh. Chng ta phi i mt vi s tht v to ra nhng thay i c nhn.

Thch thc. Thay i khng d dng; quyt nh thay i ca chng ta s b th thch hng
ngy.
Phn hi. Nhng ngi khc s tha nhn iu mt cch chm chp, h ch i xem
hnh vi ca chng ta c thay i khng.
Tn trng. Khng d dng t c s tn trng, v chng ta ch t c n khi hnh vi
i i vi li ni.
Winston Churchill nh gi: Can m l yu t cn thit ng ln v pht biu; can m
cng l yu t cn thit ngi xung v lng nghe. Ngi can m l ngi cn bit lng
nghe nhng s tht khng d chu. Phi tha nhn rng i vi ti iu ny tng l mt lnh
vc y thch thc. a ra tm nhn, thc y ngi khc hnh ng v dn u mt nhim v
d dng hn nhiu so vi vic phi ngi xung v lng nghe ngi khc ni ra s tht, c thi
khim nhng v p li mt cch ng n, nhng ti vn ang tip tc rn luyn kh nng
ny.
Lng can m s c th thch khi thay i l cn thit nhng chng ta lun cm thy thoi
mi hn nu khng hnh ng
Khng hnh ng v khng bao gi t b nhng g quen thuc c th ng ngha vi vic bn
cm thy thoi mi, nhng sn lng lin tc t b nhng g quen thuc c ngha l bn tht s
can m. Nh s hc M James Harvey Robinson khng nh: S v i phn ln xut pht t
lng dng cm can m thot ra khi nhng ngh so mn, cc tiu chun c k v nhng
cch lm khun so.
Hon cnh khng to nn chng ta, chnh chng ta quyt nh hon cnh ca mnh. Tnh hung
khng quy nh chng ta, chng ta c th xc nh li tnh hung cho mnh bng hnh ng. D
bt k thi im no, chng ta lun phi sn lng t b nhng g chng ta c tr thnh
nhng g chng ta mun. iu c ngha l, nu chng ta can m ri b khu vc thoi mi
v kin tr c gng, chng ta c th t ti nhng tm cao vt qu kh nng ca mnh. Chng
ta c th i xa hn so vi nhng ngi s hu nhiu ti nng. N din vin ngi Sophia

Loren nhn xt: i tin phong trong mt lnh vc ngh nghip kh khn i hi nim tin mnh
lit vo bn thn. l l do v sao mt s ngi vi ti nng bnh thng, nhng ng lc
mnh m, tin xa hn nhng ngi c ti nng vt tri.
Lng can m s c th thch khi nim tin sng ca chng ta b thch thc sau khi c th
hin
Bt c khi no bn sn lng ng ln, s c mt ngi khc sn sng nhm vo bn v tn
cng. Nhng ngi th hin nim tin sng ca h v c gng sng theo nim tin s c nhng
xung t vi nhng ngi c quan im tri ngc. Ralph Waldo Emerson vit: Lm bt c
iu g cng cn lng can m. D bn quyt nh hnh ng th no, s lun c ai ni rng
bn sai. Lun c cc kh khn xut hin khin bn tin rng nhng ngi ch trch bn ni ng.
Lp ra mt k hoch hnh ng v theo ui n n cng i hi s can m, tng t nh mt
ngi lnh cn c lng can m. Mun ha bnh cn phi chin thng, nhng chin thng cn
phi c nhng ngi can m. Vy chng ta c nn duy tr cuc sng mc thp v gi ly
ha kh khng? Tt nhin l khng! Tri ngc vi can m khng phi l hn nht, m l s
tha hip. Nu ch tin vo mt iu g th s l khng , chng ta cn phi sng v mt iu
g . Howard Hendricks ni: Nim tin l iu bn s tranh lun v n. Cn nim tin sng l
iu bn s hy sinh v n. Bn khng th sng tht s tr phi bn sn sng hy sinh v mt iu
g trong cuc sng.
Lng can m s c th thch khi qu trnh hc hi v pht trin l im yu ca chng
ta
Qu trnh hc hi v pht trin lun i hi hnh ng, v hnh ng cn lng can m c
bit trong nhng lnh vc chng ta cm thy yu km. l thi im ni s hi hay xut hin
nht. Can m trong lnh vc th mnh l iu d dng, cn trong lnh vc th yu tht kh
khn. l l do chng ta cn lng can m nht. Tng Omar Bradley nhn xt: Can m l
kh nng th hin tt ngay c khi cm thy s n gn cht.
Khi ti c gng hc hi v pht trin trong lnh vc mnh yu km v c cm gic s tht bi
hoc trng ng ngn, ti t khch l bn thn bng nhng cu ni sau y:
Can m l khi s hi vn c th duy tr lu thm mt pht na George S. Patton;

 S khc bit gia mt v anh hng v mt k nht gan chnh l vic bc sang mt bn
Gene Hackman;
Can m l ni s hi tht ra li cu nguyn ca mnh Karl Barth;
Can m tc l lm nhng g bn s phi lm. Khng th c lng can m nu bn khng
bit s Eddie Rickenbacker;
Can m l vn chp nhn tham gia d s ti gn cht John Wayne.
Chng ta thng quan nim sai lm rng vic hc l th ng, rng chng ta hc hi bng cch
c mt cun sch hay nghe mt bi ging. hc hi, chng ta phi hnh ng. Nh hun
luyn vin Don Shula v chuyn gia qun l Ken Blanchard ni: Hc hi c nh ngha l
mt s thay i trong hnh vi. Bn cha hc c iu g cho n khi bn hnh ng v p
dng n. V l khi ni s hi pht huy. Qu trnh hc hi c th c tm tt trong nm
bc sau:
1. Quan st;
2. Hnh ng;
3. nh gi;
4. Ti iu chnh;
5. Quay li bc 2.
Mi ln bn chun b hnh ng, ni s hi, mt mc no , s xut hin. l thi
im bn cn n lng can m.
David Ben-Gurion, v th tng u tin ca Israel, nh gi: Can m l mt loi tri thc
c bit; tri thc v vic s iu g nn s v khng s iu g khng nn s. T tri thc ny
s xut hin mt ni lc, n truyn cm hng v mt tim thc v thc y chng ta i mt
vi nhng vic kh khn nht. Nhng g dng nh khng th thng li l c th, l nh
lng can m. Can m l ng lc gii phng qu trnh hc hi v pht trin.

Lng can m s c th thch khi chng ta chn cch x s cao thng, ngay c trong
trng hp b nhng ngi khc i x ti t
Nm 2004, ti vit cun sch Winning with People: Discover the People Principles That
Work for You Every Time (tm dch: Chin thng mi lc mi ni: Khm ph nhng nguyn
tc x th). Trong Nguyn tc Cao thng c pht biu nh sau: Chng ta vn ti mt
cp cao hn khi chng ta i x vi ngi khc tt hn cch h i x vi chng ta. Khi
cp ti vn ny, chng ta ch c ba con ng i:
ng thp chng ta i x vi ngi khc t hn cch h i x vi chng ta.
ng trung bnh chng ta i x vi ngi khc nh cch h i x vi chng ta.
ng cao chng ta i x vi ngi khc tt hn cch h i x vi chng ta.
ng thp ph hoi cc mi quan h v khin ngi khc xa lnh chng ta. ng trung bnh
c th khng y mi ngi xa cch chng ta nhng cng khng thu ht h v pha chng ta.
Cn con ng cao thng to lp cc mi quan h tch cc vi mi ngi v thu ht h n
vi chng ta ngay c trong tnh hung mu thun.
i theo con ng cao thng, cn phi c hai iu. Th nht l lng can m. Lm th no
c c iu ? Bng cch da vo iu th hai, nh Gio s James B. Mooneyhan vit:
C mt th bnh ung th nghim trng honh hnh ti tm im x hi chng ta. N cn tr tnh
hiu qu v thnh cng. N tc mt kh nng tm kim danh ting m chng ta mong c. Bi
kch ln l ch khng ai trong chng ta t ng min nhim vi n. Mi chng ta phi n lc
vt qua n.
Khi u c tnh ny chnh l thiu lng v tha. Khi mt ai lm iu sai tri vi chng ta,
chng ta khc ghi nhc nh bn thn v vic lm hoc chng ta ngh ti vic tr a
h. Khi ai c thng tin ln v tr m chng ta khao kht, s ganh ght i vi ngi
bt u hnh thnh. Khi ngi bn i mc li hoc lm iu g xc phm chng ta, chng
ta i x li tng t cho cng bng hoc t nht m bo rng h khng bao gi c qun
tn thng h gy ra cho mnh.

Nu c ghi nh nhng iu sai tri tng xy n vi mnh, chng ta s l s thiu trng

thnh. Theodore Roosevelt tng ni: Nguyn liu quan trng duy nht trong cng thc thnh
cng l bit cch ha hp vi mi ngi. Nhng ngi khng bit tha th l nhng ngi
cha hc c chn l ny v thng khng thnh cng.
Nu bn mun ci thin iu ny, trc ht, hy tp tha th Th hai, hy ngh tt p v
nhng ngi v khi bn c th nhn thy im tt mt ngi th rt kh ny sinh cm gic
th ch. Cui cng, hy bng hnh ng mi ngi bit rng bn l ngi c th qun v
tha th. iu ny s gip bn nhn c s knh trng ca mi ngi.
Hy ghi nh iu ny: Gy tn thng cho ngi khc y bn xung v tr thp hn h, tr th
ch lm bn ng ng hng vi ngi , nhng tha th nng bn ln v tr cao hn.
Chng ta khng th pht huy ti a ti nng trong s tch bit. N i hi s tham gia ca
nhiu ngi. Khi chn con ng cao hn nhng ngi khc, bn bin mnh thnh kiu ngi
c mi ngi mong mun lm vic cng v bn t mnh vo v tr tt nht c th gip
nhiu ngi cng mt lc.
Lng can m s c th thch khi vic ng v tr ni bt khin chng ta tr thnh mt
mc tiu ch
Cc nh lnh o v ci cch thng c ngng m. Cc t chc mang li cho h danh d;
cc nh s hc vit sch v h; cc nh iu khc ti hin hnh nh ca h qua tng . Tuy
nhin, trong khi c nhiu ngi tn vinh cc nh lnh o th cng c nhng ngi khc mun
h thp h. C. V. White miu t rt r s cng thng ny:
thc hin mt d n quan trng, ngi thnh cng khng bao gi ch i nhng ngi
khc. Anh ta t mnh n lc. Vic i hi dng kh v lng can m, ngi thnh cng hi
t c hai iu . Bt c ai cng c th tht bi. Cng chng ngng m ngi t tin n nhn
c hi. Nhng c hi ny l yu t quan trng cui cng. Ngi mun thnh cng phi lng
trc nhng li ch trch. S khng hon thnh c vic g quan trng nu ngi nghi ng
kh nng thc hin. Thnh cng l t c iu m mi ngi ngh l khng th.
Nu bn l mt nh lnh o hay mt nh t tng cch tn, bn s phi ng v tr ni bt

trc m ng, v iu i khi khin bn tr thnh mt mc tiu ch . V vy, bn cn

lng can m.
Trong nhiu nm ti dn chng trnh cho mt s kin Atlanta c tn l Exchange. l
mt chng trnh c ni dung l nhng tri nghim lnh o dnh cho cc nh qun l. Cng
vic ca ti l ging mt cht v thut lnh o, mi mt s nh lnh o ni ting tham d
chng trnh v sp xp mt tri nghim lnh o c o. Chng ti tng a mt nhm ti
trung tm King Center hc hi nhng iu t cuc sng v di sn ca nh lnh o v i
Martin Luther King Jr. Sau , chng ti a nhm ti nh th Ebenezer Baptist. V to s
ngc nhin, chng ti sp xp trc v ca King, b Coretta Scott King, v con gi ng
l Bernice ti mi ngi c c hi gp mt.
Mt cu hi dnh cho b King l cuc sng ca b vi Martin Luther King Jr nh th no trong
sut phong tro u tranh i quyn cng dn. B ni v ni c n ca nh lnh o khi l
mt ngi tin phong v m nhn mt lnh vc mi. Chng b thng b hiu nhm v vic
ng mt mnh v tr cao i hi rt nhiu can m.
C l chng ta khng phi i mt vi s th ght v bo lc m Martin Luther King Jr tri
qua, nhng iu khng c ngha l chng ta khng cn lng can m dn u. Cc nh
lnh o thng b hiu nhm, ng c ca h b gii thch chch hng v hnh ng ca h
b ph phn. iu cng c th l mt th thch th thch khin chng ta mnh m hn, can
m hn ti nng lun c mi gia.
Lng can m s c th thch khi chng ta i mt vi cc chng ngi trong s tin b
ca bn thn
Ann Landers, nh bo ph trch mt chuyn mc t vn, vit: Nu c yu cu a ra mt
li khuyn quan trng nht cho tt c mi ngi, ti s ni rng: Hy trng i rc ri nh l
mt phn tt yu ca cuc sng v khi n ti, hy ngng cao u, nhn thng vo n m ni: Ta
s mnh hn ngi. Ngi khng th nh bi ta.
Nghch cnh lun song hnh vi tin b. Bt c khi no mun tin ln pha trc, nhng
chng ngi, kh khn, rc ri v tnh hung gay go s xut hin cn ng chng ta. Chng ta
nn d liu nhiu hn th. Thm ch, chng ta nn cho n nhng iu . Tiu thuyt gia H.

G. Wells tng t ra cu hi: Mt ngi trn th gii ny c th pht huy bn thn nh th no

nu khng c iu g cn ng anh ta? Ti sao Wells li a ra kin ? V ng nhn ra
rng nghch cnh l bn ca con ngi. Mi tr ngi c vt qua gip chng ta nhn nhn r
rng nhng th mnh cng nh im yu ca bn thn. Mi tr ngi gip chng ta trng thnh
hn. Khi thnh cng gia bn b kh khn, chng ta s mnh m hn, khn ngoan hn v t tin
hn. Nhng ngi v i nht trong lch s l nhng ngi phi i mt nhiu thch thc khc
nghit nht vi lng can m v kh nng nm bt c hi. iu chc chn ng vi Winston
Churchill.
Trong cun sch American Scandal (Tai ting M), Pat Williams vit v nhng nm thng
cui i ca Churchill. Nm 1964, Dwight D. Eisenhower, cu tng thng M v l cu i
tng trong Chin tranh th gii th II, ti thm Churchill. Eisenhower ngi cnh ging ca
v lnh o c ch kin cng trong im lng. Sau khong mi pht, Churchill t t gi tay
ln v c gng ra hiu ch V, biu tng chin thng, iu m ng vn thng lm vi cng
chng nc Anh trong sut thi k chin tranh. Eisenhower c km nc mt, ko li chic
gh li, ng ln, cho tm bit v ri cn phng. Eisenhower ni vi ngi ph t ca
mnh ng ngoi hnh lang: Ta va tm bit Winston, nhng anh khng bao gi phi ni li
gi t lng can m.
TI NNG + CAN M = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Ngi ta d b cm d khi bit v cuc i ca mt ngi nh Churchill hay Eisenhower
ri tin rng mt s ngi sinh ra s hu lng can m v c thin hng tr nn v i,
trong khi nhng ngi khc phi ngi ngoi l v ch bit ngng m h. Nhng ti khng ngh
nh vy. Ti tin rng bt k ai cng c th pht trin lng can m. Nu bn mong c tr
thnh mt ngi can m hn, hy thc hin nhng iu sau:
76. Tm kim lng can m t bn trong con ngi bn
Trong thi k i Khng hong , Thomas Edison gi ti cng chng mt bc thng ip,
trong c on: Thng ip ca ti gi ti cc bn l: Hy can m! Ti sng lu ri.
Ti tng chng kin lch s lp i lp li. Ti thy nhiu cuc khng hong kinh t. V lun

lun l nc M sng st v tr nn mnh m, thnh vng hn. Hy dng cm nh cha ng

mnh. Hy c nim tin! Hy tin ln pha trc! Edison bit rng khi tri qua ni s hi,
chng ta phi sn sng tin ln pha trc. l mt quyt nh c nhn. Can m bt u t
bn trong trc khi n c th hin ra bn ngoi. Trc tin chng ta phi chin thng chnh
bn thn.
Ti rt yu thch cu chuyn v bc th ngn nht gi ti bin tp vin t Daily Mail (Th
tn hng ngy) ca Anh. Khi bin tp vin mi bn c gi cu tr li cho cu hi: Vn
ca th gii l g?, nh vn G. K. Chesterton gi bc th sau:
Tha ngi!
L ti.
Trn trng
G. K. Chesterton
Can m, ging nh tt c cc phm cht khc, xut pht t bn trong con ngi. N bt u
bng quyt nh chng ta a ra v pht trin khi chng ta theo ui n cng quyt nh .
V vy, bc quan trng tr thnh mt ngi ti nng c lng can m l quyt nh tr nn
can m.
77. Pht trin lng can m bng cch lm iu ng n thay v lm iu thch hp
Florence Nightingale nhn xt: Can m l phm cht ni bt ca tt c nhng ngi chn
lm iu ng n hn l lm iu thch hp. l im chung ca tt c nhng ngi c
yu cu hnh ng trong thi im xung t, khng hong v hn lon. c c lng can
m, chng ta thng phi tri qua cuc u tranh ni tm. Chng ta lun mong c lm nhng
g ph hp nht. Vn l nhng g d dng v ph hp li thng khng ng n. V vy
mi l mt cuc u tranh. Nh tr liu tm l Sheldon Kopp ni: Tt c nhng cuc u
tranh ngha u din ra bn trong bn thn mi ngi.
Khi n lc lm nhng g bn bit l ng n, bn phi hiu mnh v chc chn rng hnh ng
phi nht qun vi gi tr ct li ca bn thn. C quan nim cho rng trong mi c nhn tn ti

su con ngi. l:
Ngi bn c cho l
Ngi bn c trng i l
Ngi bn tng l
Ngi bn mun l
Ngi bn ngh bn l
Ngi bn tht s l
Bn phi n lc tht s l con ngi tht ca mnh. Nu bn lm nhng iu ng n, lng
can m ca bn s c gia tng.
78. Can m tin nhng bc nh chun b cho nhng bc ln
Hu ht chng ta u mun pht trin tht nhanh v sm thu c kt qu. Thc t qu trnh
pht trin tht s din ra tng i chm, thnh cng, chng ta nn bt u vi nhng iu
nh nht hng ngy. Francis de Sales khuyn: Hy kin nhn vi tt c mi th, nhng ch yu
nht, hy bit kin nhn vi chnh bn thn. ng nh mt can m khi xem xt cc thiu st
ca chnh mnh v hy bt u sa cha ngay nhng khim khuyt hy bt u cng vic
mi ngy.
Cuc sng ca mi ngi thay i khi h thay i iu h lm hng ngy. l cch h thay
i t ngi mun tr thnh thnh ngi tht s l. Hng ngy bn thng lm nhng g?
Bn c can m i din mi ngy. Bn c th can m chp nhn tht bi. Bn c th can
m xin li khi lm tn thng ai hoc khi mc li. Bn c th can m th mt iu mi
m. Mi ln bn th hin lng dng cm trong bt k lnh vc no cng chnh l ang u t
cho lng can m. Dn dn, bn s bt u li sng can m. V khi nhng ri ro ln xy ra,
chng s tr nn nh b hn trc bn v lc bn tr nn to ln hn nhiu.
79. thc c rng v tr lnh o khng cho bn can m, ngc li, can m c th khin

bn tr thnh nh lnh o
Trong nhng nm ging dy v thut lnh o, ti nhn thy nhiu ngi tin rng ch khi c
nhn mt danh hiu hoc c trao mt v tr th h mi tr thnh nh lnh o. Nhng cuc
sng khng tun theo quy tc . Cu Th tng Anh Margaret Thatcher nhn xt: L nh lnh
o rt ging vi vic l mt ngi ph n. Nu bn ni vi ngi khc rng mnh ch l ph
n th tc l khng phi vy. V tr khng lm nn nh lnh o, nh lnh o lm nn v tr.
Tng t, mi ngi khng nn trng i vic t c v tr lnh o s em li cho mnh
lng can m. Tuy nhin, bt k khi no h khng ngng th hin s can m, h c th tr
thnh nh lnh o v nhng ngi khc s knh trng, tch cc noi gng v theo sau h. Jim
Mellado, Ch tch Hi Willow Creek, miu t lnh o l th hin lng can m khin mi
ngi lm iu ng n.
80. Hnh ng can m m rng ti nng
Cuc i bn s tri rng hay co ngn li t l vi mc can m m bn th hin. Nhng
ngi sn lng n nhn ri ro, khm ph cc gii hn, i mt vi khim khuyt v i khi
tri qua tht bi s i xa hn nhng ngi d dt theo sau con ng an ton v d on bit
kt qu. Orison Swett Marden, ngi sng lp tp ch Success (Thnh cng), ni v iu ny
nh sau:
Khonh khc bn quyt nh nm ly cuc sng vi tt c ngun ni lc hon thin bn
thn, quyt nh hy sinh nhng tham vng th yu cho mt mc tiu ln, loi b mi th can
thip vo mc tiu ny, quyt nh ng mt mnh, gi vng mc ch, th d chuyn g xy ra
bn cng khi ng cc lc lng thn thnh bn trong do to ha ban tng. Hy sng vi
quyt tm ca bn, lm nhng g ng ti cao mun bn lm hon tt k hoch ca Ngi,
v bn s khng th b nh bi. Khng sc mnh no trn tri t c th ngn tr bn n vi
thnh cng.
Nu mun tr thnh mt ngi ti nng, bn phi pht huy ti a tim nng ca mnh, mun
vy, khng cn cch no khc l th hin lng can m.
Khi khi u vi cng v mt nh lnh o, cng vic ca ti khng my hiu qu. Ti tin

mnh c ti. Ti tng c nh hng v tng v tr lnh o thi cn i hc. Tuy vy, khi bc
vo cuc sng thc t, ti thy mnh xa mc bn thn trng i. Lc ny ti nng ca ti
ang b th thch v ti khng t ti ch. Vn l ti mun lm hi lng tt c mi ngi
iu quan trng nht i vi ti. iu cn bn l ti thiu dng kh a ra nhng quyt nh
ng. Ti chuyn hng tnh hnh nh th no? Bng cch a ra nhng quyt nh nh m
kh, vi mi quyt nh, ti c c nhiu lng tin v can m hn, v ti bt u thay i.
Qu trnh ko di bn nm.
Vo cui khong thi gian , ti hc c nhiu bi hc gi tr, v ti cng c chng bng
cch vit ra nhng iu sau:
S lnh o can m c ngha l ti pht trin c:
1. Nim tin mnh hn ni s hi;
2. Tm nhn r rng hn cc mi nghi ng;
3. S nhy cm mnh hn kin ph bin;
4. Lng t trng su sc hn thc t bo v;
5. nh gi ng k lut cao hn mong mun sng thoi mi;
6. S khng hi lng mnh hn hin trng;
7. S thng bng vng chc hn s hong lon;
8. Chp nhn mo him mnh hn vic tm kim s an ton;
9. Hnh ng ng mnh hn s hp l ha;
10. Mong mun chng kin pht huy ti a tim nng mnh hn nhn thy mi ngi tha hip;
Bn khng phi v i tr thnh mt ngi can m. Bn ch cn khao kht pht huy ti a
tim nng v sn lng nh i nhng g c v tt trong khonh khc no ly mi th tt
nht cho tim nng ca bn. l iu bn c th lm, d ti nng thin bm ca bn nh th

no.
TI NNG + LNG CAN M
BI TP NG DNG
1. Mc thng xuyn tht bi ca bn nh th no? y l mt ch s th hin khuynh
hng chp nhn ri ro. Nhng ngi thnh cng hiu rng tht bi l mt phn t nhin ca
qu trnh tin b. Trong mt tun, hy ghi li mi tht bi trong cun nht k hoc bn k
hoch. Cui mi tun, hy nh gi kh nng sn sng chp nhn ri ro ca bn.
2. Hy ni chuyn vi ngi bn i hoc mt ngi ng tin cy v ngh h nh gi xem
bn cn u tin thay i v pht trin trong lnh vc no. Cn cam kt vi ngi rng bn
s gi ho kh, khng t v hoc bo cha trong mt tun. Trong thi gian , hy thc hin
ng cam kt v suy ngm v s nh gi ca ngi . Hy nh, cn lng can m tm
kim mt s tht c th khin bn tn thng.
3. Bn nh gi iu g cao hn, s d chu hay tin b? Mt trong nhng cch nh gi
trung thc ca cu tr li chnh l kim tra cc mc tiu ca bn. Chng lin quan ti s thoi
mi hay thnh cng? Nu trong danh sch u tin, bn coi s d chu v thoi mi cao hn, c
th bn cha dnh c hi pht huy ti a ti nng cng nh khm ph tim nng ca
mnh.
4. Trong vng hai thng, hy rn luyn lng can m bng cch lm vic g kh chu hoc
ng s mi tun t mt n hai ln. Hy a chng vo danh sch nhng vic cn lm. c
th l nhng hnh ng nh nht. Bn khng phi nhy d biu din hay thc hin cc bc
nhy bungee mo him, d bn c th lm nhng vic tng t nu bn thch. Bn thc hin
cng nhiu hnh ng i hi lng can m, bn cng tr nn dng cm hn. Mc tiu ca bn
l pht trin li sng can m.
5. Khi ngi khc i x t vi bn, bn x s nh th no? Bn c p li theo kiu n
ming tr ming khng? Tht khng d chn con ng cao thng. Tuy nhin, nu c th,
bn s thy rng cuc sng ca mnh t chu xung t v cng thng hn, bn s thu ht nhng
ngi xung quanh v pha mnh. Hy bt u bng cch tha th cho ngi khc. Hy lp mt

danh sch nhng iu bn cm thy ght b hoc khng thin cm i vi ngi khc. Hy t
nh gi bn thn qua danh sch . Nu cn gp bt k ai trong danh sch c th tha th
cho h, hy lm iu . Sau , hy a ra mt quan im i x vi ngi khc tt hn
cch h i x vi bn, khng ch v quyn li ca h, m cn v li ch ca chnh bn.

