ÌÎÍÃÎËÛÍ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕÓÄÀËÄÀÀ, ÀÆ ¯ÉËÄÂÝÐÈÉÍ ÒÀÍÕÈÌ

(Áèçíåñ ýðõëýã÷äýä çîðèóëñàí öóâðàë ãàðûí àâëàãà)

Ìîíãîëûí ãàäààä õóäàëäààíû ñòàòèñòèê

ìýäýýëëèéí øèíæèëãýý, ä¿ãíýëò
(2006 îíû III óëèðëûí áàéäëààð)

Óëààíáààòàð 2006
 ÃÀÐ×ÈÃ

1. Ãàäààä õóäàëäààíû 2006 îíû III óëèðëûí åðºíõèé

òîéì
1.1. Íèéò ýêñïîðò
Ýêñïîðòûí áàðààíû á¿òýö
1.2. Èìïîðò
Èìïîðòûí áàðààíû á¿òýö
1.3. Ãàäààä õóäàëäààíû ãàçàðç¿éí áàéðøèë
Ýêñïîðòûí ãàçàðç¿éí áàéðøèë
Èìïîðòûí ãàçàðç¿éí áàéðøèë
Èìïîðòûí áàðààíû òîî, ¿íèéí ñóäàëãàà
Èìïîðòûí ãîë íýðèéí áàðààíû ¿íèéí áîëîí òîî
õýìæýýíèé èíäåêñ
1.4. Õýðýãëýýíèé áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý òàðèôèéí
èíäåêñ
2. Ýêñïîðòûí áàðààíû òîî, ¿íèéí ñóäàëãàà
Ýêñïîðòûí ãîë íýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí áîëîí
òîî õýìæýýíèé èíäåêñ
3. Ãàäààä õóäàëäààíû åðºíõèé òºëºâ áà âàëþòûí õàíø
3.1.
4. Ãàäààä õóäàëäààíû çîõèöóóëàëòóóä
4.1. • Èìïîðòûí ãààëèéí òàòâàð
• Îíöãîé òàòâàð
• Ýêñïîðòûí ãààëèéí òàòâàð

2
 1. Ãàäààä õóäàëäààíû 2006 îíû III óëèðëûí åðºíõèé òîéì

2006 îíû ýõíèé 9 ñàðûí ã¿éöýòãýëýýð ãàäààä õóäàëäààíû íèéò áàðàà ýðãýëò
2148.1 ñàÿ àì. äîëëàð, ¿¿íýýñ ýêñïîðò 1080.2 ñàÿ àì. äîëëàð, èìïîðò 1067.9
ñàÿ àì. äîëëàð áîëëîî. Ãàäààä õóäàëäààíû òýíöýë 12.3 ñàÿ àì. äîëëàðûí
àøèãòàé ãàðñàí áàéíà. Íèéò áàðàà ýðãýëò ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åýñ 45.0
õóâèàð ºññºíèé äîòîð èìïîðò 31.4 õóâèàð, ýêñïîðò 61.7 õóâèàð òóñ òóñ
ºñ÷ýý.

Ýêñïîðòûí ä¿íä ºíäºð õóâèéí æèí ýçýëäýã ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðò

ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä 329.7 ñàÿ àì. äîëëàðààð, íýõìýë
áîëîí íýõìýë á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðò 54.3 ñàÿ àì. äîëàðààð òóñ òóñ
íýìýãäýí ýêñïîðò ä¿íãýýðýý ºñºõºä ãîëëîí íºëººëæýý.

2. Íèéò ýêñïîðò

Ýêñïîðòîä íèéë¿¿ëñýí áàðààíû 93.0 õóâèéã âàëþòûí òºëáºðòýé

õóäàëäààãààð, 0.1 õóâèéã áàðàà ñîëèëöîîãîîð, 5.9 õóâèéã ãàäààäûí
çàõèàëàã÷èéí ìàòåðèàëààð õèéñýí áàðàà ýçýëæ áàéíà.

Õ¿ñíýãò 1

Ãàäààä õóäàëäààíû áàðàà ýðãýëò

(æèë á¿ðèéí ýõíèé õàãàñ æèëèéí áàéäëààð)

ìÿí àì. äîëëàð

Æèë 2004 2005 2006
Íèéò áàðàà ýðãýëò 1311876.1 1481070.9 2148131.1
Ýêñïîðò 559291.8 668201.5 1080219.3
Âàëþòûí òºëáºðòýé õóäàëäàà 452696.6 594860.7 1004603.6
Áàðàà ñîëèëöîî 3292.2 1137.7 1027.8
Òºëáºðò çîðèóëñàí áàðàà
Ãàäààäûí çàõèàëàã÷èéí 102333.4 66669.4 63485.6
ìàòåðèàëààð õèéñýí áàðàà
Áóñàä 969.6 5533.7 11102.3
Èìïîðò 752584.3 812869.4 1067911.8
Âàëþòûí òºëáºðòýé õóäàëäàà 517684.1 603816.3 863818.6
Áàðàà ñîëèëöîî 332.3 93.5 191.9
Ãàäààäûí çýýëèéí õºðºí㺺ð 41792.7 11281.4
íèéë¿¿ëñýí áàðàà
Ãàäààäûí òóñëàìæèéí áàðàà 40245.7 14809.7 31138.3
Õºðºí㺠îðóóëàëòààð íèéë¿¿ëñýí 69111.9 108076.2 110737.6
áàðàà
Ãàäààäûí çàõèàëàã÷èéí 82533.6 53346.1 45982.3
ìàòåðèàë, ýä ç¿éëñ
Áóñàä 884.0 1146.7 4761.7
Ýõ ¿¿ñâýð: Ñòàòèñòèêèéí Åðºíõèé Ãàçðûí ìýäýý

3
Ýêñïîðòîä íèéò 1080.2 ñàÿ àì. äîëëàðûí áàðàà ãàðãàñàí íü 2005 îíû ìºí
¿åòýé õàðüöóóëàõàä 412.0 ñàÿ àì. äîëëàðààð ºññºí áàéíà. ªíãºðñºí îíû
ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðò 329.7 ñàÿ àì.
äîëëàðààð íýìýãäýí, ¿íýò áà õàãàñ ¿íýò ÷óëóó 0.7 ñàÿ àì. äîëëàðààð
áóóðñàí áàéíà.

2.1 Ýêñïîðòûí áàðààíû á¿òýö

2006 îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðòûí 85.0

õóâèéã çýñèéí áàÿæìàë, ìîëèáäåíèé áàÿæìàë, õàéëóóð æîíø áîëîí ÷óëóóí
í¿¿ðñíèé ýêñïîðò ýçýëæ áàéíà. ªíãºðñºí îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä
çýñèéí áàÿæìàëûí íýãæ ¿íý íü 490.8 àì. Äîëëàðààð ºñ÷, 1 òîíí ìîëèáäåíèé
áàÿæìàëûí õèëèéí äóíäàæ ¿íý 19909.0 àì. äîëëàðààñ 14114.4 àì. äîëëàð
õ¿ðòýë áóóð÷, ¿íèéí ä¿í íü 2.2 ñàÿ àì. äîëëàðààð, õàéëóóð æîíøíû ýêñïîðò
8.6 ñàÿ àì. Äîëëàðààð, ÷óëóóí í¿¿ðñíèé ýêñïîðò 11.0 ñàÿ àì. äîëëàðààð òóñ
òóñ íýìýãäñýí áàéíà.

