Professional Documents
Culture Documents
com
ÊåöÜëáéï 1ï
Öõóéêïß
Öõóéêïß êáé
êáé Äåêáäéêïß
Äåêáäéêïß áñéèìïß
áñéèìïß
âéâëéïììÜèçìá 1: --Öõóéêïß
Öõóéêïß áñéèìïß
-Ïé äåêáäéêïß áñéèìïß
-Óýãêñéóç äýï áñéèìþí
-Óôñïããõëïðïßçóç ôùí áñéèìþí
âéâëéïììÜèçìá 2: -Ç Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôÞò
-Ç Ýííïéá ôçò åîßóùóçò
âéâëéïììÜèçìá 3: -Ðñüóèåóç öõóéêþí êáé äåêáäéêþí
- Áöáßñåóç öõóéêþí êáé äåêáäéêþí
-Ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí
êáé äåêáäéêþí
âéâëéïììÜèçìá 4: -ÐïëëáðëÜóéá öõóéêïý áñéèìïý
-ÄõíÜìåéò áñéèìþí
-ÅðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá
âéâëéïììÜèçìá 5: -Ç ôÝëåéá äéáßñåóç
-ÄéáéñÝôåò öõóéêïý áñéèìïý
-×áñáêôÞñåò äéáéñåôüôçôáò
-ÁíÜëõóç áñéèìïý óå ãéíüìåíï
ðñþôùí ðáñáãüíôùí
-Ç åõêëåßäéá äéáßñåóç
-Äéáßñåóç äåêáäéêþí
-Ðçëßêï ìå ðñïóÝããéóç
âéâëéïììÜèçìá 6: -Ðñïôåñáéüôçôá ôùí ðñÜîåùí
-ÔõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ
ìåãÜëùí áñéèìþí
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
1
· Ïé äåêáäéêïß áñéèìïß
ìá
Â
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Οι µαθητές µια τάξης είναι 27. Αν τ’αγόρια είναι 16, πόσα είναι τα κορίτσια;
Λύση
Τα κορίτσια είναι 27 − 16 = 11 .
Μια τετραµελής οικογένεια πήγε διακοπές στην Εύβοια στις 15 Ιουλίου. Παρέµεινε
µέχρι το µεσηµέρι στις 21 Ιουλίου. Πόσες διανυκτερεύσεις έκανε στο νησί;
Λύση
Έκανε 21 − 15 = 6 διανυκτερεύσεις.
Ένας αθλητής στίβου ξεκίνησε απ’το σηµείο Α έκανε 4 γύρους και συνέχισε µέχρι
το Β. Να γράψετε µε δεκαδικό αριθµό πόσους γύρους έκανε ο αθλητής.
Λύση
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Μια νοικοκυρά για να φτιάξει ένα γλυκό χρησιµοποίησε 3 κιλά και 400 γραµµάρια
ζάχαρη. Να γράψετε µε δεκαδικό αριθµό την ποσότητα της ζάχαρης που χρησιµοποίησε.
Λύση
Ο δεκαδικός αριθµός που εκφράζει την ποσότητα της ζάχαρης είναι 3,400 κιλά ή 3,4
400
κιλά, (γιατί είναι 3 κιλά και του κιλού).
1000
Να συγκρίνετε τους παρακάτω δεκαδικούς αριθµούς και να τους βάλετε στη σειρά
αρχίζοντας απο το µικρότερο:
63, 807, 63, 808, 63, 809
Λύση
63,807 < 63,808 < 63,809
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
6,325 → 6,33
γ. στα εκατοστά 7,899 → 7,90
83,932 → 83,93
62.821, 76 → 62.821,8
γ. στα δέκατα 74.827,32 → 74.827,3
63.801,88 → 63.801,9
Τοποθετηµένοι στη σειρά αρχίζοντας από τον µικρότερο σε κάθε περίπτωση είναι:
α. 62.820 < 63.800 < 74.830 β. 63.000 < 64.000 < 75.000
γ. 62.821,8 < 63.801,9 < 74.827,3
2. Να βάλετε στη σειρά απ’το µικρότερο στο µεγαλύτερο τους παρακάτω αριθµούς
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
4. Να βάλετε το σύµβολο της ανισότητας (>, <) ανάµεσα στα παρακάτω ζεύγη.
α. 6, 32....6, 23 β. 72.801, 73....72.800, 73 γ. 0,334....0,343
9. Να αντιστοιχίσετε τους αριθµούς των δύο στηλών που έχουν το ίδιο ακέραιο µέρος.
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
10. Στους παρακάτω αριθµούς έγινε στρογγυλοποίηση στις µονάδες. Να βρείτε ποιες
στρογγυλοποιήσεις είναι σωστές και ποιές λάθος, βάζοντας το σύµβολο Σ και Λ
αντίστοιχα:
α. 63, 72 → 63 β. 42,8 → 42
γ. 39,53 → 40 δ. 99, 64 → 99
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Ποιοι ονοµάζονται φυσικοί αριθµοί και πώς συµβολίζεται το σύνολο στο οποίο
ανήκουν;
Ερώτηση 2
∆ώστε παραδείγµατα άρτιων και περιττών αριθµών.
Άσκηση 1
Να βάλετε τα σύµβολα <, >, = στα παρακάτω ζευγάρια αριθµών:
α. 6....6,32 β. 32, 53....32, 27 γ. 7....7, 00 δ. 87,1....87,15
Άσκηση 2
Να σηµειώσετε µε Σωστό ή Λάθος τις παρακάτω στρογγυλοποιήσεις.
α. 62,35 → 62, 3 β. 7, 76 → 8 γ. 432,53 → 432 δ. 6, 728 → 6, 73
Άσκηση 3
α. Πότε ο αριθµός 3 είναι στρογγυλοποίηση του αριθµού 2,65;
β. Πότε ο αριθµός 3 είναι στογγυλοποίηση του αριθµού 2,47;
Φυσικοί αριθµοί - Οι δεκαδικοί αριθµοί - Σύγκριση δύο αριθµών - Στρογγυλοποίηση των αριθµών
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
ë éïìÜèçì
éâ · Ç Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôÞò
2
Â
• Αν στη θέση της µεταβλητής βάλουµε έναν αριθµό και προκύπτει ισότητα που
αληθεύει τότε λέµε ότι ο αριθµός αυτός επαληθεύει την εξίσωση.
• Ο αριθµός που επαληθεύει την εξίσωση λέγεται λύση ή ρίζα της εξίσωσης.
taexeiola.blogspot.com
υ
τριγώνου είναι E τρ. = β· .
2
Να αντιστοιχίσετε τα γράµµατα της πρώτης στήλης µε τους αριθµούς της δεύτερης στήλης,
ώστε οι αριθµοί της πρώτης στήλης να είναι λύσεις των εξισώσεων της δεύτερης στήλης.
Λύση
Παρατηρούµε ότι: 1 + 5 = 6 , οπότε το β αντιστοιχίζεται στο 1, δηλαδή β → 1
Είναι 2·2 = 4 , οπότε το γ αντιστοιχίζεται στο 2, δηλαδή γ → 2
Είναι 24 : 4 = 6 , οπότε το α αντιστοιχίζεται στο 3, δηλαδή α → 3
Είναι 29 − 7 = 22 , οπότε το δ αντιστοιχίζεται στο 4, δηλαδή δ → 4
Λύση
α. Επιλέγουµε το Β γιατί 12 : 6 = 2
β. Επιλέγουµε το Γ γιατί 5·1 = 5
“Είµαι 13 χρονών και ο παππούς µου έχει 6 φορές τα χρόνια µου”. ∆ιατυπώστε µε
µορφή εξίσωσης την παραπάνω πρόταση και βρείτε την ηλικία του παππού.
Λύση
Έστω x η ηλικία του παππού. Τότε, έχουµε: x = 6·13 δηλαδή x = 78 χρονών. Άρα ο
παππούς είναι 78 χρονών.
5. “Το τριπλάσιο ενος αριθµού είναι το 45”. Να εκφράσετε µε µορφή εξίσωσης την
παραπάνω πρόταση και να βρείτε τον αριθµό αυτό.
1
6. Το ενός αριθµού είναι το 3. Να γράψετε µε µορφή εξίσωσης την παραπάνω
2
πρόταση και να βρείτε τον αριθµό αυτό.
8. Το εµβαδόν ενός ορθογωνίου είναι 75τ.µ. Αν το πλάτος του είναι 5 µέτρα, να βρεθεί
το µήκος του.
9. Η ηλικία ενός ανθρώπου είναι 180 µηνών. Είναι γέρος; Πόσο χρονών είναι;
10. Ένα αυτοκίνητο τρέχει µε ταχύτητα 150χλµ. την ώρα. Σε 3 ώρες πόση απόσταση
θα διανύσει; (απόσταση (S) = Ταχύτητα (υ) · Χρόνο (t))
12. Για ποιά τιµή του άρτιου φυσικού αριθµού α είναι αληθής η εξίσωση:
3·α + 2 = 14
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζουµε εξίσωση, τι άγνωστο της εξίσωσης και τι λύση της εξίσωσης;
Ερώτηση 2
Στην παρακάτω εξίσωση x + 3 = 7 , ποιο είναι το πρώτο µέλος, ποιο το δεύτερο
µέλος και ποια η λύση της;
Ερώτηση 3
Πώς λέγεται µια εξίσωση που δεν επαληθεύεται για καµία τιµή του αγνώστου
και πώς λέγεται µια εξίσωση αν επαληθεύεται για όλες τις τιµές που µπορεί να
πάρει ο άγνωστος;
Άσκηση 1
Να εκφραστεί µε µεταβλητές η περίµετρος και το εβµαδόν τετραγώνου.
Άσκηση 2
Να εκφράσετε µε λέξεις (περιφραστικά) τις παρακάτω σχέσεις:
α. x < x + 2 β. 2α + 1 = 7
γ. 3α < 2β + 1 δ. x < y + ω
3
Â
á
· Áöáßñåóç öõóéêþí êáé äåêáäéêþí
· Ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí êáé äåêáäéêþí
15 + 32 + 9 = 15 + (32 + 9 ) = 15 + 41 = 56
α+0 = α
Αν σε οποιοδήποτε αριθµό προσθέσουµε το µηδέν τότε
αυτός δεν αλλάζει.
π.χ. 17 + 0 = 17
Τι είναι αφαίρεση;
Μ − Α = ∆ γιατί Α + ∆ = Μ
• Όπως και στην πρόσθεση έτσι και στην αφαίρεση δεκαδικών πρέπει να προσέχουµε
οι υποδιαστολές να βρίσκονται στην ίδια στήλη.
Παράδειγµα
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
α·β = β·α
Η ιδιότητα αυτή ονοµάζεται αντιµεταθετική.
π.χ. 4·15 = 60
15·4 = 60
α·β·γ = (α·β )·γ = α·(β·γ )
Η ιδιότητα αυτή ονοµάζεται προσεταιριστική.
π.χ. 3·7·10 = (3·7 )·10 = 21·10 = 210 ή
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
Να υπολογίσετε τα αθροίσµατα:
α. 92 + 39 β. 673 + 89 γ. 6, 32 + 29, 2
δ. 1325, 6 + 7, 2 ε. 0, 062 + 6, 32 στ. 9, 72 + 2, 3
Λύση
α. 92 + 39 = 131 β. 673 + 89 = 762 γ. 6, 32 + 29, 2 = 35, 52
δ. 1325, 6 + 7, 2 = 1332,8 ε. 0, 062 + 6, 32 = 6, 382 στ. 9, 72 + 2, 3 = 12, 02
Να υπολογίσετε τα αθροίσµατα:
α. 632 + 6, 32 + 0, 632 + 63, 2 β. 723 + 0, 72 + 723, 9 + 7, 23
γ. 0, 937 + 65 + 8, 9 + 72, 25
Λύση
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
γ. 3, 278 δ. 97 , 632
+ 9, 397 + 5, 798
12, 675 103, 43 0
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
Λύση
Να υπολογίσετε τις παρακάτω διαφορές:
α. 63 - 12 β. 6, 9 - 3, 2 γ. 6, 72 - 2, 39
δ. 5.232, 5 - 2.351, 6 ε. 739, 2 - 67, 9 στ. 620 - 5, 39
Λύση
α. 63 β. 6,9 γ. 6, 72 δ. 5.232,5 ε. 739, 2 στ. 620, 00
−12 −3, 2 −2,39 −2.351, 6 − 67,9 − 5,39
51 3, 7 4,33 2880,9 671,3 614, 61
Λύση
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
γ. 163,50 δ. 271,86
- 28, 72 - 99, 63
134,78 172, 23
στ. 0, 01·7, 63 = 0, 0763 γιατί όταν πολλαπλασιάζουµε έναν αριθµό µε 0,1 ή 0,01 ή
0,001 κλπ µεταφέρουµε την υποδιαστολή του αριθµού προς τα αριστερά µια ή δύο
ή τρεις κτλ. θέσεις αντιστοίχως. Στην περίπτωση αυτή µεταφέρουµε την
υποδιαστολή δύο θέσεις αριστερά.
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
6. Να γίνουν οι πράξεις:
α. 40 − (13 − 11) = β. (60 − 15) + 7 =
γ. (12 + 13) − 5 = δ. (5 + 7 ) − 3 =
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
13. Λαµβάνοντας υπόψη τις ισότητες 73·25 = 1825 και 13·48 = 624 να υπολογίσετε
από µνήµης τα γινόµενα:
α. 0, 73·25 β. 7, 3·2, 5 γ. 7, 3·0, 025
δ. 130·4,8 ε. 1, 3·4,8 στ. 13·480
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
16. Ένα οικόπεδο σχήµατος ορθογωνίου έχει µήκος 17,2 µέτρα και πλάτος 10 µέτρα.
α. Να βρεθεί το εµβαδόν του οικοπέδου
β. Αν θέλουµε να το περιφράξουµε, πόσα µέτρα σύρµα θα χρειαστούµε;
17. Ένας έµπορος πούλησε 13,7 µέτρα ύφασµα α΄ ποιότητας, προς 30€ το µέτρο, και
14,5 µέτρα ύφασµα β΄ ποιότητας, προς 20€ το µέτρο. Πόσα € εισέπραξε;
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Ποιες είναι οι ιδιότητες της πρόσθεσης;
Ερώτηση 2
Πώς πολλαπλασιάζουµε έναν αριθµό µε το 10, 100, 1000...;
Ερώτηση 3
Ποιες είναι οι ιδιότητες του πολλαπλασιασµού;
Άσκηση 1
Να χαρακτηρίσετε µε Σωστό ή Λάθος τα αποτελέσµατα των παρακάτω πολλαπλα-
σιασµών.
32·10 = 320
3, 2·0,1 = 32
0, 32·10 = 3, 2
0, 032·100 = 0, 32
32·0,10 = 3, 20
Άσκηση 2
∆ιαθέτουµε 200 πλακάκια, που το καθένα έχει µήκος 0,20 µέτρα και πλάτος
0,10 µέτρα. Θέλουµε να καλύψουµε το δάπεδο ενός δωµατίου σχήµατος
ορθογωνίου που έχει µήκος 4 µέτρα και πλάτος 3 µέτρα. Φτάνουν τα πλακάκια
για να καλύψουν όλη την επιφάνεια;
Πρόσθεση φυσικών και δεκαδικών - Αφαίρεση φυσικών και δεκαδικών - Πολλαπλασιασµός φυσικών και δεκαδικών
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
4
Â
á
· Äõíáìåéò áñéèìþí
· ÅðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá
συµβολίζεται: Ε.Κ.Π.
Τα πολλαπλάσια του 3 είναι:
0, 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33,...
Τα πολλαπλάσια του 5 είναι:
0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40,...
Τα πολλαπλάσια του 6 είναι:
0, 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42,...
οπότε το Ε.Κ.Π. (3, 5, 6) = 30
Νιοστή ∆ύναµη
Τι ονοµάζουµε νιοστή δύναµη του α και πως
συµβολίζεται;
στον κύβο”
• Συµφωνούµε ότι: α 0 = 1 ( α ≠ 0 )
α1 = α
Επιµεριστική ιδιότητα
Πως πολλαπλασιάζουµε έναν αριθµό µε ένα άθροι-
σµα; Πώς ονοµάζεται η ιδιότητα που χρησιµοποιούµε;
Υπολογίστε το γινόµενο 3 ( x + 7 )
5. Αν ν = 1 , τότε ορίζουµε την πρώτη δύναµη του α και συµβολίζουµε: α1 τον αριθµό α.
6. Για να πολλαπλασιάσουµε ένα άθροισµα µε δύο ή περισσότερους προσθετέους επί
κάποιο φυσικό αριθµό, πολλαπλασιάζουµε τον κάθε όρο του αθροίσµατος επί τον
φυσικό αριθµό και προσθέτουµε τα γινόµενα. 8·(3 + 5) = 8·3 + 8·5 επιµεριστική
ιδιότητα του πολλαπλασιασµού ως προς την πρόσθεση.
Να γράψετε κατά αύξουσα τάξη τα γινόµενα των φυσικών αριθµών: 0, 1, 2, 3, ... επί
τον 6.
α. Είναι δυνατό να τα γράψετε όλα;
β. Πως λέγεται καθένα από αυτά τα γινόµενα (σε σχέση µε τον 6);
γ. Τα πολλαπλάσια 0 · 6 και 1 · 6 είναι µεγαλύτερα από τον αριθµό 6; (Συζήτηση)
Λύση
0, 6, 12, 18, 24, ...
α. Όχι, β. πολλαπλάσιο, γ. όχι
Λύση
α. Το Ε.Κ.Π. δύο µη µηδενικών φυσικών αριθµών ονοµάζουµε το µικρότερο (µη
µηδενικό) από το κοινά πολλαπλάσια των αριθµών.
β. Είναι τα πολλαπλάσια του µη µηδενικού αριθµού.
Να γράψετε τα κοινά πολλαπλάσια των 5, 6, 10 και τα πολλαπλάσια του ΕΚΠ (5, 6, 10).
Τι παρατηρείτε για τα κοινά πολλαπλάσια των 5, 6, 10 και για τα πολλαπλάσια του
ΕΚΠ (5,6,10);
Λύση
Πολλαπλάσια του 5: 30, 60, 90, ...
Πολλαπλάσια του 6: 30, 60, 90, ... Το γινόµενο 2 ·2 · 2 · 2 · 2 · 2, που
Πολλαπλάσια του 10: 30, 60, 90, ... έχει 6 παράγοντες και καθένας είναι
Πολλαπλάσια του 30: 30, 60, 90, ... ο αριθµός 2, το συµβολίζουµε 26.
Το σύµβολο 26 το ονοµάζουµε έκτη
Είναι όλα πολλαπλάσια του Ε.Κ.Π. . δύναµη του αριθµού 2 και το δια-
5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, ... βάζουµε δύο στην έκτη. Τον αριθ-
6, 12,18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60, 66,... µό 2 ονοµάζουµε βάση της δύνα-
µης και τον αριθµό 6 εκθέτη της.
30, 60, 90, 120
Είναι τα ίδια
Τις δυνάµεις 2 2 και 3 2 συνήθως τις διαβάζουµε δύο στο τετράγωνο και τρία
στο τετράγωνο, γιατί παριστάνουν τα εµβαδά τετραγώνων µε µήκη 2 και 3
µονάδες µήκους αντίστοιχα.
Για τον ίδιο λόγο, τη δύνα-
µη α 2 τη διαβάζουµε α στο
τετράγωνο για οποιονδήπο-
τε φυσικό αριθµό α.
Με ανάλογες σκέψεις να δικαι-
ολογήσετε γιατί τη δύναµη α3
τη διαβάζουµε α στον κύβο.
Λύση
Γιατί παριστάνει όγκο κύβου µε ακµή το α.
Η παράσταση
Ποιος είναι ο φυσικός αριθµός:
4·105+6·104+0·103+3·102+0·102+2·100
4 · 105 + 6 · 104 + 3 · 102 + 2 ; του αριθµού 460302 ονοµάζε-
Λύση ται αναπτυγµένη µορφή του α-
ριθµού 460302
4 · 105 + 6 · 104 + 3 · 102 + 2 = 460302 µε βάση τον 10.
Να γράψετε σε αναπτυγµένη µορφή µε βάση τον 10 τους αριθµούς 3275 και 408906.
Λύση
3275 = 3 · 103+ 2 · 102 + 7 · 101 + 5 408906 = 4 · 105 + 8 · 103 + 9 · 102 + 6
10. Να εξετάσετε ποιοι από τους παρακάτω φυσικούς αριθµούς µπορεί να γραφούν ως
δύναµη και να τους γράψετε έτσι.
α. 36 β. 125 γ. 49 δ. 81 ε. 144
στ. 169 ζ. 110 η. 32 θ. 128 ι. 196
ια. 10.000 ιβ. 200 ιγ. 400
14. Να γράψετε σε αναπτυγµένη µορφή στο δεκαδικό σύστηµα καθέναν από τους
αριθµούς:
α. 532 β. 6329 γ. 50314 δ. 7 935 028
16. Να µετατρέψετε σε µορφή µιας δύναµης καθένα από τα παρακάτω γινόµενα, όπως
φαίνεται στο γινόµενο α.
α. 8 ⋅16 = 23 ⋅ 24 = ( 2 ⋅ 2 ⋅ 2 ) ⋅ ( 2 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 2 ) = 27
β. 9 ⋅ 81 γ. 27 ⋅ 27 δ. 25 ⋅125 ε. α3 ⋅ α στ. x 4 ⋅ x 2 ⋅ x
17. Να µετατρέψετε σε µορφή µιας δύναµης µε βάση φυσικό αριθµό καθέναν από τους
φυσικούς αριθµούς Β, Γ και ∆, όπου B = (53 ) , Γ = ( 24 ) , ∆ = (7 2 ) , όπως φαίνε-
2 3 2
ται στον αριθµό Α. Α = (32 ) = 32 ·32 ·32 = (3·3) ·(3·3) ·(3·3) = 3·3·3·3·3·3 = 36
3
21. ∆ίνεται ότι: 352 ⋅ 84 = 29568 . Πόσο θα αυξηθεί ο αριθµός 29568, αν ο δεύτερος
παράγοντας του γινοµένου αυξηθεί κατά 3;
26. α. Να υπολογίσετε µε δύο τρόπους το εµβαδόν του οικοπέδου ΑΒΓ∆, το οποίο έχει
σχήµα ορθογωνίου.
β. Κάντε το ίδιο για το εµβαδόν του ΕΖΒΓ ορθογωνίου.
Ερώτηση 1
Ποιοι αριθµοί ονοµάζονται φυσικοί;
Πως συµβολίζουµε το σύνολο των φυσικών;
Τι παριστάνει το σύµβολο Ν*;
Ερώτηση 2
α. Με ποιο φυσικό αριθµό είναι ίσο το άθροισµα 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2; Πόσους και
ποιους προσθετέους έχει αυτό το άθροισµα; Πώς µπορεί να γραφτεί συντοµότε-
ρα;
β. Με ποιο φυσικό αριθµό είναι ίσο το γινόµενο: 2 ·2 · 2 · 2 · 2 · 2; Πόσους παράγο-
ντες έχει αυτό το γινόµενο; Ποιοι είναι οι παράγοντές του;
Άσκηση 1
Να εξετάσετε ποιοι από τους παρακάτω φυσικούς αριθµούς µπορεί να γραφούν ως
δύναµη και να τους γράψετε έτσι.
α. 36 β. 125 γ. 48 δ. 81 ε. 144
στ. 169 ζ. 110 η. 32 θ. 128 ι. 196
ια. 10.000 ιβ. 200 ιγ. 400
Άσκηση 2
Να υπολογίσετε τον αριθµό που αντιπροσωπεύει κάθε παράσταση:
α. 3 ⋅ 42 + 2 ( 4 ⋅ 5 − 24 + 3)
β. 2 4 ⋅ ( 4 2 − 36 : 6 ) − (3 ⋅ 4 − 11) + 2 ⋅ 32
5
γ. 3 ⋅ 23 + 3 − ( 62 − 1 − 1 ⋅ 8 )
δ. 3 ⋅ 23 − ( 43 : 2 − 31) − 1
9
Άσκηση 3
Αν α + β = 3, τότε να υπολογίσετε τον αριθµό που αντιπροσωπεύει η παράστα-
ση Α, όπου: Α = 5 ( 2 + α ) + 2β + 3β − 32
5
· ÁíÜëõóç áñéèìïý óå ãéíüìåíï
Â
á
ðñþôùí ðáñáãüíôùí
· Ç åõêëåßäéá äéáßñåóç · Äéáßñåóç äåêáäéêþí
· Ðçëßêï ìå ðñïóÝããéóç
α :α =1
γιατί α·1 = α
α :1 = α
0 : α = 0, γιατί α·0 = 0
α . β.
Κάθε σύνθετος φυσικός αριθµός αναλύεται κατά ένα µόνο τρόπο σε γινόµενο
πρώτων παραγόντων.
Παρατηρούµε σε πολλές διαιρέσεις ότι όσο και αν τις συνεχίσουµε δεν βρί-
σκουµε υπόλοιπο µηδέν. Γι’αυτό σταµατάµε τις διαιρέσεις αυτές σε κάποιο δεκαδικό
ψηφίο και τότε λέµε ότι βρίσκουµε το πηλίκο µε προσέγγιση.
Να λυθούν οι εξισώσεις:
α. 4·x = 92 β. 11·x = 165 γ. 27 : x = 9
δ. x : 3 = 11 ε. 23·x = 115 στ. 192 : x = 32
Λύση
α. 4·x = 92 β. 11·x = 165 γ. 27 : x = 9
x = 92 : 4 x = 165 :11 9·x = 27
x = 23 x = 15 x = 27 : 9
x=3
Η τέλεια διαίρεση - ∆ιαιρέτες φυσικού αριθµού - Χαρακτήρες διαιρετότητας - Ανάλυση αριθµού σε
γινόµενο πρώτων παραγόντων - Η ευκλείδια διαίρεση - ∆ιαίρεση δεκαδικών - Πηλίκο µε προσέγγιση
taexeiola.blogspot.com
Να υπολογίσετε:
α. Πόσο κοστίζει το κάθε παγωτό, αν για 7 παγωτά πληρώσαµε 14€.