9. TINH THN HC HI M RNG

TI NNG

Nu bn l mt ngi rt ti nng, bn c th c mt khong thi gian kh khn vi tinh thn

hc hi. Ti sao? V ngi ti nng thng ngh h bit tt c. Chnh iu li gy kh khn
cho h trong vic khng ngng m rng ti nng ca mnh. Tinh thn hc hi khng lin quan
nhiu n s tinh thng v kh nng tr tu bng thi . l mong mun c lng nghe,
hc hi v p dng. l khao kht c khm ph v pht trin. l tinh thn sn sng hc
hi, b qua nhng iu hc v sn sng hc li. Ti rt tm c vi cch John Wooden
hun luyn vin bng r, ngi c lu danh trong Bo tng Danh vng, ni v iu ny:
Chnh nhng g bn hc sau khi bn bit ht ri mi quan trng.
Trong thi gian ging dy v lm c vn cho cc nh lnh o, ti thng nhc nh rng nu
h ngng hc hi th h s ngng lnh o. Nu h duy tr tinh thn hc hi v khng ngng
hc tp th h c th duy tr nh hng ca nh lnh o. D ti nng ca bn l g ti lnh
o, s lnh ngh, ti kinh doanh hay mt lnh vc no khc bn s m rng c n nu
tip tc hy vng v n lc hc hi. Cc c nhn c ti nng, nh thi khng ngng hc hi
tr thnh nhng ngi ti nng.
TI NNG KHNG GII HN

Ai l ngi ti nng nht? Chng ta tht s khng c cch no xc nh iu . Thm ch,

bn s a ra cc tiu chun nh th no? Bn nh gi cao loi ti nng no? Tr tu? S sng
to? Thnh tch th thao? Kh nng m nhc? S nhy bn kinh doanh? S tinh thng ngh
thut? Uy tn? Cc k nng v con ngi? nh hng ngh nghip? Bn c th a ra lp lun
vng chc cho bt k tiu chun no. Nhng s th no nu bn dng tt c nhng c im
ny nh gi ngi ti nng nht? Nu bn lm vy th Leonardo da Vinci chnh l mt ng
c vin nng k.
Leonardo vn c gi l Homo Universalis , mt ngi v i vi kh nng tinh thng
ng kinh ngc v nhiu lnh vc khc nhau. Khi nim ngi Phc hng c dnh cho
Leonardo bi chnh ng l ngi khi xng phong tro Ti sinh v th hin rt nhiu ti nng.
ng nhn c s ngng m t nhng ngi cng thi, nhng nh bo tr v c nhng ngh
s, nh khoa hc, nh s hc nghin cu v cuc i ng. Giorgio Vasari, tc gi cun sch
kinh in The Lives of the Artists (Cuc i cc ngh s), nh gi v Leonardo nh sau:
Nhng mn qu tuyt vi nht thng c ban tng cho con ngi thng qua cc nh hng
ca v tr nh mt qu trnh t nhin, v i khi theo cch siu nhin, n khin mt c th
c nhn hu h sc p, s duyn dng v kh nng. Ngi ti bt c ni no v hnh
ng bt c iu g u thn thnh n mc b li ng sau tt c nhng ngi khc, v r
rng nhng iu c bit n nh ti nng thin bm ch khng phi c to ra bi k
xo ca con ngi. Mi ngi thy iu ny Leonardo da Vinci, ngi th hin v p ngoi
hnh tuyt vi (mt li khen cha bao gi l ), mt s duyn dng tuyt vi trong mi hnh
ng, mt kh nng qu ph hp v rng ln n ni vi bt c nhim v kh khn trong bt k
lnh vc no, khi ng dn tm tr vo th chng u c gii quyt trit v ht sc d
dng. Ngun ni lc v i ca ng c kt hp cng s kho lo, tinh thn v lng can m
lun mang v vng gi v ho hip. V danh ting ca ng lan truyn qu rng n ni ng
khng ch c knh trng trong thi i ca mnh m danh ting cn c lu truyn n
nhng th h sau.
Nu Leonardo ch lm iu khc, ng s ni ting vi t cch mt nh iu khc. Nu ng ch
v tranh, ng s c tn sng l mt danh ha bc thy. Nu ng ch nghin cu gii phu
hc, thy lc hc v quang hc, ng s c coi l nh khoa hc tin phong trong nhng lnh
vc . Nu ng ch xy dng cc cng s, thit k cc ta nh v ch to cc loi v kh hng

nng nhng vic m ng dnh phn ln thi gian lm th ng s c nh gi cao. ng

l mt vn ng vin gii, mt nhc cng ti hoa v mt ca s tuyt vi. ng lm ph t cho
nh ton hc ngi Luca Pacioli trong qu trnh sng tc cun sch Divina Proportione
(S i xng thn thnh). Dng nh ng c th lm c bt c iu g.
KHAO KHT HC HI
iu g gip Leonardo ni bt? c phi mt trng hp d hiu, nh Vasari ni, l tt c
ti nng hi t trong mt c nhn khng? Ti tin l khng ch c th. Ti nng ca Leonardo l
phi thng, nhng tinh thn hc hi ca ng cng phi thng khng km. V bng chng cho
iu c th c tm thy trong cc cun s ghi chp ca ng. Chng l nhng bn ghi chp
hu hnh v mt tinh thn khng ngng khm ph v hc hi.
Nhiu ngh s s dng cc cun s ghi chp phc tho v lu gi cc tng ca mnh. V
d, Picasso c ti 178 bn tho v thng dng chng khm ph cc ch v thc hin
cc nghin cu b cc trc khi sng to mt bc tranh. Nhng cc cun s ghi chp ca
Leonardo i xa hn so vi cc bn phc tho ca mt ha s. Chng th hin mt tr tu ham
hc hi v t duy khng ngng.
Nm 1994, Bill Gates, ngi sng lp Tp on Microsoft, mua mt trong nhng cun s
ghi chp ca Leonardo. Cun s ghi chp c tn l Codex Leicester, c Leonardo vit
trong khong thi gian t nm 1506 1510. Cun s ghi chp vi 72 trang cha ng cc bn
phc tho v ghi ch v nc, nh sng v mt s ch khc. i khi cc ghi chp ca ng
c thi thc bi mong mun khm ph nhiu hn na v hi ha, v d cc quan st nh
sng c phn chiu t lp sn nh th no. Ti nhng thi im khc, cng nh nhng nh
khoa hc v i, ng thc hin cc quan st sc bn v a ra cc gii thch khoa hc. V d,
khi quan st trng li lim trn bu tri y sao, Leonardo nhn thy ton b vng trn bn
ngoi mt trng c th trng thy m m. ng suy lun l nh sng mt tri phn chiu t i
dng to ra hiu ng , v mt trm nm sau, iu ny c xc nhn.
Gates ni: Ti b m hoc bi cc tc phm ca da Vinci t khi ln mi tui. Leonardo l
mt trong nhng ngi ng kinh ngc nht trn i. ng l mt thin ti thuc nhiu lnh vc
hn bt c mt nh khoa hc bt c thi i no, v ng l mt nh iu khc, mt ha s l

lng. Cc ghi chp trong nhng cun s ca ng i trc thi i hng trm nm. ng d
liu v tu ngm, my bay trc thng v cc pht minh hin i khc. Cc ghi chp khoa hc
ca ng tht s gy kinh ngc, khng ch n gin l kho cha cc tng tuyt diu m cn l
bn sao ca mt tr tu v i ang hot ng. Trong cun sch Codex Leicester , ng t ra
nhng cu hi quan trng, th nghim cc khi nim, i mt vi cc thch thc v n lc tm
cu tr li.
Trong mt cun s ghi chp ca mnh, Leonardo vit: St r v khng c dng n; nc t
ng mt i s tinh khit v trong thi tit gi lnh s b ng bng; khng hnh ng cng s
hy hoi sc mnh ca tr tu. Khng hnh ng l iu chn ght nht i vi Leonardo. S
ham hiu bit cho li ton b cuc i ng. S ham hc ca Leonardo da Vinci cha bao gi
dng li. ng khng ngng hc v vit ra cc khm ph ca mnh trong cc cun s ghi chp
cho n nhng giy pht cui i. V chnh l l do chng ta nh n ng.
S THT V TINH THN HC HI
c c tinh thn hc hi, chng ta khng cn phi c ti nng nh Leonardo da Vinci.
Chng ta ch cn c thi ng n v vic hc tp. Hy xem xt nhng s tht sau y v
vic hc hi:
81. Khng c g th v nu bn khng hng th vi n
Trong cun sch Quality Is Free (Phm cht t do), chuyn gia qun l Philip B. Crosby
vit:
Mt l thuyt v hnh vi con ngi cho rng v mt tim thc, con ngi lm chm s pht
trin tr tu ca chnh h. H da vo nhng iu so mn v thi quen. Mt khi h t ti
tui m bn thn cm thy tha mn, h ngng hc v trong nhng ngy thng cn li ca cuc
i, tr tu ca h hot ng mt cch tr tr. H c th thng tin, h c th vn c tham vng
v ho hng, thm ch h vn lm vic sut ngy m, tuy nhin h khng hc hi c thm
iu g na.
Tht ng h thn khi ngi ta cho php mnh bc vo li mn v khng bao gi thot ra. H
thng b l nhng iu tt nht trong cuc sng. Tri li, nhng ngi c tinh thn hc hi

tch cc tham gia cuc sng. H hng th vi mi th. H thch khm ph, tho lun, p dng
v pht trin. C mt mi quan h r rng gia nim am m v tim nng.
Trit gia ngi c Goethe khuyn: ng bao gi mt ngy tri qua m khng nhn ngm
mt tc phm ngh thut hon ho, khng nghe mt nhc phm v i hay khng c mt vi
on trong mt cun sch tuyt vi. Bn cng tch cc tham gia vo i sng, cuc sng s
cng tr nn th v hn. Bn cng ho hng vi vic khm ph v hc hi th tim nng ca
bn s cng c pht huy.
82. Ngi thnh cng nhn nhn vic hc hi khc ngi khng thnh cng
T kinh nghim hn 30 nm ging dy v o to, ti nhn ra rng ngi thnh cng c cch
ngh khc ngi khng thnh cng. iu khng c ngha l ngi khng thnh cng khng
th ngh theo cch ngi thnh cng ngh (Thc t, ti tin l bt c ai cng c th t rn luyn
c cch ngh tt hn. l l do ti vit cun sch Suy ngh thay i nhm gip mi
ngi hc cc k nng suy ngh c th thnh cng hn). Nhng cch suy ngh nh vy cng
c th p dng cho vic hc tp.
Nhng ngi c tinh thn hc hi lun ci m n nhn nhng tng mi v sn lng hc
hi t bt k ai. Nh bo ngi M Sydney J. Harris vit: Ngi chin thng bit mnh cn
phi hc nhiu, ngay c khi ngi c mi ngi coi l chuyn gia. K tht bi mun
c ngi khc coi l chuyn gia, trc khi ngi hc nhn ra rng mnh mi bit
qu t. Tt c ch l vn thi .
Nm 1992, ti vit mt cun sch c nhan Developing the Leader Within You (Pht trin
con ngi lnh o trong bn). Vo thi gian , ti ngh, mnh c c mt s thnh
cng v lnh o. Mnh s vit cun sch ny v n s l s ng gp ca mnh cho nhng
ngi khc trong lnh vc quan trng ny. Ti gi gm mi th mnh bit v thut lnh
o vo trong cun sch . Nhng y mi ch l s khi u. Vic ny khin ti mun tm
hiu thm v thut lnh o, v ng lc hc hi ca ti t ti mt cp khc. Ti tm nhiu
cun sch v bi ging, gp g nhiu ngi vi nhiu kinh nghim hn hc hi. n thi
im hin nay, ti vit tng cng tm cun sch v thut lnh o. Ti hon thnh ch
cha? Cha! Vn cn nhiu iu hc, v dy. Th gii v thut lnh o ca ti ang

m rng v ti cng vy. Th gii rng ln cn chng ta hu hn. C nhiu iu cho chng ta
hc min l chng ta vn c tinh thn hc hi.
83. Hc phi l mc tiu sut i
Ngi ta ni rng Cato, v hc gi ngi La M bt u hc ting Hy Lp khi ng hn 80 tui.
Khi c hi v sao ng li bt u mt cng vic kh khn n vy vo tui , ng tr
li: l tui sm nht ti cn li. Khng ging Cato, c qu nhiu ngi coi vic hc l
mt s kin thay v ngh l mt qu trnh. Ai tng ni vi ti rng ch c mt phn ba
nhng ngi trng thnh c ht mt cun sch sau khi tt nghip. Ti sao li nh th? V h
coi gio dc l mt giai on ca cuc i, khng phi mt ng i!
Hc l mt hot ng khng b hn ch bi tui tc. Khng thnh vn nu bn bc qua
tui 80, nh Cato, hay bn cha bc vo tui thiu nin. Tc gi Julio Melara ch mi 11
tui khi ng bt u hc cc bi hc ln ca cuc i m ng mang theo n lc trng
thnh v dy cho nhng ngi khc. Di y l mt s iu ng hc, c rt ra t cun
sch It Only Takes Everything Youve Got: Lessons for a Life of Success (Ch cn mi th
bn ang c: Nhng bi hc cho cuc sng thnh cng):
Sau y l danh sch tt c nhng vic bn khng th tm thy trong bn tm tt cng vic ca
ti, tuy vy, l nhng bi hc xuyn sut c mt i:
Bt u ct c kim tin t khi 11 tui
Bi hc: Vic lm mi th sch s v chuyn nghip l iu quan trng.
Lm nhn vin kho ti mt ca hng thc phm a phng
Bi hc: m bo rng nu ti nh bn mt hng no th n cn phi c d tr trong
kho.
Ra bt a ti mt nh hng a phng
Bi hc: Lun phi lm cng vic khng ai khc mun lm. Tng t, hu ht mi ngi b
tha nhiu thc n trong a ca mnh (H khng hon thnh nhng g h khi xng).

 Lm gc cng ti mt ta nh vn phng
Bi hc: Tm quan trng ca s sch s khi n lin quan ti hnh nh.
Ph bp chuyn mn rn ti mt nh hng bt tt
Bi hc: Tm quan trng ca vic chun b v nh hng ca cch trnh by ng.
Ph xy (vn chuyn g v vt liu xy dng t ch ny sang ch khc)
Bi hc: Ti khng mun lm cng vic ny sut phn i cn li ca mnh.
Tm khch hng t bo cho mt t nht bo
Bi hc: Bi hc v s t chi phi g t nht 30 cnh ca trc khi tm c mt ngi
chu t bo.
Lm nhn vin giao hng cho mt nh cung cp thit b nc
Bi hc: Cung cp d n hoc dch v ng hn cng quan trng nh khi bn d n hoc dch
v vy.
u bp lm im tm ti mt nh hng phc v 24 gi
Bi hc: Cch lm 15 vic cng mt lc.
Ra xe ti mt ca hng bo dng xe
Bi hc: Tm quan trng ca cc chi tit (ra so vi bo dng). Bn c th tr 15 -la ch
ra phn bn ngoi xe hoc 150 -la ra ton b xe, t v b ngoi cho ti cc chi tit
bn trong. Chi tit i hi nhiu cng sc nhng li c gi tr.
Nhn vin bn giy ti mt ca hng bn l
Bi hc: Bn cho khch hng nhng th h mun. Tng t, hc cch khen ngi khc v
thnh tht.

 Nhn vin ph dn bn n ti mt qun n r tin a phng

Bi hc: Mi ngi thch c phc v nim n v bn n sch s.
Mi giai on ca cuc i u em li cho chng ta nhng bi hc ng gi. Chng ta c th
nui dng tinh thn hc hi v tip tc hc nhng bi hc , hoc chng ta c th tr tu
khp kn v ngng pht trin.
84. Ngi ti nng c th l kiu ngi kh dy nht
Trong mt ba n tra vi Sam Chand, mt ngi bn ca ti, chng ti tho lun v ti
nng v tinh thn hc hi. Sam ni rng anh c ti nng m nhc: Ti c th chi bt k loi
nhc c no, n accordion, trng, ghi-ta, saxophone, n vi--lng. V c bn ti c th chi
mi th. Nu nghe mt giai iu no mt ln, ti c th chi c ngay.
C v l mt ti nng tuyt vi. Nhng Sam ni rng khi quyt nh tham gia cc gi hc
nhc Jazz nng cao kh nng chi saxophone, anh nhanh chng nn ch. V Sam tip nhn
m nhc qu d dng, ch mt ln nghe l c th chi li nn anh khng c c s kin nhn
v lng kin tr i n thnh cng. Cui cng, anh t b.
Mt trong nhng nghch l ca cuc sng l nhng th lc u khin bn thnh cng him
khi l nhng th gi cho bn thnh cng. Bn phi duy tr trng thi m vi cc tng mi
v sn lng hc hi cc k nng mi. J. Konrad Hole khuyn:
Nu bn khng th o to c, c ti nng cng chng gip c g.
Nu bn khng th linh hot, c mc tiu cng chng gip c g.
Nu bn khng th bit n, c d dt cng chng gip c g.
Nu bn khng th cho php ngi khc thch thc bn, c tng lai cng chng gip c g.
Nu bn khng th bn b, c k hoch cng chng gip c g.
Nu bn khng th pht huy ti a, c thnh cng cng chng gip c g.

iu ny nghe c v l, nhng ng ti nng ca bn km gi kh nng bn thn. Hy nui

dng v pht huy tinh thn hc hi.
85. Tnh t cao l vt cn ng nguy him nht ca tinh thn hc hi
Din gi Dave Anderson tin rng nguyn nhn s mt ca tht bi trong qun l l tnh t cao.
ng vit:
C nhiu nguyn nhn khin cc nh qun l tht bi. Vi mt s ngi, t chc pht trin
nhanh hn h. Mt s khc khng thay i theo xu th Mt s c tnh cch tiu cc. H c
v tha mn trong chc lt nhng cui cng, h pht hin ra h khng th bc ra khi li mn
ca mnh Cng ngy h cng ln su vo sai lm v h khng mun th nhn mnh mc li
hoc h thp nhng thnh tch t c. Mt s ngi c thnh tch xut sc trong qu kh
nhng li s dng chng nh mt bc tng ro bao quanh nhng g h c khng phi tip
tc chp nhn mo him v vn ti nhng mc cao hn. Tuy vy, gc r ca tht bi trong
qun l li tu trung bi mt nguyn nhn chung: tnh t cao. Ni mt cch n gin nht, tnh
t cao c sc tn ph, n thi phng cm gic ca bn v gi tr bn thn v bp mo vin
cnh v hin thc.
Trong khi ghen t xut pht t cm gic thp km , tnh t cao li n t cm gic tri hn .
N to ra s ngo mn vi thnh cng, mt cm gic thi phng gi tr bn thn v bp mo
vin cnh v hin thc. Thi dn n vic mi mn khao kht c hc hi v khng sn
lng thay i. N khin con ngi nh mt tinh thn hc hi.
Cc vn v tnh t cao
Tnh t cao l ro cn ln nht i vi thnh cng v kh nng pht huy ti nng, v vy chng
ta cn phi xem xt k lng vn ny. Sau y l mt vi tc ng tiu cc ca tnh t cao
ti tinh thn hc hi:
Tnh t cao ngn tr cc tng mi
Ti cha tng gp ai t ph, ngo mn hay y kiu cng li c c tinh thn hc hi. Cn
bn th sao? Sch Cch ngn (trong Kinh Cu c) c cu: Bn c thy ai khn ngoan trong

mt ca anh ta khng? Mt k ngc cn c nhiu hy vng hn anh ta. Tinh thn hc hi, di
hnh thc c bn nht, l s sn lng m rng tr tu ca chng ta vi cc tng mi. Tnh t
cao ngn tr iu .
Tnh t cao ng ca tr tu ti s phn hi
Stephen Covey nhn xt: Cn s khim nhng tm kim phn hi. Cn s khn ngoan
hiu, phn tch v hnh ng ph hp da trn phn hi . Ti tng l mt ngi khng phi
lc no cng bit lng nghe. Tuy nhin, cng vi thi gian, ti hc c rng mnh khng
th lm bt c iu g tht s c gi tr khi n c. Thnh tch i hi s lm vic nhm, v
khng ai trong chng ta c th thng minh bng tt c mi ngi cng li. T bi hc , ti
lin tc yu cu cc thnh vin trong nhm gi cho mnh cc d liu hnh thnh tng.
iu ny rt c gi tr, c bit l trc khi mt thnh vin trong nhm hnh ng, tuy vy ti
cng yu cu c thm s phn hi trong sut c qu trnh. Qu trnh giao tip tng t m hnh
sau:
Qu trnh ny bt u bng mt tng v tng c ci tin thng qua s tng tc
nhm. Nh vy, nh thng tin u vo v phn hi nhn c, ti s pht trin cc tng
tip sau. iu quan trng l ti sn lng lng nghe v n nhn phn hi ci thin mi
nhim v ang thc thi, thm ch hon thin bn thn!
Tnh t cao ngn cn chng ta nhn li
V c ch huy yu cu lc lng hi qun ang din tp phi my radio ch yn
lng. Mt ngi lnh tr v tnh bt radio ca mnh v li ni ca anh ta b truyn i: Ny
cu, ti c b bn khng?
Khi vin c nghe thy vy, ng git ly chic micro v ht vo : Ai va lm n trn
radio, hy ni tn ngay lp tc!
Sau mt hi im lng, mt ging ni trn radio ct ln: C th ti b bn, nhng ti khng phi
l k ph ri !
S hi c th ngn cn mt s ngi nhn li, nhng tnh t cao lun l nguyn nhn chnh.

Vn l mt trong nhng cch tt nht chng ta trng thnh l nhn li v rt ra bi hc

t cc li lm . Nh vn William Bolitho nhn xt: iu quan trng nht trong i l khng
li dng nhng iu chng ta t c. Bt c k ngc no u c th lm th. iu tht s
quan trng l thu c gi tr g t nhng mt mt ca mnh. N i hi s thng minh; v
cng l iu to ra s khc bit gia mt ngi tr tu v mt k ngc.
Tnh t cao ngn cn nhng thay i cn thit
Bt c khi no chng ta lm mt vic v ngh mnh lm tt, chng ta min cng khi phi to
ra nhng thay i trong cng vic. Chng ta gn kt cht ch vi hin trng thay v s tin b.
Ti sao? V chng ta c s u t cm xc vo . V d, trc y, khi tip nhn v tr qun
l t ngi khc, ti t phi min cng thay i v li ch ca t chc. Nu ai khng lm
vic, khng hoc khng th pht trin v tin b, ti s thay th ngi . Tuy nhin, nu ngi
m ti chn khng lm tt nh mong i, ti s a ra s thay i cn thit chm hn nhiu.
Tnh t cao khin ti bo v nhng iu i khi khng nn bo v. Nu phi thay i ngi
khc, chng ta mun lm iu ngay lp tc. Nhng thay i bn thn chng ta? Khng nhanh
n vy! chnh l vn .
Vt qua tnh t cao nh th no
Nu tnh t cao l chng ngi i vi s tin b ca bn, hy ra chin lc vt qua
n. iu c th khng d dng. Benjamin Franklin, mt trong nhng ngi sng lp nc
M, nhn xt: C l khng c cm xc t nhin no li kh km nn nh tnh t cao. Tha sc
h gc n, dp tt n, hnh h n, n vn tn ti. Ngay c nu ti c th hnh thnh ngh mnh
hon ton vt qua c n, c th ti vn s t ho v tnh khim nhng ca mnh.
bt u qu trnh , hy nghe theo nhng gi sau:
Tha nhn tnh t cao
Bc u tin v kh khn nht vt qua tnh t cao l tha nhn l mt vn , bi
nhng ngi b n tri buc thng khng nhn thc c iu . nh bi tnh t cao,
chng ta cn c thi khim nhng, iu t ngi chp nhn. Nh vn kim nh bin gii tn
gio C. S. Lewis nhn xt: Nu bt c ai mun hc tnh khim nhng, ti c th ni cho
ngi bc u tin. Bc u tin chnh l nhn thy rng ngi ang t cao. V

cng l mt bc tin ln. t nht, khng iu g c th c tin hnh trc iu . Nu bn

ngh bn khng t ph th thc t bn ang rt t ph.
c gng duy tr tm nhn, ti lun mang theo bn mnh bi th ca Saxon White Kessinger.
V khi ti bt u ngh rng mnh tht s quan trng, ti s c n. Bi th c tn l
Indispensable Man (Ngi khng th thiu).
i khi bn thy mnh quan trng
i khi ci ti trong bn trn y
i khi bn ngh rng tt yu
Mnh l ngi c kh nng nht trong phng
i khi bn ngh s ra i ca bn
S li ch trng khng th lp y
Hy lm theo nhng ch dn n gin sau y
bn c th tr nn khim nhng
Hy ly chic x v y nc
Nhng tay bn vo ngp n c tay
Rt tay ra thy ch trng bn li
Chnh l lng o nhng g bn s mt i.
Bn c th t nc bao nhiu ty thch
Bn c th tha h khuy nc
Nhng hy dng li thy khng lc no

X nc c v tnh lng nh trc kia.

Bi hc ca v d l lng ny
L hy lm ht sc mnh c th,
Hy t ho v mnh nhng hy nh
Khng c ai khng thay th c bao gi.
Con ngi c xu hng t nhin l tin hoc hy vng rng h l ngi khng th thiu, rng
th gii s ngng li v ch n h. Nhng ti phi ni vi bn vi t cch nh nhng ngi
tng ch tr nhiu bui tang l rng, cuc sng vn tip tc. Khi ai mt, gia nh v bn b
thn thit nht ca ngi than khc. Nhng a phn nhng ngi tham d l tang, sau khi
tr v, li lo lng cho mn salad khoai ty nhiu hn l ngi khut. V th li khuyn ca
Kessinger tht s ngha: hy lm ht kh nng nhng phi nh khng ai l khng th thiu.
86. Khng ngng th hin lng bit n
Mt ln, khi ti ang tn gu vi Zig Ziglat, anh ni rng theo anh phm cht c th hin t
nht l lng bit n. Ti ngh iu ng. Ti cng ngh rng l s th hin c ngi
nhn trn trng nht. Ti ngh gi ca Oprah Winfrey v vic nui dng lng bit n tht
tuyt vi. C ni:
Hy vit nht k bit n. Mi ti, hy lit k nm iu xy ra trong ngy m bn thy bit n.
N s bt u thay i thi nhn nhn mi ngy v c cuc sng ca bn. Nu tp trung vo
nhng g mnh ang c, bn s lun thy v tr tht phong ph v bn s c nhiu th hn. Nu
tp trung vo nhng g mnh khng c, bn s khng bao gi c .
Thc t c nhng ngi t cao t i mt cch ch k. H khng bit n ai v h khng bao
gi ngh nhn mc xng ng. Khng ngng th hin lng bit n gip ph b loi tnh
cch tiu cc ny.
87. T tro

Ti rt tm c vi mt cu ngn ng Trung Quc: Tri ph h nhng ngi t tro v h s

khng bao gi ngng c tiu khin. Nhng ngi t cao him khi t tro. T tro th hin
rng t cao khng phi l vn , v l mt cch ph v tnh t cao t i.
C mt cu chuyn v Robert S. Gawthorp, v thm phn bt u s nghip ti ta n t nm
1977, khi ng 44 tui. ng lun duy tr khiu hi hc khng bao gi t ra qu nghim
trng. Gawthorp nhn xt: Ch bi v mi ngi ng ln khi bn bc vo ta n, khoc mt
chic o chong en lm vic v ngi trn mt chic gh cao bn phi t nhc mnh rng
bn ch l mt lut s c chn lm vic vi t cch thm phn. t nhc nh mnh iu
, ng treo gn ca ra vo phng lm vic mt chic khung nh mt mn qu ca mt ngi
h hng trn vit: i vi chng ti, anh s lun ch l anh chng ngc ca ngy xa.
TI NNG + TINH THN HC HI = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Nu mun m rng ti nng, bn phi c tinh thn hc hi. l con ng i ti s pht
trin. John Naisbit, ngi theo thuyt v lai, tin rng k nng quan trng nht cn nm vng l
cch hc. Sau y l nhng gi gip bn theo ui tinh thn hc tp v tr thnh mt ngi
ti nng.
88. Hc cch lng nghe
Bc u tin nng cao tinh thn hc hi l hc cch lng nghe. Nh vn kim trit gia
ngi M Henry David Thoreau vit: Cn hai ngi ni ra s tht mt ngi ni v mt
ngi nghe. L mt ngi bit lng nghe, chng ta c th hiu ngi khc nhiu hn, hc
nhng g ngi khc hc v th hin cho h thy bn nh gi h cao nh th no.
Mi ngy tri qua, hy nh rng bn khng th hc nu bn lun ni. Nh mt cu ngn ng c
ni: C l do bn ch c mt ci ming nhng li c hai tai. Lng nghe ngi khc v
gi mnh khim nhng, mi ngy bn s hc c nhiu th v iu c th gip bn m
rng ti nng ca mnh.
89. Hiu qu trnh hc

i khi mi th l hin nhin v khng cn gii thch chi tit. V d, hy c nhng li cnh
bo khi hi v cc li khuyn tp hp trong qun i:
Nhm thng hng qun th Hng dn in trn b phng tn la M;
Khi cht c ko th lu n cng khng phi l bn ca chng ta Qun i Hoa K;
Nu qun th ang trong tm n th chng ta cng vy Infantry Journal (Tp ch B
binh);
Ni chung, khng nn lao thng ra khu vc chng ta va nm bom S tay hng dn ca
Khng lc Hoa K;
Nu cuc tn cng ca chng ta ang tin trin qu tt, c th chng ta ang dn thn vo
mt cuc mai phc Infantry Journal;
Khng bao gi c ni vi v s quan trung i rng cu khng c vic g lm Mt
tn binh;
ng khiu khch; iu s lm nhng ngi xung quanh bn kh chu Nhng ngi
bn thn;
Nu bn thy mt k thut vin v bom ang chy, hy c bt kp ngi Phn i Qun
dng Hoa K.
Khi mi th khng qu hin nhin th vic hiu tin trnh hc hc hi v pht trin s c ch.
Di y l tin trnh c th :
Bc 1: Hnh ng;
Bc 2: Tm li ca mnh v nh gi;
Bc 3: Tm cch lm vic tt hn;
Bc 4: Quay li bc 1.

