Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.

TL07D301/

Àãóóëãà

НЭГ. ÓÄÈÐÒÃÀË

1.1 Үүсэл хөгжил.............................................................................................2

1.2 Авто тээврийн газар байгуулах эрх зүйн үндэслэл............................4

ХОЁР. ÑÓÄÀËÃÀÀÍÛ ÕÝÑÝÃ

2.1 Байгууллагын эрхэм зорилго зорилтууд.............................................5

2.2 Байгууллагын үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл...............................6

2.3 Байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт.............................................8

2.3.1 Захиргаа хүний нөөцийн хэлтэс..................................................................9
2.3.2 Техник хяналт, оношлогооны хэсэг.........................................................12
2.3.3 Тээврийн хэлтэс...........................................................................................13
2.3.4 Санхүү, аж ахуйн хэлтэс.............................................................................15
2.3.5 Хяналт шинжилгээ үнэлгээний хэсэг.......................................................16
2.3.6 Тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн хэлтэс................................................17
2.3.7 Санхүүгийн байдал......................................................................................22

ГУРАВ. įÃÍÝËÒ

Хавсралт

Ашигласан материал

1
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

ÍÝÃ. ÓÄÈÐÒÃÀË

1.1 Үүсэл хөгжил

Ардын хувьсгалаас өмнө манай улсад механикжсан тээвэр

хөгжөөгүй, улс орны ачаа, зорчигч тээвэрлэлтийг албан
журмын тэмээн жин, морин өртөөгөөр залгуулж, нийслэл
хүрээнд зорчигчдыг морин тэрэг зөөдөг байжээ. Хувьсгалын
дараа Монгол улсын засгийн газар улс орноо хөгжүүлэх
зорилт дэвшүүлж, 1922 оны эцсээр Засгийн газраас шийдвэр
гаргасны дагуу Цэргийн яамны дэргэд 10 гаруй авто машинтай анхны авто гарааш 1923
онд байгуулагдаж тээвэр хийх болсноор үндэсний тээврийн байгууллагын суурь тавигдсан
ба 1925 оны 07 дугаар сарын 15-нд механикжсан тээврийн үйл ажиллагааг зохион
байгуулах Монгол улсын тээх нэвтрүүлэх газар байгуулснаар авто тээврийн салбар үүсчээ.

1929 онд Монгол улс, ЗХУ-ын хооронд байгуулсан хамтын ажиллагааны

хэлэлцээрийн дагуу хувь нийлүүлсэн тээх нэвтрүүлэх газар “Монгол транс”-ыг 20
машинтайгаар байгуулсан ба 1936 онд “Монгол транс”-ын үндсэн хөрөнгийг манай улсад
үнэ төлбөргүйгээр шилжүүлж, үндэсний бие даасан байгууллага “Монгол тээхийн ерөнхий
газар”-ыг байгуулжээ.
БНМАУ-ын бага хурлын тэргүүлэгчид, ардын сайд нарын зөвлөлийн 1940 оны хамтарсан
53/40 тоот тогтоолоор Зам тээврийн яамыг бие даалган байгуулж, ачаа ба зорчигч, усан
замын тээвэр, зам барилгын ажлыг төвлөрүүлэн удирдах болсон юм.
1966 онд СНЗ-ийн 60 дугаар тогтоолоор хот хоорондын
тээвэрлэлтийг зохицуулах, тээврийн ашиглалтанд хяналт тавих
үүрэгтэй Авто тээврийн төв диспетчерийг удирдах газар, аймгуудын
Тээврийн удирдах газрыг байгуулсан байна. Хот хоорондын
тээврийн ачаа, бараа асар их нэмэгдсэнтэй холбогдуулан 1975 онд
СНЗ-ийн тогтоол гарч, Авто тээврийн төв диспетчерийн удирдах
газрыг Ачаа тээврийн удирдах газар,Зорчигч тээврийн үйлчилгээний төв гэсэн 2
байгууллага болгон зохион байгуулсан байна.

2
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

Авто тээврийн тухай хууль 1999 онд шинээр батлагдсанаар автотээврийн салбар эрх
зүйн зохицуулалттай болж түүнийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан нийтээр дагаж мөрдөх
дүрэм, журам, стандартуудыг боловсруулан гаргаж мөрдүүлж байна. 2004 онд ЗТАЖЯам
байгуулагдснаар Тээврийн газрыг Тээврийн үйлчилгээний төв болгон зохион байгуулж,
тус төв Улаанбаатар хот болон бүх аймагт өөрийн албараа байгуулан улс, хот хоорондын
болон орон нутгийн тээврийг зохицуулан, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавьж, тээврийн
хэрэгсэлд техникийн хяналтын үзлэг оношлогоо хийж хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг
хангуулан ажиллаж байсан.

“Төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг батлах

тухай” Улсын Их Хурлын 2008 оны 43 дугаар тогтоолоор Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч
агентлаг Авто тээврийн газрыг шинээр байгуулсан. Тээврийн үйлчилгээний төвийн аж
ахуйн үйл ажиллагаа эрхэлж байсан салбаруудыг нэгтгэж Монгол Улсын Засгийн Газрын
2009 оны 07 дугаар сарын 14-ний өдрийн 213 дугаар тогтоолоор Автотээврийн тухай
хуулийн 17.1-д заасан үйл ажиллагааг эрхлэн явуулах чиг үүрэг бүхий “Тээврийн
хэрэгслийн оношлогоо, хяналт зохицуулалтын алба” улсын төсөвт үйлдвэрийн газрыг
байгуулсан.