β. Την πλευρά ισόπλευρου τριγώνου που έχει περίµετρο 231 µέτρα.
γ. Πόσα δοχεία των 5 κιλών χρειαζόµαστε για να αδειάσουµε 320 κιλά λάδι.
Λύση
α. Το κάθε παγωτό κοστίζει: 14 : 7 = 2
β. Η πλευρά του ισόπλευρου τριγώνου είναι 231: 3 = 77 µέτρα.
γ. Χρειαζόµαστε 320 : 5 = 64 δοχεία των 5 κιλών.
Ένας µαθητής στην αρχή της σχολικής χρονιάς αγόρασε 15 τετράδια και 23 στυλό
διαρκείας και πλήρωσε 3790 λεπτά. Αν κάθε στυλό κοστίζει 80 λεπτά, να βρείτε
πόσο κοστίζει κάθε τετράδιο.
Λύση
Τα στυλό κοστίζουν 23·80 = 1840 λεπτά, οπότε τα 15 τετράδια κοστίζουν
3790 − 1840 = 1950 λεπτά. Άρα το κάθε τετράδιο κοστίζει: 1950 :15 = 130 λεπτά.
Να γράψετε τους κοινούς διαιρετέους των αριθµών 8, 24 και 56 και να βρείτε τον
Μ.Κ.∆. των αριθµών αυτών.
Λύση
Οι διαιρέτες του 8 είναι: 1, 2, 4, 8
Οι διαιρέτες του 24 είναι: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24
Οι διαιρέτες του 56 είναι: 1, 2, 4, 7, 8, 14, 28, 56
Οι κοινοί διαιρέτες των 8, 24 και 56 είναι οι: 1, 2, 4, 8
Άρα ο Μ.Κ.∆. (8, 24, 56) = 8
∆ύο αριθµοί έχουν Μ.Κ.∆. το 36. Να δικαιολογήσετε ότι έχουν και άλλους κοι-
νούς διαιρέτες.
Λύση
Επειδή το 36 είναι ο µεγαλύτερος από τους κοινούς διαιρέτες, τότε οι διαιρέτες του 36,
θα είναι και διαιρέτες των αριθµών αυτών. Άρα κάθε ένας από τους αριθµούς 1, 2, 3, 4,
6, 9, 12, 18, 36 θα είναι κοινός διαιρέτης των δύο αυτών αριθµών.
Να γράψετε από τους αριθµούς 3432, 4581, 864, 156, 62775, 730 αυτούς που
διαρούνται.
α. µε το 2 β. µε το 5 γ. µε το 3 δ. µε το 9
Λύση
α. Οι αριθµοί 3432, 864, 156, 730 διαιρούνται µε το 2, διότι έχουν τελευταίο ψηφίο 2, 4,
6 και 0.
β. Οι αριθµοί 62775, 730 διαιρούνται µε το 5, αφού λήγουν σε 5 και 0.
γ. Οι αριθµοί 3432, 4581, 864, 156 διαιρούνται µε το 3, διότι το άθροισµά των ψηφίων
τους διαιρείται µε το 3.
δ. Οι αριθµοί 4581, 864, 62775 διαιρούνται µε το 9, διότι το άθροισµα των ψηφίων
διαιρείται µε το 9.
60 2 100 2
30 2 50 2
15 3 25 5
5 5 60 = 22 ·3·5 55 100 = 22 ·52
1 1
υ=0 ∆ = 5·7 = 35
υ =1 ∆ = 5·7 + 1 = 36
υ=2 ∆ = 5·7 + 2 = 37
υ=3 ∆ = 5·7 + 3 = 38
υ=4 ∆ = 5·7 + 4 = 39
Να γίνουν οι διαιρέσεις.
α. 8, 25 : 2 β. 0, 805 : 35 γ. 51, 84 : 9, 6 δ. 0, 6 : 0,12
Λύση
α. 8, 25 3 β. 0,805 35
22 2, 75 105 0, 023
15 0
0
γ. δ.
O Αντώνης αγόρασε 8 παγωτά και έδωσε 10,56€. Πόσο κοστίζει κάθε παγωτό;
Λύση
Επειδή τα 8 παγωτά κοστίζουν 10,56€ το παγωτό κοστίζει 10, 56 : 8 = 1, 32 .
Από δύο σούπερ µάρκετ αγοράσαµε φέτα της ίδιας ποιότητας. Στο πρώτο αγοράσα-
µε 2,5 κιλά και πληρώσαµε 12€, ενώ στο δεύτερο αγοράσαµε 1250 γραµµάρια και
πληρώσαµε 5,75€. Να βρείτε ποιο σούπερ µάρκετ έχει φθηνότερη φέτα.
Λύση
Στο 1ο σούπερ µάρκετ το 1 κιλο φέτα κοστίζει 12 : 2, 5 = 4,8
Στο 2ο σούπερ µάρκετ το 1 κιλό φέτα κοστίζει 5, 75 :1, 250 = 4, 6
Άρα το 2ο σούπερ µάρκετ έχει καλύτερη τιµή.
γ.
2. Να λυθούν οι εξισώσεις:
α. 5·x = 70 β. 15·x = 120 γ. 64 : x = 4
δ. x : 6 = 13 ε. 56·x = 168 στ. 1088 : x = 64
5. Να υπολογίσετε:
α. Πόσα κουτιά γάλα θα αγοράσουµε µε 1040 λεπτά, αν το ένα κουτί κοστίζει 130 λεπτά.
β. Την πλευρά ρόµβου που έχει περίµετρο 72 µέτρα
γ. Πόσο κοστίζει το κιλό τα κεράσια, αν για 2 κιλά πληρώσαµε 6€.
δ. Το ύψος ορθογωνίου που έχει περίµετρο 60 και βάση 17 µέτρα.
6. Ένας µανάβης αγόρασε πατάτες και πλήρωσε 18000 λεπτά. Όταν τις πούλησε πήρε
24000 λεπτά κερδιζοντας έτσι 20 λεπτά το κιλό. Πόσα κιλά πατάτες αγόρασε;
8. Πληρώσαµε για 3 αναψυκτικά και 5 κρουασάν 765 λεπτά, ενώ για 6 αναψυκτικά και 14
κρουασάν πληρώσαµε 2010 λεπτά. Να βρείτε πόσο κοστίζει το κάθε αναψυκτικό και
το κάθε κρουασάν.
9. Να γράψετε τους κοινούς διαιρέτες των αριθµών 16, 20, 60 και να βρείτε το Μ.Κ.∆.
των αριθµών αυτών.
10. ∆ύο αριθµοί έχουν µέγιστο κοινό διαιρέτη το 20. Να δικαιολογήσετε ότι έχουν και
άλλους κοινούς διαιρέτες.
12. Ένα κατάστηµα παιχνιδιών αποφάσισε να κάνει δώρο στους µαθητές ενός σχολεί-
ου 33 επιτραπέζια παιχνίδια, 48 πάζλ, και 63 µπάλες. Πόσα το πολύ δέµατα µπορεί
να κάνει µε τον ίδιο αριθµό από επιτραπέζια παιχνίδια πάζλ και µπάλες. Πόσα
επιτραπέζια παιχνίδια, πάζλ και µπάλες περιέχει το κάθε δέµα;
13. Να γράψετε από τους αριθµούς 4816, 805, 3600, 28575, 933 αυτούς που διαιρούνται.
α. µε το 2 β. µε το 5 γ. µε το 3 δ. µε το 9
23. Πόσα περιοδικά µπορούµε να αγοράσουµε µε 6,88€ αν το κάθε ένα κοστίζει 1,72€;
Ερώτηση 1
Ποιοι αριθµοί ονοµάζονται κοινοί διαιρέτες δύο ή περισσότερων φυσικών αριθµών;
Ποιοι αριθµοί ονοµάζονται πρώτοι και ποιοι σύνθετοι;
Ερώτηση 2
Τι ονοµάζεται ευκλείδια διαίρεση;
Ερώτηση 3
Ποια είναι τα κριτήρια διαιρετότητας ενός αριθµού µε το 2, το 3, το 5 και το 9;
Άσκηση 1
Να βρείτε το Μ.Κ.∆. των αριθµών 18, 48 και 64.
Άσκηση 2
Να συµπληρώσετε τα ψηφία στους παρακάτω αριθµούς.
α. i. 12....9 ii. 8....73 ώστε να διαιρούνται µε το 9
β. 3....4.... ώστε να διαιρείται ταυτόχρονα µε το 2 και το 3.
Άσκηση 3
Να βρείτε τους αριθµούς οι οποίοι όταν διαιρεθούν µε το 6 δίνουν πηλίκο τετραπλά-
σιο του υπολοίπου.
Άσκηση 4
Να υπολογίσετε τα πηλίκα των διαιρέσεων
α. 698 : 34 β. 94, 68 : 21 γ. 895, 23 : 52, 7
i. µε προσέγγιση δεκάτου.
ii. µε προσέγγιση εκατοστού.
iii. µε προσέγγιση χιλιοστού.
6
Â
á
· ÔõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ
ìåãÜëùí áñéèìþí
Προτεραιότητα πράξεων
3000000 = 3·106
27000 = 2, 7·104
80900000 = 8, 09·107
740300000 = 7, 403·108
Λύση
i. Α = 16 : 2 + 32 ·4 − 62 : 9 =
(Υπολογίζουµε τις δυνάµεις)
= 16 : 2 + 9·4 − 36 : 9 =
(Εκτελούµε πολλαπλασιασµούς, διαιρέσεις)
= 8 + 36 − 4 =
(Εκτελούµε τις προσθέσεις και τις αφαιρέσεις)
= 44 − 4 = 40
ii. Β = 39,36 : 3, 2 + (5, 4 − 3, 2 ) : 4 =
2 2
= 39, 36 : 3, 2 + 18, 92 : 4 =
(Εκτελούµε τις διαιρέσεις)
= 12,3 + 4, 73 = 17, 03
Λύση
α. 8α 2 + (8α ) = 8·2,12 + (8·2,1) = 8·2,12 + 16,82 = 8·4, 41 + 282, 24 =
2 2
Λύση
α. (β : δ ) − (β·γ − α ) ·δ = (9 : 3) − (9·2 − 17 ) ·3 = 32 − (18 − 17 ) ·3 = 9 − 12 ·3 =
2 2 2 2 2
= 9 − 1·3 = 9 − 3 = 6
= 15 : 3 − 62 : 9 + 82 : 2 = 15 : 3 − 36 : 9 + 64 : 2 = 5 − 4 + 32 = 1 + 32 = 33
( )
Αν α = 15 : 5 + 32 - 7 , β = (7 - 5 ) + 3·5 - 32 , γ = (12 : 3 ) - 5·2 και δ = 52 - ( 2·10 + 3 )
3 2
β = (7 − 5 ) + 3·5 − 32 = 23 + 3·5 − 32 = 8 + 15 − 9 = 23 − 9 = 14
3
δ = 52 − ( 2·10 + 3) = 25 − ( 20 + 3) = 25 − 23 = 2
Αντικαθιστούµε τις τιµές των α, β, γ, δ στην παράσταση:
Α = (β + γ ) : δ 2 + (β : δ )·γ − (α 2 − β )·δ = (14 + 6 ) : 2 2 + (14 : 2 )·6 − (52 − 14 )·2 =
Λύση
Λύνουµε τις εξισώσεις για να υπολογίσουµε τα x, y, ω, t. Έχουµε:
(0,5 2
+ 2, 4 ) : 0,5 + (1,52 + 0,5 ) : 4 − 0,32 = = ( 2, 4 : 0,3 − 0,5·8 ) − (1,5 : 0,5 ) 2 =
2
2, 65 : 0,5 + 2, 75 : 4 − 0, 09 = = 42 − 6 =
5,3 + 0, 6875 − 0, 09 = 16 − 6 = 10
5,9875 − 0, 09 = 5,8975
(
γ. (3 − 2,8 ) + 53 − 1, 22 5
2
) δ. 5 − 4, 2 + 6,1·42 + 8·2 − 5, 2·23 + 6,12
γ. 2y 2 + 5y + 4 όταν y = 0, 02
Α = (α − β ) ·γ + (δ·γ ) : β − ( γ 2 − δ ) Β = (δ 2 − γ 2 ) : α + (β·γ ) − (δ − α )
2 2 3
A = ( y − x ) + (ω : t ) − ( t·y ) : ω B = ( x + ω ) ·y − t 2 ·y 2 + y3
2 5 2
Γ = 7ω + t 2 : 9 − (15·y + ω ) + x 2 ·ω
Γ = (α + β − γ ) − (5·α − 4 ) + 9·δ
5 3
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζεται αριθµητική παράσταση και τι τιµή της αριθµητικής παράστασης;
Ερώτηση 2
Με ποιά σειρά γίνονται οι πράξεις σε µια αριθµητική παράσταση; Οι υπολογισµοί
στην παρακάτω παράσταση είναι σωστοί;
Α = 7 + 5·32 = 12·32 = 12·9 = 108
Άσκηση 1
Να βρεθεί η τιµή της παράστασης:
Άσκηση 2
Να γράψετε σε τυποποιηµένη µορφή τους αριθµούς:
α. 31200000 β. 1110000000 γ. 456000 δ. 87130000
ÊåöÜëáéï 2ï
ÌåôñÞóåéò ìåãåèþí
ÌåôñÞóåéò ìåãåèþí
âéâëéïììÜèçìá 7: --ÐáñÜóôáóç
ÐáñÜóôáóç áñéèìþí ìå óçìåßá åõèåßáò
-ÐáñÜóôáóç óçìåßùí óôï åðßðåäï
-ÌÝôñçóç ìåãåèþí
-ÌÝôñçóç ìÞêïõò ôìÞìáôïò
-Ïé êõñéüôåñåò ìïíÜäåò ìÞêïõò
-¼ñãáíá ìÝôñçóçò ìÞêïõò
-Ôï ìÝôñï óáí ìïíÜäá ìÞêïõò
âéâëéïììÜèçìá 8: -Åìâáäü åðßðåäùí åðéöáíåéþí
-Ïé êõñéüôåñåò ìïíÜäåò åìâáäïý
-Ó÷Ýóåéò ôåôñáãùíéêïý ìÝôñïõ ìå
õðïäéáéñÝóåéò êáé ðïëëáðëÜóéÜ ôïõ
-Åìâáäü ïñèïãùíßïõ êáé ôåôñáãþíïõ
âéâëéïììÜèçìá 9: -¼ãêïò óôåñåþí
-Ïé êõñéüôåñåò ìïíÜäåò üãêïõ
-¼ãêïò ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëåðéðÝäïõ
âéâëéïììÜèçìá 10: -ÌïíÜäåò ìÝôñçóçò ôïõ ÷ñüíïõ
-ÌïíÜäåò ìÜæáò
-ÍïìéóìáôéêÝò ìïíÜäåò
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
7
· ÌÝôñçóç ìåãåèþí · ÌÝôñçóç ìÞêïõò ôìÞìáôïò
Â
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
Το µέτρο ως
Γιατί βοηθά η δεκαδική παράσταση του µήκους;
µονάδα µήκους Ποιό είναι το διάγραµµα που µας βοηθά στις µετατροπές
του µέτρου σε υποδιαιρέσεις του και αντρίστροφα;
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
Γ ( 3, 5 ) , ∆ ( 2.5,1.5 )
Λύση
Να βρεθεί η ευθεία στην οποία βρίσκονται όλα τα σηµεία που έχουν τεταγµένη 3.
Λύση
Τα σηµεία που έχουν τεταγµένη 3 βρίσκονται σε ευθεία παράλληλη µε τον άξονα x΄x
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
Πάνω στον άξονα παίρνουµε τα σηµεία Α, Β που παριστάνουν τους αριθµούς 2,6
αντίστοιχα. Να βρεθούν οι αριθµοί που παριστάνουν τα σηµεία Κ, Λ όπου το Β είναι
µέσο του ΑΚ και Λ το µέσο του ΒΚ.
Λύση
Να τραπούν σε m τα µήκη:
α. 3dm και 5cm β. 2m, 8cm και 9mm γ. 12m 3dm 4mm
Λύση
3 5
α. 3dm και 5cm = m και = 0,35m
10 100
8 9
β. 2m 8cm 9mm = 2m και και = 2, 089m
100 1000
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
3 4
γ. 12m 3dm 4mm = 12m και m και = 12,304m
10 1000
120
Είναι: 120dm = = 12m
10
15000
15000mm = = 15m
1000
0, 01Km = 0, 01·1000 = 10cm
Μια εταιρεία πωλεί ένα κοµµάτι ύφασµα 2,34€ το µέτρο και µια άλλη εταιρεία το
ίδιο κοµµάτι ύφασµα το πωλεί 2,93€ την yrd. Ποιά απ’τις δύο εταιρείες πωλεί
ακριβότερα το ύφασµα;
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
Λύση
2,93
Η δεύτερη εταιρεία πωλεί το µέτρο το ύφασµα: = 3, 20 περίπου. Άρα είναι και
0,9144
η πιο ακριβή.
1. Το µήκος ενός ευθύγραµµου τµήµατος (α) είναι 50 µε µονάδα µέτρησης το (κ). Πόσο
είναι το µήκος του αν ως µονάδα µέτρησης πάρουµε το (5κ)
6. Nα τραπούν:
α. τα 165cm σε m β. τα 2550mm σε cm γ. τα 350mm σε m
7. Nα τραπούν σε cm τα µήκη:
α. 2dm 5cm β. 2m 3cm 5mm γ. 38m 3dm 6mm
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
A A 1,5dm B
2,5d
m
mm
cm
45
14
20
0m
B Ã
m
2,5dm Ä
5dm
Ã
14. Αγόρασε κάποιος 40yrd ύφασµα και πλήρωσε 200€. Να βρεθεί πόσα € αγό-
ρασε το µέτρο.
15. Ένας έµπορος αγόρασε τρία κοµµάτια από το ίδιο ύφασµα. Το πρώτο κοµµάτι είχε
µήκος 130yrd, το δεύτερο 100yrd και 6in και το τρίτο κοµµάτι 80yrd και 3ft. Να βρεθεί
πόσα Ευρώ θα εισπράξει αν πουλήσει και τα τρια κοµµάτια προς 8yrd το µέτρο.
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Τι είναι µέγεθος, µονάδα µέτρησης, µέτρηση και από τι εξαρτάται η τιµή µέτρησης
ενός µεγέθους.
Ερώτηση 2
Ποιά είναι τα πολλαπλάσια και ποιές οι υποδιαιρέσεις του µέτρου; Ποιές οι σχέσεις
του µε το µέτρο;
Ερώτηση 3
Πώς παριστάνεται ένα σηµείο στο επίπεδο. Ποιο σηµείο του επιπέδου αντιστοιχεί
στο ζεύγος (0, 0 ) ;
Άσκηση 1
Ένας κήπος σχήµατος ορθογωνίου έχει διαιρέσεις 100m, 150dm. Θέλουµε να τον
περιφράξουµε µε συρµατόπλεγµα που κοστίζει 4€ το τρέχον µέτρο. Πόσο θα στοιχί-
σει η περίφραξη;
Άσκηση 2
Να υπολογίσετε την περίµετρο του διπλανού σχήµατος.
Παράσταση αριθµών µε σηµείο ευθείας - Παράσταση σηµείων στο επίπεδο - Μέτρηση µεγεθών - Μέτρηση
µήκους τµήµατος - Οι κυριότερες µονάδες µήκους - Όργανα µέτρησης µήκους - Το µέτρο σαν µονάδα µήκους.
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
·
·
8 ·
Ü
·
∆ιάγραµµα µετατροπής
του τετραγωνικού µέτρου
σε υποδιαιρέσεις του και
αντίστροφα.
Λύση
Να υπολογιστεί το εµβαδόν του ορθογωνίου που έχει µήκος 8m και πλάτος 2dm.
Λύση
Είναι 2dm = 2 :10 = 0, 2m . Οπότε E = αβ = 8·0, 2 = 1, 6m 2 .
Λύση
Είναι E = α 2
Ε = 400cm2 άρα α 2 = 400cm2 οπότε α = 20cm .
Να βρεθεί η περίµετρος και το εµβαδόν ενός ορθογωνίου που έχει µήκος 0,25m και
πλάτος 15cm.
Λύση
Είναι 15cm = 0,15m , οπότε η περίµετρος του ορθογωνίου είναι:
2·0, 25 + 2·0,15 = 0, 5 + 70,3 = 0,8m
και το εµβαδόν είναι: E = α·β = 0, 25·0,15 = 0,37m 2 .
Αγόρασε κάποιος µια µοκέτα σχήµατος ορθογωνίου που έχει µήκος 35dm και πλάτος
240cm. Αν το 1m2 κοστίζει 5€ να βρεθεί πόσα χρήµατα πλήρωσε.
Λύση
Είναι 35dm = 3,5m και 240cm = 2, 4m άρα E = α·β = 3,5·24 = 8, 4m 2 .
Άρα θα πληρώσει 8, 4·5 = 42
Λύση
Είναι: Εµβαδόν ορθογωνίου = 42·21 = 882m 2 .
Εµβαδόν τετραγώνου = 12·12 = 144m 2 .
Εµβαδόν ζητούµενο = 882 − 144 = 738m 2 .
1. Να τραπούν τα 18,5dm2 σε m 2 , cm 2 , mm 2 .
3. Να τραπούν σε m2 τα εµβαδά:
α. 2Km2 β. 570dm2 γ. 85000cm2 δ. 2800000mm2
4. Να συµπληρωθεί ο πίνακας.
7. Ένας κήπος έχει σχήµα ορθογωνίου και το εµβαδό του είναι 3600m2. Aν το µήκος
του είναι 7200cm να υπολογιστεί το πλάτος του. Αν στον κήπο αυτό χαράξουµε
διάδροµο ορθογώνιο µε διαστάσεις 7,2m και 1,5m. Να βρεθεί το εµβαδό του κήπου
που αποµένει για να καλλιεργηθεί.
8. Ένα χωράφι σχήµατος ορθογωνίου µε πλάτος 60m πουλήθηκε 1000€ το στρέµµα και
κόστισε 12000€. Να βρεθεί το εµβαδόν του και το µήκος του.
9. Σε ένα ορθογώνιο το µήκος του είναι τριπλάσιο του πλάτους του και η περίµετρος
του είναι 96m. Να βρεθούν οι διαστάσεις του.
10. Ένα ορθογώνιο έχει µήκος 30m και το εµβαδό του ισούται µε το εµβαδόν τετραγώ-
νου πλευράς 12m. Ποιό είναι το πλάτος του ορθογωνίου;
Ερώτηση 1
Πόσες φορές µεγαλύτερο από το αρχικό θα είναι το εµβαδόν ενός τετραγώνου αν
τριπλασιάσουµε την πλευρά του;
Ερώτηση 2
Ποια τα πολλαπλάσια και ποιες οι υποδιαιρέσεις του m2; Ποιες οι σχέσεις του µε αυτά;
Άσκηση 1
Ένας ορθογώνιος κήπος έχει περίµετρο 180m και το µήκος του είναι µεγαλύτερο
απ’το πλάτος του κατά 10m. Να βρεθεί το εµβαδό του.
Άσκηση 2
Να υπολογίσετε το εµβαδό της γραµµοσκιασµένης επιφάνειας.
Να τραπούν σε dm 3 οι όγκοι:
α. 3m 3 β. 25cm 3 γ. 5,256m3
Λύση
α. 3m3 = 3·1000 = 3000dm3
β. 25cm3 = 25 :1000 = 0, 025dm3
γ. 5, 256m3 = 5, 256·1000 = 5256dm 3
Να τραπούν σε cm 3 οι όγκοι:
α. 0, 08dm 3 β. 30mm3 γ. 0, 645m 3
Λύση
α. 0, 08dm3 = 0, 08·1000 = 80cm3
β. 30mm3 = 30 :1000 = 0, 03cm3
γ. 0, 645m3 = 0, 645·1000000 = 645000cm3
Να τραπούν σε mm 3 οι όγκοι:
α. 0,12m 3 β. 5, 75dm 3 γ. 3, 465cm 3
Λύση
α. 0,12m3 = 0,125·109 = 125000000mm3
β. 5, 75dm3 = 5, 75·1000000 = 5750000mm3
γ. 3, 46cm3 = 3, 465·1000 = 3465mm3
Να τραπούν σε m 3 οι όγκοι:
α. 5200000cm 3 β. 55850124mm 3
Λύση
5200000 55850124
α. = 5, 2m3 β. = 0,55850124m3
1000000 1000000000
Λύση
Είναι V = α 2 = 3, 23 = 32,8m3 = 32,8·1000 = 32800dm3 = 32800·1000 = 32800000cm3
V = α3 3
α = 0, 216 ή α = 0, 6 ή α = 0, 6m
3 3
Είναι
V = 0, 216m
3
Οι διαστάσεις µιας δεξαµενής είναι 4, 5m, 20dm, 150cm . Σε πόσες ώρες θα γεµίσει
από µια βρύση που παρέχει 20,15 νερό σε µια ώρα.
Λύση
Μετατρέπουµε τις διαστάσεις στην ίδια µονάδα µέτρησης
Είναι 4,5m = 4,5·10 = 45dm και
150cm = 150 :10 = 15dm
Άρα η δεξαµενή έχει όγκο V = 45·15·20 = 13500dm3 .
Επειδή σε 1 λεπτό η βρύση παρέχει 20,15 , σε µια ώρα δηλαδή σε 60 λεπτά θα παρέχει:
60·20,15 = 1209
Άρα για να γεµίσει τη δεξαµενή χρειάζονται: 13500 :1209 = 11 ώρες περίπου.
