‫شهر‬

‫محدوده خطر‬
‫ال‬
‫يكي از خيابان‌هايي كه‬
‫وني‬ ‫كتر‬
‫هميشه محل فرار خاطيان‬ ‫��ك‬
‫ورود به طرح ترافيك بوده‬
‫خيابان دكتر فاطمي است؛‬
‫جايي كه در حال حاضر‬
‫تمام خيابان‌هايش مجهز به‬
‫ن است‪.‬‬‫دوربي ‌‬

‫كاهش دغدغه‌ها‬
‫ورود به محدوده‬
‫طرح ترافيك از‬
‫جانب شرق‪ ،‬به دليل‬
‫تراكمي كه در خيابان‬
‫انقالب و شريعتي‬
‫اتفاق مي‌افتاد‪،‬‬
‫يكي از اصلي‌ترين‬
‫دغدغه‌هاي‬
‫مسئوالن بود‬

‫عبور و مرور متفاوت‬

‫به‌دليل جاگذاري‬
‫دوربين‌ها‪ ،‬برخي از‬
‫خيابان‌هاي محدوده‬
‫طرح ترافيك‬
‫يك‌طرفه شده‌اند يا‬
‫مسيرشان از سويي‬
‫به سوي ديگر تغيير‬
‫كرده‌است‪.‬‬

‫همه چيز در مورد جديدترين پروژه‪ IT‬محور شهرداري تهران‬

‫تعداد متغير‬

‫دژديجيتال‬
‫تعداد دوربين‌ها در برخي‬
‫از محدوده‌ها به‌دليل تعدد‬
‫خيابان‌ها باال مي‌رود تا تمام‬
‫راه‌هاي دسترسي به اين‬
‫محدوده تحت كنترل باشد‪.‬‬

‫طرح ترافيك‬
‫پنجم‌خرداد در سطح شهر آغاز ش��ده‪ ،‬در مبادي ورودي‬
‫منطقه طرح ترافيك ته��ران كه تا به حال با اس��تفاده از‬
‫نيروي انساني و توسط پليس راهنمايي و رانندگي كنترل‬
‫مي‌ش��د‪ ،‬دوربين‌هايي نصب شده اس��ت كه امكان ثبت‬
‫تصاويري با كيفيت باال را دارن��د كه از طريق خطوط ديتا‬
‫مخصوص به مركز كنترل ترافيك منتقل مي‌شود‪.‬‬
‫در اين مرحله پس از پردازش تصوير دريافتي‪ ،‬پالك تمام‬
‫خودروهايي كه وارد محدوده مي‌شوند تشخيص داده شده‬
‫و شماره پالك استخراج شده با بانك اطالعاتي دارندگان‬
‫آرم طرح ترافيك مقايس��ه مي‌ش��ود تا نهايتا سيس��تم؛‬
‫خودروهايي را كه به صورت غيرمجاز وارد محدوده شده‌اند‬
‫مشخص كند تا برخوردهاي قانوني مقتضي انجام شود‪.‬‬
‫با اين روش مدرن‪ ،‬انتظار مي‌رود كه پس از مدت كوتاهي‬
‫كه شهروندان در جريان نظارت دقيق و كامل انجام گرفته‬
‫بر اين محدوده قرار گرفته‌اند‪ ،‬از ورود غيرقانوني بپرهيزند‬
‫و به اين ترتيب اي��ن محدوده ويژه بتواند پس از س��ال‌ها‬
‫به ش��كل ملموس و واقعي از ش��ر ترافيك هميشگي‌اش‬
‫خالص شود‪.‬‬
‫البته مسؤوالن شهرداري تهران هم خوب مي‌دانند كه در‬
‫مقابل حجم مشخصي از كاهش س��فرهاي درون‌شهري‬
‫به‌منطقه طرح‪ ،‬بايد به ارائه سرويس‌هاي عمومي حمل و‬
‫نقل و افزايش كيفيت آن فكر كنند تا در داخل اين محدوده‬
‫شهروندان كم‌دردسرتر از گذش��ته به فعاليت روزانه خود‬
‫برسند‪ .‬پرونده حاضر‪ ،‬بررسي چندجانبه اين پروژه است‬
‫و اميدواريم اطالع‌رس��اني درباره چنين طرحي‪ ،‬عالوه بر‬
‫اينكه به ش��هروندان تصور دقيقي از آنچه قرار است اتفاق‬
‫بيفتد بدهد‪ ،‬مسؤوالن را متوجه اشكاالت و خالء‌هايي كه‬
‫ممكن است پروژه در فاز نخستش داشته باشد‪ ،‬كند‪.‬‬
‫توجه به عالئم‬
‫ميانه ارديبهش��ت امس��ال‪ ،‬وزش باد براي روزهاي پياپي‬ ‫تعداد دوربين‌ها و‬
‫هواي ته��ران را به ص��ورت كم‌نظيري پاك نگاه داش��ته‬ ‫خيابان‌هايي كه اجازه ورود‬
‫بود و به راحتي مي‌ش��د از محله‌هاي بناشده بر ارتفاعات‬ ‫به طرح از آنها سلب شده را‬
‫مي‌توانيد با كمك اين راهنما‬
‫يا از برج‌هاي بلند ش��هر‪ ،‬چهره كالنش��هر بزرگي را ديد‬ ‫در نقشه پيدا كنيد‪.‬‬
‫كه چش��م‌انداز كم‌نظيري از تنوع و البته بي‌نظمي دارد و‬
‫آن‌قدر بزرگ شده كه نمي‌توان مرزهايش را در انتهاي افق‬
‫تشخيص داد‪.‬‬
‫تهران امروز‪ ،‬با تم��ام جذابيت‌هاي فوق‌الع��اده‌اش براي‬
‫ايرانياني كه دوستش دارند‪ ،‬ديگر آن‌قدر شلوغ و متراكم‬
‫شده كه مديريت روندها و خدمات شهري آن به روش‌هاي‬
‫س��نتي تقريبا غيرممكن به نظر مي‌رسد و به همين دليل‬
‫است كه ش��هردار تهران و همكارانش براي بهبود كيفيت‬
‫زندگي شهروندان تهراني دست به دامان روش‌هاي نوين‬
‫شده‌اند‪.‬‬
‫محمدباقر قاليباف كه پيش از اين هم در نيروي انتظامي‬
‫جمهوري اسالمي ايران‪ ،‬اس��تفاده از فناوري اطالعات را‬
‫تجربه كرده بود و ميزان اثربخشي باالي آن را دريافته بود‪،‬‬
‫حاال در ش��هرداري تهران هم خدمات مبتني بر ‪ IT‬را در‬
‫اولويت قرار داده است‪ .‬اين پروژه‌ها كه يكي پس از ديگري‬
‫افتتاح مي‌شوند‪ ،‬تاكنون توانس��ته‌اند ميزان رضايتمندي‬
‫مردم از خدمات معمول شهرداري را به ميزان محسوسي‬
‫افزايش دهند‪.‬‬
‫يكي از جديدترين طرح‌هاي مطرح ش��ده در ش��هرداري‬
‫تهران كه برپاي��ه جديدترين دس��تاوردهاي متخصصان‬
‫شهرسازي و رشته جديد ميان‌بخش��ي شهر الكترونيكي‬
‫بنا شده‪ ،‬كنترل هوشمند محدوده طرح ترافيك است كه‬
‫سازمان حمل و نقل و ترافيك آن‌را پيگيري مي‌كند‪.‬‬
‫در اي��ن طرح جدي��د ك��ه اج��راي آزمايش��ي آن از روز‬

