Τι ονομάηουμε αντικείμενεσ θμιευκείεσ και να τισ ςχεδιάςετε .

Αντικείμενεσ θμιευκείεσ λζγονται οι θμιευκείεσ οι οποίεσ:

Ζχουν κοινι αρχι,
βρίςκονται ςτθν ίδια ευκεία και
δεν ζχουν άλλο κοινό ςθμείο .

x’ Α x
Αxϋ , Αx αντικείμενεσ θμιευκείεσ .

Τι ονομάηουμε μζςο ενόσ ευκφγραμμου τμιματοσ;

Μζςο M, ευκφγραμμου τμιματοσ AB ονομάηουμε το ςθμείο , που

το χωρίηει ςε δφο ίςα ευκφγραμμα τμιματα: ΑΜ=ΜΒ .

Α M B
 Ποιο τρίγωνο λζγεται ιςοςκελζσ;

Ιςοςκελζσ λζγεται το τρίγωνο που ζχει δυο πλευρζσ ιςεσ .

Α

ΑΒ=ΑΓ

Β Γ
Ποιεσ γωνίεσ του ιςοςκελοφσ τριγϊνου είναι ίςεσ;
Οι γωνίεσ τθσ βάςθσ : ⦛Β=⦛Γ .
Ποιο τρίγωνο λζγεται ιςόπλευρο;

Ιςόπλευρο λζγεται το τρίγωνο που ζχει όλεσ τισ πλευρζσ

του ιςεσ .
Α

ΑΒ=ΒΓ=ΑΓ

Β Γ

Τι γνωρίηετε για τισ γωνίεσ του ιςόπλευρου τριγϊνου;

Είναι όλεσ ιςεσ : ⦛Α=⦛Β=⦛Γ=600 .

Στθν πρϊτθ ςτιλθ του παρακάτω πίνακα δίνονται κάποιεσ

γωνίεσ και ςτθ δεφτερθ οι ιδιότθτεσ τουσ.
Να αντιςτοιχίςετε κάκε ςτοιχείο τθσ Α ςτιλθσ με ζνα ςτοιχείο
τθσ Β ςτιλθσ .
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
Α. Ορκι γωνία α. Οι πλευρζσ τθσ είναι αντικείμενεσ θμιευκείεσ
Β. Ευκεία γωνία β. Οι πλευρζσ τθσ ςυμπίπτουν
Γ. Πλιρθσ γωνία γ. Οι πλευρζσ τθσ είναι κάκετεσ
Δ. Αμβλεία γωνία δ. Γωνία μικρότερθ τθσ ορκισ
Ε. Οξεία γωνία ε. Γωνία μεγαλφτερθ τθσ ορκισ

Να αντιςτοιχίςετε κάκε γωνία τθσ Α ςτιλθσ του παρακάτω

πίνακα με το μζτρο τθσ που βρίςκεται ςτθν Β ςτιλθ.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
ο
Α. Ορθή γωνία α. 0
Β. Ευθεία γωνία β. 100ο
Γ. Πλήρης γωνία γ. 360ο
Δ. Μηδενική γωνία δ. 90ο
ε. 180ο

Τι ονομάηουμε διχοτόμο μιασ γωνίασ;

Διχοτόμοσ μιασ γωνίασ ΑΟΒ λζγεται θ ευκεία ΟΔ που

διζρχεται από τθ κορυφι τθσ γωνίασ και τθ χωρίηει ςε δυο ιςεσ
γωνίεσ .
Α 1
ΑΟΔ= ΔΟΒ=2 ΑΟΒ

Ο Δ

Β
 Ποιεσ γωνίεσ λζγονται εφεξισ; Να ςχεδιάςετε δυο εφεξισ γωνίεσ.

Εφεξισ λζγονται δυο γωνίεσ που ζχουν κοινι κορυφι, μια κοινι
πλευρά και τισ μθ κοινζσ πλευρζσ εκατζρωκεν τθσ κοινισ.
Με απλά λόγια: εκεί που «τελειϊνει θ μια «αρχίηει» θ άλλθ .

Ο Ε

Οι ΑΟΕ και ΕΟΒ

είναι εφεξισ γωνίεσ .
Β

Όταν γωνίεσ με την παραπάνω ιδιότητα είναι περιςςότερεσ από

δυο, τότε λζγονται διαδοχικζσ .

Ποιεσ γωνίεσ λζγονται παραπλθρωματικζσ; Να ςχεδιάςετε δυο

εφεξισ και παραπλθρωματικζσ γωνίεσ.

Παραπλθρωματικζσ λζγονται δυο γωνίεσ που ζχουν άκροιςμα

1800 .