4. Να τραπούν σε m3 οι όγκοι:
α. 35450000mm3 β. 5400000cm3
6. Να συµπληρωθεί ο πίνακας:
9. Να βρεθεί ο όγκος ενός κύβου που έχει ακµή 45m και να µετατραπεί σε cm3 και σε .
10. Nα βρεθεί ο όγκος ενός ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου µε διαστάσεις, 3m,
25dm, 200cm.
11. Σ’ ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο το µήκος του είναι 30dm και το πλάτος του
6m. Αν ο όγκος του είναι 1980m3 να βρεθεί το ύψος του.
12. Μια δεξαµενή έχει µήκος 4m, πλάτος 30dm και ύψος 150cm.
α. Να βρεθεί ο όγκος της
β. Αν ρίξουµε σε αυτή 1800 νερό σε τι ύψος θα φτάσει η ελέυθερη επιφάνεια του νερού;
13. Να υπολογίσετε σε cm2 το ολικό εµβαδό ενός κύβου του οποίου ο όγκος είναι 2160 .
14. Μια δεξαµενή έχει σχήµα κύβου µε ακµή 10ft. Να βρεθεί η χωριτικότητα της σε λίτρα.
Ερώτηση 1
Αν τριπλασιάσουµε την ακµή ενός κύβου, πώς µεταβάλεται ο όγκος του;
Ερώτηση 2
Τι είναι λίτρο και σε τι υποδιαιρείται;
Ερώτηση 3
Ποιές είναι οι υποδιαιρέσεις του κυβικού µέτρου και ποιές οι σχέσεις τους µε αυτό;
Άσκηση 1
Σε µια καταιγίδα το ύψος της βροχής είναι
5,5mm. Σε ένα ορθογώνιο οικόπεδο µε διαστά-
σεις 30m και 40m πόσα κυβικά µέτρα νερού
έχουν πέσει;
Άσκηση 2
Σε ένα κύβο χωράνε ακριβώς 8 µικρότεροι κύβοι ακµής 3cm. Να βρεθεί η ακµή
του µεγάλου κύβου.
ÊåöÜëáéï 3ï
Ôá
Ôá êëÜóìáôá
êëÜóìáôá
11
· To êëÜóìá ùò ðçëßêï äõï öõóéêþí áñéèìþí
Â
á · Éóïäýíáìá êëÜóìáôá
· Óýãêñéóç êëáóìÜôùí
1
µορφής ,όπου το ν είναι φυσικός αριθµός διαφορετικός
Η έννοια του ν
κλάσµατος του µηδενός.
122. Τα κλάσµατα
1
Το µιας πίτσας κοστίζει 2€. Να βρείτε πόσο κοστίζουν:
5
3
α. τα της πίτσας. β. ολόκληρη η πίτσα.
5
Λύση
1 3
α. Αφού το της πίτσας κοστίζει 2€ τότε τα της πίτσας κοστίζουν 3·2 = 6 .
5 5
β. Ολόκληρη η πίτσα κοστίζει: 5·2 = 10
2 13
Τα ενός αριθµού είναι ο αριθµός 40. Να βρείτε ποιός αριθµός είναι τα του αριθµού.
5 20
Λύση
2 1
Αφού τα του αριθµού είναι ο αριθµός 40 τότε το του αριθµού είναι ο αριθµός
5 5
40 : 2 = 20
Ο αριθµός είναι: 20·5 = 100
1
Το του αριθµού είναι: 100 : 20 = 5
20
13
Τα του αριθµού είναι: 5·13 = 65
20
Άρα ο ζητούµενος αριθµός είναι ο 65.
6
α. Να βρείτε πόσα χρήµατα είναι ενός χαρτονοµίσµατος 200€.
5
9
β. Να βρείτε πόσα χρήµατα είναι τα ενός ποσού 2420€.
10
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 123.
Λύση
1 6
α. Το των 200€ είναι: 200 : 5 = 40 άρα τα είναι: 40·6 = 240
5 5
1 9
β. Το των 2420€ είναι: 2420 :10 = 242 άρα τα είναι: 242·9 = 2178
10 10
1
Για να αγοράσουµε ένα βιβλίο στο οποίο έγινε έκπτωση ίση µε τον της αξίας του
5
πληρώσαµε 12€. Να βρείτε:
α. Ποιο µέρος της αρχικής αξίας είναι τα 12€.
β. Ποιο είναι το κόστος του βιβλίου χωρίς την έκπτωση.
Λύση
1 4
α. Αφού το της αξίας είναι η έκπτωση τότε το ποσόν που πληρώνουµε είναι τα
5 5
της αξίας του βιβλίου.
4 1
β. Τα της αξίας είναι 12€ τότε το της αξίας είναι 12 : 4 = 3 άρα 3€ είναι η έκπτωση.
5 5
Τότε η αρχική τιµή θα είναι 12 + 3 = 15
4
Ένα περιβόλι έχει 112 δέντρα. Από αυτά τα είναι βερυκοκιές και τα υπολοίπα
7
αχλαδιές. Να βρείτε πόσε βερυκοκιές και πόσες αχλαδιές έχει το περιβόλι;
Λύση
1 4
Το των δέντρων είναι 112 : 7 = 16 δέντρα άρα τα είναι 16·4 = 64 βερυκοκιές. Τα
7 7
υπόλοιπα δηλαδή 112 − 64 = 48 είναι οι αχλαδιές.
4
Τα των αυτοκινήτων µιας µάντρας µεταχειρισµένων αυτοκινήτων είναι 88 αυτο-
11
5
κίνητα. Να βρείτε πόσα είναι τα των αυτοκινήτων.
11
Λύση
4 1 5
Τα είναι 88 τότε το είναι 88 : 4 = 22 τότε τα είναι 22·5 = 110 αυτοκίνητα.
11 11 11
Ένας µανάβης αγόρασε 275 κιλά φρούτα. Από αυτά πούλησε τα 218 κιλά. Τα υπόλοι-
πα του σάπισαν. Να βρείτε:
α. Ποιο µέρος των φρούτων πούλησε.
β. Ποιο µέρος των φρούτων σάπισε.
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
124. Τα κλάσµατα
Λύση
275 − 218 = 57 κιλά σάπισαν.
218
α. Πουλησε τα των φρούτων
275
57
β. Σάπισαν τα των φρούτων.
275
2. Να εκφράσετε µε κλάσµα:
α. Τα 32cm του µέτρου. β. Τα 100m του χιλιοµέτρου.
γ. Τα 30m του µέτρου. δ. Τα 7mm του ενός δεκαµέτρου.
3. Nα εκφράσετε σε κλάσµα:
α. Τα 25min της ώρας. β. Τα 650gr του ενός χιλιόγραµµου.
γ. Τις 23 ηµέρες ενός έτους (όχι δίσεκτου).
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 125.
1
Tá 6min ôçò þñáò åßíáé ôï ôçò þñáò. X
10
315
Ïé 315 çìÝñåò åíüò Ýôïõò åßíáé ôï ôïõ Ýôïõò.
365
175
Ôá 175gr ôïõ åíüò êéëïý åßíáé ôá ôïõ êéëïý.
100
1
Ç 1 çìÝñá ôïõ ìÞíá åßíáé ôïõ ìÞíá.
31
21
Ôá 21cm åíüò ìÝôñïõ åßíáé ôá ôïõ ìÝôñïõ.
1000
7
Ôá 7 äåõôåñüëåðôá ôçò þñáò åßíáé ôçò þñáò.
24
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
126. Τα κλάσµατα
3
6. Ένας αγρότης έχει ετήσιο εισόδηµα 12.000€ από αυτά
4
προέρχονται από την
πώληση λαδιού και τα υπόλοιπα από την πώληση αγροτικών προϊόντων. Πόσα είναι
τα έσoδα από το λάδι και τα αγρoτικά προϊόντα;
4
7. Η ηλικία του Γιάννη είναι τα 10
της ηλικίας του πατέρα του που σήµερα είναι 40
χρονών. Να βρείτε:
α. Πόσων χρονών είναι ο Γιάννης.
β. Μετά πόσα χρόνια θα έχει την σηµερινή ηλικία του πατέρα του.
6 5
8. Τα 11 ενός αριθµού είναι 36. Να βρείτε ποιος αριθµός είναι τα
6
του αριθµού.
2
9. Ένα εργοστάσιο απασχολεί 553 εργάτες. Από αυτούς τα 7
είναι γυναίκες. Να βρείτε
3 5
10. Τα 4
του κιλού φέτα κοστίζουν 3€. Να βρείτε πόσο κοστίζουν τα του κιλού φέτα.
8
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 127.
¸ëåãîå ôé Ýìáèåò...
(Á)
Ερώτηση 1
i. Τι ονοµάζεται κλασµατική µονάδα;
ii. Τι ονοµάζεται κλασµατικός αριθµός;
Άσκηση 1
Ένας µαθητής αγόρασε στην αρχή της σχολικής χρονιάς 60 τετράδια. Χρησιµοποί-
ησε στη διάρκεια της χρονιάς τα 45. Να βρείτε:
α. Ποιο µέρος των τετραδίων χρησιµοποίησε;
β. Ποιό µέρος των τετραδίων δεν χρησιµοποίησε;
Άσκηση 2
Ο πατέρας του Γιάννη του έδωσε για τα γενέθλιά του δώρο 100€ ενώ ο παππούς του
δίνει χαρτζιλίκι 15€ κάθε βδοµάδα. Ο Γιάννης συγκεντρώνει τα χρήµατα για να αγο-
ράσει ένα κινητό τηλέφωνο αξίας 291€. Σε πόσες εβδοµάδες µετά από τα γενέθλιά
του θα µπορέσει να το αγοράσει;
Άσκηση 3
3 5
Τα ενός αριθµού είναι 45. Να βρείτε πόσο είναι τα του αριθµού.
4 6
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
128. Τα κλάσµατα
µ
Κάθε κλάσµα , όπου µ, ν φυσικοί αριθµοί και ο ν διάφο-
ν
ρος του µηδενός, θεωρούµε ότι είναι το πηλίκο της διαίρε-
σης µ : ν
µ
δηλαδή: =µ:ν
Το κλάσµα ως πηλίκο ν
δύο φυσικών
αριθµών
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 129.
3 12 7 6 15
α. 3 :10 = . β. 12 : 5 = . γ. 7 : 3 = . δ. 6 :11 = . ε. 15 : 8 =
10 5 3 11 8
1 1
Να βρείτε σε m: α. Το των 8m β. Το των 21m.
4 3
Λύση
1
α. Το των 8m είναι: 8 : 4 = 2m
4
1
β. Το των 21m είναι: 21: 3 = 7m
3
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
130. Τα κλάσµατα
ε. Οµοίως: x + 4 = 7 άρα x = 7 − 4 = 3
στ. Οµοίως: x − 6 = 8 άρα x = 8 + 6 = 14
1
Ο µισθός ενός εργαζόµενου είναι 900€. Από αυτά δίνει το για ενοίκιο και από τα
3
1
υπόλοιπα το για φαγητό. Να βρείτε τα ποσά που δίνει για ενοίκιο και φαγητό.
2
Λύση
1
Αφού το των 900€ είναι το ενοίκιο τότε: 900 : 3 = 300 € είναι το ενοίκιο.
3
Τα υπόλοιπα χρήµατα που του µένουν είναι: 900 − 300 = 600 €
1
Για φαγητό δίνει το των 600€ άρα: 600 : 2 = 300 € για φαγητό.
2
Να συµπληρώσετε τα κενά.
5 · .... 4 - ....
α. =2 β. =0 γ. .... + 3 = 1
5 7 12
7 · .... 4 4 · ....
δ. =0 ε. .... - 3 = 1 στ. =0
3 2
Λύση
γ. 9 + 3 = 1
5·2 4-4
α. =2 β. =0
5 7 12
7·0 4 4·0
δ. =0 ε. 7 - 3 = 1 στ. =0
3 2
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 131.
3: 8 4 : 7 11 : 3 6 : 31 85 : 3 17 : 15 2:10 5:3 8 : 1 1 : 8 6 : 12 3 : 14
3
8
13. Nα βρείτε τις τιµές του x που επαληθεύουν τις παρακάτω ισότητες:
x-4 x −7 x+3
α. =0. β. =0. γ. =1.
3 8 5
x -3 x −8 8− x
δ. =1. ε. =0. στ. =1.
14 2 3
14. Να βρείτε τις τιµές που δεν µπορεί να πάρει ο x στις παρακάτω ισότητες.
7 8 0 4−x
α. =3. β. = 4. γ. =0. δ. =3.
x x−2 x −1 x
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
132. Τα κλάσµατα
1 1
16. Να βρείτε σε cm το: α. των 6cm. β.
3
των 9cm.
5
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 133.
¸ëåãîå ôé Ýìáèåò...
(Â)
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζεται κλασµατική µονάδα;
Ερώτηση 2
Τι ονοµάζεται κλασµατικός αριθµός;
Άσκηση 1
Να εκφράσεται σε κλάσµα.
α. Τα 25cm του µέτρου.
β. Τα 30min της ώρας.
γ. Τις 10 ηµέρες του µήνα Ιανουαρίου.
Άσκηση 2
3 8
Τα ενός αριθµού είναι 12. Να βρείτε ποιός αριθµός είναι τα του αριθµού.
10 10
Άσκηση 3
3 5
Τα ενός αριθµού είναι 18. Να βρείτε ποιός αριθµός είναι τα του αριθµού.
5 10
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
134. Τα κλάσµατα
Ισοδύναµα κλάσµατα
Πως µπορούµε να µετασχηµατίσουµε ένα κλάσµα
και να παραµείνει ισοδύναµο µε το αρχικό ;
κ µ
• Έστω δύο ισοδύναµα κλάσµατα = τότε ισχύει
λ ν
κ·ν = λ·µ (λέµε τότε ότι πολλαπλασιάζουµε χιαστί).
Απλοποίηση µπο-
• Απλοποίηση ενός κλάσµατος ονοµάζεται η διάδικασία µε ρούµε να κάνουµε
την οποία µετατρέπουµε ένα κλάσµα σε άλλο ισοδύναµο
όταν υπάρχει
του µε µικρότερους όρους. Γι’αυτό διαιρούµε και τους δύο
όρους µε έναν κοινό τους διαιρέτη. πολλαπλασιασµός
ή διαίρεση και
14 14 : 7 2
π.χ. = = στους δύο όρους
21 21: 7 3
του κλάσµατος.
Το κλάσµα που δεν απλοποιείται ονοµάζεται ανάγωγο
κλάσµα.
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 135.
Να απλοποιήσετε τα κλάσµατα:
10 8 84
α. . β. . γ. .
20 16 12
25 100 25
δ. . ε. . στ. .
5 25 100
Λύση
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
136. Τα κλάσµατα
Λύση
3 6 4 5
α. 3·10 = 5·6 άρα = β. 4·4 ≠ 3·5 άρα ≠
5 10 3 4
2 4 6 8
γ. 2·14 = 7·4 άρα = δ. 6·15 ≠ 8·10 άρα ≠
7 14 10 15
1 3 4 2
ε. 1·66 = 3·22 άρα = στ. 4·8 ≠ 2·3 άρα ≠
22 66 3 8
Να απολοποιήσετε τα κλάσµατα:
25 3α + 3β 3·x
α. β. γ.
75 8α + 8β 6·x
Λύση
25 1·25 1
α. = =
75 3·25 3
3α + 3β 3 (α + β ) 3
β. = = (εφαρµόζουµε την επιµεριστική ιδιοτητα)
8α + 8β 8 (α + β ) 8
3· x 3 1·3 1
γ. = = =
6· x 6 2·3 2
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 137.
1
20. Να γράψετε το 3
σε ισοδύναµο κλάσµα µε παρονοµαστη:
23. Κυκλώστε την ένδειξη Σωστό (Σ), Λάθος (Λ) στις παρακάτω προτάσεις:
3·7 3
α. = Σ Λ
4·7 4
7+9 7
β. = Σ Λ
6+9 6
3+5 5
γ. = Σ Λ
3+ 6 6
2:3 2
δ. = Σ Λ
4:3 4
10 − 5 5
ε. = Σ Λ
10 − 3 3
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
138. Τα κλάσµατα
24. Βρείτε ποια από τα παρακάτω ζεύγη κλάσµάτων είναι ισοδύναµα (ή ίσα):
3 6 2 6 6 12
α. , . β. , . γ. , .
5 10 9 27 7 11
36 72 100 300 40 80
δ. , . ε. , . στ. , .
13 26 7 21 50 90
α 3α + 7β
28. Αν για τους φυσικούς αριθµούς α, β ισχύει = 1 . Να απλοποιήσετε το κλάσµα
β 6α + 4β
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 139.
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
140. Τα κλάσµατα
3 2
3 1 ÅÊÐ (2, 3) = 6 3 1 9 2
α. , , ,
2 3 2 3 6 6
6 4 3
1 1 1 ÅÊÐ (2, 3, 4) = 12 1 1 1 6 4 3
β. , , , , , ,
2 3 4 2 3 4 12 12 12
4 3
4 3 ÅÊÐ (6, 8) = 24 4 3 16 9
γ. , , ,
6 8 6 8 24 24
Να θέσετε το σύµβολο > (µεγαλύτερο) ή < (µικρότερο) µεταξύ των αριθµών στις
παρακάτω περιπτώσεις.
2 4 7 3 5 4 4 1 2 4 7
α. ,1 . β. ,1 . γ. 1, . δ. , . ε. , . στ. , . ζ. , .
3 3 6 8 8 3 7 3 5 3 6
Λύση
2 4 7 3 5 4 4
α. <1 β. >1 γ. 1 < δ. < ε. >
3 3 6 8 8 3 7
5 3
1 2 1 2 ÅÊÐ (3, 5) = 15 1 2 5 6
στ. < , , ,
3 5 3 5 3 5 15 15
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 141.
2 1
4 7 4 7 ÅÊÐ (3, 6) = 6 4 7 8 7
στ. > , , ,
3 6 3 6 3 6 6 6
1 2 5 4 5
Να τοποθετήσετε τα παρακάτω κλάσµατα από το µικρότερο στο µεγαλύτερο , , , ,
2 3 6 9 18
Λύση
9 6 3 2 1
1 2 5 4 5 ÅÊÐ (2, 3, 6, 9, 18) = 18 1 2 5 4 5 9 12 15 8 5
, , , , , , , , , , , ,
2 3 6 9 18 2 3 6 9 18 18 18 18 18 18
παρατηρούµε τα οµώνυµα οπότε η διάταξή τους είναι:
5 8 9 12 15 5 4 1 2 5
< < < < δηλαδή < < < <
18 18 18 18 18 18 9 2 3 6
5 5 5
α. Πολλαπλασιάζουµε τους όρους µε τον αριθµό 5 τότε , οπότε ο αριθµός
30 25 27
1 5 1
είναι ανάµεσα στα δύο κλάσµατα, δηλαδή < < .
6 27 5
β. Πολλαπλασιάζουµε τους όρους των δύο κλασµάτων µε ένα αριθµό, π.χ. το 4. Τότε τα
12 16
κλάσµατα γίνονται: ,
20 20
15 3 15 4
Παρατηρούµε ότι το βρίσκεται ανάµεσα στα δύο κλάµατα, άρα < <
20 5 20 5
13 14
(οµοίως και το , )
20 20
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
142. Τα κλάσµατα
3 4 3 12 11
ε. , 2. στ. , . ε. 5, . ζ. 3, .
2 3 4 5 3
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
Τα κλάσµατα 143.
8 13 2 11 21 7 14 19 9 9 9 9 9 9 9 9
α. , , , , , , , . β. , , , , , , , .
5 5 5 5 5 5 5 5 3 5 2 11 17 6 8 19
ω ω +1 ω + 10 ω + 10 α α+4
δ. φ + 4 , φ . ε. , . στ. , .
4 6 α+4 α
6
40. Να προσθέσετε στον αριθµητή και στον παρονοµαστή του κλάσµατος 5
το 2 και
3
41. Να προσθέσετε στον αριθµητή του κλάσµατος 5
το 4 και το νέο κλάσµα να το
συγκρίνετε µε το 2.
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
144. Τα κλάσµατα
¸ëåãîå ôé Ýìáèåò...
(Ã)
Ερώτηση 1
α. Ποιά κλάσµατα λέγονται ισοδύναµα (ίσα);
β. Ποιά κλάσµατα ονοµάζονται οµώνυµα και ποιά ετερώνυµα;
Ερώτηση 2
Πώς µπορούµε να µετασχηµατίσουµε ένα κλάσµα και να παραµείνει ισοδύναµο µε
το αρχικό;
Άσκηση 1
Να λύσετε τις εξισώσεις:
1 x x 4 x 8
α. = β. = γ. =
3 18 5 2 3 2
Άσκηση 2
Να απλοποιήσετε τα κλάσµατα:
25 9 3x 2α 2x + 2y
α. β. γ. δ. ε.
100 27 3y 8α 3x + 3y
Άσκηση 3
Να λύσετε τις εξισώσεις:
Η έννοια του κλάσµατος - Το κλάσµα ως πηλίκο δύο φυσικών αριθµών - Ισοδύναµα κλάσµατα -
Σύγκριση κλασµάτων
taexeiola.blogspot.com
12
Â
á
· Ðïëëáðëáóéáóìüò êëáóìÜôùí
· Áíôßóôñïöïé áñéèìïß
σθέτουµε ή τα αφαιρούµε.
Όταν έχουµε άθροισµα ενός φυσικού αριθµού και ενός κλάσµατος παραλεί-
πουµε το σύµβολο (+) και γράφουµε:
2 2
5+ =5
3 3
Οι αριθµοί αυτοί λέγονται µικτοί.
1 1
2+ = 2
3 3
146. Τα κλάσµατα
γ. δ.
ε. στ.
γ. δ.
Τα κλάσµατα 147.
Να γίνουν οι πράξεις:
1 1 3 1 2 1
α. + + β. + -
2 3 6 4 3 6
Λύση
α.
β.
α.
β.
γ.
Να γίνουν οι πράξεις:
1 2 1 3
α. 2 β. 5 γ. 1 +
3 3 2 8
Λύση
1 1 2 1 6 1 7
α. 2 = 2 + = + = + = β.
3 3 1 3 3 3 3
γ.
148. Τα κλάσµατα
Ένας εργάτης τελειώνει ένα έργο σε 5 ηµέρες ενώ ένας άλλος το τελειώνει σε 6 ηµέρες.
Τι µέρος του έργου τελειώνουν σε 1 µέρα και οι δύο εργάτες;
Λύση
1 1
Σε µία µέρα ο ένας εργάτης τελειώνει το
του έργου ενώ ο άλλος το του έργου. Αν
5 6
1 1
εργαστούν και οι δύο µαζί τελειώνουν το + του έργου, δηλαδή
5 6
του έργου.
2
Ένας πολιτικός µηχανικός σχεδιάζει ένα πάρκο. Τα του χώρου γίνονται παιδικές
5
1
χαρές, στο γίνεται δενδροφύτευση και ο υπόλοιπος χώρος γήπεδο µπάσκετ. Τι
3
µέρος του χώρου είναι το γήπεδο;
Λύση
Προσθέτουµε τα µέρη που γίνονται: παιδική χαρά και χώρος πρασίνου και στη
συνέχεια αφαιρούµε από την 1.
4
Τα του πάρκου είναι το γήπεδο του µπάσκετ.
15
2
Να βρείτε ποιον αριθµό πρέπει να προσθέσουµε στο ώστε να βρούµε άθροισµα 2.
5
Λύση
2
Έστω ότι θα προσθέσουµε τον αριθµό x τότε: +x =2 ή
5
1 3
Από ποιον αριθµό πρέπει να αφαιρέσουµε το και να βρούµε .
4 8
Λύση
1 3
Έστω ο x ζητούµενος αριθµός τότε: x − = ή
4 8
Τα κλάσµατα 149.
5
Άρα ο ζητούµενος αριθµός είναι .
8
2 1 3 1 1
Να υπολογίσετε την τιµή της παράστασης: 1+ + + + + 2
3 4 4 5 3
Λύση
1. Να υπολογίσετε τα αθροίσµατα:
3 4 2 4 6 82 41 7
α. + β. + + γ. + +
5 5 21 21 21 303 303 303
1 4 4 1 1
δ. 3 + ε. + στ. 2 +
2 3 5 3 3
2. Να υπολογίσετε τα αθροίσµατα:
3 3 3 1 2 3
α. + + β. 3 + + +
4 2 8 3 3 4
4 1 1 1 1
γ. 1 + + 2 + δ. 1 + + 1 + + 1 +
5 10 2 3 4
150. Τα κλάσµατα
5 1 3 1 8 2
α. − β. − γ. −
6 6 5 5 9 9
5 1 6 3 7 1
δ. − ε. − στ. −
3 2 10 5 9 3
1 1 1 5 2 1
δ. − + + ε. 4 − 1 +
2 3 6 3 3 2
7. Σηµειώστε την ένδειξη σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) δίπλα στις παρακάτω σχέσεις.
1 23 11 124
8− = (....) 25 − = (....)
3 3 5 5
3 3 4 3
2+ =5 (....) 14 − = 13 (....)
5 2 7 7
8. Να λυθούν οι εξισώσεις:
1 7 7 1
α. x + = β. x + 1 = γ. x − 3 =
4 8 3 2
2 4 1 1 10
δ. x − = ε. x − =2 στ. x + 2 =
5 5 3 3 3
3 13
9. Να βρείτε ποιον αριθµό πρέπει να προσθέσουµε στο 5
ώστε να βρούµε άθροισµα
15
.
Τα κλάσµατα 151.
6 3
10. Να βρείτε ποιον αριθµό πρέπει να αφαιρέσουµε από το 5
ώστε να βρούµε διαφορά
10
.