‫‪37‬‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫‪36‬‬


‫سازمان حمل‌ونقل و ترافيك شهرداري تهران‬
‫از قانون‌پذي�ري و درك اجتماع�ي را مي‌طلب�د و‬
‫نمونه‌هاي چنين طرحي‪ ،‬درس�ت به همين دليل در‬
‫شهرهاي اندكي به اجرا درآمده است‪ .‬برآورد شما از‬
‫تا قبل از سال ‪ ،1353‬سازمان حمل‌ونقل و ترافيك‬
‫تهران با عن��وان دفتر فن��ي ترافيك در ش��هرداري‬
‫فعاليت مي‌كرد‪ .‬در تاريخ ‪ 1353/10/18‬اساس��نامه‬
‫سازمان به تصويب انجمن ش��هر رسيد و به سازمان‬
‫حمل‌ونقل و ترافيك تهران موسوم شد‪.‬‬
‫خصوص دوربين‌هاي كنترل سرعت داشتيم‪ ،‬نشان داد‬
‫اهداف سازمان‪:‬‬
‫اهداف س��ازمان براس��اس ماده دو اساسنامه شامل‬
‫برنامه‌ريزي‪ ،‬سياستگذاري‪ ،‬طراحي‪ ،‬آموزش‪ ،‬نظارت‬
‫و هماهنگ��ي در ام��ر حمل‌ونقل و ترافي��ك تهران‬
‫جهت جابه‌جايي ايمن‪ ،‬ارزان‪ ،‬سريع و راحت انسان‬
‫و كاالست‬
‫برنامه‌ريزي و نظارت بر حمل‌ونقل و ترافيك تهران‬
‫امكان‌سنجي اجراي طرح‌ها و پروژه‌ها و ارزيابي آنها‬
‫تدوين استانداردها‪ ،‬ضوابط و آئين‌نامه‌هاي الزم‬
‫شناسايي انواع كاربري زمين و تشخيص مراكز عمده‬
‫توليد و جذب سفر‬
‫انج��ام مطالع��ات و تحقيقات موردني��از حمل‌ونقل‬
‫درون‌شهري تهران‬
‫تهيه آمار و اطالعات حمل‌ونقل شهرتهران و ارتباط‬
‫با مراكز اطالعاتي‬
‫تهيه برنامه‌هاي كوتاه‌م��دت‪ ،‬ميان‌مدت‪ ،‬بلندمدت‬
‫حمل‌ونقل درون شهري‬
‫ش��ركت فعال در مجامع ملي و بين‌المللي آموزشي‪،‬‬
‫پژوهشي و مطالعاتي‬
‫تدوين سياست‌ها و خط‌مشي‌هاي اجرايي الزم‬
‫تأكيد بر رعايت معيارهاي زيست‌محيطي در تمامي‬
‫طراحي‌ها و سياستگذاري‌ها و تدوين استانداردها‬
‫خود و با درك متقابلي كه بين دو مجموعه وجود دارد‪،‬‬
‫نظام حمايتي خوبي را تدارك ديده است‪ .‬به عنوان مثال‬
‫به‌كارگيري سيستم‌هاي هوشمند در تقاطع‌ها (توسعه‬
‫چشم‌انداز و برنامه‌هاي آينده‬
‫دس��تيابي به الگوي حمل‌ونقل پايدار در شهر تهران‬
‫از طريق كاهش مشكالت ناشي از ترافيك به منظور‬
‫ايجاد شهري سالم‪ ،‬پاك و آرام با حمل‌ونقلي سريع‪،‬‬
‫ايمن و كارآمد‬
‫تهيه دس��تورالعمل‌ها و اس��تانداردهاي م��ورد نياز‬
‫ترافيكي‬
‫ايمن‌سازي معابر و شناس��ايي محل‌هاي حادثه‌خيز‬
‫بزرگراهي‬
‫طراحي و توسعه خطوط ويژه بزرگراهي و شرياني به‬
‫پروژه در كنت�رل ورود غيرمجاز به محدوده در پنج‬
‫منظور تسهيل در حمل‌ونقل عمومي‬
‫مديريت و سازماندهي ترافيك ساكن و توزيع عادالنه‬
‫فضاي پارك‬
‫تدوين طرح‌هاي مربوط به مديريت ترافيك‬
‫گسترش سيستم‌هاي هوشمند حمل‌ونقل شهري‬
‫كنترل مكانيزه مح��دوده طرح ترافي��ك به منظور‬
‫سامان‌بخشي تقاضاي سفر به داخل محدوده‬
‫مديريت تقاضاي سيستم‌هاي حمل‌ونقل‬
‫ارائه آموزش‌هاي تخصصي و انجام پژوهش‌هاي الزم‬
‫به منظور تقويت بنيه علمي پروژه‌ها‬
‫ارتقاي فرهنگ عبور و مرور‪ ،‬با گسترش آموزش‌هاي‬
‫همگاني‬
‫‪39‬‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬
‫شهر الكترونيك‬
‫سيدجعفر تشكري‌هاشمي‬
‫معاون شهردار و رئیس سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران‬
‫متولد‪ :‬مهرماه‪ 1341‬در مشهد‪ ،‬متاهل و داراي دو فرزند‬
‫سوابق تحصيلي‪:‬ليسانس مهندسي مكانيك (حرارت و سياالت) ‪ -‬دانشگاه‬
‫فردوسي مشهد‪ ،‬فوق‌ليسانس مهندسي صنايع (مديريت سيستم و‬
‫بهره‌وري) دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب‪/‬سوابق اجرايي‪:‬مديرعامل‬
‫سازمان حمل‌ونقل و ترافيك شهرداري تهران ‪/‬مدرس دانشگاه آزاد‬
‫اسالمي واحد تهران شمال و دانشگاه پليس راهور كشور‪/‬عضو هيات مديره‬
‫ت مديره شركت واحد‬ ‫شركت قطار شهري تهران و حومه (مترو) ‪/‬رئيس هيأ ‌‬
‫اتوبوسراني تهران ‪/‬قائم‌مقام معاون راهنمايي و رانندگي كشور درحال‌حاظر‬
‫رئيس هيأت دوچرخه‌سواري استان تهران ‪/‬رئيس انجمن دوچرخه‌سواري‬
‫شهر تهران ‪/‬مديريت در چند واحد صنعتي كشور‬
‫آن‌الين و بدون حضور فيزيكي پليس‪ ،‬سطح بااليي‬ ‫مطمئنا ام��روزه مديريت بر ترافيك كالنش��هري مثل‬
‫تهران‪ ،‬بدون استفاده از سيستم‌هاي هوشمند حمل و‬
‫نقل و فناوري اطالعات امكان‌پذير نبوده و ايجاد نظم در‬
‫عبور و مرور و كاهش زمان تاخير خصوصا در تقاطعات‪،‬‬
‫ميزان موفقيت طرح چقدر است و آيا چنين انتقادي‬ ‫تنها با سيستم‌هاي هوشمند شدني خواهد بود‪ .‬نظارت‬
‫را وارد مي‌دانيد يا خير؟‬ ‫بر ترافيك شهر و هدايت عمليات در بحران‌هاي ترافيكي‬
‫البته با اجراي اين طرح نقش پلي��س همچنان پابرجا‬ ‫– مديريت بزرگراهي – كنترل مكانيزه محدوده طرح‬
‫خواهد بود و اين سيس��تم به‌عنوان اب��زاري كارآمد در‬ ‫ترافيك‪ ،‬كنترل س��رعت خودروها و‪ ...‬با توجه به حجم‬
‫اختيار پليس ق��رار مي‌گيرد اما تجربه مس��ائلي كه در‬ ‫چند ميليوني خودروهاي تهران و انبوه سفرهاي شهري‪،‬‬
‫قابل انجام با روش‌هاي س��نتي و نيروي انس��اني بدون‬
‫كه چنانچه تخلف به صورت مس��تند ثبت و ضبط شود‬ ‫تجهيزات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري نخواهد بود‪ .‬قطعا‬
‫و به موقع به اطالع متخلف برس��د و در پروژه تخلفات‬ ‫اين يك تاكتيك نيست و يك اس��تراتژي در مديريت‬
‫وي در راهنمايي و رانندگي درج شود‪ ،‬منجر به كاهش‬ ‫ترافيك شهري است‪ .‬به خاطر مي‌آورم روزي كه اولين‬
‫چشمگير تخلفات خواهد شد‪ .‬اين روزها در بزرگراه‌هايي‬ ‫دوربين كنترل سرعت را در بزرگراه شهيد همت نصب‬
‫كه مجهز به دوربين كنترل سرعت هستند‪ ،‬كمتر شاهد‬ ‫كرديم‪ ،‬ظرف ‪ 20‬دقيقه‪ 700 ،‬سرعت غيرمجاز ثبت و‬
‫س��رعت‌هاي غيرمجاز هس��تيم‪ .‬اين همان پذيرش و‬ ‫تصويربرداري ش��د كه قطعا اين اقدام به روش دستي و‬
‫همراهي جامعه با تحوالت از س��اختار سنتي به سمت‬ ‫با استقرار ‪450‬نفر نيروي انس��اني قابل انجام نبود‪ .‬اين‬
‫توسعه دانش و فناوري است‪.‬‬ ‫خود دليلي است بر قدرت اس��تفاده از فناوري‌هاي روز‬
‫به نظر مي‌رس�د پلي�س تعامل چندان�ي در مرحله‬ ‫براي هدايت بهتر ترافيك‪.‬‬
‫طراحي پروژه با مركز كنترل ترافيك نداشته است‪.‬‬ ‫طرح كنترل محدوده طرح ترافيك و مكانيزه‌كردن‬
‫آيا اين روند در اجراي پروژه اختالل ايجاد نمي‌كند؟‬ ‫آن چطور ش�كل گرفت و بنا به چه مالحظاتي اجرا‬
‫و اساس�ا حجم حض�ور اليه‌هاي مختل�ف مديريت‬ ‫شد؟ انگيزه اصلي‪ ،‬كاهش هزينه‌هاي كنترلي است‬
‫شهري در اين پروژه به چه شكل بوده است؟‬ ‫يا افزايش قدرت كنترل محدوده؟‬
‫برخالف نظر ش��ما اين پروژه در تعام��ل نزديك پليس‬ ‫وجود بي��ش از ‪ 130‬معب��ر ورودي به مح��دوده طرح‬
‫راهور و ح��وزه حمل و نق��ل صورت پذيرفت��ه و اصوال‬ ‫ترافيك و صدها نفر افس��ر براي كنترل خودروها‪ ،‬ورود‬
‫اجراي چني��ن پروژه‌ه��اي بااهميتي بدون تش��ريك‬ ‫روزانه ه��زاران خ��ودروي غيرمجاز به اي��ن محدوده و‬
‫مس��اعي و همكاري نزديك پليس امكان‌پذير نيست‪.‬‬ ‫مشكالت آلودگي هواي محدوده مركزي شهر و تراكم‬
‫خوشبختانه در سال‌هاي اخير ش��اهد رويكرد و تمايل‬ ‫ترافيك‪ ،‬همه و همه اس��تفاده از ابزارهاي قدرتمندي‬
‫بسيار خوب پليس راهور در استفاده از فناوري‌هاي روز‬ ‫كه‪ ،‬هم خستگي را از دوش پرس��نل زحمتكش پليس‬
‫هستيم و شهرداري تهران در چهارچوب وظايف قانوني‬ ‫بردارد و هم دقت را افزايش دهد كامال ضروري مي‌كرد‪.‬‬
‫از س��وي ديگر تجربه كش��ورهاي مختلفي كه در اين‬
‫خص��وص داراي تجربياتي بودند‪ ،‬منج��ر به بحث‌هاي‬
‫لو‌نقل شهردار تهران از پروژه كنترل هوشمند طرح ترافيك مي‌گويد‬
‫معاون حم ‌‬
‫كارشناسي مفصلي در حوزه حمل و نقل براي انتخاب‬
‫افزايش نظام كنترلي‪،‬كاهش نيروي انساني‬
‫مراكز كنترل ترافيك هوشمند محدوده طرح ترافيك)‪،‬‬ ‫تكنولوژي مناسب با مس��اله ما شد‪ .‬علي اي‌حال هدف‬
‫مديريت هوش��مند بزرگراه‌ها و بس��ياري از پروژه‌هاي‬ ‫اصلي افزايش نظام كنترلي بر مح��دوده طرح ترافيك‬
‫اجرا شده يا در دس��ت اجرا‪ ،‬نشان از تعامل بسيار خوب‬ ‫و كاهش نيروي انس��اني به كار گرفته ش��ده در كنترل‬
‫دو مجموعه دارد‪ .‬از ميان ساير همكاران اين پروژه بايد‬ ‫محدوده طرح ترافيك است‪.‬‬
‫از نقش كليدي شركت كنترل ترافيك سازمان فناوري‬ ‫تع�داد متخلفان ب�راي ورود غيرمجاز ب�ه محدوده‬
‫اطالعات شهرداري تهران‪ ،‬پليس راهنمايي و رانندگي‬ ‫طرح ترافيك‪ ،‬نش�ان از عدم توفيق سيستم حمل‬
‫تهران بزرگ‪ ،‬فاوا ناجا و متخصصان داخلي كه در قالب‬ ‫و نقل عمومي براي سرويس‌دهي به عده‌اي است كه‬
‫پروژه كاري با شهرداري تهران كار كرده‌اند‪ ،‬نام برد‪.‬‬ ‫استفاده از وس�ايل نقليه شخصي را به وسايل نقليه‬ ‫اگر قرار باشد فهرستي از مدیران و تصمیم‌سازان جمهوری اسالمی ایران را آماده کنیم که در سال‌های اخیر و پس از مطرح‌شدن مفهوم اقتصاد‬
‫برآورد شهرداري به طور تقريبي از ميزان تاثير اين‬ ‫عمومي ترجيح داده‌اند‪ .‬راه‌ح�ل بلندمدت معاونت‬
‫دانایی‌محور‪ ،‬پروژه‌هایی بزرگ در زمینه فناوری اطالعات را به‌سرانجام رسانده باشند و استفاده از ‪ IT‬را نه در سخنرانی و حرف‪ ،‬بلکه در عمل سرلوحه کار‬
‫حمل‌ونقل شهرداري براي حل اين معضل چيست؟‬
‫سال آينده چيست و آيا پروژه مزاياي ديگري مثل‬ ‫هرچند سيس��تم حمل و نقل عمومي قاب��ل قبولي در‬ ‫خود قرار داده باشند‪ ،‬بدون شک نام سید جعفر تشکری هاشمی در صدر این فهرست و جزو ده نفر برتر قرار می‌گیرد‪.‬‬
‫خريد آن‌الين براي حضور در طرح براي شهروندان‬ ‫تهران نداريم و تالش‌هاي بي‌وقفه سال‌هاي اخير براي‬
‫خواهد داشت يا خير؟‬ ‫توسعه مترو و شبكه اتوبوسراني و تاكسيراني نمي‌تواند‬
‫اطمينان دارم ظرف چند ماه از اجراي كنترل مكانيزه‬ ‫ده‌ها س��ال عقب‌ماندگي در اين حوزه را جبران كند و‬ ‫و در سؤاالتمان س�عی کردیم به‌دنبال چگونگی‬ ‫نگاه جامع و کالن‌نگ�ری دارد ک�ه کامال منطبق‬ ‫سید جعفر تشکری هاشمی چه در پلیس و چه در‬
‫محدوده طرح ترافيك‪ ،‬شاهد كاهش چشمگير تخلفات‬ ‫هنوز نياز به فعاليت‌هاي بس��يار زي��ادي در اين زمينه‬ ‫تاثیر این پروژه بر چشم‌انداز ترافیکی شهرداری‬ ‫بر متدهای روز حمل و نقل دنیاس�ت‪ .‬او اکثریت‬ ‫شهرداری تهران‪ ،‬از فناوری اطالعات نه به‌عنوان‬
‫در اين محدوده باش��يم و همراهي مردم و دس��تگاه‌ها‬ ‫داريم ولي اين يك طرف قضيه اس��ت؛ طرف ديگر آن‬ ‫در دس�تیابی به الگوی حمل‌ونقل پایدار و کاهش‬ ‫پروژه‌های حمل و نقل و ترافیک تهران را به سمت‬ ‫ی�ک ردیف بودج�ه‌ای ک�ه می‌توان�د کمک‌حال‬
‫به بيشترين مقدار ممكن خواهد رس��يد‪ .‬طبيعتا پس‬ ‫ناديده گرفتن قانون است كه براي عده‌اي هيچ اهميتي‬ ‫ترافیک باشيم‪.‬‬ ‫سامانه‌های ترافیک هوشمند (‪ )ITS‬سوق داده و‬ ‫هزینه‌های سازمان در س�ایر بخش‌ها شود‪ ،‬بلکه‬
‫از اس��تقرار طرح و آش��نايي عموم مردم با اين ساختار‬ ‫ندارد‪ .‬مادامي كه قانون به س��ادگي زير پا گذاشته شود‬ ‫***‬ ‫تو‌گویی که می‌خوانید این رویکرد را نه یک‬
‫در گف ‌‬ ‫به‌عنوان راهکاری با بازده باال برای افزایش کیفیت‬
‫كنترل‪ ،‬تركيبات ف��روش اينترنتي مجوز طرح ترافيك‬ ‫و هزينه جرم اعم از هزينه‌هاي مادي و معنوي با انجام‬ ‫آيا استفاده از ابزارهاي مبتني بر فناوري اطالعات‬ ‫تاکتیک بلکه یک استراتژی بلندمدت می‌داند‪.‬‬ ‫خدمات و گس�تره توزیع آن اس�تفاده کرد و در‬
‫به صورت روزانه و هفتگي به اجرا گذاشته خواهد شد‪ .‬با‬ ‫جرم سنخيت نداشته باشد‪ ،‬بايد شاهد چنين اتفاقاتي‬ ‫براي كنترل ترافيك و بهينه‌سازي وضعيت حمل‌و‬ ‫گفت‌وگ�وی ما ب�ا رئی�س س�ازمان حمل‌ونقل و‬ ‫پروژه‌های بزرگی مثل پلی�س ‪ 10+‬همکاری مؤثر‬
‫تاكيد بر اينكه مجموع تعداد مجوزهاي روزانه‪ ،‬هفتگي‬ ‫باشيم‪.‬‬ ‫نقل تهران‪ ،‬ي�ك رويكرد جدي در ش�هرداري و‬ ‫ترافیک ش�هرداری تهران در این شماره به بهانه‬ ‫داشت‪.‬‬
‫و س��االنه‪ ،‬از سقف مصوب ش��وراي عالي ترافيك فراتر‬ ‫بعض�ي از كارشناس�ان معتقدند اجراي پ�روژه‌اي‬ ‫معاونت حمل‌ونقل اس�ت يا يك�ي از راه‌حل‌هاي‬ ‫افتتاح آزمایش�ی (و به قول تش�کری ارشادی)‬ ‫تشکری هاشمی حاال در شهرداری تهران و سمت‬
‫نخواهد رفت‪.‬‬ ‫مثل كنترل مح�دوده ترافيك از طري�ق دكل‌هاي‬ ‫مقطعي و فرعي؟‬ ‫کنترل هوشمند محدوده طرح ترافیک انجام شد‬ ‫حس�اس و خطیری که به‌عهده گرفته اس�ت نیز‪،‬‬
‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫‪38‬‬
 ‫شهر الكترونيك‬

