Mico Geronimo Page 1 of 30 7/21/2011

HEKASI 7
FIRST Grading Period
Reviewer

I. ANG DAIGDIG AT ANG HEOGRAPIYA

 Heograpiya
 mula sa gaea (daigdig) at grafos (pagtatala or
paglalarawan)
 anumang bagay na nasa ibabaw ng mundo
 paglalarawan o pagtatala ng inpormasyon
tungkol sa daigdig
 nagbabago ito dahil nagbabago rin ang kapaligiran at
panahon
 Tao  pinakasentro ng Heograpiya
 Herodotus
 Unang heograpo (Ama ng Heograpiya)
 Isang Griego na unang nagtala ng inpormasyon
 Griego  mga unang taong nagtala ng inpormasyon
 2 uri ng Kapaligiran:
1) Pisikal  Mga likas na bagay tulad ng mga anyong lupa
at tubig, kilma, mga hayop at halaman atbp.
2) Kultural  May kinalaman sa pamumuhay ng tao
 Dahil sa pag-aaral ng heograpiya, nagkaroon ng iba pang
mga sangay ng agham (Branches of Science) kaya ang
heograpiya ay itinuturing na “Ina ng Agham”
 Nagiging makabuluhan lamang ang mga datos ng
heograpiya kapag nauunawaan natin ang pagkakaugnay-
ugnay nito sa isa’t-isa
 Mga Sangay ng Heograpiya
1) HEOGRAPIYANG PISIKAL  likas na katayuan at mga
pangyayari sa ibabaw ng mundo
a) Heomorpolohiya -> land forms
b) Bioheograpiya -> halaman at hayop
c) Klimatolohiya -> pagkakaiba ng lagay ng klima
2) HEOGRAPIYANG PANTAO  kaugnayan ng kapaligirang
pisikal at mga gawain ng tao
a) Pangkultura  pangkat pangkultura (relihiyon),
wika, arkitektura, tradisyon)
Mico Geronimo Page 2 of 30 7/21/2011

b) Pampopulasyon  isa pang tawag sa

demography. Bilang at pagkakabahagi ng mga
tao sa isang pook
c) Pangkabuhayan  lokasyon at gawaing
pangkabuhayan tulad ng pagsasaka, pagkayari
ng produkto, atbp.
d) Pangkasaysayan  Kapaligirang panglokal o
pangrehiyon ng sangkatauhan at paano umiral ito
noong nakaraan. Pagsusuri ng nakaraang
pangyayari at kaugnayan nito sa kalikasan
e) Pampulitika  yunit na pampulitika o
pampamahalaan
f) Urban  pinagmulan at pag-unlad ng mga
lungsod
3) HEOGRAPIYANG MATEMATIKAL  ugnayan ng daigdig
sa mga bituin, araw, buwan atbp. bagay sa Solar
System
 3 Bahagi ng Mundo:
1) Crust -> pinakalabas
2) Mantle
3) Core -> pinakapusod at pinakamainit na bahagi
 Ang Bahaging Tubig ng Daigdig
 Parang isang malaking bola ng tubig ang mundo
kung ito’y titingnan mo sa kalawakan dahil ang mundo ay
binubuo ng ¾ na tubig. Ito ay mahalaga dahil ito’y
nagsisilbing temostat o pampalamig sa mainit na bahagi
ng mundo
 Mga pinakamalaking bahagi ng tubig:
1) Pacific Ocean
 Ang Mauna Loa sa Hawaii, na kung tutuusin ay
ang pinakamataas na bundok sa mundo ay
matatagpuan dito. Ang Everest ay ang
pinakamataas dahil ito ay “above sea level”
ngunit ang Mauna Loa ay “below sea level” ***
2) China Sea
3) Gulf of Mexico
4) Bay of Biscay (France)
5) Nile River (longest), Amazon River (Widest)
6) Caspian Sea (Lake)
7) Angel Falls, Venezuela (highest), Victoria Falls, Africa
(biggest)
8) San Juanico Strait
 Ang Bahaging Lupa ng Daigdig
 Ang ¼ ng daigdig ay binubuo ng lupa
Mico Geronimo Page 3 of 30 7/21/2011

 Ang pitong kontinente: Asia, Africa, Europe,

Antartica, Australia, North America, South America
 Mga pinakamalaking bahagi ng lupa:
1) Kontinente -> Asya
2) Pulo -> Greenland
* 2 uri:
 Kontinental -> malapit sa isang
continente
 Oceanic -> malayo sa kontinente at nasa
gitna ng ocean
3) Kapuluan -> Indonesia
* Kapuluan -> pulong magkakalapit sa isa’t isa
4) Peninsula -> Arabia
5) Disyerto -> Sahara
6) Bundok -> Everest
7) Bulubundukin -> Andes (South America)
8) Isthmus -> Gitnang America
 Ang Bahaging Himpapawid ng Daigdig

 Himpapawid
 Sapin ng hangin mula sa ibabaw ng lupa pataas.
 Panlabas na bahagi ng daigdig
 Importante ito dahil ito ay panangga sa matinding
sikat ng araw
 Mga sapin ng himpapawid:
1) Tropospera -> lumilikha ng panahon sa mundo
2) Istratospera -> dito lumilipad ang eroplano
3) Ionospera -> nandito ang sattelites dahil narito ang gas
na kailangan sa komunikasyon
 Mga Paggalugad
 Herodotus  naniniwala na ang mundo ay hugis
plato at ang Dagat Mediterranean at Dagat Itim ang
pinakasentro nito
 Eratosthenes  naniniwala na ang theory ni
Herodotus ay mali dahil ang alam niya ay ang mundo ay
bilog
 Mga paggalugad:
1) Leif Ericson  Norseman na nakarating sa Hilagang
America
2) Marco Polo  Italyanong naglakbay sa Central Asia at
China
Mico Geronimo Page 4 of 30 7/21/2011

Bartholomeu Dias  Portuges na lumigid sa Cape of

3)
Good Hope
4) Christopher Colombus  Italyanong lumugad sa
Carribean na akala ito ang Asya
5) John and Sebastian Cabot  Italyanong dumating sa
Canada na akalang ito rin ang Asya
6) Vasco de Gama  Portuges na nagpuntang Africa
hanggang India para manguha ng ginto at mga yaman
7) Ferdinand Magellan  Portuges na lumigid sa buong
daigdig
8) Hernando Cortes  Espanyol na nanakop sa Mexico
9) Francisco Pizarro  Espanyol na nanakop sa Peru
10) Abel Tasman  Olandes na tumuklas sa Tasmania at
New Zealand
11) James Cook  Ingles na lumugad sa Timog Pacific
12) David Livingstone Scottish na lumugad sa Central and
South Africa
13) Robert Burke  Irish na naglakbay hilaga at patimog ng
Australia
14) Henry Stanley  Welsh na gumalugad sa Central Africa
15) Richard Byrd  Amerikano na nagpalipad ng eroplano
sa North Pole
16) Robert Peary  Amerikano na nakarating sa North Pole
17) Ronald Amundsen  Norweigan na nakarating sa South
Pole
18) Yuri Gagarin  Ruso na nakaligid sa mundo sa
kalawakan
19) Neil Armstrong  Americano na unang nakarating sa
buwan
ANG GLOBO AT MAPA AT ANG PAGGAMIT NITO
 Ang Globo
 Ekwador  Zero Parallel; naghahati sa North and
South Hemispheres
 Parallel  guhit na pahalang
 Latitud  distansiya pahilaga o patimog
 Prime Meridian  Zero Meridian; naghahati sa East
& South Hem.
 Meridian  guhit na patayo
 Longhitud  distansiya pasilangan o pakanluran
 IDL  dito nagkakaiba ng araw o petsa
 Hemispero  hating globo
 Mga Bilog ng Daigdig:
Mico Geronimo Page 5 of 30 7/21/2011

