Бөөр дотоод шүүрлийн эмгэг PDF

Áººð, äîòîîä
ø¿¿ðëèéí ýìãýã¿¿ä
04_nephrology last.indd 127 5/25/2005 3:50:05 PM

Áººð äîòîîä ø¿¿ðëèéí ýìãýã¿¿ä
Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;
Õ. Ãýëýãæàìö Ìîíãîë óëñûí õ¿íèé ãàâúÿàò ýì÷, Äîêòîð,

Ïðîôåññîð, ÝÌß-íû Áººð ñóäëàëûí åðºíõèé
ìýðãýæèëòýí
Ò. Àðèóíàà ÝÌØÓÈÑ-èéí Áººð ñóäëàëûí òýíõèì Äýä
ïðîôåññîð
Æ. Ýíõòóÿà ÝÌØÓÈÑ-èéí Áººð ñóäëàëûí òýíõìèéí
ìàãèñòð, àõëàõ áàãø
Õ. Îòãîîëîé ÝÌØÓÈÑ-èéí Öóñ, äîòîîä ø¿¿ðëèéí ýìãýã
ñóäëàëûí òýíõèìèéí àõëàõ áàãø, Àíàãààõ
óõààíû äîêòîð
128 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

1. ÖÎ×ÌÎÃ ÏÈÅËÎÍÅÔÐÈÒ
Òîäîðõîéëîëò Áººðíèé àÿãàíöàð, òýâøèíöýð, çàâñðûí ýäèéã

õàìàðñàí õàëäâàðûí øàëòãààíò ¿ðýâñýëò ºâ÷èí.
Áàãà íàñíû õ¿¿õä¿¿ä, æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä, íàñòàé
ýðýãòýé÷¿¿äýä èõýâ÷ëýí òîõèîëäîíî. Çàðèì ¿åä øýýñ
äàìæóóëàõ çàìä áàãàæèéí øèíæèëãýý áîëîí àæèëáàð
õèéñíèé äàðàà, ÷èõðèéí øèæèí áîëîí áººð ÷óëóóæèõ
ºâ÷èíòýé õ¿ì¿¿ñò òîõèîëäîæ áîëíî.
Ø à ë ò ã à à í , Áººðíèé ýäýä õàëäâàð òàðõàõ çàì:
õ¿÷èí ç¿éë: 1.Óðóóäàõ çàì: îéðîëöîîõ áîëîí áóñàä
ýðõòýí¿¿äèéí õàëäâàðûí ãîëîìòîîñ öóñ áîëîí
òóíãàëãèéí ñóäñààð äàìæèõ
2.ªãñºõ çàì: øýýñ äàìæóóëàõ äîîä çàìààñ õàëäâàð
äàìæèõ
ªâ÷èí ¿¿ñãýã÷ íÿí:
- E.Coli 80% - 85%
- Áóñàä íÿíãóóä: êëåáñèåëëà, ïðîòåè, ñòàôèëîêîêê,
ïñåâäîìàíîç, öººí òîõèîëäîëä êàíäèäûí òºðëèéí
ìººãºíöºð
Àíãèëàë Ýìíýë ç¿éí ÿâöààð íü:
• Õºíãºí: ñóáôåáðèëü õàëóóðàëò, áèå ñóëüäàæ
ÿäðàõ, äèçóðèéí øèíæ áîëîí óóö íóðóóãààð õºøèæ
÷èëæ ºâäºíº.
• Äóíä: ºíäºð õàëóóðàëòòàé, õºëñ äààâàðëàíà,
åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæòýé, óóö íóðóóãààð ºâäºõ,
äèçóðèéí øèíæ òîä èëýðíý.
• Õ¿íä ¿åä: õàëóóí òîãòìîë ºíäºð, èõ õºëºð÷, ÷è÷ðýí,
í¿¿ðíèé òºðõ õóðö áîëíî. Ñóäàñíû ëóãøèëò
ò¿ðãýñ÷, ä¿¿ðýëò ñóëàðíà. Áººðíèé áóãëàà ¿¿ññýí
¿åä áèåèéí áàéäàë óëàì õ¿íäýð÷ ºäºð øºíèéí
áèåèéí òåìïåðàòóðûí çºðºº èõýñíý. Á¿ñýëõèé
îð÷ìîîð õ¿÷òýé ºâäºëò ºã÷, ºâ÷òºí õºëºº õýâëèé
ð¿¿ãýý àòèðñàí àëáàäìàë áàéäàëòàé áîëíî.
Õýâëèéí áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë àæèãëàãäàíà.
Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 129

Èëðýõ çîâèóð:
• Ãýíýò ºíäºð õàëóóðíà, äàãæèæ ÷è÷èðíý, õîîë óíäàíä äóðã¿é áîëæ
îãèóëæ áººëæ¿¿ëíý.
• Áººðíèé îð÷ìîîð ÷èíýð÷ ºâäºíº, çàðèì ¿åä ºâäºëò èõýñ÷, øýýëýéí
äàãóó äàìæèæ ºâäºíº.
• Øýýñ äàìæóóëàõ äîîä çàìûí õàëäâàðòàé õàâñàðñàí òîõèîëäîëä
øýýñíèé ãàðö õýìæýý áàãàñ÷, øýýõ ¿åä øýýñíèé ñ¿âýýð õîðñîæ
ºâäºíº.
Ýìíýë ç¿é:
• ªâ÷òºíèé áèåèéí áàéäàë õ¿íä, õ¿íäýâòýð, ºíäºð õàëóóíòàé, óðóóë
îìãîëòîæ õóóðàéøñàí, õýë çóçààí ºíãºðòýé
• Áººð îð÷èì òýìòðýõýä ýìçýãëýëòýé, õýâëèéí áóë÷èíãèéí
÷àíãàðàëòàé, Ïàñòåðíàöêèéí øèíæ òîä èëýðíý.
• Õ¿íä ¿åä åðºíõèé õîðäëîãûí áîëîí, óñã¿éæëèéí øèíæ òîä èëýðíý.
Àðüñ õóóðàéøñàí, õýë ºíãºðòýé, óðóóë îìãîëòîæ õàòñàí áàéíà.
Õ¿íäðýë:
• Áººðíèé ýäèéí áîëîí ººõëºãèéí áóãëàà
• Áººðíèé ýäèéí ¿õæèë
• Óðîñåïñèñ
• Áººðíèé öî÷ìîã äóòàãäàë
• Àðõàã ïèåëîíåôðèò
Îíîøëîãîî:
Çîâèóð ¿çëýã, øèíæèëãýýíèé ººð÷ëºëò¿¿ä äýýð òóëãóóðëàí îíîøëîíî.

Îíîøëîãîîíû
Øàëãóóð Èëðýõ ººð÷ëºëò
øàòëàë
I øàòëàë Àíàìíåç Øýýñ áýëãèéí çàìûí õàëäâàðààð
ºâäñºí, äààð÷ õºðñºí,
ïèåëîíåôðèòýä õ¿ðãýõ õ¿÷èí
ç¿éëèéí àíàìíåçòàé (õàíèàä
òîìóóãààð ºâäñºí, øýýñ äàìæóóëàõ
çàìä îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé
àæèëáàð õèéëãýñýí ãýõ ìýò)
Çîâèóð Õàëóóðàëò, äèçóðèéí øèíæ,íóðóó
á¿ñýëõèé îð÷ìûí ÷èíýðñýí
ºâäºëò
Áîäèò ¿çëýã Åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ:
àðüñ õóóðàéøñàí, óðóóë
îìãîëòñîí, õýë çóçààí ºíãºðòýé,
õýâëèéí áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë,
Ïàñòåðíàöêèéí øèíæ ýåðýã
Ëàáîðàòîðèéí Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýýíä:
øèíæèëãýýíä øýýñíèé õýìæýý áàãà, áóëèíãàðòàé,
öàãààí ýñèéí òîî 5-10 õ/ ò ò¿¿íýýñ
äýýø óëààí ýñ 2 õ/ò èõ, íèòðèòèéí
ñîðèë ýåðýã, óóðàã 0,5-1,0 ã/ë
õ¿ðòýë ÿëãàðíà.
Øýýñíèé íÿí ºñãºâºðëºõ
øèíæèëãýýíä:
1 ìë øýýñýíä 100 000 äýýø íÿí
óðãàñàí áàéíà.
II, III øàòëàë Áàãàæèéí Õýò àâèàí øèíæèëãýýíä:
øèíæèëãýýíä áººð õýìæýýãýýðýý òîìðîõ ýñâýë
õýâèéí áàéíà, áººðíèé ýäèéí ýõî
îéëò æèãä áóñ áîëñîí áàéíà.
Ðåíòãåí øèíæèëãýýíä: øýýñíèé
çàìûí ñààä áàéãàà ýñýõèéã
òîäðóóëíà. Áóãëàà, êàðáóíêóë
áàéãàà ýñýõ,
Öî÷ìîã ïèåëîíåôðèòèéí îíîøëîãîîíû ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
ßëãàõ îíîø:
Õýñýã ãàçðûí øèíæ õàðüöàíãóé á¿äýã, åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ òîä

èëðýõ ó÷èð äàðààõü ºâ÷í¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøèëíî. ¯¿íä:

• õàíèàä òîìóó
• õàòãàëãàà
• ãýäýñíèé õàëäâàðóóä
• ìóõàð îëãîéí õóðö ¿ðýâñýë
• öºñíèé õ¿¿äèéí ¿ðýâñýë
• ºíäãºâ÷èéí õóðö ¿ðýâñëýýñ ÿëãàí îíîøëîíî.
Ýì÷èëãýý:
• Ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý. Øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààäã¿é áîë

ýì÷èëãýýã I, II øàòëàëûí ýìíýëã¿¿äýä ÿâóóëíà. Øýýñ äàìæóóëàõ
çàìûí ñààäòàé, õ¿íäðýëòýé ¿åä ýì÷èëãýýã III øàòëàëûí ýìíýëýãò
ÿâóóëíà.
• Ýõíèé õîíîãóóäàä õýâòðèéí äýãëýì ñàõèóëíà.
• Èë÷ëýã èõòýé õîîë ºãíº. Õîíîãò 1,5-2 ë øèíãýí óóëãàíà.
• Øàëòãààíû ýñðýã ýì÷èëãýýã ÿâóóëàõûí ºìíº øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí
ñààä áàéãàà ýñýõèéã òîäðóóëíà.
- Ñààäòàé áîë ýì÷èëãýýã III øàòëàëûí ýìíýëýãò ÿâóóëàõ áà ñààäûã

àðèëãàõ, øýýñíèé óðñãàëûã ÷ºëººòýé áîëãîõ àðãà õýìæýý àâíà.
- Ñààäã¿é áîë àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý õèéíý. Øýýñíèé áàêòåðèîëîãèéí
øèíæèëãýýíèé õàðèó ãàðòàë ãýäýñíèé ñàâõàíöàðò èë¿¿ ¿éë÷èëäýã
àíòèáèîòèêóóäûã ñîíãîí àâíà.
• Õºíãºí õýëáýðèéí ¿åä ýì÷èëãýýã I øàòëàëûí ýìíýëýãò ÿâóóëàõ
áà àìèíîãëèçèäûí á¿ëãèéí àíòèáèîòèêîîñ ãåíòàìèöèíûã 60-80
ìã 8-12 öàãèéí çàéòàé áóë÷èí òàðèõ áà õàãàñ íèéëýã ïåíèöèëëèí
àìïèöèëëèí, îêñàöèëëèíûã óóõààð (õ¿ñíýãò 3) õàâñðóóëàí õýðýãëýâýë
èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé.
• Õ¿íä áîëîí äóíä çýðãèéí ¿åä ýì÷èëãýýã II, III øàòëàëûí ýìíýëýãò
ÿâóóëæ II,III á¿ëãèéí öåôàëîñïîðèí ñóäñààð òàðüæ, àìèíîãëèêîçèäûã
áóë÷èíä òàðèí õàâñðóóëàí õýðýãëýíý.

Öî÷ìîã ïèåëîíåôðèòèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýãäýõ àíòèáèîòèêóóä
Àíòèáèîòèêóóä Õîíîãèéí Õýðýãëýõ àðãà

òóí
Àìèíîïåíèöèëëèí
Õàãàñ íèéëýãïåíèöèëëèí
-àìïèöèëëèí 1,5-2,0ã Áóë÷èíä,ñóäñààð

-àìîêñàöèëëèí 1,5-3,0ã Óóõ
Êàðáîêñèïåíèöèëëèí Áóë÷èíä
-êàðáåíèöèëëèí 4,0-8,0ã Ñóäñààð
-òèêàðöèëëèí 12,0-18,0ã
b-ëàêòàìàç+ïåíèöèëëèí Óóõ, ñóäñààð

-àóãìåíòèí 1,125-1,88 ã Óóõ
-óíàçèí 0,375-0,75 ã
I ¿å:
-öåôàçîëèí 2,0 ã Áóë÷èíä, ñóäñààð
Öåôàëîñïîðèí
-öåôàëåêñèí 0,5-1,0 ã Óóõ

II ¿å:
-öåôóðîêñèì 0,25-0,5 ã Óóõ
-öåôàêëîð 0,75 ã Óóõ
III ¿å:
-öåôîòàêñèì 2,0-4,0 ã Ñóäñààð
-öåôòàçèäèì 1,0-2,0 ã Áóë÷èíä, ñóäñààð
-öåôòðèàêñîí 1,0-2,0 ã Áóë÷èíä, ñóäñààð
I ¿å:-ãåíòàìèöèí 3ìã/êã Áóë÷èíä
Àìèíîãëèêîçèä
II¿å:-àìèêàöèí 10ìã/êã Áóë÷èíä,ñóäñààð
III ¿å:-íåòðîìèöèí 6ìã/êã Áóë÷èíä
• Õàëóóí áóóðñàí, ºâ÷òºíèé åðºíõèé áàéäàë ñàéæèðñàí ¿åä òàðèàã

çîãñîîæ íÿíãèéí ýñðýã áýëäìýëèéã óóõààð øèëæ¿¿ëíý.
• Àíòèáèîòèêèéã õàëóóí áóóð÷, øýýñíèé øèíæèëãýýíèé ººð÷ëºëò¿¿ä
çàñàðòàë íü õýðýãëýíý.
• Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýýíèé äàðàà õóðö ¿ðýâñëèéí øèíæ¿¿ä àðèëñàí ¿åä
óðãàìàë áîëîí íºõºí ñýðãýýõ ýì÷èëãýý õèéíý. Õóñíû ø¿¿ñ, òýõèéí
øýýã, àíüñíû íàâ÷, áààâãàéí ÷èõíèé óñàí õàíäìàëûã óóíà.

2. ÀÐÕÀÃ ÏÈÅËÎÍÅÔÐÈÒ
Òîäîðõîéëîëò Õóðö ïèåëîíåôðèòèéã á¿ðýí ýì÷ëýýã¿é áîëîí

áýëãèéí çàìûí õàëäâàð, øýýñíèé çàìûí ñààòàë çýðýã
íü àðõàã ïèåëîíåôðèò ¿¿ñýõýä íºëººëíº.
Øàëòãààí, ªâ÷èí ¿¿ñýõýä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éë:
õ¿÷èí ç¿éë: • Øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààòàë ÷óëóó,
ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîë, õàâäàð, áººð óíæèõ
• Øýýñíèé ñ¿â áóðãóéäàõ, äàâñàã äóðàíäàõ
• Íàñ, õ¿éñíèé îíöëîã
• Æèðýìñëýëò
• ×èõðèéí øèæèí, áýëãèéí çàìûí ºâ÷èí
(ïðîñòàòèò, êîëüïèò,àäíåêñèò)
• áèå ìàõáîäûí äàðõëàëûí
õàðèó óðâàëûí áàéäàë
• Àæèë àìüäðàëûí íºõöºë: óäààí çîãñîõ, äààðàõ,
õýò ÿäðàõ, àõóéí ñî¸ë, àðèóí öýâýð, õîîëëîëò
Àíãèëàë Õàëäâàð áººðèéã õàìàðñàí áàéäëààð;
• 1 òàëûí áººðèéã õàìàðñàí
• 2 òàëûí áººðèéã õàìàðñàí
Áººðèéã ãýìòýýñýí áàéäëààð;
• Àíõäàã÷ áóþó õ¿íäðýëã¿é:
øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààäã¿é
• Õî¸ðäîã÷ áóþó õ¿íäðýëòýé:
øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààäòàé.
Ýìíýë ç¿éí õýëáýðýýð;
• Äàõèëòàò õýëáýð
• Äàëä õýëáýð
¯å øàòààð;
• Ñýäðýëèéí ¿å
• Íàìæèõ ¿å
Õàëäâàð äàìæèõ áàéäëààð;
• øýýñýýð: ºãñºõ çàìààð
• öóñààð : óðóóäàõ çàì
Ýìíýë ç¿é:
• Áººð îð÷ìîîð ÷èëæ õºøèæ ºâäºíº, áèå ñóëàð÷ àìàðõàí ÿäàðíà,
• Øýýñíèé ãàðö ººð÷ëºãäºæ, øýýñíèé ñ¿âýýð ºâäºõ, øýýñ îéð îéðõîí
õ¿ðýõ çýðýã øèíæ¿¿ä õàìò èëýðíý
• Áèå çàðàéæ, ÷è÷ð¿¿äýñ õ¿ðýí ñóáôåáðèëü õàëóóðíà.
• Äàëä õýëáýðèéí ïèåëîíåôðèòèéí ¿åä áººð íóðóóãààð áàãà çýðýã

ºâäºõ áà øýýñíèé øèíæèëãýýíä îíöûí ººð÷ëºëò ãàðäàãã¿é òóë

îíîøëîõîä ò¿âýãòýé. Îíîøèéã òîäðóóëàõûí òóëä ñýäýýõ ñîðèë áîëîí,
áàãàæèéí øèíæèëãýý õèéíý.
• ªâ÷èí íèëýýä àðõàãøñàí õîæóó ¿åä àðòåðèéí äàðàëò èõäýõ øèíæ
èëýðíý.
Îíîøëîãîî:
ÝÌÒ-ûí 1-ð øàòëàëä ÝÌÒ-ûí II øàòëàëä

• Ýìíýë ç¿é: çîâèóð • Ýìíýë ç¿é: çîâèóð àíàìíåç, áîäèò
àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã ¿çëýã
• Øýýñíèé åðºíõèé • Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
øèíæèëãýý Íå÷èïîðåíêèéí ñîðèë
• Øýýñíèé áàêòåðèîëîãè
• Çèìíèöêèéí ñîðèë
• Áººðíèé ðåíòãåí øèíæèëãýý:
ÿëãàðóóëàõ, ºãñºõ óðîãðàìì
• Áººðíèé ýõî øèíæèëãýý
Øèíæèëãýý Èëðýõ ººð÷ëºëò¿¿ä

Ýìíýë ç¿é Óóö íóðóóãààð õºøèæ ºâäºõ, í¿ä í¿¿ðýýð
öýëõýð÷ õàâàãíàõ, äèçóðèéí øèíæ¿¿ä
èëýðíý.
Øýýñíèé øèíæèëãýý Øýýñíèé õóâèéí æèí áóóð÷, øýýñýýð 0,5-
1,0 ã/ë õ¿ðòýë óóðàã ÿëãàð÷, öàãààí ýñèéí
òîî îëøèð÷ íÿí ÿëãàðíà.
Øýýñíèé áàêòåðèîëîãèéí Íèòðèòèéí ñîðèë ýåðýã ãàðàõ áà íÿí
øèíæèëãýý óðãóóëàõ øèíæèëãýýíä 1ìë øýýñýíä 105
äýýø íÿí óðãàíà.
Çèìíèöêèéí ñîðèë Áººðíèé ºòãºð¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà
àëäàãäàæ ãèïî-èçîñòåíóðè, íèêòóðèéí
øèíæ èëýðíý.