Ýêñïîðò, áàðààíû á¿ëãýýð, ìÿíãàí àì. äîëëàð

(æèë á¿ðèéí ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð)

Áàðààíû á¿ëýã 2004 2005 2006

Íèéò ýêñïîðò 559291.8 668201.4 1080219.3
Ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿í 239885.6 292261.2 621983.6
Íýõìýë áîëîí íýõìýë á¿òýýãäýõ¿¿í 145277.8 140834.9 195150.2
Ò¿¿õèé áîëîí áîëîâñðóóëñàí àðüñ, 13896.6 18772.7 26657.9
øèð, àíãèéí ¿ñ, ýäãýýðýýð õèéñýí
ýäëýë
Ìàë, àìüòàä òýäãýýðýýñ ãàðàëòàé 8371.6 10993.7 11671.8
á¿òýýãäýõ¿¿í
¯íäñýí òºìºðëºã áîëîí ò¿¿ãýýð 10959.2 11678.6 18260.7
õèéñýí á¿òýýãäýõ¿¿í
Áóñàä 10099.0 11846.5 25354.5

Ýêñïîðòîëñîí çýñèéí áàÿæìàëûí 99.9 õóâü, ìîëèáäåíèé áàÿæìàëûí 96.1

õóâü, ÷óëóóí í¿¿ðñíèé 100.0 õóâèéã Õÿòàäàä, æîíøíû áàÿæìàëûí 42.6
õóâèéã ÎÕÓ-ä, ÿìààíû ñàìíàñàí íîîëóóðûí 32.3 õóâèéã Èòàëèä, 52.0
õóâèéã Õÿòàäàä, áîã ìàëûí ºëºí ãýäýñíèé 57.1 õóâèéã Íèäåðëàíäàä, àëòíû
ýêñïîðòûí 66.7 õóâèéã Êàíàäàä, 16.0 õóâèéã Èõ Áðèòàíä ãàðãàñàí áàéíà.

3. Íèéò èìïîðò

Èìïîðòîîð íèéò 1067.9 ñàÿ àì. äîëëàðûí áàðàà, ò¿¿õèé ýä îðóóëñàí íü

2005 îíû ìºí ¿åýñ 255.0 ñàÿ àì. äîëëàðààð áóþó 31.4 õóâèàð ºñºâ.

4
Èìïîðòûí ºñºëòºíä ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿í, ìàøèí, ìåõàíèê òºõººðºìæ,
öåëëþëîç, öààñ, êàðòîíû èìïîðòûí ºñºëò ãîëëîí íºëººëñºí áàéíà.
Èìïîðòûí ºñºëòèéã ºíãºðñºí îíû ìºí ¿åèéíõòýé õàðüöóóëàõàä ýðäýñ
á¿òýýãäýõ¿¿íèé èìïîðò 101.5 ñàÿ àì. äîëëàðààð àâòî, àãààðûí òýýâðèéí
õýðýãñýë, òýäãýýðèéí ýä àíãèéí èìïîðò 16.6 ñàÿ àì. äîëëàðààð, öåëëþëîç,
öààñ, êàðòîíû èìïîðò 32.6 ñàÿ àì. äîëëàðààð òóñ òóñ ºññºí áàéíà.

Èìïîðòîîð íèéë¿¿ëýãäñýí áàðààíû 80.9 õóâèéã âàëþòûí òºëáºðòýé

õóäàëäàà, 1.1 õóâèéã ãàäààäûí çýýëèéí õºðºí㺺ð íèéë¿¿ëñýí áàðàà, 2.9
õóâèéã ãàäààäûí òóñëàìæèéí áàðàà, 10.4 õóâèéã ãàäààäûí õºðºíãº
îðóóëàëòààð íèéë¿¿ëñýí áàðàà, 4.3 õóâèéã ãàäààäûí çàõèàëàã÷èéí
ìàòåðèàë, ýä ç¿éëñ ýçýëæ áàéíà. ªíãºðñºí îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä
âàëþòûí òºëáºðòýé õóäàëäàà 260.0 ñàÿ àì. äîëëàðààð, õºðºí㺠îðóóëàëòûí
áàðàà 2.7 ñàÿ àì. äîëëàðààð, òóñëàìæèéí áàðàà 16,3 ñàÿ àì. äîëëàðààð
òóñ òóñ ºñ÷, çýýëèéí õºðºíãèéí áàðàà 20.3 ñàÿ àì. äîëëàðààð áóþó 64.3
õóâü, ãàäààäûí çàõèàëàã÷èéí ìàòåðèàë 7.4 ñàÿ àì. äîëëàð áóþó 13.8
õóâèàð òóñ òóñ áóóðñàí áàéíà.

Îëîí óëñûí ñàíõ¿¿, ýäèéí çàñãèéí áàéãóóëëàãà, õàíäèâëàã÷ îðíû

òóñëàìæààð 31.1 ñàÿ àì. äîëëàðûí áàðàà èìïîðòëîñíîîñ áàðààã ãàðàë
¿¿ñëèéí îðíîîð àâ÷ ¿çýõýä ÀÍÓ-ä 26,9 õóâü, ÎÕÓ-ä 19.5 õóâü, Õÿòàäàä 7.6
õóâü, ßïîíä 23.9 õóâü òóñ òóñ íîãäîæ áàéíà.

3.1 Èìïîðòûí áàðààíû á¿òýö

Ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿íèé èìïîðòûí 92.7 õóâèéã íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ýçýëæ

áàéíà. ªíãºðñºí îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
èìïîðòûí áèåò õýìæýý 23.4 õóâèàð, èìïîðòûí õèëèéí äóíäàæ ¿íý 518.4 àì.
äîëëàðààñ 633.1 àì. äîëëàð õ¿ðòýë ºññºí áàéíà. ¯¿íä 90-ýýñ äîîø
îêòàíòàé 1 òîíí àâòîáåíçèíèé èìïîðòûí äóíäàæ ¿íý 445.6 àì. äîëëàðààñ
590.1 àì. äîëëàð, 90-ýýñ äýýø îêòàíòàé àâòîáåíçèíèé õèëèéí ¿íý 494.3 àì.
äîëëàðààñ 619.1 àì. äîëëàð õ¿ðòýë íýìýãäñýí áàéíà.

Ìàøèí, ìåõàíèê òîíîã òºõººðºìæ áà ýä àíãèéí èìïîðò 195.2 ñàÿ àì.

