ªÌÍªÕ ¯Ã

Óëñûí Èõ Õóðëààñ øèíý÷ëýí áàòàëñàí òàòâàðûí áàãö

õóóëèóäûã 2007 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ ìºðäºæ
ýõýëëýý. Ýäãýýð õóóëèóäààñ Àæ àõóéí íýãæèéí îðëîãûí àëáàí
òàòâàðûí òóõàé õóóëèéã òà á¿õýíä òîëèëóóëæ áàéíà. Øèíý
õóóëü àãóóëãûí õóâüä ºìíº íü ìºðäºæ áàéñàí õóóëèàñ èõýýõýí
øèíý÷ëýãäñýíèéã òýìäýãëýæ áàéíà.

Øèíý õóóëèàð áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí òàòâàðûí à÷ààëëûã

áóóðóóëàõ, áèçíåñèéí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ, àæëûí áàéð
áèé áîëãîõ, òàòâàðûí òýãø øóäàðãà áàéäëûã õàíãàõ, õóóëèéã
ýíãèéí õÿëáàð áîëãîæ íýã ìºð îéëãîõ, îëîí óëñûí æèøèãò
íèéö¿¿ëýõ àëõìóóäûã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëëýý.

Õóóëèéã èðãýäýä îéëãîìæòîé òàéëáàðëàõ ¿¿äíýýñ øèíý

õóóëèéí çààëòóóäûã ºìíº íü ìºðäºæ áàéñàí õóóëèéí
çààëòóóäòàé õàðüöóóëñàí õ¿ñíýãòèéã òîâõèìîëä òóñãàëàà. Òà
õóóëèéã á¿ðýí ýõýýð íü ¯íäýñíèé òàòâàðûí àëáàíû
www.mta.mn âýá õóóäàñíààñ óíøèæ òàíèëöàæ áîëîõ þì. ̺í
àæ àõóéí íýãæèéí îðëîãûí àëáàí òàòâàðûí òàéëàíãèéí
ìàÿãòóóä, òýäãýýðèéã íºõºõ çààâàð çýðýã òàíä õýðýãòýé
ìýäýýëëèéã òîâõèìîëä òóñãàëàà.

Ta óã òîâõèìëûí öàõèì õóâèëáàðûã ìàíàé âýá õóóäàñ

(www.mta.mn) - ààñ àâ÷ àøèãëàõ áîëîìæòîé áºãººä öààøèä
ãàðãàõ ìýäýýëëèéã èë¿¿ ¿ð ºãººæòýé áîëãîõ ¿¿äíýýñ Òàíû
ñàíàëûã áèä ººðèéí âýá õàÿãààð õ¿ëýýí àâàõàä òààòàé áàéõ
áîëíî.

ÄÀÐÃÀ Ë. ÇÎÐÈÃ
 ÃÀÐ×ÈÃ

ÕÓÓËÈÉÍ ÇÀÀËÒÓÓÄ……………………….…………….….………1-14

Àëáàí òàòâàð òºëºã÷............................................................... 2

Îðøèí ñóóã÷ ............................................................................2
Îðøèí ñóóã÷ áóñ .....................................................................2
Îðøèí ñóóõ ñòàòóñ - òàòâàðûí ÿëãàà.....................................2
Õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä..........................................4
Àëáàí òàòâàð íîãäîõ îðëîãî...................................................4
Õàñàãäàõ çàðäëóóä……………………………….......................6
Õÿçãààðëàëòòàé õàñàãäàõ çàðäëóóä…………………...………8
Õàñàãäàõã¿é çàðäëóóä.………...…………………………………8
Ýëýãäýë, õîðîãäîë……………………………………………….10
׺뺺ëºãäºõ îðëîãî……………………………………………..10
Àëáàí òàòâàðûí õóâü, õýìæýý…………………...………....…12
Àëáàí òàòâàðûí õºíãºëºëò……………………………….……12
Àëäàãäëûã èðýýä¿éä øèëæ¿¿ëýí òîîöîõ…………………….14
Òàòâàðûí àìðàëò………………………………………………...14

ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆÈÉÍ ÎÐËÎÃÛÍ ÀËÁÀÍ ÒÀÒÂÀÐÛÍ

ÒÀÉËÀÍ………………………………………………………………...15-17

Òàéëàíãèéí ìàÿãò íºõºõ çààâàð………...…………...…….18-19

ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹1........................…………………...….…..20

ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹2……………………………………….21-22

Ñóóòãàã÷èéí òàéëàí ¹2 íºõºõ çààâàð…………………….23-24

ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹3…………………………………………...25

ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹4…………………………………………...26

 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Àëáàí i Êîìïàíè, õîðøîî, íºõºðëºë, ãàäààäûí äàãíàñàí Àëáàí i Äîòîîä, ãàäààäûí êîìïàíè, íºõºðëºë, õîðøîî
òàòâàð áîëîí õàìòàðñàí õºðºí㺠îðóóëàëòòàé àæ àõóéí òàòâàð i òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò àæ àõóéí
òºëºã÷ íýãæ òºëºã÷ òîîöîîòîé ¿éëäâýðèéí ãàçàð
i ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæèéí òºëººëºã÷èéí ãàçàð
i àðèëæààíû áàíê, çýýë, äààòãàëûí áîëîí òýäãýýðòýé
àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãà
i òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà
i øàøíû áàéãóóëëàãà
i òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýä
i îðøèí ñóóã÷ áóñ õóóëèéí ýòãýýä
i äýýð çààñíààñ áóñàä àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãàà
ÿâóóëæ áàéãàà õóóëèéí ýòãýýä
Îðøèí i òîäîðõîéëîëò áàéãààã¿é Îðøèí i Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí äàãóó ¿¿ñãýí áàéãóóëàãäñàí
ñóóã÷ ñóóã÷ àæ àõóéí íýãæ;
i óäèðäàõ áàéãóóëëàãà íü Ìîíãîë Óëñàä áàéðëàäàã
ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ.

Îðøèí i òºëººëºã÷èéí ãàçðààðàà äàìæóóëàí Ìîíãîë Óëñàä
ñóóã÷ áóñ ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà ãàäààäûí àæ àõóéí
íýãæ:
x àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààãàà á¿ðýí áóþó
õýñýã÷ëýí õýðýãæ¿¿ëæ áóé òàòâàð òºëºã÷èéí
áàéíãûí áàéð
x áàðèëãûí òàëáàé, ìîíòàæëàõ áóþó óãñðàõ
îáüåêò, ò¿¿í÷ëýí ýäãýýð îáúåêòóóäòàé
õîëáîîòîé õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãàà
x áàéãàëèéí íººö áàÿëãèéã ýðæ õàéõ
çîðèóëàëòòàé òîíîã òºõººðºìæ, áàðèëãà
áàéãóóëàìæ, ºðºìäëºãèéí öàìõàã, ¿¿íòýé
õîëáîîòîé õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãàà
x õóäàëäàà õèéõ, ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ ãàçàð
Îðøèí i òºëººíèé ãàçðààðàà äàìæóóëàí Ìîíãîë Óëñàä ¿éë
ñóóã÷ áóñ àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ:
x ñàëáàð/öåõ, òàñàã/;
x ¿éëäâýð;
x õóäàëäàà, ¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð;
x ãàçðûí òîñ, áàéãàëèéí õèéí öîîíîã, ò¿¿í÷ëýí
àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîæ áóé àëèâàà óóðõàé
i áóñàä õýëáýðýýð Ìîíãîë Óëñàä îðëîãî îëæ áàéãàà
ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ

Îðøèí i òºëººëºã÷èéí ãàçðûí çºâõºí Ìîíãîë Óëñàä ¿éë Îðøèí i Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà áàéðëàäàã òàòâàð òºëºã÷èéí
ñóóõ àæèëëàãàà ÿâóóëæ îëñîí îðëîãîä àëáàí òàòâàð ñóóõ Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áîëîí ãàäààä óëñàä
ñòàòóñûí íîãäîíî ñòàòóñûí îëñîí îðëîãîä àëáàí òàòâàð íîãäîíî
òàòâàðûí i áóñàä òàòâàð òºëºã÷èéí ãàäààä óëñàä îëñîí òàòâàðûí i Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà áàéðëàäàãã¿é òàòâàð òºëºã÷èéí
ÿëãàà îðëîãûí òàëààð õóóëüä òîäîðõîé çààëò áàéõã¿é. ÿëãàà Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð ¿éë àæèëëàãàà
ÿâóóëæ îëñîí îðëîãîä àëáàí òàòâàð íîãäîíî