ßëãàðóóëàõ óðîãðàìì* Àÿãàíöàð òýâøèíöýð ºðãºññºí áàéõ áà 2

áººðíèé çóðàãëàë èæèë áóñ áàéíà. ÐÊÈ
0,4-ººñ èõýñíý. Øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí
ñààäûã òîäðóóëíà.
Õýò àâèàí øèíæèëãýý* Áººðíèé õýìæýý áàãàñàõ, òýâøèíöýðèéí
ººð÷ëºëò, öóëëàã ýä íèìãýðýõ, êàïñóë íü
çóçààðàõ çýðýã øèíæ¿¿ä ãàðíà.
Áººðíèé èçîòîïèéí Áººðíèé õýìæýý æèãä áóñ æèæãýðñýí,
øèíæèëãýý* èçîòîïèéí ìóðóé æèãä áóñ ººð÷ëºãäñºí,
ÿëãàðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà óäààøèðñàí
áàéíà.
Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí ¿åä ýìíýë ç¿é áîëîí øèíæèëãýýíä èëðýõ

ººð÷ëºëò¿¿ä
* øèíæèëãýýí¿¿äèéã II,III øàòëàëûí ýìíýëã¿¿äýä õèéíý.
ßëãàõ îíîø:
1.Àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèòèéí ¿åä øýýñíèé õýìæýý áàãàñàæ õàâàãíàíà.
Øýýñýýð ÿëãàðàõ óóðãèéí õýìæýý èõ, óëààí ýñ áîðòãîíöîðóóä
ÿëãàðíà.
2.Áººðíèé çàâñðûí ýäèéí ¿ðýâñýë ýìèéí áîëîí õèìèéí áîäèñûí
íºëººãººð ¿¿ñäýã. ªâ÷íèé ýõíèé ¿åýñ øýýñ èõ õýìæýýòýé ÿëãàð÷
øýýñíèé õóâèéí æèí áàãàñíà. Øýýñýíä íÿí èëðýõã¿é.
3.Áººðíèé ñ¿ðüåý ºâ÷íèé ¿åä øýýñýýð îëîí öàãààí ýñ ÿëãàðíà. Öóñòàé
øýýíý. Óäààí õóãàöààãààð ñóáôåáðèëü õàëóóðíà. Äèçóðèéí øèíæ òîä
èëýðíý.
4.Á¿ñýëõèé íóðóóíû îñòåîõîíäðîç, ðàäèêóëèòûí ¿åä íóðóóíû
ðåíòãåí çóðàãò ººð÷ëºëòòýé. Íóðóó îð÷ìûí ºâäºëò íü õºäºëãººíòýé
õîëáîîòîé íýìýãäýõ áà øýýñíèé øèíæèëãýýíä ººð÷ëºëòã¿é áàéíà.
Ýì÷èëãýý:
Øýýñíèé çàìûí ñààäã¿é, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàëã¿é áàéãàà
íºõöºëä ýì÷èëãýýã I,II øàòëàëûí ýìíýëã¿¿äýä ÿâóóëíà.
1.Äýãëýì: ¿ðýâñëèéí èäýâõèæèë ºíäºð, õàëóóðàëò åðºíõèé õîðäëîãûí
øèíæ èõòýé ¿åä õàëóóí áóóðòàë õýâòðèéí äýãëýì ñàõèíà. Èäýâõèæèë
áàãà ¿åä õàãàñ õýâòðèéí äýãëýì ñàõèíà.
2. Õîîë ýì÷èëãýý: èë÷ëýã èõòýé õîîë èäíý. Øèíãýí õîíîãò 1,5ë
äîîøã¿é áàéíà.
3.Øàëòãààíûã àðèëãàõ: øýýñýíä íÿíãèéí àíòèáèîòèê ìýäðýã ÷àíàðûã
òîäîðõîéëæ òîõèðîõ àíòèáèîòèêèéã ñîíãîíî. (Öî÷ìîã ïèåëîíåôðèò )

Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý õèéæ áàéõäàà äîîðõ õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí õýä

õýäýí çàð÷ìûã áàðèìòàëíà. Àíòèáèîòèêèéã õîñëîë áàéäëààð àâàõ,
ñîíãîõäîî äàðààõü ñõåìèéí äàãóó ñîíãîíî.
Øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààäòàé ýì÷èëãýýã III øàòëàëûí ýìíýëýãò ÿâóóëæ
ñààäûã àðèëãàõ àðãà õýìæýý àâíà.
Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì:

• Øýýñýíä íÿí óðãóóëæ àíòèáèîòèê ìýäðýã ÷àíàðûã òîäîðõîéëîõ
• Øýýñíèé îð÷èíã õàðãàëçàí ¿çýõ : õîîëîîð çîõèöóóëàõ ýñâýë òóõàéí
îð÷èíä òîõèðñîí àíòèáèîòèêèéã õýðýãëýõ
• Àíòèáèîòèêèéã çºâ õîñëóóëàõ: áàêòåðèîñòàòèê, áàêòåðèöèä
¿éëäýëòýé ýì¿¿äèéã õîñëóóëàõã¿é áàéõ
• Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû áàéäàë: ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàëòàé
áîë ýìèéí òóíã áàãàñãàæ õýðýãëýíý.
• Æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ýìýãòýé÷¿¿äýä óðàã áîëîí íÿðàéä õîð áàãàòàé
àíòèáèîòèê ñîíãîõ
Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí ýì÷èëãýýíä àíòèáèîòèê ýìèéã õýðýãëýõ

çàð÷èì
4.Óðîñåïòèê ýì¿¿ä. Àíòèáèîòèê ýì¿¿äòýé óðîñåïòèê ýì¿¿äèéã

õàâñðóóëàí õýðýãëýâýë ýì÷èëãýýíèé èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé.
Óðîñåïòèê¿¿ä Õîíîãèéí òóí Õýðýãëýõ àðãà
Ôòîðõèíîëîí:
-Îôëîêñàöèí 0,4ã Óóõ
0,2-0,4 ã Ñóäñààð
-Öèïðîôëîêñàöèí 0,25-1,0 ã Óóõ
0,2-0,4 ã Ñóäñààð
-Ïåôëîêñàöèí 0,8-1,2 ã Óóõ
0,8 ã ñóäñààð
Ôòîðã¿é õèíîëîí
-íèòðîêñîëèí (5-íîê) 0,4 ã óóõ
-ãðàìóðèí 1,5 ã óóõ
-öèíîáàê 1,0 ã óóõ
Íàôòèðèäèí:
-íåãðàì 2,0-4,0 ã Óóõ
-ïàëèí 0,8ã óóõ
Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí ýì÷èëãýýíä óðîñåïòèê ýìèéí á¿ëã¿¿ä

5.Áººðíèé öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëàõ:

êóðàíòèë 25 ìã -ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóõ
6.Óðãàìàë ýì÷èëãýý: øýýëãýõ áîëîí ñóë áàêòåðèöèä ¿éëäýëòýé óðãàìëûí

áýëäìýë¿¿äèéã õàíäàëæ óóëãàíà. Õóñíû íàâ÷, àíüñíû íàâ÷, òýõèéí øýýã,
çýýðãýíý, áààâãàéí ÷èõíèé çýðãèéí óñàí õàíäûã õîíîãò 3-4 óäàà 7-10
õîíîã óóíà.
7. Ðàøààí ñóâèëàë: ºâ÷íèé ñýäðýë íàìäñàí ¿åä áººðíèé öóñàí õàíãàìæ,

ÿëãàðóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð ãèäðîêàðáîíàò, ñóëüôàò àãóóëñàí
ðàøààí óóëãàæ, âàííàä îðóóëíà.
8. Äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý: îëîí äàõèí îéðõîí äàõüäàã

áîë äàõèëòààñ ñýðãèéëæ óðîñåïòèê ýì¿¿äèéã áàãà òóíãààð, óðãàìàë
ýì÷èëãýýòýé ýýëæëýí 1 ñàðûí òóðø õýðýãëýíý.
Ýì¿¿ä Õîíîãèéí òóí

Íèòðîôóðàíòîèí 50 ìã
Òðèìåòîïðèì 100 ìã
Êî-òðèìîêñàçîë 0,24 ã
Íîðôëîêñàöèí 200 ìã
Öåôàëåêñèí 125 ìã
Ñàíàìæ: äýýðõ ýì¿¿äèéã äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð óóõäàà:

• ºäºðò íýã óäàà óíòàõûí ºìíº,
• 7 õîíîãò 3 óäàà òîãòìîë óóõ,
• áýëãèéí õàðüöààíû ºìíº ýñâýë äàðàà óóíà.
Ñõåì 1. Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý

àìïèöèëëèí E.Coli
04_nephrology last.indd 139

Àìîêñàöèëëèí
àìîêñàöèëëèí Êëåáñèåëë Àíõäàã÷

Öåôàëîñïîðèí
Øýýñýíä íÿí
óðãóóëàõ øèíæèëãýý
ïåíèöèëëèí Ñòàôèëëîêîêê
Îêñàöèëëèí
äèêëîêñàöèëëèí
ýì¿¿ä
Óðîñåïòèê
Àíòèáèîòèê+
òðèìåòîïðèì,
ïåíèöèëëèí Ø¿ëòëýã
Àðõàã ïèåëîíåôðèò
íèòðîôóðàí
ñòðåïòîìèöèí, ãåíòàìèöèí,
Õ¿÷èëëýã
ýðèòðîìèöèí,ñóëüôàíèëàìèä,
Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

íàëèäèêñèéí õ¿÷èë, ôàëîðèäîí
Õî¸ðäîã÷
ëåâîìèöåòèí, Îð÷èí ¿ë
Øýýñíèé îð÷èí
öåôàëîñïîðèí õàìààðàõ
Ñààäûã àðèëãàõ
139
5/25/2005 3:50:08 PM
3. ÖÎ×ÌÎÃ ÃËÎÌÅÐÓËÎÍÅÔÐÈÒ
Òîäîðõîéëîëò Öî÷ìîã ãëîìåðóëîíåôðèò ãýäýã íü õî¸ð áººðèéã

õàìàðñàí áººðíèé ò¿¿äãýíöýð äàâàìãàéëñàí
¿ðýâñýë ºâ÷èí áºãººä áººðíèé ñóâãàíöàð áîëîí
çàâñðûí ýä òîäîðõîé õýìæýýãýýð õàìðàãäàíà.
Èõýâ÷ëýí áººðíèé áèå äààñàí ºâ÷èí áàéõààñ
ãàäíà çàðèì ýìãýã áàéäàë, ýðõòýí òîãòîëöîîíû
ºâ÷íèé ¿åä öî÷ìîã íåôðèò òîõèîëäîíî.
Àíãèëàë Øàëòãààíààð íü:
• õàëäâàð – äàðõëààíû
• õàëäâàðûí áóñ – äàðõëààíû
Ýìíýëç¿éãýýð íü:
• íýã õàì øèíæèò õýëáýð
• á¿ðäýë õàì øèíæèò õýëáýð
• íåôðîç øèíæèò õýëáýð
I. Ýìíýëç¿é
À. Ò¿äãýíöýðèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí õàì øèíæ:
§ óóöààð õî¸ð òàëäàà ºâäºõ
§ õàëóóðàõ
§ öóñòàé øýýõ
§ ïîðòåèíóðè, öèëèíäðóðè
§ õó÷âàð ýñ¿¿ä ãàðàõ
§ ò¿¿äãýíöýðèéí ø¿¿ëò áóóðàõ
§ ëåéêîöèòîç
§ ÑÎÝ èõñýõ
Á. Ç¿ðõ ñóäàñíû õàì øèíæ
• Àðòåðèéí öóñíû äàðàëò èõñýõ
• Ìàãàäã¿é ç¿ðõíèé ç¿¿í õîâäëûí öî÷ìîã äóòàãäàë
• Ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîî óäààøðàõ õàíäëàãà
• Í¿äíèé óãèéí ººð÷ëºëò
Â. Õàâàãíàõ õàì øèíæ
• ªãëººä í¿¿ðýýð õàâàãíàõ
• Õ¿íä ¿åä á¿õ áèåýð õàâàãíàæ, ÷ýýæ, õýâëèéä óñ õóðàëäàíà.
Ã. Òàðõèíû õàì øèíæ
• Òîëãîé ºâäºõ, ýðãýõ
• Áººëæèñ öóòãàõ, áººëæèõ
• Í¿äíèé õàðàà, ñîíñãîë ìóóäàõ
• Ñýòãýë õººðºë, íîéðã¿éòýõ

II. Îíîøëîãîî
• Õàâàíãèéí áàéðëàë, ¿¿ññýí õóãàöàà, øèëæèëò

õºäºëãººí,õàòóó çººëºí
• Øýýñíèé õýìæýý, ºíãº, õººñ
• Öóñíû äàðàëò
Àñóóìæ • Óóö íóðóóãààð ºâäºõ
• Òîëãîé ºâäºõ,áèå ñóëðàõ, õîîëîíä äóðã¿é áîëîõ,
àìüñãààäàõ, ç¿ðõ äýëñýõ
• Îëîí øýýõ, øýýõýä ºâäºõ
• ªâ÷èí ýõýëñýí øàëòãààí ( õàíèàä òîìóó,
õàëäâàðààð ºâ÷èëñºí,äààðàõ, íîðîõ ã.ì )
• Àðüñ öàéâàð, í¿¿ð áýëöãýð

• Õ¿íä ¿åä ñóóãàà, õàãàñ ñóóãàà áàéäàëòàé
àìüñãààäñàí, õºõºðñºí
• Á¿õ áèåýð õàâàãíàñàí, õºíäèéí¿¿äýä øèíãýíòýé, çàðèìäàà õàâàí
Áîäèò ¿çëýã áàãà áàéíà
• Öóñíû äàðàëò èõäýõ ( 140/95 –160/110 ),
áðàäèêàðäè
• Í¿äíèé óãò àðòåðè íàðèéí âåíè ºðãºí
• Õîíîãèéí øýýñ áàãàñàíà (îëèãóðè, àíóðè )
• Ïðîòåèíóðè (1 ã/ë - 16 –30 ã/ë )

• Ãåìàòóðè ( ìèêðîãåìàòóðè 5-15 –ààñ 50-100 õ/ò, öººí òîõèîëäîëä
ìàêðîãåìàòóðè)
Ëàáîðàòîðèéí • Öèëèíäðóðè ( ãºëãºð, áèæèðìýãò )
øèíæèëãýý • Áàãà çýðýã àíåìè, ëåéêîöèòîç, ÑÎÝ èõñýõ
• Õ¿íä ¿åä ãèïî-äèñïðîòåèíåìè
• ÑÐÁ, ÄÔÀ, ÀÑË-Î, ÀÑÊ, ÀÑÃ èõñýíý
• Õ¿íä (îëèãóðè, àíóðè ) ¿åä ìî÷åâèí èõñýíý
• Áººðíèé ÷àíä àâèàí øèíæèëãýý ( õî¸ð áººðíèé õýìæýý õýì

æèãä, ÿëèìã¿é òîìîðñîí, õýò àâèàí îéëò èõýñíý )
Áàãàæèéí • Îíîø òàâèõàä áýðõøýýëòýé ¿åä áººðíèé ýäèéí øèíæèëãýý
øèíæèëãýý õèéíý
• ßëãàõ îíîøëîãîîíû çîðèëãîîð ðåíòãåí, ðàäèîèçîòîïèéí
øèíæèëãýý õèéíý

ßëãàõ îíîøëîãîî
ßëãàí îíîøëîõ ºâ÷í¿¿ä ßëãàà íü
Àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèò Àíàìíåç,õàâàí,øýýñíèéóóðàã<1,0ã/ë,
óëààí ýñ, áîðòãîíöîð, ç¿ðõ, í¿äíèé óãèéí
ººð÷ëºëò, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû
áóóðàëò
Àðõàã ïèåëîíåôðèò Øýýñýíä óóðàã áàãà, öàãààí ýñ èõ, íÿí
èëýðíý. Õàâàãíàõã¿é, áººðºíä ãîëîìòîò
ººð÷ëºëò
Áººðíèé àìèëîèäîç Èõýíõäýý àðõàã èäýýðò ºâ÷íèé ñóóðèí
äýýð ¿¿ñíý.Øýýñíèé õàì øèíæ, õàâàãíàíà,
áººð òîì áàéíà
Ç¿ðõíèé öóñ Ç¿ðõíèé ãàæèã, áóë÷èíãèéí ºâ÷íèé óëìààñ
òîãòîíãèøëèéí áººð öóñ ýðãýëòèéí àëäàãäàë ¿¿ññýí áàéíà
Õîëáîõ ýäèéí ºâ÷íèé ÑÊÂ, Ñêëåðîäåðìè, çàíãèëààò ïåðèàðòåðèò
óëìààñ áººð ºâ÷ëºõ çýðýã ºâ÷íèéã äàãàëäàæ ¿¿ñíý
Êàïèëëÿðîòîêñèêîç Õºë ãàðààð öóñàðõàã òóóðàëò ãàðñíû äàðàà
øýýñýíä ººð÷ëºëò ãàðíà
Ýì÷èëãýý
Äýãëýì Ýìíýëýãò õýâò¿¿ëýí ýì÷èëíý.ªâ÷íèé õóðö ¿åä õýâòðèéí