Hy nh k th ln nht ca vic hc l s hiu bit hi ht; v mc tiu ca ton b vic hc

hi l hnh ng, khng phi tri thc. Nu nhng vic bn ang lm khng ng gp g cho bn
thn hoc nhng ngi khc, hy nh gi li gi tr ca vic v sn sng thay i.
90. Tm kim v to ra cc khonh khc hc hi
Ti c cun sch The Laws of Lifetime Growth Cc quy lut ca s pht trin sut i),
trong Sullivan v Catherine Nomura trnh by mt cch nhn xut sc v vn ny. Quy
lut th hai trong cun sch pht biu: Hy lun lm cho vic hc hi ca bn ln hn kinh
nghim bn c. Cc tc gi gii thch tip:
Khng ngng hc hi l vn thit yu i vi s pht trin sut i. Bn c th c v s
kinh nghim m vn khng khn ngoan hn, vi tt c nhng iu bn lm, thy v
nghe. Ch c kinh nghim khng th m bo cho s pht trin sut i. Nhng nu bn thng
xuyn bin cc kinh nghim ca mnh thnh cc bi hc mi, mi ngy trong cuc i bn s
tr thnh mt ngun pht trin. Ngi khn ngoan nht l ngi c th bin nhng s kin hay
tnh hung, d l nh nht, thnh nhng bc t ph trong suy ngh ln hnh ng. Hy coi
cuc sng nh mt trng hc v mi kinh nghim l mt bi hc, khi vic hc hi ca bn
s lun ln hn kinh nghim bn c.
tht s l mt li sng y tinh thn hc hi. Nu bn tm kim c hi hc hi trong mi
tnh hung, bn s tr thnh mt ngi ti nng v pht huy ti a tim nng ca mnh. Tuy vy,
bn vn c th bc thm mt bc na, vt ln c gii hn v tch cc tm kim, to ra
cc khonh khc hc hi. Bn c th c sch, thm th nhng ni d khi gi ngun cm
hng, tham d cc s kin s thc y bn thay i, lng nghe cc bi hc, dnh thi gian cho
nhng ngi gip bn m rng tm hiu bit v a bn n vi nhng tri nghim mi m.
Ti tng c vinh d c tip xc vi nhiu ngi xut chng, v phn thng t nhin cho
ti chnh l c hi hc hi. Trong nhiu mi quan h c nhn ca mnh, ti cng b thu ht v
pha nhng ngi ti c th hc hi. i vi ti, nhng ngi bn thn nht lun thch thc t
duy cng nh thay i cch ngh ca ti. H nng ti ln bng nhiu cch. V ngm li, ti
nhn ra l cch sng nh trit gia kim nh vn Ty Ban Nha Baltasar Gracian tng ni:
Hy bin bn ca bn thnh thy ca bn v kt hp nim vui tr chuyn vi ch li hc hi.

Bn cng c th lm nh vy. Hy nui dng tnh bn vi nhng ngi bit thch thc v lm
tng gi tr cho bn, ng thi, hy c lm iu tng t cho h. N s lm thay i cuc i
bn.
91. Lm cho cc khonh khc hc hi lun ngha
Nhiu nm trc, ti c xem b phim hot hnh Peanuts ca Charles Schulz, trong c
cnh Charlie Brown ang xy mt lu i ct trng l bi bin. Khi xy xong, cu ng
li li chim ngng cng trnh ca mnh. ng thi im , ta lu i ct b mt t
thy triu nhn chm xung, cng trnh tuyt p ca cu b san bng. Trong on cui, cu ni:
Hn y phi c mt bi hc, nhng ti khng bit l g.
Tht khng may, cng l cch nhiu ngi cm nhn sau mi kinh nghim n cha gi tr.
Ngay c nhng ngi c chin lc tm kim cc khonh khc hc hi vn c th b l ton
b ngha ca tri nghim . l iu ti rt ra c trong 30 nm hot ng vi t
cch l din gi ti cc hi ngh v hi tho cc s kin c t chc gip mi ngi hc
hi. Nhng ti nhn thy c nhiu ngi thc hnh rt t sau khi gp s ghi chp li hay bc
ra khi mt s kin. N cng tng t vic mt nh thit k n trang ti gp mt thng nhn
kinh doanh qu mua nhng vin tt ri t chng cn thn trong mt ci hm v
thi gian ph bi ln chng. Thu thp cc vin qu c gi tr g nu chng khng bao gi
c s dng?
Chng ta c xu hng tp trung vo cc s kin hc hi thay v qu trnh hc hi. V vy, ti
thng c gng gip mi ngi p dng nhng g hc. Trong s ghi chp ca mnh, ti ch
dn h nn dng mt loi k hiu nh du nhng iu bt ng n:
N ch ra iu i khi bn cn ngh ti
T ch ra iu bn cn thay i
Mt biu tng mt ci ngha l bn ang lm vic rt tt;
A ch ra iu bn cn p dng;
C ngha l bn cn chia s thng tin vi mt ngi khc;

Sau cuc hi ngh, ti khuyn h nn to cc danh sch cc vic cn lm da trn nhng g h

nh du, sau lp k hoch thc hin qun trit.
92. Bn c tht s c tinh thn hc hi hay khng?
Ai gi cho ti mt bn danh sch nhng li nhn xt trong cc bn nh gi c tht v
thnh tch ca nhn vin. Nhng li nhn xt ny th hin s thiu tinh thn hc hi mc
hi hc nht:
K t bn bo co cui cng ca ti, nhn vin ny ri xung im thp nht v bt u
nhn thc c iu .
Lm vic tt khi c t di s gim st lin tc v khi b dn vo chn tng.
Khi c ta m ming, dng nh ch i chn.
Anh ta c th b ngp trong mt vng nc bi xe.
C gi tr ny c nhiu o tng v khi nim .
Anh ta t cho mnh cc tiu chun thp v lin tc tht bi trong sut qu trnh c gng
t c chng.
Nhn vin ny nn i xa v khi hnh cng sm cng tt.
Anh ta khng c u nht nhng l k mang mm bnh.
Anh ta dnh vo cng vic qu nhiu.
Anh ta mang li rt nhiu nim vui cho mi ngi mi khi ra khi phng.
Nu bn thy hai ngi ang ni chuyn v mt ngi trng chn ngn th anh ta chnh l
ngi cn li.
Nu bn a cho anh ta mt xu v nhng ngh ca anh ta, bn s c nhn li tin tha.
Anh ta mt hai ting ng h xem xong chng trnh 60 Minutes (60 pht).

 Mt s ngi ung nc t i phun tri thc, anh ta ch dng n sc ming.

Ti mun nhn mnh li : tt c nhng li khuyn hu ch trn th gii ny s khng gip ch
g nu bn khng c tinh thn hc hi.
nh gi bn c tht s ci m vi nhng kin v cch thc lm vic mi hay khng,
hy tr li cc cu hi sau:
1. Mnh c sn sng tip thu kin ca ngi khc khng?
2. Mnh c lng nghe nhiu hn ni khng?
3. Mnh c tch cc thay i kin da trn thng tin mi hay khng?
4. Mnh c sn sng th nhn khi sai khng?
5. Mnh c quan st trc khi hnh ng?
6. Mnh c t ra cc cu hi khng?
7. Mnh c sn lng t ra cu hi d n l s thiu hiu bit ca mnh khng?
8. Mnh c sn lng lm vic theo cch trc mnh cha bao gi lm khng?
9. Mnh c sn sng ngh nhng ch dn khng?
10. Mnh c hnh ng t v khi b ch trch, hoc mnh c lng nghe mt cch ci m c
c s tht khng?
Nu tr li Khng cho mt hoc nhiu hn cc cu hi ny, bn vn cn nui dng tinh thn
hc hi.
Bn cn c thi mm mng v hc c tnh khim nhng, ng thi, hy nh li khuyn
ca John Wooden: Mi th chng ta bit u c hc t ngi khc!
Trong mt ln lm khch mi ca Thng c bang North Carolina, Thomas Edison c chnh
tr gia ny ca ngi l thin ti sng to. Edison phn bc: Ti khng phi l mt nh pht

minh v i.
Nhng ng c trn mt nghn bng pht minh, v thng c ni.
ng, nhng pht minh duy nht ti c th tuyn b hon ton nguyn bn l pht minh a
ht, Edison p.
Ti e l khng hiu ng lm, v thng c nhn xt.
, Edison gii thch, Ti ngh mnh l mt k n chc v cng gii. Ti hp th tng t
mi kha hc v p dng chng vo thc t. Sau , ti ci tin chng cho n khi chng tr
nn c gi tr. Cc tng ti s dng hu nh u l ca nhng ngi khng t pht trin
c cc tng .
Qu l mt v d tuyt vi v mt ngi s dng tinh thn hc hi m rng ti nng ca
mnh. l nhng g mt ngi ti nng lm. l nhng g tt c chng ta nn n lc.
TI NNG + TINH THN HC HI
BI TP NG DNG
1. Bn s miu t thi ca mnh v tinh thn hc hi nh th no? c c ci nhn thc
t, hy lit k tt c nhng vic trong vng mt nm qua bn khi xng v qun trit thc hin
vi mc ch hc hi (Nu danh sch ngn th thi ca bn c th khng tch cc nh
bn ngh).
2. Vi thang o t 1-10 (mc 10 cao nht), bn t nh gi ti nng ca mnh cp no?
Trong lnh vc bn gii nht, ti nng th hin nh th no? Nu bn t nh gi mnh trn
mc 7 trong mt hoc hai lnh vc, bn c th c xu hng t chi hc hi do tnh t cao hoc
nim tin rng bn bit . Nhng thi nh vy c th l vt cn chnh i vi tinh thn
hc hi ca bn. dp b chng v thay i bn thn, hy th hin lng bit n v s hi
hc. Trong mt thng, hy ghi nht k bit n nh Oprah Winfrey miu t. Hoc c th, hy
tm kim iu khi hi vi nhng li bn mc trong hai tun qua v chia s vi ngi khc mt
cch hi hc (Nu h c v chong vng hoc khng ci, c th bn coi vn qu
nghim trng. V vy, bn cn lm iu thng xuyn cho n khi nhn c nhng phn

hi khc).
3. Vo tun tip theo, hy luyn tp cch lng nghe chm ch. Hy ngh ngi khc cho li
khuyn v gi nhng li bn thng khuyn ngi khc. Cui mi ngy, hy vit li nhng
iu bn hc c t vic ch ti nhng ngi xung quanh.
4. Tm kim, lp k hoch v sp xp cc khonh khc hc hi cho nm ti. Hy tham d mt
hi ngh, ti thm mt a im d to cm hng, c t nht su cun sch, nghe t nht su bi
ging, gp g t nht hai ngi quan trng. ng qun lp mt k hoch hnh ng ng dng
nhng g bn va hc sau mi s kin kiu ny.
5. Hy nghe theo li khuyn ca Ian Harvey, CEO ca Cng ty BTG (London, Anh), ngi yu
cu cc nhn vin di quyn ca mnh phi ni cho ng bit:
Hai iu ng nn chm dt
Hai iu ng nn tip tc
Hai iu ng nn bt u

10. TNH CCH BO V TI NNG

Nhiu ngi c ti nng v lm ti nng tr nn ni bt, nhng nhng ngi l l trong vic
pht huy tnh cch mnh m him khi duy tr trng thi c lu. Thiu tnh cch mnh m,
rt cuc ti nng s khng th ng vng. Ti sao? V ngi ta khng th vt qua cc gii
hn do tnh cch t ra. Nhng ngi ti nng i khi b cm d chn li i tt. Tnh cch gip
h ngn cn iu . Nhng ngi ti nng c th cm thy mnh cao qu v mong i c
c c quyn. Tnh cch gip h hiu bit hn. Nhng ngi ti nng c khen ngi v

thnh cng ca h. Tnh cch xy nn gi tr bn trong bn thn h. Nhng ngi ti nng c

tim nng tr thnh cc c nhn c bit. Tnh cch to nn s khc bit trong con ngi h.
Nhng ngi ti nng thng l mn qu ca c th gii. Tnh cch bo v qu tng .
Khi ni ti ti nng, mi th khng phi lc no cng nh v b ngoi ca n. i khi nhng g
c v l thnh cng ln li khng phi vy. V vo ng thi im, s tht s c phi by.
chnh l trng hp ca bc s th y, nh khoa hc Hwang Woo Suk.
V B NGOI MNH M
Nm 2004, tp ch Time xut bn danh sch thng nin Nhng nhn vt quan trng trong
s pht hnh c bit. Trong c tn ca Hwang Woo Suk. Bi bo ngn c km bc hnh
ca ng:
L mt bc s th y c o to bi bn, Hwang bt u nghin cu v nhn bn v tnh vi
mc ch ng dng: to ra mt ging b tt hn. Nhng cng vic ca ng khng dng li
trong trang tri. Hwang v nhm nghin cu ca mnh ti trng i hc Quc gia Seoul
tr thnh nhng ngi u tin nhn bn phi ngi to ra cc t bo gc vi mc ch
cha cc loi bnh. Trong khi vic nghin cu t ra cc vn o c gy xn xao d
lun th Hwang chng minh c rng nhn bn v tnh ngi khng cn l khoa hc vin
tng, n tr thnh thc t.
S tha nhn ca tp ch Time ch l vinh d mi nht trong s nhng vinh d v rt nhiu li
tn dng m Hwang nhn c. Cu chuyn v thnh cng ca ng tht kh tin. Hwang ln
ln ti mt th trn min ni ngho ca Hn Quc. L con trai mt qu ph, ng phi lm vic
cho mt trang tri t trang tri vic hc. Sau khi nhn bng c nhn, c ngi khuyn ng
nn lm bc s y khoa. Nhng ng c mt tm nhn khc. ng mun to ra mt ging b tri
hn v gen. ng t c bng Tin s ngnh Th y, v sau hai nm hnh ngh bc s th y, ng
tham gia lnh vc nghin cu khoa hc.
Ti nng ca ng tht kh tin v ng lc ca ng cng tht phi thng. C hai iu a
ng n vi chc danh gio s ca trng i hc Quc gia Seoul. Chnh ti y, ln u tin
ng thu ht c s ch ca gii khoa hc. Nm 1999, ng tuyn b mnh thnh cng
trong vic nhn bn v tnh mt con b sa. ng tr nn ni ting trn ton t nc Hn

Quc. Nhng ng cn to n tng ln hn vo u nm 2004 khi tuyn b thnh cng trong

vic to ra t bo phi gc ngi nh nhn bn v tnh. n thi im , hu ht cc
chuyn gia trn th gii u tin rng nhn bn v tnh bt k loi ng vt linh trng no u
l khng th v tnh phc tp ca cu trc gen. Hwang tip tc tuyn b ca mnh vi mt bi
bo ng trn mt tp ch khoa hc danh ting.
Nm 2005, Hwang tuyn b thm cc nghin cu t ph v cho xut bn cc kt qu . ng
cng tuyn b nhn bn thnh cng mt con ch ging ch sn Afghan v t tn n l
Snuppy. Hwang tr thnh nhn vt ni ting trong gii khoa hc quc t, l anh hng dn tc
ti t nc Hn Quc v c Tng thng rt yu mn. ng c coi l mt trong nhng
chuyn gia hng u th gii v t bo gc. Hwang gi chc Ch tch cng ty POSCO danh
ting (Cng ty St thp Pohang) khi l gio s ca trng i hc Quc gia Seoul. Thm vo
, ng c b nhim v tr lnh o Trung tm T bo gc Th gii, c B Khoa hc v
Cng ngh Hn Quc trao danh hiu Nh Khoa hc siu vit. tn vinh ng, ngi ta to
ra mt con tem bu chnh c hnh nh mt ngi n ng ngi xe ln c th ng dy v i li
nh kt qu nghin cu ca ng. ng cn nhn c s tin tng ng hng triu -la
h tr ti chnh cho cng vic nghin cu. Ti nng v s kh cng ca ng c n p,
ng trn nh cao s nghip ca mnh v l mt trong nhng nh khoa hc c knh trng
nht th gii.
NHNG NGHI VN
Nhng cng ngay trong nm , bng en bao trm ln s nghip ca Hwang. Mt nh khoa
hc M cng xut bn cc cng trnh nghin cu v t bo gc vi Hwang t ngt tuyn b s
khng cng tc vi Hwang na. Nh khoa hc ny, a ra l do l s lo ngi v cch Hwang
ly trng ca nhng ngi hin tng trong sut cng trnh. Ngay sau , mt ng nghip khc
ca Hwang, Roh Sung-il, th nhn rng mnh ly trng ca nghin cu vin cp di v
tr tin cho mt s ngi hin tng, c hai iu ny u vi phm cc nguyn tc o c. Mi
quan tm ln nht l kh nng nhng ngi hin tng b p buc. Hwang tuyn b mnh
khng bit cc hnh vi ca Roh v sau ng cng khng xc nh danh tnh ca cc nghin
cu vin hin tng trng bo v quyn ring t cho h.
Mc cho cc quan ngi v o c ny, kin ng h Hwang vn nhiu. Hn Quc, nhng

ngi ch trch ng b coi l khng yu nc. c nhng bui mt tinh ln c t chc

ng h nh khoa hc ny. V Tng thng Hn Quc Roh Moo-hyun cng lun ng h Hwang.
ng ni: Khng th v cng khng ai mong mun ngn cn vic nghin cu ch bi cc mi
quan ngi c th dn n hng ngi ta cho l phi o c, v cc chnh tr gia c trch
nhim qun l cc cuc tranh lun o c lin quan n sinh hc, khng cn bc nghin
cu v tin b xut chng ny. iu quan trng nht i vi ngi dn Hn Quc l c
mt t ph khoa hc.
Tuy nhin, trong khi hu ht ngi dn vui mng th mt nhm cc nh khoa hc tr tui ca
Hn Quc ngy cng nghi ng cc tuyn b ca Hwang. V mt chng trnh truyn hnh iu
tra ca Hn Quc, tng t chng trnh 60 Minutes M, ch trch cc phng php
nghin cu ca Hwang v nghi ng cc cng trnh ca ng. p li, Hwang ngh t chc tt
c cc v tr chnh thc ca mnh nhng vn t bo v mnh: Ti b cng vic v ng lc v
thnh tch lm cho m qung. Thm ch, n thng 12 nm 2005, Hwang vn khng khng l
mnh ch hnh ng bo v nhn dng ca nhng ngi hin tng trng. Mt thng sau, s
tht c phi by.
S THT
Mi vic bt u c h l khi mt t bo tng xut bn mt trong nhng bi bo ca Hwang
rt li bi bo v i hc Quc gia Seoul thnh lp mt y ban iu tra cc cng trnh ca
Hwang. Ngy 10 thng 01 nm 2006, y ban ny thng bo mt kt lun gy sng st: Hwang
ba t tt c cc nghin cu t bo gc ca mnh. Sau , cc bo co khc ln lt cng
b Hwang p mt n nghin cu vin hin trng sau khi c ny v tnh lm a petri c
cha trng ca nhng ngi hin tng. Mt nghi vn c t ra l Hwang dng 2,6 triu
-la trong tng s gn 40 triu -la ti tr nh th no. Ngy 12 thng 05 nm 2006, Hwang
b truy t v ti bin th cng qu v vi phm iu lut v o c sinh hc.
Hwang c th nhn s tht khng? C bng chng no cho thy nh khoa hc ny tht s c ti
nng khng? Hay tt c cc tuyn b u l di tr? Khng, s tht ng c mt bc t
ph ch ch sn ging Afghan tn l Snuppy. Hwang v nhm nghin cu ca mnh tht s
l nhng ngi u tin trn th gii nhn bn c mt con ch. Nhng nhng g cn li u
khng phi l s tht.

iu g xy ra vi Hwang Woo Suk? C phi ti nng h gc ng? Khng, Hwang c

ti nng. iu nh bi Hwang chnh l tnh cch. V yu t nn n khng sc bo v ti
nng ca Hwang. V gi y, ti nng ca Hwang d ln n mc no cng khng c
ngha g. S nghip ca Hwang chm dt.
CC YU T CA TNH CCH
Con ngi ging nh mt tng bng. N n cha nhiu hn nhng g c nhn thy bng mt.
Chng ta ch c th nhn thy 15% tng bng chnh l ti nng. Phn cn li tnh cch
ca h b n i bn di b mt. l nhng g h suy ngh v khng bao gi chia s vi
ngi khc. l nhng g h lm khi khng c ai quan st. l cch h phn ng vi tnh
trng giao thng ti t v cc vn nh nht hng ngy. l cch h i din vi tht bi v
thnh cng. Ti nng ca h cng ln th nhu cu c tnh cch mnh m n di b mt cng
cao nhm duy tr bn thn h. Nu qu nng phn trn vi ti nng ca mnh, h c th gp
rc ri nh trng hp ca Hwang.
Tim Elmore, ngi lm vic cng ti nhiu nm v l ngi sng lp, Ch tch ca t chc
Growing Leaders (Cc nh lnh o trin vng), tng so snh tnh cch vi tng bng. Khi ni
chuyn vi cc sinh vin i hc, ng thng k mt s chi tit t c bit n v v m tu
Titanic huyn thoi:
Con tu khng l v c coi l khng th chm ny nhn c nm li cnh bo v tng bng
tri vo m nh mnh ngy 14 thng 04 nm 1912, ngay trc khi n chm xung. Khi li
cnh bo th su n vo khong u gi sng ngy hm sau: Hy coi chng bng tri!,
ngi iu khin tu tr li: Im i, ti ang bn. l nhng li cui cng trc khi mi
chuyn din ra. ng 30 pht sau, con tu v i con tu m v thuyn trng ca n ni
rng ngay c Cha tri cng khng th nh chm ang chm dn H nh gi thp sc
mnh ca tng bng v nh gi qu cao sc mnh ca mnh. Tht l mt s miu t chnh xc
dnh cho rt nhiu ngi trong thi i ngy nay.
Khng ai c th trng ch thnh cng nu bn thn khng n cha tnh cch mnh m bo v
ti nng v kin nh trong nhng thi im kh khn. Tnh cch gip chng ta ng vng d
bo t c khc nghit n u. Hay ni, nh David McLendon: Tnh cch chnh l b s

quyt nh mt ngi c th chu c bao nhiu sc nng. Nu tnh cch ca bn c mt que

tm, bn ch c th mt con tem. Nu tnh cch ca bn c mt ci ct, bn c th chng
c mi nh.
Vy chnh xc th nhng g to nn tnh cch? Hy hi hng chc ngi v bn s nhn c
hng chc cu tr li khc nhau. Ti tin c th cht li bn yu t sau: (1) k lut t gic, (2)
cc gi tr ct li, (3) thc v bn thn v (4) s chnh trc. Hy xem xt tng yu t.
93. K lut t gic
cp c bn nht, k lut t gic l kh nng lm nhng iu ng ngay c khi bn khng
thch lm. Cc nh lnh o xut chng v nhng ngi t thnh tu trong lch s u hiu
iu ny. Nh trit hc Hy Lp Plato khng nh: Chin thng u tin v tuyt vi nht l
chinh phc c chnh bn thn mnh.
Chin thng v i nht l chin thng ni ti. Oswald Sanders, tc gi Spiritual Leadership
(Lnh o tinh thn), cun sch v thut lnh o khi ng chuyn hnh trnh lm lnh o
cho ti, cho rng tng lai ng hnh cng nhng ngi c k lut. Theo ng, nu khng c k
lut t gic, nhng nng khiu khc ca nh lnh o d v i n u cng khng bao gi
pht huy c ti a. iu ng khng ch vi cc nh lnh o m cn vi bt k ai mun
t ti mc tim nng ca mnh. Ch ti nng thi khng bao gi . Ti nng phi i cng tnh
cch. Cuc chin c c tinh thn k lut t gic din ra bn trong mi ngi. Nh leo ni
xut sc Sir Edmun Hillary nhn xt: Khng phi chng ta chinh phc cc ngn ni, chng ta
chinh phc chnh mnh.
Mt trong nhng th vui ca ti l chi golf. Ti ch ao c ti nng ca mnh tng t nim
am m ! Ti tng c c hi chi trong sn East Lake Atlanta, sn nh ca tay golf huyn
thoi Bobby Jones, c coi l tay golf v i nht mi thi i. Tr s cu lc b treo y
nh ca anh cng nh trng by rt nhiu cp v ch anh ginh c. Tuy nhin, nhiu ngi
khng bit rng chin thng c ngha nht ca Jones l chin thng vt qua chnh mnh.
Jones bt u chi golf lc nm tui v chin thng trong gii u u tin lc su tui. Gn
12 tui, Jones ginh thng li trong cc gii u dnh cho ngi ln. Nhng lc Jones
rt nng tnh. Anh c bit danh l K nm gy golf. Mt ngi n ng ng knh, mi ngi

vn gi l Ngi Bart, ngh chi golf nhng vn lm vic trong ca hng bn cho nhng
tay golf chuyn nghip, nhn ra ti nng ca Jones v vn trong tnh cch ca cu. Sau khi
Jones vo ti vng ba ca gii V ch Khng chuyn M, ng khuyn: Bobby, chu xut
sc thng trong gii u nhng chu s khng bao gi chin thng cho n khi kim sot
c tnh nng ny ca mnh. nh trt mt qu chu s bun v ri chu thua. Jones
tht s kim sot c tnh kh ca mnh v ginh chc v ch gii M M rng u tin nm
21 tui. Ngi Bart thng ni: Bobby chi golf thnh tho tui 14, nhng cu ta lm ch
c chnh mnh khi bc vo tui 21.
Chuyn gia thn hc kim din gi Henry Parry Liddon nhn xt: Nhng g chng ta lm trong
mt vi trng hp quan trng c th ph thuc vo cc gi tr bn thn hnh thnh; v cc
gi tr l kt qu ca nhng nm thng k lut t gic trc y. Bc u tin c c
tnh cch mnh m l chinh phc chnh bn thn mnh.
94. Cc gi tr ct li
Cc gi tr ct li l cc nguyn tc chng ta tun theo hng ngy. Cc nguyn tc quyt nh
vic chng ta tin iu g v sng nh th no. Cch tt nht l, chng ta nn vit ra cc gi tr
ct li ca mnh lm chun mc nh hng bn thn.
Mt ngi m ti rt ngng m l John Wooden, cu hun luyn vin i bng r ca trng
i hc California, Los Angeles, ngi c ghi danh trong Bo tng Danh vng. Mi hai
tui, ng tt nghip tiu hc v c ngi cha a cho mt bn tn iu gm by mc. T lc
, Wooden lun mang bn sao ca n bn mnh. Sau y l ni dung bn tn iu:
1. Hy trung thc vi bn thn.
2. Hy gip ngi khc.
3. Hy mi ngy tr thnh mt tuyt tc ca con.
4. Hy lnh hi tri thc t nhng cun sch hay, c bit t Kinh thnh.
5. Hy lm cho tnh bn tr thnh mt ngh thut tuyt vi.