3
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

1.2. Авто тээврийн газар байгуулах эрх зүйн үндэслэл

ÇÀÌ ÒÝÝÂÝÐ, ÁÀÐÈËÃÀ ÕÎÒ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒÛÍ ÑÀÉÄÛÍ ÒÓØÀÀË

2009.03.05 äóãààð 56 Óëààíáààòàð

õîò

Àâòî òýýâðèé ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíû ñòðàòåãè, á¿òöèéí

ººð÷ëºëòèéí õºòºëáºð çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö áàòëàõ òóõàé

Çàñãèéí ãàçðûí òóõàé õóóëèéí 24.1.4, Çàñãèéí ãàçðûí àãåíòëàãèéí ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé
õóóëèéí 9 ä¿ãýýð 9.1 äýõ çààëò, Çàñãèéí ãàçðûí 2008 îíû 64 ä¿ãýýð òîãòîîëûã òóñ òóñ ¿íäýñëýí
òóøààõ íü:

1. Çàñãèéí ãàçðûí õýðýãæ¿¿ëýã÷ àãåíòëàã - Àâòî òýýâðèéí ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíû

ñòðàòåãè, çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òöèéí ººð÷ëºëòèéí õºòºëáºðèéã 1 ä¿ãýýð õàâñðàëò ¸ñîîð
áàòàëñóãàé.
2. Çàñãèéí ãàçðûí õýðýãæ¿¿ëýã÷ àãåíòëàã – Àâòî òýýâðèéí ãàçðûí çîõèîí áàéãóóëàëòûí
á¿òöèéã 2 äóãààð õàâñðàëòààð áàòàëæ, îðîí òîîíû õÿçãààðûã 61 õ¿íýýð òîãòîîñóãàé.
3. Àâòî òýýâðèéí òóõàé õóóëèéí 17.1-ä çààñàí ¿éë àæèëëàãààã ýðõëýí ÿâóóëàõ òýýâðèéí
õýðýãñëèéí îíîøëîãîî, õÿíàëò çîõèöóóëàëòûí òºâèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òöèéã 3 äóãààð
õàâñðàëòààð áàòàëñóãàé.
4. Òýýâðèéí õýðýãñëèéí îíîøëîãîî, õÿíàëò çîõèöóóëàëòûí òºâèéí àæèëòíû îðîí òîîíû õÿçãààð,
¿éë àæèëëàãààíû çàðäëûí òºëºâëºãººã 2009 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íèé äîòîð áàòëóóëàí ìºðäºæ
àæèëëàõûã àâòî òýýâðèéí ãàçàðò ¿¿ðýã áîëãîñóãàé.
5. Ýíý òóøààë ãàðñàíòàé õîëáîãäóóëàí “ä¿ðýì, çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö, îðîí òîî, çàðäëûí
òºñºâ áàòëàõ òóõàé” ÇÒÀÆ ñàéäûí 2004 îíû 8 äóãààð òóøààë, “çîõèîí áàéãóóëàëòûí
á¿òöýä ººð÷ëºëò îðóóëàõ òóõàé” ÇÒÀÆ ñàéäûí 2007 îíû 69 ä¿ãýýð òóøààëûã òóñ òóñ
õ¿÷èíã¿é áîëãîñóãàé.

Ñàéä Õ.Áàòòóëãà

ХОЁР. ÑÓÄÀËÃÀÀÍÛ ÕÝÑÝÃ

4
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

2.1 Байгууллагын эрхэм зорилго, çîðèëòóóä

Хүн амын авто тээврийн эрэлт хэрэгцээг хангаж, хэрэглэгчдийн эрх ашгийг
дээдэлсэн, улс орны нийгэм эдийн засгийн нийтлэг эрх ашигт нийцсэн авто тээврийн
тогтвортой системийг бий болгох, төр захиргааны байгууллагаас авто тээврийг хөгжүүлэх
талаар баримтлах бодлого, чиглэл, шийдвэрийг хэрэгжүүлж, улс болон хот хоорондын
ачаа, зорчигч тээвэрлэлтийн үйлчилгээг боловсронгуй болгох, тээврийн хэрэгслийн
техникийн байдалд тавих хяналтыг сайжруулж хэрэглэгчдийг хөдөлгөөний аюулгүй
байдал хангасан, хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй тээврийн
хэрэгсэл ашигладаг болгоход эрхэм зорилго оршино.

