Õîîë áîëîâñðóóëàõ

çàìûí ýìãýã¿¿ä

03_Gastrology last.indd 107 5/25/2005 3:43:56 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Á. Öýðýíäàø ÝÌß -íû ýëýã ñóäëàëûí åðºíõèé ìýðãýæèëòýí,

Àêàäåìè÷, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Ñ. Áàäàìæàâ ÝÌß -íû Ãàñòðîýíòåðîëîãèéí åðºíõèé
ìýðãýæèëòýí, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Ã. Ýíõäîëãîð ÝÌØÈÓÑ- èéí Äîòðûí òýíõìèéí ýðõëýã÷,
Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Ñ.Ãàíòóÿà ÝÌß-û Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî, òºëºâëºëò,
õºãæèë õàðèóöñàí ìýðãýæèëòýí, Àíàãààõ
óõààíû ìàãèñòð
Í. Áàÿðìàà Êëèíèêèéí 2 ð ýìíýëãèéí äîòðûí 4 ð òàñãèéí
ýðõëýã÷, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Ð. Àìàðàà Êëèíèêèéí 2 ð ýìíýëãèéí äîòðûí 1 ð òàñãèéí
ýðõëýã÷, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Ö. Ñàðàíòóÿà ÝÌØÈÓÑ- èéí Äîòðûí òýíõìèéí áàãø, Àíàãààõ
óõààíû äîêòîð
Á. Îþóíöýöýã ÝÌØÈÓÑ -èéí Äîòðûí òýíõìèéí áàãø, Àíàãààõ
óõààíû äîêòîð
Í. Áèðà ÝÌØÓÈÑ -èéí Ãàñòðîýíòåðîëîãèéí òýíõìèéí
áàãø, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð
Õ.Îþóíöýöýã ÝÌØÓÈÑ- èéí Ãàñòðîýíòåðîëîãèéí òýíõìèéí
áàãø, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð

108 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 108 5/25/2005 3:43:57 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

1. ÕÎÄÎÎÄ, ÓËÀÀÍ ÕÎÎËÎÉÍ ÑªÐêª ªÂ×ÈÍ

Òîäîðõîéëîëò Óëààí õîîëîéí äîîä õóíèã÷ áóë÷èí ñóëàðñíû óëìààñ

õîäîîä, äýýä ãýäýñíèé àãóóëàãäàõóóí óëààí õîîëîéä
îðñíîîñ èëðýõ ýìíýë ç¿é, óëààí õîîëîéí á¿òýö ç¿éí
ººð÷ëºëò á¿õèé ýìãýãèéã õîäîîä óëààí õîîëîéí
ñºð㺺 ºâ÷èí ãýíý.
Øàëòãààí 1. Óëààí õîîëîéí á¿òöèéí áàéðëàëûí ººð÷ëºëò:
• ªðöíèé èâýðõèé
• Òàðãàëàëò
• Óëààí õîîëîéí õàãàëãààíû äàðàà
2. Áóë÷èíãèéí øàëòãààíòàé
• Ñèñòåìèéí ñêëåðîäåðìè
• Ðåôëþêñ ýçîôàãèò
3. Äààâðûí ººð÷ëºëò
• Æèðýìñëýëò
• Áèåèéí þìíû àëäàãäàë
4. Ãàäààä øàëòãààí
• Òàìõè
• Øîêàëàä, êîôå, ºòãºí öàé óóõ,
• Àðõè
• Ýì (êàëüöèéí àíòîãîíèñò, b-àäðåíîáëîêàòîð,
íèòðàò, àíòèõîëèíýðãèéí ýì ãýõ ìýò)
Àíãèëàë Óëààí õîîëîéí ñºð㺺ò ¿ðýâñýëèéã äóðàíãèéí
øèíæèëãýýíèé ººð÷ëºëòºíä ¿íäýñëýí Ëîñ Àíæåëîñèéí
àíãèëëûã áàðèìòàëíà.
1. “À ” çýðýã
2. ” ” çýðýã
3. ”Ñ ”çýðýã
4. ”Ä ”çýðýã

Ýìíýë ç¿é
1. Ѻð㺺íèé øèíæ: öýýæ õîðñîõ, ýñãýëýí ç¿éëýýð ãóëãèõ, ºâ÷¿¿íèé
àðààð ºâäºõ, ãîðîéõ
2. Áóñàä ýðõòýíýýñ ãàðàõ øèíæ: õîîëîé ñººõ, áà÷óóðàõ, õàíèàëãàõ,
àìüñãààäàõ, ç¿ðõýýð ºâäºõ,

Õ¿íäðýë
1. Óëààí õîîëîéí íàðèéñàë
2. Áàððåòûí óëààí õîîëîé
3. Àñïèðàöûí ïíåâìîíè

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 109

03_Gastrology last.indd 109 5/25/2005 3:43:57 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Îíîøëîãîî
• Ðåíòãåí øèíæèëãýý: õàíà õººæ õàâàãíàõ, õóíèàñíû õ¿÷äýë àëäàãäàõ,
áàðèéí øîõîé õîäîîäíîîñ óëààí õîîëîé ðóó áóöàæ îðîõ, ºðöíèé
èâýðõèé, óëààí õîîëîéí íàðèéñàë
• ðÍ ìåòðèéí øèíæèëãýý: óëààí õîîëîéí ðÍ 4-ñ äîîøëîõ íü 5 ìèíóòààñ
óðò ¿ðãýëæëýõ
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• Öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýý
• Óÿí äóðàíãèéí øèíæèëãýý: ñàëñòûí ººð÷ëºëòèéã òóñãàõäàà Ëîñ-
Àíæåëîñûí àíãèëëûã áàðèìòëàí “À ”, ” ”, ”Ñ ”, ”Ä ” çýðãýýð ¿íýëíý.

Ýì÷èëãýý
1. Äýãëýì:
• 15-20 ñì ºíäºð äýðòýé óíòàõ
• Àðõè, òàìõè õîðèõ, ººõ, òîñ, øîêîëàä, êîôå, õèéæ¿¿ëñýí óíäàà,
ãàà, õàëóóí íîãîî çýðãèéã õÿçãààðëàõ
• Æèí õàñàõ, òóðàõ
• Îðîéí õîîëûã óíòàõààñ 3-4 öàãèéí ºìíº èäýõ
• Õýò áàðèó õóâöàñ ºìñºõã¿é

2. Ýìèéí ýì÷èëãýý
2.1. Õîäîîäíû ø¿¿ðýë áóóðóóëàõ ýì 4-8 äîëîî õîíîã óóõ
• Öèìåòèäèí 200 ìã òóíãààð ºäºðò 3-4 óäààóóõ
• Ðàíèòèäèí 150 ìã òóíãààð ºäºðò 3 óäàà óóõ
• Ôàìîòèäèí 40 ìã òóíãààð ºäºðò 1-2 óäàà óóõ

2.2. Óñòºðºã÷èéí èîíûã õîðèãëîõ ýì

• Îìåïðàçîë õîíîãò 30-40 ìã òóíãààð óóõ

2.3.Õºäºë㺺íèéã çîõèöóóëàõ çîðèëãîîð ïðîêèíåòèê ýì 10 õîíîã óóõ

• Ìåòîêëîïðàìèä (Öåðóêàë,Ðåãëàí) 10 ìã òóíãààð ºäºðò 3 óäàà
õîîëíîîñ 30 ìèíóòûí ºìíº óóíà.
• Ìîòèëèóì èë¿¿ ¿éë÷èëãýýòýé 10 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà õîîëíîîñ
20- 30 ìèíóòûí ºìíº óóëãàíà.

