Хэвлийн хөндийн мэс заслын өвчнүүд PDF

Õýâëèéí õºíäèéí
ìýñ çàñëûí ºâ÷í¿¿ä
10_Surgery last.indd 467 5/25/2005 4:19:21 PM

Õýâëèéí õºíäèéí ìýñ çàñëûí ºâ÷í¿¿ä
Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;
Á. Ãîîø Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí øàãíàëò, Àðäûí ýì÷,

Àêàäåìè÷, ÝÌß-íû Õýâëèéí õºíäèéí ìýñ çàñëûí
åðºíõèé ìýðãýæèëòýí
Î. Ñýðãýëýí ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí ýðõëýã÷,
Àíàãààõûí Øèíæëýõ
Óõààíû Äîêòîð, Äýä ïðîôåññîð
Í. Äàâààöýðýí ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí áàãø,
Ìîíãîë Óëñûí õ¿íèé ãàâúÿàò ýì÷, Òºðèéí
øàãíàëò, Äîêòîð, Ïðîôåññîð
Á. Ìºíõòîãîî ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí áàãø, Äýä
äîêòîð, Äýä ïðîôåññîð
Á. Íýðã¿é ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí áàãø,
Ìàãèñòð
Ñ. Ýðäýíý ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí áàãø,
Ìàãèñòð
Ã. Íàðàíãóà ÝÌØÓÈÑ-èéí Ìýñ çàñëûí òýíõìèéí áàãø,
Ìàãèñòð
468 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

1. ÕÎÄÎÎÄ, ÄÝÝÐÕ ÃÝÄÝÑÍÈÉ ØÀÐÕËÀÀÍÛ ÖÎÎÐÎËÒ
Òîäîðõîéëîëò Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé õàíà øàðõëààíä èäýãäýæ

öîîð÷ àãóóëàãäàõóóí íü õýâëèéí õºíäèéä ãîîæíî.
• H.Pylori
Øàëòãààí • Àðõè, òàìõè
• Ñýòãýë ñàíààíû äàðàìò
À.
1.Èë öîîðîëò
Àíãèëàë 2.Äàëä öîîðîëò
Á.
1.Õîäîîäíû öîîðîëò
2.Äýýðõ ãýäýñíèé öîîðîëò
• Õýâëèéí ãÿëòàíòàñûí øèíæ öî÷ìîã èëýðíý.
• ªâ÷òºí ºâäºëòèéí îâîðãîä îðæ áîëíî.
• Õýâëèéãýýð õóòãààð õàòãàæ áàéãàà ìýò ãýíýò
õ¿÷òýé õàòãàæ ºâäºíº.
Ýìíýë ç¿é • Ýëýãíèé á¿äýãøèë àðèëíà. Çºâõºí öîîðõîé
æèæèã áàéõ ýñâýë öîîðõîéí í¿õ ñýìæ
áîëîí áóñàä ýðõòíýýð òàãëàãäâàë ýíý øèíæ
èëðýõã¿é áàéæ áîëíî.
• Õýâëèéä áóë÷èí ÷àíãàð÷ ìîä øèã õàòóó
áîëíî.
• ªâ÷òºí àéñàí öàðàéòàé, õ¿éòýí õºëñ íü
öóòãàíà.
• Øàðõëààíû äàëä öîîðîëòûí ¿åä ãýíýòèéí
õ¿÷òýé ºâäºëò èëýð÷ õýñýã õóãàöààíû äàðàà
íàìäàæ áîëíî.
• ªìíº íü õîäîîä ºâääºã ºã¿¿ëýìæòýé
Îíîøèéí áàéíà.
øàëãóóð • Õîäîîäíû ºâäºëò õîîë èäñýíòýé
õîëáîîòîé.
• Ñ¿¿ëèéí ¿åä ºâäºëò èõýññýí, øºíº ºâääºã
ºã¿¿ëýìæòýé
• Ìóõàð îëãîéí ¿ðýâñëèéí ãÿëòàíòàñ
• Íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë,
ßëãàõ îíîø ãÿëòàíòàñ.
• Öºñíèé õ¿¿äèéí ÷óëóóò áîëîí ÷óëóóã¿é
öî÷ìîã ¿ðýâñýë, ãÿëòàíòàñ.
• Ãýäýñ öîîðîõ
• Áóñàä õýëáýðèéí ãÿëòàíòàñ
Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 469

• Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý:

• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
Öóñíû óëààí ýñ öººðíº. (<259*109/ ë), öóñíû öàãààí
ýñ îëøèðíî.(> 7.73*109 /ë), óëààí ýñèéí òóíàõ óðâàëæ
õóðäàñíà. (=25.06 ìì/ öàã)
Îíîøèéã
ìàãàäëàõ • Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
ÿâöàä • Öóñàíä íèéò óóðàã, óóðãèéí ôðàêö, íàòðè, êàëè
áàãàñíà.
øààðäàãäàõ
• Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý
øèíæèëãýý • Õîäîîä, óñàíä óóñäàã ðåíòãåí òîäîòãîã÷ áîäèñòîé
/áîëîìæòîé õàðàõ (òîäîòãîã÷ áîäèñ õýâëèé õºíäèé ð¿¿
¿åä/ îðíî.)
• Õýâëèé ðåíòãåíä õàðàõàä ºðöºí äîð õèé
õóðàëäàíà.
• Õîäîîä äóðàíäàõ (öîîðñîí øàðõ õàðàãäàíà)
H.Pylori óðåàçà òåñòýýð òîäîðõîéëíî.
• Õîäîîä ÝÕÎ-ä õàðàõ öîîðñîí í¿õ äàãóó õèéí çàì
õàðàãäàíà.
Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà öîîðñîí ºâ÷òºíä

ýìíýëãèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ øàòëàë
Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà öîîðñîí ºâ÷òºí
Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã,

ªðõèéí ýì÷ Ò¿ðãýí òóñëàìæ
ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñëûí òàñàã
ªâ÷òºíä àíõíû ªâ÷òºíä àíõíû

òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ, íàðèéí Óðüä÷èëñàí îíîø òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ìýñ
ìýðãýæëèéí ýì÷èä õ¿ðãýí òàâèíà. çàñëûí ýì÷èä õ¿ðãýæ
ºãíº.ªâ÷èí íàìäààõ ýì
ºãíº.
õýðýãëýõã¿é
Îíîø áàòàëãààæóóëàõ
øèíæèëãýý õèéíý
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é

áýëòãýíý. ªâ÷òºí îâîðãîä îðñîí
áîë ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñàãò
îâîðãîîñ ãàðãàõ ýì÷èëãýý õèéíý.
ßàðàëòàé ìýñ çàñàë

Õàãàëãààíû äàðàà ãàð÷ áîëîõ õ¿íäðýë

1.Î¸äîë òàâèãäàõ-ãÿëòàíòàñ
2.Öóñ àëäàõ
Õàãàëãààíû áàã.
Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñëûí òàñàãò
1. Ìýñ çàñàë÷
2. 1-ð òóñëàõ
3. 2-ð òóñëàõ
4. Õàãàëãààíû ñóâèëàã÷
5. Óíòóóëàã÷ ýì÷
6. Óíòóóëàã÷ ñóâèëàã÷
Ñóì äóíäûí ýìíýëýãò
1.Ìýñ çàñàë÷
2.Ìýñ çàñëûí ñóâèëàã÷
3.Óíòóóëàã÷ ýì÷
4.Óíòóóëàã÷ ñóâèëàã÷
Ýìèéí ýì÷èëãýý
1.ªâ÷èí íàìäààõ
• Ïðîìåäîë 1%-1.0-ààð 5-12 öàãààð
• Äèêëîäåíê (ïàðàöåòàìîë)-øóëóóí ãýäñýíä 100 ìã ëààãààð
õýðýãëýíý.
2.¯ðýâñëèéí ýñðýã
• Ãåíòàìèöèí 80 ìã – 8öàãààð áóë÷èíä ýñâýë êëàôîðàí 1.0
(öåïîðèíû òºðºë) 8 öàãààð áóë÷èíä ýñâýë îêñàöèëëèí 1.0 6
öàãààð áóë÷èíä òàðèíà. (àëü áàéãààã õýðýãëýíý.)
• Ìåòðîïèë –òàðèëãûí óóñìàëààð 100 ìë äóñëààð 8 ýñâýë 12
öàãààð ñóäñààð õèéíý.
3.Õîðäëîãî òàéëàõ, óñ ýðäñèéí ñîëèëöîîã òýíöâýðæ¿¿ëýõ ýì÷èëãýý
2. ÌÓÕÀÐ ÎËÃÎÉÍ ÖÎ×ÌÎÃ ¯ÐÝÂÑÝË
Ìóõàð ãýäýñíèé óãò áàéðëàõ óðãàöãèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã

Òîäîðõîéëîëò
ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë ãýíý
1.Ìóõàð îëãîéí õàòãàà
Àíãèëàë 2.Ìóõàð îëãîéí óëàéõ ¿ðýâñýë
3.Áààëñàí îëãîéòàñ
4.Öîîðñîí îëãîéòàñ
5.¯õæèæ öîîðñîí îëãîéòàñ
6.Ìóõàð îëãîéí íýâ÷äýñ
Ýìãýã æàì Ìóõàð îëãîéí óðãàöãèéí ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí ìýäðýë-

ø¿¿ðëèéí çîõèöóóëãà àëäàãäàí ãýìòëèéí ãîëîìò ¿¿ñ÷
óëìààð óðãàöàã ¿ðýâñýæ èäýýëíý. Ìºí áºãëºðëèéí îíîë,
õàðøëûí, õîîëíû îíîë áàéäàã.

• ªâ÷íèé ýõëýë ÿâöûí òóõàé ºã¿¿ëýìæ

Îíîøèéí • ªâäºëò õýâëèéí áàðóóí äîîð áàéðëàõ.
øàëãóóð • Ìóõàð îëãîéí ¿ðýâñëèéí ºâºðìºö øèíæ¿¿ä ýåðýã
áàéõ
• Ñóäàñíû ëóãøèëò òîî îëîí áîëîõ
• Ñóäàñíû öóñàíä öàãààí ýñèéí òîî îëøèðñîí
áàéõ
À.Çàéëøã¿é õèéãäýõ øèíæèëãýý :
• Öóñíû öàãààí ýñ òîîëíî. (9.109-ýýñ èõ) óëààí
ýñèéí òóíàõ õóðä õóðäàñíà.
• Øýýñíèé øèíæèëãýýíä îíö ººð÷ëºëòã¿é
Îíîøèéã Á.Õèéæ áîëîõ ¿çëýã øèíæèëãýý :
ìàãàäëàõ ÿâöàä • Øóëóóí ãýäýñ, ¿òðýýíèé ¿çëýã (õóðóóãààð)
øààðäàãäàõ • Øóëóóí ãýäýñ, ñóãàíû õàëóóíûã õàðüöóóëàí ¿çýõ
øèíæèëãýý (10ñ-ýýñ èõ çºð¿¿òýé áàéâàë ¿ðýâññýí áàéíà.)
/áîëîìæòîé ¿åä/ • Ýõî-ä õàðæ øèíæëýõ (Îëãîéí íýâ÷äýñèéí ÿëãàõ
îíîø)
• Õýâëèéã ãýðýëä òîéì õàðàõàä áàðóóí öàâü
îð÷èìä ãýäñýíä õèéòýé, áàãà çýðýã øèíãýíèé
ò¿âøèí áàéæ áîëíî.
• ÊÒÃ, äóðàíãààð õýâëèéí áóãëàà, íýâ÷äýñèéã
îíîøëîíî.
• Öî÷ìîã õîëåöèñòèò
• Ãýäýñíèé ò¿ãæðýë.
• Öºñíèé õ¿¿äèéí ÷óëóóò áîëîí ÷óëóóã¿é öî÷ìîã
ßëãàõ îíîø ¿ðýâñýë
• Áàðóóí áººðíèé õàòãàà
• Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ¿ðýâñýëò ºâ÷èí
• Óìàéí ãàäóóðõ æèðýìñýí
• Êðîíû ºâ÷èí
• Ìóõàð ãýäýñ îð÷ìûí áîëîí ãýäýñ çàâñðûí
áóãëàà
• ªðöíèé äîîðõ, ýëãýí äîîðõ, áàãà ààðöãèéí
Õàãàëãààíû áóãëàà
• Òàðõìàë ãÿëòàíòàñ
äàðàà ãàð÷
• Õýâëèéí õºíäèéä öóñ àëäàõ
áîëîõ • Ãýäýñíèé öîðãî ¿¿ñýõ
õ¿íäðýë • Ýëýãíèé áóãëàà ¿¿ñýõ
• Ýðò ¿åèéí íààëäàñò ò¿ãæðýë
• Øàðõ èäýýëýõ

• Àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý
Ýâäýðýëò áîëîí • Ñóëüôàíèëàìèäûí á¿ëãèéí ýì
õ¿íäýðñýí • Øèíãýí þ¿ëýõ, õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý
ìóõàð îëãîé • ªâäºëò íàìäààõ, òàéâøðóóëàõ
àâñíû äàðàà • Áèåèéí ýñýðã¿¿öëèéã ñàéæðóóëàõ
õèéõ ýì÷èëãýý • Äàðõëàà çàñàõ ýì÷èëãýýí¿¿äèéã ºâ÷íèé áàéäëààñ
õàìààðóóëàí ñîíãîæ õèéíý.
• Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý
Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí øèíæ á¿äýã, îíîø
Àæèãëàõ ýðãýëçýýòýé, ýì÷èä ¿ç¿¿ëýõèéí ºìíº ºâ÷èí íàìäààõ áîëîí
õ¿÷òýé òàéâøðóóëàõ ýì õýðýãëýñýí ºâ÷òºíèéã ºâ÷íèé øèíæ
òîäîðòîë, ýñâýë íýìýëò øèíæèëãýýíèé õàðèó ãàðòàë 4-8
öàã õ¿ðòýë ýì÷èéí õÿíàëòàíä àæèãëàæ áîëíî.
Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí øèíæ, àâàõ àðãà õýìæýý

Ìóõàð îëãîéí
öî÷ìîã Õààíà
¿ðýâñëèéí
Èëðýõ øèíæ òýìäýã Àâàõ àðãà õýìæýý
ýì÷ëýõ
õýëáýð
• 1-2 óäàà îãèóëæ áººëæèíº

• Ýâõýð÷ ÿâíà Åðäèéí Ñóì äóíä,
• Êîõåð-Âîëêîâè÷èéí øèíæ
(àþóëõàé, õýâëèéãýýð àïïåíäýêòîìè Àéìãèéí
ºâäºæ áàéãààä 2-3 öàãûí (õýâëèéí òàøóó, íýãäñýí
äàðàà áàðóóí öàâèíä ºâ÷èí áîñîî, õºíäëºí ýìíýëýã,
øèëæèíý) ç¿ñëýãýýð) ãóóðñ ÁÎÝÒ-
Ìóõàð • Õýâëèéí áàðóóí äîð òàòàæ
ýâõýð¿¿ëæ ºâäºíº. òàâèõã¿é. èéí ìýñ
îëãîéí çàñëûí
• Áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë ñóë
(óëàéõ) èëýðíý òàñàã
ýâäðýëã¿é • Ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí øèíæ
¿ðýâñýë ñóë èëýðíý.
• Ñèòêîâñêèéí (ç¿¿í õàæóóãààð
õýâòýõ ¿åä óíæèæ ºâäºíº),
Ðîâçèíã (õýâëèéí ç¿¿í äîðîîñ
ãàðûí àëãààð îãöîì äîðãèîõîä
îëãîéí öýãò õºíä¿¿ðëýõ),
• Áàðòüåìå-Ìåõàëüñîí (Ç¿¿í
õàæóóãààð õýâòýæ áàéõàä íü
îëãîéí öýãò ã¿í òýìòðýõýä
ºâäºëò, ýìçýãëýë äýýø õàðæ
õýâòýõ ¿åèéíõýýñ èë¿¿),
Îáðàçöîâ (äýýø õàðóóëæ
õýâò¿¿ëýýä îëãîéí öýãò
õóðóóíóóäûí ºíäºãººð äàðæ
áàéãààä áàðóóí õºëèéã
ºâäºãººð íóãàëàëã¿é äýýø
ºðã¿¿ëýõýä èõ ºâäºíº, õºëºº
ºðãºæ ÷àäàõã¿é)-ûí øèíæ¿¿ä
èëýðíý.
• Áàãà çýðãèéí òàõèêàðäè
• Ëåéêîöèòîç 8õ109- 9õ109
• Òýìòýðõýä ìóõàð ãýäýñ
õóðæèãíàíà.

