×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 1 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 2 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 r mebmLeehekeâ r (Je<e&-4 Debkeâ-2)
mJe. ßeerceleer ØeYee efMeJeØemeeopeer Mecee&
mecheeokeâ ceb Û e
r mebj#ekeâ r
ßeerceleer efvece&uee keâceueefkeâMeesjpeer veeiej, ßeerceleer ØeefleYee Deeueeskeâpeer cesnlee, ßeerceleer efJeMeeKee ceewuesMepeer heesóe, ßeerceleer veefueveer jpeveerYeeF& cesnlee,
ßeerceleer Meejoe efJeveesopeer ceC[ueesF,& ßeerceleer DeeMee DeesceØekeâeMepeer cesnlee, ßeerceleer G<ee jcesMepeer oJes, ßeerceleer Debpevee megjvs õpeer cesnlee,
ßeerceleer meg<ecee megYee<epeer JÙeeme, ßeerceleer Øeefceuee DeeMeer<epeer ef$eJesoer, ßeerceleer Øeefceuee Deescepeer ef$eJesoer,
ßeerceleer Meeruee peieoerMepeer oMeesje, ßeerceleer jcee megjvs õpeer cesnlee, ßeerceleer Ûeslevee efJeJeskeâpeer Mecee&
r ØeOeeve mecheeokeâ r
meew. mebieerlee oerhekeâ Mecee&
r mecheeokeâ r
meew. efoJÙee DeefceleeYepeer ceC[ueesF&, meew. oefcelee veJeervepeer Pee
r men mecheeokeâ r
meew. ®efÛe GcesMepeer Pee, meew. mebieerlee efJeveesopeer veeiej, meew. efyevog ue#ceerveejeÙeCepeer JewÅe, meew. megefvelee Oecexvõpeer Yeó, meew. De®Cee
ye=peieesheeuepeer cesnlee, meew. mejespe heb. kewâueeMepeer veeiej, meew. veeruece jepesvõpeer Mecee&, meew. veerlee Jeeefucekeâerpeer veeiej, meew. peÙee megYee<epeer veeiej,
meew. heuueJeer peÙepeer JÙeeme, meew. le=efhle efveuesMepeer veeiej, meew. cecelee cegkegâuepeer ceC[ueesF&, meew. pÙeesefle j epesvõpeer veeiej, meew. Jevovee
efJeveerlepeer veeiej, meew. DeeMee ÙeesiesMepeer Mecee&, meew. mebieerlee Øeoerhepeer peesMeer, meew. efyevot Øeoerhepeer cesnlee, meew. hetpee Deefcelepeer JÙeeme
r cegKehe=‰ Deekeâuheve r
Øeyeue Mecee&
r nceejs ØeefleefveefOe r
Gppewve–meew.Øeefceuee nscevlepeer ef$eJesoer, cees.98273-50403, osJeeme-meew.meefjlee ceesnvepeer Mecee&, cees.98273-98235,
veueKesÌ[e-meew. uelee censMepeer veeiej, cees.9425938776, yÙeeJeje-meew. leeje jcesMeÛevõpeer veeiej, cees.9977220812,
PeeyegDee-meew. ueervee-jepesMepeer veeiej, cees. 9424064104, Meepeehegj-meew.cecelee ieesheeueke=â<Cepeer veeiej, cees.94250-34716,
KeC[Jee-meew.MeesYevee mejespepeer peesMeer, cees.98267-74742, Kejieesve-meew.Je<ee& DeeMeer<epeer veeiej, cees.98936–18231,
jleueece-meew.Õeslee jenguepeer veeiej, Heâesve-07412-407120, veerceÛe-meew.meeefJe$eer jcesMepeer veeiej, cees.94240-33419,
veeieoe-meew.Mewueyeeuee efJepeÙeØekeâeMepeer cesnlee, cees.98270-85738, Yeesheeue-meew.pÙeesefle cegkesâMepeer veeiej, cees. 98273-39787,
jeT-meew.ceeÙee efiejpeeMebkeâjpeer veeiej, Heâesve-0731-2856236, ceekeâÌ[esve-meew.megveerlee censvõpeer Mecee&, Heâesve-07369-261391,
KeÌ[eJeoe-meew.vewvee DeesceØekeâeMepeer veeiej, cees. 98267-32441, iJeeefueÙej-meew. Yeejleer hebkeâpepeer veeiej, cees. 94240-27710,
vejefmebnieÌ{-meew.G<ee De®Cepeer cesnlee, cees.94250-45137, cevomeewj-meew.mebieerlee peÙesMepeer veeiej, cees. 98932-52369,
yesjÚe-meew.Jevovee MeueYepeer Mecee&, cees. 99266-57691, efmenesj-meew.MeesYee Deefve®æpeer veeiej, cees. 98931-02444,
efheheuÙeeceb[er-meew.megMeeruee yeeyetueeuepeer veeiej, cees. 94251-07327, FšeJee(lejevee)-meew.cebpetuelee efovesMepeer Mecee&, cees. 99812-34076,
jepeieÌ{ (Oeej)-meew.efkeâjCe [e@. nscevle JewÅe, cees. 94259-66764, Deeiej-meew.meeefJe$eerosJeer kesâ.heer.veeiej, cees. 98934-31265,
efKeueÛeerhegj-meew.cecelee DeefYeuee<epeer veeiej, cees. 94254-43608, [erkesâve-meew.mehevee nefjDeescepeer veeiej, cees. 97550-63759,
veenšejece-meew.Je<ee& efJeceuepeer veeiej, cees. 91792-94015, meejbiehegj-meew.Deefvelee jepesvõkegâceejpeer veeiej, cees. 98934-08733,
heÛeesj-meew.mebOÙee Mewuesvõpeer Mecee&, cees. 94244-65799, jepeieÌ{(yÙeeJeje)- meew.pÙeesefle DepeÙepeer veeiej, cees. 94250-26385,
veF& efouueer-meew. ce=oguee–mJe.ßeer megOeerjpeer hebb[dÙee, Heâesve-09868048080, cegcyeF&-meew.G<ee heg®<eesòecepeer "ekeâesj, Heâesve-098331-81575,
keâesuekeâelee-meew. MeefMe Deej.kesâ. Pee, Heâesve-033–26665094, nwojeyeeo-meew.T<ee veJejlvepeer JÙeeme, cees.093933-27738,
yewbieueesj-ßeerceleer ieerlee censvõYeeF& veeiej, cees.-09342816914 peeuebOej-meew. vejsMe megjsvõpeer veeiej, Heâesve-09876795234,
ueKeveT-meew. megveerlee mebpeÙepeer veeiej, Heâesve-0522-2766633, DeueerieÌ{-meew. oMe&vee megjsMepeer oJes, cees. 09359511402,
Deeieje-meew. Deveghecee Gefolepeer veeiej, Heâesve 05623018025, veesS[e-meew. DeÛe&vee veueervepeer oJes, Heâesve-0120-2480773,
YeoesF&-meew. efJevee jepevepeer veeiej, Heâesve-09839042495, Fueeneyeeo-meew.megOee efvelÙeevebo]peer veeiej, Heâesve- 0532-2240059,
cesj"-meew.Deuekeâe Decejueeuepeer heb[Ÿee, ceesyee.-093688-88873, Dekeâuesje-meew.ieeÙe$eer-kegâuesvõpeer veeiej, Heâesve 07431-272506,
GoÙehegj-meew. Mewuee nscevlepeer oMeesje, Heâesve 0294-2529620, yeebmeJeeÌ[e-meew. cebpeg ØeceesojeÙepeer Pee, cees.-09413947938,
keâesše-meew.ceOegyeeuee jcesMepeer veeiej, Heâesve-0744-2431481, peÙehegj-meew.meg<ecee Jeerjsvõpeer veeiej, ceesyee.-09414214143,
megcesjhegj-meew.Ûebõkeâuee oÙeejecepeer veeiej, Heâesve-02933258867, jepekeâesš-meew.megneefmeveer efoueerheYeeF& ceebkeâÌ[, Heâesve-02812468066,
yeÌ[ewoe-meew.pebKeveeyesve cesnguepeer cepecetoej, Heâesve-0265-3258159, DeeCebo-meew.Øe%ee efheÙeg<epeer hebef[le, ceesyee.-099798-83798,
Denceoeyeeo-meew.meesefveÙee efJeJeskeâpeer ceb[ueesF&, ceesyee.-097121-38061, YeeJeveiej- meew.peÙebeflekeâe jefMcepeer hee"keâ, cees. 094287-50541
mecheke&â:-cegKÙe keâeÙee&ueÙe, 20, petveer keâmesje yeeKeue, (Kepetjer yeepeej), Fvoewj-452002, Heâesve-0731-2450018, Hesâkeäme-0731-2459026,
cees 94250-63129, 98260-95995, Email:jayhotkeshvani@gmail.com, manibhaisharma@gmail.com
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 3 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 mecheeokeâerÙe
Deheves JÙeJemeeÙe Ùee veewkeâjer kesâ efmeueefmeues ceW Deheveer peÌ[-peceerve ÚesÌ[keâj otj-otj lekeâ yeme ieS veeiejpeveeW ceW
Deye mecheke&â yeÌ{eves keâer ueuekeâ mhe° efoKeeF& os jner nw~ Deheves ÙegJee nesles yeÛÛeeW kesâ DeÛÚs efjMleesb kesâ efueS DeLeJee
meceepepeveeW keâes Deheves ngvej keâe HeâeÙeoe efoueeves kesâ heefjØes#Ùe ceW Fme yesleeyeer keâes osKee pee mekeâlee nw~ ØelÙeskeâ
veeiejpeve keâes Deheves heefjJeej kesâ meomÙe keâer lejn osKeves Jeeues Oevee{Ÿe DeLeJee mecheVe Jeie& ceW mecheke&â Deehemeer
meewneo& SJeb menÙeesie keâer veF& yeÙeej yenles ceQves mJeÙeb cenmetme efkeâÙee nw~ Jele&ceeve meceÙe ceW keâye, keâneb, keäÙee keâece
heÌ[ peeS keâesF& Yejesmee veneR nw~ nj peien nceW Deheveeheve osves Jeeuee DeJeMÙe ÛeeefnS~ keâF& meceepepeve DeYeer lekeâ
efkeâmeer meceepe mebie"ve mes pegÌ[s ngS veneR Les, Jes Deye mebie"ve mes Yeer pegÌ[vee Ûeenles nQ~ Jes meodYeeJevee kesâ lenle
meceepe kesâ ÙegJee Jeie& keâes menÙeesie keâjvee Ûeenles nQ Fmekesâ heerÚs Gvekeâe veece keâceeves keâe GösMÙe veneR nw~ keâueÙegie ceW

peg[
Ì ves
mebie"ve keâer Meefòeâ meJeexÛÛe nw, iele ceen hebpeeye kesâ peeuebOej Menj mes ßeer megjsvõpeer veeiej SJeb Gvekesâ meceOeer
GOecehegj (peccet keâMceerj) mes peÙe neškesâMe JeeCeer keâeÙee&ueÙe heOeejs Les, GvneWves yeleeÙee efkeâ hebpeeye ceW Deveskeâ heefjJeej
nQ, efkebâleg Gvekeâe keâesF& mebie"ve veneR nw~ ßeer megjsvõpeer kesâ heg$e Fboewj ceW Skeämeerme yeQkeâ ceW keâeÙe&jle nQ, Deheves Iej mes

keâer keâF& ceerueeW otj Gvekeâe mLeeveeblejCe keâj efoÙee ieÙee, efkebâleg GvnW Fboewj ceW meceepe kesâ menÙeesieer efnleefÛeblekeâ efceue peeS
lees Gvekesâ efheleepeer keâer efÛeblee kegâÚ no lekeâ keâce nes mekeâleer nw~ lejevee kesâ efveke⚠FšeJee ceW hetJe& mejhebÛe ßeer efovesMe
Mecee& ves cebeof j efvecee&Ce keâjeÙee leLee efJeefMe° veeiej yebOegDeeW keâe DeefYevebove efkeâÙee, Deheves «eeceerCepeveeW kesâ meeLe veeiej
ueuekeâ: yebOegDeeW keâes peesÌ[ves keâe Gvekeâe keâeÙe& ØesjCeemheo SJeb Øeemebefiekeâ nw~ ieebJeeW ceW Yeer meceepe kesâ ueesie meef›eâÙe nes jns nQ~
heerheuejeJeeb ceW Oece&Meeuee heefjmej ceW meYeeie=n keâe ueeskeâehe&Ce meceejesn Yeer ieefjceeceÙe lejerkesâ mes mecheVe ngDee, lees
pemeJeblehegje (jepe.) ceW ceeB ÛeecegC[e cebefoj ceW ØeeCe Øeefle‰e keâe YeJÙe DeeÙeespeve nceejs meceepepeveeW keâer GheefmLeefle
mecheke&â ceW mecheVe ngDee~ Fve DeeÙeespeveeW ceW yeÌ[er mebKÙee ceW GheefmLele cenevegYeeJe Ùener mebkesâle os jns nQ efkeâ yeoueles he efjJesMe
ceW Jes Deye Skeâ-otmejs mes pegÌ[vee Ûeenles nQ, Deeies yeÌ{ves ceW Skeâ-otmejs keâer ceoo keâjvee Ûeenles nQ~ Jes Dehevee Meefòeâ

yeÌ{eves
ØeoMe&ve Deye mejkeâej kesâ meeceves Yeer keâjvee Ûeenles nQ leeefkeâ Jeesš yeQkeâeW kesâ MejCeeiele jepevesleeDeeW keâes Jes Deheves he#e
ceW Pegkeâe mekeWâ~ yebo cegªer lees ueeKe keâer~ Deye DeeJeMÙekeâlee nw veS efJeÛeejeW keâes leJeppees osves keâer~ efJeÕeJÙeeheer meesÛe
kesâ yeoueeJe keâe mebkesâle Ùeefo efceue jne nw lees nce Yeer Gmes Deelcemeele keâjW~ Deheves Deewj heefjJeej lekeâ meerefcele jnves

keâer kesâ yepeeÙe Deye LeesÌ[e yeenj efvekeâueW, mechekeâeX keâe oeÙeje yeÌ{eSb, peye efkeâmeer otmejs Menj ceW peeSb lees Jeneb
veeiejyebOegDeeW kesâ Iej DeJeMÙe peeSb~ efpeme Øekeâej meceepemesJeer mebie"ve efJeosMeeW mes SkeämeÛeWpe šerceeW keâes Deeoeve-Øeoeve
keâjles nQ Gmeer Øekeâej nce DevÙe jepÙeeW kesâ veeiej heefjJeejeW kesâ meeLe Deeoeve-Øeoeve keâjW Gvekesâ jnve-menve, jerefle-
yesleeyeer efjJeepeeW keâe DeJeueeskeâve keâjW~ mechekeâeX kesâ ceeOÙece mes keâece heÌ[ves hej ueeYeeefvJele neW~ ØelÙeskeâ JÙeefòeâ Deye pegÌ[ves keâer
ueuekeâ efueS ngS nw~ Fme keâeÙe& ceW Deehekeâer Deheveer ‘peÙe neškesâMe JeeCeer’ Yeer ceeOÙece yeveves kesâ efueS lelhej nw...
lewÙeej nw~ -mebieerlee Mecee& (veeiej)

Skeâlee mes
nj ceveg<Ùe kesâ peerJevekeâeue ceW Deveskeâ Gleej-ÛeÌ{eJe Deeles nQ, peerJeve kesâ yengle mes henueg nQ Deewj nj henuet
cenlJehetCe& neslee nw, Skeâ ner meceÙe ceW yengle meer efpeccesoeefjÙeeW keâes efveYeevee neslee nw~ pewmes- mJeÙeb kesâ mJeemLÙe kesâ
Øeefle, Deheves keâeÙe& kesâ Øeefle, mebleeve kesâ Øeefle, ceelee-efhelee, efce$eeW Deewj efjMlesoejeW kesâ Øeefle SJeb meceepe kesâ Øeefle
efpeccesoejer, uesefkeâve JÙemlelece efoveÛeÙee& SJeb meceÙe keâer keâceer kesâ keâejCe yengle mes keâeÙe& Útš peeles nQ~ meesÛeles nQ
yengle kegâÚ keâjves keâe hej keâj veneR heeles, meYeer efpeccesoeefjÙeeW keâes "erkeâ mes efveYeeves kesâ efueS DeeJeMÙekeâlee nw
cepeyetleer Deewj
meblegueve yew"eves keâer~ keâeÙe& ceW iebYeerjlee mes pÙeeoe mepeielee keâer pe¤jle nw~
efpeccesoejer keâer yeele keâjW lees nj JÙeefòeâ kesâ peerJeve ceW meeceeefpekeâ efpeccesoejer cenlJehetCe& Debie nw~ Jele&ceeve
Øeieefle mebYeJe
meceÙe ceW meeceeefpekeâ Skeâlee SJeb menYeeefielee keâer Deefle DeeJeMÙekeâlee nw~ Skeâlee mes cepeyetleer Je Øeieefle oesveeW mebYeJe
nw~ meceepe keâes heejoefMe&lee kesâ meeLe Deeoeve-Øeoeve SJeb leve-ceve-Oeve mes efkeâÙee Ùeesieoeve cepeyetle yeveelee nw,
Øeke=âefle Yeer efieJe Sve šskeâ kesâ efveÙeceeW mes Ûeueleer nw~ ØeMve Ùes veneR nesvee ÛeeefnS efkeâ efmeHe&â ceQ ner Ùee efmeHe&â ceQ ner
keäÙetb~ cegKÙe Oeeje mes nšves mes keâeÙe& veneR nes heeles nQ~ efveMÚue ceve mes efkeâÙee ieÙee keâeÙe&, Yeues ner Úesšs ner keäÙeeW
ve nes osj-meyesj Gmekeâer mejenvee DeJeMÙe nesleer nw~ Úesšer-Úesšer OeejeDeeW keâe kegâÚ DeefmlelJe veneR neslee, uesefkeâve
peye Úesšer OeejeSb efceuekeâj veoer keâe ¤he uesleer nw leye ner Gmekeâer henÛeeve yeveleer nw Deewj Deble ceW -
peve-peve keâe menÙeesie nw ueevee, meceepe keâes Deeies nw yeÌ{evee
Fmeer kesâ meeLe...
ßeerceleer efoJÙee ceb[ueesF& (veeiej)
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 4 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 Deehekesâ he$e...
pees Øeefleef‰le nQ, Jes menÙeesieer yeve peeSb
peÙe neškesâMe JeeCeer osMe-efJeosMe ceW yemes ngS veeiej yebOegDeeW Éeje osMe keâer GVeefle ceW efoS ieS Ùeesieoeve
kesâ yeejs ceW peeveves keâe DeÛÚe ceeOÙece efmeæ nes jne nw~ Ùeefo Ùes Øeefleef‰le veeiej meceepe kesâ Debie veeiej
yeÇeÿeCe keâer Jele&ceeve heerÌ{er keâes menÙeesie leLee meneÙelee Øeoeve keâjW lees veeiej meceepe keâer GVeefle ceW Deewj Yeer
ieefle DeeSieer~ -DeJeveervõ veeiej, YegJevesÕej (GÌ[ermee)
meceepe keâer Deelcee
heef$ekeâe meceepe keâer Deelcee nw, efpemeceW meJeeËieerCe ieefleefJeefOeÙeeb, ØesjCeeoeÙekeâ, he"veerÙe SJeb meb«enCeerÙe
nw~ cesjer, mJejefÛele SJeb DeØekeâeefMele jÛeveeDeeW keâes ‘JeeCeer’ ceW mecegefÛele mLeeve Øeehle nes jne nw~ Gmekesâ efueS
Deehekeâe OevÙeJeeo~ -megYee<e veeiej ‘Yeejleer’, Dekeâuesje (jepe.)
meceepe kesâ GlLeeve keâe ØeÙeeme
petve 2010 keâe Debkeâ cegPes Øeehle nes ieÙee nw~ heef$ekeâe efJeefJeOe efJe<eÙeeW keâes mecesšs ngS ®efÛekeâj SJeb
meejieefYe&le nw~ meceepe kesâ GlLeeve keâe ØeÙeeme Yeer yevee jnlee nw~ DeleŠ yeOeeF&~ -Sme.[er. hee"keâ, PeeyegDee
efJeJejCe heÌ{keâj meceejesn ceW GheefmLeefle keâe Denmeeme ngDee
Yeesheeue ceW DeeÙeesefpele veeiej cenekegbâYe keâe meefÛe$e efJeJejCe SJeb Gmekesâ mebyebOe ceW ØekeâeefMele mecemle DeeuesKe SJeb peevekeâejer keâes Deeheves neškesâMe JeeCeer ceW
Fleves megboj SJeb ØeceeefCekeâlee mes ØekeâeefMele efkeâÙee Gmes heÌ{keâj SJeb osKekeâj Ssmee DevegYeJe ngDee pewmes meye Deheveer DeebKeeW mes nce osKe jns nQ~ Fleveer DeÛÚer
SJeb meefškeâ lJeefjle peevekeâejer Øeoeve keâjves nsleg neefo&keâ yeOeeF& SJeb meeOegJeeo~
neškesâMe JeeCeer keâe Ùen veeiej meceepe keâe meccesueve DeeÙeesefpele keâjves keâer metÛevee SJeb efveceb$eCe he$e nceW meceÙe mes Øeehle nes ieÙee Lee~ nce mJeÙeb Yeer
Fme DeeÙeespeve ceW Yeesheeue hengbÛeves Jeeues Les, efkebâleg kegâÚ DeeJeMÙekeâ keâeÙeeX kesâ Ûeueles nce veneR Dee mekesâ Fmekeâe ogŠKe ncesMee meeuelee jnsiee~ Fleves ieefjceeceÙe
SJeb veeiej meceepe kesâ meYeer Jeef[ueeW keâes meeLe ueskeâj keâeÙe&›eâce keâes meHeâue keâjves keâe ßesÙe ceQ Deehekeâes ner oslee ntb~ Ùetb lees meYeer meceepepeveeW keâe Yejhetj
menÙeesie jne Ùen yengle megKeo yeele nw~ peÙe neškesâMe JeeCeer mechetCe& Yeejle ceW veeiej meceepe Éeje ØekeâeefMele DevÙe meYeer heef$ekeâeDeeW mes keâF& keâoce Deeies
nw~ cegPes hetCe& efJeÕeeme nw efkeâ veeiej meceepe kesâ GlLeeve SJeb meeceeefpekeâ peeie¤keâlee keâer ØesjCee ceW nceejer neškesâMe JeeCeer meowJe meJeexÛÛe mLeeve hej jnsieer~
-MeefMekeâeble hebef[le veF& ogefveÙee mebJeeooelee, keâeuecegKeer, Keb[Jee (ce.Øe), cees. 94248 32201
jesÛekeâ SJeb veF& peevekeâeefjÙeeb efceueleer nw
ceQ peye mes Deehekeâer heef$ekeâe keâer meomÙe yeveer ntb Deehekesâ Debkeâ ve kesâJeue meceÙe mes Øeehle nesles nQ Deefheleg GmeceW ØekeâeefMele meYeer uesKe SJeb meceeÛeej jesÛekeâ
SJeb veF& peevekeâejer osves Jeeues nesles nQ~ efJeMes<e KegMeer Fme yeele keâer nw efkeâ Fme heef$ekeâe keâe mebÛeeueve ceefnueeDeesb Éeje efkeâÙee pee jne nw~ pees Ùes efmeæ keâj
jner nQ efkeâ Gvekeâe ‘keâ[Úer’ kesâ meeLe ‘keâuece’ hej Yeer hetCe&¤hesCe DeefOekeâej nw~ heef$ekeâe keâe ØeÛeej-Øemeej yeÌ{lee jnss leLee Ùen meceepe keâer mesJee keâjleer jns
FvneR MegYekeâeceveeDeeW kesâ meeLe~ -kegâcegoveer (hebef[le) cesnlee, yemeble cenue, cegbyeF&-37, Heâesve 022-24148664

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 5 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 pemeJeblehegje (jepe.)~ ce®Oej keâer heeJeve nce Yeer JeneR ceewpeto Les- Ûetbefkeâ 24
Oeje SJeb DejeJeueer heJe&le ëe=bKeueeDeeW keâer pemeJeblehegje (jepe.) ceW petve keâes ØeeCe-Øeefle‰e keâe cenlJehetCe& efoJeme

Sself eneefmekeâ
ieeso ceW yemes Ssefleneefmekeâ pemeJeblehegje veiej Lee DeleŠ nce 23 petve keâer jeef$e ner
ceW peiele peveveer, pevekeâuÙeeCeer, hejce GoÙehegj, efmejesner nesles ngS pemeJeblehegje
megKeoeÙeveer, jepejepesÕejer ceeB ÛeecegC[e hengbÛe ieS Les leLee meeLe ner Jeneb Deveskeâ

DeeÙeespeve
kegâueosJelee, meJe&megKeoelee, osJeeefOeosJe ßeer
neškesâÕej ceneosJe SJeb hejced oÙeeueg hejced
ke=âheeueg ßeer ue#ceerveejeÙeCe YeieJeeve keâer ØeeCe
Øeefle‰e ßeerßeer 1008 Ùeesieerjepe heerjpeer ßeer
MeebefleveeLepeer cenejepe kesâ heeJeve meeefVeOÙe ceW mecheVe ngF&~
ßeer veeiej yeÇeÿeCe meceepe (peeueesj-efmejesner) kesâ lelJeeJeOeeve ceW mecheVe
Fme ØeeCe Øeefle‰e ceneslmeJe ceW
21 petve mes 25 petve lekeâ npeejeW
ßeæeuegDeeW ves Oece&ueeYe Øeehle
efkeâÙee~ heebÛe efoJemeerÙe OJepee,
ob[, keâueMe, ØeeCe Øeefle‰e
ceneceneslmeJe kesâ heeJeve Øemebie
hej hejce hetpÙe ieg®Jej ßeer
jepeejecepeer cenejepe, ieg®ke=âhee
Deeßece peesOehegj SJeb hejce hetpÙe
ßeer ke= â heejecepeer cenejepe
peesOehegj ves Yeer GheefmLele neskeâj
DeeMeerJee&o Øeoeve efkeâS~
Fefleneme cebefoj keâe-ßeer
veeiej meceepe (peeueesj-efmejesner)
kesâ hetpÙe Je[erue De«eefCeÙeeW ves
meceepe kesâ menÙeesie mes ce®Oej kesâ peeueesj efpeues ceW ueesenf ÙeeieÌ{ pemeJeblehegje
veiej ceW ceeB ÛeecegC[e keâe hejce heeJeve YeJÙe cebefoj keâe efvecee&Ce Deepe mes
ueieYeie 39 Je<e& hetJe& keâjeÙee Lee, efpemekeâer ØeeCe-Øeefle‰e mebJele 2027
pÙes‰ Megkeäue oMeceer efo. 3 petve 1971 keâes OetceOeece mes mecheVe ngF& Leer~
Fmeer heefJe$e mLeue hej ceeB ÛeecegC[e kesâ hejce ßeæeueg Yeòeâ ßeer veeiej
meoie=nmLe ßeer Oejceepeer SJeb Gvekeâer Oece&helveer ÛecheeosJeer Skeâ Úesšer kegâefšÙee
ceW ceeB ÛeecegC[e keâer Yeefòeâ SJeb DeejeOevee ceW leuueerve jne keâjles Les~ Fme
DeemLee mes Ùegòeâ Yeefòeâ kesâ keâejCe ceeB ves Deheves ÛecelkeâejeW mes GvnW ØeYeeefJele
efkeâÙee~ GvneWves meceepe kesâ mece#e Fme mLeue hej Ûeecegb[e ceeleepeer keâe cebefoj
yeveeves keâe ØemleeJe jKee~ Fme ØemleeJe keâes veeiej meceepe (peeueesj-efmejesner)
kesâ hetpÙe Je[erue De«eefCeÙeeW ves ceevÙe keâjles ngS YeJÙe cebefoj keâe efvecee&Ce keâj
ceeB ÛeecegC[e keâer ØeeCe-Øeefle‰e keâjeF&~ Gme YeJÙe cebefoj kesâ ØeebieCe ceW ßeer
neškesâÕej ceneosJepeer, ßeer ue#ceerveejeÙeCepeer YeieJeeve SJeb ßeer nvegceevepeer
kesâ cebefoj efveefce&le Les~ cebefoj hegjevee nesves kesâ keâejCe peerCe& nes ieÙee Lee~ Fve
keâejCeeW keâes ueskeâj mecemle veeiej meceepe ves ceeleepeer kesâ YeJÙe cebefoj
efvecee&Ce keâe efoJÙe mJeh>e osKee leLee Gme mJeh>e keâes hetCe& keâjves kesâ efueS
meceepe keâe menÙeesie ueskeâj YeJÙe ef$eefMeKejerÙe osJeeueÙe keâe efvecee&Ce keâjJeeÙee,
efpemeceW ceeB ÛeecegC[epeer, ßeer neškesâÕej ceneosJepeer, ßeer ue#ceerveejeÙeCepeer
YeieJeeve SJeb efJeefJeOe osJeer-osJeleeDeeW keâer ØeeCe-Øeefle‰e keâe MegYe DeJemej Øeehle
ngDee~ ieesue «eece (efpe. efmejesner) efveJeemeer ßeer Meebelf eueeue meebkeâuesÕejpeer oJes
kesâ megheg$e ßeer ØeHegâuueYeeF& oJes kesâ DeeÛeeÙe& heo ceW efJeefJeOe ØeebleeW mes heOeejs ngS
efJeÉeveeW kesâ menÙeesie mes Øeefle‰e efJeefOe SJeb Ùe%e efJeefOe mecheVe ngF&~
YeJÙe heeb[eue osKekeâj Ûeefkeâle jn ieS~
Gme jeef$e Jeneb efouueer mes DeeF& šerce
Éeje YeJÙe ve=lÙe SJeb Yepeve mebOÙee keâe
DeeÙeespeve Lee~ ueieYeie 20-20 npeej
mkeäJesÙej Heâerš kesâ leerve heeb[eue efpemeceW mes Skeâ ceW šsyeue-kegâmeea hej yew"keâj
Skeâ meeLe 4 mes 5 npeej ueesieeW kesâ Yeespeve keâer JÙeJemLee Leer~ Deieues efove
ØeeCe-Øeefle‰e kesâ DeJemej hej
cebefoj ceW Yeejer YeerÌ[ GheefmLele
Leer, JÙeJemLeeSb Fleveer megÛee®
SJeb mJeDevegMeeefmele Leer efkeâ meejs
keâeÙe& efveefJe&Ive meceÙeevegmeej Ûeue
jns Les~ hetje pemeJeblehegje veiej
YeefòeâYeeJe mes efJeYeesj nes jne
Lee leLee meeje veiej yeenj mes
heOeejs cesnceeveeW keâer Keeeflejoejer
ceW ueiee Lee~
efJeMeeuekeâeÙe heeb[eue SJeb Jeneb
keâer megJÙeJeefmLele ieefleefJeefOeÙeeb
ØesjCeeoeÙekeâ jner~ ßeer ÛeecegC[e
ceeleepeer ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe
meefceefle kesâ ßeer heg®<eesòeceueeuepeer
heerleecyejueeuepeer (cegyb eF&) kesâ YeeF& pees yeQieueesj ceW efveJeemejle nQ ßeer censvõYeeF&
veeiej kesâ efJeMes<e Dee«en hej nce meheefjJeej ØeeCe Øeefle‰e meceejesn ceW
GheefmLele ngS Les~
Fme YeJÙe Ssefleneefmekeâ DeeÙeespeve ceW efpemes veeiej meceepe keâe meyemes yeÌ[e
DeeÙeespeve keâne pee mekeâlee nw, ceW #es$e kesâ Deveskeâ veeiejpeveeW mes efceueves keâe
megDeJemej Øeehle ngDee~ ØeeCe Øeefle‰e ceneslmeJe kesâ oewjeve cenlJehetCe& cesnceeveeW
keâes ueieYeie 17 efkeâceer otj efmLele ßeer megvOee ceelee cebefoj heefjmej ceW efveefce&le
HeâeF&Je mšej megefJeOee Jeeues keâcejeW ceW nceW "njeÙee ieÙee~ JeneR Øeeke=âeflekeâ
meeQoÙe& mes Yejhetj heneÌ[er hej efmLele cebefoj ceW oMe&ve keâjeves nsleg ßeer
censvõYeeF& SJeb Gvekesâ Úesšs YeeF& nceejs meeLe ieS, yeleeÙee peelee nw efkeâ
jepemLeeve ceW Skeâcee$e Ùen ceeleepeer keâe cebefoj nw, efpemeceW heeJeeieÌ{ keâer
lejn jesheJes keâer JÙeJemLee nw~
JeemleJe ceW npeejeW ueesieeW keâer GheefmLeefle ceW YeJÙe heeb[eueeW ceW megJÙeJeefmLele
keâeÙe&›eâce henueer yeej nceves osKee~ 7 mes 8 npeej ueesieeW kesâ "njves, mveeve,
Yeespeve keâer megÛee® JÙeJemLee, mechetCe& jerefle-efjJeepe mes ØeeCe-Øeefle‰e
ceneslmeJe efMe[ea cebefoj keâer lejn YeJÙe heeb[eue ceW yew"ekeâj npeejeW ueesieeW kesâ
efueS Yeespeve keâer JÙeJemLee Deheves Deehe ceW Devet"er, DeefJemcejCeerÙe Leer~ Fme
DeeÙeespeve ceW Fboewj mes peÙe neškesâMe JeeCeer heefjJeej kesâ meeLe ßeer censvõpeer
veeiej leLee iegpejele #es$e mes De.Yee. veeiej heefj<eo kesâ je°^erÙe DeOÙe#e ßeer
efoueerheYeeF& ceebkeâÌ[, ßeer jpeveerYeeF& cesnlee, ceneÕeslee yesve JewÅe SJeb ßeer
vejsMe jepee, YeeJeveiej mes ßeer iepesvõYeeF& SJeb ßeer jMceerYeeF& hee"keâ Deeefo
meefnle yeÌ[er mebKÙee ceW veeiejpeve GheefmLele Les~