2.4. ñàëñò õàìãààëàõ ýì

• Ñóêðàëüôàò 0,5 – 1 ã õîîëíîîñ 30-40 ìèíóòûí ºìíº, óíòàõûí
ºìíº, ºëºí ¿åä óóíà.
• Àíòàöèä (Àëìàãåëü, Ôîñôîëþãåëü, Ìàëîêñ )15ìë òóíãààð ºäºðò
3-4 óäàà óóíà)

110 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 110 5/25/2005 3:43:57 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Ýìíýë ç¿éí øèíæ òýìäýã, çýðãýýñ õàìààðñàí ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì:

2.5. À çýðãèéí ¿åä óñòºðºã÷èéí èîíûã õîðèãëîõ ýì
• Îìåïðàçîë (Ðàáåïðàçîë) õîíîãò 20 ìã ºäºðò 1 óäàà
• Ëàíçîïðàçîë 30 ìã ºäºðò 1 óäàà
• Ïàíòîïðàçîë áà ýçîìåïðàçîë 40 ìã ºäºðò 1 óäàà
Äýýðõ ýìèéí àëü íýãèéã ñîíãîæ 2-4 äîëîî õîíîã óóíà.
Äàðàà íü ðàíèòèäèí 150 ìã ºäºðò 2 óäàà ýñâýë îðîé óíòàõûí ºìíº 2
øèðõýãýýð 1 ñàð óóíà.

2.6. B, C çýðýãòýé ¿åä

• Îìåïðàçîë (Ðàáåïðàçîë) õîíîãò 20 ìã ºäºðò 2 óäàà, ýñâýë 40
ìã óíòàõûí ºìíº 6-8 äîëîî õîíîã óóíà.
• Ðàíèòèäèíû òóíã 300-1200 ìã õ¿ðòýë íýìæ õýðýãëýíý.

2.7. Äóðàíãààð øàëáàðõàé èëðýýã¿é áîëîâ÷ öýýæ õîðñîõ çîâèóðòàé

ºâ÷òºíä Í2 ðåöåïòîð õîðèãëîõ ýì ðàíèòèäèí 150 ìã ºäºðò 1-2 óäàà,
ïðîêèíåòèê ýì öèçàïðèä 10 ìã ºäºðò 3 óäàà 2-4 äîëîî õîíîã óóëãàíà.

2.8. Õýðýâ öºñíèé ñºð㺺òýé áîë óñòºðºã÷èéí èîí õîðèãëîõ ýì, ïðîêèíåòèê,
õîäîîä óëààí õîîëîé á¿ðõýýõ, õó÷èõ ýì óóíà.

Îìåïðàçîë 20 ìã ºäºðò 1- 2 óäàà

14-21 õîíîã ýì÷èéí
öèçàïðèä, ìîòèëèóì, 10 ìã ºäºðò 3 óäàà
çààâðààð óóíà.
Ñóêðàëüôàò 1ã ºäºðò 2-3 óäàà

Ìýñ çàñàë ýì÷èëãýýíèé çààëò

• Óëààí õîîëîéí íàðèéñàë
• Èâýðõèé õàâ÷èãäàõ
• Øàðõíààñ öóñ àëäàõ

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 111

03_Gastrology last.indd 111 5/25/2005 3:43:57 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

2. ÕÎÄÎÎÄÍÛ ÀÐÕÀà ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò Õîäîîäíû ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí ¿ðýâñýë, ýñèéí íºõºí

òºëæèëòèéí àëäàãäàë, áóë÷èðõàéí ýñ¿¿äèéí
õàòèíãèðøèë ¿¿ñ÷, õîäîîäíû ø¿¿ðýë ÿëãàðàë áîëîí
õºäºë㺺íèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãääàã ýìãýãèéã
õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë (ÕÀ¯) ãýíý.
Øàëòãààí • íÿíãèéí ãàðàëòàé
• íÿíãèéí áóñ ãàðàëòàé
• øàëòãààí òîäîðõîéã¿é
Àíãèëàë 1. Õýëáýðýýð:
• 1.Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë A õýëáýð (autoimmune)
• 2.Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë B õýëáýð (bacterial)
• 3.Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë C õýëáýð (chemical
• 4.Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë D õýëáýð áóþó îíöëîã
õýëáýð¿¿ä
• 5. Õàâñàðñàí õýëáýð
2. Øàëòãààíààð:
• 1.Íÿíãèéí ãàðàëòàé (Helicobacter pylori, áóñàä íÿí)
• 2. Íÿíãèéí áóñ ãàðàëòàé (ýì, öºñ, õèìèéí áîäèñ)
• 3. Øàëòãààí òîäîðõîéã¿é
3. Ýìãýã á¿òöýýð:
• Helicobacter pylori õàëäâàðûí çýðýã: 0, I, II, III
• ¯ðýâñëèéí çýðýã:õºíãºí, äóíä, õ¿íä
• Èäýâõæèë: èäýâõæèëã¿é, ñóë, äóíä, ºíäºð
èäýâõæèëòýé)
• Õàòèíãèðøèëò ººð÷ëºëò: õàòèíãèðøèëã¿é,
ãîëîìòîò, òàðõìàë õàòèíãèðøèëò
• Ãýäýñíèé ìåòàïëàçè ººð÷ëºëò:
èëýðñýí, èëðýýã¿é
4. Áàéðëàëààð:
• Õîäîîäíû ¸ðîîë
• Íóãàëóóðûã õàìàðñàí
• Õîäîîäíû á¿õ õýñãèéã õàìàðñàí
5. Õîäîîäíû ø¿¿ðýë ÿëãàðàëòààð:
• õýâèéí
• áàãàññàí
• èõýññýí
• ýðñ áóóðñàí - àíàöèä

112 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 112 5/25/2005 3:43:58 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Ýìíýë ç¿é
1. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë A õýëáýð: õîäîîäíû õ¿÷èë áàãàäñàíààñ ¿¿ñýõ
áèæ øèíæ, âèòàìèí Â12 äóòàãäàë, áóñàä àóòîèììóíû ýìãýãòýé õàâñðàõ,
õîäîîäíû èõ áèå õýñãèéí õàòàíãèðøèëò ººð÷ëºëò, öóñàíä ãàñòðèíû
õýìæýý èõ >100ng/ml

2. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë B õýëáýð: õîäîîä ãýäýñíèé áèæ, õýâëèéí äýä

õýñýãò ºâäºõ õàì øèíæ , õîäîîäíû ñàëñòàä õåëèêî íÿí, öóñàíä íÿíãèéí
ýñðýã áèåò, õîäîîäíû íóãàëóóð õýñãýýñ ¿ðýâñýë ýõëýí á¿õ õýñãèéã õàìðàõ,
õîäîîäíû ø¿¿ðëèéí ¿éë àæèëëàãààíû ÿíç á¿ðèéí àëäàãäàë

3. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë C õýëáýð: öºñ áà ãýäýñíèé ø¿¿ñíèé ñºð㺺,

ñàëñò ãýìòýýõ ýìèéí íºëºº, ñºð㺺 øèíæ

Õ¿íäðýë
1. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë A õýëáýð: öóñ áàãàäàëò
2. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë B õýëáýð: øàðõëàà ºâ÷èí, ëèìôîìà
3. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë C õýëáýð: øèíæ òýìäýãèéí øàðõ

Îíîøëîãîî
• Ñèéâýíä ãàñòðèíû àãóóëàìæ
• Õåëèêî íÿíã òîäîðõîéëîõ óðåàçûí ñîðèë, ñèéâýíä ýñðýã áèåò èëýðíý.
• Õîäîîäíû ø¿¿ðëèéí øèíæèëãýý – õîíîãèéí ðÍ ìåòð
òîäîðõîéëíî.
• Óÿí äóðàíãèéí øèíæèëãýýíä ñàëñò óëàéñàí ¿ðýâñëèéí øèíæ
èëýðíý.
• Õîäîîäíû ðåíòãåí øèíæèëãýýãýýð õîäîîäíû õýëáýðèéí
ººð÷ëºëò¿¿äèéã (õîäîîä ñóíàëò, “äýãýý ìàÿãèéí õîäîîä” ãýõ ìýò )
èëð¿¿ëíý.
• Õýâëèéí õýò àâèàíû øèíæèëãýýãýýð õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí
ýðõòíèé äàãàëäàõ ýìãýãèéã îíîøëîíî.
• Ýìãýã á¿òýö ç¿éí øèíæèëãýý
• Öóñíû äýëãýðýíã¿é øèíæèëãýý

Ýì÷èëãýý
1. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë A õýëáýð
1.1. Õîäîîäíû ø¿¿ðëèéí ¿éë àæèëëàãààã çîõèöóóëàõ ýì¿¿ä :
• Ïàíêðåàòèí /0,25 ºäºðò 3 óäàà õîîëíû ºìíº óóíà/ 14-21 õîíîã
• Òàâàí ñàëààíû õàíä/15 ãð + 50 ìë óñàíä õàíäàëæ ºã뺺 1 óäàà
óóíà / 21-28 õîíîã
• Õîäîîäíû õ¿÷èë/1%, 15 ìë ýýð ºäºðò 3 óäàà óóíà / 7-14 õîíîã
• Ýóôèëëèí/0,15 ãð- ààð ºäºðò 3 óäàà óóíà/14-21 õîíîã

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 113

03_Gastrology last.indd 113 5/25/2005 3:43:58 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

1.2. Õîäîîäíû öóñàí õàíãàìæ ñàéæðóóëàõ, íºõºí òºëæ¿¿ëýõ, öóñ

òºëæ¿¿ëýõ, áîäèñûí ñîëèëöîîã ñàéæðóóëàõ ýì¿¿ä :
• Íèêîòèíû õ¿÷èë 1 ìë -1 óäàà áóë÷èíä òàðèíà. 21-30 õîíîã
• Êîìïëàìèí 0.15 3 óäàà óóíà. 21-30 õîíîã
• Âåíòåð 1 ãð-ààð 3 óäàà óóíà. 14-21 õîíîã
• Öèàíîêîáàëàìèä 500-1000ìêã- õ 1 óäàà áóë÷èíä òàðèíà.
15-20 õîíîã
• Íåðàáîë 0,001 1 øàõìàëààð ºäºðò 2 óäàà óóíà. 14-21 õîíîã
• Ðåòàáîëè 5% -1 ìë-ýýð 7 õîíîãò 1 óäàà áóë÷èíä òàðèíà. 4 óäàà

2. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë B õýëáýð

2. 1. Õåëèêî íÿí óñòãàõ 3 ýìèéí õîñëîë ýì÷èëãýý
• Îìåïðàçîë 20ìã-ààð 2 óäàà ªã뺺,îðîé õîîë óíäíààñ 30 –í ìèíóòûí
äàðàà óóíà. +
• Àìîêñàöèëëèí 1 ãð-ààð 2 óäàà ªã뺺, îðîé îìåïðàçîë óóñíààñ õîéø
10 –20 ìèíóòûí äàðàà óóíà. +
• Ìåòðîíèäàçîë 0.5 ãð-ààð 2 óäàà ªã뺺 îðîé àìîêñàöèëëèí óóñíààñ
õîéø 10-í ìèíóòûí äàðàà óóíà.

2. 2. Õîäîîäíû õ¿÷èë áóóðóóëàõ ýì.

Ôàìîòèäèí 20ìã, îìåïðàçîë 20ìã, çàíòàê 150ìã Îðîéä íýã óäàà óóíà.

2.3. Õîäîîäíû õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ áýëäìýë

2.4.Âåíòåð 1 ãð ªäºðò 3 óäàà õîîë èäýõýýñ ºìíº óóíà.

Õîäîîäíû òàðõìàë ¿ðýâñýë, ãîëîìòîò õàòèíãàðøèë, ãýäýñíèé ìåòàïëàçèÿ
èëýðñýí,õîäîîäíû õ¿÷èë áàãàññàí òîõèîëäîëä õîäîîäíû ñàëñòûí íºõºí
òºëæèëò ñàéæðóóëàõ, á¿ðõýýõ ¿éë÷èëãýýòýé âèñìóòûí äàâñ àãóóëñàí
áýëäìýëèéí àëü íýãèéã ñóóðü ýì áîëãîí àâ÷, õî¸ð àíòèáèîòèêòàé õàâñðàí
ãóðâàëñàí ýì÷èëãýýã õèéäýã (5, 16)

Äå-Íîë 120 ìã-ààð 4 óäàà õîîë èäýõèéí ºìíº óóíà 28 õîíîã

Àìîêñàöèëëèí 0.5 ãð-ààð 4 óäàà õîîë èäñýíèé äàðàà óóíà 10 õîíîã
Ìåòðîíèäàçîë 0.5 ãð-ààð 3 óäàà õîîë èäñýíèé äàðàà óóíà 10 õîíîã

Íÿíãèéí ýñðýã ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿äýýñ êëàðèòðîìèöèí,

òåòðàöèêëèí, ôóðîçîëèäîí, ýðèòðîìèöèíûã ñîíãîí àâ÷ áîëíî. Ãóðâàëñàí
ýì÷èëãýýíä Íp óñòãàãäàõã¿é áîë ñóóðü ýìèéã (îìåïðàçîë, ëàíçîïðàçîë,
äå-íîë) 3- í àíòèáèîòèêòàé õàâñðàí õýðýãëýíý.

Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý:

Õîäîîäíû õºäºë㺺íèé ¿éëèéí õÿìðàëààñ õàðãàëçàí

114 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 114 5/25/2005 3:43:58 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

1. Áóë÷èíãèéí àã÷èë òàâèóëàõ (íî-øïà, àòðîïèí, ïàïàâåðèí ãèäðîõëîðèä,

ãàëèäîð, áåëëåðãàìèí),
2. Õºäºë㺺í ò¿ðãýñãýõ (öåðóêàë, öèçàïðèä, ìîòèëèóì) ýì¿¿ä ºãíº.
3. Õîäîîäíû ø¿¿ðëèéí ¿éë àæèëëàãààã õàðãàëçàí õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ
áóþó áàãàñãàõ ¿éë÷èëãýýòýé
(àëìàãåëü, ìààëîêñ, ðåííè, çàíòàê, ðàíèòèäèí, îìåïðàçîë) ýì¿¿ä,
4. Õ¿÷èë ¿¿ñýëòèéã èõýñãýõ, ôåðìåíò áà õ¿÷èë îðëîõ ýì¿¿ä
(ýóôèëëèí, íèêîòèíû õ¿÷èë, êîìïëàìèí, ïåïñèí, òàâàí ñàëààíû õàíä,
ôåñòàë, ìåçèì- ôîðòå) ºãíº.
5. ÕÀ¯-èéí ñýäðýë íàìæèæ áàéãàà ¿åä ç¿¿, öàõèëãààí (ýëåêòðîôîðåç),
ðàøààí ýì÷èëãýý õèéíý.

3. Õîäîîäíû àðõàã ¿ðýâñýë C õýëáýð

3.1. Öºñ õººõ, öºñ õîëáîõ ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿ä :
Õîëåñòèðàìèí 4ãð 60-80 ìë áóöàëñàí óñàíä íàéðóóëæ ºäºðò 2-3 óäàà
óóíà. 7-10 õîíîã
Óðñîôàëüê 0.25 ãð- ààð 2 óäàà óóíà. 14-21 õîíîã
Ìàãíèÿ ñóëüôàò 30ãð 100 ìë áóöàëñàí óñàíä íàéðóóëæ 30ìë-ýýð ºäºðò
3 óäàà óóíà. 7 õîíîã

3.2. Õºäºë㺺í çîõèöóóëàõ ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿ä :

Ìåòîêëîïðàìèä (ðåãëàí, öåðóêàë) 0.01 ãð-ààð 3 óäàà 15-20 ìèíóòûí
ºìíº óóíà.10-14 õîíîã
Ìîòèëèóì 0,01 ãð-ààð 3 óäàà õîîëíîîñ 15-20 ìèíóòûí ºìíº óóíà.10-14
õîíîã

3.3. Õîäîîäíû ñàëñòûã öºñíèé ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ ýì

Âåíòåð (ñóêðàëüôàò) 1 ãð- ààð 3 óäàà õîîë èäýõýýñ ºìíº óóíà. 21
õîíîã
Ïðîñòîãëàíäèí Å-èéí á¿ëãèéí ýì¿¿äèéã õýðýãëýíý.
̺í õàíûí ýñèéí H+K+ÀÒÔàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëàã÷ á¿ëãèéí ýì¿¿ä
(îìåïðàçîë, ëàíçîïðàçîë, ïàðèåò) õýðýãëýíý.
Ìèçîïðîñòîë 0,2 ãð-ààð 4 óäàà õîîë èäýõèéí ºìíº óóíà. 14-21 õîíîã
Öèòîòåê 0,4 ãð-ààð 2 óäàà õîîë èäýõèéí ºìíº óóíà.14-21 õîíîã
Îìåïðàçîë 20ìã õ 2 óäàà õîîë èäñýíèé äàðàà óóíà.14-21 õîíîã
Ëàíçîïðàçîë 30ìã-ààð 2 óäàà õîîë èäñýíèé äàðàà óóíà. 14-21 õîíîã

Õ¿¿õäèéí ïðàêòèêò õýðýãëýõ ýìèéí òóí, õýìæýý

À. Õåëèêî íÿíã óñòãàõ ýì÷èëãýý

• Õîäîîäíû ø¿¿ðýë õýâèéí ¿åä õýðýãëýõ ãóðâàë ñõåì:
-Äåíîë (âåíòðîë) 120ìã ºäºðò 2 óäàà õîîë èäýõýýñ 30

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 115

03_Gastrology last.indd 115 5/25/2005 3:43:58 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

ìèíóòûí ºìíº óóõ

-Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý: àìîêñàöèëèí 50ìã/ êã, ºäºðò 2 óäàà ýñâýë
êëàðèòðîìèöèí
15ìã/ êã, ñóìàìåä 10ìã/êã ºäºðò 2-3 óäàà
-òðèõîïîë 15/êã ºäºðò 3 óäàà 14 õîíîã óóõ
• Õîäîîäíû ø¿¿ðýë èõýññýí ¿åä õî¸ðîë ñõåìèéã õýðýãëýíý.
-îìåïðàçîë 1-2ìã/êã õîíîãò 1 óäàà
-àìîêñàöèëëèí (êëàðèòðîìèöèí, ñóìàìåä) ºäºðò 3 óäàà
ñõåìèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 14 õîíîã

• Õîäîîäíû ø¿¿ðýë èõýññýí, óëàéëòòàé ¿åä äºðâºë ñõåìèéã õýðýãëýíý.

-îìåïðàçîë
-ÀÁ: àìîêñàöèëëèí ý äýýðõè òóíãààð 7 õîíîã óóíà.
-Äåíîë

Á. Àíòàöèäóóä:
Àëìàãåëü íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí òóíãèéí 1/2-ýýð ºäºðò 3 óäàà õîîë
èäñýíèé 30-40 ìèíóòûí äàðàà óóíà.

Â. Ðåôëþêñèéí ¿åä õýðýãëýõ ïðîêèíåòê¿¿ä.

öåðóêàëü, ìîòèëóì 1ìã/êã –ààð òîîöîí ºäºðò 3 óäàà õîîë èäýõýýñ
30 ìèíóòûí ºìíº óóíà.

116 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 116 5/25/2005 3:43:58 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

