1

Ι.- ΢ΑΝ ΕΙ΢ΑΓΩΓΗ

1.- Η ΟΝΣΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΟ ΟΝ – ΣΟ ΕΙΝΑΙ – Η ΢ΤΝΕΙΔΗ΢Η

΢ηνλ Υάτληεγγεξ ζπλαληάκε ηελ «νληνινγηθή δηαθνξά», ηελ δηάθξηζε

δειαδή, κεηαμύ Δἶλαη, σο ηέηνηνπ θαη Όληνο σο ηέηνηνπ. ΢ηνλ Υάτληεγγεξ
αθόκε ρξσζηάκε ηελ παξαηήξεζε όηη νη Πξνζσθξαηηθνί, θάλνληαο ρξήζε ηεο
κεηνρήο Ἐόλ, έθαλαλ, ηαπηόρξνλα, κε ηελ δηζεκία ηεο Μεηνρήο δηάθξηζε ηνπ
ξεκαηηθνύ ηύπνπ Δἶλαη θαη ηνπ νλνκαζηηθνύ Όλ.
Η «νληνινγηθή δηαθνξά» ζηάζεθε απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηνλ
Φηιόζνθν. Με βάζε απηήλ ρώξηζε ηελ Ιζηνξία ηεο Μεηαθπζηθήο ζε πεξηόδνπο
Λήζεο ηνπ Δἶλαη θαη ζε πεξηόδνπο Α–ιήζεηαο ηνπ Δἶλαη. Λήζε επηθξαηεί όηα ηνλ
Όλ θαη ην Δἶλαη θαιύπηνληαη θαη Α–ιήζεηα όηαλ ην Όλ θαη ην Δἶλαη
εθθαιύπηνληαη, νδεγνύληαη ζηελ εκθάλεηα.
΢ηελ ζπδήηεζή καο ηαύηηζε κεηαμύ Όληνο – ΢πλείδεζεο θαη Δἶλαη δελ
πθίζηαηαη. Καη ηνύηνλ θαζόζνλ:
1ον Η ΢πλείδεζε – Όλ θιείλεη ζηνλ εαπηό ηεο θάζε Αηηία ηνπ εαπηνύ ηεο.
Δίλαη Απην–αηηία. Δίλαη Απην–Ύπαξμε.
2ον Ο Υάτληεγγεξ πηζηεύεη όηη ην Δἶλαη έρεη αλάγθε ην Όλ γηα λα θαλεξσζεί,
ην δε Όλ έρεη αλάγθε ην Δἶλαη γηα λα πθίζηαηαη. Η ΢πλείδεζε – Όλ έρεη,
ζηα ιεγόκελά καο, σο Δίλαη ην δη’ εαπηόλ Δἶλαη, όπσο ην νξίδεη ν
Υέγθει. Σνύην ην Δἶλαη δη’ εαπηόλ έρεη κε ην Δἶλαη, δηαιεθηηθή ζρέζε.
Καηά κελ ηνλ ζεηηθό ζπζρεηηζκό ζρεηίδεηαη κε απηό, θαηά δε ηνλ
αξλεηηθό απνηειεί Δαπηόηεηα ή όπσο αλαθέξεη ν Υέγθει, ηνλ Έλα.
Έηζη, ην Δἶλαη – δη΄εαπηόλ δελ απνηειεί ζηάδην ηνπ Δἶλαη, αιιά
δηαρσξίδεηαη ζαθώο από απηό.
3ον Ο ζαθέζηεξνο δηαρσξηζκόο κεηαμύ ΢πλείδεζεο – Όληνο θαη Δἶλαη, είλαη
ην γεγνλόο όηη ε ΢πλείδεζε ξίρλεηαη ηπραία κέζα ζην Δἶλαη, ρσξίο λα
μέξεη από πνύ έξρεηαη θαη πνύ ηελ νδεγεί ην «Πεπξσκέλν» ηεο. Δθείλν
κόλν πνπ μέξεη είλαη ην όηη έρεη σο Μνίξα λα νδεγεί ην Δἶλαη ζην
Φαίλεζζαη κέζα – ζηνλ – Κόζκν θαη κέζα – ζηελ – Ιζηνξία, κ’ έλα δηθό
 2

ηεο γίγλεζζαη. Βγάδνληαο ην Δἶλαη έμσ από ηελ απηάξθεηά ηνπ, ηελ
πιεξόηεηά ηνπ, ην ξεγκαηώλεη θαη ην νληνπνηεί.
Άξα, ξεγκαηώλεη θαη νληνπνηεί ην Δἶλαη.
Αιιά νλην–πνίεζε ηνπ Δἶλαη ζεκαίλεη όηη ε ΢πλείδεζε, κε ηελ ζέαζε
ηνπ Δἶλαη θαη ην Πνηώ, παξάγεη ηα όληα – Φαηλόκελα ηνπ Δἶλαη.
Άξα, ε ΢πλείδεζε, ζαλ ηζαξρέγνλε δνκή ηνπ Όληνο, παξάγεη
Φαηλόκελα ηνπ Δἶλαη ή Φαηλόκελα πνπ έρνπλ έλα Δίλαη. Σν Δἶλαη κέζα
ζηελ Ιζηνξία ππάξρεη κόλνλ σο Φαηλόκελν, σο όλ. Αιιά ζηελ Θέαζε
ηεο ΢πλείδεζεο, παξνπζηάδεηαη σο ν ππεξβαηηθόο νξίδνληάο ηεο.