äýãëýì ñàõèíà.
Õîîë óíäíû Õîîëíû äàâñ, øèíãýíèéã õÿçãààðëàíà. ªâ÷íèé èä ¿åä
äýãëýì óóðàã áàãà ºãíº. Àìàðõàí øèíãýõ æèìñ íîãîî, ñ¿¿
öàãààí èäýý ºãíº.
Øèíæ • Øýýëãýõ ýì¿¿ä - Ãèïîòèàçèä 0,025 õ 2-4, ôóðîñåìèä
òýìäãèéí 0,04 õ 1-2, óðåãèò 50 – 100 ìã, âåðîøïèðîí 0,025 õ
ýì÷èëãýý 3 óäàà óóëãàíà. Ëàçèêñ 40 – 120 ìã áóë÷èíä, ñóäñàíä,
ìàííèòîë êã æèíä 1,0 –ààð áîäîæ ñóäñàíä òàðèíà.
• Õàâàí èõ ¿åä ïëàçì, àëüáóìèí, ðåîïîëèãëþêèí
çýðãèéã 300 – 500 ìã –ààñ 1000 ìã õ¿ðòýë ëàçèêñòàé
õàâñðàí õýðýãëýæ áîëíî.
• Öóñíû äàðàëò áóóëãàõ – Ðàóâîëüôèéí /ðàóíàòèí,
ðàóñåäèë, ñåðïàçèë/ áýëäìýë¿¿ä, áåòòà-áëîêàòîð
/àíàïðèëèí, àòåíîëîë, îáçèäàí /, ìåòèëäîôà /
äîïåãèò, àëüäîìåò /, ãåìèòîí, àäåëüôàí, äåïðåññèí
/, ÀÕÔ-èéí èíãèáèòîð/ êàïòîïðèë, ýíàëàïðèë,
ýíàï/, êàëüöèéí àíòàãîíèñò /íèôåäèïèí, êîðèíôàð,
êîðäàôåí/ óóëãàíà.
• Ç¿ðõíèé öî÷ìîã äóòàãäëûí ¿åä: äèãîêñèí , ýóôèëëèí,
ëàçèêñ

Ýìãýã æàìûí Ñòåðîèä áóñ ýì÷èëãýý:

ýì÷èëãýý èíäîìåòàöèí, èáóïðîôåí, âîëüòàðåí 0,25 õ3
Êóðàíòèë 0,025õ 3-6
Ãåïàðèí 5000 – 10000 ÅÄ õ 3-4 óäàà
àðüñàí äîîð
Äåëàãèë 0,25 õ 3 óóõ
Ñòåðîèä ýì÷èëãýý õèéõ çààëò;
• Ìàø õ¿íä õýëáýð / Áººðíèé öî÷ìîã äóòàãäàë, ç¿ðõíèé
ç¿¿í õîâäëûí öî÷ìîã äóòàãäàë, áººðíèé ýêëàìïñè /
• Ñòåðîèä áóñ ýì÷èëãýýíä çàñðàë àâàõã¿é óíæèðñàí
ÿâöòàé /3 – 4 äîëîî õîíîãîîñ äýýø/ áîë ñòåðîèä
ýì÷èëãýý õèéíý. Ïðåäíèçîëîí õîíîãò 50 – 80 ìã
óóëãàõ áóþó òàðèõ / 4 – 6 äîëîî õîíîã / ¿ð ä¿í ºãºõã¿é
áîë äàðõëàà äàðàíãóéëàõ: Èìóðàí õîíîãò 100 – 150
ìã õàâñàð÷ óóëãàæ áîëíî. Õàâñàð÷ àíòèáèîòèê,
àíòèàöèä, êàëèéí áýëäìýë õýðýãëýíý.
Ýð¿¿ë ìýíäèéí øàòëàëûí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýý
ÝÌÒ-èéí
Îíîøëîãîî Ýì÷èëãýý Õ¿íäðýëèéí ¿åä
øàòëàë
I øàò Àñóóìæ, ýìíýëç¿é Ñòåðîèä Ç¿ðõíèé ç¿¿í
Øýýñíèé åðºíõèé áîëîí õîâäëûí
øèíæèëãýý ñòåðîèä áóñ äóòàãäàë,
ýì÷èëãýý ýêëàìïñè
II øàò Êëèíèê, áèîõèìèéí Öèòîñòàòèê Áººðíèé öî÷ìîã
ëàáîðàòîðèéí, ãåïàðèí äóòàãäàë, õ¿íä
×àíä àâèàíû ýì÷èëãýý íåôðîç õàì øèíæ
III øàò Èììóíîëîãèéí, Ïóëüñ Áººðíèé öî÷ìîã

áººðíèé ýäèéí ýì÷èëãýý, äóòàãäàë
ïëàçìîïåðåç / äèàëèç /

4. ÁªªÐÍÈÉ ÀÐÕÀÃ ÄÓÒÀÃÄÀË
Òîäîðõîéëîëò Áººðíèé àðõàã äóòàãäàë íü áººðíèé á¿òýö, ¿éë

àæèëëàãààíû õîìñäîëîîñ ¿¿ññýí ýìíýëç¿é,
ëàáîðàòîðèéí èæ á¿ðäýë õàì øèíæ þì. Õî¸ð áººðèéã
õàìàðñàí äàâøèíãóé ÿâöòàé àðõàã ºâ÷íèé çàéëøã¿é
òºãñãºë íü áººðíèé àðõàã äóòàãäàë áîëíî.
Áººðíèé àðõàã • Áººðíèé ò¿¿äãýíöýð, çàâñðûí ýä ñóâãàíöàðûí
äóòàãäàëä àðõàã ¿ðýâñë¿¿ä
õ¿ðãýäýã • Áººðèéã ºâ÷ë¿¿ëäýã õîëáîõ ýäèéí ò¿ãýýìýë
ºâ÷í¿¿ä
ãîë ºâ÷íèé • Áîäèñûí ñîëèëöîîíû ýìãýã¿¿ä
á¿ëã¿¿ä • Áººðíèé òºðºëõèéí áîëîí óäàìøëûí ýìãýã¿¿ä
• Ñóäàñíû àíõäàã÷ ýìãýã¿¿ä
• Øýýñíèé çàìûí àðõàã ñààòëóóä
Àíãèëàë Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí ¿å øàòààð íü 3 õóâààíà.
• Ýõëýëèéí ¿å
• Ýýíýãøèë, õàãàñ ýýíýãøëèéí ¿å
• Òºãñãºëèéí ¿å
Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí ¿å øàòûí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
Ò¿¿äãýíöýðèéí Ñèéâýíãèéí
¯å Ýìíýëç¿éí Øýýñíèé
ø¿¿ëò êðåàòèíèí
øàò øèíæ ººð÷ëºëò
( ìë/ìèí ) ( ìêìîëü/ë )
I Èëðýõã¿é Èõ øýýíý, 40 - 50 400 õ¿ðòýë
øºíº øýýíý
II Áàãà çýðýã Èõ øýýíý, 15 - 30 900 õ¿ðòýë
èëðýíý øºíº øýýíý.
Õ/æ áóóðíà
III Òîä èëðýíý Øýýñ 5 - 15 900 -ãààñ äýýø
áàãàñàæ,
øýýñã¿éòýíý
Ýìíýëç¿éí øèíæ òýìäýã. Ýíý íü ¿å øàòààñ õàìààðíà.

• Ýðò ¿åèéí: Àìàíä ýâã¿é àìòàãäàæ, õîîëîíä äóðã¿é áîëæ áººëæèñ
öóòãàæ áººëæ¿¿ëíý.Õîäîîä ãýäýñíèé õÿìðàëûí øèíæ ãàðíà. Øºíº
øýýíý, øýýñ öàéíà. Áàãà çýðýã òóðíà, àðüñ õóóðàéøèíà.
• Õàãàñ ýýíýãøëèéí ¿å: Äýýðõè øèíæ òýìäýã¿¿ä ã¿íçãèéðíý. Õàð ìàõàà
áàðæ òóðíà. Àðüñ öîíõèéæ öóñ áàãàäàëò èëðýíý. Öóñíû äàðàëò óëàì
èõ áîëíî.
• Òºãñãºëèéí ¿å: Äýýðõè øèíæ òýìäýã¿¿ä óëàì ã¿íçãèéðíý. Àìíààñ íü

ø¿âòýð ¿íýðòýíý. Àðüñ õóóðàéøèæ ,çýâõèéð÷ öàéð÷ øàðãàëòàíà.Ýðñ

òóðíà.Öóñ áàãàäàëò ã¿íçãèéðíý. Ýðõòýí ñèñòåìèéí ººð÷ëºëò¿¿ä òîä
èëýðíý.
Îíîøëîãîî
Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí ýðò ¿åä ýìíýëç¿éí èëðýõ øèíæ òýìäýã áàãà
òóë çºâõºí ëàáîðàòîðèéí áà áàãàæèéí øèíæèëãýýíä òóëãóóðëàí
îíîøëîíî.
Õîæóó ¿åä îëîí ýðõòýí ñèñòåìèéí òàëààñ ººð÷ëºëò ãàðíà. Îíîøèéã
ýìíýëç¿é, ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýíä òóëãóóðëàí îíîøëîíî.
Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí õîæóó ¿åèéí øèíæ¿¿ä
Õîîëîíä Òîëãîé Àðòåðèéí

äóðã¿é ºâäºíº, äàðàëò èõñýíý,
áîëæ, õîîë òºâèéí áîëîí ¿íõýëöýãèéí
áîëîâñðóóëàõ çàõûí ìýäðýëèéí ¿ðýâñýë,
çàìûí ¿ðýâñýë, òîãòîëöîîíä öóñ áàãàäàëò
øàðõëàà, öóñ ºð÷ëºëò ,àìüñãààäàõ,ç¿ðõ
àëäàëò áîëíî îðæ, êîìà äýëñýõ, ç¿¿í
áîëíî õîâäîë òîìðîõ
Áººðíèé Øýýñíèé
ò¿¿äãýíöýðèéí øèíæèëãýýíä
ø¿¿ëò” Ìî÷åâèí, àðõàã óóðàã, öóñíû
êðåàòèíèí, äóòàãäàë ýñ , áîðòãîíöîð
øýýñíèé õ¿÷èë“ õîæóó öººðíº.Øýýñíèé
Ýëåêòðîëèòèéí íÿãò áóóðíà
ººð÷ëºëò, àöèäîç ¿å
áîëíî
Àðüñ
çýâõèéð÷
Í¿äíèé
Àìüñãàëûí ñààðàëòàíà,çàãàòíàíà, óãèéí
çàìûí ¿ðýâñýë, öóñ õóðæ, ìààæñàí ººð÷ëºëò
óóøãèíû îðîì ãàðíà, õóóðàéøèæ ã¿íçãèéðíý. Àðòåðè
õàâàãíàëò, õîãæðóóòíà, èäýýò íàðèéñíà, âåíè
Êóñìàóëûí ¿ðýâñýë,òóðààë, ºðãºñíº.
àìüñãàë áóë÷èí Öóñ õóðíà,
õàòèíãèðøèíà ñîðèâæèíî.

Îíîøëîãîîíû ¿íäýñëýë
• Õî¸ð áººðèéã õàìàðñàí àðõàã ºâ÷íèé àíàìíåç
• Øýýñ ÿëãàðóóëàëò ººð÷ëºãäºæ èõ øýýõ, øºíº øýýõ õàì øèíæ
• Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí ýìíýëç¿éí øèíæ¿¿ä
• Áººðíèé ä¿ðñ îíîøëîãîîíä èõýâ÷ëýí áººð æèæãýðñýí áàéíà
• Öóñíû ñèéâýíä ìî÷åâèíà, êðåàòèíèí èõýñíý.
• Áººðíèé ø¿¿ëò áóóðñàí áàéíà.
Ýì÷èëãýý
Êîíñåðâàòèâ ýì÷èëãýý
• Õîîë. Øýýñ ñàéí ãàð÷ áàéãàà ¿åä øèíãýí õàíãàëòòàé óóëãàíà.
Óóðãèéã äóòàãäëûí çýðãýýñ õàìààð÷ õÿçãààðëàíà. Àðòåðèéí äàðàëò
èõ áîë õîîëíû äàâñ áàãà ºãíº. Õîîëíû èë÷ëýãèéã í¿¿ðñ óñ, ººõ
òîñîîð íºõºæ ºãíº.
• ¯íäñýí ºâ÷èí ñýäýðñýí áîë ò¿¿íèé ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýýã
áººðíèé äóòàãäëûí çýðãèéã õàðãàëçàí õèéíý.
Ãëîìåðóëîíåôðèòèéí ñýäðýë Ïèåëîíåôðèòèéí ñýäðýë
Èììóíîñóïðåññîð Àíòèáèîòèê
Ãëþêîêîðòèêîñòåðîèä Íèòðîôóðàí
Àíòèêîàãóëÿíò íàëèäèêñèéí õ¿÷ëèéí áýëäìýë
Àíòèàãðåãàíò
• Öóñíû äàðàëò áóóëãàõ ýìèéã / ãåìèòîí, äîïåãèò, áåòòà-

àäðåíîáëîêàòîð, ãèäðîëàçèí, ÀÕÔ-èéí èíãèáèòîð,êàëüöèéí
àíòàãîíèñò / øýýëãýõ ýìòýé / ëàçèêñ, ôóðîñåìèä / õàâñàðíà.
Äàðàëòûã çîõèõ ò¿âøèíä áóóëãàíà.
• Ñèéâýíãèéí ýëåêòðîëèòóóäûã / íàòðè, êàëè, êàëüöè, ôîñôîð
/ òýãøèòãýõ ýì÷èëãýý õèéæ ,¿å øàòààñ õàìààð÷ íýìýõ áóþó
õÿçãààðëàíà.
•Àöèäîçûí ¿åä: õîíîãò 10 – 15 ã ñîä óóëãàõ, 300 – 500 ìë 5% ñîäîîð
áóðãóéäàíà. Ñóäñààð ñîäèéí óóñìàë òàðèíà. Ëóóâàí, ìàíæèí, òºìñ,
àïåëüñèí, àëèì èä¿¿ëýõ íü òóñòàé.
• Ç¿ðõíèé äóòàãäëûí ¿åä êîðãëèêîí çîõèìæòîé, õàðèí äèãîêñèíûã 1,5
– 2 äàõèí áàãà òóíãààð õýðýãëýíý.
• Öóñ áàãàäàëò: òåñòîñòåðîí ïðîïèîíàò 5% - 1 ìë ºäºð á¿ð, ôåððóì
Ëåê 1000 ìã ñóäñàíä 7 õîíîãò 2 óäàà, Âèòàìèí Â6, Â12, ôîëèéí

õ¿÷èë, èæèë á¿ëãèéí öóñ 7 õîíîãò 1 óäàà õèéíý. Ýðèòðîïîýòèí

õýðýãëýíý.
• Àçîòåìèéí ¿åä: ýðò ¿åä ëåñïåíåôðèë 100 äóñëààð ºäºðò 3 –4
óäàà óóíà., êîôèòàë 50 – 100 ìã, ãëþêîç 10 –20% ñóäñàíä òàðèíà.
Íåðàáîë, ðåòàáîëèë óóëãàíà. Ã¿íçãèéðñýí ¿åä õîäîîä óãààõ, ñèôîí
áóðãóé òàâèõ, ñîðáåíò /êàðáîëåí 10 – 20 ã /, äàâñàí òóóëãà 30-60 ã,
50-75 ã êñèëèò óóëãàíà. Ãýäýñíèé äèàëèç ßíãèéí óóñìàëààð õèéæ
áîëíî.
Çàñðàë àâàõã¿é äóòàãäàë ã¿íçãèéð÷ òºãñãºëèéí øàòàíä îðâîë çààëò,
ýñðýã çààëòûã õàðãàëçàí ãåìîäèàëèç ýì÷èëãýýíä øèëæ¿¿ëæ áîëíî.
Áººðíèé àðõàã äóòàãäàë õàì øèíæèéí ýì÷èëãýýíèé øàòëàë

Ýìíýëãèéí Áººðíèé àðõàã Áººðíèé àðõàã Áººðíèé àðõàã
øàò äóòàãäàë I äóòàãäàë II äóòàãäàë III
I +
II +
III +
5. ÁªªÐÍÈÉ ÖÎ×ÌÎÃ ÄÓÒÀÃÄÀË
Òîäîðõîéëîëò Áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà öî÷ìîã àëäàãäñàíààñ

¿¿ñýõ õàì øèíæ þì. Áººðíèé ãàäàãø ÿëãàðóóëàõ
¿éë àæèëëàãàà þóíû ºìíº àëäàãäàæ, áººðººð
ÿëãàðäàã áîäèñóóä áèåä õóðàëäàíà
Áººðíèé àðõàã • Øîêèéí

äóòàãäàëä õ¿ðãýäýã • Õîðäëîãûí
ãîë ºâ÷íèé á¿ëã¿¿ä • Öî÷ìîã õàëäâàð
• Ñóäàñíû áºãëºðºë
• Øýýñíèé çàìûí öî÷ìîã áºãëºðºë
Àíãèëàë Áººðíèé ºìíºõ:
• Öóñ ýðãýëòèéí àëäàãäàë (Á¿õ òºðëèéí øîê,
ýðãýõ öóñíû õýìæýý áàãàñàõ, áººðíèé áè÷èë
öóñ ýðãýëò áóóðàõ ã.ì)Áººðíèé;
• Áººðíèé öóëëàã ýäèéí ãýìòýë (Öî÷ìîã
ãëîìåðóëîíåôðèò õ¿íä ìåòàëëûí äàâñ, ýìèéí
áîäèñ, õèìèéí áîäèñ ã.ì)Áººðíèé äàðààõ;
•Øýýñíèé óðñãàëûí ñààä ¿¿ñýõ (Øýýñ
ÿëãàðóóëàõ çàì äàâñààð áºãëºðºõ, íºæººð
áºãëºðºõ, ÷óëóóãààð áºãëºðºõ ã.ì)

Ýìíýëç¿éí øèíæ íü øàëòãààíààñ íü ¿ë õàìààðàí øàòàëñàí 4 ¿åýð

ÿâàãäàíà. Ýõëýëèéí ¿å, øýýñã¿éòýõ ¿å, øýýñ ÿëãàðàõ ¿å, ýäãýðëèéí ¿å
ãýæ õóâààãäàíà.
1. Ýõýí ¿å: äóòàãäàëä õ¿ðãýñýí ºâ÷èí ýìãýãèéí øèíæ, øýýñ òàòðàõ

áàéäëààð èëýðíý.
2. Øýýñã¿éòýõ ¿å: õîíîãèéí øýýñ ýðñ áàãàñàõ áóþó îãò ãàðàõã¿é áîëíî.
Óñ, ýëåêòðîëèò,õ¿÷èë ñóóðü, àçîòûí ñîëèöîîíä ã¿íçãèé ººð÷ëºëò
ãàðíà. Õîðäëîãûí øèíæ¿¿ä òîä èëýðíý.
3. Øýýñ ÿëãàðàõ ¿å: ààæìààð øýýñ íýìýãäýæ õîíîãò ãàðàõ øýýñ èõ
/õîíîãò 3-5 ë / áîëæ, õîðäëîãî áóóðíà. Èõ ñóëüäàíà.
4. Ýäãýðýõ ¿å: 0,5 – 1 æèë ¿ðãýëæèëíý. Øýýñíèé íÿãò ààæìààð
ñýðãýíý.
Áººðíèé öî÷ìîã äóòàãäëûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü øàëòãààí, õ¿íä

õºíãºí, ýì÷èëãýý ýõýëñýí õóãàöàà çýðýã îëîí õ¿÷èí ç¿éëýýñ õàìààðíà.
Îíîøëîãîî
• Àñóóìæààð áººðíèé öî÷ìîã äóòàãäàëä õ¿ðãýõ ÿìàð íýã øàëòãààí
áàéñàí ýñýõ
• Õîíîãò ãàð÷ áàéãàà øýýñíèé õýìæýý /500 ìë-ýýñ áàãà áóþó îãò
øýýõã¿é/
• Óñ äàâñíû ñîëèëöîîíû àëäàãäëûí øèíæ / áèåä óñ õóðàëäàõ, Ê
èõñýõ /
• Àöèäîçûí øèíæ èëðýõ / òºâèéí ãàðàëòàé àìüñãààäàëò /
• Öóñíû ñèéâýíä ìî÷åâèíà, êðåàòèíèí èõñýõ / êðåàòèíèí >120
ìêìîëü/ë /
• Óðåìèéí õîðäëîãûí øèíæ¿¿ä ýðõòýí ñèñòåìèéí òàëààñ èëðýõ
Áººðíèé àðõàã äóòàãäàë

• Ýìíýëç¿éí øèíæ¿¿ä ààæìààð ýõýëíý.
• Áººðíèé àðõàã äóòàãäàëä õ¿ðãýñýí ºâ÷íèé ºã¿¿ëýìæòýé
• ªâ÷òºí òóðñàí áàéíà.
• Áººð õýìæýýãýýð èõýâ÷ëýí æèæãýðñýí áàéíà.
• Ýðõòýí ñèñòåìä óðåìèéí àðõàã õîðäëîãûí ººð÷ëºëò¿¿ä
ãàðñàí áàéíà.

