Ëåêö ¹ 4

Îð÷èí ¿åèéí ñýòãýë ñóäëàëä õ¿íèéã õî¸ð òàëààñ íü àâ÷ ¿çäýã. Íýã òàëààñ
èíäèâèä áóþó õóâü õ¿í, íºãºº òàëààñ ëè÷íîñòü áóþó áèå õ¿í ãýæ àâ÷ ¿çäýã.
1. Äýýä çýðãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòòàé óóðàã òàðõèòàé õºäºëìºðò çîõèöñîí ãàð
õºëòýé ñ¿¿í òýæýýëòíèé àéìàãò áàãòäàã àìüòíûã õ¿í ãýíý.
2. Áèîëîãèéí çîõèöîë á¿õèé áîäãàëûã õóâü õ¿í ãýíý.
Áèå õ¿íèé òîäîðõîéëîëò:
1. Áèå õ¿í ãýäýã íü áàã ëè÷íà-ëèöî öàðàé ãýñýí óòãàòàé XVI çóóíû II õàãàñûí îðîñ
¿ãíýýñ ãàðàëòàé. ×èíèé äîòîîä åðòºíö ÷èíèé í¿¿ð öàðàé áîëæ áàéäàã.
2. Óëàìæëàëò îéëãîëòîíä áèå õ¿íèéã íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçýëñýí íèéãìèéí
ãèø¿¿í õýëõ¿éòýé ñýòãýõ¿éòýé òîäîðõîé õóâü õ¿íèéã áèå õ¿í ãýíý.
3. Îð÷èí ¿åä áèå õ¿íèéã òàíèí ìýäýõ¿éí áîëîí áàéãàë íèéãìèéã õóâèðãàí ººð÷ëºõ
óõàìñàðò ñóáüåêò áîëîõ àìüä òîäîðõîé õ¿íèé àìüäðàëûí ÿâöàä áèé áîëñîí øèíæ
÷àíàðóóäûí òîãòîëöîî á¿õèé õ¿í ìºí.
4. ªºðèé㺺 áîëîí áóñäûã õ¿ì¿¿æ¿¿ëýí òºëºâø¿¿ëýõ õýðýãöýý ñîíèðõîë, õ¿ñýë
òýì¿¿ëýë, ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäàë, àâüÿàñ áèëýãòýé ¿éë àæèëëàãààíû
ñóáüåêòèéã áèå õ¿í ãýíý.
Õóâü õ¿í áîëîí òºðæ áèå õ¿í áîëîí òºëºâøäºã. Áèå õ¿í áîëîõîä õóâü õ¿í íºëººëíº.
Áèå õ¿í ãýñýí óõàãäàõóóí íü ºñºëò áîéæèëò, õºãæèë, òºëºâøèë ãýñýí íýð òîìü¸îòîé íÿãò
õîëáîîòîé. ªñºëò áîéæèëò ãýäýã íü áèå îðãàíèçìûí àíàòîìè ôèçèîëîãèéí ººð÷ëºëò
õóâèðãàëòûã õýëíý. Õºãæèë ãýäýã íü õºäºë㺺íèé äîîä òºâøèí㺺ñ äýýäýä, òîîíîîñ
÷àíàðò, ýíãèéíýýñ íàðèéíä ãýñýí óòãààð õºãæèíº. Òºëºâøèë ãýäýã íü íèéãìèéí ñîöèàë
çîðèëãî ÷èãëýëòýé èíñòèòóòûí äîòîð õºãæèõ ¿éë ÿâöûã õýëíý. Ýíý óòãààðàà áèå õ¿í
òºëºâø뺺 ãýæ ¿çäýã.
Áèå õ¿íèé òºëºâøèëòèéí íàñ:
1. 18 íàñ õ¿ðòýë
2. Àíäðååâà íàð 25 íàñ õ¿ð÷ òºëºâøäºã.
3. Ý.Ýðèêñîí íàð á¿õ íàñàí òóðøèä òºëºâøäºã.
Áèå õ¿íèé ñýòãýë ç¿é äàðààõ ýëåìåíòýýñ á¿ðäýíý.
• 1-ð òîãòîëöîî çîõèöóóëàõ òîãòîëöîî
• 2-ð òîãòîëöîî ò¿ëõýöò òîãòîëöîî
• 3-ð òîãòîëöîî òîõèðóóëàã÷ íàìæìàë òîãòâîðòîé òîãòîëöîî þì.
• 4-ð òîãòîëöîî òóõàéí õ¿íèéã çààõ ÷èãë¿¿ëýõ òîãòîëöîî
Ã
ä
à
Á
¿
õ
å
è
í
õ
ë
º à
ä
í
õ
ç¿
í
è
÷
¿ ë
é
ä