1 2
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Õàðèëöàí i Çààëò áàéãààã¿é. Ãýâ÷ çàõ çýýëèéí ¿íýýñ äîîãóóð Õàðèëöàí i Õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä ãýæ:
õàìààðàë ¿íýýð õèéãäñýí ã¿éëãýýã äàõèí ¿íýëýõ òóõàé õàìààðàë x ýíãèéí õóâüöààíûõ íü 20 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø
á¿õèé åðºíõèé çààëò áèé. á¿õèé õóâèéã ýçýìøäýã
ýòãýýä ýòãýýä x íîãäîë àøèã, àøãèéí õóâààðèëàëòûíõ íü 20
áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õóâèéã àâàõ ýðõòýé
x àæ àõóéí íýãæèéí óäèðäëàãûí 20 áóþó ò¿¿íýýñ
äýýø õóâèéã òîìèëîõ ýðõòýé, ýñõ¿ë ¿éë
àæèëëàãààíûõ íü áîäëîãî ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëäîã
i òóõàéí ã¿éëãýýã õàðèëöàí õàìààðàëã¿é ýòãýýä¿¿äèéí
õîîðîíä õèéãäýõ æèøèã ¿íýýð ¿íýëíý (áåí÷ìàðê ¿íý)
i æèøèã ¿íý õýðýãëýõ àðãà÷ëàëûã Ñàíãèéí ñàéä
áàòàëíà.
Àëáàí i Äàðààõ îðëîãî: Àëáàí i ¯éë àæèëëàãààíû îðëîãî:
òàòâàð òàòâàð x ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë,
íîãäîõ x ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë, íîãäîõ ¿éë÷èëãýýíèé áîðëóóëàëòûí îðëîãî;
îðëîãî ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî îðëîãî x ýðõ áîðëóóëñíû îðëîãî;
x àðèëæààíû áàíêíû áîëîí çýýëèéí ¿éë x õóâüöàà, ¿íýò öààñ áîðëóóëñíû îðëîãî;
àæèëëàãààíû îðëîãî x òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé
x äààòãàëûí ¿éë àæèëëàãààíû îðëîãî õîíæâîðò ñóãàëààíû îðëîãî;
x áèðæ, áðîêåðûí ¿éë àæèëëàãààíû îðëîãî x ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýã
x áàðüöààëàí çýýëä¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû õóäàëäñàí áóþó òºëáºðòýé àøèãëóóëñàí, ýñõ¿ë
îðëîãî ýðîòèê òîãëîëò ÿâóóëñàí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî;
x õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãûí öýâýð x ¿íý òºëáºðã¿éãýýð áóñäààñ àâñàí áàðàà, àæèë,
ä¿í ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî;
x ¿ë õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãûí íèéò x áèåò áóñ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî;
ä¿í x òåõíèêèéí, óäèðäëàãûí, çºâëºõ áîëîí áóñàä
x ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî;
x õóâüöààíû íîãäîë àøèã, õóâü õ¿ðòýã÷èéí îðëîãî x ãýðýýãýýð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é ýòãýýäýýñ
x çýýëëýãèéí õ¿¿ãèéí îðëîãî àâñàí õ¿¿, àíç /òîðãóóëü, àëäàíãè/, õîõèðëûí
x õºðºí㺠ò¿ðýýñë¿¿ëñíèé îðëîãî íºõºí òºëáºðèéí îðëîãî;
x çóó÷ëàõ ¿éë àæèëëàãààíû îðëîãî x ãàäààä âàëþòûí õàíøíû çºð¿¿ãèéí áîäèò îðëîãî;
x õîíæâîðò ñóãàëàà, òààâàð, òîãëîîìûí îðëîãî x àäèëòãàõ áóñàä îðëîãî.
x áàíêíààñ àâñàí õ¿¿ãèéí îðëîãî i õºðºíãèéí îðëîãî:
x ãàäààä âàëþòûí àðèëæààíààñ îëîõ îðëîãî x õºäëºõ áîëîí ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí ò¿ðýýñèéí
x àëáàí òàòâàð íîãäîõ áóñàä îðëîãî. îðëîãî;
x ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî;
x íîãäîë àøãèéí îðëîãî;
x õ¿¿ãèéí îðëîãî
i õºäëºõ, ¿ë õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî

3 4
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ
Õàñàãäàõ i öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, íýìýãäýë õºëñ
çàðäëóóä i á¿õ òºðëèéí áàðàà, ìàòåðèàë
i ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë
i ýëýãäýë, õîðîãäëûí øèìòãýë
i óðñãàë çàñâàðûí çàðäàë
i áàðèëãûí òºñºâò òóñãàãäñàí øàãíàë
i ãàäààäûí âàëþòûí àðèëæààíààñ ãàðàõ àëäàãäàë
i áóñäààð ã¿éöýòã¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé õºëñ
i ò¿ðýýñèéí òºëáºð
i çýýëèéí õ¿¿
i õºðºí㺠ýçýìøèã÷äýýñ òîãòîîñîí õýìæýýíèé
çàõèðãààíû çàðäàë
i òàòâàð:
x îíöãîé àëáàí òàòâàð
x ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí àëáàí òàòâàð
x àâòîòýýâðèéí áîëîí ººðºº ÿâàã÷ õýðýãñëèéí
òàòâàð
x ãàçàð, áàéãàëèéí íººö àøèãëàñíû õóðààìæ
i ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãûí ýðñäýëèéí ñàíä òºâëºðñºí
õºðºíãº
i çààâàë äààòãàëûí õóðààìæ
5 6
ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Õàñàãäàõ i á¿õ òºðëèéí áàðàà, ìàòåðèàë
çàðäëóóä i íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí øèìòãýë, õóâü
õ¿íèé îðëîãûí àëáàí òàòâàð íîãäóóëàí òºëñºí öàëèí,
õºäºëìºðèéí ¿íäñýí áà íýìýãäýë õºëñ
i ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë
i àæèëëàã÷äàä îëãîñîí øàãíàë, óðàìøóóëàë, áàéð, îðîí
ñóóöíû õºëñ áîëîí óíàà, õîîë, ò¿ëøíèé ¿íèéí õºíãºëºëò
i ¿íäñýí õºðºíãèéí ýëýãäýë, õîðîãäëûí øèìòãýë
i óðñãàë çàñâàðûí çàðäàë
i ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýý
ýðõëýõ, ýä õºðºí㺠õóäàëäàí àâàõ çîðèëãîîð àâñàí
çýýëèéí õ¿¿
i ãàäààä âàëþòûí õàíøèéí çºð¿¿ãèéí áîäèò àëäàãäàë
i áóñäààð ã¿éöýòã¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé õºëñ
i ò¿ðýýñèéí òºëáºð
i ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí òºëáºðèéí õ¿¿
i ìýðãýæëèéí ñîíèí, ñýòã¿¿ëèéí çàõèàëãà
i çààâàë áîëîí ñàéí äóðûí äààòãàëûí õóðààìæ
i òàòâàð:
x îíöãîé àëáàí òàòâàð
x ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí àëáàí òàòâàð
x ãýíýòèéí àøãèéí òàòâàð
x ãààëèéí òàðèô
x àâòîòýýâðèéí áîëîí ººðºº ÿâàã÷ õýðýãñëèéí òàòâàð
x ãàçàð, áàéãàëèéí íººö àøèãëàñíû õóðààìæ
i õàäãàëàìæ, çýýëèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëäýã õîðøîî,
áóñàä õîðøîî, áàíê, áàíê áóñ ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãûí
áîëçîøã¿é àëäàãäëûí ñàíä òºâëºð¿¿ëñýí õºðºíãº
i çàð ñóðòàë÷èëãààíû çàðäàë
i àæèëëàã÷äûí ñóðãàëò, äàâòàí ñóðãàëòûí çàðäàë
i ¿ð áîðäîî, ìàë, àìüòíû òýæýýë, ýì òàðèëãà, óðãàìàë
õàìãààëëûí àðãà õýìæýýíä çàðöóóëñàí çàðäàë
i òýýâðèéí çàðäàë
i áàãà ¿íýòýé, ò¿ðãýí ýëýãäýõ ç¿éë õóäàëäàí àâñàí çàðäàë
i õºäºëìºð õàìãààëëûí çàðäàë
i õîëáîî, áè÷èã õýðýã, öýâýðëýãýý, õàðóóë õàìãààëàëòûí
i Ãàìøãààñ õàìãààëàõ òóõàé õóóëüä çààñàí ãàìøãèéí
óëìààñ ó÷èðñàí õîõèðëûã àðèëãàõàä ãàðñàí çàðäàë
i áàðàà, ìàòåðèàëûí õýâèéí õîðîãäîë
i Àøèãò ìàëòìàëûí òóõàé õóóëüä çààñàí áàéãàëü îð÷íûã
íºõºí ñýðãýýõ çîðèëãîîð òºâëºð¿¿ëñýí ìºíãºí õºðºíãº
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ
Õÿçãààðëàëòòàé i çàð ñóðòàë÷èëãàà, ñóðãàëòûí çàðäàë
õàñàãäàõ çàðäëóóä òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí 10 õóâèàñ
õýòðýõã¿é
i õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé òàëóóäûí
çýýëèéí õ¿¿ãèéí çàðäàë õóâü íèéë¿¿ëñýí
õºðºíãèéí 30 õóâèàñ õýòðýõã¿é
Õàñàãäàõã¿é i áàðèìòààð íîòëîãäîîã¿é çàðäàë
çàðäëóóä i õºðºí㺠îðóóëàëò
i èõ çàñâàðûí çàðäàë (êàïèòàëæóóëíà)
i á¿õ òºðëèéí øàãíàë, óðàìøóóëàë, òýòãýìæ
i áóñäàä ºãñºí õàíäèâ, áýëýã äóðñãàë
i õ¿ëýýí àâàëò
i õýâëýë çàõèàëãà
i áàéð, îðîí ñóóöíû õºëñíèé áîëîí óíàà,
õîîë, áàéð ò¿ëøíèé ¿íèéí õºíãºëºëò
i ìàòåðèàëûí õýâèéí õîðîãäîë
i õóãàöàà õýòýðñýí çýýëèéí õ¿¿
i áóñäàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõñºí òºëººñ
7 8
ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Õÿçãààðëàëòòàé i ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí õóâüä ¿ëäýãäýë
õàñàãäàõ çàðäëóóä ºðòãèéí 2 õóâèàñ õýòðýõã¿é
i áóñàä õºðºíãèéí õóâüä ¿ëäýãäýë ºðòãèéí 5
õóâèàñ õýòðýõã¿é
i ñàéí äóðûí äààòãàëûí õóðààìæ àëáàí
òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí 15 õóâèàñ
õýòðýõã¿é
i àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë òºðèéí àëáàí
õààã÷äûí àëáàí òîìèëîëòûí çàðäëûã 2
äàõèí íýìýãä¿¿ëñíýýñ õýòðýõã¿é
i õºðºí㺠îðóóëàã÷èéí îëãîñîí çýýëèéí
òóõàéí õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýýíýýñ 3
äàõèí õýòýðñýí õýñýãò òîîöñîí õ¿¿ã
õàñàõã¿é.
Õàñàãäàõã¿é i á¿õ òàòâàð òºëºã÷èä:
çàðäëóóä x àëáàí òàòâàðààñ ÷ºëººëºãäºõ îðëîãî
îëîõîä ãàðñàí çàðäàë
x áàðèìòààð íîòëîãäîîã¿é çàðäàë
x ñóóòãàí òîîöîõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷
àëáàí òàòâàð ñóóòãààã¿é òºëáºð
x ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí òºëáºð
x àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí áóðóóòàé ¿éë
àæèëëàãààòàé õîëáîãäîí òºëñºí
òîðãóóëü, àëäàíãè, áóñäàä ó÷ðóóëñàí
õîõèðëûã íºõºí òºëñºí òºëáºð
i îðøèí ñóóã÷ áóñ òàòâàð òºëºã÷èä:
x Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí
ãàäíà ãàðñàí çàðäàë
x òóõàéí îðëîãûã îëîõîä õàìààðàëã¿é,
óäèðäëàãûí áîëîí çàõèðãààíû
çàðäàë
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ
Ýëýãäýë, i õóâààðèéí äàãóó øóëóóí øóãàìûí àðãààð
õîðîãäîë áàéãóóëíà:
x áàðèëãà, áàéãóóëàìæ: 40 æèë
x ìàøèí, ìåõàíèçì, òåõíèê, òîíîã
òºõººðºìæ êîìïüþòåð: 10 æèë
x òóñãàé çîðèóëàëòûí ìàøèí, òåõíèê,
òîíîã òºõººðºìæ: 5 æèë
x áóñàä ¿íäñýí õºðºíãº: 10 æèë
i ãàçàð, áàðàà, ìàòåðèàëûí íººöºä ýëýãäýë,
õîðîãäëûí øèìòãýë òîîöîõã¿é
׺뺺ëºãäºõ i Çàñãèéí ãàçðûí ºðèéí áè÷ãèéí /áîíä/ õ¿¿
îðëîãî i òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿ä,
äýìæèã÷äèéí òàòâàð, õàíäèâ
i íèéãìèéí äààòãàëûí áîëîí íèéãìèéí
õàëàìæèéí ñàíãèéí îðëîãî
i Ìîíãîëáàíêíû îðëîãî
i íèéãýìä ¿éë÷èëäýã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí
îðëîãî
i àâòî çàì, çàìûí áàéãóóëàìæèéã ººðèéí
õºðºí㺺ð áàðüæ áàéãóóëñàí, çàñâàð,
àð÷ëàëò õèéñýí àæ àõóéí íýãæèéí óã àæèëä
çàðöóóëñàí õºðºíãº
i ãàçðûí òîñíû ñàëáàðò á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààõ
çàð÷ìààð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà
ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ
i ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èéí õèéñýí äàõèí
õºðºí㺠îðóóëàëò
9 10
ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Ýëýãäýë, i õóâààðèéí äàãóó øóëóóí øóãàìûí àðãààð
õîðîãäîë áàéãóóëíà
x áàðèëãà, áàéãóóëàìæ: 40 æèë
x ìàøèí, ìåõàíèçì, òåõíèê, òîíîã
òºõººðºìæ: 10 æèë
x êîìïüþòåð, ò¿¿íèé ýä àíãè, ïðîãðàìì
õàíãàìæ: 3 æèë
x áóñàä ¿íäñýí õºðºíãº: 10 æèë
x áèåò áóñ õºðºíãº: 10 æèë, ýñõ¿ë
àøèãëàãäàõ õóãàöàà
i çàñâàðûí çàðäëûí çºâøººðñºí õýìæýýíýýñ
õýòýðñýí õýñãèéã õºðºíãèéí ¿ëäýãäýë ºðòºãò
òîîöîæ ýëýãä¿¿ëíý
i óóë óóðõàéí ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí íèéãìèéí
äýä á¿òöýä çàðöóóëñàí ¿íäñýí õºðºíãèéí
ýëýãäýë, õîðîãäëûí øèìòãýëèéã òýäãýýðèéí
àøèãëàãäàõ õóãàöààíä òîîöíî
i àøèãëàãäàõã¿é ¿íäñýí õºðºíãèéã
áîðëóóëñàíä òîîöíî
i ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí õºðºíãºä ýëýãäýë
òîîöíî
i áàðèëãà áàéãóóëàìæ áàðèõ, òîíîã òºõººðºìæ
óãñðàõ, ñóóðèëóóëàõ õóãàöààíä ãàðñàí
çýýëèéí õ¿¿ãèéí çàðäëûã êàïèòàëæóóëíà
i ãàçàð, áàðàà, ìàòåðèàëûí íººöºä ýëýãäýë,
õîðîãäëûí øèìòãýë òîîöîõã¿é
׺뺺ëºãäºõ i Çàñãèéí ãàçðûí ºðèéí áè÷ãèéí /áîíä/ õ¿¿
îðëîãî i ãàçðûí òîñíû ñàëáàðò á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààõ
ãýðýýíèé äàãóó ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà
îðøèí ñóóã÷ áóñ òàòâàð òºëºã÷
i ãèø¿¿äèéíõýý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàõ ¿éë
àæèëëàãààíû çóó÷ëàëûí ¿íèéí çºð¿¿ãýýñ
îëñîí õîðøîîíû îðëîãî
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Àëáàí i 100 ñàÿ õ¿ðòýë 15%, ò¿¿íýýñ äýýø 30% Àëáàí i 3.0 òýðáóì õ¿ðòýë 10%, ò¿¿íýýñ äýýø 25%
òàòâàðûí i íîãäîë àøãèéí îðëîãîä 15% òàòâàðûí i íîãäîë àøãèéí îðëîãîä 10%
õóâü, i ýðõèéí øèìòãýë 10% õóâü, i ýðõèéí øèìòãýë 10%
õýìæýý i òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé õýìæýý i òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé
õîíæâîðò ñóãàëààíû îðëîãîä 40% õîíæâîðò ñóãàëààíû îðëîãîä 40%
i âèäåî, àóäèî õóóðöãèéí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî 40% i ýðîòèê ìàòåðèàë çàðàõ, ò¿ðýýñë¿¿ëýõ îðëîãîä 40%
i ¿ë õºäëºõ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãûí ä¿íä 2% i ýðîòèê òîãëîëò ÿâóóëñàí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãîä 40%
i õ¿¿ãèéí îðëîãîä 15% i ¿ë õºäëºõ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãûí ä¿íä 2%
i îðøèí ñóóã÷ áóñ õóóëèéí ýòãýýäèéí Ìîíãîë Óëñàä i õ¿¿ãèéí îðëîãîä 10%
îëñîí äàðààõü îðëîãîä 20%: i ýðõ áîðëóóëñíû îðëîãîä 30%
x íîãäîë àøèã i ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæèéí íîãäîõ àøãààñàà
x çýýëèéí õ¿¿, áàòëàí äààëò ãàðãàñíû òºëáºð ãàäààäàä øèëæ¿¿ëáýë øèëæ¿¿ëñýí àøãèéí 20%
x ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî, ò¿ðýýñèéí i îðøèí ñóóã÷ áóñ õóóëèéí ýòãýýäèéí Ìîíãîë Óëñàä
òºëáºð îëñîí äàðààõü îðëîãîä 20%:
x òåõíèêèéí áîëîí áóñàä ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî x íîãäîë àøèã
i îðøèí ñóóã÷ áóñ òàòâàð òºëºã÷ ººðò íîãäîõ x õ¿¿ãèéí îðëîãî
àøãààñàà ãàäààäàä øèëævvëáýë øèëævvëñýí x ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî, ò¿ðýýñèéí òºëáºð
àøãèéí 20% x óäèðäëàãûí çàðäàëä òºëñºí òºëáºð
i Øàøíû áàéãóóëëàãà 20% x Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð áîðëóóëñàí
áàðàà, ã¿éöýòãýñýí àæèë, ¿ç¿¿ëñýí
¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî
Òàòâàðûí i ¿ð òàðèà, òºìñ, õ¿íñíèé íîãîîíû ¿éëäâýðëýëýýñ Òàòâàðûí i ¿ð òàðèà, òºìñ, õ¿íñíèé íîãîî, ñ¿¿, æèìñ æèìñãýíý,
õºíãºëºëò îëñîí îðëîãîä íîãäîõ àëáàí òàòâàðûã 50% õºíãºëºëò òýæýýëèéí óðãàìëûí ¿éëäâýðëýëýýñ îëñîí îðëîãîä
i õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà àëäñàí õví àæèëëàäàã íîãäîõ àëáàí òàòâàðûã 50%
õóóëèéí ýòãýýäèéí îðëîãûí àëáàí òàòâàðûã òóõàéí i 10%-èéí õºðºí㺠îðóóëàëòûí òàòâàðûí
õóóëèéí ýòãýýäèéí íèéò àæèëëàãñäàä òàõèð äóòóó õºíãºëºëòèéã 3 æèë øèëæ¿¿ëýí òîîöíî:
õvíèé ýçýëæ áàéãàà õóâèàð x ¿íäñýí õºðºíãº
x òýðã¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë á¿õèé ñàëáàðò
¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýã øèíýýð áèé áîëãîõ,
ýñõ¿ë ýðõýëæ áàéãàà ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýã
ºðãºòãºõ, øèíý÷ëýõ çîðèëãîîð
x 2007 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ õîéø
õºðºí㺠îðóóëñàí
i õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà àëäñàí èðãýí àæèëëàäàã àæ
àõóéí íýãæèä íèéò àæèëëàã÷äàä õºãæëèéí
áýðõøýýëòýé èðãýíèé ýçýëæ áàéãàà õóâü
õýìæýýãýýð
i äàâõàð òàòâàðûí ãýðýýòýé ãàäààä óëñàä òºëñºí
òàòâàð

