E-SCIENCE, ARCHITECTURE & CONSTRUCTION

Landscaping and Nature in

ÏvH¶l, J¶Îäx
Sassanian Architecture
²® “Ñý†È ö ÿ´}®³‰ û³Íóî
þò~¸~¸|ÿ²~ïÑî
*´ö³ù… þÅ‘³î
Morteza Behrooz

: û¯ýá¡ Abstract:
Many believe that Sassanian art and archi-
|ìá¼ ÿ~ó†î þò~¸~¸ ³óøö ÿ²~ïÑî ¯ò²}® ®~Ý’Ð} ÿ²~ý¹…
tecture had a great influences on the
û¯óø® ¯ò÷ý‰ ³ÁóÐö “¸} û®÷… þîé¸} ÿ²~ïÑîö ³óø ÿ³ýä
Islamic era. The love for nature is the link
ôý½ý‰ ÿ~ø û²ö® Mýò ö õ}³ü}³óø «ü²~‘ ²® ðùî û²ö® ö® ôü}
between two periods of Iran's history of art
ôü³‘²÷ù½î ´} ÿ®}¯Ñ‘ úê~Ýî ôü}²®.“¸} “Ñý†È ú… úš÷‘
and architecture. This article browses
“Ñý†È ÿ~ø ú†óš³… ¯ýà~‘~… þò~¸~¸ ÿ û²ö® ÿ²~ïÑî²~•{
through some of the most famous works of
.“¸} ú’سä²}³Ü þ¸²³… ®²÷î õ{ ÿ úò~ü}³ä
Sassanians and emphasizes on their
ìä ö ³åóà ç³… ìý†Ü ´} þø~ýä ÿ~ø úü~î ¾Ýò ³… ûöéÐ
aspects which was motivated by nature.
þò~¸~¸ ÿ²~ïÑî $ ®²÷© þî 𽡠ú… ”~óý‚M‘ ²® úà ³Ø÷ëýò
One can repeatedly see motifs of plants
<×~… ö ˆ{ ú… Û³½î õ}÷ü} > õ÷¢ïø þü~ø÷åê} ´} ”~ýëà ²®
such as 'acanthus' and 'nenuphar' or 'the
<úÙÀ ÿö² ³… ~ó… ™}¯¥} Þü³È ´} þåò}³áý… ú… ¯ü® ®~›ü} > ö
water lily' in finishing details. General
. “¸} û®³à ~Ùü} þ¸~¸} ¾Ýò þò~¸~¸ ÿ~ø û¯¼ ²}³Ý’¸} ²® Òýز ìëÜ ~… û÷à . ¯óà þî ÿö³ý‰
architectural layouts follow patterns such
as 'Iwan's facing lakes and gardens' and
:~ø û¶}ö¯ýëà the view towards eternity caused by build-
´}¯ò} 𽡠$ˆ{ $õ}÷ü} $“Ñý†È $õ~ýò~¸~¸ ings that sit on high platforms (soffeh)'.
Sassanian settlements and cities were
located near high mountains; regions of
power.
One aspect of Sasany's era is the use of
different motives and decorations, some
examples are the use of acanthus ' leaves
and niloofars . In addition to all these dec-
oration aspects there are some architectur-
al elements and theories that have been
carefully considered . These schematic
themes are as followed : one idea was the
domination of porticos to water and gar-
dens , another one was the invention of a
vision to immensity from the creation of
buildings , and also high mountains are
þò~¸~¸ ÿ û²ö® ²® õ}³ü} ÿ ú½Ýò 1 ³ü÷Á‘ highly recognized by architects and great-
þ’½ù… ¯ýù¼ û~å½ò}®´} ÿ²~ïÑî ¯¼²} »~ó¼²~à * ly influenced their designs .