1 1 1
11. Ένας αγρότης έχει 5 στρέµµατα λεµονιές, 7 στρέµµατα ελιές και 10
2 3 6
στρέµµατα σιτάρι. Πόσα στρέµµατα έχει συνολικά;
1 2
12. Ο δήµος µιας πόλης διαθέτει το 5
των εσόδων του για την καθαριότητα, τα για
7
τη διαµόρφωση χώρων. Τι µέρος των εσόδων διαθέτει για τις υπόλοιπες ανάγκες
του δήµου;
13. Ένας εργάτης τελειώνει ένα έργο σε 8 ηµέρες ενώ ένας άλλος το ίδιο έργο σε 10 ηµέρες. Να
βρείτε το µέρος του έργου που τελειώνουν οι δύο εργάτες όταν εργάζονται µαζί σε µία µέρα.
1 1 1
14. Αν x = 2 , y = 3 και z = 1 , να βρείτε την τιµή της παράστασης K = x + y + z .
3 3 2
1 1 1 1
15. Αν α = + , β = 1+ και γ = , να βρείτε την τιµή της παράστασης
2 3 2 6
Μ = α+β− γ.
152. Τα κλάσµατα
Πολλαπλασιασµός α γ α⋅γ
⋅ =
κλασµάτων β δ β⋅δ .
α αντίστροφος β α β
→ ⋅ = 1
β α β α
αντίστροφος
α →
1 α⋅ 1 =1
α α
στή την µονάδα και µετά να κάνουµε τον πολλαπλασιασµό των κλασµάτων ).
µ
• Για να βρούµε τα ( διαβάζουµε : µ νιοστά ) ενός αριθµού x εκτελούµε τον
ν
πολλαπλασιασµό
µ µ x µ⋅x
⋅x = ⋅ = .
ν ν 1 ν
Τα κλάσµατα 153.
Να βρείτε τα γινόµενα:
1 3 2 5 1 5 2
α. ⋅ β. ⋅ γ. ⋅ δ. 3 ⋅
2 4 3 7 8 3 43
4 2 7 3
ε. ⋅3 στ. ⋅ ζ. 0 ⋅
9 7 2 16
Λύση
1 3 1⋅ 3 3 2 5 2 ⋅ 5 10 1 5 1⋅ 5 5
α. ⋅ = = β. ⋅ = = γ. ⋅ = =
2 4 2⋅4 8 3 7 3 ⋅ 7 21 8 3 8 ⋅ 3 24
2 3 2 3⋅ 2 6 4 4 3 4 ⋅ 3 12 4
δ. 3 ⋅ = ⋅ = = ε. ⋅ 3 = ⋅ = = =
43 1 43 1 ⋅ 43 43 9 9 1 9 ⋅1 9 3
2 7 2 ⋅ 7 14 3
στ. ⋅ = = =1 ζ. 0 ⋅ =0
7 2 7 ⋅ 2 14 16
Να βρείτε τα γινόµενα:
Στον πολλαπλασιασµό κλασµά-
α β 3 8 2 των πριν κάνω την πράξη µπο-
α. β ⋅ γ β. ⋅ ⋅ ρώ να απλοποιώ αριθµητή µε
2 3 16
παρανοµαστή ιδιαίτερα τους ί-
κ λ κ
7 5 2
γ. 3 ⋅ ⋅ ⋅ διους αριθµούς, ⋅ =
λ µ µ
3 7 9
Λύση
α β α 3 8 2 8 1 7 5 2 3 7 5 2 5 ⋅ 2 10
i. ⋅ = ii. ⋅ ⋅ = = iii. 3 ⋅ ⋅ ⋅ = ⋅ ⋅ ⋅ = =
β γ γ 2 3 16 16 2 3 7 9 1 3 7 9 1⋅ 9 9
3 1 1 1 1 1 1
Να γίνουν οι πράξεις: α. ⋅ + β. + ⋅ +
4 3 6 2 3 5 10
154. Τα κλάσµατα
Λύση
α.
β.
1 2
Ένας µαθητής είχε 30 €. Από αυτά ξόδεψε το για να αγοράσει βιβλία, τα των
6 5
υπόλοιπων στην καντίνα του σχολείου. Του περίσεψαν χρήµατα και πόσα;
Λύση
1 1 30 30
Για βιβλία ξόδεψε: ⋅ 30 = ⋅ = =5
6 6 1 6
Το υπόλοιπο είναι: 30 − 5 = 25
2 2 25 50
Στην καντίνα ξόδεψε: ⋅ 25 = ⋅ = = 10
5 5 1 5
Άρα του περίσεψαν: 25 − 10 = 15
1
Ένας αγρότης παράγει 1.000 κιλά ντοµάτας. Την πρώτη ηµέρα πουλάει το της
4
1
παραγωγής, την δεύτερη ηµέρα το της υπόλοιπης. Πόσα κιλά ντοµάτα περίσεψαν;
3
Λύση
1 1000
Την πρώτη ηµέρα πούλησε: ⋅1000 = = 250 κιλά
4 4
του έµειναν: 1000 − 250 = 750 κιλά
1 750
Την δεύτερη ηµέρα πούλησε: ⋅ 750 = = 250 κιλά
3 3
του έµειναν: 750 − 250 = 500 κιλά
8 7
Το σιτάρι δίνει τα του βάρους του σε αλεύρι και αυτό µε τη σειρά του δίνει τα
9 8
του βάρους του σε ψωµί. Αν σ’ ένα φούρνο υπήρχαν 1.800 κιλά σιτάρι, πόσα κιλά
ψωµί θα παρασκευαστεί;
Λύση
8 1800 ⋅ 8 200 ⋅ 8
Τα 1800 κιλά σιτάρι δίνουν: 1800 ⋅ = = = 1600 κιλά αλεύρι
9 9 9
Τα κλάσµατα 155.
7 1600 ⋅ 7 8·200·7
Τα 1600 κιλά αλεύρι δίνουν: 1600 ⋅ = = = 200·7 = 1400 κιλά ψωµι
8 8 8
2 3 1
Να βρείτε τους αντίστροφους των αριθµών: α. β. γ. 2 δ. ε. 0
5 8 3
Λύση
2 αντίστροφος 5 3 αντίστροφος 8 1
α. → β. → αντίστροφος
γ. 2 →
5 2 8 3 2
1 αντίστροφος
δ. → 3 ε. 0, δεν υπάρχει αντίστροφος
3
Να λυθούν οι εξισώσεις:
2 1 8
α. 3·x = 1 β. x ⋅ =1 γ. x ⋅ =1 δ. x ⋅ 0 = 1 ε. x ⋅ =1
3 8 17
Λύση
1 2 3 1
α. 3 ⋅ x = 1 , άρα x = β. x ⋅ = 1 , άρα x = γ. x ⋅ = 1 , άρα x = 8
3 3 2 8
8 17
δ. x ⋅ 0 = 1 , αδύνατο ε. x ⋅ = 1 άρα x =
17 8
3
Σε µια τάξη της Α΄ Γυµνασίου µε 24 µαθητές σ’ ένα τεστ τα παίρνουν βαθµό
8
1
κάτω από τη βάση και το αυτών παίρνει άριστα. Ποιοι είναι οι µαθητές αυτοί;
12
Λύση
3 3 24 3 8·3 3·8·3
Παίρνουν κάτω από την βάση: ⋅ 24 = ⋅ = ⋅ = = 9 µαθητές
8 8 1 8 1 8·1
1 1 ⋅ 24 24
Παίρνουν άριστα: ⋅ 24 = = = 2 µαθητές
12 12 12
1 2 3
Να βρείτε τον αντίστροφο του αριθµού: Α= + + .
2 3 4
Λύση
23 12
άρα Α = . Ο αντίστροφος του Α είναι ο .
12 23
156. Τα κλάσµατα
20. Να βρείτε τους αντίστροφους των αριθµών και να τους γράψετε στα τετράγωνα.
Τα κλάσµατα 157.
1 41
δ. x ⋅ = 1 ε. 2 ⋅ x = 1 στ. ⋅x =1
5 123
1
22. Για την εξόφληση ενός χρέους 3000 € προς την τράπεζα πλήρωσε κάποιος το 5
ως
1
προκαταβολή και το του υπόλοιπου ποσού τον επόµενο µήνα. Τι ποσό οφείλει
10
να πληρώσει ακόµα;
3
23. Ένας παραγωγός πορτοκαλιών πούλησε 5
της παραγωγής του και στη συνέ-
1
χεια το των υπόλοιπων. Αν είχε 1200 κιλά πορτοκάλια πόσα του µένουν
6
ακόµα για πούληµα;
24. Ρώτησαν ένα φοιτητή της Μαθηµατικής Σχολής του Πανεπιστηµίου της Ζιµπά-
158. Τα κλάσµατα
2 9
µπουε πόσων χρονών είναι και αυτός απάντησε: “Πέρυσι ήµουν τα των του
9 10
100”. Πόσων χρονών είναι σήµερα;
25. Ένας εργάτης υπολογίζει ότι για να τελειώσει το έργο που του έχουν αναθέσει θα
1
χρειαστεί το µιας ηµέρας. Σε πόσες ώρες θα τελειώσει το έργο;
6
26. Σε ένα σούπερ µάρκετ το βαρέλι µε την φέτα περιέχει 48 κιλά. Κάποιος πελάτης
3
παραγγέλνει τα του περιεχοµένου. Πόσα κιλά φέτα θα πάρει;
96
3
27. Ένα ορθογώνιο έχει µήκος 40 cm και πλάτος τα 10 του µήκους του. Να βρείτε το
5
28. Να βρείτε την περίµετρο και το εµβαδόν ενός τετραγώνου µε πλευρά τα 4
m.
1
29. Από την Α΄ Γυµνασίου ενός σχολείου το 5
γράφει κάτω από τη βάση και είναι 24.
1
Το των υπόλοιπων γράφει άριστα. Πόσοι µαθητές έγραψαν άριστα;
6
30. Η απόσταση δύο πόλεων είναι 500 km. Ένας ποδηλάτης την 1η µέρα διανύει το
1 1
της απόστασης, την 2 η ηµέρα το της υπόλοιπης απόστασης και την 3 η
4 5
1
ηµέρα το της υπόλοιπης απόστασης. Πόσα km πρέπει να διανύσει την 4 η και
3
τελευταία ηµέρα.
Τα κλάσµατα 159.
Ερώτηση 1
Ποιοι αριθµοί λέγονται αντίστροφοί;
∆ώστε 4 παραδείγµατα.
Ποιός αριθµός δεν έχει αντίστροφο;
Ερώτηση 2
Ποιοι αριθµοί λέγονται µικτοί. ∆ώστε 3 παραδείγµατα.
Σε ποιες από της παρακάτω πράξεις κάνουµε οµώνυµα και σε ποιές όχι.
2 1 2 1 21 1 1
α. + β. − γ. · δ. 2 ·3
3 4 5 3 34 3 2
Άσκηση 1
Να γράψετε στον παρακάτω πίνακα τους αντίστροφους αριθµούς.
Άσκηση 2
Ποιες από τις παρακάτω πράξεις είναι σωστές (Σ) και ποιές λάθος (Λ).
κ µ κ+µ
α. + = Σ Λ
λ ν λ+ν
κ µ κ·µ
β. · = Σ Λ
λ ν λ·ν
κ µ κν − λµ
γ. − = Σ Λ
λ ν λν
160. Τα κλάσµατα
κ λ
δ. · =0 Σ Λ
λ κ
κ λ
ε. · =1 Σ Λ
λ κ
Άσκηση 3
2
α. Ποιόν αριθµοί πρέπει να προσθέσουµε στο για να βρούµε άθροισµα 2.
3
β. Να λυθούν οι εξισώσεις:
1 3
i. 5x = 1 ii. ·x = 0 iii. x· = 1
3 8
1 2 1
iv. 5 + x = 0 v. x =1 vi. x 4 = 1
3 3 2
13
Â
á
· ÄåêáäéêÜ êëÜóìáôá - äåêáäéêïß áñéèìïß
· ÔñïðÞ êëÜóìáôïò óå äåêáäéêü
• Σύνθετο λέγεται το κλάσµα που ένας τουλάχιστον από τους όρους του είναι
κλάσµα. ∆ηλαδή:
κ κ
λ ή λ ή µ
µ µ κ
ν λ
α
α γ β
• Η διαίρεση : γράφεται και ως σύνθετο κλάσµα
β δ γ
δ
á
â á·ä
• Η µετατροπή ενός σύνθετου κλάσµατος σε απλό γίνεται ως εξής
ã â·ã
(α, δ: άκροι όροι, β, γ: µέσοι όροι) ä
• Προσοχή στα σύνθετα κλάσµατα να διατηρείται η γραµµή του κλάσµατος. Γιατί:
5
5 10 5 1 5
= = 10 Σωστό, = = Λάθος.
1 1 1 2 2
2 2
taexeiola.blogspot.com
162. Τα κλάσµατα
Να υπολογίσετε τα πηλίκά:
2 4 4 2 7 1
α. : β. : γ. :2 δ. 4 :
4 5 3 3 6 3
Λύση
2 4 2 5 2·5 10 5 4 2 4 3 4·3 4
α. : = · = = = β. : = · = = =2
3 5 3 4 3·4 12 6 3 3 3 2 3·2 2
7 7 2 7 1 7·1 7 1
γ. :2 = : = · = = δ. 4 : = 4·3 = 12
6 6 1 6 2 6·2 12 3
2 1
2 4 5 2·3 6 3 1 3 2 1·5 5
α. : = = = β. : = =
5 3 4 4·5 20 10 2 5 3 2·3 6
3 5
5 6 6
3 5 1 6
δ. : 2 5 5
5·2 10 1·6 6 3
γ. 5 : = = = = =
2 3 3 1·3 3 5 2 2 5·2 10 5
2 2 1
Να υπολογίσετε τα πηλίκα:
1 2 4 1 1 1
α. 3 : β. :2 γ. 5 : 3
2 7 3 3 2 2
Τα κλάσµατα 163.
Λύση
1 2 7 2 7 7 49 4 1 4 7 43 4
α. 3 : = : = · = β. :2 = : = · =
2 7 2 7 22 4 3 3 3 3 37 7
γ. 5 1 : 3 1 = 11 : 7 = 11· 2 = 11
2 2 2 2 2 7 7
Να γίνουν οι διαιρέσεις:
5 2 1 7 1 1
γ. 3 + :
1 4
α. : : β. : :
3 3 2 5 2 5 3 9
Λύση
5 2 1 5 2 2 5 4 5 3 5
α. : : = : · = : = · =
3 3 2 3 3 1 3 3 3 4 4
7 1 1 7 2 1 14 1 14 5
β. : : = · : = : = · = 14
5 2 5 5 1 5 5 5 5 1
9 1 4 10 4 10 9 30 15
γ. + : = : = ⋅ = =
3 3 9 3 9 3 4 4 2
Να λυθούν οι εξισώσεις:
3 1 4 3 3
α. ·x = β. x· = γ. x : =8
4 8 5 5 8
5 1 1 1
ε. :x = στ. x : 2 =4
3 8 2 2
Λύση
3 1 1 3 14 4 1
α. ·x = ή x = : ή x = · ή x = ή x=
4 8 8 4 83 24 6
4 3 3 4 35 3
β. x· = ή x = : ή x = · ή x =
5 5 5 5 54 4
γ. x : 3 = 8 ή x·8 = 8 ή x = 8 : 8 ή x = 8 · 3 ή x = 3
8 3 3 18
5 51 1 3 1 23 1 2·3 1 6 5
δ. α΄ τρόπος: : x = 2 ή · = 2 ή = 2· ή = · ή = ή = ή x=
3 3x x 5 x 15 x 1·5 x 5 6
5 51 5 x 5 2 5 2 51 5
β΄ τρόπος: : x = 2 ή · = 2 ή = 2· ή = x ή : = x ή · = x ή = x
3 3x 3 1 3 1 3 1 32 6
1 1 7 9 3 9 9 3 97 63 21
ε. x : 2 = 4 ή x : = ή x· = ή x = : ή x = · ή x = ή x=
2 2 3 2 7 2 2 7 23 6 2
164. Τα κλάσµατα
2 4
Να βρείτε έναν αριθµό που αν πολ/σθεί µε το να δώσει γινόµενο .
3 5
Λύση
2 4
Έστω x ο ζητούµενος αριθµός τότε ·x = οπότε:
3 5
4 2 43 12 6
x= : ή x= · ή x= =
5 3 52 10 5
4 1
Να βρείτε έναν αριθµό που αν διαιρεθεί µε το να δώσει πηλίκο .
7 8
Λύση
Έστω x ο ζητούµενος αριθµός τότε:
4 1 7 1 1 7 14 4 1
x: = ή x· = ή x = : ή x = · ή x = ή x=
7 8 4 8 8 4 87 56 14
1
Πρέπει να συσκευαστούν 4400 κιλά πορτοκάλια σε κιβώτια των 5 κιλών. Να βρείτε
2
πόσα κιβώτια χρειαζόµαστε.
Λύση
1 11
Το κάθε κιβώτιο περιέχει: 5 = κιλά πορτοκάλια.
2 2
11 2 4400 2 8800
4400 : = 4400· = · = = 800 κιβώτια.
2 11 1 11 11
2
Μια πλατεία 1500m2 πρέπει να πλακοστρωθεί µε πλακάκια εµβαδού m2. Πόσα
3
πλακάκια χρειάζονται.
Λύση
2 3 4500
1500 : = 1500· = = 2250 πλακάκια.
3 2 2
2
Ένας εργάτης σε µια ώρα κάνει τα ενός έργου. Σε πόσες ώρες θα τελειώσει το έργο;
15
Λύση
2
Έστω ότι θα τελειώσει το έργο σε x ώρες. Τότε: ·x = 1 δηλαδή
15
2 15 1 15 15
x = 1: ή x = 1· ή x= · ή x= ή x = 7,5 ώρες
15 2 1 2 2
Τα κλάσµατα 165.
1. Να υπολογίσετε τα πηλίκα:
5 2 3 1 8 3 13
α. : β. : γ. : δ. :5
7 3 5 5 21 7 2
4 1 8 8 4
ε. 3 : στ. 2 : 5 ζ. : η. :2
3 3 5 3 9
2. Να υπολογίσετε τα πηλίκα:
2 1 5
γ. 4 : +
3 2 1 1
α. 4 :17 β. + :
4 3 2 6 5 5 10
2 1 7 1 1
στ. 20 : 10 −
1
δ. + : ε. 5 − : 4 −
3 4 8 2 3 3
3. Να υπολογίσετε τα εξαγόµενα:
1 3 5 3 3 1 1 5 1 2 2 2
α. : + 3· − : β. + : + : − :
2 2 9 2 5 2 3 6 2 3 3 4
166. Τα κλάσµατα
4
6. Nα βρείτε µε ποιον αριθµό πρέπει να πολ/µε το 5
για να πάρουµε γινόµενο:
2 2
α. 1 β. 2 γ. δ. 4 ε. 0
3 3
2
7. Να βρείτε µε ποιον αριθµό πρέπει να διαιρέσουµε το για να πάρουµε πηλίκο:
3
2 4 1
α. 1 β. γ. δ. 2
3 5 3
8. Ένας εργάτης τελειώνει ένα έργο σε 4 ηµέρες. Ένας δεύτερος το τελειώνει σε 6 ηµέρες
και ένας τρίτος το τελειώνει σε 12 ηµέρες. Σε πόσες ηµέρες τελειώνουν το έργο αν
εργάζονται και οι τρείς µαζί;
9. Ένας µελισσοκόµος παράγει 120 κιλά µέλι και θέλει να το συσκευάσει σε κουτιά του
Τα κλάσµατα 167.
1
κιλού. Πόσα κουτιά θα χρειαστεί;
2
5
10. Ένας εργάτης τελειώνει τα
21
ενός έργου σε µια µέρα. Σε πόσες ηµέρες θα
τελειώσει όλο το έργο;
ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â
1
4:
2
5 1
:
3 8
2 1
8
· :
5 3 3
1
4 :5
2
1 5
3 :
3 3
1
7 :3
2
1 5
2 :
8 8
1 1
5
: :
3 2 6
1
4:2
3
168. Τα κλάσµατα
12. Σηµειώστε µε x την στήλη Σ (Σωστό) ή την στήλη Λ (Λάθος) για τις πράξεις του
παρακάτω πίνακα.
ÐñÜîåéò Ó Ë
4 2 3
:
3 3 5
1 1 2
2 :3
3 2 3
1
4 11
1 :
3 5 8
3
2: :2 1
2
6 2 1
3
: :
5
5 5 5
7 2 11
2 :
3 3 2
1 6 2 1 143
3 : :
2 5 3 2 27
Τα κλάσµατα 169.
Ερώτηση 1
Με τι ισούται το πηλίκο της διαίρεσης δύο κλασµάτων;
Ερώτηση 2
Ποιο κλάσµα ονοµάζεται σύνθετο; ∆ώστε 4 παραδείγµατα.
Άσκηση 1
Να µετατρέψετε σε απλά τα σύνθετα:
3 2 5
1 1 3
α. 2 β. γ. 7 δ. 2 ε. στ.
5 2 4 1 1 8
3 2
3 3 2 3 5
Άσκηση 2
Να λυθούν οι εξισώσεις:
3 4 1 3
α. x· = 1 β. x· = 2 γ. ·x = 2
4 3 2 5
8 4 2 1 7
δ. x· = 2 ε. x· = στ. 3 ·x =
9 7 7 4 12
Άσκηση 3
1 2 1 2 1 2
Να γίνουν οι πράξεις: : + : + :
3 3 4 4 5 5
170. Τα κλάσµατα
21 35
πχ. = 2,1 , = 0,35
10 100
7 143 143
0, 7 = , 1, 43 = 2 =
10 10 100
Τα κλάσµατα 171.
50 78
δ. = 6, 25 ε. = 9, 75
8 8
172. Τα κλάσµατα
Τα κλάσµατα 173.
174. Τα κλάσµατα
7 8 3
ε. 85 : 3 στ. ζ. :
4 4 5
Τα κλάσµατα 175.
Ερώτηση 1
Ποια κλάσµατα ονοµάζονται δεκαδικά;
Ερώτηση 2
Τι ονοµάζουµε ως προσέγγιση δεκάτου, εκατοστού ή χιλιοστού;
Άσκηση 1
Να γράψετε τα παρακάτω κλάσµατα ως ισοδύναµα κλάσµατα µε παρονοµαστή
10 ή 100.
1 2 6 13
α. β. γ. δ.
2 5 10 25
Άσκηση 2
Να γίνουν οι διαιρέσεις µε προσέγγιση δεκάτου και εκατοστού.
7 6 2 11
α. β. γ. δ.
3 7 3 4
Άσκηση 3
Να τοποθετήσετε από τον µικρότερο προς τον µεγαλύτερο τους παρακάτω αριθµούς.
3 8 12 4 21 32
α. β. γ. δ. ε. στ.
10 10 25 7 20 50
14
Â
á
· ÅöáñìïãÝò ðïóïóôþí
· ÐáñÜóôáóç ðïóïóôþí ìå äéáãñÜììáôá
Τί ονοµάζουµε ποσοστά ;
• Την έννοια του ποσοστού τη συναντούµε συχνά στην καθηµερινή ζωή. Για
παράδειγµα ,στις επιτυχίες µαθητών σε Ανώτατες σχολές , στα επιτόκια τραπεζών,
στο Φ.Π.Α (φόρος προστιθέµενης αξίας),κ.λ.π.
• Τα ποσοστά είναι ένας τρόπος για να εκφράζει κανείς κλάσµατα .Για να γραφεί ένα
µ
κλάσµα σε ποσοστό, πρώτα κάνουµε τη διαίρεση µ : ν και στη συνέχεια αν το
ν
πηλίκο είναι δεκαδικός για να το γράψουµε ως ποσοστό µετακινούµε την υποδιαστο-
λή δυο θέσεις προς τα δεξιά.
3
π.χ. = 0, 75 ή 75%
4
• Για να βρούµε το ποσοστό α% κάποιου αριθµού (ή µεγέθους),έστω µ, κάνουµε τον
α
πολλαπλασιασµό ·µ .
100
• Αν ένα µέγεθος χωριστεί σε ν ίσα µέρη και πάρουµε µ από αυτά τότε το αντίστοιχο
µ
ποσοστό εκφράζεται από το κλάσµα όπως αναφέραµε προηγούµενως.
ν
α
• Πολλές φορές τα ποσοστά εκφράζονται και επι τοις χιλίοις ,δηλαδή á o/oo
1000
taexeiola.blogspot.com
178. Τα κλάσµατα
Να υπολογίσετε τα ποσοστά:
α. το 21% του 50 β. το 10% του 25
o
γ. το 12 /oo του 3000 γ. το 20% της 1 ώρας
Λύση
21 21·50 1050 10 10·25 250
α. ·50 = = = 10,5 β. ·25 = = = 2,5
100 100 100 100 100 100
Τα κλάσµατα 179.
20 1200
γ. 12 ·3000 = 12·3000 = 36000 = 36 δ. ·60 = = 12 min
1000 1000 1000 100 100
Σ’ένα χωριό 530 κατοίκων το 10% είναι γέροι. Να βρείτε το πλήθος τους.
Λύση
10 10·530 5300
Είναι το 10% του 530 δηλαδή είναι ·530 = = = 53 άτοµα.
100 100 100
Σ’ένα Γυµνάσιο το 52% του αριθµού των µαθητών είναι κορίτσια. Αν το γυµνάσιο
έχει 400 µαθητές, ποιός είναι ο αριθµός των κοριτσιών;
Λύση
Είναι το 52% του 400 δηλαδή είναι 52 ·400 = 20800 = 208 κορίτσια.
100 100
Ένας παραγωγός απο 3500 κιλά σταφύλια έβγαλε 2900 κιλά µούστο. Πόσο επι τοις %
ήταν η παραγωγή;
Λύση
Ο πληθυσµός µιας πόλης είναι 25.000 άτοµα. Σ’ένα χρόνο οι γεννήσεις ήταν 530 και
οι θανάτοι 470. Πόσο επι τοις % αυξήθηκε ο πληθυσµός;
Λύση
Γεννήσεις : 530
άυξηση: 530 − 470 = 60 άτοµα.
