You are on page 1of 16

ANNU XX,," .

1UNI019lt8 Nr4(13s$>

(_().$II8)~"L()'II'A

CCNiEN£T£: .. BERGER: 'ii.Mildebrath, J.Kajs •• CONYERS: I., cri l i co cr it icat ... Scrt Iores e ri chessr , lln revolution in l i cinema. - FEDER~: Genese de un lexica ... If.Il.iI.1ULL;

: i specialist. - L i anas t es i e ... COurtER: Un aventura in Calabria. - JOHNS8t1: l.i oceanic tempe-naves. - MATEJKA; As tenant resultates de un I18talllodose ... HARRER: L i aventura de Johanillo. - l.i or i qine del ciffres arab.

;1] 'luande international congresses va per"lisser que r;oi conossanta urrdtrl), noi C','ir.e que n')r revuf' POSSE: lude r un rei ut i l ear lante rri l i cardinal interlinguistes,11(' aue lcs s ovente no; c rnosse so lnen ii n6rnine e l i l abores si lent i cs i , Per cont i nuar li

rub r i ca coaensat ,.1 P~s.'t:wriiYfiiLD'i~:500H

It as li (nfalici fate del idealistes del landes

in guerra. Malgre que ill opos i t se al regime e a su a:) rass i ones, i l i deve subi sser' nu oilnl in fortunes, sail! Quam l l responsaot las. Willy Mildebrath, noi save it, previdet l i catastrof e, pro to, esset consi derat quam 5 us pect e te, Ma hod i e i 1 suf fre faille ,e aneust Ie quam 1i a ltres.

Tamen, st rax DOS 1i ultim bra de cannones, iflter

1i fueant Nines de su bell cHe de 'lniey, W.Mildebrat h r'ecomensa l 1 aoorar po r 1 iIi ngue i nternat i ona 1, in Ii espera contrjbuar al reconci l i at ion de nor Europa dividet t' lacera+. +ant pe!rdit ol1nicos necessl per un propaganda, sin mone, i 1 succsssat taeen restartar H move.llent per Occidental in su land. aell cxelllple de fide in un ideale de bonta e 3111Ore, nam Sr, ~j! ldebrath, va dinger, Ii 71 a'j9ust 1948, su 6O-edm annu, it es 11 eta L: Ii aHres gefleraltlen decide rg?osar eo trans.isser l i torehe al plu ;lun.fioi gratula nor colaborator in If ocsstcn de ti snniversar+a e desi ra 18 retrovar su COIple t sanit~ COIIU'U11ssat durante ti horrib!l guerre, e pay conttnuar ancor long su scfivHa in te r 1 i ntgu; sti c, propagante t i I 1 i fi nal ... i ctori e nor be 11 li trlgue int arnat j ona l.

li resultates que l i l ha ja obt enat, malgre tre res tr+ctat nedi es , as o ruv at per l i grand quantite de demandes de injo rsat iones 'lenient de Gerrr;ania a ncr Centrale. [:r;~:riple

a hi tar.

JAN KAJ~

1 n ! 90 I J in H eta de 25 annus J Sr Kajl' devenit Esperantist e fundal in Brne 11 nUnua ( .. l.Ine5i11) soc i.to de eustruja] espelraatistojll. Poy 11 i nlei at con

H subtene de su Ian ta 11 fundat ion de Esperanto-

e Iubes in Pr~ha e lYilen. Quande Couturat ameljl!)rat Es ... p/o in 1907. sub 1i nomi na de Ido, i l strax apoyat Is Dati il havet tru lilY 11 t ocastones C onstatar 1 i de fectas del Hngue de Zamenhof.

In i 911 fl come'nsat ,di tar 11 revue Ido-tchac "U nguo internaclona", a, QUail f1 self confesset it: sovants' eveni t Que pes har ccsprat 1f post .. marcas par expedi Il' li Juma1e. i 1 e su marita ne clu havsi mone por salsr 1 i brr-pOII9$ ,

lila Ido, pro su base esperant:/ic, ancor ne ccntsntat Sr KajJ. Pro to 1i aparition del lingua international ,natuT'al In 1'922 trovat the i l un terren tot pret. 11 hat fjnalmen trovat in, Occidental su ideale raal isat ,

Quail prl ntatcr e autor i 1 sdil tat suecessi Vl'illen plur! brochuras l til e par Octident,al , eor eX9mple: Li probleMa del l1ngue tnhrnatiolnal {19281L M;crt Crestollatie (1933), Curse de Occ. (1935), Ll astrss del V8:me (1935). e just nu "Fraseolo'giie deOcci'denhl· ( 1948)

Strax pos H guarre, in 1946, Sr. Kajs s'crit nos: "Vo es san e desr ra I,algre 111 ela consacrar 11 lIaxi'iIIUII de !Ill libe:rH!IIPI)ra norOccid,nhll

'IMalqre su eta"r in facti, Sr Kaji just ha preterpassat Ii cap del 70-8$il annu ..

E in su 73~esi II anillu ti piunsre de un nob 1i afar. pruva Que Sy i nhlnti ones n8 essat "an paroles, nail! noi jus t rscive su "fras9010g1,· In HI antspare l i l fa lBelOrar Q,u1e 11 labora! in 111 inhrlinguistica prase 50 annes !

Passante nof fa lelorar qu&lii unesil pioneros de Esp/o in p111.1rl laades trovat li fine d" lor &IJQlutic'n iln Octioen.tal. Po,r exemple, H Uilflesh propagator de IEsp/a i n Russi a, Sr. K.o f~an de Odessa, IOrt just ante H querrt, devlenU co laboratcr de COSIDI.

i nsu u l ti a an!'IUS, e autcr del eanuscrt te (regretabillen destructet) dill lexico russQcc .• Anc Beaucoelin, hcdi e adherent de Cce., coearsat l i prill propaganda per [spa in Canada circUli 11900.

A alni ti servi torss de un bell ideale, Ie praclpue, a Sr. Kajs, de Que] l i portrete t;j:l\t shila ti de un apostol, nor I'!!IlO8Jt gratita par lor ben eXelple. r'll,' B

~1 C . ergs:r

50

LI

C.RITICO

CRIT1CAT

I !'I ~ ~meri. can Esp'e rant i sf" , de sept.ott. I 947, Ur W So lzbacher d+scusse 1 i 1 ibre

JlVijf KunsttalenR de OrWJA Manders" pri qual Cosmo 134 A, e ~4 8 ha parht dehlHatllll3n.

Setun S., !do ja es mort, e llcc, ancor nsquande ha vivtlt. Mem l I 18k 1(}ya~ ldlstes, 11 di 005, ha desertet ex for anteyan campa; i11la nne.. men tiona !,fueH '.l,a~ I di ,)~BS, vice retornar al gremie escerantt c, jlllit ha transi't al~ancornfl Yiiv{!nt" Dce l dant al , S. rsprccba a M. Que n 1r'18 sufic911h1e.n emfasa nor "morti\a~, i1 pliutost ve l l har deve·t 1al:ldar' pro su lJusta de eQui ta, que! rsqntabi I !lien manca a Il'Ult aHri ts:perantl'shs .•

Declarar, quam fa S., Que Occidental 9S soleen "Illn projech sur pa.par"es facil ; expl,car Ii .siir:nij ficatiol'l de t i vacui in¥9lctive evidentllefl ne, (Red.: U 'Volapukisbs dit lu salll prl Esperanto in comensa !)