Β
Οι ΑΟΒ και ΒΟΓ είναι εφεξισ
και παραπλθρωματικζσ γωνίεσ .
Ιςχφει ΑΟΒ + ΒΟΓ=1800 .

Α Ο Γ

Ποιεσ γωνίεσ λζγονται ςυμπλθρωματικζσ; Να ςχεδιάςετε δυο

εφεξισ και ςυμπλθρωματικζσ γωνίεσ.
 υμπλθρωματικζσ λζγονται δυο γωνίεσ που ζχουν άκροιςμα 900 .

Α
Β
Οι ΑΟΒ και ΒΟΓ είναι εφεξισ
και ςυμπλθρωματικζσ γωνίεσ .
Ιςχφει ΑΟΒ + ΒΟΓ=900 .

Ο Γ

Ποιεσ γωνίεσ λζγονται κατακορυφιν;

Να δικαιολογιςετε ότι δυο κατακορυφιν γωνίεσ είναι ίςεσ.

Κατακορυφιν λζγονται δυο γωνίεσ ( ̂ ̂ ̂ ̂ ) που ζχουν κοινι

κορυφι και οι πλευρζσ τθσ μιασ είναι προεκτάςεισ των πλευρϊν τθσ
άλλθσ .
Οι κατακορυφήν γωνίεσ είναι ιςεσ .

Ιςχφει ότι :
𝜓̂ + 𝜔
̂ = 1800
ω ⇒ 𝜓̂ = 𝜑̂
ψ φ ̂ = 1800
𝜑̂ + 𝜔
z Ομοίωσ δείχνουμε ότι :
̂
𝑧̂ = 𝜔
Στο παρακάτω ςχιμα να γράψετε:
Τα ηευγάρια των εντόσ εναλλάξ γωνιϊν.
Τα ηευγάρια των εντόσ και επί τα αυτά γωνιϊν.
Τα ηευγάρια των εντόσ εκτόσ και επί τα αυτά γωνιϊν.

α β
γ δ

ε η
θ κ

Οι εντόσ εναλλάξ γωνίεσ είναι : η,γ ι ε,δ . Για αυτζσ τισ

γωνίεσ ιςχφει : η= γ και ε= δ .
Οι εντόσ και επί τα αυτά γωνίεσ είναι: δ,η ι γ,ε . Για αυτζσ τισ
γωνίεσ ιςχφει : η+ δ=1800 και ε+ γ =1800 .
Οι εντόσ εκτόσ και επί τα αυτά γωνίεσ είναι: κ,δ ι β,η ι α,ε ι
θ,γ . Για αυτζσ τισ γωνίεσ ιςχφει : κ= δ και β= η και …

Όταν δυο παράλλθλεσ ευκείεσ τζμνονται από μια τρίτθ, τότε

ποιεσ από τισ από τισ παρακάτω προτάςεισ είναι ςωςτζσ;

Οι εντόσ εναλλάξ γωνίεσ είναι παραπλθρωματικζσ.

Οι εντόσ και επί τα αυτά γωνίεσ είναι παραπλθρωματικζσ.
Οι εντόσ εναλλάξ γωνίεσ είναι ίςεσ.
Οι εντόσ εκτόσ και επί τα αυτά γωνίεσ είναι ίςεσ.
 ροτάςεισ :

Το άκροιςμα των γωνιϊν ενόσ τριγϊνου είναι ίςο με 1800 .

Ορκογϊνιο λζγεται το τρίγωνο που ζχει μια γωνία ορκι .
Αμβλυγϊνιο λζγεται το τρίγωνο που ζχει μια γωνία αμβλεία
Οξυγϊνιο λζγεται το τρίγωνο που ζχει όλεσ τισ γωνίεσ οξείεσ .

Ζνα τρίγωνο δεν μπορεί ζνα ζχει δυο ορκζσ γωνίεσ ι δυο αμβλείεσ
γωνίεσ , γιατί τότε το άκροιςμα των γωνιϊν του κα υπερζβαινε τισ
1800 .
Να δικαιολογιςετε ότι το άκροιςμα των γωνιϊν ενόσ τριγϊνου
είναι 180ο.

