You are on page 1of 16

Ri(. 8erg.e.r ..... T .

) C.TORle:- del1"1AT~RAtlTA

R.ldaalon

• Malinbt.-ation :

INSTITUTE OCCIDENTAL

Ch~jeaux

sJL~u~~1\t\e

hi ....

Nr140 A jtPTEMBR€ 1948

~ .. ~ ~f

; Ii'" t .' ; .

• I

O~'v~/<--~ :

ENIGMAS del INTcRLII1GU'I~1i<A

Nor Centrale sta hodie avan rn,expliubfl enigmas que l It ne StJCC8Ssa seluer, lis de nor leterss , que l posse dar nos alminu un sBl!tbhl'ltie de expUc.atio'n,es petit scrir a1 redact f or. de C051091101Ha, adjunte"te olni jusi i fl catives:

1/ U dune or. posse caeprar Ii fabulosi Hns s usat de Sr. Jakob, de London, linse qual have li propri ets agrand,ar 11 fnpBl'1Ceptibil sancas de Occ. tit l i grossore de an elefante, e ,d'iminuef tIS de l do, to l l clOfllplet desapari ti cn. [Ples vt der Cos ... de junto IS4?,

2/ Qiu2lrnen;r. Butler, '£ducaHonal r:ecrn!.arf de ftThe British Esperanto Association!' posse scr ir nos, 11 10.7.48, que n rlme ••••• ,.koilpnenas OccidentEdon sufice bene por povi gin hgP. ne llel 1f curt paragraf c10ncernent 1e sur pagfne 38 de C,os •• , april 1948. umni paroles de ti para~ir,af as tamen trovabil in anglasi e Esperal1:to; lingues suposi t tre famnlari a Sr. Butler. - Que Sr B. as l i sol tnstrudet )101 de su land ne comprendent Occ, cons tit ue ja un eni gila, 5. Que i1 anc ne cOlllprendel H iextu •. in angles; que 1 f1 self lie serif seeb la nos yerNen r:nquietant.

3/ Ouall"n, un annu pas que un con'lictet l dl sto ha denunciat In li libre 'A planned Language' 11 lnpardo'nabil erra fat de Occ, (ll1el ha adoptet 1i sufixe -il),n (Yide CosmJ! 1947, p.G7), un aHd asccr pJu ccrwlctet Idisto hub introotJder ti maledit sufhe in ldo por '3HliQrar tf lirque' (Vide COSI. A. 19Jf8, ~. 00)

4/ ijual!!1en au partsaa TJj,stllS, Que1 supra dedignat Occidental, e acri een critical SI: sanca de 18I.1fonie', vis'ibil in! H sequent specilllln::

'!ALA es un assoctatton fundat par studl ar 1i cuesttnn del Hngue international. :;u ceIaooratores labor; in NelaVQrk por crear un noy hngue.~"" •• ,.qua 'iDen. yo Qoestlona, 11 saD! i nte1rlinguhtes senti Tor cerdie di latat de joya, e decbra se pret versar lor sangue e sacrHicar lor IJhe IX)r H ulitim projecte de IAlA,

de que 1 nOl etta ri qoros i Illen li sequent speci men::

'IAl.A es un association fundat per studfar 1e ques tl on del lingueintemational. Su co, abo rata res Iabora in New- Yo Iii per crsar un rev l i Ague' •

Un di I;inatres,sa, a Cluel moi subaisset ti casu strangi J preiondeql.le ti subit coner. sian van i del para 1 1!!'_'t 'vi ceantwr" na. ; t 8S cOBIprens! bit Que un £!!.le BS It nu sordid quam un E£!c. Expl'icaHon poe clJnviciiv por no'. Qui saVe q:ue ldo, a qual nor ,uicos trO\lat null defecte. hne just li pr~position~" Quant dol oros I' as nor perlPhxHa.

,~ Ric Berger

• 82 ...

VICTORIE del NATURA.LITA

L I COh[NSA 1)[ U:N NOV CONCE PT I ON ~EL L HI,GUt IIHtRNAl lQhftL

Quanda, [us t ante 20 annus,Yo adhe rs t al naturalistic sistema ueci dental , acollpaniat del (ndignat desap,robation de mi alllicos Idis t i c, yo tro .... at in S .... i ssl a so laen t,.j s i epat isantes: Sr Chanaud de Senne, H Pastra Creux de P:Je e un '~r. Sulli?er de Iurgovia. Li du unesltllies regretabi llllen mQlrit pos un Curt co labcrat 'on, e H tri@silll desacari t in H tndifelrentie.

In COI'ensa de 1926 n01 quar euet probabt lsen Ii sol pror,agatores del Hngue auxi1laJ~ ri natura 1 inS II i ssi a, omr.i a ltri hter 1i "9ui stes assent a drHI rente s ,onv i c hi de EsPt~

_ ranto, Ido, tsperanHdo, e l!!eI!! de ¥o laplik. (On says qiue long pas 1 i cade de ti linou!! 9xistet aneor ci e ta fi ds l adhersntes}. l alit tnen venit strax H adhes ion de pluri valoros] ldistes, spectalnen ti preciosi Je :';r l.ac'nel .•

llraef li tnterlillqui:stes del artificialitiJ de tSIXl-Ido, duct er leis a l nov conceotlo,11 del L.!. con aspects natural plu simpatic 31 pub ltce , hill cons.t ituet «n int$rprense ver· men exhaustent. In to annes de i ntans i e [m nierruptet 1a:JCr, ~i uoesim Occide.ntalistes ha expenset plu muH. perseverant ie, t~ltpor e errergie quam it vel 1 har ssse t necess; por 13vanga1isat 1 i delll( de Afl"'ica.

Ho-di,e noi evalua con sat isfat icn Ii successe de nor CaJlllp,imie~ on ' ... 1 ••••••• in 011- oj casus in 5\115:51 II, que 0:'1 ;..<lSSI! oarlar e scr: r U'r1 i dioma. constructe! con pa1ro les Mdeforsst, cans ervant e al gr,amatlca su ~illlpliC'it~, e sin rnutil r~)Ule5.

II NATURALITA CHE !It.A

S'j anc IALA decidet finalmeo solver l i prfJor,qllla 'lei L.!. scientlcmefl. departentt del Hogues natural. P, per to preferet Ii natura li ta al sp.mi-artifjc~al!ta de Esperan{,o, to I1€: evenit sin terribi1 luetas, de quel es lii que l c artt cvles ap,arH in C03m. as solmen un tre debi 1 eed.

Deun parle 11 tot pohnHe: del Fsperantistest quel il.3.\let ·por i l i 1'1 mone, ;-1 IiltJlti~ ~lic ol"gan.lsatior1les,b.on disciplinat trtippes in omni landes , e ~jrecipu! 11 i_ni'uEtnlli. £ in 1936 tl lnfllJentie ne extstet solmen secun il sense tigurat de1 parol, ilia $9,1,11':

su sense Htteral:: statu har fluel ;!(l, ~!atll. quam relliilr'ca E de Wahl ill COSIII. de januar 1,g'l7 {p.l! qH stab de lAtA corsf s te pr+nci pal een ex esperant istes sub duc tton de prof. Col1insonH(Un noto!"i Esparant lst , adverS3rh de Occidental}

Tl stab redacte 11 falllos; ~crHerian presentat a Uf} ci rcul de Hnquisles in Copenha<). ~al rsearea iiI'1cor L de Wahl, "t; criteries es tallllE!ri forn:uTat qll.~e del existent Ungues i nhr,naHonal, lax bon responde a i1i Esparantoll.