Ìóõàð • Îãèóëæ áººëæèíº Àïïåíäýêòîìè, Ñóì äóíä,

îëãîéí • Êîõåð-Âîëêîâè÷èéí øèíæ õýâëèéí áàðóóí Àéìãèéí
ýâäðýëò • Õýâëèéí áàðóóí äîð õºíä¿¿ð, ñóâàã, áàãà íýãäñýí
¿ðýâñýë ýìçýã ààðöãèéã øàëãàíà. ýìíýëýã,
(ôëåã-ìîíîç, • Áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë Îëãîé ºíãºðòýé,
ãàíãðåíîç , ÁÎÝÒ-
èëýðõèé èäýýò ø¿¿äýñòýé èéí ìýñ
ýìïèåì) • Ñèòêîâñêèé, Ðîâçèíã, ¿åä ãóóðñ òàâèíà.
Âîñêåðñåíñêèé, Áàðòüåìå çàñëûí
ìèõàëüñîíû øèíæ¿¿ä òîä òàñàã
èëýðíý.
• Òàõèêàðäè 90-100
• Ëåéêîöèòîç 10õ109 äýýø
Ìóõàð Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí • Àïïåíäýêòîìè- Ñóì äóíä,

îëãîéí äýýðõ øèíæ äýýð íýìæ èëðýõ îëãîéí ç¿ñëýãýýð Àéìãèéí
¿õæèë øèíæ ýñâýë õýâëèéí íýãäñýí
öîîðñîí • ªâäºëò äîîä ãîëûí ýìíýëýã,
¿ðýâñýë • Óðóóë îìãîëòñîí, õýë ç¿ñëýãýýð
áîëîí õýñýã ÁÎÝÒ-
çóçààí ºíãºðòýé, õóóðàéøèõ • Ìóõàð ãýäýñ
ãàçðûí èéí ìýñ
õàíäëàãàòàé íýâ÷äýñòýé
èäýýò • Ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí áîë îëãîéã, çàñëûí
ïåðèòî- øèíæ õýâëèéí áàðóóí äîîðõ õºâºðäºæ î¸õ òàñàã
íèòòîé ãîëîìòîîñ õàëüñàí àðãààð àâíà.
• Ëåéêîöèòîç 15-109-àâñàí • Õýâëèéí áàðóóí
ñóâàã áàãà
ààðöãèéã óãààæ
öýâýðëýíý.
• Õýâëèéä 1-2
ãóóðñ òàâèíà.
Ìóõàð • Ìóõàð îëãîéí øèíæýýð • Ìýñ çàñàë õèéõã¿é. Àéìãèéí

îëãîéí ýõýëíý. ýìèéí ýì÷èëãýý íýãäñýí
õèéæ àæèãëàíà.
áóãëààã¿é • ªâ÷èí ýõýëñíýýñ õîéø 3-5 ýìíýëýã,
• Ýõî õÿíàëò
íýâ÷äýñ äàõü õîíîãò ¿¿ñíý • Ýìèéí ýì÷èëãýý ÁÎÝÒ-
• Ãîëäóó íàñòàé õ¿íä 1.Õ¿éòýí æèí òàâèíà
2.Àíòèáèîòèê (ºðãºí èéí ìýñ
òîõèîëäîíî.
• Õàëóóíã¿é õ¿ðýýò ýñâýë çàñëûí
ãðàìì (+) áîëîí (-) òàñàã9
• Áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàëã¿é, àíòèáèîòèê õàâñðàí
ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí òàðèõ Ýõî-òîé
øèíæã¿é 3.Ìåòðîãèë áîë ñóì
òàðèëàãûí óóñìàë äóíäàä
• Õýâëèéí áàðóóí äîð 100 ìë 12- 8 öàãààð
õºäºëãººíã¿é, ãîíçãîéäóó 4.Àíàëüãèí 50%-
õºíä¿¿ð, õàâäàð òºñòýé ç¿éë 2,0, Äèêëîäåê ëàà
òýìòðýãäýíý øóëóóí ãýäñýýð
5.Ôèçèê ýì÷èëãýý
ÓÂ× øàðëàãà

Ìóõàð • ªâ÷òºíèé çîâèóð -ßàðàëòàé Ñóì äóíä,

îëãîéí øàíàëãàà èõñýõ õàãàëãààíä îðóóëæ Àéìãèéí
áóãëàñàí • Õàëóóðíà áóãëààã íýýõ, èäýýã íýãäñýí
íýâ÷äýñ • Òàõèêàðäè íýìýãäýíý óãààæ öýâýðëýõ, ýìíýëýã,
• Áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàëòàé ãóóðñ, ãîîæóóðãà ÁÎÝÒ-
áîëíî òàâèíà. Ãóóðñ
èéí ìýñ
• Ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí çººëºí óÿí áàéõ
øèíæ èõñýõ øààðäëàãàòàé. çàñëûí
• Íýâ÷äýñ õºíä¿¿ð ºâ÷èí -Åðºíõèé ìýäýý òàñàã
èõ òýìòðýãäýíý àëäóóëãàòàé,
• Çàðèìäàà íýâ÷äýñ ìóõàð ãýäýñ
äóíäàà çººëºð÷ íýâ÷äýñ áàãàòàé
áóëõàëçàõ øèíæ ãàðàõ ¿åä îëãîéã ìàø
• Ëåéêîöèòîç íýìýãäýõ áîëãîîìæòîé àâ÷
• Ýõîä áóãëàà õàðàãäàõ áîëíî.
Ìóõàð • Îëîí îãèóëæ áººëæèíº -ßàðàëòàé ìýñ Ñóì äóíä,
îëãîéí • ªâ÷èí íýìýãäýæ, çàñàë, ãîëûí Àéìãèéí
òàðõìàë òàðõìàë øèíæòýé øóãàìààð õýâëèéã íýãäñýí
ïåðèòîíèò • Õýâëèéí áóë÷èí íèëäýý íýýæ îëãîéã àâíà. ýìíýëýã,
÷àíãà -Õýâëèéã á¿õýëä ÁÎÝÒ-
• Ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí íü óãààíà.
èéí ìýñ
øèíæ òàðõìàë -Õýâëèéí áàðóóí
• Ïåðèòîíèòûí á¿õ ë ç¿¿í õàæóó ñóâàãò, çàñëûí
øèíæ èëýðíý. ºðöíèé äîîä òàñàã
çàé õ¿ðòýë, áàãà
ààðöàãò òóñ á¿ð
1- 2 ãóóðñ (õîñ
ãóóðñ áàéâàë ñàéí)
áàéðëóóëíà
-Õàãàëãààíû äàðàà
¿ðýâñëèéí ýñðýã,
õîðäëîãî òàéëàõ
ýì÷èëãýý õèéíý.
(ïåðèòîíèò ¿ç)

Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºíä

Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºí
Ñóì, ºðõèéí ýì÷ Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñëûí òàñàã
ªâ÷òºíä àíõíû
òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ, ªâ÷òºíä àíõíû
íàðèéí ìýðãýæëèéí Êëèíèêèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ìýñ
ýì÷èä ÿâóóëíà. îíîø òàâèíà. çàñëûí ýì÷èä õ¿ðãýæ
ªâ÷èí íàìäààõ ýì ºãíº.
õýðýãëýõã¿é
øèíæèëãýý õèéíý
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ

èë¿¿ã¿é áýëòãýíý.

3. ÝËÝÃÍÈÉ ÁÝÒÝÃ, Ò¯¯ÍÈÉ Õ¯ÍÄÝÐÑÝÍ ÕÝËÁÝÐ
Áýòãèéí øèìýã÷ýýð ¿¿ñãýãäñýí ýëýãíèé óéëàíõàéò

Òîäîðõîéëîëò ºâ÷íèéã ýëýãíèé áýòýã ãýæ íýðëýíý.
Ýëýãíèé áýòýã íü èäýýëæ, öîîð÷ (öºñºí çàì,
óóøèã, õýâëèé, öýýæíèé õºíäèé, õîäîîä, ãýäýñ ð¿¿)
õ¿íäýðäýã.
Øàëòãààí Echinococcosus granulosus
1. ¯ð óéëàíõàéã¿é áýòýã (àöåôàëîöèñò)
Àíãèëàë 2. Çàëóó ¿ð óéëàíõàéò áýòýã.
3. Õàãàñ ¿õñýí áýòýã
4. ¯õñýí áýòýã
5. Õàãàñ, á¿òýí øîõîéæñîí áýòýã
6. Îëîí áýòýã (àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷, íàõèàëñàí)
7. Èäýýëñýí áýòýã
8. Õàãàð÷ öîîðñîí áýòýã.
Íîõîé, ÷îíî, ¿íýã, ìóóð ãýõ ìýòèéí ìàõàí òýæýýëò
Ýìãýã æàì àìüòàíû íàðèéí ãýäñýíä øèìýã÷ëýí àìüäðàõ òóóçàí
õîðõîéí ºíäºã õ¿íèé õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìààð
õ¿íèé áèåä îðæ õàëäâàðëàí ýëýã áîëîí áóñàä
ýðõòýíä óéëàíõàé áîëîí ºâ÷ë¿¿ëäýã õàëäâàðò
øèìýã÷èéí ºâ÷èí þì.
Îíîøèéí • Íîõîé, ìóóðòàé îéð áàéñàí
øàëãóóð • Õîîë èäýõ ¿åä öàðäàéæ öàíõàéäàã.
• Ýëãýíä óéëàíõàé á¿õèé çóçààí õàëüñòàé
ãîëîìò òîäîðõîéëîãäîõ (ýõî)
• Ýëýãíèé øèìýã÷èéí áóñ óéëàíõàé
ßëãàõ îíîø • Ýëýãíèé õîðòîé, õîðã¿é õàâäàð.
• Ýëýãíèé áóãëàà
Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý (øààðäëàãàòàé

¿åä)
À.Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý, ò¿¿íä ãàðàõ ººð÷ëºëò¿¿ä

:
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý : Ýîçèíîôèë èõýíõäýý îëøèðíî,

óëààí ýñèéí òóíàõ õóðä õ¿íäýðñýí ¿åä õóðäàñíà, öàãààí ýñèéí
òîî èäýýëñýí ¿åä îëøèðíî, ç¿¿í õàçàéëòòàé.
• Öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýý:
- Áèëëèðóáèí áýòýã öºñíèé çàì ðóó öîîðñîí ¿åä èõýñíý.

• Òðàíñàìèíàç-(ÃÎÒ, ÃÏÒ)-ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ¿éö

òîì, îëîí áýòýã, õ¿íäýðñýí áýòãèéí ¿åä ºíäºðñºæ áîëíî.
• Íèéò óóðàã, àëüáóìèíû õýìæýý õ¿íäýðñýí (èäýýëæ ) ¿åä áàãà
çýðýã áóóð÷ áîëíî.
Á.Õèéãäýæ áîëîõ ëàáîðàòîðèéí íýìýëò øèíæèëãýý:
• Äàðõëààíû øèíæèëãýý
Â.Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý, ò¿¿íä ãàðàõ ººð÷ëºëò¿¿ä:
• Ðåíòãåí ãýðëèéí øèíæèëãýý
- Ýëýã õýìæýýãýýðýý òîìîðñîí, íýìýëò ñ¿¿äýð õàðàãäàæ áîëíî.
- ªðöºí äîð áàéðëàñàí áýòãèéí ¿åä ºðöíèé õºäºëãººí
õÿãààðëàãäàæ, ºðö ºðãºãäºí îâîí òîâîíòîé õàðàãäàíà.
- Õýðýâ áýòýã øîõîéæñîí áîë õýñýã÷èëýí áîëîí á¿ðýí øîõîéæñîí
ñ¿¿äýð õàðàãäàíà. Õýâëèé ð¿¿ áýòýã õàãàðñàí áîë õýâëèéä ñóë
øèíãýí òîäîðõîéëîãäîæ áîëíî.
- Öýýæíèé õºíäèé ð¿¿ öîîðñîí ¿åä öýýæíèé õºíäèéä øèíãýí
õóðñàí,çàðèìäàà øèíãýíèé äýýð íü ¿ð óéëàíõàéíóóä õºâæ ÿâàà
íü õàðàãäàõ òîõèîëäîë áèé.
• Õýò àâèàí øèíæèëãýý.
- ¯ðã¿é áýòýã-ìýäýãäýõ¿éö òîäîðõîé á¿ðõ¿¿ë á¿õèé íýã æèãä òóíãàëàã
øèíãýíòýé óéëàíõàé.
- Çàëóó áýòýã-ä¿¿ðýí ¿ð óéëàíõàéòàé
- Õàãàñ ¿õñýí áýòýã-çàõààðàà ¿ð óéëàíõàéíóóä íü áàéðëàæ ãîëûí
õýñýã íü íýãýí æèãä ºòãºí ýä õàðàãäàíà.
- ¯õñýí áýòýã-¿ð óéëàíõàéã¿é, æèãä ºòãºí ýä àãóóëñàí çóçààí õàíàòàé
óéëàíõàé. Çàðèìäàà çóçààí õèòèí á¿ðõ¿¿ë íü óãàëç õýëáýðòýé áîëæ
õàðàãäàíà. “Óãàëç øèíæ”
- Øîõîéæñîí áýòýã-õàãàñ øîõîéæñîí áîë øîõîéæñîí õýñýã á¿ð íü
äóóíû äîëãèîíûã ñàðíèóëàí ñ¿¿äýð òàòàõ ó÷èð ñóäàëòñàí øèíæ
èëýðíý. Á¿ðýí øîõîéæñîí áîë “Ø¿õýð øèíæ” èëýðíý.
Ã.Õèéãäýæ áîëîõ íýìýëò áàãàæèéí øèíæèëãýý:
- Òýìäýãò àòîìûí øèíæèëãýý (ñêàíèðîâàíèå)-Ýëýãíèé àëü íýã õýñýãò
òýìäýãò àòîì øèíãýýã¿é (ì¸ðòâûé çîí) ¿õìýë ãîëîìò èëýðíý.
- Ñïëåíîïîðòîãðàôè – Òîäîòãîã÷ áîäèñ îðîîã¿é õýñýã èëðýõ áºãººä
ò¿¿íèéã òîéðîí ýëýãíèé ñóäàñ ö¿ëõèéæ ìóðèéñàí õàðàãäàíà.
- Êîìïüþòåðèéí òîìîãðàôè - Áýòãèéí áàéðëàë, õýëáýð, õýìæýý, òîîã
á¿ðýí òîãòîîíî.
Ýëýãíèé áýòýãòýé øèíæ òýìäýã, àâàõ àðãà õýìæýý

Ýëýãíèé
Èëðýõ øèíæ Õààíà
áýòãèéí Àâàõ àðãà õýìæýý
òýìäýã ýì÷ëýõ
õýëáýð
-Õºëðºìòãèé, Ìýäýý àëäóóëàëò : Åðºíõèé Àéìãèéí
ÿäðàìòãàé áîëîõ Ç¿ñëýã íýãäñýí
-Áàðóóí ñ¿âðýãäýñ –Õýâëèéí ãîëûí äýýä (ç¿¿í ýìíýëýã,
àþóëõàé äîð äýëáýí) ÁÎÝÒ-èéí
õºíä¿¿ðëýõ -Êîõåðûí (Ýëýãíèé áàðóóí
ìýñ çàñëûí
-Õàð äàðæ ç¿¿äëýõ äîîä òàëûí áýòýã)
Õ¿íäðýýã¿é -Õýâëèé òîì áîëîõ, -Öýýæíèé (ºðöàí äîîðõ äýýø
òàñàã
áýòýã îâãîð ç¿éë ººðò èõ ò¿ðæ îðñîí áýòýã)
ìýäðýãäýõ -Áàðóóí ñ¿âðýãäýñ äîîðõ
-Ýõî-ä ¿ð òàøóó ºíöºãòýé ç¿ñëýã
óéëàíõàéã¿é (ºðöºí äîîðõ áýòýã)
ìýäýãäýõ¿éö Õàãàëãààíû àðãóóä :
õàíàòàé óéëàíõàé -Áèò¿¿ àðãà (ýëãýí äîîðõ
(àöåôàëîöèò), áýòýã)
ä¿¿ðýí ¿ð -õàãàñ áèò¿¿ àðãà(èäýýëñýí)
óéëàíõàéòàé -çàäãàé àðãà (ºâ÷òºí õ¿íä
(çàëóó), çàõààðàà ¿åä)
¿ð óéëàíõàéòàé, -Áýòãèéí ¿ëäýö õºíäèéã
äóíäàà æèãä óñòãàõ àðãà (ºðöºí äîîðõ
ýä á¿õèé (õàãàñ áýòýã, õàòóó õàíàòàé áýòýã)
¿õñýí) ýñâýë Õàãàëãààíû çàð÷èì :
¿ð óéëàíõàéã¿é -Õýâëèéã íýýæ íààëäàöûã
(¿õñýí) çóçààí ñàëãàí, áýòãèéã ÷ºëººëíº
õàíàòàé óéëàíõàé -Áýòãèéã õýâëèéãýýñ
õàðàãäàíà. òóñãààðëàíà
-Ðåíòãåíä : Ýëýãíèé -Áýòãèéã íýýæ, øèíãýíèéã
õýìæýý òîì, ñîðóóëàí àâ÷ ôèáðîç
ºðöíèé õºäºëãººí á¿ðõ¿¿ëèéí èðìýãèéã
õÿçãààðëàãäñàí, òóñãààðëàõ õàâ÷ààðààð
ºðö îâãîð òîâãîð áàðèíà.
(ºðöºí äîîðõ -Áýòãèéã ñóëëàíà.
áýòýã) õàðàãäàíà. -Ôèáðîç á¿ðõ¿¿ëèéí
-Öóñàíä ýîçèíîôèë õºíäèéã 3%-èéí ôîðìàëèí
îëøèðíî. óóñìàëààð àð÷èí
àðèóòãàíà. (îð÷èí ¿åä
80-100% ãëèöåðèí, 3%
ïåðåêèñâîäîðîä, 1:5000
ôóðàöèëëèíû óóñìàë
õýðýãëýæ áàéíà)
-õºíäèéã óãààæ, òóñãààðëàõ
äààâûã àâíà.
-Áýýëèéãýý ñîëèíî.
-Äýýðõ õàãàëãààíû àëü íýã
àðãààð õàãàëãààã äóóñãàíà.

