Лекц-8

PH102 ФИЗИК-2 Ëåêö № 8

Лекцийн агуулга: Ãýðëèéí äèôðàêö, Ãþéãåíñ- Ôðåíåëèéí çàð÷èì, Ôðåíåëèéí á¿ñèéí àðãà,
Áºìáºðöºã áà õàâòãàé äîëãèîíû äèôðàêö, Äèôðàêöûí òîð,
Ðåíòãåí òóÿàíû äèôðàêö

8,1, Гэрлийн дифракц

Ãýðëèéí òóÿà çàìä òîõèîëäñîí ñààäûã òîéðîõûã áóþó èë¿¿ ºðãºí óòãààð ñààäûí îð÷èì äîëãèîí
òàðõàõ ¿çýãäýë ãåîìòåð îïòèêèéí õóóëèàñ ãàæèõûã äèôðàêö ãýíý. Äèôðàêöûí óëìààñ ãåîìåòð ñ¿¿äýð
áàéõ ãàçàð ãýðýë íýâòðýõ, ãýðýë ñààäûã òîéðîõ ¿çýãäýë àæèãëàãääàã.
Äèôðàêöûí ¿çýãäëèéã äîëãèîíû ôðîíò õ¿ðýëöýí î÷ñîí îð÷íû öýã á¿ðèéã äîëãèîíû ¿¿ñã¿¿ð áóþó
õî¸ðäîõ äîëãèîíû òºâ ãýæ ¿çýæ áîëíî ãýñýí Ãþéãåíñèéí çàð÷ìààð òàéëáàðëàÿ.
Æèøýýëáýë: Õàâòãàé äîëãèîí äóíäàà í¿õòýé òóíãàëàã áèø äýëãýö äýýð òóñàõàä ýíý çàð÷èì
¸ñîîð í¿õíèé öýã á¿ð õî¸ðäîõ äîëãèîíû òºâ áîëîõ ó÷èð öààø õàãàñ áºìáºðöºã äîëãèîí ¿¿ñãýíý. Ýíý
áºìáºðöºã äîëãèîíóóäûã õàøèã÷ ãàäàðãà íü õóãàöààíû äàðààãèéí àãøèíä ãýðëèéí äîëãèîíû ôðîíò áîëíî.
Ãþéãåíñèéí çàð÷èì íü äîëãèîíû ôðîíòûí òàðàõ ÷èãëýëèéã çààæ õóãàöààíû òóõàéí ýãøèíä äîëãèîíû ôðîíò
õààíà áàéãààã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ îëãîñîí áîëîõîîñ áóñ îëîí ÷èãëýëýýð òàðõàæ áàéãàà äîëãèîíû äàëàéö,
ôàç ººð ººð áàéäãèéã òîîöîîëîîã¿é. Ýíý äóòàãäëûã Ôðåíåëü òîîöîí ¿çýæ áîëîâñðîíãóé áîëãîí çàñâàð
îðóóëñàí áºãººä ýíý íü Ãþéãåíñ-Ôðåíåëèéí çàð÷èì ãýæ íýðëýãääýã. Ýíý çàð÷ìààð äîëãèîí ôðîíòîîð
õÿçãààðëàãäñàí îðîí çàéä äîëãèîíûã ¿¿ñãýæ áàéãàà öýã á¿ðýýñ ¿¿ññýí áºìáºðöºã äîëãèîíóóä
èíòåðôåðåíöëýãäýõäýý áèå áèåíèéõýý ýð÷èìèéã íýìýãä¿¿ëæ õ¿÷òýé áîëãîæ áàéãàà òýð ãàçàð ãýðýë
àæèãëàãäàõ áà ñóëðóóëæ áàéãàà ãàçàð õàðàíõóé áàéíà.
Ôðåíåëèéí á¿ñèéí àðãà Ôðåíåëü õî¸ðäîõ äîëãèîíóóäûí èíòåðôåðíöèéã àâ÷ ¿çýæ
àñóóäëûã øèéäñýí íü Ôðåíåëèéí á¿ñèéí àðãà ãýæ íýðëýãäæýý. Ãýðëèéí öýãýí ¿¿ñã¿¿ð S-ýýñ íýã
òºðëèéí îð÷èíä òàðæ áàéãàà ãýðëèéí äîëãèîíû Ì öýãò ¿¿ñãýõ ãýðëèéí äîëãèîíû äàëàéöûã îëîõûí òóëä S
¿¿ñã¿¿ðýýñ èðæ áàéãàà äîëãèîíû ãàäàðãà Ô-ã öàãèðàã á¿ñ¿¿äýä á¿ñ á¿ðèéí çàõààñ Ì öýãò èðýõ
äîëãèîíû çàì íü /2-îîð ÿëãàãäàõàà𠺺ðººð õýëáýë Ð1Ì-Ð0Ì=P2M-P1M=P3M-P2M=...=/2 áàéõààð
öàãèðàã á¿ñ¿¿äýä õóâààâ. ( Çóðàã 1)