Ýì÷èëãýý
Ýìíýëç¿éí I – II ¿åèéí ýì÷èëãýý

Øàëòãààí ìýäýãäýæ àáéâàë
ò¿¿íèéã òàñëàí çîãñîîõ
Øîêèéí áàéäëààñ ãàðãàõ
¯¿ñãýã÷ øàëòãààíûã ãèïîâîëåìè,áè÷èë ýðãýëò, ÄÂÑ

àðèëãàõ
ïîëèãëþêèí, ðåîïëîèãëþêèí ãåïàðèí
àëüáóìèí, òðåíòàë õºëäººñºí
êóðàíòèë øèíý ñèéâýí
Øèíãýíèé áàëàíñ áàðèõ:

/ìàííèòîë, ëàçèêñ,ôóðîñåìèä /
Ñèéâýíä íàòðè ¿çýõ
Êàëè èõýñâýë: / 10% êàëüöè
Óñ, ýëåêòðîëèòûí
ãëþêîíàò,
çîõèöóóëãà
ñîäûí óóñìàë, 40% ãëþêîç 50 ìë 1
5 ÅÄ èíñóëèí /
Àöèäîçûí ¿åä / 5% ñîäûí óóñìàë /
Óóðàãã¿é õîîë / 1500-2000 êêàë,

í¿¿ðñ óñ / 40% ãëþêîç,àìèí õ¿÷ëèéí
õîëèìîã, èíòðàëèïèä,
Àçîòåìèéí ýñðýã àíàáîëèê ñòåðîèä ºãíº.
Ýíòåðñîðáåíòóóä: êàðáîëèí, êñèëèò
Õîäîîä óãààõ, öýâýðëýõ áóðãóé
/ Ñèôîí /
Àìûã ñîîäòîé óóñìàëààð çàéëàõ
Øààðäëàãàòàé ¿åä áººðºíä

õîðòîé íºëºº áàãàòàé àíòèáèîòèê
Õàëäâàðûí ýñðýã • Ïåíèöèëëèí,ëåâîìèöåòèí,
àðãà õýìæýý Ýðèòðîìèöèí,öåôàëîñïîðèí
1/2 - 1/3 òóíãààð ºãíº.

Ýìèéí ýì÷èëãýý õèéãýýä /øýýñ ãàðàõã¿é/ çàñðàõã¿é áîë

ãåìîäèàëèç ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé õèéíý. Äèàëèçûí òºâä øèëæ¿¿ëíý.
Ãåìîäèàëèçûí çààëò:
1. Áèåä óñ èõ õóðàëäàõ
2. Êàëè 6,5 –7 ìëìîëü/ë áîëæ èõñýõ
3. Êðåàòèíèí 500- 600 ìêìîëü/ë –ýýñ èõ áîëîõ
4. Àöèäîçûí øèíæ ëàáîðàòîðèéí áà êëèíèêýýð èëðýõ
5. Óðåìèéí õîðäëîãûí õ¿íä áàéäàë
Ýìíýëç¿éí III ¿å áóþó øýýñ ãàðàõ ¿åèéí ýì÷èëãýý:
• Øèíãýíèé áàëàíñèéã õÿíàæ, øèíãýí óóëãàõ, ñýëáýõ

• Ýëåêòðîëèòèéã õÿíàõ ÿëàíãóÿà ñèéâýíãèéí êàëèéã
ýìíýëç¿é, ëàáîðàòîðèéí ¿ç¿¿ëýëò, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãýýð
òîãòìîë õÿíàíà.
• Õàëäâàðààñ ñýðãèéëíý.
• Øýýñ ÿëãàðàëò ñýðãýõýýð ãåìîäèàëèç ýì÷èëãýýã çîãñîîíî.
Ýìíýëç¿éí IV ¿åèéí ýì÷èëãýý: ýíý íü 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààíä
¿ðãýëæèëíý.
-Ýì÷èéí õÿíàëòàíä áàéíà.

-Áººðíèé ºòãºð¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû ñýðãýëòèéã õÿíàíà.
-Áººð øýýñíèé çàìûí õàëäâàðààñ ñýðãèéëíý.
-Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë õºäºëìºð çîõèöóóëíà.
Çºâëºãºº;
Õàíèàä òîìóóãààñ ñýðãèéëýõ, õýò ÿäàð÷, õ¿íä àæèë õèéõã¿é áàéõ, ìºí
òîäîðõîé õóãàöààíä æèðýìñëýõã¿é
Ýìíýëãèéí òóñëàìæèéí øàòëàë: ýíý íü ¿¿ññýí øàëòãààí ýìíýëç¿éí

áàéäëààñ õàìààðàõ áîëîâ÷ äàðààõ åðºíõèé çàð÷ìûã áàðèìòàëæ
áîëíî.
Ýìíýëç¿éí I. IV ¿å ÝÌÒ – ûí I- II øàòàíä, ýìíýëç¿éí II - III ¿å

ÝÌÒ – ûí II – III øàòàíä ýì÷ëýãäýíý.

6. ÀÐÕÀÃ ÃËÎÌÅÐÓËÎÍÅÔÐÈÒ
Òîäîðõîéëîëò Öî÷ìîã ãëîìåðóëîíåôðèòýýð ºâ÷ëººä 1-1,5

æèëýýñ äýýø áîëæ áàéãàà øýýñíèé õàì øèíæ,
õàâàãíàëò, àðòåðèéí öóñíû äàðàëò èõäýõ
õàì øèíæ¿¿äèéí õóâèëáàð, õîñëîëóóäààð
èëýðäýã ºâ÷èíã àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèò ãýíý.
Àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷ ãýæ õóâààíà. Àíõäàã÷ íü
öî÷ìîã ãëîìåðóëîíåôðèòèéí äàðàà äààìæðàí
ÿâàãäàíà. Õî¸ðäîã÷ íü áóñàä ýðõòýí ñèñòåìèéí
ºâ÷í¿¿äèéí ¿åä òîõèîëäîíî.
Àíãèëàë Ýìíýëç¿éí õýëáýðýýð íü:
• Äàëä
• Õàâàãíàõ
• Äàðàëò èõäýõ
• Õîëèìîã
• Öóñòàé øýýõ õýëáýð ãýæ àíãèëíà.
Ýìíýëç¿éí õýëáýð¿¿ä
• Äàëä õýëáýð. Äàëä õýëáýð íü íåôðèòèéí ¿åèéí øýýñíèé õàì
øèíæýýð èëðýõ áºãººä õàâàãíàõ, öóñíû äàðàëò èõäýõ õàì øèíæ
¿íäñýíäýý èëðýõã¿é.
• Xàâàãíàõ õýëáýð / íåôðîç /. Ãîë èëðýë íü íåôðîç õàì øèíæ þì.
Ìàø èõ Ïðîòåèíóðè Ñèéâýíãèéí Ñèéâýíãèéí

õàâàãíàíà / õîíîãò óóðàã, Õîëåñòåðèí
/ àíàñàðêà > 3,5 ã / áàãàñíà èõýñíý
• Öóñíû äàðàëò èõäýõ õýëáýð.Öóñíû äàðàëò, øýýñíèé õàì øèíæýýð
èëðýíý.
Öóñíû äàðàëò èõäýíý. Øýýñýíä óóðàã, óëààí ýñ

Ç¿¿í õîâäîë òîìîðíî. áîðòãîíöîð
Í¿äíèé óã ººð÷ëºãäºíº. òîäîðõîéëîãäîíî.
• Õîëèìîã õýëáýð. Õàâàãíàõ õàì øèíæ / íåôðîç /, öóñíû äàðàëò èõäýõ

õàì øèíæ õàâñðàí èëýðäýã. Àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèòèéí õ¿íä õýëáýð
þì.
• Öóñòàé øýýõ õýëáýð. ªâºðìºö õýëáýð áºãººä ãîë íü øýýñíèé õàì
øèíæ îíöëîã íü øýýñýíä öóñíû óëààí ýñ èõýýð ãàðíà.

Àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèòèéí ýäãýýð õýëáð¿¿ä íü ìîðôîëîãèéí

ººð÷ëºëòèéí ÿâö, õóâèðëààñ õàìààðàí ýìíýëç¿éí íýã õýëáýð íü íºãººäºº
øèëæèí õóâèð÷ áîëíî.
Òîäîðõîé õóãàöàà ºíãºðñíèé äàðàà áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí øèíæ
èëýð÷ ýìíýëç¿éí øèíæòýé õàâñðàí èëýðäýã áîëîõûã àíõààðàõ õýðýãòýé.
5. Îíîøëîãîîíû øàëãóóð øèíæ¿¿ä.

1. ªâ÷òíèé çîâèóð ÿëàíãóÿà öî÷ìîããëîìåðóëîíåôðèòýýð ºâ÷èëñºí
äóðñàìæ, ãëîìåðóëîíåôðèòýýð ºâ÷èëæ áîëîõ áóñàä ýðõòýí
ñèñòåìèéí ºâ÷íººð ºâ÷èëæ áàéñàí òóõàé òîäðóóëíà.
2. Áîäèò ¿çëýãýýð àðüñíû ºíãº, ÷èéãëýã, õàâàí ò¿¿íèé áàéðëàë, îíöëîã
áàéäàë, àðòåðèéí öóñíû äàðàëò, ç¿ðõíèé òàëààñ ãàðñàí ººð÷ëºëò:
ç¿ðõíèé àâèàí ººð÷ëºëò, ç¿¿í õîâäëûí òîìðîëò, øýýñíèé ºíãº,
õººñðºëò, ºäºð øºíèéí øýýñíèé õýìæýý çýðãèéã òîäðóóëíà.
3. Ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýãýýð øýýñíèé õóâèéí æèí, óóðãèéí õýìæýý,
õîíîãò àëäàæ áóé óóðãèéí õýìæýý, öóñíû óëààí ýñ, öàãààí ýñ,
áîðòãîíöîðóóäûí òîîã ãàðãàíà. Öóñíû ñèéâýíãèéí íèéò óóðàã, óóðãèéí
á¿ëã¿¿ä, õîëåñòåðèí, òðèãëèöåðèä, êàëè, íàòðè, ìî÷åâèí, êðåàòèíèí
¿çíý.
4. Áàãàæèéí øèíæèëãýý: áººðíèé õýò àâèà øèíãýýõ áàéäàë, áººðíèé
õýìæýý,öóëëàã ýäèéí çóçààí, èíäåêñ, õî¸ð áººðíèé õýì æèãä áàéäëûã
òîãòîîíî. Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä ðàäèîèçîòîïèéí ðåíîãðàôè,
ñöèíòèãðàôè õèéíý.
5. Ýðãýëçýýòýé ¿åä áººðíèé ýäèéí / áèîïñè / øèíæèëãýý õèéæ
ìîðôîëîãèéí õýëáýð, èììóíîìîðôîëîãèéí èäýâõèæëèéã òîãòîîíî.
1. Àðõàã ïèåëîíåôðèòýýñ äàðààõ øèíæ¿¿äýýð ÿëãàí îíîøëîíî.

• Øýýñýýð ãàðàõ óóðãèéí õýìæýý 1 ã/ë-ýýñ èõ áàéíà.
• Øýýñíèé òóíàäàñò öóñíû óëààí ýñ, áîðòãîíöîðóóä èõ ãàðíà.
• Èõýâ÷ëýí ÿìàð íýã õýìæýýãýýð õàâàãíàíà.
• Õî¸ð áººðºíä á¿òöèéí áîëîí ¿éë àæèëëàãààíû õýì æèãä
ººð÷ëºëò ãàðíà.
• Èõýâ÷ëýí õ¿¿õýä, çàëóó íàñíû ýðýãòýé÷¿¿ä èë¿¿ ºâ÷èëíº.
• Àðòåðèéí öóñíû äàðàëò õîëèìîã áîëîí äàðàëò èõäýõ õýëáýðèéí
¿åä èõ áîëíî.
• Øýýñýíä áàêòåðè èëðýõã¿é
2. Ýññåíöèàë àðòåðèéí ãèïåðòåíçèãýýñ ÿëãàí îíîøëîíî.
• Ãëîåðóëîíåôðèòèéí ¿åä äàðàëòòàé õîëáîîòîé ñóáüåêòèâ çîâèð
õàðüöàíãóé áàãà èëýðíý.

• Èõýâ÷ëýí çàëóó íàñíû õ¿ì¿¿ñ ºâ÷èëíº.
• Öóñíû äàðàëò èõäýëò, øýýñíèé õàì øèíæ çýðýã ýõëýõ áóþó

çàðèìäàà øýýñíèé õàì øèíæ íü ò¿ð¿¿ëæ ãàðíà.
• Ç¿ðõíèé ç¿¿í õîâäîëûí òîìðîëò, í¿äíèé óãèéí ººð÷ëºëò íü

ýññåíöèàë äàðàëòûã áîäâîë õàðüöàíãóé áàãà áàéíà.
Ýì÷èëãýý
Äýãëýì • ªâ÷íèé ñýäðýëèéí ¿åä áººðíèé ìýðãýæëèéí òàñàã áóþó

äîòðûí òàñàãò õýâò¿¿ëýí ýì÷èëíý.Õóóðàé äóëààí ºðººíä
2-3 äîëîî õîíîã õýâòðèéí, õàãàñ õýâòðèéí äýãëýìä
áàéëãàíà.
Õîîë • Õîîëíû äýãëýìèéã ºâ÷íèé ýìíýëç¿éí õýëáýð, ò¿¿íèé ÿâö,áººðíèé
ýì÷èëãýý ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäëûí çýðãýýñ õàìààðàí çîõèöóóëíà.
Õîîë íü õàíãàëòòàé èë÷ëýãòýé óóðàã, ººõ òîñ, í¿¿ðñ óñ àãóóëñàí
áàéõûí õàìò âèòàìèí Ñ,Â, ÐÐ, Ð áàÿëàãòàé æèìñ, íîãîî ñ¿¿
öàãààí èäýýíèé ç¿éë áàéõ õýðýãòýé. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû
àëäàãäàëã¿é áîë óóðãèéã êã æèíä 1 ã, íåôðîçòîé áîë 1,5 ã
ºãíº. Äàëä, öóñòàé øýýõ õýëáýðèéí ¿åä õîîëíû õÿçãààðëàëò
øààðäëàãàã¿é. Ñýäðýëèéí ¿åä íü óóðàã, õîîëíû äàâñ áàãà çýðýã
áàãàñãàíà. Öóñíû äàðàëò èõñýõ õýëáýðèéí ¿åä óñ øèíãýí, õîîëíû
äàâñûã íàðèéí õÿçãààðëàíà. Íåôðîç õýëáýðèéí ¿åä õîîëíû
íàðèéí äýãëýì ñàõèóëíà. Õàâàí èõ ¿åä õîîëíû äàâñ /õîíîãò 3-4
ã/, øèíãýíèéã / 600-800 ìë / óäààí õóãàöààíä ÷àíä õÿçãààðëàíà.
Õîîëíû óóðãèéã êã æèíä 1,5-2,5 ã õ¿ðòýë ºãºõ íü ç¿éòýé. Õîëèìîã
õýëáýðèéí ¿åä íåôðîç áîëîí äàðàëò èõäýõ õýëáýðèéí õîîëíû
äýãëýìèéí ¿íäñýíä çîõèöóóëíà.
Øèíæ • Öóñíû äàðàëò áóóëãàõààð: Ðàóâîëüôèéí áýëäìýë¿¿äèéã/
òýìäãèéí ðàóíàòèí, ñåðïàçèë / øýýëãýõ / ãèïîòèàçèä, ôóðîñåìèä,
ýìèéí óðåãèò,âåðîøïèðîí / ýìòýé õîñëîí õýðýãëýíý. Öóñíû äàðàëò
ºíäºð ¿åä áåòòà-àäðåíîáëîêàòîð, ìåòèëäîôà,êàëüöèéí
ýì÷èëãýý àíòàãîíèñò, ÀÕÔ-èéí èíãèáèòîð / ýíàëàïðèë, ðàìàïðèë,
ëèçèíîïðèë / ýì¿¿äèéã äàíãààð áîëîí õîñëîí õýðýãëýíý.
• Õàâàí èõ ¿åä: ãèïîòèàçèä 50-100 ìã, ôóðîñåìèä 40-80 ìã,
ëàçèêñ ñóäñààð 40-120 ìã õîíîãò òàðèíà. Ìàø èõ õàâàíòàé
¿åä ïëàçì, àëüáóìèí ýñâýë 20%-èéí ìàííèòîëûí óóñìàë
300-400 ìë ñóäñàíä äóñëààð 5-6 ºäºð äàðààëàí òàðèíà.
Ëàçèêñ õîíîãò 300-400 ìã ò¿¿íýýñ ÷ èõ òóíãààð òàðüæ
áîëíî.
• Öóñòàé øýýõ õýëáýðèéí ¿åä àñêîðáèíû õ¿÷èë, ðóòèí,
àñêîðóòèí, õ¿íä ¿åä âèêàñîë, àìèíîêàïðîíû õ¿÷èë
õýðýãëýíý.