ΟΙ ΟΝΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΡΟ΢ΔΙΟΡΙ΢ΜΟΙ ΣΗ΢ ΢ΤΝΕΙΔΗ΢Η΢

ΣΟ ΕΙΝΑΙ ΕΙ΢... ΣΟΝ ΚΟ΢ΜΟ
ΣΟ ΕΙΝΑΙ ΕΙ΢... ΣΗΝ Ι΢ΣΟΡΙΑ

1. Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ην Δίλαη ηνπ Όληνο, πξέπεη λα απνκνλώζνπκε

ζε κηά Αλαιπηηθή ηνπ Δίλαη εηο... ην Δίλαη ζηνλ Κόζκν θαη ην Δίλαη ζηελ
Ιζηνξία. Καη ηνύην εθ’ όζνλ αλαγλσξίδεη ην Δίλαί ηνπ ζην Δίλαη ζηνλ Κόζκν
θαη ζην Δίλαη ζηελ Ιζηνξία. Γίγλεηαη ζηνλ Κόζκν, θαζώο γίγλεηαη ζηελ
Ιζηνξία. Καη γίγλεηαη εληόο ησλ δύν θπξίσλ ηνπ νληνινγηθώλ πξνζδηνξηζκώλ.
Σν Όλ είλαη θαη ελδνθνζκηθόλ θαη ελδντζηνξηθόλ. Σν γίγλεζζαί ηνπ αιιάδεη ηνλ
Κόζκν θαη είλαη κέξνο ηνπ γίγλεζζαη ηεο Ιζηνξίαο. Σν θνζκηθόλ γίγλεζζαη θαη
ην ηζηνξηθόλ γίγλεζζαη ηνπ Όληνο απνηεινύλ ηηο δύν ζπκπιεξσκαηηθέο όςεηο
ηνπ Γίγλεζζαη ηνπ Όληνο. ΢ηελ πνιιαπιόηεηα ησλ ελδνθνζκηθώλ όλησλ,
αληηζηνηρεί ε πνιιαπιόηεηα ησλ ελδντζηνξηθώλ δηαζεζίκσλ πξαγκάησλ, ησλ
Πνηεκέλσλ Δίλαη. Δμ άιινπ, νη αληηιήςεηο, νη εθάζηνηε, ηνπ Κόζκνπ ζπληζηνύλ
κηά Ιζηνξηθή αιιεινπρία. Κακηά αληίιεςε ηνπ κεο – ηνλ Κόζκν είλαη έμσ από
ηελ εθάζηνηε ζηηγκή ηνπ κεο – ηελ – Ιζηνξία – Γίγλεζζαη. Ο θόζκνο απνηειεί
θπξίαξρν ζηνηρείν ηεο ηζηνξηθόηεηαο. Η θνζκηθόηεηα ηνπ Κόζκνπ απνηειεί
ζηνηρείν κηαο δεδνκέλεο ηζηνξηθόηεηαο. ΢ην Δίλαη ηνπ Όληνο ε Ιζηνξία
ζπζηνηρεί ζαλ Γίγλεζζαη. Δλώ ν Κόζκνο ιεηηνπξγεί ζαλ πεδίν εθαξκνγήο, ζαλ
αληαλάθιαζε, ζαλ αληαπόδνζε ησλ λόκσλ θαη ξπζκώλ ηνπ Δίλαη ηνπ Όληνο.
 3