,I t ap,are qua Esperanto ISS plu f aci l aaprender qUlal'D Dec Idsnta 1. Venaen 7 Sur quo ti assertion. as basat ? 111 verih tOI ne \'319, ISlLi pot quj ha riscat r'ilIinar :su sense lingua 1 per fro long ccntactacon Esperanto. 01'1 in tot besona null •• n* quail Hete eredtr S. essar un ·specialht" parser} r cOliprenslbil"Qn Oce.; ~o just lest un 1.Ure serB; n Gee. (nreprochabji 1: de un •• ,.!IIi nero.

Occidental. carlantes S. !"IoqlJande conesset, Or yo sellf, in quar aln:nus, ha incontrat salnan troi Esperantts las. de qlleles un ha nu devenH Occident.li st.

COlllparar li acusat lve substanttval e adjecthal die Esperanto, qUll la!!lenhof sel f propoisH abe li r pro su desfaci1iU, con 11 acusati'vBI pronol!l~nal del esropan Hngu8sJ as un eonesset <lrtdicia asperanhc; It as ya eV'ident queH du 'cases inl tot ne IS para lal , [ cHar 1i ortogratie nederl andes i de anta dad-quil!l ar:musas pur sofisHca. Vi Mualun l i acusatt ve M plu ex.iste j n nede r'Jandes1, e to es H pruV.3 e H cDnstQlJenth de $1.1.

tot inuHliU .. iln s'ingul supervi vent arcaisne (Den Wehdelen Heer} pruva neQu6, excepi que expressiones de poHtlesse for",al SO'Y81i1te es alutest old-lOdi.c. Null Ntderlandese ',1911 di rancor hodis ;i k neb ean.sn grcden hond; e nun ~Jederllndese jad nll har dB (esper.antim!en): Ik heb eenengraten .iHs" hondEN '!

S. a8serte que Esperanto 09 es tal cOllplicat Qual. fa aparer n 'Kolpleta Gramatiko" e I Vi j f Ku ns tta lenll; qu f have un a It ri 01'1 ni on 9S un capi 11e- fensl)~. r1 prehnds SI· ver qual lin.gu·es ne sailsfa 81 postula.tionss prj un Inte!rl1nguei a IIIUltes 5,eMbla que to as H casueuande, pes sfunti 81WU5 de dhcussion. 1f cored usa del partidpies ancor nt es clar e f~xat.

Qui self ha hud ·Vijf Kunsi hlso' as frappa] prcc1PEJe~ de to QUO S. fvita IcuidosilMn mentiolil8r. Hi urn $;ngu1 parol pri 11 Dlaniere Ilvidel1lt In quel M. exprasse su adlli ration de que lc qua H tb de OCti dent.a 1 ! Ni un para 1 pri H ci tat op~ ni ones de Zal.enhof, quslas lIonstra tal claresn in Qual bon co.panie nOl O"iid.nhlistes iro.,.a nos! To ollni

i 1 probabi 1aen prefere lassar in 1i obscurita.

Damage que .1 re.arcas:,ne' essanh scri t de un ·speciaHs til, va pOlr :s.pre restar (nin·tellfgibil a Or Sohbachtf !

R.M. Conyers. (Heded and}

51

..sCRITORE~ ~ mCm:.s;>E

Li du fQlllanscrit ores !!lax ri ch in If IIIU nde cs ~ seculrI"La FalDnt d'aujourd'huil, die lausanne, 111 nor telllpor, du scr+toras anghsi; Daphne Ou hurier e Aga.tha Christle.

Daphne DIJ~aur~ert 0 Sra Brolning, secun 1 j nomine: de l earito , quel as generale in li arlD~ britannic, deb~ su fortune in grand parle al 1;:1- nella.

Strax quands apart un de tiovres, H grand prcductcres de Hol l isocd extrae llor Hbret'es de checs •• secun to, quo on di,Alexan• dre Kor·da vell har payat SQ 000 000 l i taIU~S de adaptation de suultim romano .. It ne sesb la, taman, ~ue h fortune rna ebri at nor romanera, que 1 vive sf DIp] i eeen i 1'1 su dOlllini a del Cornsal l , i n Anglia, Quel ehva borgesJI\8n su ttl infante!, e laJbo~ 6 dies ~n 11 sellane sClienh su l tbrss ,

F'ri Agatha Christie. de que] on di quaetla ha mortal p lunult homes in SUI romanes quarrl11 tot banda de Ai Capone se1f, ella fa asntir H pro'lsroie Quel vole qu.e 11 criIIdne ne i~aporl.a. Marih de un modedartl1aolog, Sr Man,en, el la besona soillsn6 ssaa- 1'19$ par partur;'r un romarnB de quel 1i tirage va haver centes de milles de' axe.llI:plarest Que 1 va ssser traductet in ceni 1i ngLles de 1 :lUnda e quel , ad-ultra. ne va mancar esser adapt at al cinema.

'UN aEVOLUllOn Iff U ClltE.MA

Un 1'101" precede de fotografie jin color'as ha just esset parfilli! de au Franceses: 1i fratres ~rr:'.and e lucien Roux, 11 un inganiero, 1i altre professor in 11 superior seal de optfca de Paris.

Ii 1 nodi e 'I n product i on del fillies f n co lares asset tre lcustos.l e H resul tata SQverlts deceptiv. Li ~rocede Roux 'Perllsse realis:ar ti filMS llied un precie qual lie su.pe~ ra sentib'ileen tis dB') fillies In blanc. e lAigri. U haag:! as tre PUl" eli celorss absalutlllen exact. U fratres Roux ha vitlat 11 chilie per H apHea. li tot secreh del de~ clQvriUon jace In 1i spacial ocu lara Qual ili ha cOfilstruc:ht, oeulare quel select, '1i pr\lIari cclcrss , Li ordt1ilar~ pel1icul pos.sre eSSlr uti Hsat , Negative e posi1iive prasenta sa, adminu avan 111 nud ecul , quail sl Hi nat esset ti rat in blanc e ntgri.

Li resuHat,es obhl'lst as tal bon que M:arc.e1 Pagnol" li faOlos1 a.utor e produc~or) ha decide! 'l:tornar~ dancv , per l i procede Raux su fill just termin,at "La belle (jeuniere'• 'Ie es,il di , unsxtracrdinart in'lention .. '(0 self haiillat III nari te, Vo ha v\det Ia ~i..,.er sur 1i ecran quail vo vide la in reaHH. Uveriita es tal, que, it ne plu as net:9ssisarchar nlJ J i rel i ef e que 11 grilage as fneficaci •. _ 'to es persuadet qUB ante du

aMUS it ne p lu va eSS8f ancer tun ciflell3 b laac ,

~ EN'E~E DE UN' LDcrCO

In 19'7 un cer:t esperantlst v1det 9U unesimnumer6 de COSMOGlOTTA, im.preseion deeq'Ui1etant quel 11 provat ob11vlar.

