You are on page 1of 111

THC MC BIT HI AI

MC LC
Sinh hot v chng l chuyn kh ni? ..........................................................3
Quan h tnh dc quyt nh bao nhiu phn trm hnh phc gia nh? ..........7
Cc kiu dng hoc t th quyt nh bao nhiu phn trm cht lng? ....7
Dy th...............................................................................................................8
Bao quy u ......................................................................................................9
Tm c ..............................................................................................................9
Xut tinh sm ..................................................................................................13
Thuc tr lc, thuc xt, du t, du kh ......................................................15
Vng mt cu..................................................................................................16
Nhng loi thuc no lm cho cng dng? ...............................................16
Khng c bnh bt lc ....................................................................................20
Ct v ni ng dn tinh ...................................................................................21
Dy th.............................................................................................................21
Mng trinh v trinh tit.....................................................................................23
Thiu cm gic ................................................................................................27
Thai sn ..........................................................................................................32
Th dm ..........................................................................................................33
ng tnh luyn i ...........................................................................................35
Cc con ng ly truyn HIV/AIDS...............................................................39
Mu 35..........................................................................................................41
Ni lo u v ng con ci .............................................................................53
AIDS v ng tnh i .......................................................................................54
Ti sao hai ngi nam v n b thu ht nhau li vi nhau, v t tui no? ....57
Quan h tnh dc cn thit n mc no? .................................................58
Ph n c thn s d c bnh do thiu vn sinh l? iu ny c tht s
cn thit cho c th h khng? Vic lp gia nh ca ph n em li iu li g
v mt sinh hc? .............................................................................................59
iu g s xy ra khi quan h tnh dc sm ? .................................................60
Thnh ngi ln .............................................................................................63

THC MC BIT HI AI

Th dm c hi khng?...................................................................................65
Lon lun ........................................................................................................70
Con ti hay con ai?..........................................................................................72
Chuyn khng ln ...........................................................................................73
Lch th sao?..............................................................................................75
m tnh, dng tnh ........................................................................................77
HIV/AIDS, ly lan v... siu tng...................................................................78
Vic tim phng c th lm ly lan HIV khng? ..............................................80
AIDS v hnh vi nguy c.................................................................................83
Nhim HIV trong ngnh y t ............................................................................83
C bao gi nhim HIV m khng b AIDS khng? ..........................................85
Th no l suy nhc dng s? ..................................................................87
Tnh trng nhc dng c ph bin khng?.................................................89
Thuc tr bt lc vn l chuyn thn thoi.......................................................91
Gy cng nhn to l sao?...........................................................................92
C ch gy cng biu hin nh th no?.....................................................93
Ti sao lc bnh thng, n li nh?...............................................................94
Nguyn nhn ca tnh trng bt lc ................................................................95
n ng ln tui c b suy yu nh ph n lc mn kinh khng?...................96
Nguyn nhn gy "nhc dng" ph bin nht l g? ..................................96
Cc ni tit t v tnh trng nhc dng ......................................................98
Mt s nguyn nhn gy nhc dng khc .................................................98
C th nh gi tnh trng dng s bng cc phng tin sinh hc khng?
......................................................................................................................101
iu tr nhc dng....................................................................................102
Cng lu l sao?.........................................................................................105
Vai tr ngi v trong iu tr nhc dng ................................................107
Tm l tr liu cha nhc dng.................................................................110
Kt lun v nhc dng .............................................................................110

THC MC BIT HI AI

Sinh hot v chng l chuyn kh ni?


ng vy, y l chuyn rt kh ni, nht l ni ng hong ng n,
nghim tc... Chng nhng kh ni trn bo, gia bn b, m cn kh ni
gia hai v chng vi nhau, ngay c trong lc ang chun b tin hnh. V
vic ny, x hi chng ta c t nht l 3 iu mu thun kh ng nghnh.
Trc ht, git ngi l chuyn m mi nn vn minh, mi quc gia u
trit cm. Nhng bn rt d tm thy trn bo ch nhng bn tin m t cc
cung cch git ngi rt t m, vi nhiu chi tit m bn c th thoi mi k
li vi b (ng) x hoc bt c ai; nhiu khi cn thm mm thm mui cho
hp dn... Cn chuyn v chng th cha c x hi no, quc gia no ra
lut l cm. y vy m bn dm cp, m t v nhng cung cch hnh
s trn bo, hoc k cho b (ng) x nghe chi.
iu th hai, x hi chng ta lc no cng nng niu, trn trng, ca tng,
cao mi loi hoa. Tng hoa cho nhau lun lun l mt c ch mang nhiu
ngha. Nhng m, bn i, hoa ch l... c quan sinh dc ca loi cy! Hin
nay c l cha nh th no dm ca tng ci tng ng loi ngi, v
nu qu lm th ch mi dm tho lun cng khai v tnh dc loi ln!
Th ba, theo k hoch dn s, mi gia nh ch nn c 1 hay 2 con; iu ny
hon ton ng v cn y mnh hn na. Th nhng v mt sinh hc, t
lc dy th cho n cht, mi con ngi c cho l c kh nng sinh hot
tng cng khong 5.000 ln. t ch tiu 1 hay con, chc ch cn ti a 30
ln (c tnh tr hao l d sc. Vy th 4.970 ln cn li lm g? Mi
ng vt cao cp nh ln, b, ch... u c nhng lc cn con c, nhng
khi mang thai ri th thi. Ngi n b l sinh vt duy nht trn hnh
tinh chp nhn sinh hot vo lc mang bu. y l mt trong nhng iu
khng nh ng cp ca loi ngi trn sc vt. V theo bc thang tin ha,
khi chia ra 2 gii th hot ng sinh dc l ng tc cao cp nht, tng
ng vi s pht trin ca no b. Con ngi l ng vt c b c hon chnh
nht, ng nhin chuyn ny cng thuc vo loi rc ri, phc tp vi
mt chc nng ch c loi ngi, vt ln trn Th Tnh ca sc vt, l
chc nng Tnh Dc.

THC MC BIT HI AI

Chuyn sinh l khng bnh thng


Chng ta quen gi n l chuyn sin0h l, hay vn sinh l. V mt y
hc, Sinh L ng ngha vi Bnh Thng. Hot ng sinh l ca d dy l
tiu ha thc n, khc vi Bnh L l vim, lot, y hi. n, ng, th... u
l hot ng sinh l. Th nhng n, ng, th l nhng vic khng c khng
c; cn tnh dc th nhiu ngi c i khng cn bit ti m vn hon
ton mnh khe, t tm hn n th xc, vn cng tc tt, vui v, chan
ha
Vi hu ht mi c quan, b phn trong c th ngi, y hc u n nh
c gii hn sinh l ( bnh thng). V d hm lng ng trong
mu khong 1 g/lt l sinh l; t 1,5 g tr ln l bnh l ( tiu ng).
Nhng trong a ht tnh dc, rt kh n nh ranh gii ny. Mt m 3 ln
hay mt nm 3 ln u l chuyn hon ton bnh thng, hon ton sinh
l l chuyn ring ca hai v chng ngi ta vi nhau; ngi th ba
khng c l do g, t cch g v mc m g m phi c kin l bnh thng
hay khng bnh thng, c hay khng c, tt hay khng tt.
Chc nng tnh dc l mt hot ng ch c loi ngi, vi s tham gia v
h tr ca t duy (tc l tnh cm, hoc t ra l cm tnh gia hai ng
s). Hin nay, mi tc gi u cho rng trong sinh hot v chng nh
ngha ci khng bnh thng li d hn, l trng hp mt trong hai
ngi, v hoc chng, khng hi lng vi tnh trng ang xy ra, v mun
ci tin hoc thay i.
Vy th c nn tip tc ni l chuyn sinh l khng?
Tnh dc l chuyn hng ngy nhng li l chuyn khng th khp vo
n np, quy nh. T sau thp nin 70, nhng ngi a ra nhng con
s v kch c, nhp , s ln, thi gian... u b coi l liu lnh hoc khng
am hiu vn . Ring v mt danh t, nu chng ta vn quen gi l chuyn
sinh l th c l khng nn thay i.
Chuyn khng n gin
Trc ht, nn phn bit tnh dc v sinh dc, tuy c hai u din bin nh
nhau. Sinh dc (truyn ging) v tnh dc (gn gi v chng) l hai vic
hon ton khc nhau. Ngay t lc xut hin trn tri t, theo bn nng,
ngi tin s t ng lm iu ny bo tn ni ging, l giai
on Tnh dc truyn ging, ko di cho n khong mi ngn nm trc
cng nguyn.

THC MC BIT HI AI

Khi nhn loi bt u tp hp li thnh nhng qun th, cng ng, x


hi..., giai on Tnh dc tnh yu bt u. Gn gi l chuyn tt yu phi
xy ra i vi hai ngi yu nhau, cn truyn ging hay khng truyn ging
l vic ph. Tm quan trng ca vic truyn ging ngy cng gim dn cng
vi s xut hin ca cc phng php trnh thai u tin (khong 10 th k
trc cng nguyn) nh giao hp gin on.
T sau 1950, nhng tc hi x hi ca hai cuc th chin lm ny sinh
cc nc cng nghip ci gi l cuc cch mng tnh dc, coi tnh dc l
cho vui ch chng cn n tnh yu na. S bung lng ny phi tr
gi bng AIDS, mt cn bnh cht ngi ly lan qua sinh hot tnh dc,
hin cha c thuc cha. Hin nay, cc nc tin tin c khuynh hng
tr li loi hnh hp l nht i vi loi ngi l Tnh dc v tnh yu, tuy c
s khng ng b gia hai thnh vin.
Sao li khng ng b?
Khi n vi mt ngi n ng, phi n lun lun ngh n tnh yu l mc
ch cui cng, h c th cho tnh dc c tnh yu, chiu chng
c chng thng (tuy c th khng thy hng khi). Thm ch h c th
hin dng c yu. i vi n ng, mc ch ti hu vn l tnh dc.
Tuy s vic c th bt u bng mt tnh yu trong sng, lng mn, thanh
cao, thun khit, nhng rt cuc ri "cng phi ti ". n ng cng khng
th chiu b x khi h khng mun, v c quan sinh dc nm ngoi s iu
khin ca l tr h. Tuy nhin, c th c hai ngi, mi vic u din tin
nh nhau. l mt hin tng VIM vi hu qu o ngc.
L sao?
V mt sinh hc, VIM l mt tnh trng bnh l do rt nhiu nguyn nhn
gy ra nh chn thng, nhim trng vi cc hin tng: sng, nng, ,
v hu qu cui cng l au.
c nam ln n, khi c mun sinh hot th s kin u tin xy ra l
mu dn t khp ni vo khu vc lin h, gy ra hin tng sng, nng
b phn sinh dc (c bit r nt v khng giu gim c l n ng, v
nhng thay i c th v kch thc). Tuy nhin, hu qu ca s vic li
khng phi l au m l thch th, v nu tip tc trin khai s dn n cc
khoi, cm gic sung sng hu c cao nht loi ngi.
Dn mu l s kin bt buc phi xy ra cho c hai, v cng a n hai hu
qu khc nhau. n ng, c quan sinh dc l mt vt c, do vi lu

THC MC BIT HI AI

lng mu gia tng gp 30-40 ln bnh thng (mt hin tng c nht v
nh trong sinh l hc), b phn ny c nhng thay i su sc v kch
thc v bn, m nu khng xy ra, ng s khng th no trin khai
c.
Cc nh nghin cu n nh tin s Jane Calder, Sheire Hite u rt c l
khi cho rng, vic n ng b m nh hng bao th k nay v kch thc l
chuyn tm pho, do nhng tay chuyn khai thc truyn v phim nh i
try dng ng ln kinh doanh mi th tr lc. V i vi ph n,
vn l c tha mn khng v mc tha mn. Vy thi! Cn kch c l
chuyn khng quan trng v nu ch mi vi mi giy l kt thc s
vic, th cng c c li cng thm hi.
ph n, b phn i tc l mt ng rng. Do , di p sut ca mu
dn (ch khng phi do tuyn Bartholin bi tit), hin tng trn dch xy ra
(mc di do c cho l t l thun vi s kch thch), to iu kin cho
vic xc tin c th. Nhng nhiu khi, vp vp u tin xy ra ti cng
on ny.
Sao li vp vp?
Nhiu ng chng qu hp tp nn trin khai qu sm, khi s cng
cng phi nam cha tng ng vi s thm t ti c quan i tc. Tin
hnh vo lc b x cha sn sng l li lm u tin m nhiu ngi mc
phi.
Nhng cng c bit l ch?
ph n, thi gian phn ng thng lu hn, c ch cng phc tp hn, tuy
nhin nu cng tn s th nhanh lm, nhiu khi nhanh hn c ng x na.
Ring i vi nhng bit l, nn s dng cht bi trn. n gin nht v
lc no cng c l dng nc bt, sau l khoa hc k thut. Chnh
khoa hc k thut quyt nh tt c, ch khng phi kch c hoc thi
gian.
Tnh dc l lnh vc m cht lng quan trng hn s lng rt nhiu.
Nhiu cp v chng c i sng tnh dc rt tha mn, tuy ngi v thnh
thong mi t cc khoi mt ln.

THC MC BIT HI AI

Quan h tnh dc quyt nh bao nhiu phn trm hnh phc gia nh?
Hin nay, ti cc sp sch bo trong c nc, chng ta rt d dng tm thy
nhiu quyn hng dn v quan h v chng c php lu hnh vi
nhng trang cp n k thut , v rt chi tit.
iu ng tic l hu ht cc sch ny u dch t sch nc ngoi qu
t, xut bn vo cc thp nin 60-70, vi nhiu khi nim khng cn
c y hc chp nhn. khng phi l li ca tc gi m l ngi dch.
c nhiu cp ra ta ly d ch v ngi chng khng lm trn bn phn
nhng cng c rt nhiu ngi ch xun thu nh k m vn n hnh
phc vi nhau sut i. Nh vy, vic quan h tnh dc quyt nh bao nhiu
phn trm hnh phc gia nh vn li l chuyn ring ca hai ngi.
so snh, c th v chuyn nh tin bc, qu nhiu hay qu t u
khng tt, xi thoi mi vn l hay nht.
iu khng nn qun l tm l lun lun tc ng rt mnh n chuyn v
chng.
Trn thc t, nhiu khi c s so le sau lc kt thc. Hoc b x cn mun
tip tc, hoc qu mt khi ng x vn cn ho hc. Lm sao thng bo cho
nhau ng hnh?
Nh ni trn, tuy y l chuyn ring gia hai ngi vi nhau nhng li
l chuyn khng n gin. Mun t n ha hp tnh dc phi kinh qua
mt qu trnh y kh khn, t nh. Hu ht cc ng chng, sau mt s ln
nht nh, khi thia thia quen chu v chng quen hi" ri, th u mun b
x tham gia ch ng t xu. Cng ging nh hi cha ci nhau, c gi
c ln ch ng hn trc y m! Tht l bt ng, th v v kh qun.
Cn by gi, thnh v chng, gn gi nhau hng bao nhiu ln ri, c l
chng cn e d na. Nh th no ? iu nn cc b t ngh. iu
quan trng l phi t nh, t t thm d, th nghim. Nn nh l mi s
thay i t ngt hoc qu bt ng u khng tt, thm ch kh nghi.
Sau mt thi gian, nu thnh cng (phi thnh cng) th vic thng bo cho
nhau ng hnh khng cn l vn na.
Cc kiu dng hoc t th quyt nh bao nhiu phn trm cht
lng?
Trc ht, kiu dng g v cung cch g, thm ch c quan b phn no c
s dng h tr l chuyn ring ca hai v chng ngi ta; khng mc

THC MC BIT HI AI

m g ti ai m phi c kin l c hay khng c, k hay khng k, tt


hay khng tt Ngoi ra, mi t th, kiu dng u c gi tr nh nhau, k
c nhng t th dnh ring cho cc din vin xic un do. V con ngi
sinh hot tnh dc ch yu bng no b, nhiu khi ch cn mt nh mt giao
nhau l c nhng kt qu c th ti c quan lin h, v xy ra ng b
c hai ngi. Do , cung cch, kiu dng hay t th u l chuyn do hai
ngi t thu xp vi nhau, cng t c cht lng cao nht.

Chuyn n ng
Dy th
"Em tn l P.., 16 tui. Qua li thy c v sch bo, em ngh mnh qua
tui dy th. Nm 13 tui, em thy di bng v k nch c nhng cng lng
tha tht l dng. Ging ni cng b v ra. Nhng c th em vn khng n
nang, khng ra v thanh nin g c. Chn tay, tng t ca em khng c
cng cp my; c quan sinh dc chng n nang g hn so vi lc nh. Em
chng hiu sao qua tui dy th ri m em khng thy mnh ra v ngi ln.
D c gng cho ra v n ng nhng vi nhng c im nh vy, em rt
hay b chc gho v c t bn b. C l em thiu kch t sinh dc hay b ri
lon g . Vy theo bc s em b bnh g? Cn cha tr ra sao? C cn tim
kch thch t 5 khng? Nu tim th c tc dng v tc hi g?".
- Em ch mi bt u i vo (ch cha phi l qua) tui dy th. y l
giai on ch yu ca cuc i v do rt phc tp, nhiu thay i (ty
theo tng ngi, dn tc, chng tc, yu t di truyn, dinh dng...). Nhiu
chu dy th ngay t lc 10 tui, nhng cng c vi ng cha dy th
d tui 18-19. tui 16 nh em, nu c gng cho ra v n ng (ti
khng bit em lm g vi ni trn) th b chc gho l phi. C l
bt c tui no, nhng ngi lm cho ra v n ng u c th b tru chc.
Nt ch yu trong qu trnh dy th nam gii l s hot ng ca hai tinh
hon dn n nhng thay i su sc ca c th do gia tng testosterone
(hoc mn nam tnh ch yu). Cn lng v ru th li thuc thm quyn ca
tuyn thng thn. V vy gia s pht trin lng ru v cc du hiu dy th
khc c th khng ging nhau. Du sao, hin ti em ch cn c gng ch
m khng cn cha tr g c. V mi vic s n tha thi m.
Trong giai on ny, ngi n ng tng lai c rt nhiu c m, kht
vng v d tnh i v tri Nu em c mun u th khoa vo mt
lc ba trng i hc th nn quyt tm thc hin cho bng c; ng thm
quan tm n chuyn n nang ca ci kia.

THC MC BIT HI AI

Bao quy u
Bao quy u l g? M mt l sao? Nghe ni hp bao quy u c th gy ung
th nn mi ngi u phi i ct. Nhng ct u, c au v nguy him
khng? l nhng cu hi ca rt nhiu bn c.
Thng thng, khi mi cho i, dng vt ca b s sinh c bt kn
u (bng bao quy u), ch cha mt l nc tiu thot ra ngoi. Bao
quy u s t t tt ra cng vi s pht trin ca c th (hin tng
ny c gi l m mt), sm hay mun ty theo mi ngi, trong
khong thi gian trn di 20 nm.
Do v tr c bit nh vy nn t ngn xa, trong lch s nhn loi, bao
quy u lin quan ti nhiu phong tc, tp qun, thm ch c nhng nghi
thc tn gio. cc nc Do Thi, rp, mnh da bao quy u c ct b
trong nhng bui l rt long trng. iu ny c ngha dng hin cho thn
linh mng sng ca chnh mnh, tng trng bng mt mu nh ca "ci
dng c bo tn ni ging.
i vi y hc hin i, bao quy u l ni tch t nhng cht bi tit ca
nim mc. Chng to thnh tng ming nh, trng nh sa, c mi hi v d
gy nhim khun. V vy, bao quy u c ct ngay khi va sinh ra l tt
nht. Trc 1975, nhng ai tng sinh ti Bnh vin C c u bit
n loi y c ging nh ci gt bt ch. Ch cn lng n vo u cy bt
ch ca em b, bm nh mt ci l xong. Vic ct bao quy u s khin cho
ngi con trai gi v sinh d dng hn, ng thi sinh hot v chng cng
thun li hn. Ngoi ra, s tn ti ca bao quy u ngi ln c th l mt
trong cc nguy c gy ung th dng vt; nn xu hng hin ny l nu
khng tut ra c th i ct. Nu tut ra c m co tht qu th cng cn
phi ct phng nga tai bin co tht gia vo lc ang cng, ngn
chn mu tr v, c th gy hoi t. Tt c cc bnh vin c khoa ngoi (k
c tuyn qun, huyn) u c th lm phu thut ny. Ch cn khong 1520 pht, tn khong vi chc nghn ng. Bnh nhn khng au g lm,
mt tun sau l khi.
Tm c
" Tha bc s, ti nh vy th c th m bo c hnh phc ca tnh yu
hay khng? C cn ni r cho ngi yu bit trc hay khng? Xin bc s
cho bit chiu di ti thiu l bao nhiu th mi c th xi c? Tnh trng
ca ti c th khc phc bng cch nh gii phu chnh hnh hay khng
(N.T.N.I., Th c)

THC MC BIT HI AI

10

"Chu ang gp mt iu rt kh khn m khng bit hi ai Ca chu


hnh nh hi nh. Chu rt bun, khng bit ti sao n nh, v chuyn ny
khng bit c nh hng g ti chn gi khng? C phng php no
lm cho n thay i khng?".
( N.D.H., G Cng)

"Hin nay c cch no cha tr khng? C th gii phu c khng? Nu


cha khng khi th c nh hng n kh nng sinh l sau ny khng?
Em bun nn lm, ch mun cht quch cho ri. Ti sao n li nh vy?".
(T.H.S., Qun 3)

Th trong mc Thc mc bit hi ai tuy nhiu nhng ch tp trung vo mt


vi ch ln. Mt trong nhng vn ni cm nht l vn tm c,
vi cc trn tr, dn vt v kch thc. Ngi hi thuc mi thnh
phn, hu ht u c tm trng chn nn, tuyt vng, thm ch ht mun
sng
Nhng nhng khng nh "nh th khng lm vic c" u liu lnh v
khng khoa hc v chc chn khng ai iu kin so snh, i chiu.
Theo cc nguyn tc thng k, mun ni nh hay ln l phi c so snh trn
mt s lng cn v , ng phng php khoa hc. Trc ht, cng cn
nhc li mt s khi nim c bn:
- V mt m hc, ci l mt mch mu c cu trc c bit, nu
tim thuc thng vo th ch nh tim mch bnh thng. Sau thi gian dy
th (18-20 tui), n s ngng pht trin, v rt kh thay i kch thc (vi
trnh y hc hin nay).
- Trong trng thi bnh thng, ngi ln, qu tht l c nhng khc bit
ng k v kch thc (mt trn bn: t 3 n 12 cm). Lc ny, "n"
ch c dng bi tit nc tiu.
- Mun s dng vo sinh hot tnh dc, "n" bt buc phi qua mt qu trnh
thay i su sc v th tch v cng, do lu lng mu gia tng t 3-5
ml/pht ln n 100-120 ml/pht. C ch ny c s can thip trc tip ca t
duy (ch cn suy ngh by b) nhng li khng th sai khin bng ch
(u phi c mun l c). Tuy nhin, sau khi hon chnh v tr,
s khc bit v kch c ch cn mt trn hai: t 10 n 20 cm.
Khng nh quan trng nht v n ng ca cc nh n nghin cu tnh dc
hc l: Vn l cc anh c lm cho b x hi lng khng, n gin ch

THC MC BIT HI AI

11

vy thi! Kch c hon ton khng em li m bo no trong vic gii


quyt mt vn i hi phi c Thi Gian v K Thut.
My b y quyt nh vy l qu r. V chng ta c th so snh chuyn
ny vi thuc ngoi. Nhiu ngi m tn thuc ngoi n qun mt
chuyn quan trng, thm ch sinh t, l cn thuc ht bnh, ch khng phi
ni hay ngoi. Tt nhin l thuc ngoi c th tt hn, nhng nu khng
ng chng bnh th thuc ngoi m lm g? Kch thc cng vy, nu ch
15 giy ng nga th tm c lm g?
N tin s Sheire Hite cho rng, kch c gi tr nh th no th ch c
ph n mi tr li c. n ng khng t cch tr li tuy b phn
nm trn c th ngi n ng.
Sau cc thc mc v kch c, nhng trn tr trong lnh vc tinh hc" cng
th hin trong mt lng th kh ln gi n ngi gi mc Thc mc bit
hi ai, trong c nhiu khng nh rt ng nghnh.
Mt chuyn vin xt nghim vi b dy thao tc trn hng ngn mu tinh
dch khc nhau cng ch c th s b nh gi tinh trng sau khi quan st
trong ng nghim hoc di knh hin vi. Vy nu cn c vo vi git dy ra
ging hay qun o, vi trnh hiu bit ci ca chnh mnh (hoc qu
lm l ca vi b bn), nu bn dm khng nh l tinh t, nhiu, c, lng
hoc kh c con th qu tht l mt hnh ng qu dng cm.
Trc ht, cn phi nhc li mt s khi nim c bn:
- Yu sinh l l mt t rt to lao, chng c ngha g c, do mt s thy
thuc t ra moi tin bnh nhn. V tnh dc l mt hnh ng hon ton
c tnh cch c nhn, lun lun thay i ty theo tnh trng tinh thn, sc
khe, tui tc, i tng, thi im Y hc hin i khng th no xc nh
c th no l bnh thng. Trn c s , khng nh yu, mnh hoc a
ra nhng s liu v thi gian, s ln, nhp c ngha l i vo lnh vc
phiu lu ca khoa hc... vin tng.
- Theo y hc c truyn, mng tinh l xut tinh trong gic ng, di tinh l xut
tinh lc thc v hot tinh l xut tinh khi b kch thch. Nh vy, ch l
nhng danh t m t thi im, ch cha phi l chuyn g nghim trng.
- Vi y hc hin i, tinh dch l mt cht nhn, lng, c, c sn xut
ch yu t ti tinh (70%) v tuyn tin lit (20%) ch vo lc c yu cu,
ch khng c hin tng "tn kho". Do , ht x quch l mt t khng

THC MC BIT HI AI

12

c c s khoa hc. y l cht dch bi tit duy nht ca c th cha


nhiu hoc mn (nng DH- testosterone cao gp hai ln trong mu).
Cn phn bit hai lnh vc hon ton khc nhau:
- Tinh hc tnh dc: Khng c vai tr g c (thm ch cng chng cn thit),
ch l hu qu ca cm gic, ch khng phi nguyn nhn gy ra cm gic
v ch c nhim v bo hiu kt thc ngi n ng. Do , thi gian
mi l yu t then cht. Nhng ngay c trong lnh vc ny cng khng th
c ch tiu mu mc. Thi gian ti u c quan nim l thi gian t
yu cu i vi hai ngi lin h (v khng dnh dng g ti ngi th ba).
iu cn phi nhn mnh l cho du c qu trnh th dm, mng, di,
hot hay g g tinh i na, th cng ch l nhng tnh hung xy ra
vo lc mt mnh, khng lin can g n chuyn thc t i hi phi c
y "hai mnh". Nhng hin tng khng th l ngun gc gy ra xut
tinh sm, mt tnh trng 100% do nguyn nhn tm l. Thc t cho thy,
nhiu ngi b th tinh nhng n lc gp i tng th li rt ngon
lnh, nhiu ngi khc khng b g c nhng khi vo vic th rt d
- Tinh hc sinh dc: Tri li, c th v cng quan trng (nu cn bo tn ni
ging) hoc rt phin h (nu bo tn ri). Trong iu kin b x bnh
thng v mt sinh dc, nu mun c con ni di th iu ch yu, cn bn,
ti thiu l: Mi ml tinh dch phi cha t nht 5 triu tinh trng, trong
trn 60% phi di ng t 3 tr ln. Ngoi ra, thi gian, nhp u
khng ng vai tr g c. C ngi u n hng m nhng vn him
mun, trong lc ngi khc ch xun thu nh k trong vi giy m vn rt
nhiu con.
Th dm hay g g tinh khng lin can g n kh nng c con nu tinh
dch t yu cu. Khng nn qun l b x c t nht 50% trch nhim v
chnh b mang thai v ra. Ring him mun nam gii th c khong 20%,
k c mt vi trng hp khng c tinh trng ca nhng ngi b bnh quai
b hi cn nh.
kt lun v tinh hc sinh dc, tuy rt trn trng cc th thc mc, nhng
vi nhng em cha lp gia nh, thm ch cha h quan h nam n, m hi
c con c hay khng, th ngi vit xin cho thua. V ch c thy bi
may ra mi tr li c.
Nhiu bn thc mc v vic tinh trng ca mnh c hoc "hi lng", "hnh
nh lng", "c v lng" Ngi vit cho rng y l mt trong nhng tc

THC MC BIT HI AI

13

hi ngoi d kin ca vic ln i xem phim cm, so snh ca mnh vi


nhng g c nhn thy trong phim v pht hong v thy n khng ging.
Thc ra cc nh lm phim s dng k xo (nh bt m hay kem
chng hn) to nhng cnh "bn vung tung te" nh vy. Phim no th
cng phi quay i quay li nhiu ln (ti thiu 5 ln). Vy bn c ngh rng
nu nhng g trong phim l tht, th sau nhng mn biu din dng s
nh vy, ti t chnh s nhanh chng ht hng dng khng?
Mun ni tinh dch lng hay c, bnh thng hay khng bnh thng, c
con c hay khng cn phi c nghip v v kinh nghim ca chuyn
vin. Cc em khng nn t nh gi ly, ri thc mc, trn tr, lo u
mt cch v ch. V ti dm chc l ngoi ci ca mnh, cc em cng
khng c iu kin thy ci ca ngi khc m so snh, th lm sao bit
l lng hay c?
C con c hay khng l ty thuc vo cht lng ca tinh dch, khng
lin can g ti dng vt (m thc cht ch l phng tin vn chuyn).
Khng c, hoc b tai nn ct mt dng vt, m tinh dch t yu cu th
vn c th c con nh thng. Tuy nhin, chuyn con ci cn ph thuc vo
b x na ch (t nht l 50%); v tinh dch hon ho m gp mt b x c
vn " th cng chu.
Xut tinh sm
"Em cmthy rt kh gi c hnh phc. Mi ln u ym b x, cha lm
g th em xut tinh ri. Em rt kh tm v khng cn hng th g na, tuy
vt cht em khng thiu".
(L.V.T., Qun 10)
"Ti ung rt nhiu loi thuc b thn ca ng, Ty y, k c ca Trung
Quc. Nu khng gii quyt c chc l phi xa nhau mt. Ti rt thng
v ti, v li cng thng nng hn v chuyn ny".
(N.Q.C., Sng B)
"Ti 32 tui, cao 170 cm, nng 54 kg, c v v mt chu gi. Sau khi lp
gia nh, ti pht hin mnh b xut tinh sm v sau b mng tinh, trng
lng c th ngy cng gim st. Ti i cha tr nhiu ni, t cc bnh
vin cng n bc s t, hu ht u chn on suy nhc thn kinh nhng
vic iu tr khng c kt qu. Ti cng nhiu ln cha bng thuc nam ln
thuc bc nhng bnh ch tm dt trong thi gian iu tr ri li ti pht".

THC MC BIT HI AI

14

(T.B, TP HCM)
Chng xut tinh sm c l xut hin cng lc vi loi ngi trn tri t,
nhng khng phi lc no cng b t thnh vn . V vo thi tin s n
lng l, lun lun phi cnh gic vi mi e da tn ti, ngi n
ng hon ton chu cht nu b tn cng vo ng ngay "lc y". Do ,
cng nh loi kh, hnh ng ny phi c dt im cng sm cng tt.
Cho n thi cn i, "kh nng ca n ng vn ch c quan nim n
thun l vo ng v tr, sau c th xong ngay. V mi vic k nh kt
thc v ngi n ng c tha mn v ngi n b s th thai, cn i
hi g hn na? Hin nay, nhiu cng ng x hi m chuyn chn gi cn
b coi l iu xu xa, nhng cn phi lm bo tn ni ging, th khng c
l do g ko di. Thm ch mt vi b lc, k xut tinh nhanh nht vn
cn c coi l ngi mnh nht. Kh nhiu cuc thi c t chc tm
ra nhng nh v ch kiu . Vo u thp nin 1950, Kinsey (mt nh
ng vt hc) trong cng trnh nghin cu quy m u tin v tnh dc loi
ngi cng cho rng xut tinh sm l mt biu hin ca s cao cp trn bc
thang tin ha ca ng vt. Cn theo n tin s Sheire Hite, c mt
lp ngi hon ton khng nht tr cht no vi nhng iu bn c t
ny n gi; l cc b x ca nhng ng ni trn.
Tuy nhin, cng nh mi hnh ng tnh dc, thi gian l mt yu t nhn
tm ty thch, mi ngi mt . Lu hay mau, nhanh hoc chm u l
chuyn ring ca hai ngi, min h tha mn l . c nhng trng
hp ch cn 16-60 giy (cn c vo ng h bo 19 gi ca i Truyn
hnh) m hai v chng trn vn v y p trong khi nhiu cp khc h
h h hc c chc pht m chng ra sao. Theo thng k ca Php v M
cho bit, thi gian trung bnh (tnh t lc "vo v tr") l khong 4-5 pht.
n ng Vit Nam chc khng gii hn hay d hn.
iu tr xut tinh sm, ch c cch dng thuc hoc luyn tp. y l
phn x 100% do no b, nn phi l dng thuc dng ung. Tt c mi th
thoa ti ch (vi mc ch lm t cc u dy thn kinh gim bt cm
gic) u t hiu qu v c hi. Nu dng thng xuyn, bn c th lm mt
cm gic lun.
Mt vi loi thuc nhm MAOI c th cho hiu qu kh quan. Nhng bn
cn hi kin bc s trc, khng nn t mua v ung. Ngoi ra cn phi
king ru.