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 6 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 Skeâ heefjÛeÙe:– veeiej meceepe (efmejesner-peeueesj)
jepemLeeve kesâ efmejesner peeueesj SJeb heeueer mLeehevee-mJe. ßeer Mebkeâjueeuepeer iesveepeer
efpeueeW ceW yeÌ[er mebKÙee ceW veeiej heefjJeej Meeueernes$e, ßeerceleer cebÚerosJeer Mebkeâjueeuepeer
efveJeeme keâjles nQ, Jes Deheves keâes ßeerveieje heefjJeej, ßeer neškesâÕej ceneosJe cebefoj kesâ
veeiej yeÇeÿeCe yeleeles nQ leLee iegpejele kesâ efMeKej hej mJeCe& keâueMe mLeehevee-mJe. ßeer
keâjerye nesves mes Gmeer #es$e kesâ veeiej yebOegDeeW nerjeueeuepeer Ûesveepeer, ßeerceleer hebkegâosJeer
mes DeefOekeâ pegÌ[s nQ~ pemeJeblehegje kesâ cetue nerjeueeuepeer heefjJeej, ßeer ue#ceerveejeÙeCe
efveJeemeer ßeer censvõYeeF& veeiej DelÙeble meewcÙe cebeof j kesâ efMeKej hej mJeCe& keâueMe mLeehevee-
SJeb nbmecegKe mJeYeeJe kesâ JÙeefòeâ mes nceeje mJe. ßeer Oecee&peer Gceepeer, mJe. ßeerceleer
pegÌ[eJe ‘JeeCeer’ kes⠑JewJeeefnkeâ heefjefMe°’ kesâ ÛebheeosJeer Oecee&peer heefjJeej, ßeer ue#ceerveejeÙeCe
ceeOÙece mes ngDee, GvneWves Deheveer megheg$eer keâe cebefoj kesâ efMeKej hej Decej OJepee-mJe. ßeer
JewJeeefnkeâ heefjÛeÙe osves kesâ meeLe ner Deheves hetveceÛebopeer Øeeieepeer, mJe. ßeerceleer uensjeroJs eer
mebmLeeve keâe efJe%eeheve Yeer men<e& Deeies yeÌ{keâj hetveceÛebopeer heefjJeej, DeeYeej- ef$eefMeKejerÙe
Ùen keânles ngS efoÙee efkeâ yeiewj efJe%eeheve kesâ cebefoj kesâ efMeuhekeâej, ßeer efkeâMeveueeuepeer
heef$ekeâeSb veneR Ûeue mekeâleer~ Gvemes mecheke&â
Deewj ienje ngDee leLee yeQieueesj mes ner Gvekesâ
ceeB ÛeecegC[e kesâ meeLe Yeejle ceeB peerJejepepeer, meescehegje peeJeeue (efmejesner),
ceb[he [skeâesjsMeve-ßeer yeeyetueeue mebkeâeJele
heÌ[esmeer ieebJe kesâ ßeer peÙebleerueeuepeer Deheves
megheg$e Øeoerhe veeiej keâes Fboewj hejer#ee efoueeves
keâer Yeefòeâ Yeer keâjW (leKeleieÌ{) Yeespeve -ßeer Ûecheeueeuepeer veeiej,
veeiej kesâšjme&, uegCeeJee, cebÛe mebÛeeueve- Deesce
pemeJeblehegje ceW ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe ceW efJeMes<e ¤j mes peesOehegj mes
ueeS leLee Gvekesâ menÙeesie keâe megDeJemej DeeÛeeÙe& (Heâeuevee), cebefoj ëe=bieej-YebJej
heOeejs hetpÙe ieg®Jej ßeer jepeejecepeer cenejepe SJeb meble efMejesceCeer ßeer
nceW Øeehle ngDee~ Ùeneb cenlJehetCe& Ùen nw yeeieJeeve (peerveceeue), megceOegj Oegve,mebieerle-
ke=âheejecepeer cenejepe ves heeb[eue ceW GheefmLele npeejeW ßeæeuegDeeW keâe
efkeâ jepemLeeve kesâ ieebJeeW mes GÅeesie-OebOeeW kesâ Øeleehe yeQ[ heešea (Yeerveceeue)~
Dee£eve efkeâÙee efkeâ Jele&ceeve meceÙe ceW nce efpeme Øekeâej ceeB ÛeecegC[e,
efmeueefmeues ceW ceneveiej yeQieueesj, cegbyeF&,
nwojeyeeo Deeefo ceW Hewâue ieS Ùes veeiejpeve
Deheveer kegâueosJeer keâer hetpee Yeefòeâ keâjles nQ Gmeer Øekeâej Deheveer ceeB Yeejleceelee Deye Ùee$ee keâeÙe&›eâce
efceuekeâj jnles nQ leLee Skeâ-otmejs keâe
keâer j#ee keâe Yeer ØeCe uesvee ÛeeefnS~ heef§ece kesâ DeeIeeleeW leLee Yeeweflekeâ
megKeeW keâer Jepen mes nceeje osMe ceW mebmkeâej SJeb mebmke=âefle keâe pees Keleje kegâÚ Fme lejn yeveeSb
menÙeesie keâjles nQ~ heefjßeceer SJeb F&ceeveoej
GlheVe nes ieÙee nw Jen meJee&efOekeâ efÛeblee keâe efJe<eÙe nw~ Ùen keânvee ieuele pemeJeblehegje efveJeemeer ßeer censvõYeeF& veeiej
nesves mes Ùes mecheVe nQ~ oef#eCe Yeejle ceW Fme
nw efkeâ meble YeÙeYeerle nQ, Jes YeÙeYeerle veneR osMe ceW Ûeue jner heef§ece keâer heefjJeej keâer meodFÛÚe nw efkeâ Deye osMe kesâ
#es$e kesâ ueieYeie 100 heefjJeej nQ~ Ùes Deye
DeebOeer kesâ Øeefle meÛesle nQ leLee peneb keâneR Yeer ØeJeÛeve nsleg peeles nQ Jeneb efkeâmeer Yeer keâesves mes veeiej heefjJeej kegâueosJeer
DevÙe mLeeveeW hej yemes veeiej heefjJeejeW mes
Yeejle ceelee keâer j#ee keâe Dee£eve DeJeMÙe keâjles nQ~ Jes Oece& kesâ Øeefle Debyeepeer keâer Ùee$ee hej peeSb lees Jes pemeJeblehegje
mecheke&â yeÌ{evee Ûeenles nQ, yeefukeâ Gvekeâe
ueesieeW keâer Deemeefòeâ yeÌ{eves kesâ meeLe kegâjerefleÙeeW, kegâØeLeeDeeW, ieuele yeeleeW ceW ceeB ÛeecegC[e kesâ oMe&ve nsleg DeJeMÙe heOeejW
menÙeesie Yeer keâjvee Ûeenles nQ~ Ûetbefkeâ Skeâ meeLe ner Ùeneb mes cee$e 17 efkeâceer otj megvOee
kesâ efKeueeHeâ Yeer DeueKe peieeles nQ~
meceeve efJeÛeejOeeje Jeeues JÙeefòeâ keâes YeieJeeve ceelee cebefoj Yeer peeJeW~ pemeJeblehegje kesâ efueS
efceueeles nQ~ mebYeJeleŠ Fmeer Jepen mes Fve heefjJeejeW mes nceeje cesue ngDee~ Keeme Deeyet jes[ mes efmejesner leLee Jeneb mes cee$e 55 efkeâceer keâer otjer lekeâ peevee heÌ[lee
yeele Ùen nw efkeâ pemeJeblehegje ceW DeeÙeesefpele ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe nsleg Fve nw~ Deeyet jes[ mes Debyeepeer meceerhe ner nQ leLee veeiej heefjJeej iegpejele ceW Deheves
heefjJeejeW ves leerve keâjesÌ[ ®. Skeâ$e efkeâS, efpemeceW mes cee$e Skeâ keâjesÌ[ ®. ner leerLeeX keâer Ùee$ee, petveeieÌ{, Je[veiej, Debyeepeer kesâ meeLe ner efmejesner kesâ efvekeâš
Fme DeeÙeespeve ceW JÙeÙe ngDee~ Fve heefjJeejeW keâer efJeMes<elee nw efkeâ Ùes Yeues ner
ceneveiejeW ceW peekeâj Øeefleef‰le mecheVe nes Ûegkesâ nQ, hejbleg Deheveer peÌ[-peceerve ßeer megvOee ceelee cebeof j,
DeLee&le Deheves ieebJe keâes efJemce=le veneR efkeâÙee nw, Ùes MetvÙe mes efMeKej hej hengbÛes nQ~
DeleŠ FveceW Denbkeâej keâe jbÛecee$e Yeer veneR nw~ Ùes heefjJeej Deye mechetCe& veeiej
meceepe mes pegÌ[keâj menÙeesie keâe Deeoeve-Øeoeve keâjvee Ûeenles nQ~ DeleŠ Deye nceW
Yeer Deeies yeÌ{keâj Kegueer yeeneW kesâ meeLe Gvekeâe mJeeiele keâjvee ÛeeefnS~ mecheke&â
SJeb pegÌ[eJe keâe Ùen efmeueefmeuee Deeies yeÌ{siee lees efveef§ele ¤he mes Ùes Oevee{Ÿe
veeiej yebOeg nceejs meeceeefpekeâ efvecee&CeeW ceW Yeer GuuesKeveerÙe ceoo keâj mekeâles nQ~
nceejs heefjJeejeW kesâ yeÛÛes Ùeefo oef#eCe Yeejle Ùee cegbyeF& peeles nQ lees Jeneb Yeer
Fvekeâe menÙeesie efceue mekeâlee nw~
ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe kesâ efJeefMe<š ueeYeeLeea-mJe. ßeer efheleecyej ueeuepeer
GoÙejecepeer veeiej, mJe. ßeerceleer ceerjeyeeF& efheleecyejueeuepeer veeiej heefjJeej,
ßeer ÛeecegC[e ceelee cebefoj keâe efmebn Éej keâe GodIeešve-mJe. ßeer nerjeueeuepeer
iegueeyeÛebopeer, ßeerceleer meleeryeeF& nerjeueeuepeer heefjJeej, ßeer ue#ceerveejeÙeCepeer pemeJeblehegje SJeb megvOee ceelee kesâ oMe&ve Yeer peesÌ[ ueW Fmemes ve kesâJeue Fme #es$e kesâ
kesâ cebefoj ceW cetefle&ÙeeW keâer mLeehevee-mJe. ßeer Mebkeâjueeuepeer iesveepeer Meeueernes$e, veeiej heefjJeejebs mes Gvekeâe mecheke&â yeÌ{siee, yeefukeâ GvnW Ùee$ee ceW ceveesjce cebefoj kesâ
ßeerceleer cebÚerosJeer Mebkeâjueeuepeer heefjJeej, cegKÙe efMeKej hej mJeCe& keâueMe oMe&ve keâe DeJemej Yeer Øeehle nes mekesâiee~ F oerhekeâ Mecee&, Fvoewj
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 7 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
osMe Yej kesâ veeiej meceeÛeej ceneje°^ mes he=Lekeâ keâjkesâ meewje°^, keâÛÚ keâes iegpejele kesâ meeLe efceueekeâj
Skeâ iegpejele ØeosMe yeveeÙee peeves keâer ceebie keâer~ iegpejele ØeosMe keâe efvecee&Ce
YeejleerÙe efJeÅee YeJeve keâe efvecee&Ce ngS 50 Je<e& nes ieS nQ~ Fme ieesu[ve pegyeueer kesâ DeJemej hej iegpejele kesâ
cegKÙeceb$eer vejsvõ ceesoer ves Heâeoj Dee@Heâ iegpejele ßeer Fbogueeue Ùeeef%ekeâ kesâ
heb. yeueosJe jece cesnlee ves efkeâÙee Lee heesmšj keâe DeveeJejCe efkeâÙee~ Ùen mecemle veeiej meceepe kesâ efueS ieewjJe
veF& efouueer~ %eeleJÙe nw efkeâ efJeiele 23, 24, 25 Dekeäšyt ej 2009 keâes ßeer keâer yeele nw~ Fme DeJemej hej peejer efkeâS ieS efJe%eeheveeW ceW Yeer ßeer Ùeeef%ekeâ
neškesâÕej veeLe cebefoj ojeryee kegâÛee ueóÒ Meen efouueer ceW 368 Je<e& keâer SJeb heb. jefJeMebkeâj cenejepe (jeJeue) kesâ Heâesšes ÚeS nQ~
mce=efle ceW je°^erÙe veeiej yeÇeÿeCe Øeefle‰e keâer Deesj mes Skeâ meccesueve efkeâÙee hegmlekeâeW ceW veeiej nefmleÙeeW keâe efpe›eâ
ieÙee leLee YeejleerÙe efJeÅee YeJeve ceW Keguee DeefOeJesMeve jKee ieÙee~ veeiejeW
peccetleJeer~ [e@. iebieeoòe MeeŒeer (uesKekeâ SJeb efJeÉeve) keâer oes hegmlekeWâ
keâer peevekeâejer kesâ efueS GuuesefKele efkeâÙee pee jne nw efkeâ Ghejesòeâ YeejleerÙe
DeYeer-DeYeer ØekeâeefMele ngF& nQ~
efJeÅee YeJeve keâes cesnlee meove Yeer keânles nQ~ Ùen efJeKÙeele veeiej GÅeesieheefle
1. ‘efÛebleve kesâ Gvces<e’ FmeceW GvneWves peccet keâer efJeKÙeele veeiej efJeYetefle
yeveejme-keâuekeâòee efveJeemeer heb. yeuosJejecepeer cesnlee ves yeveJeekeâj YeejleerÙe
heb. hejMegjecepeer veeiej hej efJemle=le uesKe ØekeâeefMele efkeâÙee nw~
efJeÅee YeJeve kesâ [e@. kesâ. jece cegbMeer keâes efoÙee Lee~ FmeceW mJe. heb.
2. ‘Ùegie Ûe›e⒠FmeceW peccet kesâ meceepemesJeer ßeer yeeueke=â<Ce veeiej Deewj
yeueosJejecepeer cesnlee keâe mšsÛÙet Yeer ueiee nw~ ßeer peÙemegKeueeue neLeer
mJe. nkeâerce hejMegjecepeer veeiej keâer meeceeefpekeâ SJeb DevÙe mesJeeDeeW hej
(hetJe& jepÙeheeue nefjÙeeCee) pees Fme YeJeve kesâ ØeOeeve Yeer jns nQ Gvekeâer
efJemle=le uesKe ØekeâeefMele efkeâÙee nw~
mce=efle ceW Skeâ yeÌ[s neue keâe veece neLeer meove jKee ieÙee nw~ Fmeer
YeejleerÙe efJeÅee YeJeve ceW De.Yee. veeiej heefj<eo keâe je°^erÙe DeefOeJesMeve ßeer iejsKeeve Éeje DeeÙeesefpele HesâmšerJeue keâe
15-16 ceF& 1981 keâes ngDee Lee, efpemeceW mJeeieleeOÙe#e ßeer keâebleerYeeF& GodIeešve cegKÙeceb$eer ves efkeâÙee
neLeer S[Jneskes⚠megØeerce keâesš& SJeb DeOÙe#elee heodce efJeYet<eCe mJe. heb. veF& efouueer~ Fbefoje ieebOeer vesMeveue meWšj Heâe@j Deešdme& kesâ ØeOeeve ßeer
Dece=leueeue veeiej ceneve uesKekeâ, meeefnlÙekeâej ves keâer Leer~ efÛevceÙe jpeveerveeLe iejsKeeve ves 12 mes 15 ceeÛe& keâes o Iejevee HesâmšerJeue
ßeer cesnlee YeejleerÙe efJeÅee YeJeve kesâ ØeOeeve keâe DeeÙeespeve efkeâÙee, efpemekeâe GodIeešve ßeerceleer Meeruee oere#f ele (cegKÙeceb$eer)
cegyb eF&~ Jele&ceeve ceW ßeer megjsvõueeue cesnlee (megheg$e mJe. heb. efiejOeejerueeue ves efkeâÙee~ meceejesn keâer DeOÙe#elee ßeer efÛevceÙe iejsKeeve ves keâer~ ßeer
cesnlee) YeejleerÙe efJeÅee YeJeve cegyb eF& kesâ ØeOeeve nQ~ mJe. ßeer efiejOeejerueeuepeer iejsKeeve heešve (iegpejele) kesâ veeiej nQ leLee Fvekeâe efJeJeen yeveejme kesâ
cesnlee Yeer YeejleerÙe efJeÅee YeJeve cegbyeF& kesâ heÙee&hle meceÙe lekeâ ØeOeeve jn efJeKÙeele veeiej heefjJeej ceW ngDee nw~ %eeleJÙe nw efkeâ ßeer iejsKeeve ÙegveeF&š[s
Ûegkesâ nQ~ efpevekeâer DeOÙe#elee ceW De.Yee. veeiej heefj<eo keâe DeefOeJesMeve vesMeve ceW Yeejle kesâ jepeotle jn Ûegkesâ nQ~
peeceveiej (iegpe.) ceW ngDee Lee~ Ghejesòeâ oesveeW efhelee-heg$e keâesuekeâelee kesâ mejoejpeer keâer hegmlekeâ ceW iegpejeleer yeÇeÿeCeeW keâe Fefleneme
efJeKÙeele GÅeesieheefle cesnlee heefjJeej kesâ meomÙe nQ~ peccetleJeer~ mejoej megjpeerleefmebn keâer leerve hegmlekeWâ neue ceW ØekeâeefMele
DeeÙegJexo «ebLe ceW veeiej nefmleÙeeW kesâ ngF& nQ~ Fve leerveeW hegmlekeâeW kesâ meueenkeâej ßeer yeeueke=â<Ce veeiej nQ~ Gvekesâ
heefjÛeÙe ØekeâeefMele DecetuÙe Ùeesieoeve keâe Yeer hegmlekeâeW ceW MeyoeW kesâ ceeOÙece mes efpe›eâ efkeâÙee
ieÙee nw~ Skeâ hegmlekeâ ceW peccet kesâ Fefleneme kesâ yeejs ceW ØekeâeefMele efkeâÙee
osnueer~ De.Yee. DeeÙegJexo cenemeccesueve OeveJebleefj YeJeve hebpeeyeer yeeie veF&
ieÙee nw, efpemeceW iegpejeleer yeÇeÿeCeeW keâe Fefleneme Deewj peccet #es$e ceW
efouueer keâe Meleeyoer «ebLe DeeÙegJexo DeYeer-DeYeer ØekeâeefMele ngDee nw~ efpeme keâe
cebefojeW, Oece&MeeueeDeeW keâe JeCe&ve efkeâÙee ieÙee nw~
cetuÙe 500 ®. nw~ Fme «ebLe ceW peccet kesâ JewÅejepe heb. hejMegjece veeiej, JewÅe
Øemlegelf e–yeeueke=â<Ce veeiej, peccetleJeer
heb. DecejveeLepeer veeiej meefnle DevÙe veeiej nefmleÙeeW kesâ peerJeve heefjÛeÙe
ØekeâeefMele ngS nQ, pees ßeer yeeueke=â<Cepeer veeiej Éeje lewÙeej keâjkesâ Yespes ieS~ Yeòeâ vejmeer cesnlee keâer Øeeflecee keâe DeveeJejCe
65 Je<e& mes DeVe-peue veneR efueÙee
Denceoeyeeo~ Denceoeyeeo efveJeemeer ßeer Øenueeo peeveer efpevekeâer DeeÙeg 82
Je<e& nw ves efheÚues 65 Je<eeX mes DeVepeue veneR efueÙee nw~ Gvekeâe mJeemLÙe Skeâoce
"erkeâ nw~ Ghejesòeâ meceeÛeej mLeeveerÙe DeKeyeejeW ceW Yeer ØekeâeefMele ngDee nw~
neF&keâesš& mes megØeerce keâesš& ceW
veF& efouueer~ peefmšme Deefveue jcesMe oJes meenye pees cegbyeF& neF&keâesš& ceW
cegKÙe vÙeeÙeeOeerMe Les, Gvekeâer neue ner ceW heoesVeefle ngF& leLee GvnW megØeerce
keâesš& ceW pepe kesâ heo hej efveÙegòeâ efkeâÙee ieÙee nw~
mJeefCe&ce iegpejele ceW veeiejpeve Yeer ÚeS YeeJeveiej ~ De.Yee. veeiej heefj<eo YeeJeveiej kesâ lelJeeJeOeeve ceW YeeJeveiej
Denceoeyeeo~ 1 ceF& 1960 keâes ceneje°^ Deewj iegpejele he=Lekeâ jepÙe Menj ceneheeefuekeâe kesâ meewpevÙe mes DeeÅe keâefJe Yeòeâ vejmeer cesnlee keâer
yeves~ henues Ùes oesveeW jepÙe Skeâ Les, Denceoeyeeo kesâ ceneve mJe. ßeer Deæ&keâo keâer Øeeflecee keâe DeveeJejCe 3 petve keâes efkeâÙee ieÙee~ Fme DeJemej
Fbogueeue Ùeeef%ekeâ ves ceneiegpejele Deeboesueve efkeâÙee leLee iegpejele keâes hej hejcehetpÙe YethesvõYeeF& heb[Ÿee YeeieJele DeeÛeeÙe&, hejce hetpÙe cenble ßeer
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 8 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
cegkegbâo MejCepeer cenejepe (efvebyekeâ keâjve) kesâ neLeeW oerhe ØeppJeueve efkeâÙee DeefYeveJe hejcheje kesâ Debleie&le Ùee%eefvekeâ heefjJeej ceW mJe. Jeerjsvõ Mebkeâj SJeb
ieÙee~ Fme DeJemej hej vejmeer cesnlee keâer Øeeflecee keâe DeveeJejCe hejce hetpÙe mJe. keâceueeosJeer Ùee%eefvekeâ kesâ megheew$e keâe GheveÙeve mebmkeâej Oeeefce&keâ
YethesvõYeeF& heb[Ÿee kesâ neLeeW keâjJeeÙee ieÙee~ Gmeer DeJemej hej DeeleeYeeF& Deveg‰eveeW kesâ meeLe efkeâÙee ieÙee~ 15 Je<eeaÙe efÛe. efoJÙeebMeg kesâ efueS leeTpeer
Ûeewkeâ keâe veece yeouekeâj vejmeer cesnlee Ûeewkeâ Deewj Gmeer ceeie& keâe veece ßeer ØeYeeleMebkeâjpeer Ùee%eefvekeâ SJeb leeF&peer ßeerceleer meew. mebOÙee Ùeeef%ekeâ ves
vejmeer cesnlee ceeie& efkeâÙee ieÙee~ Fme keâeÙe&›eâce ceW DeefleefLe efJeMes<e heo hej mechetCe& efJeefOe keâjJeeF&~ 12 Je<eeaÙe efÛe. Deveceesue kesâ GheveÙeve mebmkeâej keâer
ßeer veercet yesve yeebYeef[Ùee (cesÙej), Deefve®æefmebnpeer ieesefnue GÅeesieheefle Deewj mecemle efJeefOe ceelee-efhelee ßeerceleer DeefCecee-ßeer oerheMebkeâj Ùeeef%ekeâ ves keâjJeeF&~
ßeer efoueerheYeeF& ceebkeâÌ[ De.Yee. veeiej heefj<eo kesâ je°^erÙe ØecegKe Deeefo –meew. keâeefceveer hebe[f le, keâeuecegKeer
GheefmLele Les~ heebÛe heer{
Ì er Skeâ meeLe
cegbyeF& MeeKee Éeje DeeWkeâejsÕej- (yesšer keâer yesšer keâer yesšer keâer yesšer)
cenekeâeuesÕej keâer Ùee$ee keâe DeeÙeespeve hebÛeheneÌ[ (jepe.)~ Ùetb lees mebmeej ceW nj ceveg<Ùe mJeÙeb kesâ oerIee&Ùeg nesves
cegyb eF&~ ßeeJeCe cenerves keâer DeceeJemÙee keâes ßeer DeeWkeâejsÕej leLee cenekeâeuesÕej keâer keâecevee jKelee nw, uesefkeâve efJeOeelee ves efpemes efpeleveer meebmeW Øeoeve keâer
leLee Fboewj keâer Ùee$ee~ De.Yee. veeiej heefj<eo cegbyeF& MeeKee ves Ghejesòeâ
mLeueeW kesâ ØeJeeme keâe keâeÙe&›eâce DeeÙeesepf ele efkeâÙee nw, efpemeceW meYeer veeiejpeve
efnmmee ues mekeâles nQ~
5 efmelecyej 2010 cegbyeF& meWš^ue mes Meece 7.05 hej š^sve veb. 2961
DeJebeflekeâe SkeämeØesme Éeje Gppewve kesâ efueS jJeevee~ 6 efmelecyej 2010
megyen 7.30 yepes Gppewve hengbÛekeâj Gppewve oMe&ve, 7 efmelecyej 2010 keâes
ØeeleŠ Yemceejleer kesâ oMe&ve hetpeve keâj Fboewj kesâ efueS ØemLeeve, 8 efmelecyej
2010 ØeeleŠ Fboewj mes DeeWkeâejsÕej kesâ efueS ØemLeeve, DeeWkeâejsÕej oMe&ve keâj
Fboewj Jeehemeer, 9 efmelecyej Fboewj mes oeshenj Yeespe keâj 3.50 hej š^sve
Éeje cegbyeF& ØemLeeve~ Ùee$ee KeÛe& 4000 ®heS Øeefle JÙeefòeâ, cegbyeF& mes yeenj
jnves Jeeues meceepepeve Yeer Ùee$ee ceW efnmmee ues mekeâles nQ~mecheke&â- ØecegKe nQ, Jen Glevee ner peer heelee nw~ efyejues ner ueesie nQ pees oerIee&Ùeg Øeehle keâj
Ûebhekeâueeue Dece=leueeue peesMeer, 09820222212, keâes<eeOÙe#e - peerletYeeF& Deheves meeceves Skeâ Yejehetje heefjJeej osKe heeles nQ~ Fmeer ›eâce ceW ßeerceleer
kesâ. peesMeer cees. 09224047947 mejpetosJeer veeiej helveer mJe. heb. keâvnwÙeeueeuepeer veeiej hebÛeheneÌ[ (YeJeeveer
petveeieÌ{ ceW ceefnuee mebie"ve keâe ceb[er) jepemLeeve Deheves ueieYeie veyyes Je<e& hetCe& keâj Yejs hetjs veeleer-heesleeW -
Øeheew$eeW kesâ meeLe Skeâ mJemLe SJeb megKeer peerJeve JÙeleerle keâj jner nQ~
oes efoJemeerÙe meccesueve Skeâ ogue&Ye megKeo mebÙeesie Øeehle nesves hej Gvekeâe Deheveer heg$eer he#e keâer
petveeieÌ{~ ßeer neškesâMe ceefnuee mebie"ve petveeieÌ{ mebmLee ves petveeieÌ{ ceW heebÛe heerÌ{er meefnle efÛe$e Gleeje ieÙee nw, efpemeceW Jes Deheveer heg$eer ßeerceleer
efoveebkeâ 29 ceF& mes 30 ceF& keâes oes efoJemeerÙe meccesueve keâe DeeÙeespeve efJeÅee veeiej helveer ßeer kewâueeMepeer veeiej Gppewve, Gvekeâer heg$eer ßeerceleer
efkeâÙee~ efoveebkeâ 29 ceF& keâes efyenej, GÌ[ermee, ceOÙeØeosMe, veF& efouueer, meblees<e helveer ßeer ceCeerMebkeâjpeer hegjeefCekeâ nešheerheuÙee, Gvekeâer heg$eer ßeerceleer
GòejØeosMe, jepemLeeve Deewj iegpejele ceW Denceoeyeeo, YeeJeveiej, peeceveiej efMeKee helveer ßeer vecevepeer veeiej yeÌ[ewo Deewj Gvekeâer heg$eer yesyeer vewvees kesâ meeLe
Deeefo MenjeW mes yeÌ[er mebKÙee ceW veeiej meceepe peve heOeejs~ Gvekesâ efueS ØemeVe cegõe ceW vepej Dee jner nQ~ Ùeneb Ùen keânvee Yeer Øeemebefiekeâ nesiee efkeâ
Yeespeve SJeb efveJeeme keâer JÙeJemLee keâer ieF& Leer~ Meece keâes Yeòeâ keâefJe vejmeer ßeerceleer mejpetosJeer kesâ De«epe ßeer veboefkeâMeesjpeer veeiej efjše. hešJeejer
cesnlee kesâ YepeveeW keâes jepetYeeF& Yeó Deewj veer¤ yesve oJes ves Øemlegle efkeâÙee~ Gppewve Yeer yeeveJes Je<e& keâer DeeÙeg ceW mJemLe SJeb efvejesieer peerJeve peer jns nQ~
Gmekesâ he§eele neškesâMe ceefnuee ceb[ue ieebOeer «eece keâer ceefnueeDeeW ves nce meYeer heefjJeejpeve hejceelcee mes oesveeW YeeF&-yeefnve kesâ MeleeÙeg nesves keâer
ceeleepeer kesâ iejyeeW keâe DeeÙeespeve efkeâÙee~ ßeer neškesâMe ceefnuee mebie"ve ves ØeeLe&vee keâjles nQ~ Øemlegefle–melÙeveejeÙeCe veeiej, ue#ceerkeâeble cebefoj,
30 ceF& keâes ceefnuee meccesueve keâe DeeÙeespeve efkeâÙee ieÙee, efpemeceW ßeerceleer hebÛeheneÌ[ (YeJeeveer ceb[er) (jepe.), cees. 9413557523
efMeJeeveer yesve cesnlee kesâ cegKÙe DeeefleLÙe ceW cegKÙe Jeòeâe Les YeeJevee yesve iegpejele keâer oes meebmke=âeflekeâ veiejer ceW Skeâ nw Je[veiej
peesMeer hegje, jepekeâesš keâer ceefnuee cesÙej efJeMeeKee yesve heesše cegyb eF& Je[veieje
FeflenemeefJeoeW kesâ celeevegmeej iegpejele keâer oes
veeiej ceb[ue kesâ ØecegKe je°^erÙe veeiej yeÇeÿeCe meceepe kesâ ØecegKe ßeer
meebmke=âeflekeâ veiejer Leer, Skeâ ßeer ke=â<Cekeâer Éeefjkeâe
ÛebõceesnveYeeF& JÙeeme ves Deheves GôesOeve ceW veeiej meceepe keâer GVeefle kesâ efueS
Deewj otmeje Je[veiej~ Je[veiej Skeâ leerLe& #es$e nw~
keâeÙe& keâjves keâe Dee£eve efkeâÙee~ Fmeer DeeÙeespeve ceW peÙe neškesâMe JeeCeer keâer
ØeeÛeerve Ùegie ceW Je[veiej neškesâMe #es$e mes henÛeevee
mecheeokeâ ßeerceleer mebieerlee Mecee& keâes veeiej ceefnuee jlve keâer GheeefOe mes
peelee Lee~ ßeer neškesâÕejpeer ceneosJe keâe Ùen
Gheke=âle efkeâÙee ieÙee~
ØeeiešŸemLeeve nw~ ßeer neškesâÕejpeer kesâ YeJÙe osJeeueÙe
Ùeeef%ekeâ heefjJeej ceW Ùe%eesheefJele mebmkeâej mecheVe kesâ heeme ßeer keâeMeer efJeÕeveeLepeer, ßeer jJesÕejpeer Deewj ßeer hebÛeveeLepeer
keâesuekeâelee~ efnbot mebmke=âefle ceW meesuen mebmkeâejeW kesâ Debleie&le yeÇeÿeCe ceneosJe keâe osJeeueÙe nw~ Je[veiej ceW oMe&veerÙe ØeeÛeerve Deewj ceOÙekeâeueerve
heefjJeej kesâ yeeuekeâeW keâe GheveÙeve mebmkeâej DeefveJeeÙe& yeleeÙee ieÙee nw~ Fmeer Ùegie kesâ mLeehelÙe nQ, peneb hej iegpejele keâer Deefmcelee keâe Øeleerkeâ oes keâerefle&

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 9 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