11 persuadet se que Occidental e,B Bin. practl0 valore'!. que 1 t haTe un 1I10v,ement sin masses. que au 11 teratura sa negllgipil - ne mem ex1stet tul lex1co de su lingue mat.r'1n a Occidental. benque au lingua matr'1n asset un del grand 11.ngu.el ,europan. To &8 fort a.rgumentee contra Occidental, havente adper t~t eaper.ant10 argumentes 11 avantage qu.e 11i aa v,er:: p,er Occidental on ne gania monti ·e 1 t fa. comparat1vmen poe 'brut de se; benque it poasede milliones de letorss potent1al~ 11 nUmere de adherentea or.gan1sat as solmen un traction del cred1b11 ndmere de p'eraones declarant ae Eeperantietes; e au 11 tera·'tuxB. in quant1 t;§ de tomes, ne posse r.iva11aar OO.D 11 serie de 11bre:8 plenat per -OJ I -Bj, -u~ t e ccneonarrtea tegmen tat.

E tlimen Ocoidental lassat un st1mul 1n 11 mente dIe nor Esperantist, un stimu.l penr.anentmen e1ectiv - nam 11 havet du rar qualitall': 11ngu1.st1C consoient1e e 11 faoulta r8S0nar. Pos du annus de van e,fort1es de rep:reae1on e self-persuasion" 11 cap1 tulat e trans1 t a Occ1denta·1.

11 guerra fUlriat in eu lande; manua16a e I1teratura d.e 8",18:s1& Bsset inproc:urab11; con exoept11on del &mio:o quel hat dat Le COSMOGLOTTA, un Radicarium, e qu,elc cadernea de Sp{r1'tu. de Occ1dental, 11 credet esser Ii 901 Occidentaliat de au lande '. E an.cor 11 ne havet mem un lex1co de au l:1D.gue matrtn a Oc'cidenial.

Qu.o tar in un tal 81 tuat10n sin eapere? QUO altre,a vell bar fat?

Or, quando aenioree Cau.t Nov1c10 0 Tare! Trans1 tor adhere a1 Occid.ental-m'ovement, t18uslmen lor unesim Bu01e es far Be aplawler pro tal laudabil passu; v'olente impr·elBser &1 movement 11 hono.re qual ill Beords it, 111 notlflca 11 bos111onee del 'Centrale priquO ili. oO.ns1dera neoesei in prelsente Ii future por far 11 ·movemen.t d.1gni de lor' adhesion .. Cer'_men it 8e un scandala, 0 adminim un grav1ssim omission. que un movement ~retenden't a conqueatar 11 munde, audac1a 1nv1tar 11 adhesion d. lo.r conat1onales sin oter·tu les mem un lexica in l'or lingu-

matr1n.

strang1 a d1.r,nor' Eeperantist:_ne oonformat ae a1 tradition quel tant novones seque, independentmen de unaltru. EnerIgio, ac·t1v, e devoet: a Esper·anto durante duant1 annue , 11 aportat a Ooc1de'ntal BU ind1minue·t ard'ore e pereeveran"t1e.

Con, au elementari oonossent1e de OCCidental, con un 40- len de numer6a de COSMOGLO'lT'A • 11 du 11.bree mentlona1, pos

h,ar dat pIn quam ,oent horeB per semane a deTent1.s national, 11 a'edetin :8U poe ~1ber horeB e sel:! compoa.it un 1.%100. Ca i't

.... a 8aserpubllcat 0 ne, 11dlt ae, poe aporta; 1.%1 c'ani oasu .. yo va aprender Ocoidental tuDdamental.me'n .• Sin saver, 11. Bequet

5~

11 prooede quelGu, l1 autor del uneaim lexico Ge:rman,-Oooid. ental , hat sequet duan,t1annus antel'. i.e. lassar ae guidar plu,to'st pe'r 11 principies de international1.ta formulat· de De Wahl, quam, per un real conosaentie de Occidental t:al qual it 8S pa,rlat e earit, ,in nor movement.

Sam qllam De Wahle Glfr, 11 pre,ndet paroles internationale decorttcat, 1i afues por t:rovar 11 ver rad,1,cas" e talmen 11 laborat tra menaus - in total tra du annus , e 1nf,ine 11 manuBcri te eaaet pret e mac,hine-acr1't: un ovre d,e pl,u quam 12000 paroles t chaac un eon plu.ri tradllotiones in Occ1dellta.lo

Quande p08 11, fine ,del gue'rre, Ii OCIQlden,talietes de :eu lande reorganisat se, 11 Dlodestm.en ofertat au labore 81 veteran,ea po.r or! t1ca e revision .. E vi, 11 ,nOT lex1oo, composit tam conacienticsimen del novic10, revelat se quam un magn1:f1c ovre, comparabil al lexicos de Mate'jka e Sjoa"tedt,. 8 beaonant reviai.o.n solmen in mconsiderabil detal11est ,in, parte pro 11 refa'mea 1ntrod.uctet del INT.AC. Denove un rad.i.a.nt c:ont1rmat1on del pervadent va11ditli del princip1ea de De Wahl! eon iii, omni hom de su.fi.cent 1nte11gent1e e conOssent1ee 11ngul.st10 poaee independ.entm'en reconstructer un 11n.gue aatonantmen proxim

a Occidental ..

Vu questions pri 11 tact;1o: dates detra tl historiett,e? It ne coritene neoun elementf':1ct1v: 11 11ngue es anglssi; 1.1 manu.acri t·fj del le.x1co as ,pret. a printer; li n6m1ne de nor ex-esperant1sti,c am1co ea F, .. R. Pope, hodie membre d.el oom1ttf del Britannic Occidental Association. E 11 morale? Besona yo dir plu'?

Ilmar1 Federn

9h• v1a.ge t.ra 11 munds" u 11 pod 8& mover

Mont pa,slsat _pen... 8 trax al tri trovi;L 8e de nove ,

Oh, 11. vlv8sur 1:1 munde ~ Pro~pt fugir on pen_a.

S! un trist dolor m:J. ceaaa r c1 ja nov oornenSQ.

Vi 1 i nObil i Tl c omo.dmen siee in coch& 8818. Po'.re detra Ie 1n pluv14 Pl"'@8SI'! sla-ram per pede ..

16& Quant nee e me lI'J.r v.ia tal fa. ta.l mal bat'tee?

Yo poseede ya Ban pedes.

sdplu be· ~-··t .

......•• 'sapa.lI!s.

Nam ha.Bard! arie ye 11 :niSbll1 acc1dentea verBa:

l"Upte rot ai, ta vlehicul !!18m Blavent renver.a ..