Байгууллагын тэргүүлэх зорилтууд

 Монгол улсын “Авто тээврийн тухай хууль” түүнд нийцүүлэн төр

захиргааны эрх бүхий байгууллагуудаас нийтээр дагаж
мөрдүүлэхээр гаргасан дүрэм журам, стандартуудын
хэрэгжилтийг хангуулж, хяналт тавих
 Монгол улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Засгийн газар болон төр
захиргааны байгууллагаас гаргасан тогтоол шийдвэрүүдийг хэрэгжүүлэх

5
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

 Хөрш зэргэлдээ орнуудтай байгуулсан Засгийн газар хоорондын олон улсын авто
тээврийн харилцааны тухай хэлэлцээр, Засгийн газар хоорондын комиссын
шийдвэрийг хэрэгжүүлэх
 Өөрийн хариуцсан асуудлаар гадаад орны болон олон улсын адил түвшний
байгууллагуудтай хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, Засгийн газар болон ЗТБХБЯ-ны
сайдын эрх олгосноор гэрээ хэлэлцэл байгуулж ажиллах

Байгууллагын стратегийн зорилтууд

 Улс, хот хоорондын ачаа, зорчигч тээвэрлэлтийн чанар, хүртээмж, хяналт,

зохицуулалтын механизмыг олон улсын жишиг, стандартын шаардлагад нийцүүлэн
боловсронгуй болгох
 Техникийн хяналтын үзлэг оношлогоонд жил бүр бүх тээврийн хэрэгслийг
хамруулж, замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангуулах, хүний эрүүл мэнд,
байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах
 Байгууллага, хамт олны хүрэхээр тэмүүлж буй эцсийн үр дүнг бий болгохын тулд
хүрээлэн буй орчны бүх нөхцөлд тохирсон зохион байгуулалтын бүтцийг бий
болгох, хөдөлмөр хуваарилалтын оновчтой систем тогтоох, өндөр ур чадвар бүхий
мэргэжилтэн бэлтгэх, хүний идэвхийн хүчин зүйлийг сайжруулах арга механизмыг
бий болгох

2.2 Байгууллагын үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл

 Монгол улсын Засгийн газар, салбарын яамны стратегийн

бодлого, зорилттой нийцүүлэн авто тээврийн салбарын
удирдлага, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох
 Төр захиргааны эрх бүхий байгууллагуудаас нийтээр дагаж
мөрдүүлэхээр гаргасан хууль, тогтоомж, норм норматив,
стандартад авто тээврийн салбарын эрх зүйн актуудыг нийцүүлэн боловсронгуй
болгох, түүний хэрэгжилтийг хангуулж, хяналт тавих

6
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

 Тээвэрлэлтийн үйлчилгээг хэрэглэгчдийн болон улс орны нийгэм эдийн засгийн

нийтлэг эрх ашигт нийцүүлэн боловсронгуй болгох зорилгоор тээвэр
зохицуулалтын үйл ажиллагааг тасралтгүй, хүртээмжтэй, үр ашигтай зохион
байгуулах
 Техникийн хувьд бүрэн тээврийн хэрэгслийг замын хөдөлгөөнд оролцуулж
хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангуулж байх зорилгоор тээврийн хэрэгслийн
техникийн хяналтын үзлэг оношлогоо, бүртгэлийн системийг боловсронгуй болгож
байх
 Олон улсын хамтын ажиллагааны гэрээ, хэлэлцээрт нийцүүлэн авто тээврийн
салбарын гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн, үйл ажиллагааг зохион байгуулах
 Хөрөнгө оруулалт, түүний үр өгөөжийг дээшлүүлэх зорилгоор эдийн засаг, хамтын
ажиллагааг өргөжүүлж, авто тээврийн салбарын эдийн засаг, хөрөнгө оруулалт,
хөгжлийн бодлогын төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх
 Монгол улсын “Авто тээврийн тухай хууль” түүнд нийцүүлэн төр захиргааны эрх
бүхий байгууллагуудаас нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан дүрэм журам,
стандартуудын хэрэгжилтийг хангуулж, захиргааны хяналт тавих
 Төв болон орон нутгийн салбаруудын үйл ажиллагаанд компьютерийн онлайн
систем нэвтрүүлэх, мэдээлийн нэгдсэн, төвлөрсөн сан бүрдүүлж ашиглах,
сурталчлах
 Төрийн албаны тухай хууль, тогтоомж, стандартад нийцүүлэн төрийн захиргаа,
удирдлагын манлайлалыг хангаж, хүний нөөцийн менежментийг боловсронгуй
болгож хөгжүүлэх
 Байгууллагын дотоод үйл ажиллагааг сайжруулах зорилгоор үйл ажиллагааны эрх
зүйн актуудыг холбогдох хууль, тогтоомжинд нийцүүлэн боловсронгуй болгох,
баримт бичгүүдийн бүрдлийн стандартыг хангуулах, мэдээ, мэдээллийн чанарыг
сайжруулж, хяналт шинжилгээ-үнэлгээний механизмыг боловсронгуй болгох

7
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

2.3Байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт

Тус төв тамгын, тээвэр зохицуулалтын, техникийн хяналтын, санхүүгийн, хяналт

шалгалтын хэлтсүүдтэй бөгөөд Улаанбаатар хотод техникийн хяналтын үзлэг
оношлогооны Баянгол, Сонгинохайрхан, Баянзүрх төвүүд, хот хоорондын зорчигч
тээврийн үйлчилгээний Сонгинохайрхан, Баянзүрх авто вокзалууд, Замын-Үүдэд улс

хоорондын зорчигч тээврийн үйлчилгээ, техникийн хяналтын үзлэг оношлогооны болон

бүх аймгийн төвд тээвэр зохицуулалт, техникийн хяналтын үзлэг оношлогоо хариуцсан
салбаруудтай. Ñõåì 1.