131 4
 E-SCIENCE, ARCHITECTURE & CONSTRUCTION
õ~ïýë¸ “ª‘ 2 ³ü÷Á‘
‡¹½ä²°{ ÿ û¯á½‘{ õé‰$ 3 ³ü÷Á‘
þò~¸~¸ ÿ û²ö® õ~ïýë¸ “ª‘ ÿ úÈ÷¦î ÿ ú½Ýò $ 4 ³ü÷Á‘
þò~¸~¸²÷‰~¼³…}³…²® ñö² ²÷‘}³Šî} õ~ü³ê}ö õ®´÷ò}´ $ 5 ³ü÷Á‘
5 130
úî¯Ýî
ÿ²}® õ~ùš ¾óîö û÷ý¼ ™²}ö }² ®÷© úà (ÿ®éýî 224- 637 ) õ~ýò~¸~¸ ÿ²}® õ~ùš þòè÷È û²ö®
õ~ü~‰ ñ÷¸®³ä®‡ü “¹á¼ ö ñé¸} ²÷ùÌ~… ö ¯¼ Óö³¼ íö} ³ý¼®²} þø~¼®~‰ ´} ¯ó’¹ò}® þî þ½óî~ªø
$õ}²} $ õ~’¹óî²} $ôü³ùóê} ôý… ÿ~ø ôýî´³¸ þò÷óà õ}³ü} ³… ûöéÐ þò~¸~¸ û²ö®²® õ}³ü} ÿ~ø´³î . “سä
.(1û²~ï¼ ³ü÷Á‘ - þò~¸~¸ ö³ïëÜ ú½Ýò) . “سä þî ³… ²® }² ¯ó¸ ®ö² ~‘ ³ùóê}²ö~î
ôü³‘ õ~½©²® ´} þáü ÿ´~¸³ù¼ ö ÿ²~ïÑî $ þåóø³Ø $ÿ³óø ÿ~ø ÿ²ö{÷ò ö ~ø ®²ö~’¸® ³Íò ´} û²ö® ôü}|
ú… õ®÷†ò ”ö~Ù‘ þ…ö ú’¼±ä ú… û~åò ôïÄ þò~¸~¸ õ¯ï‘ ö úÑî~š.“¸} û¯¼ ú’©~ó¼ þò}³ü} õ¯ï‘ õ}²ö®
þåóø³Ø ”ö~Ù’î ÿ~ø õ~ü³š ¿³ü±‰ ôïÄ þò~¸~¸ ÿ²÷‘}³Šî} “Ѹö ìýê® ú… ´ö² þåóø³Ø ÿ~ø|õ~ü³š
ú… ìü¯†‘ ö ¯ø® þî }÷’¦î ö ìá¼ ³ýýÕ‘ ®÷© þëî ÿ~ø “ó¸ ö ~ø ´~ýò ~… Þ†Éóî }² ~ùò{ þåóø³Ø ³À~óÐ
³åü® þåóø³Ø ÿ~ø³’¹… ²® °÷Ùò ”²¯Ü ÿ}²}® ö í÷ï¼ õ~ùš ö ³ýä}³Ø úà ¯óà þî þóü÷ò þåóø³Ø í÷Á¦î
õ¯¼ ðø}³Ø ú… ‡ýò ˆ÷¡ ²~ù¡ ôýïø²® ~ùò{ ÿ®~Ý’Ð} - ÿ¯ý¥÷‘ ÿ~ø õ~ýó… ö õ~ýò}³ü} þ’¸³‰ ~’áü . “¸}
.“¸} û®³à âïà úóýî´ ôü}
“ïÍÐ ´} úïø û²ö® ôü} ´} û¯ò~î þÜ~… ÿ~ø õ~î®~ü ´} ³åü® ÿ²~ý¹… ö ~ø ì‰ $¯…~Ñî $~ø ¬~à$ ~ø úÑëÜ $~ø³ù¼
ñé¸} ´} ¯Ñ… õ}³ü} ÿ}³… ¯óïš²} þ†’áî úê‡óî ú… þò~¸~¸ û²ö® ²®| þ’¸ö® “Ñý†È ö õ}²~ïÑî ÿ²~ïÑî ôØö²~à
.¯óü÷ä þî ôª¸
. ¯¼ þî Mýø³‰ ôýÈ~ý¼ ôî~î õ}÷óÐ ú… “Ñý†È ú… ô’©}®³‰ ´} $“ý¦ý¹î úýêö} õö³Ü ²® ö ~‰ö²} ²®
ÿ} û²}÷ùä ß~Èö »÷Ü$õ}÷ü} $þë©}® Ë~ý¥ õ÷¡ þò~á¼} ÿ²~ïÑî ³À~óÐ ´} õ~ýò~¸~¸ ÿ~ø ¬~à
þóØ “س½ý‰ ´} þà ~¥ ®}¯Õ… þáü®‡ò ²® õ÷Ù¹ý‘ ¬~à ì`î Òý¸ö úò~ø® ³… ¯óë… ÿ~ø ß~È .¯ò}|û®³…|û³ù…
¿÷ä ²~ù¡ úü~‰³… ¯†óä õ~ï’©~¸ ú… Ë÷…³î ìü~¹î ²~… ôý’¹ªò õ~ýò}³ü} .“¸} þò~¸~¸ õ}²ö® ²® ÿ²~ïÑî
õ³Ü ¯ó¡‡ýò ³†’¸ ÿ~ø|»÷ܳ… ÒÈ~Ý’î ÿ¯ó… ß~È ñ~Íò .( ®~…{´ö³ýØ ¬~à ) ¯ò®³à ì¥ œóà ú¸ ³ÁóÐ ®¯î ú… }²