Fin, til :&,ta transi,t nor ~1a.8 med ped, mad OBrr mobil,

un ho tel '9'90 caeerna,r nce

1'- . - I'

nobil junt non-nob,11.

I'raduction I d,ed leat a. senior J .. A .. Kaj s, e:~ 11 toh90 orig1na18, de J. Kfesina,.

U sre c.IALr~T

- E nu, ples dir me un vez , sin [ccar, QUO as urr'speC'iaH.st'~ .~ Yo ne j ocat , £ anc ne va fa r to. U tema del di scus Sl on es tre t rrs! por il\,;slific'ar moeada. Un specialist as un de: ti personas q.le,l durant lor tot vive neQ1iget mult cesss por ccmuestar H pracl e del mediocrita in li coneurse del pract tcantss de un cut liIestiere. Uri specialist er. alq]ul qual, per obsUnalmen fixar su regaroe sur un pcnctu, crede har aqui s i t a t ]I jure, prssantar sa 31 ,"iopes qUiU alqu6 altri 1(JI']1l n i es self. 1IJ,n sceci a 1 i st... escue tu per hasarde j a ha videt unquande balayar li strades ?

- Ne La!'!, sovsnte quam yo yell har des i rai it in H interesse del h~gienf'. ~\a talll,en. 'we 1 evez ..

- ':SQtlll tv neuuande s ent i t nascer in te l i fnresist1bH desire prsnder U bal aye ex 1'1 manus de' t i ill) f'lia !l lIIollstrar quall'11en on ... ell de'f'£-r ba lsvar ?

.. Sovent s •

• irunc , secur, 1 i idea le que 1 hJ forma te pri ba Jayada. ss que ti i ndiv Iduas balayat t.on ?

- Con 11 maOtI sur ,tid eordie , per lIli an~m e salvation, sur Ii honor 8 consctant+e, in facie del deos e del homes ••• no !

- Ire bon, Pos har cers taia: to, yOI quest lena te ca tu consider3 un tal balayero quam capabl] dar te expert juristic eors+l ies, curar tul i nfantes del cocluche , aaorti sar 11 debi tes del state, inventer 1; arts de printaUon, deco\lrir Am.erica, eic. '7 .. Con llIi unu, corthe, 'nim, etc. (vide in sUlpra) ••• 00 !

- Nu, ti balayaro qual n9 save balayar e quell conosss null al trt lilesth!ln! quarrr, ii de ne saver balayar, ti es un specialist.

lultatull {Nederland}. Trod. de A.III.

Ante pluM annus yo leat un serie de ulti. pairo1e. d.Q cOlnosset hoees , Yo .e.ora so 1 left dll; l i un esset de1 f"'II!y Edward V!I de ;\'nQHa~ QIJ91,d1t: ~)'o b~solnat mult thpor por aor1r. Ples pardonar MI. L1 iltd euet de Henri He1n&, quel dft; liLt bon Deo va pa.raonar IW. ~ t es su 18Stt arel

A. Koni Mg, Ned:grland.

Sr. A. Fritzsche, ,HESBADEN:

Proqu6 on sercha un traducti on tor ~h J:ssli ch't e proquO on prepos i un forlM! quam lIugli" 7 lit sxis ts un ben parol in Dec. To es : hideos.

IResponse: Ti parol ne ss sinoniWl de "desbelP e it ne corsspends al G "hasslich", F n1aid""

A "'ug 1 y" J ilia explre.sse un p lu a It g radu de desbe 11 i g •• "Hi deosi" as un statu ~e des be 11 i U repussant oue l evoca nausea e hnrrore , On M posse usarit par ftdesbeH', ta~ p,oc quam on IpoS'$8 usar "sp 1 endo rei v'j ell libel H ta)

A.N.

II

I:

55

l.i decnvr i iion riel anes tesie, d" ouel H cBnhnarie ha eS5~1 ff'siat. <l'te dlJ annus, in P:4b~ es debit a anglesi e a~ m;ofi tan mi-'dj cos.

Ja in: 79~1 llump'wey ~JaV9j renarcat que Iii 1 ~mi nfl-gas f'.J"tot l i propriui ; dirrdnuer lii do lo rs , e 1i grand Faraday fat

, 8n analog observa+i on con 1i e t e re , rna 1111 H un ni l i altre

: ., p~nsat apl i car' ti prop!"; rtJS a 1 chi rur~i e. Jus lc annus plu

7fP.' i ard '1f1 O")SClJT" ~l'l!diCO de Shrops;'ire:, henry Hicknan, fat ti ~u )yes ti 0:: I ma i n" esset se ~!U'~ t •

In 1 ,4? I un rural rnedi co al!)Pcri can, Craltorrl Long, extf rpat un lUIllDFIe a UI'l yl~ri rJlJ8ra,i1 ilue ~ i l hat ap 1 i cat etel"e, ;nt!. ii ne p..,bJit.st Ii rl2"lIH~1,es cn1!; l i annu fb,4(1. AnteYI in 1844, un dentist dal Con!1fcl. icu t , HO:'dC~ W'?1\:~. ~~at fat LIn d~niari t'x,r,2dion usante azotos t oxide, StJ associut a, ';"Li.,,;rtO!1. c\lnrlnuJt li f!~P8rienties. preciP'LJ8 sur se-se lf per etere. 11 obtenet de Dr J.e.WarN'l, cnjrurQo del Si8c1Bral hospi tale del iMassac:husettsJ iassar orovar un opera.

t i on in pres€Jl1tie US un:Jr'1.Jppe de llIedic.i)s. Ii uparat i on evenit in cctobrs 1846. con cnmJlel SUCC£'5se. Un mansu plu 'tarde Warrelr:t fat, per H sam anes ies ico , un amputation ql1~l 1lf'cttet un rrlll era in! if chirurgie ..

W.orion provat tande , CClI1I pl u iflUlt prac t i c sense qua!ml hUlIlantta. assecurar ')(J un brevet e, quo esse! contra-i al spir i iu del medicine; rna 11 n:e suecess at , Intert~mpor un

grand scott cnirurqo , Robelrt Liston, hal por li l1neSil1 vez , fat per etere un gray operat i lH1.

Un a llri scott medico imaginal, i n li sam epoca, apHear!.ln anes testco a un f~P;liiia Pil,rhJrii:'r.t. Ma to ~ro'toca1 i ndiqnat protestationas che l i teo l oocs , Tis-el, in catedres R if] l i presse , dec l arat 'lIUe illlposir vn ar+t fi ctal rnconsciontie esset un profanation del "nax .ii v i o elementes del hamar. natural! t e que~ ad-ul lra, sec un If ~ant ScrHura, :! l i f;'ljinas dev~ parturi r in 1i do lore", rna S~IIPson. que] on ne +aci lnsn cosset cont radir', re.l icat qUe! ill'l \j hehre!c l i noue Ii parol ~dolorell Me haws li sense de ~suf(rentf9\ 9 :;uead-[,1u t i Iregul apartanet al anc i an IreHgioSi leo'e vicut desde tands de un no'l l.egQ Al advsraar+os sctanh c, i1 rescondet per l i publication de ei Hres: mers~ a1 anestesi e i1 hed j.!redLJc+et ole uoters H mortalita in 11 oarturi tt ones , li v ic torie tamen esset 'jB'liat solmen pes plur! CI'1llus,quande Simpsont nosinat medico del reyessa Victor'iii, arl i ca! a b-ci c lornfo ree in 11 !'lasc6nhe del pr i nce Leopold.

inl! grand l'ledical deecvri ti ones dei 19-esim secul 11 anestuie ha prendet un del uneSlill "lanas apu li "ntis.elpsis.