‫حجت‌اهلل‌بهروز مديرعامل شركت كنترل ترافيك‬

‫او از بدو ورود به شركت كنترل ترافيك پي‌گير طرح‌هاي مبتني‬

‫بر فناوري اطالعات بوده و معتقد است احقاق حقوق شهروندان‬
‫با كمك ابزارهاي ‪ iCT‬امكان‌پذير است‬

‫محدوده در حال تردد هم هستند ممكن مي‌شود‪.‬‬
‫‪ ITS‬چيست؟‬
‫فك�ر نمي‌كني�د آغ�از اي�ن ط�رح باع�ث نارضايتي‬
‫شهروندان شود؟‬
‫قطعا در روزهاي نخس��ت‪ ،‬اجراي ط��رح كنترل مكانيزه‬
‫‪ ITS‬در زبان اصلي‪ ،‬مخفف س��ه كلم��ه ‪Intelligent‬‬
‫محدوده طرح‌ترافيك واكنش شديد شهروندان را خواهد‬
‫‪ Transportation Systems‬اس��ت‪ .‬آنچ��ه ما به آن‬ ‫داشت و تهراني‌ها به اجراي آن معترض خواهند بود اما پس‬
‫مي‌گوييم «سيستم حمل و نقل هوشمند»‪ .‬شايد اولين‬ ‫از مدتي امتيازهاي مثبت اين طرح را درك خواهند كرد‪.‬‬
‫چيزي كه با ش��نيدن اي��ن اصطالح به ذهن مي‌رس��د‪،‬‬
‫ماشين‌هاي بدون سرنشين است كه با سرعت در سطح‬ ‫طرح ترافيك موقتي‬
‫شهر اين سو و آن سو مي‌روند كه البته هيچ بعيد نيست‬ ‫با وجودي كه حتي حجت اهلل بهروز‪ -‬مدير عامل شركت‬
‫چند سال ديگر‪ ،‬گزارشي در اين زمينه برايتان بنويسيم‪ .‬اما‬ ‫كنترل ترافيك‪ -‬ه��م انتظار واكن��ش صددرصد مثبت‬
‫در حال حاضر‪ ،‬ما با مفهومي ديگر روبه‌رو هستيم؛ سيستم‬ ‫ش��هروندان تهراني را ندارد اما ترجيح مي‌دهد از نيمه پر‬
‫حمل و نقل هوشمند‪ ،‬به معني اس��تفاده و به‌كارگيري‬ ‫ليوان و نتايج مثبت اين طرح سخن بگويد‪ ،‬او هم مي‌تواند‬
‫فناوري‌هاي نوين از قبيل الكتروني��ك و ارتباطات براي‬ ‫از اتفاق‌هاي خوب اين طرح سخن بگويد‪ .‬يكي از بهترين‬
‫تسهيل در رفت‌وآمد و تردد در سطح شهرها‪ ،‬خيابان‌ها‬ ‫اتفاقاتي كه با آغاز اين طرح در انتظار تهراني‌هاست‪ ،‬صدور‬
‫و ديگر معابر است‪ .‬به زبان ساده‌تر مي‌توان گفت كاربري‬ ‫مجوز‌هاي كوتاه‌مدت اس��ت؛ مجوزهايي كه مي‌توان نام‬
‫‪ ict‬در حمل و نقل باعث افزايش كارآيي شبكه ترافيك و در‬ ‫تحول ترافيكي روي آن نهاد؛ « روش هوش��مند كنترل‬
‫عين حال افزايش ايمني در حمل و نقل شده است ‪.‬‬ ‫محدوده طرح ترافيك يك امكان بسيار مهم ديگر را هم در‬
‫اختيار مديران شهري قرار داده كه با اجراي آن‪ ،‬شهروندان‬
‫براي مراجعه موردي به محدوده مركزي شهر مي‌توانند‬
‫محدوده طرح ترافيك كجاست؟‬ ‫از مجوزهاي كوتاه مدت روزانه و هفتگ��ي هم برخوردار‬
‫ش��وند»‪ .‬بهروز در توصيف بيش��تر اين ويژگي مي‌گويد‪:‬‬
‫« ارائه مجوزهاي كوتاه مدت از جمله تسهيالتي است كه‬
‫محدوده طرح ترافیک تهران ‪37‬کیلومتر مربع اس��ت‬ ‫به شهروندان تهراني ارائه مي‌دهيم كه از اين طريق همه‬
‫«به دليل كنترل بصري مرزهاي محدوده طرح توس��ط‬
‫ماموران‪ ،‬تعداد خودروهايي كه از جلوي چش��م ماموران‬
‫ما فرار مي‌كنند‪ ،‬بسيار زياد اس��ت‪ .‬عالوه بر اينكه وقتي‬
‫چند ماش��ين همزمان وارد طرح مي‌ش��وند‪ ،‬امكان ثبت‬
‫تمامي تخلفات توسط نيروي انساني از بين مي‌رود‪ .‬دراين‬
‫شرايط‪ ،‬فناوري اطالعات به كمك ما مي‌آيد و ب ‌ه طور قطع‪،‬‬
‫به‌كارگيري چنين سيستم‌هايي در كشور ما با نتايج مثبتي‬
‫همراه است»‪ .‬بهروز كه عنوان كارشناس اين حوزه را هم‬
‫با خود دارد‪ ،‬اميدوار است كه با اجراي اين طرح‪ ،‬تخلفات‬
‫شهروندان به ده درصد برسد و در آينده نزديك‪ ،‬با استفاده‬
‫از فناوري اطالعات حتي به صفر درصد هم برسيم‪.‬‬
‫جزئيات طرح ترافيك و فناوري اطالعات‬
‫آنچه مدير عامل ش��ركت كنترل ترافيك روي آن تاكيد‬
‫دارد‪ ،‬اجراي برنامه‌ريزي ش��ده‪ ،‬دقي��ق و اصولي كنترل‬
‫مكانيزه محدوده طرح ترافيك اس��ت؛ محدوده‌اي كه به‬
‫گفته او در حال حاضر با ‪ 300‬دوربين در ‪ 100‬معبر كنترل‬
‫مي‌شود‪ .‬حجت‌اهلل بهروز اين اعداد و ارقام را به همراه زمان‬
‫اجرايي ش��دن اين پروژه اين‌گونه توصيف مي‌كند‪:‬طرح‬
‫استفاده از سيس��تم‌هاي هوش��مند در محدوده كنترل‬
‫ترافيك از ابتداي خرداد ماه در تهران اجرا مي‌شود كه به‬
‫طور قطع نتايج مثبت آن در سامان‌دهي وضعيت ترافيك‬
‫اين شهر بسيار تاثيرگذار است‪.‬‬
‫آيا از اين تاثيرگذاري اطمينان داريد؟‬

‫لو‌نقلتهران‬
‫نگاهمديرعاملشركتكنترلترافيك بههوشمندسازيحم ‌‬
‫که در سال‌های اخیر ‪41‬کیلومتر مربع محدوده زوج و‬ ‫افراد مي‌توانند بدون تبعيض و كام�لا عادالنه از محدوه‬ ‫امروزه بسياري از شهرهاي مدرن جهان‪ ،‬كنترل وضعيت‬
‫فرد نیز به آن اضافه شده است‪ .‬آخرین تغییرات در نقشه‬ ‫طرح و ترافيك شهر تهران اس��تفاده كنند و تردد در اين‬ ‫بار ترافيكي را به شكل هوشمند تجربه مي‌كنند‪ .‬عالوه بر‬