þáü®‡ò²® ú©³à õ}÷ü} ) ¯î{ ®÷šö ú… õ}³ü}²® ®÷¼ íö}¯’î þɸö õö³Ü ÿ~ø ~¹ýëà ÿ²~ïÑî²® úà õ{ ´} ¾ý‰
.¯ó’¸}²{ þî ÿ³… £ä ¿÷Ýò ~… }² ~ø²}÷ü® ö ¯ò®³à þî û®~Ù’¸} æó¸ ´} ³š{³… ûöéÐ þò~¸~¸ õ}²~ïÑî (¿÷¼
þÑý†È ³À~óÐ ´} ²~•{ ôü} ÿ²ö® ~ü þ‚}¯š ñ÷ùÙî ú… ‡ä³ø þò~¸~¸ ²~•{ ³… þܳ¼ ñö² õ}²~ïÑî ö õ}¯óî³óø ³ý•~‘|
. “¸} þò}³ü} ÎÙë‘ö ”~Õê ~… þêö þò~ò÷ü ²÷’¸® ~… þò~…´ þò~¸~¸³óø ö “¸} õ~…´ âü ³óø ³ø .“¹ýò þò}³ü}
.(Ernst Herzfeld Úýê~\‘|Iran In the Ancient East)
³ü÷Á‘ »~áÑò} ³ý•~‘ ´} úà ®²}® ²}³Ü ˆ{ ÿ~ø ú｡ õ~ïø ~ü ˆ}³¸ ²~óà ²® â¼ õö¯… þò~¸~¸ ÿ~ó… âü
²® þ…÷© ÿ~ø|úò÷ïò³ý¼®²} ¬~àö( 2³ü÷Á‘) õ~ïýë¸ “ª‘.®³ýä þî û³ù… ˆ{ ú… ö² ÿ~ø õ}÷ü} ö ˆ{ ²® ~ó…
( 8³ü÷Á‘). ¯ó’¹ø úÉ…}² ôü}
û¯ü® þîé¸} Úë’ªî ÿ~ø û²ö®²® ÿ³… £ä ³óø ~… ÿ®~ü´ þáü®‡ò ²÷‰~½ý… ÿ~ø ÿ³… £ä ³… ÿ²ö³î ~…
Ë÷ݸ ´} º‰ úà “Ø³ä ú›ý’ò õ}÷‘ þî ö ¯ò÷¼ þî û¯ø~½î ‡ýò õ÷Ù¹ý‘ ²® þü~ø úü~î ¾Ýò .®÷¼|þî
ÿ~š ö õ~ø~¼®~‰ ÿ ~ø û³ù¡ ö ~ø õ~¹ò} ³ü÷Á‘ Û±¥ ~… þò}³ü} ³óø ñé¸} þ›ü²¯‘ ¿³’¹ä ö ~ø|þò~¸~¸
úà “¸}| ³Íóî ú… ñ}³’¥} ö| þ’¸ö® “Ñý†È ³‘ ðùî úïø ´} . “¸} û®}® úî}®} }² ®÷© ¯òö² þò{³Ü ”~ü{ þóü‡ä
³óø ú… ôýïë¹î â¹ï‘ ôýêö} ¯ü~¼ .“¸} û®÷… úš÷‘ ®²÷î û²}÷ïø ôýî´ õ}³ü} ÿ´~¸ ³ù¼ ö ÿ ²~ïÑî$³óø²®
ú… úà®÷… ³†ïÕý‰ þùê} ”~ü{ “…~’à ÿ}³… ( “¸} û ®÷… þò~¸~¸ ³ù¼ âü úØ÷à ) þØ÷à Ê© ÿ³ýä²~à ú… þò~¸~¸
¯ùв®ö “Ø~ü úѸ÷‘ þò~¸~¸ ÿ~ø “ó¸ úü~‰ ³… þò{³Ü õ÷’î ¾ü}²{ ö þ¹ü÷ó¼÷© ö þÈ~É©³óø õ{ í~†ò®
. ¯ý¸² ®÷© þü~Ø÷á¼ Ÿö} ú… ( ÿ®éýî 15 õ³Ü ) úü÷ÙÀ
| õ~ïýë¸ “ª‘ úÐ÷ï›î - 1
ìëÜ Úü®² âü ~… ¿~áê~… þ…÷óš úý¼~¥ ²® ˆ~á‘ í~ï¼²® Ó~Ù‘²} ³’î ²}‡ø 2 ~… — ~†ü³Ý‘ úà þÑÙ‘³î û²®
¿} þªü²~‘ ÿ~ø úÈ÷¦î û´}¯ò} ú… ®÷© þ¸~ó¼ ôýî´ ÿ~ø þä·üö ìýê® ú…| ®²}®²}³Ü ³’î ²}‡ø3 ÿ¯óë… ú… Òýز
.¯ó’¹ø ÒÙ‘³î û²® ôü} þªü²~‘ úÈ÷¦îö® õ~ïýë¸ “ª‘ö õ~ïýë¸ õ}¯ò´ . “¸} û¯¼ ú’©~ó¼ ö úš÷‘ ‡ê~š
³’î 100 ÞïÐ ú… õ~½Ù½‘{ úò~ø® âü úà “¸} ³’î 110 ®ö¯¥ Ó~Ù‘²} ú… þò~½Ù½‘{³ø~Ì ú… ÒÙ‘³î úŠ‘ âü õ}¯ò´