Un die yo viageat ~n Calabria. To os un land de ~alevolent heees que 1 ,yo crsds, aea nequi t e ad i a prsci pue If f ran.ces.es. 0 i r pro q:uo va 1'19S5 e r t ro 1,0 rl~.; it su -!"j c cue 'ill odi a nos til morie, e que on oass a trs ma1 su ' temp~r Quance on cade in lor manus.

to havet qualm cOlilpann UI'l yUIl mann. In t i nontani as

11 v i as es pree! pi ti as" flo r cav a 111 as march at co n !!II,) 1 t pena, mi IcaDl.arado'eantln avan, Un ped- ... l a, quel aparet l 1:e plu practjc~.till e flu curt, fat nos rois-viar. To Il'Sset ~i CU1iPe: asque yo dev,et fider un cap de dl!.larrU annus '7 NOl sereha t, lafl lOflfJ Qua!ll durat H jorna, nor via ira li forss tes ; na pliJ rIO 1 sarchat e plu noi errat , e it 9Sset nigri node Quimae nof arl vat pr'1uil un do.tre abscur.

N01 intrat , ne sfn fnquletita; ilia qualnen far altl"'ill!en?' Ia n01 trovat un tot fallll~ He de carboneros ye table; pes Ii prh parol iii in'lHat nos, III! yUIiiD ne tat SI? 1.lJlt petir: no~ ta lI'Ianjaie tMncat,ad-;dnu ill nam pri ~e 'yfl 9'lClllinat l i lee e l i ~ille de nor h6spede.s. Nor Mspe~das have! bon lile de c:a:rboneros; ma, prj 11 doe, YU vel l bar 0- pi net H un lIer arsenale , Ia esse] solmen fusi les, pl ste ies, sabres, cul te l lss , punia- 165.

OCimi to despleset m,G, e yo IIi det bon que anc yo dssples et, Mi casaradn, in ,contrari J apartenet a1 fallilie; i l ride·t s par1at con ill; e , per un i'nprudentie que l yo 'Ie 11 har devet previ dsr-, iT dH s trax de 1:1 noi venit! cheoor lial mortal (n3f.1 COS '" sol, IlIlsviat. tantIonean de a lqual hosan sueurse ! E poy:, por ne onisser alquc quo pass-at perdi r nos, i l oresentat ss quam rich, promesset a ti hoees i~Ult rwne nor 1; expenses, e par nor guides 11 sequent die to, QUO fll voiGt.

In fine n par lat p·ri su val ise, petianhl!lluH quean ~ey haver grand cui da pri itt Que on lIley pes i r it in, li cap die S:IJI 1 e th; j 1 ne HI at a ltricap-cuss j ne, j I d it , Ah! yunesse ! YlJnesse ! Quant .. or 9ti:es a p lendi r. Olli credet Que i 1 pcrtat 11 di amar!tes de 1. co I1Jn, e to, QUO eausat 1e sue Ie f n ti val t se essat Ii 1 aU res de su ami ca jl

li supe ftnit , on Iassat nos; nor huspeues domit infra, u noi aanjat, noi in 11

al t chaebre; un mansarde ~H de set t a ott pedes,a quel noi ascendet per un sca l e ; ta esset 11 hUe cue l a±endet nes; un spade de r,este in que l on i ntr:oducht ss repiente sub travss carcat de provisil)nes por 11 tot annu,

M,) caaarado grillPat sol in it, e jacen+at se tot inciortii, 11 cap sur Ii prsctos i valise. Yo, inlentent vigtlar, fat un bon foy, e sBdentat me apu iJ.

Li preac tot node ja hat qui eben passat t e yo coeensat tnnQluii isar 51'! quande, '.It!

H hora u it sellblat Ie que li jorne ne ':ell passer esser ancor Ionian, yo audit infra Ie nor h6spe'de 'e su fbi nil parlar e di sputar: a, apr-cox; .an,te Ii orel al cae'll ne que Ico-

51

lDonicat con ti de infra, yo audit distintmen ti propri pare las de 1 nar ifu: Nu!, in fi He, esque yo deve mortar les alibi? A quo I i ftf~i na resoendet : Yes. E yo ne au· d ita Iquo phi.

Juo yo va dir vos? Yo manet spiran~e apen, aili to~ c6rpor frigid quam lDannor ••• Noi alllbf presc sin aress , contra ill decidu 0 deciquil'il quel havet tam mult de ill. E mi eamarado esset exihaus tet pro fat i ga e sanca de sOl9nie ~ Vocar Is, far brui da yo ne auoaclat ; escspar yo so 1 yo ne rosse! i 11 fenestre esset poe alt. lIa i:nfra du Igross doggs ululant qualll lupos, IIIl 4tHIl angustie yoesset !

Pes un 'juad de her, qual asset long, yo audit slur 1i scal iere alouf, e per li fensuras del porta, yo videt 11 patrs , s;u lampe in l i ranu, in l i a1lri un de su gr.and cul tel les , 11 asceooet, su marita pes il; yo de'tralli porta: i l apertat ; aa, ants in~ trar n posit 1 i llampe, qual su fe.i rn venit prsnder ; po~ n i ntra't con nud pedes, e ella de extra dit le per bass voce, lascante con su fing~s 11 tre vhid ~6l11jne del lampe: Oulcirr:en, ea dulc iean. Qual1de i l esset p'roxim l i scale I 11 ascends, su cultal la linter 1j dentes; 8,venH al nlvs l l a del leth, ti pOHi yUl!1i lIl,al'm extendett ohtrt,ante

su gurgu! daccvrt t , de un marlU t l prsndasu cc lt e l le , e del altri , •• i l capte un jambon que I pende a 1 plafon, cupa un tranche die it, e retrale se quam i l hat venit.

Li por-ta rec lude se , 1\ l aepa a lontana SS, e yo resta sol in mi reflexiOrles.

Strax quand" apartt 111 jOn'll! 1\ tot hunilie con grand brvl da venit avlg,llar 'ODS, qluam not ha rec'lJllendat it. On aportat aeanjar: on servt t un dej une max nstt , mill, bon ~o asssrt e VIOS. OU' cacones fat un parte de it, de que 1 es I dit nor hosreda, noi devet torportar un B manjar 1i altrL Vide te Tes yo coeprende t 1i; sense de ti terribil paroles: eSQue yo dev6: lIIortar 19s ambi? E yo ersde che vos , sat saqact ta por dtv inar nu

quo to signjfical.