6. Hy xy cho mnh mt ch tr n trnh ngy ma.

7. Hy cu nguyn c ch dn v cm t nhng iu may mn dnh cho con hng ngy.
Ti tng c bn tn iu v ti hi Wooden ngay khi gp c ng. ng rt ra mt bn
sao t ti mnh ra cho ti xem. Tt nhin, ng ghi nh ton b ni dung ca n nn khng
cn mang theo, tuy vy l vic ng lm c i. Quan trng nht l ng vn lun gi n trong
tm tr v n lc sng theo nhng tn iu hng ngy.
Trit gia ngi Thy S Henri Frederic Amiel ni: Ngi khng c i sng ni tm l n l
ca nhng g din ra xung quanh. Cc gi tr ct li em li trt t v cu trc cho i sng
ni tm ca mt con ngi v khi i sng ni tm c sp xp c trt t, ngi c th
vt qua bt k kh khn no trong cuc sng.
95. thc v bn thn
Khi ni ti tnh cch, mi chng ta phi tr li mt cu hi quan trng: Ti l ai? Cu tr li
thng em li ng lc thc hin k lut t gic. cng l iu c bn xc nh
cc gi tr ct li. V n cng gp phn to dng cho chng ta cm gic an ton. Cm gic an
ton hoc khng c cm gic thng nh hng vic chng ta lm.
Tiu thuyt gia ngi M Nathaniel Hawthorne tha nhn mt s tht: Khng ai, d trong bt
k khong thi gian no, c th mang mt b mt ca bn thn v mt b mt ca ngi khc
m cui cng b mt tht khng b ln ln. Bn xc nh bn thn nh th no? Gi tr ca con
ngi bn xut pht t u? Khi lin quan ti tin bc v quyn lc, ng lc ca bn l g?
Nu bn l ngi lun sn sng gy chuyn, chc chn bn s khng c gi tr bn thn, hoc
khi t coi mnh l nn nhn, bn s c cch nhn lch lc v bn thn v cuc sng. iu ,
ngc li, s nh hng ti tnh cch ca bn. D bn c gng th no, bn cng khng th
lun c x khng nht qun vi cch bn t nhn nhn bn thn. Do , thc su sc v mnh
m v bn thn rt quan trng. Theo Ruth Barton, mt tc gi, th con ngi chc chn s vp
phi tht bi nu h nhn nhng g h mun lm trc khi h ngh ra mnh nn tr thnh kiu
ngi no.

96. S chnh trc

Yu t cui cng to nn mt tnh cch mnh m l s chnh trc tc l gi tr, suy ngh, cm
nhn v hnh ng phi gn kt theo mt ng thng. Nhng ngi kin nh v chnh trc c
th c sc thuyt phc c bit i vi ngi khc. Trong cun sch American Scandal , Pat
Williams k v chuyn i ca Mahatma Gandhi ti nc Anh ni chuyn trc Ngh vin.
Chnh quyn Anh lc phn i nn c lp ca n , v Gandhi, v l mt trong nhng
nh lnh o dn quyn pht biu mnh m nht nn thng b e da, bt gi v b t. Gandhi
din thuyt thuyt phc v say sa trong gn hai ting ng h, c hi trng cht kn ngi
vang di ting v tay.
Sau , mt phng vin hi Mahadev Desai, tr l ca Gandhi, rng ti sao nh chnh
khch n ny c th trnh by mt bi din thuyt nh vy m khng cn n mt mu giy
no.
Anh khng hiu Gandhi, Desai tr li, Anh thy y, nhng g ng y ngh l nhng g ng
y cm nhn. Nhng g ng y cm nhn l nhng g ng y ni. Nhng g ng y ni l nhng
g ng y lm. Nhng g Gandhi cm nhn, suy ngh, ni v hnh ng u ging nhau cho nn
ng khng cn mt mu giy no c.
Khi gi tr, suy ngh, cm nhn v hnh ng gn kt theo mt ng thng trong mt con
ngi, bn thn h tr nn tp trung v tnh cch tr nn mnh m. C th minh ha iu ny
bng s sau:
Tuy nhin, khi cc yu t ny khng gn kt theo mt ng thng, ri lon v mu thun bn
trong, th lc n c m hnh nh sau:
Pht trin ti nng m khng pht trin tnh cch dn n mt ng ct. N s khng dn con
ngi ti ch. Cuc sng ca nhng ngi c nhiu ti nng nhng thiu tnh cch mnh m
thng b mt cn bng.
Trong mt cng trnh nghin cu chung ca T chc Korn/Ferry International v trng i
hc Qun l California, Los Angeles, 1.300 nh qun l cp cao c yu cu xc nh c
im cn thit hng u tng cng hiu qu iu hnh kinh doanh. Chnh trc l yu t dn

u. v tr th hai l mi quan tm v
kt qu, th ba l tinh thn trch nhim. iu g ng trong phng gim c th cng ng trong
phng hc, phng khch, phng bp hay phng th dc. Nu bn mun pht trin ti nng, bn
cn bo v ti nng cng vi s chnh trc.
NHNG PHN NH CA TNH CCH
La chn pht trin tnh cch mnh m c th khng phi l la chn quan trng nht pht
huy ti a ti nng ca bn. Nhng chc chn l iu quan trng nht m bo rng bn
khng ch s dng ti thiu ti nng ca mnh. Thc t bn khng th nh gi thp tc ng
ca n. Doanh nhn Roger Babson, ngi sng lp i hc Babson v i hc Quc t
Webber, khng nh: Chun tnh cch quan trng hn nhiu chun v vng. Thnh cng ca tt
c cc h thng kinh t vn s ph thuc vo nhng nh lnh o sng sut v nhng con ngi
ngay thng. Theo phn tch mi nht, tng lai t nc ph thuc vo tnh cch dn tc
ng l vy, d vi t duy v tinh thn hay vt cht.
Cn khng nh r quan im ny: tnh cch to nn mng xy dng cu trc ti nng v c
cuc i bn. Nu c vt nt trn nn mng , bn khng th xy c g nhiu. l l do
v sao trc ht bn phi pht trin bn trong trc khi c th t c thnh qu bn ngoi.
Nhng mt khi bn xy dng c tnh cch mnh m, n khng ch cung cp xut pht
im cho thnh cng ca bn v ti a ha ti nng ca bn. N cn nh hng n nhng
ngi khc v cho php bn cng h xy dng.
97. Tnh cch phn nh s nht qun
Nh nhn loi hc vn ha Margaret Mead pht biu: Nhng g con ngi ni, con ngi lm
v nhng g h ni h lm hon ton khc nhau. iu ng vi nhng ngi sng khng
tnh cch, khng chnh trc. Nhng ngi ny khin mi th ri lon. H c th ni mi th h
thch, nhng hnh ng ca h mi quyt nh thng tin chng ta nhn c. Nh th kim trit
gia Ralph Waldo Emerson ni: Nhng g con ngi lm nn vang nh sm bn tai, ta
khng th nghe c nhng g ngi ni.
Tht ng ngc nhin l c nhng ngi cng lm tng tnh khng nht qun ny. Nh thit k

Ralph Lauren ni: Vn nan gii v c tnh ca mt ngi nm v ngoi, khng phi
bn thn ngi . Mt ngi khng nht thit l ngi c nhiu nu xung quanh ngi c
y sch. Mt ngi khng nht thit bit chi piano nu ngi c n piano. Ni mt cch
ngn gn, mt ngi c th tr thnh bt c ai nu mun. Hoc chnh xc hn mt ngi c
th c v l bt c ai nu mun. Trong khi mt ngi c th to n tng bng v ngoi ca
mnh, cui cng bn cht vn lun l ra. n tng ging nh ci bng s bin mt khi nh
sng mnh chiu vo. Tnh cch l th tn ti, v cng nhiu nh sng soi chiu vo tnh
cch, bn cng nhn r n n tng chi tit. Tnh cch quy nh bn l ai, tng t nh vic
bn c v l ai, nh trit gia Hy Lp Socrates ni, tnh cch l b quyt u tin ca s v
i.
98. Tnh cch phn nh la chn
Ti cp n cu chuyn ca Bobby Jones, ngi cn vt qua tnh kh nng ny ca
mnh thnh cng trong mn golf. Jones khng ch lm c c vy, anh tht s tr thnh
mt hnh mu v tinh thn th thao v tnh cch. Chng ta c th nhn thy c hai iu ny khi
xem anh chi golf. Trong sut trn chung kt quyt nh ti gii M M rng, bng ca Jones
dng li ngay trn ng ln bng vi mt sn g gh. Khi chun b nh c tip theo, v tnh
anh lm qu bng di chuyn. Ngay lp tc, anh quay v pha cc trng ti v tuyn b li.
Cc v trng ti tho lun vi nhau. H khng nhn thy qu bng di chuyn. Cng khng ai
trong khu sn golf thy iu . H Jones t chn chp nhn b pht hoc khng, v anh
quyt nh l c.
Sau ny, khi mt v trng ti khen ngi s chnh trc cao ca Jones, anh tr li: Bn c
bao gi khen mt tn cp ngn hng v khng cp ngn hng khng? Khng, bn khng
lm th. y nn l cch tin hnh bt c trn golf no. Jones thua trn u hm cch
bit mt ln nh. Nhng anh khng mt i s chnh trc ca mnh. Tnh cch ca anh c tm
nh hng n ni ngi ta i tn gii Tinh thn th thao ca Hip hi Golf Hoa K thnh
gii Bob Jones.
C mt nghch l th v: Tnh cch to cho chng ta cc la chn, nhng la chn m chng ta
a ra li lm nn tnh cch. Nh din thuyt Margaret Jensen nhn xt: Tnh cch l tng s
ca tt c la chn hng ngy ca chng ta. Tnh cch ngy hm nay ca chng ta l kt qu

ca nhng g chng ta la chn ngy hm qua. Tnh cch ngy mai ca chng ta s l kt qu
ca nhng g chng ta la chn ngy hm nay. thay i tnh cch, hy thay i cc la chn
ca bn. Ngy qua ngy, nhng g bn ngh, bn chn v bn lm s l nhng g bn tr thnh.
Mt khi bn nm c tnh cch ca mt ngi, bn c th hiu cc la chn ca ngi ,
thm ch c th d on c h s tr thnh ngi nh th no.
99. Tnh cch truyn nh hng
Ngy nay c nhiu ngi c gng i hi c knh trng. H tin chc s c c nh hng
v h c v tr, ca ci hoc danh ting. Tuy nhin, lng knh trng v tm nh hng ch c
c theo thi gian, phi c xy p v duy tr bi tnh cch. Trc ht, nh hng c
da trn tnh cch. Tng M, J. Lawton Collins, khng nh: D mt ngi c xut chng
n u, ngi s khng bao gi c c s tin tng ca nhng ngi di quyn hoc
ng nghip nu thiu s trung thc v lng can m.
Ti ging dy thut lnh o trong 30 nm v vit nhiu sch v ti ny. Trong sut thi
gian , ti c gip mi ngi pht trin cc k nng c ch khi h lm lnh o. Tuy nhin,
tt c cc k nng trn th gii ny s khng gip c nhng ngi thnh tm. Cc nh lnh
o c kinh nghim rt hiu iu ny. Stephen Covey vit:
Nu ti c gng dng cc chin lc v sch lc khin ngi khc phi lm nhng g mnh
mun, lm vic tt hn, c ng lc hn, qu mn ti v qu mn ln nhau trong khi tnh cch
ca ti ti t, chng hn nh sng hai mt hoc gi di, th v lu di ti khng th thnh cng.
Cch sng hai mt s ny sinh s thiu tin tng v mi th ti lm thm ch c vic to
mi quan h tt s b coi l gi to.
D ti hng bin c gii ti u hay ngay c nh c tt n th no, nu c t hoc khng c
c lng tin th khng c c s bn vng cho s thnh cng.
Tnh cch khng th tha k. N cng khng th mua, khng th o lng hay chm vo c.
N ch c th c xy p mt cch t t. Khng c tnh cch, mt ngi khng th lnh o
nhng ngi khc.
100. Tnh cch phn nh s tn ti lu di

Nu bn mun bit mt bao lu c th ln ti nh, hy xem lch. Nu bn mun bit cn

bao lu c th xung ti y, hy th loi ng h bm gi. Tnh cch quyt nh chuyn g
s xy ra. Cc gic m tan v, cc kh nng bin mt, cc t chc chao o v mi ngi b
tn thng khi mt ngi khng c tnh cch mnh m bo v ti nng ca mnh. Tnh cch
to c hi cho s tn ti lu di trong bt c ngh nghip, mi quan h v mc tiu gi tr no.
Mc s J. R. Miller vit: iu duy nht li xa quan ti, trnh nhng ngi ang than khc v
khng chu b chn vi l tnh cch ca con ngi. y l s tht. Tnh cch khng bao gi b
chn vi. Nu bn mun duy tr ti nng lu di v ng ngon mi ti, hy da vo nhn cch.
Khi c hi v b quyt sng lu v hnh phc, hun luyn vin John Wooden ni trong
ln sinh nht th 90 ca mnh: Khng c chic gi no m i bng mt lng tm trong sch.
Tnh cch bo v ti nng ca bn, v n cng gip bn khng phi hi tic.
TI NNG + TNH CCH = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
ng bao gi qun rng ti nng l mt mn qu d bn c n hay khng nhng tnh cch
l mt chn la. Nu mun c tnh cch, bn phi pht trin n. Sau y l nhng cch tr
thnh mt ngi ti nng vi tnh cch mnh m:
101. Khng t b hay u hng trc nghch cnh
Cn c tnh cch mnh m vt qua ging bo ca cuc i; ng thi, nghch cnh pht
trin tnh cch. Nh hot ng Helen Keller, mt ngi khng c kh nng nghe nhn, nhn xt:
Tnh cch khng th pht trin trong s thoi mi v tnh lng. Ch thng qua cc tri nghim
th thch v chu ng, tm hn mi c th tr nn mnh m, tm nhn tr nn sng r, tham
vng c truyn cm hng v thnh cng nm trong tm tay.
Nu chng ta phi lm mt vic g ch khi c tm trng hoc khi thun li s khng pht
trin c ti nng hoc khng th thnh cng. Nn tng c bn ca tnh cch l lm nhng
vic bn khng mun lm t c mc ch. chnh l s tr gi cao hn mc bn mun
cho mt iu ng gi. l khi bn ng ln v cc nguyn tc ca mnh nu ai chun b
c nh ng bn. Mi ln i mt vi nghch cnh v vt qua n, ng thi, cc gi tr ct li

ca bn thn c khng nh v s chnh trc c gi nguyn vn, tnh cch ca bn s tr

nn mnh m hn.
Trong cun tiu thuyt u tay One Day in the Life of Ivan Denisovich (Mt ngy trong cuc
i ca Ivan Denisovich), nh vn Nga Alexander Solzhenitsyn vit v Ivan Denisovich
Shukhov, mt t nhn chnh tr ti mt tri lao ng Xi-bia. Mt phn ca cun tiu thuyt
miu t cnh Shukhov b buc phi xy mt bc tng trong thi tit m 200C. Khi tri ti v
lnh hn, tn c cng ra lnh cho anh kt thc cng vic nhanh chng bng cch ch va
cn tha qua bc tng. Nhng Shukhop khng chu lm theo cch , Solzhenitsyn vit:
Tm nm trong tri khng th thay i bn cht ca anh. Anh lo lng v mi th anh c th
dng c, v mi chi tit nh trong cng vic anh c th lm khng c iu g buc phi
lng ph m khng c l do chnh ng c.
Tn qun c ht vo mt anh ri vi v b i. Nhng Shukhov v nu nhng tn bo v c
dng ch da anh th cng khng lm c g khc chy v pha sau v nhn xung quanh,
tc gi vit, Khng ti! Ri anh chy ra v nhn ngm bc tng cho chun, bn tri, bn
phi. Mt anh chnh xc nh ngi th mc chuyn nghip. Tht thng v cn. Ch ti lc
Shukhov mi ngng lm vic.
Nh th kim trit gia c Johann Wolfgang von Goethe nhn xt: Ti nng c th c vun
p trong s tnh lng, nhn cch ch c th c bi p trong dng i x y. iu tr
tru l nu bn cha bao gi c th thch trong dng i x y th d ti nng bn vun
p trong thanh bnh c l g i na cng khng th tn ti lu di. Nu bn mun tin xa hn
vi ti nng, ng mnh b p phi t b. ng t b khi ang trong mt trn bo. ng
thoi lui khi ang gp xung t. Hy i cho n khi vn li li pha sau, khi mi nh
gi c nn thay i cch hnh ng hay dng li. Hy lm iu , v bn c th c thm c
hi pht trin ti nng ca mnh.
102. Lm iu ng n
Khng ai trong chng ta t nhin c th lm iu ng n. Tng thng u tin ca nc M,
George Washington, ni: t ngi c phm cht gi cho mnh l ngi tr gi cao
nht. Nhng l nhng g chng ta phi lm pht trin kiu tnh cch ca mnh.

Tht khng d lm iu ng n khi vic sai tri c li cho bn thn. Molire nhn xt: Con
ngi ging nhau li ha. V ch trong hnh ng h tr nn khc nhau. S khc nhau trong
hnh ng tht n gin: Nhng ngi c nhn cch lm iu ng n trong bt k tnh hung
no. Tht khng d lm iu ng n khi bn phi mt mt ci g . Cng tht khng d lm
iu ng n khi khng ai hay bit vic bn lm. Nhng chnh trong nhng khonh khc ,
nhn cch ca mt ngi c iu kin pht trin mnh m. Martin Luther King Jr, nh lnh o
phong tro i dn quyn, khng nh:
S hn nht t cu hi: C an ton khng?
S nht tr t cu hi : C ph bin khng?
Nhn cch hi: C ng n khng?
Bn c sp lm nhng g ng n khng?
Ti thng tr li mt s cu hi sau y kim sot xu hng v lm iu sai (iu chnh
t nhng cu hi do nh o c kinh doanh Laura Nash a ra):
1. Mnh c ang giu gim iu g khng?
2. Mnh c ang lm tn thng ai khng?
3. Ngi khc s nhn nhn vn nh th no?
4. Mnh tho lun trc tip vn ny cha?
5. Mnh s bo con ci phi lm g?
Nu bn lm iu ng n v tip tc lm iu ngay c khi n khng gip bn tin ln
pha trc vi ti nng ca mnh trong thi im trc mt, th v lu di n vn s bo v
cng nh c ch cho bn. Tnh cch xy dng nn con ngi bn. Hay nh Dale Bronner, mt
thnh vin trong ban gim c EQUIP t chc phi li nhun do ti thnh lp, ni: Tht th
khng phi l iu bn lm, tht th vic bn l ai.
103. Kim sot cuc i

Ti quan st v nhn thy nhng ngi c tnh cch yu ui c xu hng li cho hon
cnh. H thng ni rng vic nui dy khng tt, cc kh khn ti chnh, ngi khc i x
khng tt hoc cc hon cnh khc bin h thnh nn nhn. Trong cuc sng ng l chng
ta phi i mt vi nhiu th ngoi tm kim sot. Nhng hy tin rng: Trong khi hon cnh
vt ngoi tm kim sot ca bn, th tnh cch ca bn li khng. Tnh cch ca bn lun l
la chn ca chnh bn.
Con ngi li rng hon cnh quyt nh nhn cch, iu khng khc g vic h li
cho chic gng phn chiu ngoi hnh ca mnh. Pht trin tnh cch l trch nhim c nhn.
N khng th do ai ban tng. Bn phi ginh ly n. Hy cam kt vi bn thn pht trin
tnh cch v n s bo v ti nng ca bn. Mi ln da vo tnh cch a ra mt quyt
nh, bn li tin thm mt bc tr thnh mt ngi ti nng. Qu trnh bt u vi
vic quyt nh t tnh cch mnh m l mc tiu ca bn, ng thi chm dt mi s bo
cha. Nh vn Php Francois La Rochefoucauld khng nh: Hu ht tt c li lm ca chng
ta c th tha th hn l cch chng ta ngh ra che giu nhng li lm . Qu trnh tip
din vi quyt tm kim sot quyt nh mi ngy.
Bn c ti nng thin bm, hy pht trin n. Bn c c hi trc mt, hy theo ui n. Bn
c mt tng lai ti sng, hy mong ch n ti. Nhng hn tt c, bn c tim nng tr thnh
mt ngi c tnh cch mnh m, hy theo ui iu n cng. Tnh cch, hn bt k th g
khc, s gip bn thnh ngi ti nng. N s bo v nhng th m bn gn b trong cuc i
ny.
TI NNG + TNH CCH
BI TP NG DNG
1. Bn c bao gi dnh thi gian xc nh v ghi li cc gi tr ct li ca mnh khng? Nu
cha, bn cn phi lm th. Khng g c th c th ha v vt cht ha nhng khi nim tru
tng, kh m h hn vic chuyn chng thnh dng vit. Dnh thi gian lm iu ny c th
thay i cuc i bn.
2. Hu ht mi ngi ngh v lng chnh trc ging nh s trung thc. Tuy nhin, nu bn ngh
chnh trc l s nht qun vi cc gi tr, suy ngh, cm nhn v hnh ng c gn kt theo

mt ng thng liu bn vn coi mnh c c lng chnh trc cao khng? Nu hon
thnh bi tp va nu tc l bn vit ra cc gi tr ct li ca mnh. Nhng suy ngh ca bn
ph hp vi cc gi tr nh th no? Hy suy ngh v cc vn quan trng vi bn nh tr
tu, o c, chnh tr hoc tn gio. Cm gic ca bn nh th no? Cc cm gic c nht
qun vi cc gi tr v cch suy ngh ca bn khng? Cn hnh ng? Nu bn cn gip
nh gi s nht qun ca mnh, hy lit k s tr gip ca nhng ngi thn thit v yu cu
h cn nhc gip bn. Nu bn pht hin nhng iu khng nht qun, hy c gng xc nh sai
st nm u.
3. Vi thang im t 1-10 (thang 10 l hon ho), bn t nh gi thc k lut t gic ca
mnh nh th no? Bn c chp nhn mc im ca mnh khng? Lm th no tin b trong
lnh vc ny? Hy xc nh cc mc tiu c th. Hy nh rng phi pht trin li sng k lut
t gic. Bn cng c k lut trong mt lnh vc, bn cng tr nn c k lut hn trong cc lnh
vc khc. Mi thng li u khin bn mnh m hn.
4. Ghi li nhng ln bn phi i mt vi nhng nghch cnh ln trong i. Hy c nh ra t
nht l mi ln. Sp xp theo trt t thi gian. Tip sau mi nghch cnh, hy ghi li cc phn
ng ca bn: t lit, trn thot, n trnh, chu ng, kin tr hoc chin thng. Bn thy t l
nh th no? Nu cc phn ng ca bn khng c xu hng mnh m hn theo thi gian m
nghing theo chiu hng kin tr v chin thng th c th l bn ang c vn trong lnh
vc ny. Bn s hc cch i ph tt hn vi nghch cnh nh th no? Lm vic nhm? Khe
mnh v cn i hn? Cng c cc mi quan h? T vn c nhn? Hy khm ph cc la chn.
5. Hy vit li cc s vic, tnh hung, la chn v thi quen to nn tnh cch hin ti ca
bn. C gng lit k mi th bn c th ngh ti. Bao nhiu iu trong danh sch vt ngoi
tm kim sot ca bn? Bao nhiu iu l kt qu ca cc hnh ng bn lm v cc la chn
bn quyt nh? Nu c nhiu iu bn lit k l do hon cnh v nhng iu khc vt qu
tm kim sot ca bn, bn cn kim sot cuc i mnh nhiu hn. Mi ngy hy a ra mt
chn la gip tnh cch ca bn mnh m hn (Ghi nh: nhng kiu la chn ny thng lin
quan n nhng vic bn khng thch lm).

11. CC MI QUAN H NH HNG

N TI NNG

Trong cun sch My Personal Best (iu tt nht ca ti), John Wooden vit: Bn phi a
ra la chn trong mi vic mnh lm, v th, hy ghi nh rng cui cng, la chn ca bn to
nn con ngi bn. Khng u th hin r rng bng cc mi quan h ca bn, khng g nh
hng n ti nng ca bn bng cc mi quan h quan trng trong cuc i bn. Hy gn b
vi nhng ngi lm tng gi tr ca bn v khuyn khch bn, ti nng ca bn s i theo
hng tch cc. Hy th dnh thi gian vi nhng ngi khng ngng lm bn kit qu, ko
bn i sai hng hoc c nh ng bn, bn s thy ti nng ca mnh gn nh khng th ct
cnh. Ngi ta c th tm ra tn gc thnh cng v tht bi trong i mnh t nhng mi quan
h quan trng nht.
HUYN THOI M NHC
Nm 2005, Margaret v ti i xem b phim Walk the Line (Dc ng gi bi). Ti phi th
nhn rng mnh khng bit nhiu v Johny Cash trc khi xem b phim , nhng ti b cun
ht bi mi quan h gia anh v June Carter. V iu khin ti tm c thng tin v h.
Trong sut s nghip ca mnh, Johny Cash thu m hn 1.500 bi ht, c 14 bi ng v
tr s mt, nhn 11 gii Grammy v bn c 50 triu album. Anh c lu danh trong Bo
tng Danh vng v th loi nhc Rock&Roll, nhc s sng tc v th loi nhc ng qu. Anh
l mt ngi sao v i. Nm 1959, anh kim c 250 nghn -la nh vic chi ha nhc.
Nm 1961, anh biu din ti 290 bui ha nhc vi gn mt triu khn gi tham d. Anh c
tm nh hng i vi cc ngh s khc nh Elvis v Bob Dylan. V anh cng l nhn vt rt
b bi, c khc ha r nt trong b phim .
NHN VT B BI

Loi thuc kch thch u tin Cash dng c tn l Benzedrine vo nm 1957 v anh b nghin
ngay lp tc.
N gip ti tng ngun sinh lc, lm tr tu ti sc bn, xua tan s xu h trong ti, ci thin
vic qun l thi gian ca ti, n truyn sc mnh cho ti ging nh dng in chy qua dy
tc bng n, Cash nh li. Anh nghin loi thuc ny sut mi nm sau . Mi vin
thuc ti dng l mt c gng ly li cm gic phn chn t nhin rt tuyt vi t ln u tin
ti nm tri. Khng mt vin no, d ch mt trong s hng nghn vin t t ko ti xa khi
gia nh, Cha tri v bn thn ti, c cht tc dng. N khng bao gi em li cm gic tuyt
vi nh ln u tin, d ti c gng n mc no. V Cash c lm nh vy.
Nhng b bi ca anh c phn nh trong b phim Walk the Line v thc t cn hn th.
c thi im Cash quyt nh anh khng th chu ng n thm na. Trong cun t truyn ca
mnh, Cash gii thch nhng g xy ra:
Ti ch bit tip tc v tip tc. Ti ung hng nm thuc kch thch, ng tht l mt nm, v
c mt nm thuc an thn na, khng phi ng m ch ch ng cn co git do dng thuc
kch thch. Ti lin tc phi hy cc bui din v thu m, cn khi ti c th xut hin, ti khng
th ht v dng nhiu thuc nn c hng qu khn. Cn nng ca ti gim xung cn khong 75
kg vi chiu cao 1m84. Ti ht vo li ra cc tri giam, bnh vin v nhng chic xe t c
nt. Lc trng ti tht ging mt xc cht di ng. chnh xc l nhng g ti cm nhn.
Lc y, ti ang thi ra tt c nhng th d dy trong cuc i mnh.
Mt ht hy vng, Cash n bang Tennesse, ti cc hang su Nickajack. y, i khi vn c
cc nh kho st hang ng hay nh thm him b lc ng, khng tm c li ra v cht.
Cash d nh chu chung s phn vi h. Anh dng xe, i vo hang, b hng ting ng h cho
n khi n cn ht pin. Sau anh nm trong bng ti v ch i ci cht.
Cash ni trong bng ti anh gp Cha tri, v anh nhn ra rng cuc sng khng phi ch l
ca ring bn thn anh c th vt b. Vi nim hy vng mi, anh quyt nh b ra trong
bng ti. K diu thay, anh tm c li ra. V khi anh ngng u ln, mt hp hy di nh
sng mt tri, anh lng ngi v bi ri khi thy m v June Carter ang i mnh. M
anh ni: M bit c chuyn khng n. M phi ti tm con. B i c chng ng di t