Καη ην ελδν–ηζηνξηθόλ Όλ έρεη ζε θάζε ηζηνξηθή πεξίνδν δηθνύο ηνπ λόκνπο,

δηθνύο ηνπ ξπζκνύο, άξα δηθά ηνπ Πνηεκέλα Δίλαη ζηνλ Κόζκν.
Έηζη, ην Δἶλαη–εηο–ηνλ–Κόζκν γίλεηαη Ιζηνξηθό. Καη ην Δἶλαη–εηο–ηελ–
Ιζηνξία γίλεηαη Κνζκηθό. Οη αληαλαθιώκελνη λόκνη θαη ξπζκνί ηνπ Δίλαη ηνπ
Όληνο, απνηεινύλ ην Γλσξίδεηλ ηνπ Όληνο.
Σν Όλ αληαλαθιά ηνλ Κόζκν θαη αληαλαθιάηαη από ηνλ Κόζκν. Απηνί νη
λόκνη, απηνί νη ξπζκνί πεγάδνπλ από ην Δἶλαη–εηο–ηελ–Ιζηνξία θαη αιιάδνπλ
θαηά ην Γίγλεζζαη–εηο–ηελ–Ιζηνξία. Άξα ζεκαίλνπλ λα εμεηάζνπκε ην Δἶλαη
θαη ην Γίγλεζζαη δεπηεξνγελώο. ΢ηελ Ιζηνξία ζαλ Οιόηεηα απηνί νη ξπζκνί
παξνπζηάδνληαη πξσηνγελώο θαη ζεζκνζεηνύλ ην Δίλαη ηνπ Όληνο.
Αξρέγνλα θαη πάληνηε κπξνζηά ζηνλ Κόζκν ζηέθεηαη κπξνζηά ζην
Άγλσζην, ζαλ Γίγλεζζαη–εηο–ηνλ θόζκν. Αιιά κπξνζηά ζην Άγλσζην Αγσληά.
Απηή ε Αγσλία νδεγεί ην Όλ λα βγεη έμσ από ηνλ εαπηό ηνπ. Η απάληεζε
ζηελ Αγσλία πνπ απνκνλώλεη, είλαη ην μάλνηγκα ζηνλ Οξίδνληαη ηνπ Δἶλαη θαη
ην απνηέιεζκα έλα Γεκηνύξγεκα, ην Πνηεκέλν Δἶλαη. Απηά ηα Γεκηνπξγήκαηα,
απηέο νη θαηαθηήζεηο, αλήθνπλ ζην Δἶλαη–εηο–ηελ–Ιζηνξία. Απνηεινύλ
ζπζηαηηθέο ζηηγκέο ηεο, ζπκβάληα, γεγνλόηα. Αλ ην Ιζηνξηθό Γίγλεζζαη
απνηειεί ην Δίλαη ηνπ Όληνο, ηόηε ην Πνηεκέλν Δἶλαη αλαθέξεηαη ζην Δίλαη ηνπ
Όληνο.
΢ηνλ Υάτληεγγεξ αλαθέξεηαη όηη ε θάζνδνο ζηα δηαζέζηκα πξάγκαηα,
ζηα όξγαλα ή εξγαιεία, κε ηελ θαηά κέζνλ όξν θαζεκεξηλή καο απαζρόιεζε
(βηνκέξηκλα) απνθαιύπηνπκε κε ηηο παξαπνκπέο ησλ νξγάλσλ ην Δἶλαη ζηνλ
Κόζκν. Όκσο, ζηα επί κέξνπο πξάγκαηα θηάλνπκε, κπαίλνπκε ζην Δίλαί ηνπο
από ηελ δηάζπαζε ζηελ πνιιαπιόηεηα ηνπ Δίλαη ηνπ Όληνο, κέζσ κηαο
απνδόκεζεο απηνύ ηνπ Δίλαη. Καηεβαίλνληαο ζηα πξνρεηξόηαηα πξάγκαηα,
αλαγλσξίδνπκε πξάγκαηα όπνπ ε Αγσλία δελ ππάξρεη θαη ην Άγλσζην έρεη
πάςεη λα θαζίζηαηαη αληηθαηεζηεκέλν από ηελ θαζεκεξηλόηεηα.
Άξα πξόθεηηαη γηα κηα θπγή από ηελ Αγσλία, γηα κηα θπγή από ην
Πνηεκέλν Δίλαη θαη, ελ ηέιεη, γηα κηα θπγή από ην Δίλαη ηνπ Όληνο. Αιιά ε
θπγή από ην Δἶλαη ζπληζηά Αιινηξνίσζε.
 4