Paul- Loufs Courier {!172.1B25), trad.R, Chabau

U It i ~ 'v 0 lunUs .

_. ._-

r'os li Quar" nJ$&o·jaranes~f Q~ande H ~ih.do morit, 1-1 qeno'ral<a M09i, un del gr~"ld vi ctoras sur li ":U$$9$, abandolnat su unifonne cor rsprender 1; eu.stug. de so. antecessorel, rsdactet un tas tasant , e fat haraki r-i , Inter su ultim vClluntas, i l exprssset t+-ct : 'Mii rastss , qual yo pet! it, 113 ssser ,atribuat a un bon sce l de lIIadicina.

j n A11 tOlllbe, H va suficer i n+srrar m~ cap il llS,r.d ungules e mi dentes.

~scri-tablle historic

U scrt-teb le , sur quel li delegates del alliiat naticnes f ncl inat ss por post r lor ~i maturas s,ur H tractate de. pace COil l i sate 11 i tis del Axe I es un h istori e mob Ie, It anar+anet a t.ouis XV, pay a t.cuis XVI, e redvet li signatura del oacte Briand-rellog. ilia it es am: sur ti table que Robespierre. 11 aachuors rUlp,tet de un tim de pistoleth de,l ge~,datM ~\erda durante 11 Revcduti on t aganf at 1 i tot nocta,

,LI

OCEANIC 'rEI1.PE-NAVE.S

Llmeteorolog 0 I1tempe-pred1torll oonstructe enaacun die, om.nl tant hore s , cartes monatrant 11 tempe-oonditiones in mult p!artes del terre. secun 1:1 curse e developament del press1on-

B istemaa ind1cat sur t1 c!srte, 1l poa ae prev1der changeamentea del t!empe in alquel 10- cali t4 0 along alqu1el rute a.eran. Ma durante que eat mul t tempe-:raport:aa ari va e:r: r'eg1onee terral, on recive obaervationes del AtLarrt Le solman along 11 rutee del fret-navee; e til recentmen 11 meteorolog ne pOBset saver quo eveni in 11 grand epac Le a inter ti ru.tes. In ti apao1ee: posse naacer un depression quel va 1nva11dar amn1 au oalculationes, nam in nor l~titudineB Ii pluparte del tempe-a 1atemas paesa del west al oat; per a'L tri parolee t no r tempe de d eman les tUat de t1 que I hod1e prevale lontan in 11

ocean.

Ja ante! 11 guerre un fret-navefrances1 e du g"ermania tunct10nat in 11 Atlantic quam tempe-stat,iones. Ma selmen in 194-7 decidu ,europan e american states elaborat, un projecte complet e signat un ccnverrt Lon inb,raseant omni aapectee: - admin1strat1v, financier1 e teenic - del afere .. Plu.r1 states ingageat se f'urnir naves 0 contr1buer a1 cuat.as de lor operation. In un casu 11 naves proven1 de Un state, 11 equipage de un 81- tri, 11 medies finano1ar1 de un triesim.

chascun s'tat1oD besona du naves po:r assecurar un fWlctionSI:lent continu1; chascun nave forma parte del servicie meteorologic del lande a quel it apartene. L1 observationes event aecun 11 norme de procedura. ccnvent e t del o rgan.1se. tion International de Meteorologi-e. Malgr~ Ii desfacilitd.a contra qlle1es omnl landes ho-tempore dev'e c:ombatter, decidu, naves de six nationee es nu in operation.,

Omni t1 naves have in borde 11 maxm.odern instnunentee meteorologic. Die e nocte, ye intervallee de tri horea, on fa Ii u.sual obBervat1ones de temperatura, hUlll,idl ta, nubage, ven-« te, v1sibilite., e ,statu del mare. Adplu, ormi six ho rea , Ii. nov1 teonicas de radio-sonde e radar as aplleat por mesurar 11 atabi11tl:i, del atmosfere e del vente in ait ni'velle. Li.meteorolog plu ne contenta se per un tempe-carte que L repre'se!nta 801men11 !oond1't1ones a L Buperf1cie. II nubesona un tot eerie de cartee tr,aet ex quar 0 quin nivellea diferent, deade Ii au-perficie del terre til sst Lon.tan in Ii atratosfere. Tal.:nen 11 have un pictura tridime,ns1,onal del atmosfere, vice 11 anteyan dud1menaional. 11 nu. posse vider e comprender quo developa se i,n 11 c1clones e a1 tr1 sistemas dinam1c que Le s it e s eu tache studiar. T1 nov aspecte deltempe-predi.tlon va prev1s1b1lme'n. ducter a resultates important; 11 institution del tempe-navee dune 8S un passu s1gnif1cat1T adavan.

Benque ne an.crat, un t,al nave mantene ua position quasi constant, e treq'uentmen controlat per d1versi medies .. It dune forma un radi.o-fare aecun qu.el 11 av10nea transatlantio posse c:ontrolar lor nav1gat10.11 e ad.justar lor curse. Del nave 11

59

avian ob tene 11 max reoent information pri 11 a1 t-nlv,el11c ventee e a L tr1 c ond 1 tlonea die su rute u.l teriar.

Un tries1mfunctlon del naves meteorolog1,c, por quel i,11 porta aparates special, es BllCUIS&r &'viones o naves quelea tr'ova se in dangere .. On hat in camensa Bupos1t quel tal aucurae veIl es ee r 11 exception; me ja hO-h1verne it he. even1t dlu ve'zes.

Durant,e que 11 creation del senicie in prim loe es un nov interprense teen1c" on de've: in sam tempore cons1derar it anc quam Wl leeion in Ii cooperation international. I.n un munde q'uel deven1 soeptic pri 11 pOBsibi11,t,4 atinger alqu61 per mach1ner:(e 1,.nternatlonal, 11 bell exemple del 'tempe-naves pruva Que un clar soope e un finn d,et,erminat1on ee 11 max bon ga.rantie de un rapid e erectiv aucceaae ,

NELSON JOHNSON (London)

~TONArIT ~.jULTATLS DE UN r<lETAMORFW:E!

Sub l1. titul ·IN'1'ERNACrO.NA KOMi'ROO E' LA L.I. 11 redaotor del 1d ist 10 buletin de information. If rro~KRONIKon raporta pri Ii remarce.bil reeultates de un belg10 fabrics de tabac

q uel d ism1aset a au c11entes prec 1e-listes redactet ill Ido. No1 cite. exti-oi textualmen lu sequent:

I" EXPOR'T LISTE DE PRECl CIGAR! - CIGARILI

Denomination ELECTOS

Margu.e Mellor

Embalage 25 btui

Pese net 5.500

'Pree:1

BF'r,. • ~ ••

Le cigar1 8ubstrecat as 1nd1'vidualmente volvat in ce Lof'an ,

L "ambs,lag! substreo:ate signif:1ca que Ie product1 9:8lvolvat in celoian per 50 l.nteriolrment,e del bu:z:1.Le preci ne in1cluda le 1kasti d 'expedi t1on. Le comen.di BS pagable ant1cipatlv'emente per Ietre de cred it .1revocable in un banque b'elge!'