Dune, vice dar al ftlu!ooe un ver ling.ue international, I.~LA esset in via si.pliclI'i9n cOrlfi:rmar Esperanto ! li sam resuHate quam in j9a1, qua1nde ii Oe19gation confirlet a un cOllfte} in lIIajorite pro.esperafltistic, un a,ss~rtet !np::rtial judic!e ,

Qua'nde 11 dudores de fJ.cc. aprend~t tf fades, Hi j nhr-prend,et strar un contra-action: ProtestaiUones per l i priSSeQ per leHires; inviation (.i9 un repre3entanh del Cc-

- 83 -

::idf!ntal .. Acadsmie, Sr. Ihtad Federn. a l reunion de Copenhag (in qual , in cetar! , on intardidet if! par lar cnn It I11IJthe que "so1men lingulistes asset auter tsat parlar) [esqus forsan Zamel'lhofesset H ngl1i st 7) (Pri to ples lEla'!" rCos:m. de 11930. p.87); nov protestatione!; del Occ.-Un;on a [ALA par sxhortar ti-d hadar 11 pro)·lema SCienticmen, it es 'xter li influe~tie falsani de Esperanto. de quo sequet 11 mo~entan demission de Sr. Co ~ l inson .• ~ I}lIIn; nor vaeant tes sssat consacrst a fi calpani e: ex~l!d n8 mi nuciosi

de 1 tamosi cd teries, response ltloHvat e det al Hat ,redadet orec ipue de E. de Wahl e de CFedlem, con li maierial auxt l ie de F.Lagool: enonn rapcrta qual cons tl tuet pre.e: un cuN. cOllplel de interlingulstica modern.

D!! t i contra-act ion rssul tat in ccssnsa , inter [ALAe 11 Otc.-Uniont IHIL hndei e dies.a~Jrearil situation durante ~uel noi credet H afera del naturaliU in 1; loL che lALA (r1rellledia~nlllen desssperat: f~of contra [spelranto, to essat li combatte de ~avld contra Go:i ath,

"fo doyesu~ l i near que 1i IPri nci pal cause del (r'lQuiietiU de de Wahl venH del fervore e5'lerantistic de Sra !~otris self. De Wahl " quell hat tart ic lpa] pluri conferenties (Hex, G.eniivB, etc) COIf! Sra t10rrlS ti.t que !"A revelat se un media por f apoaar Esperanto

131 murrde sub un etiquette nel.ltral EI' scienttc, lilllorEI tompreifisibil quande on IfIQmo·ra H experianties fat d~ E. de Wahl in 1907 con 1i Delegation.

it,j personal opinion ne esset tam pessimistic. ~~ai!i. tro .... a.nte me in 1935 inl 8ru~enes. yo sloHcitat e ob+enet str.u e tro amabi limen de Sra t~olTis un audientie durante qual

lilt Msped.a, COf! charnant Iftanieres, invitat Rle par-tar i n Ocddanta1. Ella petit su lI"Iarito, li al!lb.assad,or allleiritar, venir audit mil por cens tatar ti cosa qusl sel!lblat i!lteNls~ sal" las DU It; un l l nque de que Jon (:omprendet omni pare 1 es si n har i!!prendei it !

Li raconta detalliat de lid visih a Sra Morrh. hmen ne succsssat far desapar1r 1i fnquietiUs de Sr. E .• de Wahl :pri un oofl-fn~adlal Judicis de 'IALA. U ulterlior event!lentes davet justi fi car mi optillhllle.

Sra Morris posset usar SIl fortune subvent icnante sitllpl1cllen Esperante, To esset SIJ jUfll: os tomddet tsperanUsta. Vlee to ella supera Sill convictloaes e su senHl8'ntes - quo postu 1., un corag a tre ra.ri the un fe,!IIi na- & dec! de donar su lIIane a un: T r; bu na 1e li~r:luistic neutrJl POl" soluer Ii probhu. scjentiCIIIJ~ mel si .1i judSda aa COlntra su convictiones. Esque on cOfllOSse in 11 hhtorie del invtntiones un action in UI Mlilpor tam prudent I tam' {npart; a1 e hID generos i 7

~ua IALA ProvOCILIt un yez crf ti cas ye 1 i pub~ i ca ti on dsl cri teri 9S ne asset li CIJ lipls de su fundatora, de; quel li bon 'Yolunta asset .SBIlPI'1I r8larcabilJ iii tt del functionariM as esperal1thHc, quel, l l i , valet iiaposar lor conception HIlHat ..

A r'SllJ~ar qUia noi M delllandat a IAlA 11 adoption de Occidental 'Ii ce tl de Esperanto, qUlo vell hal" asset ViCia,,. ILin pidhHU per un altrl. Nor scope esset .solfiliJ obiefl9r die ti association que it departe del UngUIS natural, sin Bqarde al :sistelllls ale"tent de LI.

In 1945 IALA pub lica su ~Ilener,al Rttport'~ quel llI:arta SU YDlunU des811barassar se del innuentia esperantic, pay li ft.yariall'ltu. li natur:aliU asset victorios!

- 84 -

~N F[UCI CtlllBATT ilV ITA!

llel Utere de tALA on ha reprochat nos n!)rVehem81"1~ie, forsan en poe chocant par Angies,B'st tn 1; defense del natural i ta, a quo yo respondet per 1 i arUcules "tlo~ IS agres. si¥", e ~Pro quo IALA deve esser caut'. in quales yo ellPli cat it callal cause del ten-

si on 1 n nor relationes con til Association {Co,sm., sept. 1938). ~odje noi posse gratular nos pri lIagressi'Yita'~ Idel epoca ! Sl , in 1907, 1i part tsanas deJ natural Ha, 'i8 n

har esset plu unit e p1u cOl1lbatHv. certimen H judic ie dell Delegation vell har essat

tot aHrl: Un avansa de 30 annus por Ii Hngue international.

II fXTREM1SfES DElllNGUE INTERINATIO!NAL NATURAL

Ma 11 vive vell ssser tro bell si t1 8volutlolll 'Iers ]:I natllral'lU vell har 9¥enfi S,ln excess.es. Inter 1f interlinguishs qual not traet ex lor old conce p+i oras BSperantistic, trova se alcunes IQuel ha pass at: de un exageration in un altrt , Pes har dedlqn.?llt H lI1'aturalHa pro ameN al san~' neql'.llarita, Hi nu sacriflc:a Olin 1 reguli1rlU sur lialtlra del Sant Naturaljt~ ,

£Xtremlst,es haexis tet in OlIIni move.en,tes, anc in InterHngulstfea:. On conone un faIOS; exe:<tple: Quande Coutur!t introductet li ~ loq!ic~" in H l.I., e c.onstruchit su Ido, un Dr. Talley de iNn-York, 'ioletsuperalr Hlog;ca del leqicos. 11 public.at tn 1; revue Mondo un teorie ~rIsHc" de qus l resultat H s1steaa, ARULO hiperloglc, un bal l flu.ph del absurdiU a Quel dude un ideo1ogie Jllssat 'inl un direction unlc,

Hodie 1t naturalti ts isellb la fartornar 11' cap a (Jue 1 c recent (!) convertetes. que l, con un de'sartlant cando", posi sa qua; chaapicnes del yer pro.grlss&, durante que noi figura Qual 'retardates'!! nff situation n1ri si.nl un poe tf aprentis -scrcterc, i A·

IlUsfcat de Lukas, e quel as rncapabH reboer 1) sere: aries quel n self ha dael iln~

cat !

II LINGUE-fXPRESS.