äîëëàðò õ¿ð÷ 2005 îíû ìºí ¿åèéíõýýñ 3.0 õóâèàð ºñ÷ýý. ¯¿íä óóðûí òîãîî,
ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ, òýäãýýðèéí ýä àíãè 4.7 ñàÿ àì. äîëëàðààð,
öàõèëãààí ìàøèí, òºõººðºìæ, òýäãýýðèéí ýä àíãè 0.9 ñàÿ àì. äîëëàðààð,
íýìýãäæýý. Àâòî, àãààðûí áà óñàí çàìûí òýýâðèéí õýðýãñýë, òýäãýýðèéí ýä
àíãèéí èìïîðòîä 91.9 õóâèéã àâòî çàìûí òýýâðèéí õýðýãñýë, òýäãýýðèéí ýä
àíãèéí èìïîðò ýçýëäýã. Ýíý õóãàöààíä àâòî òýýâðèéí õýðýãñýë, òýäãýýðèéí
ýä àíãèéí èìïîðò 23.4 ñàÿ àì. äîëëàðààð íýìýãäñýí áàéíà.

5
 Èìïîðò, áàðààíû á¿ëãýýð, ìÿíãàí àì. äîëëàð
(æèë á¿ðèéí ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð)

Áàðààíû á¿ëýã 2004 2005 2006

Íèéò èìïîðò 752584.3 812869.4 1067911.8
Ìàøèí, ìåõàíèê òºõººðºìæ, öàõèëãààí 160648.2 189466.0 195162.3
õýðýãñýë, äóó õóðààã÷, çóðàãò, òýäãýýðèéí
ýä àíãè, ñýëáýã
Ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿í 154865.2 210494.4 312042.8
Àâòî, àãààðûí áà óñàí çàìûí òýýâðèéí 80018.1 82303.5 98937.0
õýðýãñýë, òýäãýýðèéí ýä àíãè
Íýõìýë áîëîí íýõìýë á¿òýýãäýõ¿¿í 84502.3 55077.6 52062.2
Õ¿íñíèé áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í 50650.9 48977.3 66881.3
Õèìè, õèìèéí ¿éëäâýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿í 33292.8 35487.2 52485.0
¯íäñýí òºìºðëºã áîëîí ò¿¿ãýýð õèéñýí 54357.5 58144.4 74340.8
á¿òýýãäýõ¿¿í
Óðãàìëûí ãàðàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í 50154.8 33068.3 48881.9
Áóñàä 84094.5 99850.7 167118.5

4. Ãàäààä õóäàëäààíû ãàçàð ç¿éí áàéðøèë

4.1 Ýêñïîðòûí ãàçàð ç¿éí áàéðøèë

Ìàíàé óëñ äýëõèéí 66 îðîíä áàðàà ýêñïîðòëîñíîîñ Õÿòàäàä 69.9, ÀÍÓ-ä

6.2, Êàíàäàä 11.2 õóâü, Èõ Áðèòàíä 3.1 õóâü, ÎÕÓ-ä 2.0 õóâü íîãäîæ íèéò
ýêñïîðòûí 92.4 õóâèéã äýýðõè îðíóóä ýçýëæ áàéíà.

Ýêñïîðò îðíóóäààð:

/îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð /

Ä/ä
Óëñ Ýêñïîðòûí ¿íèéí ä¿í, Ýêñïîðòîä ýçëýõ õóâèéí
ìÿí. àì. äîëëàð æèí %
2004 2005 2006 2004 2005 2006
1. Àâñòðè 0.4 56.0 125.9 - 0.0084 0,0117
2. Áåëüãè 564.4 814.0 723.8 0.1009 0.1218 0,0670
3. Áîëãàð 13.1 121.8 4.7 0.0023 0.0182 0,0004
4. Ãðåê 1.4 - 0.0003 0,0000
5. Äàíè 5.3 3.6 7.0 0.0009 0.0005 0,0006
6. Èðëàíä 23.7 28.5 90.1
0.0042 0.0043 0,0083
7. Èñïàíè 0.0 27.4 27.4 0.0000 0.0041 0,0025
8. Èòàëè 9828.3 17467.3 23177.8 1.7573 2.6141 2,1457
9. Èõ Áðèòàíè 78970.2 30528.6 33340.8 14.1197 4.5688 3,0865

6
10.Ëþêñåìáóðã 1.5 481.2 11943.2 0.0003 0.0720 1,1056
11.Ìîëäàâ 128.0 223.2 - 0.0229 0.0334 0,0000
12.Íèäåðëàíä 1913.6 3574.7 1673.6 0.3421 0.5350 0,1549
13.Íîðâåãè 50.1 223.2 137.2 0.0090 0.0334 0,0127
14.ÎÕÓ 7084.9 12048.2 22051.2 1.2668 1.8031 2,0395
15.Ïîëüø 73.8 36.0 18.1 0.0132 0.0054 0,0017
16.Ñëîâàê 3.0 2.4 10.8 0.0005 0.0004 0,0010
17.Óêðàéí 1864.5 5104.9 3377.0 0.3334 0.7640 0,3126
18.Óíãàð 40.1 9.6 92.6 0.0072 0.0014 0,0086
19.Ôèíëÿíä 138.4 - 1.0 0.0247 0,0001
20.Ôðàíö 695.4 406.5 1195.0 0.1243 0.0608 0,1106
21.Ãåðìàí 7223.8 10642.8 5261.6 1.2916 1.5928 4,8709
22.×åõ óëñ 15.2 44.2 712.5 0.0027 0.0066 0,0660
23.Øâåä 11.2 6.9 72.8 0.0020 0.0010 0,0067
24.Øâåéöàðè 1320.7 3491.3 3094.5 0.2361 0.5225 0,2865
25.Ýñòîí 3.2 2.7 - 0.0006 0.0004 0,0000
26.Õîéä Ñîëîíãîñ 136.1 1.8 - 0.0243 0.0003 0,0000
27.Áàëáà 158.1 161.8 145.8 0.0283 0.0242 0,0135
28.ªìíºä Ñîëîíãîñ 5754.1 60750.4 14680.9 1.0288 9.0916 1,3591
29.Âüåòíàì 0.0 14.2 8.0 0.0000 0.0021 0,0007
30.Èçðàèëü 13.4 - - 0.0024 0,0000
31.Èíäîíåç 0.0 26.9 6.5 0.0000 0.0040 0,0006
32.Èðàí 8.6 - - 0.0015 0,0000
33.Êàçàõñòàí 99.2 487.8 1071.5 0.0177 0.0730 0,0992
34.Êèðãèçñòàí 3.6 91.5 132.4 0.0006 0.0137 0,0123
35.Õÿòàä 282736.0 334346.4 757200.9 50.5525 50.0368 70,0970
36.Õîíêîíã 4520.0 0.8082 0.0000 0,0000
37.Ýíýòõýã 628.5 55.7 1120.8 0.1124 0.0083 0,1038
38.ßïîí 18141.8 3242.9 6828.4 3.2437 0.4853 0,6321
39.Ëèâàí 434.8 161.1 18.8 0.0777 0.0241 0,0017
40.Ñèíãàïóð 19865.2 338.5 1357.7 3.5518 0.0507 0,1257
41.Òàéâàí 5.8 53.6 114.3 0.0010 0.0080 0,0106
42.Òóðê 546.2 45.2 238.8 0.0977 0.0068 0,0221
43.Óçáåêñòàí 23.6 12586.3 96.2 0.0042 1.8836 0,0089
44.Íýãäñýí Àðàáèéí 22.8 54.2 0.4
Ýìèðàò Óëñ 0.0041 0.0081 0,0000
45.Êàíàä 711.8 87558.7 121230.5 0.1273 13.1036 11,2228
46.ÀÍÓ 113583.8 66426.8 66400.4 20.3085 9.9411 6,1469
47.Àâñòðàëè 47.5 14171.1 266.3 0.0085 2.1208 0,0247
48.Øèíý Çåëàíä 1.3 28.6 9.7 0.0002 0.0043 0,0009
49.Íèéò 559291.8 668201.4 1080219,3 100,000
100.0000 100.0000 0
Ýõ ¿¿ñâýð: Ãààëèéí Åðºíõèé Ãàçðûí Ñòàòèñòèêèéí ìýäýý