THC MC BIT HI AI

15

Thuc tr lc, thuc xt, du t, du kh


"Hin nay chu ang s dng thuc xt STUD 100 hiu Con Nga, do ngi
nh gi v t Anh quc, c ghi World famous delay Spray. Loi ny rt
t tin, sau khi xt 2 pht s nng khong 40 v c th ko di 10-15
pht, nhng khng cn cm gic v sau mt mi l ngi".
(L.B.T., Bnh Thnh)

"Ti nghe ni hin nay mt s l ng nh L Li, Hm Nghi c bn


nhiu loi thuc kch thch tnh dc. Vy ti c th s dng thuc y trong
quan h v chng c khng? C gy hi g khng?
Nghe ni c loi thuc xt ko di thi gian quan h, c ng khng?".
(T.T.M., Qun Mt)

"Trn l ng L Li v Nguyn Hu c bn du v mt bch vi 4 ming


nh v mng (m ngi bn gi l du kh). Du th phi xc ln u
dng vt; cn du kh th phi thm nc, ri ch cho n tan, cng xc ln
u dng vt khong 5-10 pht ri mi giao hp. Vic dng du hay du
kh c nh hng g n quan h v chng khng? C gy bnh g khng?
Dng nhiu c sao khng?".
(N.B.C., Qun 4)

Trc ht, hy tm hiu mt s khi nim c bn v vn ny:


-V mt y hc, c quan sinh dc c ch o bi nhng nhnh thn kinh
xut pht t no, ni chi phi ton b mi hnh ng tnh dc loi ngi.
- Hin nay, khng c thuc no l thuc kch dm c ghi nhn trong
Dc in. L do rt n gin: Trnh khoa hc hin nay cha kh
nng hiu r c ch cm gic, kch thch, cc khoi V th, mi th thuc
kch dm ch c tc dng tm l. Bng chng l tt c cc loi thuc ny c
th c tc dng vi ngi ny m khng h tc dng vi ngi khc, li c
nhng khc bit v hiu qu (iu khng th chp nhn c i vi mt
dc phm hin i).
- Bn thng nghe rng thuc cng t tin th cng d c p ph. l v
ngi s dng l mua hoc l khoe, nu khng thy g ht th ha ra
mnh b la hay sao?

THC MC BIT HI AI

16

- ph n, chuyn b cho ung thuc, khng cng li c u ch


l nhng li t th trc bnh minh. Ci khng cng li c khng h do
thuc, v cha c loi dc phm no c kh nng (ring thuc m th li
l chuyn khc). Cn cc thuc cho n ng, n thuc ca vua Minh Mng
chng hn, s rt hiu nghim, nu bn l vua Minh Mng hoc trong
tnh trng ging ng ta. Tt c mi th khc cng u nh vy.
Ring thuc xt hoc du t, du kh th ch l thuc t nh rng, c
th lm gim bt cm gic, nhng cha chc gip ko di thi gian nh
mun. Nu c tc dng th cng nh khc g vy thi.
Vng mt cu
" l ng L Li c by bn thuc kch thch, vng trnh thai v c vng
mt cu. V nghe li bn b, ti mua vng mt cu v s dng th trong
sinh hot tnh dc gia v chng. Nhiu ngi khc cng lm vy. Xin bc
s cho bit vic s dng dng c c gy nguy him (chng hn nh bnh
ung th t cung) khng? Lm sao bit c vng gi hay tht? V ti c
cn i khm ph khoa khng? Nhng loi hng ny c by bn cng khai
nh vy (v bn rt chy) c l s khng gy nguy him?".
(T.T.M. Qun Mt)
Sn phm vng mt cu khng c g nguy him v kh gy ung th. Cn s
dng thng xuyn hay khng l ty theo thch ca v chng bn. V n
ch c tc dng tm l nn d l gi hay tht, b, tru, cu hay loi g i na
th cng ch vy thi. V bn khng cn phi i khm ph khoa, nu khng
thy g khc l. Tuy nhin, vic by bn cng khai mt mt hng no
khng c ngha l mt hng y khng nguy him, nht l cc loi thuc cha
bnh.
Nhng loi thuc no lm cho cng dng?
Mi ngi thng c s phn bit i x vi c quan tnh dc. Bt c ngi
n ng no cng u d dng chp nhn nhng ri lon tm thi v tiu ha
(to bn, y hi) hoc h hp (ho). Nhng h li i hi ci lc no
cng phi ngon lnh, khng c trc trc; trong khi xt v mt phc tp
ca c ch vn hnh, ng l n phi trc trc nhiu v thng xuyn
hn.
Vi trnh y hc hin nay, ngi ta sn xut c my tn si thn,
phu thut ghp tim, gy sinh tinh cho nhiu trng hp khng c tinh
trng... Nhng hin vn cha c thuc no gi l thuc cng dng c.

THC MC BIT HI AI

17

Ni chnh xc hn l cha c loi thuc gi l thuc cng dng no c


th tc dng ng b i vi tt c mi ngi. Tn dc hay thuc y hc c
truyn u nh vy.
Nhng cng phi c thuc cng dng ch?
D nhin l cng phi c! V l c m m nh loi ngi t hng bao
th k nay. Trc ht l n. Theo nguyn tc n g b ny, ngay t thi xa
xa, mt s vng chu Phi c tc l chiu i ch r tinh hon s t
vo m tn hn. Nu kh tm mn tr lc c o ny th c th thay bng
tinh hon ch si hoc b phn sinh dc ca nhng ng vt vn ni ting l
c thnh tch v dng s (nh d, b rng, ln rng, la, gu, hi cu...).
Ngoi ra, t ngy xa, thc phm t bin c vn c tin l rt b dng;
c l v V N (thn i tnh) c sinh ra t i dng, hoc v hi sn cha
nhiu pht pho. Trong , c gi v tr u bng (c mi, c mp, nht l c
nga), sau n tm, mc, s, c, bo ng. Nhng thc n lin quan ti
bin cng c la chn, chng hn nh mn "yn so chng ng phn".
Cc loi gia v nh tiu, hnh, ti, gng, sa nhn, u khu, qu, inh
hng... u c xem l hiu qu, nht l khi kt hp vi mt ong. C th:
C mi sng im tm bng lng trng g trn vi mt ong, qu, thm
mt ly sa d l bo m.
Ngoi ra, mng v mng ty cng "c uy tn" v hnh dng rt ging.
My th c tc dng tht khng?
Cng c tc dng! V Vng Tu l ni em li tc dng l tng nht. Do
chi bi bin lc hong hn, sau vo nh hng nghe nhc m du v dng
ba ti vi tm, c, mc, c v tiu ti V khch sn l thy p ph
ngay! C iu, kh bit ch xc thnh phn no l "n nhn" ch yu trong
ci tng th y m mng .
Dc phm c tc dng cng dng khng?
Ngay t thi thng c, cc thy thuc La M s dng nhiu loi thuc
cng dng gm tiu v mt vi r cy c gi kn.
phng ng, ni m cc tc gi u M coi l t ca tnh dc, c rt
nhiu tc phm tm c nhn loi cp n lnh vc ny nh Kama Sutra
(n ), Vn hng (rp) B Song Mai Cnh m tng th (Trung
Quc) do Dip c Huy bin son t nhng trc tc i ng (th k 57) cng ch lit k cc v thuc tng cng dng s. Nu k n nhng

THC MC BIT HI AI

18

sch thuc thun ty nh b Y tm phng ca Tamba yasuyori (Nht Bn)


Bo tho cng mc ca L Thi Trn hoc Nam dc thn hiu ca Tu
Tnh, Hi Thng y tng tm lnh ca L Hu Trc th phi s dng tin
hc mi duyt ht.
Nhng chc cng c loi hiu qu ch? Nh toa thuc ca vua Minh
Mng?
ng! n thuc nht d ng giao sinh lc t (1 m vi 5 b, sinh 6 a
con, v c b sinh i) rt hiu nghim, vi iu kin bn l vua Minh
Mng, cn vi ngi khc th cha chc.
Cn cc loi thuc Ty?
Chng ta hy im qua mt vi loi thng c nhc nh v thuc vo
hng "danh mn chnh phi", c ghi trong dc in hn hoi:
- Testosterone (hoc mn nam) tr thnh huyn thoi ln nht, c s
dng di dng thuc tim (Sustanon, Heptylate Triolandren) hoc ung
(Andriol, Android), bi thoa ngoi da (Andractim).
Trn nguyn tc, cc thuc ni trn ch c gi tr trong trng hp c th
ang thiu cht ny. Nhng trn thc t, chng (nht l i vi Triolandren,
Sustanon) cng c mt s tc dng do cc nguyn nhn:
+Tm l: Cc thuc ny vn c cc ng truyn tng l cng dng b
thn, gy nim tin cho ngi s dng.
+ V sinh hc: Thuc lm gia tng bin dng, n nhiu nn dn n
tnh trng (nh ng b ta thng ni) "no cm m ct...".
Testosterone cng c tc dng trn ph n vi liu tht thp. Nhng ch cn
dng qu liu hoc dng thng xuyn, cc hin tng sau s xut hin: ru
ria mc tua ta, ging ni tr nn , rn rng v bin thnh n ng.
- Yohimbine: Ch t kt qu khi c tim thng vo . Nu ung hoc
tim vo ni khc th khng c tc dng.
- Cantharidine: Trch t rui Ty Ban Nha. Thuc ny vn l huyn thuc
th y, dng gy nga ngy c quan sinh dc, khin cho gia sc phi nhy
c lm mt cm gic kh chu.
Khi dng ngi (chng hn bng cch trn vo chocolate), Cantharidine
cn c iu chnh liu lng, t liu lng dnh cho b c Crystal 700

THC MC BIT HI AI

19

kg xung va tm mt con ngi 40-50 kg. Vic ny kh n ni liu cng


dng v liu hng dng khng xa nhau my.
- Nitrite Damyl: Vo u thp nin 1970, m t b quc t Xaviers
Hollander tch cc c v, ca ngi thuc ny trong tp ch Penthouse v
cun hi k Hy gi ti l B. Hin nay, thuc vn c s dng rng ri
tr bnh tim mch, ng nh ch nh ban u.
- T nm 1983, ti u M xut hin estacsy, mt dn cht ca Maxiton, vn
trc nm 1975 vn c nhiu sinh vin s dng thc hc thi. N c
m t l dc phm ca i tnh, thuc chin u dnh cho nhng k yu
nhau ... Nhng estacsy ch c tc dng gy o gic nh cc loi ma ty, x ke
v a nhiu ngi s dng n bnh vin tm thn
- Tonos: Mt loi thuc bi ca Nht Bn, c hot cht gy nga ngy, nht
nht ti ch, i khi cng c kt qu.
Cc loi bnh xt ca M hoc du t, du kh hay l Xy xp d ca
Ch Ln, u ch l nhng loi thuc lm mt cm gic hy vng ko di
thi gian. Nu xt nhiu qu, c ngy s mt cm gic lun. Ring i vi
cc loi thuc ca Hong Kong, Singapore ang c mi cho ti thnh
ph, ti khng th nh gi, v "l lch" ca chng, t cng thc cho n ni
bo ch, khng r rng.
Rt cuc, c th kt lun nh th no?
Tnh dc l hnh thc sinh hot i vo t duy con ngi, m nhn loi th lc
no cng mun mu mun v chng ai ging ai. V vy, tt c nhng g
ni t u bi u rt hiu nghim, hoc chng c tc dng g c. Tt c u
ty thuc vo tng trng hp c th v c nhn.
V mt y hc, khng h c bnh bt lc m ch c nhng nguyn nhn rt
khc nhau gy nn bt lc v nhng tr liu cng rt khc nhau i vi cc
nguyn nhn y nh tiu ng, bnh tim mch, tm l Thuc tr bt lc
(tc mt th thuc tr c ng lot c ba loi bnh ni trn) vn l iu
khng tng, t ra l cho n nay.
Trong lc , nhiu khi ch cn mt nh mt giao nhau l rung ng tm
thn vi kt qu thy ngay c hai ngi. V tnh cm v i tng mi
l thuc kch thch tht s.
Tuy nhin, y hc l y hc, cn tnh yu, tnh dc th vn lun lun phi
cn t nhiu thi v, lng mn, v c o tng na. iu ny nui sng

THC MC BIT HI AI

20

hng triu ngi trn hnh tinh(k lun my ng l ng L Li) ang


trc tip hoc gin tip tham gia vo ngnh cng nghip sn xut mi th
tr lc (dng c, sch bo, thuc men), trong phim nh l mt hng
chy nht.
Khng c bnh bt lc
Ti 59 tui, cn y sc khe, nhng khng may b bnh lit dng
khong ba bn nm nay. Ti ung nhiu thuc nam nhng khng kt
qu.
(N.V.D., Bnh Thnh)
Bt lc khng phi l bnh m ch l mt triu chng (nh st, nhc u)
do rt nhiu nguyn nhn bnh hc hon ton khc nhau gy ra nh nguyn
nhn tm l, tim mch, thn kinh, ni tit, chn thng ct sng... i khi
li c nguyn nhn ng nghnh nh trng hp mt n dc s v ghen m
n cho chng ung mt loi thuc tm thn pha vo ly c ph bui sng.
Sau khi c ngi vit khuyn nh, v Hon Th tn thi chm dt
mn ghen c o ni trn, v ng chng t nhin dn dn khi phc.
Nh vy, khng c thuc tr bnh bt lc m ch c th iu tr nguyn nhn
gy ra bt lc. Cc phng tin hin c s cho php ngnh y t tin hnh
nhng kho st rt hin i xc nh nguyn nhn. C ba tnh hung xy
ra:
- Tm ra nguyn nhn v iu tr c (tm l, cao huyt p, dng thuc ba
bi).
- Tm ra nguyn nhn nhng khng iu tr c (mt vi bnh tim mch,
thn kinh, tiu ng).
- Khng tm ra nguyn nhn (khong 5%).
Trc y, vi hai tnh hung sau, bc s ch c cch ghp mt b phn gi
bng plastic (gi vi cy vng), rt bt tin m hiu qu thp. T nm 1983,
chng bt lc c khc phc bng cch tim mt loi thuc gin mch
thng vo dng vt. y l mt tin b v cng quan trng trong vic gii
quyt trc mt triu chng bt lc. n u thng 9/1991, c khong
40 loi thuc c nghin cu s dng v hn 20 loi c th tm c kh
d dng ti TP HCM.

THC MC BIT HI AI

21

Ct v ni ng dn tinh
"Ti mun k hoch bng cch ct ng dn tinh. Nhng nghe ni vic ny s
a n nhiu iu tai hi nh khng th lao ng nng, suy yu tnh dc,
hoc c ngi li sinh ra v . Xin bc s vui lng cho bit nhng li n
i y c ng khng?".
(V.T.L., qun 6)
Ct ng dn tinh l phng php tt nht hin nay trnh thai, c p
dng cho nhng trng hp c 2 con.
- V mt sc khe: Vic ct ng dn tinh hon ton khng gy nh hng g,
ngi n ng vn lao ng bnh thng.
- V mt tnh dc: Anh ta khng h yu i v cng khng bt i. Nu c
chuyn "v " th thng l do nguyn nhn tm l, v anh ta khng s c
con na, k c con ri. Tm li, sau khi ct ng dn tinh, kh nng tnh
dc khng tng m cng khng gim, tuy c thoi mi hn (v ht lo).
- V mt xut tinh: Vn bnh thng, nhng c nc m khng c ci.
Hin cc bnh vin Bnh Dn, Hng Vng, T D u c thc hin vic
ct ng dn tinh. Thng thng, bc s ch ct cho ngi khng c vn
, trnh trng hp bnh nhn li cho vic ct ng dn tinh, cho
rng l nguyn nhn gy ra nhng trc trc ca h.
Vic ni li ng dn tinh thng kh v t l thnh cng thp, nht l ni li
sau nhiu nm. Cc bn TP HCM mun ni li c th n Bnh vin Hng
Vng nh gio s Phm Gia c gip gii quyt.

Chuyn n b
Dy th
* Con gi ti mun i hoang
"Tha bc s, a con gi duy nht ca ti nm nay 15 tui. V chng ti
u l ngi c hc, v c nhiu sch bo c th dy d con ci sao
cho ph hp vi tm sinh l theo la tui. Chng ti cng lun gn gi, th
hin lng yu thng con rt mc. Nhng ngi thn quen tng ni vi con
ti rng: Chu ang c sng trong thin ng gia nh!
y th m con gi chng ti li ch mun b gia nh m i bc s . Mt
bui chiu thng 5 nm ngoi, bng dng n xch qun o b i vi bn

THC MC BIT HI AI

22

trai. n thng 11, n tr v, tuyn b thng vi b m l khng mun i


hc. Chng ti ra sc thuyt phc v khuyn bo th n ng i hc vi
iu kin l phi cho n hc v Karate. Chng ti ng v ngh rng c th
n pht trin nhanh v mnh qu th nn cho n vn ng nhiu.
Chng ti cng tm mt sinh vin nam n nh dy km. Th nhng con gi
ti li khng chu thn thit vi ngi hc cao hc gii, m li i tm quen
vi mt bn con trai thuc loi bt ho. Ri ng mt ci, n li xch qun
o b nh i, ba ngy sau chng ti mi tm c n v.
Th l ti mt trng con gi bc s ! Ti au kh khng bit dng no m
k. C ngi hi gia nh ti c cho n xem video nhiu khng? Thc tnh
nh ti khng c video, thm ch c mt vi phim i truyn hnh m
chng ti thy khng nn th cng khng cho chu xem. Cn sch bo th
chnh ti mua v c t cho chu c: o trng, Mc tm, Tui ngc Tm
li l chng ti khng h li lng vic dy d con ci. Thm ch mi ch
nht, chng ti u t chc i picnic, c khi cho chu r c chc a bn i
cng. V ngh rng n l a tr hiu ng, thch c nhiu bn nn chng ti
to iu kin cho n chi vi bn, k c ngi ln. Bc s , con gi ti
c b ngoi kh xinh p, c th li ny n, hc hnh cng kh (hi cp I
chu l hc sinh gii). C phi chu b mt dng tm thn no khng bc
s? Hoc l tuyn yn ca no chu pht trin mnh qu so vi tui nn n
b mt dng bnh v sinh l?
Ti tha thit mong bc s gip cho chng ti cch cha tr gp rt cho chu,
v ch l ti ct chn n trong nh t by gi?".
(ng b V., Nha Trang)
Ti c th ng b nhiu ln v thy mt s nhn nh ca ng b v tnh
hnh c l khng c chnh xc lm. Theo kinh nghim v hiu bit ca
mt bc s theo chuyn khoa tnh dc hc t hn 20 nm nay th:
- Ti khng chc chu "mt trng" nh ng b vit trong th. ng b
hi k chu cha? a chu i khm cha? V chu c th t nhn nh
vy cho "b ght".
- V mt sinh hc, khng ngi no c sinh ra vi c im "sinh l
mnh", hiu theo ngha l c nhng ham mun v tnh dc mc cao
hn bnh thng. Trong lch s cng nh ngoi x hi, c th thy
nhng Don Juan, Casanova, V Tc Thin hoc Messalina, Cleopatre Th
nhng, s ham mun cao nhng ngi ny u c nguyn nhn tm l.

THC MC BIT HI AI

23

Hin tng ny ch xy ra nhng ngi trng thnh. ngi tr


tui, khng bao gi c chuyn . Nu hoc mn nhiu th ch dn n dy
th sm hn m thi.
- ng b c ni v thin ng gia nh; theo ti, mu cht ca vn l
ch . C th ci thin ng (theo nh ng b quan nim v rt ng trn
trng) ny khng ph hp vi chu.
Trong mi x hi, vn lun lun c khong cch nht nh gia hai th h
gi - tr, cha m - con ci ng b bao gi tm hiu xem chu mun ci
g khng? Vi mi trng sng nh gia nh ng b, ti khng ngh l chu
s mun chuyn xu, c iu l thin ng ca chu - mt c b 15 tui chc hn phi khc nhiu ci thin ng m ng b hoi nim.
Theo ti, y ch l mt cn dy th (crise de ladolescence). ng b nn n
gp cc chuyn gia tm l c hng dn r rng hn. Xin ch qu lo lng.
Mng trinh v trinh tit
"V nh d c tin, nn chu nh mt ci qu gi nht ca ngi con gi.
Chu lun sng trong tm trng giy v, au kh, b m nh v chuyn .
Nhiu lc chu cu tri cho b xe m t gi ci trn m khng b d
lun bn tn. Bc s i! Nu phi ni tht lng ra cho ngi yu bit th
chu khng can m. Chu s mt anh y qu!".
( T.T.T., TP HCM)
"Chu mi lp gia nh cch y 3 thng. Trong ln u tin, chu khng
thy c hin tng rch mng trinh. Chng chu gii thch l mng ca
chu c cu to hnh li lim nn kh rch. Nhng chu vn thy anh y
tht bun. Chu rt kh tm v bn thn chu hon ton khng c chuyn
by b. Bc s i hy gip chu! Chu phi lm g cho anh y tin?".
(L.T.V., Tn Bnh)
"Khi chu va trn 19 tui th b mt ngi cng bc, nhng c iu l
khng chy mu. Vy chu mt trinh cha? Hin chu l cng nhn v
cng c ngi theo ui. Nhng chu ngh mnh chng cn trong trng nn
khng dm nhn li ai".
( H.N., Qun 3)
"Chu va lp gia nh v trong ln u giao hp khng c hin tng rch
mng trinh. Chu rt hoang mang v t trc n gi cha c g vi ai v

THC MC BIT HI AI

24

cng khng c s c g xy ra. Cn chng chu, anh y cng thc mc, mc


d hon ton tin chu".
( T.T., Qun6)
"Gn y chng ti c nghe ni ngi ph n b rch mng trinh c th i
v li; thm ch cn c th v 2-3 ln. y l mt chuyn kh l lng nn
chng ti nh bo hi bc s.
(Mt nhm bn nam qun 10)
Nh bc hc Sinstein cho rng, chng ta ang thi i m ph v mt
thnh kin cn kh hn ph v mt nguyn t. iu ny kh ng i vi
chuyn mng trinh v trinh tit. y l hai khi nim khc nhau.
* Mng trinh
L khi nim sinh hc v ming da chn ca m o vi mt hay nhiu l
kinh nguyt thot ra, dy mng khc nhau ty theo tng ngi. C
ngi sinh ra khng mng trinh; ngi khc li c mng trinh qu mng (
rch t hi no) hoc qu dy (sinh my ln ri m vn cha rch) hoc
bt kn (phi m)... Chuyn con gi phi chy mu v au trong ln u
l mt thnh kin, v khng phi lc no cng xy ra nh vy. Nhiu c
khng thy au m cng chng chy mu g c. Ngc li, i vi gi giang
h, nu tip khch vo lc vim m o th va au, li va c mu.
V mt y hc, bit cn mng trinh hay khng, ngoi khm ph khoa
khng cn cch no khc. Nhng cn mng trinh khng c ngha l cha
quan h tnh dc vi n ng (khng k trng hp s dng mt vi c
quan, b phn khc).
* Trinh tit
L khi nim x hi hc, hoc tm l hc. N thay i ty theo quan im ca
tng ngi, v thng khng lin can g n mng trinh c. C vi c b p
duyn sng tn cng hng thng tri vi ngi yu(nguyn vn) nhng khi
v nh chng vn cn nguyn. mt s nc vng Trung Cn ng, nhiu c
sn sng cho tt c nhng vn gi mt ng i ly chng. Do m
pht sinh ra cc trng hp b AIDS trong khi mng trinh nguyn vn.
Ngc li, vi Kim Trng, Thy Kiu vn cn trinh, tuy thanh lu. iu
cn phi nhn mnh, l n ng lun lun rt kh tha th khi chnh h khm
ph s khng cn trinh tit ca ngi v, nht l qua mt ngi th ba.

THC MC BIT HI AI

25

V mng trinh, mt hay nhiu ln, l chuyn bnh thng trong... kinh t th
trng, v khch hng mun nh vy. Do vic nhiu ng vn c mun l
ngi u tin nn c c phi v i v li nhiu ln.
Nh vy, iu ch yu vn l phi tin nhau. Nn qu trng trinh tit hn l
mng trinh, v chuyn g cng c th dm c, k c ming da mng .
"Tha bc s, chu nm nay 20 tui, ci tui c th c bn trai v lp gia
nh. Nhng chu lun lun b m nh bi mt chuyn au lng xy ra cch
y lu. Nhng kh ni chu khng bit v khng th xc nh r rng
th no l sinh hot tnh dc v mng trinh. Chu ch nh l hi nh
(khong 8 tui) chu c b mt bn trai cng xm d vo bung Nh vy
khi ly chng, chng chu c bit khng? Lng chu lun lun lo s, mong
bc s gip gim chu cch gii quyt".
Chu nn qun chuyn i l hn. Hy t nh chuyn cha bao gi xy
ra trong cuc i chu. V mt y hc, sau 12 nm, khng th no pht hin
g c, k c khm tht k. Vy th qun i l tt nht. Thn mn v chc
chu tht nhiu hnh phc.
"Lc chu c kinh ln u tin, m chu bo khi thay bng ly ngn tay cho
vo ra cho sch, lc u chu cm thy hi au, nhng sau my ln khng
thy au na m li rt d dng. Khi ln ln, bit chuyn b rch mng
trinh, chu lo qu. Lm th no ngi yu ca chu tin rng chu khng
h c quan h tnh dc vi ai? Xin bc s hy cho chu mt li khuyn hay
dy cho chu mt li gii thch, nu khng th anh y b chu mt".
(Q.H.Y., Bin Ho)
"Hi nh chu i chi v b tai nn, nhng lc chu cha bit g nn
khng dm ni vi gia nh. Vy chu c cn trinh khng v sau ny khi c
ngi yu th chu c nn ni tht vi ngi ta khng?".
(T.H., Bc Liu)
"Tha bc s, vo lc 10 tui, con b mt s c v n ngy hm nay
con tht l lo s v c quen mt ngi con trai thng yu con. C nn k
ht s tht hay l giu tt c? C nhng lc con c tnh lm cho bn trai
con hiu lm th ght v xa lnh con, nhng kt qu ngc li. Con kh
qu! Tha bc s, c phi trn i ny khng c ngi con trai no cao
thng v thng cm cho con gi l lng? V ba m con rt c uy tn, nn
vic con cht hay i tu u khng th lm c, tuy rng con rt mun vy".

THC MC BIT HI AI

26

(L.T.T., Phan Rang)


"Ti c mt chuyn rt kh ni, rt mong c bc s gip : Gia nh ti
c mt b gi 8 tui, b bn trai cng khong 8, 9 tui xm phm thn th.
Liu b gi c b mt mng trinh khng? V mun trnh tn thng tm
l cho b nn gia nh tuyt i khng mun nhc nh n chuyn y, nhng
rt lo s cho tng lai ca b.
Ngoi ra ti cng nghe ni mng trinh rt mng nn d b tn thng, liu
hc v v tp th dc mnh c lm mng trinh tiu i mt cch t nhin
khng?".
(Ng.M., Th c)
Vn trinh tit hin nay vn cn c nhn nh nhiu gc khc nhau.
Tuy nhin, d di gc no th cng ch da vo vic tin tng nhau l
chnh. Ngi vit cha bit trng hp no m ch r li phi em c du i
khm xc nhn cn trinh ri mi lm m ci, v nu c th chc l
rt d xa nhau. Mun xc nhn cn trinh hay khng, v mt y hc, phi
khm ph khoa, v phi do mt bc s chuyn khoa ph sn m trch vi
bn khm, n ri hn hoi. Nhng s kin khc (ra mu hay khng ra
mu, au hay khng au) u khng c gi tr. C trng hp sinh hai ba
a con ri vn "cn trinh" v mng trinh qu dy, cng nh c trng hp
khng c mng trinh hoc mng trinh rch sau mt tai nn no . Vn
chnh l phi yu nhau tht s, thnh tht vi nhau v tin nhau; nu c lm
l th chng nn giu, cn nu khng c th vic g phi lo? Ring trng
hp bn hi, c hai ng s u qu nh c th xy ra chuyn ng
tic, nn qun i l hn.
"Va qua, cc bn trng em xn xao v tin mt bn gi b bng huyt. Bn
b cho rng c ny c thai v i no thai nn mi b chng y, bn y rt
kh tm. Vy xin bc s gii thch gip, mt ngi cha lp gia nh c th
b bng huyt hay khng?".
Bng huyt hiu theo ngha thng thng l ra nhiu mu b phn sinh
dc n, c th xy n vi bt c tui no, t ngi cha lp gia nh n
nhng b c hng t con. Nguyn nhn gy ra bng huyt rt a dng, cn
khm c th mi iu tr c. i vi trng hp em k, ti ngh c l ch
n gin l mt k kinh ko di hn thng l, gi l rong kinh ch cha
chc l bng huyt. tui hc tr, kinh nguyt tri st, nhiu t l
chuyn bnh thng. Trong gii n sinh cp 3, thnh thong vn c tin n
ngi ny c bu, ngi kia no thai, thng nhm vo nhng em c ngoi

THC MC BIT HI AI

27

hnh kh. y l iu rt d hiu. Tuy nhin, nu thy vn ra mu hoi th


phi i khm ph khoa ngay.
Thiu cm gic
"Quan h v chng ca chng ti ngy cng nht nho, c phi do thn kinh
ca chng ti c vn ? i lc ti thy ng l ang streess, bc s ".
(N.T.T.D., Qun 5)
"Hin ti v ti vn khe mnh bnh thng v chng ti c mt chu gi
6 tui. C y b bnh g m khng t c n cm gic cc khoi? Ti
cng c gng ht sc".
(P.N.T., Th c)
"Cuc sng kinh t ca gia nh em tm v chng em rt m m, chng
em rt chiu v thng v. Nhng hu nh chng ln no c hai t n tt
nh. Em chng khc no ci xc khng hn, va gin li va thng anh
y. Chng em ni: Hay l mnh chia tay em i tm hnh phc mi? Chng
em vn thng yu nhau v em thy khng th thiu vng nhau".
(N.N.T., Ph Yn)
"Anh y khng th v th m ht hi chu, mt phn v trong chuyn v
chng, anh y l ngi hon ton khng c kinh nghim tuy trong cuc sng
hng ngy anh y rt hiu bit. Chu rt lo v cng s chng b na. Bc s
hy gip chu vi".
(L.T.M., Kin Giang)
Ti sao li lnh cm?
Sau thp nin 1970-1980, s tham chin ca nhiu nh nghin cu n
(nh Calder, Hite, Keppes) vi y hc v, bng cp, ngn sch, trang
thit b thay i v lm o ln b mn tnh dc hc, thng vn c
coi l lnh a ca cc tc gi phi nam. C th, cc nh n bc hc ca
chng ta cho rng: "Chuyn tnh dc ca ph n phi cho chng ti. n
ng cc anh chng bit m t g c, ch ton suy din v ni by!. Trc
ht, ch lnh cm chc chn l do mt ngi n ng t ra v anh chng
ny hon ton khng hiu g v tm l tnh dc ph n. V frigidit (Php)
hay frigidity (Anh) u c gc la tinh frigidus l lnh, din nm thnh lnh
cm. N bao hm ngha trch mc, ti cho ph n. Theo cc b, l
iu sai lm, v l v bt cng! C l nn gi tnh trng ny l thiu cc

THC MC BIT HI AI

28

khoi hoc thiu cm gic (tng ng vi ch dysorgasmia m cc nh


nghin cu n ngh). Du sao, thiu cm gic hay thiu cc khoi cng
vn nh nhng hn lnh cm, mt t rt chm t i, thm ch c tnh cht
nhc m, d gy mc cm, v d xa nhau.
V mt sinh hc, tnh sc vt l con c xut tinh con ci hng. Mo,
ch, ln, b u c nhng lc ng c, cn c con c. V chuyn con
heo nh ngi ta thng ni ch l p ng i hi bn nng sc vt m
khng c thch th, hay ng hn l khng c s thch th theo ngha chng
ta hiu v khoi lc ngi. mi ng vt, tnh dc tr thnh hot ng
sinh l cao cp nht l do n lun tng ng vi s pht trin ca no b.
Chnh nh cc khoi (hoc theo dn gian l ra, l quu, l bung, l
ti...) m ngi n b tr nn cao qu hn v vt ln trn tt c mi
ng vt ging ci khc ca hnh tinh. Cc khoi c th xy ra ngay c
cc b khng cn m o v m hch. Nhiu ph n do nguyn nhn bnh l
phi ct b phn ln cc c quan sinh dc v thay bng m o nhn to
ghp t da i non. Nhng nh kh nng thch ng rt cao ca c th, ch
sau vi thng sinh hot thng xuyn, ngi ph n vn t c cc
khoi nh thng. V c quan sinh dc ch l nhnh dn thn kinh ko di t
no b. Nhiu khi ch cn mt nh mt giao nhau l rng ri chn tay, tim
p lin hi, hi th dn dp km theo nhng biu hin c th ti c quan
sinh dc.
Th no l thiu cm gic hay thiu cc khoi?
Theo Sheire Hite, mt s mu ca b mn tnh dc hc, khng c n b
thiu cm gic m ch c n ng vng v thi! Li phn ca n tin s ny
hi cng iu. S tht khng n ni qu cng nh th, nht l Vit
Nam. V bn nng tnh dc l hin tng bm sinh mi ngi, khng ph
n bnh thng no thiu. Hin nay thiu cm gic hay thiu khoi cm
c nhn nh l mt s km phi hp gia no b v c quan tnh dc,
cng ging nh trc trc in thoi (quay ln s, chung khng reo, hay
chung reo m khng c ngi nghe, ang ni chuyn th b cp ngang...).
Cng lm l bn nng y c th hin vi mt hnh thc khc, hoc l mt
bn nng cha c trin khai, ging nh nng cng cha ang ng trong
rng ch hong t n nh thc dy.
Nhng c th l th no mi c ch?
C l phi bt u bng mt s iu c bn. Trc ht, chuyn v chng ch
yu vn l (v phi l) chuyn ring ca hai ngi vi nhau m ngi khc
(bt k ai) khng c t cch g, khng mc m g phi c kin. Nu hai

THC MC BIT HI AI

29

v chng thy c, thy bng lng, thy tha mn l c, khng cn


thc mc g c.
Chuyn tnh dc thuc lnh vc m ngi ta rt t khi ni tht. Tuyt i a
s con ngi, nht l ngi Vit Nam, mi khi cp n chuyn ,
thng ch ni rt t hoc trnh n, khng ni g c. Nhng trng hp
hnh din khoe khoang thnh tch hoc m t c th vi nhiu ngn t
ao to ba ln ( c nam ln n) phn ln l ba t. Tht ra, ngi ni ch
mun t trn an, hoc v ra nhng tnh hung m trong thm tm h ang
m c c hng. Nhng cu vn t chn trong tiu thuyt hoc h
cu in nh ca cc vn ha phm c bit li cn xa s tht hn. Khng
nn cn c vo nhng th y t cho l thiu cm gic, v lc th gi
chn, nh ng b ta thng ni, l nhng cm gic hon ton ch quan. N
bc s Wolfromm rt c l khi cho rng, ch nhng ph n no t nhn
nhn mnh thiu cm gic v cm thy cn phi thay i tnh trng th
mi b coi l thiu cm gic.
Tri vi iu m nhiu ngi lm tng, kh nng tnh dc ngi n ng
khng bao gi c th nh gi bng s ln trong mt khong thi gian
nht nh no . V nu vy, mt ngi n ng c kh nng xut tinh
nhiu ln bng cch th dm l mnh lm hay sao? T i ng ngha ca
ngi chng phi l kh nng tha mn ca hai ngi ch khng phi ch
ring mt mnh mnh thi. Cc nh nghin cu n cho rng, nu cc ng
ch n b x hn mt cht na th tnh trng thiu cc khoi hoc thiu
cm gic khng xy ra.
Ni nh vy c v n gin qu!
Chuyn v chng l s vic c t ngy con ngi xut hin ln u tin
trn tri t. Nu khng c chuyn , nhn loi khng th tn ti n
nay. Nhng n li l chuyn n gin nht, ng thi cng phc tp nht,
a dng nht, mun ngi mun v, ty thuc vo trnh vn ha, vn
minh dn tc Ring nc ta, hnh nh cc b t thc mc v t mnh n
bc s cha bnh; hu ht cc trng hp l do cc ng chng dn n.
Nh vy c thiu cm gic ch?
Tt nhin l c, v cng rt a dng, gm thiu cm gic tng phn, t
xut, tin pht, th pht (rt thng gp), hoc l thiu cm gic hon ton
(rt him).