California n y.
HI PHC
Trong sut my thng sau , June Carter v m c chm sc, bo v anh khi cc nh
hng xu v gip anh hi phc sc khe. Trc , June c gip Cash, ng vin anh t
b cht kch thch. Gi y, Cash sn sng nhn s gip ca c. Mt vi thng sau, h lm
m ci. Trong 35 nm sau, h l mt cp khng th tch ri nhau. V vo thp nin 1980,
khi Cash nghin thuc gim au do vn v d dy, c li gip anh hi phc. Cuc chin kh
khn n ni sau , khi tri qua cuc phu thut c tim nhn to, anh t chi dng bt k
loi thuc gim au no.
B phim Walk the Line khc ha hnh nh June Carter l ngi c nh hng tch cc i vi
Johny Cash, nhng d vic khc ha chn thc n u cng khng th din t ht nhn cch
ng qu ca c. C l s miu t chn thc nht thuc v Rosanne Cash, con gi ca Cash
vi ngi v u. Ti l tang ca June, Rosanne ni:
Trong mt b, trn th gii c hai loi ngi: nhng ngi b bit v yu thng, nhng ngi
b khng bit v vn yu thng. B tm kim nhng iu tt p nht trong tt c mi ngi,
l li sng ca b. Nu bn ch ra rng mt ngi no c th khng hon ton xng ng
vi tnh yu ca b, thm ch trong thc t ngi c v th l, b s ni: Thi no, bn yu
qu, chng ta phi nng ngi ch! V b mi mi nng ngi khc. Ti mt mt
thi gian di hiu rng nhng g b lm khi b nng bn dy l bn nhn ra cc phn tt
nht trong con ngi mnh. B ging nh nh trinh thm v lnh vc tinh thn: b nhn vo
nhng gc ti v su kn ca bn, nhn thy tim nng v trin vng ca bn, nhn thy nhng
nng khiu m bn thm ch khng bit mnh c, v b nng chng ln bn nhn thy. B
lm iu cho tt c chng ti, hng ngy, lin tc. Nhng s mnh v nim am m ln lao
nht ca b l nng cha ti. Nu vic lm v ca June c v nh mt cng ty th b s l
gim c iu hnh ca cng ty . l vai tr ng qu nht ca b. B bt u mi ngy
vi cu ni: Em c th lm g cho anh, John? Tnh yu ca b trn ngp mi cn phng cha
ti , thp sng mi con ng cha i, v s tn ty ca b to ra mt ni linh thing v
phn chn cho h sng trn vn cuc hn nhn ca mnh. Cha ti mt i ngi bn ng
hnh thn thng nht, mt tri k m nhc, ngi bn tm giao v tt nht ca mnh.

im mu cht l June Carter khin Johnny Cash tr thnh mt ngi tt hn. Anh pht
huy ti a tim nng ca mt ngh s, su xa hn, l tim nng ca mt con ngi, nh nh
hng ca c. Cash nh li nhng nh hng ca c i vi mnh mt vi nm trc khi h
qua i nh sau:
Vo thp nin 1960, bo ch a tin rng June cu sng cuc i ti, v thnh thong ti
vn nghe ngi ta ni rng c y l l do khin ti sng cho n ngy hm nay. iu c th
ng, nhng sau nhng g ti lm cai nghin v tn ti, ti nhn thc c mt cch y
rng ngi duy nht c th bo v bn chnh l bn thn bn. Nhng g June lm cho ti chnh
l nhng bin ch dn dc ng i, nng ti khi ti yu ui, khuyn khch ti khi ti nn
lng, v yu ti khi ti thy c n v kh tnh. C y l ngi ph n tuyt vi nht ti tng
bit.
TC NG CA CC MI QUAN H
Ti ngh nhiu ngi sai lm khi nh gi thp kh nng tc ng ca nhng ngi khc i
vi cuc i h. Cha m ti bit r iu ny. Hm nay, khi nhn li nhng nm thng hnh thnh
tnh cch ca mnh, ti thy cha m mnh ch nh trong vic chng ti chn v chi vi bn
nh th no. H bin ngi nh ca chng ti thnh ni gn gi vi hng xm. Chng ti c mt
bn chi pool , mt chic bn bng bn, mt b th nghim ha hc di tng hm. Chng
ti c sn chi nm a, sn chi bng r v sn bng chy. Mi ngi u mun n nh
chng ti. V chnh l chin lc. Cha m ti mun bit v l tr m chng ti chi cng.
c bit l vo khong thi gian thp nin 1950-1960, m ti ngh lm, v th b lun c nh
v mt ti chng ti.
Hnh nh m lun hin hu trong cc tr chi ca chng ti, mang ba tra hoc ung lnh
cho chng ti, dn bng cu thng khi chng ti b sy st, quan st mi li n ting ni ca
chng ti. Thnh thong m hi em trai Larry, em gi Trish hoc ti v mt ngi bn no .
V l tr con nn chng ti khng c nim g v tm quan trng ca vic giao du vi nhng
a tr ngoan thay v nhng a h, nhng cha m chng ti bit. H m bo rng nhng nh
hng i vi cuc sng ca chng ti l tch cc.
Khi ti trng thnh v dnh vi gi mi tun t vn cho nhng ngi khc, ti cng p

dng cc quan st hng ngy m cha m ti tng lm. Hu ht nhng ni au bun c th truy
nguyn t cc mi quan h vi nhng ngi xu, cn nim vui ca chng ta ny sinh t cc
mi quan h vi nhng ngi tt.
CC MI QUAN H DN NG CHNG TA
Cc mi quan h trong cuc sng c th nui dng hoc ph hy chng ta. Chng hoc s
nng chng ta ln hoc h chng ta xung, chng cng thm hoc tr i, chng cung cp hoc
bn rt sinh lc. Sau y l nhng iu ti mun ni:
Mt s mi quan h ly i ca chng ta
C mt s cch hiu qu nhn bit mt mi quan h l tch cc hay tiu cc. Th nht, hy
ch xem ngi lm bn thy bn thn tt hn hay t hn. Th hai, cch ny lin quan ti
mc nng lng m bn dnh cho mi quan h . Phi tha nhn rng mt s mi quan h
dng nh c th ht cn cuc sng ca bn. Trong cun sch High Maintenance
Relationships (Cc mi quan h i hi mc bo tr cao), Les Parrott xc nh cc kiu
ngi c th lm tn thng v ly i nng lng ca chng ta. Mt vi kiu trong s l:
Ngi ch trch khng ngt phn nn hoc a ra li khuyn v ch;
Ngi b a y vnh vin l nn nhn v y a mnh bng vic t thng xt;
Ngi lm ct hng l nhng ngi bi quan v thng suy ngh tiu cc;
Nhng k thch p t thiu nhy cm mt cch m qung vi nhng ngi khc;
Ngi hay bun chuyn truyn tin n v lm l b mt;
Ngi thch kim sot khng th b qua mi th hay yn mi chuyn;
K m ln sng hai mt;
K ghen n tc si ln v ghen tc;
K nng gin nh ngn ni la dn hi v lc no cng sn sng phun tro;

Nhng k n bm lc no cng cn g nhng khng bao gi n p;

Ngi tham cnh tranh lc no cng gi thi n ming tr ming.
Les cng a ra mt bn cu hi thng thn c th gip bn bit mt ngi no trong cuc
i mnh c phi l mt k tiu cc ly mt sinh lc ca bn khng. Hy tr li c hoc khng
vi mi cu sau y:
________ Bn c cm thy c bit lo lng khi mt ngi no gi in v li li nhn
yu cu bn gi li khng?
________ Gn y bn c phi gii quyt mi quan h no khin bn cn kit lng nhit tnh
v sinh lc khng?
________ Bn c thnh thong thy s phi gp hoc ni chuyn vi mt ngi no ti ni
lm vic hoc trong mt tnh hung giao tip x hi khng?
________ Bn c mi quan h no m bn cho nhiu hn nhn khng?
________ Bn c ph phn hnh ng ca chnh mnh sau khi tip xc vi ngi ny khng?
________ Bn c t ph bnh bn thn nhiu hn khi c mt ngi ny khng?
________ S sng to ca bn c b kha cht, hoc s minh mn tr c c b tc nghn cht
no, do cm gic khng thoi mi eo ng v phi i ph vi mt ngi kh tnh khng?
________ Bn c phi c gi bnh tnh sau khi cng vi ngi ny bng cch n nhiu hn,
cn mng tay, hay bt u mt thi quen khng lnh mnh no khc khng?
________ Bn c hay tng tng ra cuc ni chuyn hoc tranh lun vi ngi ny, trong
bn t bo v mnh hoc c gii thch quan im ca mnh khng?
________ Bn c hay d b cm lnh, au d dy hoc cng c v phi i ph vi ngi kh
tnh ny khng?
________ Bn c thy phn n v ngi ny c v i x vi ngi khc tt hn vi bn

khng?
________ Bn c thy mnh bn khon v sao ngi ny chn bn ph bnh nhng li him
khi tha nhn nhng vic bn lm tt khng?
________ Bn bao gi ngh s b vic do phi tip xc vi ngi kh tnh ny cha?
________ Bn bao gi ch thy mnh d cu gt hoc thiu kin nhn vi nhng ngi
bn quan tm v nhng kh chu m bn tip xc vi ngi kh tnh ny li cha?
________ Bn c ang cm thy nn lng v ngi ny vn tip tc ht cn sinh lc ca bn,
d bn n lc ci thin mi quan h vi ngi khng?
Theo Les, nu tr li C vi mi cu hi tr ln, chc chn bn ang trong mt mi quan
h m bn phi rt c gng gi gn.
ti l khng ch c cc mi quan h tiu cc mi cn bn phi tip sinh lc. Tt c cc mi
quan h u cn c tip mt cht nng lng. Bn thn cc mi quan h khng th t nui
dng v duy tr. Cu hi t ra l chng cn bao nhiu nng lng? V chng c em li cho
chng ta iu g khng? V d, mt s mi quan h tch cc i hi mc nng lng khng l
trong cuc i ti, bao gm:
Gia nh mi gia nh u c lc thng lc trm, nhng vn n nh; l nhng gi tr
to nn mt gia nh;
Nhm bn b thn thit nhng ngi ny nhn mi th ti c, v h cng cho tt c nhng
th ca h; l ton b ngha ca tnh bn;
Nhm ca ti s lnh o bt u bng thi phc v; ti lun c gng cho nhiu hn
nhn;
Nhng ngi km may mn hn ti mi nm ti u ti cc nc ang pht trin o
to cc nh lnh o v bi p thm gi tr cho cc c nhn thng qua t chc EQUIP.
Nu mt mi quan h i khi i hi bn phi dng ht nng lng, l iu bnh thng.

Nu mt mi quan h lc no cng tiu cn sinh lc ca bn, mi quan h c tc ng tiu

cc i vi bn. Bn c th nhn thy nh hng ca n trong nhiu lnh vc cuc sng ca
bn. N lm gim ti nng ca bn v n ly i sinh lc m bn c th cung cp cho cc nng
khiu v k nng gii nht ca mnh. N lm bn b phn tn khi mc ch ca mnh. V n
lm gim cc n lc tt nht ca bn. V lu di, mt mi quan h tiu cc khng th nh
hng ti ti nng ca bn theo chiu hng tch cc.
Mt s mi quan h b sung cho chng ta
Mt s mi quan h r rng lm chng ta tt hn. Chng tip sinh lc, truyn cm hng v
cng nhn gi tr ca chng ta. Chng nng chng ta ln v em li cho chng ta nim vui
thch. Chng ta nn coi nhng ngi tham gia cc mi quan h ny l bn b v nh gi cao
h. Hellen Keller nhn xt: Nhng ngi bn lm nn cuc i ti. Bng mt nghn cch
khc nhau, h bin cc gii hn ca ti thnh nhng c quyn p , gip ti bc i
thanh thn v hnh phc trong bng m bao ph bi nhng thit thi ca ti.
Trong cun sch The Treasure of a Friend (Kho bu bn b), ti c bit suy ngm v bn
cht ca tnh bn. Khng ai ngoi mt ngi bn s
tin gic m ca bn,
chia s nim vui,
lau kh nc mt,
em n hy vng,
xoa du ni au,
lng nghe,
mm ci cng bn,
ch cho bn cch tt hn,
ni cho bn s tht,

 khch l bn,
cn ai khc c th lm iu cho bn?
l tt c ngha ca bn b.
Trc y, ti tng ngi li v lit k nhng kiu ngi mang n gi tr v sinh lc trong i
mnh. Ti vit:
Gia nh n hng khonh khc tuyt vi bn gia nh l nhng khonh khc tuyt vi nht
ca ti;
Nhng ngi sng to khng ging nhng ngi khc, h gii phng s sng to trong ti;
Nhng ngi thnh t ti rt thch nghe cc cu chuyn v h;
Nhng ngi khch l s khch l i vi tm hn cng ging nh kh oxy cn cho s
sng;
Nhng ngi vui v ting ci lun gip tinh thn ti phn chn;
Nhng ngi suy ngh tch cc i vi ti, c ni chuyn vi h qu tht l nim thch
th;
Nhm ca ti nhng ngi lun b sung gi tr cho ti;
Ngi ham hc hi nhng ngi c hng th l nhng ngi th v.
Cc mi quan h tch cc nng chng ta ln mt cp cao hn. N khch l v pht huy
nhng iu tt nht trong chng ta. Nu khng c cc mi quan h , chng ta s khng th tr
nn tt n vy. Chng l mt trong nhng mn qu tuyt vi nht ca cuc sng!
Mt s mi quan h trng yu trong cuc sng
Trong c cuc i, chng ta tip xc vi hng nghn ngi cc cp quan h khc nhau.
Phn ln cc mi quan h c tc ng rt hn ch, nhng mt s c nh hng to ln ti mc

lm thay i nh hng cuc i. Chng c ngha quyt nh chng ta l ai v chng ta lm

g.
Nhn chung, cc mi quan h tri qua bn giai on:
1. Cc mi quan h x giao. Nhng mi quan h ny khng i hi cam kt t hai pha. V d:
nhn vin gip bn ti bu in, ngi quen ti nh th hoc phng th dc, nhn vin chy
bn nh hng ni bn sng. Bn nhn ra nhng ngi ny v h cng nhn ra bn. Bn c th
bit tn h, nhng bn khng bit nhiu hn nhng g bn c th quan st t xa.
2. Cc mi quan h c cu trc. Cp quan h ny c mi lin quan mt thit hn mt cht
so vi cc mi quan h x giao. Cc quan h c cu trc xy ra xung quanh cc cuc gp g
hng ngy, thng ti mt a im v thi gian c th, pht trin da trn mt s thch hay mt
hot ng chung. Nhng ngi bn bit trong trng hc hoc t cng vic, b m nhng a
tr cng tham gia hot ng vi con bn v nhng ngi c chung s thch vi bn thuc nhm
ny.
3. Cc mi quan h m bo. Khi mi quan h x giao hoc theo cu trc pht trin, lng tin
tng ln, v nhng ngi lin quan bt u mun dnh thi gian cho nhau th mi quan h
bt u pht trin thnh mt mi quan h c nhn tht s. l cp pht trin tnh bn.
4. Cc mi quan h bn cht. Khi nhng ngi trong mi quan h m bo xy p tnh bn v
pht trin nim tin tuyt i cng s tin cy hon ton th quan h c th tin ti cp
quan h bn cht. Cc mi quan h ny lu di v c trng bi mong mun cho i v phc v
ln nhau xut pht t hai pha. Bn mong mun vun p cc mi quan h quan trng nht trong
cuc i vi ngi bn i, nhng ngi bn tt nht v nhm thn thit ca mnh.
Khi cp quan h tng, nh hng gia cc c nhn vi nhau cng tng. V mi ln ngi ta
c a mi quan h ln cp cao hn th giai on th thch s xut hin. Trong sut thi
gian , mi quan h c th i theo hng ny hay hng khc, tch cc hay tiu cc. Nu c
ch l thua-thua hoc thng-thua th mi quan h l tiu cc. Cc mi quan h tch cc ni
chung lun l thng-thng.
i khi, mt mi quan h vt qua mc bn cht t ti mc ngha mi quan h then

cht trong cuc i bn. Ti khng ngh ai c th c to ra mt trong nhng mi quan h

kiu ny. Ti gi n gin l mn qu ca Thng dnh tng cho ti. Ti khng xng
ng nhng ti tht s cn mi quan h . Nhng ngi trong mi quan h kiu ny khng
ch cho ti l tr m cn nng ti ln mc nu khng c h ti khng th t c iu g.
Tom Phillipe l mt ngi bn nh th. Tom v ti c mt tnh bn hn 30 nm. Chng ti
cng nhau i du lch nhiu ni trn th gii, nhng chng ti cng thch cng ngi nh ch
ni chuyn v khng lm vic g khc. Trong ln k nim sinh nht ln th 70 ca Tom, nhm
bn thn thit ca ng cng hp mt. Mi chng ti u c c hi chia s vic Tom tc
ng ti cuc i ca mnh nh th no. Ti vit ra nhng iu ti mun chia s v c cho c
nhm nghe:
Tom yu qu ti v iu kin. Victor Hugor tng ni: Nim hnh phc ln nht ca cuc i
l c yu, cho d bn l ngi th no. Tom cng khng ngng yu qu ti. Nm 1980, anh
khuyn khch ti tham gia phi Weslayan . Nm 1981, anh bt u gip ti khi ng cc hi
tho v thut lnh o. Anh cho ti c hi bc vo th gii kinh doanh. Anh qun l t chc
pht trin c nhn gip ti khi thi gian khng cho php ti lm vic . Anh gip ti chnh
t chc phi li nhun ca ti tn ti vo nhng ngy u thnh lp. n nay n o to
c hng triu nh lnh o trn ton th gii. Mt trong nhng mn qu Thng dnh cho
ti l tnh bn ca Tom.
Sau , ti kt thc bng bi th c tn Tn ca anh c vit u danh sch. Tom tht
s thay i cuc i ti. ng l ngi nng ti trong rt nhiu lnh vc ca cuc sng. Nu
bn tng gp ai c nh hng nh vy ti bn th hy chin u bo v mi quan h ,
hy thng xuyn th hin lng bit n v hy n p bng bt c iu g c th.
NM DU HIU CA MT MI QUAN H BN CHT
Cc mi quan h mc m bo cng nhn gi tr ca chng ta, gip chng ta cm thy
tha mn v bn thn, khm ph cc nng khiu v ti nng tim n. Mi quan h bn cht b
sung gi tr cho chng ta ti nng ca chng ta tht s c pht huy. Nhng ngi bn thn
thit gip chng ta nhn bit s tht vi thi thng cm. H gi cho chng ta c vng
vng. Nu chng ta bt u i chch ng, h s gip chng ta v ng hng. H khch l

khi chng ta au kh v truyn cm hng chng ta vn cao hn. Mt s mi quan h bn

cht c th bin i hon ton kt qu m mt ngi ti nng c th t c.
Khi bn tham gia cc mi quan h, hy tm nhng ngi bn c th xy p mi quan h bn
cht v em li li ch cho c hai bn. Sau y l nm du hiu cho thy mi quan h ang tin
ti cp :
104. Chung nim vui thch
Trong cc mi quan h bn cht, ngi ta dnh thi gian cho nhau ch v mun c bn
nhau. H lm g khng quan trng. V d, v ti, Margaret, v ti thng cng nhau lm vic
vt. Cn g vui thch hn khi ly git kh, mua tp ha hay chn ca hng gn nh?
Khng c g, tr vic c bn cnh v ti.
Ti ngh khi phn ln chng ta cn l nhng a tr, bng trc gic chng ta hiu gi tr ca
vic bn ai c bit. Bn c nh cm gic khi ngi trong lng b m khi cn nh th no
khng? Hoc bn vui mng th no khi ngi ch hay ng b yu qu ca bn ti thm khng?
Hoc cm gic khi ln u tin bn hn h? Tht khng may l s bn rn v p lc cuc sng
thng khin chng ta qun mt nhng iu c th lm chng ta vui thch. Ti lun trn trng
qung thi gian vi Margaret. Gi y khi b y v ti ln chc ng b th thi gian dnh
cho nhng ngi ti yu cng c ngha hn. Hy c ng nhng cng thng ca cuc sng
lm bn nh mt iu .
105. S tn trng
Trong mt mi quan h, khi bn coi trng ngi kia th bn cng s nhn c s coi trng ca
h. V chnh l nn tng ca mi mi quan h bn cht.
Khi no ngi khc tn trng bn? Khi i vi bn, tr ngi hoc hon cnh khng quan trng
bng mi quan h ca bn vi ngi . Khi p lc dn ln bn nhng bn vn i x vi h
bng thi kin nhn v tn trng. Khi phi u tranh mi quan h tip tc tn ti, bn
sn lng c gng bo v v gi gn. l khi bn chng minh bn xng ng c c s tn
trng. xy dng nn mng ca s tn trng tht khng d dng.

Proverbs (Tc ng), mt cun sch tr tu, dy v sc mnh ca cc mi quan h nh sau:

Bn ch c t;
Bn s khng nhy khi thuyn khi gp kh khn;
Bn s lun c mt cho li khuyn;
Bn s ni cho ta s tht;
Bn s rn gia ta;
Bn s nhy cm vi cm nhn ca ta;
Bn s gn b vi ta.
Nhng ngi bit tn trng ln nhau v xy dng mt mi quan h bn cht c hng tt c
nim hnh phc m tnh bn mang li.
106. Nhng tri nghim chung
Tri qua mt vic c ngha cng mt ngi no s to ra s gn b gia hai ngi. Tri
nghim c th tch cc hoc tiu cc. Cc gia nh quy qun bn nhau v thch hi tng
v nhng k ngh din ra hng nm trc (thng th cng ti t li cng ng nh). ng
nghip thng xy dng mi quan h khi cng nhau thc hin cc d n chu p lc cao. Cc
qun nhn thng ni v si dy rng buc ny sinh khi cng nhau tp luyn v gn b hn
trong cc cuc chin. Tt c chng ta u cn ai trng cy hoc chia s nim vui. Cc
tri nghim chung cho chng ta c hi .
Ti vn nh r vic cha ti a ti ri khi trng lc ti mi tui theo ng i cng tc.
Khi cha ti va l mc s va l ngi lnh o nhiu mc s khc thuc cc nh th a
phng trong khu vc. Cha con ti gi ghm hnh l cho chuyn i v i t th trn ny sang
th trn khc bng t. Khi ngi trong xe, chng ti ni chuyn. Khi cha ti gp cc linh mc,
ti thy ng khch l h. iu khng ch to ra mt si dy c bit lin kt chng ti vi
nhau m cn lm nguyn mu cho ti thy kiu cng vic lin quan n cc c nhn m mt

ngy no chnh ti s lm. l kinh nghim ti mi mi trn trng.

107. S tin cy
Ralph Waldo Emerson vit: Vinh quang ca tnh bn khng nm trong bn tay cha ra, khng
phi n ci thn i, cng khng phi nim vui ng hnh, m nm trong cm hng tinh thn
n vi mt ngi khi ngi pht hin ra rng c ai tin mnh v sn lng t nim tin
vo mnh. S tin cy va l nim vui thch va l mt yu t cn thit ca mt mi quan h.
Trong cun sch Winning With People (Chinh phc nhn tm), ti miu t Nguyn tc
Tng gc nh sau: S tin cy l nn tng ca bt k mi quan h no. Trong cc mi quan
h, khng g quan trng hn iu . Nu bn khng c c s tin cy, bn khng nhn c
nhiu ngha t mt mi quan h.
108. S nhng nhn
Tt c cc mi quan h u c lc thng trm. i khi mt ngi ch yu cho, i khi mt
ngi li ch bit nhn. Nu duy tr quan h kiu mt pha nh vy, mi quan h s khng
bn cht. Khi tip tc mt cn bng, mi quan h tr nn lng lo v thng khng lnh
mnh. Nu mun mi quan h ny tip tc, bn cn phi to ra s thay i. Cch thc hot
ng nh sau:
Trong mt mi quan h, khi bn nhn c ci tt hn, phi thay i;
Khi ngi kia nhn c phn tt hn, phi thay i;
Khi hai ngi nhn c phn tt nh nhau, hy tip tc nh trc.
Tnh bn cng nh ti khon ngn hng. Bn khng th tip tc rt tin m khng gi thm vo.
Nu mt trong hai ngi rt qu mc v c gi tnh trng nh th, mi quan h s khng
th ko di.
Mt mi quan h mun vng chc cn phi em li li ch cho c hai bn. Mi ngi phi coi
ngi kia l s mt v c hai phi cng t c li ch. Khi c hi iu g lm nn chin
thng ca mt i bng, hun luyn vin bng Vince Lombardi, ngi c ghi danh vo
Bo tng Danh vng, ni:

Nhiu hun luyn vin c cc cu lc b tt, h bit cc nguyn tc c bn v c tinh thn k

lut cao, tuy vy vn khng ginh chin thng. N i hi phi c yu t th ba: Nu cc bn
nh chi cng nhau trong mt i bng, cc bn phi quan tm ln nhau. Cc bn phi yu qu
nhau. Mi cu th phi ngh ti ng i v t ni vi bn thn rng: Nu mnh khng cn g
kia li th Paul s b gy chn. Mnh phi lm cng vic ca mnh cu y c th lm vic
ca cu y. S khc bit gia ci tm thng v s v i l cm gic cc cu th dnh cho
nhau.
Cc mi quan h bn cht lun l thng-thng. Nu c hai ngi khng cng thng th mi quan
h khng th vng chc v lu di.
TI NNG + CC MI QUAN H = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Nu bn mun tr thnh mt ngi ti nng vi cc mi quan h c nh hng tch cc th y
l nhng g bn nn lm:
109. Xc nh nhng ngi quan trng nht trong cuc i bn
Ai l nhng ngi quan trng trong cuc i bn, ngi m bn dnh phn ln thi gian ca
mnh cho h, bn thy kin ca h c ngha nht vi mnh? l nhng ngi c nh
hng ln nht ti bn. Hy xc nh h l ai trc khi bn c th nh gi h nh hng n
ti nng ca bn nh th no.
110. nh gi xem h c ang tc ng ti bn theo chiu hng tch cc khng
Sau khi xc nh nhng ngi c nh hng ti bn, s khn ngoan nu bn nhn thc c
h ang nh hng ti bn nh th no . Cch lm d nht l tr li cc cu hi sau v mi
ngi:
Ngi ngh g v mnh? Con ngi c xu hng tr thnh mt ngi ging nh hnh mu
ngi quan trng nht trong i h. Hy ngh ti tr nh. Nu cha m chng ni chng l k
tht bi, ngu ngc hoc v dng, chng s tin nh vy. Nu cha m chng ni chng thng
minh, hp dn v c gi tr, chng cng tin nh vy. Chng ta thng nghe theo kin ca

nhng ngi chng ta knh trng.