1) Tropic of Cancer -> 23½° H

2) Tropic of Capricorn -> 23½° T
3) Artic Circle -> 66½° H
4) Antartic Circle -> 66½°T
 Ang Mapa
 Mapa -> isang lapad na larawan ng bahagi ng mundo
 Kartograpo -> tagagawa ng mapa
 Kartograpiya -> agham ng paggawa ng mapa
 Ang mapa ay nakapaglalarawan ng ating pisikal at
kultural na kapaligiran. Ito ay nakapagpapakita ng tunay
na anyo ng mga bagay na likha ng kalikasan tulad ng
bundok, mga karagatan, mga pulo, mga ilog at lawa. Ito
rin ay nakapagsasabi tungkol sa klima, sa mga likas na
yaman, mga halaman, mga hayop, at mga naninirahan sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig. Ang mapa rin ay
nakapagpapakita ng mga bagay na nagawa o binuo ng
mga tao sa ibabaw ng mundo tulad ng mga lungsod, mga
bayan, mga tulay, mga paliparan, atbp.
 Mas mainam gamitin ang mapa kaysa sa globo dahil
ito ay mas mura at mas madaling bitbitin
 Ang mga kalipunan ng mga mapa ay tinatawag na
atlas
 Mga gamit ng mapa:
1. Pagtukoy ng direksyon at kaugnay na lokasyon
(Compass Rose)
* Ang kaugnay na lokasyon ay ang kinaroroonan ng
isang lugar ayon sa kinaroroonan ng iba *
2. Pagtukoy ng tiyak na lokasyon (Grid)
* Ang tiyak na lokasyon ay lokasyon na ayon sa grid
(Grid -> pagtatagpo ng meridian at parallel) *
3. Pagtukoy o Paghahambing ng Oras (Meridian)
* See exercises below *
4. Pagtukoy ng distansya sa pagitan ng 2 lugar (Iskala
ng mapa)
5. Ayon sa oras, ayon sa lawak -> uri ng distansiya
* See exercises below *
 Exercises:
1) Kung 12:00 n.h. sa Cairo na nasa 31°S, anong oras sa:
a) Tokyo _______________________
b) Los Angeles __________________
c) Nairobi ______________________
d) Madrid ______________________
e) Caracas _____________________
2) Kung 2:00 n.u. sa Manila, anong oras sa:
Mico Geronimo Page 6 of 30 7/21/2011

f) 106 S _______________________
g) 116 S ______________________
h) 118 K ______________________
i) 40 K ________________________
j) 77 S ________________________
3) Gamitin ang iskala ng mapa at tukuyin ang distansiya:
k) Moscow-Paris __________________________
l) Bangkok - Tokyo ________________________
m) Buenos Aires - Cape Town _______________
n) Canberra - Jakarta ______________________
o) New York - London _____________________
 Mga uri ng projection ng mapa -> para maayos ang
mga pagkasira sa mapa
1. Cylindrical
 nagpapakita ng halos kabuuan ng daigdig.

 Mabisang gamitin sa pagpapakita ng

pagkakabahagi at kinaroroonan ng mga rehiyong
pangklima, mga likas na yaman, agos ng tubig, at
rutang pangkalakalan. Nagiging mas malapit ang
mga parallel sa polo
2. Mercator
 lapad na anyo ng cylindrical projection ngunit
ang mga parallel ay malayo sa polo. Ito ay
ginagamit sa nabigasyon at ito ay may pagkasira
dahil naiiba ang hugis at laki ng mga lupa at tubig sa
magkabilang dulo.
3. Oval o equal world map
 nagpapakita ng tumpak na laki ng mga pook
sa ibabaw ng daigdig. Ipinapakita nito ang
magkabilang dulo ng mundo ng wala gaanong
pagkasira. Ang ekwador nito ay 2 beses masmalapad
sa ZeroMeridyan.
4. Interrupted World Map
 Daigdig na pirapiraso. Nasa gitna ng bawat
piraso ang meridyan na tuwid o halos tuwid.
Napapakita nito ang tunay na hugis ng lupa ngunit
maling hugis at laki ng tubig.
5. Conic
 nagpapakita ng isang kontinente o bahagi nito.
Naaangkop ito kung ang ipinapakitang bahagi ay
nasa direksyong Silangan Kanluran. Ang paralel ay
paliko at ang meridyan ay tuwid na nakakalat
6. Stereographic
Mico Geronimo Page 7 of 30 7/21/2011

 Nagpapakita rin ng isang bahagi ng daigdig

tulad ng conic. Ito naman ay naaangkop gamitin
sa bahaginh naka Hilaga Timog na direksyon. Ang
parallel at merdiyan ay paliko (maliban sa 0 parallel
at 0 meridyan)
7. Polar
 Ginagamit para makita ng mabuti ang mga
nasa rehiyong Polar. Ang meridyan ay tuwid na
nakakalat samantalang ang parallel ay bilog. Ang
pinaka malaking bilog dito ay ang ekwador. Kung
polong hilaga ang ipinapakita, ang mga nasa oplong
timog ay hindi makikita ng walang pagkasira.

II. ANG KLIMA AT BUHAY SA MUNDO

 Ang Klima at Panahon
 Panahon  kalagayan ng atmospera sa isang lugar
sa panandalian panahon
 Klima kalagayan ng atmospera sa isang lugar sa
matagal na panahon
 Ang klima at panahon ay bunga ng temperatura
(antas ng init o lamig), kahalumigmigan (dami ng tubig
sa hangin), at galaw ng atmospera (puwersa at
direksiyon ng ihip ng hangin)
 Mga Likas na Pumipigil sa Klima (pagkakaiba sa
ibang lugar)
 Latitud kaugnay ng kinaroroonan ng lugar (e.g.
malapit sa ekwador kaya mainit)
 Altitud habang tumataas, lalong lumalamig ang
klima dahil mababa na lang ang presyon ng hangin. Kapag
mababa ang presyon, madaling makapagpapawala ng init.
 Kabundukan  ito ay nagsisilbing balakid sa hangin,
ulan, na nakaaapekto sa klima ng pook
 Agos ng karagatan  kung ang agos ay nagmumula
sa rehiyong polar, ito ay nagiging sanhi ng malamig na
klima. Kung ang agos ay nagmumula sa mainit na rehiyon,
mainit na klima naman ang dulot nito
 Epekto sa Klima ng Paggalaw ng Mundo
 Rotasyon  24 hours; ikot sa axis
 Rebolusyon  365¼ days; ikot sa araw
 Important dates:
1. March 21 -> spring equinox
Mico Geronimo Page 8 of 30 7/21/2011