THC MC BIT HI AI

30

iu tr c kh khng?
iu kin tin quyt tr bnh l phi c ng x (chnh thc hoc khng
chnh thc) v phi c s cng tc hon ton ca c hai ngi. Nu c
nh vy th cng d gii quyt. Tuy nhin, tt c nhng chuyn t ny n
gi ch l khi qut v m, nu i vo vi m th cn rt lm chuyn.
Lnh cm vi ai?
Tnh dc l chuyn tuyt vi n ni (hoc xu xa n ) cn phi c hai
ngi mi lm c. V vy, tt nhin khng th lnh cm mt mnh c
m ch c th vi mt ngi nht nh, thng thng l ng x, chnh thc
hoc khng chnh thc. Nu mt ph n no t cho l lnh cm, n yu cu
iu tr, th bc s nh cho thua, v vn l lnh cm vi ai, v iu tr
ht lnh cm vi ai. Ni r hn, ch c th iu tr mt cp y hai ng
b, ch khng th ch iu tr ch ngi v khng thi. l khc bit c
bn gia n ng v ph n v mt tnh dc.
Nhng m lnh cm l sao?
Ci ny th qu tht khng n gin! Trc ht, ch nhng ngi ngi t
nhn l lnh cm, khng hi lng vi cc quan h tnh dc hoc ang tri
qua mi c coi l lnh cm. iu c bn nht trong lnh vc quan h v
chng l hnh thc a dng, mun ngi mun v, khng ai ging ai. Ring
trong tng ngi cng c khc bit, ty theo tnh trng sc khe, tinh thn,
tui tc, thi im, i tng Do , rt kh tm c mt mu s chung.
iu quan trng l khng nn da vo cc loi hnh vn ha c bit"
nh sch en, bng video vi nhng h cu vn chng hoc k xo in
nh so snh ri trn tr, thc mc.
Mt nghin cu khng chnh thc ca ngi vit trn 28 ph n cho thy,
ch c 7 ngi thng xuyn t cc khoi, 12 ngi cha h bit n l g.
Tuy nhin, tt c u thy thch thch khi gn gi ng x v cho l
nhng giy pht trn vn nht, thn tnh nht trong i sng v chng.
V nh vy th xt theo nguyn tc ca ngnh l c!
in hnh nht l trng hp mt cp nam n thanh nin yu nhau v quyt
nh dnh n m tn hn cho thm phn lng mn, tr tnh. Th
nhng, k n vi nng vo lc l mt anh xn quc cn cu. Chng
x toc chic o ng bng voan hng chnh tay nng may. Tip theo l
nhng giy pht kinh hong nc nng mi ru, v kt thc l mn nn ma
y ging. Nng hin dng i con gi cho chng nh th , v cm

THC MC BIT HI AI

31

gic cha kp xut hin th b nh tan trong kinh s, ti nhc pha ln


au n, ch. L ng nhin l thi gian sau , nng m ra gh tm
chuyn v chng. Sau 6 thng lin iu tr bng tm l, thuc gii c ch
cng thm nn n, kt qu t c cng rt khim nhng. Rt may l
cc trng hp khc thng khng n ni bi t nh th.
Vy th sao?
Trc ht l thng giao, hay giao hp au c nam v n gii. V pha cc
b, thng gp nht l cc bnh ph khoa gy vim m o. Nhiu khi
ht bnh nhng cc c bp do b iu kin ha vn tip tc gy au n,
kh chu khi sinh hot, lm hao mn v trit tiu cm gic thch th.
Nhiu trng hp khng tht s au m ch yu l s au. t nht 80% cc
trng hp thng giao l do nguyn nhn tm l, tuy c th xut pht t mt
nguyn nhn hu c, vim au tht s.
Cng c trng hp thng giao do ngi con gi sng trong mt mi trng
rn e nghit ng, ngh rng mi chuyn lin quan n sex u l xu xa,
nh bn, chuyn v chng ch c con, cn hng lc th gi chn l t
h mnh xung ngang hng vi sc vt . Tuy nhin, hin tng ny ang
bin mt dn do phim nh chiu trn lan. Nhiu ngi c ng phim l tht,
v khi thy thc t khng phi vy th m c, tht vng, t mang mc
cm, v lnh cm.
Cn g na khng?
Cn nhiu. Theo sch v, th c lnh cm tin pht (b ngay t u) v th
pht (sau mt thi gian bnh thng, t nhin cc cm gic mt i). Thc
t khng n gin nh vy, v c quan tnh dc cao cp nht l no b; v
loi ngi sinh hot tnh dc bng khi c, thng qua nhng c quan c
th m thc cht ch l nhng nhnh thn kinh ko di t no b. Nu c
nhiu ng chng t nhin mt kh nng sau v v tn dng Thanh Hng,
th cng c b m pht lnh cm sau mt vi c sc kinh t hoc tm l, x
hi.
iu tr c kh khng?
iu tr th khng kh lm, ch kh ni ra thi.
Tnh hung nng nht l lnh cm tin pht. Vi nhng ngi cha tng bit
cm gic ny, phi hng dn cho h t to cm gic. Ch khi no bit t
cho mnh cm gic, th ngi khc mi c th cho mnh cm gic c.
iu rt hp l ny s lm rt nhiu ngi git mnh.

THC MC BIT HI AI

32

Sao vy?
V t cho mnh cm gic l chuyn nhn loi bit t lc xut hin trn
hnh tinh. Ci c gi l th dm v l phng tin ch yu iu tr
lnh cm theo y hc hin i. ! Thy cha? c nhiu ngi git mnh
ri! Xin hn cc bn vo dp khc vy!
Thai sn
"Nghe ni Postinor l loi thuc trnh thai rt cng hiu, mt thng ch cn
ung 4 vin. Ti p dng nhiu phng php trnh thai nhng dng bao
cao su th b nm, ung thuc v 28 vin th b nhc u, t vng th b rong
kinh. Kinh nguyt ca ti khng u nn cng khng th p dng phng
php Ogino. Vy ti c th dng thuc Postinor khng ?".
Postinor l thuc trnh thai hiu qu cao nhng ch dnh ring cho nhng
trng hp khng thng xuyn (v hay chng i cng tc xa) ch khng
th p dng nh mt phng php bnh thng. Sau mi ln phi ung
ngay mt vin, v khng c qu 4 vin trong mt thng, tc l ch c 2
ln. V nu ung qu 4 vin/thng, ngi ph n s b rong kinh v thuc
cng s ht hiu nghim. i vi trng hp ca bn, tt hn ht l nn i
tht ng dn trng hoc ct ng dn tinh nu c 2 con. Phng php
ny c cho l tt nht hin nay v khng nh hng g n sc khe (tinh
thn cng nh th xc), khng lm gia tng hoc gim bt ham mun. C
th lm phu thut ny Bnh vin T D hoc Hng Vng.
"Chng em khng kim ch c tnh cm nhng khng c quan h c
th Sau em b tt kinh. Vy l sao? V chng em c lm g u? Xin
bc s vui lng gii p gp".
Theo kinh nghim th chuyn c st bn ngoi, bn trong, c xut ci g
hay khng u khng c ngha l g c v thng thng c hai u cha
c kinh nghim v khng hiu bit nhiu v chuyn ny, ng thi khng
c bnh tnh lm vo lc .
Vn y l bn c thai hay cha, ch n gin th thi. Trong thi gian
u, mun bit r th phi th nc tiu. Em ng tin bt c ai. Ngay c bc
s sn ph khoa khm k bnh nhn cng khng th khng nh, nu ch
tt kinh 1, 2 tun.
Nu cn gii quyt l phi gii quyt ngay, cng sm cng tt, v cng t b
chn ng tm l. Nu cha mang thai hoc gii quyt xong, em cn chn
mt phng php trnh thai c gi tr.

THC MC BIT HI AI

33

"Bc s i, giao hp khi no th c con? C phi mt tun trc khi sp c


kinh khng? V sau khi c kinh khong mt tun, nu giao hp c th c con
khng? Mong bc s tr li gip chu gp".
(T.L., ng Thp)
Trn nguyn tc, giao hp mt tun trc v mt tun sau khi c kinh (d
nhin l phi tnh lun c nhng ngy c kinh trong 14 ngy ny) th rt t hy
vng c con. Tuy nhin, trn thc t, c th con ngi rt phc tp v rt t
ngi c kinh u n. V vy cc phng php canh ngy hin ch c gi
tr gip nhng ngi him mun sm c con. Nu mun trnh thai th phi
dng cch khc (t vng hoc ung thuc, dng bao cao su).
Ch mong rng chu khng b kt k ny. Ln sau, chu nh ng tin
tng vo cc phng php tnh ngy na nh!
"Tha bc s, chu cha hiu t g v tnh dc. Th no l quan h sinh dc?
Th no l n i? Th no l giao hp? Mong bc s tr li chu hiu v
trnh nhng iu khng tt xy ra".
(L.T.P.,Th c)
Quan h sinh dc, n i v giao hp u l nhng t dng ch sinh hot
tnh dc nam n. Chu nn tm c cc sch v quan h v chng ang c
php lu hnh bit r hn. Nu giao hp vo cc ngy th 12 n 16
(ngy thy kinh ln u tin tnh l 1) th rt d c thai. Tuy nhin, cch tnh
trn y (cn gi l phng php Ogino) ch dng mau c thai, ch
khng phi trnh thai, v giao hp vo ngy khc cng c th c thai nh
thng. Nu mun trnh thai, phi t vng hoc ung thuc. Hin nay cha
c thuc trnh thai cho n ng trn th trng, v vy tuyt i khng nn
tin li cc ng.
Th dm
Cng vi hng trm cu hi v th dm (c nam ln n), lu lu ngi vit
li nhn c mt vi l th cc lc ln n th dm vi nhng li khng
nh v quan nim ca th k th 19.
Do , trnh ng khng cn thit, tt c cc thc mc ni trn u
c tr li bng th ring, ch cha h dm ng bo. L do n gin l
i vi y hc hin i, th dm khng phi l iu tt nhng hon ton
khng gy ra mt tc hi no c v tinh thn ln th xc; v l bc s th
khng th no ni ngc li.

THC MC BIT HI AI

34

Sau y l mt s khi nim cn bn v chuyn rt ph bin ny:


- Cc nh tnh dc hc cho rng 70% nhn loi tng th dm, lu hay
mau, t hoc nhiu trong mt giai on no ca cuc i; 20% cng
lm nh vy, nhng khng bit (hoc khng ngh) hnh ng gi l th
dm; cn 10% cn li l nhng ngi ni di.
- Hin ti, cha c ai chng minh c tc hi ca th dm trn bt c
phng tin g, c tinh thn ln th xc.
- Tuy nhin, th dm khng phi l iu tt, v li cng khng phi l iu
nn khuyn khch, v rt d i n lm dng.
Tt c mi s lm dng u khng tt (k c vic n ung); v khng tt
l do lm dng ch khng phi do bn cht ca s vic.
- Ngi thng xuyn th dm c biu hin yu km r rt v tinh thn
(cng nh k lc no cng ngh n chuyn ). H thng mang mc
cm ti li (chng hn cho l cn bnh qui c m em khng b c)
v chnh s dn vt kh s ny mi gy tc hi.
Tuy nhin, trong mt s th, ngi vit cng nhn thy rt r l nhiu em
c tnh quan trng ha chuyn th dm, coi l mt nguyn nhn khch
quan bin minh cho s yu km ca mnh: Em hc d v ti th dm,
em tht bi v khng b n c (nguyn vn)... Tht l mu thun. Em
khng b c ch v nu dt n ra, em s phi trc tip i u vi s yu
km ca chnh mnh, v khng cn tha cho ci g c na.
kt lun, ngi vit cho rng:
- Khng nn qu ch tm n vn ny v cng ni, vn s cng tr nn
quan trng mt cch khng cn thit.
- i vi tui tr, th dm ch nh mn tui dy th, vy thi, qua mt thi
gian s t nhin ht.
- V mt tnh dc, th dm cng nh mi hnh ng khc, ai cng c quyn
lm, min l khng hi n ngi khc, v khng hi n bn thn.
- Tt nhin l mi s lm dng u khng tt, k c n ung, thuc men

THC MC BIT HI AI

35

ng tnh luyn i
"Em rt kh tm v bun chn v lc no cng phi sng gi di vi lng
mnh Em mun tr thnh mt ngi n ng c sinh hot tnh dc bnh
thng".
(P.T.S., Bnh Chnh)
"Tht tr tru, chu xem bn gi nh ngi cng gii. Gn gi, tip xc vi
h, chu chng c cm gic no, thm ch m h trong tay chu cm thy
nhm gm".
(N.H.T., Long An)
Ti nhn c rt nhiu th hi v ng tnh luyn i. Hu ht cc th u
trung thc v thnh khn. Tuy rt trn trng cc th v thng c i c li
nhiu ln c tip thu cho ht , ti cng phi khng nh ngay l: Cho
n nay, cha thy trng hp no l ng tnh i tht s theo tiu chun
chn on ca y hc hin i, k c trng hp mt em tuyt vng qu i
cht v mc bnh ngt ngho ny.
Trc ht, mi vic r rng hn, chng ta cng cn nhc li mt vi khi
nim v tnh dc hc:
ng tnh i thuc nhm lch lc i tng (thay v nam-n, n-nam th li
l nam-nam, n-n) v c xp ngang hng vi cc loi i khc, t ph
bin hn, nh: i lo, i nh, i vt Do , ti min Nam trc nm
1975, hin tng ny ch c gi l ng tnh i, ch khng c 'luyn lu"
g c.
Theo nhiu tc gi, s ngi ng tnh i trn ton th gii hin nay l
khong 100 triu. Ring Vit Nam, theo ch quan ca ngi vit, i
tng ny chc ch chim 1% dn s, tc khong nm, su trm ngn.
Vo u nm 1990, ti Paris, cc ng nghip trong Hi Tnh Dc hc lm
sng Php (Societ francaise de Sexologie Clinique) xc nhn l h
khng iu tr ng tnh i, v r ngi vit i d m ci ca mt cp
nam nam tnh ln cn.
Sau cng, v l iu quan trng nht: Trong y hc, mi tnh trng bnh l
u bt buc phi c nhng tiu chun chn on nht nh, khng phi h
c nhc u l b vim mng no hoc l cao huyt p. Ring ng tnh i,
iu kin u tin nhn bit l n ch c th xy ra vo khong 30
tui.

THC MC BIT HI AI

36

Ti sao tnh trng tng l ng tnh i" li nhiu nh vy? Tuyt i a s


th nhn c u xut pht t la tui 17-20, l giai on chun b lm
ngi ln, cn phi t khng nh mnh, hoc nu khng, cng phi c mt
ci g khc ngi. Trong tnh trng hin nay, ci g khng phi d
t. Vy th Ci g y?. Nhng bi bo khai thc chuyn ng tnh i
trong thi gian va qua n tht ng lc; nu khng l L B Khnh
Trnh th mnh lm p vy. Bn ng ci, c th ngh ny ch trong
tim thc cc em v kh lng c chnh cc em chp nhn, nhng s tht
l vy. Mt loi bnh khng ging ai, c bo ch thng xuyn cp,
li lng mn (?) na, t ai c nh mnh, c mt tm s u un, bi t, no
n... th v lm ch! Trn quan im ca mt thy thuc chuyn khoa gii
tnh, cu kt lun tht n gin. Nu l ng tnh i tht s th phi c cc
iu kin cn v khng nh. Cho d x hi c chp nhn hay khng
th chc chn bnh khng th iu tr c trong th k 20. Cn nu khng
phi ng tnh i tht s th t n s ht, chng c g ng lo. Ring v
AIDS th cc c gi hay tip xc vi khch nc ngoi chc chn phi
c tn sut mc bnh cao hn ngi ng tnh i bnh thng. nhng
ngi ng tnh i, chuyn ghen tung, m chm, t t, tt a xt cng
xy ra hng ngy ngi bnh thng.
Sau cng, ngi vit khng tin l c th b ngi ng tnh i d d nu bn
thn khng mun. Nguyn nhn thc t c th l kinh t chng hn.
ng tnh i l g?
Trn bnh din tnh dc, nhn loi c chia lm hai nhm:
- D tnh i: L nhng ngi ch c th quan h vi nhng ngi khc phi;
nam vi n, n vi nam.
- ng tnh i: L nhng ngi ch quan h vi ngi cng phi, nam vi
nam (gay, p) hoc n vi n (lesbian). H cn c gi l thiu s tnh
dc. V mt bnh l hc tm thn, h c xp vo nhm lch lc i
tng trong cc bnh lch lc tnh dc.
Sao li l vy?
Tht ra th khng l lm. V ng tnh i rt thng gp ng vt cao cp
(chng hn nh kh), thm ch c khi chim a s, nhng t khi i n tn
cng (xut tinh, cc khoi) nh loi ngi. loi ngi, ch c th coi l
ng tnh i khi c quan h tnh dc c th bng nhiu c quan, b phn
khc nhau

THC MC BIT HI AI

37

ng tnh i c ph bin khng?


Nu tht s th chu u, t l ng tnh i l khong 1-2% dn s. Ti
cc nc chu , t l ny c th thp hn. Rt kh c lng ng v t ai
chu nhn l mnh ng tnh i.
Li c ng tnh i khng tht s na sao?
Nhiu cp ng tnh i sng vi nhau, nhng c khi ch mt ngi l tht
s, cn ngi kia v l do kinh t. Ngoi ra cn loi ng tnh i hnh
s, tc n ng gi gi cp git
Lm sao bit c ng tnh i tht s?
L mt bnh lch lc tnh dc, ng tnh i c 3 c im:
- C tnh cht cng ch: Du c thc hay khng, h cng khng th
cng li c.
- Ch yu nam gii.
- Xut hin sau tui trng thnh: Nhng chuyn cp b ca hc sinh cp I,
II u khng phi ng tnh i.
Cn nhng ngi n ng P phn son lo lot v n ni o l nh
ph n?
khng. Nhng ngi n ng thch mc ph n hoc n ni yu iu
(thng b gi l p) l xuyn gii tnh (tran - sexual) ch khng phi l
ng tnh i.
Sao vy?
V ngoi hnh, ngi ng tnh i nam khng c g khc bit vi ngi bnh
thng, thm ch c khi cn p trai kiu rt hng, rt n ng, nh ti t
ni ting Rock Hudson ( cht v AIDS).
V bn trong, h cng nh mi ngi khc v c th b mi bnh tt hu c
hoc tm thn nh tt c nhng ngi bnh thng. Nu b gia nh p buc,
h cng c v, c chng, c con nh mi ngi. Tm li, ng tnh i l mt
ngi hon ton bnh thng v mt th xc, ci lch lc ca n nm trong
u.
Xuyn gii tnh l nhng ngi gia hai gii. H khng phi l n ng,
m cng khng hn l n b, khng th hi nhp vi bn no c, nn

THC MC BIT HI AI

38

thng t tp li vi nhau. Cn p theo ngha gc ch l ng tnh


nam. Hin nay, nhiu ngi dng t p ch nhng trng hp xuyn
gii tnh.
Nhng cp ng tnh i c g khc vi chng ta?
Ci khc l h khng th c con vi nhau. Trong khi n ng v n b nh
ci hp v ci np th gia hai ngi nam hoc 2 ngi n c ci g khng
n, khng khp. Do m h ghen gh gm. Ti TP HCM c trng
hp hai ngi n ng git nhau v ghen vi mt ngi n ng khc. Ngoi
ra, ngi ng tnh i nam rt hay thay i i tng v t khi tha mn vi
ngi hin c. Do gp nhiu i tng hn, h c nhiu nguy c mc bnh
hn, trong c bnh AIDS.
Th th h c g hay hn khng?
Hon ton khng. Tuy trong lch s c mt vi danh tng (nh Jules
Csar) hoc vn ngh s (nh Byron) mc bnh ng tnh i. Nhng
ch l s trng hp ngu nhin.
Ti sao li ng tnh i?
y l vn ang gy tranh ci. Tuy nhin, nguyn nhn mc phi hin
khng cn c chp nhn na. Tt c mi lp lun v hon cnh x hi,
mi trng, iu kin ha u khng c c s khoa hc. V nu c
nguyn nhn mc phi th nhng phng tin ca y hc tm thn hin i
phi gii quyt c. Cho n nay, i vi ng tnh i tht s, mi s tr
liu bng thuc, tp tnh, tm l, gii iu kin u tht bi. iu ny
ging nh ngi bnh thng trong mt hon cnh no (b giam gi, sng
tp th) cng khng th tr thnh ng tnh i, d b mua chuc, p buc, d
d ng tnh i tht s l trng thi khng th o ngc.
Nh vy l ti bm sinh?
Gi thuyt bm sinh c v hp l v hin c hu ht cc tc gi chp
nhn, tuy cha tht r rng. iu chc chn l khng phi do ni tit, gen
hay mt nguyn nhn no khc c th pht hin c.
Zwang (1985) cho rng c ri lon trong cu trc ca bn nng c nh i
tng. Cu trc ny c cho l nm rt su trong h no ra (limbic
system), l mt trong nhng khu vc kh nghin cu v t c hiu bit
nht ca no b. N c nhim v to ra, ri sau c nh hnh nh i
tng.

THC MC BIT HI AI

39

L sao?
Khi mt nam thiu nin bnh thng n tui dy th, hnh nh i tng
trong u em lun lun l mt thiu n, cho d sau em vo cha tu v
n khi cht vn khng bit n b l g. V pha ph n, nhiu ngi sut
i khng bit n n ng, nhng hnh nh i tng trong u vn l
mt ngi khc phi. ngi ng tnh i, hnh nh i tng li l ngi
cng phi. V y l mt hnh thc ca bn nng nn khng c cch no sa
i c, nht l nhng ngi s 6.
Ci g s 6?
Mc ng tnh i c nh gi t s 0 n 6:
- S 0: Nhng ngi khng bao gi c mun quan h tnh dc vi ngi
cng phi (tc l ngi bnh thng).
- S 6: Nhng ngi khng bao gi c mun quan h tnh dc vi nhng
ngi khc phi (tc ng tnh i tht s).
Nhng ngi s 6 rt vng, v h khng thc mc g c, m nu kho lo th
cng t ai bit. Cn nhng ngi t s 3 n 5 hay mang mc cm ti li v
kh ha mnh vo x hi, tuy tt c u c y kh nng sinh hc ly
v, ly chng, c con nh thng (h vn hon ton bnh thng v mt th
xc).
Rt cuc, nn kt lun th no?
V mt y hc, ng tnh i l loi bnh khng c g nguy him, khng ly
lan v thng chng gy tc hi no ng k, qu lm ch l lm nga mt
ngi khc. H ch l thiu s, khng nh hng n s tn vong ca nhn
loi. Nu h khng phm php theo b lut hnh s th c l chng ta cng
khng cn quan tm. t nc ang c nhiu vic quan trng hn.
Cc con ng ly truyn HIV/AIDS
1. Quan h tnh dc
Bnh AIDS c th ly truyn khi quan h tnh dc bt k bng c quan b
phn no, bt k vi ai, ch khng phi ch vi ngi ng tnh i, min l
i tng nhim virus HIV. C th vit: "Ti khng b ng tnh i nn
khng lo AIDS". Nhn xt ny hon ton sai lm v l sai lm v cng nguy
him.

THC MC BIT HI AI

40

Ngi ng tnh i thng d b ly hn ngi khc, v h ch chi vi


nhau, qua li trong mt cng ng nh b, dn n c nhiu c hi tip xc
vi bnh hn. chu Phi, ni c gn 160.000 ngi bnh, 80% b ly qua
quan h nam n bnh thng v thn mt nht ca x hi loi ngi.
Ch nn ni: Khng b try th khng sao; v lun lun v trong mi
trng hp u c vt try xc, nhiu khi ch thy c bng knh hin vi.
N khng au, khng rt, nhng rng HIV chui lt. n gin vy thi,
ch chng cn phi cho , nhn hay xut, nhp ci g nh nhiu bn
vn ngh v vic ly t n ng qua n b hoc ngc li. S liu thng
k hin nay cho thy, bao cao su c th ngn nga hu hiu trn 90% nguy
c ly lan bng con ng ny.
2. ng mu
HIV truyn qua kim tim, truyn, chm cu, trch l, phu thut, nh rng
nu khng m bo v trng. Trong , nhng ngi nghin ma ty vi mt
cy kim tim cho vi chc mng, tt nhin l d b ly hn ht.
3. ng dc
M ly cho con qua rau thai trong lc mang thai hoc lc sinh. Mt vi
trng hp ly qua sa m cng c ghi nhn tuy khng my r rng
(ti chu Phi). Nhiu b mc bnh vn c khuyn co nn cho con b, v
suy dinh dng c khi li nghim trng hn.
khng nh cc iu trn, t chc y t th gii da vo nhng cng
trnh nghin cu rt cht ch. Mi tnh hung khng nm trong 3 trng hp
nu trn u khng hi iu kin ly, c th l khng s lng HIV
cn thit. Ch vy thi, ch khng nn l lun lng vng. y l vic phi
nhn mnh, v c nhng thc mc nh:
- Mui t c ly khng, v mui cng chch bng kim? (Khng bit cy
kim ca con mui bao ln?)
- Tm sng c b AIDS khng?
- Hn nhau c b AIDS khng?
V c ci ny th sp ti s l: Kin cn c b AIDS khng, ngi chung xe
p c b AIDS khng, mc SIDA c b AIDS khng... th cuc i
m ra kh sng qu!

THC MC BIT HI AI

41

c bit, c mt nhm hc sinh Trng PTTH L Minh Xun tranh ci v


vic th dm c lm nhim AIDS hay khng. Cc em bit s AIDS l iu
rt tt, tuy nhin mun b bnh, phi c ngi khc truyn qua, tc l i hi
Hai mnh; trong khi th dm ch l hnh ng Mt mnh.
Mu 35
"Chu hay nghe ngi ta hay ni v mu 35 hay mu d! Vy mu d l g?
Ngi c mu d c g khc ngi bnh thng khng? Gia nam v n
nhm mu d phi no nhiu hn? Lm th no nhn bit ngi c
mang nhm mu d?".
(Nhm n sinh TP HCM)

T mu d thng c dng ch nhng ngi n ng hay g gm


ph n. Cm t y n tng ny c l c xut x t nhng thnh tch v
dng s ca d c. Tuy nhin, d vn cn thua xa cc ch jird (mt loi
gm nhm nh nh sc, sng Bc Phi) vi mc trn 100 ln trong mt
ting ng h! Nhng d sao, d vn ni ting hn. Tt c mi hnh tng
c lin quan n con vt xu mu ny, nh ting ku be be, mn n sua
a, s ba mi lm u c mi ngi hiu theo ngha trn.
Thc ra, nu mu d ch n thun l tranh th cm tnh ca ngi khc
phi, th tt c mi c ra trn hnh tinh, t tui mu gio cho n lc gn
xung l (cn gi l d c) u t nhiu c mu . Vn l t tng c
biu hin bng hnh ng khng, v c th ha n u: kn o, t nh hay
l liu, l bch hoc qu c th (rt d b n bt tai!). Ngoi ra, cn phi k
n cung cch, tn sut na ch!
Lnh vc ny cng a dng v y mu sc, vi nhiu sch lc, chin
lc, chin thut khng thua km Binh php Tn T. Nhiu ngi ch tp
trung vo mt i tng c chn lc, c ngi li thch kiu d i tr, b
u d ( nhiu khi phc ch may thy, bit u?). Cc chng trnh
o to trnh dc vin n ca nhiu cng ty dc quc t lun c vi tit v
cch i ph khi b bc s d lc ang gii thiu thuc ti cc phng mch
vng khch (hoc ng khch nhng vng b x). Chng t y l vn
khng th coi thng.
Hin ti, mu d c phi nam nhiu hn. Ph n, t ra l ph n Vit Nam,
vn cha quen ch ng tn cng. Tuy nhin, iu ny c th s thay i
trong mt tng lai gn.