‫محدوده طرح ترافیک تهران مشخص می‌کند محدوده‬ ‫قسمت شهر تنها مختص به افراد خاصي نباشد»‪.‬‬
‫طرح ترافیک از خیابان فاطمی به سمت خیابان کارگر‪ ،‬از‬ ‫در حال حاضر‪ ،‬اصلي‌ترين دليلي كه براي اجرايي شدن‬
‫کارگر به سمت جنوب تا میدان شوش‪ ،‬از شوش به‌سمت‬ ‫اين طرح داريد‪ ،‬چيست؟‬
‫غرب تا خیابان ‪17‬ش��هریور‪ ،‬از خیابان ‪17‬ش��هریور تا‬ ‫كنترل هوشمند محدوده طرح ترافيك‪ ،‬فقط و فقط براي‬
‫میدان امام حسین‪ ،‬پل چوبی‪ ،‬شریعتی‪ ،‬مطهری‪ ،‬فاطمی‬ ‫راحتي شهروندان طراحي شده اس��ت‪ .‬واقعيت اين است‬
‫و از فاطمی تا ابتدای خیابان کارگر است‪.‬‬ ‫كه گس��ترش محدوده طرح ترافيك هم نتوانست گره‌اي‬
‫از مش��كل ترافيك باز كند و تجربه ثابت كرد كه ثابت نگه‬
‫داشتن محدوده طرح بهترين حالت ممكن است اما به شرط‬
‫اينكه به حل چالش‌هاي اين محدوده به صورت جدي نگاه‬
‫طرح ترافيك از چه زماني شروع شد؟‬ ‫شود‪ .‬اجراي طرح كنترل هوشمند طرح ترافيك مي‌تواند‬
‫به عنوان طرحي مكمل براي حل معضل ترافيك شهر تهران‬
‫استفاده شود و الزم است در حمل و نقل عمومي تسهيالتي‬
‫محدوده طرح ترافیک در ته�ران برای اولین بار در‬ ‫انجام شود‪ ،‬چرا كه به اين شكل ش��هروندان راحت‌تر و با‬
‫چه سالی راه‌اندازی شد؟‬ ‫اطمينان خاطر بيشتر به مقصد خود خواهند رسيد‪.‬‬
‫اين طرح از شهریور سال ‪ 1358‬اجرا شد‪.‬‬ ‫منظورتان از راحت‌تر چيست؟‬
‫س�اعت طرح زمان اج�رای اولین مح�دوده طرح‬ ‫توس��عه خطوط مترو‪ ،‬گس��ترش اتوبوس‌هاي بي‌آرتي و‬
‫ترافیک چه بود؟‬ ‫افزايش اتوبوس‌هاي نيمه خصوصي خدماتي است كه ما‬
‫ساعت اجرای این طرح از هفت صبح تا یک بعدازظهر‬ ‫براي تسهيل حمل ونقل عمومي براي شهروندان تهراني‬
‫بود‪.‬‬ ‫ارائه داده‌ايم‪‌.‬شهرداري تهران ‪ 700‬دستگاه اتوبوس جديد‬
‫محدوده طرح ترافیک به شیوه امروزی از چه سالی‬ ‫با استانداردهاي روز تهيه كرده و در اختيار شهروندان قرار‬
‫اجرا شد؟‬ ‫داده تا با اس��تفاده از آنها افراد كمتر از خودروي شخصي‬
‫محدوده طرح ترافیک به شیوه امروزی از سال ‪1379‬‬ ‫خود استفاده كنند‪.‬‬
‫اجرا شد و قرار است از بهار سال ‪ 89‬به صورت مکانیزه‬ ‫نتيجه‌اي هم داده است؟‬
‫در تهران اعمال شود‪.‬‬ ‫مجموعه اين حركت‌هاس��ت كه مي‌توان��د به‌ما و كنترل‬
‫جریمه صادر ش�ده در ط�رح جدی�د در چه مدتی‬ ‫ترافيك كمك كند‪ .‬كنترل مكانيزه محدوده طرح ترافيك‪،‬‬
‫تسلیم متخلفان خواهد شد؟‬ ‫با فراهم شدن زير ساخت‌هاي حمل و نقل عمومي مي‌تواند‬
‫با اجرای طرح کنت��رل مکانیزه ترافیک محدوده طرح‬ ‫نظم دوباره‌اي به وضعيت ترافيك شهر برگرداند‪ ،‬تا جايي‬
‫تهران جریمه‌های صادر شده ظرف مدت ‪ 48‬ساعت به‬ ‫كه نه تنها شاهد شهري منظم‌تر خواهيم بود‪ ،‬بلكه حقوق‬
‫رانندگان متخلف تسلیم مي‌شوند‪.‬‬ ‫شهروندي افراد با كمك ابزار فناوري اطالعات و ارتباطات‬
‫محقق خواهد شد‪.‬‬
‫اينكه دوربين‌هاي هوشمند نصب شده‪ ،‬با عكس‌برداري از‬
‫پالك خودروها‪ ،‬اين امكان را به ما مي‌دهند كه شهروندان‬
‫متخلف را به راحتي شناسايي كنيم‪.‬‬
‫اما در ايران برداشت‌هاي منفي از جريمه وجود دارد‪.‬‬
‫اتفاقا ش��هروندان نبايد برداش��ت منفي از صدور جريمه‬
‫داشته باشند‪ .‬جريمه كردن شهروندان تنها ابزاري براي‬
‫فرهنگ‌س��ازي است و ش��هرداري مصر اس��ت تا تخلف‬
‫شهروندان را در مدت ‪ 48‬ساعت به در منازل آنها برساند‪.‬‬
‫االن چه تعداد دوربين در سطح محدوده طرح ترافيك‬
‫نصب كرده‌ايد؟‬
‫شركت كنترل ترافيك شهرداري تهران هم ‪ 300‬دوربين‬
‫هوش��مند در معابر ورودي محدوده طرح ترافيك نصب‬
‫كرده كه به صورت اتوماتيك پالك تمامي خودروهايي را‬
‫كه وارد اين محدوده مي‌شوند ثبت مي‌كند‪.‬‬
‫آيا وظيف�ه آنها تنها ثبت پلاك خودروهاي خاطي‬
‫اس�ت و تغييري در سيس�تم صدور مج�وز نخواهد‬
‫داش�ت؟‬
‫در اين طرح‪ ،‬عالوه بر اس��تقرار دوربين‌هاي��ي با قابليت‬
‫خواندن پالك خ��ودرو‪ ،‬نرم افزار مركزي سيس��تم براي‬
‫پردازش اطالعات و تطبيق با بانك اطالعات خودروهاي‬
‫داراي مجوز ورود به طرح ترافيك و بانك اطالعات مالكان‬
‫خودروها‪ ،‬در نظر گرفته شده كه قادر است نسبت به ثبت و‬
‫صدور برگه جريمه براي خودروهاي خاطي اقدام كند‪.‬‬
‫با صدور اين برگه‌هاي جريمه‪ ،‬تنها ورود به محدوده را‬
‫كنترل مي‌كنيد‪ ،‬همين؟‬
‫دقت كنيد كه يكي از ويژگي‌هاي مهم اين سيستم‪ ،‬امكان‬
‫كنترل تردد در محدوده طرح ترافيك است؛ به اين صورت‬
‫كه با تجهيز خودروهاي گردشي به دوربين‌هاي ‪ANPR‬‬
‫و حركت آنها در محدوده ط��رح‪ ،‬امكان ردگيري و اعمال‬
‫قانون درباره خودروهايي كه به صورت غير مجاز در درون‬
‫دژديجيتالطرح ترافيك‬
‫تابلوي بزرگ هشدار «به محدوده طرح ترافيك وارد مي‌شويد» را بگذاريد كنار پليس‌هايي كه هر روز برگه جريمه به دست‪ ،‬به شيش ‌ه ماشين‌ها نگاه‬
‫مي‌كنند تا اگر اثري از آرم طرح ترافيك روي شيشه ندارند‪ ،‬ماشين‌هايشان را به پاركينگ ببرند يا برگه جريمه به دست صاحبانشان بدهند‪ .‬بياييد درباره‬
‫فعاليت‌هاي تازه شركت كنترل ترافيك با حجت‌اهلل بهروز‪ -‬مدير عامل اين شركت‪ -‬صحبت كنيم؛ شركتي كه تمام تالشش براي ثبت ورود خودروهاي‬
‫بدون مجوز‪ ،‬به همين دو مورد باال محدود نمي‌شود‪.‬‬
‫زيادي غيرقابل تحمل ش��ده كه حتي اعمال محدوده‬ ‫اين راستا انجام مي‌شود‪ ،‬بازهم از ‪ 400‬هزار خودرويي‬ ‫ديروز‪ ،‬امروز‪ ،‬فردا‬
‫طرح ترافيك هم به تنهايي‪ ،‬قادر به حل اين مش��كل‬ ‫كه وارد محدوده طرح ترافيك ش��هرتهران مي‌شوند‪،‬‬ ‫محدوده طرح ترافيك‪ ،‬از س��ال ‪ 58‬به تهران وارد شد‪.‬‬
‫نيس��ت اما ش��ركت كنترل ترافيك س��عي كرده تا با‬ ‫نزديك به ‪ 70‬هزار دستگاه بدون مجوز به اين محدوده‬ ‫از آن سال بود كه هر ماش��يني براي ورود به محدوده‬
‫روش‌ها و ايده‌هاي مختلف به مديريت ترافيك بپردازد‬ ‫آمده‌اند و با يك حساب س��اده به اين نتيجه مي‌رسيم‬ ‫مركزي پايتخت‪ ،‬احتياج به مجوز داشت و مجوز ورود و‬
‫و از مش��كالت موجود بكاهد‪ .‬در اين بين‪ ،‬هوش��مند‬ ‫كه روزانه ‪ 30‬درصد شهروندان به صورت غيرمجاز وارد‬ ‫تردد در محدوده طرح با اعتبار يكساله و طبق مقررات‬
‫كردن كنترل وضعي��ت ترافيك تهران با اس��تفاده از‬ ‫محدوده مركزي تهران مي‌شوند‪ .‬اما عجيب‌تر از همه‬ ‫ويژه‪ ،‬با دريافت هزينه تعيين ش��ده براي آن‪ ،‬به افراد‬
‫فناوري اطالعات از جمله طرح‌هايي است كه براي حل‬ ‫اين آمار و ارقام‪ ،‬آنچه جاي تعجب دارد‪ ،‬اعتراف بهروز‬ ‫خاصي مانند اس��اتيد دانش��گاه‌هاي داخل محدوده‪،‬‬
‫اين معضل به مرحله اجرا رسيده است‪ ».‬مدير شركت‬ ‫به توانايي‌هاي پليس در ثبت ورود و تردد خودروهاي‬ ‫پزش��كان و خودروهاي مربوط به سازمان‌هاي دولتي‬
‫كنترل طرح ترافي��ك با به زب��ان آوردن اين جمالت‪،‬‬ ‫بدون آرم است؛ «پليس تنها قادر به ثبت تخلف حدود‬ ‫و عمومي و شركت‌ها يا مش��اغل نيازمند داده مي‌شود‬
‫وارد بحث بزرگي به نام هوشمند‌سازي محدوده طرح‬ ‫‪ 1500‬تا ‪3‬هزار شهروند خاطي در روز است»‪.‬‬ ‫اما امروزه بسياري از خودروهاي شخصي‪ ،‬بدون مجوز‬
‫مي‌شود‪ .‬بهروز پيش از آنكه به داليل اجرايي شدن اين‬ ‫و با بي‌توجهي ب��ه قانون وارد اين محدوده مي‌ش��وند‪.‬‬
‫طرح اش��اره كند‪ ،‬تهران را در ميان ده شهر اول دنيا از‬ ‫طرح كنترل ترافيك‬ ‫حجت‌اهلل بهروز‪ -‬مدير عامل شركت كنترل ترافيك‪-‬‬
‫نظر حجم ترافي��ك قرار مي‌دهد و به ناتواني ش��ركت‬ ‫«با وجود اينكه ورود خودروهاي ش��خصي به محدوده‬ ‫مي‌تواند عدد و رقم و آمار را هم به اين توصيفات اضافه‬
‫تحت مديريتش در دوران گذش��ته اعت��راف مي‌كند؛‬ ‫مراكز شهر ممنوع است اما حجم باالي ترافيك تا حد‬ ‫كند و توضيح دهد كه با وجود تمام حركت‌هايي كه در‬