Ýìãýã Ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýýíä äàðààõ ýì¿¿äèéã õýðýãëýíý.¯¿íä:

æàìûí ãëþêîêîðòèêîñòåðîèä, èììíîäåïðåññàíò, àíòèêîàãóëÿíò,
ýì÷èëãýý àíòèàãðåãàíò, 4-àìèíîõèíîëèíû áýëäìýë,¿ðýâñëèéí ýñðýã
ýì¿¿ä áîëíî.
• Ïðåäíèçîëîí õîíîãèéí òóí 60-80 ìã-ààð 4-6-8 äîëîî
õîíîãîîñ 3-6 ñàð óóëãàíà.Òóíã ààæìààð íýìýãä¿¿ëæ,
ýì÷èëãýýíèé òóíã îëæ, ýäãýðëèéí ¿åä òóíã ààæìààð
áóóëãàíà.
• Èììóíîäåïðåññàíò / èìóðàí, öèêëîôîñôàìèä / èìóðàí êã
æèíä 2-3 ìã-ààð áîäîæ õîíîãò 150-200 ìã, öèêëîôîñôàìèä
êã æèíä 1,5-2 ìã-ààð áîäîæ õîíîãò 100-150 ìã,íèéòäýý 4-8-
10 äîëîî õîíîã õýðýãëýíý. Ýìèéí õ¿íäðýëèéã õÿíàíà.
• 4-àìèíîõèíîëèí / ðåçîõèí, äåëàãèë,õëîðîõèí / õîíîãò
0,5-0,75 ã-ààð 3-6 äîëîî õîíîã óóëãàíà.
• Àíòèêîàãóëÿíò / ãåïàðèí, ôåíèëèí / ãåïàðèí õîíîãò 20-
40 ìÿíãàí íýãæèéã 4-6 öàãèéí çàéòàé àðüñàí äîîð òàðüæ
äóíäæààð 3-10 äîëîî õîíîã õýðýãëýíý. Ôåíèëèíèéã
ïðîòðîìáèíû èíäåêñèéã 45-60% áàéõààð áîäîæ 1-2 ñàð
óóëãàíà.
• Àíòèàãðåãàíò / äèïèðèäàìîë, êóðàíòèë, ïåðñàíòèí
/ êóðàíòèë õîíîãò 200-400 ìã-ààð 6-8 äîëîî õîíîã
õýðýãëýíý.
• Ñòåðîèä áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì¿¿ä / èíäîìåòàöèí,
ìåòèíäîë, âîëüòàðåí,èáóïðîôåí / èíäîìåòàöèí 25 ìã-
ààð õîíîãò 4-6 óäàà 4-8 äîëîî õîíîã óóíà.
• Õàâñàðñàí ýì÷èëãýý.
• 4 á¿ðäýë ýì÷èëãýý /ãëþêîêîðòèêîñòåðîèä, èììóíî -
äåïðåññàíò, àíòèêîàãóëÿíò, àíòèàãðåãàíò / äýýð äóðäüñàí
òóíãààð 6-8 äîëîî õîíîã õèéíý.
• Ïóëüñ-ýì÷èëãýý ïðåäíèçîëîí 1000-1200 ìã-èéã
ôèçèîëîãèéí óóñìàëä õèéæ 20-30 ìèíóòèéí òóðø ñóäñàíä
äóñëààð 3 ºäºð äàðààëàí õèéíý. Èìóðàíûã 800-1000 ìã-
èéã 2-3 õîíîã ìºí àäèë òàðèíà.
1. Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý
• Äàëä õýëáýðèéí ¿åä äýãëýì ñàõèóëæ âèòàìèí ýì÷èëãýý, ÿëàíãóÿà õàâàð,
ºâºë âèòàìèí Ñ,Â6, Â1,Â12, àñêðóòèí, íèêîòèíû õ¿÷èë õýðýãëýíý.
• Öóñíû äàðàëò èõäýõ õýëáýðèéí ¿åä õîîë óíäíû äýã ñàõèóëæ, äàðàëò
áóóëãàõ ýìèéã / äîïåãèò, ãåìèòîí, àäåëüôàí, êîðèíôàð, ãèïîòèàçèä,
àíòàãîíèñò êàëüöè, ýíàëàïðèë / çîõèõ òóíãààð ºãíº.
• Öóñòàé øýýõ õýëáýðèéí ¿åä âèòàìèí Ñ, Ð / ëèìîí, ñîíãèíî, íîõîéí
õîøóóíû õàíä /, øýýñýíä öóñ èõñýõ ¿åä íü âèòàìèí Ñ, ãëþêîíàò êàëüöè,
ðóòèí, äèìåäðîë, âèòàìèí Ê, ÅÀÊ çýðãèéã õýðýãëýíý.
• Íåôðîç õýëáýðèéí ¿åä ñýäðýë ñýðãèéëýõ òóíãààð ïðåäíèçîëîí,
àíòèêîàãóëÿíò, 4-àìèíîõèíîëîíû áýëäìýë, ìåòèíäîë õýðýãëýíý.
Ëàçèêñ,âåðîøïèðîí çýðãèéã óóëãàíà.
• Õîëèìîã õýëáýðèéí ¿åä ÄÀÐÀËÒ ÈÕÄÝÕ, ÍÅÔÐÎÇ ÕÝËÁÝÐÈÉÍ ¯ÅÈÉÍ
ýì÷èëãýýí¿¿äèéã çîõèñòîé õàâñðàí õýðýãëýíý.

7. ÍÅÔÐÎÇ ÕÀÌ ØÈÍÆ
Òîäîðõîéëîëò Áººðíèé ò¿¿äãýíöðèéí ýìãýãèéí óëìààñ

øýýñýýð èõ õýìæýýíèé óóðàã àëäàí öóñíû
óóðàã, ººõ òîñíû õýìæýý àëäàãäàí ýìíýë
ç¿éä õàâàãíàëòààð èëðýõ ýìíýë ç¿é áîëîí
ëàáîðàòîðèéí õàì øèíæèéí á¿ðäýëèéã íåôðîç
õàì øèíæ ãýíý.
Øàëòãààí Íåôðîç õàì øèíæèéí 60%-70% íü áººðíèé áèå
äààñàí ºâ÷èí ÿëàíãóÿà ãëîìåðóëîíåôðèòèéí
øàëòãààíò íåôðîç õàì øèíæ ýçýëäýã.
Àíãèëàë 1.Àíõäàã÷ ÍÕØ
• Ãëîìåðóëîíåôðèò
2.Õî¸ðäîã÷ ÍÕØ
• Äàðõëààíû ºâ÷í¿¿ä (Ò¿ãýýìýë ÷îíîí ÿðøèë õýðõ
òºñò ¿åíèé ¿ðýâñýë, ñèñòåìèéí âàñêóëèò)
• Áîäèñûí ñîëèëöîîíû ºâ÷èí (÷èõðèéí øèæèí,
àìèëîéäîç)
• Õîðò õàâäàð (Õîðò ëèìôîìà, ëèìôî- ãðàíóëåìàòîç,
êàðöèíîìà, ÿñ, ýëýã, óóøèã, óìàé, õºõíèé õîðò
õàâäàð)
• Ýìèéí áîäèñ õîðóóä (íèéëýã òàðèëãà, èéëäýñ,
êàïòîïðèë, ïåíèöèëëàìèí, òîëìåòèí, ëåâàìèçîë,
àëò, õàð òóãàëãàíû áýëäìýë¿¿ä)
• Õàëäâàðò ºâ÷í¿¿ä (ãåïàòèò Â, ¿æèë, ñ¿ðüåý,
òýìá¿¿, õóìõàà, öóñàðõàã õàëóóðàë óóøèã, ÿñíû
èäýýò ºâ÷í¿¿ä, ÄÎÕ)
Ýìãýã æàì:
Øýýñýýð èõ õýìæýýãýýð óóðàã àëäñàíòàé õîëáîîòîé ýìíýë ç¿éí îëîí
øèíæ¿¿ä äàãàëäàí ãàð÷ èðíý. (ñõåì 1)
Ïðîòåèíóðè
Ãèïîàëüáóìèíåìè Øýýñýýð çººâºðëºã÷ óóðãóóäûã

àëäàõ
Ïëàçìûí îíêîòèê äàðàëò áóóðàõ Öóñ áàãàäàëò
Ãèïåðëèïèäåìè Õàâàí Ãèïîâèòàìèíîç Ä

Ãèïåðêîàãóëÿöè
Äàðõëàà ñóëðàõ

Ýìíýë ç¿é:
• Õàâàãíàíà, øýýñ áàãà ãàðíà.

• Àì èõ öàíãàæ, õàòíà.
Çîâèóð • Áèå ñóëüäàíà, ÿäàðíà, òîëãîé ºâäºíº.
•Õîîëíû äóðøèë áóóð÷,îãèóëæáººëæèíº.
•Àìüñãààäíà, á¿ñýëõèé îð÷ìîîð ÷èíýð÷
ºâäºíº.
• Àìüñãààäàíãóé áàéäàëòàé, í¿ä í¿¿ð

öýëõýð÷ õàâàãíàñàí.
• Àðüñ õóóðàéøñàí, àðüñíû íèìãýí
õýñã¿¿äýýð ÿçðàëòóóäòàé.
• ¯ñ õóìñ õýâðýãøèæ õóãàðàìòãàé áîëñîí,
Áîäèò õóéõàíä äàðàõàä çººëºí õàâàãíàñàí.
¿çëýã • Óóøèã ÷àãíàõàä äîîä õýñãýýð
öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóëàðñàí.
• Õýâëèé öàðäãàð, õýëáýð àëäàãäñàí,
öàëãèõ øèíæ òîä èëýðíý.
• Ýðýãòýé÷¿¿äýä òºìñºã õàâàãíàñàí ÿâàõ,
ñóóõàä áýðõøýýëòýé áàéíà.
• Í¿ä, í¿¿ðíýýñ ýõýëíý.

• Áîãèíî õóãàöààíä ò¿ðãýí òàðõàæ á¿õ
áèå, ìº÷äººð õàâàãíàíà.
Õàâàíãèéí • Çººëºí, ñýâñãýð á¿ëýýí õàâàí
îíöëîã • Áèåèéí áàéðëàëààñ õàìààð÷
øèëæèìòãèé áàéíà.
• Äàðàõàä ã¿íçãèé õîíõîð ¿ëäýýæ ò¿ðãýí
àðèëíà.
Íåôðîçûí ÿâö:
Íåôðîç õàì øèíæèéí ýìíýë ç¿éí ÿâö äààìæðàõ áàéäàë íü ¿íäñýí ºâ÷èí
áîëîí áººðºíä ãàð÷ áóé ìîðôîëîãèéí ººð÷ëºëòººñ õàìààðíà.
Íåôðîç õàì øèíæèéí ýìíýë ç¿éí ÿâöûí îíöëîã

Ýìíýë ç¿éí ÿâö Ýìíýë ç¿éí îíöëîã

Äàõèëòòàé Ýíý ¿åä ºâ÷íèé ýõëýë áîëæ èëðýýä áàéí áàéí
õýëáýðèéí ÿâöòàé ñýäýð÷, ýì÷èëãýýíä çàñàð÷ ñàéæèðäàã. Óäààí
õóãàöààíä íàìæìàë áàéäàëä áàéíà. Áººðºíä
ìèíèìàëü ººð÷ëºëòòýé áàéíà. 10-20 æèëèéí
äàðàà áººðíèé àðõàã äóòàãäàëä õ¿ðãýíý.
Ààæèì äààìæðàõ Õîëáîã÷ ýäèéí ýìãýã¿¿ä, õàâäàðûí øàëòãààíò
ÿâöòàé íåôðîç íåôðîçóóä áàãòàíà. Ðåìèññèéí õóãàöàà
õàðüöàíãóé áîãèíî, èäýâõèòýé ýì÷èëãýýíèé
ä¿íä 5-6 æèë ¿ðãýëæèëæ áººðíèé àðõàã
äóòàãäàëä õ¿ðãýíý. Áººðºíä ìåìáðàíîç,
ìåìáðàíîïðîëèôåðàòèâ, ôèáðîáëàñò
ººð÷ëºëòòýé áàéíà.
Õóðäàí äààìæðàõ Áîãèíî õóãàöààíä 1-3 æèëèéí äîòîð
ÿâöòàé íåôðîç: áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàí áººðíèé
äóòàãäàëä õ¿ðãýíý. Öî÷ìîãäóó õîðóó ÿâöòàé
ýêñòðàêàïèëëÿð íåôðèò, àóòîèììóííû ÃÍ,
äèàáåò, àìèëîéäîç, ìèåëîìûí íåôðîç
Õ¿íäðýë:
1. Òàðõèíû õàâàí: òîëãîé õ¿÷òýé ºâäºõ îãèóëæ, áººëæ¿¿ëýõ, í¿ä á¿ðýëçýõ

õàðàà ººð÷ëºãäºõ, þì õî¸ð÷ëîãäîõ, õ¿íä ¿åä ýêëàìïñè áîëíî.
2. Íåôðîçèéí êðèç: õîîëîíä äóðã¿é áîëæ îãèóëæ áººëæ¿¿ëíý. Àðüñàí
äýýã¿¿ð æèæèã óëààí òóóðàëòóóä ãàðàõ ìºí õýâëèéãýýð õ¿÷òýé õàòãóóëæ
ºâäºíº. Èõ õýìæýýãýýð óóðàã àëäñàíû óëìààñ ïðåêàëëèêðåèíîãåí,
êèíèíîãåíû íèéëýãæèëò íýìýãäýí, êèíèíû ñèñòåì èäýâõèæèí ò¿¿íèé
ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîõ áðàäèêèíèí ñóäàñíû íýâ÷èìõèé ÷àíàðûã
èõýñãýæ áèîëîãèéí èäýâõèòýé áîäèñóóä ìýäðýëèéí òºãñãºëèéã
öî÷ðîîñíîîñ ºâäºëò ºãíº.
3. Çàõûí ñóäàñíû ôëåáîòðîìáîç: öóñ ºòãºð÷ öóñíû çóóðàìòàé ÷àíàð
èõýäñýíýýñ çàõûí ñóäñóóäàä òðîáîçûí õ¿íäðýë ºãíº.
4. Áàêòåð, âèðóñèéí õàëäâàð: áèåèéí åðºíõèé ýñýðã¿¿öýë ñóëàð÷ II
õàëäâàðò ºðòºìòãèé áîëîõ áà øýýñ äàìæóóëàõ çàì áîëîí àìüñãàëûí
çàìûí õàëäâàðààð õ¿íäýðíý.
Îíîøëîãîî:
Îíîøëîãîîã ýìíýë ç¿éí øèíæ áîëîí ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýíä ãàðàõ

ººð÷ëºëò¿¿äýä òóëãóóðëàí õèéíý.

Îíîøëîãîîíû ¿íäñýí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò

• Õàâàí
• Ïðîòåèíóðè 3,5 ã/õîíîãò
• Ãèïîïðîòåèíåìè
• Äèñïðîòåèíåìè: ãèïîàëüáóìèíåìè, ãèïåð ãëîáóëèíåìè
• Ãèïåðëèïèäåìè, ãèïåðõîëåñòåðèíåìè
Îíîøëîãîîíû øàòëàë:
Îíîøëîãîîã ÿâóóëàõäàà ýìíýëãèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýòýé óÿëäóóëàí

äàðààõü øàòëàëààð ÿâóóëíà.
ÝÌÒ-ûí II øàòëàë
ÝÌÒ-ûí I øàòëàë 1øàòëàë + ¿íäñýí ºâ÷íèéã òîäðóóëàõ
Ñóáüåêòèâ øèíæ: Øýýñíèé õàì øèíæ: Øýýñíèé óóðàã õîíîãò
Øàëòãààíûã òîäðóóëàõ, 3,5 ãð-ààñ èõ, ìºõëºãò, ãÿëãàð áîëîí
õàâàãíàõ, øýýñíèé ãàðö âîñêîâèä áîðòãîíöîð òîãòìîë ãàðíà.
áàãàñàõ Öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä:
ãèïîïðîòåèíåìè, ãèïîàëüáóìèíåìè, ãèïåð
ëèïèäåìè, ãèïåð õîëåñòåðèíåìè
Ýìíýë ç¿éí øèíæ: Õýò àâèàí øèíæèëãýýíä:õýâëèéí
áîëîí ïëåâðèéí õºíäèéä ñóë øèíãýí
òîäîðõîéëîãäîíî.
Í¿äíèé óãèéí øèíæèëãýýíä: Õàðààíû

ìýäðýëèéí õºõëºã õººæ õàâàãíàñàí.
ßëãàí îíîøëîãîî:
Ýìíýë ç¿éä õàâàãíàõ øèíæýýð èëðýõ òóë áóñàä øàëòãààíò õàâàíãóóäààñ
ÿëãàí îíîøèëíî.
Ýìãýã¿¿ä Îíöëîã
Ç¿ðõíèé øàëòãààíò õàâàí Öóñíû ýðãýëòèéí äóòàãäëûí
¿åä õàâàí ìº÷ä¿¿äýýð èë¿¿
áàéíà. Çàõûí ýðõòíèé õºõðºëò
àæèãëàãäàíà. Õàâàí à÷ààëëûí
äàðàà, ¿äýýñ õîéø èë¿¿ íýìýãäýíý.
Øýýñíèé øèíæèëãýýíä óóðàã áàãà
çýðýã èëýðíý.