THC MC BIT HI AI

42

Lm th no pht hin ngi c mu d ? Cc bn ng lo, khi cn th


t nhin bit lin.
Th no l ngi dm ?
"Khi n th x lm vic, ti tm tr ti nh mt ngi quen. B ta qu
tui 40, chng con hin M, ch th tc on t gia nh. Ti nhiu
ln chng c, nhng v cn tr ngi non d nn khng th vt qua dc
vng thp hn ca bn thn, lt vo tay ngi n b nhiu kinh nghim. C
nhng m ti b bt buc phi phc v lin min nh vy.
Hin nay, ti chuyn cng tc v thnh ph, c ngi yu v sp lp gia
nh, nhng ngh n chuyn c ti vn cn thy bng hong. tui 25, b
bt lm nhiu nh vy, ti c b nh hng n sc khe khng? Hnh phc
ca v chng ti sau ny c b nh hng khng?
Ti vn thc mc ti sao b y li qu tri n vy? Th c phi l dm ng
khng? V th no l dm?".
(Ng.D.H., Qun 4, TP HCM)

Tt c tnh hung bn tri qua u chng c hi hoc nh hng g n


sc khe, hnh phc sau ny. a s n ng hc hi nhng chuyn ny t
gii bia m hoc cc dng tng t, nn sau c th c thi ng x
vi b x (vn l con nh ng hong) theo ng li quen thuc. Ngc
li, nhiu ngi khc li m ra t nh, nn t ng iu chnh volume
mt cch qu ng. Rt cuc c hai trng hp u trt h so vi c v
mi ci.
Tnh trng ny ging nh nhng iu m mt gio s dn d sinh vin
mi n thc tp ti Bnh vin Nhi ng Si Gn trc kia: Quen iu tr
ngi ln, cc em s dng liu lng ca ngi ln, rt d gy nguy him
cho bnh nhn. Ngc li, nhiu em li t ng iu chnh liu lng cho
ph hp vi con nt, v thng dn n kt qu l thp hn liu iu tr
cn thit trong nhi khoa. Rt cuc, c hai trng hp u trt tng. Mun
iu tr ng, cc em phi bit, ngha l phi hc hi". V minh ha, ng
a ra v d v vic p dng nhng kinh nghim hc c t gi giang h,
dn n nhng rc ri trong i sng v chng.
"B c" bn chng c g qu tri. Hin tng hu nh bnh thng
ph n tui ngoi 40, xa chng con v c iu kin thun li, li sp xut
cnh, ht s d lun. ng l nga st dy cng, hi h mun c
hng th trc khi sang M v i vo giai on mn kinh. Hin ti, c th

THC MC BIT HI AI

43

cn c nhiu ph n cng trong tnh trng ni trn, nhng khng hnh


s nh vy, do khng iu kin, hoc s d lun m t kim ch c.
Trong x hi loi ngi, d lun vn l mt phanh hm kh tt.
Th no l dm?
Dm l t kh nh ngha. Tnh trng ny cng khng my r rng, ngay c
nhng tc gi ni ting cng cha i n thng nht.
Theo T in Tm l ca Bc s Nguyn Khc Vin (1991) th dm l ham
tm khoi cm qua s giao hp nam n. Nu quan nim nh vy th hi
kt; v y l c tnh sinh tn. Chnh nh con ngi tin s ham tm
khoi cm kiu , nhn loi mi cn hin din trn hnh tinh. Vo thi
im m vic i sn ma mt, cu c rt cn thit sng cn, nu khng
c khoi cm ny, n ng chng c l do g sinh hot nam n (lc
cha hnh thnh khi nim v chng) dn n hu qu duy tr chng loi
n nay.
T in Ting Vit ca Vin Ngn ng hc (1992) nh ngha dm hay dm
dc l ham mun th nhc dc qu hoc khng chnh ng. Tuy khng
ghi r nhng chc ai cng hiu khng chnh ng l i ngc vi lun
thng o l. V nu nh vy th ham mun th nhc dc vi ng x hp
php khng phi l dm (hay dm dc) v ht sc chnh ng. V mt sinh
hc, qu l mt khi nim khng c chp nhn, v con ngi khng
c kh nng , ngoi tr trng hp dng thuc. C th, nu kh nng ch
ti a 4 bt cm th khng ti no nut ni 5 bt. Khi vt qua gii hn sinh
l, c th s t chi p ng ngay. Tt nhin l gii hn ny thay i ty
theo tng ngi. Nhng i vi mt con ngi no , kh c th c s qu
sinh hc.
Cng theo t in trn, dm ng l khng t kim ch trong nhng ham
mun tha mn nhc dc. Th nhng, i vi v chng, nu c hai ng
ham mun tha mn nhc dc v u khng (thm) t kim ch th c
phi dm ng khng? V c mc m g ti ai khng?
Lch s ni n nhiu ngi n b lng danh v chuyn ny, vy
l nh th no ?
ng l trong lch s vn c nhng ph n lu danh v kh nng tnh dc
c bit cao, gi l cung dm (nymphomania, theo ngha ca cung phong,
cung n) nh Cleopatra, Messalina Nhng chuyn ny cng c th xp
vo mc huyn thoi hoc thn thoi.

THC MC BIT HI AI

44

V mt gii tnh hc, y l phm tr kh nh ngha chnh xc, vi nhiu


trng thi khc bit.
- m nh tnh dc(sexual obsession) l lc no cng ngh n (hoc lc no
cng ni n) chuyn vi li l trng trn, c th; nhng li t khi th
hin bng hnh ng. Thng xy ra cc b lnh cm.
- i k (narcissism) hay ng ngha l t i: c m t nh mt thc trng
siu dm, thng c khuynh hng khiu dm, do s t si m qu ng
v c nhu cu phi c tht nhiu ngi (n ng) i m. Cc b dng
ny sn sng hin dng, thm ch ngy to nhng cm gic khng h c
(bng rn xit, la ht, hoc nhng biu hin gy n tng) cho bn tnh
thy mnh qu v i. Mc ch chnh vn l t cao, v n ng ch
c s dng nh phng tin hay cng c.
- ng dm (erotomania) l tm trng cho rng tt c mi n ng trn i
u mun sinh hot tnh dc vi mnh (hoc ch t th cng thng yu ham
mun qu chng) ngay c khi ngoi hnh ng s khng my hp dn. V
chng t l mnh ng, i khi cc b ny cng sn sng p ng, thm
ch ch ng tn cng.
- Tuy thng c nhc n, nhng cung dm tng i him v khc ba
trng hp k trn im cn bn l khng bao gi n nh hoc tha mn,
nn lun lun ko theo mc cm t thy gim gi tr.
Tr li vi Messalina, hong hu La M u Cng nguyn (sinh nm 15,
mt nm 48) c ghi nhn trong s sch v thnh tch c bit. Tng
truyn, b vn hay ci trang gi giang h thoi mi tip xc vi th dn
trong cc ng mi dm, v thng tip hng chc khch mi ln nh vy.
Tuy nhin, theo nh th Juvenalis (nm 60 sau cng nguyn), ngi li
nhiu tc phm chm bim li sng bung th vo thi v khc ha
chn dung Messalina kh k, th r rng y l trng hp m nh tnh dc
dng th hin, ch khng phi cung dm.
Cn dm l sao?
Nu theo T in ting Vit 1992, dm l dm dc mt cch xu xa nh
nhuc, th khng bit nn hiu th no. Hin nay, trng hp v chng s
dng cc c quan b phn khc (ngoi hai b phn nam n kinh in)
sinh hot tnh dc ang trn chiu hng gia tng. Nhiu cung cch, thao
tc hc c t phim sex cng ngy cng ph bin.

THC MC BIT HI AI

45

Nhn di gc no chng na th cng ch l chuyn phng the ca


v chng ngi ta, chng lin can g n ai m phi c kin. M cho d
kin thun li hay khng thun li, ln n hay khng ln n, nhng nu
thch, ngi ta vn c lm.
V d in hnh l th dm (li dm!) - hnh vi tnh dc ph bin nht ca
nhn loi. Rt nhiu ngi, do mt l do no , sut i chng bao gi bit
n sinh hot tnh dc (khc gii hoc ng gii) nhng vn thng "t tha
mn", theo cch gi by gi (ting Anh l pleasuring ourselves). D tri qua
hng ngn nm b h da rng th dm gy ra nhng tc hi t ngu n, bi
lit cho n xut tinh sm, v sinh (nhng tc hi ny hon ton l tng
tng nn rt phong ph), vo cui th k 20, tn sut hay nhp th dm
vn khng khc g giai on trc Cng nguyn. V n chc chn s tip tc
mi mi nh vy, cho n khi cn tn ti loi ngi trn hnh tinh.
Thay i hnh vi tnh dc l iu cc k kh. V vy m AIDS, mt bnh
ly lan ch yu bng ng tnh dc, mi lan trn nh hin nay. Mun ngn
chn HIV, phi thay i hnh vi tnh dc. Thc hin iu ny cn kh hn
c vic nghin cu thuc c tr, hay vaccin nga AIDS.
V mt danh t, cn dng "dm" no na khng?
"Dm t" l quan h bt chnh ba bi, tri vi thun phong m tc hoc
lun thng o l. Nu s vic xy ra gia h hng, b con rut tht, hoc
thn thch hn na s l "lon lun".
"Dm nghip" ch ngh ca gi giang h. Thi dm gi l "dm phong".
Nhng k ny thng hay c cc "dm th", kiu tp ch Ong bm hi
ngoi, hoc sn phm ni a nh Ch Kim, C gio Tho. Nhng n
phm ny cha y "dm t".
Ngoi ra, d cng c nh ngha l "n ng a dm", trong khi trn thc
t, nhiu n ng rt hay d nhng chng a dm t no, thm ch b bt
lc. Trong trng hp ny, d ch l cung cch t trn an hoc trnh
din vi nhng ngi xung quanh v mt c mun kh thc hin.
Rt cuc, nn coi dm nh mt thc trng ging nh hnh vi tnh dc, tc l
khng tt, khng xu, khng hay, khng d (nu ch ng n c, khng
km theo mt tnh t no, nh d s cc k, ht bit). Nhng quan
nim dm va k c dng trong gii tnh hc ch nhng lch lc v
phng din tnh dc.

THC MC BIT HI AI

46

Th no l lon dm?
Khi nim lon dm (perversion) khng c s dng trong ngnh y v l
do n gin: Ph phn ngi bnh l iu khng th chp nhn. Nu b mn
gii tnh c php cho chuyn ny l lon, chuyn kia khng lon th ri
s c ngy ngi ta pht biu rng st rt l sai tri, lot d dy l xu
xa V chc c hai c Hippocrates ln Hi Thng Ln ng u phi i
m sng dy mt.
V vy, din t khi nim trn, thut ng lch lc tnh cm (sexual
deviation) c nhiu tc gi nht tr do ch c tnh cht m t. Mt s tc
gi khc vn cho l cha chnh, v ngh dng cm t thiu s tnh dc
i li vi a s nhn loi.
Thiu s ny gm nhng thc trng khc nhau (thng khng c T chc
Y t Th gii coi l bnh), chia ra lm hai nhm chnh:
- Lch lc i tng: Thay v quan h nam n nh thin h th li nam nam,
n n hoc vi sc vt trong khi tt c mi c tnh tnh dc ca h u
c bo lu. l cc trng hp "i" nh: ng tnh i, i th, i lo, i
nhi
- Lch lc mc ch: L nhng trng hp m chnh s lch lc, t n, l
hnh vi tnh dc ri v em n s tha mn trn vn (?), v vy ngi ta
khng cn biu hin khc. Do ch khc bit v mc ch nn t "dm" c
s dng vi ngha l mt hnh vi tnh dc, nh c dm, kh dm, ph dm,
th dm, bt dm, khu dm
L tt nhin, cc trng thi ny khng th nm ngoi nguyn tc cn bn ca
b mn: Tnh dc lun lun l chuyn hon ton c nhn. Mi mc khc
nhau u c th xy ra, v ranh gii nhng mc cng rt m h.
Tnh dc, ngay c (hoc nht l) trng hp lch lc, lc no cng b qu
nhiu yu t chi phi, t gio dc, vn ha, mi trng, thi im thun li,
cho n i tng (quan trng nht l thi ca i tng) sc khe, s
thanh thn tinh thn vo lc
D sao, ch coi l lch lc i vi cc thc trng c tnh cht cng ch, nh
mt nhu cu khng th chng li, tuy ngi rt c thc v s bt bnh
thng ca hnh vi, nhng vn phi thc hin. Cn phi nhn mnh rng,
nu nhng hin tng bt thng ch xy ra i ba ln, trong thi gian rt
ngn th cha yu t kt lun. Ch kt lun c nu ngi tin
hnh thng xuyn, lin tc, trong khong thi gian t nht 6 thng.

THC MC BIT HI AI

47

Vo u thp nin 1980, Tiu ban Thut ng y hc TP H Ch Minh (gm:


V Th Quang, Ng Gia Hy, Ng Nh Ha, Hng Ngc, Trn Vn Tch,
Nguyn Tn Trung) ngh dng mt s t mi v lnh vc tnh dc
hc, nhm b sung cho T in Y dc Php Vit 1976. Trong khi ch i
s thng nht v danh t, i vi cc lch lc tnh dc, ngi vit tm s
dng nhng xut ca Trn Vn Tch v Nguyn tn Trung.
c dm l sao?
c dm (Sadism) l t dng ch thc trng nhng ngi (nam cng nh
n) ch tm thy s tha mn tnh dc khi hnh h hoc lm cho i tng
phi au n v th xc, hay tinh thn.
nh cao ca tnh hung ny c ghi nhn di thi pht xt Hitler.
Nhiu nhn vin cng an Gestapo, trong lc tra tn hoc bc cung nn nhn,
sung sng n t cc khoi v xut tinh. Nh ni, do lch lc
mc ch, cung cch ny, t n, l mt hnh vi tnh dc, vi y
nhng c tnh nh mi hnh vi tnh dc khc loi ngi.
Tuy nhin, c dm cng l trng thi a dng v m h, nhiu khi khng
nht thit phi dn n (hay c khuynh hng) tnh dc, vn ch yu l
cm gic thch th.
Bt u bng vic nhng ngi c gi l Sadist (hay sa ch = sadique)
thch x xin hoc c nhng c ch, hnh ng lm cho ngi khc phi
bun phin, au kh (k c trng hp nhn vin mi cp thch honh he,
lm kh ch chng t l mnh c quyn hnh). V h cm thy sung
sng, thch th khi nn nhn phi nhc nhn, kh s, ti lui, nn n, van
ni. y l trng thi lch lc v mt bn cht, ch khng phi i hi hi
l hoc qu cp. S sung sng n t chnh nim au kh ca nn nhn,
v nn nhn cng kh s, ngi sa ch cng cm thy sng, tuy khng bao
gi dm nhn nhn nh vy. Cng nm trong phm tr ni trn l nhng
mn hnh h m gh con chng, ch nh vi ngi lm (tt nhin
khng nht thit phi bng tay chn, v nhiu khi li ni cn tc dng nng
n, su m hn).
V mt tnh dc, c dm l ch c th t tha mn cc khoi khi hnh h
ngi bn tnh, bng hnh ng hoc li ni. Nhng cu mng chi, nhc
m trong lc sinh hot tnh dc cng c gi tr nh ngt vo, co cu, hoc
m , bp c, bt tc nn nhn (nhiu trng hp dn n n mng).
Chng ny thng gp nam gii hn l ph n.

THC MC BIT HI AI

48

t k lc Guinness c dm trong s sch l trng hp nh qu tc


Gilles de Rais vng Anjou (Php) th k XV, c phong Thng ch
(nguyn soi) lc mi 25 tui.
Trong vng mt chc nm (t sau 24 tui), de Rais bt cc v hnh h
cho n cht hn 200 thiu nhi, c nam ln n, sau khi quan h tnh dc
bng nhng cung cch v cng th bo, d man. De Rais b x chm ti
Nantes vo nm 1440. Huyn thoi v con yu ru xanh ca Perrault c
cho l bt ngun t nhn vt c tht ny.
V pha ph n, c dm c th hin di nhiu hnh thc nh nhng
hn, tuy trng hp thng c truyn di y cng thuc vo loi qui
chiu:
i n lc hp hi gn i, b mi ku ng chng li gn thu tho:
- Mnh! Em phi th tht vi mnh, trong my a nh ca chng ta, c mt
a khng phi l con mnh
- a no vy em?
Nhng khng bao gi ngi chng au kh bit c na, v ni n y l
b ta lin thng mt.
Kh dm
Kh dm (masocism) l trng thi cm thy sung sng, thch th, khi b
hnh h kh s. a s tc gi cho rng c dm v kh dm ch l hai dng
ng hoc tnh, dng v m ca mt trng thi c kh dm (sadomasochism). Ty theo iu kin thun li v tnh hung thc t, m dng
ny s biu hin, ln lt dng kia.
Trong lc sinh hot tnh dc, ngi kh dm phi c (ch khng phi
b) co cu, nh p, nhc m, chi bi th mi t khoi cm trn
vn. Cp v chng c kh dm, v vy, c th l in hnh v s ha hp
tnh dc vi iu kin khng xy ra n mng.
Ph dm
"Ti hm y, em trng hng th c k ti ng trc ca nh v gi ca qu
ra, c th hi lu, khong hn 5 pht. Lc u em khng , nhng sau
em nhn hn v git mnh Em ku b m ra nhng khng dm ni chuyn
. Em s qu! Nh vy l sao bc s?".

THC MC BIT HI AI

49
(N.Trinh, TP HCM)

"Ti chu va quanh cua, thy ng ta ng ch sn trn ng, khoe ra


v cn km theo nhng li ni Ti chu co gi chy thc mng. Ngi
c phi b bnh khng? V nu nhng vic y li c tip din th c nguy hi
g n ti chu khng? Trc tnh hung nh vy, ti chu phi i ph nh
th no?"
(B.Th.Nhung, Sng B)

Trc ht, chuyn ny c th l mt tr a thiu vn ha ca nhng ngi


khng thc c vic mnh lm, do l c trong tp san no , thy
hay hay ng ng, nn bt chc lp thnh tch khoe khoang vi bn
b. Cn nu khng th y l tnh trng tm dch l ph dm (hay thch
ph trng thn th), mt dng lch lc hnh vi tnh dc vn gp ti nhiu
ni, v khng n ni qu him Vit Nam.
Ph dm l mt nhu cu khng th cng li, v thng ch xy ra n
ng, sau tui trng thnh. Ngoi hnh ng gy n tng ny, hu nh
h khng cn biu hin g khc. H vn c gia nh, v con ng hong, i
sng n nh.
ph n, cng c th coi nhng c gi thch n mc h hang qu ng l
ph dm. Tuy nhin, trong x hi loi ngi, hin tng ph trng thn th
n b vn c xem nh hnh thc quyn r thin h (vi iu kin phi
coi c). Gn y, mt s tp ch Php bt u s dng hnh nh nam gii
kha thn qung co. Nhng d sao, theo php lut nhiu nc, nhng k
ph dm ti phm nhiu ln thng b pht giam v ti xm phm th bo
thun phong m tc.
S dng thn xc nh phng tin to s ch vn l c quyn c
li ca ph n, theo quan nim sng chng ta hin nay, Ngi n ng qu
m dng rt d b gn nhn hiu p. Mun c mi ngi ch , chc
n nht vn l cp tay mt ngi p, tht p, b x cng tt. Thng
thng, hu ht ch nhn u cm thy hnh din khi thin h chim
ngng giai nhn thuc quyn s hu ca mnh. Tuy vy, mt s (rt t)
ngi li mun mi ngi ch ch n mnh m thi. Ph dm c l l
dng th hin c o nht quan im ny, khi chng c g cho ngi
khc phi ch , k c mt c v p.
Nhiu cng trnh nghin cu cho thy tt c nhng trng hp ph dm
u xut x t nhng gia nh c ngi cha, hoc m, c on, qu qut;
cng thm s giao tip khng thch hp hoc lch lc v mt tnh dc

THC MC BIT HI AI

50

vo lc dy th. Nu lp gia nh, sinh hot v chng ca h thng khng


tha ng, hoc ri lon nghim trng. V ph dm l phng tin cho php
h chng minh c t cch n ng, bt buc mi ngi, ch yu l ph
n, phi ch n thn phn khim nhng ca mnh.
i vi mt s ngi, hnh vi ny ch th hin t xut, nht thi, khi gp
iu kin thun li. Nhng nhiu trng hp tr thnh m nh thng
xuyn, phi tin hnh u n vi gi gic, a im r rng.
Nim vui ch yu ca ngi b lch lc ny chnh l s tc ng ln ph n,
nn thng h h ch biu din vi ph n. Ph n cng ht hong, cng
s th h li cng thch, v cng mun ti din.
Ph dm khng th khng em li nguy hi no v mt tinh thn i vi cc
nn nhn khi h bt buc phi chng kin nhng hnh nh khng p mt
. Cch x tr tt nht l c vic tnh queo, coi nh khng c chuyn g xy
ra, hoc bnh tnh v ni tht r rng, tng ting: "ng b bnh tm thn ri!
i khm bc s i!".
Th no l th dm?
a s nhn loi u thch nhn ngm c th con ngi. Ngh thut hi ha
hoc iu khc thng tn vinh v p c th ca c nam ln n, nht l n;
v i khi ngay c my b cng thch ngm model kha thn ch chng
ring g cc ng.
Th dm ch tnh trng thch ln lt nhn ngi khc (ch yu l ph n) thay
qun o, tm hoc ang sinh hot tnh dc nh mc ch ti hu. S b
bt gp l mt phn ca s sung sng , v nu cng thm c cm
gic nguy him (chng hn c th ng do ang leo ln ct nh) th cm gic
thm trn vn.
c tnh ca lch lc ni trn l ln lt, nn s thch xem phim mt m
khng phi th dm.
Cn khu dm?
Khu dm (Scatologia) l trng thi ca nhng k (thng l n ng) b
bt buc phi ni vi ngi nghe (lun lun l ph n) cc li l, danh t
v cng th tc. Tnh trng ny xut hin nhiu Vit Nam, ch yu qua
in thoi. Mt dng khu dm khc l mun nghe nhng li trn. t
mc ch, h thng gi dng nh nghin cu, tm hiu v thi quen tnh
dc, bnh ph khoa t nhiu cu hi ht sc t m v chi tit, mong
c nghe tr li c th.

THC MC BIT HI AI

51

Nhiu nc gii quyt tnh trng ny bng cch cho php thnh lp in
thoi Sexy (hay Sexophone) dnh cho bt c ai mun ni hoc nghe thoi
mi, tt nhin c km theo l ph ( M khong 4 USD mt pht).
V bt dm, ngi vit hin ang gi khong 20 th m t nhng rc ri
hoc trng hp sinh hot tnh dc tng tng, nh gii p thc mc,
vi nhng li l th hin sng sng khng thua g cc dm th hoc cn
hn th na. Thc ra, cc tc gi dm th cng u t nhiu c khuynh
hng bt dm.
Th no l o dm?
o dm (phantasm, hay fantasme) l nhng c mun tnh dc khng bao
gi c th hin, tng xy ra cho tt c mi con ngi trn tri t.
Ngay t nhng cn xut tinh u i trong lc ng, hoc bng cch t tha
mn, anh con trai m tng n mt i tng no : ti t in nh,
hoa hu, vn ng vin th dc, ca s, hoc c hng xm (c th ln hn tui
rt nhiu). Nhng ph bin v t c nhn nhn nht, vn l trng hp
ngoi tnh bng t tng. Trong lc sinh hot v chng, h c m c l
mt ngi khc, c tht hoc ch l nhn vt tiu thuyt.
Thng m phong
"Vic ngi n ng cht trong lc ang sinh hot tnh dc c phi l
thng m phong khng? Nu xy ra nh vy th ngi v phi x tr nh
th no?".
(N.T.T., Qun 8)

"Xin bc s cho em bit thng m phong l g? Em nghe ni chuyn ny


thng xy ra vo m tn hn i vi v chng tr Gp tnh hung ny
phi x tr ra sao?".
(N.V.H., Nh B)

Mt trong nhng huyn thoi lng mn nht trong x hi phng ng


chnh l thng m phong. Cht trn mnh ngi n b, trong cm gic
sung sng tt , tht qu th v, tr tnh v khng t n ng cng tng
m c c cht nh vy (o dm).
Tuy nhin, c hai iu cn phi nhn mnh. Hu nh nhng v cht v
thng m phong u thuc vo hng chc sc hoc c tn tui, c
nhiu ngi bit n, nh mt ng tng ch c, mt vn ngh s ni
ting Cha c anh ph thng dn no c vinh d cht v thng
m phong. Cng khng thy cp n ph n, lm nh cc b khng h

THC MC BIT HI AI

52

cht vo lc , c l do s m rc ri v mt danh t. Cn c vo t th
thng dng th phi gi bng g? H m phong chng?
T xa n nay vn xy ra nhng trng hp t t, tc l cht bt ng, cp
k, v c th vo bt c lc no: ang i xe p, n cm, ngi chi, hoc khi
b trt chn, t ng Tt c chng ta, ai cng u c ngi thn, hoc t ra
l quen bit, cht trong nhng tnh hung nh vy. Do , t t vo lc
ang sinh hot tnh dc ch l chuyn ngu nhin ch khng h l nguyn
nhn c th. Nu t t vo lc ang ht Karaoke chng hn, th ch l li
tha l ti ht Karaoke.
Ngi t t lun lun mc bnh t trc, ch yu l bnh tim mch, chng
hn nh bnh cao huyt p (k st nhn thm lng, theo cch gi ca T
chc Y t Th gii). Nhiu bnh nhn b huyt p rt cao, c th cht bt
ng, nhng vn lun lun khe mnh, v ngoi bnh thng, hu nh khng
c biu hin triu chng no ng ch .
Nguyn nhn ph bin nht gy t t l tai bin mch mu no, try tim
mch, nhi mu c tim Mt nghin cu ca gio s Muller trn 5.560
trng hp t t cho thy c 34 trng hp xy ra ngay lc ang sinh hot
tnh dc, trong 18 ngi mc bnh tim mch t trc (17 tnh hung
xy ra trong khch sn, 80% l ngoi hn, c 2 ph n).
Va ri l phn khoa hc, cn truyn thuyt dn gian th khng th no k
ht, v tnh dc vn l lnh vc nhiu chuyn nht trong cc loi sinh hot
ca con ngi.
a s cc trng hp thng n phong c r tai nhau u l ni dc hoc
tng tng, vi cc chi tit ly k nh trm chn ch ti bnh vin, "chnh
bc s X, gio s Y thy tn mt" iu c bit l khng ai tn mt
thy m ch nghe chnh ng X. ni li. Tt nhin, ng X. lun lun l
ngi y uy tn, rt ng tin cy. Nhng nu p dng n cng nghip
v bo ch kiu "Ai? u? Hi no?" th mi thy chng c bng chng
no m ch c li n i. V phi thuc vo hng nhn vt tn tui mi
c vinh d n i nh vy.
t t v ngt xu c th xy ra bt c lc no, do c th nht thi khng
p ng c nhu cu v xy no. i vi ngi b ngt xu, bt c trong
trng hp no, vic to c mt kch thch mnh, nh bt tc mai, hoc
vt lng ch ny ch n (ch no cng nhy cm cng tt) c th lm cho
nn nhn au qu m hi tnh. Theo truyn thuyt ng phng, ngi con
gi khi v nh chng thng c hng dn ly cy trm ci u m vo

THC MC BIT HI AI

53

vng nhy cm nht ca ng x, xng cng, t mc ch trn.


Khng thy ni nam gii phi lm g khi chuyn ny xy ra cho b x.
Tt nhin l nu gp trng hp nhi mu c tim, tai bin mch mu no
th cho d a kp n bnh vin cng kh cu sng, v tt nhin l khng
c chuyn trm mn, trm chn g c. ch l mm mui thm cho
vui.
Cch phng nga t t: Ch yu l phng nga cc bnh tim mch, nguyn
nhn gy t vong hng u cc nc ang pht trin v hin ang ngy
cng gia tng nc ta.
V x tr ngt xu, nn nh nhng a chng (hoc nng) nm xung, ly
du xoa m, ngh ngi mt lt l phc hi ngay. Sau khi c cha nh vy,
c ngi li tip tc cng trnh ang b d.
Ni lo u v ng con ci
"Chu nghe ni con gi m ung thuc khng sinh nhiu th sau ny lp gia
nh s kh c con. Chu c bnh phi ung nhiu khng sinh nn nghe vy
rt lo bun. Xin ch gip chu vi. C cch g phng nga khng?".
(L.H., Qun 10)

C rt nhiu loi bnh ph khoa phi iu tr bng thuc khng sinh, nhng
nu iu tr cha ng mc hoc qu mun th c th b him mun hoc v
sinh. Tuy nhin, nguyn nhn gy ra l do bnh, ch khng phi ti thuc.
Khng sinh khng bao gi lm cho kh c con, v chu chng nn lo bun
lm g cho n tn th, ch c ch l m ra hi lo lo. V ch thuc trng
phi cho rng: Mun pht trin t nc, tr thnh rng, mt trong nhng
iu kin quan trng nht l phi ngn chn c gia tng dn s hin
nay.
Vy m, ch ang c trong tay hng chc l th ca cc chu, c nam ln
n, la tui i mi, cha lp gia nh, cha c quan h tnh dc, nhng
sm bit mang ni lo u v ng con ci. Vi nhng cu hi nh:
"Kinh nguyt chu khng u, vy sau ny c con c khng?" hoc "Chu
hay b mng tinh, s sau ny kh c con"... th ch thy bi may ra mi tr
li c, ch thy thuc th nh cho thua. Mun th thai phi c hai
ngi, v c con l c con vi ai? n ng hoc ph n ring r, lm sao m
c con cho c?

THC MC BIT HI AI

54

i khi, mt kh nng th thai rt thp ngi chng c th c b p


bng s mn con c bit ca b x, v ngc li. Ngoi ra, trong rt
nhiu trng hp c 2 v chng u chng c vn g v mt sinh hc, vy
m vn khng th c con vi nhau. Sau khi ly d, c hai u c con vi
ngi khc.
V mt danh t, him mun l chm, kh hoc lu c con, trong khi v sinh
l khng th c con c. Hin nay, hai nguyn nhn v sinh kinh in l
khng c tinh trng n ng v tc nghn hai vi trng v pha ph n,
nhiu khi vn iu tr c.
Tuy nhin, cho d th no i na, th iu tr c con vi ai? Kh nng th
thai ca ngi ra sao? Ngay c th tinh nhn to, hoc thm ch th tinh
trong ng nghim cng vn cn phi hai ngi.
Nh vy, cha c v c chng th hy khoan lo chuyn con ci, l lnh
vc khoa hc vin tng.
AIDS v ng tnh i
Trc vin nh cn m h ca thuc iu tr v vaccin, nhiu tc gi cho
rng, c l nhn loi nn t an i bng nhng iu tt m AIDS
mang li cho loi ngi.
V trong lch s, cha bao gi khoa hc tin nhanh nh hin nay, nht l
nhng b mn mi nhn: virus hc, sinh hc phn t, min dch hc
Ch trong vng c 6 nm sau khi HIV/AIDS, mt loi bnh hon ton mi,
xut hin, tc nhn ca n c xc nhn, vi nhng bin php phng
chng, quy nh r rt trn qui m ton cu. Nh li cc th k m u m y
hc chng bit ti sao b st rt, nguyn nhn no gy ra giang mai, ta c
th cho rng, nu AIDS xut hin trc y vi mi nm th vi trnh
khoa hc k thut ca thp nin 1960, cn lu ta mi bit l do virus, ch
cha ni n loi virus no.
Tuy nhin, mt trong nhng thay i ng k nht nh c AIDS l thay i
v hnh vi tnh dc nhng ngi ng tnh i (TA).
Th no l ng tnh i?
Tuyt i a s nhn loi u d tnh i, ch c th quan h vi ngi khc
gii. Khong 1-2% l ng tnh i, ch quan h vi ngi ng gii. i vi
y hc, trc y thc trng ny vn c coi nh mt dng tm thn do bm
sinh, m thi x tr rt ba phi:

THC MC BIT HI AI

55

- Nu l ng tnh i tht s (rt him) th khng cha tr c, v khng


cn cha tr g c.
- Cn nu l ng tnh i dm (i a s nhng trng hp hin nay) do a
dua, bon chen, tng tng hoc v l do kinh t (mi dm nam) th khi
cn cha tr, v n s t ng ht, oi qu ri th cng phi ht.
T thng 1/1993, T chc Y t Th gii loi ng tnh i ra khi danh
mc quc t v bnh tt loi ngi.
Nh li, vo nm 1981, nhng trng hp AIDS u tin c pht hin
trong gii ng tnh i M, v cho n nm 1985, bnh honh hnh ch yu
ti nhng nhm c nguy c cao gm ng tnh i, tim chch x ke, mi
dm thi im ny, mt s ngi cht oan v c tng ch ng tnh i
mi b AIDS, nn quan h nam n qu thoi mi.
Hin nay, chng cn nhm no l nguy c cao na. Mi ngi u bnh
ng trc cn i ha, nam ph lo u, ng tnh i hay d tnh i u nh
nhau, v ch c Hnh vi nguy c m thi.
Chng trnh ton cu v AIDS ca T chc Y t Th gii (WHO/GPA)
cho rng nhng ngi ng tnh i phi c y quyn c tn trng
cuc sng ring t, c thng tin v chm sc v sc khe nh mi ngi.
y l mt phn vic cuc chin u chng li AIDS tr nn hu hiu.
Ngoi ra, v tr ng k ca ngi ng tnh i trong cng tc phng chng
AIDS cng chnh thc c xc nhn.
Do i tin phong nn HIV/AIDS i vi h lun lun l mi e da
thng xuyn, mt bng ma m nh m bt c ngi no cng c thc v
cng chia s. iu ny khin cho h thng yu nhau hn (v cng chung
cnh ng) v bit t bo v cho nhau bng bao cao su. Hu nh ai cng
tng c bn b hoc quen bit mt ngi no b AIDS. V th l gii
ng tnh i tr thnh nhm nguy c thp nh hiu r vn , bit thng
tin v gio dc, ch bo cho nhau cch phng nga, hn ch c s ly lan
ni b.
Ngc li, vi ngi d tnh i, bit mnh ang b nhim HIV l tnh trng
khng th no m t ni. Vic u tin, h c tm hiu ti sao, u, do
ai, hi no? Mt c bn c lu ngy gp li? Mt ph n mi quen d
tnh? Hay mt bui nhu nht mt m no ? nhng ngi ny, hu
nh khng bao gi c chuyn chia s nh gii ng tnh i. V khc vi
ngi ng tnh i thng xuyn thay i i tng, cp v chng d tnh i

THC MC BIT HI AI

56

v bn cht l mun n i kip vi nhau. Vy nn lm sao dm th


nhn vi b x, hoc thm khc hn, ng x. Lm sao gii thch cho xui
tai vic t nhin i mang bao cao su? Bng cch no c th a v (hay
chng) i xt nghim? V c tip tc quan h v chng na hay khng?...
Nhng cu hi ny gy au u cho nhng ngi HIV dng tnh. l
cha k chn ng tm l ca bn n t hnh tuyn.
Ti nhiu nc, mt s ph n cm thy ci cht trc mt t nhin
mun to nn hoc li s sng, tc l mang thai. H thng nhanh chng
c bu, tuy c gii thch y v nguy c nhim bnh cho thai nhi.
iu ny tt nhin l kh th xy ra vi ngi ng tnh i, ngay c ng
tnh i n.
Nh vy, tuy hin nay bt c ai, bt c gii no cng c th nhim HIV t
cc hnh vi nguy c, nhng vn c nhng khc bit rt ln gia hai thnh
phn c bn ca nhn loi. Tt nhin l thnh phn no ng hn th cng
phc tp hn, v con ngi phi chun b sng lu di vi i ha a
dng v v cng kh hiu ny.
Hin ti, vn ch c cch phng nga m thi.
Xt nghim HIV/AIDS u?
Ti TP HCM hin c 4 ni c cng nhn:
- Trung tm Y T d phng (699 Trn Hng o, Qun 5, T: 8.224.868)
- Vin Pasteur (167 Pasteur, Qun 3, T: 8.295.911)
- Trung tm Truyn mu v Huyt hc (201 Nguyn Th Minh Khai, Qun
1, T: 8.397.535)
- Bnh vin Da liu (69B Ng Thi Nhim, Qun 3, T: 8.295.789)
Ti cc tnh ln: Trung tm Y hc d phng a phng
Xt nghim HIV c tin hnh ra sao?
Bc u, phi lm l Test ELISA, gi khong 25 ngn ng. Nu kt qu
m tnh tc l cha nhim HIV, v c th tm dng ti y. Nu cha yn
tm v l c chuyn g y th ba thng sau nn lm li ELISA ln th hai.
ELISA dng tnh? Cha sao, cn khng nh li bng test Western Blot
(hay W.B), gi c thay i ty ni, khong 230-250 ngn ng. WB m tnh

THC MC BIT HI AI

57

c ngha l vn cha nhim HIV/AIDS, v c th tm dng y. Nu cn


cha an tm, hai thng sau, nn lm li W.B.
Nu c ELISA ln WB u dng tnh ngha l nhim HIV/AIDS. Ngay
t lc ny, bnh c th ly sang ngi khc.
So vi kt qu dng tnh, kt qu m tnh chng c gi tr g lm, v phi t
6 n 8 tun sau khi b ly, xt nghim mi tr nn dng tnh. y l thi
gian chuyn i hay thi gian ca s. Do , kt qu m tnh ch c ngha
l m tnh vo lc ly mu xt nghim m thi, khng c g bo m mt vi
tun sau, kt qu s khng chuyn thnh dng tnh.
Ngoi xt nghim, chng c triu chng no c gi tr chn on dng tnh.
V vy, nu khng xt nghim, khng bc s no dm khng nh c b
AIDS hay khng.
Ti sao hai ngi nam v n b thu ht nhau li vi nhau, v t tui
no?
y l cu hi khng d tr li. Ngi vit ch c th pht biu trong phm
vi chuyn mn gii tnh, ch khng dm (m cng chng di g) lm bn
n nhng lnh vc khc, ngoi mc hiu bit ca mnh.
Trc ht, v mt sinh hc, khi cn giai on phi thai, mi con ngi u
c y c tnh ca c hai gii. Sau , s pht trin lin tc s i hn v
mt hng nht nh, nam hoc n, cho mt em b trai hay gi, vi gii
tnh r rng.
Tuy vy, mi con ngi vn cn lu li mt cht g nh ca gii tnh
mt i. Khng ai hon ton n ng m cng chng ai 100% l ph n.
V mt sinh hc, tt c mi ngi trn hnh tinh u c c hai loi hoc mn
nam v n, nhng gii hn khc nhau. iu ny li cng r nt hn trong
cc hnh vi ng x hng ngy, hoc cung cch phn ng i vi mt tnh
hung no bt ng xy ra, khi th rt n ng, lc li n b qu. Mt
t xu m trong dng, v mt t xu dng trong m, cng l biu hin ca
Thi Cc, c xem nh khi nim cn bn ca y l v trit hc ng
phng.
Mt cht g nh, nh ni trn, khin cho c nam ln n u ch
cm thy yn tm khi tm li c con ngi trn vn, lng gii, lc ban
u. Nhu cu b sung , tt nhin, ch c th tha mn bng mt ngi
khc gii, b p li mt phn sinh hc mt i, ging nh phch in i
tm cm v ng kha i tm cha kha.