leesjCe, DecejLeesue ceelee kesâ cebefoj ceW osJeeueÙe kesâ Yei>e DeJeMes<e Menj kesâ
yeenj kesâ Yeeie ceW ieewjer kegbâ[ Deewj heef§ece cesnlee keâer yeeJeÌ[er~ Menj ceW
Meerleueeceelee keâe osJeeueÙe Deewj ßeer neškesâÕejpeer keâer yenve ßeer efÛe$esÕejer
ceelee keâe osJeeueÙe, efhe"esjer ojJeepes kesâ Deboj Yeive DeJeMes<e Deewj De°Yegpee
ceelee keâe cebefoj, Ieebmekeâesue ojJeepee mes Skeâeo efkeâceer keâer otjer hej ßeer
cenekeâeuesÕej ceneosJe keâe cebefoj Deewj Gvekesâ heeme mebieerlekeâej veeiej keâvÙee
leevee Deewj jerjer efpemeves mebieerle meceüeš leevemesve keâes oerhekeâ jeie keâer oen mes
ceunej jeie ieekeâj heerÌ[ecegòeâ efkeâÙee Lee~ Gvekeâer meceeefOe mLeue Deewj
yeÇÿekegbâ[, IeeBmekeâesue ojJeepes kesâ Deboj kesâ Yeeie ceW pees GlKeveve ngDee nw
Deewj yeewæ Oece& kesâ ÛewlÙe, efJenej Deewj mlethe kesâ DeJeMes<e heeÙes ieS nQ~ Ûeerveer
Ùee$eer ¢eg Sve mÙeebie ves Yeer Menj kesâ yeewefækeâ DeOÙeÙeve kesâ efueS Ùee$ee keâer
Leer~ Je=<e jepee keâer keâvÙee pees efJe<e keâvÙee Leer Gmeves heeJe&leerpeer keâe lehe efkeâÙee
Lee~ Gvekesâ veece mes Øeefmeæ Meefce&‰e leeueeye Deewj yeerÛe ceW megob j Dee[eršesejf Ùece,
Menj kesâ LeesÌ[er otj hej oevesÕej kegbâYesÕej ceneosJepeer keâe osJeeueÙe Deewj
Gvekesâ yeieue ceW ieesheerkegbâ[ nw~ efJe<Ceg heeogkeâe kesâ heerÚs oble keâLee nw efkeâ
yeueerjepee ves DeeOee hewj Ùeneb jKee Lee~ pewve Oece& keâe Deeiece «ebLe keâuhemet$e
keâe ØeLece JeeÛeve Je[veiej ceW ngDee Lee~ Ùes meye osJeeueÙe kesâ meeLe mJeeceerveejeÙeCe
keâe YeJÙe cebeof j nw, yeeueepeer YeieJeeve keâe Yeer osJeeueÙe nw~ peCepeCeerÙee kegâhe
pees Keeme Øekeâej keâe nw, ieesheeuepeer cebefoj, KeesKee ieCeheefle Deewj Jew<CeJe
mecØeoeÙe keâer yew"keâ Deewj nJesueer nw~ Je[veiej ceW ßeer neškesâÕej cebefoj
heefjmej ceW jnves keâer Yeer megefJeOee nw~ Deehekeâes men<e& nceeje efveceb$eCe nw~ ßeer
neškesâÕej ceneosJe mebmLeeve kesâ meYeer meomÙeieCe keâe meeoj ØeceeCe~
Deehekesâ metÛevee DeeJekeâeÙe& nw Deehe 02761-223901, 222419, 222857
Ùee 02762-250929 hej mecheke&â keâj mekeâles nQ~ nce nQ Deehekesâ MegYesÛÚgkeâ
~ ßeer neškesâÕej ceneosJe- mebmLeeve kes⠚^mšerieCe–ßeer efveefKeueYeeF& JÙeeme
ØecegKe, ßeer iepesvõYeeF& hešsue ceneceb$eer, ßeer ceÙetjYeeF& heb[Ÿee š^mšer, ßeer
ue#ceerkeâeble GheeOÙeeÙe KepeeveÛeer, ßeer peJeenj Jee cesnlee š^mšer, ßeer nbmecegKeYeeF&
pene š^mšer, ßeer nerjeYeeF& veeiej Deecebef$ele meYeemeo, ßeer peieoerMeYeeF&
veeiej Deecebef$ele meYeemeo Deewj š^mšerieCe kesâ meYeer meYeemeo, DeefKeue
YeejleerÙe veeiej heefj<eo kesâ meJe& heoeefOekeâejerßeer Deewj meye MeeKee ØecegKeeW keâer
Deesj mes-ßeer efoueerheYeeF& ceebkeâÌ[, je°^erÙe DeOÙe#e, DeefKeue YeejleerÙe veeiej
heefj<eo ~
mecemle 40 heefjJeej pegšles nQ Oeeefce&keâ-
meeceeefpekeâ DeeÙeespeveeW ceW
ieeW[ue (iegpe.)~ ieeW[ue ceW 40 veeiej heefjJeej nQ Deewj Ùes meYeer Oeeefce&keâ,
meeceeefpekeâ DeeÙeespeveeW ceW efnmmee uesles nQ~ neškesâÕej peÙebleer, efMeJejeef$e Ùee
veJeogieexlmeJe meYeer heJe& meye efceuekeâj ceveeles nQ~ efJeiele ceeÛe& ceen ceW ßeer
neškesâMe efMeJeeueÙe cebefoj keâe peerCeexæej Øemebie n<eexuueemehetJe&keâ heebÛe efoveeW
lekeâ MeeŒeesòeâ efJeefOe-efJeOeeve Devegmeej efkeâÙee ieÙee, meYeer Oeeefce&keâ DeeÙeespeveeW
leLee ceneØemeeo keâe meyeves Deevebo efueÙee~
Y JewMeeKe ceeme le=leerÙee (DeeKeeleerpe) kesâ efove meew. efjefæ DejefJebo
DeJeeefMeÙee keâe MegYe uei>e ieeW[ue efveJeemeer ßeer ceveespeYeeF& yegÛe kesâ megheg$e efÛe.
ceeueJe (vesMeveue keâes ÙetefveÙeve ieebOeer veiej) kesâ meeLe hetCe& meeoieer mes mecheVe
ngDee~ mece«e peeefle yebOeg meceejesn ceW GheefmLele Les~
Y kegâ. KegMeeueer DeefceleYeeF& Jew<CeJe SÛeSmemeer ceW GòeerCe& ngF& Fme
DeJemej hej Deuheenej keâe meceejesn jKee ieÙee~
Øemlegefle- DejefJeboueeue DeJeeefMeÙee, ieeW[ue efpe. jepekeâesš (iegpe.)
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
ØeeosefMekeâ JeeCeer
veeiej yeÇeÿeCe heefj<eo cekeämeer keâer veJeerve keâeÙe&keâeefjCeer keâe ie"ve
[e@. JÙeeme DeOÙe#e
SJeb ßeer cesnlee meefÛeJe
efveJee&eÛf ele
cekeämeer (efveØe)~ veeiej
yeÇeÿeCe heefj<eo cekeämeer keâer
yew"keâ ceW heefj<eo keâer veJeerve
keâeÙe&keâeefjCeer keâe ie"ve meJe&mecceleer mes efkeâÙee ieÙee~ yew"keâ ceW GheefmLele
meYeer meomÙeeW keâer jeÙe mes heefj<eo kesâ DeOÙe#e heo kesâ efueS [e@. efJepeÙeke=â<Ce
JÙeeme SJeb meefÛeJe heo nsleg ßeer meefÛeve cesnlee keâes efveJee&efÛele efkeâÙee ieÙee~
yew"keâ ceW keâes<eeOÙe#e heo nsleg ceCeerMebkeâj veeiej, ØeLece GheeOÙe#e DeefYecevÙeg
veeiej, efÉleerÙe GheeOÙe#e nefjDeesce veeiej, mebj#ekeâ jeOesMÙeece cesnlee,
menmeefÛeJe efpelesvõ cesnlee, Øeleerkeâ cesnlee SJeb megueYe JÙeeme keâes yeveeÙee
ieÙee~ yew"keâ ceW Jeefj‰ meomÙe ßeer DeveesKeerueeuepeer veeiej, ßeer yeeyetueeuepeer
Mecee&, ßeer Úieveueeuepeer veeiej, ßeer lespekeâjCe veeiej Deeefo Yeer ceewpeto Les~
meYeer meomÙeeW ves veJeerve heoeefOekeâeefjÙeeW keâes yeOeeF& oer~
Meepeehegj keâer nueÛeue
Yeepehee ceneceb$eer efveJee&efÛele
ßeerceleer Ûeslevee Mecee&-heg$eJeOeg ßeer jIegvebove Mecee&-®keäceefCe Mecee& keâes
Yeepehee efpeuee FkeâeF& kesâ ceneceb$eer heo hej efveÙegòeâ efkeâÙee ieÙee nw~ Deehe
veiej kesâ peeves-ceeves DeefOeJeòeâe ßeer efJeJeskeâ Mecee& keâer helveer nw~ Deehekesâ Fme
heo hej ceveesveÙeve nsleg Mecee& Je veeiej heefjJeej yeOeeFÙeeb Øesef<ele keâjlee nw~
meeLe ner Fvekesâ GppJeue YeefJe<Ùe keâer keâecevee keâjlee nw~ peÙe neškesâMe
JeeCeer heefjJeej keâer yeOeeF& Yeer mJeerkeâej keâjW~
kegâ. hetpee keâes megÙeMe
kegâ. hetpee veeiej megheg$eer [e@. Yethesvõ-DevegjeOee veeiej,
heew$eer ßeer jeceÛebõ-jepeceCeer veeiej ves yeerSmemeer efÉleerÙe
Je<e& ceW 67.5 ØeefleMele Øeehle keâj heefjJeej keâes ieewjJeeefvJele
efkeâÙee~ Meepeehegj veeiej Je ef$eJesoer heefjJeej FvnW neefo&keâ
yeOeeF& Øesef<ele keâjlee nw~
ßeer DeMeeskeâ Mecee& mecceeefvele
efJeue#eCe ØeefleYee kesâ Oeveer, keâòe&JÙe efve‰e ßeer DeMeeskeâ Mecee& keâes Meepeehegj
ueeÙebme keäueye Éeje Skeâ YeJÙe meceejesn ceW mecceeefvele efkeâÙee ieÙee~ Deehe
cegKÙe ¤he mes efMe#ekeâ nQ~ efHeâj Yeer Meepeehegj leeje ceb[ue ØeYeejer nQ~ Deehe
10 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
Deheves oesveeW oeefÙelJeeW keâes hetjer ueieve Je cesnvele mes Debpeece osles nQ, efpemekesâ keâer keâeÙe&keâeefjCeer kesâ efveJee&Ûeve meJee&vegceefle mes mecheVe ngS, efpemeceW mebj#ekeâ
heefjCeece mJe¤he Deehekeâer Meeuee keâe heefjCeece Mele-ØeefleMele jne nw~ Deehe ßeer DeMeeskeâ cesnlee, DeOÙe#e [e@. nvegceeveØemeeo veeiej, GheeOÙe#e meblees<e
efJeÅeeefLe&ÙeeW keâes Deeies yeÌ{eves ceW Yeer heerÚs veneR nQ~ ßeer Mecee& Úe$eeW keâes veeiej, meefÛeJe heb. megveerue veeiej, mebÙegòeâ meefÛeJe heb. efovesMe veeiej,
efveŠMegukeâ keâchÙetšj efMe#ee, efveOe&ve Úe$eeDeeW keâer ceoo Je efMe#ekeâ ØeefMe#eCe keâes<eeOÙe#e ueefuele veeiej (meueeaJeeues), meomÙeieCe meJe& ßeer jepesvõ
keâeÙe&›eâce ceW Yeer Deehekeâer mejenveerÙe Yetefcekeâe jnleer nw~ Deehekeâes mecceeve- veeiej, efMeJeMebkeâj veeiej, peceveeØemeeo veeiej, ueefuele veeiej (meesÙeleJeeues),
he$e ueeÙebme keäueye kesâ hetJe& ieJe&vej [e@. Sue.Sve. JÙeeme, ØeKÙeele meeefnlÙekeâej nefjDeesce veeiej, kewâueeMe veeiej, Yejle veeiej, efJeveeso veeiej, veJeerve
ßeer meeiejceue pewve mee., ueeÙebme keäueye DeOÙe#e ßeer DepeÙe pewve Éeje YeWš veeiej, [e@. efpelesvõ veeiej efveJee&efÛele Ieesef<ele efkeâS ieS~
efkeâÙee ieÙee~ Deehekesâ mecceeve hej veeiej meceepe ieewjJeeefvJele nw~ Deehekeâes iejes" SJeb MeeceieÌ{ MeeKee keâe ie"ve mecheVe
yeOeeF&~-cecelee veeiej, mebJeeooelee Meepeehegj,cees. 9425034716 cebomeewj~ ßeer neškesâÕej veeiej yeÇeÿeCe meceepe keâer veeiej heefj<eo
[e@. nsceble ogyes je°^erÙe DeOÙe#e efveÙegòeâ lenmeerue MeeKee iejes" Je MeeceieÌ{ lenmeerue keâer mebÙegòeâ keâeÙe&keâeefjCeer keâe
Meepeehegj~ je°^eÙr e veeiej yeÇeÿeCe Øeefle‰eve veF& ie"ve meJee&vegceefle mes efkeâÙee ieÙee, efpemeceW DeOÙe#e ßeer megjsMeÛebõ veeiej,
efouueer Éeje DeeÙeesefpele efo. 29 SJeb 30 ceF& GheeOÙe#e ßeer DeesceØekeâeMe veeiej, meefÛeJe ßeer jeceÛebõ veeiej, keâes<eeOÙe#e
2010 keâes petveeieÌ{ (iegpejele) ceW DeeÙeesepf ele je°^eÙr e ßeer efvece&ue veeiej, mebie"ve meefÛeJe ßeer nefjJeuueYe veeiej, keâeÙe&keâeefjCeer
veeiej yeÇeÿeCe Øeefle‰eve keâer je°^erÙe yew"keâ ceW meomÙe meJe&ßeer ÛebõMesKej veeiej, efJe<Cegkegâceej veeiej, mebpeÙe veeiej,
meceepe kesâ je°^erÙe DeOÙe#e ßeer Ûebõceesnve JÙeeme ieesheeue veeiej, ceveesnjueeue veeiej, vejsvõ veeiej, yeeueejece veeiej,
veF& efouueer ves ce.Øe. veeiej yeÇeÿeCe meceepe heefj<eo F&Õejueeue veeiej, Deefle veeiej, ØekeâeMe veeiej, IeveMÙeece veeiej, Depeerle
DeOÙe#e ßeer Jeerjvs õ JÙeeme, cenemeefÛeJe jepesvõ veeiej, veeiej, mebpeÙe veeiej, jepeerJe veeiej, jefJe veeiej, ceveesnjueeue veeiej,
veeiej meceepe iegpejele heefj<eo DeOÙe#e ßeer vejsMe jepee, megYee<e Yeó, censMe veeiej, efMeJeMebkeâj veeiej efueS ieS~
Denceoeyeeo (iegpejele) GheØeOeeve ßeer metÙe&keâeble veeiej veF& efouueer kesâ Oece&Meeuee SJeb Úe$eeJeeme keâe efvecee&Ce
ØemleeJe hej meJe&mecceefle mes ce.Øe. veeiej yeÇeÿeCe heefj<eo kesâ mebie"ve
cebomeewj~ Yeesheeue ceW DeeÙeesepf ele veeiej cenekegâb Ye ceW keâer ieF& Iees<eCee
meefÛeJe Je ce.Øe. ÙegJee heefj<eo kesâ mebj#ekeâ [e@. nsceble ogyes keâes je°^erÙe
Deveg¤he veeiej meceepe kesâ Oece&Meeuee, Úe$eeJeeme efvecee&Ce nsleg efvecee&Ce mLeeve
DeOÙe#e, je°^erÙe ÙegJee heefj<eo heo hej efveÙegòeâ efkeâÙee ieÙee nw~ Gòeâ mes oeve jeefMe Skeâef$ele keâjves kesâ meeLe ner osMeYej kesâ veeiej heefjJeejeW keâe
peevekeâejer osles ngS Meepeehegj ÙegJee heefj<eo kesâ keâes<eeOÙe#e ßeer DepeÙe JÙeeme
Ùeesieoeve Øeehle keâjves kesâ heefjØes#Ùe ceW meJe&ØeLece cebomeewj ceW Oece&Meeuee SJeb
‘jece’ ves yeleeÙee efkeâ efJeefYeVe ØeebleeW mes DeeS ØeefleefveefOeÙeeW ves meJe&mecceefle mes
Úe$eeJeeme efvecee&Ce nsleg 51,000 ®heS keâer jeefMe meceepe keâer heef$ekeâe peÙe
ßeer ogyes keâe ÛeÙeve efkeâÙee~
neškesâMe JeeCeer kesâ ceeOÙece mes DeeefLe&keâ Ùeesieoeve Øeehle keâjves keâer henue keâer
ØeefleceeDeeW keâer ØeeCe-Øeefle‰e mecheVe ieF&, efpemekesâ Debleie&le henues ÛejCe ceW 15 veeiej heefjJeejeW mes Ùen jeefMe Skeâ$e
PeeyegDee~ keâeueer keâuÙeeCeer Oeece Meefòeâ heer" Éeje veJe efveefce&le cebefoj ceW keâer ieF& nw, efpemeceW heb. ßeer jepesÕejpeer veeiej (yesjÚer) 11000/-, jepesvõ
heebÛe efoJemeerÙe ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe keâe meesceJeej efoveebkeâ 14-6-2010 efiejpeeMebkeâj veeiej (Fboewj) 5111/- , ßeer efJepeÙe ØekeâeMe cesnlee 5001/-,
keâes meceeheve ngDee~ meceeheve kesâ Debeflece efove YeJÙe MeesYeeÙee$ee efvekeâeuekeâj DeeMeer<e jeÙemeenye ef$eJesoer (Fboewj) 5001/-, ßeer mebpeÙe Mebkeâjueeue veeiej
ØeefleceeDeeW keâer ØeeCe-Øeefle‰e keâer ieF&~ MeesYeeÙee$ee ceW neškesâÕej ceneosJe, (Fboewj) 5001/-, ßeerceleer ceeCekeâyesve Øenueeo Yeó (Kepejevee) 5001/-,
ceeB Decyes, veeieCesÛee ceelee, hebÛecegKeer nvegceevepeer, keâuueepeer SJeb YewjJepeer ßeer megYee<e veboueeue JÙeeme (Yeesheeue) 5000/-, oerhekeâ efMeJeØemeeopeer Mecee&
keâer ØeefleceeDeeW keâe keâueMe efueS ngS ceefnueeDeeW SJeb ßeæeuegDeeW ves veiej (Fboewj) 2226/-, Yeesheeue veeiej cenekegâb Ye ceW DeeieblegkeâeW mes Øeehle jeefMe
YeüceCe keâjJeeves kesâ he§eele ßeer nvegceble Deeßece efheheueKetbše kesâ cenble ßeer 1853/-, GcesMe MejoÛebõ Pee (jeT) 1111/-, efJeveeso ogiee&Mebkeâj veeiej
1008 ßeer oÙeejeceoemepeer SJeb meeOeg-mebleeW keâer ieefjceeceÙe GheefmLeefle ceW (Fboewj) 1100/-, keâvnwÙeeueeue veeiej (jeT) 1100/-, ßeer metÙe&keâeble veeiej
ØeOeeveeÛeeÙe& ßeer DejefJebo Yeó ves mele Ûeb[er ceneÙe%e keâer hetCee&ngefle kesâ meeLe (Fboewj) 1000/-, ßeer efJeJeskeâ ceb[ueesF& Denceoeyeeo 501/-, efJeJeskeâ ogyes
ØeefleceeDeeW keâer ØeeCe-Øeefle‰e keâjJeeF&~ (Fboewj) 500, ßeer Deesce ef$eJesoer (jleueece) 500/- ®heS~ š^mš kesâ DeOÙe#e
cebomeewj kesâ meej-meceeÛeej ßeer peÙesMe veeiej, meefÛeJe meleerMe veeiej Je keâes<eeOÙe#e ßeer DeeMeer<e JÙeeme ves
heef$ekeâe keâer mecheeokeâ ßeerceleer mebieerlee, ßeer oerhekeâ Mecee& (veeiej), heJeve Mecee&
ßeerke=â<Ce kesâ hejceYeòeâ Les vejmeer cesnlee SJeb meùoÙe oeve osves Jeeues cenevegYeeJeeW keâe OevÙeJeeo %eeefhele keâjles ngS
cebomeewj~ vejmeer Yeòeâ veeiej yeÇeÿeCe heefjJeej ceW pevces Je ßeerke=â<Ce kesâ hejce DeeYeej ceevee nw~ meeLe ner pees Yeer veeiej heefjJeej cebomeewj ceW efvecee&Ce nsleg
Yeòeâ Les~ Gvekesâ Éeje ieeÙee Yepeve ‘Jew<CeJepeve lees lesves keâefnS...’keâes je°^heefle DeeefLe&keâ menÙeesie Øeoeve keâjvee Ûeenles nQ Je peÙe neškesâMe JeeCeer kesâ ceeOÙece
cenelcee ieeBOeer ves Yeer ØeeLe&vee meYee ceW Øeefleefove ieeÙee nw~ ceesncceo iepeveJeer kesâ mes DeLeJee DeOÙe#e veeiej yeÇeÿeCe Oece&Meeuee Je š^mš kesâ he#e ceW Ûeskeâ/[^eHeäš
Dee›eâceCe kesâ he§eele meesceveeLe kesâ hegpeejer vejmeer cesnlee FOej-GOej Yeškeâ jns Yespe mekeâles nQ~ Je<e& 2010 keâe meomÙelee DeefYeÙeeve peejer nw~ meomÙe Dehevee
Les~ leye ØeosMe kesâ heešeroej meceepe ves Gvekesâ YejCe-hees<eCe keâer efpeccesoejer ueer~ veJeerveerkeâjCe Megukeâ pecee keâjeJeW~
vejmeer peÙebleer meceejesn hej Ùes Godieej heb. ueerueeMebkeâj veeiej kesâ Les~ veeiej heefj<eo ves efkeâÙee efMeJevee MegefækeâjCe
ceunejieÌ{ MeeKee ceW efveJee&Ûeve mecheVe cebomeewj ~ cebomeewj efpeuee veeiej heefj<eo ves heMegheefleveeLe Ieeš hej
cebomeewj~ ceOÙeØeosMe veeiej yeÇeÿeCe heefj<eo lenmeerue MeeKee ceunejieÌ{ efMeJevee MegefækeâjCe DeefYeÙeeve efkeâÙee~ FmeceW ßeceoeve keâjves JeeueeW ceW
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 11 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
meJe&ßeer heb. ueerueeMebkeâj veeiej, DeOÙe#e peÙesMe veeiej, keâes<eeOÙe#e
DeeMeer<e JÙeeme, š^mšer meJe&ßeer keâceue cesnlee, ØeYeeMebkeâj cesnlee, efJekeâeme
oJes, njerMe oJes, Sve.kesâ. ef$eJesoer, ceefnuee heefj<eo DeOÙe#e ßeerceleer
ÙeMeerlee oJes, GheeOÙe#e ßeerceleer Deuekeâe veeiej, meefÛeJe ßeerceleer mebieerlee
veeiej, ßeerceleer keâuhevee JÙeeme, keâes<eeOÙe#e ßeerceleer JeerCee cesnlee, ßeerceleer
ceOegyeeuee cesnlee, ßeerceleer Øeerefle ef$eJesoer, ÙegJee keâeÙe&keâlee& Yeer<eCe ef$eJesoer,
megßeer Øeleerkeâe cesnlee, megßeer Yetefcekeâe ef$eJesoer~
cebomeewj mes hejMegjece peÙebleer kesâ DeJemej hej mekeâue yeÇeÿeCe meceepe kesâ
lelJeeJeOeeve ceW jecešskeâjer efmLele hejMegjece Jeeefškeâe mes efvekeâeues ieÙes Ûeue
meceejesn ceW meceeefpekeâ yebOeg meefcceefuele ngS SJeb mLeeveerÙe ieebOeer Ûeewjens hej
Ûeue meceejesn keâe mJeeiele efkeâÙee~ mJeeiele keâjves JeeueeW ceW meJe&ßeer DeOÙe#e
peÙesMe veeiej,meefÛeJe meleerMe veeiej, keâceue cesnlee, ieesefJebo veeiej, [e@.
jepesvõ veeiej, ØeYeeMebkeâj cesnlee, ØeJeerCe cesnlee, megveerue cesnlee, cegkesâMe
veeiej, efovesMe veeiej, ÙegJee veeiej heefj<eo DeOÙe#e ØeJeerCe cesnlee, efJeJeskeâ
veeiej cegKÙe ¤he mes GheefmLele jns~
–efheheueewoer efveJeemeer ßeer kewâueeMeÛebõ veeiej SJeb ßeerceleer meefJelee veeiej
kesâ Éeje ÛeejeWOeece keâer Ùee$ee mekegâMeue mecheVe nesves hej heefjJeejpeveeW,
mvesnerpeveeW ves GvnW yeOeeF& oer~ yeOeeF& osves JeeueeW ceW meJe&ßeer DeesceØekeâeMe
veeiej, vejsvõ veeiej, DeMeeskeâ veeiej, peÙesMe veeiej, efovesMe veeiej, ßeerceleer
mebieerlee veeiej, ßeerceleer Deefvelee veeiej, ÙeesiesMe veeiej, efJepeÙe veeiej
cegKÙe ¤he mes nQ~ -ßeerceleer mebieerlee peÙesMe veeiej, cees. 9893252869
cebeof j efvecee&Ce keâeÙe& ceW Ûecelkeâeefjkeâ menÙeesie efceuee
Deeiej (ceeueJee)~ keâce&Ûeejer keâe@ueesveer ceW ßeer nvegceeve cebefoj keâe
efvecee&Ce keâeÙe& keâce&ÛeeefjÙeeW, DeefOekeâeefjÙeeW leLee peveØeefleefveefOeÙeeW kesâ menÙeesie
mes hetCe& nes ieÙee nw~ peye efvecee&Ce keâeÙe& Øeieefle hej Lee lees meerceWš Deewj
yeeuetjsle kesâ DeYeeJe ceW Gmes yebo keâjves keâer veewyele Dee ieF& Leer, efkebâleg F&Õej
keâer ØesjCee mes mejhebÛe kegâC[erKesÌ[e SJeb DeefOekeâeefjÙeeW, peveØeefleefveefOeÙeeW ves
Deeies yeÌ{keâj menÙeesie efoÙee~ cebefoj ceW ßeer nvegceeve Øeeflecee kesâ meeLe
Meerleuee ceelee, osJeer SJeb efMeJe Øeeflecee keâer mLeehevee nes Ûegkeâer nw~ Oeve jeefMe
kesâ DeYeeJe ceW ceQ Deveskeâ yeej efvejeMe ngDee, efkebâleg YeieJeeve ves keâneR ve keâneR
mes JÙeJemLee keâjJeeF& leLee keâeÙe& veneR ®keâves efoÙee~ efoveebkeâ 23 SJeb 24
petve keâes ØeeCe-Øeefle‰e efkeâÙee peevee ØemleeefJele Lee, efkebâleg Je<ee&keâeue kesâ
keâejCe Fmes Deeies yeÌ{eÙee ieÙee nw~Deiej nes F&Õej keâer ke=âhee lees Jen keâeÙe&
hetCe& neskeâj jnlee nw, Deiej jns Jen DeOetje lees oeveoelee Gmes hetje keâjlee
nw~ Ùen ØeceeefCele ngDee efkeâ meÛÛeer ueieve mes keâesF& keâeÙe& efkeâÙee peeS lees
hejceelcee GmeceW ceoo keâjles nQ~-kesâ.heer. veeiej, keâce&Ûeejer keâeueesveer
Deeiej efpeuee Meepeehegj, cees. 9893431265
ce.Øe. veeiej heefj<eo keâer yew"keâ mecheVe
Meepeehegj~ ce.Øe. veeiej heefj<eo keâer yew"keâ efoveebkeâ 27 petve jefJeJeej
keâes veeiej yeÇeÿeCe Oece&Meeuee ceW mecheVe ngF&~ efpemeceW efJeiele Je<e& keâer Øeieefle
keâer meceer#ee, Je<e& 2009-10 kesâ DeeÙe-JÙeÙe he$ekeâ keâe JeeÛeve Devegceesove,
veeiej meceepe keâer JesyemeeFš hej meYeer MeeKeeDeeW keâer peevekeâejer ØeefJe°
keâjves kesâ yeejs ceW ÛeÛee&, hebpeerke=âle MeeKee DeOÙe#e, ØeefleefveefOeÙeeW kesâ GôesOeve
SJeb efJeÛeej-efJeceMe& efkeâÙee ieÙee~ Fme yew"keâ ceW ueieYeie meYeer MeeKeeDeeW kesâ
DeOÙe#e, ØeefleefveefOe GheefmLele Les~ yew"keâ kesâ he§eele megmJeeot Yeespeve keâe
meYeer GheefmLeleeW ves Deevebo efueÙee~
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 12
Debeflece DeefYeuee<ee-he$e
ceQves Deheveer ceelee SJeb helveer keâe
Debeflece ef›eâÙee-keâce& hejchejevegmeej
ner efveYeeÙee~ cegPes DevegYeJe ngDee
efkeâ Ùen YeÙe SJeb Dee[cyej efceefßele
keâeÙe& efJeefOe nw, pees leLÙenerve nw~
Deešs kesâ efheC[ yeveeves mes keâesF& mJeie&
ceW veneR hengbÛelee, yeefukeâ Deheves
keâcee&vegmeej Heâue Øeehle keâjlee nw~
DeleSJe ceQves efvec>eevegmeej efveCe&Ùe
efueÙee nw pees cesjs yeÛÛes cesjer ce=lÙeg
hej cesjer Debeflece DeefYeuee<ee kesâ ¤he
ceW keâjves kesâ efueS yeeOÙe neWies-1.
efkeâmeer lejn keâe ef›eâÙeekeâce& (pees ¤efÌ{ÙeeW SJeb DebOeefJeÕeeme hej DeeOeeefjle
nw) veneR efkeâÙee peeJes~ 2. cesjer ce=lÙeg hej meJe&ØeLece cesjs ves$e leLee efkeâ[veer
Deeefo Debie pees DevÙe keâes ØelÙeejesefhele efkeâÙes pee mekeâves ÙeesiÙe nQ lees
DeJeMÙe ner cesef[keâue keâe@uespe keâes efoÙes peeJeW~3. oen mebmkeâej Yeer efJeÅegle
MeJeoen ie=n ceW efkeâÙee peeÙes (GheueyOe nes lees)~ MeJe hej Deefleefjòeâ Meeue
Ùee JeŒe Deeefo ve DeesÌ{eÙee peeÙes~ 4. cesjer ce=lÙeg keâes Meeskeâ kesâ ¤he ceW ve
uesles ngS GlmeJe kesâ ¤he ceW efueÙee peeJes~ 5. heefjJeej keâe keâesF& Yeer meomÙe
cegb[ve veneR keâjeJes~ 6. cesjer ce=lÙeg hej Meeskeâ he$e ve Yespeles ngS mvesnerpeveeW
keâes Gvekesâ Éeje meceÙe-meceÙe hej cegPes efoÙes ieÙes menÙeesie SJeb meodJÙeJenej
kesâ efueS DeeYeej he$e Yespes peeJeW~ 7. ceQ keâYeer Yeer yeÇÿeYeespe kesâ efJe®æ
veneR jne ntb~ DeleŠ yeÇÿeYeespe kesâ meeLe-meeLe JeŒe SJeb hee$e Deeefo pees Yeer
GefÛele ueies, mevceeve meefnle Yesš efkeâÙes peeJeW~ 8. veeiej meceepe š^mš SJeb
ØeefleYeeMeeueer Úe$e Øeeslmeenve meefceefle keâes 11-11 npeej ®heS menÙeesie
jeefMe oer peeJes~ neškesâÕej meceeÛeej SJeb neškesâÕej JeeCeer heef$ekeâe keâes
Yeer ÙeLee ÙeesiÙe menÙeesie jeefMe Øeoeve keâer peeJes~9. F&Õej lelJe Øeke=âefle ceW
JÙeehle nw, DeleŠ DeefmLe efJemepe&ve nsleg nefjÉej Ùee keâneR otj peeves keâer
DeeJeMÙekeâlee veneR nw~10. ce=lÙeg GlmeJe keâe meceeheve ÛeewLes efove yeÇÿeYeespe
SJeb YeWš Deeefo Øeoeve keâj efoÙee peeJes~ yeÇÿeYeespe kesâ efueS mecemle
mvesnerpeveeW keâes efvecebe$f ele keâjW~ -jeceÛebõ peesMeer, 122-yeer,melejece efmebOeer
keâe@ueesveer Gppewve, 0734-2513675, 9424830777
DevegkeâjCeerÙe henue
efpeme Øekeâej efJeiele Debkeâ ceW Fboewj kesâ ßeer metÙe&keâeblepeer veeiej ves Deheveer
ce=lÙeg kesâ he§eele efkeâS peeves Jeeues keâeÙeeX kesâ yeejs ceW Deheves mebkeâuhe
ØekeâeefMele keâjeS Les Gmeer keâÌ[er ceW Gppewve efveJeemeer ßeer jeceÛebõpeer peesMeer
ves Yeer Debeflece DeefYeuee<ee he$e peejer efkeâÙee nw~ Fme Øekeâej kesâ mebkeâuhe SJeb
DeefYeuee<eeSb peejer keâjves mes DevÙe meceepepeveeW keâes ØesjCee lees Øeehle nesieer
ner, heefjJeejpeveeW kesâ heeme Yeer mhe° DeeOeej jnlee nw~ ojDemeue heefjJeejpeve
ce=leelcee keâer Meebelf e kesâ efueS ner ce=lÙeg he§eele ef›eâÙeekeâce& keâjles nQ Ùee peeefle
meceepe kesâ oyeeJe ceW, DeleŠ Ùeefo JÙeefòeâ mJeÙeb ner Deheveer FÛÚe keâes
meeJe&peefvekeâ keâj os lees Fve kegâjerefleÙeeW hej Deheves Deehe DebkegâMe ueie
peeSiee~ -mecheeokeâ
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 FšeJee ceW DeeÙeesefpele
ØeeCe-Øeefle‰e ceneslmeJe ves Hetbâkesâ veS ØeeCe...
je°^heefle Éeje hegjmke=âle hetJe& mejhebÛe keâe keâceeue, «eeceerCe #es$eeW ceW meeceeefpekeâ
DeeÙeespeve kesâ Éej Kegues, heb. jepesÕejpeer veeiej ves efkeâÙee Deeieepe
FšeJee (lejevee)~ ØeeCe-Øeefle‰e kesâ he§eele
Oeeefce&keâ SJeb meeceeefpekeâ cebeof j keâe ueeskeâehe&Ce efkeâÙee
DeeÙeespeve kesâJeue yeÌ[s MenjeW ieÙee, efpemeceW cegKÙe
keâer yeheewleer veneR nw, Úesšs DeefleefLe kesâ ¤he ceW heb.
ieebJeeW ceW Yeer Ùes DeeÙeespeve ßeerjecejlevepeer Mecee&
nes mekeâles nQ leLee Jeneb Yeer ef M e#eeef J eod , heb . ßeer
meceepepeve Skeâpegš neskeâj Jeerjvs õpeer JÙeeme DeOÙe#e
yeÌ[e keâeÙe& keâj mekeâles nQ~ ce.Øe. veeiej heefj<eo keâer
efJeiele 20 petve keâes lejevee DeOÙe#elee ceW leLee heb. ßeer
kesâ efveke⚠FšeJee ceW ßeer nscevlepeer ogyes je°^erÙe
ueeue ceelee cebeof j kesâ ØeeCe- DeOÙe#e veeiej ÙegJee
Øeefle‰e meceejesn mes Ùener heefj<eo, ßeer oerhekeâ Mecee&
Deeieepe ngDee nw~ veeiej mecheeokeâ DeJebelf ekeâe Fboewj,
meceepe FšeJee Éeje ceeleepeer heb. ßeer jepesvõ veeiej
keâer ØeeCeØeefle‰e ceneslmeJe cenemeefÛeJe ce.Øe. veeiej
kesâ meeLe meceepepeveeW keâe efceueve SJeb mecceeve meceejesn Yeer DeeÙeesepf ele efkeâÙee~ heefj<eo, ßeer nsceble JÙeeme DeOÙe#e ce.Øe. veeiej ÙegJee heefj<eo, heb. ßeer
FmeceW Glke=â° mesJeeDeeW Deewj GheueefyOeÙeeW kesâ efueS meeHeâe SJeb DeefYevebove he$e ceveesnjueeuepeer Mecee& DeOÙe#e mecevJeÙe heefjJeej, ßeerceleer mebieerlee Mecee&
oskeâj mecceeve efkeâÙee ieÙee~ Ghejesòeâ cebeof j keâe efvecee&Ce hetJe& mejhebÛe ßeer mecheeokeâ peÙe neškesâMe JeeCeer, [e@. ceveesnjueeuepeer veeiej yesjÚe, [e@.
efovesMe Mecee& ves Deheves hetpÙe oeoepeer mJe. heb. ßeer keâvnwÙeeueeuepeer veeiej hetpÙe ieewjerMebkeâj Mecee& ceekeâÌ[ewve Deeefo cebÛeemeerve Les~ ßeer efovesMe Mecee& keâer ceeleepeer
oeoerpeer mJe. ßeerceleer jecehÙeejeroJs eer veeiej SJeb hetpÙe ßeerceleer meerleeyeeF& Mecee& keâes Yeer efJeMes<e mecceeve kesâ
efheleepeer mJe. heb. Deeveboerueeuepeer Mecee& (veeiej) keâer heb. Mecee& veeiej ÙegJee heefj<eo meeLe cebÛe hej yew"eÙee ieÙee~ «eeceJeeefmeÙeeW ves meYeer
mce=elf e ceW keâjeÙee nw~ ßeer efovesMe Mecee& Ûeteb kf eâ meebmeo
ØeefleefveefOe nQ Fmekesâ yeeJepeto GvneWves Ghejesòeâ cebeof j
kesâ GheeOÙe#e ceveesveerle Deef leefLeÙeeW keâe mJeeiele efkeâÙee leLee heb. efovesMe Mecee&
ves meYeer keâes DeefYevebove-he$e YeWškeâj mecceeefvele efkeâÙee~
keâer ØeeCe-Øeefle‰e meceejesn ceW efkeâmeer jepeveslee keâes keâeÙe&›eâce mLeue Fme oewjeve yebokt eâ mes ieesueer Ûeueekeâj DeefleefLeÙeeW kesâ
Deecebe$f ele keâjves kesâ yepeeÙe meceepe kesâ Jeefj‰peveeW hej hetJe& mejhebÛe SJeb Øeefle mecceeve Øeke⚠efkeâÙee ieÙee~ ceneÙe%e keâueMe
keâes Deecebe$f ele efkeâÙee leLee Gvekesâ mJeeiele mecceeve kesâ meeb m eo Øeef
l eef
v eef
O e ßeer Ùee$ee kesâ meceeheve kesâ he§eele meceepe keâe DeefYevebove
meeLe DeeÙeespeve keâes hetCe&lee SJeb meHeâuelee Øeoeve keâer~ efovesMe Mecee& kesâ efkeâÙee ieÙee~ Fme DeJemej hej FšeJee veeiej meceepe
Fme DeeÙeespeve ceW meceepepeveeW keâes Deecebe$f ele keâjves DeocÙe Glmeen SJeb kesâ meJe&ßeer ceCeerMebkeâjpeer veeiej, ßeer kewâueeMepeer
keâer Øeef›eâÙee kesâ ØecegKe met$eOeej jns heb. ßeer jepesÕejpeer mebie"ve Meefòeâ mes cesnlee, ßeer yeeyetueeuepeer veeiej, ßeer DeesceØekeâeMe
veeiej Ùen Skeâ DeÛÚer Meg®Deele nw~ «eeceerCe #es$eeW ØeYeeef J ele nes k eâj veeiej, ßeer veboefkeâMeesj veeiej efJeMes<e ¤he mes GheefmLele
ceW meceejesn keâj Jeneb kesâ meceepepeveeW keâes cegKÙe ce.Øe. veeiej ÙegJee Les~ he§eele Yeb[ejs keâe DeeÙeespeve ngDee, efpemeceW yeÌ[er
Oeeje ceW ueeves keâe keâeÙe& meble meceepe ner keâj mekeâlee heef j <eo kes â DeOÙe#e ßeer ns c eb l e JÙeeme ves GvnW mebKÙee ceW meceepepeve SJeb «eeceerCe pevelee ves Oece&ueeYe
nw, keäÙeeWekf eâ GvnW ØeJeÛeve-melmebie nsleg ieebJe-ieebJe ceW ÙegJee heefj<eo keâe GheeOÙe#e ceveesveerle efkeâÙee efueÙee~ meYeer DeefleefLeÙeeW ves Deheves GôesOeve ceW ßeer
peevee ner he][lee nw, Fve Úesš-s Úesšs ieebJeeW ceW peneb nw~ meceepe keâes mebieef"le keâj Gmekesâ GlLeeve Mecee& kesâ Fme ØeÙeeme keâer ØeMebmee keâer~ Ùen Yeer
Yeues ner 2, 3, 4 Ùee 5 Iej ner neW, efkebâleg Jeneb kesâ kesâ efueS ßeer Mecee& pewmes Tpee&Jeeve ÙegJeeDeeW keâer mebÙeesie ner jne efkeâ GvneWves Deheves efheleepeer keâer mce=elf e
meceejesn ceW Ùeefo peeefle yebOegDeeW keâes Deecebe$f ele efkeâÙee meceepe ceW yengle pe¤jle nw~ ceW cebeof j efvecee&Ce efkeâÙee leLee ØeeCe-Øeefle‰e kesâ efove
peeSiee lees GveceW mecheke&â Deewj menÙeesie yeÌ{is ee ner~ Heâeome& [s ner Lee~ Ghejesòeâ DeeÙeespeve kesâ Éeje Ùen
FšeJee ceW DeeÙeesepf ele oes efoJemeerÙe meceejesn ceW meceepe kesâ ner meble ØeJej kesâ meboMs e Øeehle ngDee efkeâ Úesšs ieebJe ceW Yeer meeceeefpekeâ DeeÙeespeve efkeâS peeSb leLee
ceeOÙece mes Jebove SJeb DeeMeerJe&Ûeve keâe DeJemej efceuee, JeneR cegKÙe efoJeme hej Jeneb kesâ meceepepeveeW keâes meceepe kesâ meeLe meef›eâÙe ¤he mes pees[Ì e peeS~
ceeueJee ceešer kesâ hejce meble heb. ßeer jepesÕejpeer veeiej kesâ keâjkeâceueeW Éeje -heJeve Mecee&
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 13 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 heerheuejeJeeb ceW mecheVe ngDee
meYeeie=n MegYeejbYe, mceeefjkeâe efJeceesÛeve
leLee mecceeve meceejesn
heerheuejeJeeb (efveØe)~ mLeeveerÙe veeiej Oece&Meeuee
ceW veeiej heefj<eo MeeKee heerheuejeJeeb Éeje veJeefveefce&le
efJeMeeue (70 iegefCele 30
Jeie&Heâerš) meYeeie=n keâe
MegYeejbYe iele 13 petve
2010 (jefJeJeej) keâes veeiej
jlve heb . ßeer
keâceueefkeâMeesjpeer veeiej ßeer
neškesâÕej Oeece mesceueer
Deeßece (Meepeehegj) kesâ keâj
keâceueeW Éeje meceejesnhetJe&keâ
mecheVe ngDee~ meceejesn keâer
DeOÙe#elee ßeer DeefceleeYepeer
ceb[ueesF& (hetJe& efveosMekeâ Yeejer
GÅeesie ceb$eeueÙe Yeejle
mejkeâej) ves keâer~ peyeefkeâ
efJeMes<e DeefleefLe kesâ ¤he ceW
ce.Øe. veeiej heefj<eo kesâ
ØeebleeOÙe#e Jeerjsvõ JÙeeme
(Meepeehegj), efJeefJeefJe Gppewve, mesJeeefveJe=òe ØeeOÙeehekeâ
DeOÙeÙeveMeeuee [e@. jecejleve Mecee& (Gppewve),
De.Yee. veeiej heefj<eo GheeOÙe#e DeeMeer<e ef$eJesoer
(Fboewj), De.pee.keâ.efJe. kesâ meneÙekeâ DeeÙegòeâ
ye=peieesheeue cesnlee (Oeej) ce.Øe. veeiej heefj<eo
kesâ hetJe& DeOÙe#e [e@. vejsvõ veeiej (Fboewj),
ce.Øe. veeiej heefj<eo kesâ GheeOÙe#e [e@.
ceveesnjueeue Mecee& (yesjÚe) leLee meceepe meseJf ekeâe
ßeerceleer ceeCekeâ yeefnve (Kepejevee) GheefmLele
Les~ kegâ. MegYeebieer veeiej, kegâ. cees#eoe veeiej,
kegâ. megjYeer veeiej, efÛe. Jejo SJeb kegâ. jeefOekeâe
cesnlee, kegâ. MegYeebieer JÙeeme ves ve=lÙe leLee efÛe.
efnceebMeg veeiej ves peeot kesâ Kesue Øemlegle efkeâÙes~
Gòeâ keâeÙe&›eâce keâe mebÛeeueve he$ekeâej ceveceesnve
veeiej ves efkeâÙee~ he§eele heb. ßeer veeiejpeer Éeje
ßeer neškesâÕej kesâ hetpeve he§eele veeiejpeer ves
YeejleerÙe heæefle mes meYeeie=n kesâ cegKÙe Ûesveueiesš
keâe MegYeejbYe efkeâÙee~ meYeeie=n ceW Yeòeâ ve=efmebn
cesnlee kesâ hetpeve he§eele oerhe ØeppeJeefuele keâj
mecceeve meceejesn keâe MegYeejbYe efkeâÙee~ YeieJeeve
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
ßeer neškesâÕej keâer mlegefle (veceeefceMe ceerMeeve)
keâer Øemgleefle ßeerceleer Ûee®efce$ee veeiej leLee Yeòeâ
vejmeer cesnlee keâe efØeÙe Yepeve heefj<eo GheeOÙe#e
ef$eYegJeveueeue cesnlee ves oer~ he§eele DeefleefLeÙeeW
keâe mJeeiele DeOÙe#e ßeer nefjveejeÙeCe veeiej,
GheeOÙe#e ßeer cesnlee, keâes<eeOÙe#e ßeer Megkeäuee
leLee jcesMeÛebõ veeiej, Ûebõkeâeble JÙeeme, Øeceeso
JÙeeme, Yes¤ueeue cesnlee, mebpeÙe ef$eJesoer leLee
DejefJebo veeiej Deeefo ves efkeâÙee~ Øeieefle-ØeefleJesove
keâe JeeÛeve keâes<eeOÙe#e jepesvõ Megkeäuee ves efkeâÙee~
heerheuejeJeeb ueIeg keâeMeer keäÙeeW? veecekeâ mceeefjkeâe
hej mecheeokeâ ef$eYegJeveueeue cesnlee Éeje ØekeâeMe
[eueves kesâ yeeo heb. veeiejpeer, ßeer ceb[ueesF& leLee
DevÙe DeefleefLeÙeeW ves mceeefjkeâe keâe efJeceesÛeve efkeâÙee~
Fme DeJemej hej heefj<eo keâer Deesj mes DeOÙe#e
ßeer ceb[ueesF& ves heb. ßeer veeiejpeer keâes nej,
Meeue, heesMeekeâ, ßeerHeâue, veieo cegõe leLee mce=elf e
efÛevn YeWš keâj leLee heb. ßeer veeiejpeer ves DeOÙe#e
ceb[ueesF&peer keâes nej, Meeue, ßeerHeâue, vekeâo
cegõe leLee mce=efle efÛevn YeWš keâj mecceeefvele
efkeâÙee~ he§eele heefj<eo heerheuejeJeeb keâes efJeMes<e
menÙeesie kesâ efueS ØeebleeOÙe#e Jeerjsvõ JÙeeme leLee
14
owevf ekeâ veF&oeg vf eÙee kesâ ØeyebOe mecheeokeâ DeesceØekeâeMe
cesnlee (Yeesheeue) kesâ meeLe ner heefj<eo heerheuejeJeeb
kesâ Øeefle Denefve&Meer mesJee kesâ
ef u eS heef j <eo DeOÙe#e
(he$ekeâej) nefjveejeÙeCe
veeiej leLee keâes<eeOÙe#e
jepesvõ Megkeäuee keâes nej,
Meeue, ßeerHeâue, vekeâo cegõe,
ØeMebmee-he$e leLee mce=efle
efÛevn YeWš keâj mecceeefvele
efkeâÙee ieÙee~ ØeMebmee he$e
keâe JeeÛeve ieesheeueke=â<Ce
JÙeeme, Oecexvõ cesnlee,
jeIeJes v õ ces n lee leLee
ceveceesnve veeiej ves efkeâÙee~
meceejesn kesâ DeJemej hej
efpeve-efpeve cenevegYeeJeeW ves
meYeeie=n nsleg efpeleveer-
efpeleveer menÙeesie jeefMe
Øeoeve keâjves keâer Iees<eCee keâer nw Gmekesâ Øeefle
heefj<eod DeeYeejer nw~
meceejesn kesâ leermejs efove veeiej jlve heb.
ßeer keâceueefkeâMeesjpeer veeiej keâer Deesj mes Gvekesâ
megheg$e heb. ßeer ØeYegpeer veeiej ves otjYee<e hej
21101.00 keâer Iees<eCee keâer Leer Jen jeefMe Yeer
DeOÙe#e ßeer veeiej keâes Øeehle nes Ûegkeâer nw~ Fve
meYeer cenevegYeeJeeW keâe ÙeLee MeerIeÇ mecceeve
keâjves kesâ efueS nce ke=âle mebkeâefuhele nQ~ meceejesn
kesâ mee#eer yeves ce.Øe. veeiej ÙegJee heefj<eo kesâ
ØeosMeeOÙe#e ßeer nsceble JÙeeme Gppewve, Gppewve
MeeKee kesâ DeOÙe#e ßeer Ùeesiesvõ ef$eJesoer SJeb
meefÛeJe ßeer nsceble ef$eJesoer, Yeesheeue MeeKee
DeOÙe#e heb. ßeer yeeueke=â<Ce cesnlee, ce.Øe. veeiej
heefj<eo kesâ cenemeefÛeJe ßeer jepesvõ veeiej heb.
ßeer jceeMebkeâj veeiej osJeeme, ßeer hetCee&vebopeer
JÙeeme Gppewve, ßeer heJeve Mecee& owevf ekeâ DeJebelf ekeâe
Fboewj Deeefo~
-Øemlegelf e-nefjveejeÙeCe veeiej
DeOÙe#e ce.Øe.veeiej heefj<eo MeeKee, heerheuejeJeeb
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 JeeCeer HeâeueesDehe
cebomeewj ceW Øeieefle Yeesheeue
ceeefmekeâ peÙe neškesâMe JeeCeer kesâ petve 2010 Debkeâ ceW ØekeâeefMele cebomeewj
ceW Oece&Meeuee-Úe$eeJeeme efvecee&Ce nsleg 51000 ®. keâer Ieese<f ele jeefMe kesâ Ûeskeâ
DeOÙe#e, veeiej yeÇeÿeCe Oece&Meeuee SJeb š^mš keâes meeQhe efoS ]ieS nQ~ ßeer
DeefceleeYepeer ceb[ueesF& kesâ ceeOÙece mes mLeeveerÙe meebmeo ceervee#eer vešjepeve
mes cebomeewj kesâ heoeefOekeâeefjÙeeW ves ÛeÛee& keâer nw, GvneWves meebmeo efveefOe kesâ
Éeje efvecee&Ce ceW menÙeesie keâe DeeÕeemeve efoÙee nw~ mecheke&â keâe efmeueefmeuee
DeYeer peejer nw~
cevomeewj ceW Oece&Meeuee-Úe$eeJeeme
efvecee&Ce nsleg 51 npeej ®. Deewj
cevomeewj~ cevomeewj ceW veeiej yeÇecnCe
Oece&Meeuee SJeb š^mš Éeje ØemleeefJele Úe$eeJeeme
efvecee&Ce kesâ efueS peÙe neškesâMe JeeCeer Éeje
ÛeueeS pee jns Oeve meb«en DeefYeÙeeve kesâ
lenle mebmLeehekeâ DeOÙe#e mJe. efieefjpeeMebkeâjpeer
veeiej kesâ Úesšs YeeF& mJe.HetâueMebkeâjpeer veeiej
SJeb kegâ. megjefYe veeiej keâer mce=efle ceW Gvekesâ
heefjpeve Oece&helveer ßeerceleer MeebleeosJeer veeiej
SJeb ßeer peÙesMe veeiej, ßeer efovesMe veeiej ves
51 npeej ¤. keâer jeefMe osves keâer Iees<eCee
keâer nw~ %eeleJÙe nw efkeâ hetJe& ceW Yeer ßeer HetâueMebkeâjpeer veeiej keâer Oece&helveer
ßeerceleer MeebleeosJeer veeiej ves Oece&Meeuee efvecee&Ce nsleg 11000¤. Øeoeve efkeâS
nw~ mJe. ßeer HetâueMebkeâj peer kesâ pevce efoJeme 8 pegueeF& kesâ Gheue#e ceW
Ghejesòeâ oeve jeefMe Øeoòe keâer ieF& nw~
ceeefmekeâ peÙe neškesâMe JeeCeer kesâ petve 2010 kesâ Debkeâ
ceW ØekeâeefMele cebomeewj ceW Oece&Meeuee-Úe$eeJeeme
efvecee&Ce nsleg 51000/- ®. keâer Ieesef<ele jeefMe kesâ Ûeskeâ
DeOÙe#e keâes meeQhe efoÙes nw~
ceW Øeef›eâÙee Meg¤
veeiej cenekegbâYe ceW cegKÙeceb$eer ßeer efMeJejepeefmebn Ûeewneve Éeje keâer ieF&
Iees<eCeeveg¤he Yeesheeue ceW Oece&Meeuee efvecee&Ce nsleg peceerve DeeJebefšle keâjeves
kesâ efueS Jeefj‰ DeeF&SSme ßeer ØeMeeble cesnlee, ßeer DeMeeskeâpeer JÙeeme, ßeer
DeesceØekeâeMepeer cesnlee, ßeer megYee<epeer JÙeeme ØeÙelveMeerue nes ieS nQ~
cegKÙeceb$eerpeer keâes meeQhes ieS %eeheve keâer Øeefle leLee meceeÛeej-he$eeW keâer keâefšib e
Øemlegle keâj Yeesheeue keâueskeäšj mes peceerve kesâ ceeceues ceW ÛeÛee& keâer ieF& nw~
Ûetbefkeâ ßeer ØeMeeble cesnlee DeeF&SSme mebie"ve kesâ ØeosMe DeOÙe#e nQ Gvekesâ
ØeÙeeme peuoer ner jbie ueeSbies~
Yetue megOeej
1. veeiej cenekegbâYe ceW efJeleefjle efkeâS yewie kesâ efueS Yeesheeue kesâ meùoÙeer
oeveoelee ßeer Dees.heer. oMeesje ves 14000 ®. vekeâo Øeoeve efkeâS nQ~ petve
Debkeâ ceW YetueJeMe 1400 ®. Úhe ieS nQ~ DeleŠ megOeej keâj heÌ{W~
2. Ghejesòeâ DeeÙeespeve ceW efJeefYeVe FkeâeFÙeeW mes heOeejs DeOÙe#e-meefÛeJe
keâe DeefYevebove peuoyeepeer ceW Útš ieÙee~
3. keâeÙe&›eâce kesâ DeOÙe#e ßeer megjsvõpeer cesnlee keâe mecceeve veneR nes
heeÙee leLee Deecebef$ele efJeMes<e DeefleefLeÙeeW keâe mecceeve Yeer ›eâceJeej ve nesves
kesâ heerÚs cegKÙe DeefleefLeÙeeW keâe efveOee&efjle meceÙe hej ve Deevee keâejCe jne,
keäÙeeWefkeâ leÙe keâeÙe&›eâce kesâ Devegmeej meceepe kesâ DeefleefLeÙeeW keâe mecceeve
jepevesleeDeeW mes keâjeÙee peevee Lee leLee jepevesleeDeeW keâe mecceeve meceepe
kesâ efJeefMe° DeefleefLeÙeeW mes keâjeÙee peevee Lee~ keâeÙe&›eâce keâes efveOee&efjle
meceÙe hej Kelce keâjves keâer peuoer ceW Yetue ngF&~
4. heb. efJepeÙe Mebkeâjpeer cesnlee keâe DeeYeej~ Jes nesMebieeyeeo mes Ghejesòeâ
DeeÙeespeve nsleg Yeesheeue kesâ efueS ØeefmLele ngS, efkebâleg š^eefHeâkeâ peece ceW
Hebâmeves kesâ keâejCe GvnW Jeeheme ueewšvee heÌ[e~
5. YeJÙe DeeÙeespeve ceW $egefšÙeeb nesvee DeJeMÙebYeeJeer nw, efkebâleg #ecee Ssmee
Meyo nw, pees DeeÙeespekeâ-ØeeÙeespekeâ DeefleefLeÙeeW kesâ efoue hej DeeS yeesPe keâes
keâce keâjlee nw~
-mecheeokeâ