S öýã ¿¿ñã¿¿ðýýñ íýã òºðëèéí îð÷èíä

òàðæ áàéãàà äîëãèîíû Ì öýã äýõ ãýðëèéí
äîëãèîíû äàëºéöûã òîäîðõîéëî¸. ¯¿íèé òóë
S öýã ãýðýë ¿¿ñã¿¿ðèéí ¿éë÷ëýëèéã
Ãþéãåíñ Ôðåíåëèéí çàð÷èì ¸ñîîð Ô
äîëãèîíû ôðîíòûí ¿éë÷ëýëýýð ñîëèíî.
¯¿íèé òóëä Ì öýãò òºâòýé b+/2., b+
2 3 …+ b+ k   .,+…
2 ., b+ 2 2
ðàäèóñòàé áºìáºðöºã¿¿äèéã òàòàæ
á¿ñ¿¿äýä õóâààíà.

Õºðø á¿ñýýñ Ì öýãò õýëáýëçýë áèå áèåýñ /2 ÿëãààòàé çàéã òóóëæ õ¿ðíý. Èéìä Ì öýãò ýñðýã
ôàçòàé áàéõ áà ýíý õýëáýëçýë¿¿ä íèéëýýäáèå áèåíèéãýý ñóëðóóëíà. Èéìä Ì öýã äýõ ãýðëèéí
õýëáýëçëèéí íèéëáýð äàëàéö íü
À=A1-A2+A3-A4+...Ak (1)
ͺ㺺 òàëààñ á¿ñ òóñ á¿ðýýñ Ì öýãò î÷èõ õýëáýëçëèéí äàëàéö á¿ñèéí òàëáàé , á¿ñýýñ Ì
öýã õ¿ðòýëõ çàé, á¿ñèéí íîðìàëü õî¸ðûí õîîðîíä ¿¿ñýõ ºíöºã çýðãýýñ õàìààðíà. Á¿ñ á¿ðèéí òàëáàé íü

1
 Лекц-8

îéðîëöîîãîîð òýíö¿¿ áàéíà. Á¿ñèéí äóãààð íýìýãäýõ òóòàì öýã õ¿ðòëýõ çàé, ýíý á¿ñèéí íîðìàëüòàé
¿¿ñãýõ ºíöºã èõñýõ ó÷ðààñ Ì öýãò õýëáýëçëèéí äàëàéö á¿ñèéí äóãààð íýìýãäýõ òóòàì À 1> À2>
À3>... Àk áàãàñàõ áîëíî.