7
 Экспортын бүтэц, улсаар

ОХУ Бусад
Их Британи 2% 8%
3%

Канад
11%

АНУ БНХАУ
6% 70%

4.2. Èìïîðòûí ãàçàð ç¿éí áàéðøèë

Ìàíàé óëñ 2006 îíû ýõíèé 9 ñàðä äýëõèéí 86 îðíîîñ áàðàà èìïîðòîëñíîîñ
áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí îðíîîð ÎÕÓ 35.8 õóâü, ÁÍÕÀÓ 27.8 õóâü , ßïîí 6.2
õóâü, ÕÁÍÃÓ 2,9 õóâü, ÁÍÑÓ 5.6 õóâü, ÀÍÓ 3.1 õóâèéã òóñ òóñ ýçýëæ áàéãàà
íü íèéò èìïîðòûí ä¿íãèéí 81,4 õóâü íü áîëîâ.

Èìïîðò îðíóóäààð :

/ýõíèé õàãàñ æèëèéí áàéäëààð/

Óëñóóäûí íýð Èìïîðòûí ¿íèéí ä¿í, ìÿí. Èìïîðòîä ýçëýõ %
àì. äîëëàð
2004 2005 2006 2004 2005 2006
1. Àâñòðè 4320.7 770.2 9891 0.5741 0.0948 0,9262
2. Áåëüãè 2288.1 3040.6 2261,7 0.3040 0.3741 0,2118
3. Áîëãàð 1073.1 826.5 1011,0 0.1426 0.1017 0,0947
4. Áåëàðóñ 4787.2 4444.4 4663,4 0.6361 0.5468 0,4367
6. ×åõ 3709.3 3281.4 4384,3 0.4929 0.4037 0,4105
7. Äàíè 4538.4 2665.4 1602,7 0.6030 0.3279 0,1501
8. Ýñòîí 222.6 1529.1 1165,6 0.0296 0.1881 0,1091
9. Ôèíëÿíä 1720.5 2108.5 2023,4 0.2286 0.2594 0,1895
10.Ôðàíö 11122.4 25012.7 12348,2 1.4779 3.0771 1,1563
11.Ãåðìàí - 25738.6 30764,1 3.1664 2,8808
12.Ãðåê 199.0 82.7 28,0 0.0264 0.0102 0,0026
13.Óíãàð 5964.8 2124.7 3094,9 0.7926 0.2614 0,2898

8
14.Èðëàíä 8.9 273.8 227,0 0.0012 0.0337 0,0213
15.Èòàëè 2190.8 2445.1 5437,1 0.2911 0.3008 0,5091
16.Ëàòâè 4155.2 364.1 310,3 0.5521 0.0448 0,0291
17.Ëèòâè 315.1 376.6 42,6 0.0419 0.0463 0,0040
19.Íèäåðëàíä 957.6 2476.7 2985,1 0.1272 0.3047 0,2795
20.Íîðâåãè 283.8 536.6 251,2 0.0377 0.0660 0,0235
21.Ïîëüø 5816.1 6065.2 8889,5 0.7728 0.7461 0,8324
23.Ðóìûí 116.8 33.8 99,2 0.0155 0.0042 0,0093
24.ÎÕÓ 237031.4 261426.6 382126,1 31.4957 32.1610 35,7826
25.Ñëîâàê 162.9 144.9 214,1 0.0216 0.0178 0,0200
26.Èñïàíè 3985.0 583.5 1061,8 0.5295 0.0718 0,0994
27.Øâåä 5757.8 1698.0 2482,8 0.7651 0.2089 0,2325
28.Øâåéöàðè 4024.3 705.3 1149,2 0.5347 0.0868 0,1076
29.Óêðàéí 11077.5 12688.9 16812,3 1.4719 1.5610 1,5743
30.Èõ Áðèòàíè 2646.2 5715.8 7114,9 0.3516 0.7032 0,6662
33. Õÿòàä 168834.5 53390.2 305613,8 22.4340 6.5681 28,6179
34. Êèïð 23.4 106.4 126,3 0.0031 0.0448 0,0118
35. ÿðæ 384.9 317.9 337,3 0.0511 0.0391 0,0316
36. Õîíêîíã 27656.5 - - 3.6749
37. Ýíýòõýã 426.6 1101.5 2075,0 0.0567 0.1355 0,1943
38. Èíäîíåç 1805.2 2441.7 2662,4 0.2399 0.3004 0,2493
39. Èçðàèëü 4068.0 7041.5 4908,8 0.5405 0.8663 0,4597
40. ßïîí 59980.8 53390.2 66463,3 7.9700 6.5681 6,2237
41. Êàçàõñòàí 20338.8 30743.7 37617,2 2.7025 3.7821 3,5225
42. Êèðãèçñòàí 884.0 708.4 905,6 0.1175 0.0871 0,0848
44. ªìíºä
Ñîëîíãîñ 8.2 43608.2 59448,5 0.0011 5.3647 5,5668
45. Ìàëàéç 3891.7 4383.8 6598,0 0.5171 0.5393 0,6178
46. Ïàêèñòàí 4.7 29.8 1,3 0.0006 0.0037 0,0001
47. Ôèëèïïèí 1746.1 849.3 1024,2 0.2320 0.1045 0,0959
48. Ñèíãàïóð 10146.5 10096.4 13810,5 1.3482 1.2421 1,2932
49. Òàéâàí 3282.8 1711.3 2388,5 0.4362 0.2105 0,2237
50. Òàéëàíä 3860.6 573.9 1586,8 0.5130 0.0706 0,1486
51. Òóðê 959.3 1434.8 2441,3 0.1275 0.1765 0,2286
53. Óçáåêñòàí 76.7 93.6 435,0 0.0102 0.0115 0,0407
54. Âüåòíàì 1650.5 1937.1 2204,0 0.2193 0.2383 0,2064
57. Áðàçèë 1588.2 992.3 1443,7 0.2110 0.1221 0,1352
58. Êàíàä 3703.4 10453.1 7898,1 0.4921 1.2860 0,7396
59. ÀÍÓ 34820.9 29661.6 33928,6 4.6268 3.6490 3,1771
60. Àâñòðàëè 12478.3 9684.6 14171,4 1.6581 1.1914 1,3270
61. Øèíý
Çåëàíä 1870.8 1196.5 575,1 0.2486 0.1472 0,0539
Íèéò ä¿í 752584.3 812869.4 1067911.8 100.0000 100.0000 100,0000