3. ÕÎÄÎÎÄ ÄÝÝÄ ÃÝÄÝÑÍÈÉ ØÀÐÕËÀÀ ªÂ×ÈÍ

Òîäîðõîéëîëò Õîäîîäíû õºíººëò áà õàìãààëàõ õ¿÷èí ç¿éëèéí

òýíöâýðò õàðüöàà àëäàãäñàíààð ñàëñòûí á¿ðýí á¿òýí
áàéäàë ººð÷ëºãäºæ øàðõëàà ¿¿ñãýäýã àðõàã äàõèëòàò
ÿâöòàé, õîäîîä ãýäýñíèé õºäºë㺺íèé ø¿¿ðëèéí
çîõèöóóëãûí àëäàãäëààð èëýðäýã ýìãýãèéã õýëíý.
Øàëòãààí Øàëòãààí òîäîðõîé áóñ: ìýäðýë ñýòãýöèéí õÿìðàë,
óäàìøèë ç¿é, àðõè, òàìõè, õåëèêî íÿí, ýì çýðýã ýìãýã
æàìûí îëîí õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëººò ýìãýã
Àíãèëàë 1. Áàéðëàëààð:
• Õîäîîäíû øàðõëàà
• Äýýä ãýäýñíèé øàðõëàà
• Õîäîîä äýýä ãýäýñíèé õîñîëñîí øàðõëàà
2. ßâöààð:
• Öººí äàõèëòòàé
• Îëîí äàõèëòòàé
• Øàëòãààí òîäîðõîéã¿é
3. Ýìãýã á¿òöýýð:
• ÿí
• ªíãºö
• Ǻâ õýëáýðòýé
• Ǻâ áóñ õýëáýðòýé
• Ç¿ñýãäñýí
• Îëîí øàðõ
• Í¿¿ñýí øàðõ
4. Óÿí äóðàíãèéí øèíæèëãýýíèé ººð÷ëºëòººð:
• Èäýâõèæèëèéí ¿å- active stage: ÀI, AII
• Ýäãýðýëòèéí ¿å-healing stage: HI, HII
• Ñîðâèæèëòûí ¿å- scar stage:SI, SII
• Õåëèêî íÿíãèéí èëðýëòýýð:
Helicobacter pylori (+), ( - )
• Ýðõòíèé àíàòîìèéí áàéðëàë: êàðäè, ñóáêàðäè,
èõ áèå, íóãàëóóð, ãàðàõ àìñàð, èõ áà áàãà ìàõèà,
óðä áà àðä õàíà, áóëöóó ò¿¿íèé õàíà, äýýä
ãýäýñíèé áàéðëàëààð
5. ¯å øàòààð:
• Ñýäðýëèéí ¿å
• Íàìæìàë ¿å
6. Õ¿íäðýë òîõèîëäîõ õýëáýð:
• Öóñ àëäàëò
• Øàðõ öîîðîõ
• Íóãàëóóðûí íàðèéñàë
• Õºðø ýðõòýí ð¿¿ íýâ÷èõ
• Õàâäàðò õóâèðàõ
• Ïåðèâåñöèðèò

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 117

03_Gastrology last.indd 117 5/25/2005 3:43:59 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Ýìíýë ç¿é
1. ªâäºõ õàì øèíæ: ýðò áà õîæóó ºâäºëò, ºëºí ¿åèéí ºâäºëò
2. Áèæ õàì øèíæ: õîäîîäíû õ¿÷èë èõýññýí áèæ äàâàìãàéëàõ
3. Ìýäðýë ñóëüäëûí õàì øèíæ
4. Øàðõëààíû õ¿íäðýëèéã èëòãýõ øèíæ òýìäýã

Õ¿íäðýë
• öóñ àëäàëò
• øàðõ öîîðîõ
• íóãàëóóðûí íàðèéñàë
• õºðø ýðõòýí ð¿¿ íýâ÷èõ
• õàâäàðò õóâèðàõ
• ïåðèâåñöèðèò

Îíîøëîãîî
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýýíä ãåìîãëîáèí áàãàñíà.
• ªòãºíä äàëä öóñ èëð¿¿ëýõ
• Öóñíû á¿ëýã áîëîí ðåçóñ õ¿÷èí òîäîðõîéëîõ
• Óÿí äóðàíä øàðõëàà èëýðíý.
• Ýäèéí øèíæèëãýýíä ýñèéí ººð÷ëºëò ãàðíà.
• Õîäîîä ãýðýëä õàðàõàä Áàðè /+/, Ýä /-/
• Õåëèêî íÿí èëð¿¿ëýõ øèíæèëãýý õèéõ /35 </
• Õîäîîäíû ø¿¿ðëèéí áàéäëûã òîäîðõîéëîõ ðÍ ìåòð øèíæèëãýý

Ýì÷èëãýý
1. Õîîë ýì÷èëãýý:
¹1à ºâ÷íèé ñýäýðëèéí ¿åä, ¹1á íàìæèëò ýõëýõ ¿åä ºãíº.
2. Ýìèéí ýì÷èëãýý:
-õåëèêî íÿí óñòãàõ ãóðâàëñàí, äºðâºëñºí ýì÷èëãýý

Ñõåì 1
Äåíîë 120 ìã õ4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 10 õîíîã
Àìîêñèöèëëèí 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã
Ìåòðîíèäàçîë 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã
Ôàìîòèäèí 20 ìã õ 2 ºã뺺 , îðîé 6- 8 äîëîî õîíîã

Ñõåì 2
Ôàìîòèäèí 20 ìã õ 2 ºã뺺 , îðîé 6- 8 äîëîî õîíîã
Àìîêñèöèëëèí 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã
Ìåòðîíèäàçîë 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã

118 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 118 5/25/2005 3:43:59 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Ñõåì 3
Îìåïðàçîë 40 ìã Îðîéä óíòàõûí ºìíº
Àìîêñèöèëëèí 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã
Ìåòðîíèäàçîë 0,5 ã õ 4 óäàà ºã뺺 2, îðîé 2 7 õîíîã

• Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý:

áóë÷èíãèéí àã÷èë òàâèóëàõ (íî-øïà, àòðîïèí, ïàïàâåðèí ãèäðîõëîðèä,
ãàëèäîð, áåëëåðãàìèí),
õºäºë㺺í çîõèöóóëàõ (öåðóêàë, öèçàïðèä, ìîòèëèóì) ýì¿¿ä ºãíº.
• ªâ÷èí íàìæèæ áàéãàà ¿åä ç¿¿, öàõèëãààí, ðàøààí ýì÷èëãýý õèéíý.

Õ¿¿õäèéí ïðàêòèêò õýðýãëýõ ýìèéí òóí, õýìæýý

Õîäîîä äýýðõè ãýäýñíèé øàðõëàà ºâ÷èí

À. Õîäîîäíû ø¿¿ñ ñààðìàãæóóëàã÷: - àíòàöèäóóä:

Àëìàãåëü, ôîñôîëþãåëü –èéã ºäºðò 4-5 óäàà õîîë èäñýíýýñ õîéø
1-3 öàãèéí äàðàà 4-6 äîëîî õîíîã óóíà.
Á. Ì1 õîëèíîëèòèê¿¿ä:
Ãàñòðîöåïèí, ïèôàìèí 1 (2-1 øàõìàëààð õîîë èäýõýýñ 30
ìèíóòûí ºìíº, ºäºðò 2 óäàà 4-6 äîëîî õîíîã óóíà.
Â. Í2 ãèñòàìèí áëîêàòîðóóä.
- öèìèòèäèí 400ìã –ààð ºäºðò 4 óäàà óóíà.
- Ðàíèòàäèí ( çàíòàê ) 150 ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà 2-4 äîëîî õîíîã
óóíà.
Ã. Õîäîîäíû ñàëñòûí íºõºí òºëæèëòèéã äýìæèõ ýì¿¿ä.
- äåíîë 1 øàõìàëààð õîîë èäýõýýñ 30 ìèíóòûí ºìíº ºäºðò 3-4
óäàà 3-4 äîëîî õîíîã óóíà.
- ñóêðàëôàò 1 øàõìàëààð õîîë èäýõýýñ 30 ìèíóòûí ºìíº ºäºðò 3
óäàà 4-6 äîëîî õîíîã óóíà.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 119

03_Gastrology last.indd 119 5/25/2005 3:43:59 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