-ªâäºëò, çîâèóð Ìýäýý àëäóóëàëò, õàãàëãààíû

íýìýãäýíý. õóðö åðäèéí áýòãèéí àäèë.
-Õàëóóðíà, õºëðºíº Ìýñ çàñàë :
-Õýë õóóðàé, ºíãºðòýé -Èäýý áàãàòàé, áýòãèéí õºíäèé
Àéìãèéí
-Òàõèêàðäè õàãàëãààíû äàðàà èäýýëýõã¿é íýãäñýí
-Ýëýãíèé èðìýã ýñâýë ãýæ ¿çâýë áèò¿¿ àðãààð õàãàëãààã ýìíýëýã,
áýòýã õºíä¿¿ð õèéíý. ÁÎÝÒ-èéí
ýìçýãëýëòýé -Èäýý èõòýé õàãàëãààíû äàðàà
ìýñ çàñëûí
òýìòðýãäýíý áýòãèéí õºíäèé èäýýëýõ
Èäýýëñýí -Ëåéêîöèòîç ºíäºð ìàãàäëàëòàé áàéâàë õàãàñ áèò¿¿ òàñàã
áýòýã -ÑÎÝ ò¿ðãýñíý (ãóóðñ òàâèõ) àðãààð õàãàëãààã
-Ýõî-ä áýòýã äóóñãàíà.
õàðàãäàíà. Á¿ðýí -ªâ÷òºí èõ õ¿íä òîì õàãàëãàà
¿õñýí áýòãèéí ¿åä äààõààðã¿é áîë íýýëòòýé
“Öàñ áóäðàõ” øèíæ (ìàðñóïèàëèçàö) àðãààð õèéíý.
ãàð÷ áîëíî. Õàãàëãààíû äàðàà ¿ðýâñëèéí
ýñðýã, äàðõëàà ñàéæðóóëàõ,
õîðäëîãî òàéëàõ, øèíæ
òýìäýãèéí ýì÷èëãýýí¿¿ä õèéíý
1.Õýâëèéí õºíäèé ð¿¿ -Õýâëèé öàðäãàð ýñâýë
õàãàðâàë
òýìòðýãäýæ áàéñàí áýòýã
-Îãèóëæ áººëæèíº.
Õàãàðñàí -Òîëãîé ýðãýíý, äîòîð àëãà áîëíî. Àéìãèéí
öîîðñîí ìóóõàéðíà ßàðàëòàé ýñâýë òºëºâëºãººò íýãäñýí
áýòýã -Ò¿ð óõààí áàëàðòàíà ýìíýëýã,
-Áèåýð “ ×îíîí õÿðâàñ” ìýñ çàñàë áýòýã õààøàà
(õýâëèé, òóóð÷ çàãàòíàíà. õàãàð÷ öîîðñîíîîñ ÁÎÝÒ-èéí
ïëåâðèéí -Õýâëèéãýýð ºâäºæ øàëòãààëàí õèéíý. ìýñ çàñëûí
ïåðèòîíèòèéí øèíæ
õºíäèé, èëýðíý. -Õýâëèé áîëîí ïëåâðèéí òàñàã
öºñíèé -Ýíý øèíæ òýìäýã¿¿ä 1- õºíäèé ð¿¿ õàãàðñàí ¿åä
öîðãî, 2 õîíîîä àëãà áîëíî.
áýòýã îëøèð÷ òàðõàõààñ
2.Ïëåâðèéí õºíäèé ð¿¿
ãóóðñàí õàãàðâàë óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ
õîîëîé, -Äýýðõ àíàôèëàêòèê ãÿëòàíò õºíäèéã ìàø ñàéí
õîäîîä, óðâàëûí øèíæ
èëýðíý. óãààæ ñîðóóëàí áýòãèéí
ãýäýñ). -Öýýæýýð ºâäºíº, ¿¿ñãýã÷èéã ¿ëäýýõã¿é àðãà
àìüñãàë äàâ÷äàíà, õýìæýý àâíà.
õóóðàé õàíèàëãàíà.
-Ïëåâðèòèéí øèíæ -Áóñàä ýðõòýí ð¿¿ öîîðñîí
èëýðíý. ¿åä áýòãèéã ñóëëàí
3.Öºñíèé öîðãî ðóó
õàëäâàðã¿éæ¿¿ëñíèé äàðàà
öîîðâîë
-Ìåõàíèê øàðëàëò ¿¿ñ÷ öîîðñîí í¿õèéã î¸íî.
áîëíî.
4.Ãóóðñàí õîîëîé ðóó
öîîðâîë
-Õàíèàëãàæ öýðòýé
õàìò áýòãèéí óñ,
¿ð óéëàíõàé, õèòèí
á¿ðõ¿¿ëèéí òàñàðõàé
ãÿëãàð öàéâàð ç¿éë
ãàðíà.
5.Õîäîîä ðóó öîîðâîë
áýòãèéí ýäýýð
áººëæèíº.
6.Ãýäýñ ð¿¿ öîîðâîë
áýòãýýð ñóóëãàíà.

-Ðåíòãåíä : Ýëãýí -Áýòãèéã ñóëëàí àâ÷ Àéìãèéí

äîòîð õàãàñ ýñâýë õàëäâàðã¿éæ¿¿ëñíèé íýãäñýí
á¿òýí øîõîéæñîí äàðàà øîõîéã õýñýã÷ëýí ýìíýëýã,
Øîõîéæñîí ãîëîìò õàðàãäàíà. ýñâýë á¿õëýýð íü ìàø ÁÎÝÒ-èéí
áýòýã -Ýõî-ä : Õàãàñ áîëãîîìæòîé õóóëæ àâíà ìýñ çàñëûí
øîõîéæñîí áýòýã òàñàã
“Ñóäàëòñàí “
øèíæýýð, á¿ðýí
øîõîéæñîí áýòýã
“Ø¿õýð” øèíæýýð
èëýðíý.
Ýëýãíèé -Ãîëäóó Ýõî, ÊÒÃ- 1.Áýòã¿¿äèéã íýã ìºð íýã Àéìãèéí

îëîí áýòýã ýýð îíîøëîãäîíî. õ¿ðöýýð àâ÷ áîëíî. íýãäñýí
(àíõäàã÷, Ýëãýíä 2-îîñ 2.Íýã ìºð 2-3 õ¿ðöýýð ýìíýëýã,
õî¸ðäîã÷, äýýø òîîòîé, áýòãèéã àâ÷ áîëíî. ÁÎÝÒ-èéí
íàõèàëñàí áýòãèéí óéëàíõàé 3.Íàõèàëæ îëøèðñîí ìýñ çàñëûí
õàâñàðñàí õàðàãäàíà. áýòãèéã íýã áýòãèéí òàñàã
îëîí áýòýã) -Øîõîéæñîí õºíäèéãººð äàìæóóëàí
îëîí áýòãèéã íºãºº áýòãèéã ñóëëàí
ðåíòãåíýýð õàëäâàðã¿éæ¿¿ëíý.
îíîøëîæ áîëíî.
Ýëýãíèé áýòýã, ò¿¿íèé õ¿íäýðñýí õýëáýðòýé ºâ÷òºíä

Ýëýãíèé áýòýãòýé ºâ÷òºí
Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, ÁÎÝÒ-èéí Ñóì äóíäûí ýìíýëýã

Ñóì, ºðõèéí ýì÷
ìýñ çàñëûí òàñàã
Àñóóìæ áîäèò ¿çëýãýýð Áîëîìæòîé íýìýëò

ýëýãíèé áýòýã îíîø òàâüæ Òºãñ øèíæèëãýý õèéæ øèíæèëãýý õèéæ óðüä÷èëñàí
ìýñ çàñëûí ýì÷èä ÿâóóëíà êëèíèêèéí îíîø òàâèíà. îíîø òàâüæ íýãäñýí
ýìíýëãèéí ìýñ çàñëûí
òàñàãò ÿâóóëíà.
Òºëºâëºãººò õàãàëãààíä îðóóëíà
Áýòýã õýâëèéí õºíäèé, öýýæíèé õºíäèé ð¿¿

õàãàðñàí ¿åä ÿàðàëòàé õàãàëãàà õèéæ áîëíî
Õ¿íäðýëèéã ýì÷èëíý

4. ÕÎÄÎÎÄ, ÃÝÄÝÑÍÈÉ ÖÓÑ ÀËÄÀËÒ
Òîäîðõîéëîëò Õîäîîä, ãýäýñíèé õºíäèéä öóñ ãîîæèæ öî÷ìîã öóñ

áàãàäàõ ýìãýã.
• Øàðõëààò ºâ÷èí
• ¯¿äýí õóðààãóóðûí äàðàëò èõäýõ õàì øèíæ
Øàëòãààí • Çàäàðñàí õàâäàð
• Ìàëëåðè-Âåéñèéí õàì øèíæ
• Öóñíû ºâ÷èí
Àíãèëàë À. Øàëòãààíààð íü :
1.Õîäîîä, ãýäýñíèé ºâ÷èíòýé õîëáîîòîé öóñ àëäàëò
• Øàðõëààò ºâ÷èí
• Øàðõëààíû áóñ ãàðàëòàé
2.Õîäîîä, ãýäýñíèé áóñ ºâ÷íèé ¿åä öóñ àëäàõ
Á.Öóñ àëäàëòûí çýðãýýð íü:
1. Õºíãºí (ýðãýëäýõ öóñíû 20% áóþó 1000 ìë
õ¿ðòýë)
2. Äóíä (ýðãýëäýõ öóñíû 30% áóþó 1000-1500 ìë)
3. Õ¿íä (ýðãýëäýõ öóñíû 30% -ààñ äýýø 1500 ìë
–ýýñ äýýø)
4. Ìàø õ¿íä –ýðãýëäýõ öóñíû 50% õ¿ðòýë
Â.Ýìíýë ç¿éí èëðýëýýð íü :
1. Èë öóñ àëäàëò
2. Äàëä öóñ àëäàëò
Ã.Õààíààñ öóñ àëäàæ áàéãààãààð íü:
1. Óëààí õîîëîéí
2. Õîäîîäíû
3. Äýýðõ ãýäýñíèé
4. Íàðèéí, á¿ä¿¿í ãýäýñíèé
Õîäîîä, ãýäýñíèé ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí á¿ðýí á¿òýí
Ýìãýã æàì áàéäàë àëäàãäàæ öóñíû ñóäàñíû õàíà ãýìòýí öóñ
óðñàíà.
Îíîøèéí • ªìíº íü õîäîîä ºâääºã ºã¿¿ëýìæòýé

øàëãóóð áàéíà.
• Èõýýð îãèóëæ áººëæñºíèé äàðàà öóñ ãàðñàí
áàéõ
Ýëýãíèé áîëîí öóñíû ºâ÷íèé ºã¿¿ëýìæòýé

Îíîøèéã • Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí

ìàãàäëàõ øèíæèëãýý:
ÿâöàä • Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
øààðäàãäàõ Öóñíû óëààí ýñ öººðíº. Ãåìîãëîáèí áóóðíà.(100-
øèíæèëãýý ààñ äýýø)
/áîëîìæòîé óëààí ýñèéí òóíàõ óðâàëæ õóðäàñíà.
¿åä/ * Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
• Öóñàíä íèéò óóðàã, óóðãèéí ôðàêö, íàòðè,
êàëè áàãàñíà.
• Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý
• Õîäîîä äóðàíäàõ . Öóñ àëäàæ áàéãàà
øàëòãààí, öóñ òîãòñîí ýñýõèéã òîãòîîíî.
• Õîäîîä ÝÕÎ-ä õàðàõ (õîäîîä, ãýäýñíèé
øèíãýí)
Õîäîîä ãýðýëä õàðæ “Íèøà” øèíæ, õàñàõ áàðè íýìýõ
ýä øèíæ, óëààí õîîëîéí ñóäàñíû áàéäëûã òîãòîîíî
Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí öóñ àëäàëò àâàõ àðãà õýìæýý
Öóñ Èäýýò øèíæ Àâàõ àðãà õýìæýý Õààíà

àëäàëòûí òýìäýã ýì÷ëýõ
çýðýã
ªâ÷òºí õ¿íä Ýìèéí ýì÷èëãýý
áóñ ïóëüñ 1I • Ýçýëõ¿¿í íºõºõ,
–ä 100 õ¿ðòýë, (ðåîïîëèãëþêèí 400 ìë-
àðòåðèéí ýýð äóñëààð ºäºðò 1 óäàà, Ñóì, ñóì
äàðàëò õýâèéí, íàòðè õëîðèäûí 0,9%-èéí äóíä, àéìàã,
Õºíãºí òºâèéí âåíèéí óóñìàë 400 ìë ºäºðò 1 õîòûí íýãäñýí
áóþó I äàðàëò 5- óäàà) ýìíýëãèéí
çýðýã 15 ñì ìóá, • Öóñ òºëæ¿¿ëýëò :Âèòàìèí äîòðûí òàñàãò
øýýñ õýâèéí, Â12 500 ìã-2.0-ààð
ãåìîãëîáèí 100 ºäºðò 1 óäàà,Òîòåìè 50
ã/ë-ýýñ áàãàã¿é, ìã/10 ìë-ýýð ºäºðò 1 óäàà
ýðãýõ öóñíû • Öóñ òîãòîîõ
àëäàãäàë 20% -Âèêàñîë 1,0 áóë÷èíä ºäºðò
áóþó 1000 ìë 1 óäàà
õîëüöòîé öóñ -ÅÀÊ 10 ìë-ýýð ñóäñààð 1
ãàðñàí. óäàà
-Õ¿éòýí æèí, ìºñ çàëãèóëàõ
-Áëåêìîðûí çîíä òàâèõ
(óëààí õîîëîéí öóñ
àëäàëò)

Äóíä çýðýã ªâ÷òºí äóíä, Ýçýëõ¿¿í íºõºõ: Ìýñ çàñëûí

III çýðýã ñóäàñíû ëóãøèëò • 1 êã æèíä 30-40 ìë øèíãýí òàñàãò õ¿ëýýõ
1I–ä 110 õ¿ðòýë, þ¿ëýõýýð áîäîæ øèíãýí öóñ òàêòèê
àðòåðèéí äàðàëò õî¸ðûí õàðüöàà 2 : 1 áàéõààð áàðèìòàëíà.
90 ìë ìóá-ààñ òîîöîîëæ öóñûã áàãà Öóñ òîãòâîë
äîîøã¿é òºâèéí õýìæýýòýé þ¿ëíý. Þ¿ëýõ 7-14 õîíîã
âåíèéí äàðàëò øèíãýíä ðåîïîëèãëþêèí, õàãàëãààíä
5 ñì ìóá-ààñ ïîëèãëþêèí ýñâýë äåêñòðàí áýëäýæ áàéõ.
áàãà, øýýñ áàãà, 40; 70-ûã 800 ìë-ýýð ýõýëíý. Òºëºâëºãººò
ãåìîãëîáèí 80 2,3-ð ýì÷èëãýý íü õºíãºí ìýñ çàñàë
ã/ë-ýýñ áàãàã¿é, çýðýãòýé àäèë õèéíý.
öóñíû àëäàãäàë Àæèãëàõ
30% ÿâöàä äàâòàí
àìü íàñàíä
àþóëòàé
öóñ àëäâàë
ÿàðàëòàé ìýñ
çàñàë õèéíý.
Õ¿íä çýðýã ªâ÷òºí õ¿íä, 1.Õàãàëãààíû áýëòãýë ýð÷èìò ªâ÷òºíã 1-2
III çýðýã ñ ó ä à ñ í û ýì÷èëãýý öàã ýð÷èìò
ëóãøèëò ò¿ðãýí, 2.ßàðàëòàé ìýñ çàñàë ýì÷èëãýýíèé
1I –ä 110-ààñ 3.Õàãàëãààíû äàðààõ ýð÷èìò òàñàãò ýì÷èëæ
äýýø, àðòåðèéí ýì÷èëãýý äàðàëòûã
à ã ø è ë ò û í • Ýçýëõ¿¿í íºõºõ ýì÷èëãýý: º ñ ã º º ä
äàðàëò 90 ìë- Øèíãýí öóñíû õàðüöààã ÿàðàëòàé ìýñ
ýýñ äîîø, òºâèéí 2 : 1 –ýýð áîäîæ, àëäñàí çàñàëä îðíî.
öóñíààñ íèéò þ¿ëýõ øèíãýí
âåíèéí äàðàëò Ìýñ çàñëûí
öóñíû õýìæýý 30-50% èë¿¿
Î, îëèãîóðè, áàéõààð áîäîæ þ¿ëíý. Þ¿ëýõ äàðàà ýð÷èìò
ýä çàäðàëûí øèíãýíèé 30%-ààñ äîîøã¿é ýì÷èëãýýíèé
à ö è ä î ç , íü àëüáóìèí, ïëàçì áàéõààð ò à ñ à ã ò
ãåìîãëîáèí 80 ã/ áîäíî. ýì÷èëíý.
ë-ýýñ áàãà, ýðãýõ • Öóñ òîãòîîõ / âèêàñîë 1,0-ààð
öóñíû àëäàãäàë áóë÷èíä 8 öàãààð ÅÀÊ 10 ìë-
30%-ààñ äýýø, ýýð ñóäñààð 12 öàãààð õ¿éòýí
îâðîãûí èëòãýã÷ æèí. Áëåêìîðûí çîíä
• Öóñ òºëæ¿¿ëýõ ýì÷èëãýý
1,5 áàéíà.
• Àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòýíèé
¿éë àæèëëàãààã äýìæèõ
ýì÷èëãýý
• Óñ ýðäñèéí áîëîí óóðãèéí
ñîëèëöîîã òîãòâîðæóóëàõ
ýì÷èëãýý
• Áóñàä
ßëãàõ • Õàìðûí öóñ àëäàëò