9
 Импортын бүтэц, улсаар

Бусад
19% ОХУ
АНУ 35%
3%

БНСУ
6%

ХБНГУ
3%

Япон Хятад
6% 28%

Èìïîðòûí áàðààíû òîî, ¿íèéí ñóäàëãàà,

ìÿí. àì. äîëë
/îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð/
Áàðààíû íýð 2004 2005 2006
òîî ¿íý òîî ¿íý òîî ¿íý
Òºìñ .òí 30819,9 2635,6 33354,2 2503,8 32672,2 3339,7
Àëèì,ëèéð. ò 6035,8 1518,1 7041,7 1419,9 4845,9 1112,3
Íîãîîí öàé. ò 1500,0 498,4 978,4 376,9 1681,7 700,3
Öàãààí áóäàà. ò 14333,4 2978,4 8287,1 2183,3 14738,4 4040,8
Øàð áóäàà. ò 3525,5 714,8 6670,8 1312,0 5213,4 1049,2
Ãóðèë ìÿí.ò 62,8 13515,9 66,1 12856,1 82,1 16475,3
Óðãàìëûí òîñ. ò 343,1 267,8 220,7 173,5 26,4 16,2
Ýëñýí ÷èõýð. ò 26659,5 6899,3 19130,5 4989,7 23119,5 7701,7
Õàòóó ÷èõýð. ò 4050,3 3717,2 3867,4 4630,8 3792,7 4000,7
Ñîãòóóðóóëàõ 8606,7 6397,8 4138,2 3313,7 7802,0 5947,9
óíäàà ìÿí. ë
ßíæóóð òàìõè ñàÿ 536,1 6660,4 384,5 5113,6 579,0 8913,0
øèð
×óëóóí í¿¿ðñ ìÿí. - - - - - -
ò
Àâòî áåíçèí ìÿí. ò 198,9 66052,5 173,2 79746,8 191,6 115089,3
Äèçåëü ò¿ëø ìÿí. ò 176,2 59340,1 172,0 96388,9 220,2 142287,4
Öàõèëãààí ýð÷èì 204,2 4799,4 161,5 4389,0 180,9 4954,0
õ¿÷ ñàÿ. Êâò.öàã

10
 Èìïîðòîëñîí áàðààíû äóíäàæ ¿íèéí çýðýãö¿¿ëýëò
/àì. äîëë/
Áàðààíû íýð õ/í 2004 2005 2006 2005/ 2006/
2004 2005
Òºìñ ò 85.52 75,07 102,22 87.78 136,17
Àëèì, ëèéð ò 251.52 201,64 229,53 80.17 113,83
Íîãîîí öàé ò 332.27 385,22 416,42 115.94 108,10
Öàãààí áóäàà ò 207.79 263,46 274,17 126.79 104,07
Øàð áóäàà ò 202.75 196,68 201,25 97.01 102,32
Ãóðèë ìÿí. ò 215.21 194,49 200,67 90.37 103,18
Óðãàìëûí òîñ ò 780.53 786,14 613,64 100.72 78,06
Ýëñýí ÷èõýð ò 258.79 260,82 333,13 100.78 127,72
Õàòóó ÷èõýð ò 917.76 1197,39 1054,84 130.47 88,09
Ñîãòóóðóóëàõ ìÿí, ëèòð 107.72
óíäàà 743.35 800,76 762,36 95,20
ßíæóóð òàìõè ñàÿ.øèð 12423.80 13299,35 15393,78 107.05 115,75
×óëóóí í¿¿ðñ ìÿí.òí
Àâòî áåíçèí ìÿí.òí 332.09 460,43 600,67 138.65 130,46
Äèçåëü ò¿ëø ìÿí.òí 336.78 560,40 646,17 166.40 115,31
Öàõèëãààí ñàÿ. êâ.ö
ýð÷èì õ¿÷ 23503.43 27176,47 27385,30 115.63 100,77

Ìàíàé èìïîðòîîð àâ÷ áóé áàðààíû íèéò íýð òºð뺺ñ àðä ò¿ìíèé àìüäðàëä
çàéëøã¿é õýðýãöýýòýé, òýäíèé ºäºð òóòìûí àìüäðàëä õýðýãëýãäýæ áàéäàã 15
íýð òºðëèéã ñîíãîí àâ÷ äóíäàæ ¿íèéã òîîöîí ¿çýõýä çºâõºí ñ¿¿ëèéí
æèëèéí õóãàöààíä òýäãýýðèéí 3-ààñ áóñäûí íü ¿íý 0.8 – 36 õóâü õ¿ðòýë
íýìýãäñýí áàéíà.

Èìïîðòûí ãîë íýðèéí áàðààíû òîî õýìæýýíèé áîëîí ¿íèéí èíäåêñ /%/
/îí á¿ðèéí ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð/

2004 – IX = 100
Áàðààíû íýð Òîî õýìæýýíèé èíäåêñ ¯íèéí èíäåêñ
2005 2006 2005 2006
Òºìñ .òí 108,22 97,96 95,00 133,39
Àëèì,ëèéð òí 116,67 68,82 93,53 78,34
Íîãîîí öàé òí 65,23 171,88 75,62 185,81
Öàãààí áóäàà òí 57,82 177,85 73,30 185,08
Øàð áóäàà òí 189,22 78,15 183,55 79,97
Ãóðèë òí 105,25 124,21 95,12 128,15
Óðãàìëûí òîñ òí 64,33 11,96 64,79 9,34

11
 Ýëñýí ÷èõýð òí 71,76 120,85 72,32 154,35
Õàòóó ÷èõýð òí 95,48 98,07 124,58 86,39
Ñîãòóóðóóëàõ óíäàà
ìÿí, ë 48,08 188,54 51,79 179,49
ßíæóóð ñàÿ.øèð 71,72 150,59 76,78 174,30
×óëóóí í¿¿ðñ ìÿí.
òí
Àâòî áåíçèí ìÿí. òí 87,08 110,62 120,73 144,32
Äèçåëü ò¿ëø ìÿí. òí 97,62 128,02 162,43 147,62
Ýð÷èì õ¿÷ ñàÿ.
êâò.öàã 79,09 112,01 91,45 112,87

Èìïîðòûí ãîë íýðèéí áàðààíû òîî õýìæýýíèé áîëîí ¿íèéí èíäåêñèéã 2004
îíû 9-ð ñàðûí ¿ç¿¿ëýëòýýð ñóóðü áîëãîí òîîöîæ ¿çýõýä õ¿íñíèé èõýíõ
áàðààíû òîî õýìæýýíèé áîëîí ¿íèéí èíäåêñ íýëýýí îãöîì ºñºëò,
áóóðàëòòàé áàéíà. Ýíý íü íýã òàëààñ çàõ çýýëèéã ºðãºí õýðýãëýýíèé
áàðààãààð õàíãàõ ¿éë àæèëëàãààíä àõèö ãàð÷ áàéãàà ìýò õàðàãäàõ áîëîâ÷
ìàíàé çàõ çýýë ãàäààä çàõ çýýëýýñ óëàì á¿ð èë¿¿ õàìààðàëòàé áîëæ
áàéãààã ãýð÷èëæ áàéãàà ¿ç¿¿ëýëò þì.