Ralph Waldo Emerson khng nh: Mi ngi u c quyn c nh gi ti cc thi khc
tuyt vi nht ca mnh. Nu bn mun c nh hng theo hng tch cc, hy dnh thi
gian vi nhng ngi ngh tch cc v bn. H cn tin vo bn.
Ngi ngh g v tng lai ca mnh? Tiu thuyt gia Mark Twain khuyn: Hy trnh xa
nhng ngi c lm teo i cc tham vng ca bn. Nhng ngi quan trng nht trong cuc
i bn c hnh dung mt tng lai tt p cho bn khng? H c nhn thy nhng iu tuyt
vi trc mt bn khng?
Margaret tng ti nhiu mn qu tuyt vi k t khi chng ti thn thit vi nhau. Mn qu
ti yu thch nht l cun s nht k cng vic c y tng ti mt nm trc khi ci, khi bit
rng s nghip ca mt mc s ang n i ti. Trong , ti c th ghi li cc hot ng ca
mnh nh cc bi ging o, cc l ci v m tang. l cun nht k v giai on lnh
o cc nh th a phng trong cuc i ti. Nhng ti coi trng n, c bit v nhng g c
y vit trong , vo nm 1968. n gin l:
John!
Anh sp t c nhng iu v i.
Yu anh!
Margaret
Mt vi t khng c g to tt nhng chng th hin nim tin c y dnh cho ti, nim tin ca
c y v tng lai ca ti. V c y vn th hin nim tin mi ngy trong sut nhng nm
thng chng ti sng bn nhau.
Ngi c x vi mnh nh th no trong nhng lc kh khn? Mt cu ngn ng c ni
rng: Trong thnh cng, bn b bit n chng ta. Trong kh khn, chng ta bit bn b. Vo
nhng lc kh khn hay gp rc ri, mt ngi bn nh hng ti bn theo chiu hng ng
chnh l ngi:

Khi bn b nh ng, ngi bn tt khng bn hoc ni: bo ri m. H nng bn dy

v gip bn bc tip.
Ngi gip mnh pht huy bn thn nh th no? Th tng Anh Benjamin Disareli nhn
xt: Vic tt nht bn c th lm cho mt ngi khng phi l chia s ca ci ca bn m l
ch cho ngi thy ca ci ca chnh anh ta. chnh l bn cht ca cc mi quan h tch
cc, n gip mi ngi vn ln v pht huy tim nng ca bn thn. H thy c nhng iu
tt p nht trong con ngi bn v khch l bn n lc v nhng iu tt p , ging nh
June Carter lm vi Johnny Cash.
William Allen Ward nh gi: Mt ngi bn tht s bit cc im yu ca bn nhng cng
ch cho bn cc im mnh bn c; cm nhn c ni s hi ca bn nhng li cng c lng
tin ca bn; thy ni lo lng ca bn nhng cng gii phng tm hn bn; nhn thy nhng
khim khuyt ca bn nhng cng nhn mnh cc kh nng ca bn. l nhng g m mt
mi quan h tch cc cn c.
111. Nu bn c mt tnh bn khng ng tin, hy kt bn mi
Mt ngi bn gi cho ti mt cu chuyn ci c nhan l Bc th cui ca Bob. Cu
chuyn nh sau:
Cc bn thn mn!
iu quan trng n ng phi nh l khi ph n gi i, h s kh c th duy tr cht lng vic
nh nh khi cn tr. Khi n ng nhn thy iu ny, h nn km nn khng la ht.
Hy ti k li cch ti x l tnh hung ny nh th no.
Khi ti buc phi thi cng vic t vn ca mnh v ngh hu sm vo thng T, Nancy phi
kim c mt cng vic ton thi gian, va c thm thu nhp va c tr cp y t cn
thit. Khng lu sau, khi Nancy bt u lm vic, ti pht hin thy c ta bt u bc l du
hiu ca tui tc.
Ti i cu c hoc i sn v v nh cng lc Nancy i lm v. D bit ti i n mc no,
nhng hu nh lc no c ta cng ni c cn phi ngh chng na ting trc khi bt u nu

ba ti. Ti c km nn khng ht ln. Thay vo , ti bo c ta hy tn dng thi gian ca

mnh v ch nh thc ti khi ba ti c by trn bn. Trc y c ta ra bt ngay khi
n xong. Nhng gi y khng c g l l nu bt a vn cn trn bn vi ting ng h sau
gi n ti.
Ti lm nhng g c th bng cch nhc nh c ta vi ln mi ti rng bt a khng t sch
c. Ti bit c ta ly lm bit n iu v thc t c v nh th c ta mi lm xong vic
trc khi i ng.
Gi y, v gi hn, c ta c v nhanh mt hn. My git v my sy u di tng hm.
Thnh thong c ta ni c ta khng th i xung nhng bc thang thm mt ln no na. Ti
cng khng lm to chuyn. Min l c ta vn git ht ch qun o vo ti ngy hm sau, ti vn
sn sng l i.
Khng ch c th, tr phi ti cn mc ci g c l phng phiu ti cuc hp hi kn
vo th Hai, ti cu lc b nh bi vo th T hoc th By, i chi bowling vo th Ba
hoc th Nm hay mt dp g tng t, ti s bo c ta c i n ti hm sau hy l. Lm
th c ta c thm cht thi gian thu xp mt s vic khc nh tm cho ch, ht bi hoc lau
nh.
Tng t, nu ti c mt ngy cu c tht s tuyt vi th c ta s c php m c v nh
vy mt cch th thi hn.
Nancy bt u hay phn nn hn mt cht. V d, c ta s ni rng tht kh c th b tr c
thi gian thanh ton cc ha n thng trong gi n tra. Mc cho c ta phn nn, ti tip tc
khch l c ta. Ti bo c ta ko di thm hai hoc thm ch ba ngy na. Nh th c ta s
khng phi vi vng. Ti cng nhc c ta l thnh thong b qua ba tra cng khng lm c ta
au, gi bn bit ti c g!
Khi lm nhng cng vic n gin, dng nh c ta ngh rng mnh cn thm nhiu thi gian
gii lao.
C ta phi ngh cho mt khi mi hon thnh mt na cng vic xn c sn. Ti c
khng lm c ta b mt khi c ta cn thm cht thi gian gii lao ngn ngi . Ti bo c ta t

pha cho mnh mt ly nc chanh to v mt lnh v ch c ngi mt lt. Ti ni vi c ta l

nu c ta i pha nc th c ta cng c th lm cho ti mt cc v ngh gii lao cnh ci vng
c ta c th ni chuyn vi ti cho n khi ti ng.
Ti bit c th mnh ging mt v thnh v ci cch ti gip Nancy hng ngy. Ti khng ni
rng kh nng th hin rt nhiu s quan tm ny l d. Nhiu ngi n ng s thy vic
kh. Mt s s cho l khng th. Khng ai bit r hn ti rng ph n tr nn kh chu th no
khi h gi i. Tuy nhin, cc chng trai, ngay c nu bn ch bt ht vo mt v mnh thng
xuyn hn mt cht nh l th ny th ti s coi vic vit cu chuyn ny l c gi tr.
K tn, Bob
Ti bt: m tang ca Bob vo th by, ngy 25 thng 01
Ti ti bt: Nancy c tuyn b trng n th hai, ngy 27 thng 01.
Nu nhng ngi gn gi bn ang li bn xung, c th n lc phi to ra thay i. Din
gi Joe Larson nhn xt: Bn ti khng tin ti c th tr thnh mt din gi thnh cng. V th
ti lm mt iu g . Ti ra ngoi v tm cho mnh mt vi ngi bn mi!
Khi bn tht s ngh v iu ny, iu c ngha nht trong i l cc mi quan h chng ta
pht trin, hy nh:
Bn c th xy mt ngi nh p nhng cui cng n s sp .
Bn c th pht trin mt ngh nghip n nh, nhng ri mt ngy n cng s chm dt.
Bn c th tit kim mt s tin ln, nhng bn khng th em n theo.
Bn c th c sc khe trng kin hm nay, nhng n lc no n cng suy gim.
Bn c th t ho v nhng thnh tch ca mnh, nhng ri s c ngi vt qua bn.
Nn lng ? ng nh vy, v c mt th tht s c ngha v tn ti mi mi tnh bn.
Cuc sng s qu di nu dnh n cho nhng ngi lun ko bn i sai hng. V n s

qu ngn nu bn khng dnh thi gian cho c nhng ngi khc. Cc mi quan h xc nh
con ngi bn. V chng s nh hng n ti nng ca bn cch ny hay cch khc. Hy
chn la khn ngoan!
TI NNG + CC MI QUAN H
BI TP NG DNG
1. Lp danh sch nhng ngi quan trng trong cuc i bn. Cnh tn mi ngi, hy nh
du cng nu ngi b sung gi tr cho bn v du tr nu ngi ch yu ly i gi tr
ca bn. Dng cc cu hi sau lm tiu chun:
Ngi ngh g v mnh?
Ngi ngh th no v tng lai ca mnh?
Ngi c x vi mnh th no trong nhng lc kh khn?
Ngi gip mnh pht huy bn thn th no?
Vi nhng ngi c du tr trong danh sch, bn s cn ln chin lc i ph.
Nu bn lm vic vi mt s ngi tiu cc th bn phi tm cch trnh xa h. Nu iu l
khng th, hy cn nhc kh nng thay i cng vic.
Nu nhng ngi tiu cc l bn b hoc ngi thn, n lc tm nhng ngi mi. Hy
tch mnh khi nhng ngi ang c nh hng tiu cc ti cuc i bn, v bt u tm kim
nhng ngi bn s nng bn ln.
Nu nhng ngi tiu cc l thnh vin trong gia nh, c th bn phi hn ch lng thi gian
dnh cho h v chng li tc ng xu bng cch dnh nhiu thi gian hn vi nhng ngi
tch cc (cng tng t vic cn t nht nm nhn xt tch cc chng li nh hng ca mt
li nhn xt tiu cc).
Nu bn i ca bn l ngi tiu cc, hy tm kim s gip t chuyn gia. Rt c kh
nng bn s khng th o ngc mi quan h ny nu khng c s gip .

2. Chn ra v nh gi mi quan h c ngha nht vi bn. Vit ra hai ct: Nhng g mnh
cho i v Nhng g mnh nhn li. Di mi ct, hy vit tt c nhng li ch bn nhn
c t mi quan h v tt c nhng li ch ngi bn kia nhn c.
Nu mi quan h lnh mnh th hai ct s cn i nhau. iu khng nht thit l hai ct c
cng s lng mc. Khng phi tt c cc li ch u ngang bng v gi tr. Hy lu iu .
Nhng nu hai ct mt cn i, bn cn iu chnh gn gi mi quan h .
Nu bn l ngi ch yu cho, trc tin hy t hi mnh v sao. Th hai, hy ln k hoch
bc li li v cho t i. i khi ngi bn kia ch c bc ti v ng gp nhiu
hn. Nu ngi kia l ngi ch yu cho, hy xem bn c th b sung gi tr cho mi quan h
nh th no v hy hnh ng.
3. Vit mt bc th cm n ngi quan trng trong cuc i bn, by t lng bit n ca bn,
gii thch ngi lm g cho bn v iu c ngha nh th no.

12. TRCH NHIM TNG CNG TI

NNG

Khng g b sung c bp cho ti nng nh trch nhim. N nng ti nng ln mt cp mi

v lm tng s do dai. Tuy nhin, khi xem xt 13 la chn to nn mt ngi ti nng, ti
nhn thy trch nhim thng l la chn cui cng ngi ta mun lm. Kt qu l ti nng
yu t, v vy h khng th thc hin v khng bao gi pht huy ti a tim nng ca mnh.
Tht ng bun cho ngi khng th nhn trch nhim. Bin tp vin ng tc gi Michael
Korda ni: Thnh cng trn bt k quy m ln no u i hi bn phi dm nhn trch
nhim. Trong bn phn tch mi nht, phm cht duy nht tt c nhng ngi thnh t u

c l kh nng nhn trch nhim. Nu bn mun c thnh cng, hy bin trch nhim thnh
la chn ca bn.
TI NNG TT NH
Ti tng tnh c xem mt chng trnh trn knh PBS v nhng ngi leo ni . iu khin
ti ngc nhin l h c cc phm cht ging nhn vt Ngi nhn. Chng trnh hm tp
trung vo Dan Osman, ngi leo ht mt ngn ni trong thi gian k lc m khng cn dng
dy an ton. C mt khonh khc trong khi tro, anh phi nhy ln vi ti ch bm tay v
gn nh bay trong khng trung trong giy lt. Nu tm trt, c ng s git cht anh.
Cuc leo ni y hng th din ra California, ti mt ni c tn l Lovers Leap. Chng
ng anh chn c gi l Bears Reach. R rng cc hnh trnh c th c t tn v xp
hng bi ngi u tin chinh phc thnh cng n. Bears Reach c coi c kh 5,7 trong
h thp phn Yosemite. Kiu leo ni bt u vi mc 5 bao gm: cc di chuyn k thut v c
phn cng bo v phng trng hp b ng; hoc leo ni l, bo v mng, i hi k nng (cc
c nm r rng khng dnh cho nhng ngi mi leo l nhng im phi dng n cc
ng tc c bit) v rt d xy ra chn thng nng, thm ch t vong nu b ng m khng
c bo h.
Ni cch khc, vic rt kh. Mt hng dn vin leo ni c tnh mc thi gian trung
bnh tro ht b mt ca Bears Reach, dc ni cao 1.200 m, l ba ting ng h. V
thng l c dng dy an ton. Osman lm c ci gi l c leo ni c din t do
khng c s tr gip, khng dy thng ch mnh anh chng li mt ni . Anh lp k cng
trong vng 4 pht, 25 giy.
PHT TRIN K NNG
Osman bt u leo ni khi anh 12 tui. Anh sinh ra trong mt gia nh c b lm nhn vin
cnh st, m l nh v ch mn ua nga v l hu du ca cc chin binh samurai. Khi cn
l mt a tr, anh hc kungfu v aikido (mn v Nht Bn coi trng cc gi tr v s thng
bng, kim sot v trng thi tnh). Osman mt tm nm tr thnh mt nh leo ni chuyn
nghip, theo anh l chm, v pht trin thnh mt nh leo ni ng cp th gii, mt chuyn
gia dng dy thng.

Sau hn mt thp k leo ni, Osman bt u th nghim vi mn ri t do. l ni ngi ta

nhy kiu bungee t mt im cao, nh cu hoc vch , nhng thay v c ni vi mt dy
bungee n hi, ngi c ni vi mt chic dy thng dnh cho ngi leo ni. Dy
thng c co gin mt cht nhng c ri c sc mnh hn nhiu. N i hi k thut dng
dy thng chuyn nghip v thn kinh thp. Osman bt u lp v ph k lc bng cc c nhy
t do. Anh tr thnh huyn thoi trong gii leo ni v nhng ngi nhy BASE (nhng ngi
nhy d t cc im c nh). Danh ting ca anh tng ln v chng my chc cc nh qung
co trn truyn hnh v bo ch bt u mi gi anh.
TI NNG V HN TRCH NHIM HU HN
Nhng con ngi Dan Osman cn nhng mt khc. Anh c mt khong thi gian kh khn
trong cuc sng thc. Bn b tru a v vic Dan n mun trong cc bui gp mt hng gi
lin hoc thm ch i khi khng xut hin. Bit danh hi nh m anh t cho anh l Danny
hay qun. Anh lin tc nhn v pht do i qu tc hoc li xe khi b treo bng, khi xe cha
ng k do anh qun thanh ton. Anh thng phi nh ngi khc gip . Andrew
Todhunter, ngi hng th vi Osman n ni dnh hn ba nm bn Osman v vit mt
cun sch v tri nghim , vic Osman vi phm giao thng v b bt do khng tr tin pht.
Khi Osman b gii i, anh yu cu Todhunter gi cho ngi thn, mt cp v chng ngh hu
nhn nui anh. H qu quen vi vic ny. B v, mt nhn vin qun l ngh hu,
nhn xt: Ti tht s rt lo cho n iu lm ti s l cc c nhy ca n. N tip tc mun
nhy cao hn v xa hn na. Ti bo n: Con khng th tr li Dan ! Con phi chun b
ngh v tng lai ca mnh nhiu hn mt cht i. S lo ngi ca b khng phi ch dnh cho
anh. Osman c mt con gi 12 tui tn l Emma. Anh sng cng con gi v v hn th.
Todhunter rt ngc nhin bi Osman c mt s tp trung cao ti tng chi tit v thc
trch nhim mnh m nh vy khi leo ni nhng li c qu t cho phn cn li ca cuc i
mnh. V ng hi Osman v trch nhim ca anh vi con gi.
Nu ti ng trong khi c din ti s i ngc li mi th ti i din, khng phi thc y
nhng g c, m l tip tc con ng sn c. Cht, ti s lm mi ngi tht vng gia
nh ti, bn b ti, Osman ni. Ti s cp mt ca con b iu nu ti ng. Con b bit
s khc bit ca cha mnh. Nhng ngi cha khc khng lm iu ny. Con b s nhng n vn

t ho v nhng g ti ang lm. Cng ging cha ti vy. Ti lo cho ng, v khi ng b bn,
mi ngi knh trng cha ti l mt cnh st gii nh th no. V cn tm bng treo trn
tng: Nhn vin cnh st ca nm.
NGI PH K LC
Ngy 23 thng 11 nm 1998, Dan Osman c gng thc hin c nhy t do xa nht ca mnh 3.000m. Ban u anh nh lp k lc mi vo ngy 26 thng 10. Anh chun b cho c nhy
cun dy ca mnh ti Thp nghing Yosemite v thc hin mt vi c nhy tm trung ti
cao nht ln ti 2.700 m. Sau anh nhn c in thoi ca Emma. Con b ang khc; n lo
lng cho anh. Anh b li mi th v v vi con gi. Hai ngy sau, anh quay li Yosemite v
sn sng thc hin li cc c nhy ca mnh, nhng ri b bt v nhng vic anh cha bao gi
t ra c trch nhim: v pht xe v bng li b treo. Anh mt 14 ngy trong t.
Bn anh, nh lm phim Eric Perlman, th chp nh cu Osman ra, ni chuyn vi anh
sau khi anh ra t. Perlman nh li: Ti ni vi anh y l: Anh i xa, c th xa
hn mc cn thit. Khng ai s c th chm ti iu ny k lc ca anh trong mt tng
lai di. Hy b dy thng xung, hy cho cc v thm phn thy anh nghim tc v y anh
phi chi theo quy tc. V anh y hon ton ng . Anh y ni: Anh bit khng, anh ni
ng y. l iu ti nn lm. V d sao cc thin thn h mnh ca ti cng cn ngh ngi.
H phi lm vic qu nhiu cho ti.
Nhng khi Osman quay tr li cng mt ngi bn vo ngy 22 thng 11 gi ghm leo
ni, anh khng th cng li ham mun lp thm mt k lc na. u tin, anh nhy cao
khong 2.775m. Ngy hm sau, anh thuyt phc ngi bn cng nhy. Sau , Osman vi v
chun b mi th cho c nhy cao hn ca mnh. Lc tri mun, mt tri ang ln v
Osman khng th nhn r mi th. Nhng anh vn nhy. Khi ting dy thng nghe c v khng
n, ngi bn bit c iu g khng hay xy ra. Anh i v pha chn vch v tm thy
Osman cht. Dy thng b t.
THAY I QUAN IM
Khi Todhunter dnh thi gian bn Osman v nghin cu vit sch, lc u ng ngng m
nh leo ni ny v cho php anh thng xuyn th hin s v trch nhim ca mnh. ng so

snh hnh vi ca Osman vi hnh vi tn tnh ca Picasso hay s say xn ca Faulkner, v

ni rng cc ngh s v i v cc thin ti th thao khng th hoc khng sng trong cc gii
hn thng thng. Nhng khi Todhunter chng kin ht hnh vi bt cn ny n hnh vi bt
cn khc ca anh, quan im ca ng thay i. ng vit: C nhng chuyn gia v tnh
nguyn vin lun lun nhn thc r rng vic mo him i mnh phc v cng ng v
thng khng hy sinh mng sng ca h v mt s nghip cao c. Nhiu ngi trong s h,
ging Osman, phi nui c gia nh. Chng kin c nhy cu, ln u tin ti b chong vng v
s v ch khn cng ca s tin thng v cng ln cho vic mo him .
Ti nng ca Osman khng cn na. C rt t ngi trn th gii c th lm nhng g anh
lm. Nng khiu ca anh, ging nhng ngi nh Michael Jordan, Tiger Woods hay Lance
Armstrong, l mt hin tng. Nhng s thiu tinh thn trch nhim hn ch cuc i anh
v cui cng git cht anh. Tht l mt bi kch!
SC MNH CA TRCH NHIM
Chng ta sng trong mt nn vn ha nh gi ti nng qu mc v h thp gi tr ca trch
nhim. Nu bn nghi ng iu , hy kim tra cch chng ta i x vi cc vn ng vin
trong cc trng ph thng v i hc, nhng ln b qua cc hnh vi liu lnh v v trch
nhim ca h thng tng ng vi ti nng h th hin trn sn u. l mt cch lm hi
h. Trch nhim tht s cng c ti nng v to thm c hi cho thnh cng lu di. Sau y l
nhng gi tr m tinh thn trch nhim mang li:
112. Trch nhim xy dng nn tng ca thnh cng
Tony Campolo, Gio s X hi hc, ch ra tm quan trng ca vic c c thc trch
nhim mnh m, c bit trong mt nn vn ha coi trng t do. ng vit v h thng Hin
php M:
Mc d Hin php ca chng ta t ra c cc nguyn tc to nn h thng chnh tr tt
nht t trc ti nay, ti thy n vn c mt li c bn. N nu r Bn tuyn ngn Nhn quyn,
nhng khng c phn no ni ti Tuyn ngn v Trch nhim Chnh quyn m bo con
ngi c c cc quyn ca mnh nhng khng ch r cc trch nhim ca h, khng ku gi
h tr thnh kiu ngi Thng mun h tr thnh.

Ti hon ton ng vi li ku gi ca Campolo v tinh thn trch nhim. Thc t, hng nm

nay, ti vn dy cc nh lnh o rng, khi h tin cao trn nc thang s nghip ca mnh v
m nhim trch nhim ln hn th quyn ca h tht s gim i . Quyn lnh o i hi s
hy sinh. V trong khi vic m nhn trch nhim cng l mt s hy sinh, chnh n cng em li
nhng phn thng to ln.
Ti tng c c hi c ln chic hng khng mu hm USS Enterprise, tham quan con tu v
nghe cc s quan gii thch v cc nhim v v chc nng khc nhau ca 5.500 ngi trn tu.
iu ngc nhin l thng ip ca cc s quan u c mt ch chung. H ni v tm quan
trng ca khu vc mnh qun l i vi nhim v chung ca c con tu, vic mt nhm cc
thy th 19 tui gnh vc trch nhim thc hin cc chc nng nh th no. Cc s quan
t ho khi ni nhng iu ny.
Mt s quan k cho ti nghe v vic ch huy mt thnh vin trc y tng tham gia bng
nhm. Cu thanh nin c php la chn hoc vo t hoc tham gia hi qun. T mt k
gy ri, cu tr thnh mt thnh vin tch cc ca nhm v sau tr thnh i trng ca mt
i. Nhng khonh khc ng t ho nht trong qun i, vin s quan ny ni, chnh l vic
gip nhng a tr c vn thnh cng.
iu g bin nhng a tr ny thnh cc cng dn c ch v bin nhng k gy ri thnh
nhng nh lnh o? Trch nhim! Khi thc hin ngha v qun s, bao quanh cuc sng ca
h l nn vn ha trch nhim. Nn vn ha yu cu h phi hnh ng ph hp, h tr nn
c trch nhim v c ch. Khi con ngi p li li yu cu trch nhim bng cch ng gp
nhng g tt nht ca mnh, nhng iu tt p s n.
Nhng thanh nin la chn nhn ly trch nhim v iu gip h thnh cng trong
qun i. N s tip tc xy dng nn tng cho thnh cng ca h trong tng lai, d h lm g.
113. Trch nhim, nu c x l ng n, dn ti trch nhim ln hn
Nhiu nm trc y, bin tp vin ca t Bellefontaine (Ohio) Examiner , Gene Marine, c
mt phng vin th thao mi i a tin v mt trn u ln. Phng vin tr v ta son m
khng c bn tin no.

Bi bo u? Marine hi.
Khng c tin, phng vin tr li.
Ci g? Marine gm ln. Ti sao li khng?
Khng c trn u.
Khng c trn u? Xy ra chuyn g? Marine hi.
Sn vn ng b sp.
Th bi vit v v sp sn vn ng u? Marine gng hi.
khng phi l nhim v ca ti.
Nhng ngi x l tt nhim v ca mnh n nhn c hi x l c nhng nhim v khc.
Nhng ngi khng lm tt s khng c c hi .
114. Trch nhim pht huy ti a kh nng v c hi
Nm 1994, trong sut cuc nh cng ca cc cu th bng chy thuc Tng hi Th dc
Chuyn nghip, rt nhiu nh sn xut lin quan ri vo hon cnh kh khn. Tuy vy Cng ty
Pinnacle Brands quyt tm khng sa thi bt k nhn vin no. Nhng cng ty cng phi c mt
s thay i c th tr lng cho mi ngi cho n khi cng vic kinh doanh c li tr li.
Vy ban qun l lm g? t ln vai nhng ngi cng nhn trch nhim tm cch b li 40
triu -la doanh thu b thit hi. Gim c iu hnh Jerry Meyer ni vi cc nhn vin ca
mnh: Ti khng nh bo v vic lm ca cc bn. Cc bn s phi t bo v cng vic ca
mnh. Cc bn bit mnh c th thay i iu g v cc bn c th lm g khc i.
V nhng ngi ny lm c nhiu vic ng hoan nghnh. Khon ti chnh 50 nghn -la
cng ty dnh mua nc ngt cho cc phng hi ngh b ct. Mt nhn vin phng ti v pht
trin thng hiu hiu qu, tit kim cho cng ty 100 nghn -la. Mt nhn vin PR k c
mt v lm n cung cp inh ti cc k Olympic, mang v 20 triu -la. Cui cng, Pinnacle
Brands l cng ty duy nht trong s cc cng ty sn xut khng sa thi nhn vin trong sut thi

gian cc cu th bng chy nh cng.

Trch nhim c gi tr, khng ch trong nhng lc kh khn, m vo mi thi im. N pht
huy kh nng ca chng ta v cho chng ta c hi. N l ng lc khin chng ta phi hnh
ng. Trong cng vic, chng ta cn nhn trch nhim, khng ch vi nhng g chng ta c
phn cng m cn v nhng g chng ta ng gp. V d, nu bn lm vic ti mt doanh
nghip, cui mi ngy bn nn t hi mnh: Hm nay mnh c lm li cho ng ch khng?
Nu cu tr li l khng, c th bn ang gp rc ri. Hy nhn ly trch nhim tr thnh
mt ngi c kh nng ng gp. Mi nhn vin cn tr thnh mt ngun ti sn cho cng ty,
khng phi l mt khon chi ph.
Richard L. Evans nhn xt: Tm c mt ngi s nhn trch nhim, hon thnh v theo st
cho n chi tit cui cng tc l nhn nhim v th nhim v s c hon tt mt cch
hiu qu v tn tm l ti sn v gi. Khi cc nh lnh o tm c ngi c trch
nhim, h trao cho nhng ngi cc c hi v ngun lc hot ng hiu qu hn.
115. Trch nhim to lp mt danh ting vng chc
Nhng ngi c trch nhim thch to dng danh ting. V l mt trong nhng ti sn ln
nht ca vic duy tr tinh thn trch nhim. Nhng ngi khc tm thy bn nhng g h trng
i v h bit c th trng cy vo bn.
Tri li, vi ngi cng thiu tinh thn trch nhim, bn t cng t lng tin vo h. Mt
ngi c th c gng chia cuc i mnh thnh nhiu ngn nhn trch nhim ngn ny v
chi b n mt ngn khc nhng v lu di, vic khng th duy tr mi. S v trch
nhim khng c kim sot chc chn s pht trin v lan sang nhng ngn khc.
Trong lch s nc M, mt v tng c danh ting ngy cng lng ly l Dwight D.
Eisenhower. Danh ting ca ng qu ln n mc nh th m ng c bu lm tng thng. D
l mt v tng thng khng tht s xut sc nhng ng l mt v tng tuyt vi. l do ng
lun sn sng nhn trch nhim cho nhng quyt nh ca mnh.
Trong sut Chin tranh th gii th II, Eisenhower chu trch nhim cho vic ln k hoch
D-Day chim ng vng Normandy, Php. Ra lnh t kch l mt quyt nh au lng v ng

bit chc n s cp i sinh mng ca rt nhiu qun nhn. Nhng ng cng bit rng nu thnh
cng s l im quyt nh cho cuc chin chng li bn c quc x.
Trong cun sch American Scandal, Pat Williams vit rng, vi gi trc cuc t kch,
Eisenhower vit bn thng co bo ch s c dng nu k hoch chim ng b tht bi.
Ni dung nh sau:
Cuc b ca chng ti tht bi v ti rt qun. Quyt nh tn cng ca ti vo thi
im v a im ny c cn c trn nhng thng tin tt nht chng ti c. Lc qun, khng
qun v hi qun ht lng anh dng x thn cho nhim v. Nu c bt k khin trch hay sai
lm no lin quan ti cuc tn cng ny th ch ca ring ti m thi.
Eisenhower quyt tm nhn trch nhim v mnh cho d xy ra bt c iu g. iu gip
ng ginh c s ngng m ca cc s quan, qun nhn v c ca ngi dn na.
Nu bn mun ngi khc tin cy, hy tn dng nhng c hi, nhiu ngun lc hn na pht
trin v cng c ti nng ca bn, ng hnh cng bn, sau m nhn trch nhim v trung
thnh thc hin iu trong tt c cc lnh vc i sng.
TI NNG + TRCH NHIM = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Ti khng th bit c bn l ngi c trch nhim nh th no. C th bn ang gp vn
trong vic nhn trch nhim. Hoc cng c th bn l ngi c thc trch nhim mnh m v
bn khng bao gi bung xui bt c chuyn g. D th no i na, hy xem li cc bc sau
tr thnh mt ngi ti nng c trch nhim:
116. Hy bt u
Trit gia Hy Lp Aristotle nhn xt: Chng ta tr thnh ngi nh th no l do nhng quyt
nh bn thn chng ta a ra. Mi ln bn a ra mt quyt nh c trch nhim, bn tr
thnh mt ngi trch nhim hn. Ngay c nu n thi im ny bn cha lm tt vic ,
bn c th thay i. Nhng ngi thnh cng nhn trch nhim c nhn cho hnh ng v thi
ca mnh. H th hin kh nng phn ng kh nng chn phn ng ng, d c phi i

mt vi tnh hung nh th no. Trch nhim lun l s la chn, v ch c bn mi lm c

iu .
Nu tinh thn trch nhim cha phi l mt trong cc th mnh ca bn, hy bt u t t. Bn
khng th bt u t ch no khc ngoi ni bn ang ng. Khi ni ti trch nhim, bn tay
tr gip tt nht bn c th tm l bn tay ca chnh bn.
117. Chn bn mt cch khn ngoan
Hy lu li khuyn ca hun luyn kim t vn vin Kevin Eikenberry: Hy xem xt tht
cn thn nhng mi quan h gn gi nht trong cuc i mnh v chnh l hng i bn ang
tin ti. Nu bn bt u hnh trnh ca mnh trn con ng trch nhim, hy chc chn
rng bn chn cho mnh nhng ngi bn ng hnh ng n. Bn s thy kh hoc thm
ch khng th c trch nhim khi bn dnh phn ln thi gian ca mnh bn cnh nhng ngi
v trch nhim.
118. Ngng li cho ngi khc
Ngi qun l bn hng ca mt cng ty kinh doanh thc n cho ch hi nhm bn hng ca
mnh xem h thch chng trnh qung co mi ca cng ty nh th no.
Tuyt! h tr li. Tuyt nht trong lnh vc ca chng ta.
Cc anh ch ngh g v sn phm ca chng ta? ng hi.
Tuyt vi, h tr li.
Th cn v lc lng bn hng? ng hi tip.
Bn thn h chnh l nhng ngi bn hng nn tt nhin h a ra cu tr li tch cc, ni
rng mnh l nhng ngi tt nht.
Vy c ri, ngi qun l hi tip, Vy nu chng ta c thng hiu tt nht, bao b p
nht, chng trnh qung co hay nht v lc lng bn hng gii nht, th ti sao chng ta xp
th 17 trong lnh vc chng ta ang kinh doanh?