Θανάτοι : 470
60
Το ποσό της αύξησης είναι: = 0, 0024 ή 0, 24%
25.000
180. Τα κλάσµατα
165.000
ποσοστό: = 0,825 δηλαδή 82,5%
200.000
άρα το ποσοστό είναι 82,5%
Σ’ένα φούρνο από 500 κιλά ζυµάρι παρασκευάζονται 425 κιλά ψωµί. Πόσο επι τοις
% είναι η απώλεια βάρους;
Λύση
Ζυµάρι : 500
η απώλεια βάρους είναι 500 − 425 = 75 κιλά
Ψωµί : 425
75
άρα το ποσοστό ειναι: = 0,15 ή 15%
500
Σ’ένα φούρνο από 500 κιλά ζυµάρι παρασκευάζονται 425 κιλά ψωµί. Πόσο επι τοις
% είναι η απώλεια βάρους;
Λύση
Ζυµάρι : 500
η απώλεια βάρους είναι 500 − 425 = 75 κιλά
Ψωµί : 425
75
άρα το ποσοστό ειναι: = 0,15 ή 15%
500
Σ’ένα φούρνο από 500 κιλά ζυµάρι παρασκευάζονται 425 κιλά ψωµί. Πόσο επι τοις
% είναι η απώλεια βάρους;
Λύση
Ζυµάρι : 500
η απώλεια βάρους είναι 500 − 425 = 75 κιλά
Ψωµί : 425
75
άρα το ποσοστό ειναι: = 0,15 ή 15%
500
Τα κλάσµατα 181.
Το ζυµάρι όταν γίνεται ψωµί χάνει το 12% του βάρους. Αν θέλουµε να παρα-
σκευάσουµε 300 κιλά ψωµί ποσό ζυµάρι πρέπει να έχουµε;
Λύση
Έστω ότι πρέπει να έχουµε x κιλά ζυµάρι. Αν 12% του βάρους χάνεται τότε το
(100 − 12 ) % = 88% του βάρους µετατρέπεται σε ψωµί. Άρα έχουµε:
88
x· = 300
100
88
x = 300 :
100
100
x = 300·
88
30.000
x=
88
x = 340,9
Άρα χρειαζόµαστε 340,9 κιλά ζάχαρη.
182. Τα κλάσµατα
6. Να υπολογίσετε:
α. το 12% του 350 β. το 13 o/oo του 500 γ. το 1,5% του 30
δ. το 14,7% του 147 ε. το 351% του 702
Τα κλάσµατα 183.
7. Να υπολογίσετε:
α. το 19% του m (σε cm) β. το 30% του (σε cm3)
γ. το 25% του στρέµµατος (σε m2) δ. το 60% των 300€ (σε gr)
ε. το 40% των 5km (σε dm)
8. Σ’ένα σχολείο 400 µαθητών είχαµε 52 επιτυχόντες στα Α.Ε.Ι. την χρονιά που πέρασε
ενώ σ’ένα άλλο σχολείο 250 µαθητών είχαµε 32 επιτυχόντες. Σε ποιο σχολείο είχαµε
το µεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας;
10. Σε µια αλυκή εξατµίζεται το 72% του θαλασσινού νερού και το υπόλοιπο είναι
αλάτι. Αν στις δεξαµενές της αλυκής υπάρχουν 4000t θαλασσινού νερού πόσο
αλάτι θα πάρουµε;
11. Στο σχολείο ενός νησιού της άγονης γραµµής ήταν 150 µαθητές. Μετά ένα χρόνο
ο αριθµός των µαθητών µειώθηκε 10%. Πόσοι µαθητές έµειναν στο σχολείο;
12. Η παραγωγή λαδιού σ’ένα χωριό της Κρήτης αυξήθηκε από 12,6t σε 13,9t. Ποιο
είναι το ποσοστό της αύξησης;
13. Ένας αγρότης καλλιεργεί 50 στρέµµατα. Από αυτά 12 στρέµµατα είναι βαµβάκι και
από τα υπόλοιπα το 30% είναι ελιές. Πόσα στρέµµατα µένουν ακαλλιέργητα;
14. Ρωτήθηκαν 30000 κάτοικοι των Αθηνών για τον τρόπο που µετακινούνται καθηµερινά.
Από αυτούς 12000 χρησιµοποιούν το µετρό, 9500 χρησιµοποιούν το αυτοκίνητο τους
και 5000 χρησιµοποιούν µηχανή. Να βρείτε τα αντίστοιχα ποσοστά τους.
15. Σε έρευνα τις τροχαίας στα 430 αυτοκίνητα οι 230 οδηγοί δεν φορούσαν ζώνη, και στις
280 µηχανές το 25% των οδηγών δεν φορούσε κράνος. Να βρείτε το ποσοστό των
οδηγών που δεν φορούσε ζώνη και τον αριθµό των οδηγών που δεν φορούσαν κράνος.
184. Τα κλάσµατα
Τα ποσοστά τα παριστάνουµε :
• µε πίνακες
• µε ορθογώνια διαγράµµατα
• µε ραβδογράµµατα
Παράσταση των
• µε κυκλικά διαγράµµατα
ποσοστών
Τα κλάσµατα 185.
16. Σε σύνολο 1200 µαθητών υποψηφίων για Α.Ε.Ι, Τ.Ε.Ι. είχαµε τον παρακάτω πίνακα επιτυχιών.
Áñéèìüò
ÌáèçôÝò Ðïóïóôü (%)
ìáèçôþí
Eðéôõ÷üíôåò óå Á.Å.É. 400
Åðéôõ÷üíôåò óå Ô.Å.É. 550
Áðïôõ÷üíôåò
18. Ρωτήθηκαν 1000 άτοµα που χρησιµοποιούν το µετρό για την καθαριότητα των µέσων,
την εξυπηρέτηση και την ταχύτητα µεταφοράς και τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 50%,
30%, 20%. Να γίνει ραβδόγραµµα και κυκλικό διάγραµµα των απαντήσεων.
19. Σ’ένα νοσοκοµείο νοσηλεύονται 800 ασθενείς. Από αυτούς το 25% είναι στο ΟΓΑ,
35% στο ΙΚΑ και οι υπόλοιποι στο ΤΕΒΕ.
α. Να βρείτε τον αριθµό των αντίστοιχων ασφαλισµένων
β. Να γίνει ραβδόγραµµα του αριθµού των ασφαλισµένων.
20. Στο ταχυδροµίο µιας πόλης από 4000 φακέλους το 55% αποστέλεται στην ίδια
πόλη, το 30% στην επαρχία και το υπόλοιπο στο εξωτερικό.
α. Να βρείτε τον αριθµό των φακέλων της κάθε περίπτωσης.
β. Να γίνει ραβδόγραµµα και κυκλικό διάγραµµα.
186. Τα κλάσµατα
Μια οικογένεια χρεώνεται σ’ένα ξενοδοχείο για τις καλοκαιρινές διακοπές της
1250€. Το ποσόν αυτό επιβαρύνεται µε Φ.Π.Α. 18%. Πόσο θα πληρώσει τελικά.
Λύση
18 1·250·18 22500
Για Φ.Π.Α. θα πληρώσει: 1250· = = = 225 €
100 100 100
Τελικό ποσόν: 1250 + 225 = 1475 €
Αγόρασε κάποιος έναν υπολογιστή αξίας 1.121€. Αν η αξία του χωρίς το Φ.Π.Α. είναι
950€. Να βρείτε τον συντελεστή του Φ.Π.Α.
Λύση
Η αξία σε € του Φ.Π.Α. ειναι: 1121 − 950 = 171 €
171
άρα ο συντελεστής είναι: = 0,18 ή 18%
950
Για την αγορά εξοπλισµού ενός γραφείου πληρώνει κάποιος 820€. Αν ο συντελεστής
Φ.Π.Α. είναι 18% ποια είναι η αρχική τιµή των αντικειµένων που αγοράστηκαν;
Λύση
18
Από την αρχική τιµή για να βρω το ποσόν του Φ.Π.Α. πολ/ζω µε .
100
118
Για να βρω όµως την τελική τιµή πολ/ζω µε . ∆ηλαδή:
100
118 118
Έστω x€ η αρχική τιµή, τότε: x· = 820 οπότε x = 820 :
100 100
100 82000
x = 820· = = 649,9
118 118
Τα κλάσµατα 187.
Στην περίοδο των εκπτώσεων σ’ένα κουστούµι αξίας 120€ γίνεται έκπτωση 20%. Πόσο
θα είναι η τελική τιµή του κουστουµιού;
Λύση
20 2400
Το ποσόν της έκπτωσης είναι: 120· = = 24
100 00
άρα τελική τιµή θα είναι: 120 − 24 = 96
Σ’ένα παντελόνι αξίας 35€ γίνεται έκπτωση 15% και η τελική τιµή είναι 30€. Έχει
κάνει λάθος ή όχι ο έµπορος;
Λύση
15 525
Η έκπτωση είναι 35· = = 5, 25
100 10
άρα η τελική τιµή είναι: 35 − 5, 25 = 29, 75
Άρα έκανε λάθος ο έµπορος.
Η τιµή ενός αυτοκινήτου είναι 14.300€. Γίνεται µια πρώτη αύξηση 10% και µια
δεύτερη 8% λόγω µεγάλης αύξησης. Ποια είναι η τελική τιµή του αυτοκινήτου;
Λύση
10
Η πρώτη αύξηση είναι: 13400· = 1430
100
άρα η τιµή του αυτοκινήτου µετά την πρώτη αύξηση είναι: 14300 + 1430 = 15730
άρα η τελική τιµή είναι: 15730 + 1258, 4 = 16988, 4
Ο Παναγιώτης κατέθεσε στην τράπεζα 4050€ µε επιτόκιο 3,5% για ένα χρόνο.
Πόσα χρήµατα θα πάρει στο τέλος του χρόνου; (τόκοι + κεφάλαιο µαζί).
Λύση
3,5 14175
Οι τόκοι για τον χρόνο είναι: 4050· = = 141, 75
100 100
άρα το τελικό ποσόν είναι αρχικό κεφάλαιο + τόκοι, δηλαδή 4050 + 141, 75 = 4.191, 75 .
Ένας έµπορος είχε στην τράπεζα 10.800€ µε επιτόκιο 3%. Στο τέλος της χρονιάς
για επαγγελµατικούς λόγους έκανε ανάληψη του 25% των χρηµάτων. Ποιο είναι το
ποσόν που έµεινε στην τράπεζα.
Λύση
3 32400
Οι τόκοι µετά 1 χρόνο είναι: 10.800· = = 324 άρα στο τέλος του 1ου χρόνου τα
100 100
188. Τα κλάσµατα
Ένα προϊόν πωλείται προς 400€ αφού του έχει γίνει έκπτωση 20%. Ποια είναι η
αρχική τιµή του;
Λύση
Αφού 20% είναι το ποσοστό της έκπτωσης το 80% είναι το ποσοστό που αφορά την τελική
80
τιµή. Αν λοιπόν x είναι η αρχική τιµή: x· = 400 οπότε
100
80 100 40000
x = 400 : = 400· = = 500
100 80 80
άρα η αρχική τιµή είναι 500€.
Κατέθεσε κάποιος στην τράπεζα το ποσόν των 2.300€ και µετά 1 χρόνο έκανε
ανάληψη των χρηµάτων και πήρε 2470€. Ποιο είναι το επιτόκιο;
Λύση
Οι τόκοι του χρόνου είναι σε € 2470 − 2300 = 170 .
170
Τότε το επιτόκιο είναι: = 0, 073 ή 7,3%.
2300
Τα κλάσµατα 189.
22. Αν ο συντελεστής Φ.Π.Α. είναι 18% και οι τελικές τιµές κάποιων ειδών είναι:
α. 1400€ β. 3500€ γ. 8900€
να βρείτε τις αρχικές τιµές τους.
23. Ο πατέρας του Νίκου αγόρασε για τον γιο του µια εγκυκλοπαίδεια αξίας 650€.
Ο συντελεστής Φ.Π.Α. για τα βιβλία είναι 8%. Πόσο τελικά θα στοιχίσει η
εγκυκλοπαίδεια;
24. Στον λογαριασµό της ∆.Ε.Η. ενός σπιτιού γίνονται οι εξής χρεώσεις:
α. 780 µονάδες (kw) προς 0,35€ η κάθε µονάδα
β. 300 µονάδες (kw) προς 0,68€ η κάθε µια
γ. βασικά τέλη (Ε.Τ., δήµος) 11€
δ. Φ.Π.Α. 18%
Ποιος είναι ο τελικός λογαριασµός;
25. Η τιµή ενός αυτοκινήτου είναι 3.400€. Στην τιµή αυτή γίνεται αύξηση 10%. Σ’ένα
συγκεκριµένο αυτοκίνητο λόγω µιας ζηµιάς που παρουσίασε γίνεται µείωση 12%.
Ποια είναι η τελική του τιµή;
26. Ένας έµπορος πουλάει ένα ελαττωµατικό µηχάνηµα µε ζηµιά 6%. Αν το πουλούσε
µε κέρδος 14% θα κέρδιζε 480€. Να βρείτε:
α. Πόσο αγόρασε το µηχάνηµα
β. Πόσο το πούλησε το µηχάνηµα
γ. Ποια ήταν η ζηµιά του
190. Τα κλάσµατα
27. Αγόρασε κάποιος ένα διαµέρισµα 120.000€. Πλήρωσε το 40% των χρηµάτων µε-
τρητοίς και τα υπόλοιπα µετά από ένα χρόνο µε επιτόκιο 9%. Αν στην τιµή αυτή
προστεθούν τα συµβολαιογραφικά έξοδα της τάξης του 0,5% επί της αρχικής
τιµής, πόσο τελικά θα στοιχίσει το διαµέρισµα;
28. Ένας κρεοπώλης πουλάει το κιλό το αρνί 7,2€. Αν γνωρίζουµε ότι το κέρδος του
είναι 20% πόσο αγοράζει το κιλό;
30. Αγοράζει κάποιος ένα µεταχειρισµένο αυτοκίνητο αντί του ποσού 3.500€. ∆ίνει
προκαταβολή 1500€ και τα υπόλοιπα σε δύο δόσεις ισόποσες.
Η 1η δόση µετα 1 µήνα µε επιτόκιο 4% και η 2η δόση µετα 3 µήνες µε επιτόκιο 8%.
Πόσο στοίχισε το αυτοκίνητο;
Τα κλάσµατα 191.
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζουµε ποσοστά;
Ερώτηση 2
Πώς παριστάνουµε τα ποσοστά;
Άσκηση 1
Ένα σχολείο έχει 620 µαθητές. Από αυτούς οι 290 µαθητές είναι αγόρια. Να βρείτε το
ποσοστό των κοριτσιών επί του συνόλου των µαθητών.
Άσκηση 2
Να γράψετε µε µορφή ποσοστών (%) τα κλάσµατα:
25 4 351 4 72 85
α. β. γ. δ. ε. στ.
100 10 1000 8 360 100
Άσκηση 3
Μια ηλεκτρονική ζυγαριά έχει σφάλµα ανάγνωσης –3%. Αν το βάρος µια γυναίκας
είναι 61 κιλά, ποιό είναι το πραγµατικό της βάρος;
Άσκηση 4
Κατέθεσε κάποιος στην τράπεζα 3500€ µε επιτόκιο 4%. Αν οι τόκοι στο τέλος του
χρόνου φορολογούνται µε ποσοστό 10% πόσα χρώµατα θα πάρει µετά 1 χρόνο;
ÊåöÜëáéï 4ï
ÁíÜëïãá
ÁíÜëïãá ðïóÜ
ðïóÜ
ë éïìÜèçì
éâ
15
· Ç Ýííïéá ôùí áíáëüãùí ðïóþí
Â
αδ = βγ
(β ≠ 0 & δ ≠ 0 )
taexeiola.blogspot.com
Λύση
1,5 1 0,5 1 4 1 14 1
Παρατηρούµε ότι: = , = , = , = δηλαδή ο λόγος τους παραµένει
7,5 5 2,5 5 20 5 70 5
x 1 y 5
σταθερός άρα είναι ανάλογα οπότε y = 5 ή ισοδύναµα = . Η σχέση που συνδέει
x 1
το y µε το x είναι y = 5x .
Ένα κατάστηµα πουλάει τα είδη του µε έκπτωση 13%. Να βρεθεί πόσο πουλήθηκε
ένα µπουφάν αξίας 250€.
Λύση
Επειδή τα ποσά αξία - έκπτωση είναι ανάλογα, αν x η έκπτωση του µπουφάν ισχύει:
100 250 250·13
= ή 100x = 250·13 ή x = ή x = 32,5 . Εποµένως η τιµή πώλησης
13 x 100
είναι ( 250 − 32,5) = 217,5
4
Μια µοτοσυκλέτα για να καλύψει τα µιας διαδροµής χρειάζεται 3,5 ώρες. Να
5
βρεθεί σε πόσες ώρες θα καλύψει την υπόλοιπη διαδροµή.
Λύση
Επειδή τα ποσά απόσταση - χρόνος είναι ανάλογα (όταν η ταχύτητα παραµένει σταθερή)
τότε αν x οι ώρες που θα καλύψει η µοτοσυκλέτα την υπόλοιπη διαδροµή, έχουµε:
4 1 1
·3,5
5 = 5 ή 4 x = 1 ·3,5 ή 3,5
x= 5 = = 0,875 ώρες.
3,5 x 5 5 4 4
5
Μια µηχανή συσκευασίας σοκολάτας λειτουργεί 8 ώρες την ηµέρα και συσκευάζει
2000 σοκολάτες των 250 γραµµαρίων. Να βρεθεί πόσα κιλά σοκολάτας θα συσκευάσει
η µηχανή την ηµέρα αν λειτουργεί 20 ώρες το εικοσιτετράωρο.
Λύση
Τα ποσά χρόνος λειτουργίας - ποσότητα συσκευασίας είναι ανάλογα. Αν x τα τεµάχια
8 20
της σοκολάτας που θα συσκευάσει η µηχανή τότε: = ή 8x = 40.000 ή
2000 x
40.000
x= = 5.000 σοκολάτες.
8
Οπότε 5.000·250γραµ. = 125.000 γραµµάρια σοκολάτας. ή
(1.250.000 :1.000 ) κιλά = 1250κιλά
Με 21 κιλά αλεύρι φτιάχνουµε 28 κιλά ψωµί. Πόσα κιλά αλεύρι χρειάζονται για 360
κιλά ψωµί;
Λύση
Επειδή τα ποσά βάρος πρώτης ύλης - βάρος παραγώµενου προϊόντος είναι ανάλογα,
αν x το βάρος του αλευριού που απαιτείται για τη παραγωγή 360 κιλών ψωµιού
21 x 21·360
τότε: = ή 28x = 21·360 ή x = ή x = 270 κιλά αλεύρι.
28 360 28
Ένα καλοριφέρ όταν ανάβει 2 ώρες το πρωί, 1 ώρα το µεσηµέρι και 3 ώρες το βράδυ
καταναλώνει σε 16 ηµέρες 1000 λίτρα πετρέλαιο. Αν αυξηθούν οι ώρες λειτουργίας
κατά 1 ώρα το πρωί και 1 ώρα το βράδυ, πόσο πετρέλαιο θα καταναλωθεί σε 30 ηµέρες;
Λύση
Τα ποσά καταναλώση πετρελαίου - χρόνος λειτουργίας είναι ανάλογα. Αν το
καλοριφέρ λειτουργεί (1 + 3 + 1) ώρες = 5 ώρες την ηµέρα, σε 16 ηµέρες λειτουργεί:
16·5 = 80 ώρες και καταναλώνει 1000 λίτρα πετρελαίου. Αν λειτουργεί 2 ώρες
περισσότερες την ηµέρα δηλαδή (5 + 2 ) ώρες = 7 ώρες, σε 30 ηµέρες λειτουργεί
30·7 = 210 ώρες. Έστω x η νέα κατανάλωση τότε έχουµε:
80 1000 210·1000 210000
= ή 80x = 210·1000 ή x = = = 2625 λίτρα πετρελαίου.
210 x 80 80
1. ∆ίνεται ο παρακάτω πίνακας τιµών δύο ποσών. Να εξεταστεί αν τα ποσά είναι ανά-
λογα, και αν είναι να γραφτεί η σχέση που συνδέει το y µε το x. Επίσης να παραστή-
σετε τα ζεύγη (x, y) σε σύστηµα ορθογωνίων αξόνων. Τι παρατηρείτε;
2. Αν για 5kg πορτοκάλια πληρώνουµε 8,5€ να βρεθεί πόσο θα πληρώναµε για 17kg
πορτοκάλια. Πόσα κιλά θα αγοράσουµε µε 289€;
6. Το εισιτήριο του ΟΣΕ για µια συγκεκριµένη διαδροµή αυξήθηκε κατά 40% µέσα σε
ένα χρόνο. Αν σήµερα κοστίζει 17,5€, πόσο κόστιζε πριν από ένα χρόνο;
7. Μια βιοµηχανία λειτουργεί 16 ώρες την ηµέρα και παράγει 4000 πακέτα βούτυρο των
250 γραµµαρίων. Να βρεθεί πόσα κιλά βούτυρο θα παρασκευαστεί την ηµέρα αν
λειτουργεί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο;
8. Ένα αυτοκίνητο όταν λειτουργεί 1,5 ώρες το πρωί, 1 ώρα το µεσηµέρι και 2,5 ώρες το
βράδυ καταναλώνει σε 12 ηµέρες 300 λίτρα βενζίνης. Αν ελαττώσει τη λειτουργία
του κατά µισή ώρα το πρωί και 1,5 ώρα το βράδυ πόσο θα κοστίζει η βενζίνη που
κατανάλωσε, αν η αξία του ενός λίτρου είναι 0,9€, σε διάρκεια 25 ηµερών;
9. Να υπολογίσετε το ποσοστό αύξησης της αξίας της βενζίνης αν η αξία του λίτρου
ήταν 0,75€ και σήµερα είναι 0,92€ το λίτρο.
2
10. Μια µοτοσυκλέτα για να καλύψει τα 3
µιας διαδροµής χρειάζεται 4,2 ώρες. Να
Ερώτηση 1
α γ ε
∆ίνεται ότι β = δ = ζ (ισότητα τριών λόγων)
Ερώτηση 2
α. Να αναφέρετε τις προϋποθέσεις ώστε τα µεγέθη “αριθµός εργατών” και “αριθµός
ηµερών για την αποπεράτωση ενός έργου” είναι ποσά ανάλογα.
β. Για δύο µεγέθη x, y προκύπτουν οι τιµές που δίνονται στον πίνακα:
x 1 10 2
10 10
3
10
4
y 10 102 10
3
10
4
10
5
x
Να εξετάσετε αν τα µεγέθη x, y είναι ανάλογα και να υπολογίσετε τον λόγο .
y
γ. Μπορούµε από την τιµή του παραπάνω λόγου να προσδιορίσετε την τιµή του x
όταν y = 0 .
Άσκηση 1
Για να φτιάξουµε ψωµί, βάζουµε 20gr µαγιά σε 1Kg αλεύρι. Πόση µαγιά θα
χρειαστούµε, αν έχουµε 2,5Kg αλεύρι;
Άσκηση 2
Συµπληρώστε τον παρακάτω πίνακα ώστε να εκφράζει τις τιµές των ανάλογων
ποσών x, y.
y 4
Άσκηση 3
Ένα πουκάµισο πουλήθηκε µε έκπτωση 20%. Αν η αρχική τιµή του ήταν 25€ να
βρείτε την τιµή πώλησης.
16
Â
á
· Êëßìáêåò
· Ìåñéóìüò óå ìÝñç áíÜëïãá
1 απόσταση σχεδίου
=
α πραγµατική απόσταση
ή απλά
• Όταν η κλίµακα είναι µικρότερη από τη µονάδα τότε λέµε ότι έχουµε σµίκρυν-
ση του σχεδίου ενώ όταν είναι µεγαλύτερη από τη µονάδα λέµε ότι έχουµε µεγέθυν-
ση.∆ηλαδή αν κ < 1 → σµίκρυνση
κ > 1 → µεγέθυνση
taexeiola.blogspot.com
• Όταν λέµε να µεριστεί ένα αριθµός β σε µέρη ανάλογα προς τους αριθµούς x, y, ω
εννοούµε ότι πρέπει να υπολογίσουµε αριθµούς κ, λ, µ ώστε να ισχύει:
κ λ µ
= = µε κ + λ + µ = β
x y ω
Στη επίλυση προβλήµατος µερισµού χρησιµοποιούµε την ιδιότητα :
κ λ µ κ+λ+µ β
= = = =
x y ω x+y+ω x+y+ω
Η κλίµακα ενός χάρτη είναι 1:100.000. Να βρεθεί η απόσταση δύο πόλεων στο
χάρτη αν η πραγµατική απόσταση είναι 50Κm.
Λύση
x 1 x 1
= ή = ή x·100.000 = 5.000.000
50Km 100.000 50·1000·100cm 100000
5.000.000
ή x= = 50 . Άρα η απόσταση είναι 50 cm.
100.000
Να βρεθεί η κλίµακα ενός χάρτη αν η πραγµατική απόσταση δύο πόλεων είναι 85Κm
και η απόσταση στό χάρτη είναι 20cm.
Λύση
20cm 20 1
Αν κ η κλίµακα του χάρτη τότε έχουµε: κ = = =
85·1000·100cm 8500000 425000
Οι διαστάσεις ενός οικοπέδου που έχει σχήµα ορθογωνίου είναι 48m και 22m. Να
βρεθούν οι διαστάσεις του σχεδίου αν ο µηχανικός θέλει να το σχεδιάσει έτσι ώστε
1cm του σχεδίου να αντιπροσωπεύει 10m πραγµατικής απόστασης.
Λύση
1cm 1
Η κλίµακα του σχεδίου θα είναι: κ = = .
10m 1000
Αν x το µήκος και y το πλάτος του σχεδίου σε cm έχουµε:
x 1 48m 4800cm
= ήx= = = 4,8cm .