No1 til nu ne esset aeustomat vider Ido--textus in un tamm,odern. vestlment. Ma 11 r,edactor hasta da:r pri ti r-emazca= bil ID'etamorfose 11 sequent lum1nosi explication.: " ••• ma egardent 11 general mentali ttl del c11ente:s (queles totmen ne COIlOB-

s e 11 Ido-reguls,s) 11 fabrics. devet usar un Ido lev1men modificat, nam cert element'es de !'lIdo Classic" (0 sibilant ,avan a, 0, u, conjugation e eaudea ne traci tional etc. )fa Ii t;e::xtus 1ncomprensib11 por 11 non-iniciates. Or 1i une s tm condL tioD. pa,r ,ganiar e conservar 1:1. favore del clientes es preservar les d.e omni ef'ortie mental. T1 Ido modificat ee in c~teri mult plu facilmen ap11cabl1 quam Occidental 0 alq.uel altr1 L.I. "modernista'. Nam Occidental por ex., have Ii g.rand deeBvant,age suposir ehe Ii usator s,avent1es fl101og1c tre extendet.. queles nequantmen elB trovab11 one Ii com'erciantes". (Mere! par 1i comerciantes!).

81 noi bon comprende, Id e es Ii lingue ideal por 11 comercie, 81. Bolme,n on ou1daaupresser omn1. formes t1p1cmen 1distic e vicear lee per 11 co,reepo'ndent f'o'rm.es de Occidenta1.

No 1 plu ne mi!"a que 11 reclame dat bon resul tat,ee. .A.M.

60

de JOHANILto

Johani 110 ha sarvi t fi·d'91.sln durante se tt annus che su patron, Pi'Ia in !,jHiI hh,por 11 patron aproximat Sf! a su rui ne, We LIn caval le stat p lu j n 1 i

s+al le , III un bnva, ni un svi n, Alic Ii agres ja apartenet al our creditQres. Iands 1i IBtron oar+at:

- Car Jonani l lo, yo vall regntar vi dsr te laborar gra tu it che me ! ~o apen olu have pane par te !

~ tda anc null labor " ridet Johani11o, qual ine l i.nat se super li bronn po,. trincar.

- It es plu bon si lu prova tui cha~ce in altri loc, Johani110 r Yo es fortiat desingagear te; yo ne p1u 'bsscna se rvi tores ••. Ah, yo es fort i at Jlell debi r tu; salari e .. Yo atinget un tal situation I

- V'NJI Inl sa l ari e vu ne me y' sue i ar ,se1ni or ! Vu essst sl.pre bon POl' Its. To as set !IE: plu ereci os i quam s i yo veil liar reci'\llet un glebe de aure ! .•• Senter I esque VI) ya have lacri aes 1" 11 eeules ? Nu. yo pat i "IDS't cl es dOlnar •• H lapide QlIlIl j8CI apul u bronn. E in t i casu vu yell oosssr crade r, que vu ha payal .t richHn !

- H oraioar" oesant Iaci de de 3'Jre ci ? , li patron quntionat. Ma, J,ohlnill0" esQue tu ha d&venit foll ?

- Na, senior ~ Mersi' por 11 l'pidl • Yo ~ersia 'fOS POl" 'lor benias duranb li uU annus !

II prssset If aanu de sc patron e mettet 1; Upj;de~ in li tasca, Caniante 110 Qay canunj 11 ccsansat su via, durante que su patron! regardat detra le, sucusseni:e' S(I caP.

Johani 110 eat l1:e melll un deml-hor qual'lde i 1 alrl vat in Urt 1 itt vi 11 ag9. C i stat un acutero d'e ci seras con su carre, na 11 rot cri~t max aboll~nabi1aen.,

- HE-!, c1amat Jehani l!n, IlItastro acutero, vu hays un dowe defar.at in vor earre ; bentest it va cader ~ Tande 'I'll !ley cuidar, qua111EHI vu fa. posser acutar 1 Pro QUO vu ne roetifica li clove 1

~ Iu es iMperHnent; 1liiy tu self redHicar un clove, si on posse ~id.r necu sur 1i s trada po lvosi un Up'ide sur qual on vell passer batte~r rsct H clove ~

- YG nayS oeniccs nacessi t replical Johani l lo , [ il tirat H lipide ex: su bsca, e presentat H al acuhr'o .

• To yo n611ha fortune, i1 adjuntetJ battente red 11 curvat clove sur 1f lipide.

Quande li c love esset deno\l in 11 cam, l i rot susurat plu alegrjlen.

- On deve recompensar te ! Ci, prande H lap; de acutan] quail mars! par tui cor.p'te-senti! auxill ar lie, adyere it es ja un pee dafectosij ma tu va posser usar it areor !

Johan111o aces pht li acutatCllrJ, dit me"d per care les cnedia 1. Poy i 1 cant ants COIi~ tinuat su via. Bentost i l parvani t danov in un villa9St in qual il reoosat. ~ua,"de il si det sur un banca aeu H GO III , 11 audi t ex 1i carte excHat. paroles de un unn. 11 eat plu proxil edit:

61

- Pro quo YU gruni 7 Pro quo 'IU as i rr; tat 7

- Ah 'I ad li old oaisane, '10 cleve bucbu ded ga:nses; np, d.an as un grand lultage.

Ma 1i cul tel es tobM obtuse U ,altri culteles es In 11 seaf 8.1 r.larHa per err; ha prendet elm se 11 clave. Quande ella eat .1 agre.

Johanillo tande propcsl t dar su lipid acutcr+, eon 11 condition QUi orql8l'11ln.t 1. forprender 11 laX 1 i it del ganses.

~ Si to plese vas, yo consenti, grunH H pa1uno. E3que yo brostar daci 0 n'; '0 glansas es fndi fererrtl nal neQuf Vlco~tar 11 f •• uros tat I £ lnu. yo es aud 1i at per 1 i aClJtahr !

1men Jehani l le oM.n.t en gins, Quel' i1 prl!ndet joyosi e ~ .....

mettet in un old corbe.

Bentost i j asset dena', in vfa Q pensa,t Iquant su litre va j oya r se pro 1f gans', Quand. venit in conlt ra un lann qual dd un svl n, Johanfllo :sllutat • dit:

- Pro QuO vu es tam 1II0roS1 ~

- tsQlll" 1Fl n8 deve: esseriritat, I"Iplicat It unA. lion oftrta por

vendi r vn svi n 8' S1 M'Qui vo 19 cOlprar nines 1 IOn dt.n:da 90 I.," ~,ans!.!s 1 No yo pDsse conrluchr .1 svl n dlno ... a In ... Y'a. s r yo vein har apor-tat al mercate un tal bell gars QUU ttL! haw" in ti casu '10 "Ill hav.,. 10- n~ i n 1; sac ~

- ~i vu des i ra it, Jchani llo dit, Yo vole dar-Ii "gans por vor nln con plesura,

I.i !!I8mn ,consen'tU s trax, Condude,nh 11 svin, Johanill0 Ilrtha.t durante lUI quart cit nor, quande In un cruz.ament de vias i1 incontrat un linn quel ipar1at furioshten a un vacca, Quel esset Hgat a un ,arbor.