ê äóãààð á¿ñèéí õýëáýëçëèéí äàëàéö çýðãýëäýý îðøèõ õºðø õî¸ð á¿ñèéí õýëáýëçëèéí äàëàéöûí
íèéëáýðèéí õàãàñòàé òýíö¿¿ áàéíà:
A  Ak 1
Ak  k 1 (2)
2
Èéìä èëýðõèéëýë 1-èéã äàðààõ õýëáýðòýé áè÷èæ áîëíî.
A A A  A A  A
A  1   1  A2  3    3  A4  5   ...  1 (3)
2  2 2   2 2  2
(2)- ¸ñîîð õààëòàíä áàéãàà íýìýãäýõ¿¿í¿¿ä òýãòýé òýíöýíý. Á¿ñèéí äóãààð ºñºõ òóòàì äàëàéöèéí
óòãà óëàì áàãà áîëîõ òóë Àê/2 ãèø¿¿íèéã òýãòýé òýíö¿¿ ãýæ ¿çñýí.
Èéìä Ì öýã äýýð íèéëáýð õýëáýëçëèéí äàëàéö òºâèéí íýãä¿ãýýð á¿ñèéí õýëáýëçëèéí äàëàéöûí
õàãàñòàé òýíö¿¿ áàéíà.

8,2 Ôðåíåëèéí äèôðàêö

Áºìáºðöºã äîëãèîíû äèôðàêöûã Ôðåíåëèéí äèôðàêö ãýäýã. Æèæèã äóãóé í¿õòýé òóíãàëàã áèø
äýëãýö äýýð íýã ºíãèéí áºìáºðöºã äîëãèîí òóñàõàä äèôðàêöûí çóðãèéã í¿õíýýñ b çàéä îðøèõ Ý äýëãýö
äýýð (Çóðàã 2) àæèãëàÿ.

Í¿õýíä m òîîíû Ôðåíåëèéí á¿ñ áàãòàíà ãýâýë (1) áà (3) òîìú¸î

¸ñîîð  öýã äýõ íèéëáýð õýëáýëçëèéí äàëàéö À íü á¿ñèéí òîî
m-èéí òýãø áóþó ñîíäãîé áàéõààñ õàìààð÷
 A1 Am
  ( m  ñîíäãîé )

A  A1  A2  A3  ...(1) m 1  Am   2
2
A
 1  A

m
( m  òýãø )
 2

áàéíà. Õýðýâ m ñîíäãîé áîë èíòåðôåðåíöèéí ìàêñèìóì, òýãø áîë

ìèíèìóì ¿¿ñíý. Ãýðýë ¿¿ñã¿¿ðèéí òîäîðõîé áàéðëàëä çàâñàðò
áàãòàõ á¿ñèéí òîî í¿õíèé äèàìåòð áà ò¿¿íýýñ äýëãýö õ¿ðòëýõ
çàéíààñ õàìààðàõ áºãººä í¿õíèé äèàìåòð áîëîí ò¿¿íýýñ äýëãýö
õ¿ðòëýõ çàéã ººð÷ëºõºä äýëãýöèéí  öýãò ¿¿ñýõ
èíòåðôåðåíöèéí çóðàã ººð÷ëºãäºíº.  öýãèéí çýðãýëäýý îðøèõ
äýëãýöèéí áóñàä öýã¿¿äýä  öýãò òºâòýé ãýðýëòýé
ãýðýëã¿é öàãèðãóóä ¿¿ññýí áàéõ áºãººä m-ûí òýãø óòãàíä

öàãèðãûí òºâ ãýðýëã¿é, ñîíäãîé óòãàíä òºâ íü ãýðýëòýé áàéíà. Öàãèðãûí òºâººñ àëñëàõ äóòàì
ìàêñèìóìûí ýð÷èì áóóðíà. Äóãóé í¿õýíä öàãààí ãýðýë òóñãàâàë í¿õýíä õàðãàëçàõ á¿ñèéí òîî äîëãèîíû
óðòààñ õàìààðäàã ó÷èð äýëãýö äýýð ºíãºòýé öàãèðãóóä àæèãëàãäàíà.
Îäîî äóãóé äýëãýöýýñ ¿¿ñýõ äèôðàêöûã àâ÷ ¿çüå. Òóíãàëàã áóñ äóãóé äýëãýö äýýð áºìáºðöºã äîëãèî
òóñàõàä äîëãèîíû ôðîíòûí äóíä õýñýã äýëãýöýíä õààãäàíà. Ôðåíåëèéí á¿ñèéã äóãóé äýëãýöèéí çàõààñ
ýõýëæ íýýëòòýé ôðîíò äýýð áàéãóóëâàë (Çóðàã 3)