THC MC BIT HI AI

58

Tip theo, trong tt c sinh vt, ch con ngi l bit trc mnh chc chn
s cht (cho d mnh c thng thi, li lc n u chng na) trong khi th
gii vn c tn ti bnh thng. l mt thc t tn nhn, v l v bt
cng, nhng khng th no trnh khi. V nhn loi vn c ca quy, phn
khng, vi mc ch lu li mt cht g nh cho hu th.
Anh hng, lit s, danh nhn... ch cht v mt sinh hc m thi. H vn sng
mi trong k c ca mi ngi, do thng xuyn c nhc nh, cp. M
khi vn cn ngi no nhc nh n mnh, bit mnh, th tc l vn tn
ti.
Cht g nh cho hu th d thc hin chnh l con ci, hoc chu cht.
V mun ny c thc hin c suy ngh, vt ln trn bn nng truyn
ging ng vt hc. Mt trong nhng kha cnh thm khc ca AIDS l rt
nhiu ph n nhim HIV khi thy ci cht trc mt u nhanh chng (hoc
mong mun) mang thai, cho d ngnh y t v bc s ht li gii thch, ngn
cn.
li mt cht g, tt nhin phi cn n ngi khc gii, nam hay n, v
c chn la. M mun chn la, cn phi tip xc vi nhiu mu m khc
nhau.
Tm li, ch ring v mt sinh hc n thun, s thu ht gia nam v n
l mt nhu cu, v thng xy ra sau dy th, tc khong 14- 15 tui tr i.
Nh mi nhu cu sinh hc (n mc chng hn), thc t ny hon ton b nh
hng bi vn ha, x hi, mi trng sng vi nhng mc biu hin
khc nhau. Lm sao nhu cu khng gy tc hi n cng ng v ni
ging l chuyn vt qu kh nng v thm quyn ca ngi vit. Trn bnh
din c nhn, rt nhiu bc cha m hu l khi cho rng c con gi mi
ln, nh cha bom trong nh, khng th no yn tm c. Thi cnh
gic ni trn l iu tt, s gip bo v cc em trc nhng tai bin qu
sm, gy tc hi ln c v tinh thn ln th xc.
Quan h tnh dc cn thit n mc no?
Rt tic phi ni rng, v mt sinh hc n thun, loi ngi, quan h tnh
dc l mt nhu cu, nhng li l mt nhu cu khng cn thit. Cng ging
nh n ngon, mc p, nhu cu ny s ch xut hin khi hi mt s
iu kin c v tinh thn ln th xc, ch khng phi ti cn cho cuc sng
nh n, ung.

THC MC BIT HI AI

59

Ni nh vy, c ngi ngh rng b mn sn khoa s phn i ngay bi


khoa ny c phn cng chc nng tip thu kt qu hay hu qu ca
quan h tnh dc. Th nhng hin nay, cc phng php th tinh nhn to
(hoc trong ng nghim) nu c tin hnh tt s dn n nhng kt qu
m p v t c vn hn so vi quan h tnh dc, vn khng phi lc
no cng thc hin c trong iu kin ti u.
V c mt a con, khng nht thit phi c s hin din ca ngi n
ng lc th thai; thm ch cng chng cn ngi n ng phi cn sng nu
s dng tinh dch ng lnh tn tr t trc.
Khng nhng khng cn thit cho vic truyn ging, ngay c v mt cm
gic, loi hnh sinh hot ny cng cha chc a n s nht tr cao do
i vo lnh vc hnh vi: mun ngi mun v, chng ai (chu) ging ai. Hn
na, ngi ta vn c th t tha mn mt mnh m chng cn n i
tng.
Ph n c thn s d c bnh do thiu vn sinh l? iu ny c tht
s cn thit cho c th h khng? Vic lp gia nh ca ph n em li
iu li g v mt sinh hc?
Nhiu ngi thng cho rng c ny, anh kia hay quu qu, kh tnh, kh
chu v l gi gi, trai gi. Vy ngha l nhng ngi c gia nh th khng
bao gi quu qu, kh tnh chng? V c ai dm khng nh rng nu ly v,
ly chng ri th nhng ngi kia s khng cn quu qu?
Cha k n cc nh tu hnh vn thng xuyn trong mt trng thi tinh
thn ring bit, rt nhiu ngi c i khng h bit n tnh dc m vn
sng mnh khe t tinh thn n th xc, vn vui v, m m, chan ha vi
ng loi. Trong khi nhiu ngi khc c gia nh ng hong nhng li au
m lin min, thm ch c th b mt, b tm thn phn lit.
V mt sinh hc, quan h hay khng quan h tnh dc chng mang li cho
nhn loi iu g tt hn hoc xu hn nu c nhng phng tin bo
m duy tr ni ging. Tt c u ty thuc vo tng c nhn, ch khng h
v khng th tr thnh quy lut, cho d theo hng ny hoc theo hng
kia.
Mt s ngi c quan nim l nu khng lp gia nh, tc l khng quan h
tnh dc, th c quan, b phn no s xung cp. Ni th d, nhng v
mt khoa hc, mun t hiu qu thuyt phc, cn chng minh l:

THC MC BIT HI AI

60

- S thay i ny ch xy ra do khng sinh hot tnh dc, ch khng phi do


nguyn nhn khc.
- Nu c sinh hot tnh dc th s khng xy ra s thay i ny.
Cc iu ni trn phi c kho st trn t nht mt trm ngi, v ko di
khong vi chc nm, th mi c gi tr v mt thng k. Do vy, cho n
nay, cha nh nghin cu no mun th sc.
Tm li, ng vt ni chung, quan h tnh dc - sinh dc l nhu cu cn
thit, do da vo bn nng. Cn i vi con ngi, ng vt duy nht bit t
duy trn hnh tinh, y l hnh vi c suy ngh, c la chn. V mt tnh dc,
con ngi khc con vt ch .
Nh vy, quan h tnh dc do s thu ht nam n n thun l mt nhu
cnc sinh hc, nhng li l nhu cu khng cn thit, v lun lun thay i
ty theo tng hon cnh, x hi, mi trng
Vi n ng v ph n c bn lnh, ngay c trong nhng trng hp b
quyn r, kch thch mnh nht, h vn y kh nng cng li nh
quan h tnh dc, nu trong thm tm thc s khng mun iu xy ra.
Tuy nhin, cn phi nhn mnh rng nhu cu vn c. V vy, vic hng
dn, du dt cc em l iu cn c quan tm ng mc.
iu g s xy ra khi quan h tnh dc sm ?
"Vic cc em t m tm hiu sm v tnh dc c tt khng? Nu cn tr con
m bit quan h tnh dc th iu g s xy ra. Hi cn tr, chng ti u
c nh vy?".
(L.V.H., Bin Ho)

X hi hin i lm ny sinh mt hin tng m cc thi i trc cha


c, hoc c nhng khng r nt v quan trng nh by gi. l tui v
thnh nin, giai on chuyn tip ca con nt thnh ngi ln, tr thnh mt
giai on rt quan trng. T th gii hn nhin ca tui th, tr thy x hi
ngi ln y quyn r, nhng vic chun b hi nhp vo li lm chng
gai, bt trc.
C l cha bao gi cc em li phi ng trc nhng chn la y kch
tnh nh vy. Nn lm ve su hay lm con kin? nh go bi hay i ung
c ph, nghe nhc, ht karaoke? C nn th ny, th kia khng? X ke l

THC MC BIT HI AI

61

g? B l g? AIDS l g? Tt nghip th lm g? M c chc tm c


vic g lm thch hp khng?
Cng lc , c th xut hin nhng thay i m ngi thanh nin khng th
khng nhn thy, nhng i hi, bt rt cha h c. iu ny to nn t
nhiu u lo.
Thi k v thnh nin l giai on phn khng (hoc c th coi nh t khi
nht tr) vi mi trng sng v vi ngi ln ni chung. Trong bi cnh
chao o nh vy, ngi thanh nin rt d cho rng tnh dc l phng cch
phn bc li nhng iu cm on, ng thi chng t ta y l ngi
ln hon ton.
Sau thi gian di bng bt, x hi hin nay c v nh mun khuyn khch
chuyn ny. Khng cn phi vo qun c ph video mi c th gp nhng
cnh u ym, gi . Chng nhan nhn khp ni, trn cc qung co phim,
pan trng by trc rp chiu bng, hoc ngay cch n mc ca mt s
ph n hin nay, cha k n nhng c gi ng ng, mi cho
Tuy vy, vic thc hin khng phi l chuyn d. Trt t x hi ng
i, vi nhng i hi cao v gio dc, o to, ngnh ngh khin cho
hu nh khng my ngi n ng kh nng t mnh xy dng v m
bo nhu cu cho mt gia nh tui thnh nin. D c mun, vic chng t
ta y l ngi ln vn rt kh tin hnh bnh thng, nh nhng cp v
chng bnh thng.
Vi gi mi dm, s vic lch pha ngay t u khi c xem nh mt
dch v, trao i bng tin bc (cha k ni lo bnh tt, b lm bin bn).
chng t l n ng, nam thanh nin ch cn cch chinh phc mt ph
n ring cho mnh. iu ny cng khng d dng thc hin. Hn na,
ngi con gi, thng khng hoc t xy ra nhng i hi nh vy, v nu
c th cng t cng thng, gay gt. Cng cn nhn mnh rng, khng ngi
con gi no mun b xem l i tng ch n thun cho ngi ta (d
l ngi yu) gii ta nhng i hi, thi thc ca c th. Hai nh nghin
cu tnh dc Masters v Johnson cho rng tnh dc cho bit l hnh
ng thiu tn trng nhau c th nht. Nhng d th no i na th trn
thc t, mt s s vic khng hay vn xy ra:
- Trong hn 32.000 trng hp no thai, ht iu ha kinh nguyt TP
HCM 3 thng u nm 1994, c gn 1.300 ngi la tui 12-18, hu ht

THC MC BIT HI AI

62

u l hc tr. Nh vy, mi ngy c khong 14 em gi v thnh nin i ph


thai. M ch l con s chnh thc, ca ring TP HCM.
- Tnh n 30/9/1994, c 1740 ca nhim HIV c pht hin trn c nc,
ring TP HCM c 920 ca.
Hu ht thanh nin la tui i mi n tip xc ngi vit u cho bit
l tng xem phim sex. Cn nhng loi hnh vn ha phm c bit ln
lt chuyn tay nhau, hoc mi cho cng khai ti cc ng L Li, Hunh
Thc Khng, Nguyn H... th kh th bit r l lan truyn n u,
mc no. Tuy cc ngnh lin quan rt nhiu c gng, nhng mi dm
vn l thc t ng ngi, xy ra trc mt mi ngi, nhan nhn hng ngy,
hay ng hn l hng m, nhng con ng trng im, m ai cng phi
thy.
Trc nhng thc t nh trn, cho d dng dng hay bt bnh, quan tm ch
hoc khng mun bit, th n vn vy, thm ch ngy cng c khuynh
hng tr nn nghim trng hn.
Quan h tnh dc qu sm trong gii tr, c nam ln n, u l iu ng
lo ngi. Nhiu khi iu ny xy ra ngay t tui 14-15. Lc u, c th do tc
ng ca nhng kch thch, cng vi s t m mun lm ngi ln, cc
em tin hnh th khi c iu kin. V do tui nh, cha c kinh
nghim sng, trc trc tt nhin phi xy ra thng xuyn hn v nng n
hn so vi ngi thnh nin.
Nhiu em gi d sng, d cht khi trt sp sa lm m m cha c mt
gia nh ring, hoc cha th n nh v kinh t cho bn thn mnh.
Vic no thai, iu ha kinh nguyt trn mt c th tr thng gy nhiu tc
hi sinh l i khi rt nghim trng, c th dn n v sinh hoc nng nht
l t vong, nu do cc lang bmthc hin.
C em trai cung cung lo s, ht hong sau khi tht bi thm thit vi
my c bia m, v ngh rng sau ny ly v, cc em s b v ch hoc b
theo ngi khc. n tng tht bi c th nng n n ni i khi trn 30
tui m cc em vn cha dm lp gia nh. Cn nu quan h vi bn gi
cng trang la th lc hu qu xy ra, cc em lm cnh b tc v khng
kh nng gii quyt. Nhiu em chy trn, nhng cui cng, trnh khng
c nn nh chu cho gia nh c gi ch chit, kin tng

THC MC BIT HI AI

63

iu cn nhn mnh l nhng hiu bit v AIDS hnh nh cn qu m h


vi nhiu thanh nin. Mt s ln cc em vn cho rng ch ngi ng tnh i
mi b AIDS. Cn bao cao su l chuyn tht s rt t khi c ngh n.
V mt sinh hc, khng h c tui no m quan h tnh dc l tht s cn
thit. Mi thanh nin u y kh nng pht trin bnh thng v mt tinh
thn ln th xc m chng cn bit n chuyn sm. Vic xm nhp
qu sm vo th gii ngi ln chng lm cho cc em thy r, bit r hn v
cuc sng, nu khng mun ni l cn gy thc mc nhiu hn.
Tuy vy, theo kinh nghim v ch quan ca ngi vit, th tui tr hin nay,
d sao i na, cng u c t nh mt s ngi thng ngh. Nhng ngi
n chi, trc tng, try lc ch chim mt phn nh, rt nh so vi a s
em ang si ni, mit mi trong cc lp hc hoc trng dy ngh, mi
trnh . Bn c tin i, tht s, vn cn nhiu em cha h bit quan h tnh
dc la tui 20-25, v iu bc xc nht ca a s thanh nin hm nay, l
nhanh chng tm c vic lm n nh, thch hp v tha ng ging nh
cc bn ng trang la khc trn th gii.
Thnh ngi ln
Dy th l giai on quan trng ca cuc i. Qu trnh ny rt phc tp,
thay i ty theo tng ngi tng dn tc, chng tc, vng a d, di truyn,
dinh dng Nu nh c nhiu chu i vo dy th ngay t lc 10
tui, th c bit cng c mt s ng cha kt thc dy th vo tui 18-19.
Thng thng, chuyn dy th thanh nin c v khng c my ai quan
tm, k c bc s v cha m. Vi a s cc em, dy th bt u t 13-15 tui
v chm dt khong 17-18 tui. Thi gian nm nm v cng quan trng,
lm thay i v o ln ton b c th do nh hng ca testosterone, c
sn xut t hai tinh hon, bt u bng s gia tng kch thc ca chnh nh
my sn xut ny.
Sau , lng bt u mc vng mu, i khi km theo tng trng c tnh
cht nht thi hai v; lng v c quan sinh dc th pht trin lin tc. y
cng l giai on nh gi, cu con trai cao thm t 8 n 15 cm mi nm
trong khong 2 nm. Sau , chng thanh nin s t tm vc vnh vin.
Chiu cao con ngi cng b chi phi bi rt nhiu yu t: dn tc, di
truyn, dinh dng, sc khe v c nng testosterone.
Do nh hng ca phim nh, truyn hnh, video, nhiu em bt u tm
hiu v t vn v mt s s vic nh m p, u ym, hn ht, vut ve,

THC MC BIT HI AI

64

thm ch quan h tnh dc m em chng kin, do vn xy ra nhan nhn


khp ni.
Hu ht thanh nin u bit v mng tinh, tc l xut tinh trong lc ang ng
say. iu ny nhiu khi i km vi nhng gic m l th: i chi, m p
ngi p (c th l mt c gi quen bit hoc mt ca s, hoa hu c tht
ngoi i). Hu qu l s xut tinh, thng c cm nhn rt r rng.
Nhng cng c khi cc em chng bit g ht, sng hm sau thc dy mi
thy. Nu mng tinh ch xy ra vi ln trong thng th l iu bnh
thng, khng c g ng lo. Nu n xy ra nhiu hn th nn tp th dc,
chi mt mn th thao no qun i. Ch khi mng tinh thng xuyn,
u n v lin tc (rt him) th mi cn iu tr.
loi ngi, tuy tt c c ln chng trnh trc ngay t khi b m
th thai nhng qu trnh dy th lun lun i hi thi gian lu di v phc
tp nht trong cc loi ng vt c v cao cp. V y l mt qu trnh pht
trin kp: khng ch v mt sinh hc m cn c v tinh thn. Khng h c
tui dy th ng nht; mi em u c nhng khc bit ng k v hnh vi
hay th lc, nh bt c mt con ngi no.
Dy th sm l khi nhng thay i ni trn xy ra sm 2-3 nm so vi nhng
tr bnh thng, ngay t 9-10 tui. Tt nhin l tinh thn kh lng theo kp
th cht, nn tuy to xc, cc em vn cn nhng thi , hnh vi ca a tr
cng tui. Cc em s rt xu h v cng cng b phn hoc nhng gic
m dm d m mnh chng hiu ti sao. C em cn xu h v vc ngi
qu kh so vi bn b cng trang la.
Dy th mun cng dn n kh nhiu lo u. l trng hp tr 14-15
tui m cha dy th. Cc em s c nhng bt n v tm l khi t so snh
vi bn b cng tui v tc ngi, lng, c quan sinh dc
Thi gian dy th l thi gian cc em thc mc nhiu nht v b phn
truyn ging. Chiu di, chu vi, cong, lch chun u l nhng
vn c cc em ht sc quan tm, cn, ong, o, m cn thn, n
c th tr thnh ni m nh. Nhiu em khng dm thot y khi i tm h
bi, bi bin. D sao, dy th mun cng ch l giai on nht thi, sau s
chm tr s nhanh chng c bt kp.
Nhng thay i c th i khi cng gy mt s vn v cc biu hin
ngoi hnh. Mn trng c l hin tng ph bin nht; ru hoc lng mp (
c nam ln n) thng gy t nhiu thc mc.

THC MC BIT HI AI

65

y l giai on m vic to s ch ca ngi khc l kh quan trng.


iu ny gii thch ti sao cc em thng cm thy cn mt s c o,
trong cch n mc, trang sc, chng din Vn l lm sao c nhiu
ngi ch , khng nht thit phi c tn thng hoc ng tnh.
Trong thi im ny, do bo ch a tin, thng xuyn nhc nh, cp, do
nhiu ngi quan tm nn cc em thng xuyn b quyn r bi ng tnh
i. Cc em cho rng l mt tnh trng khng ging ai c bo ch hay
ni n, li lng mn, t ai nh mnh, c mt tm s u un, bi t, no
n
cng l mt trong nhng l do khin cho tnh trng ny c v nh ngy
cng gia tng, trong khi trn thc t n lun lun chim mt t l hng nh
trong nhn loi. Mt nghin cu mi y ca M cho thy, ng tnh i ch
chim 1% v tht kh m ngh rng Vit Nam li hn M trong chuyn ny.
Nh vy, ch c ng tnh i tng tng l mi c v ngy cng gia tng.
Tuy nhin, sau mt thi gian, nu khng ai (thm) ch , th phong tro s
t ng xp.
Ngoi ra, v mt tinh thn, tr em dy th cng c nhng thay i ng k.
Cc em c th lp lun gy gn, hp l, tranh ci, thm ch ph phn hoc
cao nhng chuyn xy ra tn bn Ty; xy dng nhiu k hoch,
phng n v i, tm c nhn loi Cung cch quan h ca cc em i vi
th gii bn ngoi cng thay i ton din. Cc em khng cn l mt ch
nhc hoc mt em b gi na.
em trai, nhng tinh trng u tin c th c tm thy trong nc tiu
ngay t tui 14; nhng tinh dch ch y kh nng hon thnh nhim v
vo khong 16 tui, tc cng on cui cng ca dy th. Vi em gi, tn
hiu hon tt d nhn bit hn, qua nhng chu k kinh nguyt u i, vo
khong 13 tui.
Th dm c hi khng?
"Em 26 tui, th dm t hi dy th ti gi. Em c nn lp gia nh
khng? Bnh y c gy nh hng g n hnh phc gia nh khng? Em c
cn kh nng sinh sn khng?".
(D.H.S., Bin Ha)

THC MC BIT HI AI

66

"Hin nay AIDS l t thn ang e da chng ta, trong khi la tui thanh
nin, i khi chng em cng c nhng bc bch sinh l. Vy th dm c
phi l mt chng bnh khng? Th dm nhiu c tc hi g?".
(H.P., Qun 8)

Th dm (hay ng hn l t tha mn, ting Anh l pleasuring ourselves) l


hnh vi tnh dc t nhin, nhm tha mn nht thi v mt mnh, khi cha
c i tng (ang tui thanh nin) khng c i tng (sng mt mnh,
hoc trong tp th) hay khng cn i tng ( ngi gi). Do thng lm
bng tay nn mi gi l th dm.
Ni chung, hnh ng th dm c thc hin mi thi i, mi dn
tc, mi x hi khc nhau, t ngy con ngi xut hin trn hnh tinh, vi
mt t l hng nh, vt thi gian v khng gian. Nu nhn loi cn tn ti,
th vn s mi mi c th dm, tuy c th vi nhng cung cch, kiu dng
khc by gi.
Hin ti, cha ai chng minh c tc hi ca th dm trn bt c phng
din no, c v tinh thn ln th xc. Nhiu ngi vn th dm sut i,
thm ch ngay c khi c v, c chng. Tuy nhin, nhng th k trc, khi
m s hng mnh ca mt quc gia, mt tn gio, hay mt cng ng no
, ch yu da vo lng ngi (dn s, hay qun s) th mi hnh ng c
kh nng hn ch gia tng nhn khu nh ng tnh i, th dm u b ln
n, b coi l c ti i vi x hi, quc gia, hoc c vi thng .
ng tnh i l hnh vi kh che giu, cho d kho lo n u cng vn c
th b pht hin, Vo thi Trung c, nhiu ngi phi ln gin la l v
vy.
Th nhng, vi th dm th chu, v vic ny c thc hin d dng, mi
lc, mi ni m khng ai bit, chng ai hay. Mun ngn chn, ch cn cch
h da bng nhng tc hi (do tng tng, nn v cng phong ph) t bi
no, ngu n cho n tuyt t, v sinh. Tuy c s h tr ca mt vi
tn gio ln, qua hng bao th k, mn h da ny vn ch c tc dng
lm cho ngi th dm (nht l thanh nin) hoang mang, lo u, s hi Cn
tn sut tin hnh th vo th k 21 vn chng khc g thi Trung c.
Chnh vic to nn s lo u, s hi khng ng c ngi thanh nin th
dm mi l iu ng phn nn.
Mc d vy, khng c hnh ng t nhin no hon ton v hi nu lm
dng. iu khng tt l do lm dng, ch chng phi do bn cht ca s
vic. Ngi thng xuyn th dm c nhng biu hin yu km r rt v

THC MC BIT HI AI

67

mt tinh thn, ging ht nh nhng k lc no cng ch ngh n chuyn


. Nh vy, vn ch l chng mc v iu m thi, nh tt c loi
hnh tnh dc khc.
Ring nhng chuyn trc trc trong sinh hot v chng nh xut tinh sm,
bt lc, thm ch c con hay khng c con th ch khi no tnh hung c
th xy ra mi nn tnh n iu tr. Nh ni nhiu ln, y hc khng th
gii quyt nhng tnh hung thuc lnh vc vin tng, cha xy ra, m
cng chng ai bit c xy ra hay khng. Mi tnh hung k trn u do hng
chc nguyn nhn khc nhau gy nn, khng nht thit l ti th dm. c
bit, chuyn con ci cn ty thuc vo kh nng th thai ca b x. Nu
cha c v m thc mc v ng con ci th khng bc s no tr li
c, nu khng kim ngh thy bi.
Trong thi im AIDS ang honh hnh, v tnh trng cc em gi 15- 16
tui mang bu ngy cng ph bin, nu khng th v khng nn khuyn
khch th dm (v chng c l do g khuyn khch mt hnh vi tnh dc,
bt k loi hnh no) th vic ph m chng a ra c bng chng no
cng l iu khng ng.
Nhng con ngng trng
"Khi hai v chng quan h xc tht vi nhau th ngi v s mang thai v c
con. Vy ti sao nhiu cp v chng ch c mt con? Chng l h ch quan
h vi nhau mt ln sao? Ngoi ra, cng theo chu hiu, th mun c thai,
phi c s tip xc gia hai b phn sinh dc. Nhng u phi lc no
trong quan h cng xy ra s tip xc , vy ti sao khi y c ngi li
mang thai?".
(P.T.Thanh, Tn Bnh)

Ngi Php thng gi cc c gi ngy th, thm ch hi ng nghch, l


ngng trng (oie blanche). l gi theo kiu b mng yu con ch khng
hn c ch trch, v ngi vit rt sung sng mi khi gp mt con
ngng trng th thit nh th ny. Nht l ch mi ngay trc , khi c
th ca mt cu t xng l mi 17 tui, ngi vit a tay ln gi u mi
hay l tc gy ang dng ng ln do ni dung th thuc vo loi cc k,
ht bit Trc ht, cn phn bit tnh dc v sinh dc. Tnh dc l quan
h xc tht nam n, nhng khng phi lc no cng c s tip xc gia hai
b phn sinh dc. Vn mang thai khng c t ra, v nu xy ra, th
thng rt phin h.

THC MC BIT HI AI

68

Sinh dc, ngc li, nhm mc ch duy tr ni ging, i hi phi c s tip


xc trc tip gia hai b phn tinh trng vo trong c th ngi ph n.
Nu gp ngy trng rng, tinh trng phi vt on ng marathon t bn
trong m o n im hn c nh sn loi ngi (phn pha
ngoi ca vi trng) i bn gp nhau, gi l th tinh.
Tuy nhin, trong hn 100 ln tip cn, ch c 84 ln th tinh. V mt tun
sau, ch cn 42% tn ti, cui cng ch khong 30 em b ra i. M
chuyn ch xy ra vo ngy trng rng, tc mi thng ch c mt ln.
Nh vy, i vi nhng cp v chng c mt con, c th h mi quan h
mt ln, m cng c th 1.000 ln cha bit chng. V nhiu ngi thng
xuyn v lin tc, nhng vn khng con, trong khi nhng ngi khc, ch
mt ln cng mang bu.
"Chng chu lm m ci hn ba thng nay. Hm u tin, c chu v
anh y u lng tng khng bit phi lm g v lm sao. Sau cng, anh y
ngom vo ngc chu. Chu nghe ni ln u tin phi chy mu, nhng
m sao chu khng c. Chng chu c lm nh vy mi, c nhiu ln nh
cn ngu nghin vo ngc chu, rt au nhng vn khng c mu. My
thng ri chu vn cha c thai".
(K.N., Qun 11)

"C hai chng em u cha c hng dn v iu nn rt bi ri v


khng bit hi ai. m ci hn mt tun ri m em chng bit phi lm
g".
(L.H., Qun 3)

Nhng l th (hoc trng hp n gp trc tip) biu hin mt trng thi


ngy th trong trng nh th ny khng phi him, v lun lun em li
nim vui nho nh cho ngi vit.
Tnh hung cha ng i tng nh trng hp th nht tht l ng
nghnh. Tuy nhin, ngi vit tng gp mt chuyn trt ng ray, i lc
vo rn ca b x, ko di hn 6 thng. Ch n khi hai v chng thc
mc sao lu qu cha c con th chuyn ny mi c pht hin v iu
chnh ng hng.
Chuyn kh bit
"Chu 22 tui, mi ly chng, mun c hng dn my iu:

THC MC BIT HI AI

69

- Mun bit mt cch chnh xc chng mnh cha sinh hot tnh dc vi ai
th lm th no?
- Ngi con trai sau vi ln c mt si dy chng b t v a ra mt t
mu, nh vy c phi l cn nguyn khng? Khi t v chy mu nh vy,
nu cm thy au nhi th c b nh hng g khng? V phi lm g? C
phi nu khng t nh th th khng c kh nng sinh con khng?".
(T.N., G Vp)

Trc ht, chng c cch no bit chc chn mt ngi no sinh


hot tnh dc hay cha, k c n ng ln ph n. y l lnh vc m ngi
ta rt t khi ni tht, nu chnh h khng nh, hoc th ccng cha hon
ton ng tin cy.
Tip theo, si dy chng c mc ch m bo cng v gip nh
hng ng, b t v chy mu nh vy l iu ng tic. Tuy nhin, nu
khng xy ra trc trc nghim trng th cng nn cho qua. Ch khi no n
cong, quo hoc lch lc qu ng, gy kh khn trong sinh hot (rt him
gp) th mi phi can thip bng phu thut.
Cn nhn mnh l t hay khng t, u chng c ngha g c, v c th
n khi ln ti chc ng ni hay ng ngoi, chuyn ny mi xy ra.
Con ci l chuyn phi hai v chng mi lm ra c. Ring n ng, yu
t duy nht quyt nh kh nng c con l cht lng tinh dch. Tt c mi
chi tit khc u khng ng k; v do c th bo qun ng lnh tinh trng
t trc nn vic bn thn ngi n ng cn sng hay cht cng khng
ng k. Thng thng, nu sau 2 thng m b x cha mang bu th nn
tin hnh tm hiu ti sao li nh vy. Trc ht, cn xt nghim tinh dch
ca ngi n ng; ht ging phi tt , ri mi tnh n chuyn gieo trng.
"Ti sao li khng nh l khng c cch no bit c n ng, hoc ph
n, sinh hot tnh dc hay cha, v c tht nh vy khng?".
(H.T., Qun 5)

Vn ny c th xem l in hnh v s lng ghp khp khing gia vn


ha x hi v tnh dc. Vic i hi ngi ca mnh (v hoc chng, nhng
ph bin nht l v) phi cn nguyn xi l mt yu cu mang nng tnh
cht vn x. Hu ht n ng phng ng (k c Vit Nam, tt nhin),
nu kh nng, u coi iu kin ni trn nh tin quyt khi lp gia nh,
cho d l ti gi.