COSI. Ali de april 1947, ba pub Heat un rscsns ion de un nov lfngue ·'na~ura list 1 c", H es NeQ.LaHn. 7i recensi'ol1l !lEI plese! al autnr del linque, Sr Schild de Basel, pro Ilf audat}" hat signalat nnta& secun .i ViS8-punctu. Per' loHAs priut yo explicat III IU~ tor que!, qunde autores jnv~a lor errss a un revue illac,cep,fa l i ju", de cri t Iea; 51

Hi na consent} tl jure hnd,e Oi deve abstener .nvfar qualcuncsxelplare 81 redactor. Io es un leg. existent part6 lin H jurna1islIIe e yo self devet sublisur • a it In 1t wblicathn: del 2U slIccessh 1ibres qu,el yo publ icat in francesi pri 11 pedagQghl arthtic.

ilia Sr. Sen i 1 des t:re desconbntpri .1 erH i ca e dfrecte 119 quale flach.s. 1 n prfll per lettras, Ply Una1111n in SUi IBuleti non d, 2 ~gi nes· de IjuUo-Aug1Jsto' ISItS. Durar\te, que: )'0 par-lit pri su 0'" con 11 tot seriosita quel: 11 telperallnt hdlaen yUabil deli yurn Slutores pastula, 11 in co,ntrari I;sserie jocanta Que ,/0' consider. 1i lapl. ne de Occ.idental Qual li 'S.lsi, larvel del lUnden' '! Pro QUI Ii 'col'ltradi tor recu rr. ,

11 pri •• aT t ",nis. yo tre yolunhri.nva s~uer 1e sur tI telM"8n. U discussionis

j nterl1 D:JuicH c 08 sO"tnte oferh ocasi,ones subrl der t aneo r It nu rt d,.r I • 11 t nHhH-

... 85,·

ve de Sr. S. deprsnde de me 11 sruJlll ane ironhar ...

Unesi.liilln yo fa rsnarear que s i alQuf ha dec~\lrit ree,entl8n un 8-oSII11 marve} in lii !Runde, H es , secun quo apalre ex su propr~ etrcu lares, Sr. Schild sa If ill 1ij ,ise d!

~IJ Neo-Latht, '(0 l1e rsprocha Ie su eoeprenstbi l hndresse prlfSU NO'l-Nascete. Ollnl p,atres ha S9mpf'1! eonstrat li max grand ctsci ta pri 11 quaHUs de lor infantes ! In.i long eari ars intarlinglJis.ttc yo devet discusser 0 pollelllhar con lult l!Iutoras de L.I., sueeesaiveen con de BU(lfrollt (U fals pat"S as ancer II max 'terr;bi u, con, de Saussure, H 31utor de tJov~£speran'to, COl'! Riedel I Schaffera, H autorts de UniH Langue, con II'eisbart, 1 i autor de ~ e Itundl-Lttilo. etc. Olnes .onstrat 11 Ii .. astona.t intrans iqent ie in li apltcat icn de lor pr'indpfea. iDev8nh:!nt strax neryosl quande on tuchat lor dad'" iIi oe admisset gut on ddbita 11' excellent;, de lor ld~St 9 ill generalme.n ccncluda] per tl profetis: IlJn ve:zt Vl,I !II venir a Ii si steea ! To IS un dulei I!Inie sin importanih !

Un sol de tiautores de L.l. restat IIOdtst e s;e1fAd8'fidtnt, qual 1i Ylr scfentistes, it rs de \II,ahl. ,Quantie on pestu lat de i l Ii sclutlen de probl •• as interHnotdstic, III ",·s;K)lfld.i nos:, yo sercha, '~o sxplera, plas atQnder~ 50 lINn pes Il aMIJS d. labo'rn j 1 ha publicat su lingu8, e ancor il adjlunht: lregreh'bill8D tra tost, nu 1I~ laoo",s ne asset finit..'

H()Idie H aferes ha feHdlen chan9lsat. U ul ti a projecte naaest, N.o-Latln, ba asset conceptetj perfinH,. tippat e publicat 1ft circa 12 •• n$;U5, I!! ancor durante 11 .quIlc h!}res in 1i fine del jorne. na. su autoN IS tlployate de buro.

AplJI ti rscorde , on :pOSit judicar H pigriU de IALA qUill besonat 25 an!1lls • Un, stab de prolfess;onills por obhner un lingue quel.naturallln,na atirnge H sUlperiolriU da tl !Mo-latin.

It esver Que ~r. Schild pruelnht ncs au Hngua, in cOllensa. sollDsn quaa 'proposi,tionsis • IALA'·, Bon !~a pro Q;UO n reprI!Ilcna nos lfar 11 cOl!ls.piraHon d.l silentle' circul su projach ? Proposltion8S a IALA, anc 11 mstrts, ha supra '!SSlt tractat 8_XtlJr pubHcita. sacul 11 des1 NI self de IALA.Ctlr~OS1 casu d. dUplfc: aUtlld, ! Nu, lass nosstudiar 11 IlrgulHft.tes; de Sr.S. SICUII If du v1!e-pundus:lOral e linguhtlc, in pri. .H lOr-a 1.

II OVREROS DEL POST -lIL T II ~DRA

On ne deve oblhiar Que til II uHf. annust Occfd.ntal lUst crUicat dB prase 0lln1 Cillpes I ntarl i'ligui stie. Ie ne sol.n de IAlA.IPro $V ~ro grand naturaHta .. U ~cid8nta- 1i stlS devat defender ti naturaltU contra If quaSi tabU!' del i nttrH rljluisbs. Ancor;", 1930. yo self deYS,t subtenar un 10119 pol,eai C·I eomtn H aUitor de, Nov-Esp8rtnto, prof, ReWie d. Saussure, docent hi H Unh.rsH~ de Berne, Q,olll eoneludat, tn If revue I, nterlangu8Iges.! de Paris, tal IlIOn:

Ila sau per:aonon (-n -. plura1e)t kayn forlas:h ldu (-u • Icusath.] pro jfa tiro subti la logi keeo , frue or- tarde forlasos Oecidtnhl pro jfa "naturecoR• t, e. pro Ha, tl'Oa sacrifo de 11 re:guleco 11 let In:t'llrnacieeo'.

- 86 -

InuB 1 adjlmh r que H a ltrt colabilJratores del nel.lfr,!lrevue' i nterl i aguist;c lNiTER. ~AN6UAG[S havet 10 g~llera]lI sam opirrion prl If na"lura1iU de Occidental.

Inti epoca de pen ih n 1 uctes po r 11 defel'lSe del natura HU, u dune e.sset Sr. S.?

11 labnrat in H Cflfltrah~ del UniYarsala-[speranto-, Asodo, qua uploy-ab sa'lariat, aux; Hante barrar- Ii via a b nabrali U .~ [ ta[Jen~ inti epoca, t l conosut ben 11 ex~ ~stenhe dt Occidentale it ex.haustenl efortia de nor ji U gruppe I

In iI94&, possedent ••• if IGenaral ReportR e 11 PN:ljechs (I Varialnbl's de I ALA, H ne esset desfacil divlIl1'ar que lin'at!.lrallta essa] vidoriosl ! E partu:r'ir in hash un pro,jscta parsonal natura1issill, j;fGS que 0111 ha laO 1 H a.t su fi "9n1por saflr III (lluel d! re~tloosaffla 1i nnte del suceesse, ne const itue un grand .erih.

II intervention de Sr. S. sj:.ila 'strangllen ti del mosca de La Fontafne in H tabu!

It i co chis 8 li mosca".

On 't'8 n:u eOII!>reoder pro \IUD, leent1e II Ultlll art ieules de Sr.S. ill su 'BU'latirms", ariitules in que les ti ne~oflte dale ',ciones pri linaturaHUln. II ~I~, e em~sa

Il facte que s,u nov projects •. pubHcat in janu,ar 1947, es sanct: onat del uri,antes dB lAtA apCllrit 1 i precedent anou, ••• on va dune cOlprender pro ~IJO yo esset i ovadet de un! du 1 ei hila ri U.