‫‪41‬‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫‪40‬‬


‫سيستم كنترل هوشمند با كسي شوخي ندارد‬
‫شكاربادوربين‌هايهوشمند‬
‫درس عبرت جريمه‌اي‬
‫ذاكر‪ ،‬پيش‌بيني مي‌كن��د رانندگاني كه بدون مجوز‬
‫وارد محدوده طرح ترافيك ش��وند‪ ،‬قطعا بعد از يك‬ ‫فرار بي‌فرار‬
‫ت��ا دو ماه پس از پياده ش��دن اين سيس��تم بس��يار‬ ‫براس��اس قانون‪ ،‬در مح��دوده ط��رح ترافيك فقط‬
‫انگشت‌شمار خواهند شد؛ چراكه ورود اين خودروها‬ ‫خودروهاي عمومي‌اي مانند اتوبوس‌ها‪ ،‬تاكسي‌هاي‬
‫برابر با جريمه ش��دن آنهاست و ش��ايد با چندين بار‬ ‫شهري و خودروهاي امدادي بدون هيچ محدوديتي‬
‫جريمه ش��دن توس��ط پليس رانندگان بدون مجوز‬ ‫مي‌توانن��د تردد كنند ام��ا با وجود اين ام��روز ورود‬
‫كمتر وارد اين قسمت شهر شوند‪ .‬درنتيجه اين اقدام‬ ‫غيرمجاز ديگر خودرو‌ها به اين محدوده آن‌قدر عادي‬
‫در خلوت ش��دن محدوده طرح تاثي��ر خيلي مهمي‬ ‫شده كه ش��ايد كمتر كس��ي گمان كند كه احتمال‬
‫جريمه كردن آنها توسط پليس وجود دارد‪.‬‬
‫خواهد گذاش��ت و هيچ‌گونه روابط انس��اني‌اي مانع‬
‫از جريمه ش��دن خودروهاي متخلف نخواهد ش��د‪.‬‬ ‫ابوالفضل صاحبي‪ ،‬مدير فني اين پروژه در ش��ركت‬
‫محدوديت در وقت‪ ،‬س��رمايه و تعداد نيروي پليس‬ ‫ديدافزا اعتقاد دارد كه اجراي اين سيستم خطاپذير‬
‫نيست؛ «تمامي تقاطع‌هاي ورودي به محدوده طرح‬
‫كه براي كنترل تمامي ورودي‌ه��اي محدوده طرح‬
‫ترافيك تهران شناسايي شده‌اند و تعدادشان نزديك‬
‫ترافيك مورد استفاده قرار مي‌گيرد از ديگر مسائلي‬
‫به ‪ 100‬تقاطع اس��ت‪ .‬براي آنك��ه كاري باكيفيت‌تر‬
‫است كه با پياده‌سازي دوربين‌هاي هوشمند محدود‬
‫انجام دهيم‪ ،‬اج��راي اين پروژه در غال��ب ‪ 25‬و ‪75‬‬
‫طرح ترافيك برطرف مي‌شود‪.‬‬
‫تقاطع بين دو ش��ركت فناپ و ديدافزا تقسيم شده‬
‫اين كارش��ناس معتقد اس��ت كه هم اكنون پليس‬
‫اس��ت»‪ .‬در مرحله‌اي ك��ه ماش��ين‌ها وارد محدوده‬
‫نيروي كافي براي كنترل تم��ام ورودي‌هاي طرح را‬
‫مي‌ش��وند‪ ،‬اوضاع تغيير مي‌كند؛ «هر ماش��يني كه‬
‫ندارد و زم��ان طوالني‌اي هم براي انج��ام اين كار از‬
‫وارد اين محدوده مي‌شود‪ ،‬پالك آن شناسايي شده‬
‫پليس هدر مي‌رود‪ .‬اين درحالي‌س��ت ك��ه پليس با‬
‫و با بانك اطالعاتي پالك‌هاي مجوز دار تطبيق داده‬
‫استفاده از سيستم هوشمند كنترل ترافيك تنها با ده‬
‫مي‌ش��ود‪ .‬اين درحالي‌س��ت كه پس از شناس��ايي‪،‬‬
‫درصد نيروي خود و با كارايي خيلي بهتر مي‌تواند اين‬
‫خودرو‌هاي متخلف و ش��هروندان خاطي به صورت‬
‫محدوده را كنترل كند‪.‬‬
‫شركت ديدافزا به‌عنوان شركتي كه ‪ 75‬درصد اجراي‬ ‫خودكار جريمه خواهند شد‪.‬‬
‫اين پروژه پروس��ه‌هاي مختلفي را گذرانده تا به اين‬
‫طرح نص��ب دوربين‌ها و كنترل هوش��مند محدوده‬
‫مرحله رس��يده و تجهيزات ارائه شده اين سيستم‌ها‬
‫طرح ترافيك را برعهده دارد‪ ،‬نزديك به ‪ 2‬سال است‬
‫ساخت كشورهاي معتبر دنياست»‪.‬‬
‫كه از نزديك‌ با اين طرح درگير شده و بازخوردهاي‬
‫كه به صورت اتومات تصميم گرفته و مجموعه‌اي از‬
‫اجرا‪ ،‬برايش اهميت زيادي دارد‪ .‬آنها در اين ‪ 2‬سال‬
‫رانندگان خالفكار غافلگير مي‌شوند‬
‫مراحل مختلف��ي را در اج��را گذرانده‌اند كه كمي به‬
‫صاحبي‪ ،‬مدير فني ش��ركت ديدافزا توضيح مي‌دهد‬
‫آزمون و خطا شباهت دارد و از تجربه شهرهايي مثل‬
‫كه پروس��ه اجرايي اين پروژه در دو فاز طراحي شده‬
‫لندن و آمستردام نيز استفاده كرده‌اند‪.‬‬
‫اس��ت‪ .‬در فاز اول چندين دس��تگاه دوربين ثابت در‬
‫صاحبي كه به عنوان مدير فني اين ش��ركت در حال‬
‫ورودي‌ه��اي محدوده نص��ب مي‌ش��وند و از پالك‬
‫فعاليت است‪ ،‬مي‌گويد‪« :‬آمارگيري از طريق سيستم‬
‫خودروهاي متخلف عكس‌ب��رداري مي‌كنند‪ .‬در فاز‬
‫كنترل مكاني��زه ترافيك محدوده ط��رح ترافيك به‬
‫دوم‪ ،‬ماش��ين‌هايي ك��ه درون محدوده ط��رح تردد‬
‫راحتي امكان‌پذير است و تعداد ماشين‌هايي كه وارد‬
‫مي‌كنند‪ ،‬مجهز به دوربين هس��تند و با شناس��ايي‬
‫محدوده طرح مي‌ش��وند‪ ،‬مشخص ش��دن خودروها‬ ‫خودروهاي غير مجاز داخ��ل محدوده طرح ترافيك‬
‫ش��خصي و عمومي يا اينكه چه معابري داراي تردد‬ ‫تهران‪ ،‬با عكس برداري پالك آنه��ا را ثبت مي‌كند‪.‬‬
‫باال و چه خيابان‌هايي از اين محدوده داراي ترافيك‬ ‫اما باز هم اين تمام وظيفه اين دوربين‌ها نيس��ت؛ «‬
‫كم هس��تند‪ ،‬از ديگر امتيازهاي اجراي اين سيستم‬ ‫كنترل س��رعت از ديگر خدماتي است كه با استفاده‬
‫هستند»‪ .‬او معتقد اس��ت اين پروژه مي‌تواند مبناي‬ ‫از اين سيس��تم اجرا مي‌ش��ود و هم‌اكنون در بعضي‬
‫ديگر پروژه‌هاي كنترل هوش��مند ترافيكي‌اي كه به‬ ‫اتوبان‌ها نصب ش��ده و از س��ويي ديگ��ر ثبت ديگر‬
‫شكل مستقيم در راستاي خدمات الكترونيك عمل‬ ‫تخلفات راهنمايي رانندگي و پيدا كردن ماشين‌هاي‬
‫مي‌كنند‪ ،‬باشد‪.‬‬ ‫سرقتي را مي‌توانيم به ديگر قابليت‌هاي اين سيستم‬
‫در آينده اضافه كنيم»‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬
‫شهر الكترونيك‬
‫‪ ITS‬و گردشگري‬
‫ابزارهاي ‪ ITS‬ب��ا صرفه‌‏جويي در وق��ت و حفظ جان‬
‫انس��ان‌‏ها‪ ،‬افزايش كيفيت محيط زيس��ت و افزايش‬
‫بهره‌‏وري فعاليت‌‏هاي تجاري‪ ،‬بهبود عملكرد سيستم‬
‫حمل ونقل را به دنبال دارد و اين اهداف در همه نقاط‬
‫جهان يكسان است‪ .‬نقي‌پور دقت اين سيستم را يكي‬
‫از اصلي‌ترين مزيت‌ه��اي آن مي‌داند و مي‌گويد‪ «:‬در‬
‫اين سيس��تم‪ ،‬پالك خودروهاي متخلف در چندين‬
‫مرحله به ش��كل مكانيزه كنترل مي‌ش��ود‪ ،‬در نتيجه‬
‫خطاي انس��اني به حداقل مي‌رس��د و هي��چ جريمه‬
‫اشتباهي به در منازل شهروندان ارسال نخواهد شد»‪.‬‬
‫اما كاهش خطاي انساني‪ ،‬تنها مزيت اجراي اين طرح‬
‫نيس��ت؛ كاهش ترافيك‪ ،‬كاهش آلودگ��ي هوا و حل‬
‫ديگر مشكالت اين‌چنيني هم حاصل مي‌شود‪ ،‬عالوه‬
‫بر اينكه «تحقق آن در ارتقا و جذب صنعت توريس��م‬
‫تاثيرگذار است»‪.‬‬
‫يك��ي از داليل اجرايي ش��دن اي��ن ط��رح و يكي از‬
‫اصلي‌تري��ن ويژگي‌هايي ك��ه مي‌تواند اي��ن طرح را‬
‫فناپ از اجراي مكانيزه‬
‫براي مخاطب خود ج��ذاب كند‪ ،‬نگاه ويژه‌اي اس��ت‬
‫كه به آس��ايش و آرامش او ش��ده‪ .‬نقي‌پور‪ ،‬مي‌گويد‪:‬‬
‫كنترلمحدودهترافيكمي‌گويد‬
‫ترافيك هوشمندبالهجهتهراني‬
‫« بسياري از نقاط ديدني تهران در مركز شهر واقع شده‬
‫كه به دليل ترافيك باال در بس��ياري موارد رفت و آمد‬
‫توريست‌ها را به اين منطقه با مشكل مواجه مي‌كند‪.‬‬
‫كنترل هوش��مند ترافيك يا همان ‪ ITS‬قرار است از‬ ‫اجراي اين طرح باعث تسهيل اين روند خواهد شد‪ ،‬چرا‬
‫اول خرداد ماه براي نخس��تين بار ترافيك محدوده‬ ‫كه نه تنها ميزان حجم ترافيكي اين بخش شهر كاهش‬
‫طرح ترافيك پايتخت را كنترل كن��د‪ .‬مجريان اين‬ ‫مي‌يابد بلكه ساختمان‌هاي قديمي واقع در اين منطقه‬
‫پروژه توضيح مي‌دهند ك��ه اجراي اين طرح تاكنون‬ ‫تا حدودي از آلودگي هوا درامان خواهند بود»‪.‬‬ ‫جمله ترافيك سرس��ام‌آور‪ ،‬آلودگي ه��وا‪ ،‬اتالف وقت و‬ ‫بياييد بدون مقدمه برويم سراغ اصل مطلب؛ «اجراي‬
‫حواش��ي عجيب و غريبي را به دنبال داش��ته است‪.‬‬ ‫ديگر مشكالت مشابه را برطرف كند»‪.‬‬ ‫سيس��تم كنترل هوش��مند محدوده طرح ترافيك‪،‬‬
‫ش��ركت ديدافزا كه نصب ‪ 75‬درصد از دوربين‌هاي‬ ‫يكي از مهم‌ترين طرح‌هاي پايتخت است؛ طرحي كه‬
‫هوش��مند را در معبرهاي ورودي مح��دوده طرح به‬ ‫‪ ITS‬تهراني‬ ‫درحال حاضر با استفاده از تكنولوژي صددرصد داخلي‬
‫عهده دارد‪ ،‬يكي از ش��ركت‌هاي خصوصي فعال در‬ ‫آينده ‪ITS‬‬ ‫چندين سال است كه محدوده‌اي در شهر تهران ايجاد‬ ‫و با به‌كارگيري دان��ش و نيروي متخص��ص داخلي‪،‬‬
‫اين حوزه بوده كه وارد گود اجرايي اين پروژه ش��ده‬ ‫شده كه به محدوده طرح ترافيك معروف است و تنها‬ ‫باكيفيتي باالتر از نمونه‌هاي خارجي در تهران اجرايي‬