2
 Лекц-8

 öýãò á¿õ íýýëòòýé á¿ñèéí äîëãèîí õ¿ð÷

î÷èõ òóë íèéëáýð õýëáýëçëèéí äàëàéö íü
(3) òîìú¸î ¸ñîîð À1/2-òîé òýíö¿¿ áàéõ òóë
 öýãò ãýðýëò òîëáî àæèãëàãäàíà.
Ýíýõ¿¿ ãýðýëò òîëáûã òîéðîîä ãýðýëòýé,
ãýðýëã¿é  öýãò òºâòýé öàãèðãóóä
ãàðíà. Äýëãýöèéí ðàäèóñ èõñýõýä
íýãä¿ãýýð íýýëòòýé á¿ñ Â öýãýýñ õîëäîõ
ó÷èð òºâèéí ìàêñèìóìûí ýð÷èì íü ñóëàðíà.
Õýðâýý äóãóé äýëãýöèéí ðàäèóñ ò¿¿íèéã
õàëõàëæ áàéãàà Ôðåíåëèéí íýãä¿ãýýð
á¿ñèéí ðàäèóñààñ îëîí äàõèí èõ áàéâàë
äýëãýöèéí àðä åðäèéí ñ¿¿äýð ¿¿ñíý.

8,3 Ôðàóíãîôåðèéí äèôðàêö

Ãýðëèéí õàâòãàé äîëãèî áóþó ïàðàëëåëü òóÿàíóóäûí ¿¿ñãýõ äèôðàêöûã Ôðàóíãîôåðèéí äèôðàêö
ãýäýã. Ò¿¿íèéã ëèíçèéí òóñëàìæòàéãààð ãàðãàæ áîëíî. Öóãëóóëàã÷ ëèíçèéí ôîêóñ äýýð ãýðëèéí öýã
¿¿ñã¿¿ðèéã áàéðëóóëâàë ëèíçýýñ öààø ïàðàëëåëü òóÿàíóóä òàðõàíà. Äèôðàêöûí çóðãèéã õî¸ðäîõ
öóãëóóëàã÷ ëèíçèéí òóñëàìæòàéãààð ò¿¿íèé ôîêóñûí õàâòãàé äýýð îðøèõ äýëãýö äýýð àæèãëàäàã.