OOC.ID£NT AI. SOL CUilPABll, ESP£HANTO SPARtllAI !

lt seabla nos Verillen strang; qUE ~;r. SOt const i tuenta se 11 cnallplol'1 "post-victorie'" del n.aiuraH til in 011)"\ su C1 rtuleres , 8vitaaglr'ElSSer Esp:eranto per res9rvar so tot "potentia de toy', par parfar quam If s+rateqss ,' a ••• ,Occ·ldental. just 11 s lstena quel 8ill~ bnltsa desda 2S annul, l! natuMllita opos:U alarliHc:ial1U de ESlllranto.

Sillcel"lll9:n, eSQ.ueH unesil GIElve de un e:c:-fundlollilario esperant ts+i e ne vell assar in prim cor.'feder 51: ex"s_aJlldeanoj a tl car naiuraHU vice Querel1ar su nov 1:0 idealHstes pri 'lifill.laJICies" in H apltcatlen del pri~cipi'es natuealis tjc ? Tallll.n i l vliill user r;uH plu uti l a nor Idea.le qtl3r. flJndanh strax un nov oart ise, que1 $011118111 tends a dhcnlll18 .. lar 1'1 scel naturaHsiic, favorisanh irdirecHcen per to 11 scheeatts tes ?

Esque forsan on :ha rajectet urcpes l t l oras de a;lIIelioraUon tn (lcc.~ Il'roposH de ti des'col'1tante ? £sqtJe, v~dent,e nor fndecrassibU conS9natis;a,s,. Sr.S., degustat,lssit forti at recurrer a en dissicutie ?

Just 1 i contr3ir;·8 es v8 r. Durante 1 i Quale ansus di su fillltJri fa a Occ f denta l-Ilnt on, Sr. S. :ha sempre desaproba,t 11 changes in I: 1iii!l;ll1e, IIU tis quel essat regularilen "O~ tat e aceapt at.

DUPAi! V clOns It I £S

Ancor 1; 15 juli 1945, Sr. S .• serif IN un iaHre blaeani: li qualc d8cisiones fat del Acad9lli1e ! ntrer1.:ar'l, ante 1 i 'Pub Ii cat ion del lexica! garlan ,e svedt pro que ti Quele Il;nan!ges ~Ipclsse nocer li propaganda deilingD9 Oicddenhll. l l criticat precip.re lt ehange de.l!l ecJ:ocea a lege e hora! e prohstat contra nor~tro rapid labor', ne save"t, que 11 Chal'l<]9S J in cetter; tre poe nu.eros; t sssst stud:iat e di s cusut des,da IlU It a:nnus in! 1; 4cademle Oce. Yo ant fa I"1lI8rcar que Sr. S. es 11 sol .lbM! svl ss quel J:rtlhstat

- 87 .•



contra ti changes, e que 1'1 sequent annu 11 adolptet insu Nen-Latin just ti paroles J!- 9.! e bora,

Al'lc concernant 11 simplidU de structura e li re~,lJlariB Ii censl Hes de Sr. S. 9Sset curt es iean dupat iv, lin 1941 i l scr+t me:: .. Yo cors tata 1;'00 crescent nlasura que Occidental s iapl if tca se Quarl sempre yO desirat it: Fellicilllen, 001 ne concede! a ti opinion un grand valcre, nam in su ultim c ircu lares, Sr.S. soca 1li sinp1fcita "ad ultrancia' de Oed dental '

Sr. 5. ne Oeve esser astonat Que tal (ncM'8ire'nties de judicas i nspl rat nos lin jus,tfficat de fi dent i e.

Vi par If $Oral latere del Quest ion. Lass 00$ vlder nu 11 llrt:)ul st tc libre.

L I "NATURAl nATE I IHEG !l.ALE "

Ulthi venlh in H talpa natural is ti c, Sr.S., explica res strax pro quo nor principia del naturaliU es tre Mal aplf cat In Occ .• 11 ha inv9ntet 1i formul 11a natural it ate integraleft, daqual noi va (nlllediatlllen studiar li ap ll catf on in l i Hngug self de; nor critic:ante.

1l:..Le.h!rale_Q!£2? lIIapor li Bananas li plura la j_nteg_ralllen_n~\ural ne as . .:.!. ilia -I, Por 11 Gerlanes H es .~. Por H Franceses H natura1itainhgral eestula finales

-aux, e ne ~lSt:£!:!!' e ne ~~t pas nUllElrosl paroles, etc. Pro que on ne posse eontan-

tar 1 j natural i tate i ntegrale de o.ni papules, a mel, sol len roeani e, ; n sam thpor, adClissente di fsran! alurales, Sr. S. es fortiat, Quam no" adopter un sol plurale per.:!, pruvant per to Que, SURer 1i naturaHta Blane un plu p?tlem principie. ti de shpHciU It de reguhrHa. Quo asset a de.onstrar I

Sewn Sr. S. it es flldispsl1sabil adopter l!uJi duplic radic:a.s in 11 verbes e! hil l i nOmines por obtener H Yllr naturaliia •. Li exelllple. con aual Sr. S. persecute nos {[Hgi~ biHU), ·13 Qual ve ll pruvar 11 necessfU adapter du radi cas, eliger e elect, es discusset dude f)() annuls t e 'Ii esser dfscussei probalbillen til H c:onsu,ation de 1 secules , pro qlole ;11 ti casus J: r.aturaliU ne posse. asser obtenet s in un de'savantage del sl.pH~ elta. U \:8ollStro5 IiGllina to: casu.1imite

Sr. S, ohjecte: IMam Ii anglesi df "eligibi:lity", dune on deve departer del verba.!:. ~; e adopter li supine fnreguhri ._!lle~t per flmmar 11 derivates elect/ion, elect/h, eJed/or,lfetc

Io ss un sclut tcn, ilia It ne satlsfa 1i 'nat!J~\itate lnhgrale"'t qual Sr .. S. vole far it nos ersder, nlm tande , per l i Angh!ses, H Y8rne !l..ii!!. ne plu coincide con lor infinitfv·s tl} eled, II ganianh en plu grand natura1iU-corteHgibiilitate (Qual penni parol 1).111 pard,i it con eliger,. qual as mult olu frequent In 11 vecaoul ar+ue usual

Ad 'ultra :gerlilan ccnosse l t parol EleUorat, ma ne 11 verbe e1iI~.r. Droll1 avantage' !

Hnalsen, esque eliger es verlllen- ~natyralr. 1 Ples camparar; !. eleg!Jsre, F. eHre, )" elegir) E. to elect. On cosstata q·ue per null grand nat ion, H verne eligeres tot natural. It \lell esset' tal por li ancfan ROAJanos, e ancar r91ath'leo, Ilil Il i scrl t

en gere. e pronunciat 11 Q. durJ QU$!!, per un le~e foneti c, trans fOlna,at se as dur ann

- 86 ~

-flO Pro to, Ellgjer, eieel/lon_esset quasi F1egularl ~n li MtiQuita, lIla!'lIJ plu hlJdie.