11 12
 ÕÓÓ×ÈÍ ÕÓÓËÜ ØÈÍÝ ÕÓÓËÜ
Àëäàãäëûã i çààëò áàéãààã¿é Àëäàãäëûã i òàòâàðûí òàéëàíãèéí àëäàãäëûã äàðààãèéí 2
èðýýä¿éä èðýýä¿éä æèëä øèëæ¿¿ëýí òîîöîõ:
øèëæ¿¿ëýí øèëæ¿¿ëýí x æèë á¿ð õàñàãäàõ àëäàãäëûí õýìæýý íü
òîîöîõ òîîöîõ òóõàéí æèëèéí àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ
îðëîãûí ä¿íãèéí 50 õóâèàñ õýòðýõýýðã¿é
Òàòâàðûí i ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëòòàé:
áàéíà
àìðàëò: 10 æèë x öàõèëãààí, äóëààíû ñòàíö
x 2007 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ
100%, 5 æèë 50% x öàõèëãààí, äóëààí äàìæóóëàõ øóãàì ñ¿ëæýý õîéø ãàðñàí àëäàãäàë õàìààðíà
x àãààðûí òýýâýð, èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæ
x òåëåêîììóíèêàöèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýý Òàòâàðûí áàéõã¿é
x ýð÷èì õ¿÷íèé ýõ ¿¿ñâýð áàðèõ àìðàëò: 10 æèë
x òåõíîëîãèéí øèíý÷ëýë 100%, 5 æèë 50%
Òàòâàðûí i ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëòòàé: Òàòâàðûí áàéõã¿é
àìðàëò: 5 æèë x íåôòü, ò¿ëø îëáîðëîõ àìðàëò: 5 æèë
100%, 5 æèë 50% x ìåòàëëóðã 100%, 5 æèë 50%
x õèìèéí ¿éëäâýðëýë
x ìàøèíû ¿éëäâýðëýë Òàòâàðûí áàéõã¿é
x ýëåêòðîíèê àìðàëò: 3 æèë
Òàòâàðûí i ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý 50-èàñ äýýø 100%, 3 æèë 50%
àìðàëò: 3 æèë õóâèéã ýêñïîðòîëæ áàéâàë
100%, 3 æèë 50% Òàòâàðûí áàéõã¿é
àìðàëò: 1 æèë
Òàòâàðûí i Îðîí íóòãèéí õºãæ뺺ñ õàìààðàí àëñëàãäñàí 100%, 2 æèë 50%
àìðàëò: 1 æèë àéìàã, ñóìäàä øèíýýð ¿éë àæèëëàãàà ýõýëñýí
100%, 2 æèë 50% àæ àõóéí íýãæèä
Òàòâàðûí áàéõã¿é
Òàòâàðûí i Îðîí íóòãèéí õºãæ뺺ñ õàìààðàí àëñëàãäñàí àìðàëò: 1 æèë
àìðàëò: 1 æèë àéìàã, ñóìäàä øèíýýð ¿éë àæèëëàãàà ýõýëñýí 100%, 2 æèë 75%
100%, 2 æèë 75% àæ àõóéí íýãæèä

Òàòâàðûí i Îðîí íóòãèéí õºãæ뺺ñ õàìààðàí àëñëàãäñàí Òàòâàðûí áàéõã¿é

àìðàëò: 2 æèë àéìàã, ñóìäàä øèíýýð ¿éë àæèëëàãàà ýõýëñýí àìðàëò: 2 æèë
100%, 1 æèë 50% àæ àõóéí íýãæèä 100%, 1 æèë 50%

Åðºíõèé i òàòâàðûã ñàð á¿ðèéí 25-íèé äîòîð óðüä÷èëàí

Åðºíõèé i Òàòâàðûí òàéëàíã àêêðóýë ñóóðèàð á¿ðòãýíý
òºëíº i òàòâàðûã ñàð á¿ðèéí 25-íèé äîòîð óðüä÷èëàí
i óëèðëûí òàéëàíã äàðàà óëèðëûí ýõíèé ñàðûí òºëíº
20-íû äîòîð òóøààíà i óëèðëûí òàéëàíã äàðàà óëèðëûí ýõíèé
i æèëèéí òàéëàíã äàðàà îíû 2-ð ñàðûí 10-íû ñàðûí 20-íû äîòîð òóøààíà
äîòîð òóøààíà i æèëèéí òàéëàíã äàðàà îíû 2-ð ñàðûí 10-íû
äîòîð òóøààíà

13 14
 Ìàÿãò ÒÒ - 02 Ìàÿãò ÒÒ - 02
ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆÈÉÍ ÎÐËÎÃÛÍ ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆÈÉÍ ÎÐËÎÃÛÍ
ÀËÁÀÍ ÒÀÒÂÀÐÛÍ ÒÀÉËÀÍ ÀËÁÀÍ ÒÀÒÂÀÐÛÍ ÒÀÉËÀÍ
I. Íèéòëýã õóâü õýìæýýãýýð íîãäóóëàõ òàòâàðûí òîîöîîëîë /ɦɹɧɝɚɧ ɬɽɝɪɽɝɽɽɪ/
2. Òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ çàðäëûí ä¿í ( ìºð 20+21+. . .+ 60) 19
¯ç¿¿ëýëò¿¿ä Ò.Ò-èéí Òàò.àëáà
̺ð òîäîð- õÿíàñàí Öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, íýìýãäýë õºëñ 20
õîéëñîí Ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë 21
1. Íèéò áîðëóóëàëòûí îðëîãî ( ìºð 2+6) 1 Ò¿¿õèé ýä, ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ìàòåðèàë, õàãàñ áîëîâñðóóëñàí ç¿éë 22
1.1 Òàòâàðààñ ÷ºëººëºãäºõ îðëîãûí ä¿í ( ìºð 3+4+5 ) 2 Ýðãýëòèéí áóñ ñàâ áàãëàà áîîäëûí çàðäàë 23
Çàñãèéí ãàçðûí ºðèéí áè÷ãèéí /áîíä/ õ¿¿ Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷, äóëààí, óóð óñ 24
3
Áàðàà, ìàòåðèàëûí õýâèéí õîðîãäîë 25
Ãàçðûí òîñíû ñàëáàðò á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààõ çàð÷ìààð ÌÓ-ûí ÇÃ-òàé
áàéãóóëñàí ãýðýýíèé äàãóó ÌÓ-ûí íóòàã äýâñãýðò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ Ò¿ëø øàòàõóóí, òýýâðèéí õºëñ, ñýëáýã õýðýãñëýë 26
áàéãàà îðøèí ñóóã÷ áóñ àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí ººðò íü íîãäîõ 4 Àæèëëàã÷äàä îëãîñîí øàãíàë, óðàìøóóëàë, áàéð, îðîí ñóóöíû õºëñíèé áîëîí
27
á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîðëóóëàëòààñ îëñîí ýíý õóóëèéí 16.1., 16.2.1. äýõ õýñýãò óíàà, õîîë, ò¿ëøíèé ¿íèéí õºíãºëºëò
çààñàí õóâèàð àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãî ¯íäñýí õºðºíãèéí ýëýãäýë õîðîãäëûí øèìòãýë 28
Ãèø¿¿äèéíõýý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàõ ¿éë àæèëëàãààíû çóó÷ëàëûí ¿íèéí Óðñãàë çàñâàðûí çàðäàë 29
çºð¿¿ãýýñ îëñîí õîðøîîíû îðëîãî 5
Ýíý õóóëèéí 16.2 ò çààñíààñ ãàäíà ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë
1.2 Òàòâàð íîãäîõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 7+8+…+18 ) 6 ¿éë÷èëãýýã ÿâóóëàõ, õºðºí㺠õóäàëäàí àâàõ çîðèëãîîð àâñàí çýýëèéí õ¿¿ãèéí 30
¯íäñýí ¿éëäâýðëýë, àæèë ¿éë÷èëãýýíèé áîðëóóëàëòûí îðëîãî çàðäàë
7
Òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë ¿éë÷èëãýýíèé áîðëóóëàëòûí îðëîãî 8 Õºðºí㺠îðóóëàã÷ààñ îëãîñîí çýýëä òºëñºí õ¿¿ãèéí çàðäàë (õºðºí㺠îðóóëàã÷èéí
¯íý òºëáºðã¿éãýýð áóñäààñ àâñàí áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý 9 ºìíº íü îðóóëñàí õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýýíýýñ 3 äàõèíààñ èë¿¿ã¿é çýýëä 31
Áèåò áóñ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî òºëñºí õ¿¿ãèéí çàðäàë õàìààðíà)
10
Ãàäààä âàëþòèéí õàíøèéí çºð¿¿ãèéí áîäèò àëäàãäàë 32
Òåõíèêèéí, óäèðäëàãûí çºâëºõ áîëîí áóñàä ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî 11
Õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí ¿íý, ýñõ¿ë òóõàéí õóâüöààíä íîãäîõ ýçýìøèã÷èéí
Ãýðýýãýýð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é ýòãýýäýýñ àâñàí òîðãóóëü, àëäàíãè, 33
12 ºì÷èéí õýñýã
õîõèðëûí íºõºí òºëáºðèéí îðëîãî
Áóñäààð ã¿éöýòã¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé õºëñ 34
Ãàäààä âàëþòûí õàíøíû çºð¿¿ãèéí áîäèò îðëîãî 13 Ò¿ðýýñèéí òºëáºð 35
Õóâüöàà, ¿íýò öààñ áîðëóóëñíû îðëîãî 14 Ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí òºëáºðèéí õ¿¿ 36
Õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî 15 Ìýðãýæëèéí ñîíèí, ñýòã¿¿ëèéí çàõèàëãà 37
Õºäëºõ áîëîí ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí ò¿ðýýñèéí îðëîãî 16 Çààâàë äààòãóóëàõ äààòãàëûí õóðààìæ 38
Äààòãàëûí õóðààìæèéí îðëîãî 17 Ñàéí äóðûí äààòãàëûí õóðààìæ 39
Àëáàí òàòâàð íîãäîõ áóñàä îðëîãî 18 Òºñºâò òºëºõººð òàéëàãíàñàí îíöãîé àëáàí òàòâàð 40
2. Òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ çàðäëûí ä¿í ( ìºð 20+21+. . .+ 60) 19 Òºñºâò òºëºõººð òàéëàãíàñàí ¿ë õºäëºõ ýä õºðíºãèéí àëáàí òàòâàð 41
Öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, íýìýãäýë õºëñ 20 Òºñºâò òºëºõººð òàéëàãíàñàí çàðèì á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí ºñºëòèéí àëáàí
42
Ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë 21 òàòâàð
Ò¿¿õèé ýä, ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ìàòåðèàë, õàãàñ áîëîâñðóóëñàí ç¿éë 22 Òºñºâò òºëºõººð òàéëàãíàñàí ÀÒÁªßÕ àëáàí òàòâàð 43
Ýðãýëòèéí áóñ ñàâ áàãëàà áîîäëûí çàðäàë 23 Òºñºâò òºëºõººð òàéëàãíàñàí ãàçàð, áàéãàëèéí íººö àøèãëàñàíû òºëáºð,
44
Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷, äóëààí, óóð óñ 24 õóðààìæ
Áàðàà, ìàòåðèàëûí õýâèéí õîðîãäîë ¯ë õºäëºõ õºðºí㺺ñ áóñàä èìïîðòûí áàðàà, ìàòåðèàë, ò¿¿õèé ýäèéí ãààëèéí
25 45
àëáàí òàòâàð
Ò¿ëø øàòàõóóí, òýýâðèéí õºëñ, ñýëáýã õýðýãñëýë 26 Çýýëèéí ýðñäëèéí ñàí, áîëçîøã¿é àëäàãäëûí ñàí, çýýë òºëºãäºõºä ó÷èð÷
Àæèëëàã÷äàä îëãîñîí øàãíàë, óðàìøóóëàë, áàéð, îðîí ñóóöíû õºëñíèé áîëçîøã¿é àëäàãäëààñ õàìãààëàõ ñàíä òºâëºð¿¿ëñýí õºðºíãº, äààòãàëûí 46
áîëîí óíàà, õîîë, ò¿ëøíèé ¿íèéí õºíãºëºëò 27
áàéãóóëëàãûí òóõàéí æèëä áàéãóóëñàí íººöèéí ñàí
¯íäñýí õºðºíãèéí ýëýãäýë õîðîãäëûí øèìòãýë 28 Çàð ñóðòàë÷èëãààíû çàðäàë 47
Óðñãàë çàñâàðûí çàðäàë 29 Àæèëëàãñäûí ñóðãàëò, äàâòàí ñóðãàëòûí ã¿éöýòãýëýýð íü òîîöñîí çàðäàë 48
Ýíý õóóëèéí 16.2 ò çààñíààñ ãàäíà ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë Àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë 49
¿éë÷èëãýýã ÿâóóëàõ, õºðºí㺠õóäàëäàí àâàõ çîðèëãîîð àâñàí çýýëèéí õ¿¿ãèéí 30 ¯ð áîðäîî, ìàë àìüòíû òýæýýë, ýì òàðèëãà, óðãàìàë õàìãààëëûí àðãà õýìæýýíä
çàðäàë 50
çàðöóóëñàí çàðäàë
Õºðºí㺠îðóóëàã÷ààñ îëãîñîí çýýëä òºëñºí õ¿¿ãèéí çàðäàë (õºðºí㺠Òýýâðèéí çàðäàë 51
îðóóëàã÷èéí ºìíº íü îðóóëñàí õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýýíýýñ 3 äàõèíààñ 31 Áàãà ¿íýòýé ò¿ðãýí ýëýãäýõ ç¿éëèéí çàðäàë 52
èë¿¿ã¿é çýýëä òºëñºí õ¿¿ãèéí çàðäàë õàìààðíà)
Õºäºëìºð õàìãààëëûí çàðäàë 53
Ãàäààä âàëþòèéí õàíøèéí çºð¿¿ãèéí áîäèò àëäàãäàë 32
Õîëáîî, áè÷èã õýðýã, öýâýðëýãýý, õàðóóë õàìãààëàëòûí çàðäàë 54
Õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí ¿íý, ýñõ¿ë òóõàéí õóâüöààíä íîãäîõ ýçýìøèã÷èéí
33 Ãàìøãèéí óëìààñ ó÷èðñàí õîõèðîë 55
ºì÷èéí õýñýã
Áàðàà, ìàòåðèàëûí õýâèéí õîðîãäîë 56
Áóñäààð ã¿éöýòã¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé õºëñ 34
Áàéãàëü îð÷íûã íºõºí ñýðãýýõ çîðèëãîîð òºâëºð¿¿ëñýí ìºíãºí õºðºí㺠57
Ò¿ðýýñèéí òºëáºð 35
Àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäîí òºëñºí òîðãóóëü,
Ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí òºëáºðèéí õ¿¿ 36 58
áóñäàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí òºëñºí òºëáºð
Ìýðãýæëèéí ñîíèí, ñýòã¿¿ëèéí çàõèàëãà 37 Áîðëóóëñàí õºäëºõ ýä õºðºíãèéí ¿ëäýãäýë ºðòºã 59
Çààâàë äààòãóóëàõ äààòãàëûí õóðààìæ 38 Òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ áóñàä çàðäëóóä 60