²}³Ü ³’î 60 ´} ¾ý… ÞïÐ ú… ÿ}|ú¡~ü²® þáø{ ”~…÷¸²´} ÿ} úÙÀ ÿö² õ~ïýë¸ “ª‘ ®²}® ²}³Ü õ{ ʸö²®
|¯óà þî MýªëÀ~¥ }² M†¸³¸ û²® (³’î 50 û²® Úà ´} úÙÀ Ó~Ù‘²} )úÉÝò ôü³‘ ¯óë…²® õ{ õ~¼÷š ú｡ úà.®²}®|
~ø û~ä ¾ü~ýò “©~ó¼ ÿ}³… þ¸~ó¼|ôýî´ þÑý†È ÿ~ø û¯ü¯‰ ôü} ú… úš÷‘ ö ã²® ì…~Ü “Ñý†È ú… ñ}³’¥}
.“¸} ÿ²ö³Ä
ôü} ´}ö û®³à~ø²}² »¯Ýî û~åü~š ôýóà~¸$ ®÷… ú’¹½ò ö³Ø õ~½Ø ¾‘{ úò~ø®²® ˆ{ úà þò~î´ ¯¸² þî³Íò ú…

²÷‰~½ý… ²® þò~¸~¸ - þîö² ÿ²~à þ¼~à $ 6³ü÷Á‘
²÷‰~½ý…³ù¼ ú½Ýò $ 7 ³ü÷Á‘
Û}³È} ²® þü~ø æó¸ úÑÉÜ ~… ³ª’¸} $ 8 ³ü÷Á‘
®~…{´ö³ýØ ¬~à 9 ³ü÷Á‘
E-SCIENCE, ARCHITECTURE & CONSTRUCTION
| .¯ò} û®³à ¤÷à úÝÉóî
| .“¸} þò~¸~¸ û²ö® ú… ÞëÑ’î “ª‘ ÿö²²® ~ø~ó… ôü³‘ “ýïø} ~…
þëÀ} û¯á½‘{ ²÷¦î úà }³¡ ú’¼}® ÿ} û¯óóà ôýýÑ‘ ¾Ýò ~ø û¯á½‘{ ÿ~ó… ²® ú¡~ü²®
: ìî~¼ ‡ý‘³‘ ú… ~ø~ÅØ ôü} .¯ò} ú’سä²}³Ü~ø~ÅØ ôü³‘ ðùî ²÷¦î ôü} ®}¯’î}²® ö Mà³î²®
ˆ}³¦î ~… û~ä ¾’¸³‰ $ þëÀ} ÿ®ö²ö $ ”~ý¥ $ þ’½ø $ ( þëÀ} û´}ö²®) þê~ï¼ û´}ö²®
(3ÿ|û²~ï¼³ü÷Á‘) . ¯ó¼~… þî ú¡~ü²® ì…~Ýî ²® þëÀ} õ}÷ü} ö ¾‘{
ôý‚{ ~… þáü®‡ò ²~ý¹… Ë~†‘²} ÒÜ}ö²® ˆ{ úùê} ~’ýø~ò{ ¾’¸³‰ ö ú’Ø³ä ²}³Ü ‡à³î²® ˆ{
û÷ಮ úà “¸ ÿ} ú｡ (ú’ýø~ò{² ÷¹üö ®²{) ~’¸ö}²® .“¸} ú’¼}® ¾‘{ ¾’¸³‰
¯¼~… õ~ùš úïø ú… Ë÷…³î úò~¹Ø} ôü} ³ä} .¯¼÷š þî (³áø) < úü ÷ý„à÷ø > ÿ}|úò~¹Ø}
þò~ùš ´}¯ò} 𽡠ôü} ´} ÿ} úò~½ò ( ‡ý¼) û÷à ÿö² ²® ö õ}¯ò´ ®}¯’î}²® ¯ü~… ‡ý‘³‘ ôü¯…
â¡÷à úŠ‘ âü ´} úà ®÷¼ þî ú’Ùä ( ¾óü³Ø{®~ýó… ) < ¾ø ¯ó…ö >²® þ’Üö $¯¼~… û¯¼ û¯ü®
õ}¯ò´ ìî~á‘ ö ÿ³ýä ìá¼ ²ö{ ®~ü Ó÷Ä÷î ôü} ‡ý‘³‘ ôü¯… $“¸} ú’سä ìá¼ ˆ³Ô û÷à
õ}÷ü} þ…÷óš ²}÷ü® ʸö ú… û¯ý¸³ò úà þü~š õ{ ´} . “¸} ˆ{ þáø{ ¨éî} úëý¸ö ú… “ª‘ö
õ}÷‘ þî ôü}³…~ó… $“¸} û¯¼ û®}® Âýª½‘ $²}® õ÷’¸ ²è~‘ âü ÿ®ö²ö õè}®´} ì†Ü þ…³Ô
¯š~¹î Ë~ý¥ ¯óò~î þü~ÅØ ú¡ ~ü²®²ö® ú… õ®´ úÝë¥ ~…²}® õ÷’¸ ÿ~ø²è~‘ úà ®³à í÷†Ü
(4ÿ|û²~ï¼³ü÷Á‘)!¯ó¼~… û®³à ®~›ü} þîé¸} û²ö® ìü}ö}
úà ú’¼}® ²}³Ü < ºü® ß~È “ª‘ > ö³¹© Ûö³Ñî þ’óÉë¸ “ª‘ ¬~à æò²ö} ²è~‘²®