KegMe Keyej... KegMe Keyej...

ceOÙeØeosMe veeiej efveoxefMekeâe 2010 keâe ØekeâeMeve
hejcehetpÙe he©eefJeYet<eCe ßeer YeieJeblejeJepeer ceb[ueesF& keâer heeJeve
mce=efle ceW ceOÙeØeosMe veeiej eqveoxefMekeâe kesâ efueS meYeer veiejeW SJeb ieebJeeW ces
efveJeemejle meceepepeve nceejs ØeefleefveefOeÙeeW kesâ ceeOÙece mes veece, helee,
Heâesve veb., ceesyeeFue vebyej leLee Deheves keâeÙe&#es$e keâe efJeJejCe YespeW~
efveoxefMekeâe ceW efJeefYeVe leerLe&-Oeeefce&keâ mLeueeW hej meceepe kesâ
menÙeesefieÙeeW kesâ veece heles Yeer ØekeâeefMele efkeâS peeSbies~
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 15 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 -meg ÙeMe-
ßeer megveerue cesnlee keâer heoesVeefle
meernesj ceW S[erMeveue Sme.heer.
yees[& hejer#ee ceW 79 ØeefleMele Debkeâ Øeehle keâj [er.yeer. lees<eveerJeeue neÙej
meernesj~ meceepe kesâ nesvenej hegefueme DeefOekeâejer ßeer
megveerue cesnlee keâer heoesVeefle meernesj kesâ S[erMeveue Sme.heer. meskebâ[jer mketâue SJeb heefjJeej keâe veece jesMeve efkeâÙee~ yeOeeF&~
kesâ ®he ceW ngF&, Deehe Fmemes hetJe& heerLecehegj ceW veiej efÛe. meewjYe cesnlee keâes SveDeeF&šer ceW 50JeeR jQkeâ
hegefueme DeefOe#ekeâ kesâ heo hej keâeÙe&jle Les~ ßeer cesnlee
keâes neue ner ceW efmeceer DeelebkeâJeeefoÙeeW keâes efiejHeäleej
keâjves keâes HeâuemJe®he efjJeeuJej Yeer hegjmkeâej ceW oer
ieF&~ ßeer cesnlee keâe Fefleneme jne nw efkeâ Jes peneb-peneb Yeer keâeÙe&jle jns
Gvnesves Deheveer keâeÙe&ØeCeeueer keâer Úehe ÚesÌ[er nw~
ßeer GlmeJe Yeó ves keâeÙe&Yeej «enCe efkeâÙee
cegbyeF&~ ßeer GlmeJe Yeó (megheg$e meew. [e@. Jebovee Yeó-
ßeer DepeÙekegâceej Yeó SkeäpeerkeäÙetešf Je [eÙejskeäšj keâeWkeâCe
jsueJes keâeheexjsMeve cegbyeF&) ves Sme.heer. pewve meWšj Dee@Heâ
cesvespeceWš ogyeF&, efmebieehegj SJeb šesjbšes (keâvee[e) mes
iueesyeue Sce.yeer.S. keâjves kesâ he§eele Sue Sb[ šer FvHeâesšks eâ
heJeF& cegbyeF& ceW efyepevesme keâvmeuešWš keâe heo «enCe
efkeâÙee~ yeOeeF&...
[e@. efceuesMe veeiej ves Sce.Sme.kesâ efueS
Fboewj ceW ØeJesMe efueÙee
Fboewj~ [e@. efceuesMe veeiej (megheg$e ßeer efovesMeÛebõ
veeiej-meew ceOeg veeiej Fboewj) ves cegbyeF& kesâ F&.Sce.
cesef[keâue keâe@uespe mes Sce.yeer.yeer.Sme. keâer ef[«eer Øeehle
keâer leLee heesmš «espÙegSš Sce.Sme. (ceemšj Dee@Heâ mepe&jer)
kesâ efueS Fboewj Sce.peer.Sce. cesef[keâue keâe@uespe ceW ØeJesMe
efueÙee~ yeOeeF&...
heefjlees<e JÙeeme keâer heoesVeefle
Fboewj~ ßeer heefjlees<e JÙeeme (meerS) (megheg$e ßeer DehetJe&
pÙeeself e JÙeeme-meew. heteCf e&cee JÙeeme) pees jerpeveue Dee@eHf eâme
ceW censvõ Sb[ censvõ HeâeÙeveWefMeÙeue meefJe&mesme efueefcešs[
Denceoeyeeo ceW pJeeFbš cewvespej kesâ heo hej keâeÙe&jle nQ,
Fvekeâer heoesVeefle yeÇebÛe cewvespej kesâ heo hej nes ieF& nw~
yeOeeF&~
ueeskesâvõ Mecee& keâes megÙeMe
ceekeâÌ[esve~ ßeer ueeskesâvõ Mecee& (megheg$e
[e@. ieewjerMebkeâj Mecee&) keâes efJe›eâce
efJeÕeefJeÅeeueÙe kesâ 19JeW oer#eeble meceejesn
ceW 18 petve 2010 keâes ØeeJeerCÙe metÛeer ceW
mLeeve efceueves hej ceneceefnce jepÙeheeue
ßeer jecesÕej "ekegâj,KeeÅe SJeb Deehetefle&
ceb$eer heejme pewve keâer ceewpetoieer ceW kegâueheefle Éeje ceemšj Dee@Heâ cee@me
keâcÙegefvekesâMeve keâer ef[«eer mes veJeepee ieÙee~ yeOeeF& cees. 09785353030
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
ceewmece cesnlee keâes megÙeMe
Fboewj~ efÛe. ceewmece cesnlee (megheg$e Øeoerhe-efyebog cesnlee) ves ce.Øe. 12JeeR
Fboewj~ efÛe. meewjYe cesnlee (megheg$e ßeer efovesMeÛebõ
cesnlee-meew. Øeefceuee cesnlee) ves vesMeveue FbmšeršŸetš Dee@Heâ
šsÄeâeueepeer (SveDeeF&šer) ceW S[ceerMeve kesâ efueS Fbš^Wme
Skeäpee@ce ceW 50JeeR jQkeâ Øeehle keâer nw, efÛe. meewjYe ves
Sce.heer.Sce.meer.S. ceW 81 JeeR jQ leLee efyešdme ScemeerS
ceW 61JeeR jQkeâ Øeehle keâer nw~ yeOeeF&~
efÛe. Deefveue veeiej keâes meJeexÛÛe Debkeâ
PeeueeJeeÌ[ (jepe.)~ efÛe. efpelesvõ veeiej (megheg$e
Deefveuekegâceej veeiej) ves keâ#ee 12JeeR ke=âef<e efJe%eeve ceW
ceeOÙeefcekeâ efMe#ee yees[& Depecesj (jepemLeeve) ceW 70
ØeefleMele Debkeâ Øeehle efkeâS~ yeOeeF&...
meewjJe veeiej keâes efJeMes<e ÙeesiÙelee
leeue (efpe. jleueece) ~ efÛe. meewjJe (megheg$e ßeer
veeiesÕej veeiej) ves Sce.heer. yees[& keâer neF&mketâue hejer#ee
ceW 80.5 Heâermeoer Debkeâ neefmeue keâj heebÛe efJe<eÙeeW ceW
efJeMes<e ÙeesiÙelee Øeehle keâer nw~ Jele&ceeve ceW Ùes Glke=â°
efJeÅeeueÙe Meepeehegj ceW DeOÙeÙevejle nw~
-Øemlegefle heb. jepesvõ ØekeâeMe JÙeeme,
Meepeehegj cees. 94250 84238
meHeâuelee keâe DeefYe<eskeâ
Yeesheeue~ ßeer DeefYe<eskeâ hebÛeesueer (megheg$e ßeer jJeervõ hebÛeesueer-
meew. cebpet hebÛeesueer) keâe ÛeÙeve DeeF&meerDeeF&meerDeeF& yeQkeâ
yeQieueesj ceW ØeesyesMevejer DeefOekeâejer kesâ ¤he ceW nes ieÙee nw
leLee GvneWves Dehevee heoYeej «enCe keâj efueÙee nw~ yeOeeF&....
efÛe. heeLe& keâes leerve efJe<eÙeeW ceW efJeMes<e ÙeesiÙelee
veeieoe (efyejuee«eece) ~ efÛe. heeLe& (megheg$e ßeer efoJÙekeâeble
hebef[le-meew. DeheCee& hebef[le) meeryeerSmeF& omeJeeR yees[& keâer
hejer#ee ceW 90meerpeerheerS kesâ meeLe GòeerCe& keâj ueer nw~
FvneWves ieefCele, efJe%eeve SJeb meesMeue meeFËme ceW efJeMes<e
ÙeesiÙelee Øeehle keâer nw~ heÌ{eF& kesâ meeLe Jes Kesueketâo
ieefleefJeefOeÙeeW ceW Yeer meef›eâÙe nQ~ yeOeeF&~
efÛe. cegefole veeiej keâes megÙeMe
Gppewve~ efÛe. cegefole veeiej (megheg$e ßeer Ùeesiesvõ
veeiej-meew. Øeerefle veeiej) ves ef›eâmš pÙeesefle keâevJeWš
meerefveÙej meskeWâ[jer) mketâue kesâ efveÙeefcele Úe$e kesâ ¤he
ceW meeryeerSmeF& kesâ omeJeeR keâer hejer#ee GòeerCe& keâj 9.6
«eW[ heeF˚ Øeehle efkeâS~ yeOeeF&
16 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 kegâ.ceefncee keâes heebÛe efJe<eÙeeW ceW efJeMes<e ÙeesiÙelee
Fboewj~ kegâ. ceefncee efceßee (megheg$eer ßeer Ùeesiesvõ-meew. Ûebõkeâeblee efceßee) ves
Sce.heer. yees[& keâer keâ#ee omeJeeR keâer hejer#ee ceW 82 ØeefleMele Debkeâ neefmeue keâj ves meeryeerSmeF& 10JeeR keâer hejer#ee ceW keWâõerÙe efJeÅeeueÙe Gppewve mes 8.40
5 efJe<eÙeeW ceW efJeMes<e ÙeesiÙelee Øeehle keâer~ yeOeeF&~
ßeæe SJeb Jebovee keâes megÙeMe
cebomeewj~ kegâ. ßeæe (megheg$eer ßeer meblees<e veeiej (efheheuÙee)
leLee kegâ. Jebovee (megheg$eer ßeer melÙeveejeÙeCe veeiej) ves
ceeefMeceb Yeesheeue Éeje DeeÙeesepf ele neÙej meskebâ[jer hejer#ee
kegâ. ßeæe heefjCeece ceW 74 ØeefleMele Debkeâ Deefpe&le efkeâS~ yeOeeF&~
kegâ. veghetj SJeb efÛe. YeJÙe keâe megÙeMe
Yeesheeue~ kegâ. veghetj jeJeue (megheg$eer
ßeer hebkeâpe -meew. le=hlee jeJeue) ves
11JeeR keâ#ee ceW 79 ØeefleMele Debkeâ
neefmeue keâj keâ#ee ceW efÉleerÙe mLeeve
Øeehle efkeâÙee leLee efÛe. YeJÙe jeJeue
ves keâ#ee meeleJeeR ceW 83 ØeefleMele
Debkeâ Øeehle efkeâS~ Ùes oesveeW efJeÅeeLeea meeiej heefyuekeâ mketâue Yeesheeue ceW
DeOÙeÙevejle nQ~
kegâ. efJeveleer veeiej keâes megÙeMe
yeemebJeeÌ[e~ kegâ. efJeveleer veeiej (megheg$eer ßeer efncesMe
veeiej) ves vÙet uegkeâ mketâue ceW meery eerSmeF& keâer
hejer#ee 90ØeefleMele Debkeâ neefmeue keâj S «esš Øeehle
keâer~ yeOeeF&~
heÙee&JejCe hej meeLe&keâ ÛeÛee&
kegâ. vesne heb[Ÿee keâes megÙeMe
Gppewve~ kegâ. vesne heb[Ÿee (megheg$eer ßeer Mewuesvõ heb[Ÿee-meew. megveerlee heb[Ÿee)
meerpeerheerS kesâ meeLe ieefCele ceW efJeMes<e ÙeesiÙelee Øeehle keâer~
Øemlegelf e-Gcee ÛebõØekeâeMe veeiej
Gppewve 0734-2514070
kegâ. Deefoleer ceb[ueesF&
keâes meJeexÛÛe Debkeâ
veeieoe~ kegâ. Deefoleer ceb[ueesF& (megheg$eer ßeer Mewuesvõ-
meew. ßesÙee ceb[ueesF&) ves omeJeeR keâ#ee ceW 89.33 ØeefleMele
Debkeâ neefmeue efkeâS~ yeOeeF&
efÛe. DeekeâeMe "ekeâesj keâes megÙeMe
Fvoewj~ efÛe. DeekeâeMe "ekeâesj (megheg$e-meew.jefMce SJeb
ßeer mebpeerJe "ekeâesj kesâ meeryeerSmeF& omeJeeR yees[& hejer#ee
ceW 9.8 «esš heeF˚ mes GòeerCe& nesves hej Gvekesâ oeoepeer
ßeer censMe "ekeâesj SJeb oeoerpeer meew.keâceuee "ekeâesj ves
peÙe neškesâMe JeeCeer keâes 251®. YeWš efkeâS~
met DeheefjneÙe& keâejCeeW mes Yeesheeue veeiej efveoxeMf ekeâe Deieues ceen ØekeâeefMele
keâer peeSieer~ leLee Meepeehegj kesâ ßeer megjsMe oJes ceecee keâe uesKe
Ûe Meepeehegj kesâ ceOÙe efJejepeles nw ßeer "ekegâjpeer, ØeYeg ieesJeOe&ve veeLepeer
vee keâe Mes<e uesKe Deeieeceer ceen ØekeâeefMele efkeâÙee peeSiee~
Fboewj~ De.Yee. ceefnuee meYee keâer yew"keâ ceW veeiej
ceefnuee meomÙeeSb Yeer GheefmLele ngF&~ 19 petve keâes
heÙee&JejCe hej heesmšj Je efÛe$e kesâ ceeOÙece mes leLee
mueesieve efJeÛeej kesâ Éeje heÙee&JejCe j#ee keâe mebosMe
efoÙee ieÙee~ GheefmLele meomÙeeW keâes ßeerceleer Meejoe
ceb[ueesF& ves Deew<eOeerÙe heewOes Yeer YeWš efkeâS~ heesueerLeerve
hej jeskeâ ueieeves leLee keâÛeje Deueie Deueie keâj HeWâkeâves
keâer yeele hej meYeer mencele ngS~ Deeieeceer yew"keâ
Meg›eâJeej 16 pegueeF& keâes jKeer ieF& nw~ [^sme keâes[ nw
nje jbie ,njs jbie kesâ yeejs ceW ner Deheves efJeÛeej efueKe
keâj ueevee nw~

veeiej ceefnuee ceb[ue keâer yew"keâ 24 pegueeF& keâes ßeæebpeefue :ßeerceleer ueerueeosJeer oMeesje
Fboewj~ veeiej ceefnuee ceb[ue keâer ceeefmekeâ yew"keâ efoveebkeâ 24 pegueeF& 2010 keâes DeOÙe#e ßeerceleer Fvoewj~ ßeerceleer ueerueeosJeer oMeesje Oece&helveer
G<eeoJes kesâ efveJeeme mLeeve ‘cevemee’ 20/7 meeGLe legkeâesiebpe hej DeeÙeesepf ele keâer ieF& nw, efpemeceW ßeer nefjMebkeâjpeer oMeesje keâe osneJemeeve efoveebkeâ
keâueekeâ#e keâer ßeerceleer jsCeg Yeeie&Je ceesceyeòeer yeveeves keâe ØeefMe#eCe oWieer~ ceefnuee ceb[ue keâer meefÛeJe 21 petve keâes nes ieÙee Jes Deheves heerÚs Yeje hetje
ßeerceleer ceervee ef$eJesoer ves Ùen peevekeâejer osles ngS yeleeÙee efkeâ ceefnuee ceb[ue keâer efveÙeefcele yew"keâ heefjJeej ÚesÌ[ ieF& nw~ 3 petve keâes Gvekeâer heieÌ[er
DeeÙeesepf ele keâjves kesâ heerÚs cekeâmeo Ùen nw efkeâ meceepe keâer ceefnueeSb efveÙeefcele ¤he mes efceueW leLee jmce mecheVe ngF&~ Gvekesâ heg$e ßeer peieoerMe
Deehemeer mecheke&â, meewneo& yeÌ{eSb, efkebâleg yew"keâeW ceW mecegeÛf ele GheefmLeefle kesâ DeYeeJe ceW keâF& yeej efvejeMee oMeesje, heew$e OevebpeÙe SJeb Deefve®æ oMeesje ves
Deeves ueieleer nw~ DeleŠ meYeer ceefnuee meomÙeeW mes Dee«en nw efkeâ Jes DeefOekeâeefOekeâ mebKÙee ceW heOeej keâj Fme og K eo IeÌ [ er ceW meeb l Jevee os v es Jeeues
Fve keâeÙe&›eâceeW keâes meHeâue yeveeSb, keäÙeeWekf eâ nce efpeve efJeMes<e DeefleefLeÙeeW keâes yew"keâ ceW Deecebe$f ele keâjles meceepepeveeW, ieCeceevÙe veeieefjkeâeW keâe DeeYeej
nQ Gve hej Yeer DeefOekeâ GheefmLeefle mes DeÛÚe ØeYeeJe heÌ[lee nw~ efJemle=le peevekeâejer kesâ efueS mecheke&â keâjW JÙeòeâ efkeâÙee nw~
-DeOÙe#e ßeerceleer G<ee oJes Heâesve 2516626, meefÛeJe ßeerceleer ceervee ef$eJesoer Heâesve 3257887
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 17 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 pevceefove keâer yeOeeF& ßeer DeeMeer<e ef$eJesoer
efoveebkeâ 3 pegueeF&
efJeJeen Je<e&ieeb" keâer yeOeeF&
ßeer jleveueeue Meen
3 pegueeF& keâes pevceefove hej efJeMes<e MegYeekeâeb#eer- mecemle veeiej
(veeiej) SJeb ßeerceleer
yesšer keâer henÛeeve meceepe SJeb ef$eJesoer heefjJeej
Meeblee Meen (veeiej)
ceQ yesšer yevekeâj DeeF& ntb cees.9826080985
keâes 40JeeR JewJeeefnkeâ
ceeB-yeehe kesâ peerJeve ceW
Je<e&ieeb" keâer yeOeeF&
yemesje nesiee keâue cesje ßeer Jeerjsvõ Mecee& Keb[Jee 30 DeØewue
efoveebkeâ 18 DeØewue
efkeâmeer Deewj kesâ Deebieve ceW Deejleer Mecee& Keb[Jee 1 ceF&
cees. 9826946802
keäÙeeW Ùen jerle YeieJeeve ves yeveeF& nesieer ßeerceleer ieerlee Mecee& Keb[Jee 17 ceF&
keânles nQ Deepe veneR lees keâue let hejeF& nesieer efveefOe veeiej Keb[Jee 18 ceF& ßeer jepesvõ-meew. megefce$ee Mecee&
oskeâj pevece heeue-heesmekeâj efpemeves nceW yeÌ[e efkeâÙee 14 pegueeF&
ßeer Ûeefj$e cesnlee
Deewj Jeòeâ DeeÙee lees GvneR neLeeW ves efJeoe efkeâÙee efJeJeen keâer 24JeeR Je<e&ieeb"
(nwojeyeeo)
yesšer mecePekeâj heefjYee<ee ncekeâes Deheves peerJeve keâer keâer yeOeeF&
efoveebkeâ 21 petve
yevee oer DeefYeuee<ee Skeâ Deštš yebOeve keâer cees. 9300096973
efjMlee efHeâj GvneR mes nceeje efkeâlevee Depeerye neslee nw JeerCee cesnlee (Decesefjkeâe) 9 petve megYee<e veeiej-
keäÙee yeme Ùener nce yesefšÙeeW keâe vemeerye neslee nw meew. efjefOecee veeiej meew. keâueeJeleer veeiej
heehee keâer uee[ueer, ceeB keâer peeve efoue veeoeve 3 pegueeF& 41JeeR efJeJeen Je<e&ieeb"
hej keâjleer nw meyekesâ efueS Deheveer peeve kegâyee&ve (Kepejevee-MeeceieÌ{ heefjJeej) efoveebkeâ 27 petve 2010
YeeFÙeeW keâer cegmkeâeve Deewj heefjJeej keâer Meeve
Ùes nw Skeâ yesšer keâer henÛeeve ßeerceleer Ûee®efce$ee heefjCeÙe mecheVe
Õeslee-jengue veeiej, jleueece veeiej meew. keâeb. Yeejleer veeiej (megheg$eer-ßeer censMe veeiej-
cees. 91792-43054 11 pegueeF& (Kepejevee) meew. efkeâjCeosJeer veeiej) keâe MegYe efJeJeen efÛe.
meew. ¤efhekeâe Delegue JÙeeme ceÙebkeâ veeiej (megheg$e-megveerue meew. ceervee#eer veeiej)
19 pegueeF& 1980 efÛe. efnceebMeg veeiej (heerheuejeJeeb) peyeuehegj kesâ meeLe mecheVe ngDee~
cees. 98260-28808 13 pegueeF&
ke=âheÙee OÙeeve oW
ßeer DeesceØekeâeMe JÙeeme ßeerceleer keâesceue megjvs õ kegâceej Mecee& ceeefmekeâ peÙe neškesâMe JeeCeer ceW pevceefove
efo. 23 pegueeF& 2947 (ceekeâ[esve) SJeb efJeJeen Je<e&ieeb" keâer yeOeeF& MegYekeâeceveeSb
cees. 98260-28808 3 pegueeF& ØekeâeefMele keâjves kesâ heerÚs Ùen GösMÙe nw
efkeâ meceepepeveeW kesâ yeerÛe yeOeeF& keâe Deeoeve-
kegâ. jpeveer megheg$eer efJepeÙe veeiej kegâ. Øeefle‰e Mecee& Øeoeve keâjves keâe DeJemej efceues leLee Gvekesâ
Kejieesve megheg$eer efJepeÙekegâceej Mecee& yeerÛe mecheke&â yeÌ{s~ DeleŠ yeOeeF& ØekeâeMeve
efoveebkeâ 1 pegueeF& 15 pegueeF& 2007 nsleg veece (efhelee-ceelee keâe veece) pevce
ßeerceleer mejespe DepeÙe veeiej efoveebkeâ mLeeve leLee ceesyeeFue veb. ner osJeW~
megKes[Ì e ßeerceleer Meeblee Meen (veeiej)
ke=âheÙee Deheves heefjJeej kesâ yeOeeF& mebosMe
efoveebkeâ 8-7-1969 efoveebkeâ 31-05-1953
mJeÙeb oW, DevÙe Éeje YespeW ieS mebosMe
cees. 09981201409 meejCeer efpeuee yewletue
mJeerkeâej veneR efkeâS peeJeWies~-mecheeokeâ
cees. 94244 80631
kegâ. heÙeMeJeveer veeiej
megheg$eer efpelesvõ-meew efØeÙee veeiej)
efoveebkeâ 27 pegueeF& 2009 efMe#ee šerÛej : keâesF& Ssmeer keâneveer megveeDees efpemeceW efMe#ee Yeer nes~
(keâveeoea)
mšt[Wš : Skeâ efove nce Gvekesâ Iej ieS lees Jees meesS ngS Les~
ßeerceleer ieerlee Mecee&
85JeW Je<e& ceW ØeJesMe hej Skeâ efove Jees nceejs Iej DeeS lees nce meesS ngS Les~
ßeerceleer ieeÙe$eer, Meefòeâ, Jeerjsvõ, efMe#ee : pewmeer keâjveer, Jewmeer Yejveer~
jsKee keâer Deesj mes yeOeeF& (Keb[Jee)