Sail! censtatat lon por 1i aHrf verbes de ti seri a :If! :'00 vsrbss fnre:;ulari aditissetin Neutral Reformed de Ig!!t e de qual yo pubHcat li Hst.e cOlllplet in 19)) in Hi doc. dei SAPO. Un u9.ple: durante que Dee. disiJlposi r, Sr.S. prefere ~ol'ler I QIUU i 11 hi soan, fila francesl di Suppos2r, II afl9Jesi to SlJlppGse. Ami Ungues necenosse s!:!fQner. Dllnc per ill 11 solution de] N-L as .im natural quai. ti de Dec.: Ancor un fnatelldet resultate de fj Ii nato rs 11 tate integra 1e I ~

logicmern Ii 1ntegraii naturaHta as obtenst soillen s i on ado pte Lin li ngue national s in chatlgeara llquo·o ilia, j n if casu 1 j 11 ngue ne es nabllral a 1 ;,Hri rat lcnes 6 QUlnc li so, 1 u _ Han delpro,bl1ema de un l .. l, es (npossiibii con li apl icat ion de tl absolut principie.

ANCOR UN NOV ABSOLUT PRINCIPlE I

Ouram!~ue yo seri ti ar+Icet, HfllOSta a~rta me lin prospecte de un lingua initerna,tioBal, nOllinat IlmRM. Secun su autor , Sr. loadl 11 'ver linguustlic co laborattcn dne es:ser basal sur I:Jlrt bode COiIWIlt e H sol wer teorh es ti de su fH:entieK .. Vl un SPI\Ici een de tf 11 n~ue:

·'Regular,. logical to,..s es hell to ile,.. Natura ~ fol"fllS es hell to use IXIr persons QuI ja cenesa 11 I. Por aplfcar su prine; pie de suHcenUe, I iautor c'oMnsa pet supresser I).ni 1 ftteres {naill t qUail 1i pJ1urale de 1 21djecthes (i;fIll:O ss bon) I la ane li tina 1 reca Ies ntC,"fpor 11 el.lfoni!!, e n obtene: fj)nE_, to script, to'E!rl, etc

Cies vis'Ml 1i err'atoriresultaies de un pnncipieapHcat c iecesn, negligente 1i aJhi pr1nc:ipi1es. Li naluraliU, l i sufl eentte , 11 str1ct regulariita es OInh excellent ccses tn 58 self: H erra ¥ell esser apl icar' s,oll1.1n un de iJi in ma:fill~re absolut sin

c _ .. _ _ _. , . . ___

ega rda r 11 a Itrts.

Li gr,and psicho}og Binet, de Palrh CtrstOlat dir a su eleves: Dllm; id.!just dieV8ni fals quande on exagera It.

IJ II LlttiUES NATURAL !}~SrRA II SON EXEMPl£ !

11 naturalita nil es Olllnicosin Uri lingue internaHona1 destil'iat ne' salmen essar COn',preindeima anc esser prac iicat , l i sil'llpli'ci H de Lst.ructura es aasolu] nece:':;sl )1 on yole parIer e scr+r ti hng,l!Je sin hes i tati ones , !lOS un curt studie, en ns posse ocs lular del adsptes H aprens ion de 200 V~rb8s fnregularf. con Jj ob l lqat l on consultor' s.enlpre 11 dictionariua .. U reglJlarita tn un LI,. e's un postU'latiol1 hili lJllfIOMant qua!!! H Inatura1ita~ lIalg~_que mutt i~t,erlinguistes se!llbia olbU_viarto.

Por obtel')Elr H s i apHtHa de structura, de Wahl renunc i at 11 soluti on de Rosenbe rge r e prefeNit adopter Uri sol radica, Ii infinitive essent forna;t sur Ii supine. To pe:rmisse deriva.r sempre 11 derhates ijnhrnatilll'lal per ~!on, ~ort ~iv; ~ sin a lcen excepUon del infilrllth'e per -er: discuss/iotl, admhsjion, seiad/iv, etc. Ti Ilrocede as

j us tift cat de 1 elemp ~ EI de 1 H ngu e angl esi , 11 1M); el pcmdet de l nat lena 1 11 OQues r Ina. H have verbesQual Ito. COIpressli (ena:colprim), to corred. to corrupt, to CQnstrud, Anc francesi cOlposl infiniti"es sur li supine lat tn, por ex:.~spect/ert colbct/er, QUlnde 1'1 i nf1 nitiveslatf n Q5 1 nrea Hta resP'; cere, c:0 11 igere I etc.

- 89 -

It samHJ j'unc tre loui c Que in un L.I •. , aue l deve esser tam sianl ic quam oossibl l , 01'1 adopts Ii QJ:el1:l1e dat del lin.~'..Je natural max e'l.:llJl!t. Mat contra ti solution ~infafl- 1inmen fadl', eleva se alcun apos to les del lililtegral natti!"'dl'IU", de quel li j)urisme natural ist ic sembla vern::n curios! quande OJllSaW9' I.lue ante curt t6mpor i H es~et svl smanl con conv iction in H artiHdaHta de! Esparaoto 0 de Ida, e oposit sa al natural.iU de' Dec, (;n saV1! que nequf €IS plu (ntransigent quam un neofU,e. Pas har prereret

H aosnlut rl1gulariU 31 natura li U i l i ru lansa S9 'ill sn aHri absolutfslll1e e refusa fillI"'oJddlll€11 OlIn; raq!Jlarita que l dim1nlJe per un sol' HUere l i natural l ta, s ancor H natural t ta specl<Jlmen del lingues sud-roaante

DROLL! OBJECT ION CONmA II U~IC RAD.lCA V'ERB~

li sc lnnlf c objec t lones, que l Sr , S. oposl al inffnHhes supinic de Occidental ne resfsJtJ lin sol lIIinute i! un objectivex3l1ination. l l ~i nos, per eX,ec.il1e. que on :Serma.no han] epr~!ldet ike. va esse I" tentat • di r j n su 1 i ngue lI!aierl'la 1 :Ildu_kt i eren. ko ro~ieren iffiediereo, vice reduziElN!'n, korrump1eren,_ jn~Brieren , Re~omanttl ti arQumollt, on de:ducte qu~ 11 adopHoll dell fomes vorbal de Sr. '3. reducer. corulllper" finger, absoh~r. etc, va s.imi lsen loci tar Fraoceses dir reducer, com"Rer, ate, vlce r6dut re, corroapre, etc '

Si it 'felT exishr' a lquo ... er in ti objection de Sr. S., alllni' Espe.rantlstes francesi veil nll srrar scrt ents lot lingue natfonal, a vell di r: .i! redacte, nous conciug_uons !t pr'O li lnHuenHe de Esperanto. Qljel di: redaktt , kOndUKi, etc.

Yo cons tata que Sr. S. adoptle If "Ierne i nfedar. quarda oerman di 11'1fhi eren. sacul! latin ir\fice~ Ounc onni 5e'r'Ilanes, quel va aprel'lder N.L~ va errar in lor lingua e dlr infektlereo!, 51 it er+ste UnalQl1lI de verHA, in 1i rasonalllent de Sr. S.

Ll PLUR.AlE DEL ADJECTIVES E DEL ARilCUlES

Vi que lc frases pren;let in has erda in H IliodelHc tutus de NaG-Latin.:

·Las Nl'_liones Ull planes del paise •••• ". Los grandles a9'lomeraciones urcanas In las

nual es S8 concentran mlliones ••••• Ql:Jatro de los undacl etabHscilllentos flIaX ilDportantes de Suissf a dsdi catcs a questas c peractonas hall lcro casas centrales in gasl1ea ••• •

Nu ! yg peH vos leer ti frases vocos,hen, sfn sscaeetar 11 finales, e poy leer li seQuent traductj~n In Dec.

IU regionss .ax plani d9) paise •••.••. l.l Qrand agl0.rationes urban in quels.: concentra .IHones .... Quar del decl-un etablisselantss "u illPJrtanlt d. Svissdl, dedf cat a ti operationes, have lor Hraas central in Sase1.'