5. Õýðýãëýýíèé áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, òàðèôèéí èíäåêñ

/ ºìíºõ ñàðòàé õàðüöóóëñíààð /

2006
Õ¿íñíèé áàðàà 95,9
Õóâöàñ ãóòàë 100,9
Îðîí ñóóö, ò¿ëø, öàõèëãààí 111,7
Ãýð àõóéí áàðàà 100,6
Ýì òàðèà 102,1
Òýýâýð õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý 101,4
Ñî¸ëûí áàðàà ¿éë÷èëãýý 102,4
Áóñàä áàðàà ¿éë÷èëãýý 100,2
Åðºíõèé èíäåêñ 99,7

Õ¿í àìûí àìüæèðãààíû ºðòãèéã òîäîðõîéëîõ ãîë õýðýãñýë íü “Õýðýãëýýíèé

¿íèéí èíäåêñ áîëäîã. Õýðýãëýýíèé ¿íèéí èíäåêñ íü õýðýãëýýíèé äýýðõ
á¿ëãèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý, ¿éë÷èëãýýíèé òàðèô òîîöîæ áóé
õóãàöààíä äóíäæààð õýðõýí ººð÷ëºãäñºíèéã õàðóóëíà. Òóõàéëáàë, 2006 îíû
ýõíèé 9 ä¿ãýýð ñàðä ºìíºõ ñàðòàé õàðüöóóëàõàä åðºíõèé èíäåêñ 0.3 õóâü
áóóðñàí íü çºâõºí õ¿íñíèé áàðààíû ¿íý áàãàõàí áóóðñàíòàé õîëáîîòîé
áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà. Áóñàä á¿õ á¿ëãèéí áàðààíû ¿íý ºññºíèéã òà
äàðààõ õ¿ñíýãòýýñ õàðàõ áîëíî.

12
 Ýêñïîðòûí áàðààíû òîî, ¿íý, ìÿí. àì. äîëë
/îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð/
Áàðààíû íýð 2004 2005 2006
òîî ¿íý, òîî ¿íý òîî ¿íý
ìÿí. $ ìÿí. $ ìÿí. $
Çýñèéí áàÿæìàë, ìÿí.òí 414.3 202352.2 406,7 212207,3 445,7 451262,1
Ìîëèáäåíèé áàÿæìàë, 1.6 12116.3 1,7 34801,8 2,6 37039,1
ìÿí.òí
ßìààíû ñàìíàñàí 533.0 27541.7 677,1 38561,6 953,8 53554,0
íîîëóóð, òí
Õîíèíû àðüñ, ìÿí. ø 98.3 935.6 1,2 7,6 - -
ßìààíû àðüñ, ìÿí. ø 5.0 24.5 17,2 37,6 2,9 24,0
¯õðèéí øèð, ìÿí. ø 2.0 31.9 - - 3,5 63,0
Õîíèíû ñàìíààã¿é íîîñ, 5419. 4033.0 3650,3 3155,9 4217,5 3068,6
òí 8
Òýìýýíèé íîîñ, òí 138.3 285.2 - - - -
¯õðèéí õºëä¿¿ ìàõ, òí 650.0 650.0 2392,6 2220,1 715,7 1178,0
ªëºí ãýäýñ , ìÿí. ãîãöîî 148.9 4198.1 225,2 5365,9 162,9 2793,0
Æîíøíû áàÿæìàë 99.6 8446.9 183,9 14801,8 521,2 23381,5

Ýêñïîðòëîñîí áàðààíû äóíäàæ ¿íèéí çýðýãö¿¿ëýëò

/àì. äîëë/
Áàðààíû íýð 2004 2005 2006 2005 2006/
/2004 2005
Çýñèéí áàÿæìàë,
ìÿí.òí 488.4 521.8 1012.5 106.83 194,04
Ìîëèáäåíèé
áàÿæìàë ìÿí.òí 7572.7 20471.6 14245.8 270.34 69,59
ßìààíû ñàìíàñàí
íîîëóóð, òí 51673.0 56951,12 56148,04 110.21 98,59
Õîíèíû àðüñ, ìÿí. ø 9517.8 6333,33 66.54 0,00
ßìààíû àðüñ, ìÿí. ø 4900.0 2186,05 8275,862 44.61 378,58
¯õðèéí øèð, ìÿí. ø 15950.0 18000
Õîíèíû ñàìíààã¿é
íîîñ, òí 744.1 864,56 727,5874 116.19 84,16
Òýìýýíèé íîîñ, òí 2062.2 0.00
¯õðèéí õºëä¿¿ ìàõ 1000.0 927,90 1645,941 92.79 177,38
ªëºí ãýäýñ, ìÿí. 84.51
ãîãöîî 28194.1 23827,26 17145,49 71,96
Æîíøíû áàÿæìàë,
ìÿí.òí 84808.2 80488,31 44860,9 94.91 55,74

13
 Ýêñïîðòûí ãîë íýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí
áîëîí òîî õýìæýýíèé èíäåêñ /%/
/îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààð/

2004-IX=100
Òîî õýìæýýíèé ¯íèéí èíäåêñ
èíäåêñ
2005 2006 2005 2006
1 Çýñèéí áàÿæìàë, ìÿí.òí 98.17 109,59 106.83 212,65
2 Ìîëèáäåíèé áàÿæìàë, ìÿí.òí 106.25 152,94 270.34 106,43
3 ßìààíû ñàìíàñàí íîîëóóð, òí 127.04 140,87 110.21 138,88
4 Õîíèíû àðüñ, ìÿí. ø 1.22 66.54
5 ßìààíû àðüñ, ìÿí.í 344.00 16,86 44.61 63,83
6 ¯õðèéí øèð, ìÿí. ø - 0.00
7 Õîíèíû ñàìíààã¿é íîîñ, òí 67.35 115,54 116.19 97,23
8 Òýìýýíèé íîîñ, òí - 0.00
9 ¯õðèéí õºëä¿¿ ìàõ, òí 368.09 29,91 92.79 53,06
10 ªëºí ãýäýñ , ìÿí. ãîãöîî 151.24 72,34 84.51 52,05
11 Æîíøíû áàÿæìàë, ìÿí. ò 184.64 283,41 94.91 157,96

Ýêñïîðòûí ãîë íýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîî õýìæýýíèé áîëîí ¿íèéí