b ºðãºíòýé (b=MN) çàâñàð äýýð

íýã ºí㺠ïàðàëëåëü áàãö òóÿà
ïåðïåíäèêóëÿðààð òóñàõàä çàâñðûí öýã
á¿õýí õî¸ðäîã÷ äîëãèîíû òºâ áîëîõ áºãººä
òýäãýýðýýð ¿¿ñýõ äîëãèîíóóäûí ôàç èæèë
áàéíà. Òóÿàíû àíõíû ÷èãëýëä  ºíöºã ¿¿ñãýí
L ëèíç äýýð òóñ÷ áàéãàà òóÿàíóóä ëèíçèéí
ôîêóñûí õàâòãàé Â öýã äýýð öóãëàðíà. Ýíý
öýãò íèéëáýð äîëãèîíû ¿éë÷ëýëèéã
òîäîðõîéëîõûí òóëä çàâñàðò áàãòàõ äîëãèîíû
ôðîíòûã /2 -ààð ÿëãàãäàõ ÿâäëûí ÿëãàà
á¿õèé Ôðåíåëëèéí á¿ñ¿¿äýä õóâààÿ. Õºðø
õî¸ð á¿ñýýñ òóõàéí ÷èãëýëä òàðæ áàéãàà
õýëáýëçëèéí äàëàéö òýíö¿¿, õàðèí ôàç íü
ýñðýã áàéíà. Èéìýýñ òóõàéí öýãò õºðø õî¸ð
á¿ñýýñ èðæ áàéãàà íèéëáýð äàëàéö íü
òýãòýé òýíö¿¿ áîëíî. Ýíý øàëòãààíààð Â
öýãò ¿¿ñýõ èíòåðôåðåíö íü óã öýãò
õè÷íýýí Ôðåíåëèéí á¿ñ õàðãàëçàæ
áàéãààãààñ õàìààðíà. b çàâñðûã Ôðåíåëèéí
á¿ñýä õóâààâàë òýð íü çàâñðûí èðìýãò
ïàðàëëåëü òýãø ºíöºãò çóðâàñóóä áàéõ
áîëíî. Çàâñàðò áàãòàõ Ôðåíåäèéí á¿ñèéí òîî
çàâñðûí ºðãºí b, äîëãèîíû óðò , äèôðàêö
MN çàâñðûí õàâòãàé äàõü äîëãèîíû íýýëòòýé ãàäàðãûã
àæèãëàãäàõ çàâñðûí èðìýãò
 ºíö㺺ñ ïàðàëåëü
õàìààðíà (Çóðàãçóðâàñóóä
4).
áàéäàëòàé Ôðåíåëèéí á¿ñ¿¿äýä õóâààÿ . Á¿ñ á¿ðèéí ºðãºíèéã á¿ñ¿¿äèéí çàõààñ èðýõ

3
 Лекц-8


òóÿàíóóäûí çàìûí ÿëãàà  /2 áàéõààð ñîíãîíî. Òýãâýë á¿ñèéí ºðãºí a  2(sin  ) áàéíà. Èéìä b
çàâñàðò N  2b sin  /  øèðõýã á¿ñ áàãòàíà. Õºðø õî¸ð á¿ñýýñ èðýõ äîëãèîíóóäûí ¿éë÷ëýë
èíòåðôåðåíöèéí ä¿íä óñòàëöàõ òóë N  2k óòãàä õàðãàëçàõ  ºíö㺺ð õàçàéñàí òóÿàíóóä
äýýð àæèãëàëò õèéõýä äýëãýöèéí òóõàéí öýãò õàðàíõóé ( ìèíèìóì ) áàéíà. Õýðâýý á¿ñèéí òîî
N  2k  1 áóþó ñîíäãîé áàéâàë òóõàéí öýãò Ôðåíåëèéí íýã á¿ñèéí ¿éë÷ëýëòýé òýíö¿¿ ãýðýë
( ìàêñèìóì) ãàðíà. Çàâñðûí MC áà ND òóÿàíû õîîðîíä ¿¿ñýõ çàìûí ÿëãàà   CF  a  sin 

áàéíà. Õýðâýý Ôðåíåëèéí á¿ñèéí òîî òýãø a  sin   2k (k  1,2,3...) (4) áàéâàë Â
2
öýãò äèôðàêöûí ìèíèìóì ( á¿ðýí õàðàíõóé) àæèãëàãäàíà.