8
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

2.3.1 Захиргаа хүний нөөцийн хэлтэс

Çàõèðãàà õ¿íèé íººöèéí õýëòñèéí çîðèëãî.

Байгууллага, хамт олны хүрэхээр тэмүүлж буй эцсийн үр дүнг бий болгохын тулд
тухайн цаг үеийн нөхцөл шаардлагад нийцсэн зохион байгуулалтын бүтцийг бий болгох,
хөдөлмөр хуваарилалтын оновчтой систем тогтоох, хүний нөөцийн менежментийг
боловсронгуй болгох арга механизмуудыг авч хэрэгжүүлэхэд эрхэм зорилго оршино.

Çàõèðãàà õ¿íèé íººöèéí õýëòñèéí çîðèëòóóä:

1. Дээд газрын бодлого чиглэл, шийдвэрүүдийг байгууллагын ойрын болон хэтийн

төлөвлөлтөнд тусган хэрэгжүүлэх

2. Байгууллагын дотоод үйл ажиллагааг боловсронгуй болгож, эрх зүйн баримт

бичгүүдийн стандартыг хангуулах

3. Хүний нөөцийн удирдлагаар хангаж, хүний идэвхийн хүчин зүйл, хэрэгцээг хангасан
хөшүүрэг, журам, урамшууллын механизмуудыг боловсронгуй болгож мөрдүүлэх

Õýëòñèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí ÷èãëýë¿¿ä

1. Байгууллагын дотоод үйл ажиллагааны эрх зүйн актуудыг боловсронгүй болгож, түүнд
бодлого чиглэл, хууль эрх зүй, утга найруулгын хяналт тавьж , мөрдүүлэх

2. МУ-ын хууль, дээд газрын тогтоол шийдвэр, дотоодын эрх зүйн актууд, баримт
бичгүүдийн төрөлжсөн сангуудыг бүрдүүлж, ажилтнуудыг мэдээллээр хангах

3. Хэлтэс, салбар, ажилтнуудын ажлын үр бүтээлийг дээшлүүлэх, ачааллыг жигдрүүлэх

үүднээс хөдөлмөр хуваарилалтын оновчтой систем тогтоох, ажлын байр бүрээр ажлын
байрны тодорхойлолт боловсруулж мөрдүүлэх.

4. Хэлтэс, салбаруудын үйл ажиллагааны хяналт шинжилгээ, үнэлгээнд тулгуурлан ажлын

үр дүнд холбогдох хариуцлага тооцох

9
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

5. Оношлогооны төвүүд, автовокзал, тусгай зөвшөөрлийн асуудлыг холбогдох газруудад

тавьж шийдвэрлүүлэх, ажлын даалгавар боловсруулах, тендер зарлах, шалгаруулах, зураг
төсөв хийлгэх, бариулах

6. Хууль тогтоомж, стандартад нийцүүлэн албан хэргийг хөтлөх, архивийн сан хөмрөг
үүсгэх, хариутай албан бичгийн барагдуулалтанд тавих хяналтын системийг боловсронгуй
болгож мөрдүүлэх

7. Ажилтнуудын ажлын цаг ашиглалтыг сайжруулж, цаг ашиглалтанд бүртгэлээр тавих

хяналтыг боловсронгуй болгох

8. Ажилтнуудын ажлын цаг ашиглалтыг сайжруулж, цаг ашиглалтанд бүртгэлээр тавих

хяналтыг боловсронгуй болгох

9. Байгууллагад үүссэн өр төлбөрийг холбогдох газар, хууль хяналтын байгууллагад тавьж

шийдвэрлүүлэх

Õýëòñèéí á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëò

Ñõåì 2.

Õýëòñèéí 2010 îíû çîðèëò

o Салбарын 2010 оны тэргүүлэх чиглэл, МУ-ын Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр,
Нийгэм эдийн засгийн зорилтод тус албаас хийж гүйцэтгэх ажлын саналыг

10
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

байгууллагын тухайн жилийн зорилттой нийцүүлэн оновчтой тогтоох, гүйцэтгэлийг

улирал бүр гаргаж, тайланг салбарын яаманд хугацаанд нь мэдээлэх.
o Салбарын сайдтай тус албаны захирлын байгуулсан 2010 оны бүтээгдэхүүн
нийлүүлэх контрактын гэрээг шинээр байгуулж бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийг хангах
үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг салбарын яаманд хугацаанд нь мэдээлэх.
o Салбарын сайдтай байгуулсан 2010 оны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх контрактын
гэрээний зүйл заалтад нийцүүлэн хэлтэс, салбарын удирдлагуудтай хөдөлмөрийн
гэрээ байгуулж ажиллах, дүгнэх.
o Тус албаны үйл ажиллагаанд мөрдлөг болгох МУ-ын хууль, тогтоомж, тэдгээрт
нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн баримт бичиг, байгууллагын дотор үйлчлэх дүрэм,
журам, заавруудыг нийт ажилтнуудад танилцуулж мөрдөх материалаар хангах.
o Байгууллагын хэлтэс салбаруудын ажлын уялдаа холбоог сайжруулах, ажлын
давхардал, хийдлийг арилгах, албан тушаалтнуудын ажлын ачааллыг жигдрүүлэх
зорилгоор бүтэц зохион байгуулалтыг шинэчлэх төсөл санал боловсруулж
шийдвэрлүүлэх.
o Байгууллагын хуримтлагдсан ашгаас ажилчдын нийгмийн асуудал, ахуй хангамж,
орон сууцны нөхцөлийг сайжруулах арга хэмжээг төлөвлөн 2010 оны хөрөнгө
оруулалтын төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх , төрөөс орон сууцны зээлд
хамрагдах ажилтнуудын судалгааг гарган холбогдох газарт хүргүүлж
шийдвэрлүүлэх.
o Ажлын байрны нөхцөлийг сайжруулах, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангуулах
зорилгоор ажлын байр, өрөө тасалгаа бүрт үзлэг явуулж, дүгнэлт гарган цаашид
сайжруулах арга хэмжээний төлөвлөгөө, төсөв гаргаж хэрэгжүүлэх.
o Хүний нөөцийн төрөлжсөн судалгаануудыг улирал бүр гаргаж, удирдлагуудыг үнэн
зөв мэдээллээр хангах ахмад настнуудын нийгмийн хамгааллыг сайжруулж,
хүндэтгэл ¿ç¿¿ëýõ