îíîø • Óóøèãíû öóñ àëäàëò

1..Õºíãºí çýðãèéí öóñ àëäàëò-õ¿ëýýõ

Ýì÷èëãýýíèé 2.Äóíä çýðãèéí öóñ àëäàëò-õ¿ëýýõ+øààðäëàãàòàé ¿åä ÿàðàëòàé ìýñ
çàð÷èì çàñàëä áýëýí áàéõ.
3.Õ¿íä, ìàø õ¿íä-áóñàä àðãààð öóñ òîãòîõã¿é áîë àìü íàñíû çààëòààð
ÿàðàëòàé ìýñ çàñàëä îðíî.
1.Òºëºâëºãººò ìýñ çàñàë-öóñ àëäàëò òóõàéí ¿åä çîãññîí
áîëîâ÷ äàõèí öóñ àëäàõ ìàãàäëàëòàé, ýñâýë çàéëøã¿é ìýñ çàñàë
øààðäëàãàòàé ¿åä öóñ àëäàëò çîãññîíîîñ õîéø 4-7 õîíîãîîñ äîîøã¿é
õóãàöààíä áýëòãýë õèéæ áàéæ õîäîîä òàéðàõ, õîäîîä àâàõ ìýñ çàñëûã
õèéíý.
2.ßàðàëòàé ìýñ çàñàë-ªâ÷òºíä öóñ àëäàëò çîãñîõã¿é àìü
íàñíû çààëòààð ÿàðàëòàé ìýñ çàñàëä îðâîë çºâõºí öóñ àëäàæ áóé
ñóäñûã î¸õ, øàðõëààã î¸õ, øàðõëààã ººëºí àâàõ çýðýã àëü áîëîõ
õºíãºí õàãàëãààã ñîíãîíî.
3.ßàðàëòàé ìýñ çàñàëä îðæ áóé áîëîâ÷ çàéëøã¿é õîäîîä
òàéðàõ øààðäëàãà (õîäîîäíû õàâäàð, î¸õ áîëîìæã¿é øàðõëàà ãýõ ìýò)
ãàðâàë õîäîîäûã òàéðíà.
Õàãàëãààíû íýð :
Õýâëèé íýýæ óëààí õîîëîé õîäîîäíû àìñàðûí ñóäñûã î¸õ õîäîîä, ãýäýñ
òàéðàõ õàãàëãàà.
Óíòóóëãà : Åðºíõèé íàðêîç
Õàãàëãààíû ÿâö:
Õýâëèéí õºíäèéã íýýæ öóñ àëäàæ áàéãàà ýðõòýíä õ¿ðíý. Õýðýâ õîäîîäíû
àìñàðûí ñóäàñíààñ öóñ àëäàæ áàéãàà áîë õîäîîäûã íýýæ á¿ä¿¿ð÷ öóñ àëäàæ
áàéãàà ñóäñûã îëîîä ñóäñûã äàãóóëàí õºâºðäºõ î¸äëîîð î¸æ öóñ òîãòîîí õîäîîäûã
áèò¿¿ëæ î¸æ õàãàëãààã äóóñãàíà.
Õýðýâ øàðõ, õàâäàðûí óëìààñ öóñ àëäàæ áàéãàà áîë óóë ýìãýãèéã
îðîëöóóëàí õîäîîä ýñâýë íàðèéí, á¿ä¿¿í ãýäñèéã òàéðàí àâ÷ õîäîîäîíä Áèëüðîò I,
Áèëüðîò II (Ãîôìåéñòð Ôèíåñòðåð ) õàãàëãààã õèéíý.
Íàðèéí, á¿ä¿¿í ãýäñèéã òºãñãºë òºãñãºëººð, òºãñãºë-õàæóóãààð, ýñâýë õàæóó
õàæóóãààð çàëãàõ ìýñ çàñëûã õèéíý.
Õàãàëãààíû äàðàà õîäîîä, äýýðõ ãýäñýíä õàìðààð õàéìñóóð òàâüæ äàðàëò
áóóðóóëæ î¸äëûã õàìãààëíà. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë çàëãààñ îð÷èìä öàãààí ãóóðñ
¿ëäýýíý.
Õàãàëãààíû äàðàà ãàð÷ áîëîõ áîëçîøã¿é õ¿íäðýë

1.Äàõèí öóñ àëäàõ
2.Õîäîîä ãýäýñíèé, óëààí õîîëîé ãýäýñíèé î¸äîë çàäðàõ
3.Äýýðõ ãýäýñíèé ¸çîîðûí î¸äîë çàäðàõ
4.Äýë¿¿ ãýìòýõ
5.Íîéð áóë÷èðõàéí ñ¿¿ë ãýìòýõ
6.Õýâëèéí ãÿëòàíòàñ
Ìýñ çàñàë õèéõ áàã /Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, ÁÎÝÒ-ä/
1.Ìýñ çàñàë÷ 1.Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ýì÷

2.1-ð òóñëàõ 2.Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã÷ ñóâèëàã÷
3.2-ð òóñëàõ
4.Õàãàëãààíû ñóâèëàã÷
5.Òóñëàõ àæèëòàí

Õîäîîä, ãýäýñíèé öóñ àëäàëòûí

ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý
Õîäîîä, ãýäýñíèé öóñ
àëäàëòûí ºâ÷òºí
ªâ÷òºíèé áàéðëàë : äýýø

õàðóóëæ õýâò¿¿ëíý
Óíòóóëãà : Åðºíõèé
Õîäîîäîíä õàìðààð çîíä

òàâèíà
Ç¿ñëýã : ãîëûí äýýä

øóãàìààð 6-7 ñì
ßàðàëòàé ìýñ çàñàë Òºëºâëºãººò ìýñ çàñàë

Ñóì äóíäûí àéìãèéí Êëèíèêèéí ýìíýëýãò
íýãäñýí ýìíýëýãò
Õîäîîäûã íýýæ öóñ àëäàæ áóé ñóäñûã î¸õ
Ñóäàñíû çàëãàëò,¿¿äýí âåíèéí äàðàëò

Øàðõëààã ººëæ î¸õ, ñýìæýýð äàðóóëàõ
Õàâäàð çàäàð÷ öóñ àëäâàë öóñûã ò¿ð
Ýëãèéã ñýìæýýð îðîîõ, ¿¿äýí âåíèéí

òîãòîîãîîä ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò
Ïèëîðîïëàñòèê âàãîòîìè õèéíý
ÃîôìåéñòðÔèíèñò ðåð, Ðó
Áóñàä õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýý

Õîäîîä òàéðàõ Á-1, Á-2,
Õîäîîäûã á¿ðýí àâàõ

Øàðõëààã ººëæ î¸õ
äàðàëò èõñýõ
ÿâóóëíà
èõñýõ

Õîäîîä, ãýäýñíèé öóñ àëäñàí ºâ÷òºíä

Õîäîîä, ãýäýñíèé
Öóñ àëäñàí ºâ÷òºí
Ñóì, ºðõèéí ýì÷ Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñàë òàñàã
ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ

¿ç¿¿ëæ, öóñ òîãòîîõ ªâ÷òºíä àíõíû
ýìèéí ýì÷èëãýý õèéæ, Ýìíýë ç¿éí îíîø òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ìýñ
íàðèéí ìýðãýæëèéí çàñëûí ýì÷èä õ¿ðãýæ
òàâèíà.
ýì÷èä õ¿ðãýí ºãíº. ªâ÷èí
ºãíº.
íàìäààõ ýì õýðýãëýõã¿é
Îíîø áàòàëãààæóóëàõ Ýìýýð öóñ òîãòâîë õ¿ëýýõ

øèíæèëãýý õèéíý. çàð÷èì áàðèìòàëíà
Öóñ òîãòîîõ á¿ðäýë ýì÷èëãýý
õèéíý
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é Òºëºâëºãººò ìýñ çàñëûí 2-7 õîíîã

áýëòãýíý. ªâ÷òºí îâîðãîä îðñîí áýëòãýñíèé äàðàà õèéíý.
áîë ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñàãò
îâîðãîîñ ãàðãàõ ýì÷èëãýý õèéíý.
Ýìèéí áîëîí áóñàä ýì÷èëãýýíä Õîäîîä òàéðàõ, õîäîîäûã á¿ðýí

öóñ òîãòîõã¿é ¿ðãýëæëýí öóñ àëäàõ àâàõ
ýñâýë äàâòàí öóñ àëäñàí ¿åä
ÿàðàëòàé õàãàëãààíä îðíî.
Øàðõëààã î¸õ, ººëæ àâàõ, öóñ

àëäàæ áóé ñóäñûã î¸õ

5. ÖÎ×ÌÎÃ ÏÀÍÊÐÅÀÒÈÒ
Òîäîðõîéëîëò Íîéð áóë÷èðõàéí ýä ººðèéíõºº èäýâõæñýí õýñýãò õàéëæ
õóðöààð ºâ÷ëºõèéã öî÷ìîã ïàíêðåàòèò ãýíý.
Øàëòãààí • Ìåõàíèê (íîéð áóë÷èðõàéí öîðãî áèò¿¿ðýõ äàðàãäàõ),
äóîäåíàñòàç
• Íåéðîãóìîðàëü (òîêñèí-àëëåðãè, áîäèñûí ñîëèëöîî
õÿìðàõ, àëëåðãè)
Àíãèëàë Õàâàíò, ººõºí ïàíêðåàíåêðîç, ãåìîððàãèéí ïàíêðåàíåêðîç,
õîëèìîã ãýñýí õýëáýðòýé.
• Íîéð áóë÷èðõàéí öîðãîíä ãèïåðòåíçè
• Æèæèã öîðãî, àöèíóñ ãýìòýæ íîéð áóë÷èðõàéí
Ýìãýã æàì ø¿¿ñ íîéð áóë÷èðõàéí ýä ð¿¿ îðîõ
• Ëèïîëèòèê ýñýã (ôîñôîëèïàç À) ïàíêðåîöèòýä
¿éë÷ëýõ
• Òðèãëèöåðèä ãèäðîëèç áîëîõ
• Íîéð áóë÷èðõàéí ýä õàâäàõ, ¿õæèõ
• Õóðö, öàðöóó õîîë èäýæ àðõè õýòð¿¿ëýí
õýðýãëýñíèé äàðàà àþóëõàé äýýð ãýíýò õ¿÷òýé
ºâäºæ ºâ÷èí á¿ñëýõ ìàÿãòàéãààð àð íóðóó,
ç¿¿í áîëîí áàðóóí ñ¿âýý ð¿¿ äàìæèíà. ªâ÷òºí
êîëëàïñä îðíî. Ñóäàñíû ëóãøèëò ò¿ðãýí,
àðòåðèéí äàðàëò èõñýíý.
Ýìíýë ç¿é • Õýâëèé çººëºí áîëîâ÷ íîéð áóë÷èðõàéí áàéðëàë
îð÷èìä äàðàõàä õºíä¿¿ðëýíý. (Êåðòåãèéí øèíæ ),
ç¿¿í ñ¿âýýíèé õàâèðãàíû òîëãîé áàãàíà íóðóóíû
ºíöºãò äàðâàë (íîéð áóë÷èðõàéí ñ¿¿ëíèé îð÷èì )
õºíä¿¿ðëýíý. (Ìåéî – Ðîáñîíû øèíæ). Ãýäýñíèé
ã¿ðâýëçýõ õºäºëãººí ñóëàð÷ ãýäýñ íèéòäýý
ÿëàíãóÿà á¿ä¿¿í õºíäëºí ãýäýñ ñààæèæ ä¿¿ðíý.
Ãîë ñóäàñíû ëóãøèëò òýìòðýãäýõã¿é áîëíî.
(Âîñêðåñåíñêèéí øèíæ ). ªâ÷ëºëèéí õîæóó ¿åä
õýâëèéä øèíãýí òîäîðõîéëîãäîíî. Õ¿éñ, õýâëèéí
õàæóóãèéí àðüñàíä øàð òóÿà á¿õèé õºõ òîëáî
ãàðíà.
• Òîãøèëò, àóñêóëüòàöààð ç¿¿í ïëåâðèéí õºíäèéä
øèíãýí õóðñàí íü òîäîðõîéëîãäîíî. Çàðèìäàà
ãåìîððàãèéí ïåðèòîíèò, (øîê) èëýðíý. Ýíý ¿åä
òàõèêàðäè, òàõèïíîý ãàð÷ àðòåðèéí äàðàëò
áóóðíà. Øîêèéí èëòãýã÷èéã òîäîðõîéëáîë 1.0-1.5
áàéíà. (N=0.5)
• Ýõî-ä õàðàõ
• Ëàïàðîñêîïè
Îíîøèéí • Õýâëèéã õàòãàæ àâñàí øèíãýíýý ëàáîðàòîðèä
øàëãóóð ÿâóóëæ äèàñòàç òîäîðõîéëóóëàõ
• Àðõè óóñàí, öàðöóó õóðö õîîë õýðýãëýñýí ýñýõèéã
ëàâëàõ
• Öóñ øýýñýíä äèàñòàç ¿çýõ

• Öî÷ìîã ãàñòðèò
• Öî÷ìîã õîëåöèñòèò.
• Õîäîîä, ãýäýñ öîîðîõ
ßëãàõ îíîø • Õîîëíû õîðäëîãî
• Ãýäýñíèé ò¿ãæðýý
• Öî÷ìîã àïïåíäèöèò
• Öî÷ìîã õîëåöèñòèò
• Ýõî-øèíæèëãýýíä íîéð áóë÷èðõàé á¿õýëäýý

þìóó àëü íýã õýñýã íü òîìîð÷ ýõî îéëò èõýññýí
áàéíà. Íîéð áóë÷èðõàéí ýä ¿õýæñýí õýñýãò Ýõî
øèíãýëò áóóð÷ ÝÕÎ ñèãíàë ¿ã¿é áîëíî. Áóãëàà,
Îíîøèéã õóóðàì÷ óéëàíõàé ¿¿ññýí áîë òýð íü õàðàãäàíà.
ìàãàäëàõ ÿâöàä Öºñíèé õ¿¿äèé, öºñíèé åðºíõèé öîðãî ÷óëóóòàé
øààðäàãäàõ áîë ÷óëóó, öºñíèé åðºíõèé öîðãî ºðãºññºí
øèíæèëãýý õàðàãäàíà.
/áîëîìæòîé • Ðåíòãåí òîéì õàðàëòàíä ãýäýñíèé ñààæèë,
¿åä/ ïëåâðèéí õºíäèéä õóðàëäñàí øèíãýíã
òîäîðõîéëíî.
• ÝÕÎ øèíæèëãýýãýýð èëýðñýí ººð÷ëºëòèéã
áàòàëíà.
• Áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä öóñíû àìèëàç, ëèïàç
èõñýõ íü ïàíêðåàòèòèéí íýã øèíæ þì. Ýëýãíèé
¿éë àæèëëàãàà õÿìàðñàí áîë áèëëèðóáèí èõýñ÷,
óóðàã áàãàñíà. Ñà-èéí áàãàñàõûã ººõºí íåêðîç
áîëæ áóéí ãýð÷ ãýäýã.
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý çààâàë õèéõ ¸ñòîé áà
öóñíû öàãààí ýñ îëøèð÷, ÑÎÝ ºñºõ íü ¿ðýâñëèéí
åðºíõèé ò¿âøèíã õàðóóëíà.

Íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé

ºâ÷òºíä ýìíýëãèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ øàòëàë
Öî÷ìîã ïàíêðåàòèòòàé ºâ÷òºí
ªðõèéí, ñóìûí ýì÷ Ò¿ðãýí òóñëàìæ
Õîîë óíä õîðüæ, àòðîïèí,

ºâäºëò íàìäààõ òàðèà
ªâ÷èíã îíîøëîæ, ä¿¿ðýã õèéíý. Á¿ñýëõèéí íîâîêàéí
áîëîí àéìãèéí ýìíýëýãò õîðèã õèéæ ñàíäîñòàòèí
õ¿ðãýíý. ýì÷èëãýý ýõëýõ
Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã,ÁÎÝÒ-èéí õ¿ëýýí

àâàõ àìáóëàòîðè
Íîéð áóë÷èðõàéí õàâàíò Íîéð áóë÷èðõàéí ¿õæèëò

õýëáýð äîòðûí òàñàãò ªâ÷òºí õýëáýð ìýñ çàñàë, ýð÷èìò
õ¿íäýðâýë ýì÷èëãýý
Ýìèéí ýì÷èëãýý, õîðäëîãî Ñýêâåñòðýêòîìè,

òàéëàõ ýì÷èëãýý ïàíêðåàòýêòîìè,
ãîîæóóðãà áàéðëóóëàõ
Ýìèéí ýì÷èëãýý 6-12 ëèòð

øèíãýí þ¿ëýõ
Áóãëàà íýýõ, ãîîæóóðãà Áóãëàà ¿¿ñâýë ÿàðàëòàé

áàéðëóóëàõ ìýñ çàñàë

Íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé

ºâ÷òºíèé ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý
Õýâëèéí ãîëûí äýýä ëàïàðîòîìèãîîð èëð¿¿ëýõ
Õýâëèéä òîñîí Òîìîð÷ ÷èíýñýí Öºñíèé õ¿¿äèé,

òîëáîòîé øèíãýí öºñíèé õ¿¿äèé åðºíõèé öîðãîíû
÷óëóó
Lig.Gastrocolicum-ûã ç¿ñýæ áàãà

ñýìæíèé õºíäèéã íýýõ
Òîñîí òîëáîòîé Íîéð áóë÷èðõàéí À í ò è ñ å ï ò è ê

øèíãýíèéã ñîðóóëàõ õàëüñûã ç¿ñýæ ìîõîé óóñìàëààð óãààæ
àðãààð ¿õæñýí ýäèéã ñîðóóëààä ãîîæóóðãà
àâàõ áàéðëóóëàõ
Íîéð áóë÷èðõàéí ýðãýí Ñàíäîñòàòèí ýì÷èëãýý

òîéðîíä àíòèôåðìåíò
ýñâýë ôòîðóðàöèë 5%- 5.0
–ûã íîâîêàéíû 0.5%-ûí
óóñìàë òàðüæ õîðèã
ªâ÷íèé õ¿íäðýë
• Õýñãèéí áîëîí òàðõìàë ïåðèòîíèò

• Íîéð áóë÷èðõàéí óéëàíõàé

6. ÕÝÂËÈÉÍ ÃßËÒÀÍÃÈÉÍ ¯ÐÝÂÑÝË
Òîäîðõîéëîëò Õîäîîä, ãýäýñíèé àãóóëàãäàõóóí, öºñ, øýýñ õýâëèéí

õºíäèé ð¿¿ îðîõ, ãýìòýë, ãåìàòîãåí çàìààð áîëîí
øýýñ áýëãèéí ýðõòýíèé ýìãýãýýð èäýýë¿¿ëýã÷ íÿí
õýâëèéí ãÿëòàíã ¿ðýâñ¿¿ëýõèéã ïåðèòîíèò ãýíý.
Øàëòãààí Ãýìòýë, ìóõàð îëãîé, öºñíèé õ¿¿äèé, íîéð áóë÷èðõàé,

óìàéí äàéâàð çýðýã ýðõòýíèé èäýýò ¿ðýâñýë, áóãëàà,
äîòîð ýðõòýí öîîðîõ
À.
Àíãèëàë • Àñåïòèê
• Èäýýò
• Öºñíèé
Á.
• Õýñãèéí
• Òàðõìàë
• Íýâ÷ñýí
Â.
• Àíõäàã÷
• Õî¸ðäîã÷
• ªâºðìºö
• ªâºðìºö áóñ
Ã.
• Ñåðîç
• Ôèáðèíò
• Èäýýò
• Öóñàðõàã
• Èëæðýëò
Ä.
• Öî÷ìîã
• Àðõàã
1.Ðåàêòèâ áóþó I ¿å (ýõíèé 24 öàãò áîëíî)