2. September 23 -> autumnal equinox

3. June 21 -> summer solstice * Tropic of Cancer *
4. December 22 -> winter solstice * Tropic of Capricorn
*
 Solstice  direktang tumatama ang sikat ng araw sa
23½°
 Equinox  magkasinghaba ang gabi at araw
 Tuwing summer solstice, the higher the degree of
latitud, the longer the day
 Tuwing winter solstice, the higher the degree of
latitud, the longer the night
Mga Sonang Pangklima
 Tropikal
 mababang latitud (0°-23½°)
 mainit at 2 uri ng panahon (tag-ulan, tag-araw)
 Katamtaman
 gitnang latitud (23½°-66½°)
 temperate (katamtaman)
 4 seasons:
1. spring -> March - May
2. summer -> June - August
3. fall -> September - November
4. winter -> December to February
 Polar
 mataas na latitud (66½°-90°)
 malamig at 1 uri ng panahon (tag-lamig)
Mico Geronimo Page 9 of 30 7/21/2011

HEKASI 7
SECOND Grading Period
Reviewer

I. EUROPE  Ikalawang pinakamaliit na kontinente

 Mga Hangganan:
 Hilaga – Arctic Ocean
 Silangan – Ural Mountains at Caspian Sea
 Kanluran – Atlantic Ocean
 Timog – Mediterranean and Black Seas, Gibraltar
Strait
 Mga Rehiyon:
 Hilagang Bulubundukin  Binubuo ng Sctoland,
Northern England, Norway, Sweden, Finland, Russia 
mabundok
 Kapatagang Sentral  pinakamalaking bahagi
ng Europe. Ireland hanggang Ural Mountains. Ang
silangang bahagi nito ay sakop ng Russia at tinatawag na
Russian Platform.
 Timog Bulubundukin  serye ng mga
bulubundukin.
 Alps  naghihiwalay sa Tangway Italian
 Mont Blanc  pinakamataas na bahagi ng Alps
 Mga dagat na napapalooban ng Europe
 North Sea  malaking bahagi ng Atlantic
 Baltic Sea
 Mediterranean Sea
 Black Sea
 Caspian Sea
 Mga pangunahing ilog
 Danube
 Rhine
 Volga  pinakamahabang ilog ng Europe
 Klima  Katamtaman maliban sa mga bansang nasa
rehiyong Polar
 Mga tangway at mga bansang kabilang dito:
Mico Geronimo Page 10 of 30 7/21/2011

 Iberia – Spain and Portugal

 Balkan – Greece and Albania
 Italian – Italy
 Scandinavian – Norway, Sweden, Finland
 Jutland – Denmark
 Kola – Bahagi ng Russia
 Dahil sa hinda regualr na baybayin, ang Kanlurang
Europe ay angkop sa pagkakalakalan
 Maunlad ang transportasyon sa Europe dahil sa
sistemang perokaril
 Paris  Calais  Dover  London
 Paris  Madrid  Lisbon
 Paris  Dijon  Marseilles
 Paris  Dijon  Italy
 Paris  Strasbourg  Munich  Vienna 
Budapest  Belgrade  Sofia
 Paris  Berlin  Warsaw  Moscow
 Trans-Siberia Railway – Paris  Moscow 
Vladivostok (Asia)
 PARIS  Sentro ng Perokaril
 Autobahnen  Unang pangunahing lansangan ng Europe
na ginawa ng mga German upang mapadali ang
transportasyon
 Transhumance  paraan ng pag-aalaga ng hayop
(pagdadala sa mataas na lugar tuwing taglamig at v/v
 Mga tao
 Lahing Caucasian o puti
 Nordic  pinakamaputi
 Editerranean
 Alphine
 European Community  alyansang naglalayong
mapaunlad ang ekonomiya ng mga kasaping bansa

II. ASIA  Pinakamalaking Kontinente (1/3 ng daigdig)

 Sa Asia matatagpuan ang pinakamataas at

pinakamababang elevations ng daigdig
 Mga hangganan:
 Hilaga – Arctic Ocean
Mico Geronimo Page 11 of 30 7/21/2011

 Silangan – Pacific Ocean

 Timog – Indian Ocean
 Kanluran – Ural Mountains and Caspian Sea
 Timog Kanluran – Mediterranean and Red Seas
 Timog Silangan – Isthmus ng Suez (Suez Canal)
 Mga rehiyon ng Asia
 Hilagang Asia
 Steppe – Malawak na bahagi ng damuhan
 Siberia
 Gitnang Asia
 Hindi pa masyadong nagagalugad
 Harfan Depression
 Western China, Kyrgyztan, Mongolia,
Kazakstan, Uzbekistan, Tajikistan, Turkmenistan
 Talampas ng Tibet – pinakamataas na plateau
 Timog Asia
 Hindu Kush Mountains or Pamir Knot – serye ng
bundok at lambak
 Mt. Everest (Himalayas)
 Pakistan, Nepal, Bangladesh, Sri Lanka,
Bhutan, India
 Timog Silangang Asia
 2 pangunahing ilog – Irrawaddy (Burma) &
Mekong (Indo-china)
 Myanmar/Burma, Laos, Vietnam, Thailand,
Kampuchea/Cambodia, Indonesia, Malaysia,
Philippines
 Borneo  Pinakamalaking pulo
 Silangang Asya
 Japan, North Korea, South Korea, Taiwan,
China
 Timog kanlurang Asia
 Nabibilang dito ang mga Middle East countries
 2 malaking tangway  Anatolia at Arabia
(pinakamalaki)
 Anatolia o Asia Minor
 Afghanistan, Aramania, Lebanon, Cyprus, UAE,
Iran, Turkey, Syria, Georgia, Jordan, Azerbayan,
Yemen, Oman, Kuwait, Saudi, Iraq, Israel
Mico Geronimo Page 12 of 30 7/21/2011

 Maharlika Highway  Pinakamahabang lansangan

(Aparri to Davao)
 Hindi maunlad ang transportasyon sa Asya dahil sa
mga katubigan at mga bulubundukin.
 Marami pang kayamanan na hindi nagagalugad
sapagkat mahirap ang transportasyon at puro
bulubundukin
 Malaysia at Indonesia  pangunahing tagaluwas ng
rubber
 East Indies  Spices
 Permafrost  lugar na permanenteng nababalutan
ng yelo
 Tundra  dryland with plants and less rainfall
 Baykal Lake  Deepest lake in Northern Asia
 Dead Sea  saltiest water form on earth
 Pinakamayaman at Industriyalisadong bansa 
Japan at Israel
 Mga taong naninirahan sa Asya
 Mongoloid  dilaw ang balat
 Caucasoid  puti
 Negroid  pygmies o mga negrito na
naninirahan sa Malaysia
 Mga pangunahing relihiyon:
 Hinduism –
India
 Buddhism –
China and Japan
 Confucianis
m – China
 Shintoism –
Japan
 Judaism –
Israel
 Christianism
– Philippines
 Islam – TK, T,
TS Asia
Mico Geronimo Page 13 of 30 7/21/2011