$(| ìÁØ ²~ù¡| õ}÷ü}) “¸} û®÷… ðýÍó‘ ö ¾©³¡ ì…~Ü ¯ý¼²÷© “ýÑÜ÷î ‡¹¥ ³…
.(õ~ïýë¸ “ª‘ ÿ~ø úò}³üö)
| ²÷‰~½ý… - 2
õ~î´²® ²÷‰~½ý… ³ù¼. “¸} û®²ö~ýò ®÷šö ú… þë¦î “ýÑïš ¾ü}‡Ø} }² ³ù¼ ôü}
í÷Á¦î ~ùó‘ ³ù¼ ôü} . “¸} û®÷†ò ÿ®~Á’Ü}ö þ¸~ý¸ ®³…²~à Ó÷ò £ýø ÿ}²}® ¿®~ýó…
. “¸} û~¼ âü úò~ø~¼ ß~ý’¼ }
ÿ}³… ÿ²~ù… û~ä “î~Ü} âü ³ù¼ ôü} $ “¸} û®÷… <þò~¸~¸ ÿ~¸²ö> âü ³ù¼ ôü}
ì`î ²÷‰~½ý… ³ù¼ . “¸} û®÷… ö} õ}¯òö~½ü÷© ö û®}÷ò~© ö õ~å’¹…}ö $ ²~…²® ö û~¼®~‰
(6ö 5³ü÷Á‘).“¸} û®÷… û~¼®~‰ <íéšö û÷á¼ $”²¯Ü > ´} ÿ} úÀ³Ð $ ÿ~¸²ö
ÿ~ø´}¯ò} 𽡠´} ôü÷ò ®~ýó… ôü} ²}³Ý’¸} ì¦î ˆ~ª’ò} úà “¹ýò ôü} ÿ~ü÷ä Mý¡ £ýø
$íö} ³ý¼®²} û~åî¯Ü ôýêö} $ ®~…{ ´ö³ýØ ®²÷î²® ÿ³î} ôýó¡ ; ¯¼~… ú’سåò ñ~ùê} õ{ “Ñý†È
.( 7³ü÷Á‘) ¯óà þî ߯À ‡ýò íö} ²÷‰~¼ ²¯‰
õ{²® úà “¸} ÿ} úò~©®ö² ˆ{ þò}ö{³Ø õ÷ü¯î ¯óï‘ö~ª¸ þóýî´ ~… ²÷‰~½ý… “¼® ÿ~óÔ
³‘ ˆ{³‰ 粇… ú｡ ö® ʸ÷‘ úåó‘ úò®³ä þšö³©²® úò~©®ö² ôýïø . ®²}® õ~ü³š
œò²~ò ÿ~ø ÿ²~à “©²® ö $ ¿~ª½© $ ñ¯óä $ ÷š Ó²}‡î $ ”~óÜ ÿ®~ü´ ®}¯Ñ‘ .®÷¼|þî
õ~½ò }² þÑý†È ®ö¯¥ö ¯¥ $Ó~Ù‘²} ôü}²® ìªò ®÷šö ¯óà þî ÿ²~ý…{ }² ÷ïýê ö
úà ÿ} û®³’¹ä ¨÷ɸ ú… úš÷‘ ~… õ~ýò~¸~¸ õ~î´²® ú’ز ôý…´} û´ö³î} úà õ÷’ü´.¯ø®|þî
| . “¸} û®}® þî ìýὑ }² œü}² ÿ²~à “©²® âü $ ú’¼}®
þ½¥ö ñ}®~… ö ˆ÷ò³à “©²® ; “¸} û¯¼ ‡†¸ þ½¥ö ú’¹‰ “©²® û²® ôü} úò®³ä²®
®÷© ÿ÷¸ ú… }² ~ø úò}ö³‰ ôýó¢ïø ö ®²}® ÿ®~ü´ ú…°~š ì¹Ð ²÷†ò´ ÿ}³… úà ðýóý… þî ‡ýò
.¯óà þî ‡ëš
²® ‡ýò û³ø´³© $ ¯ò~¼÷‰ þî þ½¥ö ÿ~ø ìä ´} ÿ³’¹… }² ôýî´³¸ ôü} ²~ù… ìÁز®
;®÷¼ þî ôýü‡‘ ²®~ò ÿ~ø æò² ú… þü~ø úêè ~… õ{ ²}¯†ý¼ ÿ~ø û²~óà ö ¯üö² þî ®ö² ì¥~¸
}² þ¼~Ýò ñ÷… âü þ½¥ö ÿ~ø ìä´} ÿ²~ý¹… ‡ýòö $ ú½Ùó… $ Þü~ݼ $ ºä³ò ÿ~ø ìä
. ¯ø® þî ìýὑ
ú… }² þò~¸~¸ û~¼ ²~…²® þä¯ò´ ‡ýò õ~ý¸²~‰ þ•}³ýî 粇… “ó¸ ôü} $ ÿ³ä²~á¼ ö ²~á¼
| . “¸} ú’¸}²{ þî ²÷‰~½ý… ²® õ~½’î~Ü} ñ~åóø
²}³Ý’¸} ì¦î ˆ~ª’ò}²® ‡ýò ÿ³åü® ìëÐö ”~Í¥éî $ “Ñý†È ÿ~óÔö þü~†ü´ ´} ³ýÔ
“¸} ú’Ø³ä ²}³Ü þÈ~†‘²} 粇… û®~š ö® ÒÈ~Ý‘²® ì¦î ôü} . “¸} ú’¼}® “ê~©® ³ù¼
129 6