Õýðâýý Ôðåíåëèéí á¿ñ ñîíäãîé a  sin    (2k  1) (k  1,2,3...) (5) áàéâàë äèôðàêöûí
2
ìàêñèìóì àæèãëàãäàíà. Øóëóóí ÷èãëýëä (  0) ãýðýë õàìãèéí èõ ýð÷èìòýé òàðàõ áºãººä
B0 öýãò òºâèéí äèôðàêöèéí ìàêñèìóì àæèãëàãäàíà. Äèôðàêöûí ìàêñèìóìä õàìãèéí îéð îðøèõ õî¸ð
ìèíèìóìèéí õîîðîíäîõ çàéã ìàêñèìóìûí ºðãºí ãýíý.
8,4 Äèôðàêöûí òîð
Îëîí çàâñðààñ ¿¿ñýõ äèôðàêö íü çàâñàð òóñ á¿ðýýñ ¿¿ññýí äîëãèîíóóäûí èíòåôåðåíöýëñíèé
íèéëáýð ¿éë÷ëýëèéí ¿ð ä¿í þì. Íýã õýìæýýñò äèôðàêöûí òîðûã ãýðýë íýâòðýõýä àæèãëàãäàõ
äèôðàêö ýíý ïðàêòèê à÷ õîëáîãäîëòîé,
Èæèë õýìæýýíèé a çàéä áàéðëàñàí èæèë b
ºðãºíòýé îëîí çàâñðûí ñèñòåìèéã äèôðàêöûí
òîð ãýíý. ¯çýãäýõ ãýðýëä õýðýãëýõ
äèôðàêöûí òîðûã òóñãàé ìàøèíààð ãýðýëä
òóíãàëàã øèë ãàäàðãà äýýð
òýíö¿¿ õýìæýýíèé çàéä èæèë ºðãºí á¿õèé
çóðààñóóä ãàðãàæ õèéíý. Øèëíèé çóðàãäñàí
õýñýã ãýðýëä òóíãàëàã áèø áîëîõ òóë ýíý
õýñýãò òóññàí òóÿà òîðûã íýâòðýõã¿é áóöºæ
îéäîã áà õàðèí çóðàãäààã¿é õýñýãò òóññàí
òóÿàíóóä òîðûã íýâòðýí ãàðíà. Äèôðàêöûí
òîðä íýã ºí㺠ïàðàëåëü òóÿàíóóäûã íîðìàëèàð
òóñãàâàë òîðûã ºíãºðººä òóÿà ÿíç á¿ðèéí
÷èãëýëýýð òàðíà. Òýäãýýðèéí äîòðîîñ òîðûí
íîðìàëüä  ºíöºã ¿¿ñãýõ , òîðûí òºñòýé
çóðàã 5 öýã¿¿äýýñ ãàðñàí õî¸ð òóÿàíû õîîðîíäîõ çàìûí
ÿëãàà íü   d sin  áàéíà .

Õýðâýý çàìûí ÿëãàà

d sin    k ; (k  0,1,2,3...) (5)
íºõöºëèéã õàíãàæ áàéâàë òóõàéí öýãò ìàêñèìóì ¿¿ñýõ áîëíî. Èéìä íºõöºëä ¿¿ñýõ ìàêñèìóìûã
ãîë ìàêñèìóì ãýõ áà k íü ò¿¿íèé ýðýìáèéã çààíà.

2. ¯ç¿¿ëýí

a) Ëåêöèéí õóðààíãóéä áàéãàà 6í çóðãèéã äýëãýö äýýð ïðîåêöëîí ãàðãàæ ¿ç¿¿ëýõ.

b) Äèôðàêöûí òîð ¿ç¿¿¿ëýõ.

4
 Лекц-8

c) Power Point ïðîãðàìì àøèãëàæ òóñãàéëàí áýëòãýñýí ñëàéäóóäààð ëåêöèéí àãóóëãûã äýñ
äàðààòàé õàðóóëñàí ¿ç¿¿ëýíã ñêàííåð àøèãëàí ëåêöèéí òàíõèìûí äýëãýö ãàðãàæ ¿ç¿¿ëýõ.