HEKASI 7
Third Grading Period
Reviewer
I. ANG PAMAHALAAN AT ANG ESTADO
 Walang bansa o estadong mananatili ang pagkabansa kapag
wala ang pamahalaan
 3 Dahilan kung bakit pinagaaralan ang pamahalaan:
 Tayo ay mga mamamayang bahagi ng pamahalaan
 Ang ating mga ginagawa ay batay sa ginagawa ng
pamahalaan
 Upang tayo ay maging masmabuting mga
mamamayan
 ESTADO — Isang pamayanan ng mga taong humigit kumulang
ay nakararami, permanenteng naninirahan sa isang tiyak na
teritoryo, may isang pamahalaang kinikilala ng nakararami at
may kalayaan sa ibang estado at kapangyaarihang
magpatupad.
 Pinakamalaking estado ayon as teritoryo - Russia
 ayon sa dami ng Tao - China
 Pinakamaliit ayon sa teritoryo at sa dami ng tao - Vatican City
 Mga sangkap ng estado:
 Tao - populasyong naninirahan sa estado.
Pinakamahalagang sangkap ng estado sapagkat
kung wala ito, walang magpapatakbo at walang
pamahalaan
 Teritoryo - Tiyak na bahagi ng daigdig na
kinabibilangan ng lupain, tubigan at himpapawid. Ang
teritoryo ay maaaring magbago kung ito ay lalaki, liliit,
masakop, o matuklas. Archipelagic Doctrine at 12
mile rule
 Pamahalaan - Ahensiyang nagpapaabot sa taing
bayan ng mga hangarin, layunin at mithiin ng estado
 Sobernarya - Kapangyarihan ng estadong
magpatupad sa nasasakupan (panloob) at malaya sa
kontrol ng ibang estado (panlabas).
 Teoriya ng pinagmulan ng estado:
 Karapatang Banal - Ang pinuno ay itinalaga ng
Panginoon at ang kapangyarihan ay galing sa kanya.
Walang pananagutan ang pinuno kundi ang Diyos
Mico Geronimo Page 14 of 30 7/21/2011

 Pangangailangan o Lakas - Ang estado ay nilikha ng

ibang dakilang mandirigma na pinanaig ang naisin sa
mahihina sa pamamagitan ng lakas
 Kasunduang Panlipunan - Ang unang estado ay
nabuo dahil sa kasunduan ng mga taong makabuo ng
isang estado at magtatag ng pamahalaan para sa
kanilang kapakanan. Mag-alsa laban sa pinuno.
 Paternalistic - Ang pamilya ay naging isang angkan
 tribo  nasyon  estado na pinamumunuan pa rin ng
mga nanay at tatay
 Mga Uri ng Pamahalaan:
 Ayonj sa bilang ng pinuno
a) Authoritarian
 Monarkiya — Pamahalaan ng mga taong
pinamumunuan ng isang taong may dugong
maharlika at namamana ang tungkulin na
walang taning ang panunungkulan.
*GANAP* - ang kapangyarihan ay lubos
 Totalitaryan — Ang kapangyarihan ay
hawak ng isang tao lmang na tinatawag na
dikatador. Ito ang bunga ng isang
rebolusyon o kudeta na pinamunuan ng
militar
b) Plutocracy
 Aristokrasiya — Ang kapangyarihan ay
hawak ng ilang piling pinuno na ang tawag
ay oligarch o aristocrats
c) Demokrasya
 Demokrasiya — Ang kapangyarihan ay
nasa nakararaming mamamayan. Ang mga
pinuno ay inihalal
 Di Ganap na monarkiya — nababatay sa
Kontitusyon ang kapangyarihan
 Ayon sa kapangyarihan ng Pamahalaang Sentral
a.) Unitary — Ang Pamahalaang pambansa ay
masmataas sa lokal. Ang mga gawaing lokal at
pambansa ay hawak ng pamahalaang sentral
b.) Federal — Ang Pamahalaang lokal ang
gumagawa ng gawaing lokal at ang pamabansa
ay ang Pamahalaang pambansa
 Ayon sa Ugnayan ng Ehekutibo at Lehislatibo
a) Parlamentaryo — Ang parlamentaryo ay isang uri
ng pamahalaang magkasanib ang ehekutibo at
lehislatibo. Ang pinuno ay tinatawag na Prime
Minister at ang kanyang katulong ay mga
Mico Geronimo Page 15 of 30 7/21/2011

Gabinete. Ang mga gumagawa ng batas ay

tinatawag na parliamento. Ang pangulo ay wala
masyadong tungkulin kundi ang gawaing
pampamahalaan
b) Presidensyal — Ang sangay ehekutibo at
lehislatibo ay magkahiwalay. Ang pangulo ang
tagapagpaganap, ang Kongreso ang tagapagbatas
 Iba pang uri ng mga pamahalaan
a.) Sibil - Ang mga mamamayan o kinatawan ang
nagpapatakbo ng pamahalaan
b.) Militar — Itinatag matapos manalo ang kaaway
sa nasakop na teritoryo upang mapangalagaan
ang Peace and Order
c.) Konstitusyonal — Ang Kapangyarihan ay
nababatay sa Konstitusyon
d.) Despotic — Walang hanggan ang
kapangyarihan ng lider.
e.) Halal — Pinipili o inihahalal ng mga
mamamayan ang mga lider para sa pamahalaan
f.) Minamana — Ibinibigay ang kapangyarihan sa
tagapagmana kapag ang pinuno ay mamatay na
g.) De Jure — May suporta ng maraming
mamamayan ang pamahalaan at umiiral na
nababatay sa konstitusyon
h.) De Facto — Hindi ayon sa konstitusyon ang
itinatag na pamahalaan
i.) Rebolusyonaryo — Labag sa itinatakda ng
konstitusyon sa marahas at madugong mga
pamaraan
 Mga Sangay ng Pamahalaan
 Lehislatibo o tagapagbatas — Binubuo ng mga
opisyal na kumakatawan sa mga tao sa iba’t ibang
distrito. Ito ang gumagawa ng mga batas. Sa US at
Pilipinas, ang tawag ay Kongreso (Senado at Mababang
Kapulungan). Sa Japan ay Diet, Parliament sa Great
Britain (House of Lords at House of Commons)
 Ehekutibo o tagapagpaganap — Sila ang mga
nagpapatupad ng mga batas. Ang Punong
Tagapagpaganap ang pinakamataas na pinuno ng
pamahalaan. Katulong niya ang Gabinete
 Hudisyal o tagapaghukom — Sila ang nagbibigay
kahulugan sa batas. Ito ay binubuo ng mga mahistrado
(justice). Dahil dito, naiiiwasan ang kaguluhan o
pagaaway sa batas
 Exercises:
Mico Geronimo Page 16 of 30 7/21/2011

 Ang bawat mamamayan ay bahagi ng pamahalaan

 Ang Pilipinas ay isa nang ganap na estado
pagkarating ng mga Amerikano noong 1898
 Ang kontrol ng mga gawaing pambansa at panglokal
ay hawak ng pamahalaan pambansa sa pamahalaang
federal
 Ang pagiging makapangyarihan ng tao sa
pamahalaan ay isang katangian ng demokrasya
 Ang Great Britan ay halimbawa ng di-tiyak na
monarkiya
 Ang kudeta ay isang legal na paraan ng pagpapalit
ng pamahalaan
 Sa sistemang presidensyal, ang pangulo ay may
tiyak na taning ng panunungkulan
 Ang Gabinete ay kabilang sa sangay na lehislatibo
 Ang pamahalaan noong 1992 ay De Jure noong
magsimula si Pangulong Ramos
 Ang magkaibang interpretasyon sa batas ay
binibigyang liwanag na Korte Suprema
 Ang pamahalaan ang pinakamahalagang elemento
ng estado
 Ang bansang komunista ay hindi estado sapagkat
walang kalayaan ang mamamayan doon
 Sa pamahalaan despotic, ang pinuno ay inihalal ng
mamamayan para sa isang tiyak na taning ng
panunungkulan
 Maaaring magkaroon ng pamahalaan kahit walang
estado
 May takdang bilang ng mga mamamayan bago ito
maitututring na estado.
II. PAMAHALAAN NG MGA NINUNO
 Barangay — yunit ng pamahalaan ng mga ninuno na ang
tunay na kahulugan ay bangka (30 - 100 families)
 Kompederasyon — pagkakaisa ng mga barangay na
naglalayong magbigay ng pangkalahatang proteksiyon sa
mga kasapi. Ang pinuno ay itinatawag na kataastaasang datu
 Maginoo — Isa pang katawagan sa mga pantas na ang ibig
sabihin ay matatandang tagapayo ng datu
 2 Uri ng Batas
 Pasulat - mga batas na pinagpupulungan ng mga
pantas at datu
 Pasalita - mga kaugalian ng mga ninuno
 Pagbuo ng isang batas
Mico Geronimo Page 17 of 30 7/21/2011