‫است‪ .‬مديرعامل اين شركت اعتقاد دارد از زماني كه‬ ‫خودروهاي��ي وارد اي��ن محدوده مي‌ش��وند كه مجوز‬ ‫مي‌ش��ود‪ .‬اين سيس��تم‪ ،‬پيش از اين‪ ،‬در ش��هرهايي‬
‫اين پروژه شروع شده و هم اكنون كه به مراحل پاياني‬ ‫سامان سيف‌اللهي‪ -‬مدير عمراني طرح مكانيزه كردن‬ ‫مخصوص ورود به طرح را داش��ته باشند؛ اما حتي اين‬ ‫مثل لندن و اس��تكهلم اجرا ش��ده و كاراي��ي خود را‬
‫خود رسيده است‪ ،‬در طول مس��ير باال و پايين‌هاي‬ ‫كنترل ترافيك محدوده طرح ترافيك ش��ركت فناپ‪-‬‬ ‫محدوده هم نتوانست به اندازه كافي‌گره‌اي از مشكالت‬ ‫به‌خوبي اثبات كرده اس��ت‪ .‬بهره برداري از اين طرح‪،‬‬
‫مختلفي را پشت‌ سر گذاش��ته‌اند اما اين دردسرها و‬ ‫مي‌گويد‪ «:‬درحال حاضر عملكرد اصلي سيستم‪ ،‬ثبت‬ ‫ترافيكي بگشايد و معضل ترافيك شهر تهران همچنان‬ ‫با كمك ديگر نهادهاي مرتبط‪ ،‬تجربه لندن را نصيب‬
‫باال و پايين رفتن‌ها هيچ‌كدام حاشيه‌اي جدي براي‬ ‫تخلف‌هاي ورود به محدوده طرح ترافيك است اما كارايي‬ ‫به قوت خود باقي است‪‌.‬بخش��ي از دلي��ل اين پابرجا‬ ‫تهران مي‌كن��د و اين قابليت را دارد ت��ا به عنوان يكي‬
‫اجراي اين پروژه نساخته و مصطفي ذاكر اصلي‌ترين‬ ‫آن به خواندن پالك خودروها محدود نمي‌شود‪ ،‬بلكه يك‬ ‫بودن مشكالت‪ ،‬در صحبت‌هاي نقي‌پور واضح است‪ .‬او‬ ‫از موفق‌ترين پروژه‌هاي خاورميانه از آن ياد ش��ود»؛‬
‫حاشيه اجراي اين طرح را ناش��ناخته بودن ‪ ITS‬در‬ ‫سيستم يكپارچه است كه از زيرمجموعه‌هاي گوناگون‬ ‫معتقد است كه اجراي اين طرح در شهر باعث مي‌شود‬ ‫مصطفي نقي‌پور‪ -‬مدير واحد راهكارهاي حمل و نقل‬
‫ايران مي‌داند؛ «براي مش��خص ش��دن مزايا و شايد‬ ‫تشكيل ش��ده و براي ديگر مقاصد حمل ونقل عمومي‬ ‫محدوده ط��رح ترافيك به ش��كل عادالنه بي��ن افراد‬ ‫هوشمند شركت فناپ‪ -‬اين جمالت را درباره اهميت‬
‫معايب هر پروژه جدي��د نيازمند زمان هس��تيم كه‬ ‫نظير آمار برداري و آناليز ترافيكي هم مورد استفاده قرار‬ ‫تقسيم شود و تمامي شهروندان بتوانند به صورت برابر‬ ‫اين طرح به زبان مي‌آورد و پس از آن از حضور شركت‬
‫كنترل هوش��مند ترافيك محدوده طرح ترافيك از‬ ‫مي‌گيرد»‪ .‬عالوه بر اين گزينه‌ها‪ «،‬همچنين اين سيستم‬ ‫از اين حق‌شهروندي استفاده كنند‪ .‬اين كارشناس در‬ ‫فناپ به عنوان يكي از شركت‌هاي مسؤول اجراي اين‬
‫اين امر مستثنا نيست»‪.‬‬ ‫از قابليت نظارت تصويري برخوردار است»‪.‬‬ ‫تعريف تقسيم عادالنه محدوده طرح‌ترافيك مي‌گويد‪:‬‬ ‫طرح و روند اجرايي شدن آن مي‌گويد‪.‬‬
‫سيف‌اللهي تاكيد مي‌كند كه اجراي اين طرح از لحاظ‬
‫« مجوزهاي ورود به محدوده طرح به تعداد محدود و به‬
‫فني به طورقطع با موفقيت همراه است و معتقد است كه‬ ‫شكل ساليانه صادر مي‌شود‪ ،‬بنابراين بسياري از افراد‬ ‫‪ ITS‬بومي‬
‫ترافيك روان مي‌شود‬
‫‪ ITS‬مفهوم بزرگي در بحث ترافيك به خود اختصاص‬ ‫اين پروژه ابعاد اجتماعي گوناگوني دارد كه بايد توسط‬ ‫اجازه ورود به اين محدوده را ندارند‪ .‬اين درحالي است‬ ‫نقي‌پور‪ -‬مدير واحد راهكارهاي حمل و نقل هوش��مند‬
‫نهادهاي مختلف به آن پرداخته و توجه ش��ود‪ .‬اما اين‬ ‫كه ورود به اين بخش شهر در بعضي شرايط براي افراد‬ ‫ش��ركت فناپ‪ -‬درب��اره وضعي��ت اي��ن دوربين‌ها‪ ،‬به‬
‫مي‌دهد اما در نهايت هدفش رواني ترافيك در سطح‬
‫جمالت اميدواركننده‪ ،‬دليل نمي‌ش��ود تا اهالي فناپ‬ ‫ضرورت است ولي به دليل محدوديت قانوني نمي‌توانند‬ ‫پياده‌سازي نوعي از ‪ ITS‬اشاره مي‌كند و توضيح مي‌دهد‬
‫ش��هرهاي پرترافيكي مثل تهران اس��ت؛ سيستمي‬
‫دليل اصلي حركتش��ان را توضيح ندهند‪ .‬سيف‌اللهي‬ ‫از اين امكان استفاده كنند»‪.‬‬ ‫كه «ن��وع ايراني»‌اش اس��ت‪ .‬او در توصي��ف چگونگي‬
‫مي‌گويد‪ «:‬امكان دس��ت و پاگير بودن اي��ن طرح در‬ ‫آنچه در ميان صحبت‌هاي مدي��ر راهكارهاي حمل و‬ ‫عملكرد دوربين‌هاي نصب‌شده در اين طرح‪ ،‬از تفاوت‬
‫اطالعات ترافيكي را كنترل مي‌كند‪.‬‬
‫ابتداي اجراي آن براي ش��هروندان وجود دارد ولي به‬ ‫نقل هوشمند ش��ركت فناپ به چشم مي‌آيد‪ ،‬عدالتي‬ ‫نوع فونت و ش��كل قرارگيري پالك خودروها در كشور‬
‫مصطفي ذاكر معتقد است‪« :‬با اعالم رسمي آغاز كار‬
‫طور قطع پس از گذشت زمان كوتاهي همين شهروندان‬ ‫اس��ت كه در صورت اجراي اين طرح اجرا مي‌ش��ود‪.‬‬ ‫ما‪ ،‬مثال مي‌آورد و مي‌گويد‪« :‬اين ش��ركت‪ ،‬با طراحي‬
‫كنترل مكانيزه محدوده طرح ترافيك بايد در آينده‬
‫متوجه مي‌ش��وند كه تمامي افراد مي‌توانند به ش��كل‬ ‫او توضيح مي‌دهد ك��ه ديگر خب��ري از گرفتن طرح‬ ‫نرم افزاره��اي مرتب��ط‪ ،‬خواندن پ�لاك خودروها را با‬
‫نه چندان دور ش��اهد ترافيك نصف و شايد كمتر از‬
‫عادالنه و يكنواخت از اين محدوده اس��تفاده كنند‪ .‬به‬ ‫يك‌ساله نيست و به اين ترتيب‪ «:‬با اجراي اين سيستم‪،‬‬ ‫وضوح كامل امكان‌پذير كرده است»‪ .‬نقي‌پور در اين‌باره‬
‫نصف در مح��دوده مركزي تهران باش��يم‪ .‬تا چندي‬
‫هر حال در جامعه ما نظ��ام اقتصادي مبتني بر ماليات‬ ‫ديگر احتياجي نيس��ت تا تمامي ش��هروندان مجوز‬ ‫مي‌‪‎‬گويد‪ «:‬به دليل داخلي بودن سيستم‪ ،‬ارتقا و تغيير‬
‫ديگر ترافيك در اين بخش ش��هر قانونمند و منظم‬
‫خواهد شد و عاملي مي‌شود تا شهروندان براي تردد‬ ‫شكل نگرفته است‪،‬ولي در اين زمينه مي‌توانيم اميدوار‬ ‫طرح ترافيك را از يك س��ال پيش تهي��ه كنند‪ .‬آنها‬ ‫در آن به راحتي امكان‌پذير است و مي‌توان با اعمال اين‬
‫در محدوده شهر بيشتر از خودروهاي عمومي استفاده‬ ‫باشيم كه در پنج س��ال آينده به جايگاهي برسيم كه‬ ‫هرزماني كه نياز به ورود به اين محدوده داشته باشند‪،‬‬ ‫تغييرات‪ ،‬پشتوانه‌اي براي اجراي سيستم‌هاي ارتقا يافته‬
‫كنند‪ .‬وقتي ش��هروندان مزاياي اين ط��رح را كامال‬ ‫تبعيضي بين ش��هروندان وجود نداش��ته باش��د و اگر‬ ‫مي‌توانند مج��وز را به صورت روزانه و حتي س��اعتي‬ ‫ديگر‪ ،‬در ساماندهي كنترل مكانيزه ترافيك شهر ايجاد‬
‫لمس كنند‪ ،‬كنترل هوشمند محدوده طرح ترافيك‬ ‫شهروندي مجبور به ورود به اين محدوده بود‪ ،‬عوارض‬ ‫خريداري كرده و وارد محدوده طرح ترافيك ش��وند‪.‬‬ ‫كرد»‪ .‬اما نقطه آغازين بومي‌سازي اين طرح بزرگ كي‬
‫در كوتاه‌ترين زمان به بهره‌برداري موردنظر مي‌رسد‬ ‫آن راپرداخته و ازاين امكان استفاده كند»‪ .‬به اعتقاد اين‬ ‫البته كارايي مجوزهاي ساليانه طرح و ترافيك به قوت‬ ‫اتفاق افتاد؟ « اين طرح از دو س��ال پيش‪ ،‬شروع شد و‬
‫و امتيازات اين طرح كه بيش��تر در راستاي دولت و‬ ‫كارشناس‪ ،‬شهروندان تهراني بايد به اين نتيجه برسند‬ ‫خود باقي خواه��د ماند»‪ .‬او با بيان اينكه در ش��رايط‬ ‫به صورت آزمايشي در بخشي از محدوده طرح ترافيك‬
‫شهروند الكترونيك پايه‌ريزي شده‪ ،‬به اثبات خواهد‬ ‫كه ب��راي ورود به اين محدوده به��اي اضافي پرداخت‬ ‫حاضر خودروهايي كه ب��دون مجوز در محدوده طرح‬ ‫عملياتي شد و با كس��ب نتيجه مثبت‪‌،‬از چندي پيش‬
‫رسيد»‪ .‬زمان عملياتي شدن اين طرح در سطح شهر‬ ‫نمي‌كنند بلكه هزين��ه خدمات��ي را مي‌پردازند كه از‬ ‫و ترافيك وارد مي‌شوند‪ ،‬مش��كالتي ايجاد مي‌كنند‪،‬‬ ‫اجراي رسمي آن آغاز شد‪ ».‬اين گروه‪ ،‬با تحقيقاتي كه‬
‫تهران نزديك است و نبايد فراموش كرد كه اجراي اين‬ ‫آن استفاده كرده‌اند‪ .‬به اين شكل‪ ،‬در آينده مي‌توانيم‬ ‫مي‌گويد‪«:‬افرادي كه بيشتر در محدوده طرح ترافيك‬ ‫روي اين سيستم در شهرهاي ديگر داشته ‪ ،‬به اين نتيجه‬
‫پروژه به دليل گس��ترده بودن و پيچيدگي‌هاي خود‬ ‫شاهد ساماندهي معضل ترافيك در تهران و بسياري از‬ ‫تردد دارند‪ ،‬بايد موظف به پرداخت هزينه باالتري به‬ ‫رسيده ‪ «:‬اجراي كنترل مكانيزه ترافيك تهران‪ ،‬در آينده‬
‫نشدني بود اما ما توانسته‌ايم آن را محقق كنيم‪.‬‬ ‫شهرهاي كشور باشيم‪.‬‬ ‫شهرداري باشند»‪.‬‬ ‫نه چندان دور‪ ،‬مي‌تواند بس��ياري از معضالت شهري از‬
‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫‪42‬‬
 ‫ ‬