Ýëýãíèé øàëòãààíò õàâàí Ýëýãíèé õàòóóðàë, ýëýãíèé âåíèéí

áºãëºðºë, - ýëýãíèé õàòóóðëûí ¿åä
ýëýãíèé àðõàã ºâ÷íèé àíàìíåçòàé,
áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé
¿éë àæèëëàãààíû ººð÷ëºëòòýé,
ñåðîçîí õºíäèéí¿¿äýä øèíãýí
õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé,
Äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí Áàìáàéí äààâðûí áóóðñàí
ýìãýã (ìèêñåäåì) ¿åä í¿ä í¿¿ðýýð
õººíãºòºæ õàâàãíàñàí ìýò áàéõ
áîëîâ÷ äàðàõàä õîíõîð ¿ëäýýõã¿é.
Ãèïîòîíè, áðàäèêàðäè èëðýõ áà
àðüñ õóóðàéøèæ çóçààðñàí áàéíà.
Áîäèñûí ñîëèëöîîíû áóþó Õîîëíû äóðøèë áóóðñàí, ò¿¿íä
óóðãèéí äóòàãäàë õ¿ðãýõ ºâ÷íèé àíàìíåçòàé, ìàõàí
õîîë èääýãã¿é, õîîëíû äýãëýì
Ýì÷èëãýý:
Ýì÷èëãýýíèé äýãëýì
• Ñòàöèîíàðò ýì÷èëíý. Äýãëýì: õýâòðèéí, õàãàñ õýâòðèéí äýãëýì ñàõèíà.
• Õîíîãò óóõ øèíãýíèéã õÿçãààðëàíà.1ë õýòðýõã¿é áàéõ. Õîíîãèéí øýýñíèé
õýìæýýíä 400-500ìë íýìæ ºãíº. Õóðö àìòëàã÷òàé õîîë, ººõ òîñûã
õÿçãààðëàõ
• Øèíãýíèé áàëàíñûã òîîöîîëîõ: õîíîãò óóñàí, ñóäñààð õèéñýí øèíãýí
áîëîí øýýñèéã õýìæèõ
Ýìèéí ýì÷èëãýý:
I. Øàëòãààíû ýñðýã ýì÷èëãýý: ¯íäñýí ºâ÷íººñ øàëòãààëàí
øàëòãààí ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýýã II, III øàòëàëûí ýìíýëã¿¿äýä ÿâóóëàõ
áà I øàòëàëûí ýìíýëýãò øèíæ òýìäãèéí áîëîí õ¿íäðýëýýñ ñýðãèéëýõ
ýì÷èëãýý õèéãäýíý.
II. Ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýý:
1.Èììóíîäåïðåññàíò:
• Ãëþêîêîðòèêîéä: õóðö àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèò, ýìèéí áîëîí õîëáîã÷
ýäèéí, äàðõëààíû ýìãýã¿¿äèéí ¿åä ïðåäíèçîëîíûã 1 ìã/êã æèíä òîîöîæ
õýðýãëýíý.

• Äèàáåòèéí ãëîìåðóëîñêëåðîç, áººðíèé õàâäàð, ñ¿ðüåý, áººðíèé

àìèëîéäîçûí ¿åä ãëþêîêîðòèêîéäûã õýðýãëýõã¿é.
• Öèòîñòàòèê: ãëþêîðòèêîèä ýñðýã çààëòòàé áîëîí ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íã¿é
¿åä õýðýãëýíý. Èìóðàí 100-200 ìã õîíîãò óóëãàíà.
2. Àíòèêîàãóëÿíò: ãåïàðèí 10 000-20 000 ÅÄ àðüñàí äîð òàðèíà.

Öóñ á¿ëýãíýëòèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã áàéíãà õÿíàíà.
3. Àíòèàãðåãàíò: Êóðàíòèë 250-400 ìã õ¿ðòýë óóëãàíà.
III.Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý: õàâàí õººõ, óóðàã íºõºõ, õàëäâàðààñ

ñýðãèéëýõ
• Ôóðîñåìèä õîíîãò 60-80 ìã ñóäñààð ýñâýë óóõààð,
âåðîøïèðîí 0,075-0,3 ã
• Óóðàã íºõºõ çîðèëãîîð 10%,20% àëüáóìèí 100-150 ã ñýëáýõ
8. ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍ ªÂ×ÈÍ
Òîäîðõîéëîëò Èíñóëèíû ø¿¿ðýë áàãàñàõ áóþó èíñóëèí äààâðûí

¿éëäýë àëäàãäñàíààñ öóñàí äàõü ñàõàðûí õýìæýý
èõñýæ óëìààð èõ óóõ, èõ øýýõ õàì øèíæ¿¿äýýð
èëýðäýã áîäèñûí ñîëèëöîîíû ýìãýãèéã ×èõðèéí
Øèæèí ªâ÷èí /×Øª/ ãýíý.
Øàëòãààí, àíãèëàë
III. ×Øª-íèé õýëáýð ×Øª-íèé ¿åä èëðýõ øèíæ áà øàëòãààí

1. 1-ð õýëáýðèéí ×Øª • Àóòîèììóííûé
• Èäèîïàòè÷åñêèé
b-ýñèéí äåñòðóêö ººð÷ëºëò áóþó èíñóëèíû
òóéëûí äóòàãäàë
2. 2-ð õýëáýðèéí ×Øª Èíñóëèíû ÿëãàðëûí àëäàãäàë áóþó
• Õýâèéí æèíòýé èíñóëèíû õàðüöàíãóé äóòàãäàë
• Òàðãàí

3. Õî¸ðäîã÷ áóþó øèíæ • b-ýñèéí óäàìøëûí ãàæ õºãæèë

òýìäãèéí ×Øª •Èíñóëèíû ¿éë÷ëýëèéí óäàìøëûí
ãàæóóäàë
•Äîòîîä ø¿¿ðëèéí íîéð áóë÷èðõàéí
ýìãýã¿¿ä
•Ýíäîêðèíîïàòè
•Ýìèéí áýëäìýë áà õèìèéí áîäèñûí
íºëººëºë
•Õàëäâàð
•Äàðõëàëûí òîãòîëöîîíû óðüäàë
ººð÷ëºëò
•×Øª-òýé õàâñðàõ áóñàä óäàìøëûí
õàì øèíæ¿¿ä
4. Æèðýìñíèé ×Øª Æèðýìñíèé ¿åä öóñàíä ñàõàð èõñýõ
Îíîøëîãîîíû çàð÷èì
×Øª-íèé ¿åä èëðýõ ò¿ãýýìýë øèíæ¿¿ä

• Àì öàíãàõ
• Èõ øýýõ /ïîëèóðè/, óóñàí õýìæýýãýýð øýýíý
• Øèíãýí èõ óóõ /ïîëèäèïñè/, õîíîãò 4-5 ë øèíãýí óóíà
• Áèå ñóëàð÷ ÿäðàõ
• Òóðàõ
• Àðüñ çàãàòíàõ
• Í¿äíèé õàðàà ìóóäàõ
• Àðüñ õóóðàéøèõ

ªëºí ¿åèéí öóñíû ñàõàðûã 2 óäàà òîäîðõîéëîõîä
< 6.1 ììîëü/ë 6.1 – 6.9 ììîëü/ë ³ 7.0 ììîëü/ë

< 110 ìã/äë 110 - 125 ìã/äë ³ 126 ìã/äë
ªëºí ¿åèéí öóñíû ñàõàð ººð÷ëºëòòýé
Ãëþêîçûí à÷ààëàëòàé ñîðèë

Ñîðèë õèéõýýñ ºìíº 10-14 öàã ºëºí áàéõ áà íàñàíä õ¿ðñýí
õ¿íä 75 ãð (õ¿¿õäýä 1.75ãð/êã) ãëþêîçûã 250 ìë óñàíä óóñãàæ
óóëãààä 2 öàãèéí äàðàà öóñíû ñàõàðûã òîäîðõîéëíî.
< 7.8 ììîëü/ë 7.8 - 11.1 ììîëü/ë > 11.1 ììîëü/ë

< 140 ìã/äë 140 - 200 ìã/äë > 200 ìã/äë
I.Õýâèéí Ãëþêîçûí ñîðèëä ×èõðèéí øèæèí

ºâ÷èí
Ýíäîêðèíîëîã
ýì÷èéí õÿíàëòàíä
Ëàáîðàòîðèéí áîëîí áàãàæèéí øèíæèëãýý

• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý: îíöûí ººð÷ëºëòã¿é. Óëààí ýñèéí òóíàõ
õóðä áàãà çýðýã áóóð÷ áîëíî.
• Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý: Õóâèéí æèí èõýñíý, ñàõàð èëýðíý, àöåòîí,
óóðàã èëýð÷ áîëíî.
• Áèîõèìè: ñàõàð èõýñíý, õîëåñòåðèí, òðèãëåöèðèä èõýñíý, íèéò óóðàã,
àëüáóìèí áóóðíà, ºâ÷èí äààìæèðñàí ¿åä ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà
àëäàãäñàíòàé õîëáîîòîéãîîð íèéò áèëèðóáèí, òðàíñàìèíàçóóä, òèìîë
èõýñ÷, ñóëüìà áóóðíà, Ê+ áóóðíà, Na+ èõýñíý.
• Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã: ºâ÷èí äààìæèðñàí ¿åä ç¿ðíèé äàìæóóëàëò
àëäàãäàæ òýæýýë õîìñäîëûí øèíæ¿¿ä èëýðíý.
• Í¿äíèé óã äóðàíäàõ: àðòåðè âåíèéí õàðüöàà ººð÷ëºãäºæ øèíýýð
ñóäàñæèëò ¿¿ñ÷, áè÷èë öóñ õàðâàëò èëýð÷ áîëíî.
• Ãëþêîçæñîí ãåìîãëîáèí /HbA1c/ õóâèàð òîäîðõîéëîõ: 6% õ¿ðòýë áàéâàë
õýâèéí ãýæ ¿çíý.

1 áà 2-ð õýëáýðèéí ×Øª-íèé ýìíýë ç¿éí îíöëîã

Îíöëîã áà øèíæ¿¿ä 1-ð õýëáýðèéí ×Øª 2-ð õýëáýðèéí ×Øª
ªâ÷èí àíõ èëðýõ íàñ 40 õ¿ðòýë 40-ººñ äýýø
×Øª õàìãèéí ýëáýã 10-14 60-70
òîõèîëäîõ íàñ
Òàðõàëò Õ¿í àìûí 0.1-1.0% Õ¿í àìûí 1-10%
ªâ÷íèé ýõëýë Õóðö Ààæèì
Êåòîç ¿¿ñýõ íü Áîãèíî õóãàöààíä Óäààí õóãàöààíä,
ààæèì
Óäàì ç¿é ªºð÷ëºëòòýé ªºð÷ëºëòã¿é
Áèåèéí æèí Õýâèéí 50-80% íü èë¿¿äýë
æèíòýé
Èõð¿¿äèéí ºâ÷ëºëò 25-50% 90-100%
×Øª-íèé ¿åèéí ¯¿ñíý Àíõ îíîøëîãäîõäîî
ñóäàñíû õ¿íäðýë¿¿ä èëýð÷ áîëíî
Ýì÷èëãýý Çºâõºí èíñóëèí Õîîë, ñàõàð áóóðóóëàõ
ýì÷èëãýý ýìèéí ýì÷èëãýý áà
èíñóëèíû ðåöåïòîðûí
ìýäðýã ÷àíàð áóóðñàí
¿åä èíñóëèí ýì÷èëãýý
Îíîøëîãîîíû øàòëàë
ÝÌÒ-ûí III øàòëàë
ÝÌÒ-ûí II øàòëàë • Àñóóìæ
• Öóñíû åðºíõèé
øèíæèëãýý
• Øýýñíèé åðºíõèé
ÝÌÒ-ûí I • Àñóóìæ øèíæèëãýý
øàòëàë • Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý • Áèîõèìèéí øèíæèëãýý
• Øýýñíèé åðºíõèé /ñàõàð, íèéò óóðàã,
øèíæèëãýý àëüáóìèí, õîëåñòåðèí,
• Áèîõèìèéí øèíæèëãýý òðèãëèöåðèä,
• Àñóóìæ /ñàõàð, íèéò óóðàã, áèëèðóáèí,
• Öóñíû àëüáóìèí, õîëåñòåðèí, òèìîë, ñóëüìà,
åðºíõèé òðèãëèöåðèä, òðàíñàìèíàçóóä, íàòðè,
øèíæèëãýý áèëèðóáèí, òèìîë, êàëè ãýõ ìýò/
ñóëüìà,òðàíñàìèíàçóóä, • Ç¿ðõíèé öàõèëãààí
íàòðè, êàëè ãýõ ìýò/ áè÷ëýã
• Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã Í¿äíèé óã äóðàíäàõ
õèéõ • Ãëþêîçæñîí
• Í¿äíèé óã äóðàíäàõ ãåìîãëîáèí ¿çýõ

ßëãàõ îíîøèëãîî
Ä/ä ×èõðèéí øèæèí ºâ÷èí ×èõðèéí áóñ øèæèí ºâ÷èí
1. Öóñàíä ñàõàð èõñýíý Öóñíû ñàõàð õýâèéí áàéíà
2. Øýýñýýð ñàõàð ÿëãàðíà Øýýñýýð ñàõàð ÿëãàðàõã¿é
3. Øýýñíèé õóâèéí æèí èõñýíý Øýýñíèé õóâèéí æèí áóóðíà
4. ªäºðò 4-5 ë øèíãýí óóíà ªäºðò 10-40 ë øèíãýí óóíà
5. Íîéð áóë÷èðõàéãààñ ÿëãàðàõ Ãèïîòàëàìóñààñ ÿëãàðàõ
èíñóëèí äààâðûí äóòàãäàëòàé øýýñ õîðèõ (âàçîïðåññèí)
õîëáîîòîé äààâðûí äóòàãäàëòàé
õîëáîîòîé
Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì
Èíñóëèí ýì÷èëãýý
Èíñóëèí ýì÷èëãýýã ýõëýõäýý õîíîãò 0.5-1.0 êã/íýãæ òîîöîæ õèéíý.

Ààæìààð 3-4 õîíîã òóòàìä öóñíû ñàõàðûã õýâèéí õýìæýýíä õ¿ðòýë 2-
4 íýãæýýð èíñóëèíû òóíã íýìýìä¿¿ëíý. Çàðèì òîõèîëäîëä 1.2êã/íýãæ
õ¿ðòýë òîîöîæ áîëíî.
Õîîë ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

• Ñòàöèîíàðûí íºõöºëä ýì÷ë¿¿ëýã÷èä õîîë ¹9 ºãíº.
• ªºõ òîñ, í¿¿ðñ-óñ, óóðãèéí õýðýãöýýã áîäîí õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé
õàðüöààã äàðààõ áàéäëààð òîõèðóóëíà.
Í¿¿ðñ óñ 60%
ªºõ òîñ 24%
Óóðàã 16%
• Ýì óóæ áàéãàà ¿åä ºäºðò 5 óäàà õîîëëîõ íü çîõèìæòîé:
ªãëººíèé öàé 30%
ªäðèéí õîîë 30%
Èõ ¿äèéí öàé 10%
Îðîéí õîîë 20%
Õºíãºí õîîë 10%
• Èíñóëèí ýì÷èëãýýòýé ¿åä ºäºðò 6 óäàà õîîëëîõ íü çîõèñòîé:
ªãëººíèé öàé 07.00 öàãò 20%
Áàãà ¿äèéí öàé 10.00 öàãò 10%
ªäðèéí õîîë 13.00 öàãò 30%
Èõ ¿äèéí öàé 16.00 öàãò 10%
Îðîéí õîîë 19.00 öàãò 20%
Õºíãºí õîîë 21.00 öàãò 10%

2-ð õýëáýðèéí ×Øª-íèé ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Òàðãàí, 2-ð õýëáýðèéí ×Øª Õýâèéí æèíòýé, 2-ð õýëáýðèéí
×Øª
Ñóðãàëò+õîîë ýì÷èëãýý+áèåèéí Ñóðãàëò+õîîë ýì÷èëãýý+áèåèéí
òàìèð òàìèð
¯ð ä¿íã¿é áîë ¯ð ä¿íã¿é áîë
Ìåòôîðìèí 500ìã ºäºðò 2 óäàà, Ìàíèíèë /ãëèáåíêëàìèä/ 2.5 ìã,
õîíîãèéí äýýä òóí 3 ãð øààðäëàãàòàé áîë ºäðèéí òóíã
15ìã õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ áîëíî
Ìåòôîðìèí + Ìàíèíèë Ìàíèíèë + Ìåòôîðìèí
Èíñóëèí Èíñóëèí
• Õýðýâ ºâ÷òºí ºíäºð íàñòàé áóþó áººðíèé ýìãýã ººð÷ëºëòòýé áîë

Ìàíèíèë /ãëèáåíêëàìèä/-ûí îðîíä ãëþðåíîðì 120ìã/õîíîã òóíãààð
àâíà.
• Õýðýâ ñàõàð áóóðóóëàõ ýìèéí ýì÷èëãýýã õîíîãèéí äýýä òóíãààð
õýðýãëýæ áàéõàä ºëºí ¿åèéí öóñíû ñàõàðûí õýìæýý 7.8ììîëü/ë-ýýñ
èõ áàéâàë èíñóëèí ýì÷èëãýýã íýìýëò áàéäëààð õýðýãëýíý.
• Ìºí õîäîîä ãýäýñíèé õàíààð í¿¿ðñ óñ øèìýãäýõèéã áóóðóóëàõ

¿éë÷èëãýýòýé Àêàðáîçà ýìèéã õýðýãëýæ áîëíî.
• Ñ¿¿ëèéí ¿åä øèíýýð ãàðñàí Ðåïàãëèíèä /ÍîâîÍîðì/ ýì íü õîîë

èäñýíèé äàðàà èíñóëèíû ÿëãàðëûã èõýñãýõ çàìààð öóñíû ñàõàðûã
áóóðóóëæ áóñàä õóãàöààíä ñóóðü èíñóëèíû ÿëãàðàëä íºëººëäºãã¿é
ó÷èð ãèïîãëèêåìè ¿¿ñãýäýãã¿é ñàéí òàëòàé. Ðåïàãëèíèäûã 0.5-4.0ìã/
õîíîã òóíãààð õîíîãèéí ¿íäñýí õîîëëîëòóóäûí ºìíº õýðýãëýõýä õîîë
èäñýíèé äàðààõ öóñíû ñàõàðûã áóóðóóëíà.
• 2-ð õýëáýðèéí ×Øª-íèé ¿åä äàðààõ íºõöºëä èíñóëèí ýì÷èëãýýã øóóä

õèéíý.
o ×Øª-òýé õàëäâàðò ºâ÷èí õàâñàðñàí áîë

o Ìýñ àæèëáàð áîëîí ÿìàð íýãýí ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý õèéõ
o Æèðýìñëýëò
o Òºðºëò