THC MC BIT HI AI

70

Do i hi trn, t ngn xa, nhn loi ct cng i tm mt du hiu sinh


hc, c gi tr chc chn m bo trinh tit ngi ph n. Chng hn vic
dng th cung sa to nh hng ln trong huyn thoi ng sut hng
my th k.
Ngi xa nui Bch h (mt loi thn ln) trong hp snh, cho n chu sa
(mt v thuc Bc mu ). Khi n ln ln c khong vi chc gam, ton
thn mu ta (gi l th cung), ngi ta bt ra, gi nt, phi kh, tn tht
nhuyn thnh bt. Cht bt ny c gi l th cung sa, dng chm
ln trn thn th ngi con gi, thng l cnh tay, nh mt nt rui son.
Nu quan h tnh dc vi n ng th vt chm s ln mt (!?).
C thuyt cho rng, th cung sa c Hn V (khong 100 nm trc
cng nguyn) s dng chm trn tay cc cung n, nhm ngn chn cc
hnh vi khng tt. Mt gi thuyt khc li cho rng khng phi chm trn
tay m ngay ch cn phi chm; iu ny c v hp l hn. D sao,
chm u th cng l chuyn huyn thoi v o tng. Nu tht s hiu
nghim th ti sao khng thy ni n vic ngn chn cc c gi chm mt
vt khc?
Lon lun
"Va qua, ti xm ti, d lun bn tn rt nhiu v hnh ng lon lun ca
mt ng dng gh vi con gi ring ca v mnh Th no l lon lun v
ti sao ngi ta li hnh ng nh vy?".
(T.V.B., Vnh Long)

C hi bt c ai lon lun l g, chc s c ngi tr li: Lon lun l quan


h tnh dc gia nhng k cng huyt thng, nhng mc khc nhau:
cha - con, m - con, anh - em, ch - chu, d - chu
Nu khng k n nhng quan nim v lun l, vn ha, x hi ca mi thi
i, th l do thng c a ra ln n, bi bc l v mt sinh hc. Do
cng hng di truyn, nhng d tt bm sinh s xy ra nhiu hn v nghim
trng hn cho a con, nu c. l lon lun kiu c in.
Cn mt loi lon lun kiu khc t c cp, l quan h tnh dc
gia nhng ngi ch c mi lin h do hn nhn ca quyn thuc, nh mt
ngi n ng vi v khc ca cha, hoc vi con ring ca v, ch, em, hay
m v Hu ht mi x hi, mi nn vn minh u khng chp nhn hnh
thc quan h ny. Nhng v mt sinh hc th khng h c s rng buc
huyt thng, v h c h hng b con g vi nhau u?. Ring mt vi

THC MC BIT HI AI

71

nc, nh Php chng hn, cho php ci em hoc ch v vi iu kin v


cht hoc li d.
Ni chung, t ngy bt u pht trin thnh cng ng x hi, nhn loi lun
lun chn la i tng quan h tnh dc. iu ny xy ra ngay c trong
trng hp mi dm, v c hai pha, nu c iu kin chn la. Vic chn
la tt nhin phi nhm mc ch nng cao gi tr, hoc ch t ra cng gia
tng cht lng ca quan h ni trn. Do i ngc li vi tro lu (c
th l h thp ch khng nng cao chuyn ), hnh vi lon lun lun lun
v mi mi vn ch xy ra mt s rt t ngi (ging nh ng tnh i).
Cho d hin nay y hc khng coi l bnh i na, th cng ch c 1% dn s
(theo thng k mi y ca M) ang trong trng thi ny.
i vi con ngi, sinh hot tnh dc l hnh ng cao cp nht, tng ng
vi mc pht trin ca no b, ni quyt nh tt c mi chuyn, trong
khi c quan ph trch ch l cp tha hnh. V vy, vic ny lun lun l
hnh ng c suy ngh, chn la, tnh ton, v c kim ch. Khc vi
ng vt (k c ng vt cao cp nh ch, kh) giao cu theo bn nng, c
quan tnh dc tht s ca con ngi chnh l b c. Bng chng l ngi n
ng no cng tng bit n nhng gic m k th i n tn cng vi mt
ngi p no , m mi vic u hon ton din ra trong u; v du vt
cn li ch l vt t trong qun lt vo lc thc dy, ch chng cn thit
phi ng chm n c quan sinh dc.
Lon lun kiu khc, nh cu hi trn y, thng xy ra khi sn iu kin
thun li: chung nh, nhiu c hi tip xc, d lm p lc hay d d d
Tm li l t khi phi b nhiu cng sc thc hin. iu ny i ngc vi
bn cht ca con ngi l thch chinh phc v lun c gng chn la do
mun nng cao gi tr, nh ni trn.
V mt sinh hc, tnh dc n thun, lon lun (cho d c in hay kiu
khc, cho d bin minh cch no i na) vn gn vi sc vt hn. Chng ta
c th ngh n ch yu ch xy ra nhng ngi c trnh vn ha thp.
Trong thc t, tnh hung ny i khi c th gp nhiu tr thc khoa bng,
nht l trng hp hoa thm nh c cm 2-3 ch em. Gn y nht, l
trng hp ti t in nh M Woody Allen, cng khai chung sng vi
c Soon Yi, con gi nui ca v, to nn nhiu phn i trong d lun.
a s cc nh nghin cu u ng tnh ca Robert Chartham khi tc gi
cho rng tnh dc vn l kha cnh sc vt trong ngi chng ta. Chnh
tnh yu, mt hnh thc t duy vo hng cao cp nht, mi a tnh dc vt

THC MC BIT HI AI

72

ln trn bn nng t nhin ca ng vt c v. Bng lon lun, con nhiu li


tr v vi bn nng sc vt, nh vo thi k va xut hin trn hnh tinh.
Tri vi iu thng ngh, ngi lon lun khng h (hoc rt t khi)
mnh v mt tnh dc. Tri li, tuyt i a s cc trng hp li cn rt
yu l ng khc. Ngoi ra, h thng kh nht gi, s n b, v hu nh
khng dm dnh lu vi ph n no khc ngoi v. Lon lun l gii php d
dng. Trong s d dng nh vy, nht l nu c ru h tr, lon lun rt
hay xy ra khi c iu kin, sn trong tm tay khi cn tm kim u xa.
ngn chn, trc ht, ngi lin h trc tip (v, m, ch) v chnh nn
nhn phi thc c nguy c lon lun, c trnh mi tnh hung to iu
kin, cng cnh gic cao cng tt.
iu ng tic l do nhiu nguyn nhn khc nhau, nht l nguyn nhn kinh
t, ngi thn v i khi chnh nn nhn i khi khng tch cc chng tr li
hnh ng ny. Hoc nu n xy ra th c che giu.
Rt cuc, ch cn cch x tht nng mi hy vng rn e hiu qu, m ngay
c iu ny cng cha c thc hin tt.
Con ti hay con ai?
"Va qua, ti c a con gi i ct amian. Khi xt nghim v phn loi
nhm mu, ti c bit con gi ti khng cng nhm mu vi ti. Con gi
ti nhm mu O+, cn ti nhm A+. Tuy khng h nghi ng g b x c
nhng ti cng hi thc mc. Xin bc s vui lng gii thch v hin tng
ny?".
(N.V.D., Cn Th)

Mt mnh bn khng th no to nn a con m phi cn n m chu. V


vy, theo nh lut di truyn, nhm mu ca chu khng nht thit phi
ging y chang ca bn m cn chu nh hng ca m. Cng nhm mu
cha chc l cha con, v c qu nhiu ngi chung mt nhm mu.
Ngc li, nu khc nhm mu, th cng c th l cha con.
Nu cha l A v m l O, th a con ch c th l A hoc O. Nu tr c
nhm mu AB hay B th chc chn khng phi l con mnh. Tuy nhin, ngay
c mt a tr c nhm mu A hay O cng vn c th l con ngi khc.
"Tm ngy sau khi ci, v ti m nghn, i ma, bing n D nhin l
c y mt trinh v khng c biu hin au n g khi sinh hot vi nhau
ln th hai (vo m sau tn hn). Sau tm thng 7 ngy, c y sinh con

THC MC BIT HI AI

73

nng trn 3 kg. Xin bc s cho bit c trng hp no nh vy khng?Ti c


nn i th mu xc nh cha con khng?".
(T.V.A., Tr Vinh)

Trc ht, khng bit bn c nghi ng g b x t trc hay khng, ch nh


vit trong th d nhin l mt trinh th e rng khng c ng lm.
Biu hin au n v mu, nu c, khng phi l bng chng chc chn cn
trinh. Ngc li, nu khng c th li cng khng phi l bng chng chc
chn mt trinh. y l chuyn rt kh khng nh, ngay c khm ph khoa
c th cng khng th chc chn 100%.
Tip theo, tm thng hn l thi gian cho bo thai pht trin bnh
thng. Do , nhng iu bn ngh c th ng m cng c th sai.
Bn nn suy ngh tht k v cn nhc mi kha cnh ca vn , li, hi,
c, mt nu lm theo hng ny hoc hng kia. Trong trng hp
nht nh phi gii quyt dt im, bn c th n Trung tm Truyn mu v
Huyt hc (201 Phm Vit Chnh, Qun 1, TP H Ch Minh) nh cc bc
s gip xc nhn ph h bng nhng phng tin hin i. Chuyn ny
khng phi l chc nng hoc cng vic thng xuyn ca Trung tm, nn
chc cng s khng d dng hoc nhanh chng kt qu.
D sao, mt ln na, xin bn suy ngh tht k trc khi quyt nh. Thn
chc bn nhiu sng sut v can m.
Chuyn khng ln
"Chu rt au kh. Nm nay chu 24 tui, cao 164 cm, nng 53 kg nhng
ngc vn nh mt a b 13 tui. C phi chu b ri lon kch thch t?
Con ca chu sau ny c th b sa khng? Phi dng thuc g ngc
pht trin?".
(L..T., Qun 8)

"iu chu kh tm nht l ngc chng pht trin g ht. Chu tim
thuc X. lin tc 3 ngy sau mi k kinh, trong 6 thng lin, nhng khng c
kt qu Vy chu phi lm sao?".
(a chu bt hnh, Th c)

Theo y hc hin i, chng c loi thuc no, d ung, tim hay bi, c th
lm pht trin b ngc. l v mt chnh thc, v ngi vit khng th vi

THC MC BIT HI AI

74

phm nguyn tc cn bn v quan trng nht ngnh y: u tin khng c


lm hi bnh nhn.
Nu c nhng thuc men g khc, th u hon ton ty thuc vo lng tm
ca ngi xut, v mc tn trng nguyn tc ni trn. C th, nu
thuc em li kt qu th cng phi xem n gy tc hi trc mt hoc lu
di ra sao? Vic chu tim thuc X. 6 thng khng kt qu l iu kh
hp l, v y ch l mt loi thuc hormone (kch thch t n). Vi liu
lng chu k, nu dng li ngay th s cha c hi g.
V mt sinh hc, b ngc c thin nhin to ra ch yu nui con bng
sa m. Cn vic s dng vo mc ch g khc l do tr tng tng ca
con ngi, trong x hi ny v vo thi i ny. Bt c ng vt c v
no, t chut, s t, ch cho n di, c voi nu khng hon thnh chc
nng ni trn th s rt nhanh chng b xa s trn hnh tinh.
loi ngi, d kch c lc bnh thng ra sao th n lc mang thai, hai
bu v cng s pht trin, cng y sa, chun b cho em b b, v y l
mt c tnh thuc bn nng sinh tn. Cng nh em b s sinh va mi sinh
ra, ngay khi u v chm vo mi l bit nt ngay, nu khng th lm sao
sng c?
V mt gii tnh hc, tm c l yu t t c quan tm, do n chng c
vai tr no trong cm gic, hoc thm ch ngay c trong kch thch, nam
ln n. Hn na, nh ni trn, hin tng ny ch c tnh giai on, sau
khi c con, mi vic s thay i. Sinh hot v chng, nu cha tha ng,
cng s tr nn kh quan hn trc, nhiu cp tht s ch t sau khi sinh
a con u lng.
Rt cuc, c l ch ngnh phu thut thm m l lin quan trc tip n
chuyn khng ln ny. Hin nay, ngi ta c th gii quyt theo yu
cu khi mt ph n mun gia tng, hoc gim bt th tch b ngc. Tuy
nhin, nu nh n phng tin ny, nht thit phi hi kin ca ng x
hoc ngi trong tng lai s thnh ng x. a s cnh n ng u d dng
chp nhn ci mt c gi c "b ngc nh", v nh ni, y ch l tnh
trng nht thi, v khi chn v h thng cn c vo nhng yu t khc,
quan trng hn. Nhng ngc li, h hi k b ngc nhn to, cho d p
n u chng na.
Ring ngi vit cha h c bit trng hp no n ng ly v ch n
thun ti b x c b ngc p m thi. Nu tht s chuyn ny xy ra th
chc hi d xa nhau.

THC MC BIT HI AI

75

Mun l mt ph n bnh thng nh trm ngn ngi khc, chu chng


nn b m nh bi chuyn khng ln . Hy c nhn xung quanh chu, a
s n b gp khp ni thng u c b ngc ln, chng l h u bt
hnh c hay sao? Cng ng nn qun rng n ng vn hay ch n ph
n ngc to, nhng thng vi t tng khng c trong sng cho lm.
"Chu kh lm, gn 20 tui ri m ngc khng c nm. N b ln su v
trong. C cch g nh mi ngi bnh thng khng? Chu s sau ny s
mt tt c, c ngi yu; v vic chm sc con, cho con b s gp tr ngi".
(Ng. T.H., Tuy Ha)

Nm v ph n dng lm g l do con ngi tng tng v sng to


ra, ch cn i vi ng Tri th n ch l cho em b a vo mi mt
cho ra sa. Chng ring g con ngi, ng vt c v no m khng lm
c iu y, th kh lng tip tc tn ti trn hnh tinh.
Cho n lc mang thai gn ngy sinh, hai bu v cng sa s t t y hai
nm v li ra ngoi, cho em b c th b, ngay sau khi t trong bng m
chui ra. Mi vic c ng Tri lo liu y v ln chng trnh
trc, chu chng phi lo lng thm lm chi cho n tn th.
Nh vy, vic mt vi loi thuc no c kh nng lm gia tng kch
thc b ngc cng ch l huyn thoi, hoc c th gy nhng tc hi kh
lng, trc mt hoc lu di sau ny.
Cn vic nm v tht v, su hay nng l chuyn cn xa. Chng no sinh
xong s hay, ri gii quyt nu cn.
Lch th sao?
"T mt nm nay, chu c mc cm thua km bn b ch v chu b lch bao
qui u, nhng mt bn phi m thi. Chu vn khng hiu ti sao li b
nh vy na, chu cn nh, cha lm g m. Khng bit sau ny c nh
hng g khng, nhng chu chc n nh hng n thm m ri. Bc s c
th ch cho chu n ni no v p c khng?".
(T.T.N., Tn Bnh)

Trc ht, chuyn nh hng n thm m tht l ng nghnh. c n


ng ln n b, y l ch kn o nht ca c th, chu nh cho ai chim
ngng m phi cn thm m?
Tip theo, b phn ny ca n ng c ng Tri to nn vi hai mc
ch: tiu tin v truyn ging, qua quan h tnh dc. Hin ti, chc khng c

THC MC BIT HI AI

76

vn g v chuyn bi tit nc tiu. Cn vic kia th cha xy ra, nn


cha th bit c.
Chu phi ch sau khi ly v mt thi gian khong vi ba thng, nu c
chuyn g trc trc xy ra th mi tnh c. M thng th chng c chuyn
g ht. Ch cn by gi, chu ging nh xe gn my cha chy m ngh n
vic chy khng c, i sa, th th no cng phi cho thua thi.
Ring v bao qui u, t ngn xa, trong lch s nhn loi, mnh da nh ny
lin h rt thit thn vi phong tc, tp qun v nghi thc tn gio. N
thng c ct b trong cc bui l rt long trng, vi quan nim nh l s
dng hin cho thn linh mng sng ca chnh mnh, tng trng bng mt
mu nh ca ci dng c bo tn ni ging. Nhiu dn tc chu Phi cn
eo mnh da ngn tay nh eo nhn, v c gi thuyt cho rng phong
tc trao nhn cho v xut pht t .
Tuy nhin, tt c nhng chuyn ni trn u thuc phm tr vn ha x
hi, ch khng phi y hc hoc sinh hc. Hin nay, ti chu u ang c
phong tro v p tr li (y mi l v p tht s) c gng phc hi cho
nhng ngi l b ct hi cn nh, v mt l do no , hp l hoc khng
hp l.
iu cn nhn mnh l khng c bng chng no cho thy nhng ngi
khng ct bao qui u c th b ung th dng vt ch v l do m thi.
Ring cc nh nghin cu n th knh cn nghing mnh trc lng nhn
i v s ho hip qu sc ca n ng: ct bao qui u cho b x tng
lai khng b ung th c t cung (?!). Hai cng trnh ni ting ca Anh v M
cho thy ch l chuyn thn thoi.
Nu khng c l do th ti sao phi ct? Hin nay, rt nhiu gi thit c
a ra gii thch chuyn chng ng c ny. Theo ngi vit th gi
thuyt cho cng bng c th coi nh hp l nht.
T khi con ngi xut hin trn hnh tinh, ph n, vn mng trinh
c lp tc ghi nhn. Mun bc qua ngng ca hi nhp vo th gii
ca n b, ngi con gi phi tr gi bng mt tn thng gy au n,
c mu nh l th tc u tin (Cn nhc li ln na, mng trinh ch
khng phi trinh tit, quan nim ny ch xut hin rt lu sau , khi nhn
loi tp hp thnh cng ng x hi, v hnh thnh thc t hu i
vi b x). Vy th khng l do g ngi n ng li thot khi th tc u
tin ny, din ra rt long trng, cng km theo au n v c mu cho
n cng bng! Sau , h c quyn s dng thoi mi.

THC MC BIT HI AI

77

L tt nhin, i khi c th phi can thip phu thut nh trng hp b co


tht (paraphimosis) chng hn, nhng ch can thip khi n xy ra. Cng
ging nh vim rut tha, mt tnh trng khn cp, thng gp cc khoa
ngoi ca bt c bnh vin no, nu khng can thip trong vng 24 gi th t
l t vong rt cao. Nhng khng ai i m rut tha trc phng nga s
c nu c. Bao qui u cng vy!
m tnh, dng tnh
"Xt nghim m tnh, dng tnh l g? Xt nghim AIDS bng ELISA khng
c hay sao m phi lm mt ln xt nghim khc na qu tn km? Khi
no th phi i xt nghim?".
(Ng.T.Lan, Tn Bnh)

m tnh, dng tnh l kt lun s dng cho bt c chun on v xt


nghim no, m cu tr li l khng hoc c.
Th d: Bnh st rt, chn on dng tnh ngha l c bnh, m tnh l
khng c bnh Nh vy, m l khng, Dng l c, vi tt c mi loi
bnh tt hoc nhng ngnh ngh khc na, ch chng ring g AIDS.
Nu xt nghim ng lot, nhiu dng, nhiu cht ca c th, th tt nhin s
gp ci ny m, ci kia dng, khng bao gi v khng th m hoc dng
ton b. C th HIV m tnh, nhng chuyn khc - HBV ca vim gan virus
chng hn - c th dng tnh.
ELISA ch l tn gi chung ca mt k thut xt nghim p dng nhng
nguyn tc min dch hc. Vic pht hin rt nhiu bnh tt khc cng phi
da vo k thut ny, ch n khng phi l c quyn, c li ca AIDS.
Tuy nhin, vi AIDS th mt mnh xt nghim ELISA (chi ph khong
25.000 ng) cha kt lun, cn phi khng nh bng WB, mt xt
nghim rt tn km (trn 200 ngn ng). Phi lm c 2 xt nghim v trnh
khoa hc loi ngi ch mi ti . Vi ba nm na, xt nghim v
AIDS chc s khc hn. Cn nhn mnh: Ch khi no c ELISA ln WB u
dng tnh, th mi c th kt lun l nhim HIV.
Nu quan h tnh dc vi ngi nhim HIV, cho d chng c triu chng g
c, vn hon ton khe mnh bnh thng, ch mi c kt qu xt nghim
HIV dng tnh th cng s b ly ngay (khi hi iu kin ly).
Khi xy ra s c ng nghi th khong 2 - 3 thng sau, nn i xt
nghim, ch cn ELISA m tnh cng yn tm. cho chc n hn,

THC MC BIT HI AI

78

khong vi thng sau, nn lm li ELISA. Ngoi ra, cng cn xt nghim


trong cc trng hp:
- St cn 10% trng lng hoc hn.
- Tiu chy ko di trn mt thng.
- St ko di trn mt thng.
Chng c bc s no dm chn on AIDS m khng da vo xt nghim.
HIV/AIDS, ly lan v... siu tng
"Ngi bnh thng c t nhim AIDS c khng? Nu khng th ngi
mc bnh u tin l do nguyn nhn no? Ngi m yu, suy dinh dng
c th nhim HIV/AIDS khng?".
(T.C.T., Qun 5)

"Ti c bit qua bo ch v HIV. Tt c u ch ni v ngi m cha


thy ni n loi vt nh ch, mo, ln, b T my ngy qua, ti rt ngn
ngi khi n ph ti".
(M.B.., Qun 6)

"Em c bit l AIDS khng ly lan theo ng mui chch. Chng l u


kim ca mui li khc vi kim tim hay sao?".
(L.T.H., Ph Nhun)

"Em s bnh n ni chng dm ra ng na".


(Tr.V.Th., TP HCM)

Trc ht, trong 3 ch HIV, th H l Human, tc con ngi. HIV vit y


l Human Immunodeficiency Virus (virus gy suy gim min dch ngi).
Vi danh xng nh vy m ni n loi vt th hi k. Hin ti, cc nh
khoa hc ch mi bit c virus gy suy gim min dch loi kh l SIV (S
l Simiens - kh). Khng bit trong tng lai cn c ci g IV loi no
na khng, nhng HIV th ch lin can n con ngi.
ng l AIDS qu sc quan trng. Chnh v vy m T chc Y T Th gii
mi lp ra c quan WHO/GPA iu phi, tng hp v thu thp tin tc,
tnh hnh v AIDS trn qui m ton cu. Cho n nay, ngi ta vn cha
pht hin c con ng ly lan no khc ngoi tnh dc, tim chch hay

THC MC BIT HI AI

79

m x v m ly cho con. Tm gn li, l s tip xc trc tip gia mu


lnh vi mu bnh.
Chuyn u c hay khng c HIV khng quan trng bng con ng hi
iu kin ly. Vi bnh truyn nhim, phi t n mt ngng no
th mi ly, cn khng th thi. Chnh nh vy m loi ngi mi tn ti trn
hnh tinh. Nu khng th cc bnh dch (dch hch chng hn) tiu dit
nhn loi t lu. Nu iu kin ly th mi ngi u bnh ng trc
bnh truyn nhim. Bo, gy, mnh, yuch l chuyn p ng sau .
Vn ch n thun l: C b nhim hay khng?
u thp nin 1980, nhng ngi mc bnh AIDS u tin c ghi nhn.
Nhng vi ti liu ng tin cy cho thy c th trc , khong 1977, c
mt s trng hp b nhim ri. iu chc chn l HIV phi c trc, v rt
lu, so vi bnh AIDS.
Tm li, v phng din ly lan, AIDS cng ging ht giang mai. Trc ht
l qua ng quan h tnh dc v bng cc vt try xc tht nh, khng
au, khng rt, nhng HIV chui qua lt (ch khng phi ch t tinh
dch nh bnh lu). Tip theo l qua cc ng mu khc nh kim tim, gic
l, x ke; thm ch qua vt t khi co ru. Sau cng l m ly bnh cho con
vo cui thai k, hoc khi sinh.
Chng ta phi chp nhn nhng iu T chc Y T Th gii cng b:
Ngoi 3 ng ni trn, tt c mi cung cch khc, bt k th no, bt k ra
sao, bt k ci g, u khng hi iu kin ly. Chng nn l lun, suy
din lng vng kiu "theo ti th th ny, th n" v nu mi trng hp u
c th tm ra nhng lp lun nghe c l th cuc i m ra kh sng
qu.
Bn Tr.V.Th v s bnh m khng dm ra ng; nh vy cng cha chc
n lm. V ngoi ng cn c chy, rn, mui na ch! Rt cuc, ch
c chui v hm, ng np li, l m bo. Nhng nh coi chng kin!
Tnh trng ly lan ca AIDS hin nay ang din tin mt cch ng ngi.
Ch ni n con ng n thun sinh hot tnh dc nam n thi, HIV
bnh trng rt khc lit chu Phi, v vn cha c cch no ngn chn
c.
Khng nn sng to thm nhng con ng ly khc.

THC MC BIT HI AI

80

Vic tim phng c th lm ly lan HIV khng?


Vn ly lan AIDS qua tim phng, nu c, l trch nhim ca ngnh y t
ni chung, k c nhng trng hp ly t chnh nhn vin y t mc bnh
AIDS. Chuyn ny chc phi c thi gian gii quyt. Hin ti, ngay TP
HCM, vic s dng phng tin tim mt ln ri b, vn cha phi t
yu cu.
V tim phng cho hc sinh, nu em no ri b AIDS do m truyn sang khi
mang thai th rt t khi hy vng sng st n 3 tui c vo mu gio.
Cn nu b ly qua hai ng kia, th phi t ra vn nhim HIV/AIDS
la tui hc tr, mt s vic khng ai c th lng c hiu qu.
"Gii x ke ma ty ton chch trong cc ng ni a vi ngi trong
nc, sao li nhiu HIV qu vy? C ti 50 ngn gi mi dm hng ngy
tip khch trong v ngoi nc, sao s nhim HIV li t hn dn x ke ma
ty".
(Tp th bnh nhn cai nghin ma ty, Ph Nhun)

Vo nm 1988, trn dch AIDS Thi Lan bt u bng cn bng n nhim


HIV trong gii chch choc ti Bangkok; 18 thng sau, mi n lt gi
mi dm. Tip theo, HIV lan qua n ng, ph n bnh thng, v cui cng
l tr s sinh, vo gia 1991.
L tt nhin, chng ai mong mun, nhng rt c th HIV/AIDS s tn cng
Vit Nam ging nh m hnh Thi Lan. Ngi u tin nhim HIV trong
gii x ke c th t gi mi dm. Sau , bnh lan truyn nhanh chng
qua nhng ng tim khng kh trng, s dng lin tc cho hng chc ngi.
Thm ch, ngi mi gia nhp li cn c tng ng tim nh kiu truyn
y bt
Tuy vy, trn th gii, HIV ch yu vn ly truyn qua sinh hot tnh dc
(chim hn 80% tng s trng hp mc bnh). Ti Vit Nam, bnh khi
pht vi mt yu t ng lo ngi, t mt chc trng hp hi u nm 1993,
n gia nm l gn 500; v vo thng 10/1994, c gn 1.800 ngi
nhim trn c nc.
Nh vy, theo tin trnh bnh thng ca HIV/AIDS th t gii x ke qua gi
mi dm, ri n ngi trong nh ngoi ph s mt khong 3 nm. Hin
ang c nhng du hiu cho thy AIDS bt u chuyn sang gi mi dm
ri .

THC MC BIT HI AI

81

"Ti vo ct tc l ng, b ng th non tay ngh co mt chy mu.


Hin ti c sng trong lo u v khu vc ny c nhiu thnh phn x ke. Vy
kh nng ly bnh AIDS qua dao co cao n mc no?".
(H.H.Tr., Qun 3)

"Chng ti mun hi: Ly ch mu trm rng, nh rng v x l tai bng


my c nguy c lm nhim bnh khng? Dng km ct mng tay nh m
khng kh trng, th c b nhim khng?".
(T.L., Qun 11)

Trn nguyn tc, tt c mi vt dng dng chung cho nhiu ngi v gy


tip xc trc tip gia mu ngi ny vi mu ngi kia u c th lm ly
nhim HIV/AIDS. Tuy vy, i vi bnh truyn nhim th phi hi iu
kin, c th l t mc no , th mi ly. Vic dng chung kim tim,
dao ct c kh nng lm ly bnh nu c mt lng mu ti thiu l 0,1
ml. Tt nhin l cng nhiu mu th cng d ly hn.
Hin ti, cng chung tt c mi trng hp ly lan qua ng mu, t dao
ct cho n tim x ke vn cha ti 20% tng s bnh nhn. Tuy nhin,
khng phi v vy m khng cn phng.
Mi ngi phi bit t mnh phng chng AIDS bng cch trnh dng
chung nhng dng c tip xc trc tip vi mu, bt k l dng c g. Nu
khng trnh c, phi kh trng bng cch un si lin tc trong 20 pht,
theo khuyn co ca y ban Quc gia Phng chng AIDS Vit Nam. Rt d,
ch cn mt ci ni, nc, v mun thc hin.
Chng nn sng to thm nhng cung cch kh trng mi nh h trn bt
la ga hoc nn nh c ngi lm.
"C cch no tt hn bao cao su phng nga HIV/AIDS khng? Nu c
quan sinh dc khng b try st th c cn bao cao su khng?"
(Ng.V.Th., Th c)

Hin ti, cha c cch no khc hn v tt hn bao cao su trong vic phng
nga HIV ly qua ng tnh dc. ng nn ni nu khng b try st v
virus, nh HIV, l hnh thc nh nht ca s sng, c th chui qua bt k k
h no, cho d hp n u, ch khng phi c try st n mc au rt
mi chui qua c.

THC MC BIT HI AI

82

"Dng c lin quan n mu nu kh trng cn thn th khng s ly


HIV/AIDS. Vy ti sao TP HCM, ngi ta li s dng kim tim mt ln ri
b i rt tn km? C nn dng kim chm cu mt ln ri b khng?".
(D.H.H., Long An)

"Ti sao s ngi ly truyn HIV/AIDS qua kim tim li thp hn l qua
ng tnh dc?".
(Tr.V.H., Qun 10)

Trc ht, chnh vic s dng ng kim tim mt ln ri b i tn km


hn so vi dng kim tim tit trng nhiu ln.
ng, kim tim tin cy c u phi lm t nhng cht liu c bit, t
tin, c kh nng chu nhit cao v khng bin cht v mt ha hc khi
tip xc vi loi thuc tim khc nhau. Ngoi ra, kh trng ng cch (k
c vi HIV) c ngha l phi un si lin tc trong 20 pht, vi ni, nc v
cht t thch hp. Tt c nhng chuyn nu cng li s lm cho ph tn
tr nn cao hn so vi cc dng c bng nha ch dng mt ln ri vt b.
Xut hin t hi u thp nin 1960, hin nay cc ng kim tim c ci
tin khng ngng t an ton ti a vi gi thnh rt thp. Nu mua s,
c th ch tn khong 400 ng mt n v y , sn sng s dng. Ring
v chm cu, khng ch NN, m cn PHI dng kim mt ln ri b.
Nu tnh chung tt c mi trng hp ly qua ng tim chch th t l
cha n 20%. Tt nhin l khng nn coi thng, nhng cng chng nn lo
u qu ng n tr thnh m nh. y cng l ng ly d gii quyt
nht. Nhiu nc tin hnh pht khng hn ch ng, kim tim mt ln
cho dn x ke v h thp t l nhim HIV qua con ng ny.
Tuy nhin, tim truyn, m x l chuyn ngi c, ngi khng, ch cn
tnh dc th ai cng c. Sinh hot tnh dc to nn nhng iu kin thun li
nht cho vic ly lan.
Sau mt thi gian ly truyn, HIV khng ch hin din trong mu m cn c
trong tinh dch, cht dch m o v c nc bt na. Sau cng, cng cn
nhn mnh l nu phn phi bao cao su trn lan khp mi chn, mi ni, th
cng cha chc t kt qu nh vic pht khng ng kim tim dng mt ln
ri b.