 Magtitipon-tipon ang mga pantas at datu at

maguusap usap kung ang panukalang batas ay tama o
mali. Kung tama, ipatutupad ito makaraang ipaalamng
umalahokan sa taong-bayan sa pamamagitan ng
kampanilya
 Paraan ng paghuhukom
 Hindi makatao at hindi makatarungan ang paraan ng
panghukuman noon. Masyadong marahas ang mga
parusa at maaaring magsuhol ang mga nasasakdal.
Marami ang namamatay sa prosesong ito dahil ang mga
kaparusahan ay masyadong marahas:
a) Ang kandilang unang mamamatayan ng ilaw
b) Ang pagtalon sa ilog
c) Ang pagkuha ng bato sa kumukulong tubig
 Maharlika — pinakamataas na uring panlipunan na
kinabibilangan ng datu
 Timawa — panggitnang uring panlipunan na may karapatang
mag-angkin at makibagay sa mga maharlika
 Aliping Namamahay — may sariling tahanan, may karapatang
mag-angkin at magasawa, at hindi maaaring ipagbili
 Aliping Saguiguilid — pinakamababang uring panlipunan na
walang ariarian, naninirahan sa tirahan ng amo at maaaring
ipagbili kahit kailan
 Maragtas Code — pinakamatandang naisulat na lipon ng mga
batas na ginawa ni Datu Sumakwel
 Kalantiaw Code — ikalawang pinakamatandang naisulat na
lipon ng mga batas na isinulat ni Datu Kalantiaw. Si Kalantiaw
ang kataastaasang datu ng kompederasyong Madya’as ng
Panay
 Exercises:
 Bago dumating ang mga Kastila sa ating bansa, ang
ating mga ninuno ay may sarili nang pamahalaan
 Ang yunit ng pamahalaan ng ating mga ninuno noon
ay itinawag na barangay na ang kahulugan ay bangka
 Ang isang barangay ay binubuo ng 30 - 100 pamilya
 Tungkulin ng datu na pangalagaan ang mga kasapi
ng kompederasyon o barangay
 Sa isang kompederasyon, ang pinakamataas at
pinakamatalinong datu ang nagiging pinuno
 Ang kapangyarihan ng pagkadatu ay hindi minamana
kundi hinahalal
 Ang buong bansa ay nasa ilalim ng isang datu noong
panahon ng mga ninuno
Mico Geronimo Page 18 of 30 7/21/2011

 Ang mga kaugalian o tradisyon ay bahagi ng batas

pasalita ng mga ninuno
III. ANG PAMAHALAAN NG MGA KASTILA (1565 - 1898) [333
years]
 1565 - 1898  Viceroy ng Mexico
 1821 - 1837  Sanggunian ng mga Indies
 1837 - 1863  Sanggunian ng mga Minister
 1863 - 1898  Ministri ng Ultramar o Kolonya
 Gobernador Heneral — pinakamataas na opisyal ng
pamahalaang Espanyol sa Pilipinas. Siya ang kinatawan ng
hari ng Espanya na kilala rin bilang vice-real patrono at
kapitan-heneral
 Mga kapangyarihan ng GH:
 Bilang Tagapagpaganap
a) Nagpapatupad ng mga batas
b) Pagtatalaga at pagaalis ng mga opisyal sa
posisyon
c) Pangongolekta ng buwis
d) Pamamahalsa sa tanggapang pampangasiwaan
 Bilang Tagapagbatas:
a.) Magpahayag ng kautusang superior
b.) Pigilin ang mga batas galing sa Espanya 
Cumplase
 Bilang Tagapaghukom:
a) Siya ang pinuno ng Royal Audiencia (hukuman)
 Mga kapangyarihan ng Kapitan-Heneral:
 Pinuno siya ng lahat ng hukbong sandatahan ng
bansa
 Magpahayag ng pakikidigma at magpadala ng hukbo
sa ibang bansa
 Mga Kapangyarihan ng Vice-Real Patrono
 Magpalaganap ng Kristyanismo
 Magtalaga ng pari sa kahit anong parokya
 Paglikha o pagbuwag ng mga parokya
 Mahahalagang lupon:
 Lupon ng Awtoridad - Sa bisa ng utos ng hari, ito ay
nagsisilbing gabinete na nagbibigay ng mahahalagang
payo sa gobernador heneral
 Sanggunian ng Administrasyon - Pagaralan ang
badyet ng pamahalaan at magbigay opinyon sa mga
dapat bigyang pansin ng GH
 Mga paraan ng pagpigil sa kapangyarihan ng GH (pagaabuso
sa kapangyarihan)
Mico Geronimo Page 19 of 30 7/21/2011

 Arsobispo - Pagsusumbong sa hari dahil sa pagiging

malapit nito
 Royal Audiencia - Hukuman na nagbabatas at pigilan
ang pangabuso ng GH
 Residencia - Especial na hukuman a nagiimbestiga sa
GH atbp. Opsiyal na pinamumunuan ng susunod na GH
 Visita - Lihim na pagsisiyasat sa mga ginawa ng mga
opisyal. VISITADOR ay nagmula sa Espanya na pinadala
ng hari
 Paghalili sa Gobernador Heneral
 Royal Audiencia  arsobispo  teniente gobernador
o ikalawang pinakamataas na opisyal
 Encomienda — Isang matandang kaugalian na naghahangad
mabigyan pabuya ang matatapat na opisyal ng Espanya
 3 Uri:
a.) Royal - para sa hari
b.) Eklesiastika - para sa simbahan
c.) Pribado - para sa pribadong indibidwal
 Tungkulin ng Encomiendero:
a) pagtuturo ng simulain ng Kristyanismo
b) pagtataguyod ng edukasyon at kapakanan
c) pangangalaga sa katahimikan at kaligatasan ng
encomienda
 Lalawigan:
 ALCALDIA  mapayapa at maayos na lugar na
pinmumunuan ng alkalde mayor
 CORREGIMIENTO  hindi payapa na pinamumunuan
ng militar o corregidor
 Bayan: PUEBLO  pinamumunuan ng gobernadorcillo o
kapitan na katulong ang teniente gobernador
 Barangay  pinamumunuan ng cabeza na itinalaga ng
gobernadorcillo
 Lungsod: AYUNTAMIENTO  pinangangasiwaan ng cabildo
 Katangian ng gobernadorcillo:
 25 years and above
 can read and write Spanish
 has served as a lieutenant governor or cabeza de
barangay
 Indulto de commercio ay isang pribilehiyong makapagnegosyo
asa lalawigang sakop
IV. PAMAHALAAN NG MGA AMERIKANO (1898 - 1946) [37
years]
 1898 - 1901 — Pamahalaan Militar
Mico Geronimo Page 20 of 30 7/21/2011