‫دانستني‌هاي طرح ترافيك‬

‫دوربين ‪High Reselution‬‬

‫‪ 1‬چي؟‬
‫دروبين‌هاي كنترل هوشمند طرح ترافيك تصاويري با وضوح باال در اختيار‬
‫مركز پردازش تصوير پروژه قرار مي‌دهند‬

‫روزانه چه تعداد خودرو وارد محدوده طرح می‌شوند؟‬

‫براس��اس آمارگیری انجام ش��ده در یکی از روز‌های زمستان ‪88‬‬
‫روزانه حدود‪ 692‬ه��زار خودرو در محدوده ط��رح ترافیک تهران‬
‫تردد مي‌کنند‪.‬‬ ‫اس��ت‪ .‬او هر روز اين محدوده را دور مي‌زن��د اما اجازه‬
‫چند درصد از خودروهایی که به محدوده طرح وارد می‌شوند‪،‬‬ ‫ورود به آن را ندارد و به همين خاطر است كه اين طرح‬
‫غیرقانونی آمده‌اند؟‬ ‫را به نفع پولدارهاي ش��هر مي‌داند‪« :‬وضعيت محدوده‬
‫نظرپليسراهور‬ ‫طرح ترافيك تهران به شكلي ش��ده كه تنها پولدارها‬
‫‪30‬درص��د از خودروهایی که وارد محدوده ط��رح ترافیک تهران‬
‫مي‌شوند فاقد مجوز طرح ترافیک هستند و به صورت غیرقانونی در‬ ‫از اين طرح اس��تفاده مي‌كنند‪ .‬هر كس��ي هم كه پول‬
‫این محدوده تردد مي‌کنند‪.‬‬ ‫ندارد‪ ،‬نمي‌تواند وارد طرح ش��ود كه اين ش��رايط اصال‬
‫ب��ا ورود دوربین‌ه��ای کنت��رل‬
‫منصفانه نيست‪ .‬با نصب اين دوربين‌ها هم وضعيت فرقي‬
‫هوشمند دیگر نیازی نیست که‬
‫نمي‌كند‪ .‬باز هم كساني كه پول دارند با خيال راحت‪ ،‬آرم‬
‫‪ 2‬كدام؟‬ ‫مام��وران راهنمای��ی و رانندگی‬
‫معبرهای ورودی را کنترل کنند؛‬
‫طرح ترافيك مي‌خرند و وارد طرح مي‌شوند‪».‬‬
‫کدام يك از وس�ایل نقلیه مجاز ب�ه ورود به مح�دوده طرح‬ ‫درنهای��ت این جریم��ه ‪13‬هزار‬
‫نیستند؟‬ ‫جان پليس در خطر است‬
‫تومانی است که نصیب رانندگان‬
‫تمامی خودروهای فاقد مجوز اجازه ورود به محدوده طرح ترافیک‬ ‫راننده تاكسي سمند زردرنگ خط هفت‌تير‪ -‬وليعصر‬
‫(عج)‬
‫متخلف خواهد ش��د‪ .‬حداقل اولین تصور پس از ش��نیدن‬
‫تهران را ندارند و تنها خودروهای ام��دادی و اورژانس‪ ،‬خودروهای‬ ‫عادت دارد كه هر روز با سوار كردن آدم‌هاي جورواجور‬
‫خبر نصب دوربین‌های کنترل هوش��مند همین است اما‬
‫حمل‌ونقل عمومی‪ ،‬خودروهای پلیس راهور و تاکسی‌ها مي‌توانند‬ ‫پاي درد دل همه آنها بنشيند و تنها كافيست تا يكي از‬
‫همیشه گفته‌اند برای شنیدن درست‌ترین خبرها به‌سراغ‬
‫وارد این محدوده شوند‪.‬‬ ‫جمالت اسرارآميز به نظر شما را بگوييد تا او ساعت‌ها‬
‫کارشناس‌اش بروید‪ .‬واقعیت این است‪« :‬مرکز راهنمایی‌و‬
‫کدام ي�ك از وس�ایل نقلیه در ط�رح مکانیزاس�یون جریمه‬ ‫برايتان صحبت كند‪ .‬اصغر س��هراب‌نژاد معتقد است با‬
‫رانندگی تهران از طرح مکانیزه‌شدن کنترل محدوده طرح‬
‫می‌شوند؟‬ ‫راه‌اندازي دوربين‌هاي هوش��مند حداقل لج و لجبازي‬
‫ترافیک کامال اس��تقبال می‌کند‪ ،‬چراکه می‌داند هرچقدر‬
‫با اجرای سیس��تم مکانیزه کنترل ترافیک محدوده طرح ترافیک‬ ‫رانندگان با افس��ران پليس تمام خواهد ش��د‪ .‬تجربه‬
‫ابزارهای کنترلی توسعه پیدا کند‪ ،‬دست‌وپنجه نرم‌کردن‬
‫پليس تمامی خودروهایی را که شماره پالک آنها در پایگاه اطالعات‬ ‫رفت‌وآم��د در خيابان‌هاي مركزي ش��هر به او نش��ان‬
‫ماموران راهنمای��ی رانندگی با معضالت و مش��کالتی که‬
‫مرکز صدور آرم ترافیک شهرداری تهران ثبت نشده است‪ ،‬جریمه‬ ‫داده‪ ،‬ف��رار رانندگان متخلفي ك��ه وارد محدوده طرح‬
‫مرتبطبامسائلترافیکیشهراتفاقمی‌افتد‪،‬کمترمی‌شود»‪.‬‬
‫خواهد شد‪.‬‬ ‫سرهنگ سعید اس��ماعیلی این جمالت را به‌زبان می‌آورد‬
‫مي‌شوند باعث تصادفات ناخوش��ايندي در اين بخش‬
‫شهر شده است‪ .‬او مي‌گويد‪« :‬حتي بعضي‌وقت‌ها براي‬
‫مردم چه مي‌گويند؟ مردم چه مي‌بينند؟‬