15 16
Ìàÿãò ÒÒ - 02 ÒÀÉËÀÍ (¿ðãýëæëýë) Ìàÿãò ÒÒ - 02 ÒÀÉËÀÍÃÈÉÍ ÌÀßÃÒ ÍªÕªÕ ÇÀÀÂÀÐ
3. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí çàëðóóëãà ( ìºð 62+63+. . . + 68 ) 61
Àëáàí òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ ñàéí äóðûí äààòãàëûí õóðààìæèéí òàòâàð
1. Ýíýõ¿¿ òàéëàíã òàòâàð òºëºã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóä íÿãòëàí
62 áîäîõ á¿ðòãýëýý ¿íýí çºâ ãàðãàæ, ÀÀÍÎÀÒ-ûí õóóëüä çààñàí õóãàöààíä
íîãäóóëàõ îðëîãûí 15 õóâèàñ õýòýðñýí ä¿í
Àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäîí òºëñºí òîðãóóëü, áóñäàä
63 òàòâàðûí àëáàíä òàéëàãíàõ ¿¿ðýãòýé.
ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí òºëñºí òºëáºð
Àëáàí òîìèëîëòûí çàðäëûí õýòýðñýí ä¿í / òºðèéí àëáàí õààã÷äûí àëáàí òîìèëîëòûí
64
çàðäëûí ä¿íãýýñ 2 äàõèíààñ èë¿¿ã¿é áàéíà / 2. Íèéò áîðëóóëàëòûí îðëîãûí ä¿í (ìºð 1)-ã òàòâàðààñ ÷ºëººëºãäºõ
Áàíê, áàíê áóñ ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãûí çýýë òºëºãäºõºä ó÷èð÷ áîëçîøã¿é àëäàãäëààñ îðëîãûí ä¿í (ìºð 2) äýýð òàòâàð íîãäîõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 6)-íýìæ
õàìãààëàõ ñàí, õàäãàëàìæ çýýëèéí õîðøîîíû çýýëèéí ýðñäëèéí ñàíãèéí òàòâàð íîãäîõ 65
îðëîãîîñ õàñàãäñàí çýýëèéí òºëºãäñºí ä¿í òîäîðõîéëíî.
Àëáàí òàòâàðààñ ÷ºëººëºõ îðëîãî îëîõîä ãàðñàí çàðäàë 66
Àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó ñóóòãàí òîîöîõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷
àëáàí òàòâàð ñóóòãààã¿é ä¿í
67 3. Òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ ÷ºëººëºãäºõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 2)-ã
Áóñàä 68 ÀÀÍÎÀÒàòâàðûí õóóëüä çààñàí òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ ÷ºëººëºãäºõ
4. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 6-19+61) 69 îðëîãóóä áîëîõ 3-5 äýõ ìºð¿¿äèéí ä¿íã íýìæ òîäîðõîéëíî.
5. ªìíºõ æèëèéí òàòâàðûí òàéëàíãààð ãàðñàí àëäàãäàë /òóõàéí æèëèéí àëáàí
70
òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿íãèéí 50 õóâèàñ õýòðýõã¿é/ (1 äýõ æèë, 2 äàõü æèë)
6. Ýöñèéí òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 69-70) 71 4.Òàòâàð íîãäîõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 6)-ã 7-18 äàõü ìºðèéí ä¿íã¿¿äèéã
7. Íîãäóóëñàí òàòâàð 72 íýìæ òîäîðõîéëíî. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóä ººðèéí ¿íäñýí
8. Õºíãºëºãäºõ òàòâàðûí ä¿í (ìºð 74+75+76+77) 73 ¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãîî 7-ð ìºðºíä, òóñëàõ
ÀÀÍÁÎÀÒ-ûí õóóëèéí 19äóãààð ç¿éëèéí 1 äàõ õýñãèéí äàãóó 74 ¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãîî 8-ð ìºðºíä òóñãàíà. Çýýë,
ÀÀÍÁÎÀÒ-ûí õóóëèéí 19äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõ õýñãèéí äàãóó 75
ÀÀÍÁÎÀÒ-ûí õóóëèéí 19äóãààð ç¿éëèéí 5 äàõ õýñãèéí äàãóó (1-ð æèë, 2 –ð æèë, 3 æèë) 76
äààòãàë, áèðæ, áðîêåðûí áàéãóóëëàãóóä, áàðüöààëàí çýýëä¿¿ëýõ,
ÀÀÍÁÎÀÒ-ûí õóóëèéí 19äóãààð ç¿éëèéí 8 äàõ õýñãèéí äàãóó 77 õºðºí㺠ò¿ðýýñë¿¿ëýõ, çóó÷ëàõ ¿éë àæèëëàãààã ººðèéí ¿íäñýí ¿éë
9. Íèéòëýã õóâü õýìæýýãýýð òºëáºë çîõèõ òàòâàð (ìºð 72-73) 78 àæèëëàãààíû õýëáýð áîëãîí ÿâóóëæ áóé àæ àõóéí íýãæ¿¿ä äýýðõ ¿éë
àæèëëàãààíààñ îëñîí îðëîãîî òàéëàíãèéí ìàÿãòûí ¿íäñýí
II. Òóñãàéëñàí õóâü õýìæýýãýýð íîãäóóëàõ òàòâàðûí òîîöîîëîë
¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî ãýñýí 7-ð ìºðºíä áè÷íý.
10. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýã õóäàëäñàí áóþó òºëáºðòýé
àøèãëóóëñàí, ýðîòèê òîãëîëò ÿâóóëñàí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð 79 Õàðèí äýýðõ ¿éë àæèëëàãààã òóñëàõ ¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé
(80* 40%) õýëáýðýýð ýðõëýæ áàéãàà áîë òàéëàíãèéí ìàÿãòûí 8-18 äýõ ìºðºíä
Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýã õóäàëäñàí áóþó òºëáºðòýé àøèãëóóëñàí, ýðîòèê
òîãëîëò ÿâóóëñàí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî
80 òóñãàæ õàðóóëíà.
11. ¯ë õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñàíû îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 82*2% ) 81
¯ë õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîðëóóëñàíû îðëîãî 82
12.Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé õîíæâîðò ñóãàëààíû îðëîãîä
5. Òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ çàðäëûí ä¿í (ìºð 19)-ã 20-60 äýõ
íîãäóóëñàí òàòâàð (87* 40%)
83 ìºð¿¿äýä çààñàí çàðäëóóäûã íýìæ òîäîðõîéëíî. ªºðººð õýëáýë
1. Îðëîãûí ä¿í 84 òóõàéí òàéëàíãèéí õóãàöààíä ãàðñàí á¿õ çàðäëóóäûã çîðèóëàëò,
2. Áàðèìòààð íîòëîãäîõ çàðäàë 85
òºð뺺ð íü àíãèëæ òóñãàíà. 40-ð ìºðºíä òóñãàñàí òºñºâò òºëºõººð
3. Õîíæâîðò îëãîñîí ìºí㺠áîëîí áàðààíû ¿íý 86
4. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãî (ìºð 84- 85- 86) 87 òàéëàãíàñàí îíöãîé àëáàí òàòâàð ãýäýãò òàéëàíò õóãàöààíä íîãäñîí
13.Òóñãàéëñàí õóâü õýìæýýãýýð òºëáºë çîõèõ òàòâàðûí ä¿í (ìºð 79+ 81+ 83) 88 îíöãîé àëáàí òàòâàð áàéíà. (Ǻâõºí áàðèìòààð íîòëîãäîõ çàðäëûí
14. Íèéò òºëáºë çîõèõ òàòâàðûí ä¿í ( ìºð 78+88) 89 ä¿íã îðóóëàí òîîöíî)
III.Òàòâàðûí òîîöîîëîë Äò Êò
Èë¿¿ 90
Òàéëàíãèéí ýõíèé ¿ëäýãäýë 6. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí çàëðóóëãà (ìºð 61)-ûã ÀÀÍÎÀÒ-ûí
Äóòóó 91
Íîãäóóëñàí òàòâàð 92 õóóëüä çààñàí òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõã¿é çàðäëóóä (ìºð 62-
Äàíñààð òºëñºí
ÿéöýòãýë 93 68)-ûí íèéëáýðýýð òîäîðõîéëíî. ªºðººð õýëáýë 20-60 äýõ ìºðºí äýýð
ªºð÷ëºëò /+,-/ 94 òºð뺺ð íü çàäàëæ òóñãàñàí çàðäëóóäààñ ÀÀÍÎÀÒ-ûí õóóëèéí äàãóó
Áýëýí áóñààð òºëñºí 95
Èë¿¿ òºëºëòºä ñóóòãàñàí 96 òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãääàãã¿é çàðäëóóäûã 62-68 äàõü ìºðºíä
Áóöààí îëãîñîí 97 òóñãàíà.
Õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí 98
Èë¿¿ 99
Òàéëàíãèéí ýöñèéí ¿ëäýãäýë
Äóòóó 100