2.- Γη’ απηό πνπ αγσληά ε Αγσλία είλαη ην Δίλαη–Γλώζε–εηο–ηνλ–Κόζκν. Η

νπζία ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο Αγσλίαο έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα δείρλεη ην Δἶλαη–
εηο–ηνλ–Κόζκν, ζαλ Δἶλαη πνπ ραξαθηεξηζηηθό ηνπ είλαη ην Δίλαη–Γλώζε. Η
νληηθή Αγσλία είλαη έλα Γίγλεζζαη. Σν Δἶλαη απέλαληη ελόο Δίλαη–Γλώζε
ζεκαίλεη ην Δίλαη–εηο–ηνλ–Κόζκν θαη ην Δίλαη–εηο–ηελ–Ιζηνξία, κέζα από έλα
Δίλαη–πξν–ηνπ–εαπηνύ ηνπ, κέζα από ηελ Ύπαξμε. Άξα ε Αγσλία είλαη έλα
ππαξμηαθό γίγλεζζαη. Σν Δίλαη–Γλώζε έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ
ππαξθηηθόηεηα. Γειαδή ην Όλ ζην Δίλαη–πξν–ηνπ–εαπηνύ ηνπ, ζαλ απάληεζε
ζηελ Αγσλία.
Αιιά γηαηί ε Αγσλία θαηαιήγεη ζην Δίλαη–Γλώζε απζεληηθή ή κε-
απζεληηθή ηνπ Δίλαη–εηο–ηνλ–Κόζκν; Γηαηί ην Δίλαη–Γλώζε πεγάδεη από ην
γίγλεζζαη ηνπ Όληνο–εηο–ηελ–Ιζηνξία, απ’ απηήλ ηελ αξρηθή Αγσλία ηνπ
Ιζηνξηθνύ. Δπνκέλσο, ν πξώηνο ραξαθηήξαο ηεο ππαξθηηθόηεηαο είλαη ν
Ιζηνξηθόο. Σν Όλ είλαη πάληα ξηγκέλν ζ’ έλαλ Κόζκν θαη ζε κηα Ιζηνξία. Σν Όλ
είλαη–ήδε–ξηγκέλν–εηο–ηνλ Κόζκν, είλαη–ήδε–ξηγκέλν–εηο–ηελ Ιζηνξία. Σν
ππάξρεηλ ηνπ Όληνο δελ είλαη κόλν έλα Δίλαη–Γλώζε–εηο–ηνλ–Κόζκν,
απνζπλδεκέλν θαη εηεξόθιεην. Αιιά βαζηζκέλν ζην Δίλαη–Γλώζε–εηο–ηελ–
Ιζηνξία, βαζίδεηαη πεξαηηέξσ ζην Πνηεκέλν Δἶλαη, ζηελ δεκηνπξγηθόηεηα, ζην
Πνηώ. Η θπγή από ην Πνηώ γελλά ηελ αιινηξνίσζε θαη ην δηαζέζηκνλ ελδν-
ηζηνξηθό «πξάγκα» είλαη έλα ζπλεζηζκέλν Δίλαη. Σν ζπλεζηζκέλν Δίλαη είλαη ην
Δἶλαη θνληά..., ην Δἶλαη ζε παξαθκή.
Σν Δίλαη ηνπ Όληνο πξέπεη λα είλαη ε ελόηεηα ησλ πην θάησ νληηθώλ
ζπζηάζεσλ: Σν Δίλαη–ηνπ–Όληνο–είλαη–ήδε–εηο... πξν–ηνπ–εαπηνύ... θνληά
εηο... ην δηαζέζηκν – είλαη – ή – Γεκηνύξγεκα, ζην εζσηεξηθό ηνπ Κόζκνπ θαη
ηεο Ιζηνξίαο.
Σν Δίλαη–θνληά–εηο–ην δηαζέζηκν, ζαλ Σερλεηό Δίλαη, αληηπξνζσπεύεη
κηα πνιιαπιόηεηα θαη είλαη ην Δίλαη – Δξγαζία, γηαηί πξνζδηνξίδεη έλα θύξην
ζπζηαηηθό ηνπ Δίλαη – εηο... ηνπ νπνίνπ θαη απνηειεί ηξόπνλ.
Η θαηαλνεηή πξνβνιή πνπ αλαπηύζζεη ην Δίλαη εηο... είλαη έλα ηερλεηό
πάληνηε – ήδε – θνληά ζε έλαλ απνθαιπκέλν Κόζκν. Από απηόλ ηνλ Κόζκν
αληιεί ηηο δπλαηόηεηέο ηνπ ην Δίλαη εηο... θαη ε εθινγή απηώλ ησλ δπλαηνηή-
ησλ είλαη ε ίδηα κε ηελ εξκελεία ηνπ Κόζκνπ από ην Όλ. Οη πξνζδηνξηδόκελεο
 5

δπλαηόηεηεο ηνπ Δίλαη εηο... είλαη εθ ησλ πξνηέξσλ πεξηνξηζκέλεο απ’ απηήλ
ηελ ηζηνξηθά ζπζηαζείζα εξκελεία ηνπ πξνζηηνύ. Απηό ην ελ–έζηηνλ ηνπ Δίλαη
εηο... είλαη ηαπηόρξνλα θαη ν νηθείνο ρώξνο ηεο Ιζηνξίαο. Η ζηάζκηζε ησλ
δπλαηνηήησλ πνπ έρεη ην Όλ, ζε ζρέζε κε ην Δίλαη – θαζεκεξηλό – δηαζέζηκν
είλαη απνηέιεζκα κηαο ηπθιήο ζην δπλαηό εξγαζίαο πνπ βξίζθεηαη κόλν ζην
θαζεκεξηλό «πξαγκαηηθό». Σν Δίλαη – Γλώζε – ήδε δελ είλαη παξά κηα θνηλή
θαη θαζεκεξηλή εθαξκνγή. Γελ έρεη θακία ζρέζε κε ην Πνηώ ή Γεκηνπξγώ.
Απνηειεί έλα αιινηξνησκέλν Παξάγσ. Έηζη θαη ην «πξαγκαηηθό» ζαλ Δίλαη–
ελ–παξαθκή–θνληά–ζην–θαζεκεξηλό, είλαη αιινηξνησκέλν. Η Ιδενινγία ζαλ
ηξόπνο θπγήο από ην «πξαγκαηηθό» ην αιινηξνησκέλν, είλαη κηα θαληαζηηθή
ηξνπνπνίεζε ηνπ Δίλαη–Γλώζε. Δίλαη κηα ππαξμηαθή αιιαγή ηνπ πξν-
βαιινκέλνπ εαπηνύ ηνπ Όληνο.
 6