‫كنترل‌هوشمند‪ ،‬راهيبراي اجراي عدالت‬

‫و تاکید می‌کند که در صورت اجرای این طرح‪ ،‬مش��کالت‬
‫‪ 3‬چهكسي؟‬ ‫ماموران راهنمایی‌ورانندگی «کمتر می‌ش��ود» ولي از بین‬
‫نمی‌رود‪«.‬سازمان راهنمایی و رانندگی با نصب دوربین‌های‬
‫اينكه پليس‌ه��اي راهنمايي و رانندگ��ي مانع از ورود‬
‫خودروهاي غيرمجاز به اين محدوده شوند با برخورد به‬
‫چه کس�ی (نهادی) مس�ؤول تعیین و تصویب محدوده طرح‬ ‫ساير ماشين‌ها دچار آسيب‌هاي بسيار جدي شده‌اند به‬
‫هوشمند کار خود را پایان‌یافته نمی‌بیند‪ .‬این دوربین‌ها نصب‬
‫ترافیک است؟‬ ‫اين شكل جان بسياري از افسران پليس درخطر است‬
‫شوند یا نصب نشوند‪ ،‬تمامی تخلفات به‌صورت دستی توسط‬
‫شورای عالی ترافیک مسوول تعیین و تصویب محدوده طرح ترافیک‬ ‫و ش��ايد با نصب دوربين‌ها حداقل ميزان اتفاقات اين‬
‫ماموران پلیس ثبت می‌شود‪ .‬نیروی پلیس از این میان حذف‬
‫در شهر است‪.‬‬ ‫شكلي كمتر شود»‪.‬‬
‫نخواهد شد و در کنار دوربین‌های هوشمند به کار خود ادامه‬
‫چه کسی مدیریت اجرای طرح کنترل مکانیزه را برعهده دارد؟‬ ‫می‌دهند؛ به‌طوری‌که دوربین‌ها کار خودشان را می‌کنند و‬
‫شهرداری تهران به همراه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک‪ ،‬مدیریت‬ ‫محافظت با تانك‬
‫نیروی انسانی پلیس نیز ماموریت خود را انجام می‌دهد‪».‬‬
‫اجرای طرح کنت��رل مکانیزه را در محدوده ط��رح ترافیک تهران‬ ‫س��رهنگ اس��ماعیلی در ادامه توضیح می‌دهد‪« :‬حدودا‬
‫گزارش ميداني ما به اينجا ختم نشد‪ .‬گفت‌وگو با بعضي‬ ‫مسؤوالن راهنمايي و رانندگي‪ ،‬پيش‌بيني كرده‌اند كه طرح كنترل هوشمند محدوده طرح ترافيك‪ ،‬در ابتداي راه با مشكل روبه‌رو شود‪ .‬منظور از ابتداي راه‪،‬‬
‫به‌عهده دارد‪.‬‬ ‫شهروندان نشان داد خيلي از افراد تا به حال يك بار هم‬ ‫همين هفته‌اي است كه مي‌گذرانيم و منظور از مشكل‪ ،‬همكاري مردمي با اين طرح است‪ .‬اين مسؤوالن‪ ،‬معتقدند كه اين طرح هم مثل بقيه طرح‌هاي راهنمايي‬
‫‪1300‬افس��ر در دو ش��یفت جداگان��ه هر روز از س��اعت‬
‫چه کس�ی مجری ص�دور جریم�ه و ضاب�ط اجرایی ش�دن‬ ‫اسم دوربين‌هاي هوش��مند و كنترل ترافيك به شكل‬
‫‪6:30‬صبح تا ‪7‬بعدازظهر در این محدوده ش��هر مس��تقر‬
‫ديجيتالي را نشني ‌ده‌اند و حتي كساني بودند كه نه نظر‬ ‫و رانندگي در ابتداي اجرا با ممانعت مردمي مواجه خواهد شد اما به طور قطع پس از گذشت زمان كمي همگان خواهند فهميد كه كنترل مكانيزه ترافيك‬
‫جریمه‌هاست؟‬ ‫هستند‪.‬باراه‌اندازیدوربین‌هایهوشمند‪،‬ایننیرویپلیس‬
‫صدور جریمه برای رانندگان متخلفی که وارد محدوده طرح ترافیک‬ ‫مثبت و نه نظر منفي درباره اجراي اين طرح داش��تند‪.‬‬ ‫محدوده طرح فقط و فقط به نفع شهروندان خواهد بود‪ .‬اما داستان به اين سادگي‌ها هم نيست‪.‬‬
‫از معبرهای ورودی به داخل محدوده طرح منتقل می‌شوند‬
‫تهران مي‌شوند به عهده پلیس راهور است‪.‬‬ ‫احمد مطلبي مي‌گويد‪« :‬وقتي من ماش��يني ندارم كه‬
‫تا بتوانند نظارت کامل‌تری به این قسمت شهر داشته باشند‬
‫وارد محدوده طرح شوم‪ ،‬اگر بخواهند با تانك هم از اين‬
‫اما رفت‌وآمد خودروها در ورودی‌هایی مثل اتوبان مدرس‬
‫محدوده محافظت كنند‪ ،‬براي من فرقي نمي‌كند»‪.‬‬
‫‪ 4‬چگونه؟‬ ‫به هفت‌تیر‪ ،‬تا اندازه‌ای است که نزدیک به ‪13‬افسر در این‬
‫محدوده مس��تقرند تا رانندگان بدون مجوزی را که وارد‬
‫حمل و نقل عمومي پايتخت مناسب نيست ولي خب‪ ،‬از‬ ‫خيلي وقت‌ها مردم با مشكل مواجه مي‌شوند‪ .‬از امكان‬ ‫نصب دوربين‌هاي هوشمند منطقي است‬
‫جریمه صادر ش�ده در طرح مکانیزاس�یون چگونه به دست‬ ‫دل كاسبان خون مي‌شود‬ ‫همين راه استفاده كنند»‪.‬‬ ‫گرفتن روزانه طرح مي‌گويم و جواب مي‌گيرم‪« :‬اگر قرار‬ ‫احمد جزايري‪ ،‬شهروند ميانسالي است كه همين دور و‬
‫محدوده طرح می‌شوند‪ ،‬جریمه کنند»‪.‬‬
‫متخلفانمی‌رسد؟‬ ‫رانندگان مختلف مي‌توانند از دست قانون فرار كنند اما‬ ‫باش��د مجوز ورود به محدوده طرح تهران هم روزانه به‬ ‫بر دفتر مجالت همشهري با آن روبه‌رو مي‌شويم‪ ،‬جايي‬
‫اما افزایش جریمه و نصب دوربین‌های هوشمند تا چه اندازه‬
‫با اجرای سیس��تم کنترل مکانیزه محدوده تهران در صورتی که‬ ‫آنها تنها بخش ش��اكيان اين گزارش ميداني را تشكيل‬ ‫آرم طرح جابه‌جا شود‬ ‫فروش برسد‪ ،‬بايد قيمت آن مطابق با شرايط مالي افراد‬ ‫در ميانه محدوده ط��رح ترافيك ته��ران‪ .‬او مي‌گويد‪:‬‬
‫به نیروی پلیس کمک می‌کند؟ رئی��س مرکز فرماندهی‬
‫رانندگان بدون مجوز وارد محدوده طرح تهران ش��وند‪ ،‬برگ‌های‬ ‫نمي‌دهند‪ .‬كاسبان و مغازه‌داران بخش مركز شهر بيشتر‬ ‫مجيد موحدي‪ ،‬به دليل كارش مجبور اس��ت چندين‬ ‫تعيين شود؛ يعني قيمت پيش��نهادي حداقل كمتر از‬ ‫«محدوده طرح ترافيك در تهران ايجاد شد تا هر كسي‬
‫ی و رانندگی می‌گوید‪ « :‬افس��ران پلیس‬ ‫کنترل راهنمای�� ‌‬
‫جریمه از طریق پست و ظرف مدت ‪ 48‬س��اعت به در منازل آنها‬ ‫از ديگ��ران از اجراي طرح هوش��مند كنت��رل محدوده‬ ‫بار در روز در قسمت مركزي تهران رفت و آمد كند‪ .‬او‬ ‫جريمه ‪13‬هزار توماني باشد»‪.‬‬ ‫وارد اين قسمت شهر نشود‪ .‬اگر قبول داشته باشيم اين‬
‫به صورت روزانه‪ ،‬نزدیک به ‪3‬هزار خ��ودرو را که به‌صورت‬
‫ارسال مي‌شود‪.‬‬ ‫ترافيك ناراضي‌اند‪ .‬محمد زمان‌آبادي شهروندي كه در‬ ‫اجراي اين طرح را يكي از روش‌هاي مناسب براي خلوت‬ ‫محدوده براي عبور و مرور خودروهاي مجاز است‪ ،‬نصب‬
‫غیرمجاز وارد محدوده طرح ترافیک تهران می‌شوند‪ ،‬جریمه‬
‫ساالنه به چند نفر مجوز ورود به طرح و ترافيك ارائه مي‌شود؟‬ ‫ميدان هفت‌تير مغازه نقره‌فروشي دارد‪ ،‬مي‌گويد‪« :‬وقتي‬ ‫ش��دن خيابان‌ها و ميدان‌هايي مثل هفت‌تير مي‌داند‪.‬‬ ‫خالفكاران بايد جريمه شوند‬ ‫دوربين‌هاي طرح ترافيك رفتاري كامال منطقي است‬
‫می‌کنند‪ .‬این میزان جریمه در روزها و شرایط خاص متفاوت‬
‫س��االنه ‪96‬هزار نفر مجوز ورود به محدوه طرح ترافیک را دریافت‬ ‫افراد نمي‌توانند وارد محدوده طرح شوند‪ ،‬تعداد مشتريان‬ ‫«چه خوب اس��ت مجوز ط��رح ترافيك در بي��ن افراد‬ ‫فرحناز زرين‪ ،‬بدون هيچ پي��ش زمينه‌اي از خودش به‬ ‫كه بايد راهكارهاي آن هم گسترش پيدا كند»‪.‬‬
‫اس��ت»‪ .‬او پیش‌بینی می‌کند که با راه‌اندازی دوربین‌های‬
‫مي‌کنند که از این میزان ‪ 86‬هزارنفر به صورت ساالنه و مابقی به‬ ‫ما هم كم مي‌ش��ود‪ .‬بيشتر مش��تريان ما با ماشين‌هاي‬ ‫جابه‌جا شود تا با استفاده از آن‪ ،‬ديگر رانندگان بتوانند‬ ‫اين سوال پاسخ مي‌دهد‪ .‬كوتاه‪ ،‬صريح و بي‌رودربايستي‪،‬‬
‫هوشمند‪ ،‬ورود خودروهای غیرمجاز به این محدوده به شکل‬
‫صورت روزانه و هفتگی این مجوز را دریافت مي‌کنند‪.‬‬ ‫شخصي مي‌آيند و در نتيجه اجراي اين طرح به طور قطع‬ ‫وارد اين محدوده شوند‪ .‬به اين شكل يك آرم طرح فقط‬ ‫حتي شايد كمي خشن؛ «همه افراد بايد قانون را رعايت‬ ‫پايين‌تر از جريمه‬
‫چشمگیری کاهش پیدا کند‪ .‬سرهنگ اسماعیلی بر این باور‬
‫به نفع ما نخواهد بود»‪ .‬او بر اين باور است كه اگر ميزان‬ ‫براي يك دستگاه خودروي شخصي مورد استفاده قرار‬ ‫كنند‪ .‬كساني كه قوانين را رعايت نمي‌كنند بايد جريمه‬ ‫س��اناز چمني‪ ،‬يكي ديگر از پايتخت‌نش��ينان است‪ .‬او‬
‫‪ 5‬كجا ؟‬ ‫است و نصب دوربین‌های هوشمند ثبت تخلف‪ ،‬هم در جهت‬
‫حفظ حقوق شهروندی و هم با هدف صیانت از مقام پلیس‬
‫ساعت طرح ترافيك را كم كنند حداقل مغازه‌داران اين‬
‫بخش شهر هم زياد متضرر نمي‌شوند‪ .‬اكبر صالح‌آبادي‬
‫نخواهد گرفت»‪.‬‬ ‫شوند» و به اين دليل است كه با طرح كنترل هوشمند‬
‫بس��يار خوب ارتباط برق��رار كرده اس��ت و مي‌گويد‪:‬‬
‫خانه‌اش در مح��دوده طرح ترافيك نيس��ت‪ ،‬اما محل‬
‫كارش در اين محدوده قرار دارد‪ .‬او مجبور است هر روز‬
‫ن زمینه باید تا جایی‬ ‫انجام می‌شود اما فرهنگ‌سازی در ای ‌‬
‫شهرهاي مهم جهان كه در آن طرح ترافيك وجود دارد؟‬ ‫يكي از كتاب‌فروشان ميدان انقالب نظري كامال مخالف‬ ‫پولدارها وارد طرح مي‌شوند‬ ‫«دوربين‌هاي هوشمند بهترين راه‌حل براي شناسايي‬ ‫به اين بخش شهر رفت و آمد داشته باشد و حقيقتش را‬
‫در زندگی افراد جا پیدا کند که نیاز به قانون و پلیس نباشد‬
‫لندن‪ ،‬استکهلم‪ ،‬میالن‪ ،‬جنوا‪ ،‬سنگاپور‪ ،‬کواالالمپور‪ ،‬رم و شیکاگو‬ ‫دارد و مي‌گويد‪ «‌:‬اگر ترافيك ش��هر كنترل شود شايد‬ ‫محمد س��هيلي با موتورس��يكلتش در حاشيه محدود‬ ‫رانندگان متخلف ورود به محدوده طرح ترافيك است‪.‬‬ ‫بخواهيد برخورد خوبي با اين طرح ندارد‪ .‬او معتقد است‬
‫و شهروندان تحت هیچ‌شرایطی بدون مجوز وارد محدوده‬
‫از جمله شهرهای معروف جهان هستند که با اجرای طرح و ترافیک‬ ‫نتايج مثبت فراواني داشته باشد اما در نهايت تاثير خوبي‬ ‫ايستاده است‪ .‬منظور از حاشيه محدوده‪ ،‬جايي نزديك‬ ‫افرادي هم كه بخواهند وارد محدوده طرح ش��وند‪ ،‬از‬ ‫همه شهروندان نمي‌توانند آرم عبور و مرور از محدوده‬
‫طرح ترافیک شهر تهران نشوند‪.‬‬
‫سعی کرده‌اند وضعیت ترافیک رادرآنجا هموار کنند‪.‬‬ ‫روي ميزان مشتريان و فروش ما نخواهد گذاشت»‪.‬‬ ‫به يكي از خيابان‌هاي منتهي به خيابان شهيدبهشتي‬ ‫وسايل عمومي حمل و نقل استفاده كنند‪ .‬البته وسايل‬ ‫طرح ترافيك را خريداري كنند‪ .‬اگر اين طرح اجرا شود‪،‬‬

‫‪45‬‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫دانستنيها | ويژه‌نامه صفرويك‬ ‫‪44‬‬