17 18
 ÌÀßÃÒ ÍªÕªÕ ÇÀÀÂÀÐ (¿ðãýëæëýë) ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹1

7. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 69)-ã òàòâàð íîãäîõ îðëîãûí ä¿í Ãýðýýãýýð îëãîñîí õºäºëìºðèéí õºëñ, øàãíàë, óðàìøóóëàë,
(ìºð 6) -ãýýñ òàòâàð íîãäîõ îðëîãîîñ õàñàãäàõ çàðäëûí ä¿í (ìºð 19)-ã òýäãýýðòýé àäèëòãàõ îðëîãîîñ ñóóòãàí òîîöñîí
õàññàí ä¿í äýýð òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí çàëðóóëãà (ìºð 61)-ûã íýìæ òàòâàðûí ìýäýý /ìàÿãò ÒÒ - 11(2)/
òîäîðõîéëíî.

8. ªìíºõ æèëèéí òàòâàðûí òàéëàíãààð ãàðñàí àëäàãäëûí ä¿í ( ìºð 70) (Òóõàéí óëèðëûí õóãàöààíä îëãîãäñîí îðëîãûí õóâüä áºãëºãäºíº )
íü ÀÀÍÎÀÒ-ûí õóóëèéí äàãóó ºìíºõ 2 æèëèéí òàòâàðûí òàéëàíãààð (ìÿíãàí òºãðºãººð)
ãàðñàí àëäàãäàë áàéõ áà òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí 50 õóâèàñ õýòýð÷ Ñóóòãóóëàã÷èéí Òàòâàð
òºëºã÷èéí
áîëîõã¿é. ̺ðèéí 1 æèë, 2 æèë ãýñýí ¿ç¿¿ëýëòèéã õýä äýõ æèëèéí îðëîãî, Îðëîãî
Îðëîãûí
àëäàãäëûã õàñàæ áàéãààãààñ íü õàìààð÷ äóãóéëíà. ¹ òàòâàðûí îëãîñîí
ä¿í
Ñóóòãóóëñàí
ÒÒÄ Íýð á¿ðòãýëèéí îãíîî òàòâàð
äýâòðèéí
äóãààð
9. Ýöñèéí òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿í (ìºð 71)-ã òàòâàð íîãäóóëàõ
îðëîãûí ä¿í (ìºð 69)-ýýñ ºìíºõ æèëèéí òàòâàðûí òàéëàíãààð ãàðñàí
àëäàãäëûí ä¿í (ìºð 70)-ã õàñàæ òîäîðõîéëíî.

10. Íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 72)-ûã ÀÀÍÎÀÒ-ûí õóóëèéí 17-ð ç¿éëèéí

1-ðò çààñàí õóâü õýìæýýãýýð òîîöîæ òîäîðõîéëíî.

11. Õºíãºëºãäºõ òàòâàðûí ä¿í (ìºð 73)-íü ìºí õóóëèéí 19-ð ç¿éëä
çààñíû äàãóó òîäîðõîéëæ 74-77 äàõü ìºð¿¿äýä òóñãàñàí
õºíãºëºëò¿¿äèéí íèéëáýð áàéíà. 76 äàõü ìºðèéí 1 , 2 , 3 æèë ãýñýí
¿ç¿¿ëýëòèéã õýä äýõ æèëèéí òàòâàðûí õºíãºëºëò ýäýëæ áàéãààãààñ íü
õàìààð÷ äóãóéëíà.

12. Íèéòëýã õóâü õýìæýýãýýð òºëáºë çîõèõ òàòâàð (ìºð 78)-ûã

íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 72)-ààñ õºíãºëºãäºõ òàòâàðûí ä¿í (ìºð 73)-ã
õàñ÷ òîäîðõîéëíî.

13. Õóóëüä çààñàí òóñãàéëñàí òàòâàðóóä (ìºð 79, 81, 83)-ûã ÀÀÍÎÀÒ-
ûí õóóëèéí 17-ð ç¿éëèéí 2-ðò çààñàí õóâü õýìæýýãýýð òîîöîæ
òîäîðõîéëíî.

14. Íèéò òºëáºë çîõèõ òàòâàðûí ä¿í (ìºð 89)-ã (ìºð 78+ 88) íýìæ
òîäîðõîéëíî.

įÍ

19 20
 ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹2

Öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ áîëîí òýäãýýðòýé àäèëòãàõ

(¿ðãýëæëýë)
îðëîãîîñ ñóóòãàñàí àëáàí òàòâàðûí òàéëàí
/ìàÿãò ÒÒ - 11/
I. ØÓÓÄ ÎÐËÎÃÎ /ìÿíãàí òºãðºã/ II. ØÓÓÄ ÁÓÑ ÎÐËÎÃÎ /ìÿíãàí òºãðºã/