Èíñóëèíû õàâñàðñàí ýì÷èëãýý Èíñóëèíû îðëóóëàõ ýì÷èëãýý

Ñàõàð áóóðóóëàõ ýìèéí òóíã õýâýýð Ñàõàð áóóðóóëàõ ýìèéã õàñíà.
¿ðãýëæë¿¿ëíý.
Îðîé óíòàõûí ºìíº äóíä Îðîé óíòàõûí ºìíº äóíä
çýðãèéí ¿éë÷èëãýýòýé /ïðîòàôàí, çýðãèéí ¿éë÷èëãýýòýé /ïðîòàôàí,
èíñóëòàðä, ìîíîòàðä ã.ì/ èíñóëòàðä, ìîíîòàðä ã.ì/
èíñóëèíûã 0.1-0.2êã/íýãæ/õîíîã èíñóëèíûã 0.2êã/íýãæ/õîíîã òóíãààð
òóíãààð õèéíý. õèéíý. Äýýä òóí 20 íýãæ
Øààðäëàãàòàé áîë 3-4 õîíîãò 2-4 Øààðäëàãàòàé áîë 3-4 õîíîãò 2-6
íýãæýýð òóíã íýìíý. íýãæýýð òóíã íýìíý.
Õîíîãò 36 íýãæýýñ èõ òóíãààð Õýðýâ õîíîãò 30-40 íýãæýýñ
èíñóëèí õèéæ áàéõàä ºëºí ¿åèéí èë¿¿ èíñóëèí øààðäëàãàòàé áîë
öóñíû ñàõàð 7.8ììîëü/ë õ¿ðòýë õîíîãèéí òóíã 2 õóâààæ, ºãëºº
áàéâàë ñàõàð áóóðóóëàõ ýìèéã öàéíû ºìíº 2/3, îðîéí õîîëíû
õàñàæ çºâõºí èíñóëèí ýì÷èëãýýã ºìíº 1/3 áàéõààð òîîöîæ õèéíý.
¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéíý.
Õýðýâ õîîëíû äàðàà öóñíû
ñàõàð ìàø ºíäºð áàéâàë áîãèíî
¿éë÷èëãýýòýé èíñóëèí íýìæ õèéíý.
ÝÌÒ-ûí øàòëàëûí äàãóó õèéãäýõ ýì÷èëãýý

ÝÌÒ-ûí II øàòëàë Í¿ä, áººð, ç¿ðõ ñóäàñ,
ÝÌÒ-ûí I øàòëàë Õÿíàëòàíä àâàõ ìýäðýëèéí ýðõòýí
• ¯íýã¿é ýì÷èëãýýíä òîãòîëöîîíû òàëààñ
• 2 áà 3-ð øàòëàëûí
õàìðóóëàõ ãàðñàí õ¿íäðýë¿¿äèéã
áàéãóóëëàãààñ
• Ñóðãàëò çîõèîí ýì÷èëæ ºíäºð íàðèéí
çààãäàæ èðñýí
áàéãóóëàõ ìýðãýæëèéí òóñëàìæ
ýì÷èëãýýã çààâðûí
¿ç¿¿ëíý.
äàãóó õÿíàæ ÿâóóëíà. • Õîîë ýì÷èëãýý
• Ýðñäýëò á¿ëãèéí • Ýìèéí ýì÷èëãýý
õ¿ì¿¿ñèéã ýðò • Èíñóëèí ýì÷èëãýý
èëð¿¿ëíý. • Õ¿íäðýëýýñ
• Ýðñäëýýñ ñýðãèéëýõ ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý
àðãà õýìæýýã çîõèîí
áàéãóóëíà.

×Øª-íèé ýðñäýëò á¿ëãèéã èëð¿¿ëýõ

Ýìíýëýãò õàíäñàí õ¿í á¿ðýýñ ýðñäýëò õ¿÷èí ç¿éëñèéí àñóóìæ àâ÷, 2-ð
õýëáýðèéí ×Øª-íèé ýðñäýëòýé õ¿ì¿¿ñèéã èëð¿¿ëýõ. ¯¿íä:
• 35 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé
• Òàðãàí /ÁÆÈ > 30êã/ì2/
• ÀÄ èõäýëò / >140/90 ìì.ÌÓÁ/
• Óäàìäàà ×Øª-íèé ºã¿¿ëýìæòýé
• Óðüä íü æèðýìñíèé ×Øª-òýé áàéñàí àñóóìæòàé áóþó 4.5 êã-ààñ äýýø
æèíòýé õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí ýõ÷¿¿ä
• Óðüä ºìíº ñàõàðûí à÷ààëàëòàé ñîðèëîîð ººð÷ëºëò èëýð÷ áàéñàí
• Ç¿ðõ ñóäàñíû àðõàã ýìãýãòýé
• Êàòàðàêòòàé
Äýýðõ ýðñäýë á¿õèé õ¿ì¿¿ñ áîëîí 35-ààñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñò æèëä 1 óäàà,
24-28 äîëîî õîíîãòîé á¿õ æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿äýä ºëºí áà ñàíàìñàðã¿é
¿åèéí öóñíû ñàõàðûã òîäîðõîéëæ ×Øª îíîøëîõ àëãîðèòìûí äàãóó
¿íýëãýý õèéíý.
×Øª-íèé ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëãî áîë öóñàí äàõü ñàõàðûã õýâèéí
õýìæýýíä áàðüñàíààð ×Øª-òýé õ¿ì¿¿ñèéã èäýâõòýé õýâèéí àìüäðàëààð
àìüäðàõàä åðºíõèé ýð¿¿ë ìýíäèéí òàëààñ ñºðºã íºëººëºëã¿é áàéëãàõ
á¿õ áîëîìæîîð õàíãàõàä îðøèõ áà ýíý íü õóðö áîëîí àðõàã õ¿íäðýëýýñ
óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áîëîìæ îëãîíî.
9. ÃÈÏÎÒÈÐÅÎÇ ªÂ×ÈÍ
Òîäîðõîéëîëò
Áàìáàéí äààâðóóäûí õýìæýý áàãàñàõ þìóó îãò

ÿëãàðàõã¿é áîëñîíîîñ áàìáàé áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà
äîðîéòñîíîîð ýðõòýí òîãòîëöîîíû ººð÷ëºëòººð èëýðäýã
õàì øèíæ þì.
1.Áàìáàé 2. ªí÷èí 3. Ãèïîòàëàìóñûí 4. Çàõûí

áóë÷èðõàéí òàðõèíû òèðåîëèáåðèíû õ¿ëýýí
Øàëòãààí,
ýìãýã¿¿ä ÒÒÃ-íû ø¿¿ðýë áàãàñàõ àâóóðûí

ø¿¿ðýë /ðåöåïòîðûí/
áàãàñàõ ìýäðýã ÷àíàð
áóóðàõ
Àíãèëàë Àíõäàã÷ Õî¸ðäîã÷ Ãóðàâäàã÷ Çàõûí

Îíîøëîãîî
Èëðýõ çîâèóð
• Áèå ñóëàð÷ ÿäðàõ
• Áóë÷èí ñóëðàõ
• Áèåèéí æèí íýìýãäýõ
• Îé òîãòîîëò ìóóäàõ, çàëõóó áîëîõ, íîéðìîã áîëîõ
• Á¿õ áèåýð õàâàãíàõ
• ªòãºí õàòàõ
• Õîîëíû äóðøèë áóóðàõ
• Àðüñ õóóðàéøèæ, ¿ñ óíàõ
• Õýë ÿðèà ýýäðýõ, ñîíñãîë ìóóäàõ, õîîëîé ñººíãºòºõ
• Áýëãèéí ñóëðàë, ñàðûí òýìäãèéí àëäàãäàë
Ýìíýë ç¿éí øèíæ

• Õºäºëãººí óäààøèðñàí, íîéðìîã, íîçîîðñîí áàéäàëòàé
• Àðüñ öàéâàð øàðãàë ºíãºòýé, õóóðàé, õ¿éòýí, õîãæðóóòñàí ÿëàíãóÿà
ºâäºã, òîõîé, ºñãèéíèé àðüñ ýâýðøèæ çóçààðñàí.
• Í¿¿ð õººíãºòºæ óðóóë õàâàãíàñàí.
• Á¿õ áèåýð õàòóó õàâàíòàé, äàðàõàä õîíõîéõã¿é, øèëæèìòãèé áóñ
• ¯ñ óíàìòãàé, õóìñ õóãàðàìòãàé, õºìñºã òàëëàæ óíàñàí /ñì. Õåðòîõå/
• Õýë òîìîð÷ õººíãºòñºíººñ ÿðèà ýýäýð÷, äóó õîîëîé ñººæ á¿ä¿¿ðñýí.
• Ç¿ðõ ñóäàñíû òîãòîëöîîíä: Ç¿ðõíèé õºíäëºí õýìæýý òîìîðñîí,
÷àãíàõàä ç¿ðõíèé àâèà á¿äãýðñýí, óäààøèðñàí /áðàäèêàðäè/, ç¿ðõíèé
îðîéä àãøèëòûí øóóãèàí ñîíñîãäîæ áîëíî. Èõýíõ òîõèîëäîëä öóñíû
äàðàëò áóóðñàí, õ¿íä ¿åä öóñíû ýðãýëòèéí äóòàãäàë èëýðíý.
• Õîîëíû äóðøèë áà õîîëíû øèíãýö áóóð÷, ºòãºí õàòíà.
• Îð÷èíäîî ñîíèðõîë ìóó, íîéðìîã, óäààí õºäºëãººíòýé, àñóóëòàíä
óäààí õàðèóëíà.
A.Ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý – áàãà çýðãèéí ãèïîõðîìûí öóñ áàãàäàëò,

ëèìôîöèòîç, ÑÎÝ èõýñíý.
• Áèîõèìèéí øèíæèëãýý – õîëåñòåðèí, ëèïîïðîòåéä èõñýíý, íèéò

óóðàã, àëüáóìèí áàãàñíà, g-ãëîáóëèí èõñýíý, ãëþêîç áàãàñàæ áîëíî.
Êðåàòèíôîñôîêèíàçà, ëàêòîòäåãèäðîãåíîçà èõýñíý.
• Äàðõëàëûí øèíæèëãýý – àóòîèììóííûé òèðåîèäèòûí øàëòãààíòàé

áîë íèéò Ò-ëèìôîöèò áà Ò-ñóïðåññîð áóóðíà, Ò-õåëïåð èõýñíý, Ò
õåëïåð áà Ò ñóïðåññîðûí õàðüöàà áóóðíà. ÒÒÃ-èéí ðåöåïòîðûí,
òèðåîãëîáóëèíû áà ìèêðîñîìûí ýñðýã áèåèéí õýìæýý èõýñíý.

• Áàìáàéí äààâðûí øèíæèëãýý – Öóñàíä ÷ºëººò áà íèéò Ò3, Ò4, ÒÒÃ

¿çíý.
IV. Àíõäàã÷ Õî¸ðäîã÷ Ãóðàâäàã÷ Çàõûí

Äààâðûí Ò3, Ò4 Ò3, Ò4 Ò3, Ò4, ÒÒÃ Ò3, Ò4
ººð÷ëºëò áóóðíàÒÒÃ áóóðíà áóóðíà áóóðíà
èõýñíý ÒÒÃáóóðíà òèðåîëèáåðèí ÒÒÃ èõýñíý
áóóðíà
I. Áàãàæèéí øèíæèëãýý
Õèéãäýõ øèíæèëãýý Ãàðàõ ººð÷ëºëò Õààíà õèéãäýõ
Öàöðàã èäýâõò Éîä 2, 4, 24 öàãèéí äàðàà Ýð¿¿ë ìýíäèéí

131 øèíãýýëòèéã ¿çýõýä 15%-ààñ äîîø òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé
òîäîðõîéëîõ ò î ä î ð õ î é ë î ã ä î í î . 3-ð øàòëàëä
Õýâèéí ¿ç¿¿ëýëò 20-
40%
Ñêàíèðîâàíè Öàöðàã èäýâõò Ýð¿¿ë ìýíäèéí
Òñ99 áîäèñ áàìáàé òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé
áóë÷èðõàéä øèíãýæ 3-ð øàòëàëä
áóé áàéäëààð íü
áàìáàé áóë÷èðõàéí
¿éë àæèëëàãàà, õýëáýð,
õýìæýý, çàíãèëàà áèé
ýñýõèéã òîäðóóëíà.
Ç¿ðõíèé öàõèëãààí Áðàäèêàðäè, á¿õ Ýð¿¿ë ìýíäèéí

áè÷ëýã ø¿äíèé âîëüòàæ òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé
áóóðàõ, STñåãìåíò èçî 2 áà 3-ð øàòëàëä
øóãàìààñ äîîøèëíî.
Ðåíòãåí Ç¿ðõíèé õºíäëºí Ýð¿¿ë ìýíäèéí

õýìæýý òîìîðñîí, òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé
õ¿íäýðñýí ¿åä ø¿¿äýñò 2 áà 3-ð øàòíû
ïåðèêàðäèò èëýð÷ áàéãóóëëàãàä
áîëíî.

Îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé øàòëàë

ÝÌÒ-ûí I øàòëàë • Àñóóìæ • Ýìíýë ç¿éí ¿çëýã
• Àñóóìæ • Ýìíýë ç¿éí ¿çëýã • Öóñíû åðºíõèé
• Ýìíýë ç¿éí ¿çë • Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• 2 áà 3-ð øàòëàëûí øèíæèëãýý • Áèîõèìèéí
áàéãóóëëàãààñ • Áèîõèìèéí øèíæèëãýý
çààãäàæ èðñýí øèíæèëãýý • Ç¿ðõíèé öàõèëãààí
ýì÷èëãýýã çààâðûí • Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã
äàãóó íàñàí òóðøèä áè÷ëýã • Ðåíòãåí
íü õÿíàæ ÿâóóëíà • Ðåíòãåí • Ñêàíèðîâàíè
•Äààâðààð îðëóóëàõ • Èîä 131-èéí
ýì÷èëãýý øèíæèëãýý
• Øèíæ òýìäãèéí • Äààâðûí øèíæèëãýý
ýì÷èëãýý • Äàðõëàëûí
• Õ¿íäðýëýýñ øèíæèëãýý
ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý • Äààâðààð îðëóóëàõ
ýì÷èëãýý
• Øèíæ òýìäãèéí
ýì÷èëãýý
• Õ¿íäðýëèéí ýñðýã
ýì÷èëãýý
Ýì÷èëãýý
Áàìáàéí äààâàð îðëóóëàõ ýì÷èëãýýã íàñàí òóðø õèéíý.
L-Òèðîêñèí 25, 50, 100ìêã
• Ýõëýõ òóí õîíîãò 1.6ìêã/êã (õîíîãò äóíäæààð 100-125ìêã)
• Ç¿ðõíèé èøåìè ºâ÷èíòýé áà 50-ààñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñò ýõëýõ òóí 10-
25ìêã
• Òóíã 14 õîíîã òóòàì 25-50ìêã-ààð íýìýãä¿¿ëæ ýóòèðåîèä áàéäàëä
îðòîë 150-200ìêã õ¿ðãýæ áîëíî

10. ÒÀÐÕÌÀË ÕÎÐÄËÎÃÎÒ ÁÀÕÓÓ
Òîäîðõîéëîëò Áàìáàé áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãààã èäýâõæ¿¿ëýã÷

ýñðýã áèåèéí íºëººãººð òàðõìàëààð òîìîðñîí
áàìáàé áóë÷èðõàéãààñ ÿëãàðàõ äààâðóóä òîãòìîë
èõýýð ÿëãàðñàíààñ ýðõòýí, òîãòîëöîîíä õîðäëîãîò
íºëºº ¿ç¿¿ëäýã, àóòîèììóíû ºâ÷íèéã òàðõìàë
õîðäëîãîò áàõóó /ÒÕÁ/ ãýíý.
Àíãèëàë Áàìáàé áóë÷èðõàéí òîìðîëòûí àíãèëàë
ÄÝÌÁ-èéí 1994 îíû àíãèëëûí äàãóó áàìáàéí
òîìðîëòûã 3 çýðýã áîëãîíî.
0 çýðýã – õàðàãäàõã¿é, ýðõèé õóðóóíû ºíäºãíººñ
æèæèã òýìòðýãäýíý
Içýðýã – õàðàãäàõã¿é, ýðõèé õóðóóíû ºíäºãíººñ
òîì òýìòðýãäýíý
IIçýðýã – õàðàãäàíà, òýìòðýãäýíý
Áàìáàéí õîðäëîãûí çýðãèéí àíãèëàë
Èëðýõ V.Õºíãºí Äóíä çýðýã Õ¿íä çýðýã

øèíæ¿¿ä çýðýã
Áèåèéí 10% 10-20% 20% äýýø,Êàõåêñè
æèíãèéí õ¿ðòýë
àëäàãäàë
Ç¿ðõíèé 100 100-120 120-îîñ äýýø
öîõèëòûí òîî õ¿ðòýë
1 ìèíóòàíä
Öóñíû Äàðàëò Àãøèëòûí Àãøèëòûí äàðàëò
äàðàëòììÌÓÁ õýâèéí äàðàëò 130-150 150-160 õ¿ðòýë
õ¿ðòýë Ñóëðàëûí Ñóëðàëûí äàðàëò
äàðàëò õýâèéí áàãàññàí
Í¿äíèé Èëðýýã¿é Èëýðñýí Èõ èëýðñýí
ººð÷ëºëò
Õºäºëìºðèéí Õýâèéí Áóóðñàí Á¿ðýí àëäàãäñàí
÷àäâàð àëäàëò

Èëðýõ çîâèóð
• Ñýòãýë ñàíàà òîãòâîðã¿é, öî÷ðîìòãîé, òàéâàí áóñ áàéõ

• Õîîëîé áà÷óóðàõ, þì çàëãèõàä õ¿íäðýëòýé
• Ç¿ðõ äýëñýõ
• Áàéíãà á¿õ áèåýð õºëðºõ, õàëóóöàæ á¿ã÷èìäýõ
• Ãàð õºë ñàëãàëàõ
• Õîîëíû äóðøèë èõñýõ
• Òóðàõ
• Ã¿éëãýõ
• Áýëãèéí ñóëðàë, ñàðûí òýìäãèéí àëäàãäàë
• Áóë÷èíãèéí ñóëðàë
• Í¿ä á¿ëòèéõ, ãýðýëä ãÿëáàõ, íóëèìñ ãîîæèõ
Ýìíýë ç¿éí øèíæ
ÒÕÁ-èéí ¿åä äàðààõ øèíæ¿¿ä ò¿ãýýìýë èëýðíý.
• Òàéâàí áóñ, ò¿ðãýí õºäºëãººíòýé, ¿ã ÿðèà îëøèðñîí, óéëàìòãàé.