ΟΙ ΜΕΣΑ – ΠΣΩ΢ΕΙ΢ ΣΟΤ ΕΙΝΑΙ ΜΕ΢Α ΢ΣΗΝ

Ι΢ΣΟΡΙΑ – ΣΟ ΦΑΙΝΕ΢ΘΑΙ

ΟΙ ΜΕΣΑ-ΠΣΩ΢ΕΙ΢ ΣΟΤ ΕΙΝΑΙ ΜΕ΢Α ΢ΣΗΝ Ι΢ΣΟΡΙΑ – ΣΟ ΦΑΙΝΕ΢ΘΑΙ

1.- Κύξηνο ηόπνο όπνπ απνθαιύπηεηαη ην Δἶλαη, απνηειεί ν Κόζκνο θαη ε

Ιζηνξία. Ιδηαίηεξα ε Ιζηνξία, αθνύ δερόκαζηε όηη ε ΢πλείδεζε ζέηεη ηνλ
«θόζκν» σο Κόζκν. Οη ελδντζηνξηθέο απν-θαιύςεηο ή Μεηα-πηώζεηο ηνπ Δἶλαη
είλαη ην Φαίλεζζαη, νθεηιόκελεο θπξίσο ζην Γίγλεζαί ηνπ. Σνύην σζηόζν,
απνηειεί κία κνξθή, έλα κέξνο ηνπ Φαίλεζζαη, ην απνδηδόκελν ζε θίλεζε –
πξνο – ηελ Ιζηνξία απηνύ ηνπ ίδηνπ ηνπ Δἶλαη. Η άιιε κνξθή ηνπ Φαίλεζζαη
νθείιεηαη ζηελ ΢πλείδεζε, ζηηο ζεάζεηο ηνπ Δἶλαη, ζηελ ππέξβαζε πξνο ην
Δἶλαη, ζην Πνηώ. Ο πξώηνο ηξόπνο ηνπ Φαίλεζζαη απνηειεί Ιδεαιηζκό. Ο
δεύηεξνο Ρεαιηζκό.
Η απνθάιπςε ηνπ Δἶλαη κεο ηελ – Ιζηνξία γίλεηαη κε ηα δηαθεθξηκέλα
Φαηλόκελα ηνπ Δἶλαη. Η δεκηνπξγία ηξόπσλ ύπαξμεο ηνπ Δἶλαη από ηελ
΢πλείδεζε, ηα εηδεηηθά Δἶλαη, απνηεινύλ Φαηλόκελα πνπ δηαζέηνπλ,
ζηεξίδνληαη ζε κηά δπλαηόηεηα ηνπ Δἶλαη, πνπ ηα ζηεξίδεη. Σα Φαηλόκελα ηνπ
Δἶλαη, ζαλ ελδντζηνξηθέο, πξσηαξρηθέο παξνπζηάζεηο ηνπ Δἶλαη, απνηεινύλ ην
κεο – ηελ – Ιζηνξία – Δἶλαη. Δλώ ηα Δἶλαη ησλ Φαηλνκέλσλ ηεο ΢πλείδεζεο
απνηεινύλ ζηαζκνύο ηνπ κεο – ηελ – Ιζηνξία – Γίγλεζζαη.
Με ην Φαίλεζζαη ηνπ Δἶλαη ε Ιζηνξία ηζηνξηθεύεηαη θαη ν «θόζκνο»
Κνζκηθεύεηαη. Σα Φαηλόκελα ηνπ Δἶλαη είλαη νιηζηηθά θαηλόκελα γηα έλαλ
ηζηνξηθό ζρεκαηηζκό, απνηεινύλ ην γεληθό ζπγθεληξσηηθό ραξαθηεξηζηηθό
κηαο Ιζηνξηθήο πεξηόδνπ. Δλώ ηα Φαηλόκελα κε Δἶλαη απνηεινύλ εζσηεξηθά
θαηλόκελα κηαο ηζηνξηθήο πεξηόδνπ. Θα ιέγακε κάιηζηα, πσο ην θπξίαξρν
Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη απνηειεί θαη ηελ ζπληζηακέλε ησλ Δἶλαη ησλ Φαηλνκέλσλ
ηεο ΢πλείδεζεο. Έηζη ηα Δἶλαη ησλ Φαηλνκέλσλ, πηζηνπνηώληαο ηνλ ηξόπν
ύπαξμεο ηνπ Δἶλαη κέζα ζηελ Ιζηνξία, απνηεινύλ κέξνο ηνπ γεληθώηεξνπ ή
επξύηεξνπ κεο – ηελ – Ιζηνξία – Δἶλαη ηεο Ιζηνξηθήο πεξηόδνπ.
 7