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 18 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 efJeJeen ÙeesiÙe (ÙegJekeâ) ßeer keâeweMf ekeâ jepesvõ Øemeeo JewÅe (leueekeâMegoe) ßeer efØeÙebkeâ jepesMe ef$eJesoer
Devegpe n<e&JeOe&vepeer veeiej pevceefleLeer-30.4.1968 meceÙe-11.37 S.Sce. pevce efoveebkeâ-1.12.1981
pevce efo. 21-11-1979 Denceoeyeeo (iegpejele) Mew # eef C ekeâ Ùees i Ùelee-yeer . F& .
meceÙe 4.00 heer.Sce. peÙehegj efMe#ee-Sce. keâece. Sce.yeer.S.
efMe#ee yeer.S., heerpeer[ermeerS JÙeJemeeÙe- Deveepe kesâ kesâvJeeefmebie Spesvš keâeÙe& j le-šer . meer . Sme.šeše
mecheke&â-jepesvõ Øemeeo JewÅe keâvmeuešsvmeer meef›emespe yeQieueesj
keâeÙe&jle- efyepeueer efJeYeeie ceW
222,veeiej Oece&Meeuee kesâ heeme neškesâÕej Jee[& KeC[Jee ceeefmekeâ DeeÙe- 40,000.00
keâebšks^ eäšj
Heâesve-0733-2911134 mecheke&â-56 efJeJeskeâevevo keâeueesveer, Gppewve
ceeefmekeâ DeeÙe - 20000
cees.-09424024639 Heâesve-094250 48990
mecheke&â - ßeer heg<hesvõ hee"keâ peÙe nefjYeJeve
kesâMeJehegje, efnC[esve efmešer
efpeuee keâjesueer (jepe.)
efJeJeen ÙeesiÙe (ÙegJeleer) kegâ. Õeslee Devethe veeiej
pevce efoveebkeâ 27-04-1981
cees. 9351311111, 9983749914 efoJÙee DeMeeskeâ peesMeer
efMe#ee- yeerSmemeer, Sce.yeer.S. SÛeDeej
pevce efoveebkeâ 6-12-1983
keâyeerj jJeervõkegâceej peesMeer keâeÙe&jle -meesceeveer efmejsefcekeâ, Fboewj
efMe#ee - yeerSmemeer Hetâ[ Sb[
pevce efoveebkeâ 26 Dekeäštyej 1983 mecheke&â 20, Yeòeâ veiej, Gppewve
vÙet š ^ e r e f M eÙeve, Sce.yeer . S
efMe#ee yeer.šskeâ. DeeF&DeeF&šer (ceõeme) cees. 93290-43822, 98276-12156
DeOÙeÙevejle
keâeÙe&jle ogyeF& kesâ Meeme. yeQkeâ ceW ØeyebOekeâ kegâ. megjefYe heb. ue#ceerMebkeâj JÙeeme
keâeÙe&jle - SpÙegkesâMeve FbmšeršŸetš ceW meWšj ns[
mecheke&â- (011) 45024606 pevceefleLeer-9.02.1986
mecheke&â 20/7, iegueceesnj jes[ efMeØee meveefmešer,
cees. 0997133972 meceÙe 8.15 heer.Sce.
Fbefoje hegjce, ieeefpeÙeeyeeo
(ØeefleYeeieer-ßeer metÙe&keâeblepeer veeiej Fboewj kesâ veeleer nQ) KeC[Jee ce.Øe. cebieue nw
Heâesve 9971254001, 9717779259
veJeerve mJe. mebpeÙe peesMeer mecheke&â:-ßeer Yeerueš yeeyee cebeof j
pevce efo. 22-9-1982 ØesjCee Deej.heer. veeiej yeÇecnCehegjer KeC[Jee (ce.Øe)
meceÙe 14.50 efove ceW, Fboewj pevce efoveebkeâ 8 Dekeäštyej 1981 ceesyeeF&ue:-98275-10566
keâeÙe&jle- meneÙekeâ ØeyebOekeâ ow. 6.57 heerSce (GoÙehegj)
Dekeämej Keyej Deeleer nw efkeâ
Yeemkeâj Fboewj ceW efMe#ee-yesÛeuej DeeHeâ meeFËme, ceemšj Dee@Heâ hehhet Sipeece kesâ efjpeuš ceW ueÌ[efkeâÙeeW
mecheke&â-cees.98269-57570, 98268-77751 keâchÙetšj ShueerkesâMeve
ves ueÌ[keâeW keâes heerÚs ÚesÌ[ efoÙee~
keâeÙe&jle-SefjmeWš šskeâ, ieg[ieebJe ceW šsÄeâerkeâue ueer[j
29 Je<eeaÙe, 5’11’’, Sce.yeer.S. mceeš& ÙegJekeâ hehhet keân jne Lee-Ùeej Deiej efkeâmeer ueÌ[keâer
mecheke&â - efnjCe ceiejer, meskeäšj 11, GoÙehegj
nsleg megboj, megefMeef#ele JeOet ÛeeefnS~ kesâ 90 hemexvš ceekeäme& Yeer Dee peeles nQ lees Jees
Heâesve 0294-2489573
mecheke&â 99265-73054 keânleer nw efke⠑ceje oes vebyej Deewj os oslee
kegâ. Jeefle&keâe Je®Ce ØekeâeMe Pee lees Gmekeâe keäÙee peelee’~Deiej efkeâmeer ueÌ[kesâ
De#eÙe jepesvõkegâceej peesMeer
pevce efoveebkeâ 28.08.1986 kesâ 65 hemeXš vebyej Yeer Dee peeles nQ lees Jees
pevce efoveebkeâ 21-05-1982
meceÙe ØeeleŠ 6.11, cegbyeF& jeef$e 1.30 yetboer (jepe.) keânlee nw ‘heshej Ûewkeâ keâjves Jeeuee lees
efMe#ee - yeerF& (Fueskeäš^eefvekeäme- efMe#ee - yeer. keâe@ce., yeer.S[ YeieJeeve ner nw~’
šsueerkeâe@ce heerpeer[ermeeryeer Sce DeOÙeÙevejle hetCes) mecheke&â- DeefKeuesMe kegâceej Pee
keâeÙe&jle - DeeF&šer ef[mš^eyr Ùetšj kebâheveer ceW š^es vf ebie 2-[er-31 efJekeâeme veiej yegboer (jepe.)
Fbpeerevf eÙej Heâesve - 0747-2445323
mecheke&â (022) 28903065, cees. 09819809887 cees. 9414287119, 9413271418

veeiej meceepe ceW yesnlej mes yesnlej efjMles {tb{ves keâe ceeOÙece nw efKeueewvee
eev e
OÙ =âheÙe

peÙe neškesâMe JeeCeer keâe efJeJeen ÙeesiÙe keâe@uece~ Fmes Heâesšes meefnle
eo
W

helveer- Depeer megveles nes, Deeheves yesyeer keâes pees

ke

efveŠMegukeâ ØekeâeefMele keâjves keâe GösMÙe Ùen nw efkeâ pÙeeoe mes pÙeeoe ve štšves Jeeuee efKeueewvee efoÙee Lee vee...
ØeefleYeeieer FmeceW efnmmee ues mekeWâ~ Jele&ceeve meceÙe keâer ceebie nw efkeâ nce Deheveer heefle- keäÙeeW keäÙee ngDee? keäÙee Gmeves Jen Yeer
hemebo keâes ueskeâj pÙeeoe mes pÙeeoe meceepepeveeW lekeâ hengbÛeW~ Ùeefo Deehe nceejer leesÌ[ [euee?
mesJeeSb Øeehle keâjWies lees mener meceÙe hej mener efjMles peesÌ[ves ceW meHeâuelee Øeehle nesieer, helveer- veneR, uesefkeâve yeekeâer meejs efKeueewves
ke=âheÙee Deheveer peevekeâejer Ghejesòeâ ØeesHeâecee& Devegmeej ner YespeW~ -mebheeokeâ Gmeves Gmeer mes heerš-heerš keâj leesÌ[ [eues~

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 19 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 Jeeo-efJeJeeo ØeefleÙeesefielee 11
efJe<eÙe-keäÙee ceeB keâe osneJemeeve nes peeves kesâ yeeo Gvekesâ ceeÙekesâ heefjJeejeW keâe Øesce keâce nes peelee nw?
Skeâ efJeJeen meceejesn ceW Skeâ heefjefÛele kegâÚ efjMlesoejeW mes keânles heeS ieS
efkeâ nceejer ceeB keäÙee ieF& legceves lees mebyebOe ner leesÌ[ efueÙee, Ùen efMekeâeÙele
Deece jnleer nw~ Jewmes osKee peeS lees Jele&ceeve heefjJesMe ceW JÙeefòeâ Deheves
heefjJeej mes Deeies meesÛe ner veneR heelee~ Ùeefo kegâÚ ueesie Fme Dehes#ee YeeJe keâes
DevÙeLee ues lees GvnW heefjefmLeefleÙeeW keâes Yeer OÙeeve ceW jKevee ÛeeefnS~ ceQ, cesje
heefjJeej, cesjs veeleer, heesles... Fmemes Deeies Deewj keäÙee ? ceeueJeer ceW yejmeeW mes
kegâÚ keâneJeleW Fme mebyebOe ceW ØeÛeefuele nQ pewmes ceeB peye lekeâ, leye lekeâ ceecee
Deewj yeehe peye lekeâ keâekeâe... cej Jees ceeB ves peerDees ceemeer... Jen meceÙe
ieÙee peye ceeB veneR jner lees oesiegveer ceeB DeLee&le ceecee ves Deheves Yeebpes-YeebefpeÙeeW
keâer ve kesâJeue hejJeefjMe keâer yeefukeâ ceeB kesâ meYeer keâòe&JÙe hetCe& efkeâS.. lees Deye
keäÙee nes ieÙee~ heefjefmLeefleÙeeb yeoueer nQ Deheves heefjJeej keâer hejJeefjMe ner
keâef"ve nw lees DevÙe keâes keâewve hetÚsiee, henues pewmeer DeelceerÙelee Deewj Øesce Yeer
veneR jne~ henues heefjJeej hej heg®<e neJeer jnlee Lee leLee Gmekeâer cevecepeea
Ûeueleer Leer~ Gvekeâe efoue-efoceeie Keguee neslee Lee, Deye Iej ceW ceefnueeDeeW
keâe jepe nw~ Jes pees Ûeenleer nQ Jener neslee nw... Yeeweflekeâ megKe keâer Ûeen yeÌ{
ieF& nw~ mJeÙeb kesâ heefjJeej keâer Gvnsb pÙeeoe efÛeblee nw, DeleŠ ceeveJeerÙelee kesâ
ceeB kesâ keâepeÙehee$eneškes âMe JeeCeer keâe mebheeokeâ ceb[ue JeemleJe ceW meeOegJeeo
nw efkeâ meceÙe-meceÙe hej JeeCeer heef$ekeâe kesâ ceeOÙece
mes ØeefleÙeeseif eleeSb DeeÙeesepf ele keâj meceepe keâer pJeueble mecemÙeeDeeW
veneR keâesefJe<eÙepeve-peve lekeâ hengÛb eeves keâer keâeseMf eMe keâjlee nw Ùee Fme
ceW hee"keâieCeeW keâer jeÙe peevevee Ûeenlee nw~
jnves mes DelÙebJele&leccenlJehet
eeve ØeefleÙeeseif elee keâe efJe<e]Ùe Yeer Deepe kesâ meceÙe ceW
Ce& mLeeve jKelee nw~ neueebekf eâ efJe<eÙe ceW Ùen
JeemleJe ‘efkeâmemes’ keâce nes peelee nw DeleŠ Ùeneb Ùen ceeve uesvee GefÛele
mhe° veneR efkeâÙee ieÙee efkeâ ceeB kesâ ceeÙekesâ JeeueeW keâe Øesce
nes efkeâ keäÙee ceeB kesâ osneJemeeve nesves hej ceeB kesâ Deheves heefjJeej
ceW Heâke&â JeeueeW mes Gvekesâ ceeÙekesâ JeeueeW keâe Øesce keâce nes peelee nw?
Fme efJe<eÙe ceW Deeies efueKeves mes henues Skeâ GoenjCe mes
heÌ[ mecePee pee mekeâlee nw Deewj Jees nw hes[Ì Ùee Je=#e~ Skeâ hes[Ì /
Je=#e pees Oejleer hej peÌ[W pecee keâj DeÛÚer lejn KeÌ[e neslee
peelee nw nwSJebGmekeâe cegKÙe Yeeie peÌ[ SJeb levee neslee nw~ leve cepeyetle
nje nesves hej Gmekeâer MeeKeeSb Yeer cepeyetleer nesleer nw Deewj
DeÛÚs heòes Yeer ueies nesles nQ~ meeLe ner Gme hej meceÙe-meceÙe hej Hetâue SJeb ‘Heâue’
Yeer ueieles nQ~ peye lekeâ peÌ[ SJeb levee peereJf ele jnlee nw leye lekeâ Gme hej heòes, Hetâue
SJeb Heâue ueieles nQ, efkebâleg peye levee pepe&j nes peelee nw Ùee ke⚠peelee nw leye Gvekeâer
MeeKeeSb, heefòeÙeeb cegPee&ves ueieleer nQ, heòes efiej peeles nQ SJeb Hetâue-Heâue Deevee yebo nes
peelee nw~ efJe<eÙeebleie&le yeele keâes JÙeòeâ keâjves kesâ efueS Je=#e kesâ GoenjCe keâes Guše
¤he oskeâj mecePevee nesiee efkeâ Øesce ¤heer Heâue, Hetâue, heòes Deeefo leye lekeâ mebyebOe
jKeles nQ peye lekeâ levee SJeb peÌ[ (ceeB ¤heer Je=#e) keâe DeefmlelJe nw~ DeleŠ peye lekeâ
ceeB peereJf ele jnleer nw leye lekeâ Gvekesâ ceeÙekesâ JeeueeW keâe Øesce ceeB kesâ Gmekesâ heefjJeej
JeeueeW mes yevee jnlee nw~ peneb lekeâ ceeB kesâ Deheves heefjJeej ceW keâesF& Øemebie nes lees
Gmekesâ ceeÙekesâ JeeueeW keâer Deesj mes JÙeJenej DeÛÚe jnlee nw, efpemes meeceeefpekeâ
Yee<ee ceW ceecesje keâne peelee nw, efpemes efveYeeÙee peelee nw, efkebâleg Fmes hejcheje kesâ
Devegmeej ner~ Fme JÙeJemLee ceW Øesce keâe meceeJesMe efkeâlevee nw Fmes Jes JÙeefòeâiele ¤he
mes ner mecePe mekeâles nQ, keäÙeeWekf eâ heeefjJeeefjkeâ Øesce keâes ØeoefMe&le keâjves keâe Deewj keâesF&
Yeewelf ekeâ ¤he veneR nes mekeâlee~ Øesce ùoÙe kesâ YeeJe mes ner oMee&Ùee pee mekeâlee nw~ neb
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 20
Ûeueles pees heoefJeÙeeb ceecee Deewj ceemeer keâer efceueer Leer Jes Deye efvejLe&keâ nes ieF&
nQ~ meyemes yeÌ[er yeele Ùen nw efkeâ Deehe pees Yeer keâeÙe& keâjes Jen mJeeLe&JeMe ve
nes, keäÙeeWefkeâ Dehes#ee ner ogŠKe keâe keâejCe nw~ veskeâer keâjkesâ oefjÙee ceW [eueves
keâer YeeJevee nesvee ÛeeefnS~ henues kesâ peceeves ceW mketâueeW ceW Úgóer heÌ[les ner
yeÛÛes Deheves veevee-ceecee kesâ Iej keâer Deesj Ûeue osles Les Deye Ùes meye
DeewheÛeeefjkeâlee jn ieF& nQ~ Deye ceecee Deewj ceewmeer keâes Deheves heefjJeej keâer
efÛeblee DeefOekeâ nw, Deeves Jeeuee meceÙe Deewj DeefOekeâ efJeke⚠nesiee~ hetjs heefjJeej
Deewj Deheves efjMlesoejeW lekeâ keâes meeLe ueskeâj Ûeueves Jeeues Deye ®Kemele nes
Ûegkesâ nQ~ Deye lees ueesie Deheveer mebleeveeW lekeâ keâes meeLe ceW veneR jKe hee jns nQ
lees nce Gvemes keäÙee DeeMee jKeW? yesšs-yent Deheves ceelee-efhelee keâes ner leJeppees
veneR osles, Gve ceelee-efhelee mes keâesF& Dehes#ee jKes lees Gme hej Jes keâneb Kejs
Glej heeSbies~ Ùen meceÙe keâe lespe heefjJele&ve nw~ leLee OÙeeve osves ÙeesiÙe yeele
Ùen nw efkeâ mebleeve Deheves ceelee-efhelee keâer mecegeÛf ele mesJee keâj Gvekesâ DeeMeerJee&o
Øeehle keâj ues, Gvekesâ yeeo Gvekesâ DeeMeerJee&o ner heie-heie hej keâece DeeSbies,
keäÙeeWefkeâ nce Les, efpevekesâ menejs... Jees ngS ve nceejs... [tyeer peye efoue keâer
vewÙee... meeceves Les efkeâveejs..~ -mecheeokeâ
Fme efjMlesoejer ceW efvejblej Deevee-peevee, megKe-ogŠKe ceW meeLe efveYeevee Deeefo yeeleW
Øesce oMee&ves keâe Skeâ ceeOÙece nes mekeâles nQ, efkebâleg Øesce kesâJeue ceve-ceefmle<keâ ceW ner
meceeefnle neslee nw~Ghejesòeâ efmLeefle ceeB kesâ peereJf ele jnles yeveer jnleer nw, efkebâleg Gmekesâ
osneJemeeve kesâ he§eele Gve meYeer yeeleeW ceW MevewŠ-MevewŠ keâceer Dee peeleer nw pewmee efkeâ
Ghejesòeâ hebeòf eâÙees cb eW hes[Ì /Je=#e keâer efmLeefle kesâ yeejs ceW JeCe&ve efkeâÙee nw~ ceeB kesâ veeÙekesâ
JeeueeW kesâ Yeer Deheves-Deheves heefjJeej SJeb heefjpeve nesles nQ SJeb Gvekesâ oeefÙelJe efveYeeves
ceW JÙemle nes peeles nQ~ DeefOekeâebMe Skeâue-heefjJeej Deheves peerJeve efveJee&nve kesâ efueS
otj-otj lekeâ yemes nesles nQ peneb mes efvejblej Deevee-peevee efceuevee mebYeJe veneR nes
heelee~ Ssmeer heefjefmLeefle ceW Deehemeer Øesce Ùee cesue cegueekeâele ceW keâceer Dee ner peeleer
nw~ Deepekeâue DeefOekeâebMe ueesie Deheves Skeâue heefjJeej ceW ner KegMe jnves keâer keâeseMf eMe
keâjles nQ~peneb lekeâ mecemle heefjpeve Skeâ ner Menj Ùee ieebJe ceW jnles nQ lees Gve
heefjJeejeW ceW DeelceerÙelee yeveer jnleer nw, efkebâleg otjmLe mLeeveeW ceW jnles ngS ceeB kesâ
ceeÙekesâ Jeeues heefjpeveeW kesâ efueS mebYeJe veneR neslee~ Ùen Yeer Skeâ keâejCe nes mekeâlee
nw~ Jele&ceeve meceÙe ceW otjmebÛeej ceeOÙece mes Skeâ-otmejs mes mecheke&â keâj neue-
Ûeeue hetÚves keâer JÙeJemLee nw, efkebâleg GmeceW efkeâleveer JeemleefJekeâlee Ùee DeewheÛeeefjkeâlee
nw Ùen keânvee keâef"ve Øeleerle neslee nw Ùee Jees ner peeves efkeâ yeeleefÛele ceW JeemleefJekeâlee
efkeâleveer nw~ ØesceYeeJe efkeâlevee nw~
Ghejesòeâ heefjefmLeefle ceW Jew%eeefvekeâeW keâer Yee<ee ceW yeele keâjW lees Svešerheer nesves hej,
mecemle yeeleW meeceevÙe nesves hej keâesF& Yeer efJe%eeefvekeâ heefjCeece mener nesles nQ~ leovegmeej
heefjJeejeW ceW Yeer mecemle yeeleW meeceevÙe Ùee "erkeâ-"ekeâ nesves hej Deehemeer Øesce yevee
jnlee nw DevÙeLee kesâJeue DeewheÛeeefjkeâlee jn peeleer nw~ DeleŠ keâne pee mekeâlee nw efkeâ
ceeB kesâ osneJemeeve kesâ he§eele Gvekesâ ceeÙekesâ JeeueeW keâe Øesce keâce nes peelee nw, keäÙeeWekf eâ
ceeB, heefjJeeefjkeâ mebyebOeeW keâes mebpeesS jKeves SJeb yeebOes jKeves keâer Skeâ cegKÙe keâÌ[er
nesleer nw~
Fme mebyebOe ceW mJe.nemÙe keâefJe ‘Deesce JÙeeme Deesce’ efkeâ jÛevee keâe Skeâ Úbo nw-
ceeB mebJesovee nw, YeeJevee nw Denmeeme nw,
ceeB peerJeve kesâ HetâueeW ceW KegMeyet keâe Jeeme nw~
-ÙeMeJeble veeiej (DeeF&DeejSme)
meneÙekeâ DeeÙekeâj DeeÙegòeâ (mes.veer) Gppewve
Heâesve- 0734- 2533151
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
ceeB kesâ yeeo Øesce Deewj yeÌ{ peelee nw
ceeB keâe osneJemeeve nes peeves kesâ yeeo ceeB kesâ
ceeÙekesâ JeeueeW mes Øesce keâce nes peelee nw Ùen
efyeukegâue ieuele nw~ yeefukeâ Øesce yeÌ{ peelee nw~
keäÙeeWefkeâ ceeB kesâ peeves kesâ yeeo oes Meyo efceueles
nQ~ ceecee DeLee&le [yeue ceeB~ peneb [yeue ceeB
efceueleer nw, lees ceeB kesâ peeves kesâ yeeo Øesce
oesiegvee nes peelee nw, keäÙeeWefkeâ ceecee hej hetjer
efpeccesoejer Dee peeleer nw~ Gme ceecee hej efpeve
yeÛÛeeW keâer hejJeefjMe keâjves Jeeuee keâesF& veneR
neslee~ Ùeefo neslee Yeer nw efHeâj Yeer Jees Deheveer
efpeccesoejer mecePekeâj Gmes efveYeeles nQ~
yeÛÛes keâer nj yeele hej ieewj keâjvee Gmekeâe
Heâpe& yeve peelee nw~ yeÛÛee keâneb pee jne nw,
efkeâmekesâ meeLe Kesue jne nw, Gmekeâer mebiele
DeÛÚer nw Ùee veneR, Jees "erkeâ mes mketâue peelee
nw efkeâ veneR, heÌ{lee nw Ùee veneR~ Gmekeâer nj
yeele keâe ceecee OÙeeve jKelee nw~ meewlesueer ceeB
Yeer Fleves DeÛÚs mes heeueve-hees<eCe veneR keâjleer,
efpelevee keâer ceecee Deewj Gmekeâe heefjJeej~ veevee-
veeveer nesves hej lees yeÛÛeeW keâneb G"eÙee peeS,
yew"eÙee peeS Jeeueer efmLeefle jnleer nw, keäÙeeWefkeâ
Gvekeâe lees Gvekeâer yesšer mes Ketve keâe efjMlee pees
neslee nw~ Skeâ yeej keâes ceeceer, ceewmeer ieuele
nes mekeâleer nQ, hejbleg ceecee veneR~ keâneR-keâneR
lees ceeceerÙeeb Yeer yengle DeÛÚer nesleer nQ, pees
Deheveer veveo kesâ yeÛÛeeW keâes ceeB mes Yeer yeÌ{keâj
Øesce osleer nQ~ Jes GvnW mener keäÙee nw, ieuele keäÙee
nw keâe jemlee efoKeeleer nQ~ GvnW lewÙeej keâjvee,
meceÙe hej mketâue Yespevee, nj lejn keâe keâeÙe&
keâjvee efmeKeeleer nQ~ Gvekeâer hejJeefjMe ceW efkeâmeer
Yeer lejn keâer keâceer veneR nesves osleer~ yeÛÛeeW keâes
ceeB keâer keâceer cenmetme ner veneR nesves osleer~
GoenjCe kesâ leewj hej cesje ner DevegYeJe ceQ
Deehekeâes yeleeleer ntb, cesjer ceeB cegPes yengle Úesše
ÚesÌ[keâj Ûeueer ieF& Leer~ Gme meceÙe cesjer Gceü
ueieYeie 10 Je<e& keâer nesieer~ cegPes mener efMe#ee
cesjer cecceer kesâ ceeÙekesâ JeeueeW ves ner oer~ cesjs
ceecee keâe Yeer heefjJeej Lee Gvekesâ Yeer yeÛÛes Les~
efkeâmeer lejn nce meye yeÌ[s nes ieS helee veneR
Ûeuee~ cesjs oes YeeF& Yeer nQ GvnW Yeer meÛÛeer
efMe#ee Jeneb mes efceueer nw~ DeleŠ cegPes lees hetje
DevegYeJe nw efkeâ ceeB kesâ peeves kesâ yeeo Gvekesâ
ceeÙekesâ heefjJeejeW keâe Øesce keâce veneR neslee,
yeefukeâ yeÌ{ peelee nw~
-meew. DeÛe&vee DeeMeglees<e Ùee%eefvekeâ (veeiej)
yeÌ[ewoe cees. 9276822062
pees keâneJeleeW keâes Peg"uee osles nQ
Jes ner efJeefMe° keânueeles nQ...
cenesoÙe,
efJe<eÙe DelÙeble peefšue nw~ cesjer jeÙe ceW Ùeefo oesveeW
heefjJeej mecePeoej nw~ lees Øesce ceW efkeâmeer Yeer Øekeâej
keâer keâceer veneR Deevee ÛeeefnS~ meeceevÙeleŠ nceejs Ùeneb
Skeâ ØecegKe keâneJele nw efkeâ ceeB leye lekeâ ceecee Deewj
yeehe peye lekeâ keâekeâe efkebâleg meeceevÙeleŠ Fme keâneJele
keâes Peg"uee osves Jeeues heefjJeej ner ßes‰ heefjJeejeW keâer
ßesCeer ceW Deeles nQ~ JÙeJeneefjkeâ Deewj efJeMeeue ùoÙe
Jeeues ueesieeW kesâ heefjJeej ceeB kesâ osneJemeeve kesâ yeeo Yeer
Deheves heeefjJeeefjkeâ meomÙe yenveesF&, Yeebpes, YeebefpeÙeeW
keâes ÙeLeesefÛele JÙeJenej mes ØemeVelee SJeb mebleg° jKeles
nQ~ Ssmes efJeefMe° heefjJeej nceejs meceepe meeceevÙeleŠ
efceueles ner nQ~ Ùener nceejs JÙeJeneefjkeâ SJeb meleiegCeer
heefjJeej kesâ nesves pewmeer efJeefMe°lee kesâ keâejCe veeiej
peeefle ieewjJeeefvJele nw~
OevÙeJeeo
-DeJeveer oerJeeve
248, neškesâÕej Jee[& ieeseJf ebo
jeJe ceb[ueesF& ieueer, Keb[Jee
Heâesve- 0733-2223067

cewÙee let Goeme cele nesvee~ me=ef° DevÙe mebyebOeer meowJe veefveneue kesâ Øeefle
jefÛeefÙelee ves Œeer keâes ceeB mJe¤he meJeeËieerCe
meceÙe kes â meeLe heef j Jele& v e nes l ee nw , Deekeâ<e&Ce cenmetme keâjles nQ~ efceueves-
heefjhetCe& yeveeÙee nw~ Gmekesâ keâòe&JÙe yeesOe, efkebâleg DeheJeeo nj peien efceueles nQ pegueves kesâ efueS Deelegj Je Øeefleef#ele
keâeÙe&keâueehe Je DeheveeW kesâ Øeefle DeelceerÙe jnles nQ~ DeefOekeâebMe heefjJeej osKes nQ
mvesn, mecehe&Ce YeeJe Je mesJee mes DeeYeeefmele neslee nw efkeâ GmeceW ØeYeg keâe DebMe peneb hej Gvekesâ mebyebOe hejmhej veweflekeâ ¤he mes DeÛÚs meodYeeJehetCe& Ûeues
Je DeeMeerJee&o meefcceefuele nw~ Gmekeâer leerveeW DeJemLeeDeeW ceW ceeB mJe¤he keâe Dee jns nQ~ helveer kesâ DeJemeeve kesâ yeeo Yeer Gmekesâ ceeÙekesâ Jeeues heefjJeej
DeefmlelJe ner Âef° ieesÛej nw~ (yesšer (Iej-Iej Kesueer), yent Deewj ceele=lJe) keâe nceejs Øeefle mvesn Deepe Yeer uesMecee$e Yeer Deheves mlej mes keâYeer veerÛes
ceeB mes mebmkeâeefjle-DevegYeJe kesâ meeLe, yent ¤he ceW DevegYeJe ØeÙeesie SJeb veneR ieÙee~
ceele=lJe ¤he ceW yeÛÛeeW keâe heeueve Ùen heefjpeveeW kesâ meeLe hejmhej meÆeJe, Jele&ceeve DeeOegefvekeâ yeoues ngS JeeleeJejCe ceW keâecekeâepe, veewkeâjer,
meodJÙeJenej Je meodiegCeeW kesâ meeLe heefjJeej megKe-Meebefle kesâ meeLe mJeie& yeve efMe#eCe Deeefo kesâ HeâuemJe¤he mebÙegòeâ heefjJeej efJeIešve nes Skeâue heefjJeej
peelee nw~ ceeB keâe mLeeve efkeâlevee DeeJeMÙekeâ Je cenlJehetCe& neslee nw Ùen ceW heefjJeefle&le ngS neW leLee efJeÛeejOeeje ceW yeoueeJe kesâ Øeefle kegâÚ Skeâ
Fmemes efmeæ neslee nw~ heefjJeej ceeÙekesâ keâer Øesce efJeefnvelee cenmetme keâjles neW, uesekf eâve meeOeejCeleÙee
ØeYeg-ke=âhee mes hejmhej efjMles yeveles nQ~ meodYeeJevee, JÙeJenej Je DeelceerÙelee Ssmes DeefOekeâ veneR neWies~
GveceW ØeieeÌ{lee mLeeefhele keâj heefJe$elee Deewj Deeies yeÌ{eleer nw~ ceeB Gmekesâ yeÛÛes -heer.Deej. peesMeer
Je heefjJeej keâe, ceeÙekesâ (veefveneue) kesâ Øeefle Deekeâ<e&Ce Je Øesce heejcheefjkeâ 528, G<eeveiej SkeämešWMeve, Fboewj
mebyebOeeW kesâ keâejCe DeefOekeâeefOekeâ neslee nw~ Jeneb peekeâj Jes Deheveer kegâÚ
efpecceoeefjÙeeW mes cegòeâ nes mJeleb$e DevegYeJe keâjles nQ~ memegjeue-ceeÙekeâe Jeeo efJeJeeo ØeefleÙeesefielee 10 kesâ efJepeslee nw
hejmhej efjMleeW ceW Ùeefo keâesF& ue#Ùe nervelee ve nes, lees FveceW keâYeer Yeer mvesn ßeer megjsvõ Mecee&, osJeeme
yebOeve ceW keâceer veneR Dee mekeâleer nw~ yengle kegâÚ ceefle-efYeVelee nes Yeer lees Jes
hejmhej mebJeeo mes meguePeeF& pee mekeâleer nQ, uesefkeâve heefJe$e efjMleeW keâe mvesn-
yebOeve ÙeLeeJele yevee jnlee nw~ keâYeer štšlee veneR~ Deeieeceer JeeoefJeJeeo keâe efJe<eÙe nw
ceeB kesâ ve jnves hej ceeÙekesâ heefjJeej keâe yesšer kesâ heefjJeej JeeueeW mes mvesn keäÙee ÙegJeeDeeW keâes meceepemesJee ceW meef›eâÙe nesvee ÛeeefnÙes?
keâce veneR neslee nw~ heefJe$e efjMlee štšlee veneR nw~ Gvekesâ veeleer/veeefleve Je

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 21 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË

 JÙebpeve efJeefOe ØeefleÙeesefielee-10
cekeäkesâ keâe neb[Jee (cekeäkesâ keâer vecekeâerve kesâkeâ) ueesF& yeveekeâj yesue ueW~ FmeceW lewÙeej efceßeCe Yejkeâj DeÛÚs mes yebo
keâj oW Deewj lesue ceW cebo DeebÛe hej leue ueW, efHeâj mee@me Ùee Ûešveer kesâ
meece«eer- cekeäkeâe 400 «eece, nuoer 1 ÛecceÛe, Ûeerveer 1 ÛecceÛe, efleue,
jeF&, Ieer, peerje, pe¤jle kesâ Devegmeej~ oner 200 «ee, Deojkeâ, efceÛeea efhemeer meeLe iecee&-iece& keâÛeewÌ[er meJe& keâjW Deewj Ùen mesnle kesâ efuenepe mes Yeer
ngF&, neRie, vecekeâ mJeeoevegmeej, nje OeefveÙee mepeeves kesâ efueS~ keâeHeâer HeâeÙeoscebo nw~ keâeve& Ùeeveer cekeäkesâ ceW Yejhetj Tpee&, Øeesšerve,
efJeefOe- cekeäkeâe keâes jele ceW efYeiees oW~ megyen efcekeämej ceW ›eâMe keâj keâeyeexpe, HeâemHeâesjme SJeb DeeÙejve ØeÛegj cee$ee ceW ceewpeto nesles nQ~ Ùen
ueWies~ GmeceW oner [euekeâj Ketye HesâšWies~ pe¤jle kesâ Devegmeej Deojkeâ, Jepeve Ieševes ceW Yeer ceooieej nw~
efceÛeea, nuoer, vecekeâ, Ûeerveer [euekeâj efnueeSbies~ Gmekesâ yeeo Ieer -Ûee¤ veeiej
[euekeâj efnueeÙeWies~ Deye jeF&, neRie, efleue keâe yeIeej keâjkesâ GmeceW yÙeeJeje efpeuee jepeieÌ{ (ce.Øe.) cees. 9993057492
cekeäkeâe keâe efceßeCe [eue oWies Deewj nukeâer DeebÛe hej 20 efceveš nesves
oWies~ Deye Deehe Fmekeâmes heerme keâjkesâ Ssmes ner Ùee oueer, meeme Je keâe@ve& nueJee
Ûešveer kesâ meeLe Kee mekeâles nQ~ keäÙee ÛeeefnS- cekeäkesâ kesâ oeves leepes 150 «eece, Megæ Ieer 4 Úesšs
-meew. DeÛe&vee DeeMeglees<e Ùee%eefvekeâ (veeiej) ÛecceÛe, otOe DeeOee keâhe, Ûeerveer 1 keâhe, FueeÙeÛeer heeJe[j 1/4 ÛecceÛe,
(yeÌ[ewoe) kesâmej 8-10 jsMes, yeeoece-efhemlee yeejerkeâ keâšs 2 Úesšs ÛecceÛe, keâepet
mJeerš efceveer keâe@ve& šgkeâÌ[s Yegves 10-12
Ss m es yeveeSb - ef y evee heeveer [eues cekeä k es â kes â oeveeW keâes ef c ekeä m eer ceW
meece«eer- Yegós kesâ oeves 250 «eece, cekeäKeve Ùee Ieer 2 ÛecceÛe, iejce
heer m e ueW ~ Skeâ keâÌ [ener ceW Ieer iejce keâjkes â GmeceW cekeä k es â keâe hes m š
cemeeuee, DeceÛetj, vecekeâ, efceÛe& mJeeoevegmeej, Gyeues ngS Deeuet 4 ›eâMe efkeâS
[eueW Je meg v enje nes v es Deew j Ieer Úes Ì [ves lekeâ Yet v eW ~ peye cekeä k es â kes â
ngS, vecekeâ, Deojkeâ, njer efceÛe& keâe hesmš mJeeoevegmeej, DeeOee keâšesjer
hes m š Yeg v e peeS lees GmeceW ieg v eieg v ee ot O e Deew j Ûeer v eer [euekeâj Oeer c eer
meeyegoeves efYeieesS ngS, leueves kesâ efueS lesue
Deeb Û e hej yejeyej Ûeueeleer jnW ~ nueJee keâneÌ [er kes â ef k eâveejs Úes Ì [ ves
efJeefOe- cekeäkesâ kesâ oeveeW keâes Gyeeuekeâj Gmes cekeäKeve Ùee Ieer ceW
ueies, lees GmeceW kesâmej kesâ jsMes, FueeÙeÛeer heeJe[j Deewj cesJee [eueW~
yeIeejWies~ Ieer ceW Yegós kesâ oeveeW keâes [euekeâj, DeceÛetj, vecekeâ, efceÛe&,
iecee&-iece& hejesmeW
iejce cemeeuee [eueWies~ Gyeues ngS Deeuet ›eâMe keâjkesâ GmeceW vecekeâ,
-efMeJeeveer veeiej
Deojkeâ, njer efceÛe& keâe hesmš [eueWies~ efHeâj efcekeäme keâjkesâ Deeuet kesâ ieesues
yÙeeJeje efpeuee jepeieÌ{ (ce.Øe.) cees. 9826238434
yeveekeâj Ûeheše keâjWies~ GmeceW cekeäkeâe kesâ oeves YejWies~ Úesšs-Úesšs ieesues
pees efkeâ cekeäkeâe Yej keâj hewkeâ efkeâS nQ~ GvnW Yegós keâe Deekeâej oskeâj Yegós kesâ YeefpeS
efYeieesS ngS meeyegoeves ceW uehesškeâj leue ueWies~ mJeerš efceveer keâe@ve& lewÙeej meece«eer- 1 efkeâuees Yegós otOe Jeeues, 50 «eece yesmeve, 2 njer efceÛe&, nuoer
nw~ Fmes Ûešveer Ùee mee@me kesâ meeLe meJe& keâjW~ mJeeo kesâ Devegmeej, vecekeâ, efceÛe&, neRie, peerje, nje OeefveÙee, 150 «eece lesue
meew. DeÛe&vee DeeMeglees<e Dee%eefvekeâ (veeiej) efJeefOe- henues Yegós keâes efkeâme ueW, efHeâj GmeceW vecekeâ, efceÛe&, njer efceÛe&,
yeÌ[ewoe nje OeefveÙee neRie, yesmeve, peerje Ùen meye [euekeâj efcekeäme keâj ueW, efcekeäme
keâjves kesâ yeeo DeÛÚer lejn HeW⚠ueW, efHeâj lesue iece& keâjkesâ YeefpeS yeveeSb~
keâe@ve& keâÛeewÌ[er ueerefpeS iece&-iece& Yegós kesâ YeefpeS lewÙeej nQ~ Fmes iece&-iece& mee@me kesâ meeLe
keäÙee ÛeeefnS- Thejer hejle kesâ efueS 2 keâhe cewoe, 2 ÛecceÛe ceesÙeve, meJe& keâjW~
ÛegškeâerYej mees[e Deewj mJeeoevegmeej vecekeâ~ -ßeerceleer meeOevee veeiej,
YejeJeve kesâ efueS - DeeOee keâhe Yegós keâe efkeâmee ngDee hesmš, 3 ÛecceÛe peÙehegj
efhemeer ngF& Ûeves keâer oeue, DeeOee ÛecceÛe ojojer efhemeer ngF& meeQHeâ, 1 ÛecceÛe
yeejerkeâ keâšer njer efceÛe&, DeeOee ÛecceÛe Deojkeâ-uenmegve keâe hesmš, 1
Yegós keâe efkeâme
ÛecceÛe veeryet keâe jme, DeeOee ueeue efceÛe& heeJe[j, mJeeoevegmeej vecekeâ, meece«eer- 1 efkeâ. Yegós otOeJeeues, 25 «eece yesmeve, neRie, peerje, jeF&, 50
DeeOee ÛecceÛe iejce cemeeuee, nje OeefveÙee yeejerkeâ keâše ngDee Deewj «eece lesue, vecekeâ, efceÛe&, nuoer, 2 njer efceÛe&, nje OeefveÙee
DeeJeMÙekeâleevegmeej lesue~ efJeefOe- henues Yegós keâes efkeâme ueW, efHeâj iece& lesue ceW neRie, peerje, jeF& keâe
Ssmes yeveeSb- meyemes henues cewos ceW vecekeâ, ceesÙeve Deewj mees[e leÌ [ keâe ueieeÙeW, GmeceW efkeâmee ngDee Yegóe [eue oW, GmeceW oesveeW lejn keâer
[euekeâj heeveer mes DeÛÚer lejn ietbOe ueW~ Deye keâÌ[ener ceW LeesÌ[e-mee efceÛe&, nuoer, vecekeâ [euekeâj ÛeueeÙeW, efHeâj Oeerceer DeebÛe hej {bkeâ oW, LeesÌ[er
lesue [euekeâj GmeceW meeQHeâ, njer efceÛe&, Deouekeâ, uenmegve keâe hesmš osj heebÛe efceveš kesâ yeeo GmeceW yesme [euekeâj ÛeueeÙeW, efHeâj {keâ oW, 10
Deewj ueeue efceÛe& heeG[j [eueW~ Deye FmeceW vecekeâ,, Yegós keâe hesmš efceveš yeeo Gmekeâes heuešs mes efnueeSb, efHeâj nje OeefveÙee [eue oW~ ueerefpeS
Deewj Ûeves keâer oeue keâer heer{er yeveekeâj heebÛe-meele efceveš {bkeâkeâj hekeâe Yegós keâe efkeâme lewÙeej nw~ Deye iece& iece& meJe& keâjW~
ueW, efHeâj veeryet keâe jme, iejce cemeeuee Deewj nje OeefveÙee [euekeâj -ßeerceleer JÙeescee veeiej
"b[e nesves kesâ efueS jKe oW~ peye "b[e nes peeS, leye cewos keâer Úesšer peÙehegj
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 22 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 Yegós keâe nueJee
meece«eer- leepes Yegós (otOeJeeues, Mekeäkeâj efmekesâ ngS oue kesâ yejeyej, Ieer
100 «ee, [^eÙeøetâš- mJesÛÚevegmeej
efJeefOe- Yegós efkeâme ueW Je mšerue keâer ieesue Úso Jeeueer Úueveer mes Úeve ueW,
leeefkeâ efÚuekeâe Je ceesše oevee Deueie nes peeS~ keâÌ{eF& ceW Ieer Je Yegós keâe
(Úvee ngDee) hesmš [eueW Deewj Gmes yeÇeGve nesves lekeâ meskeWâ~ yeerÛe-yeerÛe ceW
efnueeles jnW~ Ùeefo ie"ues yeve peeSb lees yeeo ceW GvnW ceesšer Ûeueves mes Úeve
keâj Deueie keâjkesâ efHeâj heerme keâj efceuee oW~ Ùen efmekeâe ngDee hesmš Deehe
øeâerpe ceW Je efyevee øeâerpe kesâ Yeer jKe mekeâles nQ Ùen Kejeye veneR neslee~
meeueYej lekeâ nueJee yeveeves kesâ efueS Yegós keâe efmekeâe ngDee hesmš keâÌ{eF& ceW
[eueW 15 efceve lekeâ hekeâeSb, 6-7 iegvee heeveer [eueW (iejce heeveer) DeebÛe keâce
keâjkesâ Gmes šeFš nesves lekeâ hekeâeSb, hekeâ peeves hej Mekeäkeâj [eueW, 10-15
efceveš hekeâeSb Deewj Thej mes mepeeves kesâ efueS [^eÙeøet⚠keâeškeâj [eueW~
Deehekeâe mJeerš keâeve& keâe nueJee lewÙeej nw~
Deuekeâe cesnlee
yeer-208, Deukeâehegjer Decyee Ûeewkeâ, jleueece, ce.Øe.
cees. 9406815634
JÙebpeve efJeefOe ØeefleÙeesefielee 9 keâer ‘petme’
ØeefleÙeesefielee keâer efJepeslee nw kegâ. De#elee Yeó
Deeieeceer ØeefleÙeesefielee keâe efJe<eÙe nw
‘iegpejeleer JÙebpeve’
[e@. Øeoerhe cesnlee SJeb [e@. jsCegkeâe cesnlee
pees DeeOes cejerpe yeeleÛeerle mes ner "erkeâ keâj osles nQ
Fboewj kesâ megØeefmeæ, ueeskeâefØeÙe SJeb Deheves-Deheves #es$e ceW efvehegCe [e@.
Øeoerhe cesnlee SJeb [e@. jsCegkeâe cesnlee veeiej meceepe kesâ ieewjJe nQ~ oesveeW keâer
efJeveceülee Deewj pee@ueer vesÛej cejerpe keâes yeeleÛeerle mes ner heÛeeme ØeefleMele "erkeâ
keâj oslee nw~ [e@. Øeoerhe cesnlee ves nemÙe JÙebie keâer yengle DeÛÚer hegmlekeâ Yeer
efueKeer nw~ GvnW OevJebleefj hegjmkeâej mes hegjmke=âle Yeer efkeâÙee ieÙee nw~ [e@.
jsCegkeâe cesnlee Yeer keâce veneR nw~ [e@. nesves kesâ yeeJepeto Gvekeâe ceveesjbpekeâ
cebÛe mebÛeeueve efpemeceW efnboer SJeb mebmke=âleer kesâ Meyoes bkeâe mešerkeâ ÛeÙeve Deewj
ØeÙeesie ØeMebmeveerÙe nw~ [e@. Øeoerhe cesnlee Deewj jesieer kesâ ceOÙe ngF& kegâÚ
ceveesjbpekeâ yeeleÛeerle Øemlegle nw-
cejerpe [e@. mee. mes- cegPes Keevee veneR heÛelee nw, keâyeefpeÙele jnleer nw
Deewj efoue yew"e-yew"e mee ueielee nw~
[e@. mee. - Deehekeâer Gceü keäÙee nw?
cejerpe- Demmeer meeue
[e@. mee.- Deehekesâ meeLe kesâ meye Thej Ûeues ieS Deehe DeYeer Yeer nQ, Ùen
keäÙee keâce nw! peeFS Iej peekeâj Yepeve-hetpeve keâefjS- Deehekeâer efce$e ceb[ueer
Thej Deehekeâe jemlee osKe jner nw~
[e@.mee. cejerpe mes- keäÙee yeele nw Deeheves cegPes 2 cenerves henues yeleeÙee Lee,
efHeâj DeeS ner veneR~ ceQves meesÛee efkeâ Ùee lees Deeheves [e@keäšj yeoue efueÙee nw
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
ßeer ef$eJesoer mecceeefvele
Gppewve~ mJeleb$elee meb«eece mesveeveer SJeb veeiej meceepe kesâ Øeefmeæ
meceepemesJeer mJe.ßeer efkeâMeesj YeeF& ef$eJesoer kesâ heesles SJeb veeiej yeÇeÿeCe
heefj<eo MeeKee Gppewve kesâ hetJe& DeOÙe#e mJe.ßeer og<Ùevle ef$eJesoer kesâ megheg$e SJeb
meneÙekeâ uesyej keâefceMvej ßeer jepesMe ef$eJesoer ‘šceše’ kesâ Devegpe ßeer cegkesâMe
ef$eJesoer pees efkeâ yeQkeâ veesš cegõCeeueÙe osJeeme ceW meneÙekeâ efveÙeb$eCe efvejer#ekeâ
kesâ heo hej heomLe neskeâj Gppewve veeiej meceepe kesâ meef›eâÙe keâeÙe&keâlee& nw,
keâes Yeejle ØeefleYetefle cegõCe leLee cegõe efvecee&Ce efveiece efueefcešs[ veF&efouueer
Éeje Je<e& 2008-09 kesâ oewjeve osMe keâer meYeer F&keâeFÙeeW leLee mebie"ve ceW
mechetCe& ¤he mes Gvekesâ Éeje efkeâÙes ieÙes Glke=â° efve<heeove kesâ efueÙes ØeMemleer
he$e YeWš keâj mecceeefvele efkeâÙee ieÙee~
-Øemlegelf e-ueJe cesnlee, Gppewve
Ùee... cesje celeueye DeYeer yengle efoveeW mes ceQves efvepeer keâe@uece Yeer veneR heÌ{e nw~
[e@. mee. Je=æ cejerpe keâer Megiej keâer efjheesš& osKekeâj ceeleepeer Deehekeâes
yengle Megiej nw, keäÙee iegueeye peecegve keâer ÛeeMeveer heer ueer?
Skeâ ceeB meeye yengle efoveeW mes yeerceej Ûeue jner Leer DeÛeevekeâ Gvekeâer heesleer
keâer ce=lÙeg nes ieF&~ ceeb meeye kesâ heg$e [e@. mee. kesâ heeme ieS Deewj yeesues Ùen
ogKeo meceeÛeej Gvekeâes yeleeSb efkeâ veneR? keâneR Gvekeâes kegâÚ nes lees veneR
peeSiee?
[e@. mee.- veneR kegâÚ Yeer veneR nesiee~ Fme Gceü ceW GvneWves yengle mes
neomes osKes nQ~ Ùen Yeer Pesue peeSbieer~
Je=æ cejerpe kesâ heg$e- [e@. mee. efheleepeer keâes Dekeâmej ner kegâÚ ve kegâÚ
lekeâueerHeâ jnleer nw meye Fueepe Yeer keâjJee efueS Deye keäÙee keâjW?
[e@. mee- Ssmee nw efkeâ uebyeer otjer keâer ieeefÌ[Ùeeb nQ, iebleJÙe lekeâ hengbÛeles-
hengbÛeles kegâÚ ve kegâÚ mecemÙee Deeleer jnsieer~ efjhesÙeefjbie kesâ DeueeJee Deewj
keâesF& otmeje efJekeâuhe veneR nw~
cejerpe- [e@. mee. cesjer meebme Ûeueleer nw
[e@.mee. DeÛÚe nw ve meebme Ûeue jner nw ®keâer lees veneR vee?
cejerpe- [e@. mee. cegPes Skeâ Ssmeer ieesueer efueKe oerefpeS efpememes ceQ peuoer
"erkeâ nes peeTb~
[e@. mee.- Ssmeer ieesueer lees yeme Skeâ ner nw- yebotkeâ keâer ieesueer~
Øemlegelf e-Gefce&uee cesnlee, Gppewve
23 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 megKeo YeefJe<Ùe kesâ efueS Jele&ceeve
keâes mebJeejvee pe¤jer nw
Keesoves keâe meerOee DeLe& ceevee peelee nw efkeâ peceerve ceW ieºe keâjvee~
DeeOÙeeeflcekeâ Âef° mes Fmekesâ kegâÚ Deewj Yeer DeLe& nQ~ Skeâ nw mJeÙeb keâes
Keesovee~Deheves Yeerlej keâer KegoeF& keâjvee Ùeeveer Jele&ceeve hej efškeâ
peevee~ nceejs Yeerlej kegâÚ leue nesles nQ FveceW Skeâ neslee nw efveefJe&Ûeej
leue~ ienjs Glejkeâj pewmes ner Fme leue hej "njs ÙeneR mes Jele&ceeve keâer
mecePe Deewj megKe DeejbYe nes peelee nw~ nceeje ceve Jele&ceeve keâe
ogMceve nw~ Gmekeâer ®efÛe Deewj Gmekeâe mJeeo Yetlekeâeue leLee YeefJe<Ùekeâeue
ceW ner nw~ Deleerle kesâ Øeefle nceeje DelÙeefOekeâ ueieeJe nes peelee nw~
Fmeer keâejCe DeemeefòeâÙeeW keâe DeJemeeve nce veneR keâj heeles~ Ùeefo nce
mJeÙeb keâes osKeW lees heeSbies yeerles meceÙe keâe DeeJesie nceW efnueelee jnlee
nw Deewj Deeves Jeeues meceÙe keâer Deesj nce Yeeieles jnles nQ, efuenepee
efmLejefÛeòe, efmLele Øe%e Deewj ÂÌ{ JÙeefòeâlJe nce yeve ner veneR heeles~
Deepe kesâ ØeyebOeve ceW keâne peelee nw pees yeerle ieÙee nw Gmemes meyekeâ uees
leLee Deeves Jeeues keâue keâer Ùeespevee yeveeDees~ YeefJe<Ùe keâes ueskeâj leerve-
Ûeej yeeleW nceejs meeceves Deeleer nQ- meHeâuelee, heefJeJele&ve, yeerceejer,
vegkeâmeeve Je ce=lÙeg Fvekesâ Øeefle mepeie jnves mes pÙeeoe nce YeÙeYeerle
jnves ueieles nQ~ ogŠKejefnle meebmeeefjkeâ megKe efceue peeS, nce Jele&ceeve
keâes Fmeer mes peesÌ[ uesles nQ Deewj Jele&ceeve meeOevee Yetue peeles nQ~ keâFÙeeW
keâer peerJeve keâer ieeÌ[er keâe efJejece Jele&ceeve hej neslee ner veneR, peyeefkeâ
megKeo YeefJe<Ùe keâe yeerpe Jele&ceeve mebJeejves ceW nw~ kegâÚ ueesie lees
Jele&ceeve Je Yetlekeâeue keâe Deblej peerJeveYej veneR mecePe heeles~ DeOÙeelce
ceW Skeâ Meyo yeÌ[e hÙeeje nw, ef$ekeâeue Ùeeveer Yetle, Jele&ceeve Je YeefJe<Ùe
keâes Deheveer-Deheveer Yetefcekeâe kesâ meeLe "erkeâ mes mecePe efueÙee peeS~
-heb. efJepeÙeMebkeâj cesnlee
ØeerleeW kesâ Iej ceW Deeie ueie peeleer nw~ Jen HeâeÙej
Deeie efyeÇies[ ceW Heâesve keâjleer nw, peneb peÙe Heâesve G"elee nw~
peÙe- heeveer [euees, Deeie yegPe peeSieer~
Øeerlees- [euee Lee, Deeie veneR yegPeer~
peÙe- efHeâj nce Deekeâj keäÙee keâjWies, nce Yeer lees
heeveer ner [eueWies~
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
Ùetb yeouelee nw vepeefjÙee
ceeveveerÙe, $e+ef<ekegâceejpeer Mecee& peÙe neškesâMeJeeCeer ceW ØekeâeefMele Deehekesâ
uesKe Ùetb yeouelee nw vepeefjÙee yeele mener Deewj mešerkeâ nw~ efkebâleg pewmes nj
efmekeäkesâ kesâ oes Deueie-Deueie henuet nesles nQ,Gmeer Øekeâej nj JÙeefòeâ keâe
Dehevee-Dehevee vepeefjÙee neslee nw~ hetJe& ceW Yeer Ùen uesKe efoveebkeâ 18-7-2009
keâes meceeÛeej he$e mJeleb$e Ssueeve ceW ØekeâeefMele nes Ûegkeâe nw~ efpemeceW cewves Yeer
Deheves efJeÛeej mecheeokeâ cenesoÙe keâes Øesef<ele efkeâÙes Les~ Jener efJeÛeej Deehekesâ
DeJeueeskeâveeLe& Øemlegle keâj jner ntb~
ØelÙeskeâ JÙeefòeâ keâe Deheves yeÛÛes kesâ peerJevekeâeue ceW Gceü kesâ efJeefYeVe heÌ[eJeeW
hej osKeves keâe vepeefjÙee-
4 Je<e& keâer DeeÙeg ceW - cesje yeÛÛee yengle hÙeeje nw~
6 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesje yeÛÛee yengle mecePeoej nw~
10 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesje yeÛÛee DeÛÚe nw, hej efpeöer nes ieÙee nw~
13 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesje yeÛÛee Mejejleer nes ieÙee nw, Jees Úesše Lee lees DeÛÚe Lee~
14 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesje yeÛÛee yengle efyeieÌ[ ieÙee nw, kegâÚ megvelee ner veneR~
16 Je<e& keâer DeeÙeg ceW - yeÛÛee yengle DeeOegefvekeâ yevelee nw, nceejer yeeleW Deye
Gmes hegjeveer ueieleer nQ~
18 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- Deye lees yeÛÛee neLe mes efvekeâuelee ner pee jner nw~
20 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- ns YeieJeeve, Deye lees yeÛÛee cegPes meeceves peJeeye Yeer
osves ueiee nw, Gmekeâer ceeB ves Gmes yengle mej ÛeÌ{e jKee nw~
25 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- yeÛÛee nj yeele keâe efJejesOe keâjlee nw, Gmes nceejer
efyeukegâue hejJeen veneR nw~
30 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- yeÛÛee Deheves heefjJeej ceW JÙemle jnlee nw, nceejs
efueS lees Gmekesâ heeme Jeòeâ ner veneR nw~
40 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- ceQ Yeer Deheves efhelee keâes ieuele mecePelee Lee, peyeefkeâ
Jes cesje Yeuee Ûeenles Les~
45 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- ceQ yengle ogŠKeer ntb, keäÙeeW ceQves Deheves efhelee keâes Fleves
keâ° efoS~ pewmee cesje yeÛÛee cegPes os jne nw~
50 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- keâeMe ceQves Deheves yeÛÛes kesâ meeceves mener DeeÛejCe
efkeâÙee neslee lees Deepe Ùes efove ve osKevee heÌ[lee~
55 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesjs yeÛÛes ves Jener efkeâÙee pees Gmeves osKee, Gmekeâer
kegâÚ ieueleer veneR nw~
60 Je<e& keâer DeeÙeg ceW- cesje yeÛÛee yengle hÙeeje nw~
DeLee&le cesje yeÛÛee yengle hÙeeje nw Fme yeele keâes mecePeves ceW JÙeefòeâ keâes
mee" Je<e& ueie peeles nQ~
kegâ. ef[cheue veeiej (PeeyegDee)
24 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 heLÙes meefle ieoele&mÙe efkeâceew<eefOe efveMesJeCeced ~
DeheLÙes meefle ieoele&mÙe efkeâceew<eefOe efveMesJeCeced ~~ [e@.efMeJeveejeÙeCe veeiej ves
DeeÙegJexo keânlee nw Ùeefo heLÙeheeueve (hejnspe) efkeâÙee peeJes lees oJeeF& Keeves
keâer DeeJeMÙekeâlee ner veneR nesieer~ Deewj heLÙeheeueve veneR efkeâÙee peeÙes lees oJeeF&
DemebKÙe efoueeW hej jepe efkeâÙee
Keeves mes keâesF& ueeYe veneR nesiee~ DeleŠ heLÙe heeueve hejceeJeMÙekeâ nw~
ceeveJe peerJeve keâer
ØeeÙeŠ nce osKeles nQ efkeâ ceOegcesn jesieer ([eÙeyesefškeâ hesMeWš) efce"eF& keâe ueesYe meyemes yeÌ[er hetbpeer nesleer
ÚesÌ[vee Ûeenles ngS Yeer veneR ÚesÌ[ heelee~ HeâuemJe¤he Devevle keâ°eW, heerÌ[eDeeW keâes nw Gmekeâe JÙeJenej~ Fme
DeVe Deewj menles ngS peerJeve Ùeeheve keâjlee nw~ Fme nsleg mejuelece GheeÙe nw- F&Õej-ØeefCeOeeve~ hetbpeer kesâ ceeOÙece mes
peue keâes hejcesÕej keâe keâLece keâjves Jeeuee ceb$e nw - TB (ØeCeJe) ceb$e keâe DeLe& Deewj ceeveJe DemebKÙe efoueeW hej
jepe keâjlee nw~ Ssmeer ner
Gmekesâ pehe keâer YeeJevee kesâ Éeje F&Õej-ØeefCeOeeve Skeâ Ssmee lelJe nw efpememes meYeer
ceb$eceÙe Heâue DeveeÙeeme ner Øeehle nes peeles nQ~ Deehekesâ ùoÙe ceW meoe-meJe&oe F&Õej efJeÅeceeve hetpb eer keâes Deveceesue Oejesnj ceevekeâj mebmkeâeefjle
keâjkesâ osKeW jnles nQ~ peerJeve, mebÙeefcele DeeÛejCe, ce=ogue JÙeJenej
Deewj ØelÙeskeâ JÙeefòeâ kesâ Øeefle DeelceerÙelee keâe
F&Õej meJe& Yetleeveeb ùosMesÓpegv& e efle‰efle (ieerlee 14/8)
Gmekeâe ceve meJe&mÙe Ûeenb ùefo mebeVf eefJe‰Š (ieerlee 15/15) YeeJe jKeves Jeeues [e@. efMeJeveejeÙeCe veeiej ves
hej ØeYeeJe Deehe jespe Yeespeve keâjles nQ, peue heerles nQ, keâesj G"eFÙes Deewj Ô (hejceelceves
veceŠ mJeene) keâjkesâ hejceelcee kesâ cegKe ceW os oerefpeS~ Fmeer Øekeâej heeveer efheSb lees
efJehejerle heefjefmLeefleÙeeW kesâ yeerÛe efMe#ee hetCe& keâer
leLee jepeieÌ{ efpeues kesâ yejs[Ì er mes Deheveer peerJeve
Skeâ-Skeâ Ietbš kesâ meeLe ØeCeJe keâe ceeveefmekeâ peehe keâjW, ØeYegveece ueW efHeâj osefKeS~ ceve DeVe YeÙe nw, ØeeCe Ùee$ee ØeejbYe keâer~ Deheves ceelee-efhelee mes megmebmkeâej
peueceÙe nw Deewj JeeCeer lespeesceÙe nw~ DeeOÙeeeflcekeâ GheÙeesie hetjs JÙeefòeâlJe keâes ØeYeeefJele keâjles nQ~ Ùeefo DeVe ueskeâj Megpeeuehegj efpeues kesâ cebieueepe ceW mJeemLÙe
Deewj peue keâes ceb$e mes JÙeehle keâj oWies lees efveef§ele ner Deehekesâ ceve hej ØeYeeJe heÌ[is ee~ MeeŒe keânles nQ efpeme Tpee& efJeYeeie kesâ Debleie&le Sce.heer. [yuÙet keâer veewkeâjer
ceW ceb$e efceue peeSiee, Jen ceb$e Meefòeâ Deehekesâ ceve ceW Ûecelkeâej GlheVe keâj osieer~ ceb$eeCeceefÛevlÙeMeefòe⊠ceb$e ceW ØeejbYe keâer~ Ùen mJeÙeb kesâ JÙeJenej SJeb
DeefÛevlÙe Meefòeâ nw, Jen keâcepeesj veneR nw~ pees Yeer efJe<eÙe Deehekeâes yeebOe jns nQ, Deehe efÛeblee ve keâjW, YeieJeeve meoeMeÙelee keâe GoenjCe nw efkeâ Deeheves 42Je<eeX
keâe veece Ûesleve nw~ Deehe Ùen cele osefKeS keâewve meer DeJemLee nw, hej Jeneb hej Deehe ceb$e keâes pehevee ØeejbYe keâj keâe mesJeekeâeue Skeâ ner mLeeve hej hetCe& keâj
oerefpeS~ Deehekeâer Deemeefòeâ otj nes peeSieer~ FmeceW keâesF& Mekeâ veneR -Deehekeâer efce"eF& ceW Deemeefòeâ nw lees Deehe meghej JeeÙepej kesâ heo mes mesJeeefveJe=efòe Øeehle
Yeespeve ceW ceb$e keâe ØeÙeesie ØeejbYe keâj oW, 6 ceen ceW efce"eF& mes Deemeefòeâ otj nes peeSieer~ ceb$e ceecetueer Jemleg veneR keâer~ [e@. veeiej ves Deheves meeoieerhetCe& efJeÛeejeW
nw~ Ùen yengle yeÌ[e jnmÙe nw~ peerJeve kesâ ØelÙeskeâ #eCe ceW Fme ceb$e keâe ØeÙeesie keâjkesâ osefKeS Fmemes yeÌ[er Megefæ mes meceepe kesâ ØelÙeskeâ leyekesâ keâes veskeâ jen hej
Deewj kegâÚ nes ner veneR mekeâleer~ ceb$e kesâ meeLe YeieJeeve nw Deewj YeieJeeve ner Megæ nw, YeieJeeve veece ner Megæ nw, Ûeueves keâer meerKe oer~ mJeÙeb ves Yeer meeoe
Jener meYeer DeMegefæÙeeW keâes otj keâjves ceW meceLe& nw~ ØeeLe&vee keâerefpeS~ Fme ØeÙeesie Éeje meYeer Øekeâej kesâ JÙemeve peerJeve GÛÛe efJeÛeej kesâ met$e keâes Deelcemeele
(ieebpee, Yeebie, leceeKeg, ceefoje Deeefo) Yeer ÚesÌ[s pee mekeâles nQ~ peÙe neškesâMe~ efkeâÙee leLee «eeceJeeefmeÙeeW keâer mesJee keâes
Øemlegelf e- [e@. metÙe&keâeble heewjeefCekeâ (veeiej) hejcekeâòe&JÙe ceevee~
ßeer DeejesiÙe efvekesâleve YeeQjemee (osJeeme) ce.Øe. Deepe Gvekesâ Keeles ceW pees mecceeve Deewj
Heâesve 07270-273321, ceesyee- 9826328155 ßeæe nw Jen Gvekesâ efve<keâece keâce& keâe ner Heâue
nw, keäÙeeWefkeâ GvneWves «eeceJeeefmeÙeeW keâer ØelÙe#e
SJeb hejes#e ceoo keâes Dehevee OÙesÙe yeveeÙee~ ve
kesâJeue veewkeâjer hej Deheves keâòe&JÙe hetCe& efkeâS,
yeefukeâ heefjJeej ceW Jeefj‰ nesves keâe keâòe&JÙe Yeer
Yeueer-Yeebefle efveYeeÙee~ Deehekesâ ceeie&oMe&ve keâe
ner heefjCeece nw efkeâ hetje heefjJeej efJehejerle
heefjefmLeefleÙeeW mes yeenj efvekeâuekeâj Øeefleef‰le
cegkeâece hej nw~ ßeer veeiej ves mesJeeefveJe=efòe kesâ
he§eele F&Õej DeejeOevee, meceepe Deewj iees ceelee
keâer mesJee keâe mebkeâuhe efueÙee nw~ peÙe neškesâMe
JeeCeer kesâ hee"keâeW kesâ efueS Gvekeâe mebosMe nw efkeâ
F&Õej ceW hetCe& DeemLee jKeles ngS F&ceeveoejer
mes keâce& keâjes, meblees<e SJeb meHeâuelee Deehekesâ
keâoce ÛetceWies~
Øemlegelf e-Mewuesvõ Mecee&, heÛeesj
cees. 94244-65799