Vu consteta que 1 i n~lerosf ~ etactel qual franas e que 1 i letur2 del traduction in

Dec .. as qual ul'laleviiat~on, un lib,ration de ti tedant e penni finala:s. sin contar 11 9an1a de. ta.por e de papers •• w.' fn curt, Dec. apare 'ClUIII un N'so-LaUn silpl1ficat. 0, 'd vu prefeA, NI-L a~r& qual un Occ. plu cOlplicat ! V81"11!en it I» vale H pena changear.

In Esperanto li j fhaal e obligator1 del adjective:s bav.t alllinu 11 anntage esslr

1,o 11atl, quo fa:t p lUI sUlPOrtabil ·SQ re pett H on. In plu, 11 ,art f cu 1 in Es p'/o resta r nlIariabIL •. Sr.S. I"QpQtl pas de Ilah·l que H t.l. dave ,sSlr un "oyre de ano'. Sf'n ddbi-

• 90 -

ta ! Chascun ae+or de li ng,ue i nhrnatiooal ss persuadet Que l l ha pariurit un'oyre de arte", Li deshcilita ss convichr Ii al tres pri ii evenillleillt.

U (n¥"ariabi Hta del art ieul e del adjective '1 n g91r!1e It! Q in nd'aerv es IiIntai grand a'1anta.ge practic e astatic il'l un L.I. Que PASt ollmi prcjectes, IUti naturalist,ie" ha 3- doptet it. Li latina sine flllliene, tal pleselit p,or so aspscta, ant 11 just aparH Pro._ yecta, de PaulMHrovith, de Sar-jevo" as ancor plu lontan, e SlJpNl$Selftell H -5 fi nal in H n6.ines quande 11 sense indica ja un plurale , ,Inter tJ du saluti enes ext~41t p,llirale part6. el 9ulDression del plarale , 1i solution medial. ti de Ida e Occiden.tal. as c:enimen l t lax sensat I e, pro to I'ALA adopteit it in su quarvar+antss,

Ane ~n angles; liph.lra1e deJarticul e del adje:et1ve ne e:xlsh. It 19S daS'ficn ila~ 91i nar q~e centenes de lIIi'llironEl'S de ho.es, quel dispens21 sa de H gallant B' fnutll plLlril~ Jet va s;u~lDiss,er SB: a it in un l.l. por sa:Hsf.ar If principia del linbgr;l naturaHU' e H sense artistic de Sr.S ... Ne rllu QUai por 11 acusative .oblfg,atod de luanhof I

U GENEf£ GRAMAT ICAL

ligt1'r1eNl gramath:al liS Ulli! alHri ccapl tcatton adoptat de Sr. S. par sa+ls far su cencept ien del natt:traliB.

U con~inul dist lnttenes lnter li aascul Ia e li femil1.iJ! ~r 1i ~ sin sexu eensttius un altri cOII~1icaHoni IX)r 11 el1GMl' lII.ajoriH del usatoras del L.l. Olni populllS ne romani c ... a deve'r aprander ne :sollEr! 11 par[l,les, lia ane lor' ge,nare. F rancases save qUI un del g:rand desfacl HU por H extr'ane's aprendent fraJ:lcesi ,95 memorar U gerlH'S g ramathal. EQuosellp'1"e fa! rider l i audf tcres as tal e,rTIS: lIVOUS YOylil2 le, luna", liflat oubJi(; ilia paraplui'el

It es verQue Sr.S. pl"Ova foreular que lc reglJ1e:s, Ilia 11 adj!.ln:t,e: li ~eepttones es indicat ill li vocabubriulti., Prt ti punl!:tu 01'1 posse dirQUis anqles l BS plu tact l , nalll in it 9xiste un sol g~nere.

E pNlI quo ti complicationes flllposai a canes ? Pro egarde 8.1 sud-roeanl c prJPJles. hla esque H pceules naes ja sat 3vaoi.ageat In un L}, natural ist i c] E esqus \!er~n ill basona Ij rsqules grarnatic,al par evi tar que lor sense este t!c mey no esser checat} To asun quest icn a ad ara r.

Li NA TUR,IU TA GHtMttl C

On asserts hodie que l l ver naturaliU pestula que on eihlina dal L.I. olll!1ipalrole:s ns: romanic .• U adoption in OCt. de paroles quam sam, H,e Id. etc" veTI esser erras !

Y'o melOra ancor l i pentM i lucte Quel yo devei subtanerante r:te long, I nlgIl, co 1'1., tra du partisan~s del naturaHta, Sires Riedel e Scheffel'S, que'l vclst wehr H natura .. 1i ta j~lsi: i 11 11 df rectio,n coni: ran, it es y'ers It Cling 1 esi ~ge ",an {Vi del nterlanguag.es. 193!, p. ,499,. A Occ. Hf oposH lor UnfU Langue, de qual vi !!In spechllEm:

!l t~H h eT Il of de fo Hoi rJ;I noo .ordas be~olll ••• •

He un sol parol r'Ol!Iantc ~. E lamen H l ingus sssst , por H popu1es germano-an:glesi. talli. naturaHstic Quail! hodie tl~l per 11 sud-ro:l!anes.

Desfaci1 a sanlanar lin l i bon dirnctiollt ti Irnave del L.t. - 91 -

!NOMlNfS CON DurllC RADICAS

In su uHh ctrculers, ~r.S. benevo1e 8!xplicar lie 1i casu del circa 20 oarolss international con dur.1ic radtcas , 11 UMsili radica as dft abrevl'at, 1i al lr i, usat 'in l i de~ rtvates , es li fol"l!le p lan, Dee, acceptat ti dupl ie forme solll8lA in tre rari casus, U

it as tnpossibil acter a1tri,len, Sr.S. vole extemer tl permission a .uH aHris. Natu,ra l aen exish ta nuli lllpadl:merrL l l S'Ot desfactlHa jacs in 11 Quasi (npossibiHta contentar Sr.S. sfn descontam ar Sr. Jakob, QLlel danunc iat , on n:e ha oblivi.at ft, QuaID Inpardonabi l pscca de Dec, su duplic radtca hom e hOlDan/f1!. In SI) ltbrs IA planned language"" PIes ccncordar, $elnioresl, ples cencordar, e n01 va sequsr vos !

LI llNGUE INTERNAlIONIIJ._ ANC nEVE ESSER PA~.LAT

Sr. Schi l d reprocha 31'lCOr a Oce. su fi na 1e ~~ in 1 i casus u hispan have -!I, e n pre1e.nd~ mali que ial varbes lies plu natural in lido qt:3m in Oce. [redacter, juntae, c,aptar. rapter, durante que l do , quam hi span dl : redaktar, [untar, kaptar, raptar],

l i ar-gumi1nt.ation es strangimen simi1 a ti de ~r Ja,ko~ Quel es un nas tro 110 H art s emfasar un t:re Htt lllconvenientje por dietornar Ii atelltion del le~or pri 1i avalltages 180 ... ezes pliu jmportant: lido \'ernen rejumtc hi span ~Ier su' finale.::![ in ti verbes, m,a poy i t invents un serj e de deri¥ates:radakt!ero, redakil2.> jun+/o, kapto, kaptero, etc., que l es devla del naturalita muH e lu warn H infinitive de OccL

it 'es 8vident Q!Ht In chascun solution it exi ste avantaqes e cesavantaqes , Ma, pro que Hi es tre fnega!., on deve ponde rar Ies e salectar li ~ax bon solution. ti queltiH ~ax util at max aiU!tes, Ie ne ssrehar escaectar un grand annhge pro un lilt lncoovenientie. ~~i al Hfspanos apare dest rabt l , e ancor to olhrt, retrovar Integrallll,enlar finales ~erbal if:llf L.I., It sellbla nos que ti desire have nun hI,porhnfle apt! 11 facts que