ω φ
ψ
Φζρουμε μια ευκεία παράλλθλθ ςτθ
βάςθ του τριγϊνου, ςθμειϊνουμε τισ
εντόσ εναλλάξ γωνίεσ που
εμφανίηονται και παρατθροφμε ότι:
̂ + 𝜓̂ + 𝜑̂ = 1800
𝜔
ω φ

Τι ονομάηουμε διάμεςο ενόσ τριγϊνου; Πόςεσ διαμζςουσ ζχει ζνα

τρίγωνο και πωσ λζγεται το ςθμείο τομισ τουσ ;

Διάμεςο ΑΜ ενόσ τριγϊνου ΑΒΓ ονομάηουμε τθν ευκεία που

ενϊνει τθ κορυφι Α του τριγϊνου με το μζςο Μ τθσ απζναντι
πλευράσ. Κάκε τρίγωνο ζχει τρεισ διαμζςουσ και το ςθμείο τομισ
τουσ λζγεται βαρφκεντρο .
Α

Γ
Μ
Β
 Τι ονομάηουμε διχοτόμο ενόσ τριγϊνου; Πόςεσ διχοτόμουσ ζχει
ζνα τρίγωνο και πωσ λζγεται το ςθμείο τομισ τουσ ;

Διχοτόμο ΑΔ ενόσ τριγϊνου ΑΒΓ ονομάηουμε τθν ευκεία που

διζρχεται από τθν κορυφι Α και διχοτομεί τθ γωνία Α του
τριγϊνου . Κάκε τρίγωνο ζχει τρεισ διχοτόμουσ και το ςθμείο
τομισ τουσ λζγεται ζκκεντρο .
Α

Γ
Δ
Β

Ποιεσ ευκείεσ λζγονται παράλλθλεσ;

Παράλλθλεσ λζγονται οι ευκείεσ που βρίςκονται ςτο ίδιο επίπεδο

και δεν ζχουν κανζνα κοινό ςθμείο .

Από ζνα ςθμείο που βρίςκεται εκτόσ ευκείασ (ε) πόςεσ

παράλλθλεσ ευκείεσ μποροφμε να φζρουμε προσ τθν ευκεία ε ;

Μποροφμε να φζρουμε μόνο μία παράλλθλθ ευκεία, με τον εξισ

τρόπο:

Α ε

Β δ
 Από το Α φζρουμε κάκετθ ςτθν (ε) τθν ΑΒ,
ςτθν ΑΒ φζρουμε κάκετθ ςτο ςθμείο Β τθν (δ).
Είναι .

Αν (ε) , (δ) είναι δυο ευκείεσ κάκετεσ ςε μία ευκεία (η) τότε ποια
κα είναι θ ςχετικι τουσ κζςθ ;

Θα είναι μεταξφ τουσ παράλλθλεσ.

ε
ε δ

Τι ονομάηουμε απόςταςθ ενόσ ςθμείου Α από μια ευκεία ε ;

Ονομάηουμε το μικοσ του ευκφγραμμου τμιματοσ ΑΒ που ενϊνει

το ςθμείο Α με τθν ευκεία ε και είναι κάκετο προσ αυτι.

ε
Β
 Τι ονομάηουμε φψοσ ενόσ τριγϊνου; Πόςα φψθ ζχει ζνα τρίγωνο;
Πϊσ λζγεται το ςθμείο τζμνονται ;

Ύψοσ ενόσ τριγϊνου ονομάηουμε τθν ευκεία που διζρχεται από

μια κορυφι του τριγϊνου και βαίνει κάκετα ςτθν απζναντι
πλευρά. Το τρίγωνο ζχει τρία φψθ και το ςθμείο που τζμνονται
λζγεται ορκόκεντρο.

αμβλυγϊνιο τρίγωνο

οξυγϊνιο τρίγωνο

ορκογϊνιο τρίγωνο
Τι ονομάηουμε κφκλο με κζντρο Κ και ακτίνα R ;

Είναι το ςφνολο των ςθμείων του επιπζδου, που απζχουν από το

Κ απόςταςθ ίςθ με R.

R
Κ

Τι ονομάηουμε κυκλικό δίςκο με κζντρο Κ και ακτίνα R;

Ονομάηουμε το τμιμα του επιπζδου που περικλείει ο κφκλοσ με

κζντρο Κ και ακτίνα R, μαηί με τθ γραμμι του κφκλου .

R
Κ

Τι ονομάηουμε χορδι ενόσ κφκλου και τι διάμετρο;

 Χορδι ΒΓ ενόσ κφκλου ονομάηουμε το ευκφγραμμο τμιμα
που ζχει τα άκρα του πάνω ςτον κφκλο.
Διάμετροσ (ΑΒ) ονομάηεται θ χορδι του κφκλου που περνάει
από το κζντρο του.

Α Β
Ο

Τι ονομάηουμε τόξο ΑΒ ενόσ κφκλου;

Ζνα τμιμα (κομμάτι) του κφκλου.