Ì Òàò.Òºëºã÷ 13. Òàòâàð íîãäîõ øóóä áóñ îðëîãûí íèéò ä¿í

¯ç¿¿ëýëò Ä¿í (19+20+21+22+23+24)
ºð Òîî
(òàòâàð íîãäîõ øóóä áóñ îðëîãîä öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, 19
I II III IV øàãíàë, óðàìøóóëàë äýýð àæèë îëãîã÷îîñ íýìæ îëãîæ áàéãàà
1.Öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, øàãíàë, óðàìøóóëàë áîëîí òóõàéí àæèëòíààñ àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä øóóä
òýäãýýðòýé àäèëòãàõ õºäºëìºð ýðõëýëòèéí îðëîãî 1 õîëáîãäîëã¿é äàðààõü áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãûã
(2+3) õàìðóóëíà)
1.1 Àæèë îëãîã÷òîé áàéãóóëñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýíä 13.1 ¯íý òºëáºðã¿é, ýñõ¿ë õºíãºëºëòòýé ¿íýýð òýýâðèéí
çààñíû äàãóó àâ÷ áàéãàà ¿íäñýí öàëèí, íýìýãäýë õºëñ, 20
2 õýðýãñëýýð ¿éë÷ëýõ, ò¿¿í÷ëýí óíààíû ìºíãèéã áýëíýýð îëãîõ
íýìýãäýë, øàãíàë, óðàìøóóëàë, àìðàëòûí íºõºí îëãîâîð,
òýòãýâýð òýòãýìæ òýäãýýðòýé àäèëòãàõ îðëîãî (ìÿí.òºã) 13.2 îðîí ñóóöíû àøèãëàëòûí çàðäëûí òºëáºð, áàéðíû õºëñ,
21
ò¿ëøíèé ìºíãèéã áýëíýýð îëãîõ
1.2 ¯íäñýí àæëûí ãàçðààñ áóñàä õóóëèéí ýòãýýä áîëîí
õóâü õ¿íòýé áàéãóóëñàí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð àæèë, ¿¿ðýã 13.3 õîîëíû ìºíãèéã áýëíýýð îëãîõ, ¿çâýð ¿éë÷èëãýýíèé
3 22
ã¿éöýòãýæ àâñàí õºäºëìºðèéí õºëñ, øàãíàë, óðàìøóóëàë, îëãîâîð
òýäãýýðòýé àäèëòãàõ îðëîãî (ìÿí.òºã) 13.4 àõóéí ¿éë÷ëýã÷, æîëîî÷, öýöýðëýã÷èéí áîëîí áóñàä
23
2. Ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ
4 13.5 àæèë îëãîã÷èä, ýñõ¿ë áóñàä ýòãýýäýä òºëºõ ºð
øèìòãýëèéí ä¿í
3. Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãûí ä¿í (1-4) 5 áàðàãäóóëñíû òºëáºð
24
13.6 àðèëæààíû çýýëèéí õ¿¿ãýýñ äîîãóóð õ¿¿òýé îëãîñîí
4. Íîãäóóëñàí òàòâàð (5*10 õóâü) 6 õ¿¿ãèéí çºð¿¿
5. Àæèë îëãîã÷îîñ àæèëòàí, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íä 13.7 àäèëòãàõ áóñàä îðëîãî 25
îëãîñîí òýòãýìæ áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä îðëîãîä 7
íîãäóóëñàí òàòâàð (8*10 õóâü) 14. Øóóä áóñ îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (18*10 õóâü) 26
5.1 Àæèë îëãîã÷îîñ àæèëòàí, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íä 15. Ñóóòãàâàë çîõèõ íèéò òàòâàðûí ä¿í (17+25) 27
8
îëãîñîí òýòãýìæ áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä îðëîãî
6. Àæèë îëãîã÷îîñ àæèëòàí, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íä
9 III. ÒÀÒÂÀÐ ÒÎÎÖÎÎËÎË Äò Êò
ºãñºí áýëãýíä íîãäóóëñàí òàòâàð (10*10 õóâü)
6.1Àæèë îëãîã÷îîñ àæèëòàí, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íä
10
ºãñºí áýëýã Óðüä òàéëàíãèéí ýöñèéí èë¿¿ /Êò/, äóòóó /Äò/ 28
7.Һ뺺ëºí óäèðäàõ çºâëºë, õÿíàëòûí çºâëºë, îðîí
òîîíû áóñ çºâëºë áîëîí áóñàä çºâëºë, õîðîî, àæëûí Ñóóòãàí òîîöîæ òºñºâò øèëæ¿¿ëñýí òàòâàðûí ä¿í /Êò/ 29
õýñãèéí ãèø¿¿íèé öàëèí õºëñ, øàãíàë, óðàìøóóëàë, 11
òýäãýýðòýé àäèëòãàõ îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (12*10 Òàéëàíãèéí ýöñèéí èë¿¿ /Êò/, äóòóó /Äò/ 30
õóâü)
7.1 Һ뺺ëºí óäèðäàõ çºâëºë, õÿíàëòûí çºâëºë, îðîí Òºñºâò òºëºõ íèéò òºëáºðèéí ä¿í /Äò/ 31
òîîíû áóñ çºâëºë áîëîí áóñàä çºâëºë, õîðîî, àæëûí
12
õýñãèéí ãèø¿¿íèé öàëèí õºëñ, øàãíàë, óðàìøóóëàë,
òýäãýýðòýé àäèëòãàõ îðëîãî
8. Ãàäààä, äîòîîäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýí Òàéëàíã ¿íýí çºâ ãàðãàñàí: Òàéëàíã õ¿ëýýí àâñàí:
áîëîí áóñàä ýòãýýäýýñ ºãñºí á¿õ òºðëèéí øàãíàë, 13
óðàìøóóëàëä íîãäóóëñàí òàòâàð (14*10 õóâü) Äàðãà /Çàõèðàë/: ............. Òàòâàðûí óëñûí áàéöààã÷: ..............
8.1 Ãàäààä, äîòîîäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýí
áîëîí áóñàä ýòãýýäýýñ ºãñºí á¿õ òºðëèéí øàãíàë, 14 Åðºíõèé íÿãòëàí áîäîã÷: . . . . . . . . . . . . .
óðàìøóóëàë
Òàòâàðûí èòãýìæëýãäñýí íÿãòëàí áîäîã÷ . . . . . . . . . . . . . .
9. Íîãäóóëñàí íèéò òàòâàðûí ä¿í (6+7+9+11+13) 15
10. Õºíãºëºãäºõ òàòâàðûí ä¿í 16
11. Ñóóòãàâàë çîõèõ íèéò òàòâàðûí ä¿í (15-16) 17 200 îíû ñàðûí ºäºð
12. Òàòâàðûí õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëñíèé äàðàà òàòâàðààñ
18
á¿ðýí ÷ºëººëºãäñºí èðãýäèéí òîî.

21 22
ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹ 2 ÍªÕªÕ ÇÀÀÂÀÐ
Òàéëàíã áºãëºõ人 3-ð áàãàíàíä òóõàéí ¿ç¿¿ëýëòèéí òàòâàð òºëºã÷èéí
òîî, 4-ð áàãàíàíä òóõàéí ¿ç¿¿ëýëòèéí ìºíãºí ä¿íã îíû ýõíýýñ ºññºí
ä¿íãýýð, ìÿíãà÷èëæ áºãëºíº.
2-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áóé
àæèëëàãñäàä îëãîñîí öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ, íýìýãäýë öàëèí,
òýòãýìæ, èë¿¿ öàãèéí õºëñ, óð ÷àäâàðûí íýìýãäýë, çýðýã öîëíû
íýìýãäýë, óäààí æèë àæèëëàñíû íýìýãäýë, àìðàëò áàÿð ¸ñëîëûí ¿åä
àæèëëàñíû íýìýãäýë, õýýðèéí áîëîí õîðòîé õ¿íä íºõöëèéí íýìýãäýë,
ñàð óëèðàë æèëèéí àæëûí ¿ð ä¿íãèéí øàãíàë çýðýã îðëîãûã ýíä
òóñãàíà. Óã îðëîãûã òîîöîõäîî òàéëàíò õóãàöààíä õàìààðàõ ñàðóóäûí
öàëèíãèéí òîîöîîíû õ¿ñíýãòèéí «îëãîâîë çîõèõ öàëèí» ä¿íã¿¿äèéã
íýìæ ãàðãàíà. Òàéëàíò õóãàöààíä õàìààðàõ ñàðóóäûã õàðóóëáàë:
1-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3 ñàðóóäûí öàëèíãèéí
õ¿ñíýãò¿¿ä
2-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6 ñàðóóäûí öàëèíãèéí
õ¿ñíýãò¿¿ä
3-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ñàðóóäûí
öàëèíãèéí õ¿ñíýãò¿¿ä
4-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12
ñàðóóäûí öàëèíãèéí õ¿ñíýãò¿¿ä
3-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü òàéëàíò õóãàöààíû ñàðóóäàä îëãîñîí äýýðõ
òºðëèéí îðëîãóóäûí ä¿í áàéíà.
4-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü àæèëëàãñàäûí ººðºº áèå äààí òºëºõ ýð¿¿ë
ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýëèéã àæèëëàãñäàä îëãîâîë
çîõèõ öàëèíãèéí ä¿í áîëîí ãýðýýãýýð îëãîñîí õºäºëìºðèéí õºëñíèé
ä¿íãýýñ õóóëèíä çààñíû äàãóó 10 õ¿ðòýë õóâèàð òîîöîæ íîãäóóëàõ
áºãººä 10 õóâèàð òîîöîæ íîãäóóëñàí òîõèîëäîëä 1-ð ìºðèéí ä¿íã 10
õóâèàð ¿ðæ¿¿ëæ ãàðãàñàíòàé òýíö¿¿ áàéíà.
6-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü òàéëàíò õóãàöààíä õàìààðàõ ñàðóóäûí öàëèíãèéí
23
òîîöîîíû õ¿ñíýãò¿¿äèéí «ñóóòãàâàë çîõèõ òàòâàð» -ûí ä¿íã¿¿äèéí
íèéëáýð áàéíà.
8, 10, 12, 14-ð ìºð¿¿äèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü òàéëàíò õóãàöààíû ñàðóóäàä îëãîñîí äýýðõ
òºðëèéí îðëîãóóäûí ä¿í áàéíà.
16-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü òàéëàíò õóãàöààíä õàìààðàõ õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí
ñàðûí öàëèíãèéí òîîöîîíû õ¿ñíýãòèéã ¿íäýñëýí ñàðä 7000 òºãðºãèéã
õºíãºëíº. Òàéëàíò õóãàöààíä õºíãºëºãäºõ òàòâàðóóäûã õàðóóëáàë:
1-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3 ñàðóóäûí íèéëáýð 21.0 ì/ò
2-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6 ñàðóóäûí íèéëáýð
áóþó 42.0 ì/ò
3-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ñàðóóäûí
íèéëáýð áóþó 63.0 ì/ò
4-ð óëèðëûí òàéëàíãèéí õóãàöààíä: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12
ñàðóóäûí íèéëáýð áóþó 84.0 ì/ò
18-ð ìºðèéí ä¿í:
Ýíä òàâèãäàõ ä¿í íü òàéëàíò õóãàöààíä õàìààðàõ õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí
ñàðûí öàëèíãèéí òîîöîîíû õ¿ñíýãòèéã ¿íäýñëýí ñàðä õºíãºëºõ 7000
òºãðºãèéã õºíãºëñíèé äàðàà «ñóóòãàâàë çîõèõ òàòâàð» íîãäîõã¿é áîëæ
áóé àæèëëàãñäûí òîîíû íèéëáýð áàéíà. Ýíý ¿ç¿¿ëýëòèéã çºâõºí 3-ð
áàãàíû ä¿í äýýð áºãëºíº.
20-ð ìºðººñ 26-ð ìºð¿¿äýä òàâèãäàõ ä¿í:
¯íý òºëáºðã¿é, ýñõ¿ë õºíãºëºëòòýé ¿íýýð òýýâðèéí õýðýãñëýýð
¿éë÷ëýõ, ò¿¿í÷ëýí óíààíû ìºíãèéã áýëíýýð îëãîõ, îðîí ñóóöíû
àøèãëàëòûí çàðäëûí òºëáºð, áàéðíû õºëñ, ò¿ëøíèé ìºíãèéã áýëíýýð
îëãîõ, õîîëíû ìºíãèéã áýëíýýð îëãîõ, ¿çâýð ¿éë÷èëãýýíèé îëãîâîð,
àõóéí ¿éë÷ëýã÷, æîëîî÷, öýöýðëýã÷èéí áîëîí áóñàä ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ,
àæèë îëãîã÷èä, ýñõ¿ë áóñàä ýòãýýäýä òºëºõ ºð áàðàãäóóëñíû òºëáºð,
àðèëæààíû çýýëèéí õ¿¿ãýýñ äîîãóóð õ¿¿òýé îëãîñîí õ¿¿ãèéí çºð¿¿,
àäèëòãàõ áóñàä îðëîãî áàéíà.
24
 ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹3 ÑÓÓÒÃÀÃ×ÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ ¹4