èíäåêñèéã òîîöîæ ¿çëýý. Ìîíãîë óëñûí ýêñïîðòûí ãîë á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîõ
çýñèéí áàÿæìàëûí ýêñïîðòûí òîî õýìæýýíèé èíäåêñèéã 2004 îíû ýõíèé 9
ñàðûí õýìæýýã ñóóðü áîëãîí òîîöîæ ¿çýõýä 2006 îíä 9.6 õóâèàð ºññºí
áàéíà. Äýëõèéí çàõ çýýë äýýð ñ¿¿ëèéí 3 æèëä çýñèéí ¿íý èõýýõýí ºñ÷
áàéãààòàé õîëáîîòîéãîîð ìàíàé çýñèéí áàÿæìàëûí ýêñïîðòûí ¿íý ÷ 2004
îíû ýõíèé 9 ñàðä ñóóðü îíû ¿ç¿¿ëýëòýýñ 112.7 õóâèàð íýìýãäñýí áàéíà.
̺í ìîëèáäåíèé áàÿæìàëûí ýêñïîðòûí ¿íý 2006 îíä 6,4 õóâü, ÿìààíû
ñàìíàñàí íîîëóóðûí ¿íý 38,8 õóâèàð íýìýãäñýí áîë õîíèíû ñàìíààã¿é
íîîñíû ýêñïîðòûí ¿íý 27,3 õóâèàð áóóðñàí áàéíà.

7. Ãàäààä õóäàëäààíû åðºíõèé òºëºâ áà

Ãàäààä âàëþòûí õàíø
Òºãðºãèéí àì.äîëëàðòàé õàðüöàõ íýðëýñýí õàíø íü 2006 îí 9 ñàðûí ýöýñò
1168 òºãðºã áàéãàà íü ºìíºõ îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä 3.86 õóâèàð
áóóðñàí áàéíà. Òºãðºãèéí åâðîòîé õàðüöàõ íýðëýñýí õàíø íü 1486.3 áîëæ
ºìíºõ ñàðààñ 0,8 õóâèàð ÷àíãàðñàí áîë òºãðºãèéí þàíüòàé õàðüöàõ õàíø
147.9 òºãðºã áîëæ 0,8 õóâèàð ñóëàðñàí áàéíà.

14
 US äîëëàðûí òºãðºãòýé õàðüöàõ õàíø

ºñºëòèéí õóâü (ºìíºõ

ñàð àì. äîëëàðûí òºãðºãòýé õàðüöàõ îíû ìºí ¿åòýé
õàíø õàðüöóóëñíààð)
2004 2005 2006 2005 2006
1 1170 1208 1217 103.25 100,75
2 1176 1208 1200 102.72 99,34
3 1177 1192 1174 101.27 98,49
4 1169 1188 1192 101.63 100,34
5 1174 1189 1175 101.28 98,82
6 1188 1193 1172 100.42 98,24
7 1188 1193 1169 100.42 97,99
8 1193 1205 1168 101.01 96,93
9 1202 1215 1168 101.08 96,13
10 1207 1221 101,16
11 1214 1228 101,15
12 1209 1221 100,99

7.2. Ãààëèéí òàòâàð

7.2.1. Èìïîðòûí ãààëèéí àëáàí òàòâàð

2002 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íýýñ õîéø èìïîðòûí ãààëèéí òàòâàðûí õýìæýý
òîãòâîðòîé (5 õóâü) òºâøèíä ìºðäºãäºæ áàéíà.

ªíººãèéí áàéäëààð èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí àëáàí òàòâàðûí õóâü,

õýìæýý ÿìàð áàéãààã àâ÷ ¿çüå. ¯¿íä:
I. Èìïîðòûí ãààëèéí àëáàí òàòâàðààñ äàðààõ íýð òºðëèéí áàðààã
÷ºëººëñºí áàéíà.
◊ Öýâýð ¿¿ëäðèéí ¿ðæëèéí àäóó
◊ Öýâýð ¿¿ëäðèéí ¿ðæëèéí ¿õýð
◊ Öýâýð ¿¿ëäðèéí ¿ðæëèéí ãàõàé
◊ Õîíü, ÿìàà
◊ Ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ àâòîìàò ìàøèí áà ò¿¿íèé á¿ðäýë õýñýã,
ñîðîíçîí áóþó îïòèê óíøèã÷, ìýäýýëýëèéã êîä õýëáýðò îðóóëàí
áè÷èõ ìàøèí áîëîí áóñàä ãàçàð çààãäààã¿é ìýäýýëýë
áîëîâñðóóëàõ ìàøèí òýäãýýðèéí ýä àíãè, òîíîã õýðýãñýë
◊ Äèîä, òðàíçèñòîð áà òýäãýýðòýé èæèë òºñòýé õàãàñ äàìæóóëàã÷,
ãýðýëä ìýäðýìòãèé õàãàñ äàìæóóëàã÷, ìîäóëüä îðóóëñàí áóþó
îðóóëààã¿é ôîòîãàëüâàíèê ýëåìåíò, ãýðëèéí ýìèññèéí äèîä,
óãñðàãäñàí ïüåçî-öàõèëãààí òàëñò
◊ Öàõèì èíòåãðàë ñõåì áîëîí öàõèì ìèêðîñõåì
◊ Ýìíýëýã, ìýñ çàñàë, ø¿äíèé ýìíýëýã áà ìàë ýìíýëýãèéí

15
 çîðèóëàëòòàé áàãàæ õýðýãñýë, öàöðàã õýìæèõ, á¿ðòãýõ áàãàæ áà
ýìíýëãèéí áóñàä ýðäýì øèíæèëãýý òóðøèëòûí öàõèëãààí
òºõººðºìæ áà õàðàà øàëãàõ õýðýãñýë

◊ Õ¿í ýìíýëýã, ìýñ çàñàë, ø¿äíèé ýìíýëýã áóþó ìàë ýìíýëýãèéí

çîðèóëàëòòàé áóþó çîðèóëàëòã¿é, ðåíòãåí òóÿà, àëüôà, áåòà,
ãàììà öàöðàãèéí àïïàðàò, ðåíòãåí õîîëîé, ðåíòãåí ¿¿ñã¿¿ð, õÿíàõ,
òîõèðóóëàõ ñàìáàð, ¿çëýã, ýì÷èëãýýíèé øèðýý, ñàíäàë, äýëãýö
çýðýã õýðýãñýë

II. Äàðààõ íýð òºðëèéí áàðààã óëñûí õèëýýð îðóóëàõûã õîðèãëîñîí

áàéíà.
◊ 80% áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õàòóóëàãòàé ýòèëèéí õóâèëààã¿é ñïèðò
◊ Ýòèëèéí õóâèëñàí ñïèðò áà áóñàä ñïèðò

III. Äàðààõ íýð òºðëèéí áàðààíû õóâüä æèë á¿ðèéí 8 äóãààð ñàðûí 1-íýýñ
4 ä¿ãýýð ñàðûí 1 õ¿ðòýë 15%, áóñàä óëèðàëä 7%-èéí òàòâàð
íîãäóóëàõààð çààñàí áàéíà.
◊ Òºìñ
◊ Ñîíãèíî
◊ Áàéöàà
◊ Øàð ëóóâàí
◊ Øàð ìàíæèí
◊ Ãóðèë

IV. Äýýð äóðüäñàí áîëîí îíöãîé àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõààð çààñíààñ

áóñàä á¿õ áàðààíä 7%-èéí èìïîðòûí ãààëèéí òàòâàðûã íîãäóóëæ
áàéíà.