48m 1000 1000 1000
y 1 22m 2200cm
και = ή y= = = 2, 2cm .
22m 1000 1000 1000
Σε τρία παιδιά ηλικίας 7, 9, 14 ετών µοιράστηκαν 960 €. Να βρείτε πόσα ευρώ πήρε
το καθένα παιδί.
Λύση
Αν x, y, ω είναι τα ευρώ που πήρε το κάθε παιδί τότε x + y + ω = 960€ και ισχύει:
x y ω x + y + ω 960
= = = = = 32 .
7 9 14 30 30
x y
Άρα: = 32 ή x = 32·7 = 224€ , = 32 ή y = 32·9 = 228€ και
7 9
ω
= 32 ή ω = 32·14 = 448€
14
Τρεις συνέταιροι ίδρυσαν µια επιχείρηση και ο α΄ έβαλε 6000€, ο β΄ 9000€ και ο γ΄
5000€. Αν η επιχείρηση είχε κέρδη 70.000€ να βρεθεί το µερίδιο του καθενός από
τα κέρδη της επιχείρησης.
Λύση
Αν x, y, ω το µερίδιο των α΄, β΄, γ΄ αντίστοιχα τότε x + y + ω = 70000€ . Άρα:
x y ω x + y + ω 70000
= = = = = 3,5
6000 9000 5000 20000 20000
x
Τότε = 3,5 ή x = 3,5·6000 = 21000€
6000
y
= 3,5 ή x = 3,5·9000 = 31000€
9000
ω
= 3,5 ή x = 3,5·5000 = 17600€
5000
x y ω
Άρα: = 200 ή x = 1000 , = 200 ή y = 1200 και = 200 ή ω = 1600 .
5 6 8
2
∆ύο φίλοι είχαν µαζί 3680€. Αν δώσουν σε τρίτο φίλο τους ο ένας τα του µεριδίου
5
2
του και ο άλλος τα από το δικό του θα αποµείνουν µε το ίδιο χρηµατικό ποσό. Να
7
βρεθεί το µερίδιο του καθένα.
Λύση
2 3 2 5
Αν x το µερίδιο του πρώτου και y του δεύτερου τότε: x − x = x και y − y = y .
5 5 7 7
3 5 x 25
Επειδή έµειναν µε το ίδιο χρηµατικό ποσό είναι : x= y ή =
5 7 y 21
x y 3680
∆ηλαδή = = = 80 .Άρα: x = 80 ή x = 25·80 = 2000€ το µερίδιο του
25 21 46 25
y
πρώτου και = 80 ή y = 21·80 = 1680€ το µερίδιο του δεύτερου.
21
1. Τρεις φίλοι παίζουν ένα δελτίο Προπό και συµµετέχουν µε ποσά 20€, 30€ και 50€.
Κέρδισαν συνολικά 2600€. Τι ποσό θα πάρει ο καθένας τους;
2. Τρεις τεχνίτες πήραν από µια εργασία 3240€. Ο πρώτος ως εργοδηγός πήρε το 20% του
ποσού για επίβλεψη και τα υπόλοιπα µοιράστηκαν ανάλογα προς τις ηµέρες εργασίας
αυτών. Αν ο πρώτος εργάστηκε 15 ηµέρες ο δεύτερος 12 ηµέρες και ο τρίτος 18 ηµέρες.
πόσα χρήµατα πήρε ο καθένας;
3. Μια περιουσία 65.600€ µοιράστηκε σε τρεις κληρονόµους ανάλογα προς τους αριθ-
1 3 4
µούς , , . Να βρεθεί πόσα πήρε ο καθένας τους.
2 4 5
4. Ένας παπούς µοίρασε 8960€ στους δύο εγγονούς του και την εγγονή του. Αν οι
3
εγγονοί του πήραν ίσο µερίδιο και η εγγονή τα όσων πήραν και οι δύο εγγονοί
5
µαζί να βρείτε πόσα πήρε ο καθένας.
5. ∆ύο εργάτες τελειώνουν ένα έργο και πήραν 1320€ και οι δύο µαζί. Αν το ηµεροµί -
σθιο του πρώτου είναι 55€ και του δεύτερου 65€ και εργάστικαν τις ίδιες µέρες να
βρείτε πόσα χρήµατα πήρε ο καθένας.
6. Ένα δοχείο περιέχει µίγµα από δύο ουσίες σε αναλογία βάρων 4 προς 5. Αν το βάρος
και των δύο ουσιών είναι 4Kgr να βρεθεί το βάρος κάθε ουσίας.
5
7. Τρεις έµποροι α,β,γ έβαλαν σε µια επιχείρηση ο α 16000€, ο β 24000€ και ο γ τα
8
του αθροίσµατος των χρηµάτων των δύο άλλων. Αν το κέρδος της επιχείρησης είναι
130000 € να βρείτε το κέρδος του καθενός.
Ερώτηση 1
α. Τι ονοµάζουµε κλίµακα ενός χάρτη ή ενός σχεδίου;
α
β. Ο λόγος (α ≠ 0 ) µπορεί να αποτελεί κλίµακα;
α
7
γ. Αν η κλίµακα ενός σχεδίου είναι έχουµε σµίκρυνση ή µεγέθυνση;
3
δ. Η παράσταση στο σχέδιο µιας γέφυρας γίνεται µε σµίκρυνση ή µεγέθυνση;
Ερώτηση 2
x y z
Ένας αριθµός Α µερίζεται σε µέρη ανάλογα των αριθµών 10, 102, 103, δηλαδή = = .
10 10 2 103
α. Να υπολογίσετε τους x, y, z συναρτήσει του αριθµού Α.
β. Αν ο αριθµός Α = 110 να βρείτε τους x, y, z.
Άσκηση 1
Η περίµετρος ενός τετραγώνου είναι 40cm. Πόση θα γίνει αυτή αν η πλευρά του
αυξηθεί κατά 15%;
Άσκηση 2
α. Η απόσταση δύο σηµείων στο χάρτη είναι 7cm. Η πραγµατική απόσταση των δύο
αυτών σηµείων είναι 35Km. Ποιά είναι η κλίµακα του χάρτη;
A1cm
β. Ποιές είναι οι πραγµατικές διαστάσεις του διπλανού
cm E
σχήµατος αν έχει σχεδιασθεί µε κλίµακα 1: 500; 3
2cm
B Ä
2,5cm
à 2cm
Άσκηση 3
Να µερίσετε τον αριθµό 3600 σε µέρη ανάλογα προς τους αριθµούς 3, 5 και 10.
ÊåöÜëáéï 5ï
ÂáóéêÝò
ÂáóéêÝò ÃåùìåôñéêÝò
ÃåùìåôñéêÝò Ýííïéåò
Ýííïéåò
ë éïìÜèçì
éâ
17 · ÃåùìåôñéêÜ óôåñåÜ
Â
6 έδρες
¸äñá
8 κορυφές
ÊïñõöÞ
ÏÑÈÏÃÙÍÉÏ
12 ακµές ÐÁÑÁËËÇËÅÐÉÐÅÄÏ
ÁêìÞ
taexeiola.blogspot.com
Ας υποθέσουµε ότι έχουµε κουτιά από χαρτόνι που έχουν τα σχήµατα του κύβου
του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου του κώνου του κυλίνδρου και της πυραµίδας.Αν
απλώσουµε τις έδρες τους πάνω σ’ένα τραπέζι παίρνουµε τα σχήµατα που φαίνονται
παρακάτω τα οποία λέγονται αναπτύγµατα αυτών.
Êýâïò ÁíÜðôõãìá
Ïñèïãþíéï ðáñáë/äï
ÁíÜðôõãìá
A
Αν ενώσουµε µε το χάρακα δύο σηµεία Α
και Β τότε έχουµε ένα ευθύγραµµο τµήµα. Θα το
λέµε ευθύγραµµο τµήµα ΑΒ ή ευθύγραµµο τµήµα
ΒΑ .
Τα σηµεία Α και Β λέγονται άκρα του ευθύγραµµου B
τµήµατος ΑΒ
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
B Ã
A B
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
Έχουµε 10 νοµίσµατα του ενός ευρώ και τα τοποθετούµε το ένα πάνω στο άλλο. Τι
γεωµετρικό στερεό ποκύπτει;
Λύση
Έχουµε δύο ζάρια . Μπορείτε να υπολογίσετε συνολικά πόσες έδρες ,πόσες ακµές
και πόσες κορυφές έχουν;
Λύση
Το κάθε ζάρι είναι ένας κύβος (ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο)άρα θα
έχει 6 έδρες 8 κορυφές και 12 ακµές . Συνολικά λοιπόν και τα δύο
ζάρια θα έχουν 12 έδρες 16 κορυφές και 24 ακµές .
Να φτιάξετε ένα τρίγωνο και να το ονοµάσετε. Στη συνέχεια να βρείτε τα µέσα των
πλευρών του και να τα ενώσετε. Τι σχήµα προκύπτει; Να ονοµάσετε και το νέο σχήµα .
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
Λύση
Λύση
Τα σχεδιασµένα ευθύγραµµα τµήµατα που µπορούµε να
διακρίνουµε στο διπλανό σχήµα είναι: ΑΒ, ΒΗ, ΗΓ, ΓΘ, Θ∆,
∆Ι, ΙΑ.
Στο εξάγωνο που ακολουθεί να σχεδιάσετε τις διαγώνιες απο την κορυφή Α και να
τις ονοµάσετε.
Λύση A B
à Ä
Οι διαγώνιεςαπό την κορυφή Α είναι οι : ΑΕ ,ΑΗ, ΑΘ, ΑΖ και Z
E
Α∆ .
H È
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
5. Να κατασκευάσετε ένα ευθύγραµµο τµήµα το οποίο να έχει µήκος 8cm. Στη συνέχεια
να υπολογίσετε και να σηµειώσετε το µέσο του ευθυγράµµου τµήµατος .
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζουµε απόσταση δύο σηµείων ;
Από δύο σηµεία πόσες ευθείες περνούν;
Από ένα σηµείο πόσες ευθείες περνούν;
Ερώτηση 2
Να ονοµάσετε τα γνωστά σας γεωµετρικά στερεά.
Τι γνωρίζετε για το ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο;
Έχουν σχέση τα ορθογώνια παραλληλεπίπεδα µε τους κύβους;
Άσκηση 1
Στο διπλανό σχήµα να ονοµάσετε όλα τα ευθύγραµµα
τµήµατα που µπορείτε να διακρίνετε αφού πρώτα
ονοµάσετε τα σηµεία.
Άσκηση 2
Σε µια ευθεία (ε) να πάρετε τρία σηµεία Α, Β και Γ. Να ονοµάσετε όλες τις ηµιευθείες
που ορίζονται από αυτά. Ποιες από αυτές είναι αντικείµενες;
Άσκηση 3
Πόσο cm σύρµατος θα χρειαστούµε για να κατασκευάσουµε ένα µοντέλο κύβου
ακµής 8cm;
Γεωµετρικά στερεά
taexeiola.blogspot.com
1ος τρόπος
A B Με υποδεκάµετρο µετράµε τα µήκη των δύο ευθυγράµµων
à Ä
τµηµάτων .Μεγαλύτερο είναι εκείνο το ευθύγραµµο τµήµα
που έχει το µεγαλύτερο µήκος. Στο διπλανό σχήµα
µεγαλύτερο είναι το ΑΒ από το Γ∆.
2ος τρόπος
Με διαβήτη εφαρµόζοντας τα άκρα του στα άκρα του ενός
ευθυγράµµου τµήµατος και στη συνέχεια,χωρίς να αλλά-
ξουµε το άνοιγµα του διαβήτη µας ελέγχουµε αν αυτό είναι
µικρότερο, µεγαλύτερο ή και ίσο µε το άλλο ευθύγραµµο
τµήµα. Στο διπλανό σχήµα το ΑΒ είναι µεγαλύτερο του Γ∆
µικρότερο του ΕΖ και ίσο µε το ΗΘ.
å1
Ποιες ευθείες του επιπέδου ονοµάζουµε τεµνόµενες;
K
å2 Τεµνόµενες ονοµάζουµε τις ευθείες εκείνες που
συναντιούνται (τέµνονται)σε ένα σηµείο στο επίπεδο.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και στη συνέχεια να σχεδιάσετε τις διαµέσους του.
Λύση
Γνωρίζουµε ότι διάµεσος είναι εκείνο το ευθύγραµµο τµήµα που
A
ξεκινά από µία κορυφή του τριγώνου και φτάνει στο µέσο της
απέναντι πλευράς. Άρα πρέπει µε το υποδεκάµετρο να
Ë M υπολογίσουµε τα µέσα των τριών πλευρών,που είναι τα σηµεία Κ,
Λ και Μ. Στη συνέχεια ενώνουµε αυτά τα σηµεία µε τις απέναντι
κορυφές και έχουµε τις διαµέσους του τριγώνου. Παρατηρούµε
B Ã ότι υπάρχει σηµείο που συναντιούνται οι τρεις διάµεσοι.
Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και στη συνέχεια να σχεδιάσετε τα ύψη του.
Λύση
Ύψος ενός τριγώνου είναι εκείνο το ευθύγραµµο τµήµα όπου
ξεκινά από µία κορυφή και καταλήγει στην απέναντι πλευρά
έτσι ώστε να την τέµνει κάθετα. Άρα κατασκευάζουµε τα
ύψη ως αποστάσεις των κορυφών του από τις απέναντι
πλευρές τους.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
Να φτιάξετε µία ευθεία και ένα σηµείο έξω από αυτή. Στη συνέχεια να υπολογίσετε
την απόσταση του σηµείου από την ευθεία αυτή.
Λύση Á
Στο σχήµα που ακολουθεί να προσδιορίσετε ποιες ευθείες είναι µεταξύ τους παράλ-
ληλες και ποιες είναι κάθετες. å6
Λύση å5
Όπως φαίνεται στο σχήµα οι ευθείες ε1 ε2 ε3 και ε4 είναι µεταξύ
τους παράλληλες .Σε αυτές τις ευθείες είναι κάθετες οι
ευθείες ε5 και ε6 και συνεπώς και αυτές είναι µεταξύ τους å1 å
2
παράλληλες. å3
å4
Στον παρακάτω χάρτη µε την βοήθεια του γνώµονα σας να βρείτε ποιες οδοί τον
οποίων τα ονόµατα αναγράφονται είναι µεταξύ τους κάθετες και ποιες παράλληλες.
Εάν ο Αντώνης περπατάει στην οδό Κατσαντώνη και η Μαρία στην οδό Παπαφλέσ-
σα υπάρχει περίπτωση να συναντηθούν; Να δικαιολογήσετε τη απάντηση σας.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
Λύση
Οι οδοί Κατσαντώνη Νικηταρά Παπαφλέσσα και Καλλικρά-
τιδος είναι κάθετες στην οδό Αγ. ∆ηµητρίου, άρα θα είναι
µεταξύ τους παράλληλες. Ο Αντώνης και οι Μαρία δεν θα
συναντηθούν πουθενά διότι περπατάνε σε παράλληλες οδούς
(ευθείες) που γνωρίζουµε ότι δεν συναντιούνται σε κανένα
τους σηµείο.
Ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας στο αεροδρόµιο της Σάµου βλέπει στο ραντάρ
του τρία αεροσκάφη να πετάνε στο ίδιο ύψος όπως φαίνεται στην εικόνα που ακο-
λουθεί. Βοηθήστε τον να δώσει οδηγίες στους κυβερνήτες των αεροσκαφών
α. αν µπορεί να χρησιµοποιήσει µόνο µία φορά τον ασύρµατο.
β. αν µπορεί να χρησιµοποιήσει δύο φορές τον ασύρµατο.
Λύση
Ο ελεγκτής εναέρια κυκλοφορίας µπορεί εύκολα να
καταλάβει ότι τα αεροπλάνα 2 και 3 επειδή πετάνε
παράλληλα δεν υπάρχει περίπτωση να συναντηθούν.
Όµως µπορεί να συναντηθούν µε το αεροπλάνο 1. Γι
αυτό ή θα πει στον κυβερνήτη του αεροπλάνου 1 να
αλλάξει ύψος µε τη χρήση µία φορά του ασυρµάτου ή
χρησιµοποιώντας δύο φορές τον ασύρµατό του θα
επικοινωνήσει µε τους κυβερνήτες των αεροπλάνων 2
και 3 λέγοντάς τους να αλλάξουν πορεία.
Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και να βρείτε το µέσο της πλευράς ΒΓ. Στη
συνέχεια να υπολογίσετε την απόσταση του σηµείου αυτού από τις άλλες δύο
πλευρές του τριγώνου.
Λύση
Αρχικά υπολογίζουµε µε το υποδεκάµετρο ή µε την βοήθεια διαβήτη το µέσο της
πλευράς ΒΓ και το ονοµάζουµε Μ. Κατόπιν και
χρησιµοποιώντας τον γνώµονα φέρνουµε κάθετα
ευθύγραµµα τµήµατα στις πλευρές ΑΒ και ΑΓ του
τριγώνου. Μετρώντας τα µήκη των ευθυγράµµων
τµηµάτων ΜΚ και ΜΛ έχουµε υπολογίσει τις αποστάσεις
του µέσου της πλευράς ΒΓτου τριγώνου από τις άλλες
δύο πλευρές του.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
1. Να σχεδιάσετε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και να φέρετε την διάµεσο και το ύψος από την
κορυφή Α του τριγώνου.
2. Να χαράξετε µία ευθεία (ε) και να πάρετε δύο σηµεία από την ίδια µεριά της. Να
υπολογίσετε τις αποστάσεις αυτών των σηµείων από την ευθεία και να τις συγκρίνετε
µεταξύ τους. Είναι ίσες; Πότε θα είναι ίσες;
3. Να σχεδιάσετε στο τετράδιό σας τρεις παράλληλες ευθείες και στη συνέχεια να
υπολογίσετε τις αποστάσεις τους .
4. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται ο αγωνιστικός χώρος για το άθληµα των 100m.
Χρησιµοποιώντας τα γεωµετρικά σας όργανα να τον σχεδιάσετε στο τετράδιό
σας. Πρέπει να λάβετε υπόψη ότι οι γραµµές που χωρίζουν τους διαδρόµους που
τρέχουν οι αθλητές είναι παράλληλες και ότι οι διάδροµοι έχουν όλοι το ίδιο
πάχος και µήκος.
1
2
3
4
5
5. Να φτιάξετε µία ευθεία (ε) και ένα σηµείο Α έξω από αυτή. Στη συνέχεια να σχεδιά-
σετε µια ευθεία παράλληλη µε την (ε) που να περνά και από το σηµείο Α.
6. Σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ φτιάχνουµε από την κάθε κορυφή ευθεία παράλληλη στην
απέναντι πλευρά του. Οι τρεις ευθείες που φτιάξαµε είναι παράλληλες ή τεµνόµενες;
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
8. Σε τρίγωνο ΑΒΓ να βρείτε τα µέσα των πλευρών ΑΓ και ΑΒ και ονοµάστε τα σηµεία
Μ και Κ. Στη συνέχεια να ενώσετε τα Μ και Κ. Τι παρατηρείτε σχετικά µε το ευθύ-
γραµµο τµήµα ΜΚ και την πλευρά ΒΓ;
9. Να σχεδιάσετε ένα τετράγωνο ΑΒΓ∆. Στη συνέχεια να φτιάξετε τις διαγώνιες ΑΓ και
Β∆. Τι παρατηρείτε για τις διαγώνιες;
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Τι ονοµάζουµε διάµεσο και τι ύψος ενός τριγώνου;
Πόσες διαµέσους και πόσα ύψη έχει ένα τρίγωνο;
Ερώτηση 2
Ποιες ευθείες ονοµάζονται παράλληλες και ποιες τεµνόµενες;
Άσκηση 1
Να φτιάξετε ένα τετράγωνο ΑΒΓ∆ και να φέρετε την διαγώνιο ΑΓ. Στη συνέχεια στο
τρίγωνο ΑΒΓ να φέρετε τις διαµέσους και στο τρίγωνο Γ∆Α να φέρετε τα ύψη του.
Άσκηση 2 Ã B
Να σχεδιάσετε τα ύψη του τριγώνου στο παρακάτω
σχήµα.
A
Άσκηση 3
Στο διπλανό σχήµα ποιά είναι η θέση:
α. Της κολώνας της ∆ΕΗ ΒΗ και του Á Â
κορµού του δέντρου;
β. Του καλωδίου του ρεύµατος ΑΒ και της Ã Ä
ταράτσας του κτιρίου Γ∆;
∆ικαιολογήστε τις απαντήσεις σας Z E H
θεωρόντας ότι οι τοίχοι του κτιρίου, ο
κορµός του δέντρου και η κολώνα είναι κάθετα τοποθετηµένα στο έδαφος.
Το ευθύγραµµο τµήµα - Η ευθεία - η ηµιευθεία - Απόσταση δύο σηµείων - µέσο ευθύγραµµου τµήµατος -
Σύγκριση ευθύγραµµων τµηµάτων - Σχετικές θέσεις δύο ευθειών στο επίπεδο - Κάθετες ευθείες - Απόσταση
σηµείου από ευθεία - Χάραξη παραλλήλων ευθειών
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
19
Â
á
· Ó÷åôéêÝò èÝóåéò åõèåßáò êáé êýêëïõ
· ÌåóïêÜèåôïò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
Εχουµε ευθύγραµµο τµήµα ΑΒ όπου το µήκος του είναι 5cm. Να βρείτε τα σηµεία
του επιπέδου που απέχουν από το Α λιγότερο από 3cm και από το Β λιγότερο από
4cm.
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
Λύση
Φτιάχνουµε δύο κύκλους, όπου ο πρώτος έχει κέντρο το Α και ακτίνα 3cm και ο δεύτερος
κύκλος έχει κέντρο το Β και ακτίνα 4cm . Έτσι έχουµε το επόµενο σχήµα:
Να φτιάξετε έναν κύκλο διαµέτρου 2cm και στη συνέχεια να φέρετε εφαπτόµενες
ευθείες στα άκρα της διαµέτρου του κύκλου. Τι παρατηρείτε για αυτές τις ευθείες;
Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.
Λύση
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
Να αποδείξετε ότι σε ένα τρίγωνο που έχει δύο ίσες πλευρές(ισοσκελές), αυτές (οι
πλευρές) τέµνονται σε σηµείο της µεσοκαθέτου της τρίτης πλευράς.
Λύση A
Φτιάχνουµε ένα τρίγωνο που σύµφωνα µε την εκφώνηση έχει
δύο ίσες πλευρές, έστω τις ΑΒ και ΑΓ. Τα ευθύγραµµα τµήµατα
ΑΒ και ΑΓ είναι µεταξύ τους ίσα. ∆ηλαδή το Α ισαπέχει από τα
άκρα του ευθυγράµµου τµήµατος ΒΓ. Και σύµφωνα µε αυτά που
έχουµε αναφέρει το Α είναι σηµείο της µεσοκαθέτου του ΒΓ. B Ã
Να φέρετε δύο τεµνόµενες ευθείες ε1 και ε2. Στην συνέχεια να πάρετε δύο σηµεία Α
και Β της ε1 (όχι το σηµείο τοµής των ευθειών ). Να βρείτε το σηµείο της ε2 που
ισαπέχει από τα σηµεία Α και Β.
Λύση
Τα σηµεία του επιπέδου που ισαπέχουν από τα Α και Β είναι
τα σηµεία της µεσοκαθέτου (ε) του ευθυγράµµου τµήµατος
ΑΒ. Άρα, το σηµείο τοµής της µεσοκαθέτου (ε) του ΑΒ και
της ε2 είναι το ζητούµενο. Στο σχήµα είναι το σηµείο Κ.
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
3. Να βρείτε όλα εκείνα τα σηµεία του επιπέδου που απέχουν συγχρόνως από σηµείο Ο
απόσταση µεγαλύτερη από 6 cm και µικρότερη από 8cm.
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
6. Ένας ελαιοχρωµατιστής θέλει να κάνει έναν κύκλο πάνω σε ένα τοίχο που βάφει. Τι
σύνεργα θα του προτείνατε να χρησιµοποιήσει;
7. Να σχεδιάσετε ένα κύκλο και ένα σηµείο έξω από αυτόν. Στην συνέχεια να φέρετε
από αυτό το σηµείο τρεις ευθείες. Η πρώτη να τέµνει τον κύκλο η δεύτερη να εφάπτεται
του κύκλου και η τρίτη να µην έχει κοινά σηµεία µε τον κύκλο.
8. Να φτιάξετε ένα κύκλο και να πάρετε δύο διαµέτρους αυτού τις ΑΒ και Γ∆ έτσι ώστε
να είναι κάθετες µεταξύ τους. Μετά να φέρετε εφαπτόµενες από τα σηµεία Α και Γ. Τι
σχέση έχουν οι εφαπτόµενες αυτές;
10. Να µετρήσετε την ακτίνα ενός CD και έπειτα να υπολογίσετε την διάµετρό του.
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
Ποιο σχήµα ονοµάζουµε κύκλο;
Ποιους κύκλους ονοµάζουµε οµόκεντρους;
Ερώτηση 2
Τι ονοµάζουµε µεσοκάθετη ενός ευθυγράµµου τµήµατος και τι γνωρίζετε για αυτή;
Άσκηση 1
Να βρείτε εκείνα τα σηµεία του επίπεδου που απέχουν από ένα σηµείο Α:
α. απόσταση µεγαλύτερη από 4cm.
β. απόσταση µικρότερη από 4cm.
γ. απόσταση ακριβώς 4cm.
δ. απόσταση µεγαλύτερη από 3cm και µικρότερη από 5cm.
Άσκηση 2
Να φτιάξετε ένα κύκλο (Ο,2) και να σχεδιάσετε σε αυτόν µία χορδή µία ακτίνα ένα
τόξο και µία διάµετρο. Μπορείτε να σχεδιάσετε µια χορδή ίση µε 4,1 cm;
∆ικαιολογήστε την απάντησή σας.