11
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

2.3.2 Техник хяналт, оношлогооны хэëòýñ

¯éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí ÷èãëýë

Улсын хэмжээнд тээврийн хэрэгслийн техник, технологийн хяналт, оношлогоо,

бүртгэлийн үйл ажиллагаа эрхлэн явуулдаг.

Монгол улсын Засгийн газар тээврийн хэрэгслийн ашиглалтаас хүний эрүүл мэнд,
байгаль орчин, нийгэм эдийн засагт учруулж байгаа сөрөг үр дагаврыг бууруулах
зорилгоор Дэлхийн банк болон Нордикийн хөгжлийн сангийн урт хугацааны хөнгөлөлттэй
зээлээр “Тээвэр хөгжүүлэх” төслийн хүрээнд “Тээврийн хэрэгсэлд техникийн хяналтын
үзлэг, оношлогоо хийх төвүүд байгуулах, бүртгэлийн нэгдсэн сүлжээ бий болгох” дэд
төслийг 2001-2006 оны хооронд хэрэгжүүлсэн.

Төслөөр Улаанбаатар хотод оношлогооны 7 шугам бүхий 3 төв, орон нутагт

хосолсон үйл ажиллагаатай оношлогооны 21 төвийг байгуулж 2005 оны 4 дүгээр сараас
эхлэн тээврийн хэрэгсэлд техникийн хяналт, оношлогоог Автотээврийн тухай хуулийн
дагуу жилийн турш хийж, мэдээлийн сан бүрдүүлэн ажиллаж байна.

12
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

Техникийн хяналтын хэлтэс нь бүх оношлогооны төвүүдийн үйл ажиллагаа

удирдах, тоног төхөөрөмж, бүртгэлийн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах, мэрэгжлийн
инженер техникийн ажилчдыг сургах, хууль эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох
чиглэлээр ажиллаж байна.

 Õýëòñèéí óриа

ОНОШЛОГОО - АЮУЛГҮЙ ТЭЭВЭР

Техник хяналт, оношлогооны хэëòñèéí зорилт

Монгол улсын нутаг дээр ашиглагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг техникийн

хяналт, оношлогоонд бүрэн хамруулж, техникийн найдвартай ажиллагаа, хөдөлгөөний
аюулгүй байдлыг хангаж, зам, тээврийн осол зөрчил болон байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг
нөлөөллийг бууруулна.

Амжилт, ололт

2010 онд Монгол Улсын нийт тээврийн хэрэгслийн 91 гаруй хувийг оношлогоонд
хамруулсан амжилтаар өнгөрсөн оноо үдсэн бөгөөд байгууллагын "Шилдэг хэлтэс, алба"-
аар шалгарсан юм.

2.3.3 Òýýâðèéí õýëòýñ

¯éë àæèëëàãààíû çîðèëãî

        Монгол Улсын Авто тээврийн тухай хууль болон Авто тээврийн талаар төрөөс
баримтлах бодлого, чиглэлийг хэрэгжүүлэх, улс, хот хоорондын ачаа, зорчигч тээвэрлэлт,
шуудан, жуулчин тээвэрлэлтийн үйлчилгээг зохицуулан зохион байгуулахад оршино.

13
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

¯éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë

1. Улс хоорондын зорчигч болон ачаа тээвэрлэлтийн үйлчилгээг зохицуулах, зохион

байгуулах;

2. Хот хоорондын зорчигч болон ачаа тээвэр, шуудан тээвэрлэлтийн үйлчилгээг

зохицуулах, зохион байгуулах;

3. Жуулчин тээвэрлэлтийн үйлчилгээг зохицуулах, зохион байгуулах

Хот хоорондын тээвэрлэлтийн талаар: Хот хоорондын тээвэрлэлтийг 21 аймгийн 32

сум, 58 чиглэлд 41 аж ахуйн нэгжээр гүйцэтгүүлж, зохицуулан, зохион байгуулж байна.