4. ÍÀÐÈÉÍ ÃÝÄÝÑÍÈÉ ÀÐÕÀà ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò ªâºðìºö áóñ øàëòãààíû íºëººãººð íàðèéí ãýäýñíèé

ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéã õàìàðñàí ¿ðýâñëèéí íýâ÷äýñò
ººð÷ëºëò áîëæ, ãýäýñíèé õºäºë㺺íèé õÿìðàë ¿¿ñäýã,
óäààí ÿâöòàé ýìãýãèéã íàðèéí ãýäýñíèé àðõàã ¿ðýâñýë
ãýäýã.
Øàëòãààí • Ýìãýã òºðºã÷ íÿí, âèðóñ, øèìýã÷èéí õàëäâàð
• Áîëçîëò ýìãýã òºðºã÷ íÿí
• Õîîëëîëòûí äýãëýì àëäàõ
• Õîîë õ¿íñíèé õàðøèë
• Òóÿàíû õîðäëîãî
• Ýìèéí íºëºº
Àíãèëàë 1. Øàëòãààíû õ¿÷èí ç¿éëèéã òóñãàõ
Ýìãýã á¿òýö ç¿é
• ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí õàòèíãàðøèëò ººð÷ëºëòã¿é
• ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí õàòèíãàðøèëòòàé
Ýìíýë ç¿éí ÿâö
• õºíãºí
• äóíä
• õ¿íä

Ýìíýë ç¿é
1. Õýâëèéí ( ãýäýñíèé ) áóþó õýñýã ãàçðûí øèíæ: ñóóëãàëò
2. Äèñáàêòåðèîç
3. Áîäèñûí ñîëèëöîîíû àëäàãäàëûí øèíæ

Õ¿íäðýë
1. Ìàëàáñîðáö
2. Öóñ áàãàäàëò

Îíîøëîãîî
• Öóñíû áèîõèìè: ñèéâýíãèéí óóðàã, ÿëàíãóÿà àëüáóìèí, ººõ òîñ,
ýðäñèéí àãóóëàìæ
• Ðåíòãåíèé øèíæèëãýýíä: íàðèéí ãýäýñíèé äàìæóóëàëòûã /ïàññàæ/ ¿çýõ
• Ãýäýñíèé äóðàíãèéí øèíæèëãýýíä ãýäýñíèé ñàëñò óëàéñàí áàéíà.
• Àìüä ñîðüö áà ýìãýã á¿òýö ç¿éí øèíæèëãýý:
• Äýýä ãýäýñíèé ø¿¿ñ, ãýäýñíèé àìüä ñîðüöîíä íÿíãèéí øèíæèëãýý
õèéõ
• Áààñíû ýìíýë ç¿éí øèíæèëãýý

120 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 120 5/25/2005 3:43:59 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

Ýì÷èëãýý
1.Õîîë ýì÷èëãýý áîë ñóóðü ýì÷èëãýý þì. Ýì÷èëãýýíèé õîîë ¹4

2.Ýìèéí ýì÷èëãýý
2.1. ¯ðýâñýë èäýâõèòýé ¿åä áîãèíî ¿éë÷èëãýýòýé ñóëüôàíèëàìèä /
ôòàëàçîë, ñóëüãèí , íîðñóëüôàçîë 0.5 ã òóíãààð ºäºðò 3 - 4 óäàà /
10 - 14 õîíîã óóíà. Øààðäëàãàòàé áîë äàðààãèéí êóðñûã ººð ýìýýð
¿ðãýëæë¿¿ëíý.

2.2. Õîîë áîëîâñðóóëàëò, øèíãýýëò ñàéæðóóëàõ ôåðìåíò / ïåïñèí,

ïàíêðåàòèí, ôåñòàë, ïàíçèíîðì, ìåçèì ôîðòå / 1 - 2 øàõìàëààð
ºäºðò 3 - 5 óäàà õîîëëîõûí ºìíº ýñâýë äàðàà íü óóíà. Óäààí
õóãàöààãààð / 2 - 3 ñàð / õýðýãëýõ

2.3. Òýæýýëèéí äóòàãäëûã çàñàõ: óóðàã / 5 - 10 % -èéí àëüáóìèí,

äîëîî õîíîãò 1 - 2 óäàà, íèéò 4 - 6 óäàà ñóäñààð õèéõ /, ººõ òîñ
/ ýññåíöèàëå 1 - 2 øàõìàëûã ºäºðò 2 - 3 óäàà, 100 - 150 øèðõýã
/, òºðºë á¿ðèéí àìèí äýìèéã õýðýãöýýíèé äàãóó òàðèõ áóþó óóõ
áàéäëààð õýðýãëýíý. Óñ - äàâñíû óóñìàëûã áèåèéí æèíä áîäîí
óóëãàõ áóþó òàðèíà. Êàëè îðòàò, ïàíàíãèí, ãëþêîíàò êàëüöè,
òºìðèéí áýëäìýë çýðãýýð äóòàãäàæ áóé ýðäýñ äàâñûã íºõíº.

2.4. Áîäèñûí ñîëèëöîîã ýð÷èìæ¿¿ëýã÷ áýëäìýë: ðåòàáîëèë 5 % - èéí

1 ìë, íåðîáîëèë 1 % -èéí 1 ìë óóñìàë çýðýã àíàáîëèê äààâðûã
òàðèõ áóþó óóíà.

2.5. Ãýäýñíèé íÿíãèéí áè÷èë îð÷èíã õýâèéí áîëãîõûí òóëä íÿí óñòãàõ
ýìèéã 7 - 10 õîíîãèéí õóãàöààòàé õèéæ, áèîëîãèéí áýëäìýëèéã 1
- 3 ñàðûí òóðø óóíà.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 121

03_Gastrology last.indd 121 5/25/2005 3:43:59 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

5. Á¯Ä¯¯Í ÃÝÄÝÑÍÈÉ ÀÐÕÀà ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò Á¿ä¿¿í ãýäýñíèé õºäºë㺺í, ø¿¿ðýë, øèìýõ

àæèëëàãààíû õÿìðàëààð èëýðäýã ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí
ººð÷ëºëò á¿õèé àðõàã ¿ðýâñýëò ýìãýã ãýíý.
Øàëòãààí • Ýìãýã òºðºã÷ íÿí, âèðóñ, øèìýã÷èéí õàëäâàð
• Áîëçîëò ýìãýã òºðºã÷ íÿí
• Õîîëëîëòûí äýãëýì àëäàõ
• Õîîë õ¿íñíèé õàðøèë
• Òóÿàíû õîðäëîãî
• Ýìèéí íºëºº
Àíãèëàë 1. Øàëòãààíû õ¿÷èí ç¿éëèéã òóñãàõ
2. Ýìãýã á¿òýö ç¿é
• ºíãºö
• óëàéëò
• øàëáàðõàéò
• õàòèíãàðøèëò
3. Òàðõàëòààð
• òàðõìàë
• õýñýã÷èëñýí
4.¯å øàò
• ñýäðýë
• íàìæìàë
5. Ãýäýñíèé õºäºë㺺íèé àëäàãäàë
• ãýäýñíèé õºäºë㺺í õóðäàñ÷, õ¿÷äýë èõýññýí
• ãýäýñíèé õºäºë㺺í áóóð÷ õ¿÷äýë ñóëàðñàí

Ýìíýë ç¿é
1. Õýâëèéí ºâäºëò: õýâëèéí äîîä áîëîí õàæóó áàãàíààð áèò¿¿, õàòãàà
ìàÿãèéí ºâäºëò ¿¿ñýõ, èõýâ÷ëýí õîîë óíä èäýõ, áààñ ãàäàãøëóóëàõ, õèé
ãàðãàëòòàé õîëáîîòîé
2.Ãýäýñíèé áèæ øèíæ: õýâëèé ä¿¿ð÷ öàðäàéõ, õóðæèãíàí äóóãàðàõ, õèé
ãàðãàõ, áààñ ÿëãàðàëò ººð÷ëºãäºõ, áààñ õàòàëò áîëîí ñóóëãàëò. Ñóóëãàëò
óñàðõàã øèíãýí, ñàëñíû õîëüö á¿õèé, ä¿ëýëò èõòýé, ºäºðò îëîí óäàà,
õýìæýý íü áàãà.