Άσκηση 3
∆ίνεται ο κύκλος (Ο,ρ) και µια χορδή του ΑΒ. Από το κέντρο του φέρνουµε το τµήµα
ΟΜ κάθετο στην ΑΒ. Να συγκριθούν τα τµήµατα ΜΑ και ΜΒ. Φέρνουµε µια άλλη
χορδή Γ∆ του κύκλου ίση µε την ΑΒ και φέρνουµε επίσης το κάθετο τµήµα ΟΝ. Να
συγκριθούν τα τµήµατα ΟΜ και ΟΝ.
Να σηµειωθεί ότι τα τµήµατα ΟΜ και ΟΝ λέγονται αποστήµατα των χορδών ΑΒ και
Γ∆ αντίστοιχα.
Κύκλος - Κυκλικός δίσκος - Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου - Μεσοκάθετος ευθύγραµµου τµήµατος
taexeiola.blogspot.com
ÊåöÜëáéï 6ï
Ïé
Ïé ãùíßåò
ãùíßåò
20
· Åßäç ãùíéþí - ÌÝôñçóç ãùíéþí
Â
242. Οι γωνίες
ΑΟΒ
ˆ = ΓΚ∆
ˆ
A ˆ οπότε η
β. Η πλευρά ΚΓ να βρεθεί µέσα στη γωνία AOB
Ã
γωνία ΓΚ∆
ˆ είναι µικρότερη από τη γωνία AOB
ˆ , γράφου-
Ï Ä µε:
Ê B
ΓΚ∆
ˆ < ΑΟΒˆ
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 243.
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
244. Οι γωνίες
ˆ
ˆ = xOy
ˆ = zOy
xOz
2
ˆ 0
ˆ = xOy = 90 = 450
ˆ = zOy
xOz
2 2
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 245.
ˆ .
ˆ η xOz
φως η παραπληρωµατική της yOz
Η παραπληρωµατική της γωνίας των 50 0 είναι
1800 − 500 = 1300 , της γωνίας των 900 είναι η
1800 − 900 = 900 και των 1200 είναι 1800 − 1200 = 600 .
β. ∆ύο γωνίες που έχουν άθροισµα 900 ονοµάζονται συ-
µπληρωµατικές.
Η συµπληρωµατική της xOz ˆ είναι η zOyˆ και αντιστρό-
ˆ . Η συµπλη-
ˆ είναι xOz
φως, η συµπληρωµατική της zOy
ρωµατική της γωνίας των 300 είναι 900 − 300 = 600 .
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
246. Οι γωνίες
κ κ
Γενικά τα µιας γωνίας ω̂ ειναι ίσα µε: ˆ
·ω
λ λ
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 247.
ˆ = 500 , Β
Να κατασκευάσετε τρίγωνο ΑΒΓ µε Α ˆ = 700 και ΑΒ = 5cm .
Λύση
Σχεδιάζουµε πρώτα ένα ευθύγραµµο τµήµα 5cm και το ονοµά-
ζουµε ΑΒ. Με το µοιρογνωµόνιο κατασκευάζουµε τη γωνία
ˆ = 500 . Το σηµείο
ˆ = 700 , και στη συνέχεια τη γωνία BAy
ABx
που τέµνονται οι ηµιευθείες Αy και Βx είναι η κορυφή Γ̂ ,
ˆ = 500 .
Να κατασκευάσετε τρίγωνο ΑΒΓ µε ΑΒ = 2cm , AΓ = 3cm και A
Λύση
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
248. Οι γωνίες
Λύση
ˆ
ˆ
ÐáñáðëçñùìáôéêÞ ôçò
o
300 150
o
900 90
o
150
0
30
Να σχεδιάσετε δύο γωνίες εφεξής και παραπληρωµατικές που η µια να είναι 200.
Λύση
ˆ = 200 . Φέρνουµε την
Κατασκευάζουµε µια γωνία xOy
ˆ είναι η
αντικείµενη ηµιευθεία Οz της Οy. Η γωνία xOz
ˆ και είναι 1800 − 200 = 1600 .
παραπληρωµατική της xOy
Να σχεδιάσετε δύο γωνίες εφεξής και συµπληρωµατικές που η µια να είναι 200.
Λύση
ˆ = 200 . Φέρνουµε την κάθετη
Κατασκευάζουµε για γωνία xOy
ˆ είναι συµπληρωµατική της
Οz στην Οy στο σηµείο Ο. Η xOz
ˆ και είναι 90 − 20 = 70 .
xOy 0 0 0
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 249.
∆ύο γωνίες είναι παραπληρωµατικές. Αν η µια είναι κατά 200 µικρότερη από την
άλλη, να υπολογιστούν οι γωνίες.
Λύση
Έστω x̂ η µια γωνία οπότε η άλλη θα είναι x̂ − 200 . Επειδή είναι παραπληρωµατικές,
το άθροισµα τους θα είναι 1800. Έτσι έχουµε:
xˆ + xˆ − 200 = 1800
2xˆ − 200 = 1800
2xˆ = 1800 + 200
2xˆ = 2000
x̂ = 1000
Άρα η µία θα είναι 1000 και η άλλη 1000 − 200 = 800 .
∆ύο γωνίες είναι παραπληρωµατικές. Αν η µια είναι διπλάσια από την άλλη, να
υπολογιστούν οι γωνίες.
Λύση
Αν x̂ η µία γωνία, η άλλη θα είναι 2xˆ . Επειδή είναι παραπληρωµατικές το άθροισµα
τους θα είναι 1800. Έτσι έχουµε:
xˆ + 2xˆ = 1800
3xˆ = 1800
x̂ = 1800 : 3
x̂ = 600
Άρα η µια θα είναι 60 και η άλλη 2·600 = 1200
0
ˆ + βˆ = 1800
400 + ω
750 + βˆ = 1800
βˆ = 1800 − 750
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
250. Οι γωνίες
βˆ = 1050
Επίσης η α̂ = 1050 ως κατακορυφήν γωνία της β̂ .
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 251.
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
252. Οι γωνίες
8. ∆ύο γωνίες είναι παραπληρωµατικές. Αν η µια είναι κατά 100 µεγαλύτερη της άλλης,
να υπολογιστούν οι γωνίες.
10. ∆ύο γωνίες είναι συµπληρωµατικές. Αν η µία είναι η µισή της άλλης, να υπολογι-
στούν οι γωνίες.
11. ∆ύο γωνίες είναι συµπληρωµατικές. Αν η µία είναι κατά 200 µικρότερη από την
άλλη, να υπολογιστούν οι γωνίες.
13. ˆ .
Στο διπλανό σχήµα η Οz είναι διχοτόµος της γωνίας xOy
Να υπολογιστούν οι γωνίες του σχήµατος.
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 253.
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
254. Οι γωνίες
Ερώτηση 1
α. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα τρίγωνα µε βάση τις πλευρές τους;
β. Να κατασκευάσετε ένα ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ, τέτοιο ώστε η γωνία που βρίσκεται
απέναντι από τη βάση να είναι ορθή και κάθε µια από τις ίσες πλευρές του να είναι
3cm. Πόσες µοίρες είναι κάθε µια από τις ίσες γωνίες του;
Ερώτηση 2
α. Ποιες γωνίες ονοµάζονται εφεξής; Να σχεδιάσετε δύο εφεξής και παραπληρω-
µατικές γωνίες που η µία να είναι 72ο.
β. Ποιες γωνίες ονοµάζονται κατακορυφήν; Να σχεδιάσετε δύο κατακορυφήν γωνίες
που η µία να είναι 28ο. Πόσες µοίρες θα είναι η άλλη;
Άσκηση 1
2
Στο διπλανό σχήµα η γωνία α̂ είναι ίση µε τα της á
5 x
ˆ yˆ και x̂ .
ορθής. Να υπολογιστούν οι γωνίες ω,
y ù
Άσκηση 2
Στο διπλανό σχήµα η Οz είναι διχοτόµος της γωνίας
Ï x
x΄Οy΄ , η Οy είναι διχοτόµος της γωνίας xΟy΄ , και η x´ 0
60
ˆ = 60o . Να υπολογιστεί η γωνία zOy
γωνία xOy ˆ . Τι συ-
µπεραίνετε για τις διχοτόµους των εφεξής και παραπλη- z y´ y
ρωµατικών γωνιών x΄Οy΄ ˆ και xΟy΄
ˆ .
Άσκηση 3
Στο διπλανό σχήµα η γωνία α̂ είναι συµπληρωµατική της â
æ á
γωνίας των 30ο, και η β̂ είναι διπλάσια από τη γ̂ . Να å ã
υπολογιστούν οι γωνίες που είναι σηµειωµένες στο σχήµα. ä
Η έννοια της γωνίας - Σύγκριση γωνιών - Είδη γωνιών - Μέτρηση γωνιών - Εφεξής γωνίες - Παραπληρωµα-
τικές γωνίες - Κατα κορυφήν γωνίες
taexeiola.blogspot.com
21
Â
á
ôÝìíïíôáé áðü åõèåßá
· ¢èñïéóìá ôùí ãùíéþí åíüò ôñéãþíïõ
æ å Ë å2
ç è
Στο ίδιο σχήµα ποιούς χαρακτηρισµούς
χρησιµοποιούµε για να ονοµάσουµε κάποια από τα ζεύγη
γωνιών που αποτελούνται από µια γωνία µε κορυφή το Κ
και µια γωνία µε κορυφή το Λ;
256. Οι γωνίες
γ. Οι εντός και επί τ’αυτά: είναι το ζεύγος των γωνιών που και
οι δύο βρίσκονται µεταξύ (εντός) των παραλλήλων και από
την ίδια µεριά (επί τ’αυτά) της τέµνουσας.
Οι εντός και επί τ’αυτά γωνίες είναι παραπληρωµατικές.
ˆ εˆ
Στο σχήµα εντός και επί τ’αυτά είναι τα ζεύγη: γ̂, ζˆ , και δ,
Όταν δύο ευθείες τέµνονται από τρίτη και οι εντός εναλλάξ γωνίες που
σχηµατίζονται είναι ίσες, τότε οι δύο ευθείες είναι παράλληλες.
A
Το άθροισµα των γωνιών ενός οποιουδήποτε τριγώ-
500 νου είναι ίσο µε 1800.
Έτσι Α ˆ + Βˆ + Γˆ = 1800 ή 500 + 600 + Γˆ = 1800
ή 1100 + Γˆ = 1800 ή Γˆ = 1800 − 1100 ή Γˆ = 700
0
60
B Ã
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 257.
A
α. Ορθογώνια. Είναι τα τρίγωνα που έχουν µία ορθή γωνία
και δύο οξείες γωνίες.
B Ã
A
β. Οξυγώνια. Είναι τα τρίγωνα που έχουν τρεις γωνίες οξείες.
A
Ã
B γ. Αµβλυγώνια. Είναι τα τρίγωνα που έχουν µία γωνία αµ-
βλεία και δύο οξείες γωνίες.
B Ã
Υπάρχει τρίγωνο µε δύο ορθές γωνίες;
Υπάρχει τρίγωνο µε δύο αµβλείες γωνίες;
Υπάρχει τρίγωνο µε µια ορθή και µια αµβλεία γωνία;
0
γωνιών θα είναι 1800 − 900 = 900 . Επειδή το τρίγωνο είναι
45
B Ã και ισοσκελές, οι οξείες θα είναι ίσες. Έτσι καθεµία θα είναι
900 : 2 = 450 .
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
258. Οι γωνίες
Στο διπλανό σχήµα οι ε1 και ε2 είναι παράλληλες, και τέµνονται από την ε. Να βρείτε
όλα τα ζευγη:
α. των εντός εναλλάξ γωνιών.
β. των εντός, εκτός και επι τ’αυτά γωνιών.
γ. των εντός και επι τ’αυτά γωνιών.
Λύση
Εντός εναλλάξ γωνίες: ẑ,βˆ και α,
ˆ ωˆ
Εντός εκτός και επι τ’αυτά γωνίες: x̂, αˆ και ŷ,βˆ και ẑ, δˆ και ω,
ˆ γˆ .
ˆ zˆ και ω̂,βˆ .
Εντός και επι τ’αυτά γωνίες: α,
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 259.
40 + 2Β = 1800
0 ˆ
2Βˆ = 1800 − 400
2Βˆ = 1400
Β̂ = 1400 : 2
Έτσι είναι Β̂ = 700 και Γ̂ = 700
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
260. Οι γωνίες
x = 1800 : 4
x = 450
Άρα η Β̂ = 450 , η Γ̂ = 450 και η Α̂ = 2·450 = 900 . Από τα προϋγούµενα συµπαιρένουµε
ότι το τρίγωνο είναι ισοσκελές και ορθογωνίο.
ˆ = 600 . Να
Στο παρακάτω τρίγωνο η Β∆ είναι διχοτόµος της γωνίας Β̂ και η Α
υπολογιστεί η γωνία Γ̂ .
Λύση
ˆ = ∆ΒΑ
Η Β∆ είναι διχοτόµος της Β̂ , άρα ΓΒ∆ ˆ = 250 . Έτσι
ˆ =Β
η γωνία ΑΒΓ ˆ = 2·250 = 500 .
ˆ +Β
Επειδή Α ˆ + Γˆ = 1800 έχουµε
Στο παρακάτω σχήµα οι ε1 και ε2 είναι παράλληλες, και τέµνονται από τις ε3, ε4. Να
υπολογιστούν οι γωνίες κ, ˆ ˆ του τριγώνου.
ˆ λ,µ
Λύση
Είναι λ̂ = 500 ως κατακορυφήν µε γωνία 500 και µ̂ = 600
ως εντός εκτός και επι τ’αυτά µε γωνία 600 από τις πα-
ράλληλες ε1 και ε2 που τέµνονται από την ε4.
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 261.
2. Σ’ ένα τρίγωνο ΑΒΓ η Α̂ = 300 και η Β̂ είναι ίση µε το µισό της Γ̂ . Να υπολογιστού-
ν οι γωνίες ΑΒΓ. Τί είδους είναι το τρίγωνο;
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
262. Οι γωνίες
2
4. Σ’ ένα τρίγωνο ΠΡΣ η γωνία Π̂ είναι ίση µε τα
3
της ορθής και η Ρ̂ είναι διπλάσια
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 263.
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
264. Οι γωνίες
Ερώτηση 1
α. Σε ποιές κατηγορίες διακρίνονται τα τρίγωνα σύµφωνα µε το είδος των γωνιών.
Να σχεδιάσετε ένα ισοσκελές αµβλυγώνιο και ένα ισοσκελές ορθογώνιο τρίγωνο.
β. Να εξηγήσετε γιατί ένα τρίγωνο δε µπορεί να έχει δύο ορθές ή δύο αµβλείες γωνίες.
Ερώτηση 2
Στο διπλανό σχήµα οι ευθείες ε1 και ε2 είναι παράλληλες και τέµνονται από την ε3.
α. Να γράψετε όλα τα ζεύγη των εντός, εκτός
και επι τ’αυτά γωνιών που σχηµατίζονται.
Ποιά σχέση συνδέει τις γωνίες.
β. Να γράψετε όλα τα ζεύγη των εντός και επι
τ’αυτά γωνιών που σχηµατίζονται. Ποιά
σχέση συνδέει τις γωνίες;
γ. Να γράψετε όλα τα ζεύγη των εντός εναλλάξ
γωνιών που σχηµατίζονται. Ποιά σχέση
συνδέει τις γωνίες;
Άσκηση 1
Στο διπλανό σχήµα είναι ε1 // ε 2 και ΑΒ // ∆Ε .
Η γωνία α̂ = 40ο , και η γ̂ είναι τριπλάσια της
α̂ . Να υπολογιστούν οι γωνίες του τριγώνου
ΑΒΓ.
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
Οι γωνίες 265.
Æ A
Άσκηση 2
Στο διπλανό σχήµα ε1 // ε 2 και ΑΓ // ΒΕ. Το å1
τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισόπλευρο. Να υπολογιστούν B Ã
οι γωνίες του τριγώνου Β∆Ε. Τι είδους τρίγωνο å2
είναι το Β∆Ε; Ä E
Άσκηση 3
Στο διπλανό σχήµα είναι ε1 // ε 2 . Το τρίγωνο
ΑΒΓ είναι ισοσκελές µε ΑΒ = ΑΓ, και η γωνία
Α̂ είναι διπλάσια της γωνίας Γ̂ . Να
υπολογιστεί η γωνία ω̂ που είναι σηµειωµένη
στο σχήµα.
Παράλληλες ευθείες που τέµνονται από ευθεία - Άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
ÊåöÜëáéï 7ï
Åõèýãñáììá
Åõèýãñáììá ó÷Þìáôá
ó÷Þìáôá
· ºóá ó÷Þìáôá
ëéïìÜèçì · ºóá ôñßãùíá
éâ
22
Â
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
A
Πότε ένα τετράπλευρο ονοµάζεται ρόµβος;
Ã
A B Πότε ένα τετράπλευρο ονοµάζεται τετράγωνο;
1) Όταν λέµε ότι οι διαγώνιες του παραλληλογράµµου (ή γενικότερα ότι δύο ευθ.
τµήµατα) διχοτοµούνται εννοούµε ότι το σηµείο στο οποίο τέµνονται είναι µέσον
και των δύο διαγωνίων (αντίστοιχα ευθυγράµµων τµηµάτων)
2) Όλες οι ιδιότητες του παραλληλογράµµου ισχύουν και για το ορθογώνιο, το
ρόµβο και το τετράγωνο, αφού ως γνωστόν αυτά είναι παραλληλόγραµµα.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
∆ίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (µε ΑΒ = ΑΓ) και η διάµεσος του ΑΜ. Να δείξετε ότι:
α. Tα τρίγωνα ΑΒΜ και ΑΜΓ είναι ίσα
β. Β
ˆ = Γˆ (οι παρά τη βάση γωνίες ισοσκελούς τριγώ-
νου είναι ίσες)
γ. Η ΑΜ είναι διχοτόµος της γωνίας Α̂
δ. Το ΑΜ είναι ύψος του ισοσκελούς τριγώνου ΑΒΓ
Λύση
α. Τα τρίγωνα ΑΒΜ και ΑΜΓ έχουν τις πλευρές ΑΒ = ΑΓ
(δεδοµένο) ΑΜ = ΑΜ ( κοινη πλευρά) και ΜΒ = ΜΓ
(Μ είναι µέσον της πλευράς ΒΓ αφού ΑΜ διάµεσος).
∆ηλαδή τα τρίγωνα έχουν τις πλευρές τους µία προς
µία ίσες άρα είναι ίσα. Αφού τα τρίγωνα ΑΜΒ και ΑΜΓ είναι ίσα θα έχουν και τις
ˆ = Γ,
αντίστοιχες γωνίες τους ίσες οπότε Β ˆ Αˆ =Α ˆ =Μ
ˆ και Μ ˆ .
1 2 1 2
ˆ =Μ
δ. Από το i) έχουµε Μ ˆ +Μ
ˆ , επιπλέον όµως έχουµε Μ ˆ = 1800 άρα
1 2 1 2
ˆ =Μ
Μ ˆ = 900 οπότε ΑΜ είναι κάθετη στην ΒΓ, δηλαδή το ΑΜ είναι ύψος του
1 2
τριγώνου ΑΒΓ.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
από τα σηµεία στα οποία ο κύκλος αυτός τέµνει τον κύκλο (Κ,ρ).
4) Γράφουµε την ηµιευθεία ΚΕ. Η γωνία ∆ΚΕ
ˆ είναι ίση µε τη
ˆ .
γωνία xAy
∆ικαιολόγηση της κατασκευής.
Τα τρίγωνα ΑΒΓ και ∆ΚΕ έχουν ΑΒ = Κ∆ = ρ , ΑΓ = ΚΕ = ρ
και ΒΓ = ∆Ε = ρ δηλαδή δείξαµε ότι τα τρίγωνα έχουν τις
πλευρές τους µία προς µία ίσες άρα είναι ίσα. Έχουν εποµένως
ˆ = ΒΑΓ
και τις αντίστοιχες γωνίες τους ίσες δηλ xAy ˆ = ∆ΚΕ
ˆ
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
ζητούµενο
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
ˆ = 700 . H
γωνίες παραλληλογράµµου συµπεραίνουµε ότι Γ̂ = Α
∆ˆ είναι παραπληρωµατική της Γ̂ ως εντός και επι ταυτά των
παραλλήλων Α∆, ΒΓ τεµνοµένων από την ∆Γ άρα ∆ˆ = 1100 οπότε και Β̂ = ∆ˆ = 1100
(ως απέναντι γωνίες παραλληλογράµµου).
Να κατασκευάσετε ένα ορθογώνιο ΑΒΓ∆. Να φέρετε τις διαγωνίους του ΑΓ, ∆Β και
να τις µετρήσετε. Τι παρατηρήτε;
Λύση
ˆ και από ένα σηµείο
Σχεδιάζουµε µία ορθή γωνία xAy
Β της πλευράς Αx φέρνουµε παράλληλη της Ay . Από
ένα σηµείο ∆ της πλευράς Ay φέρνουµε παράλληλη
της Ax και έστω Γ το σηµείο στο οποίο τέµνονται οι
παράλληλες. Το τετράπλερο ΑΒΓ∆ που σχηµατίστηκε
είναι το ζητούµενο ορθογώνιο (παρα/µµο µε ορθές
γωνίες). Σχεδιάζουµε τις διαγωνίους του ΑΓ, Β∆ και
µε το διαβήτη ή µε το υποδεκάµετρο διαπιστώνουµε
ότι ΑΓ = ∆Β
Να κατασκευάσετε έναν ρόµβο ΑΒΓ∆ ,να φέρετε τις διαγωνίους του και να µετρή-
σετε την γωνία που σχηµατίζουν.
Λύση
Σχεδιάζουµε µία γωνία xAy. Στην πλευρά Ax παίρνουµε ευθ. τµήµα ΑΒ. Στην πλευρά
Αy παίρνουµε ευθ. τµήµα Α∆ = ΑΒ. Από το ∆ φέρνουµε
παράλληλη της Αx Από το Β φέρνουµε παράλληλη της Αy
και έστω Γ το σηµείο τοµής των παραλλήλων ευθειών που
φέραµε. Το τετράπλευρο ΑΒΓ∆ που κατασκευάστηκε είναι
παραλληλόγραµµο (έχει τις απέναντι πλευρές του παρ/λες)
και έχει όλες τις πλευρές του ίσες άρα είναι ρόµβος. Σχεδιά-
ζουµε τις διαγωνίους του ΑΓ, ∆Β και διαπιστώνουµε ότι η
ΑΓ είναι κάθετη στην Β∆.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
6. Να γράψετε κύκλο (Κ,ρ). Αν ΑΒ, Γ∆ δύο ισές χορδές του κύκλου (Κ,ρ). Να δικαιολογίσετε ότι:
α. Τα τρίγωνα ΚΑΒ και ΚΓ∆ είναι ίσα.
β. Οι γωνίες ΑΚΒ
ˆ και ∆ΚΓ
ˆ είναι ίσες.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
16. Να κατασκευάσετε ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓ∆ το οποίο έχει µεγάλη βάση ∆Γ = 8cm,
∆ˆ = Γˆ = 600 και µη παράλληλες πλευρές Α∆ = ΒΓ = 4 cm.
α. να µετρήσετε τις γωνίες Α,ˆ Β
ˆ του τραπεζίου.
β. να φέρετε τις διαγωνίους του τραπεζίου και να τις µετρήσετε. Τι παρατηρείτε;
17. Να κατασκευάσετε ένα ορθογώνιο ΑΒΓ∆ µε ΑΒ = 7cm και Α∆ = 5cm. Να φέρετε τις
διαγωνίους του ΑΓ, ∆Β και να τις µετρήσετε. Τι παρατηρείτε;
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
20. Ενός παραλληλογράµµου ΑΒΓ∆ η περίµετρος είναι ίση µε 44cm και η πλευρά
του ΑΒ είναι 11cm. Να αποδείξετε ότι είναι ρόµβος και κατόπιν να κατασκευά-
σετε το ρόµβο.
A Â
0
21. Να υπολογίσετε τις γωνίες του παραλληλογράµ- 70
22. Nα σχεδιάσετε έναν κύκλο (Ο,ρ) και µία ακτίνα του ΟΑ. Αν η µεσοκάθετος της ΟΑ
τέµνει τον κύκλο στα σηµεία Κ,Λ να σχεδιάσετε το τετράπλευρο ΟΚΑΛ, να µετρή-
σετε τις πλευρές του και να παρατηρήσετε ότι είναι ρόµβος.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
α. Πότε ένα τετράπλευρο λέγετε παραλληλόγραµµο;
β. Ποιές είναι οι ιδιότητες του παραλληλογράµµου;
γ. Πότε ένα παραλληλόγραµµο είναι ορθογώνιο, ρόµβος ή τετράγωνο;
Ερώτηση 2
α. Πότε ένα τετράπλευρο λέγεται τραπέζιο και πoιές είναι οι βάσεις του τραπεζίου;
β. Πότε ένα τραπέζιο είναι ισοσκελές ;
Άσκηση 1
Να κατασκευάσετε γωνία 64 ο και κατόπιν µε κανόνα και διαβήτη να φέρετε τη
διχοτόµο της.
Άσκηση 2
Να κατασκευάσετε ένα παραλληλόγραµµο ΑΒΓ∆ στο οποίο να είναι ΑΒ = 7cm,
A∆ = 4cm και Α̂ = 600 . Να σχεδιάσετε και να µετρήσετε τα ύψη του.
Άσκηση 3
Να κατασκευάσετε ένα τραπέζιο ΑΒΓ∆ µε βάσεις ΑΒ = 4cm, Γ∆ = 10cm και ύψος
ΑΚ = 5cm.