Sau mt hi im lng bi ri, mt nhn vin bn hng ni: l v nhng con ch ng nguyn
ra chng khng chu n thc n ca chng ta!
Nu bn mun thnh cng v pht huy ti a ti nng ca mnh, bn cn chm dt vic li
cho ngi khc, hy nhn thng vo s tht v nhn trch nhim v cuc sng ca chnh mnh.
Ngi dn chng trnh truyn hnh Oprah Winfrey ni: Trit l ca ti l bn khng ch c
trch nhim v cuc sng ca mnh, ch khi lm tt cng vic ca hin ti th bn mi c th
lm tt cng vic trong tng lai.
Ron French thuc Cng ty Dch v Tin tc Gannett vit rng vic khng tha nhn trch nhim
lan trn khp nc M:
N trnh trch nhim tr thnh mt s thch ca ngi M. Tt c chng ta u hc cch
chi tr li... T nhng ngi nghin thuc c i i kin cc cng ty thuc l n nhng
sinh vin bin h vic gian ln trong thi c, chng ta tr thnh mt t nc ca nhng k
rn r v hay phn nn. N l mt phn tnh cch ngi M ngy nay, Charles Sykes ni, mt
t nc ca cc nn nhn, Chng ta i t mt x hi gm nhng con ngi t lc thnh
nhng con ngi sn sng t chi trch nhim.
Nhng ngi ngh rng mi ngi phi chu trch nhim cho hon cnh ca h thng li
cho cc c nhn, t chc hay tp th. Mt s li cho x hi hay thi i. Nhng ngi
khc coi th h i trc l nguyn nhn cho rc ri ca mnh. Ti sao h li lm nh vy?
Theo nh lm phim hot hnh Doug Larson: L do khin ngi ta li cho cc th h i
trc l v l la chn duy nht ca h.
Hy lng nghe li khuyn ca Tng thng Theodore Roosevelt: Lm nhng g c th vi
nhng g bn c v tr bn ang ng. Ai cng c th lm iu . ng bo cha. ng
tm ai li. Ch tp trung vo hin ti v n lc ht mnh. V nu bn mc li hay tht
bi, hy tm hiu nguyn nhn t bn thn v c gng lm tt hn trong nhng ln sau.
119. Bn bi hc ln v tinh thn trch nhim
Mun nng cao tinh thn trch nhim, hy hc bn bi hc ln song rt n gin sau:

Nhn thc rng t c thnh cng c ngha l phi thc hnh thc k lut t gic.
Thng li u tin chng ta phi ginh c l chin thng bn thn. Chng ta phi hc cch
t kim sot. Bn c th dng bt c s khch l no bn mun lm c iu ny: mong
mun theo ui cc gi tr o c, phn thng cho vic tr hon s tha mn, thm ch nguy
c s vic b phi by trc mi ngi. Nh iu hnh kinh doanh John Weston nhn xt:
Ti vn lun c gng sng theo nguyn tc n gin sau: Khng lm nhng vic bn khng
thy thoi mi khi bn c thy n trong t bo ngy hm sau. Mi ln bn ngng lm nhng
g bn khng nn hoc bt mnh lm nhng g bn nn lm tc l bn ang cng c thc k
lut t gic v tng cng tinh thn trch nhim ca mnh.
Hy quyt tm hon thnh. Trn th gii c hai kiu ngi: nhng ngi lm c v
nhng ngi c th lm c. Nhng ngi c trch nhim quyt tm theo ui cng vic.
Nu h cam kt, h s thc hin n cng. H hon thnh n. V l cch ngi khc
nh gi h. H c ng tin cy khng? Chng ta c th trng cy h c khng? Nh vn
Ben Ames Williams nhn xt: Cuc sng l vic chp nhn trch nhim hay chi b n; l
vn i mt hay trnh n cc bn phn. Mi ngi lun a ra s la chn ca mnh v
thng qua , bn c th nh gi h mt mc no .
Bit nhng ngi khc ang da vo bn. Ti nng khng t mang li thnh cng cho bn.
Nu mun thnh cng, bn cn n nhng ngi khc. i khi bn s phi da vo h. V s
c lc h cn da vo bn. Trong cun The 17 Indixputall Laws of Tem work , ti a ra
Quy tc Trch nhim nh sau: ng i tc l c th da vo nhau khi cn.
lm c nh vy, bc u tin bn cn lm l hy tr nn ng tin cy. Bc th hai l
ng ch qu nhiu n bn thn v phi nhn thc c rng nhng ngi khc ang da
vo mnh. Ch c nh tr nn c trch nhim thi khng . Bn cn phi hnh ng.
ng da dm vo ngi khc. Nm 1992, Alexander M. Saunders Jr., vin chnh thm
Ta n Phc thm South Carolina a ra bi hc sau y cho mt lp hc sp tt nghip thuc
trng i hc South Carolina:
D trch nhim c trao vo tay cc bn, n s khng pht huy tc dng nu cc bn sng
phn i cn li m vn cho rng mt ai khc s phi gnh chu cc gnh nng, a ra cc

phn quyt quan trng, tranh c, chm lo cho ngi ngho, thm nom nhng ngi m, bo v
quyn cng dn, thc thi php lut, gi gn vn ha, lu truyn cc gi tr, duy tr nn vn minh
v bo v t do.
Bn khng bao gi c php qun rng nhng g bn khng trn trng s khng c trn
trng, nhng g bn khng nh s khng c nh, nhng g bn khng thay i s khng c
thay i, nhng g bn khng lm s khng c lm. Bn c th, nu bn s, to ra mt x hi
c nhng nh lnh o, doanh nhn, chnh tr gia t chu nh hng bi ham mun tin bc.
Tht s khng hn l cu hi v vic phi lm g, n gin ch l s sn lng thc hin m
thi.
C nhiu ngi ngi mt ch v ch i ai tin ra pha trc v nhn trch nhim. i khi
l do tnh cch yu t, s li nhc, thiu quyt tm Nhng thng l do vic nh gi
ti hoc thiu lng t trng. Nhiu ngi tin rng s c ai kh nng hoc c v tr tt hn
mnh ng ln v to ra s khc bit. Nhng s tht l phn ln nhng ngi lm nn s
khc bit nhn ly trch nhim khng phi v h l ngi lm vic tt nht, m v h
quyt nh th.
120. a ra nhng quyt nh kh khn v quyt tm bo v
Khi cn l Th trng thnh ph New York, Rudy Giuliani mt tm bin trn bn mnh, vi
dng ch: Ti chu trch nhim. Trong cun sch Leadership (Thut lnh o), ng vit:
Trong sut s nghip ca mnh, ti lun duy tr thi chu trch nhim bi ngh cho rng
nhng ngi lm vic cho ti phi chu trch nhim trc ngi khc v iu ny bt u t
ti Khng g to dng lng tin mt nh lnh o tt bng thi sn sng nhn trch nhim
v nhng g xy ra khi ang lm nhim v. Cng c th ni thm rng, khng g to nn mt nn
mng vng chc cc nhn vin ca mnh t tiu chun cao bng vic bn thn ngi lnh
o phi t mc tiu chun thm ch cn cao hn. iu ny ng trong bt k t chc no,
c bit trong t chc chnh quyn.
Cch ngh gip ng rt nhiu trong v khng hong ngy 11 thng 09 nm 2001, ng phi
nhanh chng a ra cc quyt nh kh khn. V d cc quyt nh ng hay sai, ng cng
phi lm. Tinh thn trch nhim cao cng s lnh o quyt on ca ng gip ngi dn

rt nhiu trong thi k kh khn .

Tng thng Abraham Lincoln ni: Bn khng th thot khi trch nhim ca ngy mai bng
cch trn chy n ngy hm nay. Cc quyt nh d dng c th khin chng ta thy n nhng
chnh vic a ra nhng quyt nh kh khn v kim sot chng mi khin chng ta tt hn.
121. Bit cng hin
Ti xin chia s mt kha cnh na v trch nhim. N s gip bn tr thnh mt ngi ti nng,
vt ln cp ca nhng ngi ch nhn trch nhim thuc bn thn h. l nhn trch
nhim ngoi bn thn, sn lng cng hin v ngi khc. Trong mt bi pht biu trc c
quan lp php bang Massachusetts trc khi nhm chc tng thng, John F. Kennedy ni:
Vi nhng ngi c nhn nhiu th yu cu cng nhiu. V mt ngy no ta n lch s
ti cao phn quyt mi chng ta quyt nh xem trong khong thi gian ngn ngi phc v
quc gia chng ta c hon thnh trch nhim ca mnh khng thnh cng hay tht bi ca
chng ta, d chng ta gi v tr no, s c nh gi qua vic chng ta cu tr li bn cu
hi. Th nht, chng ta c tht s can m khng[?] Th hai, chng ta c tht s bit nh gi
khng[?] Th ba, chng ta c tht s l ngi chnh trc khng[?] Cui cng, chng ta tht
s cng hin cha[?]
Nhng ngi v bn thn coi ti nng v cc ngun lc ca mnh thuc s hu ca h. Nhng
ngi bit cng hin coi ti nng v cc ngun lc ca mnh l nhng g h vay mn.
Gio s Elie Wiesel, ngi sng st sau nn tn st ngi Do Thi di thi Hitler, ginh gii
Nobel Ha bnh nm 1986, dnh hng nm tri sau khi ri khi tri tp trung ca bn pht
xt c gng lm iu g n p nhng ngi khc. ng ging dy ti trng i hc
Boston. ng cng i nhiu ni ni chuyn v chia s kin thc, kinh nghim ca mnh. Mt
trong nhng cu hi ng thng dnh cho th h thanh nin l: Cc bn gii quyt nh th no
vi nhng quyn li v ngha v m x hi thy cn phi giao cho cc bn? Khi c gng
hng dn h, ng chia s thc trch nhim ca mnh:
Nhng g ti nhn c, ti phi tip tc truyn cho ngi khc. Tri thc ti c khng c
php b giam hm trong b no ca ti. Ti n nhiu ngi c c n nn ti phi lm g

 vi n. Ti cm nhn c nhu cu phi n p nhng g mnh nhn c. Hy gi l

lng bit n Hc ngha l phi chp nhn nguyn l c bn rng cuc i khng phi bt
u lc ti c sinh ra. Nhng ngi khc trc ti v ti bc theo vt chn ca
h.
Nu bn c trch nhim, bn s nhn c nhng iu ln lao. N s cng c ti nng ca bn,
nng cao cc k nng cho bn v b sung c hi cho bn. N s ci thin cht lng cuc sng
ca bn v gip bn ng ngon. N cng s ci thin cht lng cuc sng ca nhng ngi
xung quanh.
Nu bn mun cuc i l mt cu chuyn p, hy l tc gi ca cu chuyn . Mi ngy
bn u c c hi vit mt trang mi trong cu chuyn . Ti mun khuyn khch bn vit n
vi tinh thn trch nhim i vi ngi khc v vi chnh bn thn bn.
TI NNG + TRCH NHIM
BI TP NG DNG
1. i vi cc vn nh nht, bn lm tt n mc no? tht s l iu kin tin quyt
c trao trch nhim thc hin nhng vn ln. V ngay c nu bn ang c tin cy giao
nhng trng trch v i, bn cng khng c php l l cc chi tit. Bn cng cn c tinh
thn trch nhim i vi nhng iu nh nht lin quan n nhng ngi thn thit nht, nh
ngi bn i hoc con ci bn. Hy lm mt bn nh gi. Bn c ang quan tm ti cc chi
tit trong cng vic ca mnh khng? Cn nh th sao? Bn c thng qun nhng vic nh
nhng li c ngha vi cc thnh vin trong gia nh? N c th l vic ln nh qun mt
ngy k nim hay sinh nht, hoc c th l vic nh nht nh qun khng ly git kh hay
n d bui biu din ca con mun. Nu bn ang sao nhng nhng iu nh nht, hy quan
tm n chng.
2. u l bi hc trch nhim ln bn thy kh tun theo nht?
Thc hnh thc k lut t gic ph nhn bn thn v li ch ca mt iu g hoc mt
ai quan trng hn. Nu bn c vn , hy tm kim s gip t ngi c th cho bn
kin, hng dn v gip bn t to ng lc. Nu thiu k lut do vn ti chnh, hy tm ai

 hn vn cng bn. Nu vn do sc khe, hy i khm. Nu bn tha cn, hy ni chuyn

vi hun luyn vin v nh dinh dng.
Theo ui cng vic n cng nhn trch nhim cho n khi hon tt. Nu bn c xu
hng t b, hy t ra cc mc tiu tng i nh i hi bn phi c gng. Hy bt u
nhng lnh vc bn am m. Sau khi c c mt vi thnh tch, hy bt u tn cng
sang cc lnh vc khc.
Bit nhng ngi khc ang da vo bn hy bn cnh h. Nhng ngi c vn
trong lnh vc ny thng thiu cc k nng giao tip hoc t coi mnh l trung tm. Nu k
nng giao tip l vn ca bn, hy c nhng cun sch kiu nh How to Win Friends and
Influence People (c nhn tm) ca Dale Carnegie hay Chinh phc nhn tm ca ti. Nu bn
qu tp trung vo bn thn, hy c gng tnh nguyn gip nhng ngi ang rt cn s gip
.
Bc ln pha trc khng trng i mt ai khc lm gip bn nhng vic quan trng.
Bn thc hnh cc bi tp gip mnh theo ui cng vic am m, xc nh cc gi tr ct
li ca bn thn, Hy xem li nhng iu v xc nh bn c ang hnh ng trong cc
lnh vc hay khng. Nu khng, hy bc ln pha trc. Hy lm tnh nguyn, quyn gp
tin, tham gia hoc t lp mt t chc.
3. Phn ln mi ngi u c mt quyt nh kh khn trong cng vic hoc cuc sng ring t
ang i h thc hin. H c tr hon ri li tr hon. Quyt nh ca bn l g? Ti sao bn
khng hnh ng? Hy vit ra nhng l do bn bit mt cch chc chn nhng l do l
g. Tip tc, hy vit nhng ch li ca vic a ra quyt nh. Liu c l do no r rng, c
th v thuyt phc cho vic tr hon quyt nh khng? Nu c, hy vit chng ra. V lc
, t thm tm bn bit mnh nn lm g. Hy hnh ng v bo v quyt nh ca mnh.

13. TINH THN NG I GIA TNG

TI NNG

Trong b phim Rocky , b phim ot gii thng ca Vin Hn lm Hoa K, v s m bc

Rocky Balboa miu t mi quan h vi c bn gi Adrian nh sau: Ti c thiu st. C y c
thiu st. Nhng bn nhau chng ti khng cn thiu st g na. tht s l cch ni tuyt
vi miu t ngha ca tinh thn ng i. Ti nng ca bn d c ln n u, iu
khng quan trng, bn vn c thiu st. Vn c nhng th bn lm khng tt. u l cch tt
nht x l im yu ca bn? Hy ng hnh vi nhng ngi c th mnh trong lnh vc
. Nu bn mun lm iu g tht s ln lao, hy lm iu khi bn l mt phn ca nhm.
NHM LM VIC PHI THNG
Trong chng trc, ti cp n chuyn tham quan mu hm USS Enterprise. Trong 24
ting ng h, ti v nhng ngi bn nhn c s n tip trang trng, c i thm mi
ni trn con tu tuyt vi ny. Ton b tri nghim tht th v nhng iu khin ti n tng
nht l vic c cng ngi vi Thiu tng Hi qun Hoa K Raymond Spicer, ngi ch
huy lc lng chin u trn tu sn bay Enterprise, quan st chic my bay phn lc F/A-18
Hornet ct cnh v h cnh vo ban m. Tht l mt cnh tng kh tin!
Nhng chic phn lc lao nhanh khi sn tu v nhng chic khc h cnh, kt thc ch vn
vn trong hai giy tot ln mt v p l lng. Nhng mt iu c bit hn, chnh l
tinh thn ng i m cng vic yu cu. Khi ti hi c Spicer v iu , ng lin h ti
vin ch huy Rian Smith, s quan ph trch S on V2 v gii thch qu trnh cho ti. ng
ni:
Vin phi cng iu khin chic F/A-18 Hornet tng tc t 0 ln gn 260 km mt gi trong thi
gian cha n ba giy. Khi chic phi c lao khi tu sn bay, n s thu bnh xe v t ngt lao
nhanh vo mn m. Rt t khi phi chin u n c trong thi i chin tranh lin kt v
hin i nh ngy nay, nhng mt phi hnh vin ngi trong bung li ca mt trong nhng chic

my bay chin u ca Hi qun ngy nay dng nh vn l mt v d cho thy: t c

mt mc tiu c th no hon ton ph thuc vo ti nng, k nng v n lc ca mt c
nhn c o to chuyn su. Tuy nhin, ch ring hnh ng phng mt chic phn lc t mt
trong nhng tu sn bay kiu ny l kt qu ca s phi hp phc tp ca rt nhiu c nhn, v
mi ngi trong s h u phi thnh tho nhim v ring ca mnh. Chnh nhng n lc v s
phi hp gia cc c nhn ny (phn ln trong s h mi ch tt nghip cp ba) tht s l mt
v d in hnh cho tinh thn ng i.
Sau , ng tip tc gii thch v qu trnh . Nhiu gi trc khi tin ra a im phng my
bay, chic phn lc c mt nhm k s c kh v nhn vin k thut thuc Lin i My bay
kim tra. Trong khi vin phi cng nhn nhng thng tin ngn gn v nhim v ca mnh, nh
thng tin v thi tit, mc tiu, thao tc in m v thng tin kho st (tt c nhng iu ny
c mt nhm thy th chun b), chic my bay cng tri qua mt giai on chun b kht
khe khng km. Th tc trc khi bay ch kt thc khi vin phi cng xem qua cc h s bo
dng my bay, ng thi kim tra my bay chun b ct cnh.
ng 30 pht trc khi phng my bay, mt trnh t cc bc hnh ng c th li bt u v
phi lun c tun th mt cch chnh xc. Ngi ph trch khoang bung li khu vc tu
sn bay ra lnh khi ng my (y l mt cuc kim tra m bo nhng chic phn lc
vn ang trong iu kin hot ng tt) trong khi vin phi cng thc hin cc th tc kim tra
trc khi di chuyn ti a im phng. Vin c trng ang nghe ting ng c chy v theo
di chuyn ng ca cc mn hnh iu khin trong khi vin phi cng thc hin cng vic kim
tra ca mnh. Khi mi th c xc nh n, cng vic s c hon tt vi vic np nhin
liu (cng vic ny do mt on thy th thuc S on Nhin liu ca tu sn bay thc hin).
Trong khi , vin s quan ph trch phi c, ngi trong khoang kim sot bay, theo di mi th
qua mt mn hnh ba chiu trong khoang bung li ca tu sn bay vi cc m hnh t l ca
tng chic my bay, xem xt li k hoch v trnh t phng my bay cng vi nhn vin lin
lc trong khoang bung li. Vin s quan ph trch phi c in m cho nhn vin lin lc
trong khoang bung li, thng bo chic phi c no c nng v sn sng tin ra a
im ct cnh.
Nhn vin lin lc ch dn ba i hng dn v cc thy th khc t S on Ph trch ng

bng, mi i chu trch nhim mt khu vc khc nhau ca ng bng. Cc i ny phi m

bo mi chic phi c chun b phng c tho dy mt cch an ton v c hng dn cch
trnh cc my bay ang khc (thng ch vi khong cch 5-7 cm), cch xp thng hng
chun b phng khi sn tu b nghing v trng trnh. Khi nhn vin lin lc nhn c thng
bo t nhn vin ph trch my bay, anh ta s dn cc nhn vin hng dn my bay i sp xp
cc my bay vo bn my phng, to iu kin cho cc phi c c th nhanh chng xut pht t
ng bng. Khi gn n thi gian phng, cc nhn vin hng dn a tng chic phi c ln
my phng, sau b phn lm lch phn lc trn my bay s c nng ln.
Trn ng bng, cc nhn vin kim tra bo dng ln cui i dc theo my bay v kim tra
tng tm pa-n v b phn my trong khi cc thnh vin thy th on t S on Ph trch
My phng v Gim tc lp my bay vo thit b phng v chun b sn sng phng. Di
sn tu, cc nhm khc ang s dng thy lc v thit b khc kim sot hi t l phn ng
ht nhn s c s dng cung cp nng lng cho my phng.
Vo lc ny, ban qun nhu trang b v kh cho my bay.
Sau s quan my phng xc nhn trng lng my bay vi vin phi cng. Anh ta cng ghi
chp li thng tin v gi khu ng bng v cc iu kin xung quanh. Anh ta tnh ton
xc nh mc nng lng chnh xc cn my bay c th bay c.
Thm ch sau tt c nhng s chun b ny, khng my bay no c th ct cnh nu con tu
cha v tr thch hp. Nhm kho st ca con tu (chu trch nhim tnh ton xc nh tc
v hng bay cn thit) chuyn thng tin v pha cu, v lc ny con tu quay ng
hng v tng ti vn tc ph hp theo k hoch c ch nh.
Chic my bay gn nh sn sng phng. S quan my phng ra hiu cho ngi iu khin
v chic my bay c ko vo trong my phng nh thy lc. Vo lc ny, vin phi cng dn
ton b nng lng cho ng c my bay v kim tra chc chn rng my bay ang hot
ng. Nu vin phi cng xc nh l my bay sn sng, anh ta s ra hiu cho s quan my
phng bng cch vy cho. Nu s quan my phng cng nhn c du ra hiu ng t
ngi kim tra cui cng t phi i bay, anh ta s ra hiu khai ha cho ngi iu khin my
phng. Ngi ny s n nt khai ha v phng my bay theo ng ng i.

iu ngc nhin l ba chic my bay khc c th c phng i ngay sau trong cha y
mt pht, mi ln phng u tri qua cc th tc tng t. V ch trong thi gian tnh bng
pht, cng ng bng c th c chun b n nhng chic my bay h cnh, mt
chic tip t ngay khi chic trc c a khi khu vc h cnh.
THC T V TINH THN NG I
Tht d dng nhn thy tinh thn ng i c ngha nh th no i vi vic phng my bay
phn lc t mt chic tu sn bay. Tuy nhin, mt nhim v khng cn phi phc tp cng
cn n tinh thn ng i. Nm 2001, khi ti vit cun The 17 Indisputatle Laws of
Teamwork, quy tc u tin ti a ra l Quy tc ngha: Mt l con s qu nh t
c iu ln lao. Nu bn mun lm iu g gi tr th iu cn thit l lm vic nhm.
Lm vic nhm khng ch cho php mt ngi hon thnh cng vic m nu ch bn thn ngi
th khng th lm c, n c tc dng kp vi nhng g ngi s hu trong c c
ti nng. Nu bn tin con ngi l tc phm ca Thng (ti tin iu ny) th mt nhm
nhng ngi ti nng cam kt lm vic cng nhau s l mt cng trnh ngh thut. D mong
c hay vin cnh ca bn l g, lm vic nhm gip c m tr thnh hin thc.
Lm vic cng nhng ngi khc nhm t ti mt mc tiu chung l mt trong cc kinh
nghim ng qu nht. Ti dn u v tng tham gia nhiu nhm khc nhau i th thao,
nhm lm vic, nhm kinh doanh, nhm gio s, nhm lin lc, dn ng ca, ban nhc, y ban,
ban gim c,. Ti c quan st hu ht cc kiu nhm khi i vng quanh th gii. V
vic ni chuyn vi cc nh lnh o, pht trin cc nhm, t vn cng cc hun luyn vin,
dy v vit v lm vic nhm c nh hng ti suy ngh ca ti. Ti mun chia s vi cc
bn nhng g ti hc:
122. Tinh thn ng i chia n lc v nhn hiu qu
Bn c mun nhn c kt qu cao hn trong khi ch cn lm vic t khng? Ti ngh tt c
mi ngi u mun vy. l nhng g cch lm vic nhm em li. Trong cun sch Jesus
on Leadership (Nh lnh o tn ty), C. Gene Wilkers l gii v sao lm vic nhm li
mnh hn n lc ca mt c nhn:

 Nhm bao gm nhiu ngi hn, do to ra nhiu ngun lc, tng v sinh lc hn
mt c nhn.
Nhm pht huy ti a tim nng ca mt nh lnh o v gim thiu cc im yu. im
mnh v yu u c th hin r hn cp c nhn.
Nhm cung cp nhiu gii php t c mt mc tiu, do c th to ra mt vi
phng n d phng cho mi tnh hung. Cch nhn nhn ca mt c nhn him khi bao qut v
su sc bng c nhm khi phi x l mt vn .
Nhm chia s vinh quang chin thng v s khin trch khi tht bi. iu ny thc y s
khim tn v tnh cng ng. Cc c nhn nhn vinh quang v chu khin trch mt mnh. iu
ny thc y s t mn v i khi l cm gic tht bi.
Nhm gi cho ngi lnh o phi chu trch nhim cho mc tiu ca nhm. Cc c nhn
khng c mi lin kt vi ai nn c th thay i mc tiu m khng cn phi chu trch nhim.
Nhm, n gin l c th lm tt hn mt c nhn.
Theo cch nhn logic, nhiu ngi lm vic cng nhau s t c nhiu kt qu hn mt c
nhn t lm. Vy ti sao mt s ngi vn min cng khi phi tham gia vo mt nhm lm
vic? Lc u c th rt kh khn. Cc nhm thng khng t lin kt v t thn pht trin.
Chng i hi phi c s lnh o v phi hp cng tc. Trong khi iu c th l cc kh
khn b ni th nhng li ch chng em li v cng to ln v ng u t cng sc.
123. Ti nng gip chin thng nhng tinh thn ng i gip ginh chc v ch
Mt tm bin treo trong phng thay ca i New England Patriot c ghi: Cc c nhn thi
u nhng i bng ginh chc v ch. R rng cc cu th i Patriot hiu r iu ny.
Trong bn nm, h ginh c Super Bowl ba ln.
Cc i lin tc ginh c chc v ch l kiu mu ca tinh thn ng i. Trong hn hai
thp k, i Boston Celtics thng tr gii NBA . i bng ny ginh c chc v ch nhiu
hn bt k i no trong lch s gii NBA. Trong khong thp nin 1950-1960, i Celtics
v ch tm ln lin tip. Trong sut thi k hong kim , Celtics cha bao gi c mt cu

th dn u danh sch ghi bn. Hun luyn vin ca i, Red Auerback, sau ny chuyn sang
lm phng giao dch ca Celtics, lun nhn mnh tinh thn ng i. ng khng nh: Mt
ngi tm kim chin thng s khng t c nhiu; tt c nhng g chng ti lm l kt
qu ca nhiu ngi lm vic cng nhau nhm t c nhng mc tiu chung.
Trong lnh vc th thao, tht d nhn thy kt qu ca tinh thn ng i. Tuy vy, trong lnh
vc kinh doanh, tinh thn ny cng khng km phn quan trng. Harold S. Geneen, tng l
Gim c, Ch tch v CEO ca Tp on ITT trong 20 nm, nhn xt: Bn cht ca s lnh
o l kh nng truyn cm hng cho nhng ngi khc lm vic cng nhau trong mt i
c gng v mc tiu chung. Nu bn mun pht huy ti a tim nng, hy l mt thnh vin ca
nhm.
124. Tinh thn ng i khng phi l v bn
Trng Kinh doanh Harvard nhn nhn nhm l mt s t ngi c cc k nng b sung cho
nhau, cam kt v mt mc ch, mc tiu thc hin v cch tip cn chung, nh th h c tinh
thn chu trch nhim vi nhau. c c mt nhm nh th l c mt thch thc. N i hi
ngi lnh o tt. V cc thnh vin nhm cng ti nng th cng cn s lnh o gii. Cch
nh gi chn thc v ngi lnh o nhm khng phi vic khin cc thnh vin trong nhm
lm vic, cng khng phi khin h lm vic chm ch. nh gi tht s v mt ngi lnh o
l kh nng khin nhng ngi lm vic chm ch cng nhau.
Ti nghin cu cc nh lnh o v hun luyn vin c bit c kh nng. y l nhng
iu mt vi trong s h ni v vic lm th no khin mi ngi lm vic cng nhau:
PAUL "BEAR BRYANT, hun luyn vin huyn thoi ca i Alabama: c mt chin
thng, ton i phi c tinh thn on kt. Mi cu th phi t i bng ln trn ht, trn c
vinh quang ca bn thn.
BUD WILKINSON, tc gi cun sch The Book of Football Wisdom (Cun sch v tr tu
bng ): Nu mt i bng mun t n mc tim nng ca mnh, mi cu th phi sn lng
t mc tiu bn thn xp th yu so vi li ch ca c i.
LOU HOLTZ, hun luyn vin tng du dt nhiu i ginh chc v ch gii bng bu dc cc

trng i hc: Cch lm vic t do ca c nhn chm dt khi bn c ngha v v trch

nhim. Nu bn mun tht bi mt mnh bn c th - nhng bn khng th ch lm nhng vic
ca ring mnh nu bn c trch nhim vi cc thnh vin khc trong i.
MICHAEL JORDAN, cu th bng r ti nng nht mi thi i, su ln v ch th gii: C
nhiu i (trong tt c cc mn th thao) c cc cu th tuyt vi nhng khng bao gi ginh
c danh hiu g. Hu ht cc trng hp u l do cc cu th khng sn sng hy sinh
cho mc tiu ln hn ca c i. iu nc ci l, cui cng, vic h khng sn lng hy sinh
ch khin cho cc mc tiu c nhn ca h kh t c hn. Mt iu ti hon ton tin tng
l nu bn suy ngh v hnh ng em li thnh cng cho c i, cc thnh cng c nhn s
t n. Ti nng em li chin thng cho trn u nhng c tinh thn ng i v tr tu mi
ginh c chc v ch.
Tt c cc i bng v i u l kt qu ca vic cc cu th quyt nh da trn nhng g tt
nht cho nhng ngi cn li. iu ng trong lnh vc th thao, kinh doanh, qun i v
cc t chc tnh nguyn. V n ng mi cp , t c ng vin cho n hun luyn vin
hay gim c iu hnh. Cc nh lnh o gii nht cng t nhm ca mnh ln v tr hng
u. C. Gene Wilkes nhn xt:
Cc nh lnh o nhm tht s tin rng mnh khng c tt c cc cu tr li, v th h khng
khng khng a ra cc cu tr li . H tin h khng cn phi a ra mi quyt nh quan
trng, v th h khng lm vy. H tin rng h khng th thnh cng nu khng c s ng gp
ca tt c cc thnh vin khc trong i cho mc ch cui cng, v th h trnh mi hnh ng
c th cn tr vic tip nhn hay e da bt k ai trong i. Ci ti khng phi l mi quan
tm hng u ca h.
Nhng i ti nng thng s hu cc cu th c ci ti rt ln. Mt b quyt lm vic
nhm thnh cng l bin ci ti c nhn thnh nim tin ng i, s hy sinh c nhn v tinh
thn hip lc. Pat Riley, hun luyn vin tng gip i bng v ch gii NBA, ni: Lm vic
nhm i hi n lc ca tt c mi ngi cng chy theo mt hng duy nht. Cm gic v tm
quan trng ca mi c nhn xut hin khi dng nng lng ca mt i bt u chy.
125. Nhng nhm tt to nn cng ng

Tt c cc nhm hot ng hiu qu u to ra mt mi trng trong cc mi quan h pht

trin v thnh vin nhm tr nn gn b vi nhau. Theo ngn ng ph bin hin nay, ta s ni
chng to ra thc cng ng . Mi trng cng ng c da trn lng tin, s t c
rt t nu khng c iu .
Vi cc nhm tt, lng tin l khng th thng lng. Vi cc i chin thng, cc cu th
dnh trn nim tin cho nhau. Lc u, l nguy c v lng tin ca h c th b xc phm v
h c th b tn thng. Cng vi vic t do th hin lng tin, h hnh ng c th t c
s tn nhim ca nhng ngi khc. H lun t yu cu cao i vi bn thn. Khi mi ngi
c t do th hin, mi lin kt da trn lng tin pht trin v c th thch qua thi gian,
cc cu th bt u c nim tin vo nhau. H tin rng ng i ca h s hnh ng nht qun,
duy tr cam kt, gi vng lng tin v ng h nhng ngi khc. thc cng ng cng mnh
th tim nng lm vic cng nhau cng ln.
Pht trin thc cng ng trong mt i khng c ngha l khng c xung t. Tt c cc i
u tri qua nhng lc bt ng kin. Tt c cc mi quan h u c lc cng thng. Nhng
bn c th gii quyt nhng vn . Bill Hybels, ngi lnh o mt tp th hn 20 nghn
ngi, tha nhn:
Quan nim ph bin cho rng on kt l mt vng t l tng, ni khng bao gi xut hin
s bt ng v cc kin tri ngc khng bao gi c a ra nu khng c s p buc.
Thay v on kt, chng ti dng t cng ng. Chng ti ni: ng gi v nh chng ta
khng bao gi bt ng. Chng ta ang i mt vi cuc sng ca 16 nghn ngi (vo lc
). T l cc cao. ng mi ngi phi che giu nhng lo lng ca mnh bo v quan
nim sai lm v s on kt. Hy i din vi s bt ng v x l n mt cch hiu qu.
im ni bt ca cng ng khng phi l khng c xung t. M l s hin din ca tinh
thn ha gii. Ti c th c mt bui hp cng thng vi ai , nhng bi v chng ti cam kt
vi cng ng, chng ti vn c th ri cuc hp, v vai nhau v ni rng: Ti mng v
chng ta vn chung mt nhm. Chng ti bit khng ai b y ra ngoi v mt quan im i
lp.
Khi mt i chia s thc cng ng mnh m, cc thnh vin trong i c th gii quyt xung

t m khng lm tan v cc mi quan h.

126. B sung gi tr cho ngi khc tc l b sung gi tr cho bn thn
Mt ngi ph n khoe: Chng ti v ti c mt cuc hn nhn rt hnh phc. Khng c g
ti khng lm cho anh y, v khng c g anh y khng lm cho ti. V l cch chng ti
sng cng nhau khng lm g cho nhau! Thi kiu l con ng chc chn dn n
thm ha cho bt k nhm no k c vi mt cp v chng.
Hu ht mi ngi tham gia mt nhm no u v li ch c nhn. H mun mt dn din
vin ph h c th tr thnh ngi sao. Nhng thi gy tn thng cho c i. Tuy
nhin, khi ngay c ngi ti nng nht cng c thc cng hin th nhng iu c bit s xy
ra. Magic Johnson, cu th v i tng tham gia gii NBA, nhc li cch ni ca John F.
Kennedy: ng hi ng i c th lm g cho ta. Hy hi ta c th lm g cho ng i.
Vi Johnson, khng ch l li ni. Trong sut s nghip ca mnh cng i Los Angles
Lakers, anh xut pht bt k v tr no trong cc trn tranh chc v ch gip i bng ca
mnh.
Tng thng M Woodrow Wilson khng nh: Bn c mt y khng ch kim sng. Bn
c mt y khin th gii sng y hn, vi tm nhn ln hn, vi tinh thn hy vng v
thnh cng hn. Bn y lm giu cho th gii v lm khnh kit bn thn nu bn
qun i nhng iu nh nht. Nhng k li dng ngi khc chc chn s tht bi trong kinh
doanh v trong cc mi quan h. Nu bn khao kht thnh cng, hy sng theo trit l gin d
sau: b sung gi tr cho ngi khc . Trit l s a bn tin xa.
TI NNG + TINH THN NG I = MT NGI TI NNG
P DNG CNG THC TI NNG VO HOT NG
Tt c nhng ngi c ti u phi la chn: t lm vic ca mnh v c c tt c vinh
quang, hoc lm vic cng nhm v chia s vinh quang. Ti thy rng, ngi ti nng khng
ch gt hi nhiu thnh cng hn khi lm vic vi ngi khc m h cn cm thy tha mn
hn so vi khi tn hng thnh cng mt mnh. Hy vng bn lun chn lm vic nhm thay v
c gng mt mnh. Nu l mong mun ca bn, hy lm nhng iu sau y:

127. u t cho Quy lut ngha

Ti cp ti Quy lut ngha trong cun The 17 Indisputable Laws of Teamwork :
Mt l con s qu nh t c iu ln lao. Nm 2002, khi ti ang ging dy v cc
quy tc ny, ti a ra mt cu cho mt vn khn gi ca mnh nh sau: Hy k tn mt
ngi trong lch s nhn loi, mt mnh, khng c s gip ca bt k ai, c nh hng quan
trng ti nn vn minh nhn loi.
Mt ging ni t trong m ng vang ln: Charles Lindbergh. ng mt mnh vt i
Ty Dng bng my bay.
m ng hoan h.
ng th, ti tr li, v m ng c v ln hn, ngh rng ti b lm kh. Nhng cc
bn c bit, ti tip tc, l Cng ty C kh Hng khng Ryan thit k v sn xut chic
my bay khng? V cc bn c bit rng c n mi triu ph cp tin cho chuyn i
khng? m ng v a. Ti hi: C gi no khc na khng ?
Ti mun gi ti cc bn cu hi . Hy ngh ti bt k thnh cng c ngha no c v l
kt qu ca mt hnh ng n c. Sau , hy tm hiu v bn s thy c nhng ngi khc
lm vic cng h hoc gip h h c th thnh cng. Khng ai lm c nhng iu c
ngha mt mnh. Mt l con s qu nh t c iu ln lao. Nu bn quan nim nh
vy, bn s nm c khi nim v tinh thn ng i. s l nn tng bn gia tng ti
nng ca mnh, a ti nng ln mc cao nht. Khng ai c th tr thnh mt ngi ti nng m
khng c tinh thn ng i.
128. Hoy tinh thn ng i bin c m thnh hin thc
Nh bo kim ngi dn chng trnh pht thanh Rex Murphy khng nh: t c mt gic
m l vn ca c xe v nga. Khng c n nga, mt chic xe ch y cc gic m khng
th i ti u c. Tinh thn ng i cho bn c hi tt nht bin c m thnh hin thc.
c m cng ln, bn cng cn n mt nhm lm vic tt. Nhng sn lng tham gia lm vic
nhm khng ch n thun l vic tch cc theo ui mt nhm v tr thnh thnh vin ca
nhm . thnh cng, bn cn ha hp vi nhm v tm v tr tt nht trong nhm. c th

l v tr lnh o, hoc cng c th khng. Rudy Giuliani ni:

Trn thc t, mt ngi lnh o phi hiu rng thnh cng t c nhiu nht nh tinh thn
ng i. Ngay khi c t vo v tr lnh o bn phi th hin s khim nhng tuyt i.
Mt ngi lnh o phi bit cc im yu ca mnh dng th mnh ca c nhm i trng
li. Khi tr thnh th trng thnh ph New York, ti c c cc mt mnh ln im yu. V d,
ti khng c nhiu kinh nghim trong lnh vc kinh t hc. Ti tm kim thnh vin c kinh
nghim v ti nng xut sc trong lnh vc kinh t hc cho nhm lm vic ca mnh. Khi mi
thnh vin trong nhm s dng th mnh ca mnh, t chc s pht trin rc r. Nu c khng
hong, bn s c c nhng con ngi v tr sn sng x l mi tnh hung mt cch xut
sc.
Nu bn khng chc rt cuc mnh v tr no trong nhm, ng vic ngn bn tham gia
cng vic nhm. Hy tm nhng ngi c suy ngh ging bn v thi , v nim am m v
tham gia cng h.
129. Pht trin nhm
Nu bn l ngi lnh o nhm, bn phi c mc tiu pht trin thnh vin nhm. Qu trnh
bt u bng vic c c cc thnh vin ph hp. Ngi ta ni rng, c th bit v ai
qua vic ngi i cng ai. Mt t chc cng c bit n qua nhng thnh vin trong t
chc . Jack Welch, cu Ch tch v Gim c iu hnh ca General Electric, nhn xt:
Nu bn chn ng ngi v cho h c hi si i cnh v t s n p lm b cho
h hu nh bn s khng phi qun l h. l l do v sao Patrick Emington ni: iu
ngu ngc nht l ni v vic to ng lc cho ngi khc. B quyt tht s l gip h m kha
v nh hng cc ng lc su kn trong h.
Qu trnh tip tc vi vic bn lm bt c vic g c th gip mi ngi pht trin v
t n tim nng ca mnh. Bn phi n lc ht sc mnh nhn ra kh nng ca nhng ngi
khc, ng thi gip h nhn ra v pht trin nhng kh nng . l nhng g tt c cc nh
lnh o gii u lm. H khng ch tr thnh ngi c ti nng m cn gip nhng ngi
khc tr thnh nhng ngi c ti nng.
130. Dnh cng trng cho nhm

Bc cui cng tr thnh mt ngi ti nng c tinh thn ng i l dnh cng nhiu cng
trng cho nhng ngi khc trong nhm cng tt. Trong cun sch Good to Great (T gii ti
v i), Jim Collins ch ra rng cc nh lnh o ca cc t chc tt nht, ng gi h l cc
nh lnh o cp 5, c c trng chung l tnh khim nhng v xu hng trnh mnh thnh
nhn vt trung tm. Liu c phi nhng nh lnh o khng c ti? Tt nhin khng phi
vy. Liu c phi h khng c bn ng? Khng. iu c ngha l h hiu rng mi ngi
trong nhm u quan trng v s lm tt hn, vi n lc cao hn khi c nh gi ng qua
nhng ng gp ca mnh.
Nu bn quan tm ti nhng g cc nh lnh o v cu gim c iu hnh xut sc ni v
iu ny, bn s nhn ra mt nt chung:
RAY GILMARTIN (MERCK): Nu ti c quyn a ai ln trang ba tp ch Business
Week hoc Fortune, s l ngi lnh o t chc nghin cu ca chng ti, khng phi ti.
Hoc ti s a c nhm ln trang ba.
LOU GESTNER (IBM): Ti cha tng huy ng vn quay vng cho cng ty. Chnh 280 nghn
con ngi trong cng ty lm vic . Chng ti thay i trng tm, thay i mi quan tm,
v mt nhm gm nhng ngi ti nng v i v thay i c cng ty.
DAN TULLY (MERRILL LYNCH): Tht ngc nhin nu bit bn c th lm g khi khng lm
vi ton b sc lc. Ch c tng th khng c g l thc s c.
WALTER SHIPLEY (CITIBANK): Chng ti c 68 nghn nhn vin. Vi mt cng ty tm c
th ny, khng phi ti ang iu hnh cng vic kinh doanh. Cng vic ca ti l to ra mi
trng cho php mi ngi tc ng n by ln nhau vt ln chnh kh nng ca mi
ngi.
Nu bn mun gip nhm ca mnh tin xa hn v gip cc thnh vin trong nhm mi gia ti
nngcng nh pht huy ti a tim nng ca h, khi mi th trc trc, hy nhn li v mnh
nhiu hn, v khi mi th tt p hy chia s tt c nhng cng trng .
Mt ngi tng khin ti ch l Bono, ca s thuc ban nhc rock U2. Nhc ca Bono khng
phi l s thch ca ti. Nhng nim am m, kh nng lnh o v s tch cc ca anh tht s

gy n tng vi ti. Nm 2005, anh c tp ch Time bu chn l Nhn vt ca nm" cng

vi Bill v Melinda Gates.
Khng c g nghi ng v ti nng ca Bono. Thnh cng ca anh trong th gii m nhc l
r rng. Anh sng tc rt nhiu bi ht tuyt vi, v U2, ban nhc thnh lp c 30 nm
l mt trong nhng ban nhc thnh cng nht trong lch s. Cc thnh vin ban nhc bn
c hn 170 triu album.
Trong nhng nm gn y, Bono m rng ti nng sang cc lnh vc khc. Anh tr thnh ngi
ng h vic tr gip v pht trin kinh t cc quc gia chu Phi. V i vi cng vic mi ny,
anh khng ch ng vai tr l mt nhn vt ni ting ch c danh ting. Thng ngh s Rick
Santorum ni v anh: Bono hiu v cc vn cn tt hn 99% ngh s Quc hi. V
Bono lm vic khng ngng ngh, cng tc vi nhng ngi khc cng c nhng vic anh
am m. Anh gp cc nh lnh o ca cc quc gia, cc nh kinh t hc, lnh o cc
ngnh, cc nhn vt ni ting bt k ai c tim nng gp thm gi tr cho nhng ngi anh
mun gip.
Bono hc cch da vo ngi khc-l mt phn ca mt nhm, v tranh th s gip ca
nhng ngi khc u? Cc ngi sao nhc rock c cho l nhng ngi ch bit quan tm
n bn thn, ph tn ngng, c lp v th vi mi ngi. l nhng g xy ra vi rt
nhiu ngi ni ting, v cng l l do cho s tan r ca nhiu ban nhc. Bono nhn xt:
C nhng khonh khc khi ngi ta m chm qu su trong ci ti, trong cc nhu cu ca cuc
sng ring, l lc h kh c th li mt ban nhc Mi ngi mun lm cha t trong
lnh th ca ring mnh. ti l, mi ngi, khi gi i s chi b khng gian tranh lun.
Bn thy iu trong gia nh mnh, bn thy iu bn b mnh, v h c ngy cng t
bn b, nhng ngi ng vi h, xung quanh. V cuc i kt thc vi mt s ngt ngo
t ngt.
u l b quyt ca Bono, sau 25 nm l mt ngi sao nhc rock? Anh hc c tinh thn ng
i t ban nhc ca mnh. Bono nhn ra anh cn nhng ngi khc v anh ni rng anh tht
s khng th tng tng c vic c th tr thnh mt ca s ht n. Anh th nhn:
iu khin cho kh nng bin tim nng thnh hin thc b hn ch l mt khng gian khng c

s tranh lun. V ti s thy khip s nu n c lm mt ca s ht n v khng c mt

nhm cng tranh lun. ti l, ti bao quanh mnh nhng li tranh lun, mt nhm nhc, mt
gia nh c nhng a tr rt hiu ng v mt ngi v kho lo hn bt k ai. Ti c rt
nhiu ngi bn ti gii, h l gia nh m rng ca ti Bn cng tt nh nhng tranh lun
bn nhn c. V th c th l do ban nhc ca chng ti khng tan r l v mi ngi u
nhn thy iu ny: d mi ngi ch l mt phn t ca U2, nhng cng l nhiu hn nu h
ng mt mnh. Bn thn ti cm thy iu rt r.
Tht kh c th tm c cch tt hn din t iu . Mt ngi c ti s lm tt mi
vic hn so vi khi lm mt mnh nu ngi l thnh vin ca mt nhm v vo ng v
tr trong nhm . l ngha ca vic tr thnh mt ngi ti nng.
TI NNG + TINH THN NG I
BI TP NG DNG
1. Bn ngh th no v ti nng ca mnh? l th bn c hay l th bn i mn? Ti sao
bn mong mun c thnh cng? Mc tiu ca bn ch yu l lm li cho bn, hay bn ch l
mt th cng c c s dng em li li ch cho ngi khc? Hy t vn lng tm mnh.
Nu bn ngh mi th l cho bn th bn s khng bao gi l mt cu th chi tt trong mt
i.
2. Bn c nhng tri nghim nh th no vi cc kiu nhm? Hy ngh v nhng tri nghim
cng cc nhm trong cc giai on khc nhau ca cuc i tc ng n cch ngh ca bn
nh th no. Hy vit ra cc kiu nhm bn tng tham gia khi cn l mt a tr, vo thi nin
thiu, giai on u thi k trng thnh. Tip , hy c nh li nhng khonh khc quan
trng, nhng ct mc v cc tri nghim vi mi nhm. Chng tch cc hay tiu cc? Nu bn
c mt vi tri nghim ti t trong qu trnh , chng c th tc ng ti cch ngh ca bn v
khin bn tr nn min cng tham gia cng vic nhm. X l cc tri nghim cp cm
xc v tm cch nhn ra nhng li ch hin ti ca vic lm thnh vin ca mt nhm.
3. thc cng ng ca nhm bn ang tham gia mnh nh th no? Mi ngi c tin tng
ln nhau khng? H c da vo nhau khi cn khng? Nu khng, ti sao? u tin, hy nhn
trch nhim v pha bn trong bt k lnh vc yu km no ca nhm v c gng iu chnh t

tht bi qua, lm vic ginh li s tn nhim ca mi ngi. Nu bn va b ai trong

nhm lm cho tht vng, hy n gp ring h v ni v chuyn . Hy n lc ht mnh
sa cha mi quan h v bt u xy dng li.
4. Bng cch no bn c th b sung gi tr cho nhng ngi trong nhm? Hy ngh ti ba
ngi trong nhm bn tin c nhiu tim nng v c th c li nh ti nng, k nng hoc kinh
nghim bn chia s vi h. Hy vit bn k hoch vi tng ngi, trong ch ra cch bn c
th gip ngi nh th no. Sau , hy tip cn tng ngi cng vi li ngh c
hng dn hoc a ra li khuyn cho ngi .
5. Trong hai tun ti, hy t cam kt vi bn thn s khng nhn cng lao v mnh vi bt k
thnh cng no. Hy khen ngi nhn vin, ng nghip v cc thnh vin trong gia nh v s
ng gp ca h. Hy ch s khc bit m vic em li trong thnh tch lm vic v quan
h ca bn vi h. Khi bn tr thnh ngi thch chia s cng trng.

LI KT

u nm 2006, ti c c mt bn bo co t tp ch Money xc nhn rng chng ta ang tri

qua nn thiu ht nhn ti trn ton th gii:
ZURICH, THY S (REUTERS) Mt cuc iu tra bi hng Manpower, c tr s ti M,
cng b: Cc nh tuyn dng ang gp kh khn trong vic tm ngi thch hp cho cc cng
vic cn b trng, d t l tht nghip ti chu u v nc M vn cao.
Cuc iu tra c tin hnh cui thng 3 cho thy: 40% trong s gn 33 nghn nh tuyn dng
ti 23 quc gia trn ton th gii ang phi cnh tranh tm c cc ng c vin tiu
chun.

Jeffrey Joerres, Gim c iu hnh kim Ch tch ca Manpower, ni: S thiu ht nhn ti
ang tr thnh hin thc i vi ngy cng nhiu nh tuyn dng trn ton th gii.
V theo bn bo co, lnh vc no thiu cc nhn ti nhiu nht? Bn hng. H mun c thm
nhng nhn vin bn hng gii.
C sau mt vi nm, chng ta li nghe nhng iu tng t trong mt s ngnh ngh nht nh.
Nhng thc t l cha bao gi v cng s khng bao gi thiu nhn ti. Ti nng l thin bm.
Min l cn ngi trn tri t th s c nhiu ngi ti. Chng ta ch thiu nhng ngi bit
a ra nhng la chn cn thit pht huy ti a ti nng ca h. Cc nh tuyn dng ang lo
lng tm kim nhng ngi ti nng. Lc ny, ti tin bn s ng rng nhng la chn then
cht chng ta a ra ngoi ti nng thin bm s khin chng ta tr nn khc bit vi nhng
ngi ch c ti nng.
William Danforth, ngi s hu Cng ty Ralston Purina, tm c mt b quyt thnh cng khi
ng cn l mt chng trai tr:
Khi n 16 tui, ti ti St. Louis hc ti Trng o to Ngh. Nh tr ca ti cch trng
khong 1,5km. C mt gio vin sng gn nh v mi sng chng ti thng bt u ti trng
cng mt thi im. Tuy vy, thy lun n trc ti. V ngay c lc v ti cng khng mun
b thua, v th ti th tt c cc con ng tt. Tuy nhin, ngy qua ngy thy vn n trc
ti. Sau ti tm ra cch thy lm iu . Khi n mi li sang ng, thy thng chy
sang l ng bn kia. iu khin thy lun i trc ti ch l thm mt cht na.
Nhng ngi ti nng cho thm mt cht na. Bn thy iu trong cc la chn ca h, n
lm gia tng v pht huy ti a ti nng ca h. V h cho nhiu hn pht trin ti nng ,
h c th cho ngi khc nhiu hn cng vi ti nng ca mnh.
Ti mun khuyn khch cc bn a ra 13 la chn c miu t trong cun sch ny. V mi
ngy hy t nhc mnh v tc dng ca cc la chn ny:
1. Nim tin nng cnh ti nng ca ti.
2. am m tip nng lng cho ti nng ca ti.

3. i u kch hot ti nng ca ti.

4. Tp trung nh hng ti nng ca ti.
5. S chun b nh v ti nng ca ti.
6. Luyn tp mi gia ti nng ca ti.
7. Kin tr duy tr ti nng ca ti.
8. Lng can m th thch ti nng ca ti.
9. Tinh thn hc hi m rng ti nng ca ti.
10. Tnh cch bo v ti nng ca ti.
11. Cc mi quan h nh hng ti nng ca ti.
12. Trch nhim tng cng ti nng ca ti.
13. Tinh thn ng i gia tng ti nng ca ti.
D ti nng bn mc no, bn vn c th ci thin. ng bao gi qun rng cc la chn bn
a ra cui cng s lm nn con ngi bn.
Hy chn cch tr thnh mt ngi ti nng. iu s gip bn b sung gi tr gip bn thn
v nhng ngi xung quanh t c nhiu hn nhng g bn mong mun.