 E-SCIENCE, ARCHITECTURE & CONSTRUCTION

û®³à þî }¯ý‰ Ë~†‘²}| ~ü²® ~… ”éØ ôü}³…~ó… $ “¸} û¯¼ þî ìÀö õ~ýò~¸~¸ ÿ®}¯š} ³ù¼ þóÑü $ ³ª’¸} ú… ~ùò{ ´} þáü
. “¸}
Û}³È} ö û®³à Òïš þä²M… ³ª’¸} õö²®²® }² ú｡ ôü} ˆ{ ²÷‰~¼ õ}²~ïÑî úà û®÷… ÿ²~š ÿ} ú｡ $ ³ù¼ ¶® ÿ~‰ ²®
¾ý‰ í~¸ û®‡ý¸ö ¯À ®ö¯¥ ²® . þ†¸ } ìÑò ¨³È ÿ}²}® ÿ®÷ïÐ “ê~¥²® úà ¯ò} û¯ý¡ þü~ø æó¸ úÑÉÜ ~… }² ³ª’¸} ôü}
. “¸} û®÷… û®²÷ªò “¸® ´÷óø ³ª’¸} ôü} $ ¯ò} û®³à ¯ü®´~… ²÷‰~½ý… ÿ~ø úò}³üö ´} “¸÷à ö õ¯òéØ úà
³ù¼ ÿ~ø úù†š ´} âü ³ø ʸö²® }² ~ø û´}ö²® ôü} ´} âü³ø . “¸} û®÷… û´}ö²®| ²~ù¡ ÿ}²}® ³ù¼ ôü}.(8³ü÷Á‘)
.¯ò®÷… û®³à ™}¯¥}
®÷šö ú… }² ÿ} û¯¼ úü÷ù‘ ÿ³ù¼ û³Íóî ~ø úò~© Û}³È} ÿ~ø~ÅØ ö û®³à þî úÈ~¥} þÔ~… }² ÿ} úò~©³ø õ÷î}³ý‰ ~š ôü}²®
(ôï½ü³ä ôîö²-ñö® ö íö} ¯ëš-²÷‰~½ý…). ¯ò²ö{ þî

®~…{ ´ö³ýØ -|3

²}±åò~ýó… $ õ~¸~¸ û÷ò ³ý¼®²} ʸ÷‘ ö ®²}® ²}³Ü ´}³ý¼ ˆ÷óš ÿ³’î÷ëýà “Á¼ ²® <ÿ´ö³ý‰ ³ù¼> ~ü ®~…{´ö³ýØ
. ¯¼ ú’©~¸ õ~ýò~¸~¸ ú¹ë¸
®~…{´ö³ýØ ¬~à õé‰ 10 ³ü÷Á‘ é
— î~à û³Íóî âü ö ¯óà þî ˆ}³ý¸ }² <²÷ä >³ù¼ úà “¸} ÿ} ú¡~ü²® ú… Û³½î ÿ®ö²ö Òýز õ}÷ü} ÿ}²}® ¬~à ôü}
“üö² ì…~Ü ®~…{ ´ö³ýØ ÿ~ø úò~© ²® ³‘ â¡÷à »~ýÝî ²® ÷åê} ôü} .¯óà þî ®~›ü} (ˆ{ ö ×~… ú… Û³½î õ}÷ü}) þò}³ü}
(9³ü÷Á‘).¯¼ û¯á½‘{ ú… ìü¯†‘ ¬~à ôü} $ ôý©²÷î þ©³… ®~Ý’Ð} ú… $ ³ý¼®²} ´} ¯Ñ… .“¸}
(10³ü÷Á‘). “¸} úš÷‘ ì…~Ü (×~…) ú¡~ü²® ì…~Ýî ¯óë… õ}÷ü} ö ÿ²÷¦î ¾ü}²{
. “¸} û®÷… ®~…{‡ýò þ½óî~ªø û²ö® ²® õ~áî ôü} úà ®÷¼ þî ú’Ùä
(÷‰~Ü ²~ù¡ úÐ÷ï›î) ôü³ý¼ ³ÁÜ - 4
ö ö³¹© ¬~à $ ôü³ý¼ ¬~à ~ü ³ÁÜ ´} ö ¯¼ ú’©~¸ ‡üö³‰ ö³¹© þò~¸~¸ û~¼ ²÷’¸® ú… ÷‰~Ü ²~ù¡ ÿ~ø~ó… úÐ÷ï›î
. ú’©~¸ ôü³ý¼ ®÷© ³¹ïø ÿ}³… þò~’¹î´ ¬~à âü ‡üö³‰ ö³¹© úà ¯ò¯Ý’Ñî ôý©²÷î . “¸} û¯¼ ìýὑ û¯á½‘{
ôü³ý¼³ÁÜ 11 ³ü÷Á‘ ( 11 ³ü÷Á‘) .®²}® “Ѹö Ò…³î³’î 150 ®ö¯¥ ôü³ý¼ ¬~à ö “¸} ²~’áø 78 ²® úÐ÷ï›î ôü} §É¸ úà
ö ¬~à ö û¯á½‘{ $þëÀ} ²÷¦î úà ÿ²÷È ú… “¸} û¯¼ ™}¯¥} ÿ²÷¦î ¾ü}²{ ìë›î ÿ~ø~ó… ~… ²÷Á¦î ×~… ôü}
. ¯ø® þî ìýὑ }² ÿ®ö²ö û´}ö²®

õ÷’¹ý… úÐ÷ï›î - 5