Õýâëèéí ãÿëòàíãèéí ãèïåðåìè, ñóäàñíû íýâ÷èìòãèé
Ýìãýã æàì áàéäàë èõñýõ, õàâàãíàõ, íÿí ¿ðæèõ, ýêññóäàö, ôèáðèí
òóíàõ, íààëäàö ¿¿ñýõ.
2.Õîðäëîãûí áóþó II ¿å (24-72 öàãò)
Öóñàíä ýêçî áà ýíäîòîêñèí, èíòåðëåéêèí, äóíä
æèíãèéí ìîëåêóëò óóðàã îðîõ, ëèçîñîì, ïðîòåàç
ôåðìåíò èäýâõèæèõ, ñóäàñ óëàì ºðãºæèõ, àðòåðèéí
äàðàëò áóóðàõ
3.Òåðìèíàëü áóþó III ¿å (72 öàãààñ õîéø)
Äàðõëàëûí òîãòîëöîî õÿìðàõ, ýðõòýíèé öóñíû áè÷èë
ýðãýëò àëäðàõ, êîàãóëîïàòè, ÄÂÑ õàì øèíæ áóé
áîëîõ, îëîí ýðõòýíèé äóòàãäàë, ñåïñèñ ãàðàõ

• ªíäºð õàëóóðàõ
Ýìíýë ç¿é • Õýâëèé ºâäºõ
• Õýë õóóðàéøèõ
• Òàõèêàðäè
• Õýâëèéí áóë÷èí ÷àíãàðàõ
• Õýâëèéí ãÿëòàíã öî÷ðîõ (Ù¸òêèí
Áëþìáåðãèéí øèíæ +)
• Õýâëèéä øèíãýí òîäîðõîéëîãäîõ (Ýõî)
• Öóñíû øèíæèëãýýíä ëåéêîöèòîç, ñîý
õóðäñàõ
• Óðüä íü õýâëèéí ýðõòýíèé ýìãýãòýé áàéñàí.
Îíîøèéí • Ãýìòýë àâñàí
øàëãóóð • Õóðö çîõèñã¿é õîîë õýðýãëýñýí ýñýõ
ßëãàõ îíîø
• Ãýäýñíèé ò¿ãæðýë
• Öî÷ìîã ïàíêðåàòèò
• Óìàéí ãàäíà æèðýìñëýë
• Õîäîîä, ãýäýñíèé øàðõëàà ºâ÷èí
Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý
/áîëîìæòîé ¿åä/
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý /öàãààí ýñ òîîëîõ/
• Ýõî (õýâëèé õàðàõ)
• Ðåíòãåí (õýâëèé õàðàõ)
• Õýâëèéä õàòãàëò õèéõ (ãàðñàí øèíãýíèéã øèíæëýõ)
Õýâëèéí ãÿëòàíãèéí ò¿ãýýìýë ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºíä

Õýâëèéí ãÿëòàíãèéí
ò¿ãýýìýë ¿ðýâñýëòýé
ºâ÷òºí
Àéìàã ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñëûí

Ñóì, ºðõèéí ýì÷
àìáóëàòîð õ¿ëýýí àâàõ Ò¿ðãýí òóñëàìæ
ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ íàðèéí

ìýðãýæëèéí ýì÷èä ÿâóóëíà, ºâ÷èí Áîäèò ¿çëýãýýð ýìíýë ç¿éí îíîø òàâèõ
íàìäààõ ýì õýðýãëýõã¿é
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é áýëòãýõ Îíîø áàòàëãààæóóëàõ

øèíæèëãýý

Ïåðèòîíèò ºâ÷íèé ìýñ

çàñëûí ýì÷èëãýý
Ïåðèòîíèòòîé ºâ÷òºí
ªâ÷òíèé áàéðëàë: äýýø õàðóóëæ õýâò¿¿ëíý.
Óíòóóëãà: åðºíõèé áà õýñãèéí
Ç¿ñëýã: Õýâëèéí ãîëûí ç¿ñëýã
-Õýâëèéã íýýæ, ïåðèòîíèòûí øàëòãààí, õýëáýðèéã òîãòîîõ

- Õàëäâàðûí ãîëîìòûã àðèëãàõ (àïïåíäýêòîìè, õîëåöèñòîýêòîìè)
- Õýâëèéä õóðñàí øèíãýíèéã ñîðóóëàõ

- Àíòèñåïòèê óóñìàëààð óãààõ (ëàâàæ), 5-10 ë Na Cl-ûí óóñìàë + ºðãºí õ¿ðýýíèé
àíòèáèîòèê + êàëè, êàëüöè (òóñãàé ðåöåïòýýð)
Ïåðèòîíèò ãýäýñíèé ò¿ãæðýëýýð Ãýäýñ ñààæèëòòàé áîëîâ÷ ¿õæèëã¿é, õýñýã

õ¿íäýðñýí áîë ãýäýñ òàéð÷ äåêîìïðåññ ãàçðûí ººð÷ëºëòòýé áîë ýíòåðîñòîìèéí í¿õýýð
ãóóðñ áàéðëóóëíà. íàðèéí ãóóðñ îðóóëæ õýâëèéí óðä õàíàíä áýõëýí
ýíòåðîñòîìè õèéæ áîëíî.
- Õýâëèéã äàõèí ñàéí óãààõ

- Íàðèéí ãýäýñíèé ÷àöàðõàéä íîâîêàéíû 0.25%-100-120 ìë óóñìàë òàðüæ ãýäýñíèé
ñààæëûã àðèëãàíà.
- Õýâëèéí óðä õàíàíû äýýä äîîä 4 áóëàíä ãîîæóóðãà ãóóðñ áàéðëóóëíà.
Õýâëèéí óðä õàíûã áèò¿¿ëæ î¸ëã¿é, íèéëýã ýäýí òîðîîð ýðõòíýý á¿òýýæ õýâëèéí øàðõíû
àìûã òóñãàé òºä¿¿ë õýðýãëýí îéðòóóëæ óÿíà.
Õýâëèéã òºëºâëºí óãààõ
7. ÕÝÂËÈÉÍ ÁÓÃËÀÀ
Õýâëèéí àëü íýã õýñýãò (ºðöºí äîîãóóð, ýëãýí

Òîäîðõîéëîëò äîð, ãýäýñíèé çàâñàð, ààðöãèéí õºíäèéä) õýâëèéí
ãÿëòàíã ¿ðýâñýí èäýý õóðàõûã õýâëèéí áóãëàà áóþó
õÿçãààðëàãäìàë ïåðèòîíèò ãýíý.

Øàëòãààí • Ìóõàð îëãîé, öºñíèé õ¿¿äèé, íîéð áóë÷èðõàé,

óìàéí äàéâàð çýðýã äîòîð ýðõòíèé èäýýò ¿ðýâñýë,
ãýìòýë, ñ¿ðüåý, ýðõòýí öîîðîõ, õàãàëãààíû äàðàà
¿¿ñäýã.
Àíãèëàë À. ªâºðìºö áóñ
ªâºðìºö (ñ¿ðüåýí)
Á. Îëîí áóãëàà
Ãàíö áóãëàà
• I ¿å –Õýâëèéí ãÿëòàíãèéí ãèïåðåìè, ñóäàñíû õàíà

Ýìãýã æàì íýâ÷èìòãèé áîëîõ, õàâäàõ õàâàãíàõ, ýêññóäàöè,
ôèáðèí òóíàæ íààëäàö òîãòîí ãýäýñíèé ãîãöîî
õýâëèéí ýðõòýíã õîîðîíä íü áàðüöàëäóóëàõ
• II ¿å-Õîðäëîãî ãàðàõ ¿å
• Ýêçî áà ýíäîòîêñèí, èíòåðëåéêèí, äóíä æèíòýé
óóðãèéí ìîëåêóë öóãëàõ, ëèçîñîì, ïðîòåàç ýñýã
èäýâõèæèõ
Ýìíýë ç¿é • Õèéãäýõ øèíæèëãýý, îíîøëîãîî
ïåðèòîíèòèéíõòîé èæèë. Ýìíýë ç¿éí øèíæ
íü áóãëààíû áàéðëàë, õýìæýý íÿíãèéí õîðóó
÷àíàðààñ õàìààð÷ ñóë èëýðíý. ªðöºí äîîð
áóãëàõàä áàðóóí ç¿¿í ñ¿âýýí äîîãóóð ºâäºæ
òýð íü íóðóó äàë ìºð ð¿¿ äàìæèíà. Ã¿í
àìüñãàëàõàä èë¿¿ ºâäºíº. Ààðöãèéí áóãëààòàé
ºâ÷òºí õýâëèéí äîîãóóð ºâäºíº, øýýñ îëîí
õ¿ðýõ, äîîøîî òóëæ ºâäëºº, îëîí ã¿éëãýëýý
ãýæ çîâèóðëàõ æèøýýòýé. Äîîãóóð áàéðëàñàí
áóãëààã îíîøëîõîä ¿òðýý, õîøíîãîîð õóðóó
õèéæ øèíæëýõ òóñãàé àðãà à÷ õîëáîãäîëòîé.
(ªíäºð õàëóóðàõ, õýë õóóðàéøèõ, õýâëèéí àëü
íýã õýñýãò ºâäºõ, òýð õýñãèéí áóë÷èí ÷àíãàðàõ,
Ùåòêèí-Áëþìáåðãèéí øèíæ èëðýõ, ÝÕÎ –îîð
õýâëèéä øèíãýí õàðàãäàõ, öóñíû øèíæèëãýýíä
ëåéêîöèòîç, ñîý õóðäñàõ)
Îíîøèéí • Ìóõàð îëãîéí ¿ðýâñýë óðüäàë áîëîõ
øàëãóóð • Öºñíèé õ¿¿äèéí öî÷ìîã, àðõàã ¿ðýâñýë áàéñàí
• Ïàíêðåàòèòýýð ýõëýõ áîëîìæ
• Ñ¿ðüåýãýýð ºâäºæ áàéñàí ýñýõ
ßëãàõ îíîø • Ìóõàð îëãîé, öºñíèé õ¿¿äèéí, ïàíêðåàòèòèéí
öî÷ìîã ¿ðýâñýë
• Õýâëèéí õàâäàð
• Ñ¿ðüåý
Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý/áîëîìæòîé ¿åä/
• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
• Ýõî
• Ðåíòãåí
• Õýâëèéã õàòãàõ

Õýâëèéí áóãëààòàé ºâ÷òºíä

Õýâëèéí ãÿëòàíãèéí
ò¿ãýýìýë ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºí
Ñóì, ºðõèéí Ñóì äóíäûí, àéìàã, ÁÎÝÒ-èéí Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ýì÷ ìýñ çàñëûí àìáóëàòîð õ¿ëýýí
àâàõ
ªâ÷òºíä àíõíû Êëèíèêèéí îíîø áîäèò Õýâëèéí àëü íýã

òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ íàðèéí ¿çëýãýýð õýâëèéí õýñãèéí áóãëàà
ìýðãýæëèéí ýì÷èä òàðõìàë èäýýò
ÿâóóëíà. ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñýë
øèíæèëãýý
Õàãàëãààíä
2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é áýëòãýõ
ßàðàëòàé ìýñ çàñëûã ñóì

äóíä, àéìàã, ÁÎÝÒ-èéí ìýñ
çàñëûí òàñàãò õèéíý

Õýâëèéí áóãëààòàé ºâ÷òºíèé

ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý
Õàãàëãààíû áýëòãýë-õîðäëîãî òàéëàõ,
àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý ýõëýõ
Åðºíõèé óíòóóëãà (îíöãîé òîõèîëäîëä

õýñãèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ À.Â.Âèøíåâñêèéí
àðãà õýðýãëýõ)
Ëàïàðîòîìè- õýâëèéí ãîë øóãàìààð
Áóãëààíû áàéðëàë òîäîðõîéëîõ
Áóãëààã òóñãààðëàõ, íýýæ ñîðóóëàõ, óãààõ
Ãîîæóóðãà áàéðëóóëæ õýâëèéí Ààðöãèéí õºíäèéí áóãëààã ¿òðýý,

øàðõ õààõ õîøíîãîîð ãîîæóóðãà òàâèíà.
Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý

/ øèíãýí þ¿ëýõ, øýýñ õººõ /
Õàãàëãààíû äàðàà ãàð÷ áîëîõ õ¿íäðýë :

• Áóãëàà äàõèí ¿¿ñýõ
• Ãýäýñ öîîð÷, öîðãî ¿¿ñýõ
• Ò¿ãýýìýë ïåðèòîíèò ¿¿ñýõ
• Ñåïñèñ áîëîõ
Ìýñ çàñàë÷äûí áàã :
Ìýñ çàñëûã ºâ÷òíèé áèåèéí áàéäàë áóãëààíû îëîí öººí, òîì æèæèã, áàéðëàë
çýðãýýñ õàìààð÷ õàãàëãààíû áàãèéã á¿ðä¿¿ëíý.
1. Ìýñ çàñëûí ýì÷, õàãàëãààíû ñóâèëàã÷

2. Ìýñ çàñëûí ýì÷, òóñëàõ ýì÷, ñóâèëàã÷
3. Ìýñ çàñëûí ýì÷, òóñëàõ ýì÷ (1-2), ñóâèëàã÷
4. Ìýñ çàñëûí ýì÷, òóñëàõ ýì÷, ñóâèëàã÷, àíåñòåçèîëîãè÷ ýì÷, ò¿¿íèé òóñëàõ

8. ÕÀÂ×ÈÃÄÑÀÍ ÈÂÝÐÕÈÉ
Èâýðõèé õàâ÷èãäàõ ãýäýã íü èâýðõèéí õ¿¿äèéä îðñîí

Òîäîðõîéëîëò äîòîð ýðõòýí íü (ä¿ëýõ, õ¿íä þì ºðãºõ, õàíèàõ ãýõ
ìýòòýé õîëáîãäîí) õ¿¿äèéíèé àìàíä ãýíýò äàðàãäàí
÷àíãàð÷ óëìààð ò¿¿íèé ýäýä öóñàí õàíãàìæèéí
äóòàãäàë ¿¿ñ÷, òýæýýëèéí àëäàãäàëä îðîí ¿õæèë
¿¿ñýõèéã õýëíý.
Øàëòãààí Õýâëèéí äîòîîä äàðàëò ãýíýò èõñýõ
À. 1.Ãàäíà èâýðõèé õàâ÷èãäàõ
Àíãèëàë 2.Äîòîð èâýðõèé õàâ÷èãäàõ
Á. Öàâèíû, ãóÿíû, õ¿éñíèé, õàãàëãààíû äàðààõ ãýõ
ìýò.
À.
Ýìãýã æàì • Èâýðõèéí àìñàð õýò ñóíàñíààñ ¿¿ñäýã óÿí
õàâ÷èãäàë
• Èâýðõèéä îðñîí ãýäñýíä áààñ õóðèìòëàãäàõ
* Õàâñàðñàí õàâ÷èãäàë
• Èâýðõèéí îð÷èì õ¿÷òýé ºâäºíº.
• Èâýðõèé áóöàæ îðîõã¿é ãàöíà.
Ýìíýë ç¿é • Òýìòðýõýä èõ ºâ÷òýé áàéíà.
• Õàòóóð÷ ÷èíýðíý
• Õàíèàëãûí ò¿ëõýëò ìýäýãäýõã¿é áîëíî.
• Òîãøèõîä ä¿ëèé (ñýìæ, äàâñàã) ýñâýë õýíãýðãýí
(ãýäýñ) ÷èìýýòýé áàéíà.
• Ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí øèíæ èëýðíý. (ãýäýñ
áàçëàæ ºâäºíº, áààñ, õèé õîðèãäîíî, îãèóëæ
áººëæèíº, ãýäýñ ä¿¿ð÷ öàíõàéíà.)
• Ãàäàãø îâîéõã¿é õàâ÷èãäàæ áîëíî. Òóõàéëáàë,
öàâèíû ñóâàãíû äîòîð í¿õýíä õàâ÷èãäàíà.
Îíîøèéí • ªìíº íü èâýðõèé íü ãàöäàã ºã¿¿ëýìæòýé áàéæ
øàëãóóð áîëíî
• Åðººñ àíõ óäààãàà ãàöàæ áîëäîã
* Õ¿íä þì ºðãºñíººñ ¿¿äýëòýé áàéíà
• Öîîðñîí øàðõëàà
ßëãàõ îíîø • Öî÷ìîã õîëåöèñòèò
• Öî÷ìîã îëãîé
• Òºìñºãíèé áîëîí ò¿¿íèé äàéâðûí ¿ðýâñýë
• Òºìñºã óñòàõ
• Õàâäàð

Õèéãäýæ áîëîõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý :

Îíîøèéã • Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý
ìàãàäëàõ • Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
ÿâöàä • Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý
Øààðäàãäàõ • Ðåíòãåíä õýâëèéã õàðàõ (ò¿ãæðýëèéí øèíæ èëýð÷
øèíæèëãýý áîëíî. ªðöíèé èâýðõèé òîä õàðàãäàíà.)
/áîëîìæòîé • Ýõî- øèíæèëãýý (èâýðõèéí õàâ÷èãäñàí õýñýãò
¿åä/ /ÿëàíãóÿà ãýäýñ /ãýäýñíèé àãóóëàãäàõóóí
õàðàãäàíà.)
Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéí ¿åä ºâ÷òºíä

Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéòýé ºâ÷òºí
Ñóìûí áîëîí Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã áîëîí Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ºðõèéí ýì÷ ÁÎÝÒ-èéí ìýñ çàñëûí òàñàã
ªâ÷òºíã ¿çíý. Íàðèéí ìýðãýæëèéí ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ

ýì÷èä ¿ç¿¿ëýõ àðãà õýìæýý ¿ç¿¿ëæ ìýñ çàñëûí òàñàãò
ÿàðàëòàé àâíà. õ¿ðãýæ ºãíº. Õàâ÷èãäàëä
Õàâ÷èãäàëä 2 öàã áîëîîã¿é íºõöºëä 2 öàã áîëîîã¿é íºõöºëä
èâýðõèéã îðóóëàõ îðîëäëîãî õèéæ èâýðõèéã îðóóëàõ
îðîëäëîãî õèéæ áîëíî.
áîëîõ þì. Õ¿÷ýýð îðîëäîõã¿é áàéõ! Óðüä÷èëñàí Õ¿÷ýýð áèø. Ó÷èð íü
Ò¿ðãýí òóñëàìæ äóóäàõ áóþó îíîø òàâèíà. ýìíýëýãò õ¿ðãýõ ÿâöàä
ýìíýëýãò ÿàðàëòàé õ¿ðã¿¿ëýõ àðãà óíàà ñààòàõ, ãàçàð õîë,
õýìæýý àâíà. ìýñ çàñëûí ýì÷ã¿é áîë.
ªâ÷èí íàìäààõ òàðèà õýðýãëýõã¿é Õàâ÷èãäñàí ýðõòýí ¿õæèæ
áàéõ áîëíî. ªâ÷òºíã áîëáîë
õýâòýý áàéäàëä òýýâýðëýõ,
çººâºðëºõ ¿åä ºâ÷èí
íàìäààõ òàðèà õýðýãëýñýí
áîë õ¿ðãýñýí ýìíýëãèéí
ýì÷, ìýñ çàñàë÷èä õýëíý
Îíîøèéã áàòàëãààæóóëàõ øèíæèëãýý õèéíý.

Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéí ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý

Èâýðõèé íü õàâ÷èãäñàí ºâ÷òºí
ªâ÷òíèé áàéðëàë: Äýýø õàðóóëæ õýâò¿¿ëíý.
Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëò : Óíòóóëãà ýñâýë õýñãèéí
Õ¿ðö: Èâýðõèéí òºðëººñ õàìààð÷ ç¿ñëýã õèéíý.Öàâèíû

èâýðõèéí ¿åä öàâèíû äóãóé õîëáîîñíîîñ äýýø 3 ñì îð÷èìä
ò¿¿íòýé ïàðàëëåëü ç¿ñëýã õèéíý.
Ñóì äóíäûí ýìíýëýãò Àéìãèéí íýãäñýí

ýìíýëýã, ÁÎÝÒ-ä
ßàðàëòàé ìýñ çàñàë ßàðàëòàé ìýñ çàñàë
õèéíý õèéíý
Áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë
àéìãèéí íýãäñýí
ýìíýëýã áîëîí ÁÎÝÒ-ä
ºâ÷òºíã õ¿ðã¿¿ëíý.
Ìýðãýæëèéí ýì÷ äóóäàæ

òóñëóóëæ áîëíî.
Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéã çàñàõ îðîëäëîãî
Õàâ÷èãäààä 2 0.1%-1.0 àòðîïèíû ªâ÷òºíã Èâýðõèé áóöàæ

öàã áîëîîã¿é óóñìàë áóë÷èíä íóðóóãààð îðîõã¿é òîõèîëäîëä
¿åä ýñâýë 1-2%-ûí íî- íü õýâò¿¿ëæ ÿàðàëòàé ìýñ çàñàë
øïà òàðèíà. èâýðõèéã õèéíý.
áîëãîîìæòîé
çàñíà.
Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéä ìýñ çàñàë õèéõ åðºíõèé çàð÷èì
Àðüñ ººõºí äàâõàðãûã ç¿ñýæ

. õàâ÷èãäñàí èâýðõèéã ÷ºëººëíº.
Õàâ÷èãäñàí èâýðõèéíèé àãóóëàãäàõóóíûã (ãýäýñ, ñýìæ) äîòîãø àëäàõã¿éí òóëä

òóñëàã÷ààðàà áàðèóëæ, áîéìîëñîí àìñðûã íýýíý.
Àæèãëàíà.(15-20 ìèí) Õàâ÷èãäñàí õýñýã äýýð õàëóóí á¿ëýýí 0.9% Na Cl

òàâèíà. –Õàâ÷èãäñàí ãýäýñíèé ºíãº ÿãààðâàë
- Õàâ÷èãäñàí ýðõòýíä (ãýäñýíä) ñóäàñíû ëóãøèëò õàðàãäâàë
- Ìºí òýð õýñýãò ãýäýñíèé ã¿ðâýëçýõ õºäºëãººí ñýðãýâýë õàâ÷èãäñàí ýðõòýíã
áóöààæ õèéæ áîëíî.
Õàâ÷èãäñàí ýðõòýí ¿õæñýí áîë òàéð÷ àâíà. Ãýäýñ òàéðñàí áîë çàëãàíà.
Ïåðèòîíèò áîëñîí áîë ãîëûí øóãàìààð íýýæ øàëãàíà. Ïåðèòîíèòûí ¿åèéí
ìýñ çàñàë õèéíý.
Ïëàñòèê þìóó åðäèéí î¸äëîîð øàðõûã áèò¿¿ëíý.

Õàãàëãààíû äàðàà ãàð÷ áîëîõ õ¿íäðýë

Õàãàëãààíû äàðàà ïåðèòîíèò ¿¿ñýõ
Ýíý íü õàâ÷èãäàëòààñ ¿¿ññýí ãýäýñíèé ¿õæëèéã õàãàëãààíû ¿åä
õýâëèéä àíçààðàëã¿é áóöààæ õèéñíýýñ
• Òàéðàãäñàí ãýäýñíèé çàëãààñíû î¸äîë òàâèãäàõ
• Õàãàëãààíû øàðõ èäýýëýõ
• Ïëàñòèê õèéõäýý èõ øàõàà î¸äîë òàâüñíààñ òºìñºã õàâäàõ
• Èâýðõèéí î¸äîë òàâèãäàõ (çàäðàõ)
9. ÃÝÄÝÑÍÈÉ Ò¯ÃÆÐÝË
Õîäîîä, ãýäýñíèé àãóóëàãäàõóóí öààø äàìæèæ ÷àäàõã¿é

Òîäîðõîéëîëò
õàãàñ áà á¿ðýí õààãäàõûã ò¿ãæðýë ãýíý.
Òºðºëõèéí
• Ãýäýñíèé ãóóðñ áà õàíûí ãàæ õºãæèë (áèò¿¿ áàéõ)
• ¯ð õºâðºëèéí ¿åä ãýäýñíèé äóòóó ýðãýëò áàéõ
• Á¿ä¿¿í ãýäýñ óðò áîãèíî áàéõ
• Íàðèéí ãýäýñíèé ÷àöàðõàé óðò, áîãèíî áàéõ, ÷àöàðõàéä
í¿õ, õîíõîðõîé áàéõ,
Îëäìîë
• Õýâëèéí ìýñ çàñàë, ¿ðýâñýëò ºâ÷èí ãýìòëèéí óëìààñ
öóñ õóðàëò, ñîðâèæèëò, íààëäàö ¿¿ñýõ
• Õýâëèéí çýðýãöýý ýðõòýíèé ýìãýãèéí ¿åä áèå áèåíýý
äàðàõ (õàâäàð, óéëàíõàé)
• Ãýäýñ ººðèéí àãóóëàìæààð áºãëºðºõ (áààñàí ÷óëóó,
öºñíèé ÷óëóó, ¿ñýí áººí, öàãààí õîðõîé)
Øàëòãààí • Õîîëíû äýãëýìèéã óäààí õóãàöààãààð àëäàãäóóëàõ
• Õýò à÷ààëàë àâàõ, õýâëèéí äàðàëòûã îãöîì èõýñãýõ
• Ýëäýâ õîðäëîãîîñ ãýäýñíèé ìýäðýëèéí çîõèöóóëãà
àëäàãäàõ
• Íàðèéí ãýäýñíèé ÷àöàðõàéí ñóäàñíû áºãëºðºë,
ýìáîëè
• Íàðèéí ãýäýñ àðòåðèéí òîì ñàëààíä äàðàãäàõ
• Ãýäýñ õîîðîíäîî ÷èõýëäýõ
• Õýâëèéí õºíäèéí áîëîí õýâëèéí õàíûí àëü íýã í¿õ,
õîíõîðõîéä ãýäýñíèé ãîãöîî ÷èõýëäýõ
• Õýâëèéí õàãàëãààíû äàðàà ýìãýã áàéäàë õýâýýð
¿ðãýëæëýõ, ò¿¿íèé õ¿íäðýëýýð íààëäàö ¿¿ñýõ,
ã¿ðâýëçýõ õºäºëãººí àëäàãäàõ, ñòðåññ øàðõëàà ¿¿ñýõ
Øàëòãààíààð íü:
Ñààòëûí áóþó Ìåõàíèê ò¿ãæðýë
• Áºãëºðºëò ò¿ãæðýë
• Áîéìèëñîí ò¿ãæðýë
• Õîëèìîã (íààëäàöò) ò¿ãæðýë
¯éë àæèëëàãààíû áóþó äèíàìèê ò¿ãæðýë
Àíãèëàë • Ñààæèëò (ïàðàëèòèê)
• Àãøèëòàò (ñïàñòèê)
Áàéðëàëààð íü:
• Äýýã¿¿ð (õîäîîä, äýýðõ ãýäýñ, ºëºí íàðèéí ãýäýñ)
• Äîîãóóð (öóòãàëàí íàðèéí ãýäýñ, á¿ä¿¿í ãýäýñ)
ßâöààð íü: öî÷ìîã, àðõàã

Ãýäýñíèé õºäºëãººí èõñýõ ¿å

Õîäîîä ãýäñýýð õîîë òýæýýëèéí ç¿éë öààø ÿâæ ÷àäàõã¿é,
ðåôëåêñèéí çàìààð ãýäýñíèé ã¿ðâýëçýëò èõñýæ, ãýäýñíèé
õàíûí öóñàí õàíãàìæ áóóð÷, õàíà íü õàâàãíàíà. Ýíý ¿åä
øèìýãä¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà õàäãàëàãäàæ áàéäàã.
Ãýäýñíèé õºäºëãººí áàãàñàõ ¿å
Ãýäýñ òýëýãäýõ õýðýýð õàíà íü íèìãýð÷ ñóäàñíààñ èõ
õýìæýýíèé øèíãýí ãýäýñíèé õºíäèéä õóðèìòëàãäàí,
óëìààð õîðò áîäèñ, õèé èõýýð ¿¿ñ÷, ãýäýñíèé ìýäðýëèéí
òºãñãºëèéã öî÷ðîîí õîðäëîãûã ã¿íçãèéðíý.
Ñààæèëòûí ¿å.
2-ð ¿åýñ ýõëýí ãýäñýíä àãóóëàãäàõ õîðò áîäèñîíä áèå
ìàõáîäü õîðäîæ, ò¿ãæðýëýýñ äýýøõ ãýäýñíèé ñºðãºº ¿¿ñ÷,
àãóóëàìæ íü õîäîîäîíä îðæ óëìààð áººëæèíº. Õîðäëîãî
èõñýæ ñóäàñíû íýâ÷èìòãèé ÷àíàð íýìýãäýæ óóðãèéí
äóòìàãøèë áîëíî. Öóñíû ýðãýëò óäààøðàí ýðãýëäýõ öóñíû
ýçýëõ¿¿í áóóð÷ ýä ýñ õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòàãäàëä îðíî.
Ãýäýñíèé ñàëñòàíä öóñ õàðâàëò ¿õæèë ¿¿ñíý. Óã ¿õæèë
Ýìãýã æàì ãýäýñíýýñ ÷àöàðõàéä äàìæèí íýâ÷äýñ ¿¿ñ÷ õàâàãíàíà.
Ñóäàñíààñ øèíãýí õýâëèéí õºíäèéä îðæ, ¿õæèë áîëñîí
ãýäýñíýýñ õîðò áîäèñóóä õýâëèéä íýâ÷èíý. Ãýäýñíýýñ
ø¿¿ð÷ îðñîí øèíãýí õýâëèéä õàëäâàðûã ¿ðãýëæë¿¿ëæ,
ãÿëòàí õàëüñ õîðò øèíãýíèéã øèìýãä¿¿ëýí õîðäëîãî
ã¿íçãèéðíý. ¯¿íýýñ øàëòãààëàí îëîí ýðõòíèé õîðäëîãî,
áèåèéí åðºíõèé õîðäëîãî äààìæèðíà. Ãýäýñíèé õºíäèéä
ÿëçðàëûí ä¿íä èõ õýìæýýíèé õèé, øèíãýí ¿¿ñýæ ìýäðýëèéã
öî÷ðîîí ñºðãºº ã¿ðâýëçýëòèéã íºõöºëä¿¿ëíý. Ýíý íü
áººëæèõ ¿íäñýí øàëòãààí áîëæ, ýñèéí ãàäíàõ øèíãýíèéã
èõýýð àëäàãäóóëàí óñã¿éæèëò, õîðäëîãûã ¿¿ñãýíý.
Ò¿ãæðýëèéí ò¿âøèíãýýñ øàëòãààëàí ýðò áà õîæóó èëýðíý.
Äýýã¿¿ð áàéðëàëòàé ò¿ãæðýëèéí ¿åä áººëæèëòèéí óëìààñ
NaCl-ã áàãà àëäàæ, Ê-ã èõýýð àëäàíà, Ã¿ðâýëçýõ õºäºëãººí
ñóëàð÷, öóñ ø¿ëòëýã îð÷èíòîé áîëíî. Äîîãóóð áàéðëàëòàé
ò¿ãæðýëèéí ¿åä áººëæèëò õîæóó èëýðíý.

Ýõíèé ¿åäýý ºâäºëò ãýíýò ýõýëæ, õýâëèéãýýð öî÷ìîã

ºâäºõ áà ºâäºëò ÿíç á¿ð, áººëæèëò öººí áàéíà. Õàðèí
ãýäýñíèé õºäºëãººí áàãàñàõ ¿åä îëîí óäàà áººëæèæ,
õàëóóð÷, ñóäàñíû ëóãøèëò îëøèðîí õýâëèé öàðäàéõ,
ºòãºí õèé õîðèãäîõ ºâºðìºö øèíæ¿¿ä èëýðíý. ×àãíàõàä
ãýäýñíèé ã¿ðâýëçýõ ÷èìýý ñîíñîãäîõ áà ò¿ãæðýëýýñ
äýýøõè õýñýãò õ¿÷òýé ã¿ðâýëçýõ ÷èìýý ñîíñîãäîíî.
Òýìòðýëòýýð õýâëèé ýìçýãëýëòýé, ãýäýñ ÷èõýëäñýí ¿åä
õàâäàð òºñò ç¿éë òýìòðýãäýõ áºãººä îíîøëîõîä õ¿íä
áàéíà. Åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ òýìäýã á¿äýã èëýðíý.
Ãýäýñ ñààæèëòûí ¿åä áèåèéí åðºíõèé áàéäàë õ¿íä,
õîðäëîãîòîé, ¿æëèéí øèíæ òýìäýã èëýðñýí, öóñíû äàðàëò
Ýìíýë ç¿é áóóð÷, ñóäàñíû õ¿÷äýë ä¿¿ðýëò ñóë, õýë õóóðàé, àìíààñ
ýâã¿é ¿íýð ¿íýðòýæ, õýâëèé öàðäàéñàí ä¿¿ðýíãý, òýãø
õýì àëäàãäñàí áàéäàã. Áîäèñûí ñîëèëöîîíû ã¿íçãèé
ººð÷ëºëòèéí óëìààñ áè÷èë ýðäýñ, óóðãèéã èõýýð àëäàæ,
öóñíû ýçýëõ¿¿í áàãàñíà. ¯¿íýýñ øàëòãààëæ ýðõòí¿¿äýä
î÷èõ õ¿÷èëòºðºã÷, òýæýýëèéí àëäàãäàëä îðñíîîð áèåèéí
åðºíõèé õîðäëîãî èõñýí, îëîí ýðõòíèé äóòàãäàë èëýðíý.
Öààøèëáàë ºâ÷òºí ã¿íçãèé õîðäëîãûí áîëîí áóñàä
øàëòãààíû óëìààñ ýíäýõ àþóëòàé. Ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí
¿íäñýí ãóðâàë øèíæ ãýäýñ áàçàëæ ºâäºõ, áººëæèëò, õèé
ºòãºí õîðèãäîõ øèíæ èëýðíý.
1. Âàëÿãèéí øèíæ: ã¿ðâýëçýõ õºäºëãººí èõýññýí ¿åä

ä¿¿ðýí ãýäýñíèé ãîãöîî õèàì òºñò õàðàãäàõ áà
õýâëèéí ºìíºä õàíûí òýãø õýì àëäàãäàíà.
2. Äàíñèéí øèíæ: öóòãàëàí ãýäýñ ìóõàð ãýäýñ ð¿¿
÷èõýëäýæ îðñíîîñ õýâëèéã òýìòðýõýä áàðóóí äîîä
õýñýãò õîîñîðñîí ìýò áàéíà.
3. Ãðèøïðóíãèéí øèíæ: ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí ¿åä
õîøíîãîíû àìñðûí õóíèàñ ñóëàð÷ õîøíîãî àíãàéñàí
áàéíà.
4. Êèâóëèéí øèíæ: õýâëèéã ÷àãíàõàä óíàæ áàéãàà
äóñëûí öóóðàéòñàí ÷àíãà òºìºðëºã ÷èìýý ãàðíà.
5. Êëîéáåðèéí øèíæ: ðåíòãåíä õàðàõàä õºìºðñºí àÿãà
ìýò øèíãýíèé ò¿âøèíòýé õèé õàðàãäàíà.
6. Ìàòüå-Ñêàëÿðîâûí øèíæ: õýâëèéã õóðóóíû ¿ç¿¿ðýýð
Îíîøèéí äîðãèîõîä øèíãýíèé öàëãèõ ÷èìýý ñîíñîãäîíî.
øàëãóóð 7. Îáóõîâûí ýìíýëãèéí øèíæ: ãýäýñ ìóøãèðñàí ¿åä
øóëóóí ãýäýñíèé ¿çëýãýýð õîøíîãîíû àìñàð ñóëàð÷
àíãàéñàí, õºíäèé (àìïóë) õîîñîí áàéíà.
8. Ï÷åëèíà-Õîìóòîâûí øèíæ: ðåíòãåíä õýâëèéã õàðñàíû
äàðàà àÿãà óñ ºãººä äàõèí õàðàõàä Êëîéáåðèéí
àÿãàíöàðóóäûí òîî íýìýãäñýí áàéíà.
9. Ñïàñîêóêîöêèéí øèíæ: ò¿ãæðýëèéí ¿åä øèíãýí äóñëàõ
÷èìýý ñîíñîãäîæ áîëíî.
10. Øòèðëåíèé øèíæ: ðåíòãåíä ãýäýñíèé õèéãýýð ä¿¿ðñýí
ãîãöîî íóìàð÷ (íóìàí õààëãà ìýò) õàðàãäàíà.
“Àâñíû ä¿ëèé ÷èìýý” øèíæ: ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí
ýöñèéí ¿åäýý ãýäñèéã ÷àãíàõàä íàì ã¿ì áàéíà.