THC MC BIT HI AI

83

AIDS v hnh vi nguy c


"Th no l hnh vi nguy c? Hnh vi nguy c khc vi nhm nguy c ra
sao?".
(Tr.V.M., Qun 6)

u thp nin 1980, tuy va mi xut hin nh mt bnh hon ton mi,
AIDS cho thy nhng biu hin ly truyn c bit, bng mt tc nhn
nht nh v nhm vo mt loi ngi nht nh: gii ng tnh i M.
Khi nim nhm nguy c cao ny sinh t , v c lc, AIDS c gi l
bnh ca ngi ng tnh i.
Tip theo, nhng ngi b nhim HIV do truyn mu ch r con ng
ly lan th hai. Con ng ny khng ngng c khng nh bng cn dch
AIDS trong gii s dng ma ty qua tim chch, v h tr thnh nhm nguy
c cao k tip. Trong thi gian ny, mt s ngi b cht oan v c tng ch
ngi ng tnh i hoc tim chch x ke mi b AIDS, nn khng
phng trong quan h tnh dc, dn n nhim HIV qua ng ny.
Nm 1982, mt s nh nghin cu chng minh thy c ngun gc s
vic ch l ton hc. Ngi ng tnh i quan h tnh dc qua li trong
cng ng nh b ca h; cn dn x ke th t khi thay i ng tim, thm ch
1 cy kim c tim cho hng chc ngi. Nhiu c hi tip xc hn th tt
nhin d ly lan hn. Nhng do c ng tnh i ln dn x ke u l nhng
k c vn , b x hi phn bit i x, nn ting ni ca nhng nh
nghin cu nhn xa trng rng ni trn chng c trng lng no.
n nm 1983, ti cc th ca chu Phi, mi ngi u chong vng
trc mt ng ly mi c pht hin l quan h tnh dc nam n bnh
thng. Cui nm 1983, vic khm ph v nh danh HIV khng nh cc
ng ly trn, do tc nhn nm trong mu v cc cht dch tnh dc. T
nhng nm 1988 -1989 tr i, khi nim v nhm nguy c cao khng cn
gi tr, thay vo l hnh vi nguy c. Mi ngi u bnh ng trc cn
i ha.
Cc hnh vi nguy c bao gm: quan h tnh dc khng an ton (bt k vi
ai), dng dng c khng tit trng tim.
Nhim HIV trong ngnh y t
"Em va c phn cng n bnh vin. Em s b ly AIDS qu".
(L.T.N., Qun 5)

THC MC BIT HI AI

84

c coi l ly truyn AIDS trong ngnh y t (do nguyn nhn ngh


nghip), phi hi bn iu kin:
- C tip xc trc tip vi HIV, c chng minh.
- Xt nghim HIV m tnh trc .
- Tr thnh dng tnh trong vng 9 thng sau khi tip xc.
- Khng c nguy c ly no khc, ngoi l do ngh nghip.
Theo s liu thng k ca M, n thng 6/1992, ch mi chc chn c 26
ngi b nhim HIV v l do ngh nghip (gm 3 bc s, 8 y t, 12 nhn vin
xt nghim v 3 ngi khc). Trong , 24 trng hp l do kim m. Hin
M c trn 1.500 bc s nhim HIV do b ly nhim t nguyn nhn
khc.
Rt cuc, t l nhim HIV/AIDS n thun v ngh nghip ch vo khong
0,3-0,4%, thp hn nguy c t vong v tai nn giao thng ti bt c thnh
ph ln no ca M, hoc thm ch ngay c TP HCM.
Tuy vy, cng cn nhc li l hin nay l c mi 15 giy li c thm mt
ngi mc HIV/AIDS trn th gii. Hai khu vc bng n ng lo ngi nht
l vng ng Nam v chu Phi. T chc Y t Th gii d tnh, n nm
2000 s c 6 triu ngi pht bnh trn ton hnh tinh. Chi ph cho mt bnh
nhn nhim HIV l 10.000 USD/nm. M, nu pht bnh, s tin ny
s ln n 32.000 USD/ngi/nm. t tn km nht nh chu Phi cng cn
400 USD/ngi/nm.
Tuy nhin, tt c mi trng hp ly lan, k c x ke, tim chch, m qua
con, tng cng li vn cha n 20%. Cn ng truyn nhim quan trng
nht v kh ngn chn nht l quan h tnh dc. Cng cn nhn mnh l gn
50% s ngi nhim HIV trn th gii hin nay l thanh nin la tui t
15 n 24.
Nh vy, nguy c nhim HIV v l do ngh nghip l c tht nhng khng
n ni qu ng s. Ngnh y, cng nh mi ngnh k thut khc, vn lun
lun xy ra tai nn ngh nghip nh vy, nht l trong khoa Ly. i vi
nhn vin y t, nguy c nhim vim gan B cao hn nguy c nhim HIV hng
trm ln. Chnh v vy m tim phng vim gan B l iu bt buc vi nhn
vin y t. Cn vi AIDS, ch cn tun th nhng qui nh phng nga l
t bo v.

THC MC BIT HI AI

85

C bao gi nhim HIV m khng b AIDS khng?


Phn ng khc vi bnh truyn nhim l mt trong nhng c tnh sinh hc
khin cho loi ngi vn cn tn ti trn hnh tinh. Nu khng th cn bnh
truyn nhim gy cht ngi u tin (dch hch chng hn) tiu dit ton
th nhn loi. iu ny sut xy ra vo thi Trung c chu u, khi
bnh dch hch th phi (c gi l Hc t thn) gy nn ci cht ca
hng triu ngi.
Nhiu ngi c thin nhin trang b mt sc khng khc thng i
vi AIDS. Thng 4/1993, The Lancet, tp ch y hc vo hng uy tn nht th
gii, ghi nhn trng hp mt em b c thin nhin u i nh vy.
M em b nhim AIDS do truyn mu, c kt qu xt nghim HIV dng
tnh khi mang thai em. Khi cho i, mu cung rn ca em cng c xt
nghim HIV dng tnh. Tnh trng ny c gi nguyn trong 8 thng. Sau
, nng khng th bt u gim dn v khi c 18 thng, em khng
cn vt tch HIV trong ngi m chng cn iu tr g c.
Trong cuc hi tho v AIDS nm 1992 ti Amsterdam, mt vi trng hp
tng t cng c cng b. Nhiu ngi tip xc trc tip vi HIV
(khng nh bng xt nghim mu), vy m sau 10 nm vn cha thy biu
hin triu chng.
Mt nghin cu Anh trn 111 trng hp nhim HIV do truyn mu cho
thy, sau 15 nm nhim HIV, t l lympho - bo CD4 (i tng tn cng
chnh ca HIV) ch gim thiu rt t. c tnh trong 10 nm ti, s CD4 ny
vn cn cm c. Nh vy, nhng ngi ny c tng cng 25 nm
khng vi AIDS.
Cc nh khoa hc on rng mu ca cc siu nhn ny c mt c tnh
khc thng (hoc v l do no ), khin t l sn xut CD4 ca h tng
vt. D sao, chng ta khng nn so b vi nhng nhn vt ngoi l, ch
chim t l v cng nh so vi s ngi b nhim HIV ri cht v AIDS trn
ton cu.
"Nghe ni c nc tm ra c thuc phng SIDA, s tht ra sao? Ti
sao con ngi vn cha th ch ra vacxin phng AIDS nh i vi st bi
lit?".
(L.V.Th., Hc Mn)

THC MC BIT HI AI

86

Hin nay, trin vng tm ra vacxin vn cn rt m mt. Theo bc s Albert


Sabin, ngi pht minh ra vacxin phng bi lit tr em, rt kh tm ra
vacxin phng AIDS v t nht hai l do:
- Trong khi nhng virus khc xm nhp vo c th mt cch ng ng
chnh chnh th HIV li nm su trong lympho bo CD4 nh chuyn con
nga thnh Troie, rt kh pht hin.
- Mc ch chnh ca vacxin l lm cho h min dch to nn nhng khng
th chng li tc nhn gy bnh. Trong khi , HIV li tn cng vo
chnh h min dch, v lm tan v ton b cu trc tinh vi ny.
Tuy vy, con ngi vn ang c gng ro rit, khn trng tm c mt
phng tin c kh nng to min dch i vi HIV. t c mc ch,
cc nh khoa hc phi vt qua ba kh khn c bn, u tin l vn k
thut.
Nhng ngi b nhim HIV t hn 12 nm nay nhng cha thy biu hin
triu chng (v c v tha sc cm c thm 10-15 nm na) u c xt
nghim HIV dng tnh nh mi ngi bnh khc. C iu phn ng t bo
ca h mnh hn, c th l s lng CD4 v T (c nhim v dit virus) vn
cn mc kh cao. Nh vy, vacxin phng AIDS hu hiu phi to ra
cng lc p ng c v mt khng th ln t bo, tc l t nht cng ngang
bng vi cc "siu nhn" ni trn. iu ny vt qu trnh khoa hc k
thut ca nhn loi hin nay.
Kh khn th hai l vic nh gi hiu qu. a vaccin vo ngi ( to
khng th chng li bnh truyn nhim no ) l cng vic thng quy ca
mi vaccin. Nhng trong trng hp bnh AIDS, iu c ngha l bin
ngi ta thnh HIV dng tnh, nn khng ai khng cm thy lnh gy.
C cho l c th tm c nhng k liu mng tham gia th nghim nh
ch bi dng, bo him cao... nh bn M ang lm, th cc nh khoa
hc vn vp phi mt tr ngi khng d gii quyt, l y c. Mun nh
gi hiu qu vacxin, ng nhin ngi c tim phi tip xc vi HIV,
m vacxin u c chc n 100% (cng nh mi dc phm, hoc bt c
phng tin no khc trn i). Vaccin Sabin phng bi lit thuc hng hiu
qu cao nht cng ch t 98%. Rt nhiu loi vacxin khc c hiu qu cn
thp hn, 60-70%.
Cui cng, v c l cng nht, l kh khn v mt kinh t. Mt loi vacxin
nh th chc chn khng r tin. Vy th nhng c nhn no, v quc gia no

THC MC BIT HI AI

87

kh nng s dng? Phng tin phng nga bng vacxin ch c gi tr khi


c ph bin rng ri. Cng nhiu ngi dng, hiu qu cng cao. Vacxin
khng ch bo v c nhn m cn ngn chn, ct t ng ly lan trong
cng ng (y mi l iu quan trng nht).
Nh vy, hin nay, vacxin phng AIDS chnh l s hiu bit thng tin, vic
khng ngng b sung kin thc phng chng hu hiu cn bnh ny.
Th no l suy nhc dng s?
"Em 28 tui, cao 160 cm, nng 52 kg. Theo cun sch ca mt v gio s th
em b lit dng chc nng tin pht. Hin gi em rt bun khi ngh n
vic lp gia nh".
(T.T.K.)

"Ti nm nay 42 tui, sp lp gia nh. Nhng mi ln ngh n chuyn v


chng, b phn ca ti khng th p ng".
(N.V.M.)

"Th thc mc ca ti vit t nm ngoi, n nm nay ti mi hon tt trong


tm trng ri bi v v vng Tng lai trc mt ti l mt mu en ti.
Ti vn c gng tm ly cy uc ca i mnh nhng than i, n khng cn
nh la v mt nng lng".
(L.V.B.)

"Ti 39 tui, ly v t c 7 nm. Tnh trng ngy cng ti t. Phi 1-2


thng ti mi thc hin bn phn lm chng mt ln".
(T.N.G.)

"Bnh au m ni ra khng c, chy cha th thuc Ti b nh


ln ni tu, nhng gia nh h hng cn cn ti, nn trn u cng phi v,
c khi gia nh i kim c thng".
(N.V.H.)

Va ri l 5 trong hng trm th nhn c, than th v mt tnh trng c


bit n ng, tuy khng ph bin lm, nhng vn c th gp ti bt c
phng khm a khoa no trong ngnh y t. Trc khi i thng vo vn ,
cn xc nh mt s khi nim c bn.
Tuy sch v y hc vn coi lit dng l bnh nh mi bnh khc, nhng n
khng nh hng n sc khe. Khng iu tr cng chng sao, qu lm l

THC MC BIT HI AI

88

tc ng (nhiu khi rt nghim trng) n hnh phc gia nh. Nhng nhiu
cp v chng vn c th thu xp vi nhau c, vn c con ci bnh
thng, vn n i kip vi nhau.
C l v c tnh khng iu tr cng chng cht ai nn n thuc vo bnh
cnh phc tp v kh gii quyt hng u trong y hc. T l thnh cng
trong cha tr bnh ny ti Php, M i vi nhng ngi ang c v v
rt thun li cho iu tr cng ch t t 60 n 80%.
iu quan trng nht l: Cha c v th cha cn iu tr, v hu nh khng
th iu tr c, v thiu i tng c nh (l phng tin hu hiu nht
nh gi kt qu).
Quan im cho rng c iu tr ht bnh, ri mi (dm) ly v l sai! V
mun bit ht bnh hay khng, phi c i tng kim tra; m nu
ngi ny l gi bia m, hoc ngay c bn tnh, th cuc kim tra chng gi
tr lm. B x l i tng hon ton khc hn. Tnh hung thun li nht
iu tr l ang c v, v nu b x hoan h tham gia cng tc th tht v
cng may mn cho bc s.
By gi chng ta bt u.
Trong vi thp nin gn y, ti nhiu nc trn th gii, nhng t qu c
th nh impuissance (Php) impotence (Anh) m chng ta gi l bt lc,
lit dng ln hi c thay bng nhiu danh xng mi, nh nhng, t
chm t i v ph hp vi c ch sinh hc hn, nh: kh cng, ri lon
cng, suy nhc tnh dc Nhng t bt lc, lit dng va qu nng
n, xc phm th bo, gy mt on kt, li va khng ng thc t lm
sng. T km dng s (theo cch gi ca c Lng y Lo Mai Nguyn
Trung Ha) hay suy nhc dng s khng nhng tht nh nhng, m li
cn thanh thot, nh hn. cho gn, theo gio s Ng Gia Hy, nn gi
l Nhc dng (ch khng phi Lit, v Lit th k nh ht thuc
cha).
Vi danh xng nh vy, tnh trng ny cng khng my r rng; a s l
trng hp ngi n ng tuy vn cn ham mun nhng khng thc hin
c sinh hot v chng, v c quan chuyn trch khng t yu cu.
Cn nhn mnh rng, cc trng hp ht ham mun, xut tinh sm u
thuc phm tr khc, v ch c th gi l nhc dng nu tnh trng
vn khng thay i trong thi gian ko di t nht 6 thng.

THC MC BIT HI AI

89

i vi cc trng hp ht ham mun, xut tinh sm, ch c th gi l


nhc dng nu tnh trng ko di trong t nht 6 thng. V sao? V
ngi n ng thng c quan nim rng c quan sinh dc l siu ng,
vt ln tt c mi chc nng khc ca c th. Lu lu nu b ho, sng phi,
s mi th h coi l bnh thng; nhng ci th bt buc lc no cng
phi ngon lnh, khng c php trc trc. Phi c thi gian 6 thng theo
quy nh th mi tm nhn nh tnh hnh.
Tnh trng nhc dng c ph bin khng?
Kh ph bin, nhng rt kh bit, v y l lnh vc su kn v d nht
nht ca n ng, h thng chng dm th l vi ai hoc rt t khi ni tht.
Tnh trng ny thay i tu theo tui tc. n ng di 40 tui, t l
nhc dng ch khong 2%. T l ny ln n 10% tui trn 50 v 2030% tui sau 60. Ti Vit Nam cha c thng k c th nhng theo kinh
nghim ca ngi vit th v mt tnh dc, n ng Vit Nam khng hay
hn, m cng chng d hn bt c n ng nc no.
"Ti 60 tui, c gia nh v 4 con. T hn 6 nm qua, v tnh i, ti
khng cn lm c g na tuy dng nhiu loi thuc t tin ca M,
Php, ung c, tim c; li dng c thuc Bc, thuc Nam m chng hiu
nghim g. Mong bc s ch cho ti loi thuc c tc dng tt, t tin cng
c Ti c nhiu ngi bn hn 70 tui m vn bnh thng v tnh
dc".
(N.V.T.)

"Ti mc bnh ny nhiu nm, ung loi thuc b thn, trng dng
nhng khng c kt qu. Xin bc s vui lng gip cho ti vi tn thuc (loi
vin tin hn) c th tm c kh d dng ti TP HCM).
(L.V.N.)

Thng thng, cc ng khi khoe khoang thnh tch dng s u l ni


chi cho vui, vi mc ch t trn an. Rt tic l ng N.V.T li c tin vo
cc bn hn 70 tui, vn bnh thng v tnh dc nn khng khi c i
cht ngm ngi trong th. iu cn ghi nhn l c hai ng ni trn, tuy
dng nhiu loi thuc nhng vn mun c hng dn s dng mt dc
phm no , ch khng h thy l cn i khm bnh tm nguyn nhn.
"Ti b tiu ng hn 10 nm. Do , trong quan h v chng, ti coi
nh bt lc. Tnh c, ti c trn bo thy Nitric oxyde c th c tc dng.

THC MC BIT HI AI

90

Xin bc s cho bit loi thuc ny c bn Vit Nam cha? Mua u?


Trong khi ch i, ti c th dng tm thuc papaverine hay phentolamine
c hay khng?".
(H.V.A.)

Nitric oxyde (NO) hay Molsidomine (EDRF) xut hin trn th trng
vo nm 1983 vi tn bit dc l CORVASAL, CORVATON, dng trong
iu tr cc bnh mch vnh. Vic s dng cc dc phm ni trn gii
quyt trng hp bt lc do thng tn cc mch mu ch mi c p dng
gn y. Trc khi s dng, ng H.V.A cn bit l cc loi thuc trn c
ph hp vi mnh khng. M mun xc nhn iu ny th ng phi i khm
bnh.
Bi kch ca ngi nhc dng l ch . H rt t i, khng mun i bc
s cha tr, v thng m c n mt loi thuc no, ung cng tt, t
n my cng c mua v xi mt mnh, khng ai bit, chng ai hay, k
c b x.
T ngy xut hin con ngi trn hnh tinh, c khng bit bao nhiu mn
n, thc ung, bi thuc nhm mc ch h tr dng s. Ti TP H
Ch Minh hin lu hnh hng trm loi dc phm c tr tht v dm,
xut x t mi ngun gc, ph hp vi mi ti tin, cha k nhiu
c sn qui chiu thng c r tai, truyn tng.
Tt c nhng phng tin ni trn u c chung mt im l: ch hiu
nghim vi ngi ny m khng h hiu nghim vi ngi khc, cho d
ung, tim hay bi, thuc ng hay Ty, Nam hay Bc K c nhiu loi
thuc dm i khi cng c tc dng tm l.
Nh thang Nht d, ng giao ca vua Minh Mng chng hn, ch kt
qu nu ngi dng l vua Minh mng, hoc ch t ra th cng phi cng
mt nguyn nhn suy nhc nh ng y. Ch cn ngi khc, cho d b
ra hai ch vng mua v, ngm ru ung thng xuyn, lin tc trong
nhiu thng th n vn c tr tr.
Va qua, mt s tc gi tin hnh nh gi li Yohimbine, mt huyn
thoi v iu tr nhc dng ca Ty y, bng nhng phng php kho st
hin i nht. Kt qu cho thy t l phc hi ln n 34%, tht s hon
ton bt ng i vi nhiu bc s, k c ngi vit, vn cha bao gi tin
tng Yohimbine. Nu l thuc iu tr thng thng, th vi mc hiu
qu 34%, coi nh nh sn xut sp tim. iu ny cho thy tnh cht phc
tp ca vn .

THC MC BIT HI AI

91

Thuc tr bt lc vn l chuyn thn thoi


Ti sao? V khng h c bnh bt lc. y l mt tnh trng suy yu do hng
chc nguyn nhn bnh l khc nhau gy ra, m lun lun c t nht hai
nguyn nhn kt hp cng lc. Nu theo sch v th cc nguyn nhn ch
yu bao gm:
- Tm l: 30%.

- Hu c: 48%, bao gm ng mch (13%), tnh mch (24%), ni tit (6%),


thn kinh (5%).
- Dc phm: 10%.
- Khng xc nh c: 12%.
Tuy nhin, y vn lun lun l hin tng nhiu nguyn nhn, v ngoi
nguyn nhn ch yu lc no cng km theo mt hoc vi nguyn nhn ph,
nht l tm l. Sau vi ln tht bi, t mt nguyn nhn hu c ban u,
ngi n ng m ra nghi ng kh nng dng s ca mnh. Trc mi
c hi mi, anh ta s t cu hi: Khng bit ln ny c c hay khng?
ging nh ra trn m khng bit s thng hay thua (v tt nhin l thua!).
T , do cng mt nim tin hn, anh ta sa vo mt vng lun qun qui c
kh thot, cng tht bi th cng lo v cng lo li cng tht bi. Nguyn nhn
tm l s tr thnh yu t c ch v cng tai hi, ln lt c nguyn nhn
hu c.
Ph trm ln bi cnh qu tnh khng n gin nh trn, cn phi k n
nhng iu quan trng nht: mi rc ri v tnh dc l chuyn ca hai ngi.
Thi , phn ng, cung cch i x, s cm thng v sn sng hp tc, s
ng vin, h tr (khi cn thit) ca b x l yu t quyt nh. V vic iu
tr c th s rt khng d dng, hoc chm, rt chm thy kt qu.
T , c th ni, mt ngn trng hp l mt ngn tnh hung khc nhau,
chng ai ging ai, mun ngi, mun v. Vic sn xut mt loi thuc hiu
nghim vi tt c hnh thc a dng nh trn ch l o tng.
V mt tnh dc, mi con ngi l mt nguyn bn, duy nht v ring bit.
Chnh v vy m con ngi mi hp dn ng loi v vt ln trn tt c
mi sinh vt khc ca hnh tinh. Nhng cng chnh v vy m b mn Tnh
dc lm sng (Clinical sexology) vn cn rt chm tin so vi cc khoa hc
khc ca ngnh y (do khng h c mu mc, qui nh no p dng c

THC MC BIT HI AI

92

cho tt c mi ngi). Vi chc nm na, may ra ta mi thu hiu mt s


vn m hin ti vn cn nhiu iu cha r.
iu g cha r?
Trc ht l c ch gy cng. Bnh thng, ngi n ng c th cng t
ba cung cch:
- Bng kch thch ti ch: Qua tip xc trc tip nh tay, c quan, b phn
(hoc mt dng c) khc.
- Bng cm nhn gic quan: Mt nhn thy mt hnh nh hp dn, tai nghe
nhng cu hoc t y ngha, mi ngi mi thm c bit
- Bng tng tng: i khi ch cn suy ngh chuyn g l c kt
qu trng thy Th nhng n lc cn, v i tng rt sn sng,
mun qu chng th li khng c!
Ngoi ra, cng phi k n d cng (ban m) hoc sng sm lc thc dy,
do lng nc tiu tch t bng quang.
Vi c ch iu hnh nh trn, trnh khoa hc k thut ca loi ngi
hin nay nh cho thua, khng th thu hiu. Tuy vy, cng c mt s
iu c th xem nh tm r.
Gy cng nhn to l sao?
L s kin quan trng nht ca b mn tnh dc hc trong thp nin 1980,
lm o ln tt c nhng hiu bit v vn ny, n phn ln ti liu,
sch v ni v cng t trc 1982 u b k nh qu t.
Nh nhiu khm ph ln ca nhn loi, chuyn ny cng t mt s tnh
c, hay ng ra l nhm ln. Ngy 25/6/1980, ti Php, trong lc ang
lm phu thut ng mch vng h b mt ngi n ng, bc s Ronald
Virag yu cu a dung dch serum bm ra th hang dng vt, nhng
c iu dng li a nhm ng tim cha papaverine (d kin dng vo
vic khc).
Th l papaverine c bm vo trong th hang v to nn mt s cng
cng ko di qu sc rt him thy. Vic gy cng nhn to chnh
thc c ghi nhn trong y vn t . iu ng lu l:
- Tim thng vo th hang khng phi l chuyn mi, chnh Virag tng
truyn serum vo trong ci gy cng (khng thnh cng lm).

THC MC BIT HI AI

93

Nhiu tc gi khc, nh Brindley, cng thng tim vi loi thuc nh vy


nghin cu (cng khng thnh cng lm). Ngoi ra, trong cp cu bnh
nhn b xut huyt qu nghim trng, nu kh tm tnh mch, vic truyn
dch thng vo th hang bng kim ln l iu vn c thc hin.
- Papaverine, mt dn cht ca phin, l dc phm c in, kh quen
thuc trong ni khoa, di dng ung, chch tht, tim mch, tim
truyn nhng khng bao gi gy ra hin tng nh vy. N ch t hiu
qu nh vy khi s dng nh vy.
T khm ph lch s ni trn, cho n cui 1996, c khong 40 loi thuc
khc nhau chng t kh nng gy cng nhng mc khc nhau.
V mt nghin cu, y l tin b quyt nh, v t khi c th gy cng
theo mun, y hc mi bt u (tm) hiu c quy trnh phc tp ca hin
tng m trc kia, mun phn tch, kho st cng khng lm sao to c.
Tt nhin, li ch ng k nht vn l v iu tr. Nu trc kia, a s bnh
nhn suy nhc u t nhiu mn mi v phi ung, chch thuc trin min
hng thng m cha thy g c th th vi gy cng nhn to, h c
kh nng vui v vi b x ngay c lc ang iu tr, cha phc hi. iu
ny em li s yn lng v mt tm l, v du saovn l phng php gii
quyt hiu nghim nht trong khi ch i y hc tin b hn.
C ch gy cng biu hin nh th no?
V mt cu trc, b phn truyn ging ch l mt mch mu ln c t
chc bng hai thnh phn ch yu:
- Th xp: Ging nh cao su mt gm quy u, phn bao quanh niu o
(ng tiu).
- Hai th hang: Hnh dng nh cp lp xng hai bn, bao bc bi mng
trng rt chc.
Nh tn gi, th hang c cu to bng nhng hang ng nh cha mu, c
kh nng gin n rt cao, gp nhiu ln bnh thng, ng vai tr ch yu
trong hin tng cng.
l b phn duy nht ca c th t ng dng ng ln m chng cn n
sc ca c bp. Sau thi gian dy th, n s ngng pht trin v khng cn
cch no lm cho ln hn hay nh i. Vi mt vi trng hp qu c bit
(b m nh v tm c), cng c th lm tng thm vi cm, nhng cng phi
mt hng nm tri.

THC MC BIT HI AI

94

Ti sao lc bnh thng, n li nh?


Th hang c cu to ch yu bng c trn, khng th iu khin theo
mun. Trong trng thi bnh thng, mt trng lc adrenaline sn c
thng xuyn gy co tht cc c trn, gi kch thc t th ngh. Nu
gp lnh hoc lo u, s hi v khi c chuyn bn tm, phi lm vic nhiu
bng tr c, nng s adrenaline ln cao khin co tht gia tng, v dng
vt li cng kh cng. Do , v nguyn tc, bt c loi thuc no kh
nng th gin c trn hoc c ch s co tht thng xuyn ny u c th
gy cng.
Tuy nhin, vn khng n gin nh vy, v mt vi loi dc phm va
c bo ch lm n o trong thi gian gn y nh Nitric oxt (Corvasal,
Corvaton) hoc Moxisylyte (Carlytene, Uroalpha) Vaso-active Intestinal
Peptide (VIP) do kh nng th gin c trn rt cao, cng ch tc dng trn
mt loi nhc dng no m thi (tc l chng hn g ru tc k).
Thot khi trng lc adrenaline ni trn, b phn ny mi cng ln c,
do vic h thp p sut ca mu trong th hang.
Nh vy, chuyn g s xy ra?
Bt hoc ht co tht, dn n th gin c, ri gim p sut, t thu ht
mu v th hang. Vic thu ht mu mt cch ch ng l khm ph mi
trong nghin cu hin tng phc tp ny. Quan nim trc kia cho rng,
dng vt nh ci bn tm c hai vi nc chy: chy vo (gy cng) v
rt i (xu xung).
Y hc hin nay coi n l mt b my hon chnh, c h thng thn kinh,
ng mch, tnh mch, thot ra ngoi s iu khin ca mun, v hot
ng c lp theo ng li ca bt bin ht nc. Nc y l mu.
Trong iu kin bnh thng, khi tin hnh, c ch ny s ch ng thu ht
mu trn vo th hang, gy gin n cc ng mch hang v lin tc pht
trin, cho d mun ngn chn cng khng th c. Do mng trng rt
chc, gin n c mc , th hang s cng ngy cng cng hn, ng thi
chn p cc tnh mch, ngn chn mu thot i, v duy tr hin trng.
t cng ti a, lu lng mu (bnh thng khong 3 ml/pht) c
th phi tng ln n 100-120 ml/pht, tc l cao gp 30-40 ln).
Hin tng cng cn c nh gi bng gc so vi thn hnh ang
ng, tt nht l mt gc bt, khong 110-120 , hoc thng gc 90 .

THC MC BIT HI AI

95

Mt tnh trng tm s dng c i hi gc t nht l 45 so vi thnh


bng, tng ng vi t l cng trn trung bnh.
Nhng kch thch xut pht ngay ti ch c th lm gia tng hoc duy tr
hin tng. Tuy nhin, nu xung th thng kh ln li c, do khi
tnh mch ht b chn p l mu thot i ngay. Cm gic cc khoi t c
s dn n xut tinh, ng thi gii phng mt lng adrenaline kh ln,
lm rung ng ton thn, gia tng huyt p, v co tht c trn, khin n li
tr v t th ngh.
Ty theo mc co tht m ngi n ng c th ti din c hoc khng.
Nhiu ngi ch cn 10-15 pht nhng cng nhiu ngi phi my ngy,
hoc hng thng sau mi c th "lm li".
Tm li:
- Nu khng cng cng lm (do lu lng mu a n cha p
ng) c ngha l ng mch c vn .
- Cn nu cng, nhng cha chi tr li tnh trng lc ban u th l do
tnh mch rt mu i qu nhanh. y l trng hp bc mnh nht, v trn,
tuy xu xu nh nh (nh dn gian ta thng gi) nhng vn cn s dng
c tng i.
Nguyn nhn ca tnh trng bt lc
Quan nim cho rng nhc dng l hin tng t nhin, tt yu phi xy
ra, t l vi tui tc... c l khng ng lm. ngi ln tui, b nhiu bnh
tt, ri lon cng c th l hu qu ca bnh, hoc ca cc loi thuc iu
tr nhng bnh (i khi chng lin h g n dng s) ch cha hn
ti gi nua.
Ngay t thi xa xa, bt lc vn c bit nh mt bin chng c in
(nhng khng phi l ng nhin) ca bnh tiu ng.
Bt lc cng l hu qu ca vic iu tr cao huyt p, mt bnh l hay gp
ngi ln tui. C th gii thch iu ny nh sau:
- Khi bnh cao huyt p cn cha c pht hin v cha c iu tr, p
sut mu trong th hang (vn l yu t quyt nh thnh bi ca hin tng
cng) bt buc phi t iu tit cho ph hp vi huyt p tng cao ca
ton c th. iu tr h thp huyt p s gy tnh trng ht hng th
hang. V thiu tt nhin s yu.

THC MC BIT HI AI

96

- Co tht l do c ch adrenaline, hay alpha. Trong khi , thuc h huyt p


thng l dc phm c ch bta. c ch bta s gy ri lon thng bng
alpha/ bta. Ni cch khc, bta gim th alpha s tng cao khin cho kh
cng hn.
Lot d dy, vn chng lin quan g n dng s, nhng li thng c
iu tr bng Cimetidine (anti androgen). V vy, chuyn ngi dng thuc
b nhc hn trc cng l iu d hiu.
n ng ln tui c b suy yu nh ph n lc mn kinh khng?
Tc dc nam (andropause) - trng thi c cho l tng ng vi giai
on mn kinh (menopause) ph n - l mt khi nim khng dc nhiu
tc gi chp nhn, k c ngi vit. V n khng nht thit phi xy ra cho
tt c n ng, trong khi mn kinh l iu bt buc vi cc b c tui.
Cng c nhiu s khc bit gia hai hin tng ny. St gim hoc mn
nam (testosterone) khng c ghi nhn trong mi trng hp. Nu c, li
thng din ra rt chm v lu, ch khng t ngt nh suy sp oestrogen
hay ngng rng trng ph n. C th, nng testosterone ch thc s h
thp k t 60-70 tui tr i.
Cn phi nhn mnh l testosterone chi vin t bn ngoi khng chc s lm
cho s vic kh quan hn. iu ny th nhng ng tng s dng
Sustanon, Heptylate hay Andriol, vi hy vng phc hi dng s u bit
qu r!
Tm li, n ng ln tui km dng s c l do b nhiu bnh hn lp
tr. V suy nhc l bin chng ca bnh, hoc phn ng ph ca thuc iu
tr. Nu cn mnh kho bnh thng, th chc chn vn thao tc tt. Nu
quy trnh x ho tui gi cha nh hng n th hang th cha c vn
g.
Nguyn nhn gy "nhc dng" ph bin nht l g?
Khng ph bin nht, nhng c l d xc nh nht v phi kho st u
tin, l nguyn nhn do dc phm gy ra. N chim n 10% cc trng
hp, vi khong 30 loi thuc khc nhau.
1. Thuc tim mch
- Dc phm iu tr chng cao huyt p l nguyn nhn u nh hng n
dng s, bng chnh bn chn hin tng h huyt p.

THC MC BIT HI AI

97

- Nhiu loi thuc nh Reserpine, Aldomet (Methyldopa) hoc thuc c ch


Bta nh Inderal (Propanolol)v.v u nh hng t nhiu ln hin tng
cng, t chnh bn cht dc l.
- Mt vi loi thuc li tiu cng c c ch tng t.
Tt nhin, nu iu tr kt hp nhiu th thuc, th tc dng ph rt khng
mong mun ny li cng r nt.
- Cc dc phm h cholesterol nh Lipavlon (clofibrate) nh hng n
gn 15% ngi s dng. Nhng loi thuc mi xut hin c th t tc hi
hn.
2. Thuc hng tm thn hoc an thn kinh
T l tc ng rt cao: 60% vi Melileril, hoc t ra cng 20-30% vi
nhng dc phm khc, nht l cc loi chng trm cm, gii lo u, k c
valium, Seduxen...
Hin nay bng danh sch nhng dc phm nh hng dng s ln n
hn 30 tn, v khng ngng gia tng.
Cn ghi nhn l mt vi loi thuc li c tc dng ngc li, ngha l gy
"cng" qu mc. Chng hn, iu tr chng ng mu bng heparine i
khi gy nhng cn cng ko di nhiu gi lin tc, rt tai hi.
Vai tr ca testosterone trong vic ny?
iu rt quan trng, nhng hu nh t c nhc n, l khng h c th th
testosterone ti th hang. V mt sinh hc, iu ny c ngha: c quan dng
s khng phi i tng ca testosterone, v khng c th th tip nhn.
y l hoc mn ch yu, em b trai c kh nng pht trin n dy th,
thiu n th khng tr thnh n ng c. Th nhng, sau khi dy th hon
tt, tc l bit cng, c lng, tng b mng tinh v.v th testosterone
s bnh n v mt vai tr ch yu. Nhng ngi b ct mt tinh hon iu
tr ung th tuyn tin lit (hoc cc hon quan ngy xa, nu b hon sau
dy th u vn bo lu kh nng sinh hot tnh dc, v lun lun p ng
tt vi thuc gy cng nhn to.
Tm li, testosterone ch nh hng n s ham mun ch khng tc ng
n hin tng cng. Ngay c cc trng hp xt nghim cho thy
testosterone st gim r rng, b sung bng tim hoc ung, cng khng
chc phc hi.