Α R
Κ
 Δίνεται ζνασ κφκλοσ με κζντρο Ο και ακτίνα R και μια ευκεία (ε).
Ποια μπορεί να είναι θ ςχετικι κζςθ τθσ ευκείασ ωσ προσ τον κφκλο;
Πωσ λζγεται αυτι θ ευκεία και πότε ζχει αυτι τθ κζςθ;

Μια ευκεία μπορεί να τζμνει τον κφκλο ςε δφο ςθμεία και τότε
λζγεται τζμνουςα του κφκλου. Αυτό ςυμβαίνει όταν θ απόςταςθ
του Ο από τθν ευκεία είναι μικρότερη τθσ ακτίνασ R .

ε
Ο

Μια ευκεία μπορεί να ζχει με τον κφκλο ζνα μόνο κοινό ςθμείο (Κ)
και τότε λζγεται εφαπτομζνη του κφκλου. Αυτό ςυμβαίνει όταν θ
απόςταςθ του Ο από τθν ευκεία είναι ίςη με τθν ακτίνα (ΟΚ=R).

Κ
ε

Μπορεί να μθν ζχει κανζνα κοινό ςθμείο. Αυτό ςυμβαίνει όταν θ

απόςταςθ του Ο από τθν ευκεία είναι μεγαλφτερθ τθσ ακτίνασ.

Ο
Τι ονομάηουμε μεςοκάκετο ενόσ ευκφγραμμου τμιματοσ και τι
ιδιότθτεσ ζχει;

Μεςοκάκετο (ε) ενόσ ευκυγράμμου τμιματοσ ΑΒ ονομάηουμε τθν

ευθεία που διζρχεται από το μζςο Μ του ευκυγράμμου
τμιματοσ και είναι κάκετθ ςε αυτό.

Κάκε ςθμείο τθσ μεςοκακζτου ιςαπζχει από τα άκρα του

ευκυγράμμου τμιματοσ, δθλαδι ΑΚ=ΒΚ .

Α Μ Β

Ποιο ςχιμα λζγεται παραλλθλόγραμμο ;

Ποιεσ είναι οι ιδιότθτεσ του παραλλθλογράμμου ;
Παραλλθλόγραμμο λζγεται το κυρτό τετράπλευρο που ζχει τισ
απζναντι πλευρζσ του παράλλθλεσ : ΑΒ ΓΔ και ΑΔ ΒΓ .

Α Β

Δ Γ

Οι ιδιότθτεσ του παραλλθλογράμμου είναι :

Οι διαγϊνιοι του διχοτομοφνται : ΑΚ=ΚΓ και ΔΚ=ΚΒ .

Οι απζναντι γωνίεσ του είναι ίςεσ : Α= Γ και Δ= Β
Οι απζναντι πλευρζσ του είναι ίςεσ : ΑΒ=ΓΔ και ΑΔ=ΒΓ .

Α Β

Δ Γ

Ποιο ςχιμα λζγεται ορκογϊνιο και ποιο ςχιμα λζγεται ρόμβοσ ;

Ποιεσ είναι οι ιδιότθτεσ τουσ ;

(παραλλθλόγραμμο) λζγεται το παραλλθλόγραμμο που

ζχει μια γωνία ορκι και λζγεται το παραλλθλόγραμμο που
ζχει δυο διαδοχικζσ πλευρζσ ίςεσ .
Το ορκογϊνιο φζρει όλεσ τισ
ιδιότθτεσ του
παραλλθλογράμμου και
επιπλζον :
Ζχει όλεσ τισ γωνίεσ του
ορκζσ .
Οι διαγϊνιοι του είναι
ιςεσ .
Ο ρόμβοσ φζρει όλεσ τισ ιδιότθτεσ του
παραλλθλογράμμου και επιπλζον :
Οι διαγϊνιοι του τζμνονται κάκετα .
Κάκε διαγϊνιοσ διχοτομεί τισ
αντίςτοιχεσ γωνίεσ .
Όλεσ οι πλευρζσ του είναι ιςεσ .

Ποιο ςχιμα λζγεται τετράγωνο και ποιεσ ιδιότθτεσ φζρει ;

Τετράγωνο λζγεται το παραλλθλόγραμμο που είναι ορκογϊνιο

και ρόμβοσ .Φζρει όλεσ τισ ιδιότθτεσ που αναφζραμε ςτα
παραλλθλόγραμμα, το ορκογϊνιο και τον ρόμβο .

Α Β

Δ Γ
Ιδιότθτεσ τετραγϊνου :

ΑΒ=ΒΓ=ΓΔ=ΔΑ και ΑΒ ΓΔ , ΑΔ ΒΓ .

AK=KΓ=KB=KΔ , AΓ=BΔ .

ΑΓ⊥ΒΔ .

Α= Β= Γ= Δ= ΒΚΓ=900 .

ΒΑΚ= ΔΑΓ=…=450 .