Αιιά ηα Πνηεκέλα Δίλαη απνηεινύλ ελδντζηνξηθά γεγνλόηα. ΢ην Δίλαη

ηνπο απνθαιύπηνπλ ην Δἶλαη, ζαλ επί κέξνπο δπλαηόηεηεο, παξνπζηάζεηο ηνπ
Δἶλαη.
Από ηελ άπνςε απηή κεηέρνπλ ζην Φαίλεζζαη ηεο ΢πλείδεζεο. Έλα
Πνίεκα παξνπζηάδεη ή δελ παξνπζηάδεη ζην Δίλαί ηνπ ην Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη
ην θπξίαξρν, ηεο επνρήο ηνπ. Δπνκέλσο κπνξεί λα είλαη απζεληηθόο ή κε-
απζεληηθόο κάξηπξαο γηα ηελ επνρή ηνπ, γηα ην απνθαιπθζέλ Δἶλαη ζηελ
επνρή ηνπ. Σν απζεληηθό Πνηεκέλν Δἶλαη είλαη απνηέιεζκα ηεο ππέξβαζεο, ηεο
ζέαζεο ηεο ΢πλείδεζεο πξνο ηνλ νξίδνληά ηεο, ην Δἶλαη. Απνηειεί ηελ
ελδντζηνξηθή αληηθεηκελνπνίεζε κηαο όςεο ηνπ Δἶλαη. Η ΢πλείδεζε κνξθώλεη
έλα Πνηεκέλν Δἶλαη ζηελ πξνζπάζεηά ηεο λα βξεζεί ζηηο απαξρέο ηεο ύπαξμήο
ηεο, λα πιεζηάζεη ην Δἶλαη, λα ην θάλεη πξνζηηό, ζπγθεθξηκέλν. Από ηελ
άπνςε απηή ην Φαίλεζζαη αξρίδεη κε ην Πνηώ γηα ηελ ΢πλείδεζε. Δπνκέλσο ηα
Πνηεκέλα Δἶλαη είλαη Φαηλόκελα πνπ απνθαιύπηνπλ, πνπ αγγέινπλ έλα Δἶλαη.

2.- Τπάξρνπλ, επνκέλσο, δύν ηξόπνη κε ηνπο νπνίνπο ην θαηλόκελν

ππνδειώλεη ην πεξηερόκελό ηνπ: ην Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη θαη ην Δἶλαη ηνπ
Φαηλνκέλνπ. Σν Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη έρεη ην λόεκα ηνπ ξήκαηνο Φαίλσ, πνπ
ζεκαίλεη «θαηαπγάδσ ζην θσο», νδεγώ ζην άπιεην Φσο, θάλσ νινθάλεξν.
Σν Δἶλαη ηνπ Φαηλνκέλνπ ζεκαίλεη όηη απηό ην Δἶλαη ππνδεηθλύεηαη, Αγγέιεηαη
αλ θαη δελ είλαη θαλεξόλ επζύο εμ αξρήο. ΢εκαίλεη: «Αγγέισ ην
ππνδεηθλπόκελνλ Δἶλαη». Σν Δἶλαη ηνπ Φαηλνκέλνπ αγγέιεηαη, ππνδεηθιλύεηαη,
ζηεξίδεη ην Φαηλόκελν θη απνηειεί κέξνο, δπλαηόηεηα ηνπ γεληθώηεξνπ Δἶλαη.
Γηα παξάδεηγκα, ζην Δίλαί ηνπ ην Έξγν Σέρλεο αγγέιεη ην Δἶλαη, ζαλ ην
Φαίλεζζαη ηνπ Δἶλαη πνπ νθείιεηαη ζην Πνηώ ηεο ΢πλείδεζεο. Καη ην
Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη θαη ην Φαηλόκελν κ’ έλα Δἶλαη, απνηεινύλ ηξόπνπο ηνπ
Ιζηνξηθνύ θαηλνκέλνπ. Πξνζδηνξίδνπλ ην Δἶλαη ζην κεο – ηελ – Ιζηνξία –
Δἶλαη.

3.- Αιιά ε ΢πλείδεζε δελ ζεάηαη κόλνλ ην Δἶλαη. Θεάηαη θαη ην Α – Δἶλαη ή
Μεδέλ, ζαλ πξν-νληηθόλ Μόξθσκα ή Πνηόηεηα ηνπ Δἶλαη. Σν Μεδέλ όκσο δελ
έρεη Λόγνλ, δελ έρεη Γίγλεζζαη γηα λάρεη Φαηλόκελα ηνπ Μεδελόο, γηα λάρεη
 8