THC MC BIT HI AI

98

Nhng bnh nhn nhc dng iu tr bng testosterone, chch hoc ung,
nu c kt qu l do nguyn nhn tm l. Cc thuc ny thng kh t tin,
nn phi rng cho n c kt qu! Ging nh Yohimbine, testosterone
thuc v huyn thoi hn l thc t iu tr. Ci gia tng l ham mun, ch
khng phi dng s. V ch c phn ng ph mi r rng, ch kt qu th
rt m h.
Cc ni tit t v tnh trng nhc dng
Nng prolactine cao gy st gim testosterone, vn c xem nh mt
nguyn nhn ni tit c in ca tnh trng suy yu dng s.
Trc ht, nhng trng hp nh vy rt him, ch 0,3-2%. Ngoi ra, nng
testosterone thp ch yu nh hng n ham mun ch khng phi
chnh hin tng cng. Vic iu chnh bng thuc i khng prolactine
nh Parlodel (Bromocriptine), do vy, thng phc hi c ham mun ch
cha hn gii quyt c vn kh cng.
Tuy nhin, nu ni tit t l insuline trong bnh tiu ng, th khc. V
khong 50% ngi mc bnh ny u c biu hin suy yu dng s, i
khi vnh vin, khng th iu tr phc hi. Hn na, ch l triu chng
bo hiu hng lot tai bin , ang, hoc s xy ra. Trong trng hp ny,
vic iu tr tiu ng rt quan trng v cn c u tin v khng sinh
hot tnh dc cng chng cht ai (m c th cn th hn cha bit chng).
Tuy nhin, vic n nh ng huyt cha chc phc hi c dng s.
iu may mn l tnh trng ni trn thng p ng kh tt vi thuc gy
cng nhn to, tuy rng. Cng nh vi insuline, bnh nhn c th phi s
dng thuc ny sut i.
Cn nhn mnh l ngi mc bnh tiu ng khng h st gim ham
mun. H d b ri lon xut tinh: xut tinh chm, khng xut tinh hoc xut
tinh ngc, cc l do him mun kh gii quyt n ng.
Mt s nguyn nhn gy nhc dng khc
Cc yu t tun hon, lu lng mu, kh nng vn mch, u gi vai tr
quyt nh hin tng cng. Mi ri lon cc trng thi ni trn u nh
hng tai hi n n. Nguyn nhn vn mch, t ng mch hoc tnh
mch, chim n 2/3 cc nguyn nhn hu c.
Hu ht nhng bnh tim mch u t nhiu tc ng ln lu lng mu cung
cp cho th hang, to nn tnh trng lc c, lc khng. Ngoi ra, s yu
km kh nng ca tnh mch trong vic ngn chn mu thot i (nh mt l

THC MC BIT HI AI

99

r r) s rt ngn thi gian cn thit n mc d gin cc k. Nhiu


ngi ch cn thay i v tr (chng hn nm nghing qua tri, hoc phi) l
n bn tr li t th ngh trong vng 1-2 pht, trong s ng ngng ca c
hai v chng.
R r tnh mch (venous leakage) l bnh chng lm nn lng nht (c
bnh nhn ln thy thuc) v gy tranh ci si ni. Nhiu tc gi cho rng
hin tng ni trn ch do s co tht qu ng ca th hang, lm tng sc
khng i vi lu lng mu ht vo. Nhng cho d gii thch cch no th
cng rt kh gii quyt. Ngay c cc phu thut ct tnh mch r r (nu may
mn tm ra c) cng chng t kt qu thuyt phc. Cha k l sau
nhiu khi n li r r ch khc. Mt vi tc gi bo co kt qu ng
phn khi vi dc phm tr bnh tr (vn cng do gin n tnh mch)
nhng s trng hp a ra qu t nn khng c ngha v mt thng k v
cha thot ra khi s phc ch may thy.
Tn thng ng mch ngi tr tui, nu c chn on ng v chnh
xc (nhnh no, ni no) th c th c can thip bng phu thut; hiu
qu iu tr kh cao, kh nng hi phc lu di.
Nguyn nhn tm l gy suy nhc dng s
Nh mi ng vt khc, con ngi bit sinh hot tnh dc ngay t khi xut
hin trn hnh tinh. Theo tnh ton ca Wilhelm Reich, trong cuc i, mt
ngi bnh thng s sinh hot khong 5.000 ln. y th m hnh ng
c thc hin thng xuyn mi dn tc, mi thi i ny li thuc vo
hng kh hiu nht. V nhn loi tri qua qu nhiu th k m u vi
nhng tc ng ca thiu hiu bit, ca thnh kin, tp tc hay thn quyn,
mun li s vic i theo hng ny, hoc hng khc.
Trng phi phn tm hc do Sigmund Freud ch xng u th k 20
c cng ln trong vic li ko chc nng tnh dc ra khi vng ly bng ti,
nhn nh n di kha cnh khoa hc, nhng li hng n vo lnh
vc tm thn. Sai lm ca quan im ny l quy kt tt c cho tm l,
coi l ngun gc mi s vic xy ra. Do khng cn cch gii quyt khc,
v do t mt s kt qu nht nh nn trng phi ny ng tr gn na
th k, cho n khi Masterrs-Johnson chng minh c rng: Nhc dng
ch l mt ri lon nh tt c cc bnh khc vi nhng nguyn nhn thc t,
c th cn, ong, o m c. S kin ny cng chm dt cu chuyn thn
thoi rng bt lc l hu qu ca gio dc, gia nh v nh hng ca x hi,
mi trng vn ha...

THC MC BIT HI AI

100

Nhc dng, hay bt c ri lon chc nng tnh dc no khc, tr v


ng v tr ca n trong y hc. N thuc thm quyn gii quyt ca khoa ni
(bng dc phm) hay ngoi (can thip phu thut) ty trng hp, v c
h tr tch cc bi hnh vi hc, b mn nghin cu v cc hnh vi ng vt,
y l con ngi.
C th ra sao?
Mi mt ngi trong tui sinh hot tnh dc u c nhng thi quen,
hnh vi ring bit (ngay c trng hp khng thch cng l hnh vi) lun
lun biu hin ging nh lp chng trnh trc v rt kh thay i.
S bng n ca AIDS cng khin cho vn c r nt hn: Cho d bao
cao su c cp pht trn lan khp ni th vn cn rt nhiu ngi khng s
dng, tuy h tha bit v nguy c ly nhim HIV v v kh nng bo v ca
bao cao su. Ti khng thch mang bao! Vy thi!.
Thay i hnh vi, m li hnh vi tnh dc, l chuyn cc k kh v chuyn
ny t c mt s cn bng n nh, d s n nh ny l ch quan.
Bt c ngi n ng no cng tng bit, t ra l mt ln trong i, vi kh
khn v mt tnh dc. Chnh s ri lon cn bng sinh thi, vt qu kh
nng t iu chnh mi gy ra tnh trng suy nhc ng k v cn phi
iu tr (nu n e da hnh phc gia nh hoc n gin hn l khin cho
cuc sng bt thoi mi).
Ci g gy ri lon cn bng sinh thi?
Mt chn ng nghim trng v tm l, do nhng nguyn nhn khc nhau:
b hi, lm n tht bi, mt ngi thn qu t ngt
C tc gi khng cng nhn nguyn nhn tm l, v nhc dng l hin
tng gii phng adrenaline mc kh cao v thng xuyn, t lin
tc gy co tht th hang, dn n mun ln cng khng ln ni. Nh vy,
y cng ch l nguyn nhn hu c, hon ton sinh hc, v nng
adrenaline gia tng c th o lng c.
iu ny cng gii thch ti sao cc tr liu tm l, gii c ch, hoc nhng
dc phm an thn kinh d c chn lc rt k v c v kh ph hp vi
bnh trng cng vn khng khc phc c mt s trng hp nhc
dng.

THC MC BIT HI AI

101

C th nh gi tnh trng dng s bng cc phng tin sinh hc


khng?
Tt nhin l c. Nhng phng tin sinh hc nhm c lng mc
n u khng thiu, thm ch hi nhiu, v thng khng hn dn n
hiu qu thc t c th.
V thc t c th th ch cn mt phng tin nh gi duy nht l ci
ging, c ngha l c hay khng c, m thi! Cn mt thng s t
bao nhiu PENRIG chng my quan trng i vi c hai v chng.
Nhng kho st sinh hc, tuy vy, vn rt cn thit cho nghin cu, h s
lu, v bo co trong cc bui hi tho chuyn . Cc nh khoa hc
ghi nhn trn giy trng mc en ton b qui trnh cng ban m hoc
24/24 gi bng mt my nh do bnh nhn mang trn ngi, c km (hoc
khng km) theo kch thch bng phim, nh, sch Kt qu c thu nhn
vo b nh ca my RIGISCAN v chuyn thnh biu trn mn hnh, cho
bit hai th hang c cn hot ng tt hay khng, v mc no.
Phng php thm d t tn km hn l chp X-quang th hang, s dng
siu m, cng hng t ht nhn (NMR), nghin cu ng mch hang bng
DopplerTt c cc phng php trn u c nhng trng phi ng h
hoc bi bc. Nguyn nhn l bnh nhn ang trong tnh trng tm l rt
mong manh; vic tin hnh nhng kho st nh vy d lm cho bnh nng
thm (do cm thy thnh vn tht s trong lc vn cn nui hy vng
n s t phc hi). Nhiu khi chnh t tng bi quan nh trn cng vi
mi trng bnh vin, cc phng tin qu sc hin i a ra nhng
kt qu sai, c v nng hn so vi thc t (vo mt lc khc, ti mt ni
khc, nh trong cn phng quen thuc ca hai v chng chng hn).
Cn xt nghim th sao?
Do khng h c th th testosterone ti c quan dng s nn nhng xt
nghim v hoc mn ch nhm kho st hnh vi tnh dc hoc mc ham
mun ch chng my gi tr trong vic nh gi hin tng cng. Cn vic
xc nh nng ca cc ha cht thn kinh trung gian can thip trc tip
vo quy trnh ny nh adrenline, dopamine th ch dnh phc v nghin
cu.
Th thut sinh thit, tc l ly mt mnh nh ca th hang, quan st v
mt gii phu bnh l, s cho thy c nn tip tc iu tr hay nh chu
thua nu t l cc c trn b x ha qu cao (trong trng hp ny, ch cn

THC MC BIT HI AI

102

cch lp ghp mt b phn gi, hin cng kh thnh hnh, gi M l


khong trn di 2.000 USD/ci). Tuy nhin, y l mt trong nhng lnh
vc khoa hc m yu t lm sng vn lun lun rt quan trng, nu khng
phi quan trng nht. Thiu nhng trang b t tin ni trn, vic nh gi
vn c th din ra, n gin v i khi hiu qu hn nhiu.
Bng cch no?
Gy cng nhn to. Ch cn tim mt liu lng thuc nht nh vo ngay
c quan dng s v theo di xem c p ng khng, sau bao nhiu pht th
p ng, p ng mc no (cn c vo gc ) v ko di bao lu Ging
nh ngi th sa xe c kinh nghim, ch cn cho n my th, anh c th
bit d dng l xe b kt xng hay la yu
Nh vn nhc i nhc li mi, tnh dc l chuyn c nhn, ng nhin, vic
tr liu cng phi tun theo nguyn tc .
iu tr nhc dng
n gin ha ti a, s vic s din tin qua ba giai on:
S dng thuc ung cc dc phm gin mch hoc vn mch (v n ch
l mt mch mu) trong khong thi gian nht nh xem c kh hn
khng (vi Yohimbine, cn 2 n 4 thng). Nu khng kt qu, th dng
thuc gy cng, do ngi bnh t tim ly khong 15-20 pht trc khi
hnh s. y l phng tin chc n nht. Thi gian hi phc ty thuc
vo bnh cnh. Sau vi ln n vi chc ln tim (liu lng gim bt dn)
nu kt qu vn tt v hai v chng u hi lng th ngi bnh s cm nhn
r rng mc phc hi. n mt lc no s khng cn phi tim na,
hoc ch tim lai rai. Nhiu tc gi cho rng chng cn ung thuc g c,
c tim mi th ri n s hi phc.
Tuy nhin, trong nhng trng hp khng cn kh nng iu tr nh: chn
thng ct sng, tiu ng lu nm... th bnh nhn phi tim liu mi
khi cn, lin tc cho n cht, hoc khi chng cn mun na. Nu khng
thch tim nh vy, hoc tim khng hiu qu, th ch cn cch l chp nhn
phu thut lp ghp b phn gi, vi nhiu kiu dng tng i hon chnh,
tuy t tin, nhng khng thua km th thit bao nhiu.

THC MC BIT HI AI

103

Tim thuc vo b phn d nht ny, l chuyn hi n. C cch no


khc hn khng? Nh thuc bi hoc dn chng hn?
Bi ton hc ba vn cha c p s l lm cch no a thuc vo th hang
m khng phi tim. Hin ti, tt c mi phng tin bi, dn c t
mc ch u ch c kt qu rt khim nhng, do thuc khng xuyn qua
ni mng trng, vn rt dy v chc.
Hin mt loi trang thit b c kh nng bn mt lung thuc xuyn thng
tt c vo thng bn trong sp sa c sn xut. Trong khi ch i,
nhng kiu bt tim (tc b ngoi ging cy bt, trong cha ng thuc v
kim tim) c th loi tr ni lo s tm l khi thy cy kim. Loi ny ang
c nhiu ng hoan nghnh, n ging nh dng c m ngi mc bnh tiu
ng dng tim insuline vn dng hng ngy.
Ti nhiu nc phng Ty, nht l M, cc trang thit b bm chn khng
c kh nhiu ngi a chung. Hin th gii ang lu hnh vi chc loi
c mu m khc nhau vi gi t 100 n 500 USD. Chng hn nh POS-TVAC (sn xut ti bang Kansas, M), gm mt ng trn lng vo c quan
sinh dc, ng u c trang b phng tin to chn khng, vn hnh
bng tay (hoc 3 cc pin tiu 1,5 V) ht khng kh ra ngoi, gy gin n
cc th hang. Khi t cng mong mun th rt ng ra. Mt s ngi
phi thm vng cao su chn pha di, nu khng n s xu mt.
Phng tin ny c nhc im l khng th giu b x, v phi lm gia
thanh tin bch nht trc khi tin hnh, li kh t tin. Tuy nhin, n c
th dng c sut i. Nu cm thy ph hp th cng nn s dng.
Vic t tim thuc rt n gin v d tin hnh hn so vi cc tim mng
hoc tnh mch. B phn ny d tip cn do ngay trc mt, ch cn dng
mt tay nng ln, tht nh nhng, tay kia m ngang, thng gc, bm thuc
vo, l xong! Kim s dng mang s 30, hi kh tm, nh nh si tc (hoc
ch t ra cng phi s 29, 28) nn hu nh chng au n g c. Tt nhin l
bnh nhn phi c bc s hng dn trong vi ln tim u tin, sau c
th t tim ly mt mnh, khng ai bit, chng ai hay ng nh c
nguyn.
Ty theo loi thuc v trng phi, c khi phi ct gar bng dy thun
ngn chn thuc chy vo trong ngi, khi bt u cng th tho ra.

THC MC BIT HI AI

104

Thng s dng nhng loi thuc no?


Ph bin nht l Papaverine, vn rt hiu qu nhng li thng gy cng
lu. Ln u tin, trong pht minh i vo lch s hi nm 1980, ngi
bnh ca Virag cng trn 3 ting. Do vy, Papaverine hin ch cn l
mt thnh phn trong hn hp s dng gm nhiu loi thuc khc nhau.
Sau khi thy Phentolamine rt logic v mt dc l nhng li km hiu qu
thc t, nhiu tc gi c sng kin trn chung n vi Papaverine. y l
hp cht tc dng mnh lit nht. Hu ht cc trng hp cng lu (k c
cng lu 3-4 ngy lin) u do P2, tc Papaverine - Phentolamine, gy ra.
An ton nht v mt ny, va t hiu qu thc t c th va khng gy
cng lu l Prostaglandine E1 (nh Caverject). Nhng n li gy au khi
bm thuc, 30% n ng s dng u cho rng khi cng ln vn cn au.
M au th mt vui! Cha k y l loi dc phm khng n nh, phi bo
qun trong t lnh.
Hp cht Papaverine - Phentolamine - Prostaglandine (cn gi l P3), khc
phc tt ni au tnh yu, nhng pha thuc xong l phi tim lin v v
vy phi s dng ngay ti phng mch bc s. Nu mun t tim ly, bnh
nhn phi l bc s hay dc s, bit pha ch ng cch ri mi tim
c. P3 tc dng vi liu lng thp, ch khong 0,5 ml.
Khuynh hng hin nay l dng mt hn hp t nht 3 loi thuc khc nhau
nhm tm ra s cn bng gia hiu qu s dng tt, thc t, c th v vic
ngn chn hin tng cng lu. y l iu khng d dng, thm ch ngoi
tm tay, v thng c ci ny th mt ci kia. Hu nh mi bc s iu
tr nhc dng u c nhng hn hp ring s dng ph hp vi tng
c nhn c th gp.
Mt trng hp ngoi l l Chlorhydrate de moxisilyte, tc ICAVEX, va
c lm n o cch y khng lu.
S vic ra sao?
Sau khi tc dng bt ng ca Papaverine c Virag bo co, cc bc s
c lin can do qu ngn ngm trc nhng trng hp iu tr lu ngy
chng h nhc nhch mau mn tip thu phng tin x tr c o ny,
ng thi tin hnh nghin cu nhng dc phm khc t cn bng cn
thit nh ni cu trc.

THC MC BIT HI AI

105

Chlorhydrate de moxisylyte, c s dng di tn gi ting Anh l


Thymoxamine HCl, rt t khi gy cng lu, hiu qu km hn Papaverine,
nhng cng thng c nhiu tc gi a chung, do p ng c mt s
trng hp c th. c im ca ICAVEX l ch gy nn mt mc
tng i. Chnh tc ng tm l v s tham gia tch cc ca ngi ph n
mi lm cho n tr nn hon chnh, trong t th sn sng.
Cng lu l sao?
L qu thi gian mong mun. Ngi n ng tht l, din tin nhanh
qu th khng c, m lu qu cng chng thch. Tuy vy, bao lu l lu
th vn cn ang tranh ci.
Nhiu tc gi, trong c ngi vit, thng cho i vi ln, nh
vy cng mau phc hi. D sao, n khi bt u thy hi k ( hon
thnh m mn nhim v, khng bit dng lm g na, c th hn l sau 4
gi lin tc trong t th sn sng) th nn ko xung. Vic lu hn c
th gy x ha cc c trn, kh hi phc sau ny tuy rng v mt thng k,
nu ch ko di trong vng 24 gi th t khi xy ra tn thng ng k. au
l du hiu nghim trng, i hi phi gii quyt gp.
Ko xung c d khng?
Nu a ln c th phi ko xung c. Sau 3 ting, nu mun xung,
ch cn ung mt loi thuc gin ph qun (iu tr hen), lm cho lng mu
b kt ti vng h b phi thot i ch khc cha chy. Cng c th ung hai
vin thuc h huyt p, c th s ly li qun bnh bng cch rt bt mu
ang nm trong th hang.
Nu khng xung, vn tip tc s dng cc thuc ni trn, di dng tim.
Sau 8 gi, phi tin hnh rt bt mu bng kim 21 hoc 20, ly ra khong
10-20 ml. Vi ngi ang mc bnh tim mch hoc ln tui, cn ly nhiu
ln.
Sau 12 gi, hoc nu ly ra trn 300 ml m vn c tr tr hoi, cn
tim thng vo trong th hang mt dung dch pha long adrenaline, bm mi
ln khong 0,3 ml cho n khi bt u xung. Nu khng hiu nghim, phi
phu thut.
Cung cch x tr cng lu nh trn l kt qu ca gn mi nm nghin
cu. Trong thi gian m mm ban u, ti chu u c 2 bnh nhn t

THC MC BIT HI AI

106

vong do tim Metaraminol vo trong th hang, lm huyt p tng vt qu


cao, gy tai bin tim mch.
Tim thuc c nhng bin chng g?
Nu buc ga r th ch c tc dng ti ch v thuc khng chy vo trong
ngi. Dc phm gin mch c nh hng trn ton thn l h huyt p
th ng, tnh cht nht thi (trong vi ba pht, sau huyt p s n nh
tr li).
Ngoi vic hay gy cng lu, Papaverine cn thng to ra nhng im x
ha ti ni tim, nhng ch nghim trng i vi nhng ngi phi tim
thng xuyn v lu di (hoc sut i). D sao, hin ti, rt t tc gi s
dng Papaverine n thun m khng pha ch thm cc dc phm khc.
Tim ng cch, nh c bc s hng dn, hu nh khng gy t mu
hay ph n. Ring vim nhim th rt him gp do l tim t ng bt kn.
Ti sao cng lu?
Ti v mi con ngi l mt th gii ring, mun mu, mun v, chng ai
ging ai, v s mi mi nh vy, nu vn cn tn ti trn hnh tinh. Cng
lu (thut ng chuyn mn l cng ko di do dc phm) c th xy ra
bt c liu lng no, ngay c i vi ngi ang iu tr nhc dng.
Trong thi vng son ca Papaverine, y vn th gii ghi nhn mt trng
hp cng trn 6 ting ch vi 5 mg, trong khi khng him nhng ngi
bnh nh hn cha thy g c th liu lng 40 hoc thm ch 80 mg,
tc 2 ng 1 ml.
Tuy nhin, cng lu thng t xy ra trong ln u tin. Vi thi quen ngh
nghip, bc s c th cm nhn thy c ngay khuynh hng cng lu,
phng nga bng cch cho bnh nhn ung hoc tim thuc trc.
Nh ni trn, chnh vic gim bt liu lng (trong khi quan h v
chng vn tha ng, hoc cng ngy cng tt hn) l thc o trung thc
ca mc phc hi.
Nhng nhiu ng li khng yn tm, e rng vic gim liu s dn n
gim tc dng. Do vy, thi gian cng lu cng ngy cng tng. Th l mt
bui ti p tri no , c y trng sao hu tnh, sau khi hon thnh
nhim v, n khng (thm) xung na, v mn cng lu bt u. Thng
thng, n sng hm sau, n cng s t ng xung. Nu khng nh
vy, cn phi can thip ngay.

THC MC BIT HI AI

107

C cch no ngn chn hoc khc phc khng?


Cho n nay, cha c cch no tht s bo m. u tin, trong cc hp
cht, ngoi Papaverine v vi thuc ng loi khc, nhiu tc gi cn thm
mt dc phm i khng nh atropine. Nhng cng lu ch gim bt, ch
khng mt hn.
V mt iu tr, mt quan nim mi cng xut hin vic x tr ph hp
vi t nhin hn, vi iu kin phi c mt yu t c coi l c bn, khng
th no thiu c, l ngi v - nhn vt ch cht trong chuyn ny.
Cho d mun hay khng mun, b x vn l k lin quan trc tip: hoc phi
chp nhn trong ngm ngi, cay ng, hoc c th khin s vic tr nn
nghim trng hn, mt cch v tnh hay c cho b ght.
May mn l vn c nhng b v sn sng tham gia gii quyt (chng mnh
m!) v tr thnh tr th v cng qu gi cho thy thuc.
Phn ng ca b x cng din tin qua nhiu giai on, lun lun thay i
ty theo hon cnh ca tng cp v chng. Nhng ngi Vit Nam, c th
c khi qut qua mt vi m hnh tng i n nh.
Vai tr ngi v trong iu tr nhc dng
Thng thng, sau ln tip xc xy ra s c, u tin, thi ca ngi v
thng l ch i v khng quan trng ha vn , tm coi nh: Ti mt
mi!, lc ny lm vic nhiu qu! hoc chc c chuyn g rt cn phi
bn tm! Nu quan trng ha vn , h s ngh: "Hay l ng c ai
khc?" hoc: " i u ri mi v nh?". Tt c ty thuc vo tnh hnh
thc t v tnh cm ca hai v chng trc .
Nu trc , h t cuc sng tnh dc tha ng, hoc ngi n ng
vn chng t c thng xuyn kh nng hnh s, th ng chng cng
ch i, v c th bt u thc mc. Sau mt thi gian, nu s vic khng
kh hn hoc ngy cng xu i, ngi v rt thng chng c th cho l li
ti mnh tuy cng chng r ti sao v li ch no. B ch mng tng
thy nh c s thay i v ham mun t pha ng x. Nu khng c g th
chc ti mnh ht hp dn ri, anh y nhm chn ri, ht mun mnh ri.
V h m ra trnh n chng, do s phi i u vi nhng tnh hung
tng t s tip tc xy ra.
Cn ngi n ng bt u bc vo vng lun qun qui c. Ham mun th
vn cn, nhng h bt t tin, v lun t cu hi Khng bit ln ny c
c khng? C sao khng?. Vic ng no nh vy rt tai hi, gii phng

THC MC BIT HI AI

108

adrenaline rt nhiu, dn n khng c. Cng khng c li cng lo u


v cng nhiu adrenaline hn. Hu qu tt yu cng l trnh n b x bng
nhng l do nh: cng vic qu nhiu, khng c khe a s cc ng
u tm cch t gii quyt mt mnh theo nhng thng tin t nhiu ngun:
sch bo, bn b mch bo, truyn thuyt dn gian hay qung co trn bo
ch, truyn hnh.
Nu s vic ch do nguyn nhn tm l, giai on u, mt vi loi thuc
tim hoc ung, Ty, ta, Tu (nht l nhng th tht t tin) cng c
khi cho hiu qu. l nh nim tin mnh lit, hoc n gin hn, do
bnh t hi phc. n lc , nhiu ngi tn c cy vng, v s dng
vi chc loi thuc khc nhau. Vic khng bit r xut x l M, Hong
Kong, i Loan hay nc no lm tng thm phn k b, v i lc dn
n c kt qu.
Sau bao ln lng l, nhiu khi trong mt thi gian kh lu (v nh ni,
nhc dng khng nh hng n sc khe hay tui th, khng iu tr
cng chng sao), cui cng, ngi n ng cng phi cu cu n bc s. V
nu c c v i theo na th tht ng mng, do c kh nng s dng s
khc bit v mt bn cht ca hai v chng h tr iu tr.
Khc bit nh th no?
Trc ht, vi a s n ng, cho d xut pht t mt mi tnh lng mn,
thanh cao, thun khit, vnh hng... th rt cuc cng phi ti , khng
chy i u c; tc l bt u bng tnh yu, kt thc bng tnh dc.
Cn ph n, ngc li, ch yu ngh n tnh yu nh mc ch cui
cng, sn sng chiu chng c chng thng, tuy nhiu lc khng
my hng khi. Thm ch, h c th dng hin th xc, c tnh yu ca
mt ngi n ng, tc l thng qua tnh dc m n tnh yu.
V mt tnh dc, s vic din ra cng khc, ngi n b thiu cm gic
hoc t ham mun, tuy khng hi lng, nhng cng chng b tn hi lm v
mt tinh thn. D sao, cng trnh vn thc hin trt lt, ch khng t kt
qu tha ng thi. Nhiu cp sng vi nhau sut i nh vy. V tri vi
vi ngi thng ngh, lnh cm khng c coi nh nguyn nhn gy
v hnh phc gia nh, t ra l theo kinh nghim ca ngi vit.
Vi n ng, c quan dng s l trng tm ca tnh dc, l phng tin
biu hin, l hnh nh c th ca tnh dc. Do vy, nu khng c l tt
c sp ! V tht bi xy ra ngay t lc khi u ch khng phi khi kt

THC MC BIT HI AI

109

thc cng trnh nh lnh cm ph n nn nu iu lin tip xy ra, n


s tr thnh s m nh, ngun gc ca ni lo u v s tng cao nng
adrenaline.
Phi lm cho ngi n ng bt tp trung t tng vo chuyn cng,
khng coi nh iu kin tin quyt, cn phi c thnh cng. y l
mt quan nim mi, khng th thc hin nu khng c s h tr tch cc
ca b x.
Tt nhin, cung cch thc hin phi cn c vo tng trng hp c th,
n mc ch ging nh ph n: cng trnh vn c th xy ra c. Tuy
khng tha ng, nhng vn c, ch khng n ni gy ngay t u.
Ngoi cc b x, tc dng thng xuyn ca thuc gy cng l v cng cn
thit. Nhng d sao, cn xa b m nh v cht lng ngi chng.
iu ny cho php chn la cc loi thuc t mnh lit hn, hoc liu lng
thp hn v quan trng nht l cao c vai tr ca ngi v trong vic
gii quyt mt vn lin quan trc tip n c hai.
V s vic lun xy ra nh vy?
Rt tic l khng. Nhiu ngi vn cn mong ch mt loi thuc no c
th gip t hi phc. V h c l, v vn c ngi hi phc vi ru tc
k. Tim thuc vo th hang khng phi chuyn ai cng d dng chp nhn
(thy k qu!) v khi chp nhn, cha chc chu tim mt mnh, m nu
chu tim mt mnh, cha chc mun tip tc n cng.
Kt qu iu tr ca Virag l: 20% phc hi hon ton, 50% lu lu vn cn
phi tim lai rai, cn li hoc l b cuc hoc khng theo ng quy trnh
iu tr, dn n nhng s liu kh nh gi.
Vai tr ca ngi v nghe tht hp dn, nhng Vit Nam, thc hin vic
ny l iu khng d dng cht no. Ngay c vic tm ra mt ngi v ng
, v mt ng chng nht tr cng chng d dng.
C th kt hp vi nhng phng php iu tr khc khng?
Khng ch c th, m cn nn, hoc phi kt hp vi nhng phng tin,
cung cch khc mi khi c iu kin thun li, theo tng trng hp c th.
Hn bao gi ht, y, vic iu tr lun lun ty c ng bin, m cng
khng loi tr chuyn phc ch may thy nh xy ra.
Khc vi loi vt, c quan tnh dc thc s ca con ngi l no b, quyt
nh tt c mi vic; v th hang tuy c t tr mc no th vn

THC MC BIT HI AI

110

phi chp hnh mnh lnh t trn. Cho d triu i ca Freud co chung,
cng khng th b qua phn tm l tr liu.
Tm l tr liu cha nhc dng
Ngi n ng nhc dng (thng tui 40-50) l i tng rt mong
manh. Trong tnh hung kinh t tng i n nh, c mt v tr no trong
x hi, quen ra lnh v quen c tun lnh, ng ta khng hiu ti sao li
nh vy. Nu v l do tui tc th khng ng (mnh cn tr qu m), nht l
bn b u c ai nh vy (tht ra l khng ai dm th tht).
u tin, ngi v cn lm cng tc t tng. Phi mt thi gi gii thch
t m cho tht thng sut (ti sao suy yu) v vch ra hng gii quyt bng
thuc ung hoc tim vo th hang, nu cn thit. Gii thch ti sao phi lm
nh vy, c phn ng, bin chng g khng... Tt c nhm mc ch trn an,
gii c ch v lo u, em li thng bng v mt tm l.
Tip theo, trong mt vi trng hp, cn s dng nhng phng php iu
tr hnh vi ngi n ng bt b m nh v cng cng, ng thi
nhn nh v nh gi ng mc s vic. Sinh hot tnh dc phi em li
thch th tha ng cho i bn, m c quan dng s ch l phng tin,
ch khng phi l cu cnh Khi ngi chng bt tp trung t tng vo
n v b x tch cc h tr bc s trong iu tr th coi nh vn c
gii quyt phn ln.
Kt lun v nhc dng
T chc Y T Th gii nh ngha: Sc khe khng ch l khng bnh tt m
cn phi c s thoi mi v tinh thn. Nhng ngi nhc dng th r rng
l khng thoi mi; v trng thi ny nh hng nh th no n kt qu
cng tc, quan h gia nh, x hi l iu khng th nh gi ht.
Ti cc nc cng nghip, nhc dng ang tr thnh vn ln, v tuy
khng do tui tc gy ra nhng a s nhng ng ang trong hon cnh ny
u la tui trn 40, tc ang gi v tr x hi nht nh, ni chung l
c tin v c quyn. Tt c nhng iu tr thnh p lc cng ngy cng
tng i vi hai ngnh y dc; v trong chiu hng ci thin tui th trn
ton th gii hin nay, nhc dng c coi l lnh vc y trin vng i
vi cc cng ty sn xut thuc.
V iu tr cn bnh ny, cn thc hin i hi ca ngi n ng l p
ng lc cn v ko di c hai u hi lng. Cho n nay, ch c mt
cch duy nht l tc dng ln chnh ngay th phm bng cch gy cng

THC MC BIT HI AI

111

trc tip vi dng c ht chn khng hoc tim thuc vo ngay th hang. V
thuc tim, mi trng phi u c ngn ngh ring, c phi dng n cht,
c phi dng hp cht.
Quan im hin nay l cho d nhc dng v bt c l do g (k c chn
thng ct sng), c vic tim rit ri n s hi phc, nu khng cng
gii quyt cp thi cho ngi n ng ang trong trng thi kh x.

You might also like