Улс хоорондын тээвэрлэлтийн талаар: Хөрш орнуудтай байгуулсан Автотээврийн

хэлэлцээр, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх уулзалтын протокол, автотээврийн тухай хууль,
автотээврийн стандартуудыг мөрдлөгө болгож улс хоорондын зорчигч, ачаа тээвэрлэлтэнд
нээлттэй Монгол улсын бүх хилийн боомтоор зохицуулан зохион байгуулж байна. Улс
хоорондын ачаа тээвэрлэлтээр 52 аж ахуйн нэгж байгууллага, Улс хоорондын зорчигч

14
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

тээвэрлэлтээр 4 аж ахуйн нэгж байгууллага тус тус тусгай зөвшөөрөл аван үйлчилгээ
эрхэлж байна.

Жуулчин тээвэрлэлтийн талаар: “Автотээврийн тухай” хууль, түүнд оруулсан нэмэлт

өөрчлөлт, “Жуулчны автотээврийн үйлчилгээ. Ерөнхий шаардлага” MNS 5231:2003
монгол улсын стандарт, засгийн газраас жуулчин тээвэрлэлтийн талаар явуулж байгаа
бодлого чиглэлийг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.

2.3.4 Ñàíõ¿¿, àæ àõóéí õýëòýñ

Õýëòñèéí ýðõýì çîðèëãî

         Монгол улсын нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль болон бусад хууль
тогтоомжуудыг хэрэгжүүлж, нягтлан бодох бүртгэлийг олон улсын стандартын дагуу
хөтөлж, санхүүгийн тайлан тэнцэл гаргах, албаны удирдлага болон санхүүгийн тайлан
хэрэглэгчдийг цаг хугацаанд нь үнэн зөв мэдээллээр хангах ажлыг зохион байгуулахад
оршино.

¯éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë

1. Төв алба, нийслэл дэхь 4 салбар, хөдөө орон нутаг дахь 22 салбарын сар, улирал,
жилийн тайлан тэнцэл гарган нэгтгэх.

2. Албаны үйл ажиллагааны хэтийн болон ойрын бүх төлөвлөгөө, төсвийг зохион
байгуулж, биелэлтэнд хяналт тавьж гүйцэтгэлийг хянуулах.

3. Сар бүр улсын төсвийн орлого, зарлагын гүйцэтгэлийн мэдээг нэгтгэн гаргах

4. Албаны хэмжээнд үйл ажиллагааг хэвийн найдвартай явуулах боломжийг хангаж,

санхүүжилт, хөрөнгө оруулалтын асуудлыг шийдвэрлэх.

5. Хөрөнгийн бодитой найдвартай байдлыг хангах үүднээс улирал, жилийн эцсийн

тооллого, бүртгэлийг зохион байгуулах.

15
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

6. Төв алба болон салбаруудын аж ахуй, хангамж, ажиллагсдын ажиллах нөхцөл

боломжийг хангах.

7. Нийт ажиллагсдын цалин хөлс, нийгмийн даатгалтай холбоотой асуудлыг цаг хугацаанд
нь шийдвэрлэх.

8. Татварын алба, нийгмийн даатгалын байгууллага болон бусад аж ахуй нягт хамтран
ажиллаж, хоорондын тооцоог баталгаажуулах.

Õýëòñèéí á¿òýö
Ñõåì 3.

2.3.5 Хяналт шинжилгээ үнэлгээний хэëòýñ

Õýëòñèéí çîðèëãî

        ТХОХЗАлбаны эрхэм зорилгыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн бодлого, төлөвлөгөө,

хөтөлбөр, төсөл, хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээрийн хэрэгжилтэд хяналт -
шинжилгээ хийх, үр дүнд нь үнэлгээ өгөх, удирдлагыг цаг үеэ олсон үнэн зөв мэдээ,
мэдээллээр хангах

16
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

Ñòðàòåãè çîðèëò

        Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний стратеги зорилт нь тус албаны  үйл ажиллагааны явц
байдал, зардал, үр нөлөөлөл, гүйцэтгэлийн хүрсэн түвшинг бодитойгоор тогтоож, төсвийн
ерөнхийлөн захирагчтай ерөнхий менежерийн /захирал/ байгуулсан контрактын гэрээний
биелэлтийн үр дүнд судалгаа шинжилгээ хийж, ололт дутагдлыг тодорхойлоход
шаардлагатай мэдээлэл, санал дүгнэлт,зөвлөмжөөр хангахад чиглэгдэнэ.

¯éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë

1. Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр Зам, Тээвэр, Барилга, Хот Байгуулалтын
Яамны сайдын эрхлэх асуудлын хүрээнд тусгагдсан зорилт, арга хэмжээний хэрэгжилтийг
хангуулах

2. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай менежерийн байгуулсан контрактын гэрээ, албаны

үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилтэнд хяналт шинжилгээ хийж үнэлэлт өгөх

3. Үйлдвэрийн газрын бүх төрийн төсөл, хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээрийн

хэрэгжилтэнд хяналт шинжилгээ хийж, үр дүнд нь үнэлгээ өгөх.

4. Албаны бүх төрлийн төсөл, хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээрийн хэрэгжилтэнд

хяналт шинжилгээ хийж, үр дүнд нь үнэлгээ өгөх.

5. Тээвэрлэгч аж ахуй нэгж байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шинжилгээ хийж,

үнэлэлт өгөх

2.3.6 Òýýâðèéí õýðýãñëèéí á¿ðòãýëèéí õýëòýñ

           Автотээврийн тухай хуулийн 17,1-д заасан үйл ажиллагааг эрхлэн явуулах чиг үүрэг
бүхий “Автотээврийн хэрэгслийн бүртгэлийг хөтлөх, улсын дугаар олгох” үйл ажиллагааг
тус албаны Тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн хэлтэс хэрэгжүүлж байна.