• Àðüñ ÷èéãëýã, õºëñºðõºã, çººëºí, õàëóóí, ñ¿¿ëèéí ¿åä õàðëàñàí áàéæ
áîëíî.
• Áóë÷èíãóóä õàòèíãàðøèæ òóðñàí, òîíóñ áà õ¿÷ áóóðñàí, çàðèì ¿åä
ãýíýò áóë÷èíãóóäûí áîãèíî õóãàöààíû ñàà ¿¿ñíý. /Òèðåîòîêñèêîçûí
ìèîïàòè/
• Í¿ä 2 òàëä á¿ëòèéñýí, ãÿëàëçñàí õàðöòàé í¿äíèé øèíæ¿¿ä èëýðíý.

/Çóðàã1/
• Áàìáàé áóë÷èðõàé òàðõìàëààð òîìîðñîí, çººëºí, çàðèì ¿åä õàòóóâòàð.
/Çóðàã2/
• Ç¿ðõ ñóäàñíû òîãòîëöîîíä: ç¿ðõíèé îðîéí ò¿ëõýëò õàðàãäàíà,

òýìòðýëòýýð ç¿¿í òèéø øèëæñýí íü ìýäðýãäýíý, òîãøèëòîîð ç¿ðõíèé
õÿçãààð òîìîðñîí, ÷àãíàõàä 1-ð àâèà á¿õ öýãò òîäîðñîí, ò¿ðãýññýí
(òàõèêàðäè) ç¿ðõíèé îðîé áà óóøèãíû àðòåðè äýýð àãøèëòûí øóóãèàí
ñîíñîãäîæ áîëíî. Àãøèëòûí äàðàëò èõñýõ, ñóëðàëòûí äàðàëò áóóðàõ,
çºð¿¿ äàðàëò èõñýõ õ¿íä ¿åä ìåðöàíè áîëîí áóñàä òºðëèéí õýì
àëäàãäàë, öóñíû ýðãýëòèéí àëäàãäàë èëýðíý.
• Ìàðèéí øèíæ – ãàðûí õóðóóíû ÷è÷èðãýý

• Õ¿íä ¿åä ñèìïòîì òåëåãðàôíîãî ñòîëáà – á¿õ áèåýð ñàëãàëæ
÷è÷èðíý.

/Çóðàã1/ /Çóðàã2/
B. Ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý – áàãà çýðãèéí íîðìîõðîìûí öóñ áàãàäàëò,
õàðüöàíãóé ëèìôîöèòîç
• Áèîõèìèéí øèíæèëãýý – õîëåñòåðèí, ëèïîïðîòåéä, åðºíõèé óóðàã,
àëüáóìèí áàãàñíà, ýëýã ãýìòñýí ¿åä áèëèðóáèí, òðàíñàìèíàçà èõýñíý,
çàðèì ¿åä g-ãëîáóëèí, ãëþêîç èõýñ÷ áîëíî.
• Äàðõëàëûí øèíæèëãýý – åðºíõèé Ò-ëèìôîöèò áà Ò-ñóïðåññîð
áóóðíà, Ò-õåëïåð èõýñíý, Ò õåëïåð áà Ò ñóïðåññîðûí õàðüöàà áóóðíà.
ÒÒÃ-èéí ðåöåïòîðûí, òèðåîãëîáóëèíû áà ìèêðîñîìûí ýñðýã áèåèéí
õýìæýý èõýñíý.
• Áàìáàéí äààâðûí øèíæèëãýý - ×ºëººò áà åðºíõèé Ò3, Ò4 èõýñíý,
ÒÒÃ áóóðíà.
II. Áàãàæèéí øèíæèëãýý
• Áàìáàéí õýò àâèàí øèíæèëãýý - Áàìáàé áóë÷èðõàé òàðõìàëààð

òîìîðñîí, ÝÕÎ îéëò æèãä áà æèãä áóñ áóóðñàí áàéæ áîëíî.
Öàöðàã èäýâõò Éîä 131 øèíãýýëòèéã òîäîðõîéëîõ - 2, 4, 24 öàãèéí äàðàà
¿çýõýä 40%-ààñ äýýø òîäîðõîéëîãäîíî. Õýâèéí ¿ç¿¿ëýëò 20-40%
• Ñêàíèðîâàíè - Öàöðàã èäýâõò Òñ99, I131 áîäèñ áàìáàé áóë÷èðõàéä
øèíãýæ áóé áàéäëààð íü áàìáàé áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà, õýëáýð,
õýìæýý, çàíãèëàà áèé ýñýõèéã òîäðóóëíà.
• Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã – ñèíóñûí òàõèêàðäè, ç¿¿í õîâäëûí
òîìðîëûí øèíæ, õ¿íä ¿åä õýì àëäàãäàë èëýð÷ áîëíî.

Ä/ ßëãàõ Áàìáàéí Äààâðûí Áàìáàéí Éîä
ä ýìãýã òîìðîëûã ººð÷ëºëò ñêàíèðîâàíè 131ûí
òýìòýð÷ øèíãýýëò
¿çýõýä
1. Òàðõìàë Áàìáàé íèéò Ò3, Ò4 Öàöðàã

õîðäëîãîò õýìæýýãýýðýý èõýñ÷ÒÒÃ èäýâõò
áàõóó òîìîðñîí, áóóðíà áîäèñûí
ýìçýãëýëã¿é, øèíãýýëò
çººëºí, æèãä 24
õºäºëãººíòýé öàãèéí
äàðàà
40%-ààñ
èõýññýí
áàéíà
2. Õîðäëîãîò Áàìáàéí íýã Ò3, Ò4 èõýñ÷ Àäåíîì áàéãàà 24 öàãèéí

àäåíîì õýñýã ãàçàð ÒÒÃ áóóðíà ãàçàð øèíãýýëò äàðàà
çàíãèëààòàé, èõýñ÷ áóñàä 40%-ààñ
ýìçýãëýëã¿é, ãàçàð áóóðíà. èõýññýí
õºäºëãººíòýé áàéíà.
3. Îëîí Îëîí Ò3, Ò4 èõýñ÷ Çàíãèëàà 24 öàãèéí
çàíãèëààò çàíãèëàà ÒÒÃ áóóðíà áàéãàà äàðàà
õîðäëîãîò òýìòðýãäýíý, ãàçðóóäàä 40%-ààñ
áàõóó ýìçýãëýëã¿é, øèíãýýëò èõýñ÷ èõýññýí
õºäºëãººíòýé áóñàä ãàçàð áàéíà
áóóðíà
4. Áàìáàéí Áàìáàé íèéò Ýõíèé ¿åäýý Àëàã öîîõîð Áóóðíà
¿ðýâñëèéí õýìæýýãýýðýý Ò3, Ò4 èõýñ÷ çóðàãëàë
ýìãýã¿¿ä òîìîðñîí, ÒÒÃ áóóðààä
õàòóóâòàð, ñ¿¿ëèéí
õºäºëãººíòýé, ¿åäýý Ò3, Ò4
ýìçýãëýëòýé áóóðààä, ÒÒÃ
èõýñíý
5. Áàìáàéí Áàìáàé Ò3, Ò4 èõýñ÷ Õàâäàð áàéãàà Èõýñíý

õîðò õýìæýýãýýðýý ÒÒÃ áóóðíà ãàçàð øèíãýýëò
õàâäàð òîìîðñîí, áàðàã áàéõã¿é,
õàòóó, áóñàä ãàçàð
õºäºëãººí æèãä
áàãàòàé,
ýìçýãëýëã¿é

Ýì÷èëãýý
Ýìèéí ýì÷èëãýý Ìýñ çàñëûí Öàöðàã èäýâõò
ýì÷èëãýý éîä 131-èéí
ýì÷èëãýý
• Òèðåîñòàòèê ýì÷èëãýý Çààëò Çààëò
• b-àäðåíîáëîêàòîð • 4-6 ñàðûí òóðø • 40-ººñ äýýø
ýì÷èëãýý òàñðàëòã¿é íàñàíä
• Ãëþêîêîðòèêîéä òèðåîñòàòèê òèðåîñòàòèê
ýì÷èëãýýíä ¿ð
ýì÷èëãýý ýì÷èëãýý õèéãýýä
ä¿íã¿é, äóíä áà
• Äàðõëàà çàñàë ýì÷èëãýý ¿ð ä¿íã¿é, äóíä áà õ¿íä õýëáýðèéí
• Øèíæ òýìäãèéí õ¿íä õýëáýðèéí áàõóó
ýì÷èëãýý áàõóó • Äîòîð ýðõòíèé
• Æèðýìñýí áà õ¿íä ýìãýãòýé
õºõ¿¿ë ¿å õ¿íä õýëáýðèéí
• Çàíãèëààò áàõóó
áà õîëèìîã • Ýìèéí
õýëáýðèéí áàõóó ýì÷èëãýýíä
¿ð ä¿íã¿é, ìýñ
• Ìàø òîì
çàñàë õèéõ
õýìæýýòýé áàõóó áîëîìæã¿é,
• Ìåðöàíè èëýðñýí äàãàëäàõ
¿åä õ¿íä ºâ÷í¿¿ä
õàâñàðñàí
• Ìýñ çàñëûí
äàðàà äàõèñàí,
ýìèéí
ýì÷èëãýýíä ¿ð
ä¿íã¿é
Òèðåîñòàòèê ýì÷èëãýý
Ìåðêàçîëèë 5ìã / òàá
Õºíãºí Äóíä Õ¿íä

15-20ìã 20-30ìã 30-40ìã
14-21 õîíîãèéí äàðàà ýóòèðåîèä áàéäàëä îðñíû äàðàà 7 õîíîã òóòàìä

5 ìã-ààð òóíã áóóðóóëàí áàðèõ òóí 2.5-10ìã-ä îðóóëæ 1-1.5 æèëèéí
õóãàöààãààð óóëãàíà.
Ïðîïèëòèîóðàöèë 50ìã, 150ìã / òàá

Õºíãºí Äóíä Õ¿íä

150-200ìã 200-300ìã 300-400ìã
14-21 õîíîãèéí äàðàà ýóòèðåîèä áàéäàëä îðñíû äàðàà àíõ àâñàí òóíã
1/3-ýýð áàãàñãàæ 14 õîíîã òóòàìä 50ìã-ààð áóóðóóëàí áàðèõ òóí 50-100ìã-
ä îðóóëæ 1-1.5 æèëèéí õóãàöààãààð óóëãàíà.
b-àäðåíîáëîêàòîð ýì÷èëãýý
Èíäåðàë (Àíàïðèëèí, Ïðîïðàíîëîë, Îáçèäàí) 40ìã

Àòåíîëîë (Ìåòîïðîëîë) 50ìã
Õîíîãèéí òóí 20-100ìã
Ãëþêîêîðòèêîéä ýì÷èëãýý
Ïðåäíèçîëîí 5 ìã, õîíîãèéí òóí 15-30ìã

Õýðýãëýõ çààëò:
• Èõ õýìæýýíèé ýêçîôòàëüì, õ¿íä çýðãèéí õîðäëîãî õàâñàðñàí
• Ìåðêàçîëèëûí øàëòãààíòàé ëåéêîïåíè, ìåðêàçîëèëûã õàñàõ
áîëîìæã¿é
• Áàìáàéí õîðäëîãûí êðèç, îôòàëüìîïàòè
• Òèðåîñòàòèê ýì÷èëãýýíä ¿ð ä¿íã¿é
Äàðõëàà çàñàë ýì÷èëãýý
Òèìàëèí 10-30ìã-ààð áóë÷èíä, 5-20 õîíîã, êóðñ ýì÷èëãýýã 3 ñàðûí äàðàà

äàâòàíà.
Ëåâàìèçîë (äåêàðèñ) 50ìã, 150ìã, ªäºðò 1 óäàà 150ìã-ààð 5 õîíîã, êóðñ
ýì÷èëãýý 14-21 õîíîãèéí äàðàà 3 óäàà äàâòàæ õèéíý.
Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý
• Òàéâøðóóëàõ – Ñåäóêñåí, Àíäàêñèí, Ýëåíèóì, Ôåíîáàðáèòàë

• Ç¿ðõíèé ãëèêîçèä – Ñòðîôàíòèí Ê, Äèãîêñèí
• Äàðàëò áóóðóóëàõ
• Àíàáîëèòèê – Ðåòàáîëèë, Íåðîáîë
• Ãåïàòîïðîòåêòîð – Áàìáàéí õîðäëîãûí ãàðàëòàé ãåïàòîïàòè ¿¿ññýí ¿åä
Ýññåíöèàë, Êàðñèë

Îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé øàòëàë

ÝÌÒ-ûí I øàòëàë • Àñóóìæ • Ýìíýë ç¿éí ¿çëýã
• Ýìíýë ç¿éí ¿çëýã • Öóñíû åðºíõèé
• Àñóóìæ
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• Ýìíýë ç¿éí ¿çëýã
øèíæèëãýý • Áèîõèìèéí
• Öóñíû åðºíõèé
• Áèîõèìèéí øèíæèëãýý
øèíæèëãýý
øèíæèëãýý • Ç¿ðõíèé öàõèëãààí
• II áà III-ð øàòëàëûí
• Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã
áàéãóóëëàãààñ
áè÷ëýã • Õýò àâèàí
çààãäàæ èðñýí
• Õýò àâèàí øèíæèëãýý
ýì÷èëãýýã çààâðûí
øèíæèëãýý • Ñêàíèðîâàíè
äàãóó õÿíàæ ÿâóóëíà
• Ýìèéí ýì÷èëãýý • Èîä 131-èéí
• Ìýñ çàñëûí øèíæèëãýý
ýì÷èëãýý • Äààâðûí øèíæèëãýý
• Õ¿íäðýëýýñ • Äàðõëàëûí
ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý øèíæèëãýý
• Ýìèéí ýì÷èëãýý
• Ìýñ çàñëûí
ýì÷èëãýý
• Öàöðàã èäýâõò èîä
131-èéí ýì÷èëãýý


Бөөр дотоод шүүрлийн эмгэг PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Бөөр дотоод шүүрлийн эмгэг PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Áººð, äîòîîä

04_nephrology last.indd 127 5/25/2005 3:50:05 PM

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Õ. Ãýëýãæàìö Ìîíãîë óëñûí õ¿íèé ãàâúÿàò ýì÷, Äîêòîð,

128 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 128 5/25/2005 3:50:06 PM

Òîäîðõîéëîëò Áººðíèé àÿãàíöàð, òýâøèíöýð, çàâñðûí ýäèéã

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 129

04_nephrology last.indd 129 5/25/2005 3:50:06 PM

130 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 130 5/25/2005 3:50:06 PM

Öî÷ìîã ïèåëîíåôðèòèéí îíîøëîãîîíû ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä

Õýñýã ãàçðûí øèíæ õàðüöàíãóé á¿äýã, åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ òîä

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 131

04_nephrology last.indd 131 5/25/2005 3:50:06 PM

èëðýõ ó÷èð äàðààõü ºâ÷í¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøèëíî. ¯¿íä:

• Ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý. Øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí ñààäã¿é áîë

- Ñààäòàé áîë ýì÷èëãýýã III øàòëàëûí ýìíýëýãò ÿâóóëàõ áà ñààäûã

132 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 132 5/25/2005 3:50:06 PM

Öî÷ìîã ïèåëîíåôðèòèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýãäýõ àíòèáèîòèêóóä

Àíòèáèîòèêóóä Õîíîãèéí Õýðýãëýõ àðãà

-àìïèöèëëèí 1,5-2,0ã Áóë÷èíä,ñóäñààð

b-ëàêòàìàç+ïåíèöèëëèí Óóõ, ñóäñààð

-öåôàëåêñèí 0,5-1,0 ã Óóõ

II¿å:-àìèêàöèí 10ìã/êã Áóë÷èíä,ñóäñààð

III ¿å:-íåòðîìèöèí 6ìã/êã Áóë÷èíä

• Õàëóóí áóóðñàí, ºâ÷òºíèé åðºíõèé áàéäàë ñàéæèðñàí ¿åä òàðèàã

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 133

04_nephrology last.indd 133 5/25/2005 3:50:07 PM

Òîäîðõîéëîëò Õóðö ïèåëîíåôðèòèéã á¿ðýí ýì÷ëýýã¿é áîëîí

134 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 134 5/25/2005 3:50:07 PM

ºâäºõ áà øýýñíèé øèíæèëãýýíä îíöûí ººð÷ëºëò ãàðäàãã¿é òóë

ÝÌÒ-ûí 1-ð øàòëàëä ÝÌÒ-ûí II øàòëàëä

Øèíæèëãýý Èëðýõ ººð÷ëºëò¿¿ä

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 135

04_nephrology last.indd 135 5/25/2005 3:50:07 PM

ßëãàðóóëàõ óðîãðàìì* Àÿãàíöàð òýâøèíöýð ºðãºññºí áàéõ áà 2

Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí ¿åä ýìíýë ç¿é áîëîí øèíæèëãýýíä èëðýõ

136 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 136 5/25/2005 3:50:07 PM

Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý õèéæ áàéõäàà äîîðõ õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí õýä

Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì:

Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí ýì÷èëãýýíä àíòèáèîòèê ýìèéã õýðýãëýõ

4.Óðîñåïòèê ýì¿¿ä. Àíòèáèîòèê ýì¿¿äòýé óðîñåïòèê ýì¿¿äèéã

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 137

04_nephrology last.indd 137 5/25/2005 3:50:08 PM

5.Áººðíèé öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëàõ:

6.Óðãàìàë ýì÷èëãýý: øýýëãýõ áîëîí ñóë áàêòåðèöèä ¿éëäýëòýé óðãàìëûí

7. Ðàøààí ñóâèëàë: ºâ÷íèé ñýäðýë íàìäñàí ¿åä áººðíèé öóñàí õàíãàìæ,

8. Äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý: îëîí äàõèí îéðõîí äàõüäàã

Ýì¿¿ä Õîíîãèéí òóí

Ñàíàìæ: äýýðõ ýì¿¿äèéã äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð óóõäàà:

Ñõåì 1. Àðõàã ïèåëîíåôðèòèéí àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý

138 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 138 5/25/2005 3:50:08 PM

04_nephrology last.indd 139

àìîêñàöèëëèí Êëåáñèåëë Àíõäàã÷

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

Òîäîðõîéëîëò Öî÷ìîã ãëîìåðóëîíåôðèò ãýäýã íü õî¸ð áººðèéã

140 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

04_nephrology last.indd 140 5/25/2005 3:50:08 PM