• õîäîîä äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà ºâ÷èí, ò¿¿íèé

õ¿íäðýë
ßëãàõ îíîø • öºñíèé öî÷ìîã ¿ðýâñýë
• õýâëèéí ãÿëòàíãèéí ò¿ãýýìýë ¿ðýâñýë
• ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë
• íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë
• öî÷ìîã õîðäëîãóóä (àðõè, ýì, õèìèéí)
• áººð øýýñíèé çàìûí ýìãýã
• õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí áóñ ýìãýã (ñóóëãàëò, áààñ
õàòàõ)
• ýìýãòýé÷¿¿äèéí ¿ðýâñýëò ºâ÷èí
• ç¿ðõ ñóäàñíû ºâ÷èí (øèãäýýñ)
Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý (Áîëîìæòîé ¿åä)

À. Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý:
Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý:
Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
Á. Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý:
Õýâëèéã ðåíòãåí ãýðýëä òîéì õàðàõ (ðåíòãåí àïïàðàòòàé
ãàçàð õèéíý)
“Êëîéáåðèéí àÿãàíöàð”, “Àðê” áóþó íóì øèíæ èëýðíý
Â. Áîëîìæòîé ¿åä õèéãäýõ øèíæèëãýý:

1. Öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýý (ò¿ãæðýëèéí 2, 3 äàõü øàòàíä öóñíû
óóðàã, ýðäñèéí àëäàãäàë, õÿìðàë, á¿ëýãíýëò ººð÷ëºãäñºí áàéíà)
2. Õîäîîä ãýäñèéã ðåíòãåíä òîäðîã÷ áîäèñòîé õàðàõ
a. Øâàðöûí ñîðèë: (ºâ÷òºíä 100 ìë áàðèé
óóëãààä 2.4.6 öàãèéí çàéòàé õàðíà. Ýð¿¿ë õ¿íä
4 öàãèéí äàðàà áàðèé ìóõàð ãýäñýíä îðíî)
b. Óñíû ñîðèë: ªâ÷òºíä 1 ñòàêàí óñ óóëãààä
ðåíòãåíä õàðàõàä øèíãýíèé ò¿âøèíãèéí òîî
îëøèðñîí áàéíà
3. ÝÕÎ-ä õýâëèéã õàðàõ:
• Ãýäýñíèé òýëýãäñýí, ä¿¿ðýí àãóóëàìæòàé ãîãöîî õàðàãäàõ
• Ñºðãºº ã¿ðâýëçýëò
• Ãýäýñíèé õàíà çóçààð÷, õî¸ðëîí õàðàãäàõ
• Øèíãýíýýð ä¿¿ð÷ òýëýãäñýí õàðàãäàõ

Ãýäýñíèé öî÷ìîã ò¿ãæðýëòýé ºâ÷òºíä

Ãýäýñíèé öî÷ìîã ò¿ãæðýëòýé ºâ÷òºí
Ñóì, ºðõèéí ýì÷ Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ
íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èä ìýñ çàñëûí ýì÷èä õ¿ðãýíý
õ¿ðãýíý
Ñóì äóíäûí, àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëãèéí ìýñ

çàñëûí òàñàã
Îíîø áàòàëãààæóóëàõ øèíæèëãýý õèéíý
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é áýëäýæ ÿàðàëòàé

õàãàëãàà õèéíý
Ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí ìýñ çàñàë õèéõ àëãîðèòì
Ãýäýñíèé ò¿ãæðýëòýé ºâ÷òºí
ªâ÷òºíã äýýø õàðóóëæ õýâò¿¿ëíý
Åðºíõèé óíòóóëãà, íóãàñíû áîëîí ïåðèäóðàëü ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
Ãýäýñ ò¿ãæðýýä óäñàí áîë õàìðààð íü õàéìñóóð îðóóëàí

õîäîîäîíä áàéðëóóëíà
Ç¿ñëýãèéã õýâëèéí ãîëûí äóíä øóãàìààð õèéæ øààðäëàãàòàé

áîë äýýø äîîø íü òîìðóóëæ áîëíî
Õýâëèéã íýýñíèé äàðàà õýâëèéí ýðõòýí¿¿äèéã øàëãàíà.

Øèíãýí áàéâàë ñîðóóëíà
Ãýäýñíèé ººð÷ëºëòèéã òîãòîîíî, ò¿ãæèðñýí õýñãèéã îëæ,

øàëòãààíûã àðèëãàíà
Ò¿ãæèðñýí ãýäýñ ººð÷ëºëò áàãàòàé áîë àãóóëàãäàõóóíûã

ñóëëàæ ãýäñèéã çºâ áàéðëóóëàí õàãàëãààã äóóñãàíà
Ò¿ãæèðñýí ãýäýñ ººð÷ëºëò èõòýé áîë òàéðæ çàëãàõ, õàéìñóóðäàõ,

öîðãî ¿¿ñãýõ, òîéðóóëàí çàëãàõ õàãàëãàà õèéæ, ãýäñèéã çºâ áàéðëóóëæ,
øààðäëàãàòàé áîë áýõýëæ, õýâëèéã óãààæ ãóóðñäààä õààíà

•Öóñ àëäàõ (äàâòàí õàãàëãàà öóñ òîãòîîíî)

•Ãýäýñíèé ãîãöîî ¿õæèõ (äàâòàí õàãàëãàà ãýäýñ òàéð÷ çàëãàõ,
çîðèóä ãàäíà öîðãî ãàðãàõ, õàéìñóóðäàõ)
•Ãýäýñíèé î¸äîë òàâèãäàõ, çàäðàõ (äàâòàí õàãàëãàà ãýäýñ
òàéð÷ çàëãàõ, çîðèóä ãàäíà öîðãî ãàðãàõ, õàéìñóóðäàõ)
•Õýâëèéí ãÿëòàíòàñ, áóãëàà ¿¿ñýõ (äàâòàí õàãàëãàà õýâëèéã
íýýæ óãààæ ñîðóóëàõ, áóãëààã íýýõ, çîðèóä ãàäíà öîðãî
ãàðãàõ, õàéìñóóðäàõ)
•Ãýäýñíèé ãàäíà öîðãî ¿¿ñýõ (çàðèì ¿åä äàâòàí õàãàëãàà
Õàãàëãààíû õèéæ ãýäýñ òàéðàõ, çàëãàõ, çîðèóä ãýäýñíèé ãàäíà öîðãî
äàðàà ãàð÷ ãàðãàõ õàãàëãàà, çàðèì ¿åä ãàäíà öîðãûã äàðàëòòàé áîîëò,
ïðîëîíîîð ò¿ð çóóð áºãëºõ, ãýäýñíèé àãóóëàãäàõóóíûã
áîëîõ ñîðóóëàõ, öîðãî öîîðõîéä ãóóðñ áàéðëóóëàõ, øàðõûã
õ¿íäðýë öýâýðëýæ àð÷ëàõ)
•Õàãàëãààíû øàðõ çàäðàõ, èäýýëýõ, äîòîð ýðõòýí èâýð÷
ãàðàõ (äàâòàí õàãàëãàà õèéæ øàðõûã áèò¿¿ëæ î¸õ, èäýýò
øàðõûã ýì÷èëæ ýäãýðñíèé äàðàà õîæóó î¸äîë òàâèõ, øàðõ
çàäðàõ íü ãýäýñíèé öîðãîòîé õàâñàðñàí áîë èäýýò øàðõ
ýì÷ëýõ çàð÷ìûã ãýäýñíèé ãàäíà öîðãî ýì÷ëýõ çàð÷èìòàé
õàâñðóóëàí õýðýãëýíý.)
•Õàãàëãààíû äàðàà èâýðõèé ¿¿ñýõ (õàãàëãàà õèéæ èâýðõèéã
çàñíà)
• Ñóì äóíäûí ýìíýëãèéí ò¿âøèíä: Ìýñ çàñàë÷, òóñëàõ
ýì÷, õàãàëãààíû ñóâèëàã÷, õàãàëãààíû àñðàã÷, (áàéãàà
òîõèîëäîëä óíòóóëãûí ýì÷, óíòóóëãûí ñóâèëàã÷).
Õàãàëãààíû • Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëãèéí ò¿âøèíä: Ìýñ çàñàë÷, òóñëàõ
áàã ýì÷, õàãàëãààíû ñóâèëàã÷, õàãàëãààíû àñðàã÷, óíòóóëãûí
ýì÷, óíòóóëãûí ñóâèëàã÷, áîëîìæòîé áîë 2-ð òóñëàõ ýì÷
îðîëöîæ áîëíî.
- ªâäºëò íàìäààõ ýìèéí áýëäìýëèéã øàõìàë áîëîí,
òàðèëãûí óóñìàë, ëàà õýëáýðýýð àëü áàéãààã ýì÷ ñîíãîæ
õýðýãëýíý
- Ãýäýñ ñààæèëòòàé áîë áººðíèé ººõºí ýñëýãò 0.25-0.5%-èéí
80.0-120ìë íîâîêàèíààð õîðèã õèéõ
- 7.5%-èéí êàëèéí õëîðèäûí óóñìàë 10-20ìë-èéã 0.9%-èéí
íàòðèéí õëîðèäûí 400ìë óóñìàëòàé õàìò, ýñâýë ãëþêîçûí
5%-èéí 400ìë óóñìàëòàé õàìò äóñëààð ñóäñàíä õèéõ 2-3
óäàà
- Ïðîçåðèíû 0.05%-èéí 1 ìë óóñìàëûã áóë÷èíä òàðèõ 8, 12,
24 öàãèéí õóãàöààã ýì÷ ººðºº ñîíãîíî
- Ãýäýñíèé ñààæèëò àðèëàõã¿é áîë ìºí 10%-èéí íàòðèéí
Ýìèéí õëîðèäûí àðèóí óóñìàëûã 20-40 ìë-èéã ñóäñààð òàðèõ
ýì÷èëãýý - Ôèçèê ýì÷èëãýý (ç¿¿ ýì÷èëãýý, öàõèëãààí öî÷ðîîã÷)
- Ýì÷èëãýýíèé áóðãóé òàâèõ
- Õîðäëîãûí ýñðýã øèíãýí 5-10%-èéí ãëþêîçûí óóñìàë,
0.9%-èéí íàòðèéí õëîðèäûí óóñìàë, Ðèíãåðèéí óóñìàë,
äåêñòðàí 40, 70 óóñìàëûã õàíãàëòòàé ñýëáýõ, ¿ðýâñëèéí
ýñðýã ºðãºí õ¿ðýýíèé àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý áîëîí áóñàä
øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýýã áîëîìæîîðîî õèéíý

10. ÖªÑÍÈÉ Õ¯¯ÄÈÉÍ ÖÎ×ÌÎÃ ¯ÐÝÂÑÝË
Íÿí öóñ, òóíãàëãèéí çàìààð áîëîí ãýäýñíèé õàëäâàð ºãñºõ çàìààð

Òîäîðõîéëîëò öºñíèé õ¿¿äèéä îðæ öî÷ìîãîîð ¿ðýâñ¿¿ëýõèéã öºñíèé õ¿¿äèéí
öî÷ìîã ¿ðýâñýë ãýíý.
• Áîäèñûí ñîëèëöîî õÿìðàõ
Øàëòãààí • Öºñíèé õ¿¿äèéí õó÷óóð ýñ ¿ðýâñýõ
• Öºñ òóíàæ çîãñîíãèøèõ
À. Öºñíèé õ¿¿äèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã:
• ÷óëóóòàé
• ÷óëóóã¿é ãýæ àíãèëíà.
Á. Ýìãýã á¿òýö ç¿éí ººð÷ëºëòººð íü:
• Öºñíèé õ¿¿äèéí óëàéõ ¿ðýâñýë.
• Öºñíèé õ¿¿äèéí èäýýò ¿ðýâñýë
• Öºñíèé õ¿¿äèéí ¿õæèëò ¿ðýâñýë.
• Öºñíèé õ¿¿äèéí ¿õæèëò öîîðîëòîò ¿ðýâñýë
Â. Õ¿íäðýëýýð íü:
• Öºñíèé õ¿¿äèé îð÷ìûí íýâ÷äýñ
• Öºñíèé õ¿¿äèé îð÷ìûí áóãëàà
• Öºñíèé ãàðàëòàé ãÿëòàíòàñ
• Ìåõàíèê øàðëàëòòàé õàâñðàõ
• Öºñíèé öîðãîíû ¿ðýâñýëòýé õàâñðàõ
• Öºñºí öîðãî ¿¿ñýõ
• Íîéð áóë÷èðõàéí ¿ðýâñëýýð õ¿íäðýõ
• Öºñíèé õ¿¿äèéí ýìïèåìà áîëîõ
Ã. Ýìíýë ç¿éí ÿâöààð íü:
• Óðâàëæ ¿å. ßìàð íýã çîâèóðã¿é,ýëýãíýýñ õîëåñòåðèíîîð
áàÿëàã öºñ ÿëãàð÷, öºñíèé õ¿¿äèéä òóíäàñ ¿¿ñýõ
Àíãèëàë õàíäëàãà áèé áîëæ, çºâõºí öºñíèé øèíæèëãýýãýýð
îíîøëîãäîíî.
• Øèíæ òýìäýãã¿é ¿å. Ýíý ¿åä õ¿¿äèéä ÷óëóó õýëáýðæèí,
5-10 æèë ¿ðãýëæëýí ÝÕÎ, ðåíòãåíýýð îíîøëîãäîíî
• Ýìíýë ç¿éí èëðýëèéí ¿å. Öºñíèé ÷óëóóíû òîî,
õýìæýý, áàéðëàë áà á¿òöýýñ õàìààð÷ äàðààõ ¿å¿äýä
õóâààíà.
- Íóóö áóþó äàëä ¿å. Çîâèóðã¿é. Ãîë÷ëîí ÝÕÎ-
ãîîð îíîøëîíî.
- Õîäîîä ãýäýñíèé õýëáýðèéí ¿å. Óäààí
õóãàöààíä ãýäýñ ä¿¿ðýõ,àì ãàøóó îðãèõ,äîòîð
ìóóõàéðàõ, õîîëíû øèíãýýëò àëäàãäàõ,
ìóóäàõ çîâèóð èëýðíý.
- ªâäºëòèéí á¿äýã õýëáýðèéí ¿å. ªâäºëò
õóðö áèø, ¿å ¿å ò¿ð çóóðûí õ¿÷òýé ºâäºëòººð
èëýðíý. Ýìýíä äàðàãäàíà.
- Öºñíèé õàòãàà õýëáýðèéí ºâäºëò. Áàðóóí
ñ¿âýýãýýð ãýíýò õ¿÷òýé ºâäºæ, çàðèì ¿åä
ºâäºëòººñ áîëæ àëáàäìàë áàéäàëä îðîõ áà
èõýâ÷ëýí ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý øààðäàãäàíà.