 Itinatag noong Agosto 14, 1898, isang araw

makalipas ang Battle of Manila Bay ni Pangulong
McKinley
 Gobernador Militar ang kinatawan ng pangulo ay
may ganap na kapangyarihan
 Ang GM ay may hawak sa 3 sangay ng pamahalaan.
Ang Judicial ay inilipat sa Komisyon ng Pilipinas noong
1900
 Nagpalaganap ng katahimikan at kaayusan at
nagtatag ng pampublikong paaralan
 BATAYAN: Utos ni McKinley
 Ang mga GM na nagsilbi ay sina:
1. Wesley Meritt (1898)
2. Elwell Otis (1898-1900)
3. Arthur McArthur (1900-1901)

 1901 - 1916 — Pamahalaang Sibil

 Itinatag sa pamamagitan ng Spooner Ammendment
dahil tahimik at payapa na
 Ang unang Gobernador Sibil (na ginawang GH noong
1905) ay si William Taft na may kapangyarihang
lehislatibo at Pangulo ng Komisyon ng Pilipinas
 Ang mga Pilipino ay nagkaroon ng posisyon sa
pamahalaan (Chief Justice, Gabinete, Komisyon ng
Pilipinas, Pamahalaang Lokal)
 Pinairal ng Batas ng Pilipinas ng 1902 o Batas
Cooper (BATAYAN) [Henry Cooper]
 Mga probisyon ng Batas ng Pilipinas ng 1902 
unang batas na ginawa para sa Pilipino:
1. Talaan ng karapatan
2. Residenteng komisyoner sa US Congress
3. Asemblea ng Pilipinas at census
4. Pangalagaan ang likas ng yaman
5. kagawarang tagapagpaganap
 1916 - 1935 — Pamahalaang Sibil
 Pinairal ng Batas Jones or Philippine Autonomy
Act of 1916 (BATAYAN) na naglalayong magtatag ng
pamahalaang mga Pilipino ang nagpapatakbo
 1935 - 1948 — Pamahalaang Komonwelt
 Batas ng Kalayaan ng Pilipinas o Batas Tydings-
McDuffie (BATAYAN) ni Millard Tydings at John
McDuffie
 Maging malaya makalipas ang 10 taon
Mico Geronimo Page 21 of 30 7/21/2011

 Claro M. Recto — Pinuno ng Kumbensyong

Konstitusyonal na gumawa ng Konstitusyon ng 1935
(Pebrero 8, 1935)
 Ipinalagda ang konstitusyon kay Pangulong Franklin
Rossevelt sa White House noong March 23, 1935
 Naging batayan ng mga pamahalaan mula 1935
hanggang 1972 ang Konstitusyon ng 1935
 Unang pambansang halalan noong Setyembre 17,
1935 at naging pangulo si Manuel Quezon at VP si
Sergio Osmeña mula sa partido nacionalista
 Nagsimula ang Komonwelt noong Nobyembre 15,
1935 sa Luneta Grandstand at ipinahayag ni George
Dern ang simula nito
 Pansamantalang napigil ang komonwelt dahil sa
pananakop ng mga Hapon. Sa pangunguna ni Quezon,
sa US nagtuloy ang Komonwelt at nagbalik sa Pilipinas
noong Oktubre 23, 1944 sa pangunguna ni Sergio
Osmeña, bagong pangulo sa Tacloban
 Dumating si Douglas McArthur sa Leyte noong
Oktubre 20, 1944
 ELH
Taon Executiv Legislative Judicial
e
1898-1901 (Militar) GH GH GH
1901-1902 (Sibil) GS Kom. Ng Pilipinas (GS) Supreme
Court
1902-1916 (Sibil) GH Komisyon ng Pil. & Supreme
Asemblea ng Pil. Court
(Bicameral)
1916-1935 (Sibil) GH Lehislatura ng Pil (Pilipino)
Supreme
Court
1935-1948 Pangulo Pambansang Asemblea  Supreme
(Komonwelt) Kongreso ng Pilipinas Court
(1940)


V. PAMAHALAAN NG MGA HAPON (1942-1945)
 Naganap ang pagsabog ng Pearl Harbor noong Enero 2, 1942
 Naitatag ni Masaharu Homma, Komander ng Imperial Forces
ang Pangasiwaang Militar ng Hapon noong Enero 3, 1942
 Curfew at blackout
 Bawal ang US and Philippine Songs and Flags
Mico Geronimo Page 22 of 30 7/21/2011

 Greater East Asia Co-Prosperity Sphere para makuha ang

tiwala ng mga Pilipino na pinagiisa ang mga bansa sa East
and South Est Asia
 Enero 23, 1942  nagtatag ng pamahalaang sibil
 Pinamahalaan ng Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas na
kinabibilangan ng lider na Pilipino:
1. Jorge Vargas - Pangulo
2. Jose P. Laurel - Justice
3. Antonio de las Alas - Pananalapi
4. Benigno Aquino - Interior
5. Claro M. Recto - Education, Health, Social Welfare
6. Quintin Paredes - Public Works and Communications
7. Jose Yulo - Chief Justice
 May Hapon s a bawat kagawaran para matiyak na
gagampanan ng Komisyon ang tungkulin
 Ang komisyon ay nagsilbi ring tagapagbatas sa dakong huli
 Komisyon sa Paghahanda ng Kalayaan ng Pilipinas para
makuha ang tiwala ng mga Pilipino
 Jose P. Laurel  Namuno sa Komisyon na gumawa ng
Konstitusyon ng 1943
 Pinagtibay ang konstitusyon ng KALIBAPI o Kapisanan ng
Pagliingkod sa Bayang Pilipinas
 Pinasinayaan ang Ikalawang Republika ng Pilipinas noong
Oktubre 14, 1943 na nahalal si Jose Laurel bilang pangulo
 E — Pangulo na inihalal ng Pambansang Asemblea
 L — Pambansang Asemblea ng may 108 members na
binubuo ng mga gobernador at alklade (itinalaga) at mga
kasapi ng KALIBAPI (inihalal)
 H — Korte Suprema
 Hindi sinuportahan ang Ikalawang Republika ng Pilipinas
maliban sa mga Axis Forces na sumoporta dito
 Nagwakas ang pananakop ng Hapon noong Agosto 15, 1945
at ang 2nd Republic noong Agosto 17, 1945
VI. MGA PAMAHALAAN NOONG PANAHON NG REBOLUSYON
 Katipunan — lihim na samahan na itinatag noong Hulyo 7,
1892 para magalsa laban sa Kastila. Ang pamahalaan ay
nagsimula noong Agosto 23 1896 at nagwakas noong Marso
22 1897. SI Andres Bonifacio (supremo) ang ehekutibo,
Kataas-taasang Sanggunian ang lehislatibo, at Sangguniang
Hukuman ang hudisyal
 Unang Rebolusyonaryo — Itinatag noong Marso 22 1897 at
natapos noong Nob 1 1897 sa Tejeros Convention na si Emilio
Aguinaldo ang nahalal na pangulo at si Bonifacio ang direktor
ng interior. Itinatag upang baguhin ang pamahalaan at
pagkaisahin ang pwersa ng himagsikan
Mico Geronimo Page 23 of 30 7/21/2011

 REPUBLIKA ng Biak na Bato — Itinatag sa Biak na Bato (San

Miguel de Mayumo, Bulacan) noong Nob 1 1897 at nawakas
noong Dec 15 1897 upang mahiwalay ang Pilipinas sa
monarkiya ng Espanya
 Diktaturyal — Itinatag noong May 24 1898 at nagwakas June
23 1898. Pinakamahalagang nagawa ay ang Declaration of
Philippine Independence sa Kawit, Cavite. Layunin: ayusin
ang problema sa kapayapaan at katahimikang idinulot
ng Phil-Am War
 Ikalawang Rebolusyonaryo — June 23 1898 to January 23
1899 para ipagpatuloy ang pakikipaglaban sa Kalayaan
at ihanda para sa pagtatatag ng republika
 Unang Republika — Enero 23 1899 - March 23 1901 upang
ihanda ang Pilipinas para sa malaya ay nagsasariling
republika.