Μεηαπηώζεηο ζαλ κεο – ηελ Ιζηνξία – Μεδέλ. Γελ έρεη επνκέλσο, λόεκα ε
έθθξαζε ηνπ Φαίλσ «θαηαπγάδσ ζην θσο». Παξακέλεη ζην θξππηόλ. Μόλν ε
΢πλείδεζε κε ην λα ην ζεαζεί κπνξεί λα ην νδεγήζεη ζηνλ Κόζκν θαη ηελ
Ιζηνξία. Έηζη, δελ έρνπκε Φαηλόκελα ηνπ Μεδελόο, παξά κόλνλ Αγγέικαηα
ηνπ Μεδελόο. Σόηε Άγγεικα ηνπ Μεδελόο είλαη ην ηπραίν, ην Άκνξθν, ε
Απξνζδηνξηζηία, ην Μεηά. ΢ην Ιζηνξηθέο πεξηόδνπο ηνπ Μεδελόο, ζηηο
πεξηόδνπο ηνπ Μεηά ιέκε «ην Δἶλαη ζην Σίπνηε».
Αιιά πνηέο είλαη νη Ιζηνξηθέο πεξίνδνη, όπνπ ην Δἶλαη βξίζθεηαη ζην
Σίπνηε, ζην Α – Δἶλαη ή Μεδέλ;
Οη Ιζηνξηθέο απηέο πεξίνδνη αληρλεύνληαη ζηελ Σέρλε κε ηελ
επηθξάηεζε ηνπ Σπραίνπ ή Άκνξθνπ. Δίλαη ζθνηεηλέο πεξίνδνη αλαηαξαρώλ,
δπκώζεσλ, αλαδεηήζεσλ, όηαλ δελ ππάξρεη θπξίαξρν Φαηλόκελν ηεο Δπνρήο
γηα ην Δἶλαη. Σόηε πνπ ην Έξγν Σέρλεο ζην Δίλαί ηνπ, ζαλ Πνηεκέλν Δἶλαη, δελ
εθθξάδεη θαλέλα Δἶλαη. Σόηε πνπ επηθξαηεί ε Απνδόκεζε ηνπ πξνεγνύκελνπ
Κπξίαξρνπ Φαηλνκέλνπ ηνπ Δἶλαη γηα λα επηθξαηήζεη κε ηελ αλαδόκεζε ην
επόκελν Κπξίαξρν Φαηλόκελν ηνπ Δἶλαη, ε λέα Ιζηνξηθή πεξίνδνο.
΢ηελ επνρή καο κεηά ην Μνληέξλν ήξζε ην Μεηα-κνληέξλν. Αιιά
μεπεξάζηεθε θη απηό πξνο ηελ Απνδόκεζε (De Construction), πξνο ηελ
ζπλεηδεηή θαηαζηξνθή ηεο Γνκήο. Καη ηνύην πηζηεύνληαο, όηη ε θαηαζηξνθή
ηεο Γνκήο ζα θάλεη λα μεπεγήζεη ε λέα Γνκή, ην Re Construction. ΢ηελ
Φπζηθή θάζε αίηην-αηηηαηό παύεη λα πθίζηαηαη. Δπηθξαηεί ε Αξρή ηεο
Απξνζδηνξηζηίαο θαη ησλ Πηζαλνηήησλ. Φηηάρλεηαη ε ζεσξία ηνπ Υάνπο,
ηίζεηαη ζε ακθηζβήηεζε ην Πείξακα, αθνύ ε ζπκκεηνρή ηνπ Παξαηεξεηή
αιινηώλεη ην απνηέιεζκα. Παξάιιεια, ειέγρνπκε ηα γνλίδηα θαη
θαηαζηξέθνπκε ην Πεξηβάιινλ.
Γηα ηνύηεο ηηο επνρέο ηζρύεη απηό πνπ έγξαθε ν Υάτληεγγθεξ: «Δίλαη
Μεζάλπρηα. Όινη νη Θενί έρνπλ θύγεη, ρσξίο λα αθήζνπλ νύηε έλα ίρλνο. Καη
κεηο πεξηκέλνπκε ηελ έιεπζε ελόο λένπ Θενύ κε ην μεκέξσκα...».
Δίλαη ε Δπνρή ηνπ Μεηά.
Δίλαη ε Δπνρή ηνπ Δἶλαη ζην Σίπνηε.
 9