×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 25 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË


mJe. ßeer veeiej keâer hegCÙeefleefLe hej efvejeefßele
SJeb cetkeâ-yeefOejeW keâes Heâue efJeleefjle
Gppewve~ Jeefj‰ he$ekeâej SJeb Øeefmeæ meceepemesJeer mJe. ßeer meoeefMeJepeer
veeiej veevee keâer 34JeeR hegCÙeefleefLe 1 petve keâes GvnW meeoj ßeæebpeefue,
heg<heebpeefue Deefhe&le keâj Gvekeâer hegCÙe mce=efle ceW efvejeefßele SJeb cetkeâ-yeefOejeW keâes
Heâue Je efyemkeg⚠efJeleefjle keâj ceveeF& ieF&~ mJe. ßeer veeiej keâer hegCÙe mce=efle
ceW Skeâ Deesj peneb Menj kesâ he$ekeâejeW Je ØeyegæpeveeW ves Gvekeâe hegCÙe mcejCe
keâj GvnW ßeæebpeefue Deefhe&le keâer~ JeneR veeveeKesÌ[e efmLele efceMevejer DeeHeâ
Ûesefjšer ceoj šsjsmee Deeßece ceW mJe. ßeer veeiej keâes meeoj ßeæebpeefue Deefhe&le
keâjles ngS Deeßece kesâ cetkeâ-yeefOej Je efvejeefßelepeveeW keâes ØeesHesâmej [e@.
jecejleve Mecee&, meeefnlÙekeâej vejsvõ meceeefOeÙee, pÙeeself e<eeÛeeÙe& heb. ØeYegueeue
Mecee&, he$ekeâej mebpeÙe yeceves, mebpeÙe ceeLegj, jefJe mesve, FefMleÙeekeâ ngmewve,
ceesnveueeue veeiej, peieoerMe veeiej, efJepeÙe veeiej, peÙeMebkeâj veeiej, Deevebo
hegjesefnle, Mewuesvõ veeiej, Jeerjsvõ veeiej, veeruesMe veeiej, YeeieerjLe Øepeeheefle
Deeefo keâer efJeMes<e GheefmLeefle ceW Heâue Je efyemkeg⚠efJelejCe efkeâS ieS~ GuuesKeveerÙe
nw efkeâ mJe. ßeer veeiej ves Deheves peerJevekeâeue ceW meowJe iejerye Je yesmeneje Jeie&
kesâ efueS mebIe<e& efkeâÙee Lee Deewj Jes mJeÙeb hejsMeeve neskeâj Yeer meYeer keâer ceoo
nsleg lelhej jnles Les~ Ssmes ceneve JÙeefòeâlJe keâe Gvekeâer hegCÙeefleefLe hej hegCÙe
mcejCe efkeâÙee peekeâj ßeæebpeefue Deefhe&le keâer ieF&~
hebÛece mcejCe
hetpÙe yeeF&
mJe. ßeerceleer ieerleeosJeer veeiej
Meeskeâekegâue- mecemle veeiej heefjJeej,
[erkesâve, jleueece, Denceoeyeeo
ÛelegLe& hegCÙeefleLeer, ke=â<Cehe#e hebÛeceer 1 pegueeF& 2010
ßeer jece JeuueYepeer veeiej meesvekeâÛÚ
meefjlee, peue- Øeheele,leÌ[eie,yenles Yet-LeueerÙe
peue keâe peesÌ[ meeiej nw~
vÙeeÙe,meewcÙelee,OewÙe&,mebÙece,meefn<Ceglee,keâ®Cee keâe
Ùeesie ®he ßeer jeceJeuueYe veeiej nw.
lÙeeie,ueesYejefnle Ûeslevee, Goeòe ceeveJelee,
efleefle#ee Fvekeâer peiele Gpeeiej nw~
efceóerceW heeveer nw, heeveer mes meeiej nw, ceeÙee meye lejbies nw, F&Õej ner
meeiej nw~ -Deefveue veeiej
61/yeer osJeeme ceesyee.9893262412
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
14 pegueeF& 11JeW hegCÙe mcejCe efoJeme hej efJeMes<e
mvesn Deewj hÙeej keâer Øeeflecetefle& Les
mJe. jeOesMÙeecepeer veeiej
hejefnle mejme Oece& veneR YeeF&, hej heerÌ[e veneR
mece DeOeceeF&~ ßeerjece Ûeefjleceeveme keâer Fme
ÛeewheeF& keâes Debieerkeâej keâj heefjJeej, meceepe Deewj
je°^ kesâ Øeefle meowJe meceefhe&le jnves Jeeues nceejs
hetpÙe yeÌ[s YeeF&mee, mJeieeaÙe ßeer jeOesMÙeecepeer veeiej
ves Deheves peerJeve keâes meeLe&keâ efkeâÙee~ heb. yeeueke=â<Cepeer
veeiej iJeeefueÙej (ßeerveeLepeer keâer nJesueer Jeeues)
leLee ßeerceleer megob jyeeF& veeiej efMeef#ekeâe kesâ Iej pevces mJeieeaÙe ßeer jeOesMÙeecepeer
veeiej keâer ØeejbefYekeâ efMe#ee Meepeehegj ceW leLee GÛÛe efMe#ee Gppewve SJeb Fboewj
ceW ngF&~ meceepe mesJee kesâ Øeefle yeÛeheve mes ner Gvekesâ ceve ceW ueuekeâ Leer~
GvneWves Sue.Sue.yeer keâer hejer#ee GòeerCe& keâj Jekeâeueele kesâ ceeOÙece mes
iejeryeeW, heerefÌ[leeW SJeb yesmeneje ueesieeW keâes vÙeeÙe efoueeves keâe yeerÌ[e G"eÙee~
Jekeâeueele kesâ hesMes mes peuo ner Jes Meepeehegj SJeb Deemeheeme «eeceerCe DebÛeueeW ceW
KÙeeefle Øeehle Jekeâerue kesâ ¤he ceW henÛeeves peeves ueies~ Deheveer Jeekeâ hešglee SJeb
efJeefOekeâ %eeve kesâ ceeOÙece mes Deheves Deveskeâ heerefÌ[le ueesieeW keâes vÙeeÙe efoueeves
keâe keâeÙe& efkeâÙee~ veeiej yeÇeÿeCe meceepe kesâ nj Úesšs-yeÌ[s keâeÙe&›eâce ceW
Gvekeâer GheefmLeefle ope& nesleer Leer~ Gvekeâe ØeÙeeme jnlee Lee efkeâ meceepe mesJee
kesâ efkeâmeer Yeer DeJemej hej Jes meowJe lelhej jnW~ meved 1965 ceW Deehekeâer
efveÙegefòeâ ßece vÙeeÙeeOeerMe kesâ ¤he ceW Gppewve ceW ngF& Fmekesâ he§eele Deeheves
Fmeer heo hej jnles ngS iJeeefueÙej, Fboewj leLee jeÙehegj ceW iejerye ßeefcekeâeW
keâes vÙeeÙe efoueeves kesâ hetjs ØeÙeeme efkeâÙes~ vÙeeÙecetefle& mJe. ßeer jeOesMÙeecepeer
veeiej keâe efJeJeen mJeieeaÙe. ßeer efyenejerueeuepeer heb[Ÿee keâer megheg$eer keâ®Cee
veeiej kesâ meeLe ngDee Lee~ oesveeW heefle-helveer ves hetjs heefjJeej keâes Flevee mvesn
Deewj hÙeej efoÙee efkeâ heefjJeejpeve FvnW ceelee-efhelee kesâ ¤he ceW ner ceeveves
ueies~ heefjJeej kesâ kegâMeue vesle=lJe keâe ner heefjCeece efkeâ Deepe Ùen heefjJeej
Deehemeer YeeF&Ûeejs leLee meoYeeJe kesâ efueS hetjs veeiej meceepe ceW DeeoMe& kesâ
¤he ceW ceevee peelee nw~ 14 pegueeF& 1999 keâes yeÇÿeueerve ngS mJeieeaÙe ßeer
jeOesMÙeecepeer veeiej Deepe Yeues ner nceejs yeerÛe meMejerj veneR nQ, efkebâleg Gvekesâ
DeeoMe&, mvesn Deewj DeeMeerJee&o Deepe Yeer nceW mebyeue Øeoeve keâj jns nQ~ nce
Gvekeâer hegCÙeefleefLe hej ßeer ÛejCeeW ceW ßeæe megceve Deefhe&le keâjles nQ~
-ßeerkeâeble veeiej,
12 šerDeeF&šer jes[, jleueece
07412-407120
ßeæebpeefue : ßeerceleer MÙeeceeosJeer veeiej
veeieoe~ mJe. ceLegjeueeuepeer veeiej leeue Jeeues keâer Oece&helveer, efÛe.
ueefuele veeiej, De®Ce veeiej keâer ceeleeßeer, ßeer jceeMebkeâj veeiej osJeeme ,
ßeer ke=â<Cekeâeble Megkeäuee keâer Yeleerpeer ßeerceleer MÙeeceeosJeer veeiej keâe mJeie&Jeeme
efoveebkeâ 23 ceF& keâes nes ieÙee nw~ veeiej meceepe Gppewve keâer Deesj mes
ßeæebpeefue
-ke=â<Cekeâeble Megkeäue, Gppewve
26 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 Ùee$ee keâe megDeJemej
Skeâ uebyes Demex mes keâuekeâòee peeves keâe efJeÛeej Ûeue jne Lee~ hej kegâÚ
Ùeesie ner veneR yeve hee jne Lee~ keâuekeâòee cesjer Yeleerpeer DeCeercee Ùee%eefvekeâ
20 Je<eeX mes Jeneb jn jner nw- Ùeeveer Gmekeâer Meeoer kesâ yeeo mes~ Jen ncesMee
keânleer Leer efkeâ yegDeepeer Deehe meye peien lees peeleer nQ hej cesjs Ùeneb Deehekeâe
Deevee veneR neslee~ cesje meye peien peevee Ùeeveer yeecyes, keâevehegj, yeÌ[ewoe
Deeefo-Deeefo~ cesjer yenveeW kesâ Ùeneb peeleer jnleer ntb~ DeleŠ Fmekeâe Dee«en Yeer
Lee efkeâ Skeâ yeej keâuekeâòee DeJeMÙe DeeTb~ cegPes KegMeer nesieer cesjs oesveeW yeÛÛes
efoJÙeebMeg SJeb Deveceesue Deehekeâes yengle Ùeeo keâjles nQ~ MeeÙeo Gvekesâ Øesce kesâ
Deekeâ<e&Ce ves Ùen megDeJemej uee ner efoÙee~ cesjer otmejer Yeleerpeer Øeeflecee oJes
(yeÌ[ewoe) kesâ meeLe keâesuekeâelee peeves keâer efleefLe leÙe nes ieF&~ Gmekesâ heefle ßeer
ØeCeJeYeeF& oJes ves nceejs Ùeeveer nce oesveeW keâe efjpeJexMeve keâuekeâòee keâe
keâjJee ner efoÙee~ Fmekesâ Devegmeej nce ueesie 26 DeØewue keâes efvekeâuekeâj 27
DeØewue keâes 2010 keâes keâuekeâòee hengbÛe ner ieÙes~ Ùen Ùee$ee DeefJemcejCeerÙe
jner~ keâejCe Gme meceÙe Yeejle yebo keâe Dee£eve Lee~ DeleŠ nceejer š^sve
jengjkesâuee mes efvekeâueer hej Skeâ Úesšs mšsMeve Ûe›eâOejhegj ceW jeskeâ oer ieF&~
Fme mšsMeve hej Ùen š^sve 5-6 Iebšs KeÌ[er jner~ keâesuekeâelee 2 yepes hengbÛeves
kesâ yepeeÙe jele 11 yepes hengbÛeer~ mšsMeve hej yeÛÛeeW kesâ meeLe Gvekesâ heehee ßeer
oerhekeâYeeF& nceW uesves DeeÙes~ ueieYeie 12 yepes nce ueesie Iej hengbÛes~
yeeleÛeerle nesleer jner, yeeo ceW Yeespeve kesâ he§eele Deejece efkeâÙee~
keâuekeâòee cesb ‘meKeer’ kesâ veece mes neškesâÕej heefj<eo keâer Skeâ MeeKee
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 27
ØeejbYe keâer ieF& nw~ Fmekesâ Jeeef<e&keâ GlmeJe ceW Deveskeâ keâeÙe&›eâce Yeer DeeÙeesefpele
efkeâS peeles nQ~ Fme Je<e& cegPes Yeer Ùen megDeJemej DeeÙee Lee efkeâ ceQ meKeer
Éeje DeeÙeesefpele megbojkeâeb[ kesâ hee" efoveebkeâ 8/5/2010 kesâ keâeÙe&›eâce ceW
GheefmLele neskeâj meye meomÙeeW mes ¤ye¤ efceueleer~ Fmemes meyemes heefjÛeÙe nes
peelee leLee meKeer kesâ keâeÙe&›eâceeW keâer efJemle=le peevekeâejer Yeer Øeehle nes peeleer~
uesekf eâve cesjer Yeleerpeer DeefCecee Ùee%eefvekeâ keâer DemJemLelee kesâ keâejCe ceQ Fme
keâeÙe&›eâce ceW GheefmLele veneR nes mekeâer~ Skeâ megvenje DeJemej Útš ieÙee~ Fmekeâe
cegPes yengle DeHeâmeesme jne~ Fme meKeer keâer meomÙelee nsleg DeefCecee keâer yeÌ[er
yeefnve Øeeflecee oJes Yeer GcceeroJeej Leer, uesekf eâve Gmekesâ neLe mes Yeer Ùen DeJemej
efvekeâue ieÙee~ Menj keâer otejf Ùeeb Yeer keâYeer-keâYeer JÙeJeOeeve yeve peeleer nQ~
Fme mebmLee Éeje 80 Je<e& mes Thej keâer Jeefj‰ ceefnueeDeeW keâe Meeue SJeb
iegueeye kesâ Hetâue YeWškeâj mecceeefvele efkeâÙee ieÙee Lee~ efpemeces bkeâuekeâòee SJeb
DevÙe MenjeW keâer ceefnueeDeeW keâer Yeer Meeefceue efkeâÙee ieÙee Lee~ cegPes Yeer
Fmekesâ Debleie&le Keb[Jee Menj mes meefcceefuele nesves keâe DeJemej efceuee~ Fmekesâ
efueS ceQ meKeer mebmLee keâer DeeYeejer ntb~ mebmLee Éeje oes efkeâleeyeW efkeâuekeâejer
SJeb vecees veceŠ keâe Gmeer efove efJeceesÛeve ngDee~ veF& heerÌ{er kesâ efueS Ùes oesveeW
efkeâleeyeW peerJeveesheÙeesieer efmeæ neWieer~ YeefJe<Ùe ceW nce Ssmeer ner Gcceero keâjles
nQ efkeâ meKeer GVeefle keâjs Deewj veF& heerÌ{er keâes ceeie&oMe&ve keâjleer jns~
-megßeer ueeruee hebe[f le
Keb[Jee cees. 9425415028
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 hejceelcee
Iej ceW heg$e kesâ pevece kesâ meeLe ner ceelee-efhelee Deeme
ueieeves ueieles nQ~ Jen Gvekesâ yegÌ{ehes keâe Deemeje nesiee,
yegÌ{ehes keâer uee"er yevesiee~ meceÙe kesâ meeLe pewmes-pewmes heg$e
yeÌ[e neslee nw, heÌ{lee-efueKelee nw, keâecekeâepe keâjlee nw
Deemeje heeves keâer DeeMee yeueJeleer nesleer peeleer nw~ megKe heeves Øeeefhle kesâ
keâer DeeMee ueskeâj Ùen mebyebOe yevelee nw, hejbleg Deepe kesâ
JeeleeJejCe ceW pewmes ner heg$e keâe efJeJeen ngDee veewkeâjer ueieer,
Jen Deheves ceelee-efhelee mes Deueie jnvee Ûeenlee nw~ Gmekeâer
efueS
meesÛe, Keeves-heerves keâe {bie, JÙeJenej, Skeâoce ceelee-efhelee
keâer Deekeâeb#ee mes efYeVe nes peelee nw, pees Gvekesâ ogŠKe keâe
keâejCe yeve peelee nw~ Fme mebmeej ceW kegâÚ heeves keâer DeeMee
‘Deemeefòeâ’
mes Dehevesheve keâe mebyebOe peesÌ[vee ner ogŠKe keâe keâejCe yeve
peelee nw~ Ùeefo ceelee-efhelee Jele&ceeve ceW Ùen efJeÛeej keâj ueW hej DebkegâMe
efkeâ «enmLe Oece& kesâ heeueve kesâ OÙesÙe mes heg$e keâe pevece ngDee
leLee Gmekeâes heÌ{e-efueKeekeâj Skeâ ßes‰ veeieefjkeâ yeveevee
nw, nceW Gmemes kegâÚ uesveeosvee veneR nw, lees mebyebOe pegÌ[siee ner
pe¤jer
veneR Deemeefòeâ nesieer ner veneR~ DeLee&le mebmeej ceW megKe osves
cee$e keâe mebyebOe jKevee Deemeefòeâ efceševes keâe Skeâ mejue GheeÙe nw~
cesjs heÌ[esmeer hegefveÙeepeer mesJeeefveJe=òe nesves Jeeues Les~ Gvekeâer helveer ves Ún
ceeme henues mes ner Deheves Heäuewš ceW keâece ØeejbYe keâj efoÙee~ oes keâcejs peesÌ[s
ieS, [^eFbie ¤ce keâes ÚesÌ[keâj oes keâcejs henues mes ner Les~ meye keâcejeW ceW
šeb[ yeveJeeF& ieF&~ peneb pewmee yeve heÌ[e Deueceejer, keâesves, KetefšÙeeb yeveJeeF&
ieF&~ Ún cenerves yeeo hegefveÙeepeer peye mesJeeefveJe=òe neskeâj DeeS lees meeLe ceW
leerve š^keâ Yejkeâj meeceeve ueeS~ efHeâj Skeâ efove kegâÚ efvepeer keâece mes cegPes
Gvekesâ Iej peevee heÌ[e~ Jeneb ÂMÙe Depeerye Lee~ ueie jne Lee Iej Jeeues Yeer
Deheves Iej ceW yeÌ[er cegefMkeâue mes jn jns Les~ meeje Iej meeceeve mes Yeje heÌ[e
Lee~ Skeâ Úesšs keâcejs kesâ keâesves ceW Keeš heÌ[er Leer, efmejneves cespe hej šerJeer
jKee Lee~ yeieue ceW mštue hej heerves keâe heeveer keâe peie jKee Lee~ yeekeâer hetje
keâceje meeceeve mes Yeje heÌ[e Lee, efpeleveer osj Gvekesâ heeme yew"s jns Jen Ùener
yeleeles jns efkeâ Decegkeâ Jemleg GvneWves keâye Kejeroer nw, keâye efkeâmeer ves Gvekeâes
YeWš ceW oer nw Deewj keâewve-keâewve meer JemlegSb Gvekeâes yengle hÙeejer nQ~ neLe hewj
lees veewkeâjer ceW kegâmeea hej yew"s yew"s henues ner šs[s-cesÌ[s nes ieS Les Deye Iej ceW
Gvekeâes FOej-GOej Ûeueeves keâer Yeer peien veneR Leer~ cegefMkeâue mes leerve-Ûeej
cenerves yeerles neWies efkeâ meeceeve mes Ieyejekeâj helveer Deheveer heg$eer kesâ heeme Ûeueer
ieF&~ efHeâj kegâÚ efove yeeo hegefveÙeepeer Yeer Deheves hegjeves Iej ceW Ûeues ieS~ Deye
Gvekeâer helveer Dekesâueer Iej ceW meeceeve keâer osKeYeeue keâjves jnleer nw~ Ùen
meb«en ner Deemeefòeâ nw~ ceveg<Ùe Éeje DeeJeMÙekeâlee mes DeefOekeâ Ssmeer JemlegDeeW
keâe meb«en pees veeMeJeeve nw, pees nceejs meeLe ner veneR peeSieer Deble ceW keâ°
keâe keâejCe ner yeveleer nw~ megKe uesves keâer DeeMee mes veeMeJeeve JemlegDeeW Je
peerJeve mes mebyebOe peesÌ[vee ner Deemeefòeâ nw~ Fme mebmeej mes peeles-peeles Yeer
Ssmes ceveg<ÙeeW keâe ceve leLee ceefmle<keâ meb«eefnle JemlegDeeW ceW ner ueiee jnlee nw~
meebmeeefjkeâ JemlegDeeW ceW DelÙeeefOekeâ Deemeefòeâ ncekeâes F&Õej mes Yeer otj keâj
osleer nw~
ceveg<Ùe keâe ceesn, cecelee, Deemeefòeâ kesâJeue peerJeve jefnle SsMe Deewj
Deejece keâer JemlegDeeW kesâ meb«en lekeâ ner meerefcele veneR nw~ Jen Deheves
meebmeeefjkeâ Yeesie, Meejerefjkeâ le=ef° Deewj FbefõÙe GÉsefiekeâ le=efhle kesâ efueS otmejs
ceveg<Ùe kesâ meeLe mebyebOe peesÌ[lee nw~ heg®<e-Œeer kesâ meeLe ie"yebOeve keâjlee
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 28
nw~ efJeJeen kesâ met$e ceW yebOelee nw~ Ske⠌eer kesâ meeLe mebyebOe
pegÌ[les ner keâF& mebyebOe pewmes meeme-memegj, meeuee-meeueer Deeefo
Fme Mejerj kesâ meeLe pegÌ[ peeles nQ~ Fme Øekeâej Skeâ Mejerj kesâ
meeLe mebyebOe peesÌ[ves mes mebmeej cee$e kesâ meeLe mebyebOe pegÌ[
peelee nw~ Deepekeâue lees heg®<e Œeer JÙemkeâ nesves kesâ meeLe
Deheveer Meejerejf keâ, ceeveefmekeâ, meeceeefpekeâ, JÙeeJemeeefÙekeâ keâecevee
hetefle& kesâ efueS Oeeefce&keâ jerefle-efjJeepeeW keâes leekeâ hej jKekeâj
meeLe-meeLe jnves ueieles nQ~ Fme Øekeâej mes Yeeweflekeâ SJeb
Meejerefjkeâ megKe Yeesie kesâ efueS mebyebOe peesÌ[ uesves keâe veece ner
Deemeefòeâ nw~
nceejer Deemeefòeâ cee$e JemlegDeeW, heefjefmLeefle, otmejs ceveg<ÙeeW,
IešveeDeeW lekeâ ner meerefcele veneR jnleer, nceW Deheves Deehe mes
Yeer Deemeefòeâ nesleer nw~ °evle kesâ efueS keânW lees nce ØeefleJe<e&
Deheveer Je<e&ieeb" (yeLe&[s) yeÌ[er OetceOeece mes ceveeles nQ~ nceejs
yengle mes efJeJeeefnle meeLeer efJeJeen keâer efleefLe hej Yeer Ketye
OetceOeÌ[ekeâe keâjles nQ~ nce Fme efove keânles nQ efkeâ nce Fleves
Je<e& kesâ nes ieS DeLeJee nceejs efJeJeen keâes Fleves Je<e& nes ieS~
Fme Øekeâej nce Deheves Mejerj keâes Deefceš ceevekeâj Skeâ ceesnpeeue ceW Hebâmeles
Ûeues peeles nQ~ ncekeâes Dehevee Deewj mebmeej keâe mebyebOe Deštš Deewj DeYesÅe
ueieves ueielee nw~ Ùener Deemeefòeâ keânueeleernw~ Fme Deemeefòeâ kesâ keâejCe nceW
mebmeej efÛejmLeeÙeer, Deekeâ<e&keâ SJeb Deueewefkeâkeâ ueieves ueielee nw~ Deemeefòeâ kesâ
keâejCe ner nce Mejerj, JemlegSb, Oeve, mecheefòe, heefjJeej, heefjefmLeefle Iešvee
Deeefo keâes Dehevee uesles nQ, Gvemes megKe uesvee ÛeenlesnQ, GveceW nceeje ceve
efÛehekeâ peelee nw, Gvemes nceeje ceesn nes peelee nw Deewj MevewŠ-MevewŠ nceeje
ceve meebmeeefjkeâ yebOeveeW ceW GuePelee Ûeuee peelee nw~
Deemeefòeâ ner ncekeâes mebmeej mes yeebOeleer nw~ mebÙeesie, efJeÙeesie, megKe-
ogŠKe, Devegkegâuelee SJeb Øeefleketâuelee Deemeefòeâ kesâ keâejCener Deueie-Deueie
efoKeeF& osles nQ~ hejbleg JeemleJe ceW meye meeLe-meeLe ieef"le neslee jnlee nw~
Iej ceW ueÌ[kesâ keâe efJeJeen keâjles nQ~ Skeâ ueÌ[keâer keâes JeOeg yeveekeâj Iej ceW
ueeles nQ, lees heefjJeej ceW n<e& Deewj Guueeme keâe JeeleeJejCe Úe peelee nw~
JeneR peye Iej mes Skeâ ueÌ[keâer keâes efJeJeen kesâ yeeo efJeoe keâjles nQ lees mJeleŠ
ner heefjJeej ceW njskeâ meomÙe Goeme nes peelee nw~ JeneR ueÌ[keâer peye efHeâj mes
megmejeue neskeâj Jeeheme Deeleer nw, lees Jener heefjJeej kesâ meomÙe pees henues
Goeme Les Deye nef<e&le efoKeeF& osles nQ~
nce Ùeefo Dehevee ner GoenjCe ueW lees heeSbies efkeâ keâYeer nce yeÛÛes Les~
yeÛeheve kesâ peeves mes ÙeewJeve DeeÙee lees meye kegâÚ Devegketâue ner Devegketâue
efoKeeF& osves ueiee~ mebmeej kesâ meeLe nceeje mebÙeesie DeeveboceÙeer SJeb Deefceš
ueielee Lee, hejbleg Deepe peye nce Je=æ nes ieS lees meye Øeefleketâue efoKeeF& oslee
nw~ nce Jener nQ pees yeÛeheve ceW Les, hejbleg nceeje Mejerj, ceveesoMee, DeJemLee
Jen veneR jner~ keânves keâe leehelÙe& nw efkeâ Ùeneb kegâÚ Yeer ®keâlee veneR nw~ veoer
kesâ ØeJeen keâer lejn meyekegâÚ yenlee jnlee nw~ peneb mebÙeesie nw, JeneR efJeÙeesie
Yeer nw~
keâYeer mecegõ kesâ efkeâveejs KeÌ[s neskeâj osKeW lees keâoeefÛele keâesF& penepe
otjer hej efoKeeF& oslee nw- Oeerjs-Oeerjs Jen heeme Deeves ueielee nw, yeÌ[e Deewj
meeHeâ efoKeeF& osves ueielee nw, efHeâj SkeâeSkeâ meeceves mes iegpej peelee nw Deewj
Oeerjs-Oeerjs Úesše neskeâj Âef° mes DeesPeue nes peelee nw~ Ùener DeJemLee Fme
mebmeej keâer, mebmeej ceW jnves Jeeueer ØeeefCeÙeeW Éeje ØeÙeesie ceW ueeF& peeves Jeeueer
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
JemlegDeeW keâer nw~ Deevee-peevee, meÙeesie-efJeÙeesie, megKe-ogŠKe, nbmeer-nleeMee,
DeeMee-efvejeMee meowJe Ûeueles jnles nQ~ keâneR kegâÚ Yeer efmLej veneR nw~
nceejer nceejs ceW, ueesieeW ceW, veeMeJeeve JemlegDeeW ceW Deemeefòeâ kesâ keâejCe
Ùen mebmeej Deewj GmeceW Ieefšle IešveeDeeW mes nceeje mebyebOe MeeÕele Øeleerle
neslee nw~ hejbleg JeemleefJekeâlee kegâÚ Deewj ner nw~ Mejerj Deewj mebmeej kesâ meeLe
nceeje Øeefleefove efJeÙeesie nes jne nw~ Fme efJeÙeesie keâe DevegYeJe ner ceveg<Ùe keâes
Deemeefòeâ mes otj jKeves ceW meneÙelee keâjlee nw~ meceÙe yeerleves kesâ meeLe
Mejerj leLee mebmeej kesâ meeLe nceejs mebyebOe keâe jsKeeefÛe$e («eeHeâ) veerÛes keâer
Deesj Ûeuelee jnlee nw, hejbleg F&Õej kesâ meeLe nceeje mebyebOe meerOeer jsKee
Jeeuee nw, Ùeeveer meoe jnves Jeeuee nw~ veeMeJeeve JemlegDeeW ceW Deemeefòeâ kesâ
keâejCe YeieJeeve mes nceejs mebyebOe keâe DeeYeeme veneR neslee~ Fme Deemeefòeâ hej
DebkegâMe ueieevee ner peerJeve keâe cegKÙe GösMÙe nesvee ÛeeefnS ]pees ceveg<Ùe peerJeve
ceW ner mebYeJe nw, keäÙeeWefkeâ F&Õej ves ceveg<Ùe keâes ner Fme Øekeâej keâer yegefæ leLee
efJeJeskeâ efoS nQ pees Gmekeâes DeÛÚs Je yegjs ceW Yeso keâjves keâer #ecelee osles nQ~
-DeJeveervõ veeiej
YegJevesÕej (GÌ[ermee)
cees. 09040592383
ueIegkeâLee keäÙee Heâke&â heÌ[lee nw
Skeâ Deeoceer megyen kesâ meceÙe mecegõ kesâ efkeâveejs
šnue jne Lee~Gmeves osKee efkeâ uenjeW kesâ meeLe yengle meejer
mšej efHeâMe efkeâveejs hej Dee peeleer nQ~ kegâÚ uenj kesâ meeLe Jeeheme Ûeueer
peeleer nQ, hej kegâÚ mšej efHeâMe efkeâveejs ner jn peeleer nQ Deewj Oethe ceW
Pegueme keâj cej peeleer nQ~ Jen Deeoceer kegâÚ Deeies yeÌ{e Deewj Skeâ mšej
efHeâMe G"ekeâj mecegõ ceW Jeeheme HeWâkeâ oer~ Ssmee Jen yeej-yeej keâjlee
jne~ Skeâ otmeje Deeoceer LeesÌ[er otjer mes Gmes Ssmee keâjles ngS osKe jne
Lee~ Gmemes jne ve ieÙee Deewj Gmekesâ heeme Deekeâj Gmemes hetÚe- legce Ùen
keäÙee keâj jns nes? Ùeneb lees mewkeâÌ[eW mšejefHeâMe nQ legce efkeâleveer ceÚueer
keâes yeÛee heeDeesies Deewj DeeefKej Heâke&â keäÙee heÌ[lee nw?
Gme Deeoceer ves peJeeye kesâ ¤he ceW Skeâ Deewj ceÚueer (mšej efHeâMe) keâes
G"eÙee Deewj mecegõ ceW HeWâkeâ efoÙee Deewj keâne- Fmemes Fme Jeeueer mšej
efHeâMe keâes Heâke&â heÌ[lee nw~
kegâ. ØeeÛeer ceb[ueesF&, Fvoewj
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 29
‘cegukeâ keâe oo&’
yeesHeâesme& jepe Kegue peelee nw leesheeW kesâ meewos mes,
nJeeuee Gpeeiej nes peelee nw [eÙejer kesâ hespeeW mes
lenuekeâe jepe Kegue peelee nw šshe kesâ mesšeW mes
cewÛe efHeâkeäme nes peelee nw Kesue kesâ cewoeve mes
cegukeâ keâe Oeve KeÛe& nes peelee nw Fvekeâer peebÛe heÌ[leeueeW ceW,
jhešW HeâeFueeW ceW jn peeleer nQ DeeÙeesie ieef"le nesves mes
Deejesheer jHegâÛekeäkeâj nes peeles nQ nJeeF& penepeeW mes
peve vesleeDeeW keâe iegmmee YeÌ[keâ peelee nw Fve KeyejeW mes~
keâF& keâeb[ keâe Yeb[eHeâesÌ[ ngDee Fme cegukeâ ceW,
keâF& DeeÙeesie ieef"le ngS Fvekeâer peebÛe ceW,
keâcepeesj heÌ[ ieF& Fvekeâer jhešW ÛegveeJe kesâ PecesueeW ceW
Ùener veeškeâ Ûeue jne nw Deepe kesâ Fme cegukeâ ceW
vekeâueer meeceeve OeÌ[uues mes efyekeâ jne Ùeneb
vekeâueer veesš omleeJespe Úehes pee jns nQ Ùeneb
ceeref[Ùee mes Fve IeesšeueeW keâer Keyej Deeleer nw
pevelee megvekeâj ceewve jn peeleer Ùeneb
mejkeâejer peceerve hej keâypee peceeÙee YetceeefHeâÙeeDeeW ves,
keâcepeesj veeryeW hej Fceejle leve ieF& Ùeneb,
meheveeW kesâ Iej Kejero efueS peevelee ves
Fceejle efiej peeves mes Ùes nes ieÙes nQ yes Keyej
hegjeves peceeves ceW yeÛÛeeW keâer MeeefoÙeeb nesleer Leer yegpegieeX keâer jeÙe mes,
Deepekeâue Ùes nes jner ns Fbšjvesš Je ÙegJeeDeeW keâer jeÙe mes,
Meeoer kesâ henuet keâes leesuee pee jne nw nwefmeÙele keâer yeeš mes,
iejerye yesšer keâe yeehe jes jne efkeâmcele keâer ceej mes
iegveenieej Útš peeles nQ Pet"er ieJeener mes
yesiegveen kewâo nes peeles nQ Ûebo Ûeeboer keâer Ûecekeâ mes
peye ueesYe kesâ meewos Hesâue nesves ueieles lees yebotkesâ leve peeleer nw,
megvemeeve cegukeâ ceW Oeeje Skeâ meew ÛeJeeueerme ueiee oer peeleer nw
hegjeves peceeves ceW lenpeerye Leer yeÌ[eW kesâ hewj Útves keâer
Deepekeâue Ùen lenpeerye yeoue ieF& hewj KeeRÛeves mes
henues DeYeer heer peeleer Leer cemleer ceW jnves kesâ efueS
Deepekeâue heer peeleer nw yesnesMe nesves kesâ efueS~
ceQ lees keânlee ntb Deheves Deehe mebYeue peeDees,
legce efkeâleves heekeâ oeceve nes Kego ceeuetce nes peeSiee
Jeòeâ keâer hegkeâej nw ÚesÌ[ oes Fve ØehebÛeeW keâes
Jejvee heÚleevee nesiee osKekeâj cegukeâ kesâ Dee›eâesMe keâes~
-veJeerveÛevõ jeJeue, Fvoewj
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 DeeOegefvekeâ peerce mes keâneR DeefOekeâ
HeâeÙeoscebo nw met#ce JÙeeÙeece
Deemeve keâe meeOeejCe Yee<ee ceW DeLe& nw yew"ves
kesâ GheÙeesie ceW efueÙes peeves Jeeuee meeceeve hejbleg
Ùeesie keâer Yee<ee ceW Fmekeâe yeÌ[e ner ienje DeLe&
nw~ Ùen De°ebie Ùeesie keâe leermeje heo nw~ De°ebie
Ùeesie ceW Mejerj mes keâer peeves Jeeueer Jen ef›eâÙee
efpememes Mejerj Ûegmle, heg° Je ueÛeeruee nes leLee
Mejerj mes nesves Jeeues heefjßece kesâ DeYeeJe mes nesves
Jeeueer keâF& yeerceeefjÙeeW mes cegefòeâ efceues~ efpememes
Mejerj keâer ceebmehesefMeÙeeb cepeyetle Je megÂÌ{ lees nes
peeleernQ, hejbleg Gceü yeÌ{ves kesâ meeLe ceebmehesefMeÙeeb
efmekegâÌ[leer nQ leLee keâÌ[keâ nesves ueieleer nQ~ leye
DemenveerÙe oo& neslee nw, efpece keâer SkeämejmeeFpe
keâe efvejblej DeYÙeeme keâjvee heÌ[lee nw, hej Deemeve
keâjves mes efkeâmeer Yeer Gceü ceW efkeâmeer lejn keâe
Meejerefjkeâ oo& veneR neslee~ Deemeve keâjves mes
henues kegâÚ met#ce Je mejue JÙeeÙeece efpemes yeeuekeâ,
ÙegJekeâ Je Jeefj‰ veeieefjkeâ meYeer keâj mekeWâies~
meg#ce JÙeeÙeece mejue nQ, hejbleg meYeer keâes
Deheves-Deheves Mejerj kesâ meeceLÙe& kesâ Devegmeej keâjvee
ÛeeefnS~ yewue ceej Kesleer mes yeÛevee ÛeeefnS~