Öºñíèé ÷óëóó íü öºñíèé ¿íäñýí á¿ðýëäýõ¿¿í áîëîõ

áèëèðóáèí, õîëåñòåðèí, êàëüöààñ òîãòîíî. Àëü á¿ðýëäýõ¿¿í íü
èë¿¿ áàéãààãààñ õàìààð÷: õîëåñòåðèíèé, íºñººíèé, øîõîéí
÷óëóó ãýæ ÿëãàíà.
Áîäèñûí ñîëèëöîîíû õÿìðàëààð õîëåñòåðèíèé õýìæýý
èõñýõ, ÿëàíãóÿà õîëåñòåðèí, ôîñôîëèïèä (ëåöèòèí), öºñíèé
õ¿÷ëèéí õàðüöàà àëäàãäàõûã ÷óëóó ¿¿ñýõ ¿íäñýí ñýæèì ãýæ ¿çíý.
Ýìãýã æàì Õîëåñòåðèí èõýñ÷, ëåöèòèí, öºñíèé õ¿÷èë áàãàäàõààð ÷óëóó
õÿëáàð ¿¿ñäýã áàéíà. Öºñ ÷óëóóæèõ ºâ÷èí ¿¿ñýõýä òàðãàëàõ,
õýò òóðàõ, ÷èõðèéí øèæèí, àðõàã ãåìîëèçèéí öóñ áàãàäàëò,
ºíäºð íàñòàé áàéõ, öºñíèé çàìûí øèìýã÷ õîðõîéí ºâ÷èí, ãàçàð
ç¿éí îíöëîã çýðýã íü íºëººëäºã. ×óëóó ¿¿ñýõýä öºñíèé õ¿¿äèéí
¿ðýâñýë áàãàã¿é íºëººòýé. ¯ðýâñëèéí ¿ð ä¿íä öºñíèé õ¿¿äèéí
õó÷óóð ýñ çóëãàð÷ ÷óëóó òóíàíà.
Ýìíýë ç¿é:
Åðºíõèé øèíæ¿¿ä.
• ªâäºëò ãýíýò õ¿÷òýé ýõëýí, áàðóóí ñ¿âðýãäñýýð õ¿÷òýé õàòãóóëæ,
áàðóóí ãàð, ìºð ð¿¿ ºâäºëò äàìæèíà.
• Äîòîð ìóóõàéð÷ áººëæèíº. Õóðö, õóóðñàí õîîë èäýõ, àðõè, õîîëíû
äýãëýì àëäàãäñàíààñ àì ãàøóó îðãèí, àìíààñ “ÿëçàðñàí ºíäºãíèé”
¿íýð ¿íýðòýíý.
• Àðüñíû òóóðàëò ãàð÷, çàãàòíàíà. Çàðèìäàà ºòãºí õàòàëò, ñóóëãàëò
àæèãëàãäàíà.
• Õýë çóçààí ºíãºðòýé, õóóðàé áîëíî.¯ðýâñýë äààìæèð÷, öºñíèé õ¿¿äèé
èäýýëæ, 37-39 õýì õàëóóðíà.
• Öºñíèé õ¿¿äèéí á¿òýö ýâäðýë, ãÿëòàíòàñààð õ¿íäýðâýë áàðóóí
ñ¿âðýãäýñ äîîð áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë, ãÿëòàí öî÷ðîëûí øèíæ
èëýðíý.
Õýñýã ãàçðûí øèíæ¿¿ä
• Îðòíåð-Ãðåêîâèéí øèíæ. Áàðóóí õàâèðãàíû íóìàí äýýð çººëºí
äîðãèîõîä öºñ îð÷èìä ºâäºíº.
• Ìþññå-Ãåîðãèåâèéí øèíæ. Áàðóóí ýãýìíèé äýýð m.
sternocleidomastoideus áóë÷èíãèéí ñàëààíû ãîëä íü äàðàõàä ºâäºíº.
• Ìåðôèéí øèíæ. Ç¿¿í ãàðûí àëãàà áàðóóí ñ¿âýýíèé õàâèðãà äýýð
òàâüæ, ýðõèéãýý öºñíèé õ¿¿äèé áàéõ ãàçàð ðóó äàðàí ºâ÷òºíã óðò
àìüñãàë àâàõóóëàõàä ºâäºëò íýìýãäýí óëìààð àìüñãàë îãöîì
òàñàëäàíà.
• Êåðàãèéí øèíæ. ªâ÷òºíã óðò àìüñãàà àâàõ ¿åä ýëýãíèé èðìýãèéã
òýìòðýõýä ºâäºíº.
• Áàîñûí øèíæ. Öýýæíèé th7-th10 íóãëàìóóäûí îð÷èìä àðüñíû
ìýäðýìæ èõñýí ýìçýãëýíý.
• Êàðàâàíîâûí øèíæ. Öºñíèé õ¿¿äèéí öýãò òýìòðýëòýýð çººëºí äàðàõàä
ºâäºëò ò¿ð íàìäàõ áà õàíèàëãàõàä ìàø õ¿÷òýé ºâäºëò ìýäðýãäýíý.

• Êóðâóàçåãèéí øèíæ. Öºñíèé çàìä ñààäòàé ¿åä èëðýõ øèíæ: ×èíýð÷

õàòóóðñàí öºñíèé õ¿¿äèé òýìòðýãäýíý. Õàðèí öºñíèé öî÷ìîã
¿ðýâñýëòýé ¿åä ìàø õºíä¿¿ð, ýìçýãëýëòýé áàéíà.
• Öºñ_òèòýìèéí õàì øèíæ. Çàðèì ºâ÷òºí ç¿ðõ ð¿¿ ºâäëºº ãýæ
çîâèóðëàæ ñòåíîêàðäèéã ñàíàãäóóëäàã.
Îíîøèéí øàëãóóð:
• Öºñíèé ÷óëóó ºâ÷ëºëèéí ºã¿¿ëýìæòýé áàéíà, èõýâ÷ëýí ýëýãíèé
õàòãààãààð õóðöäàíà.
• ªºõ òîñòîé õîîë èäýõ, óíààíä äîðãèõ, õ¿íä àæèë õèéõ, ñýòãýë
õÿìàðñíû äàðàà áàðóóí ñ¿âýýí äîîãóóð õ¿÷òýé õàòãàæ, ìýðæ áóé
þì øèã ºâäºíº.
• Õýâëèé ä¿¿ðýíãý, áàðóóí ñ¿âýýíèé õàâèðãàíû îð÷èì õºíä¿¿ð, ýíý
õýñãèéí õýâëèéí õàíûí áóë÷èí ÷àíãàðñàí áàéíà.
• Ñ¿¿ëèéí ¿åä äýýðõ çîâèóð óëàì èõñýæ áàéíà ãýñýí ºã¿¿ëýìæòýé
• Öºñíèé õ¿¿äèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí îíîøëîãîîíû ãîë àðãà íü ÝÕÎ,
êîìïüþòåðò òîìîãðàôè þì.
×àíä àâèàíû øèíæèëãýýíèé àïïàðàòòàé ãàçàð çàéëøã¿é õèéõ
áºãººä øèíæèëãýýíä
• Öºñíèé õ¿¿äèéí õàíà çóçààí, æèãä áóñ áîëîõ, õàíà íü
õî¸ðëîõ
• Öºñíèé õ¿¿äèéä ÷óëóó òîäîðõîéëîãäîæ õýò àâèàí íÿãòðàë
áóóðàõ
Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý áîëîìæòîé ¿åä
À. Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý:

Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý:
Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý
Á. Çàéëøã¿é õèéãäýõ áàãàæèò øèíæèëãýý:
Õýò àâèàí øèíæèëãýý
Â. Áîëîìæòîé ¿åä õèéãäýõ øèíæèëãýý:
Öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýý
Öýýæ, õýâëèéã ðåíòãåí ãýðýëä òîéì õàðàõ
Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã
Êîìïüþòåðèéí òîìîãðàôè
ßëãàõ îíîø
• Ìóõàð îëãîéí ¿ðýâñëýýñ õýñãèéí ñîíãîìîë øèíæýýð ÿëãàíà.
• Íîéð áóë÷èðõàéí ¿ðýâñëýýñ õýñãèéí øèíæ áà ÝÕÎ, êîìïüþòåðò
òîìîãðàôè, ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýãýýð ÿëãàíà.
• Õîäîîä äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà, ò¿¿íèé öîîðîëòîîñ õýñãèéí áà
ðåíòãåí øèíæèëãýýãýýð ÿëãàíà. Õýâëèé ìîä øèã õàòóó, õóòãàëóóëæ
áàéãàà ìýò ºâäºëò, òîãøèëòîîð ýëýãíèé ä¿ëèé ÷èìýý àëãà áîëîõ øèíæ

èëýðíý. ðåíòãåíä õýâëèéí äýýä õýñýãò ºðöºí äîîð ñàðàí õýëáýðèéí

õèéòýé áàéíà. Ãýäýñíèé ò¿ãæðýëýýñ ÿëãàõ ýìíýë ç¿éí øèíæ íü õýâëèé
òýãø áóñ õýìòýé, ãýäýñ ÷èõýëäýí ò¿ãæèðñýí ¿åä øóëóóí ãýäñýýð
öóñ,öóñàðõàã ç¿éë ãàðíà. Ðåíòãåí, ÝÕÎ-ãîîð îíîøëîõ áîëîìæòîé
Âàëÿãèéí õàì øèíæ, Ñêëÿðîâûí øèíæ òýìäýã, Êëîéáåðèéí àÿãàíöàð
èëýðíý, áóñàä ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýãýýð ÿëãàíà.
• Õîâîð ¿åä ç¿ðõíèé ºâäºëò, ãîëòûí ýðõòí¿¿äèéí ºâ÷í¿¿äýýñ ÿëãàí
îíîøëîíî.
• Ýëýãíèé áýòýã áà õàâäðààñ ÿëãàí îíîøëîíî
Öî÷ìîã õîëåöèñòèòòýé ºâ÷òºíä

Öî÷ìîã õîëåöèñòèòòýé ºâ÷òºí
Ñóì, ºðõèéí ýì÷ Ò¿ðãýí òóñëàìæ

ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ªâ÷òºíä àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ
íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èä õ¿ðãýæ
ºãíº. ªâ÷èí íàìäààõ ýì õýðýãëýæ ìýñ çàñëûí ýì÷èä õ¿ðãýæ ºãíº
áîëíî
Àéìàã, õîòûí êëèíèêèéí

ýìíýëãèéí ìýñ çàñëûí òàñàã
øèíæèëãýý õèéíý.
Êîíñåðâàòèâ ýì÷èëãýýã (Sol

Øèíæèëãýýíä äåñòðóêö èëýðñýí, Atrhophini sulfatis 0,1%-0,5-1,0 ýñâýë
ýñâýë êîíñåðâàòèâ ýì÷èëãýýã 48-72 Sol No-spa- 2%- 2- 4ìë òàðèõ,
öàãò õèéæ, ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë øèíãýí þ¿ëýõ) 48-72 öàãò õèéæ ¿ð
ä¿í ºãâºë
Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é

áýëäýíý. ¯¿íä: Sol Natrii chloride
0,9%-400,0-800,0 ñóäñààð õèéõ, õîîë Òºëºâëºãººò ìýñ çàñàë
ñîéõ, áóðãóé òàâèõ, õàãàëãààíû
ºìíºõ ýìèéí áýëòãýë õèéõ

Öî÷ìîã õîëåöèñòèòèéí ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýíèé àëãîðèòì
Öî÷ìîã õîëåöèñòèòòýé ºâ÷òºí
ªâ÷òºíã äýýø õàðóóëàí õýâò¿¿ëíý
Åðºíõèé óíòóóëãà áîëîí íóãàñíû ïåðèäóðàëü ìýäýýã¿éæ¿¿ëýã
Õýâëèéã íýýõ îëîí àðãóóäûí íýãèéã ñîíãîíî
Öºñíèé õ¿¿äèé, öºñíèé öîðãóóä, õýâëèéí ýðõòí¿¿äèéã øàëãàíà
Öºñíèé õ¿¿äèéí öîðãûã ÿëãàæ áîîõ, àðòåðèéã áîîõ àæèëáàð õèéãäýíý.

Õ¿ç¿¿ òàë áîëîí ¸ðîîë òàëààñ ñàëãàíà. Õàâñàðñàí àðãààð ñàëãàæ
áîëíî. Áîëîìæã¿é áîë õ¿¿äèéã íýýæ òàéð÷ àâ÷ áîëíî.
Öºñíèé åðºíõèé öîðãî, õýâëèéã ñàéòàð øàëãààä õýâëèéä ãóóðñ ¿ëäýýæ

ãàäàãøëóóëàí áýõëýýä øàðõàà î¸æ õààíà
1. Öºñíèé õ¿¿äèéí àðòåðèàñ, íààëäàö ñàëãàñàí

õýñãýýñ öºñíèé õ¿¿äèéí õýâòýøíýýñ öóñ àëäàæ
áîëíî.
2. Öºñíèé öîðãî ãýìòýõ
3. Ýëýã óðàãäàæ áîëíî.
4. Õàãàëãààíû äàðàà öºñíèé ãàðàëòàé ãÿëòàíòàñ öóñ
Õàãàëãààíû àëäàæ áîëíî.
¿åä áîëîí 5. Õîëåöèñòîýêòîìèéí äàðààõ õàì øèíæ èëýðâýë
öºñíèé õ¿¿äèéí óðò ¿ëäýö ¸çîîðûã áîëîí ÷óëóóã
äàðàà ãàð÷
àâàõ, öºñíèé çàìûí íàðèéñàëûã áèëèîäèãåñòèâ
áîëîõ çàëãààñààð çàñàõ õàãàëãàà õèéíý. Ýíýõ¿¿ õàì
õ¿íäðýë øèíæýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõýä õàãàëãààíû ºìíº
ºâ÷òºíã á¿ðýí ã¿éöýò íàðèéí øèíæëýõ, äàãàëäàí
õàâñàðñàí ºâ÷í¿¿äèéã ýì÷èëñíèé äàðàà õàãàëãààíä
îðóóëàõ, ìýñ çàñëûã íÿãò íÿìáàé, òåõíèêèéí ºíäºð
ò¿âøèíä õèéõ íü íýí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé.

Õàãàëãààíû Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã áîëîí á¿ñèéí îíîøëîãîî

áàã ýì÷èëãýýíèé òºâä
1. Ìýñ çàñëûí ýì÷, òóñëàõ ýì÷, õàãàëãààíû
ñóâèëàã÷
2. Óíòóóëàã÷ ýì÷, óíòóóëàã÷ ñóâèëàã÷
• ªâäºëò íàìäààõ ýìèéí ýì÷èëãýýã øàõìàë, ëàà,

òàðèëãûí àëü áàéãàà õýëáýðýýð õèéíý. ªâäºëò
íàìäààõ ýìèéí ýì÷èëãýýã ýõíèé 2-3 õîíîãò
øàõìàë, ëàà, òàðèëãûí àëü áàéãàà õýëáýðýýð
õèéíý. ( Sol Analgini 0,25-0,5%-1- 2 ml òàðèõ,
Ïàðàöåòàìîë 0,5ã óóõ, Äèêëî-Äåíê -100 –Rectal
ëàà )
Õàãàëãààíû • Õîðäëîãî òàéëàõ, øèíãýí þ¿ëýõ ýìèéí ýì÷èëãýýã
äàðààõ áîëîìæèéí õèðýýð õèéíý. (Ãåìîäåç 400 ìë,
ýì÷èëãýý Ïîëèãëþêèí (Äåêñòðàí-70) 400ìë, Íàòðèéí õëîðèä
0,9%-400,0-800,0 çýðãýýñ ñîíãîæ õýðýãëýíý. )
• ¯ðýâñëèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã ºðãºí õ¿ðýýíèé
¿éë÷èëãýý á¿õèé àíòèáèîòèêèéã ýì÷ ººðºº ñîíãîí
5- 7õîíîãò óóëãàõ, áóë÷èíä, ñóäñàíä òàðèõ àðãààð
õýðýãëýíý. (Àìïèöèëëèí 0,25- 0,5ã óóõ, òàðèõ,
Ãåíòàìèöèí 40-80ìã- 2 ìë áóë÷èíä òàðèõ)

Хэвлийн хөндийн мэс заслын өвчнүүд PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Хэвлийн хөндийн мэс заслын өвчнүүд PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Õýâëèéí õºíäèéí

ìýñ çàñëûí ºâ÷í¿¿ä

10_Surgery last.indd 467 5/25/2005 4:19:21 PM

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Á. Ãîîø Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí øàãíàëò, Àðäûí ýì÷,

468 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 468 5/25/2005 4:19:21 PM

1. ÕÎÄÎÎÄ, ÄÝÝÐÕ ÃÝÄÝÑÍÈÉ ØÀÐÕËÀÀÍÛ ÖÎÎÐÎËÒ

Òîäîðõîéëîëò Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé õàíà øàðõëààíä èäýãäýæ

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 469

10_Surgery last.indd 469 5/25/2005 4:19:21 PM

• Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý:

Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà öîîðñîí ºâ÷òºíä

Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà öîîðñîí ºâ÷òºí

Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã,

ªâ÷òºíä àíõíû ªâ÷òºíä àíõíû

Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ èë¿¿ã¿é

ßàðàëòàé ìýñ çàñàë

470 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 470 5/25/2005 4:19:22 PM

Õàãàëãààíû äàðàà ãàð÷ áîëîõ õ¿íäðýë

2. ÌÓÕÀÐ ÎËÃÎÉÍ ÖÎ×ÌÎÃ ¯ÐÝÂÑÝË

Ìóõàð ãýäýñíèé óãò áàéðëàõ óðãàöãèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã

Ýìãýã æàì Ìóõàð îëãîéí óðãàöãèéí ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí ìýäðýë-

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 471

10_Surgery last.indd 471 5/25/2005 4:19:22 PM

• ªâ÷íèé ýõëýë ÿâöûí òóõàé ºã¿¿ëýìæ

472 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 472 5/25/2005 4:19:23 PM

Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí øèíæ, àâàõ àðãà õýìæýý

• 1-2 óäàà îãèóëæ áººëæèíº

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 473

10_Surgery last.indd 473 5/25/2005 4:19:23 PM

Ìóõàð • Îãèóëæ áººëæèíº Àïïåíäýêòîìè, Ñóì äóíä,

Ìóõàð Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí • Àïïåíäýêòîìè- Ñóì äóíä,

Ìóõàð • Ìóõàð îëãîéí øèíæýýð • Ìýñ çàñàë õèéõã¿é. Àéìãèéí

474 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 474 5/25/2005 4:19:24 PM

Ìóõàð • ªâ÷òºíèé çîâèóð -ßàðàëòàé Ñóì äóíä,

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 475

10_Surgery last.indd 475 5/25/2005 4:19:24 PM

Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºíä

Ìóõàð îëãîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºí

Ñóì, ºðõèéí ýì÷ Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, Ò¿ðãýí òóñëàìæ

Õàãàëãààíä 2-4 öàãààñ

ßàðàëòàé ìýñ çàñàë

476 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 476 5/25/2005 4:19:25 PM

3. ÝËÝÃÍÈÉ ÁÝÒÝÃ, Ò¯¯ÍÈÉ Õ¯ÍÄÝÐÑÝÍ ÕÝËÁÝÐ

Áýòãèéí øèìýã÷ýýð ¿¿ñãýãäñýí ýëýãíèé óéëàíõàéò

Îíîøèéã ìàãàäëàõ ÿâöàä øààðäàãäàõ øèíæèëãýý (øààðäëàãàòàé

À.Çàéëøã¿é õèéãäýõ ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýý, ò¿¿íä ãàðàõ ººð÷ëºëò¿¿ä

• Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý : Ýîçèíîôèë èõýíõäýý îëøèðíî,

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 477

10_Surgery last.indd 477 5/25/2005 4:19:25 PM

• Òðàíñàìèíàç-(ÃÎÒ, ÃÏÒ)-ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ¿éö

Ýëýãíèé áýòýãòýé øèíæ òýìäýã, àâàõ àðãà õýìæýý

478 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

10_Surgery last.indd 478 5/25/2005 4:19:25 PM

Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ 479

10_Surgery last.indd 479 5/25/2005 4:19:26 PM

-ªâäºëò, çîâèóð Ìýäýý àëäóóëàëò, õàãàëãààíû

480 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