Ίσα σχήµατα - Ίσα τρίγωνα - Κατασκευές µε κανόνα και διαβήτη - Είδη τετραπλεύρων - Ιδιότητες του
παραλληλογράµµου
taexeiola.blogspot.com
taexeiola.blogspot.com
õ õ
B Ã
Ä Ä B Ã
A B
Ένα τρίγωνο έχει εµβαδόν 64 cm2 και ένα από τα ύψη του είναι 40mm. Να υπολογι-
στεί η πλευρά στην οποία αντιστοιχεί αυτό το ύψος.
Λύση
Από υπόθεση έχουµε Ε = 64 cm2 και υ = 40mm = 4cm οπότε:
Θέτουµε ΒΓ = β
1
Ε = β·υ
2
1
64 = β·4
2
4
64 = β
2
64 = 2β
β = 64 : 2
β = 32cm
Ένα ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ έχει εµβαδόν 800mm2. Aν AB = AΓ = 5cm και ΒΓ = 8cm
να υπολογιστούν τα ύψη του.
Λύση
Από υπόθεση έχουµε E = 800mm2 = 8cm2, AB = AΓ = 5cm, ΒΓ = 8cm οπότε
β·υ β·υ
Ε= Ε=
2 2
8·υ 5·υ
8= 8=
2 2
8 = 4·υ 8 = 2,5·υ
υ = 8 : 24 υ = 8 : 2,5
Bτ = 2cm υ = 3, 2cm
A∆ = 3, 2cm
ΑΒ·ΑΓ ΒΓ·Α∆
Ε= Ε=
2 2
6·ΑΓ 10·Α∆
24 = 24 =
2 2
24 = 3·ΑΓ 24 = 5·Α∆
ΑΓ = 24 : 3 Α∆ = 24 : 5
ΑΓ = 8 Α∆ = 4,8
Να βρεθεί το εµβαδόν του παραλληλογράµµου που έχει βάση β = 5,8 και ύψος υ = 32mm.
Λύση
Ισχύει β = 5,8cm = 58mm και υ = 32mm . Άρα Ε = β.υ = 58mm.32mm = 1856mm2
Ένα παραλληλόγραµµο και ένα ορθογώνιο έχουν το ίδιο εµβαδόν και την ίδια
περίµετρο. Το ορθογώνιο έχει διαστάσεις 6cm και 8cm. Αν η µία πλευρά του
παραλληλογράµµου είναι 4 cm, να βρεθούν τα ύψη του.
Λύση
Η περίµετροςκαι το εµβαδόν του ορθογωνίου είναι:
Π παρ. = 2x + 2·4
28 = 2x + 8
28 − 8 = 2x
2x = 20
x = 20 : 2
x = 10
E τετρ. = E παρ.
25 = 12,5·υ
υ = 25 :12,5
υ = 2cm
Λύση
β+Β
α. Ε = ·υ A 7,6cm B
2
12, 4 + 7, 6
32 = ·υ 2
2 E = 32cm
32 = 10·υ
Ä Ã
υ = 32 :10 12,4cm
υ = 3, 2
β. B = 66mm = 6,6cm
K 3,4cm Ë
β+Β
Ε= ·υ
2 E = 10,5cm
2
6, 6 + 3, 4
10,5 = ·υ N M
2 66mm = 6,6cm
10,5 = 5·υ
υ = 10,5 : 5
υ = 2,1
H µεγάλη βάση ενός τραπεζίου είναι πενταπλάσια από την µικρή βάση. Αν το
ύψος του τραπεζίου είναι 2,5cm και το εµβαδόν 75 cm2. Να υπολογιστούν οι δύο
βάσεις του.
Λύση
Έστω x η µικρή βάση του τραπεζίου, τότε επειδή η µεγάλη
βάση του τραπεζίου είναι πενταπλάσια της µικρής θα ισχύει
Β = 5x και υ = 2,5cm, Ε = 75cm2 οπότε
β+Β
Ε= ·υ
2
5x + x
75 = ·2,5
2
6x
75 = ·2,5
2
75 = 3x·2,5
75 = 7,5x
x = 75 : 7,5
x = 10
A ÂA Â A Â
E = 4cm2 E = 45cm
2
E = 20cm
2
2cm
y x 5cm
x 3cm 2cm x
4cm
Ä Ã Ä y Ã Ä y Ã
4cm
A Â A Â
E=; E=;
5cm
6cm x
5cm 6cm
3cm
Ä Ã Ä 8cm Ã
x
A 7cm H Â
4. Αν το εµβαδόν του τραπεζίου είναι 50cm2 να
βρείτε το ύψος του τραπεζίου και το εµβαδόν
του τετραγώνου ΑΗΖΕ (ΑΒ = 7, ∆Γ = 13).
Ä Ã
E 13cm Z
A Â A
x
2cm
Ä Ã Â y
Ã
5cm Ä
A A Â
z 6cm x
2cm
3cm
4cm
Â Ã Ä Ã
Ä y 9cm
8. Ένα τρίγωνο έχει εµβαδόν 24cm2. Aν το ύψος του Α∆ είναι 3cm, να βρεθεί η αντί-
στοιχη βάση.
9. Aν η βάση ενός τριγώνου είναι διπλάσια από το αντίστοιχο ύψος και το εµβαδόν του
είναι 16 cm2, να βρεθούν η βάση και το αντιστοιχο ύψος του.
10. Ένα τρίγωνο έχει εµβαδόν Ε = 48 cm2 και το ένα ύψος του είναι 80mm. Να βρεθεί
η αντίστοιχη βάση.
11. Ένα ορθογώνιο τρίγωνο έχει κάθετες πλευρές 30mm και 4cm και υποτείνουσα 5cm.
Να υπολογίσετε το εµβαδόν του και το ύψος που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα.
12. Oι βάσεις ενος τραπεζίου διαφέρουν κατα 4cm και το ύψος του είναι υ = 12cm. Αν
το εµβαδόν του είναι Ε = 120cm2, να βρεθούν οι βάσεις του.
13. Ένα παραλληλόγραµµο έχει εµβαδόν 28 cm2 και περίµετρο 24cm. Αν η µία πλευρά
του είναι 7cm να βρεθεί η άλλη πλευρά του και τα ύψη του.
14. Η µεγάλη βάση ενός τραπεζίου είναι τριπλάσια από την µικρή. Αν το ύψος του
είναι 2,2cm και το εµβαδόν του 44 cm2, να βρεθούν οι δύο βάσεις του.
15. Ένα ισοσκελές τρίγωνο έχει περίµετρο 28cm και εµβαδόν 24cm2. Αν η βάση του
είναι 8 cm να υπολογιστούν οι ίσες πλευρές και τα ύψη του τριγώνου.
16. Σε ένα ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (είναι ΑΒ = 5cm ΑΓ = 12cm και το ύψος που
αντιστοιχεί στην υποτείνουσα είναι ΑΚ = 4,6cm. Να υπολογίσετε το µήκος της
υποτείνουσας.
17. Σε ένα ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (είναι ΑΓ = 12cm). Αν το εµβαδό του είναι 96cm2,
να υπολογίσετε την άλλη κάθετη πλευρά του τριγώνου.
18. Το εµβαδόν ενός τριγώνου είναι 18dm2 και ένα από τα ύψη του είναι 300mm. Να
υπολογιστεί η πλευρά στην οποία αντιστοιχεί το ύψος αυτό.
19. Ένα τετράγωνο έχει το ίδιο εµβαδόν µε ένα τρίγωνο. Αν η βάση του τριγώνου είναι
12,5cm και το αντίστοιχο ύψος 4cm, να υπολογιστούν το εµβαδόν του τριγώνου, η
πλευρά του τετραγώνου και η περίµετρος του τετραγώνου.
20. Aν το ύψος ενός τριγώνου είναι τετραπλάσιο από την αντίστοιχη βάση και το
εµβαδόν είναι 50cm2, να βρεθούν η βάση και το αντίστοιχο ύψος του τριγώνου.
21. Η περίµετρος ενός παραλληλογράµµου είναι 120cm και η µία πλευρά του 20cm.
Αν το εµβαδόν του είναι 240cm2, να υπολογίσετε τα ύψη του παραλληλογράµµου.
23. Η περίµετρος ενός ισόπλευρου τριγώνου είναι 18m και το ύψος του 5,196m. Να
βρείτε το εµβαδό του.
24. Θέλουµε να στρώσουµε το σαλόνι του σπιτιού µας σχήµατος ορθογωνίου, που
έχει µήκος 10,56m και πλάτος 4,96m, µε τετράγωνα πλακάκια πλευράς 0,3m. Πόσο
είναι το εµβαδό του δωµατίου, του πλακακιού και πόσα πλακάκια θα χρειαστού-
µε;
25. Ο κ. Βαγγέλης έβαλε τζάµια µε διαστάσεις 1,85m και 1,15m στις 5 µπαλκονόπορ-
τες του καινούριου σπιτιού του. Πόσα € θα πληρώσει, αν το κάθε τετραγωνικό
µέτρο τζαµιού στοιχίζει 30€;
26. Ο κήπος του σχολείου σχήµατος ορθογωνίου έχει εµβαδό 81,875m2. Αν το µήκος
του είναι 12,5m ,πόσα µέτρα είναι το πλάτος του;
Ερώτηση 1
Να δείξετε ότι το εµβαδόν ενός ορθογωνίου τριγώνου είναι ίσο µε το ηµιγινόµενο
των κάθετων πλευρών του.
Ερώτηση 2
α. Πως υπολογίζεται το εµβαδόν τριγώνου και του παραλληλογράµµου;
β. Πως υπολογίζεται το εµβαδόν του τραπεζίου;
Άσκηση 1
Να υπολογιστεί το εµβαδόν τραπεζίου µε µεγάλη βάση 35cm και µικρή βάση κατά
8cm µικρότερη, αν το ύψος του τραπεζίου είναι 10cm.
Άσκηση 2
Να υπολογισθούν τα ύψη παραλληλογράµµου, που έχει µία πλευρά 5cm, περίµετρο
26cm και εµβαδόν 20cm2.
Άσκηση 3
Να υπολογιστεί το ύψος που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα ορθογωνίου τριγώνου,
που έχει κάθετες πλευρές 6cm, 8cm και υποτείνουσα 10cm.
ÊåöÜëáéï 8ï
Ïé
Ïé ñçôïß
ñçôïß áñéèìïß
áñéèìïß
á
· ÓõíôåôáãìÝíåò óçìåßïõ
· Áðüëõôç ôéìÞ ñçôïý áñéèìïý - Áíôßèåôïé áñéèìïß
· Óýãêñéóç ôùí ñçôþí áñéèìþí
Τι συµβολίζουµε µε το Ζ*
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Από δύο θετικούς αριθµούς µεγαλύτερος είναι αυτός που έχει την µε-
γαλύτερη απόλυτη τιµή.
Από δύο αρνητικούς αριθµούς µεγαλύτερος είναι αυτός που έχει την
µικρότερη απόλυτη τιµή.
Κάθε θετικός αριθµός είναι µεγαλύτερος από κάθε αρνητικό αριθµό.
Το µηδέν είναι µεγαλύτερο από κάθε αρνητικό και µικρότερο από κάθε θετικό αριθµό.
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Να βρείτε ποιοι από τους παρακάτω αριθµούς είναι θετικοί και ποιοί είναι αρνητικοί;
3 2
+8, –3,5, +0,33, 0, –0,001, + , - 5
5 7
Λύση
3
Θετικοί είναι οι αριθµοί +8, +0,33, +
5
2
Αρνητικοί είναι οι αριθµοί –3,5, –0,001, − 5
7
Το µηδέν δεν είναι ούτε θετικός ούτε αρνητικός αριθµός.
Σε µία πόλη έχει παρατηρηθεί ότι η ελάχιστη θερµοκρασία κατά τις πρώτες πρω-
ινές ώρες του χειµώνα φτάνει –9 0C, ενώ το καλοκαίρι +15 0C. Αν µε x συµβολίσου-
µε τις τιµές της ελάχιστης θερµοκρασίας σε βαθµούς κελσίου, να γράψετε τις ακέ-
ραιες τιµές που µπορεί να πάρει η µεταβλητή x.
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Λύση
Η µεταβλητή x µπορεί να πάρει τις τιµές –9, –8, –7, –6, –5, –4, –3, –2, –1, 0, +1, +2, +3,
+4, +5, +6, +7, +8, +9, +10, +11, +12, +13, +14, +15
1 2
Nα τοποθετήσετε τους αριθµούς –5, +9, –8, –3,1 +2,5, –3 , + 2 πάνω στον άξονα.
5 3
Λύση
1
-8 -5 3,1 2,5 +3 9
5
-9 -7 -6 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
-3, 1 2
2
3
à = +6 Ä = –2 Z E
-9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
A = +0,5 B = +2,5
Λύση
Α – 8, 4 Β – 3,3 Γ − 6,5 ∆ –1,9 Ε7,8 Ζ2, 7
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
3 2 1 3
Να βρείτε την απόλυτη τιµή των αριθµών 3, –2, +5, –9, 0, –1,3 , +0.5, - , + , – 3 , + 5
5 7 2 8
Λύση
Είναι: |3| = 3, |–2| = 2, |+5| = 5, |–9| = 9, |0| = 0, |–1,3| = 1,3 ,
3 3 2 2 1 1 3 3
|+0,5| = 0,5 , − = , + = , −3 =3 , +5 =5 .
5 5 7 7 2 2 8 8
Να βρείτε:
α. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη του 5.
β. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη ή ίση του 6.
Λύση
Οι αριθµοί που έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη από 5 είναι :
–4, –3, –2, –1, 0, 1, +2, +3, +4.
Οι αριθµοί που έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη ή ίση του 6 είναι :
–6, –5, –4, –3, –2, –1, 0, 1, +2, +3, +4, +5, +6.
Να βρείτε έξι διαφορετικούς ρητούς αριθµούς που να έχουν απόλυτη τιµή µεγαλύ-
τερη του 5.
Λύση
Ρητοί αριθµοί µε απόλυτη τιµή µεγαλύτερη του 5 είναι άπειροι. Έξι απ’αυτούς είναι οι:
–8, –9,2, +7,3, +12,1, –10, –12,1
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Να συγκριθούν οι αριθµοί:
α. –8, –13 β. +10, –20 γ. +30, 0, –13
Λύση
α. Οι αριθµοί –8, –13 είναι αρνητικοί οπότε µεγαλύτερος είναι ο αριθµός µε την µικρότε-
ρη απόλυτη τιµή και επειδή |–8| = 8, |–13| = 13 και 8 < 13 συµπεραίνουµε ότι –13 < – 8.
β. Επειδή ο αριθµός 10 είναι θετικός και ο αριθµός –20 είναι αρνητικός (και ως γνωστόν
κάθε θετικός ειναι µεγαλύτερος από κάθε αρνητικό) συµπεραίνουµε ότι –20 < +10.
γ. Επειδή το µηδέν είναι µεγαλύτερο από κάθε αρνητικό και µικρότερο από κάθε θετικό
αριθµό προκύπτει ότι –13 < 0 < +30.
Να γράψετε στη σειρά από το µικρότερο προς το µεγαλύτερο τους αριθµούς: –8, +0,08, –5,
+7, –3,3, +4,8, –0,2, +0,2, –0,3 και κατόπιν να τους τοποθετήσετε πάνω στον άξονα
Λύση
Οι αριθµοί –8, –5, –3,3, –0,2, –0,3 ειναι αρνητικοί και ως γνωστόν µικρότερος είναι αυτος
που έχει µεγαλύτερη απόλυτη τιµή άρα έχουµε τη διάταξη –8 < –5 <–3,3 < –0,3 < –0,2.
Από τους θετικούς +0,08, +10, +7, +4,8, +0,2, +0,08 µεγαλύτερος είναι ο αριθµός µε
την µεγαλύτερη απόλυτη τιµή άρα: +0,08 < +0,2 < +4,8 < +7
Έχουµε λοιπόν: –8 < –5 < –3,3 < –0,3 < –0,2 < +0,08 < +0,2 < +4,8 < +7
Η διάταξη των παραπάνω αριθµών στον άξονα φαίνεται στο παρακάτω σχήµα.
–8 –5 –0,2 0,08
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Να συµπληρώσετε τα κενά (...) µε ένα από τα σύµβολα <, =, > έτσι ώστε η σχέση που
προκύπτει να είναι αληθής.
α. –7 .....–10 ε. –8......–|–8|
β. –8......–3 στ. 9......|–(–9)|
γ. 10......–20 ζ. -13......–|–13|
δ. 3......|–3| η. -0,1......|–0,1|
Λύση
α. –7 > –10 β. –8 < –3
γ. 10 > –20 δ. 3 = |–3|
ε. –8 = –|–8| (επειδή |–8| = 8) στ. 9 = |–(–9)| |–(–9)| = |9| = 9
ζ. –13 = – |–13| ( −13 = 13) η. −0,1 < −0,1 ( −0,1 = 0,1)
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
1. Να εκφράσετε µε την βοήθεια των προσήµων τους αριθµούς κέρδη 3000 €, ζηµία
5000 €, δαπάνες 30.000 €, αύξηση θερµοκρασίας 5 0C, µείωση της θερµοκρασίας 3 0C,
αύξηση του ύψους κατα 10cm, 500π.Χ.
3. Ποιοί από του παρακάτω αριθµούς είναι θετικοί και ποιοι είναι αρνητικοί –20, 0,
1 2
–3, +9, –8,2, +3, 5, − , −3
2 5
4. Να βρείτε ποιοι από τους αριθµούς –9, +5, +2, -3 , +9 , +3, –5,6, +7,1 είναι
οµόσηµοι µε τον: α. +3 β. –2.
1 2 2
5. Να χωρίσετε τους αριθµούς –3, +2,2, –5,2, –7, +2, –9, −5 , + 7 , − 9
3 5 7
σε δύο οµάδες οµόσηµων αριθµών.
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
10. Να βρείτε:
α. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη του 4.
β. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη ή ίση του 4.
γ. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη ή ίση του µηδενός.
δ. όλους τους ακέραιους αριθµούς πού έχουν απόλυτη τιµή µικρότερη του µηδενός.
11. Να βρείτε έξι διαφορετικούς θετικούς ρητούς αριθµούς που να έχουν απόλυτη τιµή
µεγαλύτερη του 3.
12. Να βρείτε έξι διαφορετικούς αρνητικούς ρητούς αριθµούς που να έχουν απόλυτη
τιµή µεγαλύτερη του 8.
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
18. ∆ύο σηµεία Α, Β του άξονα παριστάνουν δύο αντίθετους αριθµούς. Αν η απόσταση
τους είναι ίση µε 30 µονάδες, να βρείτε ποιούς αριθµούς παριστάνουν τα σηµεία αυτά.
20. Να γράψετε στη σειρά από το µικρότερο προς το µεγαλύτερο τους αριθµούς:
–9, +11, +1,08, –4, +8, –4,3, +5,8, –0,3, +0,3, –0,4
και κατόπιν να τους τοποθετήσετε πάνω στον άξονα.
23. Να συµπληρώσετε τα κενά (...) µε ένα από τα σύµβολα <, =, > έτσι ώστε η σχέση
που προκύπτει να είναι αληθής.
α. –8 .....–10 β. –9......–7 γ. 10......–30 δ. 5......|–5|
ε. –9......–|–9| στ. –6......–|–(–6)| ζ. 12......–|–12| η. –0,3......|–0,3|
24. Αν για την µεταβλητή x ισχύει |x| < 5, να βρείτε όλες τις ακέραιες τιµές της
µεταβλητής x.
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
Ερώτηση 1
α. Ποιοί αριθµοί ονοµάζονται θετικοί και ποιοί αρνητικοί;
β. Ποιοί αριθµοί λέγονται αντίθετοι; Πως συµβολίζεται ο αντίθετος ενός ρητού
αριθµού α;
Ερώτηση 2
α. Τι ονοµάζουµε απόλυτη τιµή ενός ρητού αριθµού α;
β. Με τι ισούται η απόλυτη τιµή ενός θετικού αριθµού, ενός αρνητικού και του
µηδενός;
Άσκηση 1
Να συµπληρώσετε τα κενά (.......) µε ένα από τα σύµβολα <, =, > έτσι ώστε η σχέση που
προκύπτει, να είναι αληθής.
α. –7.....–3 β. –9.....–6 γ. 9.....–6
δ. 0.....|–5| ε. –3.....|–3| στ. –5.....–|–5|
ζ. 13.....0 η. –13.....13
Άσκηση 2
Να γίνουν οι πράξεις: α. |–5| + |–3| + |–9|
β. |–8| – |–4| + |–15|
γ. |–13,5| + |3,5| – |–3,1|
Οι θετικοί και αρνητικοί αριθµοί - Παράσταση των ρητών µε σηµεία µιας ευθείας - Συντεταγµένες
σηµείου - Απόλυτη τιµή ρητού αριθµού - Αντίθετοι αριθµοί - Σύγκριση των ρητών αριθµών
taexeiola.blogspot.com
ë éïìÜèçì
éâ · Ðñüóèåóç ñçôþí áñéèìþí
25
Â
Λύση
α. (+3) + (+4) = +7 β. (+2,2) + (+3,1) = +5,3 γ. (–5) + (–8) = –13
δ. (–3,4) + (–8,2) = –11,6 ε. (–10) + (0) = –10 στ. (+5) + (–2) = +3
ζ. (+9) + (–12) = –3 η. (–2,5) + (+7,3) = +4,8 θ. (–0,8) + (+0,8) = 0
2 6 4
ι. + + - = -
5 5 5
Αν |x + 3| = 4 είναι:
x+3=4 ή x + 3 = –4
οπότε x=4–3 ή x = –4 –3
Άρα x=1 ή x = –7
1. Να υπολογίσετε τα αθροίσµατα:
1. ( +3) + ( +7 ) 2. ( +9 ) + ( +10 ) 3. ( −8 ) + ( −13) 4. ( −12 ) + ( −31)
9. ( −12 ) + ( +13) 10. ( +10 ) + ( −7 ) 11. ( +8) + ( −3) 12. ( −13) + ( +15 )
2 1
16. ( −15,3) + ( +7,5) 17. ( −17, 4 ) + ( +19,1) 18. − + +
3 5
2 7 2 1
19. − + + 20. − + ( +0, 2 ) 21. + + ( −0,31)
5 3 3 2
2. Να προσθέσετε καθένα από τους αριθµούς: –3, –5, +6 µε καθένα από τους αριθ-
µούς: +3, +5, -6
5. Να συµπληρωθεί ο πίνακας:
2 3 1 1 1
10. Αν x = − + , y = −3 + 4 και z = −2 + +3 να υπολογίσετε τις
5 5 2 2 5
παραστάσεις: A = x + y, B = x + z, Γ=y+z
6 3 2 3 1 2 2 1
ε. − − − στ. − − − ζ. − − − η. − − −
7 8 5 8 2 3 5 7
2 5 1 2 1 7 3 5
θ. − − + ι. − − + ια. + − − ιβ. − − +
3 7 5 3 8 5 8 4
2 1 5 1 7 2
ιγ. − + 3 ιδ. + + ( −0, 2 ) ιε. −2 + (0,1) ιζ. +3 + − ιη. 0 +
7 5 7 2 2 5
15. Η µέγιστη θερµοκρασία µίας περιοχής το καλοκαίρι είναι 40οC και η ελάχιστη το χειµώνα
είναι –10 0C. Να βρείτε τη διαφορά ανάµεσα στη µέγιστη και την ελάχιστη θερµοκρασία.
16. Ένας αθλητής καταδύσεων εκτελεί κατάδυση από βατήρα ύψους 10m, και φτάνει
σε βάθος 3,70 m.Να βρείτε πόσο απέχει ο βατήρας από το σηµείο στο οποίο έφτα-
σε ο αθλητής.
18. Ποιόν αριθµό πρέπει να προσθέσουµε στο –4 για να βρούµε άθροισµα ίσο µε:
α. –5 β. –6 γ.10 δ. –16
1 1 3
ε. 0.6 στ. 2,1 – (–2,2) ζ. − ( −0, 2 ) η. − −2
2 2 5
19. Να βρείτε από ποιόν αριθµό πρέπει να αφαιρέσουµε το (–5) για να βρούµε διαφορά
1 1 3
α. –2 β. –3 γ. +7 δ. − ( −0, 2 ) ε. − −2
2 2 5
2 3 1 1 1
27. Αν x = − − − , y = −3 − ( −2 ) και z = −3 − −2 ,
3 2 2 3 4
να υπολογίσετε τις παραστάσεις:
A = x – y, B = y – z, Γ = z – x, ∆ = Α + Β + Γ.
β. (+|–5|) – (–|–4|)
Ερώτηση 1
α. Πως προσθέτουµε δύο οµόσηµους αριθµούς;
β. Πως προσθέτουµε δύο ετερόσηµους αριθµούς;
Ερώτηση 2
α. Πως αφαιρούµε δύο ακεραίους;
β. Τι ονοµάζουµε διαφορά του ρητού αριθµού β από τον ρητό αριθµό α;
Άσκηση 1
Να γίνουν οι πράξεις:
α. (+3) + (+4) β. (+5) + (–8) γ. (–8) + (–9) δ. (–10) + (+18)
1 1 2 2 1
ε. (–3) + στ. −2 + +3 ζ. + − η. (–0,33) + (+1,22)
3 3 5 5 4
Άσκηση 2
Να υπολογισθούν οι διαφορές α – β και β – α αν:
α. α = –3 και β = –5 β. α = +7 και β = –4 γ. α = –0,5 και β = +0,7
Άσκηση 3
Να αντικαστήσετε µε κατάλληλα πρόσηµα τα τα κενά (...) ώστε να προκύψουν αληθείς
ισότητες.
α. (+4) – (...9) = –5 β. (...4) – (+3) = –7
γ. (...4) – (–9) = +5 δ. (...5) – (–4) = +9
Άσκηση 4
Να συµπληρώσετε κατάλληλα τα κενά (...) ώστε να προκύψουν αληθείς ισότητες.
α. (+3) – (–...) = ... 8 β. (–...) – (+9) = ... 12 γ. (...) – (–5) = –1