~ Vu sel!lbla haver fallh in li cap, elaaat Johani1101 querellar con un 'Vacu. £11. regreialbi 1"1en na co.prenda vos !

- wual.'in ne ce lerar 7 Ti as lin bin vacca, nles vider I Yo ha devenft setosi It vOll.t lIIelcar la.llla nit sol.n tl brut. ne haye lade in If !:.lIbra, •• ancoryo-elltt forbat piraisser, que it dat con $11 de:dri pede posteriori un tal colpei a .i CIP. Que ~o yid.et dansar sur if nubes duantlseH Ingales.,"," ! Ha 1 ~ si yo 'litH haver un tal dalcl nln quail! vu havs, tal case ne vtll pessar aeelaer a II!

.. Isque YU ,ole forsan IKcnangla.r 1

- Esque uchangear ? Con qrand phsura ~ Si it IS var intention seriosftprnnde H vacca e da .e por it yor svin !

Tahefl Johani 110, in curHssil h~lIpor devenit Ti posses

i. un vacea. Le'ntilelil t l conducte:t 18 iii joyat Ipro 1i ,uchang:

fortunosi. S; to continua talasn, i l pensat,_ '10 va obhner lei un canlls j'n IIi wive. 11 slotH sa V8n1.8n Quail un Joha 1110 fortunat ; nal aPln i l ha't hagin.at 'ti desire con bell

cclcrss , quanda un cavalle galoppat Vlrs h!. 11 strax frenat cava 1 e per su

INrarte QilJe t l , qui suet tre failliHarl 'con caval Ies , earessat 1\ col del brune 8 par-

lat tranquilisante it, sur '1i vi a claudicante venit un paisano. qui exclall8t quands il perce'ptet Johani 110 e 11 caval le ~

- Ci it sia, 1i Icavallach rab iat , it ISS ya Io l l ! tieq:uande plu in IJ1Ii ldve yo remonta un eaval ls. Yo 'len apreci ar vor vacca, Quant d~lct it s l a aoe vos pas+snts 1 Yo ha YO .. let ya: COillp,rar un vacca in H aerca fa I rna quands yo ~enit ta, oml'li vaccas ja esset~endi t '!

~ ViOr cava l ls p lesa me. Esque YU vo le exchanqear it contra 'iii vacca ?

L i paisano strax pren,det li corde, ,per Qual 11 vacca asset fhat, e diL - Un mann. un para 1 ! Adi 0 !

Johani l lo Iansat se sur l i caval Is e forcavalcat con ocu1es brilliant. tL U Upide de\fen~ t un caval Ie , il pens,at" quo vs n'9Vtllni r ex it iln PI\) ? Ho-moment un manl1 salta+ ex H bose,age; n levat 1i 'manu e clal!lat:

- Yo petfvos yend, r me vor caval Ie, nam yo basona it urlJent'ltleo ! Yo es p'(lrsecutet I Solmelnsurun cavan EI yo posse s.alvullle ~

- QUD vU da por mf eavalls' Johanillo questionat.

- Cit ¥I} may haver un glebe de aure tam grand quam vor cap I lti viva es p1u valorcs:

a me quail H aure. Yo peti vos , ples coapati r, prenda li aura e da me oor it 11 cavalleI

Contra ti avantageosi 9)(C~ange Johani l lc oe posset re~.d star , ! 1 descendet del cava lla, plrendet li gleblJ de aura e forGligrat felicimen, til quande i l ar lvai i n h!911 che 5U

!!l~at re. J. R.. Ha rrer

Autori sat traducti on

ex 'OiG If'.)icheil, del 23. luMe 1947, die tll,gen Moess. Wien.

Red • .: Noi fa IlUIorar Qjue in li original raconta, conosset de ollini personas savant ger.an, Jehani l lc Niche un pezz. d. aure qual tra H dlvarsl IIxc:nanges transform,a S'9 fi nal.en: In un l§pide. [ ti Upi de t l ancor jetta. ta lsen Que f1 conssrva neqcd, U autor del I'IO'V raconta ha, par all!usar li tetores, jnyentet 1i inver'Si devalopaasnt , Vice cosensar rich e deV9r1ir povrt , il ,colensa pOvri B de¥eni rich. "

OOSMOGLOT'lA

De a de' 11 1 jul! 1948.. pro - translocation del lnst! tl1te Occidental, 11 nov ,sdr'88se de Cosmoglotta va esaer J; Redac't1on e administration de Cosmoglotta, CHESEAUX II/Lausanne, Sviaeia. loi pet1. omni .nor letorea benevoler Datu ti nov adres,se.

Pluri letores 8crit nos poe bar recivet Ii nr. 135 print at per offset. Boi concede que 11 reduction del eori tura esset tro grand. Poe a poc no1 ame11ora it e no1 ae'reha Ii. max apt reduct10'n.

Inetltut. Occ1d,u'al, CBBSBAUX a/Leu.anne

63

ORIGlNE del CIF.F.REtS ~

Sr. Chabaud (Francia) transm1sse nosli sequent i nte ress ant j nfo rmati on, pub 1i cat del rel/ue 'n JerusalamI', IJJri t i origine:

t i aulor de ti articuli frappat del not ab i l difar'unties exishnt inter nor ciffres e tis del Ara ties, mla'lgr0 lor ?<;~,ertet parentita, lnt,e:rprendet serchas in Kabylla. 'Ii li resultahs de ti serchas.

"lln die yo decovrit in un qrani ers del dOli! que] yo hab lt at in Kab i lia, in 11 desvaloralHa, un libra t i tu lai nViaap. in Algeria de SJ1.Napoleon. in 11\55 I.Quant SIlji"prisat yo esset leeente ti l insas :

Omni caracteres die 1 nurrera 1 as as traet del l!api de tal l i at del ~!'l!~l1o ce l rey Saloeon.

Iln posss constatar:, i nJ facta, Ql.le omni ci ffres; E!5 tnscr l t in it; If' it S(lfic€ arcndar 1, angul,es por nb lsnar 11

~....;_----===

Ab ! ti avocates I

- Qual.en dune fi nit ttli process, ,con

11 i pro p>ri start 0 d~ 11 cane qUill hal .ortlet te1

- Su dehnsor ha POSSlt pr'tJ'lr qua ~t IS Y'o quel hal .orOet 11 cane 1

i(Pairia suisse)

dec; c i ffres qU01o<;

- Tu save, !hllir H anti qui va,se transaisset in nor fa.lilte dB generation a generation - Nu ! QUO dune 7

.. ,Nu. it es yo, l i generaijol1J~uel ha rupht ti nse.

You might also like