³ü÷Á‘²® úà “¸} þø÷à ”²ö~›î ²® õ{ ²}³Ý’¸} ¯ü~ïò þî úš÷‘ ‡ê~š ‡ý¡ ³ø ´} ¾ý… úÐ÷ï›î ôü} ²® ú¢ò{
û²ö® ´} ÿ®¯Ñ’î ²~•{ .“¸} ÒÜ}ö õ}¯ïø û®~š ÿ}¯’…} ²® ö û~½ò~î³à ÿ³’î÷ëýà 36 ²® õ÷’¹ý… .“¸} úÍ¥éî ì…~ܳü´
´ö³î} õ{ ú… þ¸³’¸® úà û÷à úò¯… ÿö² ö è~… Ó~Ù‘²} ²® úò~…´ ¯ó¡ þü~ø ú†ý’à .®÷¼ þî û¯ü® õ{ ²® ÿ÷ÙÀ ~‘ þ½óî~ªø
. “¸} û¯ò~î õ÷Áî ‡ý¸{ ´} õ~î´ í÷È ²® úà ®²}® ®÷šö “¸} ìá½î ²~ý¹… ‡ýò
õ~’¹… ß~‘ 12 ³ü÷Á‘ þò~¸~¸ ¬~à âü úëïš ´} ~ó… ¯ó¡ $ úóýî´ ²® þü~ø ú’¼÷ò æó¸ ~… ðýÍÐ û÷à âü ´} “¸} ”²~†Ð ÿ²~ïÑî ôü} ”~ýëà
´} þåò}³à þ… ú… ¯ü® ®~›ü} ÿ÷åê}) .õ{ ì…~Ýî ²® (û~ä²~á¼) Òý¸ö “¼® ö û÷à ÿ~‰²® (“¸} û¯ò~ïýÜ~… þà¯ò} ²~•{)
. (úÙÀ ÿö² ³… ~ó… ™}¯¥} Þü³È

õ~’¹… ß~‘ úÐ÷ï›î - 6

ˆ{ (ú｡) ³ª’¸} âü úà þü~š þóÑü . “¸} û¯¼ ÒÜ}ö ðýÍÐ þø÷à ”²ö~›î ²® õ÷’¹ý… ¯óò~î úÐ÷ï›î ôü}
ÿ~ø û²}÷ü® ÿö² ³… þïýÍÐ ÿ~ø ÿ²~›¥ ‡ýò ~›óü} ²® .¯óà þî ˆ}³ý¸ }² ®÷© ì…~Ýî û~ä²~á¼ ö “¼® ö| ¯óà þî õ}²÷Ø
‡ýò ð½ü³…} û®~š ²® õ~áî ôü} .( 12 ³ü÷Á‘)®²}±ä þî ¾ü~ïò ú… }² õ~¸~¸ õ~ø~¼ “ïÍÐ ö û÷á¼ ö úà û¯¼ }³š} û÷à
( õ~’¹… ß~‘²® þä¯ò´ “©²® ¾Ýò 13³ü÷Á‘) . “¸} ÿ®³Ø ú… ³Á¦óî “ýïø} ÿ}²}®

õ÷Ù¹ý‘ - 7
û~ä “î~Ü} ®éýî ´} ì†Ü 129 ²® $úà ú’Ø³ä ²}³Ü úëš® ®ö² ì¥~¸ ²® ö ®}¯Õ… ˆ÷óš ÿ³’î÷ëýà 23 ²® õ÷Ù¹ý‘ ³ù¼
. “¸} û®÷… ~ø þ‘²~‰ þò~’¹î´
.¯ü®³ä þò~¸~¸ ðýÍÐ “ª’ü~‰ ÿ®éýî 224 í~¸ ²®
“î÷ᥠ³©{ í~¸ ~… õ²~Ýî úà “¸} õ~ùš ÿ³š{ ß~È ôü³‘ ðýÍÐ ÿ}²}® ¯¼ ú’©~¸ õ~¸~¸ û²ö® ²® úà õ÷Ù¹ý‘ ¬~à
(14³ü÷Á‘). “ªü² ö³Ø þò~¸~¸
õ~’¹… ß~‘ ²® þä¯ò´ “©²® 13 ³ü÷Á‘

7 128 õ÷’¹ý… û÷à


õ÷Ù¹ý‘ ¬~à 14 ³ü÷Á‘
õ÷Ù¹ý‘ ¬~à ²® ÿ³… £ä ¿÷Ýò 15 ³ü÷Á‘
ÿ² ÿ û¯à ¾‘{ ÿ û¯à ¾‘{ 16 ³ü÷Á‘
³ª’¸} ³ù¼ ÿ úÈ÷¦î 17 ³ü÷Á‘
þà }³ò ³ý‰ þî÷ïÐ ÿ û³Íóî 18 ³ü÷Á‘
E-SCIENCE, ARCHITECTURE & CONSTRUCTION
¯óë… õ}÷ü} þóÑü þò~¸~¸ ñ÷¸³î û÷ý¼ ÿ}²}® ÿ²~ïÑî ôü}
ôü³‘ ºýÙò ÿ}²}®ö û®÷… û~ä²~á¼ ~ü| ˆ{ ö ×~… ú… Û³½î
( 15³ü÷Á‘) .¯¼~… þî®÷© û²ö® ú… Ë÷…³î ÿ~ø|ÿ³†¢ä
ÿ² úÐ÷ï›î - 8
þò~’¸~… ñ}÷Ü} ÿ~ø û~ä “ò÷Ḡôü³‘ þïü¯Ü ´} þáü ÿ² úÝÉóî