17
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

          Тус хэлтэс нь тээврийн хэрэгслийн шилжилт, хөдөлгөөний бүртгэлийг хөтлөх үйл

ажиллагааг нийслэлд 2009 оны 12 дугаар сарын 24-ний, аймгуудад 2010 оны 01 дүгээр
сарын 13-ны өдрөөс эхлүүëñýí байна.

           Автотээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн хэлтэс нь Улаанбаатар хотын бүх дүүрэг, 21

аймаг дахь салбарт тээврийн хэрэгслийн шилжилт, хөдөлгөөнийг хийж байгаа бөгөөд, бүх
салбарууд интернетийн болон дотоод сүлжээгээр холбогдон мэдээллээ онлайнаар
солилцож, мэргэжлийн дадлага туршлагатай ажилчид, албан хаагч, инженер техникийн
ажилтнаар бүрэн хангагдан ажиллаад байгаа билээ.

Тээврийн Хэрэгслийн Оношлогоо Хяналт Зохицуулалтын Алба салбар нэгжүүд

Õ¿ñíýãò 1.

Улаанбаатар хотын салбарууд

Салбарууд Хаяг Утас
Баянгол оношлогооны Баянгол дүүрэг, 20-р хороо, Хөсөг трэйд
681543
салбар ХХК-ны хашаанд
Баянзүрх дүүрэг, 8-р хороо, Цагдаагийн
Баянзүрх салбар 463383, 463385
акедемийн баруун талд
Баянзүрх дүүрэг, 8-р хороо, Цагдаагийн
Баянзүрх автовокзал 70153386
акедемийн баруун талд
Сонгинохайрхан Сонгинохайрхан дүүрэг, 20-р хороо,
633139, 632606
оношлогооны салбар Автобус 2-р баазын баруун хойно
Сонгинохайрхан Сонгинохайрхан дүүрэг, Драгон төвийн
633139, 632606
автовокзал хажууд
Орон нутгийн салбарууд
Салбарууд Хаяг Утас

18
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

Цэцэрлэг сум, 4-р баг, "Гуурс хөлөг"

Архангай салбар 21006, 91994945
ХХК-ийн байр
Баянхонгор сумын 1-р баг, "Ганбогд"
Баянхонгор салбар 22467, 91994943
ШТС-ын ард
Өлгий сум, 3 дугаар баг, "Керкем" ХХК-
Баян-Өлгий салбар 21911, 91994936
ийн байр
Булган сум, 4-р баг, "Автотээвэр-Бу" 230044, 24001,
Булган салбар
ХХК-ийн байр 91994938
Говь-Алтай салбар Есөн булаг сум, 3 дугаар баг. 23360, 91994946
Сүмбэр сум, 2-р баг, Баянхайрхан ХХК-
Говьсүмбэр 23028,91994939
ны байр
Дархан-Уул салбар Дархан сум, 8-р баг, Бавуугийн гудамж 36602, 9199 4937
Дорнод салбар Хэрлэн сум, 6-р баг, 34а байр 21407, 91999726
Сайншанд сум, 2-р баг, "Ус цаг уурын
Дорноговь салбар 22248, 91994934
шинжилгээний газар".
Дундговь салбар Ариунболор ХХК-ийн байранд 23938, 91994933
Улиастай сум, Өлзийт баг, "Овоон бүрд"
Завхан салбар 23633, 91994944
ХХК-ийн байр
21013, 21371,
Замын Үүд салбар Замын Үүд сум, 1-р баг, 12-р хэсэг
91994955
Арвайхээр сум, 1-р баг, "ӨВ-Усжуулагч"
Өвөрхангай салбар 23994, 91994942
ХХК-ийн байр
Өмнөговь салбар Даланзадгад сум, 3-р баг. 23434, 91994951
Баруун урт сум, 1-р баг, Тэмүүлэл элч
Сүхбаатар салбар 22225, 91994941
ЗБН-ийн байр
Сэлэнгэ салбар Сүхбаатар сум, 4-р баг 22075, 91994953
Баянөндөр сум, Уурхайчин баг, "Кроун-
Орхон салбар 71227, 91994950
Эрд" ХХК-ийн байр
Зуун мод сум, 5-р баг, "АЗЗА" ХХК-ийн
Төв салбар 23104, 91994952
байр
Увс салбар Улаангом сум, 5р дугаар баг. 24084, 91994952
Жаргалант сум, Бичигт баг, "Их манлай"
Ховд салбар 23641, 91994935
ХХК-ийн байр
Мөрөн сум, 5 дугаар баг, "Ган хүлэг"
Хөвсгөл салбар 24020, 91994954
ХХК-ийн байр
Хэрлэн сум, 5-р баг, "Чин тал" ХХК-ны
Хэнтий салбар 22301, 91994940
байр
19
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

Õýëòñèéí ýрхлэх үндсэн ажил үүрэг

Тээврийн хэрэгсэлийн оношлогоо, хяналт зохицуулалтын алба нь төр захиргааны

байгууллагаас авто тээврийг хөгжүүлэх талаар баримтлах бодлого чиглэл, шийдвэр,
Монгол улсын “Авто тээврийн тухай” хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам,
стандартуудыг хэрэгжилтийг хангуулж, хэрэглэгчдийн эрх ашигт нийцсэн улс болон хот
хоорондын ачаа, зорчигч тээвэрлэлтийн үйлчилгээний зохион байгуулалт, зохицуулалт,
хяналт, тээврийн хэрэгсэлд техникийн хяналтын үзлэг, оношлогоо хийх үйл ажиллагаа
эрхэлдэг.

Үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлт

Монгол улсын нийт ачаа тээвэрлэлтийн 25.0, зорчигч тээвэрлэлтийн 97.8 хувийг
авто тээврийн хэрэгслээр гүйцэтгэж байна.

Хот хоорондын тээвэр. Хот хоорондын зорчигч тээврийн

үйлчилгээг 31 аж ахуйн нэгж байгууллага 903 тээврийн хэрэгслээр
гүйцэтгэж байна.

Улс хоорондын тээвэр Хөрш зэргэлдээ ОХУ болон БНХАУ-ын 10 боомтоор улс
хоорондын зорчигч, ачаа тээвэрлэлтийн үйлчилгээг 11 аж ахуйн нэгж гүйцэтгэж байна.

 Техникийн хяналт оношлогоо

Дэлхийн банк болон Нордикийн хөгжлийн сангийн урт хугацааны

хөнгөлөлттэй зээлээр “Тээвэр хөгжүүлэх” төслийн хүрээнд

20
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

“Тээврийн хэрэгсэлд техникийн хяналтын үзлэг, оношлогоо хийх станцууд байгуулах,

бүртгэлийн нэгдсэн сүлжээ бий болгох” дэд төслийг 2001-2005 оны хооронд хэрэгжүүлж
Улаанбаатар хотод оношлогооны 7 шугам бүхий 3 станц, орон нутагт хосолсон үйл
ажиллагаатай оношлогооны 21 станцыг байгуулснаар манай улсын нийт тээврийн хэрэгсэл
жилийн турш оношлогоо хийлгэх боломж бүрдсэн юм. Тус төвөөс техникийн хувьд бүрэн
тээврийн хэрэгсэл замын хөдөлгөөнд оролцуулах, түүний ашиглалтаас хүний эрүүл мэнд,
байгаль орчинд үзүүлж байгаа сөрөг нөлөө, осол зөрчлийг бууруулах зорилт тавин
ажиллаж байна.

Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагаа

БНХАУ, ОХУ, БНКазУ, БНАСУ, БНУкрУ, БНБелУ-ын Засгийн газартай олон

улсын авто тээврийн харилцааны тухай хэлэлцээр, БНХАУ, ОХУ, БНКазУ-ын Засгийн
газартай дамжин өнгөрөх тээврийн хэлэлцээр байгуулж, “Барааг олон улсын хэмжээнд
тээвэрлэх тухай ТИР карнейн конвенц”, “Олон улсын хэмжээнд авто замаар ачаа тээвэрлэх
тухай гэрээний конвенц” болон бусад холбогдох олон улсын гэрээ, хэлэлцээр, конвенцэд
нэгдэн орж үйл ажиллагаа явуулж байна

2.3.7 Ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë

Àâòî òýýâðèéí ãàçàð íü 2009 îíîîñ îäîîãèéí íýð, á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòààð ¿éë àæèëëàãàà
ÿâóóëæ ýõýëñýí ó÷ðààñ áàéãóóëàãäñàí öàãààñàà õîéø 1 óäàà æèëèèí ýöñèéí òàéëàí ãàðãàæ
áàéñàí. Òèéì ó÷ðààñ ñàíõ¿¿ãèéí ºìíºõ îíóóäûí òîîí ¿ç¿¿ëýëò àøèãëàæ ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý õèéõ
áîëîìæã¿é. Àâòî òýýâðèéí ãàçàð íü 100% óëñûí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æäýã òºñâèéí áàéãóóëëàãà þì.

21
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

22
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

23
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

ÃÓÐÀÂ. įÃÍÝËÒ

Дадлага хийж байх хугацаандаа байгууллагын бүтэц, үндсэн чиг

үүрэг,дотоод зохион байгуулалт. Байгууллагын ажилчдын ажиллах үйл
ажиллагаатай танилцсан. Тус төв нь 2004 онд Засгийн газрын 202 тоот
тогтоолоор Монгол улсын Зам тээвэр Аялал жуулчлалын Яамны Тээврийн
Үйлчилгээний Төв болон нэрлэгдэж байсан.Үүний дараагаар 2009 онд “Засгийн
газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг-Авто тээврийн газар” болон шинэчлэгдсэн байна.

Мөн аж ахуйн тооцооны үндсэн дээр ажиллаж, үйл ажиллагааныхаа

орлогоос санхүүжиж байсан Засгийн газрын агентлагуудыг Засгийн газрын
агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн дагуу улсын төсвөөс санхүүжүүлэх

24
Ìýðãýæëèéí äàäëàãûí òàéëàí – 2 Ý.¯¿ëýí /G.TL07D301/

зарчимд шилжүүлэн, орлогыг улсын төсөвт бүрэн төвлөрүүлж ажиллуулах болсон

байна.

25