HEKASI 7
FOURTH Grading Period
Reviewer

ANG KONSTITUSYON NOON AT NGAYON

 Konstitusyon  pangunahing batas na nagbibigay

kahulugan sa uri ng pamahalaan ng bansa at nagtatakda
ng lawak ng kapangyarihan nito para sa kapakanan ng
mga tao.
 Pagkakaiba ng Constitusyon at batas
 Ang konstitusyon ay pangmatagalang
panahon, ang batas ay pangkasalukuyang
kondisyon
 Ang konstitusyon ay pangkalahatang
balangkas ng batas at pamahalaan, ang batas ay
nagbibigay detalye sa mga paksa
 Ang konstitusyon ay may tuwirang
partisipasyon ng mga tao (plebesito) ang batas
ay gawa ng mga kinatawan lamang
 Ang konstitusyon ay ang kataas-taasang batas
at ang lahat ng bataas ay dapat umayon rito
 Mga katangian ng mga konstitusyon ng
Pilipinas
Mico Geronimo Page 24 of 30 7/21/2011

 Biak na Bato – Bumalangkas sa layuning

rebolusyonaryo ng kalayaan
 Malolos – Saligang batas ng Unang republika.
Maikli ang pagpapatupad dito dahil sa kasunduan
sa Paris.
 1935 – Unang konstitusyon ng Pilipinas na
lubusang pinairal. Pinairal nito ang sistemang
presidensyal
 1943 – Sinulat sa utos ng mga hapon bilang
paghahanda sa kalayaan ng Pilipinas
 1973 – Inaprubahan noong umiral ang Batas
Militar. Umiral ng 13 years
 Kalayaan – Ipinahayag ni Corazon Aquino
upang magkaroon ng reorganisasyon sa
Pamahalaan at sumulat ng bagong konstitusyon
 1987 – Ibinalik ang sistemang presidensyal ng
pamahalaan
 Konstitusyon ng Biak na Bato
 Isinulat ni Isabelo Arcache ang burador
 Isinulat ng Kongreso (52)
 Pinamunuan ni Emilio Aguinaldo
 Nagtatag ng Pamahalaang Republika
 Konstitusyon ng Malolos
 Isinulat ni Felipe Calderon ang burador
 Isinulat ng Kongreso (92)
 Isinulat sa pamamagitan ng Dikrito ni Hen.
Aguinaldo
 Pinamunuan ni Pedro Paterno
 Nagtatag ng Pamahalaang Republika
 Konstitusyon ng 1935
 Isinulat ng CONCON (202 inihalal)
 Isinulat sa pamamagitan ng Tydings McDuffie
 Pinamunuan ni Claro M. Recto
 Nagtatag ng Pamahalaang Komonwelt /
Republika
 Konstitusyon ng 1943
 Isinulat ng PCPI na may 19 kasapi
 Isinulat sa pamamagitan ng Kombensyon ng
KALIBAPI
 Pinamunuan ni Jose P. Laurel
Mico Geronimo Page 25 of 30 7/21/2011

 Nagtatag ng Pamahalaang Republika

 Konstitusyon ng 1973
 Isinulat ng CONCON (300 inihalal)
 Isinulat sa pamamagitan ng Batas Blg. 6132
 Pinamunuan ni Diosdado Macapagal
 Nagtatag ng Pamahalaang Binagong
Parliamentaryo
 Konstitusyon ng Kalayaan
 Isinulat ng Pangulo (C. Aquino)
 Isinulat sa pamamagitan ng Proklamasyon ng
Pangulo Blg. 3
 Pinamunuan ni Pangulong Corazon Aquino
 Nagtatag ng Pamahalaang Rebolusyonaryo
 Konstitusyon ng 1987
 Isinulat ng CONCOM (50 itinalaga)
 Isinulat sa pamamagitan ng Proklamasyon ng
Pangulo Blg. 9
 Pinamunuan ni Cecilia Muñoz Palma
 Nagtatag ng Pamahalaang Republika
 18 artikulo; 321 section
 Uri ng Konstitusyon
 Pasulat  isinulat ng kapulungang inatasang
magsulat ng konstitusyon
 Di-Pasulat  nilikha bunga ng mga ebolusyon /
pagbabago sa lipunan (e.g. Britain) at pulitika
(customs & traditions)
 Mga Katangian ng Konstitusyon
 Maikli (brief) na may kahuluhan
 Malawak (broad) ang saklaw
 Tiyak (definite)

I. ANG 1987 CONSTITUTION

 Mga Artikulo
 I – Pambansang Teritoryo
 II – Pahayag ng Simulain at Patakaran ng
Estado
 III – Katipunan ng mga Karapatan
 IV – Pagkamamamayan
Mico Geronimo Page 26 of 30 7/21/2011

 V – Karapatan sa Halal
 VI – Kagawarang Tagapagbatas
 VII – Kagawarang Tagapagpaganap
 VIII – Kagawarang Tagapaghukom
 IX – Komisyong Konstitusyonal
 X- Pamahalaang Lokal
 XI – Kapangutan ng Pinunong Pambayan
 XII – Pambansang Ekonomiya at Patrimonya
 XIII – Katarungang Panlipunan at mga
Karapatang Pantao
 XIV – Edukasyon, Siyensya, Techonolohiya,
Sining, Kultura, Sports
 XV – Pamilya
 XVI – Tadhanang Pangkalahatan
 XVII – Susog o Pagbabago
 XVIII – Tadhanang Lilipas

ANG KAGAWARANG TAGAPAGBATAS – Artikulo VI ng 1987

Constitution

 Section 1 – Nakasalalalay ang kapangyarihang

tagapagbatas sa Kongreso na binubuo ng 24 senador
(buong bansa inihalal) at 250 kinatawan (purok
pangkapulungan inihalal)
 Section 3 – Ang mga katangian ng senador ay :
 35 years of  rehistradong
age botante
 nakababasa  residente ng
at nakasusulat Pilipinas 2 taon
 katutubong bago magelection
Pilipino
 Section 4 - Ang senador ay may 6 year taning ng
panunungkulan at ang kanyang tungkulin ay
magsisimula tuwing Hunyo 30. Siya ay inihalal mula sa
buong bansa
 Section 5 (2) – Ang kinatawang parti-list ay bubuo sa 20% ng
kinatawan (50) at siyang magrerepresent sa kababaihan,
manggagawa, magsasaka, mahihirap na taga-lungsod,
kabataan, pamayanang pangkalinangan, atbp.
 Section 7 –Ang kinatawan ay may 3 year taning ng
panunungkulan at ang kanyang tungkulin ay magsisimula
Mico Geronimo Page 27 of 30 7/21/2011