7.2.2. Îíöãîé àëáàí òàòâàð

1999 îíä Ìîíãîë óëñûí èõ õóðëûí 27 äóãààð òîãòîîëîîð “Îíöãîé àëáàí

òàòâàðûí õóóëü” – ä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëæ èìïîðòîîð îðæ èðæ áàéãàà
àâòîìàøèíû õºäºëã¿¿ðèéí öèëèíäðèéí áàãòààìæèéã õàðãàëçàõã¿éãýýð
çºâõºí àøèãëàñàí æèëèéã íü õàðãàëçàí ãààëèéí òàòâàðûã áóóðóóëæ
òîãòîîñîí áàéíà.

¯¿íä:

¯éëäâýðëýãäñíýýñ õîéøõè Ãààëèéí òàòâàðûí õýìæýý

æèëèéí òîî (àì. äîëëàð)
0 – 3 æèë 500
3 – 10 æèë 1000
10 – ààñ äýýø æèë 2000

2. Àðõè, ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, òàìõèíä íîãäóóëàõ îíöãîé àëáàí òàòâàðûí

õýìæýý:

16
 ◊ Á¿õ òºðëèéí äàðñíû ëèòð òóòìààñ 1.75 äîëëàð
◊ 40 õ¿ðòýë õóâèéí õàòóóëàãòàé á¿õ òºðëèéí ñîãòóóðóóëàõ óíäààíû
ëèòð òóòìààñ 8.00 äîëëàð
◊ 40%-èàñ äýýø õàòóóëàãòàé á¿õ òºðëèéí ñîãòóóðóóëàõ óíäààíû
ëèòð òóòìààñ 10.00 äîëëàð
◊ Øàð àéðàãíû ëèòð òóòìààñ 0.50 äîëëàð
◊ Á¿õ òºðëèéí ÿíæóóð áîëîí áóñàä òàìõèíû 100 øèðõýã òóòìààñ
0.30 äîëëàð
◊ Ä¿íñýí áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ çàäãàé òàìõèíû êã òóòìààñ 0.30
äîëëàð
◊ Õ¿íñíèé ñïèðò ëèòð òóòìààñ 10.00 àì. äîëëàð

̺í àâòîáåíçèí, äèçåëèéí ò¿ëøíèé õóâüä îíöãîé àëáàí òàòâàðûí äàðààõ

õýìæýýã ìºðäºæ áàéíà.

(òîíí òóòàìä àì. äîëëàðààð)

Àâòîáåíçèí Äèçåëèéí
Õèëèéí áîîìò Îêòàíû õýìæýý Îêòàíû ò¿ëø
90 õ¿ðòýë õýìæýý 90-ýýñ
äýýø
Öàãààííóóð, ßðàíò, 11 12 15
Áóðãàñòàé, Òýñ, Ãàøóóí
Ñóõàéò
Õàíõ 17 21 19
Ñ¿õáààòàð, Çàìûí-¯¿ä, 38 43 48
Ýðýýíöàâ

7.2.3. Ýêñïîðòûí ãààëèéí òàòâàð

I. Õàÿãäàë õàð áà ºíãºò òºìºðëºãèéí ýêñïîðòûí ãààëèéí òàòâàð

Ãààëèéí
òàòâàðûí
Áàðààíû íýð õýìæýý (êã
òóòìààñ
òºãðºãººð)
1. Õàð òºìºðëºãèéí ººäºñ, õàÿãäàë, äàõèí õàéëóóëàõ 350
òºìºð áóþó ãàíãèéí ººäñèéí öóòãàìàë
2. Øèðýìíèé ººäºñ, õàÿãäàë 350
3. ×àíàðæóóëñàí , çýâýðäýãã¿é ãàíãèéí ººäºñ, õàÿãäàë 350
4. Õàÿãäàë òºìºð çàì 350
5. Öóòãàìàë áîëîí àíõäàã÷ áóñàä õýëáýðòýé òºìºð, 350
÷àíàðæóóëààã¿é ãàí
6. Öóòãàìàë, àíõäàã÷ õýëáýðò áàéãàà ÷àíàðæóóëñàí 350
áóñàä ãàí, ÷àíàðæóóëñàí áóñàä ãàíãààð õèéñýí

17
 õàãàñ áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿í
7. ªðºìäºëò, öºìëºëò, áîëîâñðóóëàëò õèéñýí áîëîí 350
õèéãýýã¿é ýñõ¿ë óãñðàãäàõ ýä àíãèàñ á¿ðäýõ òºìºð,
ãàí õóóäñàí ìàòåðèàëààð õèéñýí øîí, òºìºð,
ãàíãààð õèéñýí ãàãíàìàë áóëàí õýëáýðò áîëîí
ñîðòûí òºìºð
8. Çàì òºìºð 350
9. Çýñ, öàéðûí õàéëø (ãóóëü) 128
10. Çýñèéí ººäºñ, õàÿãäàë 1500
11. Çýñ öóëäàí, òóéâàí áîëîí îãòîëáîð 1500
12. Áîëîâñðóóëààã¿é õºíãºí öàãààí 450
13. Õºíãºí öàãààíû ººäºñ, õàÿãäàë 450
14. Õºíãºí öàãààí öóëäàí, òóéâàí áîëîí îãòîëáîð 350

II. Ìàë àæ àõóéí ãàðàëòàé çàðèì ò¿¿õèé ýäèéí ýêñïîðòûí ãààëèéí

òàòâàð

(òºãðºãººð)
Õýìæèõ Ãààëèéí
Ò¿¿õèé ýäèéí íýð íýãæ òàòâàðûí
õýìæýý
1. Òýìýýíèé áîëîâñðóóëààã¿é íîîñ /ýð/ êã 100
2. Òýìýýíèé áîëîâñðóóëààã¿é íîîñ /ýì/ êã 200
3. ßìààíû áîëîâñðóóëààã¿é /áîõèð/ íîîëóóð êã 4000
4. ßìàà, èøèãíèé áîëîâñðóóëààã¿é àðüñ øèðõýã 1500

III. Ìîä, ç¿ñìýë ìàòåðèàëûí ýêñïîðòûí ãààëèéí òàòâàð

Õýìæèõ Ãààëèéí òàòâàðûí

Áàðààíû íýð íýãæ õýìæýý /òºãðºã/
1. Áººðºíõèé ìîä, ãóàëèí øîî ìåòð 150000
2. Ä¿íç øîî ìåòð 150000
3. Ç¿ñìýë ìàòåðèàë øîî ìåòð 150000

18