Îíîøëîãîî
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• Áààñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• Áààñàíä ãýäýñíèé íÿíãèéí áè÷èë îð÷íû ººð÷ëºëòèéã òîäîðõîéëîõ
• Á¿ä¿¿í ãýäýñíèé ðåíòãåí øèíæèëãýý: á¿òöèéí ººð÷ëºëò, ò¿¿íèé

122 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 122 5/25/2005 3:44:00 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

òàðõàëò, ãýäýñíèé õºäºë㺺íèé õÿìðàëûí õýëáýðèéã òîäðóóëàõ

• Á¿ä¿¿í ãýäýñíèé óÿí äóðàíãèéí øèíæèëãýý
• Ýäèéí ýìãýã á¿òýö ç¿éí øèíæèëãýý

Ýì÷èëãýý
1. Ýì÷èëãýýíèé õîîë: ¹ 3 áààñ õàòàëò äàâàìãàéëñàí ¿åä, õîîë ¹ 4.
ñóóëãàëòûí ¿åä

2. Ýìèéí ýì÷èëãýý: óóõ, øóëóóí ãýäýñíèé ëàà, áè÷èë áóðãóéã

õýðýãëýíý.

2.1. Íÿí óñòãàõ áýëäìýë: ãýäýñíèé íÿíãèéí áè÷èë îð÷íû ººð÷ëºëòºíä

òóëãóóðëàí ñîíãîíî.
• ñóëüôàíèëàìèä / ñóëüãèí 0.5ã , ôòàëàçîë 0.5 ã, ñóëüôàçèí 0.5ã/
• îêñèõèíîëèíû áýëäìýë/ýíòåðîñåïòîë 0.25ã, ìåêñàôîðì,èíòåñòîïàí
• íèòðîôóðàíû á¿ëýã/ ôóðàçîëèäîí 0.05ã, ôóðàçîëèí 0.05ã, ôóðàäîíèí
0.05ã /
• ºðãºí õ¿ðýýíèé ¿éë÷èëãýýòýé íÿí óñòãàõ áýëäìýë / ëåâîìèöåòèí
0.25ã, ýðèðîìèöèí 0.25ã, íèñòàòèí 0.25ã /

2.2. Áèîëîãèéí áýëäìýë: áèôèäóìáàêòåðèí 5 õ¿í òóí, ëàêòîáàêòåðèí 3

õ¿í òóí, õèëàê 30 äóñëààð ºäºðò 2 - 3 óäàà óóíà.

2.3. Áîäèñûí ñîëèëöîîã äýìæèõ: àìèíäýì

2.4. Ãýäýñíèé õºäºë㺺íèéã çàñàõ

• õºäºë㺺íèéã çîõèöóóëàã÷ áýëäìýë / ìîòèëèóì, öèñàïðèä 10 ìã
òóíãààð, õîîëíîîñ 15 ìèíóòèéí ºìíº ºäºðò 3 óäàà óóõ /
• õºäºë㺺í óäààøèðñàí ¿åä òóóëãàõ ýì /õèâýã, àãàð, ìåòèëöåëëþëîçà,
òºðºë á¿ðèéí äàâñàí òóóëãà, äèñàõàðèä; ãèø¿¿íý, ñåíà çýðýã
óðãàìëûí ñóóðüòàé òóóëãàõ ýì, áèñîêîäèë, äóëüêîëàêñ, òîñîí
òóóëãà.
• õºäºë㺺í ò¿ðãýññýí òîõèîëäîëä ãºëãºð áóë÷èíãèéí àã÷èëò òàâèóëàõ
/ íî - øïà 2 % - èéí 2 ìë óóñìàë, áàðàëãèí 5 ìë óóñìàë /,
õîëèíîëèòèê / àòðîïèí ñóëüôàò 0.1 % - èéí 1 ìë, ïëàòèôèëëèí 0.2
% - èéí 1 ìë óóñìàë/

3.ªâ÷íèé íàìæìàë ¿åä íºõºí ñýðãýýõ õºäºë㺺í, ôèçèê ýì÷èëãýý

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 123

03_Gastrology last.indd 123 5/25/2005 3:44:00 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

6. ªÂªÐÌªÖ ÁÓÑ ØÀÐÕËÀÀÒ ÊÎËÈÒ

Òîäîðõîéëîëò Òîäîðõîé áóñ øàëòãààíû óëìààñ á¿ä¿¿í ãýäýñ,

ÿëàíãóÿà øóëóóí ãýäýñíèé ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéã õàìàðñàí
òàðõìàë øèíæ ÷àíàðòàé öóñàðõàãøèõ, øàðõëàõ,
èäýý õóðèìòëàãäàõ, ¿õæèõ áà ààæìààð õîëáîã÷ ýäýýð
ñîëèãäîõ ýìãýãèéã ºâºðìºö áóñ øàðõëààò êîëèò
ãýíý.
Øàëòãààí • òîäîðõîé áóñ

Àíãèëàë 1. Ãýäñèéã õàìàðñàí áàéäàë

• á¿ä¿¿í ãýäýñíèé òºãñãºë õýñýã
• ãýäýñíèé ç¿¿í òàëûã õàìàðñàí
• òàðõìàë
2.Ýìíýëç¿éí ÿâö
• öî÷ìîã
• àðõàã. Àðõàã ÿâöòàé: îëîí äàõèëòòàé,
òàñðàëòã¿é ¿ðãýëæëýõ õýëáýð
3. ªâ÷íèé ÿâö
• õºíãºí
• äóíä
• õ¿íä
4.Óÿí äóðàíä èëðýõ ººð÷ëºëò
• èäýâõèæèëòýé
• èäýâõèæèëã¿é õýëáýð ãýæ àíãèëíà.

Ýìíýë ç¿é
1. Ãýäýñíèé áèæ: öóñ, ñàëñ, èäýý õîëüöòîé ñóóëãàëò
2. Ãýäýñíèé áóñ øèíæ:
• àðüñ, ñàëñòûí ººð÷ëºëò / ýðèòåìà, ïèîäåðìè, äîîä ìº÷íèé
øàðõëàà, àìíû ãýìòýë /
• í¿äíèé ººð÷ëºëò / êîíüþêòèâèò, èðèò, óâåéò, ýïèñêëåðèò /
• ïîëèàðòðèò
• õîëàíãèò, ýëýãíèé èäýâõèòýé àðõàã ¿ðýâñýë
• íåôðèò
• ïîëèãèïîâèòàìèíîç
• öóñ áàãàäàëò çýðýã áîëíî.