. ¯ò} û¯ýî~ò ‡ýò úŠ‘ ìýî }² þò~’¸~… úŠ‘ . “¸}
“¸} ª½î ³üö~Á‘ ²® úà ²÷È õ~ïø ‡ýò³ù¼ ôü} ²}³Ý’¸}
³ü÷à “¼® ú… Û³½î ö þëÑØ õ}³ù‘ ˆ÷óš ðýÍÐ ÿ~ø û÷à ²~óà
úý¥~ò ôü} ²® þò}ö}³Ø ˆ{ ÿ~ø ú｡ ~\½óî ÒÉÜ ²÷È ú… ö “¸}
. “¸} ú’¼}® ®÷šö
û¯á½‘{ ú’¼}® ²}³Ü úŠ‘ ÿö² ³… úà þò~¸~¸ ÿ~ø~ó… ôü³’ïùî ´}
. ®÷¼|þî û¯ü® ³üö~Á‘ ²® õ{ û¯ò~ïýÜ~… ÿ~ø ¾ª… úà û®÷… ÿ²
( 16 ³ü÷Á‘)
³ª’¸} úÐ÷ï›î - 9
þáü ®²}® ²}³Ü ¯ý½ïš “ª‘ ÿ³’î÷ëýà 5 ²® úà ³ª’¸} ³ù¼
ÿ~ü~Ý… ´} õ{ ²~’©~¸ ²® úà û®÷… þò~¸~¸ ðùî ÿ~ø “ª’ü~‰ ´}
²® þò~¸~¸ õ~ø~¼) .“¸} û¯¼ û®~Ù’¸} ‡ýò ¯ý½ïš “ª‘
´} ö ¯ò} ú’¼}® ÿ®ö¯¦î ²~ý¹… þê~î Ò…~óî õ~ýò~¸~¸ û²ö® ³©}ö}
®~¹Ø ö ÞÈ~óî þ©³… ²® ìý¸ $ õ÷Ð~È Ó÷ý¼ õ{ ðùî ÿ~ø “ëÐ
²® ñ®³î ìü~ï‘ ñ¯Ð ú… ³›óî úà ²}‡ä Ÿ}³© õ}¯…÷î ´} þ©³…
.(®÷… û¯¼ ~ù‘~ýê~î “©}®³‰
ôý…~î §É¹î ÿ~ÅØ ÿö² ³… »öö~È “ª‘ úÑëÜ ²}³Ý’¸}
û¯î{ “¸® ú…| ¯ü® õ}¯ýî ÞïÐ ~…| ~ø û÷à ´} þáü âü®‡ò ö ~ø|û÷à
( 17³ü÷Á‘) . “¸} úš÷‘ ì…~Ü ®÷¼ þî û¯ü® ³ü÷Á‘ ²® úà
þò~¸~¸ ÿ~’¸ö² ¯ó¡ - 10
®÷šö þ’½‘²´ þò~¸~¸ úóý½ý‰ ~… ÿ~ø~’¸ö² ®‡ü úÝÉóî ²®
“¼® ú… Û³½î ö ÒÙ‘³î ÿ~ø û÷à ~‰ ²® ²}³Ý’¸} ³Íò ´} úà ¯ò²}®
û~ä û~ó‰ ~ø ôü} ‡ëÔ} .¯ò} û®³à “ýц‘ þò~¸~¸ œü}² ÿ~ø û÷ý¼ ´}
.¯ò} û®÷… ‡ýò ˆ}³Ð} úëï¥ ²® ÿ²}³Ø õ}³’©® ö õ~ä®}‡ø~¼
: ´} ¯ó‘²~†Ð ~ùóü} úëïš ´}
®‡ü ˆ³Ô í~ï¼ ÿ³’î÷ëýà 65 ²® ‡†¸ ³ý‰|
®‡ü ˆ³Ô í~ï¼ ÿ³’î÷ëýà 90 ²® “ý¼÷ø ³ý‰|
®‡ü í~ï¼ ÿ³’î÷ëýà 30 ²® úò~’¸²~ò ³ý‰
®‡ü ˆ³Ô ÿ³’î÷ëýà 110 ²® ÷ò~… ³ý‰|
®‡ü þܳ¼ ˆ÷óš ÿ³’î÷ëýà 55 ²® þà }³ò ³ý‰
( 18³ü÷Á‘)
: ±©~\î ö Ò…~óî
õ~ïýë¸ “ª‘ ÿ~ø úò}³üö
ô¹óš þò÷’ò{ - ³óø «ü²~‘|
ˆ÷à ôü²´ ôý¹¦ê}¯†Ð ³’à® - õ}³ü} «ü²~‘
|Herzfeld Ernst 1976 Úýê~‘|c Iran in the Ancient East
þïü³à ³ÕÀ} :úïš³‘ ôï½ü³ä ôîö²-(ñö® ö íö} ¯ëš)²÷‰~½ý…|
õ~ïýë¸ “ª‘ ÿ~ø úò}³üö|
|www.netiran.com <http://www.netiran.com> “ü~¸| “Ñý†È ´} úà þü~ø úü~î ¾Ýò ~… þò~¸~¸ ÿ~ø ÿ³… £ä ö ~ø³š{
ORIENTAL INSTITUTE/UNIV/Of Chicago “ü~¸| ¯ò} ú’سä ñ~ùê}
127 8