Il Hnale in -er perllfssa to'nst1tuer un sistema de derivation adlli rabt lsen si.pHc por (lani aHri pOPl.Iles, nail in Oce. oant verbes in "'!!: da sl(t~~~. Ie sin exception del"tlJates in .10'", .:£rl -i\',·!!,Dh quo cansti tus i'A practica un av,alrlhge rneg,a1ab~ 1, ne trov:abi 1

in li ~ is taaa I1\Illj nant 58 i ohg ra 11119 n natura 11 sti c. T ova aU8ir co:.prandet de 00 r cri _

t icant es Qu!ande III va cosensar us~r lor lingue, a 08 soht&n leer it.

l l LJ. ne es so leen desttnat esser lee! e audit rna anc esser serl t e par lat , Altrilllen dit su usattcn va ssser ne so lllitUI passjv t mE anc <Jeri v , ~ cor ti usation actlv. 11 S; 1iIpHdtil d.e stmdura es un necess l ta. Sl 1i tlaturalin integral fa p lssura ill cert P::l'pU~ les del 5:ud-Europa.1t regullrita 8 slllpllciUprofHaa olin; aHri natioMs, Quel es H aplastan] -ajorfN.

Li problema del L.J. fl8 jaee sol .. 11 ill li natural i te , ma it es dup lfc: nisturaHta COlblnat con li t1egulariH. De Wahl hat' ja I'9marcat 1f enoMl l.portanHe de tf r1IgulaMta~ 11,tl 00, i l ott, de omnl' proposit usst inlteroaHonal llingiues, 1i Dl'ax. grand suecesse ha· vet ti Ungues que l !possedet un clae, precis e regulari structura; to 8S VolapGk, Esperanto, Ido.'

Ri c Her!}. r

- 92 -

.'

ffiCOR LI CIRCUMFLEXAT~

,;r. Kunacki I li american pastor quelJevat H flagg,a del revolte centra l i c+rcuef laxat Htteres (vide COS"., [anuar 1948), pub l i ca in un nov c trculara Ii rasultates di1 su irqueste pri un reforme del alfabete de Esperanto. 11 recivet roc responses de Es cerant is tes : 4tJo desirr3 un (Inllediat suoress ion de H Htl:erest 3001 cansentf I~irll prl!1lcipiell', ea cons f Ii a ,abnder ti 1 Quande [sp!o va esser accsntat del hOlllaniH. E sol me,n 200 '::;ar:lideanoj • es opo:sit a qua lcunc I'1Jfonne. Contra tf u lt iees ersct e :m :)f,. Kubacki perti iG'}telressant argullent8S~

IAlclulles del opositores defende 1i talaen oom[,nat Z:uPltlnhofan ~int,amr,ibilin". To es risibiHssil. 111 decen e sin reflexion seQue -La t,lajstronR qua. s i i 1 vell esser Q!u3siun dell'i-tk"" sin arra. Juo 001 ven d ir s i H fratres Wriglht vel! hat pos tu lal li inhngfbllfta de lor 'original volant machine? Iii ( .. l i par+lsanes de Esperanto (ntangibil) save bon que fH ne posse cnntradlr nor argUllen,tes; pro, to i l L. •• insulta elDenaeta que Hi va 9XCO!l!Un~car nos e:v; lor sociates"

£ Sr. Kubacki adjunte quale nov infonllat;DIIIS~

~Pos H international ssperanttc reunlon in \tashingtonl, in 19m, Edsond Pri,vat ferv8ntmen eforHat i nteressar H chafes de q.u:e]c univarsHbse alltr! sco les, 11 naquando seccessat pro ti des facl l Htteres ci rcumfl:exat." ••• !i~jn di que 1i fa1!10S~ hbricanh FON prov.at usar Esperanto por su universal cores.pondentie •• ma i 1 bentost cassat quande i l experiit Que if lrtteres es prase fnprinhhiL LUi sal evenit con du al trl grand fabdcas"

Sr. Kobackt Uni su apel1e per pre1vider que 1i "obstination" del Esperanh stes contra ollni reforMS va "c,3IJSar 1i morb de lor l i nqua, l l .:micl ara "ue ~Esp9rant,o n!Jquande val esssr aceaptat con su hodial fOl"le ••• lt es in plu grand dangers QuaM ,an~ey perqir S!J chances de'fenir li lIund-Hngue" precislIlen pro 11 desf,aeiHta de ti absurd e non-neeessi circlJmfJuat lftteres,_ auelc altri lingu9s [alus inn a Oce, ?) haye llIelitor chances, nam il l ne: havales. IIi posse esser Hpp~t a printat partG de Clines. ItSIl ill H IliJX Htt

pri nte rfas ••• 1

Personal.n yo sill)atisa con Sr. KtJbackt. yo .men qUi, In 1913, strax pos har ste-: diat Esperanto. yo eoaensat propagar it ill H presse , con spacleenas, Ma" oh vol, ti sahdIt circulIlflexat Httere's~ r"trovabil in 1j pr!nter1as, davenlt un 'Ier tochamare; e, pos qualc provas deS&s~rat. yo devet renunchr ti fnterprense: Nequo a far con un tall stupid illpadilent que l, in uteri, hat esset aconossot de Znonhof self in un lsttra

quel l l scrit a su aatce Or. Javal in 1904, e qual '10 hay. sub It OC0185.'(0 extras de tl lettr'8 H saql:llent lineas: • VlaJ rilarko,j pri la a1fabeto rSs.peranta es tas tute Oustaj.

La Hteroj akcentt taj ISS tas tre neo;:lOrtunaj kaj III; estus tre kontental S9 nine akz i stus~

_ . . 1-(, I;. ~. r''jt..r

COSMO~LOnA: Redaction ead.fnistratfon: Institute Occi dental, C.!!Bseaux sf l a~,sanne

Chaf-Redactor: Ric Berger, prof., lomes (~vfss,ia). $yiss'ia

[di tor respcnsabi l: Fred Lag1181, Cheseaul sJ lausanne I $v; ssta

- 9.3 -

AriCOR LI REGUL de ~AHL

RLI famosl ~gul de Jah1 Ill€! es aHri ccse Quam 11 aplication de regules derivat" conasset in Hnqui st ica desde long tempor "!'Ite Eti. Vide Scho la et Vita, Jan.-marte 193111.

10 es ur: ja old! historl! prj que l 001 petit precis iuras a E, de hhl salf ante 10 annus. l i response de ti -cl essat pub1 i cat in Cosmo de marte 1944. Map pro ~ue on rsecrnemG hodie c i t ar ti assert tones de Sche la et V'j ta, n01 examinat at,entivllen 11 cadernes rrecil'tlt. in cueles nol trovat II prehndat pru'fa, 5 ~gl1at Henk Byl saa dE! Utrecht, ta 1- men redactet f n Latino sine flell.ione:

ftEHam I!Rc:ul de Wahl!! non as sue ftdecovriho.n', s icut Dec, vol pres:entar jd. Jalll circa w~a ce regules r.s pub lf ca] il'l un fortll o lu sct ent lc quam per de ¥la~l., (Pub1ica~ lton de i ste :rEgu1E1s v;; sequer] (Base de ce regule·s as Indtca! In Schnla et Vita 1929, o. 247, 743 e 244}~