Ñóóòãàã÷èéí õóâü õ¿íä îëãîñîí îðëîãîîñ Ñóóòãàã÷èéí àæ àõóéí íýãæèä îëãîñîí îðëîãîîñ
ñóóòãàñàí àëáàí òàòâàðûí òàéëàí ñóóòãàñàí àëáàí òàòâàðûí òàéëàí
I. ÒÀÒÂÀÐ ÍÎÃÄÓÓËÀËÒ /ìÿíãàí òºãðºã/ I. ÒÀÒÂÀÐ ÍÎÃÄÓÓËÀËÒ /ìÿíãàí òºãðºã/
Ì Òàò Ì Òàò
¯ç¿¿ëýëò ºð Òºëºã÷ Ä¿í ¯ç¿¿ëýëò ºð Òºëºã÷ Ä¿í
òîî òîî
I II III IV I II III IV
1. Óðëàãèéí òîãëîëò, ñïîðòûí òýìöýýíèé øàãíàë, íààäìûí áàé 1 1. Ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæèéí òºëººëºã÷èéí ãàçðûí ººðò íîãäîõ
øàãíàëä íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 2*5 õóâü) àøãààñàà ãàäààäàä øèëæ¿¿ëñýí àøèã, îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð 1
(ìºð 4 *20 õóâü)
1.1 Óðëàãèéí òîãëîëò, ñïîðòûí òýìöýýíèé øàãíàë, íààäìûí áàé
2
øàãíàë 1.1 Ãàäààäàä øèëæ¿¿ëñýí àøèã, îðëîãûí ä¿í 2
2. Øèíæëýõ óõààí, óòãà çîõèîë, óðëàãèéí á¿òýýë òóóðâèõ, øèíý 1.2 ׺뺺ëºãäºõ îðëîãî
á¿òýýë, á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîëîí àøèãòàé çàãâàð çîõèîí á¿òýýõ, (ãàçðûí òîñíû ñàëáàðò á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààõ çàð÷ìààð ¿éë àæèëëàãàà
ñïîðòûí òýìöýýí, óðëàãèéí òîãëîëòîä îðîëöîõ çàìààð îëñîí 3 3
ÿâóóëæ áàéãàà îðøèí ñóóã÷ áóñ àëáàí òàòâàð òºëºã÷èéí àëáàí òàòâàð
îðëîãî, òýäãýýðòýé àäèëòãàõ áóñàä îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð òºëñíèé äàðààõü îðëîãîî ãàäààäàä øèëæ¿¿ëñýí ä¿í)
(4*5 õóâü) 4
1.3 Òàòâàð íîãäóóðàõ îðëîãî (ìºð 2-3)
2.1 Øèíæëýõ óõààí, óòãà çîõèîë, óðëàãèéí á¿òýýë òóóðâèõ, øèíý 2.Íîãäîë àøãèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 9 *10 õóâü) 5
á¿òýýë, á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîëîí àøèãòàé çàãâàð çîõèîí á¿òýýõ,
ñïîðòûí òýìöýýí, óðëàãèéí òîãëîëòîä îðîëöîõ çàìààð îëñîí 4 2.1 Õºðºí㺠îðóóëàã÷èéí ºìíº íü îðóóëñàí õºðºí㺠îðóóëàëòûí
6
îðëîãî, òýäãýýðòýé àäèëòãàõ áóñàä îðëîãî õýìæýýíýýñ 3 äàõèíààñ äàâñàí çýýëä òºëñºí õ¿¿ãèéí çàðäàë
2.2 Íîãäîë àøãèéí îðëîãî 7
3. Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé õîíæâîðò 2.3 Õóâüöàà áîëîí õºðºíãèéã àíõ õóäàëäàí àâñàí ¿íý /Àëáàí òàòâàð
ñóãàëààíû îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð ( ìºð 6*40 õóâü) 5
òºëºã÷èéí õóâü íèéë¿¿ëñýí àæ àõóéí íýãæ òàòàí áóóãäñàí òîõîëäîëä 8
3.1Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîì, ýä ìºíãºíèé õîíæâîðò àíõ õóäàëäàæ àâñàí ¿íèéã õàñàæ òîîöíî /
ñóãàëààíû îðëîãî 6 Òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãî ( ìºð 6+7-8) 9
4. Íîãäîë àøãèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð ( ìºð 8*10 õóâü ) 7 3.Ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 11 *10%) 10
3.1 Ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî 11
4.1Õóâüöààíû íîãäîë àøèã, õóâü õ¿ðòýã÷èéí îðëîãî 8 4. Õ¿¿ãèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð ( ìºð 13 *10 õóâü) 12
5. Ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (ìºð 10*10%) 9 4.1 Õ¿¿ãèéí îðëîãî
5.1 Ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî 10 (çýýëèéí áîëîí õàäãàëàìæèéí õ¿¿, õàðèëöàõ äàíñíû ¿ëäýãäýë, áàòëàí
13
äààëò ãàðãàñíû òºëáºð, ºðèéí áè÷èã/áîíä/, õóóëü áîëîí ãýðýýíèé äàãóó
6. Õ¿¿ãèéí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð ( ìºð 12*10 õóâü ) 11 àâ÷ áàéãàà õ¿¿, àíçûí îðëîãî)
6.1Õ¿¿ãèéí îðëîãî (çýýëèéí áîëîí õàäãàëàìæèéí õ¿¿, õàðèëöàõ 5.Ýðõ áîðëóóëñíû îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð ( ìºð 15 *30%) 14
äàíñíû ¿ëäýãäýë, áàòëàí äààëò ãàðãàñíû òºëáºð, ºðèéí áè÷èã/áîíä/, 12 5.1 Ýðõ áîðëóóëñíû îðëîãî 15
õóóëü áîëîí ãýðýýíèé äàãóó àâ÷ áàéãàà õ¿¿, àíçûí îðëîãî)
6.Ìîíãîë óëñàä îðøèí ñóóã÷ áóñ òàòâàð òºëºã÷èéí ÌÓ-ä ¿éë
7. Ñóóòãàñàí íèéò òàòâàðûí ä¿í ( 1+ 3+ 5+ 7+ 9+ 11) 13 àæèëëàãàà ÿâóóëæ îëñîí îðëîãîä íîãäóóëñàí òàòâàð (( ìºð 16
17+18+19+20 )*20 õóâü)
6.1 ÌÓ-ä á¿ðòã¿¿ëýí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà àæ àõóéí íýãæýýñ
17
II. ÒÀÒÂÀÐ ÒÎÎÖÎÎËÎË Äò Êò àâñàí íîãäîë àøãèéí îðëîãî
6.2 Çýýëèéí õ¿¿ãèéí áîëîí áàòëàí äààëò ãàðãàñíû òºëáºð 18
Ñóóòãàâàë çîõèõ íèéò òàòâàðûí ä¿í 14 6.3 Ýðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãî, ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí õ¿¿ãèéí îðëîãî,
Óðüä òàéëàíãèéí ýöñèéí èë¿¿ /Êò/, äóòóó /Äò/ 15 óäèðäëàãûí çàðäàëä òºëñºí òºëáºð, ò¿ðýýñèéí òºëáºð, áèåò áîëîí 19
áèåò áóñ õºðºí㺠àøèãëóóëñíû îðëîãî
Ñóóòãàí òîîöîæ òºñºâò øèëæ¿¿ëñýí òàòâàðûí ä¿í /Êò/ 16
6.4 ÌÓ-ûí íóòàã äýâñãýð äýýð áîðëóóëñàí áàðàà, ã¿éöýòãýñýí àæèë,
20
Òàéëàíãèéí ýöñèéí èë¿¿ /Êò/, äóòóó /Äò/ 17 ¿ç¿¿ëñýí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî
Òºñºâò òºëºõ íèéò òºëáºðèéí ä¿í /Äò/ 18 7. Ñóóòãàñàí òàòâàðûí íèéò ä¿í (1+5+10 +12 +14 +16 ) 21
8. Äàâõàð òàòâàðûí ãýðýýãýý𠺺ð÷ëºãäñºí òàòâàðûí ä¿í 22

25 26
ÀÍÓ-ûí Îëîí óëñûí õºãæëèéí àãåíòëàãèéí Ýäèéí
çàñãèéí áîäëîãûí øèíýòãýë, ºðñºëäºõ ÷àäâàð
òºñëèéí òóñëàëöààòàé áýëòãýí õýâëýâ.