tuwing Hunyo 30. Siya ay inihalal mula sa purok

pangkapulungan
 Section 6 – Ang mga katangian ng kinatawan ay :
 25 years of  rehistradong
age botante
 nakababasa  residente ng
at nakasusulat purok
 katutubong pangkapulungan
Pilipino ng 1 taon bago
magelection
 Section 7 (2) – 3 magkakasunod na pagkakahalal lamang
ang maaring matamasa ng kinatawan
 Section 8 – Regular na halalalan  2nd Monday of May
 Section 9 – Kung magkakabakante sa Senado o sa
Kapulungan, magdadaos ng isang tanging halalan upang
punan ang bakanteng tungkulin
 Section 10 – Dapat nakatakda sa Konstitusyon ang sahod ng
Kinatawan at Senador
 Section 11 – Pribilehiyo laban sa pagkakaaresto habang may
sesyon
 Section 12 – Dapat ang senado at kinatawan ay magharap
ng mga interes at pananalapi sa negosyo sa simula ng
panunungkulan upang maiwasan ang corruption
 Section 13 – Ang senador at kinatawan ay hindi maaring
humawak ng iba pang panunungkulan, mahalal/mahirang sa
iba pang posisyon, humarap sa korte bilang abogado,
makialam sa tanggapan ng pamahalaan, at maging
interesado sa pananalapi
 Section 15 – Ang simula ng regular na sesyon at tuwing 4th
Monday of July
 Section 16 (1) – Ang Senado ay dapat maghalal ng Pangulo
at ang Kinatawan ay dapat maghalal ng Speaker
 Section 16 (2) – Dapt bumuo ng isang korum o bilang ng
miyembro na kailangan ay present upang makabuo ng isang
sesyon/miting
 Section 16 (3) – Ang bawat kapulungan ay maaring
magparusa at magsuspindi ng miyembro na hindi hihigit sa
60 araw
 Section 16 (4) – Ang kapulungan ay dapat magkaroon ng
isang Journal o talaan ng mga gawain at suliranin ng
Kongreso
Mico Geronimo Page 28 of 30 7/21/2011

 Section 17 – Hukumang Panghalalan  tanging tagahatol ng

lahat ng tunggalian at ulat sa halalan. Binubuo ng 6 justices
at 3 mula sa kongreso
 Section 18 – Ang pangulo ex-officio ng Komisyon sa
Paghirang ay ang Senate President
 Section 20 – Dapat ma-audit ng Commission on Audit ang
lahat ng mga rekord ng kwenta ng Kongreso
 Section 23 – Ang Kongerso ay tanging makakapagpahayag
ng pag-iral ng kalagayang digma sa pamamamagitan gn 2/3
boto ng kongreso
 Section 24 – Tanging ang mga Kinatawan lamang ang
makakapaggawa ng panukalang batas sa mga laang
gugulin, rentas, tariff; pagdaragdag ng pambayang utang;
may bisang lokal; panukalang batas na pansarili
 Section 26 (2) – Binabasa ng 3 beses sa magkakahiwalay na
araw at susugan ang isang batas maliban sa ikatlong
pagbasa
 Section 27 (1) – Lalagdaan ng pangulo ang batas kapag
siya’y sang-ayon
 Section 28 (3) – Dapat malibre sa pagbabayad ng buwis ang
institusyon pangkawanggawa, simbahan, rektorya,
kumbento, mosque, sementeryo, atbp.

II. ANG KAGAWARANG TAGAPAGPAGANAP – Artikulo VII ng

1987 Constitution

 Section 1 – Ang kapangyarihang tagapagpaganap ay

nakasalalay sa Pangulo
 Section 2 -Mga katangian ng Pangulo at
Pangalawang Pangulo:
 Rehistradong botante
 40 years of age
 nakababasa at nakasusulat
 katutubong Pilipino
 residente ng Pilipinas ng 10 year bago mag-
election
 Section 4 – Ang pangulo at Vp ay dapat mahalal sa
pamamagitan ng tuwirang pagboto para sa taning ng 6
taon. Ang VP ay maari lamang tumakbo ng 2 beses.
Supreme Court  tanging hukom sa election ng Pres.
At VP
Mico Geronimo Page 29 of 30 7/21/2011

 Section 6 – Ang pangulo at VP ay dapat magkaroon

ng opisyal na tirahan at ang sahod ay hindi
mababawasan sa taning ng panunungkulan.
 Section 7 – (from lowest to highest) Speaker 
Senate President  VP  President
 Section 9 – Kapag ang posisyon ng VP ay bakante,
ang Pangulo ay magnonomina ng kapalit
 Section 12 – Kapag ang Pangulo ay may malubhang
sakit, hindi dapat ipagkait sa Chief of Staff, Sec. Of
Nat’l Defense at Sec. Of Foreign Affairs ang Pangulo.
Dapat ring malaman ng mamamayan.
 Section 13 – Ang pangulo at VP ay hindi maaring humawak
ng iba pang panunungkulan, mahalal/mahirang sa iba pang
posisyon, humarap sa korte bilang abogado, makialam sa
tanggapan ng pamahalaan, at maging interesado sa
pananalapi. Hindi rin makakapaghirang ng relative to the
4th degree ang Pangulo sa posisyon
 Section 14 - May bisa pa rin ang ginawang paghirang ng
Acting President noong ang Pangulo ay wala maliban kung
ito’y tanggalin ng halal na Pangulo
 Section 15 – Ang pangulo ay hindi na maaaring maghirag ng
isa pang opisyal sa loob ng 2 buwan bago sumapit ang
susunod na election.
 Section 16 – Ang Pangulo ang humihirang sa gabinete,
kolonel o kapitan ng militar o Philippine Navy, ambassador,
minister o konsul, at iba pang mga opisyal na maaring
hirangin ng pangulo
 Section 18 – Ang Pangulo ay siyang magsisilbing
Commander–in-Chief ng Armed Forcesat sa panahon ng
karahasan, paghihimagsik at pananalakay, maari niyang
isuspindi ang writ of habeas corpus at magdeklara ng batas
militar.
 48 hours matapos ideklara ang Martial Law,
kailangang magsubmit ang Pangulo sa Kongreso
kung bakit niya ito idineklara
 60 days lamang ang effect ng Batas Militar.
 Hindi suspendido ang konstitusyon habang
umiiral ang martial law
 Maaring palawigin ng Pangulo ang taning ng
martial law
Mico Geronimo Page 30 of 30 7/21/2011

 Section 20 – Kailangan muna ng pagsang-ayon ng Monetary

Board bago maka-utang ang Pangulo sa World Bank at IMF
para sa Pilipinas
 Section 21 – Magiging balido lamang ang mga batas pang-
internasyonal kapag sumang-ayon ang 2/3 ng Kongreso
 Section 23 – SONA tuwing pagbubukas ng Kongreso.
 Gabinete – pangkat ng mga taong itinalaga ng pangulo
upang tumulong sa pamamahala ng bansa
 Impeachment – paraan ng pagpapatalsik sa Pangulo at iba
pang opisyal ayon sa konstitusyon
 Writ of Habeas Corpus – pribilehiyo ng mamamayan upang
maiwasan ang iligal na pagkakaresto
 Batas Militar – kapangyarihan ng Pangulo upang sugpuin
ang ano mang pagtatangkang ibagsak ang pamahalaan
 Badyet – talaan ng laang gugulin para sa 1 takdang
panahon
 En-banc – Kalahok ang lahat ng kagawad

III. ANG KAGAWARANG TAGAPAGHUKOM – Artikulo VIII ng

1987 Constitution

 Refer to Constitution