June null Il'.ention de autor, de publication 0 de loc , IOn resta In 1u vag. Desirante taMr. r£lr~aqver nor Invest i qat+ones nOI rE!portal nos a l p[gfnes Indtcat de l cclectten de 197.'0. i1 i conaHtue. in fade un prova de's;n1:r~car li nedes diel grautlca. latin. ilia ti prova Flus del plum de Sr 8,Isl!llal l n 11 annu 1931, e l! regU!l de Wahl data In 1911! PrechiiclOes !pri un anteruori fOrRIlation de H ragul bri 111a sellpre parlor absenltie

in Ii prosa de H. 8ylisllla. Ad-ultra noi ne rstrcvat IIln seque" Ii proeesse] PlJbHcatilOin de ti pretendst r6gules de 1890. n 9vanes,c,ementes del pruvas SUCCQ,ssiv es verman dscorajeant '1 In revancha Sr~ Bylsma asserts Qile nOcc:fdedal ha aplf cat alcun regula,s [formula! d& i I se If} por 11 foraatt on de paro Ies, rna ne ha cOlll;lrendet Que 'i II on lingue natllral~ ti reg:.des es ftJindat sur 1i fonstiica e ne es arbftrari I

Escue on deVil fa r .aemorar, un vez in p lu, Clue un i i flgue i nbrnaH ona 1 ne es d.esti nat a docer H fcnetica latin al popu}, Ia eenst i tuer s isplf cean un !ll9dfe practle por facia IHar H Nlafiones inter 11 na+iones .. Iarda it as c(uaplletlen (nuttl vcler justt Hcar 1i fOlletic:a latin, scientie Que1 interessa scil!!sn Quele specialf stes, On fie dev,e cenfuser du sci Il'n.hes de queles H scopes 9S Jlottilllen di ferant , Tis. Quel vole corosser 11 leges de ti foneUca posse selllpre consulter un libra tradant H quast+on, 118 incanbrar nOI' giJm;atlc8s de L.I. destinatal polXIl per ti rlS9tdes Icnet ic tre Icofjplh:at,veH essar H bOr) medie ~'lulser cO!llplehe~ 1 i ,adep.tes~ U {nmortal llterite de lMil es pre· cismen har ccndsnsal in tri curt n!1~ule$ 1i d~riyatlon deli paroles international sur que les 8S fundat un l.1 .. U rsste ne have qrand lllportantie por JlO_~ scope,

0111(11 latlrdstes save tre bon qua l t semblant (nrsgularHas del derivatIon latin as

in realita basat sur 1eg&s fonetic, In t i leges it vell esser faci l pr-ender to, quo ss vt n por expHc:ar al p.rofanes H rasones del r€glJles de hhl. Pro quo, .por exemplI, li adjuntion de ! al radica verbal ante ::.10n, :.9L,. atc , e ne ante -0 7 Un yun scclero lIeli irovar'it sin professor: PIn) que H finahls soneri es consertai in li derhahs

it es necessi inhlrealar Ull consonants de ligation. sin QUlel on ve ll haver en desaglreabil hiatu: deceraj len, decorator, decora/tv, ilia t i -!- as natura:hen (nutil1n fundal

mant,por exelllplie. "R", <.. 'el. r~Q.'-

.. 94 •

LI LUDE D&DOMINO

bql;e 'il, QuestiOl'li,t 1105. quande vu llJde H dam;. r10S, ~lUant diferentmanieres it yell esser possibil1 gruppar li 28 osset ies del lude, obedlonte natural . !IIBn li re~ull del lude e ne juxtapost ente les i n basarde ? vi l[ cal cul 1ueT yo fai

por 'ODS: yo trova quam resul tate 11 sequent n6a;ere, CClIT.P-O[.it de !:': c i ffres, "! qt.lcl (''):

7.%C.?79.931.520, li ciffre 7 exprsssent trilliones.

D~lnc du lusorss , SUPOsi t (nmoMai, ve i1 possar, S1 If far du vezes li sam] UdB, II ilder durart" 9(' ~nH(\nes armus , aGmisslente que ill fa 0 Iudas in un ncr. 2",0 per die p ;17&}O in U~ annu.

-

T1 dess1ne content 20 erras, queles "of invita nor letoras: _

decovlrf r if 1 11 u It i. ant. centro lar las I II 1f 1 "to de 1 se .. /;

- ~~

quent pigl"e. __ ~

- 95 ~

ERRfSS DE !D[SSIf~E

SolutioI'! del preced&nt p'gine.

1/ L i ,agh.lllles del horloge have 11 sam longore. Si un de ill es inter fell horas, H altri na posse esser sur X,II. _, IX deve QoSsat exa.ctil8n vis i 'VIs 111.

21 Li annu 1934 ne es.set blssextil.

3f 1I fenestres ne sperle S8 'lars nter _ U levul feni!sire d9'Scends plu bass Qua. 11 apertura ••. Lor elaf'l;latlo'fI fnferiori, desttnat aleatanar 11 pluvi e, as seillpre sur

Ii e,xterlQrii fade. - Al I:I"O'C ne cnrsspcnde un scruva Sltjr li iaH:M fenestra. -UvHres del dextrf fe:nestra deve esser anc transparent. _ If fuu del nave have li direction cQn~rari CI ti del cuioo: li vente ne soffla vars du dlrect'fan., oposl't., U 'mortS

ne as fon at in fsbruer.

4/ On 09 incatena I vlce papagayest un anate can long bee p'lat. B pallla,tpelies.

51 II ~ua dill beecale me 88 horizontal.- U cocca del garson .s dessinat sur 1j guancie, - L i p6nice del levull iUrw delgarsoOi is la1 pllazzat. - It lanea 11 dextri pedis del table. - li tranchant borde del ctscres 9S ald-axhr. - Un sol extlre.'It~ del fil del

pelot deye as.er Iibar, ~ U I""tvue ha.ve4 0 a fones, iii ne 6 ... Li titul del revlue dava ssser sur If dQxtri l,ite re ,

Ex :'Notf"l Joumal~ lausanne (Svlssia)

AlER leAN HilMOR

Ll 1 i bra 'The Tre.1sllry of Modern Hu.or' contene un ndleA de definHj'oAes de Quel no)

da cf quale exe.ples:

As hw fatu I: un !laM, de Que 1 1i opf n'l ones difere de li nasi ri s,

Autollobi1:e: un grand loral forth, Ql1il811 ha fat dss.aparfr 1f furte d. c:avalles.

~: !lin institute, QUll con jaya prssta tiS mOO:t sl tu Plsse pruvar Que tu na besy¥~ Ba!19!uettt: on .anja to, quo on ne desira ant'e qua on parla pri COles, quel on III

cQlp"nde. a hOles Q lie 1 ne des t ra escuta r ves, Bridge: apu 11 81On3 11 IIX dffuset sport de chaabre.

Codesar: un linn pel"Sleque on fe.ina ttl que e'1a ha atrapat le,

[canol national: un unn Quel proJects far alqu8 per 11 ,.one del alt"s.

H'lllllOrist _proJessiona1: unlllBnn quel have un bon I18l11Orfe " qual .spera qua H altres na have un til.

,Irlstrvdor: un Ann quel jura que l l preferesUffNilf falle Qua. instructer. e qus l P'OY fa albi.

tiotorctcHst : hoe, Que. vi>le perventr tall rapidlllfn in un aHri paise qua i1 perveni sQlt'Qrl'te .1 in un aarl !lunde ••

Pace: un thpor in qUI1 it ne es tui sacri deventie ereder ollln! ofichl .entia. Patriot: 1.111 I.lMI quel is aflict.t pro q.ue 11 ha:'18 soll&n un reve'oo que' i1 posse dar al state.

PstcnolQ_g_h: vn scienHe Quel doe. nost I>ri, If ho., eeses quel chascun save, per un

H "gue qusl naqtlf cOIprende. T rad, Kurt fader, Gemanh.

- 96 -

You might also like