3. Ñåìèíàðûí õè÷ýýëýýð áîäîõ áîäëîãî

1. â= 0,2 ìì ºðãºí çàâñàð äýýð 0,5 ìêì äîëãèîíû óðòòàé íýã ºí㺠ãýðýë íîðìàëèàð òóñíà. Äèôðàêöèéí
çóðãèéã àæèãëàõ äýëãýö, çàâñàðòàé ïàðàëëåëü áºãººä ò¿¿íýýñ 1 ì çàéíä îðøèíî. Òºâèéí ìàêñèìóìûí õî¸ð
òàëä îðøèõ íýã ä¿ãýýð ýðýìáèéí äèôðàêöèéí ìèíèìóìóóäûí õîîðîíäîõ çàéã òîäîðõîéë. [ 5 ìì ]
2. d=4 ìì äèàìåòðòýé äóãóé í¿õ á¿õèé òóíãàëàã áèø äýëãýö äýýð íýã ºí㺠(= 0,5 ìêì) ïàðàëëåëü
áàãö ãýðýë íîðìàëèàð òóñíà. Àæèãëàõ öýã í¿õíèé òýíõëýã äýýð, ò¿¿íýýñ b= 1 ì çàéíä îðøèíî. Í¿õýíä
Ôðåíåëèéí õýäýí á¿ñ áàãòàõ âý? Àæèãëàõ ãàçàð áàéðëóóëñàí äýëãýö äýýð ãàðàõ äèôðàêöûí çóðãèéí
òºâä áàðààí áóþó ãýðýëò òîëáûí àëü ãàðàõ âý?
[8 á¿ñ, áàðààí òîëáî]
3. Öàãààí ºíãèéí ïàðàëëåëü áàãö òóÿà äèôðàêöûí òîðîí äýýð íîðìàëèàð òóñíà. 3-ð ýðýìáèéí
ìàêñèìóì äàõü óëààí ñïåêòð (1= 0,63 ìêì)  600 ºíö㺺ð õàçàéñàí òóÿàíóóäààð ¿¿ñãýãäýæ áàéãàà áîë
4-ð ýðýìáèéí ìàêñèìóì äýõü ÿìàð ñïåêòð (2) ìºí òèéì ºíö㺺ð õàçàéñàí òóÿàíóóäàä õàðãàëçàõ âý? Ýíý
òîð 1 ìì óðòäàà õýäýí çóðààñòàé âý? [2= 0,472 ìì, 100 çóðààñ/ ìì]
4. 4000 çóðààñ á¿õèé 4 ñì óðò äèôðàêöûí òîðîí äýýð íýã ºí㺠ãýðýë íîðìàëèàð òóñàâ. Õýðýâ
äýëãýö äýýðõ íýã ä¿ãýýð ýðýìáèéí õî¸ð ìàêñèìóìä õàðãàëçàõ òóÿàíóóäûí õîîðîíäîõ ºíöºã 8 0 áàéãàà áîë
ãýðëèéí äîëãèîíû äàâòàìæèéã îë. Ýíý òîðíû ãàðãàõ íèéò ìàêñèìóìûí òîîã òîäîðõîéë. [ 4.31010 Ãö, =
29]
5. 16000 çóðààñ á¿õèé 4 ñì óðò äèôðàêöûí òîðîí äýýð 51014 Ãö äàâòàìæòàé íýã ºí㺠ãýðýë
íîðìàëèàð òóñíà. Ýíý òîðíû ãàðãàõ äèôðàêöûí ìàêñèìóìûí íèéò òîîã îë. Ñ¿¿ë÷èéí ìàêñèìóìä õàðãàëçàõ
òóÿàíóóä ÿìàð ºíö㺺ð õàçàéõ âý? [= 9, = 740]

4. Áèå äààæ áîäîõ áîäëîãî

Âàðèàíò Áîäîõ áîäëîãóóä

À 4.83 4.87 4.90 4.94 4.99
Á 4.84 4.88 4.91 4.95 4.100
 4.85 4.89 4.92 4.96 4.101
à 4.86 4.87 4.93 4.97 4.102
Ä 4.83 4.88 4.92 4.98 4.99

Àøèãëàõ íîì: Ôèçèêèéí áîäëîãûí õóðààìæ

Ðåäàêòîð Í. Äàìäèíæàâ, Ä. Ãàíáààòàð
ØÓÒÈÑ-èéí õýâëýë, Óëààíáààòàð 2002 îí.