4.- Ωζηόζν ππάξρνπλ άιια Φαηλόκελα ηνπ Δἶλαη ζην κεο – ηελ Ιζηνξία
Δἶλαη;
Γύν είλαη ηα θπξηώηεξα Φαηλόκελα πνπ καξηπξνύλ ρξνληθέο
Μεηαπηώζεηο ηνπ Δἶλαη κεο – ηελ – Ιζηνξία: Σν Δἶλαη ζην Παλ-γελέο Δἶλαη ή
Δἶλαη θαη ην Δἶλαη ζηνλ Τπεξβαηηθό Ἕλα ή Γίγλεζζαη. Υαξαθηεξίδνπλ δε
πεξηόδνπο ηεο Διιεληθήο Ιζηνξίαο.
Πνιηηηζκνί ηνπ Δἶλαη είλαη θαηαξρήλ, Πνιηηηζκνί γεσξγηθνί, όπνπ
βαζηιεύεη ην ζηαηηθό, παγησκέλν θη ακεηάζεην ζηνηρείν. Σέηνηνη πνιηηηζκνί
είλαη ν λενιηζηθόο πνιηηηζκόο ησλ Θεζζαιηθώλ Αθξνπόιεσλ. Θεσξνύληαη
γελλήηνξεο ηνπ Ρπζκνύ ηεο Δπζείαο θαη αληρλεύνληαη από ηνλ ζηαηηθό θη
επαλαιακβαλόκελν Ρπζκό ηεο Δπζείαο.
Πνιηηηζκνί ηνπ Γίγλεζζαη είλαη νη δπλακηθνί πνιηηηζκνί ηεο ζάιαζζαο
ηνπ Αηγαίνπ, γελλήηνξεο ηεο δπλακηθήο θακπύιεο, εθθξαζκέλεο θπξίσο ζηελ
ζπλερόκελε ζπείξα.
Ο πνιηηηζκόο ησλ θιαζζηθώλ ρξόλσλ είλαη ηζηνξηθή πεξίνδνο όπνπ ην
Δἶλαη βξίζθεηαη ζην Δἶλαη, θαηαθέξνληαο λα ζπληαηξηάμεη ηελ ζηαηηθή επζεία
κε ηελ δπλακηθή θακπύιε. Δίλαη ε πεξίνδνο όπνπ επηθξαηεί ν Κόζκνο ησλ
Ιδεώλ, όπνπ ε αλζξώπηλε κνξθή εμηδαληθεύεηαη. Μ’ απηήλ, ηελ εμηδαληθεπκέλε
κνξθή εθθξάδνληαη ζενί θη άλζξσπνη, εκίζενη θαη ήξσεο, λύκθεο θαη ηξίησλεο.
Η επζεία ζα θπξηαξρήζεη ζηνλ εμσζηξεθή ειιεληθό λαό, ελώ ε
θακπύιε, ην Γίγλεζζαη, ζα εθθξάζεη ην θνίιν ηνπ ζεάηξνπ θαη ηηο Θόινπο.
Δπζεία θαη θακπύιε βξίζθνληαη ζε κηα ιεπηή ηζνξξνπία, όπνπ ε επζεία
εθθξάδεη ηνπο ζενύο ηνπ Οιύκπνπ, ελώ ε θακπύιε ηνπο αληάξηεο ζενύο.
Σα ηεξά ησλ αληαξηώλ είλαη όια κε θακπύιεο. Σα ηεξά ησλ θξαηαηώλ
ζεώλ είλαη όια κε επζεία.
Δίλαη ε επνρή ηνπ Ωξαίνπ θαη ηεο Φηινζνθίαο, ησλ Μαζεκαηηθώλ θαη
ηεο Αζηξνλνκίαο. Αθνύγεηαη ζ’ απηόλ ηνλ αλζξσπνθεληξηθό θόζκν γηα πξώηε
θνξά ε άπνςε: «Υξεκάησλ πάλησλ, κέηξνλ Ἄλζξσπνο». Γηα λα ζπκπιεξσζεί
κε ην πεξίθεκνλ Παξκεληδηθόλ: «Σαπηόλ γάξ ἐζηίλ λνεῖλ ηε θαη εἶλαη».
Δίλαη ε Ιζηνξηθή πεξίνδνο όπνπ παξνπζηάδνληαη γηα πξώηε θνξά ζηελ
΢θέςε ην Δἶλαη θαη ην Γίγλεζζαη, από ηνλ Παξκελίδε θαη ηνλ Ηξάθιεηην.
 10

Γηα ηνλ Νίηζε είλαη ε επνρή όπνπ ζηελ Σξαγσδία ζπληαηξηάδνληαη ην

Απνιιώλεην θαη ην Γηνλπζηαθό Πλεύκα.
Δίλαη ε πεξίνδνο ηνπ Δἶλαη ζην Δἶλαη γηα ηελ νπνία ν Ηξάθιεηηνο ζα
κπνξενύζε λα πεη: «Ἐθ πάλησλ Ἕλ».
Η αληίζεηή ηεο πεξίνδνο είλαη ε ηζηνξηθή πεξίνδνο ηνπ Βπδαληηλνύ
Πνιηηηζκνύ. Σώξα ην Δἶλαη βξίζθεηαη ζην Τπεξβαηηθό, ζηνλ Τπεξβαηηθό Ἕλα,
ζην Γίγλεζζαη.
΢ηελ Ιζηνξηθή απηή πεξίνδν, ηνπ λένπ Φαηλνκέλνπ ηνπ Δἶλαη, ε
Δπίγεηνο Βαζηιεία είλαη θαηά ηελ «Σάμηλ θαη Οηθνλνκίαλ» ηεο Οπξαλίνπ
Βαζηιείαο. Δίλαη ν Θενθεληξηθόο Πνιηηηζκόο ηνπ Γίγλεζζαη, όπνπ ε ζρέζε κε ην
Τπεξβαηηθό νξίδεηαη από ηελ θξάζε: «Ἐλ Αὐηῷ γάξ ἐζκέλ». ΢ηελ Σέρλε
αληρλεύεηαη ν Ρπζκόο ηεο Κακπύιεο. Δπηθξαηεί ην Τςειόλ θαη ε Αιιεγνξία. Ο
ζεόο δελ παξαζηέλεηαη, παξά κόλνλ ν Θεάλζξσπνο. Σν ηξηζδηάζηαηνλ ηνπ
Ωξαίνπ αληηθαζίζηαηαη από ην δηζδηάζηαηνλ, κε-πξννπηηθόλ ηνπ Τςεινύ. Σν
Άθηηζηνλ Φσο ηνπ ρξπζνύ ςεθηδσηνύ θάκπνπ απιώλεηαη παληνύ.