Fmemes efJeMes<e neefve lees veneR nesieer, hejbleg 3-4
efove Mejerj ceW oo& nesiee Je Ûeueves ceW DemegefJeOee
nesieer, efpememes met#ce JÙeeÙeece mes De®efÛe nesieer~
meJe&ØeLece hewjeW kesâ met#ce JÙeeÙeece keâjves keâer
efJeefOe mes ØeejbYe keâjles nQ~
hewjeW kesâ efueS henuee DeYÙeeme- obC[emeve keâer
efmLeefle DeLee&le oesveeW hewjesb keâes Deeies keâer Deesj
uecyee keâjvee~ hewjeW kesâ oesveeW hebpes Deeheme ceW mešs
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010
ngS~ OeÌ[ heerÚs keâer Deesj 15 ef[«eer Pegkeâe ngDee~
neLe heerÚs keâer Deesj peceerve hej ueies ngS~ oesveeW
hewjeW kesâ Debiet"s meefnle GbieefueÙeeW kesâ oyeeJehetJe&keâ
Deeies PegkeâeSb Ssmeer ner ef›eâÙee heerÚs keâer Deesj Yeer
keâjW~ Sef[Ùeeb Yeer Deeheme ceW efceueer ngF& Je efmLele
jKeW Ùen ef›eâÙee keâce mes keâce 8-10 yeej keâjW~
hewjeW kesâ efueS otmeje DeYÙeeme- S[er Je hetjs
hewjeW kesâ efueS ob[emeve ceW yew"vee nw~ hewjeW keâes oesveeW
hebpeeW keâes Deeheme ceW efceueekeâj oyeeJehetCe& Deeies
heerÚs Pegkeâevee nw Ùen ef›eâÙee Yeer 8-10 yeej keâjW~
hewjeW kesâ efueS leermeje DeYÙeeme-ob[emeve ceW
yew"keâj oesveeW hewjeW keâes Thej-veerÛes keâjW Fme DeYÙeeme
ceW Sef[ÙeeW keâe peceerve mes Ie<e&Ce neslee nw Ùen
DeYÙeeme 25-30 yeej keâj mekeâles nW~
hewjeW kesâ efueS ÛeewLee DeYÙeeme- hewjeW kesâ oesveeW
leueJeeW keâes Deeheme ceW efceueekeâj peebieeW kesâ peesÌ[eW
kesâ heeme ueekeâj efleleueer keâer GÌ[eve keâer lejn
IegšveeW keâes Thej veerÛes keâjW~ Ùen DeYÙeeme 2-3
efceveš keâjW~ Ùener DeYÙeeme he©eemeve ueieekeâj
keâjW lees megiecelee jnleer nw~ Ùen DeYÙeeme KeÌ[er
keâcej yew"keâj keâjvee ÛeeefnS~
hewjeW kesâ efueS heebÛeJee DeYÙeeme- meerOes uesškeâj
henues oeefnves hewj keâes 8 mes 10 FbÛe Thej DeekeâeMe
keâer Deesj G"evee Je 10 lekeâ keâer efieveleer lekeâ heebJe
efmLej jKevee efHeâj Õeebme keâes ÚesÌ[les ngS hewjeW keâes
Oeerjs-Oeerjs veerÛes peceerve hej ueieevee Ùener DeYÙeeme
yeeÙeW heeJeb mes keâjvee he§eele oesveeW hewjeW keâes Skeâ
meeLe G"evee Ùen DeYÙeeme 5-7 yeej DeJeMÙe
30
keâjvee ÛeeefnS~
hewjeW kesâ efueS Ú"e DeYÙeeme- meerOes uesš keâj
hewjeW keâes henues 90 ef[«eer lekeâ meerOes keâjW efHeâj
oeÙeW mes yeeÙeW yeÌ[e ieesue MeguÙe yeveeÙeW, efHeâj
yeeÙeW hewj mes Ùener DeYÙeeme keâjW~ hegveŠ oeÙeW heebJe
mes yeeÙeW mes oeÙeW yeÌ[e ieesue MetvÙe yeveeÙeW Ùen
DeYÙeeme keâjves kesâ yeeo oesveeW hewjeW keâes Deeheme ceW
efceueekeâj henues oeÙeW yeeÙeW Gmekesâ he§eele yeeÙeW-
oeÙeW yeÌ[e ieesue Iesje yeveekeâj Ùen meejs DeYÙeeme
5-7 yeej keâjvee ÛeeefnS~
hewjeW kesâ efueS meeleJeeb DeYÙeeme- KeÌ[er keâcej
yew"keâj oesveeW hewjeW keâes Deeies keâer lejHeâ uebyee
keâjkesâ oesveeW neLe keâcej kesâ heeme meeF[ ceW
peceerve hej jKekeâj IegšveeW keâer keâheeueer keâes oyeeles
ngS Úes[Ì les ngS DeekegâÛeve SJeb DemeejCe keâe DeYÙeeme
keâjW~ Fmekesâ yeeo oesveeW IegšveeW keâes heerÚs mes peebIe
keâes hekeâÌ[keâj efvelecye kesâ heeme ueekeâj meeFkeâefuebie
pewmeer ef›eâÙee keâjles ngS meeceves keâer Deesj mes
ieesueekeâej yeveeÙeW~ Fmekeâe otmeje DeYÙeeme KeÌ[s
neskeâj Yeer efkeâÙee pee mekeâlee nw~ meerOes KeÌ[s
neskeâj oesveeW IegšveeW keâes Deeheme ceW meše ueW~
oesveeW neLeeW kesâ hebpes IegšeW hej jKekeâj henues
oeÙeW Deewj mes yeeÙeb lejHeâ ieesue IegceeSb efHeâj Fmeer
ef›eâÙee keâes yeeÙeW mes oeÙeW keâjvee~ Ùen DeYÙeeme
5-7 yeej keâjvee ÛeeefnS~ Ghejesòeâ meYeer met#ce
JÙeeÙeece IegšveeW kesâ oo&, S[er kesâ oo& Je mebefOe
JeeÙeg, meeÙeefškeâe, DeLe&jeFefšme ceW efJeMes<e
ueeYekeâejer nQ~ (›eâceMe:)
-Ùeesie ØeefMe#ekeâ
oÙeejece veeiej
helebpeueer Ùeesieheer"
nefjÉej, MeeKee heeueer
(jepe.)
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 YeefJe<Ùe JeeCeer-ceen pegueeF& 2010
ceveg<Ùe kesâ peerJeve hej yeÇcneb[ ceW Hewâues «eneW keâe efveÙeb$eCe neslee nw~
ces<eŠ- YeeiÙeesVeefle,Œeer megKe, heg$e megKe, DeejesiÙe Deevebo vetleve
JeŒeeefo, heoeefOekeâej meeceeefpekeâ mecceeve keâe ueeYe,ceejkeâ oMee Jeeues
Je=æpeve keâes heejueewefkeâkeâ megKe efceuesiee~ Œeerhe#e mes YeeiÙeesoÙe, veJeerve
GÅeesie OevOees ceW meHeâuelee efceuesieer~ ceemeevle ceW keâevetveer Jeeo efJeJeeo kesâ Øeefle
meleke&âlee DeefveJeeÙe&~
Je=<eYeŠ- meeceevÙe Deee|Lekeâ ueeYe,ceeve Øeefle‰e ceW Je=efæ, DeefYe° keâeÙe&
ceW ßecemeeOÙe meHeâuelee nw~Gòece Yeespeve keâe megKe efceuesiee~ mJeemLÙe keâe
efJekeâeme, efÛeòe ceW ØeHegâuuelee, Me$eg YeÙe jefnle, MegYe efJeÛeejeW keâe GoÙe,
efJeMes<e heefjßece mes JÙeJemeeÙe, DeeÙe Je=efæ, keâeÙe& ceW Øeieefle keâe Ùeesie~ Iej
ceW cebieueeslmeJe~
efceLegveŠ- ceeme Heâue DeMegYe, Øeefleketâue mLeeveevlejCe, JeeÙegkeâeshe Ùee
ieef"Ùee jesie mes efheefÌ[le,ceeveefmekeâ GÉsie,efJehejerle ceve efmLeefle jns~ efÛeòe
JewkeâuÙe,jesieeW keâe GheõJe, Oeeleg #eÙe mes efveye&uelee, mveeJeefÙekeâ efJekeâej,
mJepeve efJeÙeesie, kegâšgefcyeÙeeW mes ØeeÙeŠ efJeJeeo neslee jns,Deheves ner keâceex mes
ogKe keâer cee$ee yeÌ{sieer~ metÙe& Je cebieue keâer Meebleer keâjeSb, jenle efceuesieer~
keâke&âŠ- meeceevÙe efoveÛeÙee& jns,efkeâmeer efØeÙepeve kesâ efyeÚesn keâe ogKe,
DeMegYe keâceex ceW yeueeled ØeJe=òeer jnsieer~ Gojjesie, Me$eg Je=efæ SJeb DeeefLe&keâ
#eefle keâe DebosMee nw~ Ùeesie #ew$e keâer efÛevlee,hejosMe Jeeme, oechelÙe peerJeve
ceW Demeblees<e, ves$e efJekeâej.keâcej heerÌ[e, Devehesef#ele Deeievlegkeâes mes ceveesJÙeLee,
ØeYeeJe Øeleehe keâe Üeme nesiee~
efmebnŠ- ueeYe-neefve keâer meceevelee jnsieer~ keâHeâ,Keebmeer,pJej, ®efOej
efJekeâej,DeLe&mebkeâš, keâeÙe& neefve, jesie $e+Ce mes Deehe «emle jnWies~ Yeespeve
MeÙeveeefo ceW JÙeefle›eâce, efjMlesoejeW mes ceve cegšeJe, mevleeve SJeb menesoj kesâ
keâejCe ceeveefmekeâ neefve nesieer~ mJepeve mes efJeJeeo Je DeheJÙeÙe mes yeÛes~metÙe&
keâer DeejeOevee keâjW~
keâvÙeeŠ- efJeefYeVe keâeÙeex ceW Demle JÙemlelee, DeejesiÙe ueeYe, Gòece
Yeespeve, veJeerve heo DeefOekeâej kesâ Øeefle Skeâ DeeÙe kes⠌eesle keâer ®keâeJeš
otj nesieer~ GòejeOe& ceW Mejerj jesie heerÌ[e efÛeòe efJe#eshe, ieghle efJejesefOeÙeeW keâe
GoÙe neskeâj ceeveefmekeâ $eeme efceuesiee~ DeeÛejCe heefJe$e yeveeÙeW~
leguee :- Iej ie=nmLeer keâer efÛevlee yeÌ{sieer~ DeVe JeŒeeefo keâer JÙeJemLee
ceW keâef"veeF&ÙeeB jnsieer~ DeefOekeâeefjÙeeW kesâ Deveg«en ueeYe Me$egDeeW kesâ hejeYeJe
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 31
kesâ ØeÙelve ceW kegâÚ meHeâuelee YeeiÙeJeeveeW keâes ie=n, Jeenve ›eâÙe keâjves keâe
DeJemej efceuesiee~ jeMeer mJeeceer (leguee)Meg›eâ ceeieea neskeâj Glheefòe ceW
meneÙelee keâjsiee~ DeYeer° keâeÙe& ceW Øeieefle nesieer~ DeeefLe&keâ uesve-osve kesâ Øeefle
meleke&âlee DeeJeMÙekeâ nw~
Je=ef§ekeâ:- jeMeer mJeeceer cebieue keâer Devegketâuelee mes keâce&" JÙeefòeâlJe
SJeb meenefmekeâ keâeÙeex ceW ØeJe=efòe yeÌ{sieer~ mJeleb$e ceveesYeeJeeW keâe efJekeâeme
nesiee~ ie=n heefjJeej ceW DeevevoeslmeJe jepeveslee leLee yeÌ[s ueesieeW kesâ Deveg«en
keâe ueeYe efceuesiee~YeeiÙe keâer Dehes#ee keâeÙe& Meefòeâ Øeyeue jnsieer~
Oeveg:- Fme ceeme Deehekeâes ceeveefmekeâ Meejerefjkeâ JÙeeOeeSb veneR meleeÙesieer~
DeeefLe&keâ efmLeefle ceW efJeMes<e megOeej nesiee ie=n keäuesMe mes ceve ceW efKeVelee Dee
mekeâleer nw~yeewefækeâ efJekeâeme keâeÙeex ceW meJe&Lee meHeâuelee efceuesieer~ Œeer keâes
Goj efJekeâej nes mekeâlee nw~ YeieJeeve YeesuesveeLe ceneosJe SJeb F°osJe keâer
hetpee DeÛe&vee keâjW~
cekeâj:- Fme ceen ceW heue DeÛÚe Ieefšle veneR nesiee~ DeeefLe&keâ efmLeefle
[ebJee[esue ner jnsieer~ meeceeefpekeâ DeheÙeMe efceue mekeâlee nw~heefjefÛele heg®<e
keâer Deesj mes efJeMes<e efÛevlee jnsieer~Deekeâefmcekeâ Oeve keâe ueeYe nes, ves$e heerÌ[e
mes efJeMes<e hejsMeeveer jnsieer~ YeieJeeve ßeer nefj efJe<Ceg keâer DeejeOevee hetpee
keâjW~
kegbâYe:- Fme ceen ceW Deehekeâes meeOeejCe ner Heâue Øeehle neWieW~ Oece&
meceyebOeer keâeÙeex ceW efJeMes<e ®efÛe nesieer meceÙe JÙeleerle nesiee~ heeefjJeeefjkeâ
keâuen mes leveeJe yeÌ{ mekeâlee nw~ hetefCe&cee kes⠛ele mes Deehekeâes Meebefle efceue
mekeâleer nw~
ceerve:- Fme ceeme keâe Heâue ßes‰ nw~ ueeYe keâe meceÙe Gòece nw~
Me$egoue G«e ®he OeejCe keâj mekeâlee nw~ yevOegpeveeW mes Deehekeâes hetCe&
menÙeesie efceuesiee~ Meejerefjkeâ JÙeLeeDeeW keâe MeerIeÇ Meceve nesiee~ mevleeve megKe
Gòece jnsiee~ ßeer keâeefle&kesâÙe peer keâer DeejeOevee keâjW Oeeefce&keâ ØeJe=efòe jnsieer~
Fefle MegYe
-meblees<e JÙeeme
10 yeercee veiej,Kepejevee jesÌ[,Fvoewj
ceesyee. 9425063751
Deheveeheve
Dehevee heve nw Deheveeheve
lesje ceve nw lesje ceve
efceue peeÙes lesje cesje ceve,
lees peie nes peeÙes leve ceve~.
Dehevee ntb lees Dehevee ntb
lesje ntb lees cesje ntb
Ùen lesje cesje Dehevee
Dehevee nw lees lesje ntb~
–peveeo&vejeÙe veeiej
GoÙehegj
meeYeej mce=efle «ebLe
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 Skeâ megKeo DevegYeJe -ceeB mes mee#eelkeâej
yeele 5 Je<e& hetJe& keâer nw, efkebâleg ceQ Deheves peerJeve keâer Deye lekeâ keâer meyemes
Ùeeoieej Deewj DeodYegle Ùee$ee keâe megKeo DevegYeJe Deehe meYeer ceW yeebšvee Ûeenleer
nt~b 5 Je<e& hetJe& ceen petve ceW nceves meheefjJeej heeJeeieÌ{ peeves keâe Øees«eece yeveeÙee,
ceQ heehee-cecceer, oeroer, efpepeepeer Deewj 4 Je<e& keâer Yeebpeer~ heeJeeieÌ{ keâer Ùee$ee ceQ
yeÛeheve mes keâjleer Dee jner ntb SJeb ceeleepeer ceW nce meyekeâer Deštš DeemLee nw~
nce meye KegMeer-KegMeer peuoer G"keâj lewÙeej nes ieÙes, hej yengle Fblepeej
keâjveshej Yeer [^eÙeJej YewÙee DeeÙes ner veneR, helee Ûeuee efkeâ Gvekeâer leyeerÙele Kejeye
nes ieÙeer, Deewj otmejs [^eÙeJej keâer JÙeJemLee Yeer veneR nes hee jner Leer~ DebleleŠ
heehee ves Kego ieeÌ[er Ûeueeves keâe Hewâmeuee efkeâÙee Deewj nce meye heeJeeieÌ{ nsleg
efvekeâue ieÙes~ DeYeer PeeyegDee mes 10 efkeâceer ner DeeÙes Les efkeâ helee Ûeuee heehee keâe
[^eÙeefJebie ueeÙemeWme keâneR efiej ieÙee nw, nce Jeeheme PeeyegDee ieÙes hej yengle {t{b ves
hej ueeÙemeWme veneR efceuee~ yengle osj nes ieF& Leer Deewj meYeer hejsMeeve Yeer Les,
efkebâleg heeJeeieÌ{ peeves keâe efveCe&Ùe Dešue Lee, FmeefueS efyevee ueeÙemeWme kesâ ner nce
hegveŠ heeJeeieÌ{ Ùee$ee nsleg yeÌ{ Ûeues~ Meece kesâ meceÙe nce heeJeeieÌ{ keâer heeJeve Oeje
hej Les, Jewmes lees nce ncesMee ner hewoue ÛeÌ{keâj ceeleepeer kesâ oMe&ve ueeYe keâjles nQ,
hej meceÙe DeefOekeâ nes peeves kesâ keâejCe nceves meesÛee efkeâ GÌ[ve Kešesues ceW yew"
peeÙeWies, efkebâleg nceejer mecemÙeeSb Kelce nesves keâe veece veneR ues jner Leer, Jeneb
peekeâj nceW helee Ûeuee efkeâ GÌ[ve Kešesuee (efueHeäš) efkeâvneR lekeâveerekf eâ keâejCeeW mes
Deefveef§ele meceÙe kesâ efueS yebo nQ~ ceeleepeer keâer FÛÚe ceevekeâj nce hewoue ner
ÛeÌ{ves ueies, megneJeves mes KegMevegcee ceewmece keâe Deevebo uesles ngS nceves ÛeÌ{eF& keâer
DeeOeer otjer leÙe keâer Deewj DeÛeevekeâ lespe yeeefjMe nesves ueieer, Deewj Ùes lespe
yeeefjMe Oeerj-s Oeerjs Deewj YeÙeeJen nesleer ieF&, MeeÙeo Øeke=âefle nceejer hejer#ee ues
jner nw Ssmee meesÛekeâj nce oesiegveer jHeäleej mes cebeof j keâer Deesj yeÌ{ves ueies, nceW
jemles ceW otmejs keâesF& jenieerj veneR efceues~ DeefOekeâ TbÛeeF& hej hengÛb eves hej
Deekeämeerpeve keâce nesves ueieer, nce meyekeâer meebmeW peJeeye os jner Leer~ nceW meyemes
pÙeeoe efHeâ›eâ 4 meeue keâer efnceebMeer keâer nes jner Leer, efkebâleg Jees Yeer efyevee efkeâmeer
[j kesâ nceejs meeLe Ûeue jner Leer~ efJeke⚠heefjefmLeefleÙeeW mes ueÌ[les nceejs Mejerj
ves ceve keâe hetje-hetje meeLe efoÙee Deewj heš yebo nesves mes 2 efceveš hetJe& nce cebeof j
ceW hengÛb e ieÙes Les, meejs hegpeejer Dee§eÙe& mes nce osKe jns Les~ ceeleepeer kesâ oMe&ve
keâjles ner nceejer DeebKeeW mes Deebmet Dee ieÙes, Deewj Deye lekeâ ngF& meejer
hejsMeeefveÙeeB, meejer Lekeâeve Gve DeebmegDeeW kesâ meeLe yen ieF&~ ceeleepeer keâe Deueie
ner ceveesnejer ¤he nceW efoKe jne Lee, Jes cegmkegâjeleer ngF& ceevees Ùener keân jner
LeeR legce efHeâj Yeer Dee ieÙes~ [^eÙeJej keâe yeerceej nesvee, otmeje [^eÙeJej ve efceuevee
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 32
Deewj efHeâj heehee keâe ueeÙemeWme iegcevee MeeÙeo Ùes ceeleepeer kesâ mebkesâle Les~ ceeleepeer
kesâ oMe&ve keâjves kesâ yeeo nce Jeeheme veerÛes Glejves ueies, yeeefjMe Deye Yeer ÙeLeeJele
Leer Deewj DebOesje Yeer oesiegvee nes ieÙee Lee~ meere{Ìf ÙeeW hej heeveer Yej Ûegkeâe Lee~
nJeeSb lespe Ûeue jner LeeR, yeeefjMe Deheves YeÙeeJen ¤he ceW Leer Deewj DebOesje Flevee
efkeâ Skeâ-otmejs keâe Ûesnje Yeer "erkeâ mes veneR efoKes, nce Skeâ-otmejs keâe neLe
Leeces Ûeue jns Les, helee veneR kewâmes? nce Oeerj-s Oeerjs pee jns Les efkeâ leYeer efkeâmeer
ves Deekeâj nceW peÙe ceeleepeer keâne nceves GvnW peJeeye efoÙee lees GvneWves keâne efkeâ
veerÛes DebOesje pÙeeoe nw~ efkeâmeer mes šeÛe& ues uees, heehee ves keâne keâesF& ojJeepee
veneR Keesue jne nw efkeâmemes ues? Jees efHeâj mes peÙe ceeleepeer yeesuekeâj Deeies yeÌ{
ieÙes~ DebOesje nesves kesâ keâejCe nceceW mes keâesF& Yeer Gvekeâe Ûesnje veneR osKe heeÙee
Deewj Jees Skeâ Les Ùee oes FmeceW Yeer nce Skeâcele veneR nes mekesâ Deewj Fleveer yeeefjMe
Deewj DebOesjs ceW Jes efyevee šeÛe& kesâ keâneb Deewj keäÙeeW pee jns nQ? ceve ceW DeeÙes
Fve meJeeueeW kesâ peJeeye kesâ efueS peye nceves heerÚs osKee lees Jeneb keâesF& veneR
Lee~ kegâÚ keâoce Ûeueves hej nceW efkeâmeer ves šeÛe& mes jesMeveer efoKeeF&, Deewj
nces Gmemes šeÛe& Kejero ueer, Gmes yengle OevÙeJeeo oskeâj nceves Deeies yeÌ{s~
Gme 2 FbÛe keâer šeÛe& keâe yešve Kejeye Lee, FmeefueS GmeceW ceeefÛeme keâer
leerueer [euekeâj Gmes hekeâÌ[keâj jKeves hej ner šeÛe& Ûeue jner Leer~ Jees Úesšer
meer šeÛe& ner nceejs Deemeheeme Hewâues DebOesjs keâes otj keâjves keâe Skeâcee$e meneje
yeveer Deewj efkeâmeer lejn nce veerÛes Glej Ûegkesâ Les~ jeef$e efJeßeece kesâ efueS Jeneb
keâesF& nesšue Keeueer ve heekeâj nceW jele keâes ner efvekeâuevee heÌ[e, efpeme ogkeâeve
hej nceves ÛeeÙe heer, GvneWves yeleeÙee efkeâ Ùeneb jele kesâ meceÙe DebOesjs ceW pebieueer
peeveJej Dee peeles nQ, FmeefueS keâesF& Yeer jele keâes Thej veneR peelee, Deehe
ueesie keäÙeeW ieÙes, efkebâleg nce lees KegMe Les, keäÙeeWefkeâ nceejer meneÙelee keâjves
mJeÙeb ceeB DeeF& Leer, neB nceW ceeB keâe mee#eelkeâej ngDee Lee, Gme Ieesj yeeefjMe
ceW nceejer meneÙelee keâjves Deewj keâewve Dee mekeâlee nw Skeâ ceeB kesâ DeueeJee~
Gme Ùee$ee kesâ yeeo ceeB ceW nceejer ßeæe Deewj ØeieeÌ{ nes ieF&~ nce Jeeheme
PeeyegDee Dee ieÙes, otmejs efove megyen Skeâ ceefnuee Deheveer yeÛÛeer kesâ meeLe DeeF&
Deewj heehee keâe ueeÙemeWme ueewšeles ngS keâne efkeâ Ùen cesjer yeÛÛeer keâes keâue efceuee
Lee~ nceves Gme vevneR yeÛÛeer keâes OevÙeJeeo efoÙee Deewj Gmes hegjmkeâej oskeâj
DeÛÚs keâece nsleg Øeeslmeeefnle efkeâÙee~ F&Õej nw Deewj Deheves YeòeâeW keâer meowJe j#ee
keâjles nQ, yeme pe¤jle nw efJeÕeeme, meenme Deewj mebÙece keâer~
-kegâ. ef[cheue veeiej
PeeyegDee (94240-64104)
¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
 DeJeÛesleve ceve keâe ØeÙeesie kewâmes keâjles nQ ?
peerYej keâj peer ueW... mes efvekeâuee DeeoMe& hetJe& Øee@[keäš osves ceW me#ece Les~ Skeâ FbšjJÙet ceW GvneWves
([e@. peesmesHeâ ceHeâea keâer efJeÕe efJeKÙeele hegmleke⠑o heeJej Dee@Heâ ÙegJej keâne Lee, cesje Ùeb$e ncesMee cesjer keâuhevee kesâ Deveg¤he ner keâece keâjlee nw~
meyekeâebMeÙeme ceeFb[ keâe meejebMe) yeerme meeueeW ceW Fmekeâe Skeâ Yeer DeheJeeo veneR nw~
Fefleneme kesâ meyemes jÛeveelcekeâ Jew%eeefvekeâ DeJeÛesleve ceve kesâ meÛÛes efkeâme lejn Skeâ ceMentj Øeke=âefle Jew%eeefvekeâ
cenlJe keâes peeveles Les~ S[ermeve, ceekeâexveer, DeeFbmšerve Deewj keâF& DevÙe ves Deheveer mecemÙee meguePeeF&
Jew%eeefvekeâeW ves DeJeÛesleve ceve keâe ØeÙeesie keâj Ssmee %eeve Deewj peevekeâejer ne@Je&[& ÙetefveJeefme&šer kesâ ØeesHesâmej uegF& Siewefmepe GVeermeJeeR meoer kesâ meyemes
neefmeue keâer, efpememes GvneWves ceneve GheueefyOeÙeeb heeFË~ DeJeÛesleve ceve keâer ceMentj Decesefjkeâer Øeke=âefle Jew%eeefvekeâeW ceW mes Skeâ Les~ GvneWves Deheves DeJeÛesleve
Meefòeâ keâes keâce& ceW yeoueves keâer ÙeesiÙelee ceneve Jew%eeefvekeâeW Deewj MeesOekeâlee&DeeW ceve keâer ceneve MeefòeâÙeeW keâes veeRo ceW cenmetme efkeâÙee~ veerÛes efoÙes ieÙes
keâer meHeâuelee yengle cenlJehetCe& Deewj efveCee&Ùekeâ leLÙe nw~ Fmekeâe Skeâ GoenjCe Siewemf epe keâer peerJeveer mes efueÙee ieÙee nw, efpemes Gvekeâer efJeOeJee helveer
DeodYegle GoenjCe ceMentj kesâefcemš øesâ[efjkeâ Jee@ve mš^w[esefvešdpe kesâ peerJeve ves efueKee nw~ Jes oes mehleen mes Skeâ helLej kes⠚gkeâÌ[s hej mebjef#ele Heâe@efmeue
mes osKee pee mekeâlee nw~ Jes keâeHeâer meceÙe mes yeWpeerve veecekeâ neF[^eskeâeye&ve kesâ keâer OegOb eueer Úehe keâes mecePeves keâer keâeseMf eMe keâj jns Les~ Lekeâves Deewj Ûekeâjeves
jemeeÙeefvekeâ met$e keâes mecePeves kesâ efueS petPe jns Les, efpemeceW keâeye&ve Deewj kesâ yeeo GvneWves DeeefKejkeâej Dehevee keâece Skeâ lejHeâ jKe efoÙee Deewj Gmes
neF[^espeve kesâ Ún-Ún hejceeCeg nesles nQ~ Deheves efoceeie mes efvekeâeueves keâer keâesefMeMe
mš^w[esefvešdpe Fme mecemÙee mes ueieeleej peye Deehe mecePe ues l es nQ ef k eâ Deehekes â Yeer l ej Skeâ Øeyeue keâer~ Fmekesâ "erkeâ yeeo Skeâ yeej DeeOeer
hejsMeeve nes jns Les~ Gvekeâer leceece keâeseMf eMeW Meefòeâ nw~ pees Deehekeâer meejer FÛÚeDeeW keâes meekeâej keâjves ceW jele keâes peye Gvekeâer veeRo Kegueer, lees GvnW
veekeâece nes jner LeeR~ peye Jes Fme ieglLeer me#ece nw lees Deehekeâes DeelceefJeÕeeme Deewj Meebefle keâe Snmeeme Ùekeâerve Lee efkeâ meesles meceÙe GvneWves Gmeer
keâes meguePeeves ceW keâeceÙeeye veneR ngS, lees efceuelee nw~ Deehe Ûeens pees keâece keâjles neW, Deehekeâes Deheves ceÚueer keâes osKee Lee, efpemeceW meYeer KeesS
GvneWves Lekeâkeâj ceeceues keâes Deheves DeJeÛesleve DeJeÛesleve ceve kesâ efveÙece DeJeMÙe meerKeves ÛeeefnS~ peye Deehe ngS Debie hetjer lejn mes efoKe jns Les, uesekf eâve
ceve keâes meeQhe efoÙee~ Fmekesâ kegâÚ meceÙe peeveles nQ efkeâ Deheves ceve keâer MeefòeâÙeeW keâe kewâmes ØeÙeesie efkeâÙee peye GvneWves Gme ÚefJe keâes Ùeeo keâjves keâer
yeeo peye Jes uebove keâer yeme ceW ÛeÌ{ves Jeeues peeS peye Deehe Kego keâes hetjer lejn DeefYeJÙeòeâ keâj jns nes Deewj keâeseMf eMe keâer, lees Jen GvnW Ùeeo veneR DeeF&~
Les, lees Gvekesâ DeJeÛesve ves Gvekesâ efoceeie ceW Deheveer ØeefleYee mes otmejeW keâes ueeYe hengbÛee jns neW, lees Deehe yenjneue, Jes Ùen meesÛekeâj peeef[&ve [sme
DeÛeevekeâ keâeQOe Øemlegle keâer~ Deheves ceve ceW meÛÛeer meHeâuelee kesâ DeÛetkeâ ceeie& hej nQ~ Deiej Deehe F&Õej kesâ hueebšsme kesâ heeme Skeâ yeej efHeâj Gme Úehe
mš^Q[esefvešdpe ves meebhe keâer ÚefJe osKeer, pees keâece Ùee Fmekesâ efkeâmeer efnmmes ceW pegšs nQ, lees F&Õej Deehekesâ keâes osKeves ieS, leeefkeâ MeeÙeo Gmemes GvnW
Deheves ner hetbÚ keâes keâeš jne Lee Deewj meeLe nw~ Ssmes ceW keâewve Deehekesâ efKeueeHeâ efškeâ mekeâlee nw? mehevee Ùeeo Dee peeS~ Ùen keâeseMf eMe yeskeâej
ieesue-ieesue Ietce jne Lee~ DeJeÛesleve ceve Oejleer Ùee Deemeceeve ceW Ssmeer keâesF& Meefòeâ veneR nw, pees Deehekeâes ngF& OegbOeuee efjkeâe[& henues efpelevee ner
kesâ Fme mebosMe mes Jes Øesefjle nes ieS Deewj meHeâuelee lekeâ hengbÛeves mes jeskeâ mekeWâ~ Demhe° Lee~ Deieueer jele keâes ceÚueer
GvneWves Deheveer Keespe keâer efoMee yeoue ueer~ GvnW oesyeeje efoKeer uesefkeâve heefjCeece henues
peuo ner GvnW uebyes meceÙe mes Ûeene ieÙee peJeeye efceue ieÙee - hejceeCegDeeW mes pÙeeoe meblees<epevekeâ veneR Les~ henues keâer lejn ner peeieves hej ÚefJe
keâe ieesueekeâej mebÙeespeve, efpemes yeQpeerve efjbie veece mes peevee peelee nw~ ieeÙeye nes ieF&~ Jener DevegYeJe Skeâ yeej efHeâj oesnjeÙee peeSiee, Fme
efkeâme lejn Skeâ ceMentj Jew%eeefvekeâ ves Gcceero ceW leermejer jelekeâes GvneWves meesves mes henues Deheves heuebie kesâ heeme
Deheves DeeefJe<keâej efkeâS Skeâ heWefmeue Deewj keâeiepe jKe efueÙee~ ngDee Yeer Ùener~ megyen kesâ keâjerye
efvekeâesue šsmuee efJeÅegle kesâ #es$e kesâ yengle ØeYeeJeMeeueer heLe-ØeoMe&keâ Les~ ceÚueer Skeâ yeej efHeâj Gvekesâ meheves ceW DeeF&, henues lees Demhe°lee mes,
efJe%eeve cÙetefpeÙeceeW ceW jKeer šsmuee keâe@Fue yeÛÛeeW keâes ncesMee hemebo Deeleer uesefkeâve yeeo ceW Fleveer mhe°lee mes efkeâ GvnW Fmekesâ pewefJekeâ DebieeW kesâ yeejs
nw~ Ùen Gvekeâe efmeHe&â Skeâ DeeefJe<keâej nw~ DeeJesefMele, Oeeleg kesâ Fme ieesues keâes ceW peje Yeer Mebkeâe veneR jn ieF& Leer~ DeeOes meheves Deewj hetjs DebOesjs ceW
peye keâesF& Útlee nw, lees mLeweflekeâ efJeÅegle Gmekesâ yeeue KeÌ[s keâj osleer nw~ GvneWves efyemlej kesâ heeme jKes keâeiepe hej ceÚueer keâer Deeke=âefle yevee ueer~
šsmuee kesâ ØemeejCe Tpee& keâer DeJeOeejCee kesâ Yeer ØeÙeesie efkeâS Deewj Fme megyen peye Jes peeies, lees Deheves jele Jeeues mkesâÛe ceW Ssmes Debie osKekeâj
efJe<eÙe ceW Gvekesâ efJeÛeej Deye Yeer ›eâebeflekeâejer mecePes peeles nQ~ šsmuee nwjeve jn ieS, efpevekesâ yeejs ceW GvnW ueielee Lee efkeâ Heâe@efmeue ceW Fvekeâe
DeJeÛesleve ceve keâer Meefòeâ hej efJeÕeeme keâjles Les Deewj Gvekeâe Fmlesceeue Yeer efceuevee DemebYeJe Lee~ Jes peuoer ner peeef[&ve [sme hueebšsme kesâ heeme ieS~
keâjles Les~ peye Yeer Gvekesâ ceve ceW efkeâmeer veS DeeefJe<keâej Ùee keâF& MeesOe efoMee mkesâÛe kesâ ceeie&oMe&ve mes GvneWves helLej keâer melen keâer Úwveer mes Úeruee,
keâe efJeÛeej peelee Lee, lees Jes Deheveer keâuhevee ceW Fmekeâer lemJeerj yeveeles Les efpemekesâ veerÛes ceÚueer kesâ yeekeâer Debie efÚhes ngS Les~ peye ceÚueer hetjer lejn
Deewj efHeâj Fmes DeJeÛesleve ceve kesâ nJeeues keâj osles Les~ Jes peeveles Les efkeâ mes yeenj Dee ieF&, lees Ùen Gvekesâ meheves Deewj mkesâÛe kesâ Deveg¤he efvekeâueer
Gvekeâe DeJeÛesleve ceve Fmes mener lejerkesâ mes hetje yevee osiee Deewj Gvekesâ Ûesleve leLee Jes Deemeeveer mes Fmekeâe JeieeakeâjCe keâj heeS~ ›eâceMeŠ
ceve keâes Jes meejer yeeleW yelee osiee, pees Fmes meekeâej keâjves kesâ efueS pe¤jer nw~ Øemlegelf e-[e@.(ßeerceleer) ceOeg lespeØekeâeMe JÙeeme
nj mebYeeefJele megOeej hej Meebefle mes ceveve keâjves keâer Jepen mes ieueefleÙeeb ØeeOÙeehekeâ SJeb efJeYeeieeOÙe#e ØeeCeer MeeŒe
megOeejves ceW Gvekeâe peje Yeer meceÙe yeyee&o veneR ngDee, keäÙeeWefkeâ ieueefleÙeeb ngF& MeemekeâerÙe keâvÙee ceneefJeÅeeueÙe Oeej, 454 001
ner veneR~ Deheves meeLe keâece keâjves Jeeues lekeâveereMf eÙeveeW keâes Jes Deheves ceefmle<keâ cees. 9827450288/94254-91336
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 33 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 34 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 35 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË
×æã-ÁéÜUæ§ü 2010 36 ¡ÿ „Ê≈∑§‡Ê flÊáÊË