Õ¿íäðýë
• Øóëóóí ãýäýñíèé àìñàð õýñãèéí öóóðàëò, áóãëàà, öîîðîëò,
• Á¿ä¿¿í ãýäýñíèé öóñ àëäàëò

124 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 124 5/25/2005 3:44:00 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

• Á¿ä¿¿í ãýäýñ öîîðîõ áà ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñýë

• Ãýäýñíèé õîðäëîãîò òýëýëò
• Õîðò õàâäàðò øèëæèõ

Îíîøëîãîî
• öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý /öóñ áàãàäàëò áóé ýñýõèéã èëð¿¿ëýõ/
• äàëä öóñ àëäàëò èëð¿¿ëýõ ñîðèëûã õèéõ
• áààñíû åðºíõèé áà íÿí ñóäëàëûí øèíæèëãýý
• áèîõèìèéí øèíæèëãýý
• á¿ä¿¿í ãýäýñíèé ðåíòãåí øèíæèëãýýãýýð òàðõàëò òîãòîîõ
• øóëóóí ãýäýñíèé äóðàíãèéí øèíæèëãýý
• á¿ä¿¿í ãýäýñíèé äóðàí: ¿ðýâñëèéí èäýâõèæèë òîãòîîõ
• ýìãýã á¿òýö ç¿éí øèíæèëãýýã õèéõ
• äàðõëààíû òîãòîëöîîíä ººð÷ëºëò ãàðàõ / lg A, lgM/

Ýì÷èëãýý
1. Ýì÷èëãýýíèé õîîë ¹4

2. Ýìèéí ýì÷èëãýý: óóõ, øóëóóí ãýäýñíèé ëàà, áóðãóé õýëáýðýýð

õýðýãëýíý.

2.1. Óäààí ¿éë÷èëãýýòýé ñóëüôàíèëàìèäûí áýëäìýë: / ñóëüôàñàëàçèí,

ñàëàçîìåòîêñèí, ñàëàçîïèðèäàçèí, ìåñàëàçèí / 2ã –4 ã – ààñ 10 – 12 ã
õ¿ðòýë õ¿íäðýëèéí áàéäëààñ õàìààð÷ òóíã òààðóóëíà. 5 – 7 õîíîãèéí
òóðø óóñíû äàðàà ýìíýëç¿éí ñàéæðàë àæèãëàãäàõ ¿åýñ òóíã áàãàñãàí,
áàðèõ òóíä îðóóëäàã. ªäºðò 1 – 1.5 ã òóíãààð 1 æèëèéí òóðø óóíà.

2.2. Ãëþêîêîðòèêîñòåðîéäûí áýëäìýë. Ïðåäíèçîëîíûã 40 – 80 ìã òóíãààð

ñóäñààð òàðüæ ýõëýõ áà ýìíýëç¿éí ñàéæðàë àæèãëàãäàõ ¿åýñ óóõààð
õýðýãëýíý. Óóõ òóíã 7 õîíîã òóòàì 5 ìã – ð áóóðóóëíà. Áàðèõ òóí 5 – 15 ìã
áà 6 ñàðûí òóðø óóíà.

2.3. Öèòîñòàòèê ýì: àçèîòèîïèðèí, ìåðêàïòîïóðèí – 2 – 2.5 ìã/êã, 1 ñàðààñ

èë¿¿ã¿é õóãàöààãààð õýðýãëýíý.

2.4.Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý

• Õî¸ðäîã÷ õàëäâàðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ íÿí óñòãàõ ýì
• Õîðäëîãî áîëîí áîäèñûí ñîëèëöîîíû õÿìðàëûã çàñàõ
• Ñóóëãàëòûã çîãñîîõ ýì / ðåàñåê 1 øàõìàë, ýñâýë 35 äóñëààð
ºäºðò 2 áà 3 óäàà, õîîëíîîñ 30 ìèíóòèéí ºìíº , èìîäèóì 1
êàïñóëààð ºäºðò 4 óäàà, êîäåéí ôîñôàò 0.0015 ã – ð ºäºðò 3
óäàà óóõ / õèéæ áîëíî.

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 125

03_Gastrology last.indd 125 5/25/2005 3:44:00 PM

 Õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ýìãýã¿¿ä

3. Ìýñ çàñàë ýì÷èëãýýíèé çààëò:

• Öóñ àëäàëò çîãñîõã¿é
• Ãýäýñíèé õîðäëîãîò òýëýëò
• Ãýäýñ öîîðîõ
• Ãýäýñíèé ò¿ãæðýë
• Õàâäàðò øèëæèõ
• Ýìýí ýì÷èëãýýíä ¿ð ä¿íã¿é îëîí äàõèëòòàé õ¿íä õýëáýð

Õ¿¿õäèéí ïðàêòèêò õýðýãëýõ ýìèéí òóí, õýìæýý

À. Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý:
• 5- ÀÑÊ èéí á¿ëãèéí ýì¿¿äèéã 0.5-2 ãð-ààð õîíîãò òîîöîí 3-4 äîëîî
õîíîã óóãààä öààøèä òóíã 1/3-ýýð áóóðóóëàí õ¿íä õºíãºíèé áàéäëààñ
õàìààðàí íèéò 6-12 ñàð óóíà. Ýíý áýëäìýëýý ôîëèéí õ¿÷èëòýé õàìò
õýðýãëýíý.
• Äóíä çýðãèéí áîëîí õ¿íä ÿâöòàé, 5-ÀÑÊ-èéí áýëäìýë 14 õîíîã
õ¿ðòýë õýðýãëýýä ¿ð ä¿íã¿é áàéãàà ¿åä ïðåäíèçîëîíûã 1-1.5ìã/êã-
ààð òîîöîí ¿äýýñ ºìíº óóæ, ýìíýë ç¿éí ñàéæðàë ºãñºí ¿åýñ ( áààñ
öóñã¿é ) òóíã áóóðóóëàí 3-6 ñàð õýðýãëýíý.
• Òðèõîïîë 15-30 ìã/êã-ààð òîîöîîí ºäºðò 2 óäàà 4 äîëîî õîíîã óóíà.

Á. Äàðõëàà äýìæèõ áýëäìýë.

• a èíòåðôåðîí 500000-1 ñàÿ ÅÄ—ýýð 3 õîíîã òóòàìä áóë÷èíä
òàðèíà.
• öèòîñòàòèê: àçàòèîïðèí 1ìã/êã –ààð áîäîæ çºâõºí áóñàä ýì÷èëãýý
ÿìàð ÷ ¿ð ä¿íã¿é òîõèîëäîëä õýðýãëýíý.

Â. Ñóóëãàëòûí ýñðýã ýì÷èëãýý.

• èìîäèóì 1/2-ýýð áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

126 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

03_Gastrology last.indd 126 5/25/2005 3:44:00 PM